Nguyen Ham Tich Phan

Truy cập website: hoc360.
net để tải tài liệu đề thi miễn phí
CHỦ ĐỀ: NGUYÊN HÀM,

TÍCH PHÂN VÀ ỨNG DỤNG
NGUYÊN HÀM
A.TÓM TẮT GIÁO KHOA.
1. Định nghĩa: Cho hàm số f xác định trên K . Hàm số F được gọi là nguyên
hàm của f trên K nếu F' ( x ) = f ( x ) x  K .
2. Các tính chất:
Định lí 1. Nếu F là một nguyên hàm của hàm f trên K thì mọi nguyên hàm
của f trên K đều có dạng F ( x ) + C, C  . Do vậy F ( x ) + C gọi là họ nguyên
hàm của hàm f trên K và được kí hiệu:  f ( x ) dx = F ( x ) + C .
Định lí 2. Mọi hàm số liên tục trên K đều có nguyên hàm trên K
Định lí 3. Nếu f,g là hai hàm liên tục trên K thì:
+  f ( x )  g ( x )  dx =  f ( x ) dx   g ( x ) dx .
+  k.f ( x ) dx = k  f ( x ) dx với mọi số thực k  0 .
Định lí 4. Nếu  f ( x ) dx = F ( x ) + C thì
 f ( u ( x ) ) .u' ( x ) dx =  f ( u ( x ) ) .d ( u ( x ) ) = F ( u ( x ) ) + C .
2. Bảng nguyên hàm các hàm số thường gặp
Các hàm sơ cấp thường gặp Nguyên hàm mở rộng
+1 dx 1
+  x dx =
x
+ C (   −1) +  = ln ax + b + C
+1 ax + b a
+  sin ( ax + b ) dx = − .cos ( ax + b ) + C
dx 1
+  = ln x + C
x a
+  cos ( ax + b ) dx = .sin ( ax + b ) + C
1
+  exdx = ex + C
a
ax
= tan ( ax + b ) + C
dx 1
+  a dx =
x
+C + 
ln a cos2 ( ax + b ) a
+  sin xdx = − cos x + C
= − cot ( ax + b ) + C
dx 1
+ 
+  cos xdx = sin x + C sin ( ax + b )
2 a
Group: https://www.facebook.com/groups/tailieutieuhocvathcs/
Truy cập website: hoc360.net để tải tài liệu đề thi miễn phí
dx dx 2
+  cos2 x = tan x + C +  ax + b
=
a
ax + b + C
dx ax + b 1
+  sin 2 x = − cot x + C + e dx = eax+ b + C
a
ax + b
Chú ý:  ( cx −  )( dx −  )dx
 1   1 
• Tách phân thức trong tích phân trở thành: p   + q 
 cx −    dx −  
ax + b
• Lấy nghiệm của cx −  thay vào ta được p
dx − 
ax + b
• Lấy nghiệm của dx −  thay vào ta được q
cx − 
B.PHƯƠNG PHÁP GIẢI TOÁN.

Dạng 1. Tìm nguyên hàm bằng phương pháp phân tích
Phương pháp:
Để tìm nguyên hàm  f(x)dx , ta phân tích
f(x) = k1.f1(x) + k2 .f2 (x) + ... + kn .fn (x)
Trong đó: f1 (x), f2 (x),...,fn (x) có trong bảng nguyên hàm hoặc ta dễ dàng tìm
được nguyên hàm
Khi đó:  f(x)dx = k1  f1 (x)dx + k 2  f2 (x)dx + ... + k n  fn (x)dx .
Ví dụ 1.1.5 Tìm nguyên hàm:

3
2x2 + x + 1 x3 − 1  1
I= dx J= dx K =   x −  dx
x −1 x+1  x
Lời giải.
2x2 + x + 1 4
1. Ta có: = 2x + 3 +
x −1 x −1
4
Suy ra I =  (2x + 3 + )dx = x2 + 3x + 4ln x − 1 + C
x −1
x3 − 1 x3 + 1 − 2 2
2. Ta có: = = x2 − x + 1 −
x+1 x+1 x+1
 2  x3 x2
Suy ra J =   x2 − x + 1 −  dx = − + x − 2 ln x + 1 + C
 x + 1 3 2
3
 1 3 1
3. Ta có :  x −  = x3 − 3x + −
 x x x3
 3 1  x4 3x2 1
Suy ra K =   x3 − 3x + −  dx = − + 3ln x + +C.
 x x3  4 2 2x2

dx x3 + 2x + 1 2x2 + 1
I= J= dx K= dx
(x2 − 1)2 x2 + 2x + 1 (x + 1)5
Lời giải.
2
1 1 (x + 1) − (x − 1) 
1. Ta có: =
(x 2 − 1)2 4 (x − 1)(x + 1)  2
 
1 1 2 1  1 1 1 1 1 
=  − +  =  − + + 
4  (x − 1)2 (x − 1)(x + 1) (x + 1)2  4  (x − 1)2 x − 1 x + 1 (x + 1)2 
1 1 x+1 1 
Suy ra I = − + ln − +C.
4  x −1 x − 1 x + 1
2. Ta có: x3 + 2x + 1 = (x + 1)3 − 3(x + 1)2 + 5(x + 1) − 2
5 2
Suy ra I =  (x − 2 + − )dx
x + 1 (x + 1)2
x2 2
= − 2x + 5ln x + 1 + +C.
2 x+1
3. Ta phân tích 2x2 + 1 = 2(x + 1)2 − 4(x + 1) + 3
 2 4 3 
Suy ra: K =   − +  dx
 (x + 1) 3
(x + 1) 4
(x + 1)5 

1 4 3
=− + − +C.
(x + 1) 2
3(x + 1) 3
4(x + 1)4
3x + 4.5x
Ví dụ 3.1.5 Tìm nguyên hàm: I =  (ex + 2e−x )2 dx J= dx
7x
Lời giải.
1. Ta có: (ex + 2e−x )2 = e2x + 4 + 4.e−2x

1
Suy ra: I =  (e2x + 4 + 4e−2x )dx = e2x + 4x − 2e−2x + C
2
  3 x 5 
x
1 3
x
4 5
x
2. J =     + 4.    dx = .  + .  + C
 7   7   ln   ln  
3 7 5 7

7 7
sin4 x
Ví dụ 4.1.5 Tìm nguyên hàm: I =  dx
cos2 x
Lời giải.
 1 
I =  + cos 2 x − 2  dx
 cos 2 x 
cos 2xd ( 2x ) = tan x − x + sin 2x + C

dx 1 3 1
I = tan x − 2x + 
2 4
+
2 4
I =  cos4 2xdx J =  (cos 3x.cos 4x + sin3 2x)dx
Lời giải.
1. Ta có: cos4 2x =
1
4
(
(1 + cos 4x )2 = 41 1 + 2cos 4x + cos2 4x )
1 1 + cos 8x  1
=  1 + 2 cos 4x +  = ( 3 + 4 cos 4x + cos 8x )
4 2  8
1 1 1 
8
I= (3 + 4 cos 4x + cos 8x)dx =  3x + sin 4x + sin 8x  + C
8 8 
1
2. Ta có : cos 3x.cos 4x =cos7x + cos x 
2
3 1
sin3 2x = sin 2x − sin 6x
4 4
1 1 3 1 
Nên suy ra: J =   cos7x + cos x + sin 2x − sin 6x dx
2 2 4 4 
1 1 3 1
= sin7x + sin x − cos 2x + cos6x + C .
14 2 8 24
 1 1  xex + 1
Ví dụ 6.1.5 Tìm nguyên hàm: I =   −  dx J= dx
 ln x
2 ln x (x + ex )2
Lời giải.
1 1 1 − ln x x(ln x)'− (x)'ln x  x 
1. Ta có : − = = = '
2
ln x ln x ln 2 x ln 2 x  ln x 
 x  x
Vậy I =    'dx = +C.
 ln x  ln x
xex + 1 (x + 1)'(x + ex ) − (x + e x )'(x + 1)  x +1 
2. Ta có : =− = − '
x 2 x 2
(x + e ) (x + e )  x + ex 
'
 x+1  x+1
Suy ra I = −   dx = − +C.
x
x+e  x + ex
x2dx
Ví dụ 7.1.5 Tìm nguyên hàm: I = 
(xsin x + cos x)2
Lời giải.
x2 (sin x − xcos x)'(xsin x + cos x) − (xsin x + cos x)'(sin x − xcos x)
==
2
(xsin x + cos x) (xsin x + cos x)2
 s inx − x cos x  sin x − x cos x
= '  I = +C
 x sin x + cos x  x sin x + cos x
CÁC BÀI TOÁN LUYỆN TẬP
Bài 1:
 
1. Tìm nguyên hàm của hàm số F ( x ) , biết f ( x ) = sin 2 2x và F   =
 8  16
2. Gọi F ( x ) là nguyên hàm của hàm số f ( x ) = sin2x.tan x thỏa mãn
 3 
F  = . Tính F   .
3 4 4
3. Xác định a,b,c sao cho F ( x ) = ax2 + bx + c( ) 2x − 4 là 1 nguyên hàm của
20x2 − 29x + 7
hàm số f ( x ) = trong ( 2; + ) .
2x − 4
Bài 2: Tìm nguyên hàm :
2
 3  x3 − 1 x
I1 =   x −  dx I2 =  dx I3 =  dx
 x x+1 ( x + 1)5
x3 1 2x + 1
I1 =  dx I2 =  dx I3 =  dx
x −1 1+ e x 3
x − 3x + 2
e2x + 22x.3x.5−x
(
I1 =  3cos x − 3x−1 dx ) I2 = 
ex
ex − 1
dx I3 = 
e3x
dx

I1 =  sin ( 3x − 1) dx I 2 =  sin 3xcos 5xdx I 3 =  cos4 2xdx
cos5 x sin4 x  1 
I1 =  dx I2 =  dx I 3 =   sin 2 x +  dx
1 − sin x cos2 x  1 + cos 2x 
2x2 + x + 6 5x + 1 x3 + 3x − 2
I1 =  dx I2 =  dx I3 =  dx
x3 + 5x2 + 6x x 3 − 3x + 2 x4 + x3 − x2 − x
Dạng 2. Tìm nguyên hàm bằng phương pháp đổi biến số

Phương pháp:
( ) (
“ Nếu  f ( x ) dx = F ( x ) + C thì  f u ( x ) .u' ( x ) dx = F u ( x ) + C ”. )
Giả sử ta cần tìm họ nguyên hàm I =  f ( x ) dx , trong đó ta có thể phân tích
( )
f ( x ) = g u ( x ) u' ( x ) dx thì ta thức hiện phép đổi biến số t = u ( x )
(
 dt = u' ( x ) dx . Khi đó: I =  g ( t ) dt = G ( t ) + C = G u ( x ) + C )
Chú ý: Sau khi ta tìm được họ nguyên hàm theo t thì ta phải thay t = u ( x )
xdx xdx
I =  (x + 1) 3 3 − 2xdx J= K=
3
2x + 2 x + 3 + 5x + 3
Lời giải.
3 − t3 3
1. Đặt t = 3 3 − 2x  x =  dx = − t 2dt
2 2
3  3 − t3  3
I=−  

2  2
+ 1  t.t 2dt = −  (5t 3 − t 6 )dt
 4

 
3  5t 4 t7  3  3 (3 − 2x)
7
5 3 (3 − 2x)4 +C
=−  − +C= −
4  4 7  4 7 4 
 
t3 − 2 3
2. Đặt t = 3 2x + 2  x =  dx = t 2dt
2 2
t3 − 2 3 2
t dt
3 3  t5 2 
Suy ra J =  2 2 =  (t 4 − 2t)dt =  −t +C
t 4 4  5 

 
3 3 (2x + 2)
5
=  − 3 (2x + 2)2 +C.
4 5 
 
x( 5x + 3 − x + 3)dx 1
3. Ta có: I =  =  ( 5x + 3 − x + 3)dx
5x + 3 − x − 3 4
1 1 
=  (5x + 3)3 − (x + 3)3  + C .
65 
cos xdx
Ví dụ 2.2.5 Tìm nguyên hàm: I =  sin3 x.cos5 xdx J=
(sin x + 2 cos x)3
Lời giải.
1. Đặt t = cos x  dt = − sin xdx
Ta có: I =  (1 − cos2 x)cos5 xsin xdx = − (1 − t 2 )t 5dt
t8 t6 sin8 x sin6 x
=  (t7 − t 5 )dt = − +C= − +C.
8 6 8 6
cos xdx dx
2. I =  =
cos x(tan x + 2)
3 3
cos x(tan x + 2)3
2
1 1 1
Đặt t = tan x  dt = dx . Do đó: J = − +C
2 2 (tan x + 2)2
cos x
dx e 2x ex + 4
I= J= dx K= dx
e x + 2e − x − 3 1 + ex + 2 4e x + 1
Lời giải.
exdx
1. Ta có: I =  . Đặt t = ex  dt = exdx
e2x − 3ex + 2
dt dt t−2 ex − 2
Suy ra: I =  = = ln + C = ln +C
t 2 − 3t + 2 (t − 1)(t − 2) t −1 ex − 1
2. Đặt t = ex + 2  ex = t 2 − 2  exdx = 2tdt

(t 2 − 2)2tdt  1   t3 t2 
J= = 2  t 2 − t − 1 +  dt = 2  − − t + ln t + 1  + C
1+ t  t +1 3 2 
 (e x + 2)3 
ex + 2
= 2 − − e x + 2 + ln  e x + 2 + 1   + C
 3 2  
 
ex + 4 t2 − 4 30t
3. Đặt t =  ex = −  e x dx = − dt
x 2
4e + 1 4t − 1 (4t − 1)2
2
30t
 dx = dt
(t − 4)(4t 2 − 1)
2
t 2dt  1 4  1 t−2 2t − 1
K = 30 = 2  −  dt = ln − ln +C,
(t 2 − 4)(4t 2 − 1)  t 2 − 4 4t 2 − 1  2 t+2 2t + 1
ex + 4
với t = .
4e x + 1
3
ln 2 x + 1 ln x.dx ln x 2 + ln 2 x
I= dx J= K= dx
x x(1 + 3 ln x + 2) x
Lời giải.
dx
1. Đặt t = ln x  dt =
x
 t3   ln 3 x 
Suy ra I =  (t 2 + 1)dt =  + t  + C =  + ln x  + C .
3   3 
   
t2 − 2 dx 2
2. Đặt t = 3ln x + 2  ln x =  = tdt
3 x 3
t2 − 2 2
. tdt
2  1  2  t3 t2 
Suy ra J =  3 3 =   t2 − t − 1 +  dt =  − − t + ln(t + 1)  + C
1+ t 9  t +1 9 3 2 
với t = 3ln x + 2 .
3 ln xdx 3 2
3. Đặt t = ln2 x + 2  ln 2 x = t 3 − 2  = t dt
x 2
3 3 3 3
Suy ra I =
2  t dt = t 4 + C = .3 (3ln x + 2)4 + C
8 8
dx dx
I= J=
2
2 sin x − 3sin 2x + 2 2cos x − sin x + 1
Lời giải.
1 dx 1 dx
2  2 sin 2 x − 3sin x cos x + cos 2 x 2  cos 2 x(2 tan 2 x − 3 tan x + 1)
1. Ta có: I = =
dt
Đặt t = tan x  dx =
1 + t2
1 dt 1 (2t − 1) − 2(t − 1)
2  2t 2 − 3t + 1 2  (2t − 1)(t − 1)
Ta được: I = = dt
1  1 2  1 t −1 1 tan x − 1
=  −  dt = ln + C = ln +C
2  t − 1 2t − 1  2 2t − 1 2 2 tan x − 1
x 2dt 2t 1 − t2
2. Đặt t = tan  dx = và sin x = ,cos x =
2 1 + t2 1 + t2 1 + t2
−t 2 − 2t + 3
Suy ra : 2 cos x − sin x + 1 =
1 + t2
x
tan + 3
dt 1 (t + 3) − (t − 1) 1 t+3 1
J = −2  =−  dt = ln + C = ln 2 +C
2
t + 2t − 3 2 (t − 1)(t + 3) 2 t −1 2 x
tan − 1
2
sin 4 2x.cos3 x
Ví dụ 6.2.5 Tìm nguyên hàm: I =  dx
   
tan  x +  tan  x − 
 4  4
Lời giải.
     tan x − 1 tan x + 1
Ta có: tan  x +  tan  x −  = . = −1
 4   4  1 + tan x 1 − tan x
Suy ra: I = −16 sin4 x.cos6 xcos xdx
Đặt t = sin x  dt = sin xdx nên ta có:

I = −16 t 4 (1 − t 2 )3 dt = 16 t 4 (t6 − 3t 4 + 3t 2 − 1)dt
 t11 t 9 3t7 t 5   sin11 x sin9 x 3sin7 x sin 5 x 
= 16  − + −  + C = 16  − + − +C
 11 3 7 5   11 3 7 5 
   
exdx (ln x + 1)ln x
Ví dụ 7.2.5 Tìm nguyên hàm: I =  J= dx
−x
x
e + 4e (ln x + x + 1)3
Lời giải.
1. Cách 1: với cách đặt t = ex bạn đọc làm tương tự trên
e−xdx
Cách 2: Xét J = 
ex + 4e−x
 e x + 4e − x
I + 4J =  x −x
dx =  dx = x + C1
 e + 4e
Ta xét hệ : 
 e x − 4e − x
 I − 4J =  dx = ln e x + 4e − x + C2
−x
 x
e + 4e
1 1
 2I = x + ln ex + 4e−x + C1 + C2 hay I = x + ln ex + 4e−x + C
2 2
ln x + 1 ln xdx
2. Ta có : J =  .
3
 ln x + 1  x2
x + 1
 x 
ln x + 1 ln x
Đặt t =  dt = − dx
x x2
tdt  1 1  1 1
Suy ra J = −  =  −  dt = − + +C
(t + 1) 3
 (t + 1) 3 2
(t + 1)  2(t + 1) 2 t + 1
x2 x
=− + +C
2(ln x + 1 + x) 2 ln x + x + 1
x3 − 1 dx
Ví dụ 8.2.5 Tìm nguyên hàm: I =  dx J=
6
x(x + 3x + 2) 3
x(x + 1)2
6
Lời giải.
1 t −1 1 t −1
1. Đặt t = x3  I = 
3 t(t + 3t + 2)
2
dt = 
3 t(t + 1)(t + 2)
dt
3 1
t − 1 = − t(t + 1) − (t + 1)(t + 2) + 2t(t + 2)
2 2
1 1 2
Suy ra I = − ln x3 + 2 − ln x3 + ln x3 + 1 + C .
2 6 3
1 dt 1 1 1 1 
2. Đặt t = x6  I =  =  − −  dt
6 t(t + 1) 2 6  t t + 1 (t + 1)2 

1 x6 1
Suy ra I = ln + +C.
6 x6 + 1 x 6 + 1
tan xdx
sin2 x + 3
Lời giải.
dt
Đặt t = cos x  dt = − sin xdx . Suy ra I = −
t 4 − t2
dt 1 dy 2
• t  0  I = −
2
= (với y = )
4 2
y −1 t
t2 −1
t2
1 1 2 4
 I = ln y + y2 − 1 = ln + −1 + C
2 2 cos x cos2 x
dt 1 2 4
• t0 I= = − ln + −1 + C .
4 2 cos x cos2 x
t2 −1
t2

Bài 1: Tìm nguyên hàm:
I1 =  x x + 1dx I2 = 
x2 dx
I3 = 
( x + 1)
2010
dx
( x + 3 )10 ( 3x + 1)2012
x 3 + 3x I2 =  x2 + 2x + 4.dx 1 − x2
I1 =  dx I3 =  dx,x  0
( x + 1)
3
2 3 x4 + x2 + 1
x
J2 =  dx x2
x2 + 3 J3 =  dx
J1 =  x x − 4dx
2
x2 + 4

dx
I1 =  I2 =  x2 . x2 + 9dx
1+ x + 3 1+ x
dx xdx
I3 =  I4 =  .
x x2 + 1
(1 + x )
3
1 + x2 + 2

x dx x
I2 =  dx I3 =  J1 =  dx
3
2x + 1 x2 + 4 1 + 2x + 1
J5 =  3x − x3 dx
dx xdx 3
J2 =  J4 = 
3
1 + x + x2 + 1 x+1 − x+1 x
J6 =  dx
3x + 9x2 − 1
1 1
I1 =  tan2 xdx I2 =  dx I3 =  dx
cos x 4 1 + sin x
5sin x + 2sin 2x tan x
J1 =  tan3 xdx J2 =  dx J3 =  dx
cos 2x + 6cos x + 5 cos 3 x
I1 =  sin5 xcos3 xdx I2 = 
cos x tan4 x
dx I3 =  dx
( sin x + 2 cos x )3 cos 2x
1 cos x 2 ln x + 3
I1 =  dx I2 =  dx I3 =  dx
2 2
cos x sin x sin x − 5 sin x + 6 x
I1 = 
ln x ln2 x ln 2 ( ln x )
x ( ln x + 1)
dx I =  dx I3 = 
( )
dx
x ln x ln ( ln x ) + 1
2
x 1 + ln x + 1
sin 2xdx dx dx
I= J= K=
1 + 4sin x   cos 3 x
sin x.sin  x + 
 3
sin 2x + 3cos x 3
sin3 x − sin x 4 sin 2 3x + sin 4x
I= dx J= cot x.dx K= dx
1 + 1 + 2 sin x
3
tan x + cot 2x
sin3 x
2x + 1 x+1 x −1
I= dx J= dx K= dx
2 + x −1 2
x +2 x+2
(x + 3)2009 dx
I= dx K=
(2x − 1)2013 ( x − 1) x2 + 3x + 2
x
1. I =  x 3 x + 1dx 2. I =  dx
4
x+1
(x + 1)dx x5 − x2
3. I =  4. I =  dx
1 + 4x + 1 x3 + 2
sin 2x + cos x tan x.dx
5. I =  dx 6. I = 
3 sin x + 1 1 + 3 ln(cos x) + 1
ln x
7. I =  dx 8. I =  e2x + 4ex + 5.exdx
(1 + ln x + 2 x )
Dạng 3. Tìm nguyên hàm bằng phương pháp từng phần
Phương pháp:
Cho hai hàm số u và v liên tục trên a; b  và có đạo hàm liên tục trên a; b  .
Khi đó :  udv = uv −  vdu ()
b
Để tính tích phân I =  f ( x ) dx bằng phương pháp từng phần ta làm như sau:
a
Bước 1: Chọn u, v sao cho f ( x ) dx = udv (chú ý: dv = v' ( x ) dx ).
Tính v =  dv và du = u'.dx .
Bước 2: Thay vào công thức () và tính  vdu .
Cần phải lựa chọn u và dv hợp lí sao cho ta dễ dàng tìm được v và tích phân
 vdu dễ tính hơn  udv . Ta thường gặp các dạng sau
sin x 
Dạng 1 : I =  P ( x )   dx , trong đó P ( x ) là đa thức
cos x 
sin x 
Với dạng này, ta đặt u = P ( x ) , dv =   dx .
cos x 
Dạng 2 : I =  ( x ) eax+ bdx
u = P ( x )
Với dạng này, ta đặt  , trong đó P ( x ) là đa thức
ax + b
dv = e dx
Dạng 3 : I =  P ( x ) ln ( mx + n ) dx
u = ln ( mx + n )

Với dạng này, ta đặt  .
dv = P ( x ) dx

sin x  x
Dạng 4 : I =    e dx
cos x 
 sin x   sin x 
u =   u =  
Với dạng này, ta đặt  cos x  để tính  vdu ta đặt  cos x  .
 
dv = e dx dv = e dx
x x
x −1
Ví dụ 1.3.5 Tìm nguyên hàm: I =  sin x.ln(cos x)dx J =  xln dx
x+1
Lời giải.
 − sin x
u = ln(cos x) du = dx
1. Đặt  ta chọn  cos x
dv = sin xdx v = − cos x

Suy ra I = − cos x ln(cos x) +  sin xdx = − cos x ln(cos x) − cos x + C
 2
 x −1 du = dx
u = ln  (x + 1)2
2. Đặt  x + 1 ta chọn 
dv = xdx  1 2
  v = 2 x
1 x −1 x2 1 x −1  2 1 
Suy ra I = x2 ln + dx = x2 ln +  1 − +  dx
2 x+1 (x + 1)2 2 x+1  x + 1 (x + 1)2 
1 x −1 1
= x2 ln + x − 2ln x + 1 − +C
2 x+1 x +1
Ví dụ 2.3.5 Tìm nguyên hàm: I =  sin 2x.e3xdx
Lời giải.
Cách 1 : Dùng từng phần, bạn đọc làm tương tự trên.
1 2
Cách 2 : Ta có : sin 2x.e3x = [sin 2x(e 3x )'+ (sin 2x)'.e 3x ] − cos 2xe 3x
3 3
1 2 4
= (sin 2x.e3x )'− cos 2x.(e3x )'+ (cos 2x)'e 3x  − sin 2x.e 3x
3 9  9
13 1 2 1 2 
 sin 2x.e 3x = (sin 2x.e 3x )'− (cos 2x.e 3x )' =  sin 2x.e 3x − cos 2xe 3x  '
9 3 9 3 9 
 3 2 
Suy ra : sin 2xe 3x dx =  sin 2xe 3x − cos 2xe 3x  '
 13 13 
1
I = e3x (3sin 2x − 2cos 2x) + C .
13
Cách 3 : Ta giả sử :  sin 2x.e3xdx = a.sin 2x.e3x + b.cos 2x.e3x + C
Lấy đạo hàm hai vế ta có :
sin 2x.e3x = a(2cos 2xe3x + 3sin 2x.e3x ) + b(3cos 2x.e 3x − 2sin 2x.e3x )
3a − 2b = 1 3 2
  a = ,b = −
2a + 3b = 0 13 13
1
Vậy I = e3x (3sin 2x − 2cos 2x) + C .
13
x4dx
(x2 − 1)2
Lời giải.
u = x3 du = 3x 2 dx
 
Đặt  xdx ta chọn  1
dv = 2 v = −
 (x − 1)2  2(x − 1)
2
x3 3  1  x3 3 1 x −1 
I=−
2(x2 − 1)
+ 
2 
1 + 2
x −1
 dx = − 2
2(x − 1)
+  x + ln
2  2
+C
x+1 

I3 =  ( 2x + 1) ln2 xdx
x
I1 =  dx I2 =  cos 2x.e3xdx
1 − cos 2x
I1 =  ( 2x − 1) cos xdx I 2 =  ( x + 1) sin xdx xln  x + x2 + 1 
I3 =   dx.
x4 x8
I4 =  dx I5 =  dx x2 + 1
( ) ( )
3 3
x4 − 1 x4 − 1
(
I6 =  ex ln e x + 1 dx )
I1 =  x sin 2xdx (
J1 =  x2 + x + 1 e xdx ) K1 =  ln  x + x2 + 1  dx
 
I2 =  ( 2x + 1) e−xdx J 2 =  ( 2x + 1) ln ( x + 2 ) dx K 2 =  ( 2x + 1) ln ( x + 2 ) dx
I1 =  (x2 + 5)sin xdx I3 =  (3x − 1).exdx x ln(x + x2 + 1)
I5 =  dx
I =  (x2 + 2x + 3)cos xdx I4 = 
ln xdx x2 + 1
x cos 3 x + 1
I6 =  dx
3
x+1
TÍCH PHÂN
A.TÓM TẮT GIÁO KHOA.
1.Định nghĩa: Cho hàm số y = f ( x ) liên tục trên K ; a, b là hai phần tử bất kì
thuộc K , F ( x ) là một nguyên hàm của f ( x ) trên K . Hiệu số F ( b ) − F (a ) gọi
là tích phân của của f ( x ) từ a đến b và được kí hiệu:
b
 f ( x ) dx = F ( x ) a = F ( b ) − F ( a ) .
b
2. Các tính chất của tích phân:

a b b b
+  f ( x ) dx = 0 +  f ( x )  g ( x )  dx =  f ( x ) dx   g ( x ) dx
a a a a
a b b c b
+  f ( x ) dx = −  f ( x ) dx +  f ( x )dx =  f ( x )dx +  f ( x ) dx
b a a a c
b b b b
+  k.f ( x ) dx = k. f ( x ) dx + Nếu f ( x )  g ( x ) x  a; b thì  f ( x ) dx   g ( x ) dx .
a a a a
B.PHƯƠNG PHÁP GIẢI TOÁN.
Dạng 1. Tính tích phân bằng phương pháp phân tích

Phương pháp:
b
Để tính tích phân I =  f(x)dx ta phân tích f(x) = k1f1 (x) + ... + km fm (x)
a
Trong đó các hàm fi (x) (i = 1,2,3,...,n) có trong bảng nguyên hàm.
Ví dụ 1.1.6 Tính các tích phân sau:
1 7
xdx xdx
I= J=
0 3x + 1 + 2x + 1 2 x+2 + x−2
Lời giải.
1. Ta có: x = (3x + 1) − (2x + 1) = ( 3x + 1 − 2x + 1)( 3x + 1 + 2x + 1)
1 1
2 1  17 − 9 3
Nên I =  ( 3x + 1 − 2x + 1)dx =  (3x + 1)3 − (2x + 1)3  =
0 9 3 0 9
1
2. Ta có x = ( x + 2 + x − 2)( x + 2 − x − 2)
4
7
1
Nên J = 
42
( )
x + 2 − x − 2 dx =
19 − 5 5
6
.
 
2 4
Ví dụ 2.1.6 Tính các tích phân sau: I =  sin 2x.sin 3x J =  cos 4 2xdx
 0
−
2
Lời giải.


2
1 1 1 2 4
1. Ta có: I =
2  (cos x − cos 5x)dx = 2 (sin x − 5 sin 5x)  = 5 .
 −
− 2
2
1 1
2. Ta có: cos4 2x = (1 + 2cos 4x + cos2 4x) = (3 + 4cos 4x + cos8x)
2 4
 
14 1 1  4 3
Nên I =  (3 + 4 cos 4x + cos 8x)dx =  3x + sin 4x + sin 8x  =
40 4 8  0 16
4 3
x 2 dx 2x + 3
Ví dụ 3.1.6 Tính các tích phân sau: I =  J= dx
2 3
3 x − 3x + 2 2 x − 3x + 2
Lời giải.
x2 3 2x − 3 5 1
1. Ta có: = 1+ +
2 2 2
x − 3x + 2 2 x − 3x + 2 2 x − 3x + 2
3 2x − 3 5 1 1 
= 1+ +  − 
2 x − 3x + 2 2  x − 2 x − 1 
2
4
 3 5 x−2  3 5 4
Suy ra I =  x + ln x2 − 3x + 2 + ln  = 1 + ln 3 + ln
 2 2 x −1  2 2 3
3
3 2
2. Ta có: x − 3x + 2 = (x − 1) (x + 2)
2x + 3 = a(x − 1)2 + b(x + 2)(x − 1) + c(x + 2)
 2x + 3 = (a + b)x2 + (c − 2a + b)x + a − 2b + 2c
a + b = 0
 1 1 5
 −2a + b + c = 2  a = − , b = ,c = .
a − 2b + 2c = 3 9 9 3

3 3
1 1 1 1 5 1   1 x −1 5  1 8 5
J =  − + +  dx =  ln −  = ln +
2 9 x + 2 9 x − 1 3 (x − 1)2   9 x + 2 3(x − 1)  2
9 5 6
1
Ví dụ 4.1.6 Tính các tích phân sau: I =  x x − a dx,a  0
0
Lời giải.
Xét hai trường hợp
1
3a − 2
• a  1  I =  x(a − x)dx =
0
6
a 1
2a 3 − 3a + 2
• 0  a  1  I =  x(a − x)dx +  x(x − a)dx = .
0 a
6

Bài 1:
1. Tìm các hằng số A và B để hàm số f ( x ) = Asin x + B thỏa mãn đồng thời
2
các điều kiện f ' (1) = 2 và  f ( x )dx = 4
0
2 5 5
2. Cho  f ( x ) dx = −4,  f ( x ) dx = 6,  g ( x ) dx = 8 .
1 1 1
5 5
Hãy tính :  f ( x ) dx,   4f ( x ) − g ( x )  dx
2 1
3 3
3. Cho  f ( x ) dx = −2 và  g ( x ) dx = 3 .
1 1
3 3
Hãy tính  3f ( x ) − g ( x ) dx,  5 − 4f ( x ) dx .
1 1
Bài 2: Tính tích phân:
1 1 1
dx 5x − 13 x2 + x + 2
A= B= dx C= dx
2 2 2
0 x + 3x + 2 0 x − 5x + 6 0 x − 4x + 4
1 3 5
1+ x
I1 =  ( 2x + 1) dx
2 dx
J1 =  J4 =  dx
0 0 25 − 3x 2
1 − x
2 1 1
2x + 1
I 2 =  x( x + 1) dx
2 2x
J2 =  dx K1 =  dx
( x + 1)3
2
0 0 x +x+1 0
1 3 1 1
I 3 =  ( 1 + 3x ) 2 dx 2
5xdx K2 = 
1
dx
J3 =  2
x − 5x + 6
(1 − x )
0 3 0
0 2
7 5
I 4 =  x − 3dx 3x − 7
1 K3 =  dx
1− x 2
4 x − 5x + 6
3
J4 = 
( x + 1) ( x 2 + 1 )
dx
0

1 1
4x − 2 x 2 dx
I= J=
( x + 1) ( x + 2 )
dx
0
2
0 x6 − 9

2 5 ( x − 1) 2
2x − 1
1
5x 2 − 3x − 20
I1 =  dx I3 =  dx I5 =  dx
1 x2 − x − 6 1 x2 ( x + 1) 0 x 2 − 2x − 3
2 4 1
dx dx dx
I2 =  I4 =  I6 = 
( x + 1) (x )
2
1 7x − 4x + 3 1x
2
0 2
+ 3x + 2
2



2
 1 
I =  cos 2 x cos 2xdx J =   sin 2 x − sin x + 1 − dx
0 0
1 + sin x 
  
2 3 2
dx
I1 =  cot 2 xdx J1 =  K1 =  sin 2 xdx
2 2
  sin x cos x 0
4 6 
  2
3
3 − cot 2 x 4 K2 =  s in2x.sin 7xdx
I2 =  cos 2 x
dx J2 =  tan xdx
−

 − 2
4 4
 
2 2 2
I1 =  x − 3x + 2 dx  ( x − x − 1 ) dx I 3 =  min 3x , 4 − x dx
2
I2 =
0 −1 0
1  2
I =  x x − a dx,a  0 I 2 =  cos x sin xdx I3 =  1 + sin xdx
0 0 0
Bài 11:
 ( 2 sin )
x
  2 1
1. Tìm x   0;  thỏa mãn : t − 1 dt = − .
 2 0
4

6 2 t

sin dt
2
2. Giải bất phương trình f ' ( x )  0
. ới f ' ( x ) đạo hàm của hàm số
x+2
f ( x ) = ln
1
( 3 − x )3
x
  3  cos 2t
3. Tìm x   − ;  thỏa
 4 4 
 sin t + cos t dt = cos 2x − 2 .

4
0 2
dx 1
I1 =  x2 − 4x + 3 J1 =  x x + 1) dx
−1 0,5 (
1 2xdx 0,5 3
x −1
I2 = 
0
x2 − 4 J2 =  x2 − 1
dx
0
4
dx 3x + 2
K1 =  K2 = 
1
dx
2
3 x − 3x + 2 0 2
x − 5x − 6
L1 = 
1 ( x − 1) dx
2
L2 = 
1
dx
. M1 = 
1
dx
4 2 2
0 x +14
0 x + 4x + 3 0 x +x+1
2 2 2
I1 =  x + 1 dx I 2 =  1 − x dx I 3 =  x 2 − 1dx
−2 0 0
−5
4
1 − 2x + x 2 3
I 4 =  x 2 − x − 6 dx I5 =  dx I6 =  x3 − 2x 2 + xdx
0 −1
1− x 0
 3
2 4
dx, ( a  0, b  0 )
sin xcox
I= M=  sin 2xdx
0 a 2 cos2 x + b2 sin 2 x 
4
 2 
1 + cos 2x
I1 =  cos x dx I3 =  1 − cos 2xdx I4 =  dx
0 0 0
2
3 1
x2 + 3x + 5 1
I1 =  dx I2 =  dx
3 3
2 x − 3x + 2 0 1+ x
1 3
x6 + x 5 + x 4 + 2 1
I3 =  dx I4 =  dx
6
0 x +1 1 x (1 + x2 )
6
Dạng 2. Tính tích phân bằng phương pháp đổi biến số

Phương pháp:
1. Phương pháp đổi biến số loại 1
b
Giả sử cần tính I =  f ( x ) dx ta thực hiện các bước sau
a
Bước 1: Đặt x = u ( t ) (với u ( t ) là hàm có đạo hàm liên tục trên 
 ; , f u ( t ) xác ( )
 ; và u (  ) = a, u () = b ) và xác định  ,  .
định trên 
 
( )
Bước 2: Thay vào ta có: I =  f u ( t ) .u' ( t ) dt =  g ( t ) dt = G ( t ) 
 = G ( ) − G (  ) .
 
Một số dạng thường dùng phương pháp đổi biến số dạng 1
a
* Hàm số dưới dấu tích phân chứa a2 − b2 x2 ta thường đặt x =
sin t
b
a
* Hàm số dưới dấu tích phân chứa b2 x2 − a2 ta thường đặt x =
bsin t
a
* Hàm số dưới dấu tích phân chứa a2 + b2 x2 ta thường đặt x = tan t
b
x ( a − bx ) ta thường đặt x =
a
* Hàm số dưới dấu tích phân chứa sin2 t
b
2. Phương pháp đổi biến số loại 2
Tương tự như nguyên hàm, ta có thể tính tích phân bằng phương pháp đổi
biến số (ta gọi là loại 2) như sau.
b
Để tính tích phân I =  f ( x ) dx , nếu f ( x ) = g  u ( x )  .u' ( x ) , ta có thể thực hiện
a
phép đổi biến như sau
Bước 1: Đặt t = u ( x )  dt = u' ( x ) dx .
Đổi cận x = a  t = u (a ) , x = b  t = u ( b )
u(b)
 g ( t ) dt = G ( t ) a .
b
Bước 2: Thay vào ta có I =
u(a)
3 2
xdx x
Ví dụ 1.2.6 Tính các tích phân sau: I =  J= dx
1 1+ x −1
3
1 2x + 2
−
2
Lời giải.
t3 − 2 3
1. Đặt t = 3 2x + 2  t 3 = 2x + 2  x =  dx = t 2dt
2 2
1
Đổi cận : x = −  t = 1 ; x = 3  t = 2 .
2
2 2 2
(t 3 − 2) 3 2 3 3   3 3 
Ta có : I =  . t dt =   t 4 − t  dt =  t 5 − t 2 
1
1
2t 2 4 2   20 4 1
 24   3 3  12
=  − 3 −  −  = .
 5   20 4  5
2. Đặt t = 1 + x − 1  x = 1 + (t − 1)2  dx = 2(t − 1)dt
Đổi cận: x = 1  t = 1; x = 2  t = 2
2 2
(t 2 − 2t + 2)(t − 1) 2
J = 2 dt = 2  (t 2 − 3t + 4 − )dt
1
t 1
t
2
 t 3 3t 2  11
= 2 − + 4t − 2 ln t  = − 4 ln 2 .
3 2  3
  1
2 2 2 3
1 + x2 dx
Ví dụ 2.2.6 Tính các tích phân sau: I =  x
dx J= 
3 5 x x2 + 4
Lời giải.
2 2
x2 + 1.xdx
1. I =  x2
3
Đặt t = 1 + x2  x2 = t 2 − 1  xdx = tdt

Đổi cận: x = 3  t = 2; x = 2 2  t = 3
3 3 3
t.tdt 1  1 t −1 
I= =  (1 + )dt =  t + ln 
2 t −1 2
2 (t − 1)(t + 1)  2 t +1 
2
1 1 1 1 1 3
= 3 + ln − 2 − ln = 1 + ln .
2 2 2 3 2 2
2 3
xdx
2. J =  2
5 x x2 + 4
Đặt t = x2 + 4  x2 = t 2 − 4  xdx = tdt
Đổi cận: x = 5  t = 3; x = 2 3  t = 4
4 4 4
tdt 1 t−2 dt 1 5
J= = = ln = ln
3 (t − 4)t 3 t − 4
2 2 4 t+2 3
4 3
ln 5
e 2x dx
Ví dụ 3.2.6 Tính các tích phân sau: I = 
ln 2 ex − 1
Lời giải.
ln 5 x
e .e x dx
1. I = 
ln 2 ex − 1
Đặt t = ex − 1  ex = t 2 + 1  exdx = 2t.dt
Đổi cận: x = ln2  t = 1; x = ln5  t = 2

2
2
(t 2 + 1)tdt
2  t3  20
I = 2 = 2  (t 2 + 1)dt = 2  + t  = .
t 3  3
1 1   1

2
Ví dụ 4.2.6 Tính các tích phân sau: I =  sin 5 xdx
0
Lời giải.

2
1. Ta có: I =  (1 − cos 2 x)2 sin xdx .
0
Đặt t = sin x  dt = cos xdx

Đổi cận : x = 0  t = 0; x = t =1
2
1 1
8
I =  (1 − t 2 )2 dt =  (1 − 2t 2 + t 4 )dt = .
0 0
15
1 2 10
xdx x dx
I1 =  I2 =  dx I3 =  x−2
0 x +12
1 1+ x −1 5 x −1
−3 6 1
1 dx x 3dx
I4 =  1− x
dx I5 = 
2x + 1 + 4x + 1
I6 = 
−8 x 2 0 x + x2 + 1
4
4x − 1
I7 =  dx Đề thi Đại học Khối D – năm 2011
0 2x + 1 + 2
Bài 2:Tính tích phân:
1
( )
6 1 3
I1 =  2x x − 1 x dx I 2 =  x 3 . x 2 + 3dx I3 =  x3 + 1.x5dx
0 0 0
1 1 1
I 4 =  x 5 1 − x 2 dx I 5 =  x 3 x 4 + 1 dx I6 =  x8 1 − x 3 dx
0 0 0
2 4 2
x x−1 dx x+1
I1 =  dx I2 =  I3 =  dx
1
x−5 1 (
x 1+ x ) 1 x + x2 − 1
7 7
x3dx 7
x+2
I4 =  3
I5 =  dx
I6 = 
3
x+1
dx
0 1 + x2 3
x+1
0
0
3
3x + 1
2
x x−1 1
4x − 3
I7 =  dx I8 =  dx
3
x−3
1
x−5
0 2 + 3x + 1
I9 = 3 x+1 + x+ 3
dx
6 −1
dx 1
I10 =  I11 = 
x
dx 3
4 − x2
2 2x + 1 + 4x + 1 0
3
x +1 I12 =  x
dx
1
Bài 4Tính tích phân:
3 2 5 3
x−3 xdx dx
I1 =  dx I2 =  I3 = 
0 3. x + 1 + x + 3 2 ( x + 1)
2 2
x +5 1 x + x3
2 2 3
x − x3 + 2011x
5  x 
I4 =  x4
dx I 5 =  x2 − 9  1 +

 dx

1 3  x −9 
2
Bài 5Tính tích phân:
I1 = 
2 (x 2
)
− x ( 2x − 1)
I2 =
1

dx
I3 = 
4
x3dx
0 x2 − x + 1
dx
−1 1 + x + x2 + 1 2 (
x x3 + 1 )
4
2 4x − 1 3
x x − 1dx
dx I5 = 

I4 = dx I6 = 
2x + 1 + 2 x−7
33 x 1+ x 3 0
1
6
1 2
I8 = 
2
2x3 − 3x2 + x dx x2 − 1
I7 =  dx 2x + 1 + 4x + 1 I9 =  dx
2
x −x+1
2
1
x
0
1
e
I11 =  x
1
dx 2
4 − 3x dx 2
ln x 4 ln x + 5
I10 =  I12 =  dx
(1 + 3x ) x
2 0
0 2 1/e
Bài 6 Tính tích phân:

3ln 2 2 3
dx dx
I1 =  2
I2 = 
0  3 ex + 2  x x2 + 4
  5
 

e tan x +1
2 e
x3 + x2 1 + 3 ln x ln x 4
I3 =  dx I4 =  dx I5 =  dx
−1
x+4 1
x 0 cos 2 x
3 4 2
dx x3 + 2x2 + 4x + 9
2
dx I2 =  I3 =  dx
I1 =  7 x x +9
2
0 x2 + 4
0,5 x 1 − x2 4 6
x 2 dx x−2
0 I5 =  I6 =  dx
dx x+2
I4 =  2
+ 2x + 4
0 1+ x x 2
−1 x
1 2
1− x 1
I=  J=
( )
dx dx
0,5 x2 3x2 − 3x + 1 1 ( x3 + 1 ) 3
x3 + 1
ln 2 ln 5 ln 5 x
e 3x dx e ex − 1
I1 =  e 2x − 9
dx I2 =  x
+ 2e − x − 3
I3 =  ex + 3
dx
0 ln 3 e 0
I4 =
ln 2

1 − ex
dx I5 =
ln 3

ex
dx
ln 2 e x (1 − e ) dx
x
I6 = 
1 + ex
( )
3
ex + 2
( e + 1)
0 0 3
0 x
e
dx

e
I7 = dx e
I8 =  3 − 2 ln x
( ) 
2
1 x 1 − ln x x 1 + ln x 2 I9 = dx
ln 12
1
1 x 1 + 2 ln x
I10 =  e x − 3dx
I11 = 
e 2x 
e .ln x  ln x +
1 e
ln xdx
dx I11 = 
( )
ln 4 1
 x
x 2 + ln x + 2 − ln x
1

 
2
sin 2x 2
sin 2x + sin x
I1 =  dx I2 =  dx
0 ( 2 + sin x ) 1 + 3 cos x
2
0
 
3 2
dx dx
I3 =  I4 = 

4
sin 3 x.cos 5 x 0
3cos x − 4 sin x + 5
4
 
2 ( x + cos x ) dx 4 x sin x + ( x + 1) cos x
I=  J= dx

2
4 cos x + 3sin x 2
0
x sin x + cos x
−
2
Đề thi Đại học Khối A – năm 2011
  
4 2 2
cos 2x cos 3x cos x
I1 =  dx I2 =  dx I3 =  dx
0
1 + 2 sin 2x 0
sin x + 1 0
5 − 2 sin x
  
6 3
2
sin x − cos x sin 3x − sin 3x 2
sin xdx
I4 =  dx I5 =  dx I6 = 
1 + sin 2x 1 + cos 3x x
 0 0 sin 2 x + 2 cos x.cos 2
4  2
 3 
cos x
2
cos 2x I8 =  dx 2
sin x − cos x
I7 =  dx 0 2 + cos 2x I9 =  dx
0 ( sin x − cos x + 3 )
3
 1 + sin 2x

4
 2
sin 2x
2 I11 =  dx 
x sin x
I10 =
cos x
dx 0
2
cos x + 4 sin x 2 I12 =  dx
sin x + 2 cos x 0 4 + sin 2 x
0
  
( ) dx
3
2 3 2
x sin 2 xdx
I1 =  sin 2x 1 + sin 2 x I 2 =  sin x sin 2xdx I3 = 
0 0 0 sin 2x cos 2 x
  
2
cos x + sin x cos x 2
cos xdx 2
sin 2x
I4 =  dx I5 =  I6 =  dx
2 + sin x
0 0 ( sin x + 1) 4
0 cos2 x + 4 sin 2 x
  
3
2
1 2 2
cot x. sin 3 x − sin xdx
I7 =  4 sin x + 3 cos x + 5 dx I8 = 
dx
4 + 5 sin x
I9 = 
sin 3 x
0 0 
 3
  
3 tan  x −  cos 2x
I10 = 
cotx
dx
6
 4 I12 =  dx
  I11 = dx cos x − 3 sin x
 s inx.sin x + cos2x
 4  0
6 
  
3
sin 3 x 4
cos x + sin x 4
dx
I1 =  dx I2 =  dx I3 = 
cos x + 2 3 + s in2x  
0 0 0 cos x.sin
 4 + x
0   
sin 2x
J1 =  dx. 2
sin 4 x 
−
 ( 2 + sin x ) 2
J2 = 
sin 4 x + cos 4 x
dx 3
dx +
2 0 J3 =  , 

   1 + tan x
4 3 6
x tan x
K1 =  dx K2 =  dx 1
1 + cos 2x + s in2x tan x + cot x 3xe + e x + 2
x
0  K3 =  dx
 6 0 xe x + 1

6
tan 4 x   
L1 =  cos 2x dx L2 = 
6
sin x sin  x − 
6
 4
0
 
dx L3 =  dx
0 sin x +
 0 sin x + 3 cos x
 3 
Bài 13 Giải phương trình:
x x
1 + ln t
1.  sin 2t 1 + cos 2 tdt = 0 (x  0) 2.  t
dt = 18
0 1
e
 
4 2  
1 1 + sin x  dx
I1 =  tan 6 xdx I2 = 
 2
0 0
1 + cos x
 (1 + cos x ) 
ln 2 1
e 2x
I1 =  dx J1 =  x 1 − x 2 dx
0 ex + 1 0
1 5 1
x x2
I2 =  dx J2 =  dx
0 x2 + 1 0 4 − 3x 2
4 1
dx x
I3 =  J3 =  dx
x x2 + 9
7 0 3 + 2x − x 2
3
2 e2 2
x2 − 1
I1 =  x.e − x dx dx K4 = 
0
J1 =  xln x 1
x
e
2
e x dx ln 4 x
e 3
I2 =  x
J2 =  dx
K5 = 
2
x+1
−1 2 + e 1 x dx
1 x (2 − x)
8
dx
J3 = 
3 x x2 + 1
1 0 1
dx dx x
I1 =  J1 =  K1 =  dx
(x )
2
0 1+ x −1 2
+ 2x + 2
2
0 1 + x3
1 dx 1
I2 =  x2
2
2 3 K2 =  dx
0
x + x+1 J2 =  x x2 + 4dx 0 x6 + 1
2
Dạng 3. Tính tích phân bằng phương pháp từng phần

Phương pháp:
Cho hai hàm số u và v liên tục trên [a;b] và có đạo hàm liên tục trên a; b  .Khi
b b
đó :  udv = uv b
a −  vdu
a a
3
3 + ln x
Ví dụ 1.3.6 Tính tích phân: I =  dx
2
1 (x + 1)
Lời giải.
u = 3 + ln x  dx
 du = x
1. Đặt  dx ta chọn 
dv = (x + 1)2 v = −1
  x+1
3 3 3
3 + ln x dx 3 + ln 3 3 x 3 − ln 3 3
I=− + =− + + ln = + ln
x+1 1 1
x(x + 1) 4 2 x +1 1
4 2
2 0
Ví dụ 2.3.6 Tính tích phân: I =  (x − 2)e 2x +1dx J=  (2x
2
+ x + 1)ln(x + 2)dx
0 −1
Lời giải.
 du = dx
u = x − 2 
1. Đặt  2x +1
ta chọn  1 2x+1
dv = e
 v = e
 2
2 2
1 1 1 2 5e − e 3
I = (x − 2)e 2x +1 −  e 2x +1dx = e − e 2x +1 =
2 0 20 4 0 4
 1
 = +  du = dx
 u ln(x 2)  x+2
2. Đặt  chọn 
dv = (2x + x + 1)dx
2
 v = 2 x3 + 1 x2 + x
 3 2
0
2 1 1 4x 3 + 3x 2 + 6x
6 −1
J = ( x 3 + x 2 + x)ln(x + 2) 0
−1 − dx
3 2 x+2
0 0
1 32 1 4 5 
= −  (4x 2 − 5x + 16 − )dx = −  x3 − x2 + 16x − 32 ln(x + 2) 
6 −1 x+2 6 3 2  −1
16 119
= ln 2 −
3 396

2
 1  ln x 0 3
A =   ex +  e dx B =  x5 .e−x dx
x2 −1
1 
e 0 3
x + ex − e3x
C =  x5 ( ln x + x )dx D=  dx
1 − ln 3 e3x
ln  x + 1 + x2 
( )
1 3
E =  x ln x + x + 1 dx  dx

2
F=
3
0 1 x
( ) ( ) ( )
1 1 1
I1 =  x e 2x 3
+ x − 1 dx I 2 =  x + cos x sin xdx
3
I 3 =  x ln 1 + x 2 dx
0 0 0
e 3
x + 1
2 e
I4 =    ln xdx I 5 =  ( 4x − 1) ln xdx I6 =  x3 ln 2 xdx
 x 
1  1 1
e 8 e
ln x ln x  ln x 
A= dx B= dx C =  + 3x 2 ln x  dx
1 ( x + 1) 2
3 x+1 1  x 1 + ln x 
e

2 4 ln ( 5 − x ) + x 3 . 5 − x
D =  sin 2x ln (1 + sin x ) dx E= dx
0 1 x2

3
1 + x sin x
I= dx Đề thi Đại học Khối B – năm 2011
0 cos 2 x
e9  
 1 
I1 =   ln x +  dx
3 ln ( tan x ) 2
I2 =  dx I 3 =  x.sinxcos2xdx
e  2 ln x  sin 2x
 0
x ln ( x + 2 )
4 0
ln ( x + 1) 
ln 8
x.e x 1 I6 = dx
I4 =  dx I5 =  dx −1 4 − x2
ex + 1
ln 3 0 ( x + 2 )2 
 2
1 x ln  x + 1 + x 
2
 dx
e2 ln x + ln ( ln x ) I 9 =  sin 2x ln ( 1 + sin x ) dx
I7 =  I8 =  dx
0 1+ x 2
e
x 0

1 1 1
1 x2
I1 =  dx I2 =  dx I 3 =  1 + x 2 dx
1 + x2
0 0 1 + x2 0

 ( 2x )
0
2 J1 = 2
+ x + 1 ln ( x + 2 ) dx
I1 =  x sin 2xdx −1
0 
2
2 J 2 =  sin x.ln (1 + sin x ) dx
I2 =  ( x − 2 ) e 2x +1
dx 0
( )
0 1
 J 3 =  x ln x 2 + 1 dx
2 0
I 3 =  cos x.e 2x dx
0


( )
3
I1 =  ln x 2 − x dx 4
x
2 J1 =  dx
0
1 + cos 2x
e
I 2 =  x 3 ln 2 xdx 3
3 + ln x
1 J2 =  dx
1 ( x + 1)
2

e 4 ln 2
I1 =  x 2 ln xdx J1 =  x 4 ln xdx K1 =  xe − x dx
1 1 0

( )
1 1
I 2 =  x 2 e x dx 2 K 2 =  x ln 1 + x 2 dx
0 J 2 =  x sin xdx 0
0
Dạng 4. Tính tích phân đặc biệt

Đây là dạng toán hiếm xuất hiện trong kì thi tuyển sinh Đại học, tác giả giới
thiệu đến bạn đọc bài toán cơ bản.
Ví dụ 1.4.6 Tính các tích phân sau :


2
2
e x .sin x 
I= dx J=  ln  sin x + 1 + sin 2 x  dx
0
1 + sin 2x 0

Lời giải.

2
e x cos x
1. Đặt J =  dx .
0
1 + sin 2x
 
 2
ex
I + J =  dx
 0
sin x + cos x
Ta xét hệ:   

 2 x
 e (sin x − cos x) e x 2 2
ex
 I − J =  (sin x + cos x)2 dx =
sin x + cos x
−  sin x + cos xdx
 0 0 0
1 
 
 2I = e 2 − 1  I =  e 2 − 1 
2 
 

 1 + sin 2 t  dt
2. Đặt x =  − t ta có: J =  ln  sin t + 
−
 0
J =  ln  sin t + 1 + sin 2 t  dt +  ln  sin t + 1 + sin 2 t  dt
0
  −
 
0 
Đặt t = −u ta có:  ln  sin t + 1 + sin 2 t  dt =  ln  − sin u + 1 + sin 2 u  du
−
  0
 
 
= −  ln  sin u + 1 + sin 2 u  du = −  ln  sin t + 1 + sin 2 t  dt
0
  0
 
Do vậy J = 0 .

6
Ví dụ 2.4.6 Tính các tích phân sau : I =  ln(1 + 3 tan x)dx
0

4 ln(9 − x) 2
(1 + sin x)1+ cos x
J= dx K =  ln dx
2 ln(x + 3) + ln(9 − x) 0
1 + cos x
Lời giải.

1. Đặt x = −t
3

0
    3
3 − tan t 
Suy ra I = −  ln  1 + 3 tan( − t)  dt =  ln  1 + 3  dt
 3   1 + 3 tan t 
 0 
3
  
3 3 3
4   ln 2
=  ln dt =  ln 4dt −  ln(1 + 3 tan t)dt = ln 4 − I  I = .
0 1 + 3 tan t 0 0
3 3
2. Đặt x = 6 − t
2 4
ln(3 + t) ln(3 + x)
Suy ra J = −  dt =  dx
4 ln(9 − t) + ln(3 + t) 2 ln(9 − x) + ln(3 + x)
4 4 4
ln(3 + x) ln(9 − x)
J+J= dx +  dx =  dx = 2  J = 1
2 ln(9 − x) + ln(3 + x) 2 ln(9 − x) + ln(3 + x) 2
 
2 2
3. Ta có K =  (1 + cos x)ln(1 + sin x)dx −  ln(1 + cos x)dx
0 0
 
 2 2
Đặt x = − t   (1 + cos x)ln(1 + sin x)dx =  (1 + sin t)ln(1 + cos t)dt
2 0 0
 
2 2
=  (1 + sin x)ln(1 + cos x)dx  K =  sin x ln(1 + cos x)dx
0 0
 − sin x
u = ln(1 + cos x) du = dx
Đặt  ta chọn  1 + cos x
dv = sin xdx v = − cos x


 2
cos xd(cos x)
K= − cos x ln(1 + cos x) 2 + = 2 ln 2 − 1
0
0
1 + cos x
Bài 1: Chứng minh rằng nếu f ( x ) là hàm lẻ và liên tục trên đoạn −a;a  thì :
a 1
 1 − 2x 
I=  f ( x ) dx = 0 . Từ đó tính J =  ln  1 + 2x  .dx
−a −1
ln 2 2x +1 2 1
e +1 2x 2 + 1 x 4 dx
I1 =  ex
dx I2 =  2x + 1
dx I3 =  x
0 −2 −1 1 + 2
1  
x7
I4 =  x10 + 1 dx 4 4
sin x + cos x 4 I 6 =  x sin x cos 2 xdx
−1 I5 =  3x + 1
dx 0

1
dx −
I7 = 
4
−1 ( e + 1)( x + 1)
x 2
Bài 3:Cho hàm số f ( x ) liên tục trên 0;1 . Chứng minh rằng:
 

 x.f ( sin x ) dx = 2  f ( sin x ) dx
0 0
Bài 4:
1. Cho f liên tục trên a; b  . Chứng minh rằng:
b 1
 f(x)dx = (b − a) f a + (b − a)x  dx .

a 0
2. Cho hàm f liên tục trên a; b  thỏa f(a + b − x) = f(x), x  a; b
b b
a+b
Chứng minh:  xf(x)dx =
2 a
f(x)dx .
a

Nguyen Ham Tich Phan

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Nguyen Ham Tich Phan

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Truy cập website: hoc360.

net để tải tài liệu đề thi miễn phí

CHỦ ĐỀ: NGUYÊN HÀM,

+  k.f ( x ) dx = k  f ( x ) dx với mọi số thực k  0 .

Định lí 4. Nếu  f ( x ) dx = F ( x ) + C thì

B.PHƯƠNG PHÁP GIẢI TOÁN.

Ví dụ 1.1.5 Tìm nguyên hàm:

Ví dụ 2.1.5 Tìm nguyên hàm:

1. Ta có: (ex + 2e−x )2 = e2x + 4 + 4.e−2x

cos 2xd ( 2x ) = tan x − x + sin 2x + C

Bài 5: Tìm nguyên hàm :

Dạng 2. Tìm nguyên hàm bằng phương pháp đổi biến số

2. Đặt t = ex + 2  ex = t 2 − 2  exdx = 2tdt

Đặt t = sin x  dt = sin xdx nên ta có:

CÁC BÀI TOÁN LUYỆN TẬP

Bài 3: Tìm nguyên hàm:

Bài 4: Tìm nguyên hàm:

Bước 2: Thay vào công thức () và tính  vdu .

 vdu dễ tính hơn  udv . Ta thường gặp các dạng sau

CÁC BÀI TOÁN LUYỆN TẬP

2. Các tính chất của tích phân:

B.PHƯƠNG PHÁP GIẢI TOÁN.

Dạng 1. Tính tích phân bằng phương pháp phân tích

CÁC BÀI TOÁN LUYỆN TẬP

Bài 5: Tính tích phân:

Bài 6: Tính tích phân:

Bài 7: Tính tích phân:

Dạng 2. Tính tích phân bằng phương pháp đổi biến số

Đặt t = 1 + x2  x2 = t 2 − 1  xdx = tdt

Đổi cận: x = ln2  t = 1; x = ln5  t = 2

Bài 5Tính tích phân:

Bài 6 Tính tích phân:

Bài 9 Tính tích phân:

Dạng 3. Tính tích phân bằng phương pháp từng phần

CÁC BÀI TOÁN LUYỆN TẬP

Bài 5: Tính tích phân:

Bài 7: Tính tích phân:

Bài 8: Tính tích phân:

Dạng 4. Tính tích phân đặc biệt

Ví dụ 1.4.6 Tính các tích phân sau :

 f(x)dx = (b − a) f a + (b − a)x  dx .

You might also like