พันธุศาสตร์ และเทคโนโลยีทาง DNA

พันธุวิศวกรรม (genetic engineering)

เป็ นการสร้าง DNA สายผสม (Recombinant DNA)
1.เอนไซม์ตดั จาเพาะ(restriction enzyme)
❖ Hamilton smith และคณะได้คน้ พบเอนไซม์ตดั จาเพาะครั้งแรกในพ.ศ.2513
❖ จะตัดบริ เวณลาดับเบสจาเพาะเท่านั้น โดยทิศทางการตัดลาดับเบสจะเรี ยงจาก 5’→3’เสมอ
❖ ถ้ารอยตัดของสาย DNA ตรงกัน จะเรี ยก Blunt end ถ้ารอยตัดไม่ตรงกัน เรี ยก Sticky end

2.การเชื่อมต่อสาย DNA ด้วยเอนไซม์ DNA ligase

❖ ไลเกสเชื่อมต่อสายDNA
❖ นามาต่อกันต้องมีปลายที่เหมือนกัน
❖ ตัดด้วย Restriction Enzyme ชนิดเดียวกัน
❖ ทาให้เกิดสาย DNA สายผสม (Recombinant DNA)

3.การโคลนยีน
-การโคลนยีนโดยอาศัยพลาสมิดของแบคทีเรี ย
❖ Plasmid คือ สารพันธุกรรมที่อยูน่ อกโครโมโซมส่ วนใหญ่อยูใ่ นรู ปของ วงกลม
-สามารถจาลองตัวเองได้
- Plasmid นับเป็ น mobile genetic element
o แยกพลาสมิดที่ใช้เป็ นพาหะและเลือกยีนจากโครโมโซมของสิ่ งมีชีวติ โดยใช้ restriction
enzyme
o เชื่อมชิ้นส่ วน DNA กับ plasmid recombination DNA
o นา recombination DNA ใส่ ในเซลล์แบคทีเรี ยผูร้ ับ
o โคลนยีน โดยอาศัย plasmid ของแบคทีเรี ย
-การโคลนยีนในหลอดทดลองโดยเทคนิค Polymerase Chain Reaction (PCR)
❖ การเพิม่ จานวน DNA ในหลอดทดลอง
❖ ทาปฏิกิริยาอย่างต่อเนื่องกันเป็ นลูกโซ่
❖ ทาให้ได้ DNA สายใหม่เพิ่มเป็ นล้านเท่า
❖ เครื่ องมือ Thermocycle

การประยุคใช้เทคโนโลยีของ DNA -ขั้นตอนของกระบวนการPCR

o เชิงการแพทย์และเภสัชกรรม ตรวจวิเคราะห์การติดเชื้อ HIV o Denaturation แยกสายDNAเกลียวคู่ออกจาก
o เชิงนิติวิทยาศาสตร์ หาลายพิมพ์ DNA (DNA Fingerprint) กัน
o เชิงเกษตร การสร้างสิ่ งมีชีวติ ดัดแปลงพันธุกรรม พืช GMO เพื่อเพิ่ม -เพิ่มอุณหภูมิ
คุณค่าทางอาหาร ชะลอการสุ ก ต้านทานโรค,พืชดัดแปลงพันธุกรรม -สาย DNA คู่
เพื่อยืดอายุของผลผลิตได้ยาวนานขึ้น o Annealing จับคู่ของ primer กับ DNA
แม่แบบ
-ลดอุณหภูมิลง
o Extension สังเคราะห์ DNA สายใหม่ต่อจาก
primer
-สร้างสาย DNA สายคู่เพิม่ ขึ้น
การวิเคราะห์ DNA และการศึกษาจีโนม

❑ การวิเคราะห์ DNA ด้วย Glectrophoresis ❑ การศึกษาจีโนม Genome

-การแยก DNA ในแผ่นวุน้ ในสนามไฟฟ้า/ได้ปรากฏเป็ นแถบ -ปริ มาณ DNA ทั้งหมดอยูใ่ น cell ของสิ่ งมีชีวิต

นางสาวปิ ยดา คากา ม.6/1 เลขที่ 18