Trình bày tính chất hóa học cơ bản của cacbonxylic acid: thể hiện tính acid

(phản ứng với chất chỉ thị, phản ứng với kim loại, oxide kim loại, base,
muối) và phản ứng ester hóa.
Tiến trình dạy học:
Hoạt động 2: hình thành kiến thức mới
1) Hoạt động 2.1: Thể hiện tính acid.
1. Mục tiêu:
- Trình bày được tính acid của cacboxylic acid.
2. Nội dung:
- Hs xác định cacboxylic acid trong dung dịch phân li thuận nghịch
và từ đó chứng minh được caboxylic acid là acid yếu.
- Hs trình bày tính chất hóa học của cacboxylic acid: làm quỳ tím
đổi màu; tác dụng được với base, base oxide, muối, kim loại
đứng trước hidro để chứng minh cacboxylic acid có tính chất hóa
học giống với các acid khác.
3. Sản phẩm:
- Cacboxylic acid làm quỳ tím chuyển thành màu đỏ.
- Trong dung dịch, cacboxylic acid phân li thuận nghịch:
CH3COOH H+ + CH3COO-
- Tác dụng với base, ocide base tạo thành muối và nước.
CH3COOH + NaOH → CH3COONa + H2O
CH3COOH + OH- → CH3COO- + H2O
2CH3COOH + ZnO → (CH3COO)2Zn + H2O
- Tác dụng với muối
Nhỏ dung dịch acetid acid vào đá vôi, thấy có khí cacbonir (CO 2)
thoát ra:
2CH3COOH + CaCO3 → (CH3COO)2Ca + H2O + CO2↑
2CH3COOH + CaCO3 → CH3COO- + Ca2+ + H2O + CO2↑
- Tác dụng với kim loại trước hydro trong dãy hoạt động hóa học
của các kim loại tạo thành muối và giải phóng hydro.
Ngâm một lá kẽm mỏng trong dung dịch acetid acid, thấy có bọt
khí hydro thoát ra:
2CH3COOH + Zn → (CH3COO)2Zn + H2↑
2CH3COOH + Zn → 2CH3COO- + Zn2+ + H2↑
4. Tổ chức dạy học:
- Gv yêu cầu hs đọc sách sgk trước.
- Gv cho hs xem hình:
 - Gv đặt câu hỏi:
 Tại sao dung dịch hydrochloric acid và dung dịch acetid acid
có cùng nồng độ mol mà nồng độ pH lại khác nhau?
- Gv thông báo thời gian suy nghĩ ….. giây sau đó yêu cầu 2-3 hs
đứng lên trả lời?
- Gv nhận xét và đưa ra kết luận: tính acid của acetid acid yếu hơn
hydrochloric acid → cacboxylic acid là một acid yếu.
- Gv đặt vấn đề: Nếu cacboxylic acid là một acid yếu thì nó có khả
năng làm quỳ tím chuyển thành màu đỏ, tác dụng base, base
oxide, muối và kim loại đứng trước hidro như các acid khác hay
không?
- Gv mời 1 hs đứng lên trả lời rồi nhận xét và đưa ra kết luận:
cacboxylic acid tuy yếu nhưng vẫn có tính chất hóa học như các
acid khác.
- Gv tổ chức một trò chơi nhỏ: yêu cầu 4 bạn lên bảng trong 1 phút
viết ra 4 phương trình hóa học minh họa cacboxylic acid tác dụng:
 Base
 Base oxide
 Muối
 Kim loại đứng trước hidro
- Gv nhận xét và trao giải cho hs.
2) Hoạt động 2.2: phản ứng ester hóa.
1. Mục đích:
- Trình bày được phản ứng ester của cacboxylic acid.
2. Nội dung:
- Hs thực hành thí nghiệm cho ethanol tác dụng với acetid acid để
nắm được khái niệm và cơ chế phản ứng của ester hóa.
3. Sản phẩm:
 - Hiện tượng: Chất lỏng tách thành hai lớp: lớp phía trên có mùi
thơm nhẹ.
CH3COOH + C2H5OH CH3COOC2H5 + H2O
4. Tổ chức dạy học:
- Gv chia lớp thành 6 nhóm ( 1 nhóm: 6-8 người)
- Gv phát giấy thực hành và hướng dẫn hs làm thí nghiệm.
- Gv thông báo thí nghiệm thực hiện trong … phút.

HƯỚNG DẪN THỰC HÀNH THÍ NGHIỆM

Chất Dụng cụ Cách thực hiện

- Cho 1 ml ethanol và 1 ml acetid acid

và vài giọt dung dịch sulfuric acid đặc vào
ống nghiệm.
Ethanol, acid
- Lắp ống dẫn hơi vào ống nghiệm
acetic, acid ống nghiệm,
- Lắc đều ống nghiệm, dùng đèn cồn hơ
sulfuric đặc, đèn cồn, giá
đều ống nghiệm và sau đó đặt đèn cồn đun
dung dịch đỡ, pipet, ống
sôi dung dịch.
sodium dẫn hơi
- Làm lạnh, sau đó rót 2 ml dung dịch
chloride
sodium chloride bão hòa vào ống nghiệm.
- Khi kết thúc thí nghiệm, cần tắt đèn
cồn trước rồi mới tháo ống dẫn hơi.

- Sau khi thực hiện thí nghiệm, gv yêu cầu hs trả lời các câu hỏi
trong … phút:
a. Viết hiện tượng và phương trình phản ứng.
b. Acid sulfuric đặc và sodium chloride đóng vai trò gì trong
phản ứng?
c. Có thể thay thế dùng đèn cồn đun sôi dung dịch bằng
phương pháp khác hay không?
d. Việc làm lạnh dung dịch có tác dụng gì?
e. Tại sao khi kết thúc ống nghiệm cần tắt đèn cồn trước?
- Gv mời 3 nhóm trả lời câu hỏi và 3 nhóm nhận xét câu trả lời.
- Gv nhận xét và rút ra câu trả lời:
a. Hiện tượng: Chất lỏng tách thành hai lớp, lớp phía trên có mùi
thơm.
Phương trình phản ứng:
CH3COOH + C2H5OH CH3COOC2H5 + H2O
 b. Vai trò của sulfuric acid đặc: làm chất hút nước, xúc tác, và
tăng hiệu suất phần ứng.
Vai trò của sodium chloride: để tăng tỉ trọng của dung dịch làm
ester tách lớp.
c. Có thể thay thế bằng phương pháp đun cách thủy (trong nồi
nước nóng) khoảng 5 - 6 phút ở 65 - 70°C.
d. Khi kết thúc ống nghiệm cần tắt đèn cồn trước vì ester tạo
thành dễ bắt cháy gây nguy hiểm.
- Gv rút ra kết luận: Phản ứng giữa alcohol và cacboxylic acid tạo
thành ester và nước được gọi là phản ứng ester hóa. Đặc điểm
của phản ứng ester hóa là thuận nghịch và cần sulfuric acid đặc
làm chất xúc tác.
Hoạt động 3:
Hoạt động 4: