23:09, 12/07/2022 Tiếp biến văn hóa – Wikipedia tiếng Việt

Tiếp biến văn hóa

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Tiếp biến văn hóa giải thích quá trình thay đổi văn hóa và thay đổi tâm lý là kết quả theo sau cuộc gặp gỡ
giữa các nền văn hóa.[1] Những ảnh hưởng của giao lưu văn hóa có thể thấy được ở nhiều cấp độ trong cả
hai nền văn hóa tương tác. Ở cấp độ nhóm, tiếp biến văn hóa thường dẫn đến những thay đổi về văn
hóa, phong tục, và các tổ chức xã hội. Hiệu ứng cấp độ nhóm đáng chú ý của tiếp biến văn hóa thường bao
gồm những thay đổi trong thực phẩm, quần áo, và ngôn ngữ. Ở cấp độ cá nhân, sự khác biệt trong cách cá
nhân tiếp biến văn hóa đã được chứng minh có liên quan không chỉ với những thay đổi trong hành vi, đối
xử hàng ngày, mà còn với nhiều phạm vi phúc lợi về tâm lý và thể chất. Trong khi thuật ngữ tiếp cận văn
hóa (enculturation) được sử dụng để mô tả quá trình học tập văn hóa mới đầu tiên, tiếp biến văn hóa có thể
được coi như là sự học tập (hấp thụ) nền văn hoá đó đợt thứ 2.

Khái niệm về tiếp biến văn hóa đã được nghiên cứu một cách khoa học kể từ năm 1918.[2] Vì nó đã được
tiếp cận vào những thời điểm khác nhau từ các lĩnh vực tâm lý học, nhân chủng học, và xã hội học, nhiều lý
thuyết và định nghĩa đã xuất hiện để mô tả các yếu tố của quá trình tiếp biến văn hóa. Mặc dù định
nghĩa và bằng chứng tiếp biến văn hóa đó đòi hỏi một quá trình hai chiều của sự thay đổi, nghiên cứu và lý
thuyết đã chủ yếu tập trung vào những điều chỉnh và thích nghi của thiểu số như người nhập cư, người tị
nạn, và người dân bản địa từ sự tiếp xúc của họ với đa số chi phối. Nghiên cứu hiện đại chủ yếu tập trung
vào các chiến lược khác nhau của tiếp biến văn hóa và những sự khác biệt này ảnh hưởng như thế nào đến
sự thích ứng với xã hội của các cá nhân.

Hiện tượng tiếp biến văn hóa đã được nhiều học giả nghiên cứu và lý giải [3]. Điển hình là mô hình tiếp
biến văn hóa của nhà tâm lý học John W. Berry [4]. Mô hình gồm có bốn dạng chuyển đổi: 1) Đồng hóa
(tiếng Anh là Assimilation), khi các cá nhân cảm thấy không có khả năng chỉ giữ lại bản sắc văn hóa của
mình mà sẵn sàng tìm kiếm sự tương tác với các nền văn hóa bản địa; (ii) Tách biệt hóa (tiếng Anh là
Separation), khi các cá nhân tìm thấy giá trị cao trong việc giữ lại các đặc tính văn hóa của họ và có xu hướng
tránh tương tác với những đặc tính văn hóa bản địa; (iii) Hội nhập hóa (tiếng Anh là Integration), khi các cá
nhân duy trì một mức độ toàn vẹn văn hóa của họ trong khi tương tác với những đặc tính văn hóa bản địa; và
(iv) Suy giảm văn hóa (tiếng Anh là Deculturation hoặc Marginalization), khi các cá nhân không theo đuổi
Bốn hình thức tích lũy cơ bản: 1-
sự tương tác với những đặc tính văn hóa bản địa cũng như không nắm giữ các đặc tính văn hóa gốc của bản
Tách biệt hóa, 2- Hội nhập hóa, 3-
thân.
Đồng hóa, 4- Suy giảm văn hóa
Vào năm 2015, nhà khoa học Vương Quân Hoàng và Nancy K.Napier đã đề xuất cơ chế mindsponge (tiếng
Anh là mindsponge mechanism) để lý giải hiện tượng tiếp biến văn hóa thông qua gốc nhìn nạp xả thông
tin và giá trị văn hóa [5]. Cơ chế mindsponge cho rằng việc tiếp biến văn hóa của một cá nhân xảy ra khi có sự thay đổi các giá trị văn hóa lõi
của người đấy. Khi một cá nhân tiếp xúc với các giá trị văn hóa mới và cảm thấy các giá trị đấy có lợi một cách chủ quan thì họ có xu hướng
tiếp nhận các giá trị mới thay thế cho các giá trị văn hóa lõi. Tuy nhiên, khi các giá trị văn hóa của một cá nhân đối chọi nhau không nhất
thiết dẫn đến việc loại bỏ của giá trị văn hóa yếu thế hơn (hay kém giá trị hơn), mà chúng có thể cùng tồn tại và ảnh hưởng đến suy nghĩ và
hành động của cá nhân đấy. Hiện tượng này được gọi là cộng tính văn hóa (tiếng Anh là cultural additivity) [6][7].

Xem thêm
Danh sách quá trình giao lưu và tiếp biến văn hóa tiêu biểu

Ghi chú
1. ^ Sam, David L.; Berry, John W. (ngày 1 tháng 7 năm 2010). “Acculturation When Individuals and Groups of Different Cultural Backgrounds
Meet”. Perspectives on Psychological Science. 5 (4): 472. doi:10.1177/1745691610373075.
2. ^ Rudmin, Floyd W. (2003). “Critical history of the acculturation psychology of assimilation, separation, integration, and marginalization”.
Review of General Psychology. 7 (1): 3. doi:10.1037/1089-2680.7.1.3.
3. ^ Schwartz, Seth J.; Unger, Jennifer B.; Zamboanga, Byron L.; Szapocznik, José (2010). “Rethinking the concept of acculturation:
Implications for theory and research”. American Psychologist (bằng tiếng Anh). 65 (4): 237–251. doi:10.1037/a0019330. ISSN 1935-990X.
PMC 3700543. PMID 20455618.
4. ^ Berry, John W. (tháng 1 năm 1997). “Immigration, Acculturation, and Adaptation”. Applied Psychology (bằng tiếng Anh). 46 (1): 5–34.
doi:10.1111/j.1464-0597.1997.tb01087.x. ISSN 0269-994X.
5. ^ Vuong, Quan Hoang; Napier, Nancy K. (1 tháng 11 năm 2015). “Acculturation and global mindsponge: An emerging market perspective”.
International Journal of Intercultural Relations (bằng tiếng Anh). 49: 354–367. doi:10.1016/j.ijintrel.2015.06.003. ISSN 0147-1767.
6. ^ Vuong, Quan-Hoang; Bui, Quang-Khiem; La, Viet-Phuong; Vuong, Thu-Trang; Nguyen, Viet-Ha T.; Ho, Manh-Toan; Nguyen, Hong-Kong T.;
Ho, Manh-Tung (4 tháng 12 năm 2018). “Cultural additivity: behavioural insights from the interaction of Confucianism, Buddhism and Taoism
in folktales”. Palgrave Communications (bằng tiếng Anh). 4 (1): 1–15. doi:10.1057/s41599-018-0189-2. ISSN 2055-1045.
7. ^ Vuong, Quan-Hoang; Ho, Manh-Tung; Nguyen, Hong-Kong T.; Vuong, Thu-Trang; Tran, Trung; Hoang, Khanh-Linh; Vu, Thi-Hanh; Hoang,
Phuong-Hanh; Nguyen, Minh-Hoang (4 tháng 5 năm 2020). “On how religions could accidentally incite lies and violence: folktales as a
cultural transmitter”. Palgrave Communications (bằng tiếng Anh). 6 (1): 1–13. doi:10.1057/s41599-020-0442-3. ISSN 2055-1045.

Tham khảo
Gudykunst, William B.; Kim, Young Yun (2003). Communicating with Strangers: An Approach to Intercultural Communication (ấn bản 4). New
York: McGraw-Hill Education. ISBN 9780071195379.
Kramer, Eric Mark (1988). Television criticism and the problem of ground interpretation after deconstruction (Luận văn). Ann Arbor: University
of Michigan.

https://vi.wikipedia.org/wiki/Tiếp_biến_văn_hóa 1/2
23:09, 12/07/2022 Tiếp biến văn hóa – Wikipedia tiếng Việt

Kramer, Eric Mark (1992). Consciousness and culture: an introduction to the thought of Jean Gebser (PDF). Contributions in sociology.
Westport, Conn: Greenwood Press. tr. 1–60. ISBN 0313278601. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 26 tháng 4 năm 2012. Truy cập ngày 27 tháng 8
năm 2016.
Kramer, Eric Mark (1997a). Modern/postmodern: Off the Beaten Path of Antimodernism. Westport, CT: Praeger. ISBN 9780275957582.
Kramer, Eric Mark (1997b). Postmodernism and Race. Westport, CT: Praeger.
Kramer, Eric Mark (2000a). “Cultural fusion and the defense of difference”. Trong Asante, M. K.; Min, J. E. (biên tập). Socio-cultural Conflict
between African and Korean Americans (PDF). New York: University Press of America. tr. 182–223. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 26 tháng 4
năm 2012. Truy cập ngày 27 tháng 8 năm 2016.
Kramer, Eric Mark (2000b). “Contemptus mundi: Reality as disease”. Trong issues, V.; Murphy, J. W. (biên tập). Computers, human
interaction, and organizations: Critical issues (PDF). Westport, CT: Praeger. tr. 31–54. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 4 tháng 3 năm 2016. Truy
cập ngày 27 tháng 8 năm 2016.
Kramer, Eric Mark (2003). The Emerging Monoculture: Assimilation and the "Model Minority". Westport, CT: Praeger.
Kramer, Eric Mark (2009). “Theoretical reflections on intercultural studies: Preface”. Trong Croucher, S. (biên tập). Looking Beyond the Hijab
(PDF). Cresskill, NJ: Hampton. tr. ix–xxxix. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 4 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 27 tháng 8 năm 2016.
Kramer, Eric Mark (2010). “Immigration”. Trong Jackson, II, R. L. (biên tập). Encyclopedia of Identity (PDF). Thousand Oaks: Sage. tr. 384–
389. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 26 tháng 4 năm 2012. Truy cập ngày 27 tháng 8 năm 2016.
Kramer, Eric Mark (2011). “Preface”. Trong Croucher, S. (biên tập). Religious Misperceptions: The case of Muslims and Christians in France
and Britain (PDF). Cresskill, NJ: Hampton. tr. vii–xxxii. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 26 tháng 4 năm 2012. Truy cập ngày 27 tháng 8 năm
2016.
Kramer, Eric Mark (2012). “Dimensional accrual and dissociation: An introduction”. Trong Grace, J. (biên tập). Comparative Cultures and
Civilizations. 3. Cresskill, NJ: Hampton.
Ward, C. (2001). The A, B, Cs of acculturation. In D. Matsumoto (Ed.) "The handbook of culture and psychology" (pp. 411–445). Oxford,
United Kingdom: Oxford University Press.

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Tiếp_biến_văn_hóa&oldid=68838337”

https://vi.wikipedia.org/wiki/Tiếp_biến_văn_hóa 2/2