Kagamitan ng

mag-aaral

EDUKASYON SA
PAGPAPAKATAO 5

1
 YUNIT I

Pananagutang Pansarili at Mabuting

Kasapi ng Pamilya

Edukasyon sa Pagpapakatao
Kagamitan ng Mag-aaral
Aralin I- Magiging Mapanuri Ako
2
 Unang Markahan

Alamin Natin: Day 1

Suriin/Pahalagahan ang Kuwento

Ang Balita ni Kuya Lito
Isang umaga, nakikinig ng balita sa radio si Kuya Lito. “Magandang umaga, mga kababayan! Ito na
naman po ang RACC Balita, Nagbabalita ngayon!”
“Naitala kahapon na dalawampu’t apat na bata na may gulang na walo hanggang sampu ang nakagat
ng aso sa bayan ng San Jose. Ito ay ayon kay Dr. Dhan R. Alejandro ng Veterinary office.”
Kung hindi ito maaagapan maaari itong ikamatay. “Pinag-iingat din ang mga may-ari ng aso na maging
responsible sa kanilang mga alagang hayop na pabakunahan ng anti-rabies at itali ang mga ito upang hindi
makadisgrasya.”
Nababahala si Kuya Lito sa napakinggang balita sa radio. Kinausap niya ang kanyang nakababatang
kapatid. Binigyan niya ang mga ito ng babala tungkol sa rabies na dala ng kagat ng aso.
“Ano ang dapat naming gawin kapag nakagat ng aso Kuya? “ tanong ni Gian sa Kuya.
“Dapat ay sabihin kaagad sa magulang o sinumang kasama sa bahay na kumunsulta na agad sa
doctor para malapatan ng paunang lunas.”
“Salamat po, Kuya Lito.” Sabi ni Gian.

Sagutin ang sumusunod na tanong:

1. Ano ang natutuhan mo sa kuwentong iyong binasa?
2. Nagkaroon ka ban g pagkakataong hindi maniwala sa balitang iyong narinig sa radio, nabasa sa
pahayagan o sa internet? Ipaliwanag ang dahilan.
3. Paano mo masasabi na ikaw ay nagiging mapanuri sa mga balitang naririnig mo sa radio, nababaa sa
pahayagan o internet?
4. Naranasan mo nab a na tama ang iyong pagkakaintindi sa balitang iyong narinig o nabasa? Magbigay
ng halimbawa.
5. Kung ikaw ang bata sa kuwento, susunod ka ba sa paalala ng iyong kuya ukol sa balita niyang
napakinggan?

Isagawa Natin: Day 2

3
Gawain I

Isulat sa mga kahon ang mga balitang iyong napakinggan sa radio, nabasa sa pahayagan, o internet.
Ikategorya ito sa Magandang Balita o Mapanghamong Balita. Gawin ito sa kuwaderno.

Sagutin ang mga tanong sa ibaba at kumpletuhin ang pangungusap na nasa loob ng kahon. Gawin ito sa
iyong kuwaderno.

Magandang Balita 1. Ano- Mapaghamong Balita

ano
ang
mga

balitang tumatak sa iyong isipan noong nagdaang

araw na masasabi mong Magandang Balita o Mapaghamong Balita?

2. Paano mo nasabi na ang mga ito ay magandang balita o kaya ay mapaghamong balita?

Gawain II
Mini Presscon

1. Dahil alam na ninyo ang mga mapanuring pamamaraan sa pagtuklas ng katotohanan sa mga balitang
napakinggang sa radio, nabasa sa pahayagan, o internet, kaya na ninyong magplano ng isang
Kung ang mga balita ay tungkol sa mga negatibong bagay, ang gagawin ko
ay _____________________________________________________________
dahil naniniwala ako na _____________________________________________

pagtatanghal o palabas para maipakita ang inyong natatanging kakayahan tungkol sa simpleng
pagbabalita.

2. Bumuo ng tatlong pangkat batay sa sumusunod

Pangkat I- Mahuhusay sa pagsasalita

Isang anchor o tagapagbalita
Pangkat II- Magagaling sa pagsulat
Magsusulat ng simpleng balita
Pangkat III- Magsusuri ng balita
Manonood na magsusuri ng balita at magtatanong sa
4
 magiging epekto nila

Gawain III
Pagtatanghal

Ipakita ang napagkasunduang palabas o pagtatanghal at pagkatapos ay sagutin ang mga tanong.
1. Ano ang masasabi ninyo tungkol sa pagbabalitang isinagawa sa unahan ng unang pangkat.
2. Naipakita ba ng inyong mga kamag-aral ang lakas ng kanilang loob sa pagtatanghal. Patunayan.
3. Pansinin naman nating ang ikalawang pangkat na sumulat ng balita. Tama ba at nasa ayos ang
kanilang isinulat na balita? Patunayan.
4. Paano naman sinuri ng ikatlong pangkat bilang manonood na ang kanilang nasaksihang balita ay may
positibo o negatibong epekto sa mga manonood? Patunayan.

Isapuso Natin: Day 3

Ngayon alam mo na ang pagiging mapanuri sa impormasyong narinig sa radio, nabasa sa pahayagan,
o internet. Narito ang dart board, saang numero mo mailalagay ang iyong sarili sa pagiging mapanuri? Lagyan
ng puso ang napiling numero. Gamitin ang inihandang larawan ng guro.

1-5 Hindi nasuri nang maayos ang mga balita na narinig sa radio, nabasa sa pahayagan, o internet.
6-10 Medyo nasuri ang mga balita na narinig sa radio, nabasa sa pahayagan, o internet.
11-15 Nasuri ang mga balita na narinig sa radio, nabasa sa pahayagan, o internet.

16-20 Nasuri nang buong puso at pag-iisip ang mga balita na narinig sa radio, nabasa sa pahayagan,
o internet.

Tandaan Natin:
Bawat tao ay may kani-kaniyang pananaw ay opinion sa balitang naririnig sa radio, nababasa
sa pahayagan o internet. Ang pagiging mapanuri sa narinig o nababasa ay nagpapakita lamang
ng masusing pag-iisip.

Isabuhay Natin: Day 4

Bigkasin nang may lakas, sigla at damdamin ang tula sa ibaba.

Mapanuri ako
Mapanuri ako sa aking pinakikinggan
Balita ma o sabi-sabi lamang
O anumang pinag-uusapan

5
 Dapat kong suriin at pahalagahan

Hindi ikinakalat ang anumang usapan

Na walang patunay o ebidensya man
‘wag nang ihatid sa iba para di-makasuhan
Upang maayos ang tunay na balitaan

Ang mabuting pagninilay sa katotohanan

Hatit ay saya at di-demanda ang patutunguhan
Kaya dapat lamang na mapanuri sa napakinggan
Tamang impormasyon ilabas ng tuluyan

Pagkatao mo’y babantayog sa katotohanan

Kung tamang impormasyon ang iyong ipahayag
Mapanuri ako sa bawat minute at oras
Dahil iyan ang salamin ng pusong busilak

Bumuo ng pangako tungkol sa pagiging mapanuri sa narinig na balita sa radio, nabasa sa pahayagan, o
internet. Isulat ito sa isang malinis na papel.

Halimbawa:

Ako si ___________________________ ay nangangako at naniniwalang mahalagang pag-iisipan kong

mabuti at susuriin muna ang balitang aking narinig o nabasa bago ko ito paniwalaan upang hindi magdulot ng
kalituhan. Dahil dito ay magiging mapagmatyag ako sa katotohanan para sa pagkakaroon ng maayos na
pamayanan. Magiging modelo ako ng tamang pagsusuri ng balita, para sa totoo at walang pinapanigan kung
hindi ang katotohanan lamang.
Gabayan nawa ako ng Poong Lumikha.

_______________________________

Lagda ng Mag-aaral

Subukin Natin: Day 5

Lagyan ng tsek (/) ang bilang na tumutugon sa mapanuring pag-iisip batay sa balitang
napakinggan radyo, nabasa sa pahayagan, o internet at ekis (x) kung hindi mo ito nabigayn ng
mapanuring pag-iisip. Gawin ito sa iyong sagutang papel.

____________ 1. Naipaliliwanag ko nang maayos at may kumpletong detalye ang balita ukol sa lindol.
____________ 2. Nababasa ko ang isang balitang tungkol sa ekonomiya ng Pilipinas
____________ 3. Naikokompara ko ang tama at mali sa aking nabasa sa pahayagan o internet.

6
____________ 4. Naiisa-isa ko ang mga tuntunin sa pakikinig sa radyo.
____________ 5. Naisagawa ko ang sunud-sunod na pamantayan sa pagbabasa ng balita.

Binabati kita sa iyong kahusayan. Naipamalas mo ang iyong mapanuring pags-iisip patuloy mo itong
paunlarin. Maaari mo itong ibahagi sa kapwa nang may mapanuring pag-iisip.
Sapagkat natapos mo nang may pagpapahalaga at may mapanuring pag-iisip ang araling ito, maaari
ka nang tumungo sa susunod na aralin.
Handa ka na!

Aralin 2

MGA PINAGKUKUNANG IMPORMASYON: NAKABUBUTI O NAKASASAMA?

Isang malaking bahagi ng ating buhay ang paggamit ng iba’t-ibang pinagkukunan ng mga impormasyon:
dyaryo, magasin, radio, telebisyon, pelikula at internet/computer. Isa ring malaking bahagi ang ginagampanan
ng mga ito, lalo’t higit ang computer para sa pagtuturo sa mga mag-aaral ng ika-21 siglo. Ito ang mga
pangunahin nating pinagkukunan ng iba’t-ibang kaalaman at impormasyong kinakailangan sa ating pang-araw-
araw na pamumuhay.Paano kayo bilang mag-aaral gumamit/gumagamit ng nasabing pinagkukunang
impormasyon?

ALAMIN NATIN

Basahin ang tula sa ibaba.

MGA PINAGKUKUNANG IMPORMASYON: ATING SURIIN

Kasanayan sa pagbabasa ugaliin natin t’wina,

Nang pahayaga’t, magasin, gayundin ang lathalain.

Kung may nais malaman, mga bagong kaalaman

Ang radyo at telebisyon palagi nating pakinggan.

Siyempre pa sa pagtuklas ng katotohanan,

At marubdob na pananaliksik ang kinakailangan.

Sa tulong ng internet isang pindot mo lamang

Makikita mong lahat ng iyong kailangan.

Ngunit sa paggamit ng ganitong mga kagamitan

Mahalaga ang pagtuklas sa katotohanan.

Sa mga makukuha mong iba’t-ibang kaalaman,

Maging mapanuri, upang di-malihis ng daan.

7
 Malalaswang panoorin patuloy na lumalaganap,

Mga blogsite sa internet na pornograpiya ang makakalap.

Mga larong mararahas, mahu-hook ka sa isang iglap

Di mo namamalayan, masamang epekto ang ‘yong nasagap.

Kaya kaibigan, kaisipa’y palawakin.

Maging mapagmatyag, mensahe’y timbangin.

Impormasyon at teknolohiya ay biyaya sa atin,

Kaya ating pagyamanin at ‘wag abusuhin.

Sagutin ang mga sumusunod na kata nungan:

1. Tungkol saan ang tulang inyong binasa?

2. Anu-ano ang mga pinagkukunang impormasyong nabanggit sa tula?

3. Anu-ano ang mga buting dulot ng mga ito sa atin? Di-mabuting dulot?

4. Paano mo masasabi na ikaw ay nagiging mapanuri sa mga balitang naririnig mo sa radyo/

telebisyon o nababasa mo sa pahayagan? Ipaliwanag.

5. Itala ang iyong mga napanood sa telebisyon, pelikula at internet. Paano ito nakaaapekto sa

iyong kaisipan at damdamin? Ipaliwanag.

ISAGAWA NATIN

GAWAIN 1

Isulat sa mga kahon ang mga balitang iyong napakinggan sa radyo at telebisyon o nabasa

sa isang pahayagan. Ikategoryaito sa Magandang Balita ( positibong mga pangyayari) o

Mapanghamong Balita (pangyayaring may karahasan, droga at sekswal)

MAGANDANG BALITA MAPANGHAMONG BALITA

8
Tanong:

1. Anu- ano ang mga balitang napanood, napakinggan at nabasa ang masasabi mong

Magandang Balita? Mapnaghamon o Negatibong Balita?

2. Paano mo nasabi na ang mga ito ay maganda o negatibong balita?

Gawain 2

1. Bumuo ng apat na pangkat.

2. Isulat ang mga programang madalas ninyong panoorin sa telebisyon o mga di-malilimutang

pelikula.

3. Masusi itong pag-aralan at isulat kung anong aral (positibong epekto) at Hamon (Masama o

Negatibong epekto).

Programa/Pelikulang Aral Hamon

Napanood

1.

2.

3.

4.
5.

4. Ang bawat pangkat ay bibigyan ng limang (5) minute para punuan ang mga kolum at tatlong

(3) minute para iulat ang kanilang ginawa.

9
ISAPUSO NATIN

Nadaragdagan na ang iyong karanasan sa pagkakaroon ng bukas na isipan sa mabuti at hindi

mabuting epekto ng media tulad ng radyo, pahayagan, telebisyon, magasin at internet. Sa

paggamit ng media o pinagkukunang impormasyon, sa anong lebel mo maikakategorya ang

iyong sarili sa paggamit ng mga ito?

Kategorya:

4 – Palagian (6-8 oras na paggamit) 4

3 – Medyo Madalas (4-5 oras na paggamit) 3

2 – Katamtaman (1-3 oras na paggamit) 2

1 – Hindi (wala ng nasabing media) 1

Tanong:

Sa iyong sagot, masasabi mo bang hindi ka umaabuso sa paggamit ng iba’t-ibang uri at

bahagi ng media? Suriin ang sarili batay sa lebel o antas na kinalalagayn. Ipaliwanag.

TANDAAN NATIN

Tunay na napakahalaga ng paggamit ng iba’t-ibang media (pahayagan, magasin, radyo,

telebisyon at internet o kompyuter sapagkat napapagaan nito ang ating buhay, lalo’t higit

sa mga mag-aaral na naghahanap ng kalutasan na may kinalaman sa kanilang pag-aaral.

Sa pamamagitan ng mga ito napapadali ang ating mga Gawain at natutututo rin ang mga

Mag-aaral na mapalawak ang kaalaman sa larangan anumang disiplina.

Malaki ang epekto ng media sa atin. Subalit hindi lahat ng ating nababasa at napapanood

dito ay tama at totoo. Kailangang maging mapanuri sa mga binabasa, pinakikinggan,

pinapanood at pinupuntahang sites sa internet, dahil marami rin sa mga ito ay nagdudulot ng

karahasan at kalaswaan na maaring makapinsala sa ating sarili at pamilya. Masasabi nating

malaki ang naitutulong ng media at teknolohiya sa pag-unlad ng iba’t-ibang aspekto ng

kaalaman at edukasyon. Ngunit dapat din nating pakaisipin na nararapat lamang na gamitin

natin ito nang tama. Huwag nating hayaan na abusuhin ang ating sarili ng teknolohiya na

maaring makapagdulot sa atin ng negatibong epekto kapag hindi ginamit sa tamang paraan.

Maging mapanuri at mapagsiyasat sa mga bagay na nakagugulo dala ng mga ito para na rin

10
Sa ating kapakanan at n gating pamilya.

ISABUHAY NATIN

1. Muling basahin ang Tandaan Natin nang may pang-unawa. Ipaliwanag ang ilang

mahahalagang mensahe/detlye ditto na pumukaw sa iyong damdamin at kaisipan.

2. Tumayo ang bawat mag-aaral, itaas ang kanang kamay at sabay-sabay na bigkasin ang

pangako ukol sa tamang paggamit ng media at teknolohiya.

Ako si ___________________________ ay nangangako at naniniwalang mahalagang pag-

Iisipan at susuriin ang mga impormasyong nababasa, naririnig, at napapanood mula sa

Iba’t-ibang media at ilang makabagong teknolohiya upang hindi ito magdulot ng masamang

epekto sa aking sarili, lalo’t higit sa aking pamilya. Ilalayo ko ang aking mga mata sa tukso

ng malalaswang panoorin, gayundin sa mga larong maaring makpinsala sa akin. Magiging

modelo ako sa tamang paggamit ng mga impormasyong ito upang maitaguyod ang

katotohanan para sa pagkakaroon ng maayos na pamayanan.

Gabayan nawa ako ng Panginoon.

_________________________

Lagda

SUBUKIN NATIN

Lagyan ng salitang NAKABUBUTI ang mga gawaing nagpapakita ng magandang dulot ng

paggamit ng media at internet. HINDI NAKABUBUTI naman kung ito ay nakasasama. Isulat

ang inyong sagot sa kalahating papel.

_______ 1. Nakapagsasaliksik sa agham at teknolohiya para sa takdang-aralin.

_______ 2. Nakapaglalaro sa internet ng barilan at patayan ng mga zombies.

_______ 3. Nakukumpara ko ang tama at mali sa nabasa sa pahayagan.

_______ 4. Napipili ang mga pelikula at programang hatid ay kaalaman at aral sa buhay.

_______ 5. Nakakapag-chat ng malalaswang salita sa skype.

Magaling! Tagumapy mong naipakita ang iyong pagmamahal sa katotohanan. Patuloy mo pa

Itong paunlarin.

11
Sapagkat natapos mo nang may pagmamahal sa katotohanan at may mapanuring pag-iisip

ang araling ito, maaari ka nang tumungo sa susunod na aralin. Galingan mo pa!

Aralin 3

Bukas ang Isip ko, Mag-aaral Ako!

Alamin Natin

Ano ang maaring mangyari kapag di tayo marunong makinig sa hinaing ng iba?

Alamat ng Keyboard

Noong unang panahon sa mga mundo ng letra at numero, naghahari ang grupo ng mga numero. Sila
ang nagpapatupad ng mga batas, namumuno upang mapaunlad ang kanilang pamumuhay. Sabi ng grupo ng
mga letra, “dapat tayo naman ang mamuno sa ating bayan!, upang magkaroon ng pagbabago at mas mapa-
unlad natin ang ating bayan! Lagi na tayong alipin dito!” Dahil dito, naglunsad ng pag-aaklas ang mga grupo ng
mga Letra laban sa pamumuno ng mga numero,” Nagkaroon ng digmaan at nagkasira-sira ang pamumuhay
nila. Dahil sa ginawang ito ng mga grupo ng Letra nagalit ang Inang Diwata, maayos naman daw ang
pamumuhay nila noon hanggang sa magkaroon ng di pagkakaunawaan. Pilit na pinag-aayos ng Inang Diwata
ang dalawang grupo, ngunit ayaw pa rin nilang mag-ayos. Sa galit ng mga Inang Diwata, sinumpa niya ang
mga numero at letra na maging keyboard sa ibang dimension. Sa makabagong panahon at henerasyon
ngayon ang keyboard ay ginagamit sa paaralan, establisyemento at marami pang iba.

Sagutin ang mga sumusunod na tanong:

1. Ano ang pamagat ng alamat?

2. Sino ang dalawang grupong nabanggit sa kwento?
3. Bakit naglunsad ng pag-aaklas ang grupo ng mga Letra?
4. Bakit nagalit ang Inang Diwata?
5. Ano ang kinalabasan ng di pagkakaunawaan ng dalawang grupo?

Isagawa Natin

Gawain 1

Panuto: Pumalakpak ng tatlo kung tamang saloobin sa pag-aaral ang ipinahihiwatig at tatlong padyak kung
hindi.

1. Makinig na mabuti kapag may nagsasalita.

2. Aktibong makilahok sa mga talakayan at pangkatang gawain.
3. Makipagtalo sa kagrupo kapag hindi na sunod ang gusto.
4. Pakinggan ang opinion o ideya ng mga kasama.
5. Makipagsabayan sa pagsasalita ng guro.

Gawain 2

Bumuo ng tatlong pangkat. Bawat pangkat ay bubunot ng kanilang gagawin na tulad ng sumusunod:
12
Unang Pangkat Pagsasagawa ng pamantayan sa pakikinig sa pamamagitan ng
rap.

Ikalawang Pangkat Ipakita ang tamang gawi sa pakikilahok sa pangkatang gawain sa

pamamagitan ng dula-dulaan.

Ikatlong Pangkat Pagpapakita o pagsasagawa ng tamang pakikipagtalakayan at

pagtatanong sa pamamagitan ng pagbabalita.
Isapuso Natin

Mula sa mga nakaraang gawain, pagnilayan kung ano ang tumimo sa inyong mga puso. Isulat ito sa
inyong reflection booklet. Gamitin ang sumusunod na tanong bilang gabay:

1. Naipakita ko na ba ang kawilihan at positibong saloobin sa pag-aaral?

2. Kung hindi, ano ang aking nararamdaman?
3. Kaya ko ba itong isagawa ngayon?
4. Paano ko ito dapat isagawa?

Tandaan Natin

Ang edukasyon ang nagiging daan tungo sa isang matagumpay na hinaharap ng isang bansa. Kung
wala nito, at kung ang mga mamamayan ng isang lipunan ay hindi magkakaroon ng isang matibay at matatag
na pundasyon ng edukasyon, magiging mahirap para sa kanila na abutin ang pag-unlad. Marapat lamang na
maintindihan na ang edukasyon ay siyang magdadala sa kanila sa kanilang mga inaasam na mga mithiin.
Maipapakita ng isang mag-aaral ang kanyang kawilihin at positibong saloobin sa pag-aaral sa pamamagitan
ng pakikinig sa talakayan, pakiki-isa sa mga gawaing pampaaralan, at kusang loob na pagpasok sa paaralan.
Sa tulong ng mga nabanggit na katangian mas magiging masaya at kanais-nais ang mga mangyayari sa
paaralan.
Ang edukasyon ay kailangan ng ating mga kabataan sapagkat ito ang kanilang magiging sandata sa
buhay sa kanilang kinabukasan. Ang kanilang kabataan ang siyang estado kung saan nila hinahasa ang
kanilang mga kaisipan at damdamin sa mga bagay na kailangan nila sa kanilang pagtanda. Ang edukasyon ay
mahalaga sapagkat ito ang nagiging daan sa isang tao upang magkaroon ng mga kaalaman tungkol sa
kanyang buhay, pagkatao at komunidad na ginagalawan. Ito ang naghuhubog ng mga kaisipan tungo sa isang
matagumpay na mundo na kailangan ng bawat isa upang lubusang mapakinabangan ang daigdig at malaman
ang mga layunin nito.

Isabuhay Natin

1. Pag-isipan mo ang tanong na ito:

Bilang mag-aaral, paano mo maipapakita sa ang kawilihan at

positibong saloobin sa pag-aaral?

2. Hikayatin ang ibang mag-aaral na magbigay ng sariling kuro-kuro tungkol sa ibinigay na tanong.
Bigyang diin ang Tandaan Natin.

Subukin Natin

13
 Subukin ang sumusunod na pangungusap. Lagyan ng bituin ang iyong pinaniniwalaang sagot. Gawin
ito sa iyong sagutang papel.

Mga Sitwasyon Oo Hindi

1. Nakikinig kaba sa oras ng talakayan o kaya ay pagnagsasalita
ang guro?
2. Tumutulong kaba na matapos ang nakalaang gawain sa inyong
grupo?
3. Gumagamit kaba ng magagalang na salita tuwing ikaw ay
nagtatanong sa iyong guro?
4. Dapat bang magpakita ng kawilihan sa pag-aaral?
5. Magbigay ng opinion o ideya tuwing pangkatang Gawain?

Aralin 4

Bukas ang Isip Ko, Mag-aaral Ako!

Ano ang nais mo paglaki mo? Ikaw ba ay isang batang nangangarap na maging isang matagumpay na
tao balang araw, may malaking bahay at sariling sasakyan at nalilibot ang iba’t-ibang bahagi ng mundo?

Alamin Natin

Suriin ang ipinahahayag ng mga

nasa larawan.

14
Mga tanong:

a. Ano ang mga pagkakaiba ng dalawang larawan?

b. Ikaw bilang isang bata, aling larawan ang nais mong maging ikaw?

c. Ano ba ang kahalagahan ng pag-aaral sa isang batang katulad mo?

d. Ano ang mga mabuting epekto ng edukasyon sa tao?

CROSSROADS

Sagutan ang tanong na nasa loob ng kahon. Isulat ang iyong sagot sa kahon ng INITIAL na kaalaman.

Paano mo maipakikita ang kawilihan at positibong saloobin sa pag-aaral sa

pamamagitan ng paggawa ng proyekto, paggawa ng takdang aralin at
pagtuturo sa iba?

Paggawa ng proyekto

Paggawa ng takdang aralin

Pagtuturo sa iba

INITIAL NA KAALAMAN

15
 Paggawa ng Proyekto Paggawa ng Takdang Aralin Pagtuturo sa Iba

Takdang Aralin

BAITANG-BAITANG

Sagutan ang bawat katanungan sa kahon sa loob ng pyramid.

Iguhit ang larawan ng isang keyboard.

Saan ginagamit ang isang keyboard?

Ano ang kahalagahan ng isang keybord sa isang

mag-aaral na tulad mo?

16
 Isagawa Natin

Gawain 1

Balikan ang kwentong “Ang Alamat ng Keyboard” sa Aralin 3.

Ang Alamat ng Keyboard

Noong unang panahon sa mga mundo ng letra at numero, naghahari ang grupo ng mga numero. Sila
ang nagpapatupad ng mga batas, namumuno upang mapaunlad ang kanilang pamumuhay. Sabi ng grupo ng
mga letra, “dapat tayo naman ang mamuno sa ating bayan upang magkaroon ng pagbabago at mas
mapaunlad natin ang ating bayan! Lagi na tayong alipin dito!” Dahil dito, naglunsad ng pag-aaklas ang mga
grupo ng mga letra laban sa pamumuno ng mga numero.” Nagkaroon ng digmaan at nagkasira-sira ang
pamumuhay nila. Dahil sa ginawang ito ng mga grupo ng Letra, nagalit ang Inang Diwata, maayos naman daw
ang pamumuhay nila noon hanggang sa magkaroon ng di pagkakaunawaan. Pilit na pinag-aayos ng Inang
Diwata ang dalawang grupo, ngunit ayaw pa rin nilang mag-ayos. Sa galit ng Inang Diwata, sinumpa niya ang
mga numero at letra na maging keyboard. Pinadala ng Inang Diwata ang Keyboard sa ibang dimension. Sa
makabagong panahon at henerasyon ngayon, ang keyboard ay ginagamit sa mga paaralan, establisyemento
at marami pang iba.

BUIIN MO AKO

Ako ay isang Keyboard………kaya lamang, nagkahiwa-hiwalay ang mga bahagi ng aking katawan….maaari
mo ba akong buiin?

Mga kagamitan:

1. Mga letra,numero at iba pang bahagi ng keyboard

2. Pandikit

17
 3. Folder o karton
4. Mga aklat na maaaring pagkunan ng larawan ng isang keyboard.

Panuto:

1. Hatiin sa apat na grupo ang klase. Magtalaga ng isang lider.

2. Magpakita ng modelo ng keyboard sa klase.
3. Bumuo ng isang keyboard gamit ang mga nakalaang kagamitan.
4. Ipresenta ang awtput sa klase.

Gawain 2

Batay sa ibinigay na Takdang Aralin sa unang araw, talakayin ang kahalagahan ng isang keyboard sa
isang mag-aaral.

Lagyan ng markaang mga kasagutan ng bata sa pamamagitan ng pagbilog sa mgamukha sa karatig na

kahon.

BAITANG-BAITANG

Sagutan ang bawat katanungan sa kahon sa loob ng pyramid.

Iguhit ang larawan ng isang keyboard.

Saan ginagamit ang isang keyboard?

Ano ang kahalagahan ng isang keybord sa isang mag-

aaral na tulad mo?

18
 Ano ang kahalagahan ng
paggawa ng Takdang Aralin?

Gawain 3

Round-Robing

Hatiing muli sa naunang apat na grupo ang klase. Bumuo ng bilog ang bawat grupo. Lumapit sa guro ang 4 na
lider ng bawat grupo at kunin ang mga metacards na naglalaman ng mga impormasyon tungkol sa keyboard. Gamit ang
nagawang awtput sa unang Gawain, ituturo ng lider sa kamag-aral na kasunod niya ang mga impormasyon na nasa

metacards. At pagkatapos ituturo naman ng mag-aaral sa kasunod niyang kamag-aral ang kanyang natutuhan. Uulitin
ito hanggang maturuan ang buong miyembro ng grupo.

Bilang awtput ng grupo, ang huling mag-aaral ay kukuha ng manila paper at pentel pen at isusulat nito ang
kanyang natutuhan at nalaman base sa Gawain.

Isapuso Natin

19
Sq Za

KAYA KO, KAYA MO, KAYA NATIN

Basahin ang mga susmusunod na sitwasyon na nagsasaad ng mga hindi mabubuting saloobin sa pag-
aaral. Iwasto ang mga sitwasyon batay sa inyong pang-unawa. Isusulat ito sa inyong kwaderno.

1. Pumasok sa paaralan si Alma na hindi naligo at madumi ang uniporme. Tanghali na kasi siyang
nagising at mahuhuli na siya sa klase kung siya ay maliligo pa.

2. Maingay ang klase ni Mr. Cruz sa kadahilanang agaran siyang ipinatawag ng punongguro upang
kausapin. Nag-iwan siya ng Gawain at inatasan si Julio na mangasiwa muna sa mga kamag-aral at
magpatahimik. Subalit siya ang pasimuno sa pag-iingay.

3. Nagbigay ng takdang-aralin ang guro na si Bb. Raga tungkol sa pangangalap ng impormasyon sa

malimit na pagbaha sa lugar nina Margo. Kinakailangan nilang kausapin ang mga taong may
kaugnayan dito. Subalit tinatamad si Margo dahil may usapan sila ng kanyang mga kaibigan na
20
 pupunta sa parke .

4. Nagkaroon ng pangkatang Gawain sa klase ni Gng. Bala. Inatasan ng guro na maging lider ang
isang kagrupo ni Tanya. Nawalan ng gana sa Gawain si Tanya dahil inaasahan nya na siya ang
magiging lider dahil alam nya na mas magaling siya kesa sa kaklase. Kaya imbes na makiisa sa
Gawain, hindi siya tumutulong at kinukwento pa niya ang katabi.

5. Inatasan siya ng kanilang guro na turuan ang isa nilang kaklase na nahihirapang maintindihan ang
isang paksa sa Science. Tumalikod siya at bumulong, “Bakit ako ang magtuturo? Hindi naman ako
ang guro….at isa pa ito…hindi nakikinig tapos magpapaturo…kainis..”

Tandaan Natin

Ang edukasyon ay sandata natin sa pagharap sa buhay. At bilang mag-aaral, mahalaga na malaman
ninyo ang mga maaaring maging epekto ng mabubuti at di-mabubuting saloobin sa pag-aaral. Mahalagang
malaman ninyo na sa araw-araw na pagpasok ninyo sa paaralan kayo ay hinuhubog at inihahanda sa isang
magandang kinabukasan. Lagi ninyong pakatandaan na “Ang kabataan ang pag-asa ng bayan”. Ikaw, bilang
isang mag-aaral ay maaaring maging isang instrumento upang magkaroon ng pagbabago ng takbo sa inyong

21
lipunan tungo sa pagkakaroon ng isang masaganang bansa

Aralin 5

Honesto: Batang Matapat, Idolo ng Lahat!

May mga pagkakataong ikaw ay hindi nagiging tapat sa mga gawaing ginagawa. Napipilitang
magsinungaling dahil sa takot na mapahiya o mapagalitan ng nakakatanda. Nangyari na ba sa iyo ang
ganito?

Alamin Natin

Basahin ang kuwento.

Honesto: Batang Matapat, Idolo ng Lahat!

Siya si Honesto, anak nila G. at Gng. Anastacio Castro. SIya ay labimpitong taong gulang at
kasalukuyang nasa ikalimang baitang ng Paaralang Elementarya ng Sala sa bayan ng Cabuyao. Si Honesto
ay kakaiba sa karaniwang mga mag -aaral dahil sa murang edad ay kinailangan na niyang maghanapbuhay
upang makatulong sa gastusin ng pamilya. Buong sipag niyang tinutulungan ang kanyang mga magulang
upang maitaguyod ang pangangailangan nilang magkakapatid. Tunay na siya ay isang mabait at huwarang
anak at kapatid sa para kanyang pamilya.

Isang araw habang si Gng. Anacay ay nagtuturo ay tinawag niya si Honesto sa harap ng klase.
Tila nagulat at natakot ang bata kaya siya ay nagdalawang isip na tumayo at lumapit sa guro. Hanggang sa
siya ay lapitan na ng guro at malugod na ipinagmalaki at ginawang halimbawa ang mga gawi na
nakasanayang gawin ni Honesto sa paaralan at maging sa kanyang pinapasukan na trabaho.

Nagsimulang magkuwento si Gng. Anacay. “Alam niyo ba mga bata na kayo ay mapalad na
magkaroon ng isang kamag - aral na kinagigiliwan ng maraming tao dahil sa kanyang pagiging matapat.”
nagbulungan ang mga bata at tila nagtaka kung sino ang tinutukoy ng guro. “Nakakwentuhan ko si Gng.
Villanueva (Coordinator ng Yes - O Club)noong isang araw, ayon sa kanya siya daw ay humanga sa ginawa
ng isa ninyong kamag - aral. Habang siya ay abala sa pangungolekta ng mga naipong plastik na boteay
nilapitan siya ng mga bata at nag - alok ng tulong. Agad naman siyang pumayag at tinawag ang batang ito na
aking tinutukoy upang pamunuan ang pagbebenta ng mga naipong bote para magamit na pondo ng Yes - O
Club. Agad naman siyang tumugon sa aking ipinagawa. Makalipas ang ilang minuto, dala - dala na niya ang
pera na napagbentahan mula sa mga plastik na bote. Agad siyang inabutan ng guro ng pangmerienda ngunit
mabilis na tinanggihan ang alok at masiyang bumalik sa kanyang klase. Sa hindi kalayuan napansin ni Gng.
Villanueva ang grupo ng mga bata na naiinis na nagkukuwentuhan. “Hmp. Nakakainis talaga malaki naman
ang napagbentahan sa plastik na bote ewan ba kung bakit ayaw niya pang bawasan.” ang wika ng isa. Agad
naman sumigunda ang isa pang mag - aaral, “Baka sumisipsip lang paano laging liban sa klase.” Napaisip ng
malalim ang guro hinggil sa narinig na usapan ng mga bata. At agad na ikinatuwa ang pagiging matapat na
bata ng kanyang mag - aaral.

Biglang nagtaas ng kamay si Jocelyn, “Ma,am, Ma,am ako po ba ang tinutukoy ninyo?” lakas
loob na tanong ng bata at umalingawngaw ang tawanan sa loob ng silid - aralan. Agad na nagpatuloy sa
pagkukwento si Gng. Anacay. “Bilang pagpapatuloy kaninang umaga naman nakasalubong ko papasok ng
paaralan si Mang Max at agad na kinamusta ang batang ito. Sabi ko naman medyo dumadalas siya sa
pagliban sa klase at doon ko napagalaman na siya pala ay kasalukuyang namamasukan sa construction
upang kumita ng pera at maipangdagdag sa kanilang pangagastos. Naantig ako sa aking narinig at mas lalo
niya pa akong pinahanga sa mga sumunod na sinabi ni Kuya Max.

“Alam mo ba Gng. Anacay lubos akong nagagalak sa batang iyan, noong isang araw ay umalis
ako ng maaga sa site na pinaggagawan ng aking bahay. Kinailangan ko kasing dumalo sa miting
pambarangay na ipinatawag ni Kapitan Kiko Alimagno. Ako ay tiwala sa aking mga trabahador ngunit noong
isang araw ay binalikan ko ang mga naganap sa site gamit ang CCTV Camera na aking inilagay sa hindi
22
 p
t
M
in
g
a
P
kalayuan. Ako ay nabigla sa aking nasaksihan, noong araw na ako ay dumalo ng miting mga alas - 4:00
hapon. Sa aking pag - alis pala ay agad ding nag - alisan ang aking mga manggagawa kahit hindi pa oras ng
uwian ng bigla akong may narinig na boses at nagsabing,”mga kasama maaga pa po alas - 5:00 ang ating
uwian higit kumulang isang oras pa po bago tayo maaaring umuwi,” ang mahinahon na paliwanag ng bata.
“Aba!, akala mo kung sino ka kabago - bago mo ganyan ka.” paangil na sagot ng isa. “Oo nga atsaka wala
naman si Bossm minsan lang naman ito,” dugtong pa ng isa. “Bahala po kayo basta ako ay uuwi ng tama sa
oras iyong itinakda ng may - ari,” mahinahon ngunit malaman na pagpapaliwanag ng bata.

“Wow! tunay na kahanga - hanga naman talaga siya sa kanyang mga kilos at gawi.” “Dapat siya
ay kinikilala sa flag ceremony upang tularan pa ng mga batang tulad namin.” “Eh Ma’am sino po ba ang batang
ito na dapat naming tularan?” makulit na pagtatanong ng mga mag -aaral ni Gng. Anacay. Dito na ipinagmalaki
ng guro sa lahat si Honesto isang batang matapat at dapat iniidolo ng lahat. Dahil dito ay agad sa mungkahi ng
kanyang mga mag - aara ay agad na ipinatawag ni Gng. Anacay ang mga magulang ni Honesto.

Sagutin ang mga tanong:

1. Ilarawan si Honesto. Alin sa mga katangian niya ang nagpapakita ng pagiging

2. Papaano hinangaan ni Gng. Anacay si Honesto? Isalaysay ito sa klase.

3. Bilang isang indibidwal, paano mo maipapakita ang matapat na paggawa sa

Sa lahat ng uri ng paggawa?

4. Magtala ng mga dahilan kung bakit mahalaga ang pagiging matapat sa iba’t -
gawaing pampaaralan at sa uri ng paggawa.

5. Sa iyong palagay, bakit gustong makaharap ng guro ang mga magulang ni

Magbigay ng sapat na batayan.

Isagawa Natin

Gawain 1
matapat?

1. Bumili ka ng pagkain sa kantina nang mapansin mong sobra ang sukli na ibinigay sa iyo ng tindera.

2. May dumating na delivery ng materyales sa iyong pinapasukang pabrika. Agad mong tiningnan ang
inventory sheet ng mga inorder ninyong materyales at natuklasan mong may mga sumobrang materyales na
iyo namang kakailangan sa paggawa ng isang proyekto sa paaralan.
paaralan?

ibang mga

Honesto?

Ano ang gagawin mo sa sitwasyong inilahad sa ibaba para maipakita ang pagiging matapat. Ilahad ang
iyong magiging damdamin.

3. Si Romy isang working student, pumasok siya sa paaralan na hindi nakapag -aral ng leksyon at antok na
antok pa dahil kinailangan niyang mag - overtime sa kanyang pinapasukan. Biglang nagbigay ng pagsusulit
ang kanyang guro

Gawain 2

1. Pangkatin ang klase sa lima. Papiliin ng lider ang bawat pangkat.

2. Magbahagi ng karanasan na nagpapakita ng pagiging matapat.

3. Pumili ng isang karanasan gamit ang graphic organize atr iulat ito sa klase.

23
E
C
D
.
y
lB
m
s
S
K
in
w
g
G
A
o
u
t
a
N
k
Isapuso Natin

Kaya mo bang maging matapat sa lahat ng pagkakataon?

Gumawa ng Self - Assessment Organizer gamit ang makukualay na papel. Punan ang bawat kahon ng mga

Mga Gabay:

A. Isulat kung ano ang nalaman mo sa araling ito.

B. Isulat ang mga kaya mong gawin batay sa nalaman mo.

C. Isulat ang mga sinisimulan mo nang gawin.

D. Isulat ang mga dapat mo pang gawin.

E. Isulat ang pagpapahalagang natutuhan mo sa araling ito.

Tandaan Natin
sagot
batay
iyong
sa

natutuhan
at
karanasan.

Ang pagiging matapat ay ugaling dapat ipagmalaki. Ang taong nagpapakita ng ganitong pag -
uugali saanman at kailanman ay makakamit ang tunay na kaligayahan at magkakaroon ng isang maayos,
payapa at maunlad na pamumuhay. Iniiwasan niyang magsinungaling at pagtakpan ang mga maling gawi na
ginawa ng iba.

Sa pagiging matapat marami kang maaaring matapakang ibang tao lalo’t higit iyong may mga
baluktot at maling sistema sa buhay. Hindi bale ng mapahiya at mapagalitan ng mas nakakatanda huwag lang
mabalewala ang ugali ng pagiging isang matapat na indibidwal sa paaralan man o sa paggawa at saan mang
24
dako pa iyan.

Isabuhay Natin

Magbigay ng dalawang karanasan na nagpapatunay na ikaw ay matapat sa iong mga gawain sa

paaralan man o sa lahat ng uri ng paggawa. Ipaliwanag kung paano mo ito ginawa. Gamitin ang template sa
ibaba. Isulat ang iyong sagot sa bond paper.

Mga Ginawa Na Nagpakita Ng Pagiging

Karanasan
Matapat
1.
2.

Subukin Natin

Iguhit ang simbolo ng thumbs upkung ang pangungusap ay naglalahad ng wastong kaisipan
at thumbs down naman kung hindi.

______1. Ikaw ay may proyekto na dapat bayaran sa E.P.P. Agad mo itong sinabi sa iyong nanay pati
ang eksaktong halaga ng naturang halaga nito.

______2. Nalimutan ni Archie na gawin ang kanyang takdang - aralin sa Math. Biglang nagwasto ng
kuwarderno si Bb. Tan, nang tawagin niya si Archie ay sinabi niyang naiwan niya ang kanyang takdang - aralin
sa bahay.

______3. Si Ericka ay kumandidato bilang pangulo ng Supreme Pupil Government sa kanilang paaralan. Sa
mismong araw ng botohan ay may nakita siyang nakakalat na balota na siyang gagamitin sa botohan agad -
agad ay ibinalik niya ang mga ito sa gurong taga - pangasiwa.

______4. Si Mang Aldo ay nangungupit ng mga labis na kagamitan mula sa opisina na kanyang
pinagtatrabahuhan at agad na ibinebenta sa labas ang mga kagamitang kanyang nakuha sa mas mababang
halaga.

______5. May malasakit sa mga gawain sa pabrika si Ruby nakatingin man o hindi ang kanyang amo sa oras
ng trabaho.

Ngayon ay alam mo na kung paano maging matapat sa iba’t – ibang mga gawain. Pagyamanin
mo ito at ipagpatuloyang mabuting gawi. Isa kang huwarang mag – aaral na dapat tularan.

Aralin 6

Tayo’y Makilahok...... Makilahok

Alamin Natin

Alam u ba na.......

Ang pakikiisa, lalo na sa pagpaplano at pagpapasya ay nagkakamit ng ginhawa at tagumpay ng bawat

isa.

Tayo’y Makilahok...... Makilahok

Tayo’y makilahok sa lahat ng gawain

Sa ating samahan lalo na’t may usapin
25
 Pagkat ang desisyon sa bawat gagawin
Ay dapat maging mabuti ang simulain.

Saan man dumako ang usapan

Sumaling palagi sa plano ng samahan
Pagkat desisyon ng lahat ay kailangan
Kaya makisama sa lahat ng talakayan.

Tayo’y makilahok sa tuwi-tuwina

Upang di tayo magmistulang tangan
Kapag may nangyari tayo’y may alam na
At di magtatanong na tila ibang-iba.

Sagutin ang mga tanong:

1. Ano ang nais iparating ng tula sa mga mambabasa?
2. Bakit mahalaga ang pakikilahok sa mga gawain ng samahan?
3. Ipaliwanag: “Tayo’y makilahok sa tuwi-tuwina upang di tayo magmistulang tanga.”
4. Bakit mahalaga ang paglahok sa pagpaplano ng proyekto ng samahan?
5. Ipaliwanag: “Ang pasya ng nakararami ay dapat na laging mamayani.

Isagawa Natin

Gawin 1

A. Bumuo ng tatlong pangkat.

B. Basahin at suriing mabuti ang sitwasyong nakasulat sa ibaba. Bigyan ito ng mabuting desisyon bago
gumawa ng anumang hakbang.

Isang proyekto ang gagawin sa inyong paaralan. Ito’y isang pagtatanghal upang kumita ng salaping
maitutulong sa mga mahihirap. Magpulong sa isang bahagi ng inyong silid. Sagutin ang mga tanong sa
ibaba.

1. Ano ang una ninyong dapat pag-usapan tungkol sa proyekto?

2. Ano ang inyong plano para sa paglikha ng pondo na maitutulong sa mga mahihirap?
3. Ilang komite ang inyong bubuuin? Bakit?
4. Sinu-sino ang mamamahala ng bawat komite?
5. Isulat ang napag-usapan sa klase. Ano ang masasabi mo sa inyong napag-usapan? Bakit?
C. Ilarawan ang inyong kasagutan sa pamamagitan ng paggamit ng iba’t ibang uri ng tsart.
D. Susukatin ang inyong ginawa gamit ang rubrics.

Rubrics

Pamantayan 3 2 1
Natukoy ng mga Natukoy ng mga Natukoy ng mga
Pagsusuri mag-aaral ang mag-aaral ang mag-aaral ang isa
sumusunod: dalawa sa sa sumusunod:
suliranin, tunguhin, sumusunod: suliranin, tunguhin,
at maaaring gawin suliranin, tunguhin, at maaaring gawin
upang at maaaring gawin upang
makapagdesisyon upang makapagdesisyon
nang tama makapagdesisyon nang tama
nang tama
Desisyon Nakapagbigay ng Nakapagbigay ng Nakapagbigay ng
tamang desisyon at tamang desisyon at tamang desisyon
makabuluhang dahil kung bakit ito
26
 dahilan kung bakit ang kanilang napag-
ito ang kanilang pasyahan
napagpasyahan
Ipinakitang Malinaw na Naipakita ang Hindi naipakita ang
Pagpapahalaga naipakita ang pagpapahalagang pagpapahalagang
pagpapahalagang ginamit ng pangkat ginamit ng pangkat
ginamit ng pangkat

Gawain 2

Marami na tayong nagawang mga proyekto sa iba’t ibang asignatura. Naipakita ninyo ang
inyong pagkakaisa upang matapos ang isang gawain. Lahat ay nakiisa sa paggawa nito.

Sa isang construction paper(red), gumuhit ng isang puso. Sa loob nito ay gumawa ng isang
maikling sulat para sa isang taong alam mong nagpakita ng pakikiisa upang matapos ang isang
gawain. Sabihin mo sa kanya kung ano nman ang maaari mong gawin upang masuklian ang ginawa
niya. Maaari mong gawing halimbawa ang nasa ibaba. Ipadala/iabot ito sa kanya.

Halimbawa:

Ana,

Nais kong magpasalamat sa ginawa mong

pakikiisa sa ating natapos na gawain sa ESP at dahil
lahat ng miyembro ng pangkat ay nagkaroon ng
pagkakaisa.

Para masuklian ko ang iyong ipinamalas na

pakikiisa ay sisikapin ko na unawain at bigyang
pansin ang inyong mungkahi.

Isapuso Natin

Matapos nating ipakita ang magandang dulot ng pagkakaisa sa pagtatapos ng gawain, sabay-sabay
tayong umawit at unawain ang mensahe ng awitin.

Makilahok

(awit sa tono ng I have two hands)

I
27
 Halina kayo

Sa ‘ting talakayan

Upang isipa’y

Magiging buhay

Pumalakpak 1,2,3

At utak natin ay titindi.

II

Makiplano

Sa talakayan

Upang isipa’y humusay

Pumalakpak 1,2,3

At utak natin ay titindi

Tandaan Natin

Sa pagpaplano o pagpapasya

Ang mungkahi ng bawat isa ay mahalaga

Tinig niya o tinig nila

Ay tinig na dapat maging isa.

Isabuhay Natin

Mag-isip ng isang bagay o pangyayari nagpakita ng pagkakaisa na maaari nilang kunin o hango
sa isang pelikula, teleserye o mga pangyayari na kanilang napanood.

Halimbawa:
People Power –EDSA Revolution
Kasaysayan ng mga Bayani
Pakikipaglaban ng mga Pilipino sa mga dayuhang mananakop

Subukin Natin
28
Sagutin sa iyong kuwaderno ang sumusunod na mga tanong:

Ano ang dapat mong gawin kung.....

1. mainit na ang sikat ng araw, subalit oras na ng pagpila para sa seremonya sa Watawat ng Pilipinas
2. kaunti na lamang ang ulam na paghahatian ninyo ng iyong mga kapatid
3. natanggal ang bubong ng inyong bahay at nabasa ang inyong mga kagamitan
Sa ginawa ninyong pagpupulong, lagyan ng √ ang iyong ginawa. Sipiin ang sagot sa inyong kwaderno.

Palagi Di ko ginagawa

1. Nakibahagi ako sa usapan.

2. Tumahimik lamang ako at nakinig.

3. Naging magulo ako sa talakayan.

4. Nakisama ako sa pagpaplano.

5. Iginagalang ko ang desisyon ng iba.

6. Iginigiit ko ang aking mungkahi

ARALIN 7

Pagbabasa at Pagsusuri na may kawilihan, Dulot ay Kabutihan

ESP 5PKP-If-g-33
Alam mo ba na......

Sa pagbabasa, pakikinig at panonood aymarami kang bagay at kaalamang mapapala at matutunan. Kaya marapat
lamang magkaroon ng kawilihan sa mga gawaing ito. At mahalaga rin na iyong masuri o masiyasat ang mga bagay
bago sumang-ayon para mapagpasiyahan ng buong pagpapahalagang desisyon.

Paano kaya tayo magkakaroon ng kawilihan sa pagbabasa ng aklat o pahayagan? Pakikiknig/panonood sa radio at
telebisyon o internet? Paano kaya natin dapat suriin ang mga impormasyon mula sa pagbabasa, pakikinig at panonood?
May mabuti ba itong dulot sa atin bilang mag-aaral? Makakaapekto ba ito kung mali ang impormasyon na ating
naihahatid sa ating kapuwa?

ALAMIN NATIN

Suriin ang kuwento. ( Sa pamamagitan ng power point presentation)

29
 Batang Mapanaliksik
Ang pagbabasa ay komunikasyon, gaya ng panonood sa telebisyon at pakikinig sa radio. Ito’y isang uri
ng pakikipagtalastasan.

Napakabuting libangan ang pagbabasa ng mga aklat at pahayagan araw-araw, pakikinig ng balita sa
radio, at panonood sa TV at pagkuha ng impormasyon sa internet. Ito’y pakikipag-ugnayan sa ibang tao,
ibang bansa, ibang lipunan at mga pamayanan. Kaya’t ang mga libangang ito ay nagdudulot ng kaalaman at
nagpapalawak ng karanasan.

Ang mga kabutihang dulot ng mga aklat at iba pang mga babasahin ay ang sumusunod.
1. Nagbibigay ng impormasyon sa loob at labas ng bansa.
2. Nagbibigay ng impormasyon sa pagbabadya ng mga sakuna o kalamidad na maaaring dumating
sa bansa.
3. Nagbibigay ng ibat-ibang kuro-kuro o palagay ng mga kilalang manunulat tungkol sa pang araw-
araw na kalagayan ng ekonomiya ng bansa.
4. Nagbibigay ng kaalaman tungkol sa kultura at tradisyon ng bansa.
Ang mga aklat , media ay nagpapalawak n gating kaalaman. Pinagyayaman at pinalalawak din nito an
gating karanasan.

Sanggunian :
Uliran 5, ph 52

Sagutin ang sumusunod na tanong:

1. Anong mga Gawain ang nagpapalawak ng isipan at karanasan ng isang tao?

2.. May mga pagkakataon bang hindi ka naniwala mula sa iyong nabasa ? narinig ? O nakita sa
internet ? Bakit?

3. Anong kabutihan ang naidudulot ng pagbabasa ? Pakikinig o panonood ?

4. Paano mo masasabi na ikaw ay magiging mapanuri sa mga balitang naririnig mo sa radyo o nababasa
sa pahayagan? Ipaliwanag.

5. Sa iyong palagay ang pagiging mapanuring mananaliksik sa pagbabasa, pakikinig o panonood ay

makatutulong sa iyo bilang mag-aaral? Ipaliwanag
6. Mabuti rin bang libangan ang pagbabasa, pakikinig at panonood? Sa anong paraan ito magiging mabuti
o makabubuti?

ISAGAWA NATIN

GAWAIN 1

Punan ang loob ng hugis ng iyong nabasa sa aklat o pahayagan, napakinggan sa radio, at napanood sa
TV o internet. Paano nakaapekto ang mga ito sa iyong kaisipan at damdamin?
Gawin ito sa iyong kuwaderno.

30
GAWAIN 2

1. Bumuo ng apat na pangkat.

2. Magtala ng mga impormasyon mula sa “news article” ( tungkol sa naganap na Halalan 2016) na nasa
loob ng envelope.
3. Masusi ninyo itong pag-aralan at ipakita sa pamamagitan ng malikhaing pamamaraan.
Pangkat I Rap
Pangkat II News
Pangkat III Duladulaan
Pangkat IV Debate
Ipakita ang inyong napagkasunduang pagtatanghal o palabas at pagkatapos ay sagutin ang mga
31
 tanong.
1. Ano ang masasabi ninyo tungkol sa isinagawa sa unahan ng bawat pangkat?
2. Naipakita ba ng inyong mga kamag-aral ang lakas ng kanilang loob sa pagtatanghal? Patunayan.
3. May positibo o negatibo bang epekto sa mga manonood ang balita? Patunayan.

ISAPUSO NATIN

Nadaragdagan ang iyong karanasan sa pagkakaroon ng bukas na isipan sa tulong ng media tulad ng
radio, pahayagan, telebisyon at internet.

Ano ang nasa isip mo nang pinagsama-sama ang iyong karanasan sa napanood mong balita (Video
Clip). Itala ang mga ito sa kahon A, B, C, D. Sa loob naman ng puso, itala ang kabutihang dulot ng iyong
napanood sa video clip na pumukaw sa iyong damdamin. Gawin ito sa bond paper.

http://www.rappler.com/nation/politics/elections/2016/live-updates-philippines-presidential-elections

A.

B.

C.

D.

TANDAAN NATIN

Ano ba ang Importansiya ng Pagbabasa at Panonood?

Ayon sa website ng Gemm Learning, maraming mabubuting epekto ang pagbabasa. Sinasabi rito na ang
pagbabasa at panonod ay isang importanteng life skill. Mahihirapan umano sa pag-aaral ang mga batang
nagkakaproblema sa pagbabasa Ang pagbabasa rin daw ay isang mabuting pagi-ehersisyo sa ating utak.
Sinasabing masdemanding ito kumpara sa panonood ng telebisyon o pakikinig sa radyo. Ani Maryanne
Wolf, director ng Center for Reading and Language Research sa Tufts University, sa pagbabasa at
panonod raw ay mas mapipilitan tayong gumawa ng naratibo (narrative) at mag-imagine. Sa pagbabasa
raw kasi, mas may oras tayong mag-isip. Kumbaga maaari tayong huminto para sa pag-
intindi (comprehension) at pagkuha sa tunay na kahulugan at implikasyon(insight) ng ating binasa. Ang
pagbabasa ay nakatutulong din saconcentration at attention skills.
Dagdag pa ng website, ang pagbabasa rin ay nakatutulong sa pagtaas ng ating bokabularyo,pagtaas ng
tiwala sa sarili ng isang tao. Sinasabi na isa umanong chain reaction ang nangyayari: pag tayo ay laging
nagbabasa, marami tayong malalaman; Isa pa sa mga sinasabing magandang epekto ng pagbabasa ay
ang paghasa sa atingcreativity. Dahil nai-expose tayo sa mga bagong ideya at mas maraming
impormasyon sa pamamagitan ng pagbabasa, maaaring magkaroon ng pagbabago (ikabubuti o
32
ikagagaling) sa paraan ng ating pag-iisip.

SUBUKIN NATIN

A. Isulat ang Tama o Mali sa bawat patlang. Ilagay ang sagot sa sagutang papel.
____________1. Ang pagbabasa ng aklat, pahayagan at iba pang mga babasahin ay mabuting libang
Libangan.
____________ 2. Hindi uunlad ang isipan kapag lagging nagbabasa.
___________ _3. Nakatutulong sa kaligtasan ang pagbabasa ng pahayagan at pakikinig sa radio.
____________ 4. Nakabubuti sa mag-aaral ang maging mapanaliksik.
___________ _5. Ugaliin ang pagbabasa lalo’t wala ka naming ginagawa.

B. Basahin ang sumusunod na mga sitwasyon. Sagutan ng buong husay ayon sa iyong pagkaunawa.

1. Ang nakababata mong kapatid ay walang hilig sa pagbabasa. Anong mga hakbang ang iyong
isasagawa upang maging hilig niya ang pagbabasa?
2. Muli, ang iyong kapatid ay kukuha ng board exam. Hindi siya pumasa sa unang pagsusulit. Nagbigay
siya ng sapat na panahon sa pagsasaliksik mula sa pahayagan, aklat at internet para sa darating na
eksamen. Sa palagay mo ba ay papasa sa ngayon ang iyong kapatid? Bakit at pangatwiranan.

Mahusay ka! Naipamalas mo ang iyong mapanuring pag-iisip. Binabati kita.

Patuloy mo itong paunlarin.
Maaari mo itong ibahagi sa kapuwa nang may mapanuring pag-iisip. Maaari ka
nang magtungo sa susunod na aralin. Handa ka na.

Aralin 9

Lakas ng Loob Ko, Galing sa Kapwa Ko

Alamin Natin – Unang Araw

Alam mo ba na.......

33
 Ang pagsasabi ng tapat ay susi sa pagiging taong may pusong wagas.

Basahin ng may pang-unawa ang tulang “Sa Totoo Lang Po”.

Sa Totoo Lang Po!

Kung nais mong maging isang mabuting Tao

Naging tapat sa lahat ng ginagawa

Ipaalam at sabihin ang mga inaakala

Sa mga magulang at nakatatanda.

Sa totoo lang ang kasinungalingan

Ay isang kasalanan na di nahuhugasan

Nagsisilbing batik kahit kanino man

Kaya’t katahimikan ay di makakamtan.

Sa tatoo lang dapat kahit masakit

Sabihin natin ang dapat ipilit

Pagsasabi ng totoo ay isang prinsipyo

Na di mababayaran ng kahit na sino.

Sa totoo lang di dapat manloko

Pagkat tiwala ng tao ay walang presyo

Ang katapatan tuwina’y isa puso

Sa lahat ng oras at saan mang dako.

Ipakita ang katapatan sa lahat ng bagay

Sa isip, sa salita, at maging sa gawa

Maging bahagi ng buhay kahit ikaw ay bata

Upang sa paglaki, kamtin ay gantimpala.

Sagutin ang sumusunod na katanungan:

1. Ano ang nilalaman ng tula?

2. Bakit ito pinamagatang “Sa Totoo Lang Po”?
3. Ipaliwanag ang nilalaman ng bawat saknong.
4. Alin sa mga saknong ang iyong naibigan?bakit?
5. Magbigay ng mga halimbawa ng mga gawaing nagpapakita ng katapatan.

34
 Isagawa Natin – Ikalawang Araw

Gawain 1

Bigyan ng mga kasagutan ang mga sumusunod:

1. Mayroon kang isang kaibigan na may ugaling hindi marunong magsauli ng hiniram na gamit.Paano mo
tutulungang iwasto ang kanyang pag-uugali?
2. Mahalaga saiyo ang pangako.Isang araw ay hiniling mo sa isang kaibigan na ipagpaalam ka sa iyong
guro sapagkat di ka makakapasok sa paaralan.Nangako siya na gagawin ito.Pag pasok mo ng Lunes
ay nagulat ka sapagkat pinagsabihan ka ng inyong guro dahil sa iyong pagliban.Ano ang iyong
gagawin sa pagkukulang ng iyong kaibigan?
3. Napapansin mo ng ilan sa inyong mga kapitbahay ay laging nagsusugal at hindi pansin ang pag-aalaga
ng mga anak.Ikaw ay nasa ikalimang baiting lamang ngayon.Paano mo sasabihin sa kanila ang iyong
obserbasyon?

Gawain 2

1. Magkaroon ng pangkatang gawain.Pumili ng lider.

2. Gumuhit ng isang larawan na nag papakita ng katapatan sa iyong kaibigan o kamag-aral.Lagyan ito ng
salawikain sa ibaba ng larawan at ibahagi sa kamag-aral.

Isapuso Natin – Ikatlong Araw

1. Piliin sa bawat puso ang mga gawaing may kaugnayan sa katapatan.Sipiin at kulayan ito ng pula sa
inyong kuwaderno

nangongopy
a
asal pagsulat
ng takdang

pagsunod sa pagtulong
Pagtupad sa
utos
gawain

35
 Pagsasabi Pag- awit
pag aaral
ng totoo

2. Paano ninyo maipakikita ang inyong lakas,katatagan, o tibay ng loob sa harap ng maraming tao?
3. Basahin at talakayin ang Tandaan Natin

Tandaan Natin

Laging gumawa nang may katapatan

Upang makaiwas sa kasalanan

Kapag nagsabi at gumawa ng totoo

Maluwag ang kalooban at malinis ang konsensya ng tao.

Isabuhay Natin – Ikaapat na Araw

1. Ang Buwan ng Nutrisyon ay isinasagawa tuwing sumasapit ang buwan ng Hulyo. Sa pamamagitan ng
iyong guro, magkakaroon ng isang munting palabas-tanging kakayahan. Maaaring gamiting lunsaran
ibinigay ang halimbawang palatuntunan.
2. Pumili ng gusto mong bahaging gagampanan sa palatuntunan. Isulat ang iyong pangalan sa bahaging
napili.

Halimbawa;

PALATUNTUNAN

Pambungad na Panalangin

Pambansang Awit

Mensahe ng Punongguro

Mga Natatanging Bilang

A.
B.
C.

Pangwakas na Pananalita

Pangwakas na Panalangin
36
 3. Pagkatapos ng palabas, itanong sa sarili/pangkat ang:
A. Naging masaya ba ako/kami sa aking/aming ipinakita at ibinahaging Gawain/talento/kakayahan sa
aming palabas?
B. Papaano ko inalis ang kaba sa aking mga ipinakitang talent sa palabas?

Subukin Natin- Ikalimang Araw

Sa sagutang papel, lagyan ng kaukulang tsek ( ) ang pinaniniwalaang pahayag.

MGA PAHAYAG TAMA MALI

1. Sinasabi ko ang katotohanan kahit na akoy maparusahan.

2. Ako’y takot magsabi ng katotohanan dahil maraming
magagalit sa akin.
3. Ang lakas ng aking loob at katatagan ay aking ginagamit sa
pamamagitan ng pagtanggap ng mga mungkahi at paalala
mula sa aking kapuwa.

4. Hindi ako nahihiyang ipakita na magaling ako sa anumang

bagay kaya ayokong pinipintasan ang akong mga ginagawa.

5. Nakauunawa ako kapag itinatama ng mga tao ang akong

mga nagawang mali dahil mapabubuti at maipakikita ko ang
aking natatanging kakayahan.

Ang katatagan at lakas ng loob ay nabigyan ng katuparan sa iyong sarili. Humayo ka at ipakita ang
mga ito gamit ang natutuhan mo sa iyong buhay.

Binabati kita! Handa ka na sa susunod na aralin dahil nasa iyo na ang katatagan upang labanan ang
mga pagsubok sa pag-aaral.

ARALIN 10

MAGIGING MATAPAT AKO!

“Ang matapat na paggawa

Pinagbubuti ang ginagagawa

Kahit hindi bantayan ay tuloy ang paggawa.”

ALAMIN NATIN

Suriin ang tula.

Matapat na paggawa

Ang katapatan ay magandang kaasalan

37
 Na dapat tandaan ng mga kabataan
Nakatutok ang pansin at lakas sa ginagawa
Kahit walang bantay at nakakakita

Ang matapat sa paggawa

Ay tunay na kahanga-hanga
Gawaing sa kanya itinakda
Sadyang ginagawa nang buong kusa.

Ang paggawa nang matapat

Ay pagsasama ng maluwat
Hindi pansin ang paglipas ng oras
Laging nasa isip ang paggawa nang tapat.

Katapatan sa paggawa ay tunay na mahalaga

Kaysa sa salapi at dangal na nawawasak
Walang lungkot pagsisising madarama
Sa matapat na paggawa sa tuwi-tuwina.

Pag-usapan Natin
1.Anong kabutihang-asal ang nakapaloob sa tula?
2.Bakit mahalaga ang pagiging matapat sa paggawa?Ipaliwanag ang dahilan.
3.Bakit mahalaga sa buhay ng tao ang paggawa?ipaliwanag.
4.kung ikaw ang tinutukoy ng tula susundin mo ba ito?Bakit
5.Kung makakakita ka ng isang taong hindi tapat sa kanyang ginagawa,anong gagawin mo?

ISAGAWA NATIN
Gawain 1

Sumulat ng pangungusap sa loob ng kahon.Kategoryahin ito sa matapat at di matapat na Gawain.

Matapat Di-Matapat

Sagutin ang sumusunod at kompletuhin ang salita na nasa loob ng kahon.gawin ito sa iyong kwaderno.
38

k
1.

Magandang kaasalan na dapat ugaliin ng mga kabataan.

2. G

Nakatakdang Proyekto.

3. P

Paggawa nang di inuutusan.

Gawain 2

1. Dahil alam na ninyo ang matapat na paggawa batay sa mga tinalakay at pinag-aralan natin kaya na ninyong
magplano ng isang pagtatanghal o gumawa ng isang palabas na maipakita ang inyong,mga natatanging
kakayahan sa pagganap.

2. Bumuo ng tatlong pangkat pag-aralan ang sumusunod

Lutasin natin

1. Araw ng sabado. Naglilinis ng kanal at kapaligiran ang inyong kapitbahay. Ano ang dapat mong gawin?

2. Inatasan ng iyong guro ang inyong pangkat na magtanim ng mga halaman sa likod ng inyong paaralan.
Ngunit ang iyong kamag-aaral ay nag lalaro lamang. Ano ang dapat mong gawin?

3. Ang inyong kapitbahay ay namamasukan sa isang pagawaan. Napapansin mo na lagi siyang huli sa
pagpasok. Ano ang maitutulong mo sa kanya ?

Gawain 3

Pagtatanghal

Ipakita ang napagkasunduang palabas o pagtatanghal at pagkatapos ay sagutin ang mga tanong

1.Ano ang masasabi mo sa pagtatanghal na isinagawa sa unahan ng unang pangkat?

2.Naipakita ba ng inyong mga kamag-aral ang lakas ng kanilang loob sa pagtatanghal? Patunayan ito.

3.Pansinin natin ang ikalawang pangkat na nagtanghal tama ba ang kanilang ginawa? Paano Patunayan.

4.Paano naman ang ginawa ng ikatlong pangkat,nagampanan ba nila ng maayos ang kanilang bahagi?

Isapuso Natin

Ngayon alam mo na ang pagiging matapat sa paggawa.Narito ang talaan ng puntos o score, saang numero
mo ilalagay ang iyong sarili sa pagiging tapat.Gumawa ng star o puso idikit sa katapat nito.

1-5 Hindi gumagawa kapag walang nakakakita.

6-10 Medyo gumagawa kahit walang nakakakita.

11-15 Gumagawa kahit walang nakakakita.

16-20 Gumagawa kahit walang nakakakita ng buong puso at kakayahan.

Tandaan Natin

Ang taong laging tapat sa ginagawa ay may dangal at pagkukusa.

39
Akrestika

D-angal sa paggawa ay isang biyaya

A-t di kailanman dapat mawala

N-aisin at layunin ay dapat nakatala

G-awain ng bawat taong may pagpapala

A-t tiyak ang buhay moy di mapapariwara

L-ayunin sa buhay kakamting may tiwala.

Isabuhay Natin

Muling bigkasin nang may lakas,sigla,at damdamin ang tula sa alamin natin”Matapat na Paggawa”

Bumuo ng pangako sa pagiging matapat sa paggawa.Isulat ito sa isang malinis na papel.

Ako si _________________________ ay nangangako na pahahalagahan ang pagiging Matapat sa

paggawa may nakakikita o walang nakakakita gagawin ko ang iniatas na Gawain sa akin ng buong puso at
kakayahan.Magiging modelo ako ng tamang paggawa sa salita,sa kilos,at gawa.

Gabayan nawa ako ng Poong maykapal.

_______________________

Lagda ng Mag-aaral

SUBUKIN NATIN

Iguhit ang kung wasto ang isinasaad ng pangungusap at ang kung di wasto. Ilagay ang sagot sa
sagutang papel.

____1. Iaasa ko nalamang sa iba ang aking gawain.

____2. Tatapusin ko ang anumang gawaing nasimulan.

____3. Pagagandahin at tatapusin ko sa takdang oras ang aking Gawain.

____4. Gagawain ko lamang ang aking proyekto kung nakatingin ang aking guro.

____5. Ipapagawa ko nalamang sa aking kapatid ang aking proyekto.

Magaling ka! Naipamalas mo ang iyong husay sa matapat na paggawa.Binabati kita. Patuloy mo itong
paunlarin.

Maari mo itong ibahagi sa iyong kapuwa ng may buong kakayahan.

Sapagkat natapos mo nang matagumpay ang araling ito, humanda na sa susunod na aralin.

40
41
 YUNIT II
Pakikipagkapwa - Tao

Aralin 11

Pagmamalasakit sa Kapwa, Gagawin Ko

Ang taong may malasakit sa kapwa, kadalasan ay pinagpapala. Marami na tayong karanasan sa mga
kalamidad na dumaan sa ating bansa. Ang pagiging handa ay makatutulong sa atin upang tayo ay
makaiwas at makaligtas sa iba’t ibang uri ng kapahamakan. Maging mapagmatyag tayo sa mga
nangyayari sa ating lipunan lalo na sa ating mga kalikasan.

Alamin
Natin

42
 1. Tulungan nating maging handa sina Carlo at Carla sa mga sakuna at kalamidad. Ayusin ang mga letra
sa loob ng kahon para makabuo ng salita. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.
a.Dollin

b. Ahab

c. Goyba

d. Ugson

e. Namitsu

f. Lidesland

Narito ang mga gabay na salita sa paglalaro ng Halo Letra.

1. Malakas ang pagyanig ng lupa.

2. Labis na pag-apaw ng tubig o paglawak ng tubig na natatakpan ang lupa.
3. Namumuong sama ng panahon na nagdudulot ng kalamidad sa ating bansa.
4. Mabilis na pagkalat ng apoy.
5. Pagguho ng lupa dulot ng labis na pag-ulan at kawalan ng ugat ng puno na kinakapitan ng lupa.

2. Basahin ang kwento na pinamagatang Tumulong sa Kpawa at sagutin ang mga sumusunod na tanong.

Tumulong sa Kapwa!

Ang mabuting Kristiyano ay maawain at matulungin sa kapwa. Ito’y dahil sa ating paniniwala na ang
pgamamahal sa kapwa ay pagmamahal sa Diyos. Mahal ng Panginoon ang lahat, kaya Siya tumutulong sa
lahat, mahirap o mayaman man.

Ang pagtulong sa kapwa, lalo na kapag may sakuna o kalamidad ay likas sa mga Pilipino. Ito’y
kaasalang Pilipino na minana pa natin sa ating mga ninuno na dapat gawin at pagyamanin.

Hindi natin maiiwasan ang magalit sa kapitbahay o kanayon kung minsan. Ngunit kapag may sunog,
baha o anumang pangyayaring nanganganib ang kanilang kaligtasan, hindi natin matiis na sila’y di tulungan at
damayan. Naghahandog tayo ng damit, pagkain, at mga gamit sa nasalanata ng kalamidad.

Bilang mag-aaral, makatulong din tayo at an gating paaralan sa mga taong nangangailangan. Bukod sa
mga pagkain, salapi, at damit na ibinibigay, mabuti rin na turuan natin sila ng mga gawaing mapagkakakitaan
upang makapagsarili sa mga darating na araw:

Narito ang iba pang magagawa natin:

a. Ibahagi sa mga kabarangay ang anunsyo sa radio kung may parating na bagyo
b. Itawag sa malapit na himpilan ng pulisya kapag may nasaksihan kang krimen, nakawan, at iba pang
malubhang pangyayari.
c. Tumawag ng saklolo kapag may emergency na nagaganap.

Sagutin ang mga sumusunod na tanong:

1. Anong damdamin ang nararapat maghari sa ating puso para sa ating kapwa?
2. Bakit nararapat magmalasakit tayo sa isa’t isa?
3. Paano mo ipinakikita ang iyong malasakit sa iyong kapwa?
43
 4. Sino ang dapat nating gawing huwaran ng pagmamalasakit at pagtulong sa kapwa?
5. Ikaw ba ay may malasakit sa iyong kapwa?
6. Paano mo ipinakikita ang pagmamalasakit sa kapwa?

Isagawa Natin

Gawain 1

Fact or Bluff: Lagyan ng / kung fact ang isinasaad ng pangungusap at X kung bluff. Ilagay ang sagot sa
sagutang papel.

_____ 1. Ang taong may malasakit sa kapwa ay kinalulugdan ng Diyos.

_____ 2. Huwag pansinin ang mga sakuna o krimen sa paligid.

_____ 3. Laging isaisip at isapuso ang pagmamalasakit sa kapwa.

_____ 4. Tumutulong sa mga nasalanta ng bagyo, lindol o lahar.

_____ 5. Pabayaang mga pinuno na lamang ng pamayanan ang sumaklolo sa mga mamamayang
kailangan ng tulong.

Gawain 2

Pangkatang Gawain

Magpagawa ng isang dula-dulaan kung saan ipakikita ang pagbibigay ng kayang tulong para sa biktima ng
kalamidad.

Pangkat 1- Bagyo

Pangkat 2- Baha

Pangkat 3- Sunog

Pangkat 4- Lindol

Isapuso Natin

Sa hugis pusong papel na ibibigay ng guro, isulat ang mga salitang angkop para mabuo ang ide

Ang pagbibigay ng tulong sa mga

___
44
__________________________ ay
mahalaga upang makapagligtas ng
buhay ng ibang tao.
 Ang pagbibigay ng
________________ ay mahalaga
para makapagligtas ng buhay ng iba
mula sa ____________.

Mithiin Para sa Kaligtasan

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

Tandaan Natin

Ang pagbibigay ng tulong sa panahon ng kalamidad ay mahalaga upang makapagligtas ng buhay. Ang
pagbibigay ng babala o impormasyon ay nakatutulong din para sa kaligtasan ng marami. Lahat ng tao ay may
pangangailangan. Walang tao na nasa kaniya na ang lahat. Ang mahihirap ay hindi nangangahulugang wala
na silang maibibigay o maitutulong sa ibang tao at mga kaibigan. Wala ring taong sobrang yaman na hindi na
mangangailangan ng tulong ng iba.

Ang pagiging bukas-palad ay pagbibigay kung ano ang mayroon ka nang bukasl sa kalooban.

Ibahagi sa iba ang biyayang mayroon ka na maluwag sa damdamin at walang inaasahang kapalit.
Lubos na kasiyahan ang maidudulot nito sa iyo. Kapag tapat at totoo ang damdamin sa pagbibigay o
pagbabahagi, tiyak na pagpapalain ka ng Maykapal at mapasasaya mo ang iyong kapuwa.

45
Isabuhay Natin
 Bawat pangkat ay bibigyan ng sitwasyon. Isulat kung ano ang maaari mong magawa bilang katugunan
sa bawat sitwasyon.

Pangkat 1- May bagyong sumalanta sa inyong lugar at bumaha sa inyong paligid. Tanging bahay
lamang ninyo ang naiwang nakatayo sapagkat ito’y matatag. Ilan sa inyong mga kapitbahay ay nangawasak
ang mga tahanan. Ano ang iyong gagawin?

Pangkat 2- Namatay ang ama ng iyong kamag-aral. Paano mo maipapadama ang iyong pagtulong sa
naiwang pamilya?

Pangkat 3- Papauwi ka na galing sa paaralan. Nakita mong hirap na hirap ang isang matanda sa
pagtawid sa kalsada. Ano ang iyong gagawin?

Pangkat 4- Maraming tao ang nasalanta ng bagyong si Bising. Anu-ano ang maaari mong gawin?

Pangako sa Pagmamalasakit sa Kapwa

Nangangako ako na magiging handa akong tumulong at maglaan ng panahon sa

mga taong nangangailangan tulad ng ________________,_______________________,
para _______________________.

Naniniwala ako na maginging ligtas ako kung ____________________________

______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________.

_____________________________

Lagda ng Mag-aaral

Petsa: _______________________

Subukin Natin

Pagsusuring pansarili.Lagyan ng kaukulang / ang mga sawi sa ibaba kung ito’y ginagawa palagi,
paminsan-minsan,, at di-kailanman. Sipiin ang sagot sa kwaderno.

46
 Palagi Paminsan- Di-
minsan Kailanaman
1. Tumutulong ba ako sa mga taong biktima
ng sakuna?

2. Nagmamalasakit ba ako sa aking

kapwa?

3. Nagbibigay ba ako ng tulong sa mga

nasalanta ng bagyo?

4. Sumasaklolo ba ako sa mga taong

nangangailangan ng tulong?

5. Minamahal ko ba ang aking kapwa?

Binabati kita dahil natapos mo ang aralin nang matagumpay. Ipagpatuloy mo ang pagbibigay ng kayang tulong
sa nangangailangan at ikaw ay kalulugdan ng Diyos.

LEARNER’S MATERIAL

ARALIN 12

KAPWA KO, MAHAL KO

Ang pagmamahal sa kapwa ay isang kaugalian ng mga Pilipino. Tayong mga Pilipino ay kilala sa pagiging
“hospitable” (matulungin sa kapwa). Katibayan nga ay ang pagbibigay natin ng impormasyon sa kinauukulan ng mga
hindi magandang pangyayari sa ating kapaligiran na nasaksihan ng mamamayan. Ano man ang kahihinatnan ng ating
pagmamalasakit ay hindi na natin binibigyang pansin bagkus ang nasa isip natin ay ang makatulong. At ito ay isang
bagay na nakalulugod sa Panginoong ating sinasampalatayanan.

ALAMIN NATIN

 Manonood ng video clip.

 Sa napanood nating video ay binibigyan tayo ng pagpipilian na ating isasabuhay. Kayo ang
bahalang pumili kung alin sa tingin ninyo ang makabubuti para sa atin at para sa ating kapwa.

1. Anong masasabi ninyo sa inyong napanood? Sa palagay ba ninyo ay nabago sila ng

sitwasyon?
2. Nararapat ba ang ginawa ng mga tauhan sa video? Ibigay mo ang iyong opinion. Isulat
ang kasagutan sa inyong kuwaderno at basahin sa harap ng mga kamag-aaral.
3. Maaari ba kayong magbahagi ng inyong sariling karanasan. Ilahad mo nga ito sa klase?

ISAGAWA NATIN

 GAWAIN I
1. SURIIN ANG MGA LARAWAN

47
 Batang binubully Batang nagtatrabaho

Batang pinapalo Batang Kinukutya

2. Gamit ang kuwaderno, gumuhit ng graphic organizer

Mga sitwasyon
na nararapat
ipagbigay-alam
sa kinauukulan

3. Isulat sa bilog ang sitwasyon na dapat ipagbigay-alam sa kinauukulan.

 GAWAIN 2

Tayo’y maglaro ng Agaw mo, sagot mo, puntos mo

48
 1. Bumuo ng 2 pangkat, unang pangkat ay mga lalaki at ikalawang pangkat ay mga babae na binubuo ng 5 bata
bawat pangkat.
2. Ang bawat bata ay mayroong bilang na 1-5.
3. Mayroong isang lider na maghahawak ng panyo at siyang tatawag ng bilang ng batang pupunta sa kanya at
aagaw ng panyo. Maaaring higit sa isang bilang ang kanyang tatawagin.
4. Kung sinong bata ang makakuha ng panyo ay hahabulin ng kalaban upang tayain at agawin dito ang panyo at
siyang magkakaroon ng pagkakataong makasagot kung ito ay hindi pa dumadating sa kanyang tamang pwesto.
5. Pabubunutin ang bata ng larawan upang siyang makasagot sa tanong nito.
6. Ang bawat kasagutan ay magkakaroon ng puntos. Ang pinakamaraming puntos ay siyang mananalo.

ISAPUSO NATIN

1. Batay sa video na ating napanood at mga larawang nakita maaari nating ipadama sa pamamagitan ng
Pangkatang Gawain an gating pagmamalasakit sa kapwa.

 Pangkat I - tula
 Pangkat II - rhyme
 Pangkat III - skit
 Pangkat IV - awit
 Pangkat V - pagbabalita

 TANDAAN NATIN

Ang pagmamalasakit sa kapwa ay isang sitwasyon na napakahirap gawin dahil ito ay kailangang may
damdaming nagmamahal. Lalo’t higit kung ito ay kailangang ipagbigay alam sa kinauukulan kung merong hindi
magandang kaganapan sa kanilang buhay.

Tulad na lamang ng nakita ninyo sa video at sa mga larawan, mga batang binubully, sinasaktan,
pinagtatrabaho, hindi pinag-aaral at iba pang karahasan.

Ngunit ito ay isang maka Diyos na Gawain, ang ipaabot sa kinauukulan ang mga alam nating karahasan
kahit alam nating may masasaktan o magagalit sa atin. Ang mahalaga ay malinis ang ating kunsensya dahil alam nating
natupad natin ang ating misyon sa buhay. Ayaw man nating gawin ang makialam pero kailangan dahil ayon sa bibliya,
“kapwa natin ating pananagutan”.

ISABUHAY NATIN

Itala ang mga pangyayari ng pagmamalabis sa kapwa na inyong nalalaman at nagpakita ng

pagmamalasakit sa kapwa, sa pamamagitan ng pagpapa-abot nito sa guro, magulang, bgy. Opisyal o pulis.

KINAUUKULAN
ARAW PANGYAYARI (Guro, Magulang,
Bgy. Opisyal/Pulis

49
 LUNES
MARTES
MIYERKOLES
HUWEBES
BIYERNES

SUBUKIN NATIN

Unahan tayo at mananalo ako – Sa pamamagitan ng laro ay mag-uunahan ang mga bata na isulat ang
kanilang natutunan sa bituin na nasa tsart tungkol sa mga pangyayari na ipinagbigay-alam sa kinauukulan. Tatawag muli
ng 2 grupo upang mag-unahan sa pagsagot.

Mga sitwasyon
na nararapat
Ipagbigay-alam
sa kinauukulan
Batiin ang mga bata sa kanilang pakikiisa at pagbibigay ng karagdagang kaalaman sa araling natutunan.

EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO
Kagamitan ng Mag-aaaral
Ikalawang Markahan- Aralin 13 -Week 3

Aralin 13

PAGGALANG SA KAPWA TAO, ISAPUSO NATIN

Ang paggalang sa mga katutubo at dayuhan ay isang pagpapatunay n gating pagiging mabuting mamayang
Pilipino. Taglayin natin ito at lahing isapuso.

50
 Alamin natin

Basahin ang kwento.

“Paggalang sa mga Katutubo at Dayuhan”

Isang umaga, habang sabay-sabay kumakain ang pamilya Reyes ibinalita ni Mang Ramon
na makakaroon sila ng pagtitipon ng mga kasamahan niya sa trabaho. Ang ilan sa mga ito ay dayuhan.
Kaya binilinan niya si Aling Rosa na maghanda para sa mga ito.

“Inay. sasama po ako bukas sa palengke” wika ni Andrea. “Hay naku anak wag na, alam
mo naman napakasigip sa palengke dahil maraming tao” , sagot ni Aling Rosa.

Kinabukasan maagang naghanda si Aling Rosa para mamalengke hindi rin napigilan ang
pagsama ni Andrea.

Habang sila ay papasakay sa pampublikong sasakyan, nagulat si Andrea sa kanyang

nakita pagkasampa sa dyip “Inay bakit ganun po ang kanilang suot? Bakit ganoon po ang kulay ng
kanilang mga ngipin at balat? Pinagtatawanan po sila Inay, wika ni Andrea”. “Anak ang tawag sa kanila
ay mga katutubo, iba talaga silang manamit kumpara sa atin, di bat itinuturo yun sa inyong paaralan? Saka
ang paggalang sa kapwa tao ay mahalaga dahil ang bawat isa sa atin ay may karapatan. Nakaugalian
na nila kung paano sila manamit at kumilos dahil yun ay kanilang tradisyon ay nakagisanan, kaya
huwag mong tutularan ang mga tumatawa sa kanila ha, paliwanang ni Aling Rosa”. “Opo, Inay pasensya
na po, sagot ni Andrea”

Nakarating na sila sa palengke, doon din bumaba ang mga katutubo. Pagkatapos mamili
ng ni Aling Rosa at Andrea, habang papauwi na sila nkita nilang muli ang mga katutubo na sumasayaw sa
parke. “Inay ayun po sila, sumasayaw po sabi ko kanina isa yan sa nakaugalian at tradisyon na nila,
marapat lang na igalang natin ito, wika ni Aling Rosa”. “Salamat po Inay, ngayon po ay naiintindihan ko na
po na dapat igalang ang kaugalian ng mga katutubo o dayuhan sa ating saan mang lugar dahil ito po ay
isa sa kanilang kaugalian na hindi natin maaaring pakialamanan o baguhin. Sasabihin ko din po yun sa aking
mga kamag-aral, sabi bi Andrea”

Dumating na ang araw ng pagtitipon ng kaniyang tatay Ramon. Napakaraming bisita at ang
ilan sa mga ito ay mga dayuhan. Napakaraming hinanda ng pamilya Reyes para sa mga bisita. Gusto nilang
maipatikim ang mga pagkain ng Pilipino sa mga dayuhan. Sarap na sarap naman ang mga bisita lalo n
ang mga dayuhan. At sobra silang natuwa sa pamilya Reyes na magandang pagtanggap sa kanila.
Si Andrea, kahit nahihirapan sa pag-unawa sa salitang Ingles ng ilang bisita ng kanyang tatay, nagawa pa
din nito na makipaglaro sa mga anak na kasama nito. Pinakitunguhan niya ng maayos ang mga kalaro, at
pinahiram ng kanyang damit ng matapunan ang isang bata ng sorbets sa damit. Masayang Masaya si
Andrea dahil nalaman pa niya na ang ilan sa kanyang mga kalaro ng dayuhan ay sa kanila magpapalipas
ng gabi.

Nagulat si Aling Rosa at Andrea sa anunsiyo ng isang lalaki dahil ang kanila palang
ipinagdiriwang ay ang promosyon sa kompanyang pinagtatrabahuhan ng kanyang tatay. Masayang-masasaya
sila.

Kinabukasan, paalis na ang mga bisitang nagpalipas ng gabi sa kanilang bahay.

Nagpaasalamat ang mga ito sa maayos na pagtnggap at pag aasikaso sa kanila.

Sagutin ang sumusunod na tanong batay sa kwento:

1. Sino-sino ang bumubuo ng Pamilya Reyes sa kwento? Ibigay ang kanilang mga
pangalan.

2. Saan pupunta sila Aling Rosa at Ana kinabukasan ng maaga? Bakit?

3. Sino ang nakita/nakasabay nila Andrea sa pampublikong sasakyan?

4. Kailangan ba natin pagtawanan ang ibang tao kung may kakaiba man sa kanilang kilo, hitsura
at gawain? Bakit?

51
 5. Sino-sino ang mga bisita ng pamilya Reyes?

6. Para saan ang pagpupulong o pagtitipon na kanilang isinagawa?

7. Bakit kailangan galangin natin an gating kapwa tao?

8. Kung ikaw si Andrea, ano ang gagawin mo sa mga bisita ninyong dayuhan? At
ano ang mararamdaman mo kung nakakita ka ng mga katutubo?

9. Mahalaga ba ang paggalang sa mga katutubo at mga dayuhan? Ipaliwanag.

10. Ano ang natutunan o nakuha ninyong magandang aral sa kwento?

Isagawa natin

Gawain 1
Tunghayan ang larawan. Bigyan ng pansin ang mga nagaganap na eksena sa larawan. Ano ang
iyong magiging diyalogo kung ikaw ang ay isa sa taong nasa larawan.

A B

C D

Gawain 2

Makilahok sa iyong pangkat. Tumulong upang magawa o mabuo ang gawain ng bawat pangkat. Maghanda
para sa pagtatanghal o pagbabahagi.

Pangkat 1- Bumuo ng isang dula-dulaan, pagbabalita, pagkukwento o pantomina upang

maipakita ang paggalang sa pamamagitan ng mabuting pagtanggap/pagtarato sa mga katutubo at mga
dayuhan.

Pangkat 2- Bumuo ng isang dula-dulaan, pagbabalita, pagkukwento o pantomina

upang maipakita ang paggalang sa pamamagitan ng paggalang sa natatanging kaugalian/paniniwala
ng mga katutubo at dayuhang kakaiba sa kinagisnan.

Suriin ang pagtatanghal batay sa rubric na nasa ibaba.

52
 Pamantayan 3 2 3

Nilalaman Naipakita ang Naipakita ang Hindi naipakita ang

paggalang na paggalang na nararapat na
kinakailangang kailangang pagpapahalaga
palabasin palabasin ngunit
hindi sapat ang
ideya ng palabas.

Partisipasyon Lahat ng kasapi ay May 1-2 na kasapi May 3 o higit pa na

nakilahok sa pagbuo ng ang kasapi ang hindi
konsepto at sa hindinakibahagi sa nakilahok sa
pagbuo ng gawain ng pangkat.
pagtatanghal
Kaangkupan Angkop ang ginawa ng Mangkop ang Hindi angkop sa
pangkat sa sitwasyon ginawa ng pangkat sitwasyob ang
at naaayon sa mga sa sitwasyon na ginawa ng pangkat.
nakatalagang gawain. nakatalaga.

Isapuso natin

Iguhit sa patlang ang kung ang pangungusap ay nagpapakita ng paggalang sa

mga katutubo at mga dayuhan at kung hindi. Gawin ito sa inyong kwaderno.

1. Ipaghanda ng miryenda ang mga dayuhan o katutubo sa inyong tahanan.

2. Pakitunguhan o tratuhin ng maayos ang mga panauhing katutubo at mga dayuhan

sa ating paaralan.

3. Pagtawanan ang mga katutubong nakikita sa lansangan.

4. Huwag pansinin ang mga anak ng inyong bisita dahil hindi mo maintindihan \ ang
kanilang lingguwahe.

5. Igalang ang karapatan ng bawat tao

Tandaan natin

Ang paggalang sa kapuwa-tao ay natutuhan natin mula sa pagkakabata. Ito ay isang hakbang sa
pagkakamit ng isang mapayapang pamayanan. Kapag iginagalang ng lahat ang kaniyang kapuwa tiyak
walang magkakagalit dahil nirerespeto ang karapatang pantao.

Ang paggalang sa kapwa at pagtrato na nais nating gawin sa atin ng ibang tao ay napakahalaga.
Sabi nga, kung ano ang nais mong gawin sa iyo ay siya ring gagawin mo sa iyong kapuwa-tao. Ito ay hindi
lamang naipapakita sa salita kundi sa kilos at gawa.

Sa panahon na tayo ay makakasalamuha ng mga dayuhan o mga katutubo dapat natin silang
tanggapin at tratuhin ng maayos. Ang kanilang mga kaugalian na kinagisnan ay atin din galangin sapagkat

53
doon sila nasanay at ang bawat isa sa atin a may sariling karapatan.

Matuto tayong magbigay-halaga sa mga dayuhan at mga katutubo, dahil khit sino pa man sila
kaisa natin sila. Nararapat lamang na tayo ay matutong gumalang sa bawat isa.

Isabuhay natin

Basahin ang sitwasyon at sagutin ito sa harap ng klase ng buong husay.

1. Ang tatay mo ay kapitan ng inyong baranggay. Nagkaranas ang sa inyong lugar ng

matinding hagupit ng bagyo, kaya maraming kabahayan ang napinsala. Ang mga tulong at donasyon ay
sa inyong bahay pumapatak. Biglang may dumating na mga dayuhan/katutubo na naninirahan din sa inyong
baranggay, sila ay humihingi ng tulong sa kanilang sinapit. Ano ang gagawin mo kahit alam
hindi mong hindi mo sila kilala?

2. Nagdiriwang ng kapiyestahan sa inyong lugar, napakaraming mga mangyan ang nanlilimos

upang sila ay may makain. Hindi maganda nag kanilang pananamit at sila ay madudungis. Ipagtatabuyan
mo ba at sisigawan sila? Bakit?

Subukin natin

Basahing mabuti ang mga sitwasyon.

Sa sagutang papel, lagyan ng tsek (/ ) ang patlang kung ito ay nagpapakita ng paggalang sa mga
katutubo at mga dayuhan at ekis (x) kung hindi.

______1. May sumasayaw na katutubo sa parke, uuwi na dapat ang ate mo pero
tumigil muna siya at masayang nanood sa ginagawa ng mga katutubo at
nagbigay ng konting tulong.

______2. Pinagsabihan ng nanay mo ang mga batang nanunukso sa mga batang

Mangyan na nakaupo sa parke upang magpahangin.

______3. May dayuhan na nagtatanong ng direksyon sa mga kabataang

nakatambay sa harapan ng tindahan ni Aling Mameng, pinagtawanan
lamang nila ito at hindi sinabi ang tamang direksyon.

______4. May mga Hapon na pumunta sa inyong paaralan upang magbigay ng

tulong sa kakulangan sa pasilidad. Laking pasasalamat ng inyong
paaralan. Kayang inyong seksyon ay naatasang mag presinta ng sayaw at
awit para sa mga bisita.

______5. Lagi na lang tinutukso ng iba mong mga kaklase ang hitsura ni Rollen.
Dahil siya ay anak ng Negro.

Binabati kita! Luboa mong naunawaan ang napag-aralan natin tungkol sa kahalagahan ng pagiging magalang
sa mga dayuhan at mga katutubo. Maari ka ng tumuloy sa susunod na aralin.

54
 Aralin 14

Opinyon Mo, Igagalang Ko!

Bawat nilalang ng Diyos ay binigyan Niya ng iba’t – ibang kaalaman, karunungan, kahusayan at
kaisipan. Bilang tao na may mataas na antas ng kaalaman ay mayroon tayong pagkakataon na mgbigay ng sari – sarili
nating ideya / opinyon. Sa kadahilanang mayroon tayong iba’t – ibang kaisipan kung kaya may iba’t –iba rin tayong
ideya / opinyon.

Ano ang marapat na gawin sa mga pagkakataong sumalungat ang iyong ideya / opinyon sa pananaw
ng ibang tao?

Alamin Natin

Basahin at gawin.

Ideopinmaypay (Ideya / Opinyon at Pamaypay)

1. Kumuha ng isang makulay na papel at itupi ito nang sampu na parang pamaypay.

2. Kapag narinig ang musika, ipapasa ang iyong papel. Isulat ang iyong pangalan sa unang tupi.

3. Kapag huminto ang musika, susulatan mo ang isang tupi ng papel na hawak mo ng iyong opinyon o ideya
tungkol sa may – ari ng papel.

4. Ipapasang muli ang papel kapag tumugtog ang musika at uulitin ang proseso nang siyam na beses
hanggang masulatan ang bawat tiklop ng papel.

5. Kapag natapos ang musika, kokolektahin ng guro ang mga papel upang ibigay sa may – ari nito.

Basahin ang isinulat ng iyong mga kaklase. Gamit ang bondpaper, gumuit ng
dalawang kahon at isulat kung paano ka inilarawan ng iyong mga kaklase.

Magagandang opinyon Hindi magagandang opinyon

1. 1.
2. 2.
3. 3.
4. 4.
5. 5.

1. Saan mas maraming naisulat na opinyon ang iyong mga kaklase? Sa iyong palagay, bakit ganoon ang
nagging opinyon nila sa iyo?
2. Ano ang naramdaman mo nang mabasa mo ang hindi magagandang opinyon sa iyo ng mga kaklase
55
 mo?

Isagawa Natin

Gawain 1

Isang umaga habang nagbabasa ng dyaryo si Gng. Anacay ay napansin niya ang headline nito tungkol sa
usapin ng K – 12 Porgram. Dahil dito ay napagpasyahan niyang ipasok ito sa kanyang leksyon.

Sa pagsisimula ng kanyang klase ay hiningi inaalam niya ang opinyon ng mga mag – aaral hinggil sa K –
12 Program at mula dito ay hinati niya ang mga bata sa dalawang grupo lahat ng pabor sa K – 12 ay ang mga “PRO” at
ang mga hindi pabor naman ay mga “ANTI”. Sa pagsisimula ng debate ang lahat ay naging aktibo bawat isa may sinasbi.
At para pormal na pasimulan ang debate nagbigay ng ilang pamantayan ang guro para maging maganda at maayos ang
takbo ng gawain.

Gng. Anacay: Ngayon ang lahat ay nandito upang pagtibayin ang iba’t – ibang opinyon ng mga mag – aaral tungkol sa
maugong na usapin ng K – 12 Program. Atin ng pasimulaan ang “DEBATIHAN 2016: ALIN ANG MAS MABISA SA SISTEMA
NG EDUKASYON, K – 12 O TRADISYUNAL? IKAW KABATAAN SAAN KA?”

Pro: Magandang umaga po sa inyong lahat. Kami po ang grupo na Pro K – 12. Bilang isang mag –aaral mahalaga po sa
amin ang magkaroon ng isang magandang pondasyon ng edukasyon at sa aking palagay ito ay makakamtam ko sa ilalaim
ng K – 12 Program. Ang programang ito ay isang magandang tugon ng gobyerno para sa makalumang sistema ng
edukasyon ng ating bansa.

Anti: Kami naman po ang Anti K – 12. Hindi po ako sang –ayon sa tinuran ng aking kamag – aral. Bago pa man umusbong
ang programang K – 12 ay marami ng mga magagaling na Pilipino ang kinilala sa loob at labas ng ating bansa. Ito’y isang
patunay lamang na hindi K – 12 ang sagot upang magkaroon ng isang magandang sistema g edukasyon.

Pro: Ang mga kaganapan na iyan ay noong mga nakakaraang panahon pa. Sa kasalukuyan, hindi na angkop ang mga
istratehiya ng guro sa pagtuturo ng mga leksyon. Iba na ang interes ng mga mag –aaral ngayon. Karamihan sa atin ay
umiikot na ang buhay sa modernong teknolohiya at iyan ang binibigyang pansin sa programa ng K – 12. Isang
makabagong pamamaraan ng pagtuturo ng guro gamit ang teknolohiya na tiyk na pupukaw sa interes ng mga mag –
aaral na isang mahalagang sangkap para sa kanilang pagkatuto.

Anti: Hindi ako sang – ayon sa ganyang kaisipan. Para saan pa at may guro. Kya nga sila nandiyan ay para mag –isip ng
iba’t – ibang pamamaraanupang mailahad at maipaunawa ang leksyon sa mga mag – aaral. Isa pa hindi lahat ng guro ay
may kasanayan pagdating sa ,odernong teknolohiya. Paano sila makapagsasagawa ng leksyon kung hindi nila alam ng
paggamit ng mga kagamitang multimedia at marami pang iba.

Pro: Kung ang bata nga nagagawang pag –aralan ang mga pagbabagong ito ano pa kaya ang mga guro. Papaya ba sila na
mas magagaling pa ang mga mag –aaral kaysa sa kanila. Siyempre hindi, dahil ngayon bata man o matanda basta ginusto
mo magagawa mo. Ayon nga sa kasabihan, “Kapag gusto may paraan, kapag ayaw maraming dahilan. At para sa akin K –
12 ang sagot upang makasabay ang mga Pilipino sa lahat ng mga pagbabagong nagaganap sa mundo. Dapat ay handa at
armado tayo ng mga kaalaman upang tayo’y makilal bilang isang 21 st Century na mag –aaral: matapang, matalino,
malikhain at magaling kayang sumabay sa lahat at ito ay dahil sa K – 12 Program.

Anti: Magaling sa iyo na din mismo nanggaling kapag ginusto. Ito ay wala sa mga mag –aaral ngayon ang kagustuhan
nilang matuto at mag – aral. Kasi kapag ang isang bagay ay iyong ginusto makukuha at makukua mo ito. Gaya sa pag –
aaral kung talagang nanaisin ng bata na makatapos tradisyunal man na programa o K – 12 siya’y makapagtatapos. Nasa
disposisyon at pagtitiyaga ito ng mag –aaral.

Gng. Anacay: Matapos ninyong maipahayag ang kanya – kanya ninyong mga ideya / opinyon masasabi kong ang dalawa
ng pangkat ay matagumpay na nakabuo at nakapagpahyag ng kanilang mga ideya / opinyon na naayon sa kani – kanilang
mga pananaw. Ngunit marapat na inyong tandaan Pro man o Anti yan ay batay sa inyong opinyon dapat ninyong igalang.
Muli ang aking pagbati sa inyong lahat.

Sagutin ang mga sumusunod:

56
1. Ano ang iyong reaksiyon sa nabasang seleksiyon? Sa pagpapalitan ng ideya / opinyon ng mga mag –aaral? Ipaliwnag
ito.

2. Bakit kaya sa palagay mo ay magkaiba ng ideya / opinyon ng mga bata sa kuwentong binasa?

3. Sa iyong palagay, ano ang pinagbatayan ng mga mag –aaral sa kanilang mga opinyon n ibinigay hinggil sa naturng
usapin? Pagtibayin ang iyong sagot.

4. Kung ikaw ang kalahok sa naturang debate, ano ang marapat mong gawin upang maiwasan ang conflict sa pagitan
ng dalawang pangkat?

5. Magtala ng mga paraan upang maipikita mo ang paggalang sa ideya / opinyon ng ibang tao.

Gawain 2

1. Pangkatin ang klase sa apat. Papiliin ng lider ang bawat pangkat.

2. Bumuo ng isang sitwasyon na nagpapakita ng paggalang sa ideya / opinyon ng ibang tao.

3. Ipakita ito sa pamamagitan ng skit sa harap ng klase.

Isapuso Natin

Magpasiya ka!

Magbigay ng pamamaraan kung paano mo maipapakita ang paggalang sa ideya / opinyon ng ibang tao ayon sa mga
sitwasyon sa ibaba

1. Isang araw habang papasok ka ng paaralan ay may nakita kang grupo ng mga raliyista na nanawagan sa gobyerno
upang itaas ang sweldo ng mga ordinaryong manggagawa.

2. Si Kapitan Francisco Alimagno ay nagtatag ng isang ordinansa na naglalayong lahat ng mga alagang hayop ay hindi
na maaaring magpakalat kalat sa buong barangay ng Sala.

3. Sa kasalukuyan ay talamak na ang polusyon saan man dako, bilang pagtugon dito ay ipinagbawal na sa Lungsod ng
Cabuyao ang paggamit ng iba’t – ibang uri ng plastic gaya ng straw, bag at marami pang iba.

4. Sa pagtatapos ng flag ceremony ay nag – anunsiyo ang inyong punongguro na tatanggalin na sa kantina lahat ng
mga panindang hindi masustansiy gaya ng junkfood, tetra pack na juice, hotdog at marami pang iba. Alam mo sa sarili
mo na ito ay ilan lamang sa mga paborito mong kinakain tuwing recess.

5. Sa wakas ikaw ay papasok na nang kolehiyo inakala mong matutupad na ang iyong pangarap na maging guro ngunit
biglang nagdesisiyon ang iyong mga magulang na dapat ikaw ay maging inhinyero dahil wala pa daw inhinyero sa
inyong pamilya samantalang ang guro nandiyan ang nanay at ate mo.

Tandaan Natin

Kanya –kanyang kahusayan, kaalaman, karunungan at higit sa lahat ideya / opinyon. Ang bawat taong
nilalang ay may ideya / opinyon na tanging sarili lamang niya ang masusunod kung tama ba ito o mali ayon sa sarili
niyang pananaw at kadahilanan. Subalit dapat nating tandaan na ano mang ideya / opinyon ng bawat isa ay dapat
nating isaalang – alang at igalang upang hindi pagmulan ng ano mang kaguluhan. “Respeto” ang dapat itanim sa ating
puso at damdamin upang matanggao natin ang ideya / opinyon ng kapwa natin.

57
 Para naman sa ating sarili, mas makabubuti na pakinggan natin ang ideya / opinyon ng iba upang
magamit natin bilang gabay at pamantayan natin sa ating pang – araw – araw na pamumuhay.

Isabuhay Natin

Magsagawa ng isang debatihan tungkol sa ibibigay na usapin ng guro. Gamitin ang mga mahahalagang bagay
na inyong natutunan sa paggalang ng ideya / opinyon ng ibang tao. Isaalang – alang din ang mga pamantayan ng
pakikipagdebatihan.

Subukin Natin

Iguhit ang simbolo ng thumbs up kung ang pangungusap ay naglalahad ng wastong

kaisipan at thumbs down naman kung hindi.

______1. Ni Noel ay masaya na walang pasok, subalit si Tony ay hindi dahil ayon sa kanya ay
mawawalan siya ng matutunan. Ayaw sumang – ayon ni Noel dail mahilg siyang maglakwatsa. Pinabayaan na
lamang ni Tony si Noel sa kanyang nais.

______2. Nakakita ang magkaibigang Grace at Marian ng pitaka sa may kantina. Binalak ni Grace na itago na
lamang ang pitaka ngunit hindi pumayag si Marian. Dahil ditto ay magkasamang ipinagbigay alam ng
magkaibigan sa opisina ng Lost and Found ang napulot na pitaka.

______3. Sinabi ni Jose na sila lamang ang mapupunta sa langit kapag namatay, indi pumayag si Pedro at
sinabing sinungaling siya.

______4. Ang mag – asawang Lita at Lito ay namimili ng mga kandidato na nais nilang iboto sa darating na
halalan at ditto napagtanto nila na magkaiba pala sila ng mga napipisil na kandidato. Malugod na tinanggap ng
mag – asawa ang kanilang mga napagdesisyunan.

______5. Ang magkapatid na Jane at Bea ay nanood ng patimpalak sa plaza. Sa kanilang pag – kritiko, sinabi
ni Jane na mas magaling ang unang kalahok. Ngunit hindi pumayg si Bea, ayon sa kanya ay mas magaling
ang ikalawang kalahok. Dahil dito ay nagtalo ang magkapatid.

Ngayon ay alam mo na kung paano maging matapat sa iba’t – ibang mga gawain. Pagyamanin
mo ito at ipagpatuloy ang mabuting gawi. Isa kang huwarang mag – aaral na dapat tularan.

Aralin 15

Kapwa ko, May Malasakit Ako

Alam o ba na.....

Kapag pinabayaan mo ang iyong kapwa at malasakit mo’y ipinagkaila, sa araw ng paghuhukom,
pananagutan mo ito sa Diyos na may likha.

Alamin Natin

Basahin ang kuwento.

Malasakit

Tubong Cavite ang mag-anak na Micaller. Lubhang napakalayo para sa kanila ang Kamaynilaan. Apat
ang anak nina Aling Ella at Mang Boy. Dalawa na ang naghahanapbuhay sa apat nilang anak, si Albert at si
Kristoffer. Sa Maynila sila namamasukan. Naisip ng mag-asawa na ipagbili na lamang ang kanilang bahay sa
Cavite at sa Maynila na lamang manirahan. Tumira sila sa isang lugar sa Lungsod ng Quezon. Hindi
maganda ang lugar na kinasadlakan ng mag-anak. Laging may gulo, may sugalan, at madalas na pagtatalo,
dahilan upang magkaroon ng sakitan at minsan pa ay nagiging sanhi ng patayan. Si Ellen, ang bunso sa apat
na magkakapatid at limang taong gulang ang minsang umuwi sa kanilang bahay na puro kalaswaan ang
namumutawi sa labi nito, na hindi nman dating naririnig sa kanya noong sila’y nasa Cavite pa. Si Jeric, ang
58
pangatlo sa magkakapatid ay minsam namang nahuli ni Aling Ella na nangungupit ng P50.00 sa kanilang maliit
na tindahan, upang kaipala’y malaman lamang ni Aling Ella na ito’y ipinangtataya lamang sa sugal.

“Hindi maganda ang nangyayaring ito” ang naibulong ni Aling Ella sa sarili. Inalam ni Aling Ella kung
ang suliranin ba niya ay suliranin din ba ng ibang ina sa kanilang lugar. At tama ang kanyang hinuha.

Sa ganito, kumilos ang butihing ina at agad na nagtungo sa himpilan ng barangay at kinausap ang
kapitan. “Ano ho kaya ang nararapat nating gawin, mang Rustom?” tanong ni Aling Ella.

Gumawa ng aksyon ang kapitan at agad na nakiisa sa pagsang-ayon ang mga magulang na naroon.

Idinulog nila ito sa punong-bayan upang higit silang matulungan.

Inayos ng punong-bayan ang kanilang suliranin. Ipinaaalis ang pasugalan, nagtatag ng samahan para
sa kapayapaan. Nagtayo ng libreng paaralan para sa mga batang palabuy-laboy.

Naging maganda ang bunga para sa lahat ng aksyong ginawa ni Aling Ella.

Payapa at masaya sa kabataan, bagkus naging huwarang barangay pa ang kanilang lugar.

Sagutin ang mga tanong:

1. Kapag magulo ang barangay, sino ang iyong lalapitan?

2. Bakit hindi nakakabuti para sa mga bata ang magulong kapaligiran?
3. Bakit kailangang ipagbigay-alam sa mga kinauukulan ang ganitong sitwasyon?
4. Paano ka makakatulong sa ganitong pagkakataon?

Isagawa Natin

Gawain 1

Ano ang gagawin mo sa sitwasyong ito para maipakita ang pagmamalasakit mo sa iyong kapwa. Ilahad
ang iyong magiging damdamin.

1. Bumili ka isang araw sa grocery ng gatas ng kapatid mo. Di sinasadyang nakakita ka ng isang lalaking
kumukuha nang paninda. Ano ang iyong gagawin?
2. Namamasyal kayo ng nakababatang kapatid mo sa mall. Bigla ninyong naramdaman na yumayanig
ang kapaligiran. Ano ang iyong gagawin?
3. May kapitbahay kang hirap sa buhay. May sakit ang kanyang anak at nangangailangan ng tulong
upang ipambili ng gamot. Ano ang iyong gagawin?
4. Nakita mong hirap ang isang matanda sa pagtawid sa kalsada. Tutulungan mo ba siya? Bakit
5. Nanghihingi ng tulong sa iyo ang iyong kamag-aaral sa inyong takdang-aralin. Alam mong tinatamad
lamang siya at nais lamang niyang makapangopya ng takdang-aralin. Tutulungan mo ba siya? Ano ang
iyong gagawin?

Gawain 2

Pumili sa mga halimbawa ng graphic organizer na gagamitin upang maipakita ang pagmamalasakit sa
kapwa.

A.

59
B.

C.

KAGAMITAN NG MAG- AARAL SA EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO 5

Ikalawang Markahan
Aralin 16 Mga Karapatan Mo, Igagalang Ko

ALAMIN NATIN

Tunghayan at pag – aralang mabuti ang mga larawan.

60
Sagutin ang mga tanong :

1. Ano ang iyong naramdaman habang tinitingnan mo ang mga larawan/

2. Kung ikaw ang batang nagsasalita sa harapan at lahat ng iyong kamag-aral ay nakikinig, ano ang iyong
magiging reaksyon? Bakit? Halimbawa na walang nakikinig sayo anong mararamdaman mo? Bakit?
3. Nakakita ka ng mga katutubo at nais makipag-usap sa iyo, paano mo siya pakikitunguhan? Ipaliwanag.
4. Nasa loob ka ng simbahan bigla na lang nagkwentuhan ang mga batang iyong katabi, sa iyong palagay
ano ang magiging reaksyon mo?
5. Magbigay ng mga pangyayari o sitwasyon kung saan maipakikita mo ang paggalang sa kapuwa sa
lahat ng pagkakataon.

ISAGAWA NATIN

GAWAIN 1

Unawain ang bawat sitwasyon. Punan ang Speech Bubble kung paano mo maipakiktia ang
paggalang.

Nasa bulwagan kayo ng inyong paaralan, Upang manood ng palatuntunan. Nagtatalumpati ang
inyong punong guro.
61
GAWAIN 2

Ipangkat ang sariri batay sa kulay na iyong nabunot. Ang kulay pula ang Unang pangkat, Berde ang
kakatawan sa Ikalawang pangkat, Dilaw par sa Ikatlong pangkat at Asul naman sa Ikaapat na pangkat.
Kumuha an glider ng bawat pangkat ng Activity Card. Bashing mabuti ang nilalaman nito.

Unang Pangkat Ikalawang pangkat

Sumulat ng isang tugma na Gumawa ng isang comic
nagpapakita ng paggalang sa strip na nagpapakita ng
magulang. Ipaliwanag sa klase paggalang sa kapatid sa oras ng
ang mensahe ng tugma. pagpapahinga. Ipaliwanag .

Ikatlong pangkat Ikaapat na pangkat

Isadula ang pagpapakita ng Magpamalas ngpaggalang
paggalang kapag may sa karapatan ng ibang tao sa
nagsasalita habang pamamagitan ng “ TABLEAU”
nagkakaroon ng pagpupulong.

Bakit mahalaga na isaalang-alang ang paggalang sa karapatan ng iba lalo na kapag sila ay
nagsasalita o nagpapaliwanag, nagpapahinga, nag-aaral, nagbabahagi ng opinion atbp.

ISAPUSO NATIN

TIMBANG - TIMBANGIN

62
 Gamit ang
timbangan , ilagay
sa kanang bahagi
nito ang bilang ng bagay na nagawa mo na at
gingawa hanggang sa kasalukuyan. Ilagay naman sa
kaliwa ang mga bagay na hindi mo pa nagagawa.

1. Tumitigil ako sa paglalaro at pag-iingay

kapag may nagpapahinga.
2. Iniiwasan ko ang makipagkuwentuhan sa loob ng simbahan.
3. Tahimik ako na lumalakad sa pasilyo ng eskwelahan sa oras ng klase.
4. Iginagalang ko ang nagsasalita kahit hindi ko nagugustuhan ang kaniyang sinasabi.
5. Gumagamit ako ng magagalang na salita lalo na sa pakikipag-usap sa matatanda.

TANDAAN NATIN

Ang paggalang ay isang kaugaliang positibo. Naipapakita natin sa maraaming paraan. Ito ay nagmula
sa pagkilala natin ng lubos sa Poong Maykapal, pagmamahal sa Diyos at pagsunod sa kanyang mga aral. Ang
pagiging may alam o edukado sa mga mabubuting asal ang higit na kinakikitan ng paggalang. Dahilan ng ating
pagiging mapagmahal sa kapwa ay nagawa natin silang repituhin at binibigyan ng halaga. Ilan sa mga
halimbawa ay ang pagmamano sa nakatatanda , pagsasabi ng “po at opo” at pagpapakumbaba.

Sa panahon ngayon, maaring maihahalintulad natin ang sitwasyon na kapag may matandang babae na
sumasakay sa bus at wala ng upuan, buong ipinagkakaloob mo ang iyong puwesto sa ikabubuti ng matanda.
Hindi lang nayn ito magagawa sa tao lamang kundi pain a rin sa iba pang mga bagay tulad ng pagdidilig ng
mga halaman at pag-aalaga ng mabuti sa hayop.

Ang paggalang sa ibang tao ay nagdudulot sa kapaligiran ng katiwasayan, katahimikan, at kaayusan

sa pamayanan at higit sa lahat ay nagbibigay ng kagaanan ng ating loob.

Isulat sa loob ng kahon ang mga karapatan na dapat isaalang-alang at sa loob ng

Ipaliwanag kung paano mo ito igagalang.

ISABUHAY NATIN

63
 SUBUKIN NATIN

Isalat sa patlang kung Opo o Hindi po, Wala po o Meron po ang mga sumusunod na
pangungusap.

_____1. Dapat bang limitahan ang karapatan ng iba?

_____2. Mas nakahihigit ba ang karapatan ng mga mayayaman kaysa sa mga mahihirap?

_____3. Maaari bang bilhin ang karapatan?

_____4. May karapatan ba ang ibang tao na angkinin ang karapatan ng iba?

_____5. Ang mga matatanda lamang ba ang may karapatan?

Binabati kita! Maaari ka ng tumuntong sa susunod na aralin.

Edukasyon sa Pagpapakatao
Kagamitan ng Mag-aaral

Aralin 17
Mabuting Kaibigan, Sasamahan ko
Ikalawang Markahan

Alamin Natin- Unang Araw

Tatawag ang guro ng mag-aaral na magkukwento. Kung paano at saan niya nakilala ang
kanyang kaibigan.

Pakinggan natin ang kwento ni Paola

“Si Bong Pagong at mga kaibigan”

64
 Mga Tauhan:

-Bong Pagong

-Myong Pagong

-Kuya Gong Pagong

-Long Pagong

-Mga magulang ni Bong Pagong

Tunay ngang sa oaras ng pangangailangan, may taong malalapitan lalo pa’t kung ika’y pala kaibigan.

Magandang umaga! Isang kuwentong may-aral ang inyong matutunghayan sa mga susunod na sandal.

Sa isang malayung-malayong nayon ng mga mabubuti ngunit sadyang makukupad na nilalang

nananahan ang grupo ninang Bong Pagong, kanyang pamilya, kaibigan, at ilan pang grupo. Para sa kanila
lahat ay agagawa basta sama-sama kay ganda, hindi ba?

Ngunti sa kabila nila, natatangi itong si Bong, isa sa pinakakilalang pagong ng nayon. Siya ay
masayahin ngunit sumpungin, palakaibigan ngunit pili lang at higit sa lahat maparaan ngunit tamad. Sa
kanyang palagay ang lahat ay tama na, na wala na syang ibang kailangan pa- sa pamilay, kaibigan at mga iba
pang nais.

Isang araw, “Ngok, ngok! Bong Pagong bakit nag-iisa ka? Halika na sumama ka sa may ilog, manguha
tayo ng pagkain” wika ni meong. Ngunit ito ay tumanggi. “Ngok! Ngok! A siya sige, may tinatapos pa ako e.
susubukan kng sumunod ha, Ngok!” sagot ni Bong. Bagamat di naman ganun kaimportante ang kanyang
Gawain, mas pinili parin ni Bong ang magpaiwan. Sa piling ng mga dahong nananayaw ang hanging
bumubulong, ito ay nakakaramdam ng saya. “Ngok! Ngok! Kay ganda ng paligid kay sarp ng ganito” wika ni
Bong.

Sa kanyang pagmamasid, isa muling grupo ng pagong ang bumati, “Kamusta Bong? Halika’t sumama
sa may talamps. May bagong tanawin roon, ngok!” kanilang wika. “A, din a ho, Kuya Gong Pagong. Sa
susunod na lamang.” Sagot ni Bong. Sapagkat ganap na kakaiba di nanghinayang si Bong na makasa ang
mga grupo. Ang lahat ng ito ay nalalaman ng kanyang mga magulang. Sa halos araw-araw nga, lagi itong
napapagsabihang makihalubilo. Bagama’t sagot at opo, di parin naisasapuso. Ayon kasi sa kanya, “may mga
kaibigan naman ako. Masaya naman ako, kahit nga ilan o kahit pa wala sila” ang lagging wika ni Bong
Pagong.

Hanggang dumating ang araw ng Pista ng mga Pagong. Dito tampos ang ilang Gawain na
nagdaragdag kaalaman at kakayahan sa mga pagong. May mga laro rin ang ilang paligsahan. Ngunit
karaniwan, saraw ng pista, tulog itong si Bong. Di kasi nya nagugustuhan ang Gawain ng ilang kaibigan na
sila’tsila rin ang nagpapaligsahan sa ilang laro. Sapagkat sa kanyang palagay nagsusulot ito ng pag-aaway.

Sa kabila nito, sa parehong pagkakataon muling sumali sa paligsahan sa pagtakbo ang lahat ng
kaibigan ni Bong. Sa kantiyawan nga “Ngok! Hoy Bong bakit di ka sumali? Nung nakaraang tatlong taon ako
ang nanalo. Wala nayatang tatalo pa a akin, Ngok! Ngok!” wika ni Long. “Nakakatsamba ka lang, Long.
Nagkakasakit kasi ako kaya di ako ganun kasigla sa patimpalak” hirit naman ni Meong. “ngok! ngok! ngok!”
tawanan ng mga pagong. Sa kalagitnaan ng tawanan nagpasya ng umalis si Bong Pagong. Wari’y di niya
nagustuhan ang takbo ng kwentuhan.

“Ngok! Hay, pinagkakatuwaan nila ang kanilang pagtatalo” aniya. Sa kanyang paglalakad, halos lahat
ng makaslaubong ay nagsasabing dapat siyang sumali sa paligsahan. Bagamat ang sagot ay opo, ni di nito
maisapuso ang sinasabi. Pag-uwi sa bagay-ganun pa rin. “baong, making ja naman, ngok! ang paligsahan ay
may saya. Mas higit pang Masaya kesa sa’yong pag-iisa” wika ng kanyang ina. At sumagot muli ito ng opo
bagamat di totoo. Sa kanyang pagtulog maging sa panaginip binubuyo itong sumali. Ang kanyang tanong,
“ano bang mayroon sa paligsahan? Kailangan ko ba tlagang makipaglaban? Ngok! ngok!” Nang dumating ang
araw ng paligahan, di man nito nais, sya ang isinisigaw ng mga tao. “Bong Pagong! Bong Pagong!” anila. Kaya
naman sumali ito. Sa una puno ito ng kaba. Halos ayaw ng humakbang ng kanyang paa. Ngunit ng tapikin ng

65
kaibigan, “Bong tayu na. mahuhuli na tayo” humayu na si Bong.

Habang nakikipagpaligsaha, dinig ni Bong ang kantyawan at tawana ng mga kalahok. “Ngok! ngok!
bilisan mo, nandyan na ako” wika ng isa. Sa kabilang dako naman, “ngok! pagod ka nanaman. Magpahinga
ka muna kaya” ayon pa sa isa. Di lubos maisip ni Bong ang ganoong pag-uusap habang nahuhuli na siya, may
nagsabi pang “Ngok! Bong sa iba na lang manalo.” At ito ay nagulat ng nakitang iyong ay si Long, ang
kaibigang lagging annalo. Sa di maipaliwanag na pakiramdam, lubos ang saya ni Bong Pagong. Di man niya
masabi, nakadama ito ng tunay na saya at hisit na saya kesa sa pag-iisa. Nang matapos ang paligsahan,
bagamat di nanalo, higit sa pagkapanalo ang dala ni Bong. Simula kasi nun, maging di nya dati kaibigan
dumagdag pa sa kanyang katuwang. Kanya ring napatunayan na tunay nang sa ganitong samahan at
paligsahan may nabubuong pagkakaibigan.

Sagutin ang mga sumusuno na katanungan

1. Saan naninirahan ang mabubuti ngunit sadyang makukupad na magkakaibigan?

2. Paano nila naisasagawa ang mga gawain?
3. Bakit kakaiba si Bong Pagong kaysa sa iba niyang mga kaibigan?
4. Ano ang naramdaman ni Bong Pagong habang siya ay sumasali sa paligsahan?
5. Kung ikaw si Bong Pagong, gagawin mo rin ba ang kanyang ginawa? Bakit?

Isagawa Natin-Ikalawang Araw

Gawain 1

1. Iguhit ang masayang mukha kung ang katangian ay ang hinahanap mo sa iyong kaibigan
a. Mabait
b. Mapagbigay
c. Matulungin
d. Matapat
e. Magalang

2. Talakayin ang mga sagot ng bata.

Gawain 2

1. Bumuo ng apat na pangkat. Pumili ng magiging lider sa bawat pangkat.

2. Gumuhit ng representasyon o simbolo kung paano “Nasusukat ang tunay na kaibigan sa oras ng
kagipitan”

3. Ipaliwanag ang ginawa ng bawat pangkat.

4.

Isapuso Natin- Ikatlong Araw

Bawat lider ng pangkat ay pipili sa kanyang miyembro na magbibigay ng mga magagandang

katangiang nais baguhin sa sarili at sa iyong kaibigan.

Talakayin ang mga magagandang katangian na ibinigay ng mga bata.

66
 Basahin at unawain ang “Tandaan Natin”

Ang “tunay” na kaibigan ay nakikilala sa slita at sa gawa

Isabuhay Natin- Ikaapat na araw

1. Gamit ang pinaghalo-halong titik nainihanda ng guro, bumuo ng magagandang katangian na nais
mong gawin sa iyong sarili at sa iyong kaibigan.
a. nirunsaunm
b. amapkgkaaaaatwlni
c. pmagmlaaktisaa
d. tmaapnga
e. mtiiinsa

Subukin Natin- Ikalimang Araw

Sumulat ng limang katangiang hinahanap mo sa iyong kaibigan.

Pagkatapos sumulat ng mga bata, tumawag ng ilang bata upang ipaliwanag sa klase ang kanilang mga
nagging kasagutan.

Araling 18

Pagganap sa Tungkulin ng may Mataas na Kaledad

Ang pagtupad sa mga nakatakda sa iyong mga gawain, proyekto at program ay mahalaga. Marami sa
mga gawaing pampaaralanang nangangailangan ng pakikiisa ng mga mag-aaral upang magtagumpay. Gawin
dapat ito nang may kasiyaha’t kahusayan at hindi napipilitan, upang mataas na kalidad ng Gawain ang siyang
mangibabaw.

Alamin Natin-
Unang Araw

1. Basahin ang tula.

“Asset Ko, Talento Ko”

67
 Bawat isang nilalang, may kanya-kanyang kakayahan
Kaya nararapat lamang paunlarin at ikarangal
Pagtitiwala sa sarili, ialisto’t itanghal
Ito’y pagpapakita ng magandang asal

Mga programa sa paaralan, maging noong salihan

Nang angking talino’y tunay na mangibabaw
Magaa’t mabigat man marapat pa ring gampanan
Mataas na kalidad makakamtan, kapag tiwala’t husay ang puhunan

Kung mahusay ka sa pagguhit, pagpipinta’t pag-awit

Sa palakasan, sa pagsusulit pagdidilig , pagliligpit
Anumanng talent ito, mababa man sa kanilang isip
Paghusayan nating pilit, upang mataas na kalidad ang manaig

Sagutin ang mga tanong:

1. Anu-ano ang kakayahang nabanggit sa tula?
2. Ano ang dapat mong gawin sa kakayahang ipinagkaloob sa iyo ng Poong Maykapal?
3. Ano aang katangian o asal ang nais ipahiwatig ng tula?
4. Paano mo malilinang ang kakayahan at talentong ipinagkaloob sa iyo ng Diyos?
5. Paano ka nakikiisa sa mga gawaing iniatang/itinakda sa iyo?

Isagawa Natin-
Ikalawang Araw

Gawain 1

Itala ang mga programa, palatuntunan, paligsahan at pagdiriwang na isinasagawa sa inyong paaralan
sa tsart na katulad ng nasa ibaba. Lagyan ng tsek (/) ang ikalawang hanay kung nilahukan o ito at ekis (X)
naman kung hindi. Sa ikatlong hanay, iguhit ang iyong naramdaman ng isagawa ito. Masayang mukha kung
nasiyahan ka at malungkot na mukha naman ung hindi. Sa huling hanay, isulat kung bakit ito ang iyong
naramdaman.

Gawin ito sa iyong kuwaderno.

Programa/palatuntunan/paligsahan Pakikilahok Naramdaman Bakit

1.

2.

3.

4.

5.

68
Gawain 2

Pangkatin ang inyong klase sa apat. Bawat pangkat ay magpapakita ng palabas kung paano isinasagawa ang
sumusunod na programa/ palatuntunan/ proyekto sa paaralan. Magsagawa ng pagpaplano sa loob ng limang
minute at ipakita ito sa loob ng 3-5 minuto.

Pangkat 1 – Buwan ng Wika (sa paraang balagtasan)

Pangkat 2 – Quiz Bee (sa paraang rap)

Pangkat 3 – Paglalaro

Pangkat 4 – Paligsahan sa Pag-awit

Paunawa: Maaaring gumamit ng ICT para sa mas magandang pagtatanghal

Gamitin ang pamantayan sa ibaba upang maipakita nang maayos ang gagawin ninyong palabas.

Pamantayan

Kasiyahang ipinakita Lahat ng kasapi ng Isa o dalawang Tatlo o mahigt pang

sa gawain pangkat ay nagpakita kasapi ng pangkat ay kasapi ng pangkat ay
ng kasiyahan sa hindi nagpakita ng hindi nagpakita ng
pakikilahok sa kasiyahan sa kasiyahan sa
gawain pakikilahok sa pakikilahok sa
gawain gawain

Pakikiisa Lahat ng kasapi ng Isa o dalawa sa mga Tatlo o mahigt pang

pangkat ay nakiisa sa kasapi ng pangkat ay kasapi ng pangkat ay
gawain hindi nakiisa sa hindi nakiisa sa
gawain gawain

Maging mapanuri sa panonood ng palabas ng bawat pangkat sapagkat bawat isa ang magiging hurado. Bawat
isa ay may show-me-board na itataas kung saan nakalagay ang bilang ng bituin.

Isapuso Natin-
Ikatlong Araw

Iguhit ang masayang mukha kung ang pangungusap ay nagpapakita ng pakikiisa sa kapawa bata at
malungkot na mukha naman kung hindi.

________ 1. Pagsali ng bukal sa kalooban sa mga paligsahan sa barangay.

________ 2. Pamimintas sa mga palabas sa palatuntunan sa pamayanan.

________ 3. Pagtulong sa mga gawaing bahay na may ngiti sa mga labi habang ginagawa ito.

________ 4. Ipinagyayabang ang natatanging kakayahan sa kaibigan.

________ 5. Kusang-loob na nakikisa sa pagtatanim ng mga halaman sa paaralan o barangay.

Tandaan Natin
Marami sa mga gawaing pampaaralan ang nangangailangan ng pakikiisa ng mga bata upang maging
matagumpay ito. Ilan dito ay sa mga paglalaro, paligsahan, pagdiriwang atbp.

69
 Bilang kabahagi at miyembro ng isang grupo o pangkat bawat isa ay may kani-kaniyang tungkuling
dapat gampanan. Mababa man sa tingin ng iba ang tungkuling sa iyo ay napaatang, gawin ito ng buong puso,
may kasiyahan at pakikiisa na hindi naghihintay ng anumang kapalit.

Sa pakikiisa natin sa mga gawaing pampaaralan nararapat nating gawin ito ng bukal sa ating kalooban
at hindi napipilitan lamang. Ang pagpapakita ng tunay na nararamdaman ay nangangahulugang tapat ka sa
iyong sarili gayundn sa iyong kapwa.

Isabuhay Natin-
Ikaapat na Araw

Gumawa ka ng isang simpleng pangako sa anyong patula, pa-rap o pakanta na nauukol bilang ikaw ay
kasapi o miyembro ng isang pangkat. Itanghal ito sa klase.

Subukin Natin-
Ikalimang Araw

Isulat ang WASTO kung ang sitwasyon ay nagpapakita nang tamang pagganap at pakikiisa sa mga
programang pampamayanan at DI-WASTO kung hindi. Gawin ito sa inyong sagutang papel.

__________ 1. Dumadalo ako sa pag-eensayo n gaming grupo sa darating na Summer Basketball League.

sa kanyang suot na lumang damit.

__________ 3. Ang magkakaibigan ay nagkaisang sumali sa patimpalak ng sayaw sa kanilang barangay.

_________ 4. Nagsulit si Pedro ng kanyang proyekto na may karumihan dahil kagabi lamang niya ito nagawa.

_________ 5. Buong pamilya nina Mang Cedring ay nagtanim ng mga puno bilang pakikilahok sa proyekto ng
kanilang barangay.

Natapos mo na naman ang isang aralin. Hinahangaan kita sa iyong pagitityaga. Pinatunayan mong isa
kang batang may pagpapahalaga sa pagtupad ng tungkulin nang maymataas na kalidad. Binabati kita!

70
 YUNIT III

Pagmamahsal sa Bansa at
Pakikibahagi sa Pandaigdigang
Pagkakaisa

Aralin 19.2
PAGKAKAROON NG DISIPLINA

Alam mo ba na…

Pag tumulong ka sa iyong kapwa, ang amang Diyos sa iyo ay matutuwa.

71
Day 1
Alamin Natin

Pagtulong
Ang pagtulong kung nakagawian
Sa kapwa’y laging binibitiwan
Asahan mo’t may kagantihan
Ang may kapal sa kaitaasan.

Ang tulong ay may kahulugan

Sa bawat taong nilalang
May tulong na paimbabaw
Mayroong sa puso ay bukal.

Ang tulong din kung magkaminsan

Di dapat na agad bitiwan
Alamin mo muna, kaibigan
Kung siya ba’y tunay na nangangailangan.

Ang pagtulong dapat ingatan

Kung kaninong tao ipapataw
Kung sa palagay mo’y abusado
Ang tulong mo’y ikandidato.

Sagutin ang mga sumusunod na tanong:

1. Ano ang isang magandang ugali na dapat ibigay sa kapwa?

2. Bakit kailangang tumulong sa kapwa?
3. Kailan tayo dapat tumulong kapwa?
4. Dapat bang tumulong ng pabigla-bigla?

Day 2
Isagawa Natin
.
Gawain 1

Isulat kung Tama o Mali ang isinasaad ng pangungusap. Ilagay ang sagot sa sagutang papel.

_____1. Tutulong ako sa lahat ng pagkakataon.

_____2. Pipiliin ko ang taong dapat tulungan.
_____3.Patutubuan ko ng malaki ang halagang aking naitulog.
_____4. Tutulong ako ng bukal sa aking puso.
_____5.Tutulong ako kung maraming taong nakakakita.
_____6. Tutulong ako kung may kapalit na gantimpala.
_____7.Magbibigay ako ng ng walang pag-aalinlangan.

Gawain 2

Pangkatin ang klase sa tatlo. Bawat pangkat ay magpapakita ng palabas na nagpapakita ng

pagmamahal sa Diyos. Magsagawa ng pagpaplano sa loob ng 15 minuto at ipakita ang palabas sa loon ng 3
minuto.

Unang Pangkat -pagtulong sa kapwa (awit)

Pangalawang Pangkat -mapagkalinga at matulungin (debate)
Pangatlong Pangkat -matulunging bata (munting iskit)

Day 3
Isapuso Natin
72
 Gumupit ng puso sa bond paper.

Magbalik-tanaw ka. Isipin ang mga taong nakasalamuha mo na iyong nabigyan na ng tulong.. Isulat ito
sa isang bahagi ng puso na iyong ginupit. Sa kabilang bahagi naman ay isulat kung ano ang ginawa mo upang
matulungan ang taong ito.

Day 4
Tandaan Natin

Ang pagtulong ay di masama

Kung sa palagay mong ito’y tama
Huwag tumulong sa tamad
Hayaang sila’y magsumikap.

Ang ating buhay ay hindi natin sarili. Ibig ng Diyos na ihandog natin ito sa ating kapwa sa simpleng
pagtulong at pagkalinga sa ating kapwa.Maraming paraan ng pagtulong sa ating kapwa, karaniwan sa mga ito
ay ang pagtugon sa kanilang pangangailang sa panahon ng kahirapan. Huwag nating kaligtaan ang mga
pagkakataong kailangan nila ng ating tulong o kalinga. Ngunit may mga pagkakataon naman na dapat alam
natin kung sino yung mga dapat nating tulungan sapagkat may ilang tao na umaabuso sa tulong na ibinibigay
sa kanila ng kanilang kapwa.

Isabuhay Natin

Basahin at tapusin ang mga pangungusap. Isulat ang sagot sa inyong sagutang papel.

Ako ay dapat tumulong sapagkat _________________________________________________.

Di ako dapat maghintay ng kapalit sa aking mga itinulong sapagkat_____________________.

Subukin Natin

Sumulat ng isang maikling sanaysay tungkol sa paksang “Ang pagtulong sa kapwa ay pagmamahal sa Diyos”.

Isulat ang iyong sanaysay sa bond paper.

Binabati Kita! Natapos na naming muli ang isang aralin.

Aralin 19.2

Likas na sa mga Pilipino ang pagkakaisa at pagtutulungan. Ito’y ugaling di mapasusubalian at di

mapapantayan ng mga dayuhan

Alamin Natin

Basahin at unawain ang tula.

Bayanihan

73
 Ang kabayanihan, di dapat kalimutan

Magandang kaugalian na ating nagisnan

Sa mga ninuno, at sa ating mga magulang

Atin namang ipamana sa darating na kabataan

Likas na sa ating mga Pilipino

Ang maging matulungin sa kapwa tao

Pag may nangangailangan, di magdadamot

Tulong ay agarang ipagkakaloob.

Di ba’t hinahangaan nga ang mga Pilipino

Ng mga dayuhan sa ibayong dagat

“Bakit ganito ang mga taong ito

Tila pusod nila’y pinagbuhol na laso”

Para bagang mga langgam ang mga taong iyan

Tingnan mo kung gumawa walang patumangga

Di baling mapagod ang katawang lupa

Puso’t kaluluwa nama’y busog sa paghanga

Isagawa Natin

Gawain 1

Unawain ang bawat sitwasyon. Anong tulong ang kailangan mong ibigay para sa sumusnod na sitwasyon.

Hindi maiangat ng munting mag-aaral ang kanyang bag

pababa sa hagdanan.

Hindi makatawid ang lola sa kalsada

May dumaang bulag na pulubi sa inyong tahanan.

Gawain 2

Pangkatang Gawain

74
 Bumuo ng tatlong pangkat. Bumuo ng mga salitang mayv kaugnayan sa bayanihan sa pamamagitan ng
puzzle.

O F U L W Q C M Z T P Q

T U L U N G A N G S L R

G T J Y O L T A W A T A

S I R T P I T Y P B T W

K W L S A W T A O Q N A

X T T B I T R M G X M G

Z M V H O N N A I Z T G

T E T X T R T D W O X N

Q U E L D X B T A J I A

K U S A N G L O O B M W

F I D O S Z T G N J F A

S A D G T H L X Z Q H K

Isapuso Natin

Ang mga Pilipino ay likas na matulungin. Ito’y kaugaliang kanais-nais. Ano ang dapat mong gawin sa
siwtwasyon.

Katulong ang iyong pangkat, ipakita sa pamamagitan ng dula-dulaan ang sitwasyon.

Nasunugan ang iyong kapitbahay, anong tulong ang maaari mong maibigay para sa kanila?

Tandaan Natin

Ang pagtutulungan o bayanihan kahit kailan di dapat alisin sa puso ninuman. Pagkat it’oy daan tungo sa
kaunlaran nang buong sambayanan.

Isabuhay Natin

Ano ang dapat mong gawin sa sitwasyon. Anong tulong ang maibibigay mo?

May dumating na malakas na bagyo. Isang bahay ang tinamaan ng nuhawi.

Dahil dito, isang mag-anak ang nawalan ng matutuluyan. Ano ang iyong
maitutulong bilang kapitbahay? at sa paanong paraan ka tutulong?

75
 Subukin Natin

Isulat ang tama o mali.

_____1. Tumulong lamang kung may kapalit na kabayaran.

_____2. Tumulong nang kusang-loob.

_____3. Isapuso lagi ang pakikipagtulungan sa kapwa.

_____4. May kagantihang paghihintay para sa taong matulungin.

_____5. Tumulong lang minsan at huwag nang sundan.

Aralin 19.3

Ang taong may pagmamahal sa sariling bayan

Hindi nakalilimot makarating saanman

Alamin Natin

Basahin ang dula-dulaan “Ang Balikbayang Kamag-anak”. (Wastong Pag-uugali sa Makabagong

Panahon, ph. 242-244)

Sagutin:

1. Ano ang kahulugan ng balikbayan?

2. Sino ang balikbayang kamag-anak nina Mang Berto at Aling Rosa?
3. Paano hinarap ni Roselia ang kanilang kamag-anak na balikbayan?
4. Anong kaugaliang Pilipino ang napapaloob sa kwento?
5. Dapat bang tularan sina Mang Berto sa kanilang pagtanggap sa mga panauhin?
6. Sakaling may dumating na panauhin sa inyong tahananat ikaw lamang ang nasa bahay, ano ang iyong
gagawin?

Isagawa Natin

Gawain 1

1. Dumating ang kamag-anak ninyo buhat sa bansang Hapon. Paano mo pakikitunguhan ang
mga panauhing dumating?
2. May dumating na panauhin ang iyong tatay buhat sa Estados Unidos. Nataon namang naghihikahos
kayo nang panahong iyon. Inutusan ng tatay mo na m angurtang ang iyong nanay sa kapitbahay ninyo
upang may maihanda sa inyong panauhin. Tama ba ang ginawa ng iyong tatay? Bakit?

Gawain 2

Bumuo ng apat na pangkat sa inyong klase. Maghanda ang bawat pangkat ng dula-dulaang nagpapakita
na kung paano pakikiharapan ang mga panauhing dumarating sa tahanan, paaralan, pamayanan, at bansa.

Bawat pangkat ay may kani-kaniyang sitwasyon na isasadula.

76
Pangkat 1: Pakikiharap sa mga panauhin sa tahanan

Pangkat 2: Pag-aasikaso sa mag-aaraal na dumalaw sa inyong paaralan.

Pangkat 3: Pagdating ng alkalde at mga konsehales sa inyong barangay

Pangkat 4: Pagdalaw ng pangulo ng bansang Estados Unidos sa ating bansa.

Isapuso Natin

Ipaliwanag ang kawikaan/kasabihan na matatagpuan mula sa kahon ng karunungan.

Ang tao kapag mayaman

Marami ang kaibigan

Kung humirap na ang buhay

Kahit matagpuan sa daan

Di man batiin at ngitian

Pag ang anyaya ay tapat

Sinasamahan ng batak

Tandaan Natin

Pilipino’y kilala sa pagtanggap ng panauhin

Kaugaliang minana sa mga ninuno natin

Ang magandang asal na ito’y dapat panatilihin

At pagtulungan nating ito’y pagyamanin

Isabuhay Natin

A, Tukuyin ang mga pagpapahalaga o value na tinutukoy sa bawat bilang.

1.
H E

Likas na ugali ng mga Pilipino tungkol sa pagsalubong sa bisita

2.
R Y N

Kaugalian, moral, kulturang kinagisnan ng isang pangkat ng mga

mamamayan
77
 3.
A G K

Paryentes; mga taong ang isang dugo ay nasa iisang pamilya.

4.
U H N

Bisita o mga taong galing sa ibang lugar

B. Gumuhit ng ilang larawang nagpapakita ng pagtanggap ng panauhin. Sumulat ng dalawa o

tatlong pangungusap bilang paliwanag sa larawang iginuhit.

Subukin Natin

Lagyan ng tsek √ kung ang pangungusap ay naglalarawan ng magiliw na pagtanggap ng panauhin at ekis
× kung hindi.

1. Ipaghanda ng meryenda ang mga panauhin sa inyong tahanan.

2. Paupuin at asikasuhin kapag may panauhin sa tahanan.
3. Pagsarhan ng pinto ang mga panauhin.
4. Kapag may dumating na panauhin ang iyong kapatid, hindi mo na ito kailangang asikasuhin.
5. Pakitinguhan nang maayos ang mga panauhin sa ating paaralan.

Aralin 20

Naipamamalas ang pagkamalikhain sa pagbuo ng sayaw, awit at sining

Alamin Natin

Basahin ang kasaysayan ng sayaw na Cariñosa.

Cariñosa

Ang Cariñosa ay isang magiliw na sayaw ng magkaparehong babae at lalake na animo’y nasa aktong
nagliligawan. Taong 1992 nang palitan nito ang tinikling bilang pambansang sayaw ng Pilipinas.

Ang salitang ito ay nangangahulugang mapagmahal at mapag-aruga na hango sa pamamaraan ng

pag-indak at pag-indayog ng mga nananayaw nito sa saliw ng mabining awitin. Kapuna-puna sa mga sayaw
ng Filipino, kabilang na ang Cariñosa,ang pagpapakita ng mga matinding emosyon o damdamin. Sa Cariñosa,
ang babaeng mananayaw ay may tangan na panyo o pamaypay na panaka-naka niyang ipinangkukubli sa
kaiyang mukha habang mayuming umiindak. Ang lalaking mananayaw naman ay sumasayaw na tila nag-
aamong pamamaraan habang nakatingin sa mga mata ng kaparehang babae.

Sa ganitong mga galaw ay makikita na ang mga mananayaw ay tila nagpapakta ng pagsinta sa isa’t-
isa.

Pag-usapan Natin

1. Ano ang Cariñosa?

2. Kailan ito naging pambansang sayaw?
3. Ano ang ibig sabihin ng salitang Cariñosa?
78
 4. Paano sinasayan ang Cariñosa?

Isagawa Natin

1. Bumuo ng apat na pangkat.

2. Bawat grupo ay pagsasayawin ng Cariñosa. Ito ay kukunan nila gamit ang kanilang kamera o
cellphone. Mamarkahan ang mga bata ayon sa rubrics.
3. Pagpepresenta ng mga mag-aaral.
Isapuso Natin

1. Igrupo ang mga bata sa dalawang pangkat.

Unang Pangkat - Pagawain ng awit na nagpapakita ng pagpapahalaga sa kultura ng mga

Pilipino maaaring aktuwal na ipakita sa klase.

Ikalawang Pangkat - Gagawa ng likhang sining nagpapahalaga ng pagpapakita sa kulturang

Pilipino.

Tandaan Natin

Ang paggamit ng makabagong teknolohiya ay makakatulong ng malaki sa pagbuo o paglikha ng

sayaw, awit at sining.

Isabuhay Natin
Gumawa ng talata ukol sa tanong sa ibaba.

May programa sa paaralan ni Rudy at nangangailangan ang kanilang guro ng isang awit.Si
Rudy ay may talent sa pag-awit ngunit siya ay batang mahiyain. Kung ikaw si Rudy ano ang dapat
niyang gawin? Bakit?

Subukin Natin

Pagpapakita o pag exhibit ng ginawa ng mga bata ito ay mamarkahan sa pamamagita ng rubrics.

Aralin 21

Pagkamabuting Mamamayang Pilipino

Alamin Natin

Pakikinig sa awit na “Ang Bayan Ko”.

Sagutin ang sumusunod na tanong.

1. Ano ang mensahe ng awit?

2. Ayon sa awit, bakit nahikayat ang mga dayuhan sa Pilipinas?
3. Saan ikinumpara ang Pilipinas?
4. Ano ang nais ng sumulat na nangyari sa Pilipinas?
79
Isagawa Natin

Pangkatin ang mga mag-aaral, bawat pangkat ay magpapakta ng pagkamabuting mamamayang Pilipino
sa pamamagitan ng:

Pangkat I - Role playing

Pangkat II- News Style

Pangkat III- Tula

Pangkat III- Paawit

Isapuso Natin

Gumawa ng likhang sining sa pagpapaliwanag sa kahalagahan ng pagiging mabuting mamamayang

Pilipino.

Isapuso Natin

Ang pagkamabuting mamamayang Pilipino ay huwag nating tatalikdan dahil ito ay pamana sa atin n
gating mga ninuno.

Isabuhay Natin
Narinig mo sa isang talakayan na maraming Pilipino sa ilag lugar ang di gumagawa ng mabuti.
Bilang kabataan, papaano mo maiaangat ang iyong bansa sa mga balitang ito na di kalugod-lugod sa pagiging
Pilipino.

Subukin Natin

Lagyan ng masayang mukha kung tama ang isinasaad ng pangungusap at mukhang malungkot
kung hindi.

_______1. Laging nakikiisa sa programa ng pamahalaan.

_______2. Umiws sa mga gawaing pambayan.

_______3. Makikibahagi sa pagpapaunlad ng inyong barangay.

_______4. Hindi dapat maniwala na ang pagkakaisa ay pag-unlad.

_______5. Handang tumulog sa mga kapwa mamamayan.

Aralin 22

Matalinong Pagpapasiya para sa Kaligtasan

80
 Ang pagpapasya’y may kaakibat na responsibilidad.

Alamin Natin

Basahin ang balita at sagutin ang mga sumusunod na tanong.

Siga sa Paaralan

Isang malaking siga ang ginawa sa Ipil Elementary School sa pangunguna ng mga mag-aaral sa
ikalima at ikaanim na baiting. Ito ang kanilang sagot sa kampanya ng paaralan laban sa paglaganap ng mga
babasahin at mga panooring malalaswa. Ang kampanya ay isinagawa sa pamamagitan ng pagpapadala sa
mga klase sa ikaanim at ikalimang baiting ng mga babasahin na nagtataglay ng malalaswang larawan at
lathalain. Ang klaseng nakapagdala ng pinakamaraming babasahing malaswa ay pinagkalooban ng
gantimpalang plake bukod pa sa parangal na ginanap sa paaralan. Ang kampanya ay tumagal sa loob ng
isang buwan. Ang mga klase sa ikalimang baitang ang nagkamit ng gantimpalang plake, samantalang pinuri
rin ang mga klase sa ikanim na baiting na masigla nilang paglahok sa kampanya.

1. Tungkol saan ang balitang binasa?

2. Ano ang isinagawa sa Ipil Elementary School?

3. Sinu-sino ang naguna sa gawaing ito?

4. Tama ba ang ginawa ng mga mag-aaral ng Ipil Elementary School?

5. Bilang isang mag-aaral, gagawin din ba ninyo ang ginawa ng mga mag-aaral sa

Ipil Elementary Schoo? Bakit?

Isagawa Natin

Gawain 1

Piliin sa sumusunod ang kaya mong gawin

1. Hindi ako bibili o manonood ng mga babasahing malalaswa ang nilalaman.

2. Sisirain ko ang anumang babasahing aking makita na may malaswang larawan at artikulo.
3. Isusumbong ko sa may kapangyarihan ang nagtitinda ng ganoong uri ng mga panoorin at babasahin.
4. Pakikiusapan ko ang aking mga magulang na huwag ng bumili ng ganoong uri ng mga panoorin at
babasahin.
5. Lalahok ako sa mga kampanya laban sa paglaganap ng mga malalaswang panoorin at babasahin.

Gawain 2

Pangkatang Gawain

Gumawa ng poster na nagpapakita ng matalinong pagpapasya para sa kaligtasan ng nakararami laban

81
sa pagpapalaganap ng malalaswang babasahin at panoorin.

Isapuso Natin

Gawain 1

Ano ang iyong gagawin sa mga sumusunod na sitwasyon?

1. Naiwan kang mag-isa sa bahay ng biglang lumindol.

2. Nakita mong pinaglalaruan ng nakababata mong kapatid ang posporo.
3. Nakita mong nagbabasa ng malalaswang babasahin ang iyong kaklase habang hinihintay ang
umpisa ng inyong klase.
4. Hindi nakikinig ang iyong kaklase habang ipinaliliwanag ng inyong guro ang mga alituntunin para sa
kaligtasan pag may kalamidad.
5. Sa hindi sinasadyang pagkakataon nakita mo ang iyong nakatatandang kapatid na nonood ng
malalaswang panoorin sa youtube.

Tandaan Natin

Ang pagsunod sa mga paalaala at tuntunin ay

isang halimbawa ng matalinong pagpapasya para sa
kaligtasan ng iyong sarili lalong-lalo nang nakararami.

Isabuhay Natin

Gawain 1

Isulat ang T kung tama at M kung mali.

_____1. Nakatutulong sa mga mag-aaral ang pagbabasa at panonod ng mga

malalaswang gawain.

_____2. Isumbong sa mga awtoridad ang mga nagtitinda ng mga malalaswang panoorin

at babasahin.

_____3. Isipin lagi ang magiging epekto ng gagawing pagpapasya.

_____4. Hindi dapat lumalahok sa mga kampanya laban sa mga malalaswang panoorin
82
 at babasahin.

_____5. Makisiksik ka sa mga mag-aaral na nagsisiksikan palabas ng silid kapag may

sunog sa paaralan.

Subukin Natin

Gawain 1

Magbigay ng limang paraan sa loob ng kahon na nagpapahayag o nagpapakita ng

matalinong pagpapasya para sa kaligtasan ng iba.

Aralin 23

KASIPAGAN AT PAGMAMALASAKIT-LIKAS-KAYANG PAG-UNLAD

A. AlaminNatin:
AwitnaKapaligiran
Wala ka bang napapansinsaiyongmgakapaligiran?
Kay dumina ng hangin, patinaangmgailognatin.

Refrain 1: hindinamasamaangpag-unlad at malayu-

layonarinangatingnaratingngunitmasdanmoangtubigsadagatdati'ykulayasulngayo'ynagingitimangmgadu
mingatingikinalatsahanginsalangithuwagnanatingpaabutinupang kung tayo'ypumanaw man,
sariwanghanginsalangitnatinmatitikman

Refrain 2: mayronlangakonghinihilingsaakingpagpanawsana ay tag-ulangitarako ay

akingdadalhinupangsaulapnalangtayomagkantahan

Refrain 3:mgabatangngayonlangisinilang may hangin pa kayangmatitikman? maymgapuno pa kaya

silangaakyatin may mgailog pa kayanglalanguyan?

Refrain 4: bakit di natinpagisipanangnangyayarisaatingkapaligiranhindinamasamaangpag-unlad kung

hindinakakasira ng kalikasandaratingangpanahonmgaibong gala ay
walanangmadadapuanmasdanmoangmgapunongdati ay kay tatagngayo'ynamamataydahilsa 'ting
kalokohan

83
 Refrain 5: lahat ng bagaynanaritosalupabiyayanggalingsadiyoskahitnongika'ywala pa ingatannatin at
'wag nangsirain pa pagkatpagkanyangbinawi, tayo'ymawawalana

Sagutinangtanong:
1. Anoangmensahe ng awit?
2. Anoangbinigyangdiinsaawitin?
3. Bilangbataanoangiyongmagagawa para sakalikasan?

B. IsagawaNatin:
Gawain 1
Sumulat ng isangpangungusapmulasalarawan kung
anoangdapatgawinbilangresponsablengtagapangalaga ng kapaligiransainyongkuwaderno.

Gawain 2
1. Lumahok sa pangkat na sasabihin ng guro. Pumili ng lider. Bawat pangkat ay ilalaan sa isang
bahagi ng paaralan na dapat bigyan ng pansin ukol sa pagmamalasakit sa kapaligiran at pakikiisa
sa mga programang pangkapaligiran.
2. Gamit ang manila paper, gumawa ng plano kung paano ito mapapaganda. Iguhit ito ng mangyroon
ng plant box, mga nakatanim na halamang gulay o namumulaklak at mga puno. Maglagay rin ng
mga karatula ukol sa kalinisan ng kapaligiran.
3. Pipiliin ng guro ang may pinakamaganda ng plano.

C. IsapusoNatin

Hand stamping at panata para sakapaligiran.

1. Gamitang watercolor naberde o dyobus, lagyan ng kulayangpaladnahindiginagamitsapagsusulat.

2. Kapagsiguradokana at punonaangkulayangbawatdaliri ay
sabaysabaymongiistampsaisangnakahandang bond paper.
3. Hayaanmoitongmatuyo.
4. Habangnagpapatuyo ay basahinmoangpanata para sakapaligiran.

84
 PANATA PARA SA KAPALIGIRAN
Ako ay nilalang ng Diyoskatulad ng kalikasan. Katungkulankoangpangalagaanangkapaigiran at angkalikasan.

Para saresponsablengpangangalaga ng kapaligiran, pananagutan at pagmamalasakitankoangkapaligiran.

Makikiisasamgaprogramanamagdudulot ng maayos at ligtasnapamamaraan.

Kasihannawaako ng PoongMaykapal.

TandaanNatin

Angkalikasanangtunaynaatingtahananhindilangangatingbuhaynatinitirhan. Ito ay
dapatlamangpahalagahan, ingatan, at pangalagaan.
Inaasahanangpansarilingdisiplinaupangmagingresponsablengtagapangalaga ng kapaligiran. Maisalba o
maibalikangbuhay ng ilangnaghihingalongbahagi ng kapaligirantulad ng marurumingilog at
mganakakalbongkabundukan. Magingmapanagutan at mapagmalasakitsakapaligiransapamamagitan ng
pakikiisasamgaprogramangpangkapaligiran.

Kailangangmaunawaan at maipamalas ng bawattaoangpagkakaroon ng sarilingdisiplina at

pananagutansakalikasan para sa mas maganda at maunladnabansa.

D. IsabuhayNatin

Pangkatang Gawain

Bumuo ng apatnapangkat. Pumili ng lider at sundinangpanuto para sabawatpangkat.

Pangkat 1- Gumawa ng skit nanagpapakita ng pangangalagasakalikasan.

Pangkat 2- Gumawa ng awitnanagsasaad ng mgapakikiisasamgaprogramangpangkapaligiran.

Pangkat 3- Gumuhit ng pagmamalasakitsakapaligiran.

Pangkat 4- Gumawa ng tulatungkolsapagaalaga at pananagutansakapaligiran.

E. SubukinNatin

Sipiinangtalahanayan at sagutin. Gaanomokadalasgawinangsumusunod:

Lagyan ng puso ♥ kungpalagi, tatsulok ▲ kung paminsanminsan, at bilog ● kung hindi.

Isulatangsagotsaiyongkuwaderno.

85
 Gawain Palagi Paminsanminsan Hindi
1. Hindi koitinataponsabintana ng
sasakyanangmgabalat ng
pagkainmataposkumainkapagako’ynagbibyahe.

2. Tumatakasakosapaglilinis ng
silidaralankapagaraw ng paglilinis ng
akingpangkat.

3. Nakikiisaako at
tumutulongsaprogramangpangkalinisan at
pangkapaligiransaamingpaaralan.

4. Pinupulotkoangmgakalatsapasilyo ng
paaralankahitwalangnaguutossa akin.

5. Pinipitaskoangbulaklaksahalamanan.

ARALIN 24

PagmamalasakitsaKapaligiran
Tayo ay nakatirasaisanglupa. Lupana may iba’y- ibanglikasnakagandahan at kayamanan.
Angbiyayangitonakaloob ng Diyosnadapatpangalagaan at bantayan, dahilkapagito ay naubos at
pinairalangkasakiman, ay di kailanmanmaibabalik pa. Ikaw, may malasakitkabasaatingkapaligiran?

Basahinangtula

Disiplina para saKapaligiran

Damhinangbango at lamig ng simoy ng hangin

Ibiginlikha ng maykapal
Sakapaligiranipadamaangpagmamahal
Iwasanangpag-abusosainangkalikasan
Panuntunan ay sundin at angbatas ay nasaati’ypinaiiral
Lingapin para sap ag-ayos ng kapaligiran
Isipinmunaanggagawin, kalikasa’y lagging isaalangalang
Nasadidiplinanatinupangkalikasan ay maingatan
Araw-arawangkalinisan at pag-iingatsakapaligiran
Dapatpanatilihinsaisip, sapuso at isagawaang tama
O, kay saya ng lahat, kung may disiplina para sakapaligiran

Pagkatang Gawain gamitang rumbled letters.

NAMIKKASA LITANIGV GALLEI NGANGAALAPGA SIRASIKANA

NARIGILAPAK

1. Buuinangmgatitikupangmakabuo ng salita.
2. Bigyan ng pansinangbawatsalitangnabuo.
3. Ilalahadsaguro at pipiliinangpangkatnanagwagi.

86
B. IsagawaNatin:
Gawain 1
Tingnanangmgalarawan, angbawatpangkat ay pipili ng larawannapag-uusapan at ipapaliwanagsaklase.

Gawain 2
Anoanggagawinsasumusunod nan a sitwasyon? Pangatwirananangsagot.
1, Narinigmongnangangailanganangiyongtiyuhin ng maramingmagagawangpapel at angsolusyon dun eh

87
 magpuputol ng maramingpunoangiyongama. Anoanggagawinmo?
2.Namamasyal kayo sa may lake ng may Makita kangbatanawalangpakundangansapagtatapon ng basurasa
lake. Anoangiyonggagawin?
3. Nakita moa ng iyongnakakabatangkapatidnanagsisipilyonabukasanggripo ng tubig. Anoanggagawinmo?

C. IsapusoNatin:

Tingnananglarawan. Tungkolsaanangmgalarawan. Pag-usapan ng guro at ng mag-aaralanglarawan.

TandaanNatin:

Hindi nakukuha ng kasakimanangpangangailanganupangumangattayo.

Kahitmasiraangkalikasanangkapaligiran. Kailangangmaging vigilant o
mapanurisamgabagaynamaaringmaksirasaatingkapaligiran para sadaratingnapanahon may makikita pa
an gating mgakapatidgayun din an gating mgamagiginganak.

D. IsabuhayNatin:
Napakahalaga ng pagigingvigilant lalonasamgamaling Gawain, lalonasaikakasira ng kapaligiran,

Pangkatang Gawain:

1. Bumuo ng limangpangkat. Bawatpangkat ay pipili ng lidernamagpapaliwanag ng kanilanggagawin.

Magpapakitaangbawatpangkat ng skit o palabasuloksasumusunodna Gawain.

88
 Pangkat 1 – Paggamit ng dinamita
Pangkat 2 – Illegal logging
Pangkat 3 – Pagtatapon ng basurasakanal
Pangkat 4 – Pagsusunog ng basura

Pangkat 5 – Pag-aaksaya ng tubig

A. SubukinNatin:

Basahinangbawataytem. Piliin satatlonghanaysapamamagitan ng paglalagay ng  kung

anoanginyongsagot at isulatangdahilan. Isulatangsagotsainyongkwaderno.
Aksiyon Hindi Palagikongginag
koginaga awa
wa
1. Iniiwangkongbukasanggripohabangako ay
nagsisipilyo.
2. Nagtataponako ng basurasakanal.
3. Nakikialamakosamganangyayarilalonasasobrang
pagputol ng puno.
4. Natutuwaakosamgasamahangnagtataguyodsapa
ngangalaga ng kapaligiran.
5. Nagtatanimako g bagongpunokung may
pinutolnapuno.

Aralin 25

Pakikiisa sa Programa ng Pamahalaan Kaugnay sa Pagpapanatili ng Kapayapaan

Mahalaga ang pakikiisa ng bawat isa sa mga programa na ipinatutupad ng ating pamahalaan lalo na
kung may kugnayan sa pangangalaga at pagmamahal sa kalikasan, paggalang sa karapatang pantao at
paggalang sa ideya o opinyon ng iba para mapanatili ang kapayapaan sa bansa.

Alamin Natin

Gawain 1

Ayusin ang mga letra na nasa ibaba, upang makabuo ng salita.

1. I S A I P K I I K -
2. N T A R A P A A K -
3. G A P A G L A N G -

Gawain 2

Pangkatang Gawain

Tukuyin kung ang mga sumusunod na kaisapan na nasa loob ng kahon ay nagpapakita ng pakikiisa sa
programa ng pamahalaan, paggalang sa karapatang pantao at paggalang sa ideya o opinyon ng iba. Ilagay ito
sa tamang kolum.

89
 Mamili ng gusto nating iboto Magkaroon ng sapat na edukasyon

Pagdadampot ng mga kalat sa parke Pagtanggap ng mungkahi ng iba

Mamuhay ng matiwasay at tahimk Pagsunod sa desisyon ng nakararami

Pagsali sa Clean and Green Program Magsabi ng ating nararamdaman

Pakikinig sa saloobin ng iba Pagtatanim ng mga halaman

Pakikiisa sa Programa Paggalang sa Karapatan Paggalang sa Ideya o Opinyon ng

Iba
ng Pamahalaan Pantao

Isagawa Natin

Gawain 1

Pangkatang Gawain

Bumuo ng tatlong pangkat at pumili ng lider. Bawat lider ng pangkat ay bubunot ng isasadula.

Unang Pangkat - Nakikiisa sa mga programa ng pamahalaan

na may kaugnayan sa pagpapanatili ng

kapayapaan.
Pangalawang Pangkat - Paggalang sa karapatang pantao

Ikatlong pangkat - Paggalang sa opinyon o ideya ng iba

Isapuso Natin

Gawain 1

Ano ang iyong gagawin sa mga sumusunod na sitwasyon?

1. Nang yayain mo ang kapatid mong maglinis ay sinagot kang “Hindi ako boy scout. Ang paglilinis ay
ginagawa lamang ng boy scout.”
90
 2. Nakita mo ang iyong kaklase na nagtapon ng balat ng kendi sa parke kahit may nakasulat sa karatula
na “BAWAL MAGTAPON NG BASURA DITO.”
3. Napansin mong habang nagsasalita ang inyong lider tungkol sa pangkatang gawain ang ilan sa iyong
mga ka grupo ay hindi nakikinig.
4. Titigil sa pag-aaral ang iyong matalik na kaibigan dahil nawalan ng trabaho ang kanyang mga
magulang.
5. Hatinggabi na ngunit malakas paring nagpapatugtog ng radyo ang inyong kapitbahay

Tandaan Natin

Ang pakikiisa sa programa ng pamahalaaan, paggalang sa

karapatang pantao at pagggalang sa desisyon ng iba ang daan
tungo sa pagkakaroon ng kapayapaan sa bansa.

Aralin 26.1

KAPAYAPAAN AT KAAYUSAN

Alamin Natin

Alam mo na ba........

Ang paglahok sa pangangampanya sa pagpapatupad ng mga batas pangkalinisan ay para sa

pangkalinisan ay para sa kabutihan ng lahat.

Ang Batas Pambarangay, Tagumpay

Bumuo ng Batas Pambarangay ang konseho ng Barangay Mabuhay tungkol sa lumulubhang suliranin ng
kanilang pamayanan. Narito ang nilalaman ng batas.

Batas Pambarangay Bilang 2

Mayo 18, 2016

Pamahalaang Barangay Mabuhay

Lungsod ng Marikina

Ang batas na ito ay pinagtitibay upang ang mga mamamatan ay makilahok at mangampanya sa
pagpapatupad ng kalinisan sa ating kapaligiran.

Una, ang bawat paaralang masasakupan ng Barangay Mabuhay ay dapat magdaos ng isang panayam
tungkol sa kampanya ng kalinisan.

Ikalawa, pamalagiin ng mga mamamayang nasasakupan ng Barangay Mabuhay na malinis ang daan
patungong ilot.

Ikatlo, ang bawat samahan ay nararapat na magbigay ng donasyong paskil tungkol sa maaaring ipataw na
disiplina sa mga taong lalabag dito.

Ang kautusang batas na ito ay dapat sundin ng lahat ng tao, matanda o bata para sa kapayapaan at
91
kaayusan ng Barangay Mabuhay.

Nilagdaan ngayong ika-19 ng Mayo, 2016, Barangay Mabuhay, Lungsod ng Marikina.

Sagutin ang sumusunod na tanong:

1. Bakit gumawa ng batas ang konseho ng Barangay tungkol sa suliraning pangkapaligiran?

2. Isa-isahin ang mga utos sa mga mamamayang nasasakupan ng barangay.
3. Bakit mahalaga ang batas na ito sa Barangay Mabuhay?
4. Bilang mag-aaral, ano ang iyong masasabi sa kautusan?

Isagawa Natin

Gawain 1

Buuin ang talaan sa ibaba. Punan ang puwang ng angkop na mga salita. Isulat ito sa sagutang papel.

Republika ng Pilipinas ___________

Lungsod ng _________

Barangay _________

Pangalan ________

Tirahan _______

Gulang ________

Kaarawan __________

1. May suliranin ba sa inyong barangay tungkol sa pangkapaligirang kalinisan?

2. Paano ka tutulong sa pagpapatupad ng batas para sa kabutihan ng lahat?

3. Gumawa ng isang batas at sabihin kung paano mo ito ipapatupad?

Gawain 2

Pangkatang Gawain

Pangkat 1 - Nagtatag ng Batas ang konseho sa inyong barangay. Halos

kalahating porsyento ng mga kabarangay mo ang ayaw sumunod o
tumupad sa batas. Ano ang iyong gagawing hakbang?

Pangkat 2 - Nabatid mong isa sa may mataas na katungkulan sa inyong

pamayanan ay gumagawa ng ilegal o labag sa batas na gawain. Ano ang iyong gagawin? Karapat-
dapat ba siya sa kanyang posisyon?

Dapat ba siyang tularan? Pangatwiranan.

Pangkat 3 - Mayroon kayong kapitbahayna nag-aalaga ng baboy. Nangangamoy

ito araw-araw sanhi ng walang kaayusan at kapayapaan ng mga
naninirahan sa tabi nito. Anong hakbang ang iyong gagawin?
92
 Isapuso Natin

Bilang mga mag-aaral, paano kayo makatutulong sa pagpapatupad ng mga batas pangkalinisan para sa
kabutihan ng lahat?

Tandaan Natin

Ang pakikilahok sa mga kilusang pangkalinisan ay para rin sa ikabubuti ng lahat ng mga mamamayan

Isabuhay Natin

Magkaroon ng “role playing” tungkol sa Paglahok sa Pangangampanya sa Pagpapatupad ng batas

pangkalikasan.

Subukin Natin

Sa sagutang papel, lagyan ng kung ang pangungusap ay pangangampanya tungkol sa kalinisan

kung hindi.

_____1. Lumahok sa mga palatuntunan sa kalinisan.

_____2. Gumawa ng poster tungkol sa mabuting epekto ng kalinisan.

_____3. Huwag pansinin ang ordinansa o batas tungkol sa kalinisan.

_____4. Sundin ang batas sa pag-iwaso pagpigil ng polusyon.

_____5. Panatilihin ang kalinisan ng kapaligiran.

ARALIN 26.5

KAPAYAPAAN AT KAAYUSAN

ALAMIN NATIN

Ang bawat isa ay may bahaging dapat gampanan bilang bahagi ng kalikasan.

KAMPANYA PARA SA KALIKASAN

Tapat ko Clean and Green

Linis ko

93
 Basurang itinapon mo Bawal Manigarilyo

Babalik sayo

1.Magbigay ng reaksyon tungkol sa bawat larawan.

2. Basahin ang seleksyon at sagutin ang kasunod na mga tanong.

KAMPANYA PARA SA KALIKASAN

Laganap na ang polusyon, iba’t ibang uri nito . Nararapat na ang mgatao ay magkaroon ng kampanya laban dito.

Narito ang ilan na maaaring gawin.

 Lumahok sa mga programang laban sa polusyon.

 Isumbong ang mga sasakyang lubhang nagbubuga ng maitim na usok, kunin ang plate number nito at iulat sa
kinauukulan gayundin ang mga pabrikang naglalabas ng usok.
 Iwasan ang pagsunod o paglikha ng maraming usok.
 Magpatugtogng radio, component, cd player ng may katamtamang lakas.

a. Tungkol saan ang seleksyon?

b. Anu-ano ang binanggit na kampanya para sa kalikasan?
c. Magbigay ng mga nararapat gawin ng mga tao.
d. Ano ang iyong maaring gawin upang mapangalagaan ang kalikasan at manumbalik ang dating kalagayan
nito?

ISAGAWA NATIN

Gawin sa kwaderno ang Gawain 1

Guhitan ng puno ( ) ang paraan ng pagsali sa kampanya laban sa polusyon ang iyong sagot.

1. Pagsali sa welga o rally.

2. Pagsunog ng basura.
3. Tamang pagtatapon ng basura.
4. Paghikayat sa iba na sumali sa kampanya para sa kalikasan.
5. Pag- iwas sa pamahalaan ng gawaing pagsagip ng kalikasan.

Gawain 2

Magkaroon ng tatlong pangkat.

Bawat pangkat ay susulat ng slogan bilang kampanya laban sa polusyon at ipaliwanag ito. Mag- ulat ang bawat
pangkat.

ISAPUSO NATIN

Gawain

Ang kalikasan ay humihingi ng tulong sa akin, tutulungan ko siya. Ang aking gagawin sa pagsagip ay aking
isusulat sa mga balahibo( feathers) ng ibon.

94
 Tandaan Natin

Sa kasalukuyang kalagayan ng polusyon, dapat maging maigting ang kampanya laban ditto. Ang bawat isa ay
dapat na lumahok upang mapangalagaan ang kalikasan at manumbalik ang dating kalagayan nito.

SUBUKIN NATIN

Lagyan ng tsek /kung ang pagkilos ay nagpapakita ng paglahok sa pangangampanya para sa kalikasan at ekis x kung
hindi.

_______1. Pagpigil ng pagsisiga at pagsusunog ng basura.

_______2. Pagsusumbong sa mga sasakyan at pabrikang nagbubuga at naglalabas ng aitim na usok.

_______3. Maayos na pagtatapos at pangongolekta ng basura.

_______ 4. Pagtatanim ng mga bata.

_______5. Paglilinis at pangangalaga sa ilog.

ARALIN 27-28 PAGSUNOD SA BATAS

ALAMIN NATIN

Day 1

Ang batas ay mga kautusang ginawa para sa kabutuhan ng nakararaming tao.Ang Saligang Batas ay
batayang –batas ng lahat ng batas na umiiral sa bansa ng pinakamataasna batas.Nakasaad ditto ang uri
ng pamamahala ng pamahalaan sa bansa.

Ang mga batas ay sumasakop sa karapatan ,tungkulin at responsibilidad ng mga mamamayan. Ang
mga batas na ito ay isinasagawa sa Mababang Kapulungan o Kongreso at mataas na Kapulungan o
Senado. Sumasakop din ito sa lahat ng aspekto ng buhay ng tao sa gayon ay magkaroon ng kapayapaan,
kaayusan at kaunlaran sa buong bansa.

Ang mga Kauutusan ay ang mga direktibang nanggagaling sa Pangulo ng Bansa, kinatawan o
Konggresista, gobernador, punung bayan o alkalde upang mapangalagaan ang kapakanan ng mga tao.

Ang mga alituntunin ay ang mga kauutusang ipinatupad ng isang grupo o pangkat upang maging
maayos ang takbo ng buhay ng mga tao.

Tanong:

1. Ano ang batas?

2. Ano ang kautusan?
3. Ano ang Alituntunin?
4. Ano ang kahalagahanng pagsunod sa mga batas, kautusan at alituntunin?

ISAGAWA NATIN
Day 2
95
Ivideo o Irecord.Makikipanayam sa inyong punung –barangay tungkol sa mga alituntuning ipinatupad sa
inyong barangay. Isulat din ang pangalan ng inyong Barangay, Bayan,punung-barangay at palagdain ito.

PANGALAN NG PUNUNG- BARANGAY:_____________________________________

BARANGAY: __________________________________________________________

BAYAN/ LUNGSOD : ____________________________________________________

MGA ALITUNTUNING IPINATUPAD: ________________________________________

______________________

Lagda ng Punung-Barangay

ISAPUSO NATIN Day 3

Gumawa ng video clips o short movie tungkol sa pagsunod sa batas. Ipaliwanag ito at ipresent ito sa klase.

ISABUHAY NATIN
Day 4

Pangkatang Gawain

”Kung ikaw ay gagawa ng batas, anong batas ang iyong uunahing gawin at paano ito ipatutupad.”

Sagutin ito sa pamamagitan ng:

Pangkat 1 – Gumawa ng talata

Pangkat 2 - Voice record/ Short video clips

Pangkat 3 - Pabalitang Pag-uulat

SUBUKIN NATIN Day 5

A. Isulat ang SA kung sang-ayon at DSA kung di- sang ayon sa mga sumusunod na pangungusap.

1. Dapat na patawan ng karampatang parusa ang mga lumalabag sa batas.

2. Ang batas para sa mahihirap at mayayaman ay pantay.
3. Ginawa ang mga batas upang madisiplina ang mga tao.
4. Ang apgsunod sa batas ay pagpapakita ng pagmamahal sa bansa.
5. Malalakas ang loob ng mga taong lumalabag sa batas.

B. Pagawain ang mga bata ng isang video clips na nagpapakita ng mga paraan ng pagsunod sa batas.

ARALIN 29

KAPAYAPAAN AT KAAYUSAN

96
 Alamin Natin
Day 1

Tingnan ang larawan sa pisara.

Larawan ng Pagtulong sa bansa at daigdig.

(Larawan pah.174 Edukasyong Pagpapahalaga 5 )

Batay sa larawan, anu- ano ang iyong magagawang tulong sa kanila? Anu ano ang mga

Paraan ng pagtulong?

Isagawa Natin
Day 2

Isulat sa paligid ng puso ang uri ng mga taong nais mong tulungan at sa loob nito ay kung paano mo sila
tutulungan.

Isapuso Natin
Day 3

Gumawa ng talata.

Para sa akin ang pagtulong ay ________________________________________________

Ako ay makakatulong sa ating bansa sa pamamagitan ng ______________________________

Isabuhay Natin 97
Day 4

Pangkatang Gawain.Gumawa ng video clips ukol sa sagot sa tanong sa ibaba.

Naglunsad ng proyekto ang inyong punong- bayan tungkol sa pangangalaga sa yaman- dagat at sa
Inang Kalikasan. Sa paanong paraan ka makatutulong sa proyektong inilunsad?

Subukin Natin
Day 5

Pangkatang Gawain

Ang unang grupo ay gagawa ng diorama/ collage na nagpapakita ng mga paraan ng mga pagtulong sa
bansa at sa daigdig gamit ang mga recycled materials o mga gamit sa inyong kapaligiran.

Ang ikalawang grupo ay gagawa ng video clips o voice record ukol sa mga paraan ng pagtulong sa
bansa at sa daigdig.

98
 YUNIT IV
Pananalig at Pagmamahal

sa Diyos; Paninindigan sa Kabutihan

Aralin 30.3(b)
PAGMAMAHAL SA DIYOS ESPIRITWALIDAD

Alam mo ba na…

Ang pakikipagkapwa ay isang mabuting gawa.

Alamin Natin

Larawan ng Kabutihan
(awit sa tono ng Paru-parong Bukid)

Tayo ay umawit
Sa poon na mabait
Pagkat ito’y larawan
Ng taong mabait

99
 Tumulong sa taong
Sa lungkot nalulong
Upang sa ati’y
Matuwa ang poon

Sa kapwa ay tumulong-Uy
Sa lahat ng layon-Uy
Sarili’y ingatan sa pakikitugon.

Magbigay ng tugon
Sa lahat ay tumugon
Upang pagsasama ay lalong lumaon.

Sagutin ang mga sumusunod na tanong:

1. Ano ang nais ipahiwatig ng awit sa mambabasa?

2. Bakit mahalaga ang pagtulong sa kapwa?
3. Ipaliwanag kung bakit ang pagtulong sa sarili ay pagtulong sa kapwa at ang pagtulong sa
kapwa ay pagtulong sa Diyos.
4. Ano ang dapat na tugon sa taong sa iyo’y tumulong?
5. Paano mo matutulungan ang iyong kamag-aaral na malungkot?

Day 2
Isagawa Natin

Gawain 1

Gumawa ng isang plano ng iyong gagawin na makatutulong sa inyong paaralan sa loob ng isang lingo.
Isulat sa iyong kwaderno.

Araw Mga Gagawing Kabutihan

Linggo
Lunes
Martes
Miyerkules
Huwebes
Biyernes
Sabado

Gawain 2

1. Pangkatin sa tatlo ang klase.Bawat pangkat ay bibigyan ng guro ng mga sitwasyon na susuriin.

2. Gumawa ng isang maikling dula-dulaan tungkol sa sitasyong nakuha ng pangkat.

3. Ang inyong gagawin ay susukatin gamit ang pamntayan.

4. Sa pagtatapos ng dula-dulaan, tukuyin kung anong pagpapahalaga ang dapat-taglayin ng isang

mag-aaral kung sakaling magkakaroon ng ganoong karanasan.

Pamantayan 3 2 1
Pagsusuring ginawa Nasuri ng maayos Nasuri ng maayos Nasuri ang
ang sitwasyon at ang sitwasyon at sitwasyon at
naipakita ang naipakita ang naipakita ang
tamang paraan na dapat gawin dapat gawin
dapat gawin
Pagpapahalaga Natukoy at Natukoy at Natukoy ang
naipaliwanag ang naipaliwanag ang pagpapahalaga na
tamang pagpapahalaga na ipinakita sa dula-
pagpapahalaga na ipinakita sa dula- dulaan
ipinakita sa dula- dulaan
dulaan
Kooperasyon Lahat ng 102 miyembro ng 3 miyembro ng
100
 miyembro ng pangkat ay hindi pangkat o higit pa
pangkat ay nakiisa nakiisa sa gawain ay hindi nakiisa sa
sa gawain gawain

Day 3
Isapuso Natin

Sa loob ng kahon, iguhit ang mga gawaing makatutulong sa kapwa na ikatutuwa ng Diyos.Gawin ito sa
bondpaper.

Tandaan Natin

Ang ating sarili ay ilaan sa kapwa

Pagkat di tayo mabubuhay kung wala sila
Pakinggan ang tinig ng nakararami
Pagkat ito’y tinig ng Poong sa atin ay Saksi.

Day 4

Isabuhay Natin

Magbigay ng dalawang karanasan na nagpatunay na ikaw ay naging mapagkalinga o naging

matulungin sa iyong kapwa.
Ipaliwanag kung paano mo ito ginawa. Gamitin ang template sa ibaba. Gawin ito sa iyong kwaderno.

Karanasan Mga ginawa na nagpakita ng pagmamahal sa Diyos

__________________ _____________________________________________
__________________ _____________________________________________
Subukin Natin

Lagyan ng tsek ang kaukulang kolum. Sippin ang sagot sa kwaderno.

.
Palagi Paminsan- Di Kailanman
minsan
1.Sinusunod ang mga kautusan at
paniniwala n gaming simbahan.
2.Tumutulong sa mga gawaing
pansimbahan
3.Sumasamba at sumasali sa gawaing
pansimbahan
4.Lumiliban sa pagsisimba o pagsamba

Binabati kita! Natapos na naming muli ang isang aralin.

101
 Aralin 31

PAGSUNOD SA KAUTUSAN NG DIYOS

Layunin 31c: Nakapagpapakita ng iba’t-ibang paraan ng pasasalamat sa Diyos

EsP5PD-IVe-i - 15

Paksa/Pagpapahalaga: Espiritwalidad, Pagmamahal sa Diyos

Mga Kagamitan: larawan ng isang pamilya, bond paper, kuwaderno

Integrasyon: Filipino (Pagbasa, Pagsulat)

Pamamaraan:

1 Alamin Natin Day 1

1. Ihanda ang mga mag-aaral sa pamantayan sa pagbasa.

2. Ipabasa ang “Panalangin ng Pasasalamat sa Diyos”.
3. Ipasagot ang mga tanong sa Alamin Natin na nasa Kagamitan ng Mag-aaral. Hikayatin ang mga
mag-aaral na magbigay ng iba’t-ibang sagot. Magkaroon ng talakayan sa sagot ng mga mag-aaral.

2 Isagawa Natin Day 2

1. Ipagawa sa kwaderno ng mga mag-aaral ang Gawain 1. Ipasuri ang larawan..

2. Ipasuri ang sumusunod na tanong batay sa sinuring larawan.

3. Ipagawa ang Gawain 2 sa kanilang kuwaderno.

3. Ipaproseso ang mga sagot sa paraang talakayan.

3 Isapuso Natin Day 3

1. Ipagawa sa mga mag-aaral ang sumusunod na gawain sa Isapuso Natin sa Kagamitan ng

Mag-aaral.
a. Sa kuwaderno ng mga mag-aaral, magpasulat ng buong pusong pangako sa pagpapakita
ng iba’t-ibang paraan ng pasasalamat sa Diyos.

b. Sa bond paper, magpagawa ng isang simpleng panalangin ng pasasalamat sa Diyos.

2. Basahin at bigyang-diin ang Tandaan Natin. Ipabasa ito sa mga mag-aaral nang may pang-
unawa. Ipaliwanag nang mahusay ang mensahe nito upang lubos na maisapuso ito ng mga mag-
aaral.

102
 4 Isabuhay Natin Day 4

1. Sabihin sa mga mag-aaral, “ Bilang mag-aaral, paano mo maipapakita

ang iba’t-ibang paraan ng pasasalamat sa Diyos.

2. Ipaproseso ang sagot ng mga mag-aaral gamit ang graphic organizer sa Isabuhay Natin.

5 Subukin Natin Day 5

Ipasagot sa mga mag-aaral ang Subukin

Natin sa pamamagitan ng paglalagay
ng Tama o Mali sa patlang bago sumapit
ang bilang.

_____1. Ang pamiliyang walang problema

ay itinuturing na biyaya ng Diyos.

_____2. Ang paggalang sa ideya o

opinyon ng bawat myembro ng pamilya ay
tanda ng pasasalamat sa Diyos.

_____3.Ang pangangalaga sa anumang

may buhay ay pagpapakita ng pagpapahalaga sa Poong Lumikha

_____4. Ang pananalangin o pakikipag-usap sa Diyos ay basehan ng isang taong madasalin

_____5. Higit sa lahat ang pag gawa ng mabuti sa kapwa ay dapat ugaliin.

Aralin 31

Biyayang Kaloob ng Diyos, Ipagpasalamat

Nararapat lamang na pasalamatan natin ang ating Diyos sa patuloy na paggabay Niya sa atin sa araw-
araw.

Alamin Natin

Basahin ang panalangin.

Panalangin ng Pasasalamat sa Diyos

Panginoon ko, maraming salamat po sa lahat ng mga biyayang walang sawang ibinibigay ninyo sa akin.
Pipilitin ko pong gamitin ang mga biyayang natatanggap ko upang makatulong din po sa ibang kapwa ko
nilalang na nangangailangan.

Maraming salamat po sa patuloy ninyong pagbibigay ng pagkakataon upang malaman ko ang dahilan ng
aking pag-iral. Ibinabalik ko po ang karangalan sa Inyo sa aking pagkakalikha.

Maraming salamat po sa pagkakaroon ng masayang pamilya, mga mapagkakatiwalaang kaibigan at mga

kakilala. Sila po ang dahilan ng aking kasiyahan. Sila po ang nagbibigay sa akin ng inspirasyon upang
mabuhay at maging masaya sa araw-araw.

Maraming salamat po sa patnubay na inyong ibinibigay sa aming lahat upang magampanan namin ang
mga responsibilidad at tungkuling nakaatang sa aming balikat.

103
 Maraming salamat din po sa kalakasan, katalinuhan at kapasyahan. Ito po ang ginagamit namin sa
pagsugba sa mga alon at pagsubok ng buhay.

Maraming salamat din po sa inyong bugtong na Anak na siyang tumubos ng aming kasalanan.

Amen.

Internet

Sagutin at gawin ang mga sumusunod:

1. Ayon sa panalangin, anu-ano ang mga ipinagpasalamt sa Diyos?

2. Bilang mag-aaral, anu-ano ang mga dapat mong ipagpasalamat sa Diyos?
3. Sa iyong palagay, bakit nararapat lamang na magpasalamat tayo sa Diyos?

Isagawa Natin

Gawain 1

Pag-aralan at suriin ang larawan.

Sagutin ang sumusunod na tanong batay sa sinuring larawan.

1. Anong kaisipan ang ipinapakita ng larawan?

2. Paano ipinakita ng pamilya ang kanilang pasasalamat sa Diyos?

Gawain 2

Sumulat ng mga dahilan na dapat ipagpasalamat ng isang pamilya sa Diyos. Gawin ito sa iyong
kuwaderno.

Isapuso Natin

Paano mo ipinapakita na ikaw ay nagpapasalamat sa Diyos?

A. Sumulat ng buong pusong pangako sa pagpapakita ng iba’t-ibang paraan ng pagpapasalamat sa Diyos.

Ako’y nangangakong ______________________________________________

______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
_______________________________________________________________.

B. Gumawa ng isang simpleng panalangin ng paasalamat sa Diyos.

PANALANGIN
104
 Tandaan Natin

Maraming dahilan upang tayo ay magpasalamat sa Diyos. Tulad na lamang ng ating pamilya na isang
biyaya mula sa Kanya, ang lahat ng biyayang ipinagkakaloob sa atin, at sa paggabay sa araw-araw. Nararapat
lamang na pasalamatan natin ang Diyos. Maraming paraan upang maipakita ang pasasalamat sa Diyos tulad
na lamang ng panalangin o palagiang pagdarasal, paggawa ng kabutihan sa kapwa, at iba pa.

Isabuhay Natin

Punan ng sagot ang graphic organizer tungkol sa mga paraan upang maipakita ang iba’t-ibang paraan ng
pasasalamat sa Diyos.

Iba’t-ibang paraan ng
pagpapakita ng
pasasalamat sa Diyos.

Subukin Natin

Isulat ang Tama o Mali sa patlang bago ang bilang.

_____1. Ang pamiliyang walang problema ay itinuturing na biyaya ng Diyos.

_____2. Ang paggalang sa ideya o opinyon ng bawat myembro ng pamilya ay

tanda ng pasasalamat sa Diyos.

_____3.Ang pangangalaga sa anumang may buhay ay pagpapakita ng

pagpapahalaga sa Poong Lumikha

_____4. Ang pananalangin o pakikipag-usap sa Diyos ay basehan ng isang

105
 taong madasalin

_____5. Higit sa lahat ang pag gawa ng mabuti sa kapwa ay dapat ugaliin.

Aralin 31 A

Buhay Mula sa Diyos Pahalagahan

Alamin Natin

Ang ating buhay ay pinagkaloob sa atin ng Diyos. Paano mo ito pahahalagahan?

Ang nuhay na ito ang itinuturing na pinakamahalagang regalo sa atin nagpapatunay na
tayo ang pinamahalagang nilalang ng Diyos.

Pagtatanong ng mga sumusunod?

1. Ano ano ang mga biyayang handog ng Diyos sa mga bgtang katulad ninyo?
2. Ano ang pinakamahalagang regalong kaloob sa atin ng Diyos?
3. Paano natin pinahahalagahan ang buhay na bigay ng Diyos?

Isagawa Natin

Ang mga mag-aaral ay aawit na tumatalakay sa mga bahagi ng katawan na dapat

pangalagaan upang humaba ang ating buhay.

Batay sa awit ano ano ang mga inaasahang ginagawa ng ibat ibang bahagi ng
katawan?

Lagyang ng angkop na salita o lipon ng mga saliya ang bawat patlang na nagpapakita
ng pangangalaga sa bawat bahagi ng katawan at ang kahalagahan nito.Pillin ang sagot
sa loon ng kahon

1, May mga mata tayo upoang _______________ dahil dito dapat

kong__________________.

2. May mga tainga ako upang______________________ at

________________________________________.

3. May puso ako para________________________ at itoy dapat gamitin

____________________________________________.

4. May mga kamay ako upang___________________________ at higit sa

lahat________________________________________.

5. May bibig ako upang_________________________________ at hindi

ang____________________________________________________.

1.Kumain ng masustansyang pagkain,magsabi ng nakasasakit na salita sa kapuwa

2.Mahawakan ang mga bagay ,mag-aboy ng tulong sa iba

3. Huminga, sa pagmamahal sa kapwa lalolao na ang mga nalulumbay

106
 4. Gamitin sa pandinig ng mga makabuluhang bagay at makinig sa hinaing o opinyon
ng iba

5. Makita ang kagandahan ng paligid, at makita ang katotohanan

Gawain 2

Papangkatin ang mag aaral sa apat. Bawat pangkat ay magsasagawa ng

slogan,tungkol sa mga paraan ng pangangalaga sa sarili upang ipakita an g
pagpapahalaga sa buhay na kaloob ng Diyos

Isabuhay Natin

Gawain 1

Paano mo maipakikita na ikaw ay isang nilikhang may mapayapang

kalooban? Ilagay ang iyong sagot sa pamamagitan ng graphic organizr na hugis
tao.

Tandaan

Tandaaan natin na any buhay ay regalong kaloob ng Diyos kayat dapat

nating pangalagaan.Ang kalusugan ay kayaman

Subukin Natin-

Ayusin ang mga letra sa ibaba upang mabuo ang salita o lipon ng mga salita na nagsasaad ng tamanag
pangangalaga sa ating katawan.

1,sawtong saro gn gaplogtu

2. gkaapin gn sotaw

3. mmaaaphngia

4. gaplliigban

5. gapsawi as id matansygnsus gapinak

Aralin 31 B

Pagsunod sa Kautusan Ng Diyos

Alamin Natin

107
 1.Gawain 1 Pagpapakita ng larawan

2. Pagtatanong:

1.Sino kaya ang nasa larawan ?

2. Kilala mo ba siya?

3. Naniniwala ka ba sa kanya? Patunayan?

4. Paano mo maipakikita na minamahal at pinasasalamatan mo siya ?

Isagawa Natin

Gawain 1 Pngkatin ang mag-aaral sa dalawa. Ang bawat pangkat ay bibigyan

ng metacards kung saan nakasulat ang 10 utos ng Diyos. Pagsusunudsunurin
nila ang mga ito.

Gawain 2. Ang bawat Utos ng Diyos ay ipapaliwanag ng grupo.

Isapuso Natin

Lagyan ng angkop na salita ang patlang upang mabuo ang diwa ng pahayag

Kautusan ay dapat_____________

Na bilin ng _____________ sa atin

Ito”y dapat gawain

Lalo”t sa ikaaayos __________

Sundin, relihiyon, natin

108
 Tandaan”

Ang pagmamahal sa Diyos ay maipakkikitang lubos kung ang bawat isa sa atin
susunding lubos ang kanyang mga kautusan

Isabuhay Natin

Pagpangkat sa mga mag-aaral . Ang bawat pangkat ay magsasagawa ng

maikling role play o dula dulaan na tumatalakay sa 10 utos ng Diyos.

Ang bawat pagsasaduka ay bibigyan puntos gamit ang rubrics

Subukin Natin

Basahing mabuti ang bawat sitwasyon. Piliin ang titik ng tamang sagot

1. May mahalaga kang pupuntahan ngunit kailangan mong magsimba, dahil

araw ng pagsimba ngayon, Ano ang gagawin mo?
a.Hindi na lang ako magsisimba

b. Ipagpapaliban ang pagsimba

c. Gagawa ng paraan upang makasimba

2. Di sinasadyang nabasag mo ang figurine ng iyong guro.Alam mong paborito

niya ito, Ano ang iyong gagawin?

a. Itapon na lamang ang nabasag na figurine

b. Ipagtapat sa guro ang nangyari at humingi ng patawad.

c. Gagawa ng paraan. Ipapagkit ang bawat bahagi ng figurine

3. May usong sapatos ngayon. Lahat ng iyong kabarkada ay mayroon na.

Nagsabi ka sa iyong ina ngunit wala daw kayong pera.,Ano ang gagawin mo?

a. Magagalit ka sa iyon ina

b. Hindi papayag ipipilit na ibili ka ng sapatos

c.Igagalang ang sinabi ng ina at sa sususnod na lamang magpapabili

4. Nakasimot ka ng pera sa loob ng silid aralan,nagkataong wala kang baon

dapat bang ibili mo ang perang nasimot?

a. Oo dahil gutom na gutom ka na

b. Hindi po dapat ay ipagtanong kung kanino ito

c.Opo dahil nasimot ko na naman ang pera

5 Nagtatrabaho sa m alayong lugar ang iyong ama . Isang araw nakita mong

109
 may kasama itong iba sinabihan kang huwag ng sasabihin sa iyong ina. Ano ang
dapat mong gawin?

a. Patay malisya na lamang sa nakita

b. Magagalit sa ama
c. Ipagtatapat sa ina ang iyong nakita.

Aralin 31.C

Biyayang Kaloob ng Diyos, Ipagpasalamat

Nararapat lamang na pasalamatan natin ang ating Diyos para sa lahat ng biyaya, at patuloy na paggabay
Niya sa atin sa araw-araw.

Alamin Natin

Basahin ang panalangin.

Panalangin ng Pasasalamat sa Diyos

Panginoon ko, maraming salamat po sa lahat ng mga biyayang walang sawang ibinibigay ninyo sa akin.
Pipilitin ko pong gamitin ang mga biyayang natatanggap ko upang makatulong din po sa ibang kapwa ko
nilalang na nangangailangan.

Maraming salamat po sa patuloy ninyong pagbibigay ng pagkakataon upang malaman ko ang dahilan ng
aking pag-iral. Ibinabalik ko po ang karangalan sa Inyo sa aking pagkakalikha.

Maraming salamat po sa pagkakaroon ng masayang pamilya, mga mapagkakatiwalaang kaibigan at mga

kakilala. Sila po ang dahilan ng aking kasiyahan. Sila po ang nagbibigay sa akin ng inspirasyon upang
mabuhay at maging masaya sa araw-araw.

Maraming salamat po sa patnubay na inyong ibinibigay sa aming lahat upang magampanan namin ang
mga responsibilidad at tungkuling nakaatang sa aming balikat.

Maraming salamat din po sa kalakasan, katalinuhan at kapasyahan. Ito po ang ginagamit namin sa
pagsugba sa mga alon at pagsubok ng buhay.

Maraming salamat din po sa inyong bugtong na Anak na siyang tumubos ng aming kasalanan.

Amen.

Internet

Sagutin at gawin ang mga sumusunod:

1. Ayon sa panalangin, anu-ano ang mga ipinagpasalamt sa Diyos?

2. Bilang mag-aaral, anu-ano ang mga dapat mong ipagpasalamat sa Diyos?
3.Sa iyong palagay, bakit nararapat lamang na magpasalamat tayo sa Diyos?

Isagawa Natin

Gawain 1

Pag-aralan at suriin ang larawan.

110
 Sagutin ang sumusunod na tanong batay sa sinuring larawan.

3. Anong kaisipan ang ipinapakita ng larawan?

4. Paano ipinakita ng pamilya ang kanilang pasasalamat sa Diyos?

Gawain 2

Sumulat ng mga dahilan na dapat ipagpasalamat ng isang pamilya sa Diyos. Gawin ito sa iyong
kuwaderno.

Isapuso Natin

Paano mo ipinapakita na ikaw ay nagpapasalamat sa Diyos?

B. Sumulat ng buong pusong pangako sa pagpapakita ng iba’t-ibang paraan ng pagpapasalamat sa Diyos.

Ako’y nangangakong ______________________________________________

______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
_______________________________________________________________.

B. Gumawa ng isang simpleng panalangin ng paasalamat sa Diyos.

PANALANGIN

Tandaan Natin

Maraming dahilan upang tayo ay magpasalamat sa Diyos. Tulad na lamang ng ating pamilya na isang
biyaya mula sa Kanya, ang lahat ng biyayang ipinagkakaloob sa atin, at sa paggabay sa araw-araw. Nararapat
lamang na pasalamatan natin ang Diyos. Maraming paraan upang maipakita ang pasasalamat sa Diyos tulad
na lamang ng panalangin o palagiang pagdarasal, paggawa ng kabutihan sa kapwa, at iba pa.

111
 Isabuhay Natin

Punan ng sagot ang graphic organizer tungkol sa mga paraan upang maipakita ang iba’t-ibang paraan ng
pasasalamat sa Diyos.

Iba’t-ibang paraan ng
pagpapakita ng
pasasalamat sa Diyos.

Subukin Natin

Isulat ang Tama o Mali sa patlang bago ang bilang.

_____1. Ang pamiliyang walang problema ay itinuturing na biyaya ng Diyos.

_____2. Ang paggalang sa ideya o opinyon ng bawat myembro ng pamilya ay

tanda ng pasasalamat sa Diyos.

_____3.Ang pangangalaga sa anumang may buhay ay pagpapakita ng

pagpapahalaga sa Poong Lumikha

_____4. Ang pananalangin o pakikipag-usap sa Diyos ay basehan ng isang

taong madasalin

_____5. Higit sa lahat ang pag gawa ng mabuti sa kapwa ay dapat ugaliin.

Aralin 31

Paggawa ng Kabutihan, Isang Pasasalamat sa Diyos

Ang paggawa ng kabutihan ay isang paraan ng pasasalamat sa Diyos.

Alamin Natin

112
Basahin at gawin ang panuto.

Mag-isip tayo: Isa, Dalawa, Tatlo...

Buuin ang kaisipan sa pamamagitan ng paglalagay ng titik sa kahon sa ibabaw ng bilang. Gamitin ang
alpabetong may katumbas na bilang sa ibaba upang mabuo ang kaisipan. Gawin ito sa iyong kuwaderno.

A B C D E F G H I J K L M

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

N O P Q R S T U V W X Y Z

14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26

9 11 9 14 1 12 21 12 21 7 15 4

14 7 4 9 25 15 19 1 14 7

16 1 7 7 1 23 1 14 7

11 1 2 21 20 9 8 1 14

Sagutin ang mga tanong:

1. Ano ang iyong nabuong kaisipan?

2. Sumasang-ayon ka ba sa nabuong kaisipan? Ipaliwanag ang iyong sagot.
3. Magtala ng mga kabutihang gawain mo bilang isang mag-aaral.

Isagawa Natin

Gawain 1

Pag-aralan at suriin ang islogan.

Ang paggawa ng mabuti ay kinalulugdan,

Ng Diyos na dapat nating pasalamatan.

113
 5. Anong kaisipan ang ipinapakita ng islogann?
6. Sumasang-ayon ka ba sa islogan? Bakit?

Gawain 2

Ipaliwanag sa maikling talata ang islogan. Gawin ito sa iyong kuwaderno.

Isapuso Natin

Paano mo ipapakita ang pasasalamat sa Diyos sa pamamagitan ng paggawa ng kabutihan?

Sumulat ng isang tula na nagpapakita ng pasasalamat sa Diyos sa pamamagitan ng paggawa ng kabutihan.

_______________

Tandaan Natin

Ang pagsunod at paggalang sa nakatatanda, pagrespeto at paggawa ng kabutihan sa kapwa ay isang

magandang gawain para sa kabataang tulad mo. Ang paggawa ng mabuti ay ikinalulugod ng Diyos. Ito ay isang
paraan ng pagpapakita ng pasasalamat sa Kanya.

Isabuhay Natin

Pangkatang Gawain

Bumuo ng tatlong pangkat. Kayo ay magkakaroon ng lima hanggang sampung minuto upang pag-
usapan sa bawat pangkat ang mga sitwasyong igagawa ng dula-dulaan. Pumili ng lider na siyang
magpapadaloy ng talakayan sa pangkat.

Pangkat 1 - Paggawa ng kabutihan sa loob ng silid-aralan.

Pangkat 2 - Paggawa ng kabutihan sa pamilya.

Pangkat 3 - Paggawa ng kabutihan sa mga kaibigan.

Subukin Natin
114
 Lagyan ng √ ang patlang kung ang pangungusap ay nagpapakita ng paggawa ng kabutihan at × kung
hindi.

_____ 1. Pagbibigay ng tulong sa mga nasunugan ng tirahan.

_____ 2. Magpahiram ng gamit sa taong nangangailangan ngunit walang

pambili.

_____ 3. Pagtatapon ng basura sa harap ng bahay ng kapitbahay.

_____ 4. Hindi pagsasabi ng totoo.

_____ 5. Paggalang sa opinyon ng iba.

Aralin 31 E

Pagtulong sa Kapwa, Pagmamahal sa Dakilang Lumikha

1. Alamin Natin

Ang buhay na handog sa atin ang pinakamahalagang regalong kaloob ng Diyos. Ibig
ng Diyos gamitin natin ito sa tamang paraan sa ating kapwa sa ganitong paraan higit
kaninoman Siya ang nasisisyahan kapag gumagawa tayo ng mabuti sa kapwa; Patunay
lamang na ibig ng Diyos na ating ibahagi ang buhay para sa ibang , pananagutan
nating mahalin , igalang, at pahalagahan ang bubhay ng bawat isa.Paano natin ito
gagawin ?

1.Suriin ang larawan sa ibaba

Sagutin ang mga sumusunod na tanong.

1. Ano ang ipinakikkita sa larawan?
2. Paano mo maipakikita ang pagpapahalaga sa kanil? Patunayan
3. Bakit dapat mong pahalagahan ang mga lika ng Diyos ,lalo na ang ating kapwa?

Isagawa Natin

Sa iyong kwaderno sagutin ang mga susmusunod sa pamamagitan ng paglalagay

115
 ng tsek sa angkop na hanay .

Ako ba ay...... Madalas Minsan Hindi

1.Tinutukso ko ang aking kaklase

2. Pinipintasan ang pananamit na

iba
3. Tinatawag ang kapwa tao gamit
ang kanilang pangalan
4. Nakikinig sa opinyon ng iba

5. Nagtatakip ng bibig kapag

umuubo, bumabahin, o
naghihikab
6. Nagpapasalamat sa taong
pumupuri
7. Humihingi n g tawad kapg
nakagawa ng pagkakamali
8. Ibinibigay ang upuan sa mga
matatanda
9. Nakikinig na mbuti kapag may
nagsasalita
10. Nagsasabi ng totoo kahit
masaktan ka

Sagutin ang mga tanong:

1. Batay sa mga sagot, ano ang natuklasan mo tungkol sa iyong sarili?

2. Masaya ka ba sa iyong natuklasan?
3. K ung madalas mong ginagawa ang mali, ano kaya ang magiging epekto nito sa
pakikipagugnayan mo sa kapwa?
4. Sa mabubuting bagay na minsan mo lang ginagawa, ano kaya ang maaari mong
gawin?Bakit?
5. Kung hindi mo ginagawa ang nararapat mong gawin, ano kaya ang maaaring
maging bunga nito sa iyo sa pakikitungo mo sa kapwa?

Isapuso Natin

Gumupit ng puso sa bond paper.,

Isipin ang mga taong nakasalamuha mo na iyong iginalang at piunahalagahan sa
pamamagitan ng pagtulong sa kanila, Sa kabilang bahagi ng puso isulat ang ginawa
mo sa taong binigyan mo ng pagpapahalaga.

Isabuhay Natin

116
 Pagpapangkat ng magaaral. Bawat pangkat ay magpapakita ng role play o
maikling dula dulaan na nagpapakita ng pagpapahalaga sa kapwa.
Pangkat I- Pagtulong sa Matatanda
Pangkat II-Pagtulong sa may Kapansanan
Pangkat III- Pagtulong sa mga Bata
Pangkat IV- Pagtulong sa Barangay

Subukin Natin

Ang mga mag-aaral ay gagawa ng isang talata na binubuo ng 5

pangungusap na tumatalakay sa pagtulong sa kapwa tanda ng pasasalamat sa
Diyos

Aralin 31

Paggawa ng Kabutihan, Isang Pasasalamat sa Diyos

Ang paggawa ng kabutihan ay isang paraan ng pasasalamat sa Diyos.

Alamin Natin

Basahin at gawin ang panuto.

Mag-isip tayo: Isa, Dalawa, Tatlo...

Buuin ang kaisipan sa pamamagitan ng paglalagay ng titik sa kahon sa ibabaw ng bilang. Gamitin ang
alpabetong may katumbas na bilang sa ibaba upang mabuo ang kaisipan. Gawin ito sa iyong kuwaderno.

A B C D E F G H I J K L M

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

N O P Q R S T U V W X Y Z

14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26

9 11 9 14 1 12 21 12 21 7 15 4
117
14 7 4 9 25 15 19 1 14 7

16 1 7 7 1 23 1 14 7

11 1 2 21 20 9 8 1 14

Sagutin ang mga tanong:

4. Ano ang iyong nabuong kaisipan?

5. Sumasang-ayon ka ba sa nabuong kaisipan? Ipaliwanag ang iyong sagot.
6. Magtala ng mga kabutihang gawain mo bilang isang mag-aaral.

Isagawa Natin

Gawain 1

Pag-aralan at suriin ang islogan.

Ang paggawa ng mabuti ay kinalulugdan,

Ng Diyos na dapat nating pasalamatan.

7. Anong kaisipan ang ipinapakita ng islogann?

8. Sumasang-ayon ka ba sa islogan? Bakit?

Gawain 2

Ipaliwanag sa maikling talata ang islogan. Gawin ito sa iyong kuwaderno.

Isapuso Natin

Paano mo ipapakita ang pasasalamat sa Diyos sa pamamagitan ng paggawa ng kabutihan?

Sumulat ng isang tula na nagpapakita ng pasasalamat sa Diyos sa pamamagitan ng paggawa ng kabutihan.

_______________

118
 Tandaan Natin

Ang pagsunod at paggalang sa nakatatanda, pagrespeto at paggawa ng kabutihan sa kapwa ay isang

magandang gawain para sa kabataang tulad mo. Ang paggawa ng mabuti ay ikinalulugod ng Diyos. Ito ay isang
paraan ng pagpapakita ng pasasalamat sa Kanya.

Isabuhay Natin

Pangkatang Gawain

Bumuo ng tatlong pangkat. Kayo ay magkakaroon ng lima hanggang sampung minuto upang pag-
usapan sa bawat pangkat ang mga sitwasyong igagawa ng dula-dulaan. Pumili ng lider na siyang
magpapadaloy ng talakayan sa pangkat.

Pangkat 1 - Paggawa ng kabutihan sa loob ng silid-aralan.

Pangkat 2 - Paggawa ng kabutihan sa pamilya.

Pangkat 3 - Paggawa ng kabutihan sa mga kaibigan.

Subukin Natin

Lagyan ng √ ang patlang kung ang pangungusap ay nagpapakita ng paggawa ng kabutihan at × kung
hindi.

_____ 1. Pagbibigay ng tulong sa mga nasunugan ng tirahan.

_____ 2. Magpahiram ng gamit sa taong nangangailangan ngunit walang

pambili.

_____ 3. Pagtatapon ng basura sa harap ng bahay ng kapitbahay.

_____ 4. Hindi pagsasabi ng totoo.

_____ 5. Paggalang sa opinyon ng iba.

Aralin 31 E

Pagtulong sa Kapwa, Pagmamahal sa Dakilang Lumikha

119
11. Alamin Natin

Ang buhay na handog sa atin ang pinakamahalagang regalong kaloob ng Diyos. Ibig
ng Diyos gamitin natin ito sa tamang paraan sa ating kapwa sa ganitong paraan higit
kaninoman Siya ang nasisisyahan kapag gumagawa tayo ng mabuti sa kapwa; Patunay
lamang na ibig ng Diyos na ating ibahagi ang buhay para sa ibang , pananagutan
nating mahalin , igalang, at pahalagahan ang bubhay ng bawat isa.Paano natin ito
gagawin ?

1.Suriin ang larawan sa ibaba

Sagutin ang mga sumusunod na tanong.

4. Ano ang ipinakikkita sa larawan?
5. Paano mo maipakikita ang pagpapahalaga sa kanil? Patunayan
6. Bakit dapat mong pahalagahan ang mga lika ng Diyos ,lalo na ang ating kapwa?

Isagawa Natin

Sa iyong kwaderno sagutin ang mga susmusunod sa pamamagitan ng paglalagay

ng tsek sa angkop na hanay .

Ako ba ay...... Madalas Minsan Hindi

1.Tinutukso ko ang aking kaklase

12. Pinipintasan ang pananamit na

iba
13. Tinatawag ang kapwa tao gamit
ang kanilang pangalan
14. Nakikinig sa opinyon ng iba

15. Nagtatakip ng bibig kapag

umuubo, bumabahin, o
naghihikab
16. Nagpapasalamat sa taong
pumupuri
17. Humihingi n g tawad kapg
nakagawa ng pagkakamali
18. Ibinibigay ang upuan sa mga
matatanda
19. Nakikinig na mbuti kapag may
nagsasalita
20. Nagsasabi ng totoo kahit
masaktan ka
120
 Sagutin ang mga tanong:

6. Batay sa mga sagot, ano ang natuklasan mo tungkol sa iyong sarili?

7. Masaya ka ba sa iyong natuklasan?
8. K ung madalas mong ginagawa ang mali, ano kaya ang magiging epekto nito sa
pakikipagugnayan mo sa kapwa?
9. Sa mabubuting bagay na minsan mo lang ginagawa, ano kaya ang maaari mong
gawin?Bakit?
10. Kung hindi mo ginagawa ang nararapat mong gawin, ano kaya ang maaaring
maging bunga nito sa iyo sa pakikitungo mo sa kapwa?

Isapuso Natin

Gumupit ng puso sa bond paper.,

Isipin ang mga taong nakasalamuha mo na iyong iginalang at piunahalagahan sa
pamamagitan ng pagtulong sa kanila, Sa kabilang bahagi ng puso isulat ang ginawa
mo sa taong binigyan mo ng pagpapahalaga

Isabuhay Natin

121