ПРАВЕН ФАКУЛТЕТ - КРИМИНАЛИСТИКА И

БЕЗБЕДНОСТ

ГЕНОЦИДОТ ВО СРЕБРЕНИЦА,
ГЕНОЦИД ВО РУАНДА
ВОВЕД
Зборот „геноцид“ првпат бил измислен од полскиот адвокат Рафаел Лемкин во 1944 година во неговата книга Правило на оската во
окупирана Европа. Се состои од грчкиот префикс genоs, што значи раса или племе, и латинскиот суфикс cide, што значи убивање.
Лемкин го разви терминот делумно како одговор на нацистичката политика на систематско убивање на Евреите за време на
холокаустот, но и како одговор на претходните случаи во историјата на насочени дејства насочени кон уништување на одредени групи
луѓе. Геноцидот првпат беше признат како кривично дело според меѓународното право во 1946 година од страна на Генералното
собрание на Обединетите нации.

Историјата на геноцидот во 20 век вклучува:

• геноцидот врз Ерменците од Турците во 1915 година;
• обидот за истребување на европските Евреи од нацистите за време на Втората светска војна;
• широко распространетиот геноцид во Камбоџа во текот на 1970-тите;
• „етничкото чистење“ на Косово од страна на Србите во текот на 1990-тите;
• убиството на Тутси од Руандските Хути во 1994 година.

Од 1948 година, Обединетите нации го дефинираа геноцидот како „акти извршени со намера да се уништи, целосно или делумно,
национална, етничка, расна или религиозна група, како таква“. Дејствата вклучени во оваа дефиниција се:
• Убивање на членови на група;
• Предизвикување сериозни телесни или ментални повреди на членовите на групата;
• Намерно нанесување на групни услови на живот, пресметани да доведат до негово физичко уништување целосно или делумно;
• Наметнување мерки наменети за спречување на раѓања во група;
• Насилно префрлање на децата од групата во друга група.
ГЕНОЦИД ВО РУАНДА

ГЕНОЦИД ВО СРЕБРЕНИЦА
Геноцид во Сребреница
Масакрот во Сребреница, познат и како Геноцидот во
Сребреница бил извршен во периодот од 11. до 23 јули 1995.
година во текот на војната во БиХ од страна на војската на
босанските срби, и се состоел од убиство на над 8.000
босански муслимани, претежно мажи, во и околу Сребреница,
БиХ. Повеќето убиени биле мажи на возраст од 18-60 години, но
помеѓу жртвите имало и деца под 15 години, старци и жени, па
дури и бебиња.
Убиствата беа извршени од единици на војската на босанските
Срби на Република Српска (ВРС) под команда на Ратко
Младиќ. Во масакрот учествуваа и „Скорпиони“, паравоена
единица од Србија, која беше дел од српското Министерство
за внатрешни работи до 1991 година. Пред масакрот,
Обединетите нации (ОН) ја прогласија опколената енклава
Сребреница, во источна Босна, за „безбедна област“ под
заштита на ОН. Меѓутоа, ОН не успеаја да ја демилитаризираат
Армијата на Република Босна и Херцеговина (АРБиХ) во
рамките на Сребреница и да принудат повлекување на ВРС
што ја опкружува Сребреница. Заклучно со јули 2012 година,
идентификувани се 6.838 жртви на геноцид преку ДНК анализа
на делови од телото пронајдени од масовните гробници;
Заклучно со јули 2021 година, 6.671 тела се погребани во
Меморијалниот центар во Поточари, додека други 236 се
закопани на друго место.
На 6 јули 1995 година, силите на босанските
Срби сериозно ја нападнаа Сребреница.
Силите на ОН се предадоа или се повлекоа во
градот, а воздушните напади на Н АТО,
повикани да помогнат, не направија малку за
да го забават напредувањето.Енклавата падна
во рок од пет дена. Генерал Младиќ
триумфално одеше низ градот со други
генерали. Околу 20.000 бегалци избегаа во
главната холандска база на ОН. Убиствата
започна следниот ден. Додека муслиманските
бегалци се качуваа во автобуси за евакуација,
силите на босанските Срби одвојуваа мажи и
момчиња од толпата и ги одведоа за да бидат
застрелани.Илјадници беа егзек утирани, а
потоа туркани во масовни гробници со
булдожери. Извештаите сугерираат дека
некои биле закопани живи, додека некои
возрасни биле принудени да гледаат како ги
убиваат нивните деца.
Нови масовни гробници и тела на жртви сè
уште се откриваат, 25 години по геноцидот.
Во 2019 година, врховниот суд на земјата ја
потврди пресудата дека Холандија е
делумно одговорна за 350 смртни случаи
во Сребреница. Во 2017 година, трибуналот
на ОН во Хаг го осуди Младиќ за геноцид и
други злосторства. Командантот се криел
по завршувањето на војната во 1995 година
и бил пронајден дури во 2011 година, во
домот на неговиот братучед во северна
Србија.
ГЕНОЦИД ВО РУАНДА
Геноцидот во Руанда, познат како геноцид врз
Тутсите, е еден од најозлогласените модерни
геноциди. Овој геноцид се случил помеѓу
април и 15 јули 1994 го дина. До еден милион
беспомошни луѓе биле заклани во текот на
околу 100 дена. Жртвите биле претежно Тутси,
членови на етничкото мнозинство Хуту во
источно-централноафриканската држава
Руанда. Но, тука спаѓале и десетици илјади
Хуту, кои биле или противници на режимот или
едноставно на погрешно место во погрешно
време. Овој геноцид беше последователен по
четиригодишната граѓанска војна, за време на
која насилството поврзано со војна убило
илјадници и претворило стотици илјади други -
главно Хуту - во бегалци. Насилството на
толпата поттикнато од владата убило уште
и л ј а д н и ц и Ту т с и .
 КАКО ЗАПОЧНА ГЕНОЦИДОТ?
Околу 85% од жителите на Руанда се Хути, но
малцинството Тутси долго време доминира во
земјата. Во 1959 година, Хутите ја соборија
монархијата на Тутси и десетици илјади Тутси
побегнаа во соседните земји, вклучувајќи ја и
Уганда.
Група прогонети Тутси формираа бунтовничка
група, Руандски патриотски фронт (РПФ), која ја
нападна Руанда во 1990 година и борбите
продолжија се додека не беше договорен
мировниот договор во 1993 година.

Ноќта на 6 април 1994 година беше соборен авион

со тогашниот претседател Јувенал Хабјаримана и
неговиот колега Киприен Нтаријамира од Бурунди -
и двајцата Хути, при што загинаа сите во авионот.

Хуту екстремистите ја обвинија РПФ и веднаш

Черепи на жртвите на геноцидот во Руанда започнаа добро организирана кампања на
колење. РПФ соопшти дека авионот бил соборен
од Хути за да се даде изговор за геноцидот.
Во сето ова, соседите ги убиваа соседите, а некои
сопрузи дури и ги убиваа своите жени Тутси, велејќи
дека ќе бидат убиени ако одбијат. Во тоа време,
личните карти ги имаа етничките групи на луѓето, па
милициите поставија блокади на патиштата каде што
беа колени Тутси, често со мачети што повеќето
Руандаци ги чуваа низ куќата. Илјадници жени Тутси
беа одземени и чувани како сексуални робинки.
Оружјето и списоците за удари им беа поделени на
локалните групи, кои точно знаеја каде да ги најдат
своите цели. Екстремистите Хуту основаа радио
станица, RTLM и весници кои шират пропаганда на
омраза, повикувајќи ги луѓето да ги „исчистат
бубашвабите“ што значи да ги убијат Тутсите. На
радио се читаа имињата на истакнати луѓе што
требаше да бидат убиени. Дури и свештеници и
калуѓерки се осудени за убивање луѓе, вклучително и
некои кои барале засолниште во црквите. До крајот
на 100-дневното убивање, беа убиени околу 800.000
Тутси и умерени Хути.
ЗАКЛУЧОК
Геноцидот е едно од најужасните злосторства против човештвото. Тоа е заговор
кој бара соодветен план за акција и специфичноста произлегува од намерата
да се уништи одредена група. Тоа е кривично дело од потешки карактер од кое
било друго злосторство против човештвото и инсинуира намера целосно да се
искорени одредена категорија луѓе. Геноцидот исстакнува колку сурово и
нечовечко станало човештвото. Се заборава дека секој има право на живот и
секоја расна, верска или регионална група има природно право да постои.
Обидот за искоренување на таквите групи ги повредува нивните права. Оттука,
треба да се донесат строги закони против геноцидот и злосторството против
човештвото за да се создаде одвраќање и да се казнат сторителите.
КОРИСТЕНА ЛИТЕРАТУРА
• https://www.un.org/en/genocideprevention/genocide.shtml

• https://www.oed.com/

• Alison Des Forges, Leave None to Tell the Story: Genocide in Rwanda, 1999

• "Десетте заповеди на Хуту" е цитиран во Јосиас Семунганга, потекло од геноцидот во Руанда

• (Амхерст, Њујорк: Книги за хуманост, 2003) 196-197.

• https://www.bbc.com/news/world-africa-26875506

• https://web.archive.org/web/20110606075959/http://www.ohr.int/print/?content_id=40028

• https://www.bbc.com/news/world-europe-53346759

• https://www.youtube.com/watch?v=7r1VOeN7rmc

• https://www.youtube.com/watch?v=Gk5xOM7ECwI