Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
1st Semester
Lesson 1
WIKA
pinakamahalagang sangkap at ugnayan sa
pakikipagkapwa-tao.
Wikang Pambansa, Panturo at Opisyal
Kahulugan ng wika mula sa iba’t ibang eksperto o
awtoridad.
I. Saligang Batas ng 1987, Artikulo XIV,
Seksiyon 6
 isinasaad na ang wikang pambansa ay
Filipino
 puspusang itaguyod ang paggamit ng
Filipino bilang midyum at wika ng
komunikasyon at sistemang pang-edukasyon
II. Saligang Batas ng 1987, Artikulo XIV,
Seksiyon 7
 isinasaad na ang wikang opisyal ng Pilipinas
ay Filipino at Ingles at opsyonal ang Kastila
at Arabic
III. Saligang Batas ng 1987, Artikulo XIV,
Seksiyon 8
 Isinasaad na ang konstitusyon ay dapat
ipahayag sa Filipino at Ingles at dapat isalin
sa mga pangunahing wikang panrehiyon
IV. Saligang Batas ng 1987, Artikulo XIV,
Seksiyon 9
 Isinasaad na dapat magtatag ang Kongreso
ng isang Komisyon ng Wikang Pambansa na
binubuo ng mga kinatawan ng iba’t ibang
mga rehiyon.
1
Jewel Mave F. Quezon STEM 1-C
Bilinggwalismo at Multilinggwalismo
BILINGGWALISMO
kakayahan ng isang taong makapagsalita ng
dalawang wika.
Department Order No. 25 s. 1974
Implementing Guidelines for the Policy on
Bilingual Education.
 nag-uutos ng magkahiwalay na paggamit ng
Pilipino at Ingles bilang midyum ng
pagtuturo ng mga tiyak na asignatura.
Department Order No. 52 s. 1987
Patakarang Bilinggwal
 naglalayong makapagtamo ng kahusayan sa
Filipino at Ingles sa antas Pambansa.
Dahilan ng Pagiging Bilinggwal
A. Geographical Proximity – pagkakaroon ng
dalawang magkalapit na komunidad na may
magkaibang wika.
B. Historical Factors – tumutukoy sa mga
pangangailangan ng taong makakuha ng
impormasyon
C. Migration – paglipat ng tirahan.
D. Relihiyon
E. Public/International Relations – tumutukoy sa
mga ugnayang-panlabas ng isang bansa tungo sa
ekonomikong pag-unlad.
 Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
MULTILINGGWALISMO
kakayahan ng isang indibidwal na makapagsalita at
makaunawa ng iba’t ibang
wika.
Binuo ang isang uri ng edukasyong may
pagpapahalaga sa katutubong kultura at wika ng
mag-aaral upang tugunan ang suliranin sa pagiging
eksklusibo ng edukasyon para sa iilan.
(UNESCO,2003)
Rasyunal na pagsuprta sa Mother-Tongue Based –
Multilingual Education (MTB-MLE):
a. Tungo sa pagpapataas ng kalidad na
edukasyong nakabatay sa kaalaman at
karanasan ng mga mag-aaral at guro
b. Tungo sa promosyon ng pagkakapantay-
pantay sa lipunang iba-iba ang wika
c. Tungo sa pagpapalakas ng edukasyong
multikultural at sa pagkakaunawaan at
paggalang sa batayang karapatan sa pagitan ng
mga grupo sa lipunan.
DepEd Order 16, s. 2012
Guidelines on the Implementation of MTB – MLE
a. Pagpapaunlad ng wika tungo sa matatag na
edukasyon at habambuhay na pagkatuto;
b. Kognitibong pag-unlad na may pokus sa
higher order thinking skills;
c. Akademikong pag-unlad na maghahanda sa
mga mag-aaral na paghusayin ang kakayahan
sa iba’t ibang larang ng pagkatuto;
d. Pag-unlad ng kamalayang sosyo-kultural na
magpapayabong sa pagpapahalaga at
pagmamalaki ng mag-aaral sa kanyang
pinagmulang kultura at wika.
2
1st Semester
Jewel Mave F. Quezon STEM 1-C
Lesson 2
Barayti at Rehistro ng Wika
Dayalek o Diyalekto
 ang barayti ng wikang nalilikha ng
dimensyong heograpiko.
 mayroong higit sa apat na raan (400) ang
dayalek na ginagamit sa kapuluan ng ating
bansa.
 makikilala sa punto o tono at sa estruktura ng
pangungusap.
Halimbawa:
Maynila - Aba, ang ganda!
Bataan - Ka ganda ah!
Batangas - Aba, ang ganda eh!
Rizal - Ka ganda, hane!
Sosyolek
 barayti ng wikang nabubuo batay sa
dimensyong sosyal.
 nakabatay ito sa mga pangkat panlipunan.
 wika ng mga estudyante, matatanda,
kababaihan, preso, bakla at ng iba pang
pangkat. Halimbawa:
a. Wiz ko feel ang mga hombre ditech, day!
b. Wow pare, ang tindi ng tama ko! Heaven!
c. Girl, bukas na lang tayo mag-lib. Mag-
malling muna tayo ngayon.
 maaari ring may okupasyunal na rehistro.
Halimbawa:
a. mouse (Computer, Zoology)
b. stress (Language, Psychology)
c. strike (Sports, Labor Law)
d. operation (Medicine, Military)
e. Pleading Fiscal Justice
f. Settlement Appeal Complainant
 Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Idyolek
 wikain na personal sa isang ispiker.
 may mga salik tulad ng kwaliti ng boses at
katangiang pisikal ng isang tao na ikinaiiba ng
kanyang pananalita sa iba
Halimbawa: mga sumusunod na brodkaster:
a. Mike Enriquez
b. Noli De Castro
c. Gus Abelgas
d. Ted Failon
Pidgin
 tinatawag sa Ingles na “Nobody's Native
Language.”
 kapag ang dalawang tagapagsalita ng
dalawang magkaibang wika na walang
pagkakatulad ay nagtatangkang magkaroon ng
kumbersasyong makeshift.
Halimbawa: mga Intsik sa Binondo. Ang gamit nila
ay Tagalog ngunit ang estruktura ng kanilang
pangungusap ay hango sa kanilang unang wika.
Creole
 isang wikang unang naging pidgin at kalaunan
ay naging likas na wika (nativized).
Halimbawa: Chavacano na hindi masasabing
purong Kastila dahil sa impluwensiya ng ating
katutubong wika sa estruktura nito.
HOMOGENOUS NA WIKA
 pagkakroon ng isang estruktura o paraan ng
pagkakabuo ng wika.
 pagkakatulad ng mga salita, ngunit nag-iiba
ang kahulugan dahil sa paraan ng
pagbabaybay at intonasyon.
 Estandardisasyon – pagtiyak sa wikang
gagamitin sa mga prosesong pagtuturo at
pagkatuto.
3
1st Semester
Jewel Mave F. Quezon STEM 1-C
HETEROGENOUS NA WIKA
 bunga ng nalilikhang ugnayan ng tao sa iba.
 Linguistic Convergence – teorya ni Giles;
nagkakaroon ng pagkakataong gumaya sa
pagsasalita ng kausap para bigyang-halaga ang
pakikiisa, pakikilahok o kaya’y pagmamalaki
sa pagiging kabilang sa grupo.
 Linguistic Divergence – ang gumagamit ng
wika ay tumatangging gayahin ang wika ng
pangkat na sinasamahan.
Switching at Mixing
 bunga ng Interference at Interlanguage
Phenomenon.
 nakakaimpluwensya ang unang wika sa
pagkatuto ng iba pang wika (interference) at
nakabubuo ng mental grammar ang tao kaya’t
nakalilikha ng pagsasama ng dalawang wika
sa isang salita o pahayag (interlanguage).
Mga salik sa pagkakaiba sa paggamit ng wika:
1. Edad
2. Hanapbuhay
3. Antas ng pinag-aralan
4. Kasarian
5. Kalagayang panlipunan
6. Rehiyon o lugar
LINGGWISTIKONG KOMUNIDAD
 pangkat sa lipunan na maaaring monolinggwal
at multilinggwal na nagsasama at nagkakaroon
ng interaksyon.
 Parole – pang-indibidwal; mismong sinsabi na
partikular sa bawat isang kabahagi ng
komunidad.
 Langue – panlipunan; ang mismong wika;
sistema ng mga tuntuning nalalaman ng isang
komunidad (lipunan).
 Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Lesson 3
KAHALAGAHAN AT GAMIT
NG WIKA SA LIPUNAN
Unang Wika
 katutubong wika o sinusong wika (mother
tongue)
 wikang natutuhan at ginamit ng isang tao
simula pagkapanganak hanggang sa panahon
kung kailan lubos nang naunawaan at
nagagamit ng tao ang nasabing wika.
Gabay upang matukoy kung ang isang tao ay
katutubong tagapagsalita ng isang wika.
1. Natutuhan ng indibiduwal ang wika sa murang
edad
2. Ang indibiduwal ay may likas at instinktibong
kaalaman at kamalayan sa wika,
3. May kakayahan ang indibiduwal na makabuo
ng matatas at ispontanyong diskurso gamit
ang wika,
4. Mataas ang kakayahan sa komunikasyon ng
indibiduwal gamit ang wika,
5. Kinikilala ang sarili bilang bahagi at
nakikilala bilang kabahagi ng isang
lingguwistikong komunidad, at
6. May puntong dayalektal ang indibiduwal na
taal sa katutubong wika.
Ikalawang Wika
 wikang natutuhan at ginagamit ng isang tao
labas pa sa kanyang unang wika.
 Naiiba sa banyagang wika sapagkat ang ito ay
tumutukoy sa isang wikang inaral lamang
ngunit hindi ginagamit sa lokalidad ng taong
nag-aaral nito.
4
1st Semester
Jewel Mave F. Quezon STEM 1-C
Kahalagahan ng Wika
1. Instrumento ng Komunikasyon
2. Nag-iingat at Nagpapalaganap ng Kaalaman
3. Nagbubuklod ng Bansa
4. Lumilinang ng Malikhaing Pag-iisip
Tungkulin ng Wika
Pitong tungkulin ng wikang ayon kay
M.A.K. Halliday:
1. Interaksyonal – pagtatatag, pagpapanatili at
pagpapatatag ng relasyong sosyal sa kapwa tao.
2. Instrumental – pagtugon sa mga
pangangailangan. Nagagamit ang tungkuling ito
sa pakikiusap o pag-uutos.
3. Regulatori – pagkontrol o paggabay sa kilos o
asal ng ibang tao. Pagsasabi kung ano ang dapat
o hindi dapat gawin.
4. Personal – pagpapahayag ng sariling damdamin
o opinyon.
5. Imahinatibo – pagpapahayag ng imahinasyon;
sa malikhaing paraan.
6. Heuristik – paghahanap o paghingi ng
impormasyon.
7. Impormatib – pagbibigay ng impormasyon.
Kabaliktaran ng heuristik.
 Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Lesson 4
KASAYSAYAN NG WIKANG
PAMBANSA
Panahon ng Pagsasarili
I. Saligang Batas ng 1935, Artikulo XIV, Sek. 3
(1935)
 Ang Kongreso ay inaatasang magpaunlad at
magpatibay ng pangkalahatang Pambansang
Wika na batay sa isa sa mga umiiral na
katutubong wika
 Wikang Ingles at Kastila ang wikang opisyal
ng Pilipinas.
II. Batas Komonwelt Blg. 184 (Nov. 13, 1936)
 Itinatag ang Surian ng Wikang Pambansa
 Mag-aaral ng mga diyalekto sa
pangkalahatan para mapaunlad at mapatibay
ang isang pambansang wika.
 Ang pagpili ng isang pambansang wika ay
batay sa pagkaunlad ng estruktura,
mekanismo, at panitikan na tinatanggap at
ginagamit ng malaking bilang ng mga
Filipino.
 Sa pamumuno ni Jaime C. de Veyra (Samar-
Leyte)
III. Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 (Dec. 13,
1937)
 Sinang-ayunan na pagtibayin ang Tagalog
bilang batayan ng wikang pambansa ng
Filipinas.
5
1st Semester
Jewel Mave F. Quezon STEM 1-C
Panahon ng Republika
I. Batas Komonwelt Blg. 570 (Jun. 7, 1940)
 Ang Pambansang Wika ay magiging isa na
sa mga wikang opisyal ng Pilipinas simula
sa Hulyo 04, 1940.
II. Ordinansa Militar Blg. 13 (1946)
 Nagtatakda na ang kapuwa Nihonggo at
Tagalog ang magiging mga opisyal na wika
sa buong kapuluan.
III. Proklama Blg. 12 (Mar. 26, 1954)
 Nilagdaan ng Pangulong Ramon Magsaysay
 Pagdiriwang ng Linggo ng Wikang
Pambansa simula sa Marso 29 hanggang
Abril 4 taon- taon.
 Napaloob sa panahong saklaw ng
pagdiriwang ng araw ni Balagtas (Abril 2)
IV. Proklam Blg. 186 (Sept. 23, 1954)
 Inilipat ang panahon ng pagdiriwang ng
Linggo ng Wikang Pambansa taon-taon
simula ika-13 hanggang ika-19 ng Agosto.
 Nakapaloob sa panahong saklaw ang
pagdiriwang ng kaarawan ni Quezon
(Agosto 19).
V. Kautusang Pangkagawaran Blg. 7 (Aug. 13,
1959)
 Kautusan ng kalihim ng Tanggapan ng
Edukasyon na tawaging “Pilipino” ang
“Wikang Pambansa.” Ang “Pilipino” na
ibinatay nang malaki sa Tagalog ay
maghuhunos na “Filipino”
VI. Kautusang Tagapagpaganap Blg. 96 (Oct. 24,
1967)
 Nilagdaan ni Pangulong Ferdinand E.
Marcos
 Lahat ng gusali, edipisyo at tanggapan ng
pamahalaan ay pangalanan sa Pilipino.
 Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
VII. Kautusang Tagapagpaganap Blg. 187 (Aug. 06,
1968)
 Nilagdaan ni Pangulong Marcos
 Nag-aatas sa lahat ng sangay ng pamahalaan
na gamitin ang Pilipino hangga’t maaari sa
Linggo ng Wikang Pambansa at pagkaraan
nito sa lahat ng opisyal na komunikasyon at
transaksyon ng pamahalaan.
VIII. Kautusang Panlahat Blg. 17 (Dec. 1, 1971)
 Nilagdaan ng Pangulong Ferdinand E.
Marcos
 Limbagin sa Pilipino at Ingles sa Official
Gazette at mga pahayagang may malawak
na sirkulasyon bago idaos ang plebisito para
sa ratipikasyon ng Saligang Batas noong
Enero 15, 1973.
Panahon ng Bagong Lipunan
I. Artikulo XV, Sek. 3 (1973)
 Ang Saligang Batas na ito ay dapat ipahayag
sa Ingles at Pilipino, ang dapat na mga
Wikang Opisyal, at isalin sa bawat
dayalektong sinasalita ng mahigit sa
limapung libong taong-bayan, at sa Kastila
at Arabik. Sakaling may hidwaan, ang
tekstong Ingles ang mananaig.
 Ang Pambansang Asamblea ay dapat na
gumawa ng mga hakbang tungo sa
pagpapaunlad at pormal na adapsyon ng
panlahat na Wikang Pambansa na
makikilalang Filipino.
6
1st Semester
Jewel Mave F. Quezon STEM 1-C
Kasalukuyan
I. Saligang Batas ng 1987, Artikulo XIV, Sek. 6
(Feb. 2, 1987)
 Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay
Filipino. Samantalang nalilinang, ito ay
dapat payabungin at pagyamanin.
 Alinsunod sa mga tadhana ng batas, dapat
magsagawa ng mga hakbangin ang
Pamahalaan upang puspusang itaguyod ang
paggamit ng Filipino bilang midyum ng
opisyal na komunikasyon at bilang wika ng
pagtuturo.
II. Saligang Batas ng 1987, Artikulo XIV, Sek. 7
(Feb. 2, 1987)
 Ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay
Filipino sa komunikasyon at pagtuturo at
hangga’t walang itinatadhana ang batas,
Ingles.
 Ang mga wika ng rehiyon ay pantulong sa
mga rehiyon at magsisilbing opisyal na
pantulong na midyum ng pagtuturo.
 Dapat itaguyod nang kusa at opsiyonal ang
Kastila at Arabic.
III. Saligang Batas ng 1987, Artikulo XIV, Sek. 8
(Feb. 2, 1987)
 Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa
Filipino at Ingles at dapat isalin sa mga
pangunahing wikang panrehiyon, Arabic, at
Kastila.
IV. Saligang Batas ng 1987, Artikulo XIV, Sek. 9
(Feb. 2, 1987)
 Dapat magtatag ang Kongreso ng isang
komisyon ng wikang pambansa na binubuo
ng mga kinatawan ng iba’t-ibang mga
rehiyon at mga disiplina para sa
pagpapaunlad sa Filipino at iba pang mga
wika.
 Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
V. Kautusang Tagapagpaganap Blg. 335 (Aug. 25,
1988)
 Nilagadaan ni Pangulong Corazon C.
Aquino
 Lahat ng sangay ng pamahalaan ay gagawa
ng mga kinakailangang hakbang para sa
paggamot ng wikang Filipino sa mga opisyal
transaksyon, komunikasyon at
korespondensya.
VI. Batas Republika 7104 (Aug. 14, 1991)
 Naitatag ang Komisyon sa Wikang Filipino
(pumalit sa naunang Surian ng Wikang
Pambansa at Linangan ng mga Wika sa
Pilipina batay sa Kautusang
Tagapagpaganap Blg. 117).
1st Semester
Jewel Mave F. Quezon STEM 1-C
 Pinayamang Alpabeto – pinagtibay ng
Sanggunian ng SWP noong Oktubre 4,1971
 31 letra: a, b, c, ch, d, e, f, g, h, i, j, k, l, ll, m,
n, ñ, ng, o, p, q, r, rr, s, t, u, v, w, x, y, z
 Alpabetong Filipino – nabuo matapos ang
Repormang Ortograpiko
 28 letra: a, b, c, d, e, f, g, h, i, j, k, I, m, n, ñ,
ng, o, p, q, r, s, t, u, v, w, x, y, z
 Rebisyon sa alpabetong Filipino noong 2001 –
pagluluwag sa panghihiram ng salita at
pagsasalin mula sa Ingles at Kastila
 Walong karagdagang letra ng alpabeto: c, f, j,
ñ, q, v, x, z.

VII. Proklama Blg. 1041 (1997)  Oktubre 9, 2006 – inilabas ang isang DepEd
 Nilagdaan at ipinalabas ni Pangulong Fidel memorandum na pansamantalang nagpapatigil
V. Ramos sa implementasyon ng “2001 Revisyon ng
 Nagtatakda na ang Buwan ng Agosto taon- Alfabeto at Patnubay sa Ispeling ng Wikang
taon ay magiging Buwan ng Wikang Filipino”.
Filipino.
 Nagtatagubilin sa iba’t ibang sangay ng
pamahalaan at mga paaralan na
magsasagawa ng mga gawain kaugnay sa
taunang pagdiriwang.

Ebolusyon ng Alpabetong Filipino

 Alibata o Baybayin – sariling palatitikan ng mga
katutubo. Binubuo ng 14 katinig at 3 patinig.
Pinalitan ito ng alpabetong Romano nang
dumating ang mga Kastila.

 Abakada – binuo ni Lope K. Santos noong 1940

 20 titik: a, b, k, d, e, g, h, i, I, m, n, ng, o, p, r,
s, t, u, w, y.

7
 Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
1st Semester
Jewel Mave F. Quezon STEM 1-C
Lesson 6
2. Ponemang Suprasegmental – mga kaakibat na
KAKAYAHANG LINGGUWISTIK tunog upang lalong maintindihan ang isang
salita o pahayag.
Masistemang Balangkas A. Diin – empasis ng salita o pahayag.
1. Ponolohiya – ponema; tunog  Tuldik na pahilis (´)
2. Morpolohiya – Salitang-ugat, panlapi;
 Tuldik na paiwa (`)
morpemang ponema
 Tuldik na pakupya (^)
3. Sintaksis – pangungusap
Uri ng Diin
4. Diskurso – pakikipagtalastasan Uri ng Diin Paraan ng Pagbigkas Tuldik
Kaalamang Ponolohikal Binibigkas nang mabagal at
Malumay nasa ikalawa sa huling Pahilis (´)
 Pamilyaridad sa tunog ng wika na pantig and diin
makatutulong din sa pagkilala sa mga salita na Binibigkas nang mabagal at
bumubuo sa isang wika. Malumi nasa huling pantig ang diin Paiwa (`)
1. Ponemang Segmental – mga indibiduwal na na may impit na tunog
tunog ng wikang Filipino. Mabilis Binibigkas nang mabilis Pahilis (´)
A. Titik – katinig at patinig Binibigkas nang mabilis at
Pakupya
 Katinig – P, L, G, H, J, M Maragsa nasa huling pantig and diin
na may impit na tunog (^)
 Patinig – A, E, I, O, U
B. Diptonggo – tunog na nabubuo sa Halimbawa
pamamagitan ng pag-uugnay ng mga patinig Malumay Malumi Mabilis Maragsa
at malapatinig na /w/ at /y/ sa iisang pantig. Paso Paso Paso
 /ay/ Ba-hay (Burn) (Expired) (Pot)
Tubo Tubo Tubo
 /ey/ Rey-na
(Pipe) (Profit) (Sugarcane)
 Hindi maituturing na halimbawa: Ba-yan
C. Klaster – magkasunod na katinig sa isang B. Hinto – mahaba o bahagyang paghinto sa mga
pantig at naririnig pa rin ang indibiduwal na pahayag.
ponemang katinig.  Hindi ako ang pumatay!
 pr, ty, kl, bw, dr, sk  Hindi, ako ang pumatay!
 Pwede, Pyesa, Braso, tsart C. Tono – damdamin ng pahayag; lakas o hina, at
D. Pares-Minimal – mga pares ng mga salita na gaspang o kinis ng boses.
magkaiba ng kahulugan ngunit magkapareho  Dumating na ang Pangulo.
ang kapaligiran maliban sa isang ponema.  Dumating na ang Pangulo?
 /t/ at /d/ – tayo: dayo
 Hindi maituturing na halimbawa: /d/ at /r/
madami: marami

8
 Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
1st Semester
Jewel Mave F. Quezon STEM 1-C
Kaalamang Morpolohikal Kaalamang Sintaktika
 Kakayahan sa pagbuo ng mga salita sa  Kakayahan ng isang indibiduwal na makabuo
pamamagitan ng mga iba't ibang proseso na ng mga makabuluhang pahayag mula sa pag-
ipinahihintulot sa isang partikular na wika. uugnay sa mga salita na nakabubuo ng mga
1. Kataga – iisahing pantig, walang kahulugan pag parirala, mga sugnay, at mga pangungusap.
iisa ngunit nakadaragdag ng diwa kapag 1. Pagpapalit ng “D” tungo sa “R” – paraan ng
sinasangkap sa pangungusap. pagpapadulas sa pagsasalita.
 ba, po, din, nga, na  Doon – naroon
2. Ponema – ponemang /o/ at /a/ na  Dami – marami
pumapatungkol sa kasarian. 2. Kasong Din/Rin/Daw/Raw – nagiging rin ang
 Doktora, maestro, abogado, propesora din o raw ang daw kapag sumusunod sa
3. Panlapi – katagang ikinakabit sa salitang-ugat salitang nagtatapos sa patinig o malapatinig.
na siyang nagpapabago sa kahulugan.  Ngunit kapag ang sinusundan na salita ay
 Posisyon ng Panlapi: Unlapi, Gitlapi, Hulapi nagtatapos sa -ri, -ra, -raw, o -rin, ang din o
 Uri ng Panlapi: Makangalan, Makadiwa, daw ay hindi magiging rin o raw.
Makauri  Maaari din hindi maaari rin
4. Salitang-ugat  Araw daw hindi araw raw
 Payak 3. Kailan "ng" at kailan "nang”
 Maylapi  Gamit ng "Nang"
 Inuulit 1. kasing kahulugan ng "noong".
 Tambalan 2. kasing kahulugan ng upang o para.
3. pang-angkop ng inuulit na salita.
Pagbuo ng mga Salita
1. Paglalapi
 Unlapi – marangal
 Gitlapi – dinadamdam
 Hulapi – kasabayan
 Unlapi at gitlapi – nagsumikap
 Gitlapi at hulapi – tinapunan
 Kabilaan – pagpuyatan
 Laguhan – nagsumigawan
2. Inuulit na Salita
 Parsyal o Di-ganap – sasayaw, tatakbo
 Ganap – ano-ano, buwan-buwan
 Haluan – sasayaw-sayaw, pipikit-pikit
3. Tambalang Salita
 Ganap – hampaslupa
 Di-ganap – silid-aralan