Professional Documents
Culture Documents
➢ - Tranh 1: Hoạt động sản xuất nuôi thủy hải sản: Để có thể tạo ra sản phẩm thủy
sản bán cho người tiêu dùng thì người sản xuất cần phải có vốn để mua nguyên vật
liệu tạo ra những giàn nuôi, thức ăn, con giống,…
- Tranh 2: Hoạt động phân phối – trao đổi: Thủy sản sau khi được đánh bắt lên sẽ
được phân chia đến các đầu mối, địa điểm khác nhau để đến tay người tiêu dùng,
người tiêu dùng sẽ mua các sản phẩm thủy sản đó tại các quầy thủy sản tại chợ hoặc
siêu thị.
- Tranh 3: Hoạt động tiêu dùng: Người tiêu dùng sau khi mua các sản phẩm thủy sản
tại chợ hoặc các siêu thị sẽ về để chế biến, sử dụng các sản phẩm đó tùy theo nhu cầu
cá nhân.
- Tranh 4: Hoạt động sản xuất quần áo: Người lao động trong công xưởng sử dụng các
nguyên vật liệu như máy may, vải, chỉ để tạo ra những sản phẩm may mặc cho người
tiêu dùng.
- Tranh 5: Hoạt động phân phối – trao đổi, tiêu dùng: Các sản phẩm may mặc được
phân phối tới các cửa hàng quần áo, người tiêu dùng sẽ đến các cửa hàng đó để mua
những sản phẩm quần áo để phục vụ tùy theo nhu cầu.
*** Khám phá ***
Câu 1. Hoạt động sản xuất trên đã mang lại hiệu quả như thế nào cho gia đình anh
D và xã hội?
➢ - Hiệu quả cho gia đình anh D: Do anh D áp dụng hiệu quả các kĩ thuật trồng trọt
nên mỗi năm đã tạo ra nhiều nông sản sạch, có giá trị cao tạo ra thu nhập lớn, làm cho
đời sống gia đình được nâng cao.
- Hiệu quả cho xã hội: Người tiêu dùng được sử dụng nhiều loại nông sản sạch, có chất
lượng cao, góp phần thúc đẩy nền kinh tế phát triển.
Câu 2. Em hãy đọc các yêu cầu sau và thực hiện yêu cầu
Trường hợp 1.
- Nêu vai trò của hoạt động phân phối đối với người sản xuất và người tiêu dùng.
➢ *Trường hợp 1:
- Nhận xét: Việc thu hẹp sản xuất áo sơ mi nam, nữ và tăng đầu tư máy móc, nhân
công hoàn thành các đơn hàng quần áo bảo hộ thể hiện sự linh hoạt, nhạy bén trong
việc nắm bắt kịp xu hướng của thị trường đem lại hiệu quả, doanh thu và lợi nhuận cho
doanh nghiệp.
- Vai trò: Hoạt động phân phối là cầu nối trung gian giữa sản xuất và tiêu dùng. Nhờ
có hoạt động phân phối mà sản phẩm của người sản xuất mới có thể đến tay người tiêu
dùng. Cũng vì nhờ có hoạt động phân phối mà các sản phẩm của người sản xuất mới
có thể bán cho người tiêu dùng, mới có thể thu được lợi nhuận.
Trường hợp 2.
- Nêu vai trò của hoạt động trao đổi với người sản xuất và người tiêu dùng.
- Hãy kể tên các hình thức trao đổi, mua bán trực tuyến khác mà em biết.
➢ *Trường hợp 2:
- Vai trò: Hoạt động trao đổi đóng vai trò kết nối sản xuất với tiêu dùng. Hoạt động
trao đổi giúp người sản xuất bán được sản phẩm, duy trì sự phát triển hoạt động sản
xuất và đáp ứng được nhu cầu mua sắm của người tiêu dùng.
- Một số hình thức trao đổi, mua bán trực tuyến: Hình thức mua bán trên các trang
mạng xã hội như facebook, instagram, tiktok,… dưới hình thức đăng bài hoặc
livestream.
Câu 3. Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi.
- Thị hiếu của người tiêu dùng thay đổi như thế nào so với các năm trước.
- Hoạt động tiêu dùng có vai trò như thế nào đối với sản xuất, phân phối-trao
đổi?
➢ - So với các năm trước thị hiếu của người tiêu dùng không chỉ quan tâm đến mục
đích sử dụng mà còn chú ý đến nguồn gốc, nguyên liệu sản xuất nhằm đảm bảo an
toàn sức khỏe.
- Hoạt động tiêu dùng chính là mục đích của sản xuất, con người sản xuất ra các sản
phẩm là để thỏa mãn các nhu cầu vật chất và tinh thần của mình. Nhờ có cầu nối trung
gian là hoạt động phân phối – trao đổi mà những sản phẩm từ hoạt động sản xuất mới
đến tay người tiêu dùng.
Câu 4. Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi.
➢ *Trường hợp 1:
- Nhận xét: Dự định hoạt động kinh doanh của anh K sẽ không đạt hiệu quả. Vì anh K
là người mới mở cửa hàng nên nếu anh sử dụng những nguyên liệu rẻ, kém chất lượng
như vậy thì sẽ không thu hút được nhiều khách hơn nữa việc sử dụng những nguyên
liệu rẻ, kém chất lượng như thế sẽ không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm gây nguy
hại cho sức khỏe người tiêu dùng, vi phạm đạo đức người kinh doanh.
- Nếu là anh K, em sẽ tìm mua nguồn nguyên liệu đảm bảo chất lượng để chế biến trà
sữa, em sẽ bán với mức giá thành vừa phải để giữ khách. Khi công việc kinh doanh đã
ổn định và có một lượng khách nhất định, em sẽ tăng giá thành sản phẩm lên để đảm
bảo việc kinh doanh có lãi.
Trường hợp 2.
- Em có nhận xét gì về hoạt động của Doanh nghiệp Q?
- Hoạt động đó có ý nghĩa như thế nào đối với kinh tế-xã hội?
➢ a – Em không đồng tình với ý kiến này vì để tạo ra lợi ích về kinh tế, từ đó thúc đẩy
và phát triển kinh tế quốc gia còn có rất nhiều lĩnh vực kinh doanh khác như du lịch,
ngoại tệ,…
b – Em đồng ý với ý kiến này vì người sản xuất sẽ căn cứ vào thị hiếu của người tiêu
dùng để xác định số lượng và chất lượng của hàng hóa để đưa ra thị trường. Hơn nữa,
một sản phẩm có bán được nhiều hay không, chất lượng như thế nào thì phải thông
qua hoạt động tiêu dùng mới có thể đánh giá được.
Trường hợp 1.
1. Xác định các hoạt động kinh tế mà các hãng xe công nghệ đang tham gia.
2. Nêu những đóng góp mà các hãng xe công nghệ mang lại cho nền kinh tế.
➢ *Trường hợp 1:
- Các hoạt động kinh tế:
+ Hoạt động sản xuất: Các hãng xe tuyển dụng tài xế và kí kết hợp đồng, chuẩn bị
phương tiện, trang phục cho tài xế.
+ Hoạt động phân phối – trao đổi: các hãng xe mở app trên phần mềm, tài xế kết nối
với khách hàng qua app đó trên điện thoại, khách hàng lựa chọn theo nhu cầu cá nhân.
+ Hoạt động tiêu dùng: tài xế thực hiện lái xe, giao hàng đến điểm đến mà khách hàng
yêu cầu.
- Những đóng góp: Làm tăng GDP trong ngành vận tải lên đáng kể, tăng thu nhập và
thu nhập ổn định cho người lao động, thúc đẩy và thu hút đầu tư mới, đặc biệt là vào
lĩnh vực đổi mới, sáng tạo, góp phần đẩy nhanh phát triển kinh tế số ở Việt Nam nói
chung và lĩnh vực vận tải nói riêng.
Trường hợp 2.
- Nhận xét về việc làm của K và T khi tham gia vào hoạt động kinh tế trên.
➢ *Trường hợp 2:
- Các hoạt động kinh tế:
+ Hoạt động sản xuất: K và T góp tiền mua nguyên vật liệu để làm ra những bó hoa.
+ Hoạt động phân phối – trao đổi: K và T bán những bó hoa đó cho người mua hoa.
- Nhận xét: Hoạt động kinh tế của K và T tham gia là một hoạt động kinh tế đem lại
hiệu quả, vừa sức, đúng dịp mùng 8 tháng 3. Vì vậy, việc kinh doanh trên đã đem lại
một số tiền nhỏ cho hai bạn có thể phát triển bản thân.
- Nhận xét về tác động của xu hướng "tiêu dùng xanh" đến đời sống xã hội.
➢ *Trường hợp 3:
- Hoạt động kinh tế:
+ Hoạt động tiêu dùng: Người tiêu dùng lựa chọn các sản phẩm bình đượng nước bằng
thủy tinh, sử dụng túi vải,…
- Nhận xét: Xu hướng “tiêu dùng xanh” góp phần giảm thải rác thải nhựa, túi nylon ra
môi trường, có những lợi ích như nâng cao độ an toàn, sức khỏe và giảm chi phí cho
người tiêu dùng; giảm thiểu sử dụng năng lượng và tài nguyên thiên nhiên.
Câu 3. Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi:
- M đã tham gia hoạt động nào cùng gia đình? Em có ý kiến như thế nào về việc
làm của M?
- Em sẽ làm gì để tham gia vào các hoạt động kinh tế phù hợp với lứa tuổi?
➢ - M đã tham gia hoạt động phân phối – trao đổi cùng gia đình khi đã tham gia trả
lời điện thoại các đơn đặt hàng của khách hàng, M còn giới thiệu sản phẩm của gia
đình qua mạng xã hội để mọi người biết đến nhiều hơn.
Việc làm của M đã trực tiếp tham gia trực tiếp vào hoạt động kinh tế của gia đình, đem
lại cơ hội và khả năng phát triển và tiêu thụ sản phẩm của gia đình.
- Em sẽ lựa chọn, học hỏi thêm những kiến thức kinh tế phù hợp để tham gia vào
những hoạt động kinh tế phù hợp với lứa tuổi của mình, tham gia hỗ trợ những hoạt
động kinh tế phù hợp với khả năng.
Câu 4. Em hãy đọc tình huống sau và trả lời câu hỏi
- Em có đồng tình với hành động của B không? Vì sao?
➢ - Em rất đồng tình với hành động của B vì khi thấy hộ kinh doanh P thường xuyên
để bún dưới đất B đã không im lặng mà nói với mẹ và bảo mẹ phản ánh đến chính
quyền.
- Nếu là B em sẽ nói với mẹ nếu mình không phản ánh sớm thì những người đến mua
phải ăn những sợi bún ở dưới đất, mất vệ sinh an toàn thực phẩm, ảnh hưởng đến sức
khỏe, không phải vì tình làng nghĩa xóm mà đánh đổi sức khỏe của bao nhiêu người
được.
- Mặt hàng kinh doanh: hoa, thiệp để tặng nhân ngày Nhà giáo Việt Nam 20-11.
- Đối tượng mua: các bạn học sinh trong lớp và các bạn học sinh trong trường.
- Thời gian thực hiện: Từ ngày 10/11 đến ngày 20/11.
- Quá trình thực hiện:
+ Góp quỹ để mua nguyên vật liệu làm hoa và thiệp.
+ Tiến hành làm hoa và thiệp với nhiều mẫu mã đa dạng.
+ Tiến hành quảng cáo tại lớp – trường, giao bán và nhận làm hoa, thiệp theo sở thích
của các bạn học sinh.
+ Thực hiện bán các sản phẩm hoa và thiệp.
+ Tiến hành nghiệm thu kế hoạch.
Câu 2. Em hãy tìm hiểu và viết bài giới thiệu một sản phẩm thân thiện với
môi trường và chia sẻ cùng các bạn trong lớp.
➢ Giới thiệu sản phẩm: Ống hút tre
Ống hút tre là sản phẩm được làm hoàn toàn từ cây tre, rất thân thiện với môi trường
và an toàn với người sử dụng. Với đặc tính có thân cứng, trơn và dẻo lại sinh trưởng
mạnh mẽ trong môi trường khí hậu nhiệt đới ẩm nên người ta đã chế tạo tre thành ống
hút và dần sử dụng thay thế cho ống hút nhựa.
Trải qua nhiều bước sản xuất truyền thống, hoàn toàn không sử dụng hóa chất, chúng
ta sẽ có được thành phẩm là những chiếc ống hút tre với nhiều kích thước khác nhau.
Đây thực sự là giải pháp thay thế giúp bảo vệ môi trường, đồng thời cũng bảo vệ sức
khỏe người sử dụng.
Ống hút tre đang dần thay thế cho các loại ống hút nhựa trên thị trường. Công dụng
lớn nhất của ống hút tre chính là được sử dụng để uống nước. Nếu các bạn chú ý thì rất
nhiều quán café hiện nay đều ưu tiên dùng ống hút tre thay cho ống hút nhựa.
Hơn nữa, ống hút tre được làm với nhiều kích thước phù hợp cho bạn uống cafe, trà
sữa,… Bên cạnh đó, loại ống hút này có độ bền cao, sau khi uống có thể rửa lại và tái
sử dụng. Điều này sẽ giúp cho chủ kinh doanh đồ uống có thể tiết kiệm được một
khoản kha khá thay vì sử dụng ống hút nhựa 1 lần và vứt đi.
➢ - Tranh 1: Người sản xuất: là các cá nhân, hộ gia đình, doanh nghiệp…sử dụng các
yếu tố đầu vào như nguồn vốn, sức lao động, tài nguyên để tạo ra hàng hóa cho xã hội.
- Tranh 2: Nhà nước: có vai trò điều tiết và tạo điều kiện thuận lợi cho các ngành kinh
tế khác nhau hoạt động sản xuất kinh doanh hiệu quả, tác động để điều chỉnh và khắc
phục những vấn đề nảy sinh trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội.
- Tranh 3,4: Các chủ thể trung gian gồm những tổ chức, cá nhân giữ vai trò kết nối
giữa người sản xuất và người tiêu dùng.
➢ - Những việc làm của anh H thể hiện trách nhiệm với tư cách là chủ thể sản xuất
tham gia vào nền kinh tế:
+ Có tinh thần học hỏi bằng cách sưu tầm tài liệu, tìm hiểu cách phòng và điều trị các
chứng bệnh trên đàn dê.
+ Cung cấp đàn dê có chất lượng đến với người tiêu dùng, mang lại thu nhập ổn định,
tạo việc làm cho người dân địa phương.
+ Tuân thủ đóng thuế đầy đủ.
+ Quyên góp tiền ủng hộ làm đường xá, trường học,…góp phần phát triển kinh tế-xã
hội.
- Những đóng góp cho nền kinh tế và cho đời sống xã hội:
+ Thu nhập ổn định góp phần làm tăng GDP, thu nhập bình quân đầu người tăng.
+ Chất lượng cuộc sống được cải thiện do thu nhập ổn định.
+ Đường xá, trường học được xây dựng góp phần phát triển đời sống của người dân
trong vùng.
Câu 2. Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi:
- Việc làm của chị V có ý nghĩa như thế nào đối với các hoạt động kinh tế?
➢ - Chị V trước khi mua hàng đều sẽ cân nhắc, sẵn sàng trả giá cao hơn đối với các
sản phẩm có các yếu tố bảo vệ môi trường, các sản phẩm làm từ tự nhiên.
- Ý nghĩa đối với các hoạt động kinh tế:
+ Có vai trò định hướng đối với nhà sản xuất: sự ra đời và phát triển của các doanh
nghiệp sản xuất các sản phẩm làm từ tự nhiên, các sản phẩm bảo vệ môi trường; làm
tăng sản lượng các sản phẩm từ tự nhiên, các sản phẩm bảo vệ môi trường.
+ Thúc đẩy nhanh quá trình tiêu thụ các sản phẩm làm từ tự nhiên, các sản phẩm có
thể tái chế.
Câu 3. Chủ thể kinh tế nào được đề cập trong trường hợp trên? Hoạt động của hệ
thống siêu thị A đã giúp ích gì cho người sản xuất và người tiêu dùng?
➢- Chủ thể kinh tế được đề cập trong trường hợp trên là: Chủ thể trung gian
- Đối với người sản xuất, hoạt động thu mua sản phẩm của siêu thị A giải quyết đầu ra
ổn định cho những người sản xuất. Đối với người tiêu dùng, hoạt động của siêu thị A
đã mang đến những sản phẩm có chất lượng tốt nhất đến tay người tiêu dùng. Ngoài
ra, hoạt động của siêu thị A còn đáp ứng và thỏa mãn các nhu cầu khác của người tiêu
dùng như được tham gia hàng loạt các chương trình giới thiệu sản phẩm, khuyến mãi,
chính sách chăm sóc khách hàng chu đáo.
Câu 4. Em hãy đọc thông tin dưới đây và trả lời câu hỏi.
- Nhà nước đã làm gì trước khó khăn của doanh nghiệp do tác động của dịch
bệnh Covid-19?
- Theo em, Nhà nước có vai trò như thế nào đối với nền kinh tế?
➢ - Trước khó khăn của doanh nghiệp do tác động của dịch bệnh Covid-19, Nhà nước
đã thông qua nghị quyết giảm 30% thuế thu nhập doanh nghiệp cho các doanh nghiệp
vừa và nhỏ, có doanh số dưới 200 tỉ đồng/năm.
- Nhà nước có vai trò điều tiết và tạo điều kiện thuận lợi cho các ngành kinh tế khác
nhau hoạt động sản xuất kinh doanh hiệu quả, tác động để điều chỉnh và khắc phục
những vấn đề nảy sinh trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội.
Câu 5. Em hãy đọc thông tin dưới đây và trả lời câu hỏi.
Trường hợp 1.
➢*Trường hợp 1:
- Trình bày vai trò của bản thân với tư cách là một chủ thể tham gia trong nền
kinh tế.
➢*Trường hợp 2:
- Chị B với vai trò là chủ thể trung gian đã chủ động trong việc cung cấp đa dạng các
sản phẩm phụ vụ nhu cầu của người tiêu dùng, chủ động tìm hiểu nguồn gốc, xuất xứ
của sản phẩm trước khi đến tay người tiêu dùng. Việc làm đó không chỉ góp phần giúp
người tiêu dùng dễ dàng lựa chọn theo nhu cầu cá nhân mà còn góp phần kết nối với
người sản xuất.
- Vai trò:
+ Thực hiện sản xuất những sản phẩm đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng.
+ Lựa chọn, tiêu dùng những hàng hóa có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng.
+ Phê phán những hành vi trái pháp luật trong hoạt động kinh tế.
+ Cung cấp, lựa chọn những sản phẩm, mẫu mã đa dạng phục vụ nhu cầu của người tiêu
dùng.
- Em hãy nhận xét về việc làm của chị N và cách ứng xử của người quản lí trung tâm
thương mại trong trường hợp trên.
- Với tư cách là người tiêu dùng, hãy liệt kê những tiêu chí của bản thân khi mua sắm.
➢ *Trường hợp 3:
- Việc làm của chị N thể hiện quyền và trách nhiệm của người tiêu dùng khi đã kịp thời phát
hiện và phản ánh đối với những hành vi gây ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.
Cách ứng xử của quản lí trung tâm thương mại đã thể hiện việc dám nhận trách nhiệm về
mình và cam kết sẽ kiểm tra kĩ lưỡng các sản phẩm nhằm đảm bảo an toàn cho sức khỏe
người tiêu dùng.
+ Mẫu mã đẹp
a. Người sản xuất chỉ cần tối đa hóa lợi nhuận, không cần quan tâm đến quyền lợi
người tiêu dùng.
b. Sự đa dạng nhu cầu của người tiêu dùng ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động
sản xuất.
c. Trong nền kinh tế thị trường, hoạt động của các chủ thể kinh tế đều chịu sự
điều tiết, can thiệp của Nhà nước.
d. Chủ thể trung gian tồn tại độc lập với người sản xuất và người tiêu dùng.
➢ a – Em không đồng tình với ý kiến này vì người sản xuất ngoài việc quan tâm đến
lợi nhuận cần phải quan tâm đến quyền lợi người tiêu dùng. Mục đích của sản xuất là
để phục vụ nhu cầu người tiêu dùng. Muốn sản xuất lâu bền, có lợi nhuận cao thì phải
quan tâm đến nhu cầu và quyền lợi của người tiêu dùng.
b – Em đồng ý với ý kiến này vì sự đa dạng nhu cầu của người tiêu dùng sẽ có vai trò
quan trọng trong việc định hướng, tạo động lực cho sản xuất phát triển. Người sản xuất
sẽ dựa vào nhu cầu của người tiêu dùng để điều chỉnh, định hướng sản xuất những mặt
hàng đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng.
c – Em đồng ý với ý kiến này vì trong nền kinh tế thị trường, xét về vai trò kinh tế, nhà
nước thực hiện chức năng quản lý nhà nước về kinh tế đồng thời thực hiện những biện
pháp để khắc phục những vấn đề nảy sinh của thị trường. Bởi thế, hoạt động của các
chủ thể kinh tế đều chịu sự điều tiết, can thiệp của Nhà nước, điều này sẽ giúp các chủ
thể kinh tế sản xuất kinh tế trong khuôn khổ, tránh rủi ro khi sản xuất kinh tế.
d – Em không đồng tình với ý kiến này vì chủ thể trung gian đóng vai trò là cầu nối
giữa người sản xuất và người tiêu dùng. Nếu không có những chủ thể trung gian này
thì người sản xuất sẽ khó có thể bán hết được sản phẩm của mình, còn người tiêu dùng
sẽ không thể tiếp cận được những mặt hàng đó của người sản xuất.
Câu 2. Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi:
Trường hợp 1
- Em có đồng tình với quan niệm mua sắm của cô N không? Vì sao?
- Với tư cách là người tiêu dùng, em sẽ làm gì để thể hiện trách nhiệm của mình?
- Theo em, hoạt động của Hộ kinh doanh A phù hợp hay chưa? Vì sao?
➢ *Trường hợp 2:
- Hộ kinh doanh A đã có trách nhiệm đưa ra thị trường những sản phẩm thân thiện với
môi trường như ống hút, đũa,…làm từ tre. Hơn nữa, hộ kinh doanh A còn thu mua
nguyên liệu từ người nông dân, tạo việc làm cho người lao động, góp phần thúc đẩy sự
phát triển kinh tế - xã hội.
- Theo em, hoạt động của hộ kinh doanh A đã phù hợp vì đã có trách nhiệm cung cấp
những hàng hóa không làm tổn hại đối với con người, môi trường và xã hội. Ngoài ra,
việc sản xuất những mặt hàng thân thiện với môi trường đó còn đem lại thu nhập cho
người lao động, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội.
Trường hợp 3.
- Là người tiêu dùng, em đánh giá như thế nào với cách xử lí của Công ti B? Vì
sao?
➢ *Trường hợp 3:
Là người tiêu dùng, em đồng tình với cách xử lí của công ti B vì nếu không thu hồi số
sản phẩm đó, số sản phẩm đó sẽ được tung ra thị trường và bán cho người tiêu dùng,
gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người tiêu dùng. Hơn nữa, trách nhiệm của người sản
xuất là phải cung cấp những hàng hóa không làm tổn hại đối với con người, môi
trường và xã hội. Vì vậy, công ti B đã thực hiện rất đúng trách nhiệm của mình.
➢*Trường hợp 4:
Câu 3. Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi:
- Theo em, chị H cần làm gì để bảo vệ quyền lợi của mình?
➢ Chị H cần viết đơn phản ánh lên tổng công ti của trang bán hàng điện tử đó để phản
ánh và yêu cầu đổi sản phẩm khác đúng mẫu, nếu như vẫn không nhận được phản hồi
chị cần viết đơn khiếu nại lên các tổ chức xã hội để bảo vệ quyền lợi của mình theo
quy định của Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
➢Bài viết về vai trò của người tiêu dùng, người sản xuất khi tham gia trong nền kinh
tế.
Vai trò của người sản xuất khi tham gia trong nền kinh tế
Thứ nhất, người sản xuất có vai trò cung cấp những mặt hàng nhằm thỏa mãn nhu cầu
của người tiêu dùng.
Thứ hai, người sản xuất có vai trò bảo đảm chất lượng đối với sản phẩm trước khi đưa
ra thị trường và chịu trách nhiệm về chất lượng sản phẩm do mình sản xuất; thể hiện
các thông tin về chất lượng trên nhãn hàng hóa, bao bì, trong tài liệu kèm theo hàng
hóa.
Thứ ba, người sản xuất có vai trò rất lớn trong việc cung cấp ra thị trường những mặt
hàng không làm tổn hại đến con người, môi trường và xã hội.
Thứ tư, người sản xuất đảm bảo việc tạo ra lợi nhuận từ những hàng hóa mình sản
xuất, góp phần phát triển kinh tế xã hội.
Vai trò của người tiêu dùng khi tham gia trong nền kinh tế
Thứ nhất, với tư cách là người sử dụng sản phẩm, người tiêu dùng quan tâm tới các
đặc trưng của sản phẩm và cách sử dụng hàng hóa tối ưu.
Thứ hai, với tư cách là người trả tiền để mua sản phẩm, người tiêu dùng quan tâm tới
giá cả của các loại hàng hóa và giới hạn ngân sách dành cho các loại hàng hóa khác
nhau. Những mục quảng cáo liên quan tới giảm giá hay khuyến mãi thường có sức hấp
dẫn đối với người tiêu dùng nhạy cảm với giá cả.
Câu 2. Với tư cách là người tiêu dùng có trách nhiệm, em hãy viết bài viết ngắn
chia sẻ những điều cần lưu ý khi sử dụng sản phẩm, dịch vụ cho bản thân và gia
đình.
➢ Để trở thành một người tiêu dùng có trách nhiệm, ngoài việc hiểu rõ quyền lợi của
mình, người tiêu dùng cũng được hướng dẫn bởi các tiêu chuẩn xã hội và môi trường
nhằm tạo ra môi trường thuận lợi cho tất cả mọi người và đảm bảo tiêu dùng với tác
động tối thiểu đến môi trường.
Mua có nghĩa là thỏa mãn nhu cầu hoặc mong muốn, nhưng nó cũng kích hoạt một
loạt các quá trình kinh tế, xã hội và môi trường. Do đó, trước khi quyết định mua một
thứ gì đó, chúng ta cần xác định khả năng kinh tế thực sự của mình, sau đó chọn sản
phẩm, không chỉ vì giá cả hay chất lượng của chúng, mà còn vì chúng thân thiện với
môi trường.
Ngoài ra, tiêu dùng có trách nhiệm còn được thể hiện ở những việc làm đơn giản như
tiết kiệm điện, nhiệt, nước hoặc nhiên liệu có thể cải thiện chất lượng cuộc sống trong
cộng đồng. Cách chúng ta tiêu thụ là nguyên nhân và kết quả của nhiều vấn đề môi
trường mà hành tinh phải đối mặt ngày nay: phá rừng, quá tải rác thải nhựa, biến đổi
khí hậu và mất đa dạng sinh học. Vì vậy, quyết định tiêu dùng của chúng ta quan trọng
hơn chúng ta nghĩ.
Tiêu dùng là động lực của sản xuất, có cầu ắt sẽ có cung. Chính vì thế, việc thay đổi
tư duy, thói quen mua sắm để trở thành một người tiêu dùng thông thái là vô cùng
quan trọng. Khi chúng ta chuyển sang sử dụng những sản phẩm thân thiện với môi
- Hoạt động kinh tế nào diễn ra tại chợ trong trường hợp trên? Các yếu tố nào
tham gia vào hoạt động kinh tế đó?
- Trong các hoạt động kinh tế kể trên, các chủ thể kinh tế tác động với nhau
nhằm xác định điều gì? Các quan hệ kinh tế nào được xác lập?
➢ - Hoạt động kinh tế diễn ra tại chợ là hoạt động phân phối – trao đổi.
- Các yếu tố tham gia vào hoạt động kinh tế đó:
+ Hàng hóa
+ Người bán hàng
+ Người mua hàng
+ Tiền tệ
- Trong các hoạt động kinh tế trên, các chủ thể kinh tế tác động với nhau nhằm xác
định số lượng hàng hóa và giá cả hàng hóa.
- Các quan hệ kinh tế được xác lập:
Trường hợp 1.
- Thị trường cung cấp cho Công ti A những thông tin gì? Những thông tin đó có ý
nghĩa như thế nào đối với Công ti A?
- Sản phẩm mới của Công ti A có được người tiêu dùng thừa nhận không? Vì
sao?
➢ *Trường hợp 1:
- Thị trường cung cấp cho Công ti A những thông tin sau:
+ Nhu cầu của người tiêu dùng về sản phẩm dầu gội tự nhiên.
+ Trên thị trường chưa có sản phẩm này.
Đối tượng trao đổi mua bán là những mặt Đối tượng trao đổi mua bán là những tiện
hàng vật chất mà khách hàng có thể nhìn nghi, lợi ích hoặc phương tiện được cung cấp
thấy hoặc chạm vào. bởi người khác.
Ví dụ: Thị trường cà phê, thị trường lúa gạo, Ví dụ: Thị trường chứng khoán, thị trường
… du lịch,…
Câu 2. Hãy thảo luận cùng các bạn và cho biết em đồng ý hay không đồng ý với ý
kiến nào dưới đây. Giải thích vì sao.
➢ a – Em không đồng ý với ý kiến này vì các yếu tố cơ bản của thị trường bao gồm
người sản xuất, người tiêu dùng, hàng hóa và tiền tệ.
b – Em đồng ý với ý kiến này vì ở bất kì nơi đâu, tại bất cứ thời điểm nào các giao
dịch hàng hóa, dịch vụ hoàn toàn có thể được diễn ra.
c – Em không đồng ý với ý kiến này vì thị trường còn có các quan hệ khác như quan
hệ cạnh tranh, hợp tác; quan hệ trong nước, ngoài nước; quan hệ giá trị, giá trị sử
dụng.
- Theo em, việc làm ấy ảnh hưởng thế nào đến thương hiệu Gạo thơm A trên thị
trường?
➢ *Trường hợp 1:
- Việc làm của anh B đang làm ảnh hưởng đến thương hiệu và chất lượng của mặt
hàng gạo thơm A của địa phương, việc làm này có thể gây ảnh hưởng xấu đến thương
hiệu cũng như sức khỏe người tiêu dùng.
- Việc làm của anh B có thể nhận được những nhận xét, đánh giá không tích cực về
mặt hàng gạo thơm A khi tung ra thị trường, người tiêu dùng sẽ quay đầu với mặt hàng
này, khiến cho thương hiệu gạo thơm A có thể không còn đứng vững trên thị trường
được nữa, làm ảnh hưởng và liên lụy tới các hộ gia đình làm ăn chân chính khác tại địa
phương.
Trường hợp 2.
- Em có nhận xét gì về việc làm của người dân ở địa phương H?
- Việc làm này ảnh hưởng như thế nào đến thị trường cà phê?
➢ *Trường hợp 2:
- Việc làm của người dân địa phương H đang chạy theo giá cả của thị trường, việc chặt
cà phê và chuyển sang trồng cây macaddamia sẽ làm thị trường cà phê và thị trường
maccadiamia xảy ra biến động.
- Việc làm này làm cho nguồn cung ứng cà phê ra thị trường bị giảm sút đáng kể, cung
ứng ít hơn nhu cầu vì vậy rất dễ xảy ra khả năng giá cà phê tăng cao.
Câu 4. Em hãy đọc tình huống sau và trả lời câu hỏi.
- Chức năng nào của thị trường được thể hiện trong câu trả lời của ông H?
- Người trồng dừa vận dụng chức năng của thị trường như thế nào để đạt được
hiệu quả kinh tế?
➢ - Chức năng điều tiết, kích thích sản xuất được thể hiện trong câu trả lời của ông
H.
Câu 2. Em hãy tìm hiểu và viết bài nhận xét về một loại thị trường hàng
hóa ở địa phương theo gợi ý: giá cả, chất lượng, mẫu mã, địa điểm mua
bán,...
➢ Thị trường may mặc ở địa phương em là một trong những thị trường đang được
phát triển một cách sôi động. Hiện nay, nhu cầu được mặc đẹp được đặt lên cao khi
thu nhập của người tiêu dùng được cải thiện rõ rệt. Vì vậy, thị trường may mặc đã
cung ứng ra thị trường rất nhiều loại mặt hàng với mẫu mã, màu sắc đa dạng phù hợp
với nhu cầu của người tiêu dùng như quần áo công sở, quần áo đi biển, quần áo mặc ở
nhà,… Không chỉ dừng lại ở hình dáng, màu sắc những sản phẩm may mặc tại địa
phương còn chú ý đến chất lượng sản phẩm khi sử dụng những chất liệu chất lượng
như cotton, bamboo, modal, polyester, rayon, wool, lụa, lông vũ, đậu nành, demin…
Từng chất liệu vải sẽ có những đặc tính khoa học, ưu và nhược điểm riêng phù hợp với
từng môi trường làm việc và kiểu dáng thiết kế của trang phục. Những mặt hàng may
mặc ở đây đáp ứng được tất cả túi tiền của người mua từ những mặt hàng bình dân có
giá chỉ vài chục ngàn cho đến những bộ quần áo cao cấp giá hơn triệu. Thị trường may
mặc tại địa phương em không chỉ đa dạng về sản phẩm, mẫu mã, chất lượng,…mà còn
đa dạng về địa điểm mua bán từ những sạp hàng bán đồ bình dân, cho đến những cửa
hàng cao cấp, phù hợp với mọi đối tượng.
Tại Thành phố Hồ Chí Minh, việc cung ứng hàng hoá rất căng thẳng, do có tin đồn thành phố
sẽ bị phong toả nên người dân đổ xô đến các siêu thị để mua hàng thực phẩm. Do người vào
siêu thị mua rất nhiều hàng thực phẩm, mặc dù có nguồn hàng dự trữ, được bổ sung lên kệ
liên tục nhưng đến chiều nhiều siêu thị đã hết các loại rau, củ, trứng, bún, nui. Một số hộ dân
bán các loại rau, củ, quả, trứng với giá cao hơn siêu thị 30%-50%. Về mặt hàng gạo: Nguồn
cung gạo dồi dào đảm bảo cung ứng đầy đủ cho người tiêu dùng trên địa bàn, giá cả một số
địa bàn tăng nhẹ 200-500đồng/kg. Mì ăn liền được người dân mua với số lượng lớn, một số
nơi còn ít hàng do chưa kịp phân phối, giá cả không thay đổi. Hiện nay riêng mặt hàng mì
Hảo Hảo tại một số địa phương có khan hiếm do nhu cầu của người dân lớn, các cơ sở kinh
doanh chưa kịp nhập hàng. Nhóm hàng rau xanh nguồn cung dồi dào, giá cả tăng từ
5.000đồng – 10.000đ/kg so với trước khi giãn cách. Nguyên nhân do thương lái phân phối
tăng giá.
Trong giai đoạn dịch bệnh khó khăn, cung ít, cầu nhiều, giá cả các loại thực phẩm, hàng tiêu
dùng đã được điều chỉnh tăng lên đáng kể. Ở một số nơi còn xảy ra tình trạng đầu cơ để ép
giá, gây nhiều khó khăn cho người tiêu dùng.
➢- Chớ bán gà ngày gió, chớ bán chó ngày mưa: bán gà, bán chó vào những ngày đó không
được giá vì mưa rét nên lông của chúng xù hoặc bị ướt lên trông xấu mã. Ý muốn nói làm
việc ngược đời; cũng có nghĩa thêm là không gặp thời hoặc không chọn đúng thời cơ để tiến
hành công việc.
- Trăm người bán, vạn người mua: Người bán đông thì người mua cũng sẽ nhiều. Ý nói lên sự
sòng phẳng trong trao đổi, mua bán chốn chợ búa.
*** Khám phá ***
Câu 1. Em hãy đọc các thông tin sau và thực hiện yêu cầu.
- Xác định các mối quan hệ tác động qua lại giữa các chủ thể kinh tế trong trường
hợp trên.
- Nêu các yếu tố ảnh hưởng đến sự lựa chọn của các chủ thể kinh tế.
- Cho biết, sự lựa chọn của các chủ thể kinh tế sẽ làm thay đổi yếu tố nào của thị
trường.
- Nếu các biện pháp mà Doanh nghiệp T đã thực hiện dưới sự tác động của cơ chế
thị trường. Các biện pháp đó mang lại những hiệu quả gì cho Doanh nghiệp T?
➢*Trường hợp 1:
- Những tác động từ cơ chế thị trường đến doanh nghiệp T:
+ Sự cạnh tranh của các doanh nghiệp trong và ngoài nước vào các sản phẩm trứng gia
cầm kích thích phát triển sản xuất của doanh nghiệp T.
+ Cơ chế thị trường kích thích sự đổi mới, đầu tư công nghệ sản xuất, đầu tư dây
chuyền kĩ thuật xử lí trứng gà của doanh nghiệp T.
+ Thực hiện phân phối các sản phẩm ra thị trường trong nước và các quốc gia vùng
lãnh thổ khác.
- Các biện pháp:
+ Đổi mới, đầu tư công nghệ sản xuất nhằm nâng cao chát lượng sản phẩm.
+ Đầu tư dây chuyền kĩ thuật xử lí trứng gà bằng ozon và tia cực tím trước khi đóng
hộp.
+ Kí kết nhiều đơn hàng cho thị trường trong nước và quốc tế.
- Các biện pháp đó làm cho doanh thu của Doanh nghiệp T không ngừng tăng lên và
khẳng định được vị thế của mình trên thị trường.
Trường hợp 2.
➢ *Trường hợp 2:
- Áp lực cạnh tranh trên thị trường đã giúp cho Công tin bánh kẹo C ngày càng phát
triển.
- Hiểu biết về ưu điểm của cơ chế thị trường:
+ Cơ chế thị trường kích thích hoạt động của các chủ thể kinh tế và tạo điều kiện thuận
lợi cho hoạt động tự do của họ.
+ Sự tác động của cơ chế thị trường sẽ đưa đến sự thích ứng tự phát giữa khối lượng
và cơ cấu của sản xuất với khối lượng và cơ cấu nhu cầu của xã hội. Nhờ đó con người
mới có thể thỏa mãn tốt hơn nhiều loại sản phẩm, đa dạng về chủng loại cũng như cơ
cấu sản phẩm.
+ Cơ chế thị trường kích thích đổi mới kỹ thuật, hợp lý hóa sản xuất, cạnh tranh càng
cao đòi hỏi giảm chi phí cá biệt càng lớn bằng cách áp dụng các phương pháp đổi mới,
kỹ thuật và công nghệ sản xuất, đổi mới sản phẩm, đổi mới tổ chức sản xuất và quản lý
kinh doanh, nâng cao hiệu quả kinh tế.
+ Cơ chế thị trường thực hiện phân phối các nguồn lực kinh tế một cách tối ưu. Các
nguồn lực sản xuất tự điều tiết và di chuyển đến nơi nào được sử dụng với hiệu quả
cao nhất, tuân theo các nguyên tắc của thị trường.
+ Sự điều tiết của cơ chế thị trường mềm dẻo có khả năng thích nghi cao trước sự biến
đổi các điều kiện kinh tế – xã hội, làm thích ứng giữa sản xuất xã hội với nhu cầu xã
hội.
Câu 3. Em hãy đọc các trường hợp sau và thực hiện yêu cầu.
- Nêu nhược điểm của cơ chế thị trường trong các trường hợp trên.
- Kể tên các nhược điểm khác của cơ chế thị trường mà em biết.
➢ - Nhược điểm của cơ chế thị trường trong các trường hợp:
+ Trường hợp 1: Gây suy thoái tài nguyên, ô nhiễm môi trường
+ Trường hợp 2: Hiện tượng cạnh tranh không lành mạnh
- Các nhược điểm khác của cơ chế thị trường mà em biết
+ Nguy cơ khủng hoảng, lạm phát
+ Sự phân hóa giàu nghèo giữa những người sản xuất, kinh doanh.
- Ưu điểm:
+ Kích thích hoạt động và tạo động lực sáng tạo cho các chủ thể kinh tế
+ Thúc đẩy doanh nghiệp cải tiến, phát minh và ứng dụng thành tựu của khoa học –
công nghệ vào sản xuất.
+ Thực hiện phân phối các nguồn lực một cách tối ưu.
Trường hợp 2:
- Nhược điểm:
+ Hiện tượng cạnh tranh không lành mạnh
+ Tiềm ẩn nguy cơ khủng hoảng, có thể dẫn đến lạm phát.
Câu 3. Em có nhận xét gì về việc làm của các chủ thể kinh tế trong các trường hợp
sau?
➢ a – Các hộ kinh doanh ở Đà Lạt đã phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế vùng miền khi
cho xây dựng các homestay phục vụ nhu cầu lưu trú của khách du lịch khi đến địa
phương.
b - Cửa hàng bánh kẹo T đang cạnh tranh không lành mạnh khi đã làm giả thương
hiệu bánh nổi tiếng và bán ra thị trường để thu nhiều lợi nhuận.
c – Hợp tác xã B đã sáng tạo trong sản xuất các dòng sản phẩm từ nguồn nguyên liệu
có sẵn tại địa phương. Hơn nữa, hợp tác xã B còn đầu tư cải tiến máy móc nhằm phát
triển sản phẩm.
Câu 2. Sưu tầm hình ảnh và viết bài nhận xét về hành vi cạnh tranh không
lành mạnh trên thị trường.
Lĩnh vực hoạt động của Công ty Vedan là sản xuất bột ngọt, tinh bột, nước đường, xút
(NaOH), axit (HCl), phân bón… Theo các nhà chuyên môn, trong quá trình sản xuất các sản
phẩm này, nước thải (hay chất thải nói chung) của công ty có chứa nhiều chất gây ô nhiễm
môi trường, song đáng ngại nhất là chất độc cyanure.
Trong quá trình sản xuất, Công ty Vedan đã nhiều lần xả thải trực tiếp xuống dòng sông Thị
Vải gây ô nhiễm môi trường. Rõ ràng, với những hành vi của Công ty Vedan, vấn đề đạo đức
kinh doanh đã hoàn toàn bị bỏ qua. Hay nói cách khác, vì mục tiêu lợi nhuận, Vedan đã sẵn
Quảng cáo nhằm mục đích cạnh tranh không lành mạnh là việc doanh nghiệp so sánh
trực tiếp hàng hoá, dịch vụ của mình với hàng hoá, dịch vụ cùng loại của doanh nghiệp
khác hay bắt chước một sản phẩm quảng cáo khác để gây nhầm lẫn cho khách hàng và
Đưa thông tin gian dối hoặc gây nhầm lẫn cho khách hàng.
- So sánh trực tiếp hàng hoá, dịch vụ của mình với hàng hoá, dịch vụ cùng loại của
doanh nghiệp khác.
Ví dụ mang tính chất minh họa về việc quảng cáo so sánh nói xấu đối thủ: Vài năm
trước, có chuyện công ty chuyên sản xuất nệm X - là nhà sản xuất nệm cao su tự nhiên
lớn tại Việt Nam đã đăng quảng cáo trên các tờ báo lớn với nội dung như sau: “Đối với
nệm lò xo, do tính chất không ưu việt của nguyên liệu sản xuất nên chất lượng nệm sẽ
giảm dần theo thời gian. Nếu độ đàn hồi của lò xo cao, lò xo dễ bị gãy, gây nguy hiểm
cho người sử dụng. Đối với nệm nhựa tổng hợp poly-urethane (nệm mút xốp nhẹ) tính
dẻo ưu việt nên không có độ đàn hồi, mau bị xẹp. Chính vì những lý do đó mà Công ty
X hoàn toàn không sản xuất nệm lò xo cũng như nệm nhựa poly-urethane. Tất cả các
sản phẩm của Công ty X đều được làm từ 100% cao su thiên nhiên, có độ bền cao và
không xẹp lún theo thời gian...”. Như vậy, nếu việc quảng cáo so sách với các sản
phẩm cùng loại mà không có các căn cứ khoa học để chứng minh, gây thiệt hại đến uy
tín sản phẩm của người khác, hoặc gây hiểu nhầm thì cũng có thể được xem là đối
tượng xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh. Các bạn thường nhìn thấy trên
truyền hình mẫu quảng cáo "so với bột giặt thường - bị làm mờ hình ảnh gói bột giặt"
thì sản phẩm bột giặt O tiết kiệm hơn, sạch hơn, trắng sáng hơn. Việc so sánh như vậy
không bị xem là quảng cáo nói xấu nhằm mục đích cạnh tranh không lành mạnh.
Nhưng nếu nó bị so sánh với chính đối thủ thì mọi chuyện sẽ rất khác (kể cả những
quảng cáo sử dụng hình ảnh hoặc lời nói... gây hiểu nhầm với tính năng, công dụng
của các dòng sản phẩm cạnh tranh khác).
- Bắt chước một sản phẩm quảng cáo khác để gây nhầm lẫn cho khách hàng;
- Đưa thông tin gian dối hoặc gây nhầm lẫn cho khách hàng về giá cả, số lượng, chất
lượng, công dụng, kiểu dáng, chủng loại, bao bì, ngày sản xuất, thời hạn sử dụng, xuất
xứ hàng hoá, người sản xuất, nơi sản xuất, người gia công, nơi gia công...
Em hãy quan sát bảng giá vé xem phim và trả lời câu hỏi:
- Vì sao giá vé xem phim vào cuối tuần thường cao hơn ngày thường?
- Yếu tố nào của thị trường tác động đến giá vé?
➢ - Vì vào những ngày cuối tuần, mọi người được nghỉ nên nhu cầu xem phim để giải
trí thường tăng cao cho nên giá vé xem phim vào cuối tuần thường cao hơn ngày
thường.
- Yếu tố quyết định đến giá vé chính là nhu cầu của khách hàng. Nhu cầu của khách
hàng xem phim vào cuối tuần thường cao nên giá vé xem phim vào cuối tuần thường
đắt hơn so với ngày thường
- Em có nhận xét gì về giá gà tại những địa điểm khác nhau trong thông tin trên?
➢- Nhận xét: Giá gà công nghiệp tại mỗi địa điểm khác nhau đều có sự chênh lệch.
+ Giá gà công nghiệp tại Thái Nguyên, Hòa Bình, Hà Nội, Bắc Giang,…phổ biến ở
mức từ 32 000 đồng đến trên 33 000 đồng/kg.
+ Tại các tỉnh phía Nam, giá gà công nghiệp Đồng Nai dao động từ 26 000 đồng đến
29 000 đồng/kg.
- Giá cả thị trường là giá bán thực tế của hàng hóa, dịch vụ hình thành do các chủ thể
kinh tế chi phối và vận động của thị trường quyết định tại một thời điểm, địa điểm nhất
định.
- Giá cả thị trường đã thể hiện chức năng thông tin như thế nào? Khi giá thép
tăng đã tác động như thế nào đến các chủ thể kinh tế?
➢ *Trường hợp 1:
- Chức năng thông tin của giá cả thị trường được thể hiện như sau: Những thông tin về
giá thép trong nước và thế giới tăng liên tục kéo giá nhiều loại vật liệu xây dựng cũng
tăng giúp cho người sản xuất biết được tình hình sản xuất trong các ngành, biết được
tương quan cung – cầu, biết được sự khan hiếm đối với các loại hàng hóa.
- Tác động tới các chủ thể kinh tế khi giá thép tăng:
+ Tiến độ của nhiều công trình bị trì hoãn.
+ Các nhà sản xuất thép gặp khó khăn khi giá nguyên liệu tăng nhưng vẫn phải nhập
nguyên vật liệu để duy trì sản xuất, cung ứng theo hợp đồng đã kí.
Trường hợp 2.
- Chức năng phân bổ nguồn lực của giả cả thị trường được thể hiện như thế nào?
➢*Trường hợp 2:
Sự biến động của giá cả dẫn đến sự biến đổi trong phân bố các nguồn lực kinh tế.
Những người sản xuất sẽ chuyển vốn từ nơi có giá cả thấp, lợi nhuận thấp đến nơi có
giá cả cao, do đó lợi nhuận cao. Cụ thể khi giá tôm tăng cao, người sản xuất đã nhanh
chóng đầu từ thêm vốn để mở rộng diện tích, chọn lọc con giống. Một số hộ đã chuyển
vốn từ nuôi cá tra, cá ba sa sang nuôi tôm để đạt hiệu quả kinh tế cao.
Trường hợp 3.
- Tại sao nói: Chính sách giảm tiền điện của Nhà nước là yêu cầu cấp thiết trong
trường hợp trên?
- Chính sách giảm giá điện của Nhà nước tác động tích cực như thế nào đến đời
sống người dân?
➢*Trường hợp 3:
- Chính sách giảm tiền điện của Nhà nước là yêu cầu cấp thiết trong trường hợp trên vì
khi sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp bị đình trệ do dịch bệnh khiến doanh nghiệp
gặp khó khăn thì Nhà nước sẽ thực hiện các chính sách quản lí, điều tiết để kích thích
nền kinh tế, giảm bớt khó khăn cho doanh nghiệp cũng như đối với người dân.
- Tác động đến đời sống người dân: Người dân sẽ giảm bớt được một số tiền khi đóng
tiền điện, từ đó sẽ có thêm một phần tích lũy nhằm mục đích chi tiêu cho các nhu cầu
khác.
➢a – Em đồng tình với ý kiến trên vì khi giá cả hàng hóa tăng cao, nhưng thu nhập
của người tiêu dùng vẫn vậy, để có thể trang trải cuộc sống thì người tiêu dùng sẽ có ý
thức tiết kiệm trong tiêu dùng hàng hóa.
b – Em không đồng tình với ý kiến trên vì khi giá cả hàng hóa tăng cho thấy nguồn
cung cấp hàng hóa khan hiếm, nguồn cung khan hiếm dẫn đến giá cả tăng.
c – Em không đồng tình với ý kiến trên vì khi giá cả một loại hàng hóa nào đó giảm sẽ
làm tăng nhu cầu của người tiêu dùng về loại hàng đó. Vì giá cả chính là một trong số
tiêu chí mua sắm của người tiêu dùng, hàng hóa giảm sẽ dẫn đến nhu cầu mua càng
tăng.
d – Em đồng tình với ý kiến trên vì khi giá cả một loại hàng hóa tăng sẽ kích thích
những nhà sản xuất đầu tư sản xuất hàng hóa đó nhiều hơn, đó chính là chức năng
phân bổ nguồn lực của giá cả thị trường.
Câu 2. Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi.
Trường hợp 1.
- Em có đồng tình với việc làm của gia đình chị B không? Vì sao?
➢*Trường hợp 1:
Em đồng tình với việc làm của gia đình chị B vì khi giá dưa chuột tăng cao, nên việc
chuyển đổi một phần cây trồng từ cà chua sang dưa chuột là hợp lý. Hơn nữa, dưa
chuột là cây nông nghiệp ngắn ngày, nên thu hoạch sẽ nhanh thu hồi được vốn, giá dưa
chuột lại tăng cao nên sẽ đem lại hiệu quả kinh tế cao cho gia đình.
Trường hợp 2.
- Em có nhận xét gì về việc đẩy giá của ông T.
➢*Trường hợp 2:
Việc đẩy giá của ông T xét về góc độ kinh doanh sẽ đem lại lợi nhuận cao do ông đã
nắm bắt được nhu cầu của thị trường. Nhưng xét về góc độ đạo đức kinh doanh, thì
việc đẩy giá các bình nước lọc cao hơn so với giá thị trường là không đúng. Người dân
trong cùng khu phố đang gặp khó khăn, ông không những không giúp lại còn đẩy giá
bán cao hơn.
Câu 3. Em hãy đọc tình huống sau và thực hiện yêu cầu.
- Nêu các chức năng của giá cả được đề cập trong tình huống trên.
Mặt hàng Giá bán tháng 1/2022 Giá bán tháng 2/2022
Mướp hương 20.000 25.000
Su hào 25.000 30.000
Cải bắp 12.000 17.000
Nấm đùi gà 45.000 53.000
Bí đỏ 17.000 25.000
Cà chua 23.000 35.000
Nhận xét:
Sự biến động giá cả một số loại mặt hàng rau củ như mướp hương, su hào, cải bắp,
nấm đùi gà, bí đỏ, cà chua,..tại khu chợ trung tâm tại địa phương em có sự biến động
tại hai thời điểm khảo sát tháng 1/2022 và tháng 2/2022.
Phần lớn giá cả của các mặt hàng rau củ vào tháng 2/2022 có xu hướng tăng cao hơn
so với thời điểm tháng 1/2022.
Ví dụ: Cải bắp từ 12.000 đồng/kg (1/2022) đã tăng lên 17.000 đồng/kg (2/2022)
Cà chua từ 23.000 đồng/kg (1/2022) đã tăng lên 35.000 đồng/kg (2/2022)
Nguyên nhân giá của những mặt hàng rau củ tăng là do tháng 2 rơi đúng vào dịp Tết
Nguyên Đán, nhu cầu mua của người tiêu dùng tăng mạnh, dẫn đến giả cả tăng cao.
Trong hai ngày 26 và 27-4 ở TP Hồ Chí Minh và các tỉnh phía nam, giá gạo
tăng đột biến. Giá gạo thường từ 7.000 - 8.000 đồng lên 12.000 đồng/kg. Giá
gạo ngon từ 11.000 đồng lên 14.000 đồng/kg. Gạo xuất khẩu 5% từ 16.000 đồng
lên 22.000 đồng/kg. Nguyên nhân chủ yếu là do các nhà máy xay xát gạo, tiểu
Em hãy chia sẻ suy nghĩ của em về chính sách hỗ trợ, không thu học phí của
Chính phủ trong thông tin trên. Theo em, khoản kinh phí hỗ trợ trên được trích
từ nguồn nào?
➢ - Việc Chính phủ đã có chính sách không thu học phí trong thời hạn nhất định đối
với học sinh các cấp thể hiện vai trò quản lí hiệu quả các vấn đề quan trọng của Chính
phủ; thể hiện sự linh hoạt, nhạy bén, hỗ trợ kịp thời của Chính phủ nhằm hỗ trợ về mặt
vật chất và tinh thần đối với các em học sinh, sinh viên; giúp các em có điều kiện học
tập tốt hơn.
- Theo em, khoản kinh phí hỗ trợ được trích từ nguồn ngân sách nhà nước.
➢ Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước được dự toán và
thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền
quyết định để bảo đảm thực hiện các chức năng nhiệm vụ của Nhà nước.
- Ngân sách nhà nước gồm những khoản sau:
+ Khoản thu
+ Khoản chi
- Ngân sách nhà nước gồm các bộ phận:
+ Ngân sách địa phương
- Cho biết, ở nước ta cơ quan nhà nước nào có thẩm quyền thông qua dự toán
ngân sách và giám sát ngân sách nhà nước.
- Hãy liệt kê những đặc điểm của ngân sách nhà nước.
- Ở nước ta Quốc hội có thẩm quyền thông qua dự toán ngân sách và giám sát
ngân sách nhà nước.
➢ - Đặc điểm của ngân hàng nhà nước
+ Là một kế hoạch tài chính cần được Quốc hội thông qua trước khi thi hành.
+ Là kế hoạch tài chính của toàn thể quốc gia, được trao cho Chính phủ tổ chức thực
hiện.
+ Được thiết lập và thực thi hoàn toàn vì mục tiêu mưu cầu lợi ích chung cho toàn thể
quốc gia.
+ Luôn được phản ánh mối tương quan giữa quyền lập pháp và quyền hành pháp trong
quá trình xây dựng và thực hiện ngân sách.
Câu 3. Em hãy đọc các trường hợp sau và cho biết vai trò của ngân sách nhà
nước.
➢ Quyền và nghĩa vụ trong việc thực hiện pháp luật về ngân sách nhà nước mà Công
tin A đã thực hiện:
- Nộp đầy đủ, đúng hạn các khoản thuế, phí, lệ phí cho Nhà nước.
- Chấp hành đúng quy định của pháp luật về kế toán, thống kê và công khai ngân sách.
b – Em không đồng tình với ý kiến này vì ngân sách nhà nước được cân đối theo nguyên tắc tổng số
thu từ thuế, phí, lệ phí phải lớn hơn tổng số chi thường xuyên và góp phần tích luỹ ngày càng cao vào
chi đầu tư phát triển; trường hợp còn bội chi, thì số bội chi phải nhỏ hơn số chi đầu tư phát triển, tiến
tới cân bằng thu, chi ngân sách.
c – Em đồng tình với ý kiến trên vì ngân sách nhà nước góp phần điều tiết nền kinh tế bằng cách thông
qua các công cụ thuế và thuế suất của nhà nước sẽ góp phần kích thích sản xuất phát triển thu hút sự
đầu tư của các doanh nghiệp. Ngoài ra Nhà nước còn dùng ngân sách nhà nước đầu tư vào cơ sở hạ
tầng tạo điều kiện và môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp hoạt động. Ngược lại, để hạn chế sản
xuất ngân sách nhà nước thực hiện áp đặt các chính sách tài chính, tăng thuế.
d – Em không đồng ý tình với ý kiến trên vì nếu bội chi ngân sách kéo dài hoặc luôn được duy trì sẽ
gây rối loạn lưu thông tiền tệ và giá cả, dẫn đến lạm phát, ảnh hưởng xấu đến quá trình tái sản xuất
toàn bộ nền kinh tế và đời sống của các tầng lớp nhân dân.
Câu 2. Em hãy đọc các nội dung sau và cho biết nội dung nào không phải đặc
điểm của ngân sách nhà nước. Vì sao?
➢ Nội dung b, d không phải đặc điểm của ngân sách nhà nước vì đây là hai trong những vai trò của
ngân sách nhà nước
Câu 3. Thảo luận cùng bạn và cho biết ý kiến của em với các hành vi thực hiện
pháp luật về ngân sách trong các trường hợp sau:
➢ - Nhận xét:
+ Hành vi chưa hoàn thành nghĩa vụ ngân sách nhà nước của Doanh nghiệp A là hành vi vi phạm Luật
Ngân sách nhà nước. Bởi Doanh nghiệp A chưa thực hiện nghĩa vụ nộp các khoản thuế, phí, lệ phí vào
ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật.
+ Địa phương T đã thực hiện nghĩa vụ nộp ngân sách Nhà nước đầy đủ theo quy định của pháp luật.
Địa phương T đã thực hiện công khai minh bạch số liệu dự toán và quyết toán ngân sách nhà nước đầy
đủ, đúng hạn.
+ Công ti M đã thực hiện nghĩa vụ nộp ngân sách nhà nước đầy đủ, đúng hạn theo quy định của pháp
luật. Ngoài ra, Công ti M còn tuyên truyền cung cấp thông tin đến người lao động về quyền lợi và
nghĩa vụ của mình trong việc thực hiện các chính sách thuế.
Tranh 1 – Quyền được tham gia giám sát cộng đồng về tài chính -
ngân sách
Chia sẻ hiểu biết của em về thuế giá trị gia tăng (đối tượng chịu thuế, đối tượng
nộp thuế)
➢ - Thuế giá trị gia tăng là thuế tính trên giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ phát
sinh trong quá trình từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng.
- Đối tượng nộp thuế: tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu
thuế giá trị gia tăng (sau đây gọi là cơ sở kinh doanh) và tổ chức, cá nhân nhập khẩu
hàng hóa chịu thuế giá trị gia tăng (sau đây gọi là người nhập khẩu).
- Đối tượng chịu thuế: Hàng hóa, dịch vụ sử dụng cho sản xuất, kinh doanh và tiêu
dùng ở Việt Nam trừ một số đối tượng đã được quy định rõ tại Luật thuế giá trị gia
tăng.
➢ Thuế là một khoản nộp ngân sách nhà nước bắt buộc của tổ chức, hộ gia đình, hộ
kinh doanh, cá nhân theo quy định của các luật thuế.
Thuế là nghĩa vụ thanh toán mà các thể nhân và pháp nhân khi có các dấu hiệu và điều
kiện được quy định cụ thể trong Luật thuế thì phải thực hiện đối với Nhà nước và được
đảm bảo thực hiện bằng sự cưỡng chế của Nhà nước.
Câu 2. Em hãy đọc thông tin dưới đây và thực hiện yêu cầu.
- Hãy liệt kê các loại thuế trong thông tin trên.
- Thuế gián thu: Thuế giá trị gia tăng, thuế bảo vệ môi trường
Câu 4. Em hãy đọc các thông tin sau và trả lời câu hỏi.
- Thuế đóng vai trò như thế nào?
+ Hỗ trợ và đầu tư cho các lĩnh vực: văn hóa, y tế, giáo dục, thể dục thể thao, quốc phòng, an
ninh,…
+ Công cụ điều tiết nền kinh tế, tạo điều kiện cho sự phát triển bền vững.
- Nhà nước phải thu thuế vì thuế là tiền đề cần thiết để duy trì quyền lực chính trị và thực hiện
các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước. Thuế được xem là khoản thu quan trọng và lâu dài.
Nguồn thu từ thuế được sử dụng để đáp ứng nhu cầu chi tiêu công của Nhà nước.
Câu 5. Em hãy đọc trường hợp sau và nhận xét về hành vi thực hiện pháp luật về
thuế của anh A.
➢ Anh A đã không nghiêm túc thực hiện nghĩa vụ nộp thuế theo quy định của pháp
luật hiện hành. Hành vi của anh A đã vi phạm Luật quản lí thuế của Nhà nước khi
chưa nộp tiền thuế đầy đủ, đúng hạn.
*** Luyện tập ***
Câu 1. Em đồng tình hay không đồng tình với ý kiến nào sau đây? Vì sao?
➢ a – Em đồng tình với ý kiến trên vì đây là quyền của công dân về thuế được quy định tại Luật
Quản lí thuế.
c – Em không đồng ý với ý kiến trên vì đây là trách nhiệm không phải quyền của các cá nhân trong
việc chấp hành quyết định, thông báo, yêu cầu của cơ quan quản lí thuế, công chức quản lí thuế theo
quy định của pháp luật.
d – Em đồng tình với ý kiến trên vì đây là trách nhiệm của công dân về thuế được quy định tại Luật
Quản lí thuế.
đ – Em không đồng tình với ý kiến trên vì thuế bảo vệ môi trường là thuế gián thu.
e – Em đồng tình với ý kiến này vì thông qua các quy định của pháp luật thuế, Nhà nước chủ động can
thiệp đến cung - cầu của nền kinh tế. Sự tác động của Nhà nước để điều chỉnh cung - cầu của nền kinh
tế một cách hợp lý sẽ có tác động lớn đến sự ổn định và tăng trưởng kinh tế, theo đó kiềm chế được
lạm phát, giúp ổn định giá cả. Bằng các quy định của pháp luật thuế, Nhà nước tác động tích cực đến
cung - cầu của nền kinh tế trong tất cả các giai đoạn từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng.
Câu 2. Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi.
- Em có nhận xét gì về hành vi của Công ti A trong trường hợp trên?
- Em đồng tình hay không đồng tình với cách xử lí của Chi cục? Vì sao?
➢ - Hành vi của Công ti A là hành vi vi phạm Luật Quản lí thuế theo quy định của
pháp luật hiện hành. Công ti A đã không trung thực trong việc khai thuế một cách
chính xác khi đã khai nhập ít hơn số lượng cũng như giá trị của lô hàng.
- Em đồng tình với cách xử lí của Chi cục vì đã nhanh chóng tiến hành kiểm tra lô
hàng của Công ti A và tiến hành xử phạt hành chính theo đúng quy định của pháp luật.
Câu 3. Em hãy nhận xét hành vi thực hiện pháp luật về thuế của chủ thể kinh tế
trong các trường hợp dưới đây:
➢ *Trường hợp 1: Doanh nghiệp N đã có hành vi vi phạm Luật Quản lí thuế theo quy định
của pháp luật hiện hành khi đã chậm đóng tiền thuế thu nhập doanh nghiệp; thuế giá trị gia
tăng và thuế xuất nhập khẩu.
*Trường hợp 2: Anh A đã thực hiện nghiêm chỉnh nghĩa vụ của mình trong Luật Quản lí
thuế khi đã nộp thuế thu nhập cá nhân đầy đủ và đúng hạn cho cơ quan thuế ở địa phương.
*Trường hợp 3: Chị B đã có hành vi vi phạm Luật Quản lí thuế theo quy định của pháp luật
hiện hành khi chưa thực hiện đăng kí thuế, sử dụng mã số thuế theo quy định của pháp luật.
*Trường hợp 4: Công ti M đã chưa thực hiện nghiêm chỉnh nghĩa vụ của mình trong Luật
Quản lí thuế khi không công bố công khai các thông tin về thuế trên các phương tiện thông tin
đại chúng.
Câu 4. Em hãy lập bảng so sánh sự giống nhau và khác nhau giữa thuế
trực thu và thuế gián thu. Lấy ví dụ minh họa.
➢*Giống nhau:
+ Là một trong những phương thức thu thuế theo quy định của pháp luật về thuế.
Nhược điểm Khó thu thuế. Khó bảo đảm công bằng giữa
những người nộp thuế.
Phương thức điều tiết Thu nhập của các đối tượng Thông qua giá bán hàng hóa
chịu thuế. dịch vụ.
Ví dụ · Thuế thu nhập doanh • Thuế tiêu thụ đặc biệt
nghiệp
• Thuế xuất nhập khẩu
Ví dụ:
- Đối với thuế trực thu áp dụng cho thuế thu nhập cá nhân: Nếu một công ty sản xuất hoạt động với
doanh thu 1 triệu đô la, 500.000 đô la là chi phí bán hàng và 100.000 đô la là tổng chi phí hoạt động,
thu nhập trước lãi, thuế, khấu hao sẽ là 400.000 đô la. Nếu công ty không có nợ, khấu hao, và có thuế
suất doanh nghiệp là 35%, thuế trực thu của nó sẽ là [Math Processing Error]140.000,cónguồngốclà:
( 400,000 x 0,35) = $ 140,000.
- Đối với thuế gián thu: Trong đó thuế tiêu thụ đặc biệt đánh vào các mặt hàng, dịch vụ khác nhau
thuộc hàng hóa phải chịu thuế. Cụ thể các loại hàng hóa, dịch vụ phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt được
quy định tại Điều 2 Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt 2008 sửa đổi, bổ sung 2014 như sau: bia; rượu; xì gà,
thuốc lá điếu và chế phẩm khác được tạo ra từ cây thuốc lá với mục đích sử dụng để hút, hít, nhai,
➢ Một số loại thuế khi mua các mặt hàng điện tử, xe ô tô, xe gắn máy,…
- Thuế nhập khẩu - Thuế trước bạ
- Thuế tiêu thụ đặc biệt - Thuế GTGT:
- Thuế giá trị gia tăng - Thuế tiêu thụ đặc biệt:
- Thuế nhập khẩu từ nước ngoài:
Câu 2. Sơ đồ tư duy về quyền và nghĩa vụ của công dân trong thực hiện pháp luật
về thuế
➢ Hoạt động sản xuất, kinh doanh được mô tả trong tranh là hoạt động sản xuất, chế
biến và phân phối chè.
Tranh 1: công đoạn thu hái chè. Tranh 3: chè được đóng gói, vận
Tranh 2: công đoạn chế biến từ chuyển đến các cửa hàng, siêu
lá chè tươi thành chè khô. thị
Tranh 4: phân phối ra thị
trường.
- Điểm nổi bật trong hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ti A là gì?
- Hoạt động sản xuất kinh doanh mang lại giá trị gì cho Công ti A và xã hội?
➢ - Điểm nổi bật trong hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ti A
+ Có hệ thống dây chuyền máy móc, nhà xưởng cùng công nghệ hiện đại.
- Hoạt động sản xuất kinh doanh mang lại giá trị cho Công ti A và xã hội:
+ Thu được nhiều lợi nhuận từ hoạt động sản xuất, kinh doanh
+ Người tiêu dùng được sử dụng những sản phẩm có chất lượng
+ Các đơn vị cùng ngành khác có nguồn nguyên vật liệu uy tín
Câu 2. Em hãy đọc trường hợp sau và thực hiện yêu cầu.
Nêu những đặc điểm và hiệu quả của mô hình hộ sản xuất kinh doanh trên.
+ Chủ yếu hoạt động nông nghiệp: chăn nuôi, trồng trọt và tham gia hoạt động phi nông
nghiệp khác.
+ Quy mô sản xuất kinh doanh nhỏ chủ yếu ở mức gia đình và trang trại.
+ Khả năng quản lý ban đầu còn rất nhiều hạn chế xong được tích lũy qua kinh nghiệm hoặc
học hỏi.
- Hiệu quả mà mô hình sản xuất kinh doanh trên mang lại.
+ Sản lượng đàn lợn, hồ cá, gà vịt, xoài tăng lên đáng kể, hiệu quả kinh tế cao.
+ Tạo công ăn việc làm với mức thu nhập ổn định cho 6 nhân công ở địa phương.
Câu 3. Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi.
- Hợp tác xã Q và Liên hiệp Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp M được thành lập
theo cách thức nào và hoạt động dựa trên nguyên tắc nào?
- Mô hình hợp tác xã có ưu điểm như thế nào so với mô hình hộ sản xuất kinh
doanh?
➢ - Cách thức thành lập và nguyên tắc hoạt động:
* Hợp tác xã Q:
+ Do 38 thành viên tự nguyện thành lập hợp tác với nhau trong lĩnh vực vận tải. Hoạt động của hợp
tác xã Q nhằm đáp ứng nhu cầu chung của các thành viên.
+ Nguyên tắc: Tự chủ, tự chịu trách nhiệm, bình đẳng và dân chủ trong quản lí.
+ Do 4 hợp tác xã cùng nhau hợp tác, tương trợ lẫn nhau trong hoạt động sản xuất nuôi, trồng, chế
biến thủy hải sản nhằm đáp ứng nhu cầu chung của hợp tác xã thành viên.
+ Nguyên tắc: Tự chủ, tự chịu trách nhiệm, bình đẳng và dân chủ trong quản lí.
+ Hạn chế được rủi ro khi tham gia sản xuất, kinh doanh.
+ Được học hỏi kinh nghiệm sản xuất từ các thành viên trong hợp tác xã.
Câu 4. Em hãy đọc thông tin dưới đây và thực hiện yêu cầu.
- Kể tên các loại hình doanh nghiệp và đặc điểm của các loại hình doanh nghiệp.
- Nêu ưu và nhược điểm của các mô hình sản xuất kinh doanh trên.
➢ - Các loại hình doanh nghiệp:
+ Công ti trách nhiệm hữu hạn một thành viên: do một tổ chức hoặc một cá nhân làm chủ sở hữu.
+ Công ti trách nhiệm hữu hạn hai thành viên: có từ 2 đến 50 thành viên là tổ chức, các nhân.
+ Công ti cổ phần: vốn điều lệ được chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là cổ phần. Cổ đông là tổ
chức, cá nhân; số lượng cổ đông tối thiểu là 3 và không hạn chế số lượng tối đa. Cổ đông chỉ chịu
trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của doanh nghiệp trong phạm vi số vốn đã góp
vào doanh nghiệp.
+ Doanh nghiệp tư nhân: do một cá nhân làm chủ và tự chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của
mình về mọi hoạt động của doanh nghiệp.
+ Doanh nghiệp nhà nước: gồm các doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ, được
quản lí dưới hình thức công ti trách nhiệm hữu hạn, công ti cổ phần.
+ Công ti hợp danh: có ít nhất hai thành viên là chủ sở hữu chung của công ti, cùng nhau kinh doanh
dưới một tên chung. Ngoài các thành viên hợp danh, công ti có thể có thêm thành viên góp vốn.
+ Nhược điểm: việc huy động vốn của công ty sẽ bị hạn chế, công ty sẽ không có số vốn lớn để có thể
triển khai những kế hoạch kinh doanh lớn; chịu sự điều chỉnh của pháp luật chặt chẽ hơn; không được
rút vốn trực tiếp.
+ Nhược điểm: việc huy động vốn của công ty sẽ bị hạn chế, công ty sẽ không có số vốn lớn để có thể
triển khai những kế hoạch kinh doanh lớn; số lượng thành viên giới hạn trong công ty là 50 người.
+ Nhược điểm: Việc quản lý và điều hành công ty cổ phần rất phức tạp; khả năng bảo mật kinh doanh
và tài chính bị hạn chế; việc khống chế người vào công ty, mua cổ phần sẽ khó hơn các loại hình
doanh nghiệp khác.
+ Nhược điểm: tính rủi ro cao khi chủ sở hữu doanh nghiệp tư nhân phải chịu trách nhiệm vô hạn;
không được phát hành bất kỳ loại chứng khoán nào trên thị trường; không được góp vốn thành lập
hoặc mua cổ phần trong các loại hình doanh nghiệp khác; chỉ được quyền thành lập một doanh nghiệp
tư nhân.
+ Nhược điểm: thủ tục trình lên, báo cáo, phê duyệt với cơ quan có thẩm quyền đôi khi còn phức tạp,
rườm rà khiến cho nhiều cơ hội đầu tư, nhiều hoạt động cấp bách bị trôi qua, gián đoạn tiến độ dự án;
nếu kinh doanh không hiệu quả, thua lỗ nặng để lại hậu quả lớn cho nền kinh tế quốc gia cũng như sự
phát triển của đất nước.
+ Nhược điểm: mức độ rủi ro của các thành viên hợp danh là rất cao; việc huy động vốn của công ty sẽ
bị hạn chế; thành viên hợp danh rút khỏi công ty vẫn phải chịu trách nhiệm; công ty hợp danh không
có sự phân biệt rõ ràng giữa tài sản công ty và tài sản cá nhân.
Câu 5. Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi.
Trường hợp 1.
- Mô hình doanh nghiệp của ông T có đặc điểm gì?
- Đặc điểm: Do ông T làm chủ sở hữu; chịu trách nhiệm hoàn toàn về số vốn đã góp, công ty
có tư cách pháp nhân kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp,
- Trách nhiệm và nghĩa vụ của ông T
+ Trách nhiệm: Chịu trách nhiệm hoàn toàn về số vốn đã góp; chịu trách nhiệm về các khoản
nợ và nghĩa vụ tài sản khác của công ty trong phạm vi số vốn điều lệ của công ty.
+ Nghĩa vụ: góp đủ và đúng hạn vốn điều lệ công ty; tuân thủ điều lệ công ty, xác định và
tách biệt tài sản của chủ sở hữu công ty với tài sản của công ty; tuân thủ quy định của pháp
luật về hợp đồng và quy định khác của pháp luật có liên quan trong việc mua, bán, vay, cho
vay, thuê, cho thuê, hợp đồng, giao dịch khác giữa công ty và chủ sở hữu công ty,…
Trường hợp 2.
- Công ti của ông A khi cổ phần hóa có đặc điểm gì?
- Mô hình công ti cổ phần có phương thức hoạt động như thế nào?
➢ *Trường hợp 2:
- Đặc điểm: Nhân viên được làm cổ đông chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ
tài sản khác trong phạm vi số vốn đã góp vào, được quyền nhượng cổ phần; được phát hành
trái phiếu.
- Phương thức hoạt động: Dựa trên 2 mô hình sau đây:
+ Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát và Giám đốc hoặc Tổng giám đốc.
Trường hợp công ty cổ phần có dưới 11 cổ đông và các cổ đông là tổ chức sở hữu dưới 50%
tổng số cổ phần của công ty thì không bắt buộc phải có Ban kiểm soát.
+ Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị và Giám đốc hoặc Tổng giám đốc. Trường hợp
này ít nhất 20% số thành viên Hội đồng quản trị phải là thành viên độc lập và có Ủy ban kiểm
toán trực thuộc Hội đồng quản trị. Cơ cấu tổ chức, chức năng, nhiệm vụ của Ủy ban kiểm
toán quy định tại Điều lệ công ty hoặc quy chế hoạt động của Ủy ban kiểm toán do Hội đồng
quản trị ban hành.
Câu 6. Em hãy đọc các trường hợp sau và thực hiện yêu cầu.
Trường hợp 1.
- Hãy nêu những yếu tố tạo nên sự thành công trong mô hình kinh doanh hộ gia đình
của anh P.
- Cho biết bài học mà em rút ra được qua trường hợp trên.
➢ Trường hợp 1:
- Những yếu tố tạo lên sự thành công trong mô hình kinh doanh hộ gia đình của anh P
+ Áp dụng các biện pháp đầu tư cho sản xuất: xây thêm nhà xưởng, tuyển thêm thợ lành nghề,
thiết lập quy trình chặt chẽ, liên kết với nhiều đơn vị cung ứng nguyên vật liệu.
+ Đa dạng các loại hình tiêu thụ sản phẩm: bán trực tiếp, bán trực tuyến
- Bài học: Cần chủ động, linh hoạt trong sản xuất kinh doanh; lựa chọn những yếu tố phù hợp
với mô hình kinh doanh của mình.
Trường hợp 2.
- Nêu những yếu tố tạo nên thành công mà Doanh nghiệp H đạt được.
- Cho biết em học hỏi được điều gì từ thành công của Doanh nghiệp H.
➢ *Trường hợp 2:
- Những yếu tố tạo nên thành công mà Doanh nghiệp H đạt được
+ Tận dụng lợi thế vùng miền
+ Áp dụng các biện pháp đầu tư cho kinh doanh: đầu tư các chương trình đào tạo, phát triển
đội ngũ con người nhất là hướng dẫn viên chuyên nghiệp, yêu nghề, có kiến thức sâu rộng,
khả năng giáo tiếp, xử lí tình huống tốt,…
- Bài học: Tìm hiểu và tận dụng các lợi thế của vùng miền, từ đó đưa ra mô hình sản xuất kinh
doanh phù hợp; tích cực áp dụng các biện pháp nhằm đầu tư cho phát triển kinh doanh.
➢ a – Em đồng tình với ý kiến trên vì sản xuất kinh doanh sẽ tạo ra được lợi nhuận cho
những người sản xuất đồng thời tạo ra những phúc lợi cho người lao động, địa phương,…Vì
thế nó góp phần tạo ra động lực phát triển xã hội một cách bền vững.
b – Em không đồng tình với ý kiến trên vì để hạn chế được ô nhiễm môi trường còn rất nhiều
những biện pháp khác, nếu hạn chế sản xuất kinh doanh tuy sẽ giảm đáng kể được ô nhiễm
môi trường nhưng nền kinh tế sẽ không phát triển được, kéo theo ảnh hưởng đến nhiều lĩnh
vực khác.
c – Em đồng tình với ý kiến trên vì khi doanh nghiệp quan tâm đến nguồn nhân lực, cũng như
nâng cao chất lượng khoa học kĩ thuật sẽ tạo ra được những sản phẩm có chất lượng, mẫu mã
đa dạng. Khi đưa chúng ra thị trường sẽ tạo được lợi thế cạnh tranh so với các nhà sản xuất
cùng ngành khác.
d – Em đồng tình với ý kiến trên vì mục tiêu chính của sản xuất kinh doanh chính là thu lợi
nhuận cho nhà sản xuất, chỉ khi có lợi nhuận thì người sản xuất mới có động lực sản xuất và
tiếp tục đầu tư cho sản xuất.
Đối tượng tham gia Cá nhân, hộ gia đình là công Cá nhân, hộ gia đình là công
dân Việt Nam; người nước dân Việt Nam
ngoài; các tổ chức.
Quyền hạn của các thành Có quyền bình đẳng giữa các Do chủ hộ kinh doanh hoặc
viên thành viên trong mọi quyết theo thỏa thuận giữa các
định, hoạt động của hợp tác thành viên trong hộ gia đình
xã
Người đại diện theo pháp Chủ tịch hội đồng quản trị Chủ hộ kinh doanh
luật
Phân chia lợi nhuận Lợi nhuận được phân chia Phân chia lợi nhuận sẽ do cá
chủ yếu dựa theo công sức nhân hoặc thành viên hộ gia
thành viên đóng góp và mức đình xác định, thống nhất
độ sử dụng sản phẩm, dịch
vụ. Phần còn lại mới được
chia theo tỷ lệ vốn góp.
Bản chất thành lập Nhằm giúp đỡ, tạo việc làm, Nhằm tăng thu nhập, nhắm
đào tạo và phát triển chuyên đến lợi ích kinh tế.
môn của thành viên hợp tác
xã.
- Ưu điểm của mô hình hợp tác xã so với mô hình hộ gia đình là gì?
➢ - Địa phương T có rất nhiều hộ gia đình chuyên sản xuất các sản phẩm thủ công từ tre, địa
phương đã rất linh hoạt, chủ động trong việc vận động các hộ vào Hợp tác xã để phát triển các
ngành nghề truyền thống nhằm nâng cao đời sống, giải quyết việc làm cho người dân.
+ Hạn chế được rủi ro khi tham gia sản xuất, kinh doanh.
+ Được học hỏi kinh nghiệm sản xuất từ các thành viên trong hợp tác xã.
Câu 4. Em hãy chia sẻ dự định về nghề nghiệp của em trong tương lai. Mô tả về
mô hình sản xuất kinh doanh trong tương lai mà em thích.
➢ - Trong tương lai em có dự định làm một nhà sản xuất áp dụng công nghệ vào sản
xuất rau trong nhà kính để cung cấp rau sạch cho thị trường.
- Mô hình sản xuất kinh doanh trong tương lai: Trồng rau trong nhà kính theo mô hình
hộ sản xuất kinh doanh.
+ Nhà sản xuất: Gia đình em + Sản phẩm: Các loại rau ngắn ngày:
rau cải, củ cải, bắp cải, su hào, súp lơ,
…
➢ Gợi ý mô hình doanh nghiệp công ti cổ phần Đầu tư và xây dựng DELCO tại xã Nguyệt
Đức, Thuận Thành, Bắc Ninh.
- Sản phẩm: Các loại rau xanh lá, dưa chuột, cà chua, ớt ngọt, các loại thảo mộc, bí và củ cải,
dâu tây, rau mùi,…
- Địa điểm: tại xã Nguyệt Đức, Thuận Thành, Bắc Ninh nơi có địa hình đất đồng bằng bằng
phẳng, đất phù sa màu mỡ.
- Mức độ yêu thích: Các sản phẩm rau củ sạch được trồng trong nhà kính được người dân rất
yêu thích về chất lượng, hàm lượng dinh dưỡng cũng như giá thành của sản phẩm.
- Thương hiệu: Công ti đã tạo dựng được thương hiệu rau sạch DELCO, cung cấp rau cho các
chợ đầu mối và một số siêu thị.
+ Đóng góp trong việc xây dựng đường sá, trường học,…của địa phương.
***************************************************************************
******************Trước đây, anh Trần Mạnh Giang làm việc tại Trạm Khuyến Nông
huyện Văn Yên. Đến năm 2007 anh xin nghỉ làm và về địa phương xây dựng mô hình kinh tế
VAC. Nhận thấy mảnh đất của gia đình có điều kiện thuận lợi phát triển mô hình nên anh đã
bàn với gia đình để triển khai thực hiện. Lúc đầu vợ và bố mẹ anh không đồng ý nhưng với sự
quyết tâm dám nghĩ dám làm, anh đã vay vốn từ Ngân hàng Chính sách Xã hội và của anh
em, bạn bè để đầu tư xây dựng chuồng lợn, mua giống và trồng cây bưởi. Bắt đầu triển khai
từ năm 2010, với diện tích đất khoảng 4 sào đủ cho anh nuôi được 100 con lợn và trồng vài
chục gốc bưởi. Sau hơn 5 năm nuôi lợn, trồng bưởi, anh đã trả hết nợ và tích cóp được một
khoản tiền kha khá. Số tiền lãi này anh lại tiếp tục mua thêm đất của người dân để mở rộng
quy mô, phát triển các loại hình chăn nuôi, trồng trọt mới. Vì vậy, tổng diện tích trồng trọt của
anh Trần Mạnh Giang đã lên tới 2 ha. Sau đó anh còn đầu tư trồng thêm 70 gốc bưởi và nay
đã có 150 gốc bưởi đang cho thu hoạch. Năm 2018, anh chuyển đổi mục đích sử dụng đất để
làm thêm 3 ao nuôi cá với diện tích mặt nước 3.600 m2 và chủ yếu nuôi các loại cá thông
thường như: trắm cỏ, trôi, rô đơn tính…Theo anh Giang nuôi cá không mất nhiều công chăm
➢ Gợi ý: Mô hình kinh tế hộ gia đình sản xuất các loại nấm.
+ Sản phẩm: Các loại nấm dùng để chế biến món ăn: nấm đùi gà, nấm kim châm, nấm
sò, nấm mỡ,…
+ Địa điểm sản xuất: Tại nhà
+ Vốn dự kiến: 5 triệu đồng
+ Nguồn lao động: các thành viên trong gia đình.
+ Thời gian dự kiến sản xuất: tháng 3/2022
+ Nguồn cung ứng sản phẩm: tại các chợ đầu mối ở địa phương