Chương 3

Bài 6. CÁC KỸ THUẬT

TÍNH ĐẠO HÀM
GV: Nguyễn Lê Thi
 Mục tiêu bài học
❖ Áp dụng được công thức trong bảng đạo hàm

để tính đạo hàm hàm số

❖ Áp dụng được các quy tắc cơ bản tính đạo hàm

❖ Tính được đạo hàm của hàm hợp, hàm ẩn

❖ Áp dụng được đạo hàm logarit

Nội dung chính
❖ Các quy tắc tính đạo hàm cơ bản
❖ Đạo hàm hàm hợp
❖ Đạo hàm logarit
❖ Đạo hàm hàm ẩn
1. CÁC QUY TẮC TÍNH
ĐẠO HÀM CƠ BẢN
1.1 Bảng công thức đạo hàm cơ bản

GV. NGUYỄN LÊ THI 5

1.2 Các quy tắc tính đạo hàm

GV. NGUYỄN LÊ THI 6

 Ví dụ 1. Hướng dẫn

Tính f ' ( x )
ln x
1. f ( x ) = 5 sin x − 3 + x
x

x
3x + 5
2. f ( x ) =
x+9

3. f ( x ) = 2 x 3 sin x − 3 xcos x

GV. NGUYỄN LÊ THI 7

Ví dụ 2. Hướng dẫn

Cho đường cong có

phương trình:

y = (𝑥 + 1)(3𝑥 2 − 𝑥)

Tìm tất cả các điểm trên

đường cong mà tại điểm
đó tiếp tuyến với đường
cong nằm ngang.

(sử dụng công thức và

quy tắc tính đạo hàm)
GV. NGUYỄN LÊ THI 8
1.3 Đạo hàm cấp cao
➢ Ta có thể lấy đạo hàm của đạo hàm một hàm số.
➢ Ví dụ 𝑓′ là đạo hàm cấp 1 của 𝑓; 𝑓 ′′ = (𝑓′)′ là đạo hàm cấp 2 của 𝑓

➢ Các đạo hàm

cấp cao khác
được định nghĩa
và ký hiệu tương
tự như bảng
bên:

GV. NGUYỄN LÊ THI 9

Ví dụ 3. Hướng dẫn
Tính đạo hàm tất cả các cấp
của các hàm số sau:

1. 𝑓 𝑥 = 𝑒 𝑥

2. 𝑓 𝑥 = 𝑥 4 + 𝑥 3 +
+ 𝑥2 + 𝑥 + 1

GV. NGUYỄN LÊ THI 10

Ví dụ 4. Hướng dẫn
Xác định giá trị của hằng
số 𝐴, 𝐵 sao cho
𝑦 = 𝐴 cos 𝑥 + 𝐵 sin 𝑥

thỏa mãn
𝑦 ′′ + 2𝑦 ′ + 3𝑦 = 2 sin 𝑥

GV. NGUYỄN LÊ THI 11

2. CÁC KỸ THUẬT TÍNH
ĐẠO HÀM
4. Đạo hàm của hàm hợp Quy tắc dây chuyền

GV. NGUYỄN LÊ THI 13

Ví dụ 5. Hướng dẫn
𝑑𝑦
Tính đạo hàm của
𝑑𝑥

hàm số theo quy tắc

dây chuyền
f (u ) = u , u ( x ) = x −1
5 2

GV. NGUYỄN LÊ THI 14

Ví dụ 6. Hướng dẫn
𝑑𝑦
Tính đạo hàm của
𝑑𝑥

hàm số theo quy tắc

dây chuyền
1. f ( x ) = e − x2 +3 x

2. f ( x ) = ln ( ln x )

3. f ( x ) = tan x

4. f ( x ) = sin ( x + 2 x )
2

GV. NGUYỄN LÊ THI 15

Ví dụ 7. Hướng dẫn

GV. NGUYỄN LÊ THI 16

5. Đạo hàm logarit
Áp dụng cho ❖ Cách tính đạo hàm hàm
▪ Các hàm số phức tạp 𝑦 = 𝑓(𝑥) dựa trên đạo hàm logarit
có chứa tích, thương
của nhiều hàm cơ bản ▪ Lấy logarit hai vế phương trình
khác. 𝑦 = 𝑓(𝑥), sử dụng các tính chất
▪ Hoặc hàm số có của logarit.
chứa 𝑥 ở cả cơ số lẫn
số mũ. ▪ Lấy đạo hàm hai vế pt theo 𝑥
▪ Giải tìm 𝑦 ′

GV. NGUYỄN LÊ THI 17

Ví dụ 8. Hướng dẫn

𝑑𝑦 Lấy ln() hai vế phương trình

Tính đạo hàm của
𝑑𝑥

hàm số 𝑦 = 𝑓 𝑥 Đạo hàm hai vế phương trình trên theo biến x, ta có

𝑥2
1. 𝑦 = 𝑥 + 1 dy
Giải tìm
dx
𝑒 2𝑥 𝑥−1
2. 𝑦 = 𝑥 3 +1 2 (4𝑥−5)

GV. NGUYỄN LÊ THI 18

6. Đạo hàm hàm ẩn ❖ Cách tính đạo hàm của
hàm ẩn
▪ Lấy đạo hàm hai vế
𝐹 𝑥, 𝑦 = 0 theo biến 𝑥
▪ Đạo hàm các số hạng chứa 𝑦
theo quy tắc dây chuyền
𝑑𝑦
▪ Giải tìm
𝑑𝑥

19
GV. NGUYỄN LÊ THI
Ví dụ 9. Hướng dẫn
𝑑𝑦
Tính đạo hàm của
𝑑𝑥

hàm ẩn 𝑦 = 𝑓(𝑥) xác

đinh bởi phương trình

1. 𝑥 2 − 𝑦 5 = 2𝑥𝑦

2. 𝑒 𝑦 + ln 𝑥𝑦 = 1.

3𝑥
3. 2𝑥 = + sin 𝑦 2
𝑦2

GV. NGUYỄN LÊ THI 20

Ví dụ 10. Hướng dẫn
Tìm các điểm trên ❖ Giả sử M ( x0 , y0 ) là điểm cần tìm. Ta có:

đường cong x02 − 3 x0 y0 + 2 y02 = −2 (1)

𝑥 2 − 3𝑥𝑦 + 2𝑦 2 = −2 ❖ Đạo hàm của hàm số y = f ( x) tại M ( x0 , y0 )

mà tại đó đạo hàm

không tồn tại.

❖ Đạo hàm của hàm số tại M không tồn tại

3 x0
 4 y0 − 3 x0 = 0  y0 = ( 2)
4
❖ Thế (2) vào (1):
 x0 = 4  y0 = 3 ❖ Vậy M(4,3) hoặc M(-4,-3)

 x0 = −4  y0 = −3 21
 KẾT BÀI
Sinh viên cần lưu ý:
✓ Công thức và quy tắc tính đạo hàm cơ bản
✓ Áp dụng được quy tắc dây chuyền
✓ Tính được đạo hàm của hàm ẩn
 HOẠT ĐỘNG VỀ NHÀ

A
•Làm bài tập 3.4, 3,5, 3.6

B
•Ôn tập

C •Chuẩn bị bài học 7

THANKS FOR WATCHING!