KASAY S AYA N N G

WIK A NG PA M B A NSA
KABANATA III
ü PANAHON NG MATANDANG PANITIKAN
ü PANAHON NG KASTILA
ü PANAHON NG AMERIKANO
ü PANAHON NG HAPON
ü PANAHON NG PAGSASARILI
 PAN A H O N N G
N D A N G P A N I T I K A N
MATA
 AN O N G A B A A N G
Y N A TA W A G S A
TUNA T
A N N G P A G S UL A
PARA
N G MG A P I L I P I N O ?
AL I B AT A
O
BA Y B A Y I N
 BAYBAYIN
“KUNG ANONG BIGKAS, SIYANG BAYBAY”
•Si Paul Rodriguez Verzosa ang
nagbigay ng pangalan sa ating
paraan ng pagsulat, ALIBATA ang
binigay niyang pangalan ng ating
“unang” paraan ng pagsulat na
hinango nya sa tawag ng paraan ng
pagsulat ng mga arabo na “alifbata”
na kinaltas niya ang f kaya naging
alibata.
Ø BAYBAYIN ang
tawag sa katutubong
paraan ng pagsulat
Ø Binubuo ito ng
labimpitong (17) titik:
ü tatlong (3) PATINIG
at
ü labing-apat (14)
KATINIG

Ø Danda – / (,)
Ø Kapid Danda- // (.)
PAALALA!!
• Ayon sa pagkakaBIGKAS ng mga tunog ang
batayan ng pagbabaybay ng mga salita sa
Wikang Tagalog. Huwag gawing batayan ang
pagkakabaybay ng mga letra sa salita, lalo na
ang mga pangalan, o ang ALPABETONG
FILIPINO.
Mga katumbas na hiram na titik sa baybayin:
• C- S / CA-KA • JOHN- D-YA-N
•F–P • JILLIAN- D-YI-L-YA-N
• J- DY • ALEX- A-LE-K-S
• Q- KW • QUEENIE- K-WI-NI
• V- B
• X- S
• CHARLOTTE- S-YA-R-LO-T
• Z- S • CHURCH- T-SA-R-T-S
PANA H O N N G K A S T I L A
• MARAMING PAGBABAGO ANG NAGANAP
NOONG PANAHON NA ITO, ISA NA RITO ANG
SISTEMA NG ATING “PAGSULAT”
• Ang dating “baybayin” ay napalitan na ng “ALPABETONG
ROMANO”
• ito ay binubuo na 20 na titik: 5 patinig at 15 katinig
5 patinig- A, E, I, O, U
15 katinig- B,K,D,G,H,L,M,N,NG, P,R, S, T, W, Y

• Ang ALPABETONG ROMANO ang pinagbatayan ng pagbuo ng

ABAKADA na binuo ni LOPE K. SANTOS, noong 1940
• a, ba, ka, da, e, ga, ha, la, I, ma, na, nga, o, pa, ra, sa, ta, u, wa ya
 ABECEDARIO
• Ang tawag sa “pagsulat” ng mga kastila.
• ito ay may 31 na titik na kalaunan ay tinawag na
“pinagyamang alpabeto” noong oktubre 4, 1971
• Layunin- Pagpapalaganap ng “KRISTIYANISMO”
• GOD, GOLD, GLORY
• Ngunit, nagkaroon ng suliranin hinggil sa
komunikasyon
 • Nagtatag ang Hari ng
Espanya ng mga
paaralang magtuturo ng
Wikang Kastila sa mga
Pilipino, ngunit ito ay
tinutulan ng mga “prayle”

KING PHILIP II
• Ang mga misyonerong Kastila mismo ang
nag-aral ng mga wikang katutubo.
• Naging usapin ang tungkol sa wikang panturong
gagamitin sa mga Pilipino.
• Inatas ng Hari, na ipagamit ang wikang
katutubo sa pagtuturo ng pananampalataya
subalit hindi na naman ito nasunod.
• GOBERNADOR TELLO- tinuruan ang mga Indio ng Wikang
Espanyol
• CARLOS I AT FELIPE II- kailangan maging bilingguwal ang
mga Pilipino.
• CARLOS I- ituro ang doktrinang Kristiyana sa
pamamagitan ng Wikang Kastila.
 DOKTRINA
KRISTIYANA
KAUNA-UNAHANG
LIBRO NA
NAILIMBAG SA
PILIPINAS
• Noong marso 2, 1634, muling inulit ni Haring Philip II ang utos
tungkol sa pagtuturo ng Wikang kastila sa lahat ng katutubo.
• Hindi naging matagumpay ang mga kautusang nabanggit kung
kaya si Carlos II ay naglagda ng isang “dekrito” na inuulit ang
mga probisyon sa mga nabanggit na batas. Nagtakda rin sya ng
parusa para sa mga hindi susunod dito.
• Noong Disyembre 29, 1792 nilagdaan ni Carlos IV ang isa pang
dekrito na nag-uutos na gamitin ang Wikang Kastila sa mga
paaralang itatatag sa lahat ng mga pamayanan ng Indio.
 N G P R O P A G A N D A
PANAHON
AT
N N G R E B O L U S Y O N
PANAHO
 PANAHON NG PROPAGANDA
• Sa panahong ito, marami na rin ang mga Pilipino ang
naging matindi ang damdaming nasyonalismo.
• Nagtungo sila sa ibang bansa upang kumuha ng mga
karunungan.
Tatlong namuno sa kilusang PROPAGANDA:
1. Dr. Jose P. Rizal
2. Marcelo H. Del Pilar
3. Graciano Lopez-Jaena
DR. JOSE P. RIZAL
LAONG-LAAN AT DIMASALANG

Hunyo 19, 1861

Calamba, Laguna
Nag-aral sa mga mahuhusay at matatas
na paaralan at pamantasan: Ateneo De
Manila, Pamantasan ng Sto.Tomas,
Unibersidad ng Sentral ng Madrid,
Germany

José Protacio Rizal Mercado Y Alonso Realonda

Disyembre 30, 1896 - (35)
Binaril sa Bagumbayan (Luneta)
MARCELO H. DEL PILAR
PLARIDEL, PIPING DILAT AT
DOLORES MANAPAT

Agosto 30, 1850

Bulakan

Cadaquilaan ng Dios
Dasalan at Tocsohan
Isang Tula sa Bayan

Unibersidad ng Santo Tomas Marcelo Hilario del Pilar Y Gatmaitan

Hulyo 4, 1896 - (45)

GRACIANO LOPEZ-JAENA
DIEGO LAURA

nagtatag ng
“La Solidaridad” na unang pahayagan na
nabuo noong ika-19 ng Pebrero 1889.

Disyembre 18, 1856 / Jaro, Ilo-ilo

FRAY BOTOD
Ang mga Kahirapan sa Pilipinas

St. Vincent Ferrer, University of Valencia

GRACIANO LOPEZ-JAENA
Enero 20, 1896 - (39) / Tuberculosis
• GRACIANO LOPEZ-JAENA- nagtatag ng
“La Solidaridad” na unang pahayagan na nabuo
noong ika-19 ng Pebrero 1889.
• DR. JOSE P. RIZAL- LAONG-LAAN AT DIMASALANG
• MARCELO H. DEL PILAR- PLARIDEL,
PIPING DILAT AT DOLORES MANAPAT
• ANTONIO LUNA- TAGA-ILOG
• DI- AKTIBO ang tawag sa mga artibistang manunulat.
• Sa panahong ito ay maraming akdang naisulat sa Wikang
Tagalog/Filipino.
• Pawang mga akdang nagsasaad ng pagiging
“makabayan”, masisidhing damdamin laban sa mga
kastila ang pangunahing paksa ng kanilang mga isinulat.
 PANAHON NG REBOLUSYON
• HIMAGSIKAN laban sa mga Kastila
• ANDRES BONIFACIO- pangulo ng KKK
“Kataas-taasan Kagalang-galangan
Katipunan ng mga anak ng Bayan”
• AKDA: Katapusang Hikbi ng Pilipinas
 EMILIO JACINTO
UTAK NG KATIPUNAN
 APOLINARIO MABINI
UTAK NG HIMAGSIKAN

“ Dakilang Lumpo”
 PANAHON NG REBOLUSYON
• PANGULO NG KKK- ANDRES BONIFACIO
• UTAK NG KATIPUNAN- EMILIO JACINTO
• UTAK NG HIMAGSIKAN- APOLINARIO MABINI
• AKTIBO- ang tawag sa mga artibista sa panahon
na ito dahil sa paggamit nila ng dahas upang
makamit ang kalayaan.
• Saligang batas sa biak na bato (1897) ang
wikang opisyal ng Pilipinas ay Tagalog.
• 1565- Pananakop ng mga KASTILA
• HUNYO 12-1898- KALAYAAN NG BANSA

“ Tatlong daan at Tatlumpu’t tatlong taon”

(333)
• 1899- UNANG PANGULO NG
REPUBLIKA NG PILIPINAS
(pinamunuan ni:
EMILIO AGUINALDO)