PARASITOLOGIA

Organismo

Zelulabakarra

= PROTOZOOak

PARASITO Beste organismo baten

bizi= ostalaria

Zelulanitzak

= HELMINTOAK

Eucariotak Ostalariari esker elikatu

ETA

ARTRÓPODOAK

Derrigorrezkoak: Bizitza zikloaren zati bat

ostalari zehatz baten

Fakultatiboak: aske bizi ahal dira. Ez dute ostalari

OSTALARIAREKIN bat behar bizi zikloa amaitzeko.

DAUKAN

HARREMANAREN

ARABERAKO

Istripuzkoak: ohikoa ez den ostalari batean

SAILKAPENA
sartzen da

Erratikoak: ohikoa ez den ehun edo organo batean

sartzen da

PROTOZOOAK

Protista erreinua

Tamainua: 1- 50µm

Begetatiboa = TROFOZOITO
(merozoitoak,

Formak
esporozoitoak,

Erresistentzia = KISTE Takizoitoak, hiprozoitoak)

Asexuala= esquizogonia (amebak eta flagelatuak)

Ugalketa

Sexuala= esporogonia


Guztiak mugitzen dira

Pseudopodoak
Flageloak

AMEBAK
Zilioak
Microtubuloak

MASTIGOPHORA

Entamoeba hystolítica CILIOPHORA

COCCIDIA

Giardia

Balantidium Plasmodium

Trichomonas

Leishmania
Toxoplasma

Trypanosoma

Hemoflagelatuak: protozoo flagelatuak. Hemoglobinaren hematina

behar dute

Bektoreen bidez Trofozoitos 3

transmititu Ez dituzte

kisteak sortzen Osagai:

-nukleoa

- Flageloa

- Kinetoplastoa

2 ostalari

Gizakian Gizakian

Entamoeba hystolítica

Diagnosia gorotzetan kistak edo

trofozoitoak aurkitzea (diagnosi
zuzena=mikroskopia). Trofozoitoak ere
biopsia laginetatik lor daitezke. Hortaz gain
diagnosi ez zuzenak ere egin daitezke:
inmunofluoreszentzia, ELISA, PCR

Trofozoitoaren zitoplasman 2 zati

bereizten dira, bat gardena: ektoplasma,
eta beste bat granularra: endoplasma.
Nukleo bakarra dago, eta tindatzen ez
bada ez da ikusiko (hematoxilina ferrikoa).
Nukleo barruan kariosoma edo endosoma
agertzen da. Nukleoaren barne mintzean
kromatina granuloak agertzen dira.

Heldu gabeko kisteak glukogeno bakuola

bat dauka, zeina freskoan iodo soluzio
batez tindaturik ikusten den. Hortaz gain,
nukleo bat edo bi ikusten dira eta makil
itxurako egiturak (makil kromatoideak).

Kiste heldua: 4 nukleo

Giardia Lamblia

Hematofago flagelatua: kisterik

ez

Bektorea: are eulia

Leishmaniasia Euliaren ziztada: promastigoteak

gure odolera, makrofagoek

fagozitatuko dituzte eta

amastigote bihurtuko dira.

Amastigoteak makrofagoetan

ugaltzen dira, eta makrofagoa

amastigotes beteta dagoenean
suntsitu egiten da amastigoteak
kanpora irtetzen direlarik.
Amastigote hauek berriz ere
makrofagoek fagozitatuko
dituzte, ehun ezberdinetara
pasatuko dira....Momentu
horretan ere are-euli batek
ziztatuz gero, euli barnera
l pasatuko dira batzuk. Eulian
amastigoteak promastigote
bilakatuko dira eta pertsona bat
kutsatzeko prest egongo da.

Diagnosia: ehunak Giemsarekin tindatu. Makrofagoen barruan amastigoteak ikusiko dira.

Tripanosomiasi

Tripanosoma Cruzi Trypanosoma brucei

Enfermedad de Chagas
Enfermedad del sueño

(Chinches) (mosca Tse-Tse)

Diagnóstico: tinción de muestra de sangre y ver al microscopio

Balantidiosis

Balantidium coli gizakia parasitatzen duen ziliatu bakarra da.

Trofozoitoak: forma obalatua, aurreko aldea atzeko baino

zorrotzagoa izanik. Tamainua: 30 eta 300 μm tartean

• Kanpoalde guztia zilioz inguraturik. Aurreko aldean inbutu

itxurako depresio ziliatu bat dauka: zitostoma; atzekaldean
dagoen depresio txikiak zitopigio izena hartzen du.

• Zitoplasman: erdialdean giltzurrun itxurako makronukleo bat

eta honen ondoan mikronukleo bat. Bakuolak era agertzen
dira.

Kisteak: esferikoak edo oboideak. Tamainua: 40‐60 μm-ko

diametroa. Horma gardena dauka, barnean organismoa ikusten
delarik. Kistearen barnean trofozoitoaren egitura guztiak
mantentzen dira (zilioak, makronukleoa, mikronukleoa...)

Plasmodium

Malaria.

Bektorea: Anopheles eltxoa

Diagnosia: odol frotisa;

serologia; froga molekularrak

HELMINTOAK

Zelulanitzak Ugalketa sexuala

Arraultzak Larbak Helduak

Nematodoak

Zilindrikoak

Gorputza kutikula
Liseri aparatua

gogor eta elastiko

Nerbio sistema

batez inguraturik. Ugalketa organoak

Bertan ostalariari

Zirkulazio sistemarik ez

itsasteko egitura

bereziak aurki

daitezke.

Ascaris lumbricoides

Askaris edo hesteko har zilindriko bezala ezagutzen da. Helduak gizakiaren eta beste primate batzuen
heste mehean bizi dira. Bizitza zikloa zuzena da. Arraultza helduak irenstean, L2 larba heste meharrean
askatzen da, mukosa gurutzatu eta odol eta linfa hodietara heltzen da. Hortik bihotzera eta gero
birikietara iristen da L2. Birikietan kapilareen horma suntsitu eta albeoloetara pasatzen da, non L2 L4
izatera pasatzen den. L4 trakeatik gorako bidea egiten du eta irentsi egiten dugu, heste meharrera
heldu arte; bertan L4 heldu bilakatzen da eta ugalketa ematen da.

Arraultzak

Forma obala (60x45 μm), oskol gogorra eta titiburu itxurako azala. Ostalariaren behazun gatzen
ondorioz, goxoki kolorea izaten du. Gorotz freskoetan arraultza enbrionatu gabe ikusten da, inkubazioa
kanoan ematen baita L2ra heldu arte. Fertilizatu gabeko arraultzak fertilizatutakoak baino luzeagoak
dira eta bere azalak erliebe gutxiago du. Kasu batzuetan azalik gabeko arraultzak ikusten dira.

Enterobius vermicularis

Giza oxiuroa, edo ume har bezala ezaguna. Heste lodian bizi da. Kopulatu ostean arrak hil egiten dira
eta emeak ostalariaren uzkira abiatzen dira arraultzak bertan uzteko: mahats itxurako milaka arraultz
itsaskor uzten dituzte. Ondoren, emea hil egiten da. Arraultzak ordu gutxitara kutsakorrak bilakatzen
dira, L1 larba beraien barnean dakatelarik. Ostalari berri batek arraultzekin kutsatutako janari edo
edariren bat hartzen badu, kutsatu egingo da. Umeak uzki-esku-aho bidez ere kutsatzen dira. Heste
mehen arraultzak apurtzean, larbak heste lodira joango dira eta han heldu bilakatuko dira.

Arraultzak txikiak dira (50x20 μm), oboideak, alde bat zapala eta oskol fin eta erdigardena daukate.

Zestodoak

Har zapalak

Segmentatuak Hermafroditak
Arraultzak

Escolex

(bentosak ditu)
Segmentu Hexakantoak

bakoitzak ugalketa

Proglotideak organuak ditu Zistizerkoak

Teniasia (solitaria)

Tenia solium: bitarteko ostalaria txerria da.

Tenia saginata: bitarteko ostalaria behia.

Normalean har heldu bakarra egoten da hesteetan, baina oso

luzea izan daiteke (metroak)

Transmisioa: gordinik edo gutxi eginiko okela jatean

Proglotideak gorotzen bidez kanporatzen dira

Diagnosia: proglotide eta arraultzak gorotzetan aurkitu

Tenia arraultza

Trematodoak

Zapalak
Bentosak

Gehienak
Hosto itxura Arraultzak
hermafroditak

Reproducción caracol
Rediak
esporokistea Mirazidioak
Zerkariak

(igeri egiten

Sexual

dute)

Fasciola hepática

Parasito heldua behi eta ardien behazun hodietan bizi da. Operkuludun arraultzak (enbrioirik gabeak)
gorotzen bidez irtetzean, arraultzak uretara erortzean inkubatu egingo da miraziodioak sortuz.
Mirazidioak barraskiloen barnean sartzen badira bilakaera bat jasango dute: esporokiste, redia eta
azkenik zerkaria bilakatuko dira. Zerkariak barraskilotik irtengo dira eta enkistatu egingo dira
(metazerkaria). Gizakiak, behiak eta ardiak landareetan dauden metazerkaria hauek jatean kutsatzen
gara.

Gorotzen azterketa parasitologikoa

Azkteketa makroskopikoa: prestar atención a:

• Sendotasuna: gorotzak bigunak, gogorrak, urtsuak diren ikusi

• Mukitsuak diren, odola daukaten...

Azterketa mikroskopikoa: lagin umelak. Aukerak:

• Gatz soluzioa: trofozoitoak, trofozoitoen kisteak eta harren arraultzak eta larbak behatzeko.

• Iodo soluzioa: kisteak agerian uzteko, glukogeno bakuolak agerian geratzen dira.

Bi kasuetan prozedura berdina da: porta batean soluzio tanta bat jarri eta ondoren gorotz kantitate txiki
bat gainean jarri, nahastu eta zabaldu. Azkenik estalkia jarri eta mikroskopioan behatu 10eko
objetiboarekin, zerbait bitxia ikusiz gero objetiboa haunditzen joan.

Kontzentrazio teknikak

Lagin umelen behaketa negatiboa izan bada, baina parasitoak daudela uste badugu, kontzentrazio
teknika bat erabil daiteke arrautltzak, larbak eta kisteak ikusteko. Kasu honetan trofozoitoak deusestatu
egingo lirateke.

Sedimentazio teknika: protozoo, kisteak, arraultzak eta larbak ikusteko. Disolbatzaile bat gehitu,
nahastu, eta itxaron edo zentrifugatu. Sedimentua lortzean, lagina hartu eta porta batean jarri
mikroskopioan behtatzeko.

Flokulazio teknika: azukre disoluzio lodietan kisteek eta arraultzek flotatu egiten dute. Gorotz lagin bat,
beraz, horrelako disoluzio batekin nahastuko dugu eta itxaron egingo dugu gainjalkina sortu arte.
Gainjalkin hori mikroskopioan behatu.

Protozoo tindaketak

Eraldatutako Ziehl-Neelsen tindaketa: kokziodioen ookisteen estalkia azido erresistentea da, beraz,
tindaketa honekin koloreztatu egingo da. Cyptosporidium, Isospora edo Ciclospora ooskisteak gorri
fuksiaz ikusiko dira eta fondoa berde urdinez ikusiko dira erabilitako kontraste tindatzailearen arabera
(malakita berde edo metileno urdina).

Tindaketa trikromikoa: protozooen barne egiturak tindatzen dira. Entamoeba, Giardia, Balantidium,
Cyclospora eta beste batzuk ikuste. Zitoplasma berdez eta nukleoa larrosa ikusten da.

May-Grünwald tindaketa: protozooak ikusteko balio dute, batez ere flagelatuak. Zitoplasma urdin argiz
tindatzen dira eta nukleoa bioletaz.