ORTEGA, Michelle Anne M.

PanPil 121

“Gising na! Tanghaling Tapat Na!”

Sa pagmumuni sa tatlong tulang pinamagatang, "Bumangon ka, Pepe!" "Ang Lupang

Tinubuan” at "Andres Bonifacio” sa Panulaan at Dulaang Leytenhon, hindi lamang

nangungusap ang mga tulang ito sa sitwasyon ng bayan sa panitikan ngunit kumakalampag sa

mga mambabasa na ang tunay ‘kaligayahan’ sa lupang tinubuan ay ang makamtam ang tunay

na Kalayaan. Mababanaag na ang pangunahing sentimyento ng may akda sa “Bumangon Ka,

Pepe” ay matagal nang patay ang “Inang Bayan” bagamat patuloy pa itong sawi (Lucente, 39).

Tila ba ang kabuuang kaisipan ng akdang ito ay ang kahapisan na kumakalampag sa kung sino

ang “Inang Bayan” na huwag iwanan ang mga anak nito sa kahirapan dahil patuloy silang

nasa “kandungan ng kahirapan.” (39). Samantala sa akdang “Lupang Tinubuan” namamayani

rin ang kaisipan na mayroon pa ring tahasang pagkilala sa ating bayan bilang alipin at

hinahanap-hanap pa rin ang tunay na kalayaan. Panghuli, sa akdang “Andres Bonifacio,”

muling ginunita ang legasiya ni Andres Bonifacio bilang nanguna sa mga puspusang

nakipaglaban sa ngalan ng kalayaan ng mga mamamayang Pilipino mula sa karimlan ng

pananakop. Nasa huling saknong naman na ang panawagan na ang “adhikaing ikinamatay” ni

Ka- Andres ay siyang magpapaalala sa mga Pilipino habang sila pa ay buhay (Makabenta,

116).

1
Ngunit, para saan pa ang buhay na ito kung nahihimbing ang mga anak ng bayan sa pasibo

nitong pagsunod sa namamayaning kolonyal na sistema. Muli’t muling tatapikin at

hahagalpak ang panitikan upang magising na ang mga anak ng bayan. Ang pagmulat mula sa

mga aparatong bumabara sa mga hininga ng mga Pilipino sa paglaya ay syang hudyat ng

paggising mula sa natutulog nitong diwa ng soberanya. Higit na kinakailangang ang mga

panitikan na ito ay hindi lamang magpapaalala na gumising sila ngunit malaman na lumipas

na ang madaling araw at tanghali na para kumilos.

Mga Siniping Akda:

Lucente, Iluminado. "Bumangon ka, Pepe!" nasa Panulaan at Dulaang Leytenhon-Samarnon.

Isinatipon at isinalin ni Jaime Biron Polo.ADMU Press, 1994: 37-39

Lucente, Iluminado. "Ang Lupang Tinubuan." nasa Panulaan at Dulaang Leytenhon-

Samarnon. Isinatipon at isinalin ni Jaime Biron Polo. ADMU Press, 1994: 111

Makabenta, Eduardo. "Andres Bonifacio." nasa Panulaan at Dulaang Leytenhon-Samarnon.

Isinatipon at isinalin ni Jaime Biron Polo. ADMU Press, 1994: 115