‫‪QC5‬۔ وکرساگڈئ‬

‫قبس‪16a-20d :‬‬
 ‫رہفتس‬
‫)؃‪(13‬‬ ‫‪ .4‬وادح‪،‬عمج‬ ‫)؃‪(3‬‬ ‫‪ .1‬ااشرات‬
‫)؃‪( 14‬‬ ‫‪.5‬رصفریغص‬ ‫)؃‪(5‬‬ ‫‪ .2‬تغلِرقآن‬
‫)؃ ‪)15‬‬‫‪ .5a‬ثالیث جمرد افعال‬
‫)؃ ‪( 7‬‬ ‫‪ .3‬وقادعِوحن‬
‫‪ .5b‬مزید فیہ افعال )؃ ‪)21‬‬
‫)؃ ‪)8‬‬ ‫‪ .3a‬امس كی حالتںی‬
‫)؃‪( 27‬‬ ‫‪.6‬وحنیکقشم‬ ‫‪ .3b‬مجلہ یک اقسام )؃ ‪)8‬‬

‫‪ .3c‬جار جمرور یک جوڑی )؃ ‪)9‬‬

‫‪ .3d‬صفت یک جوڑی )؃ ‪)10‬‬

‫‪ .3e‬اشارے یک جوڑی )؃ ‪)11‬‬

‫‪ .3f‬تعلق یک جوڑی )؃ ‪)12‬‬

‫‪ .3g‬نصب یک حالتںی )؃ ‪)13‬‬

‫‪ .3h‬اسام ِء مخسہ )؃ ‪)14‬‬

‫‪ .3i‬غری منرصف )؃ ‪)14‬‬

‫اِلتماس‬
‫رباہِرکمیسکیھبغلظییکاشندنیہےکےئل‪+923099965667‬رپوسٹاپیرکںی۔ َجزَا ُك ُم اهللُ َخي ْ ًرا‬
‫‪2‬‬
 ‫‪ .1‬ااشرات‬

‫ت‬
‫وسرۃارقبلة‬ ‫آي‪#‬‬ ‫ااشرات‬ ‫ہحفص قبسربمن‬

‫ضؕ‬ ‫ک َّ‬
‫الس ٰم ٰو ِ‬
‫ت َو ْاۡل َْر ِ‬ ‫ت ب ِ َخي ْر ٍ ِّم ْن َہ ۤا اَ ْو ِم ْثل ِ َہاؕ اَل َْم َت ْعل َْم ا ََّن اهللَ َعلٰی کُلِّ َش ْی ٍء َقدِیْ ٌر ﴿‪ ﴾۱۰۶‬اَل َْم َت ْعل َْم ا ََّن اهللَ َل ٗہ ُم ْل ُ‬
‫َما ن َ ْن َس ْخ ِم ْن ٰا َی ٍۃ اَ ْو ن ُ ْن ِس َہا نَاْ ِ‬
‫‪106-107‬‬ ‫خسنوایسنن‬ ‫‪Q-16a‬‬
‫َو َما َلکُ ْم ِّم ْن ُد ْو ِن اهللِ ِم ْن وَّل ِ ٍٍّی َّو َۡل َن ِصيْر ٍ﴿‪﴾۱۰۷‬‬
‫اۡلیْ َما ِن َف َق ْد َض َّل َس َو ٓا َء َّ‬
‫السب ِ ْی ِل ﴿‪﴾۱۰۸‬‬ ‫ا َْم تُرِیْ ُد ْو َن ا َْن َت ْسـَل ُْوا َر ُس ْو َلکُ ْم َك َما ُسئ ِ َل ُم ْو ٰسی ِم ْن ق َْب ُلؕ َو َم ْن یَّت ََب َّد ِل ا ْلکُ ْ َ‬
‫ۡف ب ِ ْ ِ‬ ‫‪108‬‬ ‫ایکمتیھبوسالرکوےگ؟‬ ‫‪Q-16b‬‬

‫َو َّد َكثِي ْ ٌر ِّم ْن اَ ْہ ِل ا ْل ِک ٰت ِب ل َْو َیرُ ُّد ْونَکُ ْم ِّمنۢۡ َب ْعدِ اِیْ َمانِکُ ْم ُك َّف ًاراۚۖ َح َسدً ا ِّم ْن ع ِ ْندِ اَ ْن ُف ِسہِ ْم ِّمنۢۡ َب ْعدِ َما َت َبي َّ َن َل ُہ ُم ا ْل َح ُّقۚ فَا ْعف ُْوا َو ْاص َف ُح ْوا َحت ّٰی‬
‫‪16‬‬
‫یَاْت َِی اهللُ بِاَ ْمر ِ ٖہؕ ا ِ َّن اهللَ َعلٰی کُلِّ َش ْی ٍء َقدِیْ ٌر ﴿‪َ ﴾۱۰۹‬و اَق ِ ْی ُموا الصَّ لٰو َۃ َو ٰاتُوا الزَّكٰو َۃؕ َو َما ُت َق ِّد ُم ْوا ۡلِ َ ْن ُف ِسکُ ْم ِّم ْن َخي ْر ٍ َتجِ ُد ْوہُ ع ِ ْن َد اهللِؕ ا ِ َّن اهللَ ب ِ َما‬ ‫‪109-110‬‬ ‫وخاشہالہِاتکبیک‬ ‫‪Q-16c‬‬

‫َت ْع َمل ُْو َن َب ِصي ْ ٌر ﴿‪﴾۱ ۰‬‬

‫ک اَ َمان ُِّی ُہ ْمؕ ُق ْل َہاتُ ْوا ب ُ ْر َہانَکُ ْم ا ِ ْن ُك ْنت ُْم ٰصدِقِي ْ َن ﴿‪ ﴾۱ ۱‬بَلٰی٭ َم ْن ا َْسل ََم َو ْج َہ ٗہ ِہّٰلِل َو ُہ َو‬
‫ٰصیؕ ت ِ ْل َ‬ ‫َو قَالُ ْوا ل َْن یَّ ْد ُخ َل ال َْج َّن َۃ ا ِ َّۡل َم ْن ک َ َ‬
‫ان ہُ ْو ًدا اَ ْو َن ٰ ٰ‬ ‫تنجرصف‬
‫‪111-112‬‬ ‫‪Q-16d‬‬
‫ُم ْح ِس ٌن َف َل ۤٗہ َا ْجرُ ٗہ ع ِ ْن َد َرب ِّٖہ۪ َو َۡل َخ ْو ٌف َعل َْیہِ ْم َو َۡل ہُ ْم َی ْحزَن ُْو َن ﴿‪﴾۱ ۲‬‬ ‫اصنریوک‬
‫وہیدو ٰ‬

‫ٰصی ل َْی َستِ ال َْی ُہ ْودُ َعلٰی َش ْی ٍءۙ َّو ہُ ْم یَ ْتل ُْو َن ا ْل ِک ٰت َبؕ َكذٰ ل َِک قَا َل َّال ِذیْ َن َۡل ی َْعل َُم ْو َن‬ ‫ٍ‬
‫ٰصی َعلٰی َش ْیء۪ َّو قَالَتِ ال َّن ٰ ٰ‬ ‫َو قَالَتِ ال َْی ُہ ْودُ ل َْی َستِ ال َّن ٰ ٰ‬ ‫‪113‬‬ ‫اصنریڑلںیآسپںیم‬
‫‪ Q-17a‬وہیدو ٰ‬
‫ِم ْث َل ق َْولِہِ ْمۚ فَاهللُ َی ْحکُ ُم بَ ْی َن ُہ ْم َی ْو َم ا ْلق ِٰی َمۃِ ف ِ ْ َمۡی کَان ُْوا ف ِْی ِہ َی ْخ َتلِف ُْو َن ﴿‪﴾۱ ۳‬‬
‫‪17‬‬
‫ان َل ُہ ْم ا َْن یَّ ْد ُخلُو َہ ۤا ا ِ َّۡل َخ ٓائ ِ ِفي ْ َن ؕ‬
‫الدن ْ َیا خِزْ ٌی َّو‬
‫۬ۖ َل ُہ ْم فِی ُّ‬ ‫ْ‬ ‫َخاب ِ َہاؕ اُولٰٓئ ِ َک َما ک َ َ‬ ‫َو َم ْن اَظْ َل ُم ِم َّم ْن َّم َن َع َم ٰسجِ َد اهللِ ا َْن یُّ ْذ َ َ‬
‫َک ف ِْی َہا ا ْس ُم ٗہ َو َسعٰی ف ِ ْی َ َ‬ ‫‪114-115‬‬ ‫اظملروںیکدجسمےس‬ ‫‪Q-17b‬‬
‫ۡش ُق َو ال َْم ْغر ِ ُب٭ َف َایْ َن َما تُ َو ُّل ْوا َف َث َّم َو ْج ُہ اهللِؕ ا ِ َّن اهللَ َوا ِس ٌع َعل ِ ْی ٌم ﴿‪﴾۱ ۵‬‬ ‫َل ُہ ْم فِی ْاۡل ٰ ِ َ‬
‫َخۃ ِ َعذَ ٌ‬
‫اب َعظ ِْی ٌم ﴿‪َ ﴾۱ ۴‬و ِہّٰلِل ا ْل َم ْ ِ‬
‫‪3‬‬
 ‫ت‬
‫وسرۃارقبلة‬ ‫آي‪#‬‬ ‫ااشرات‬ ‫ہحفص قبسربمن‬
‫ضؕ َو اِذَا قَضٰٓ ی اَ ْم ًرا َفاِن َّ َما َی ُق ْو ُل‬ ‫ضؕ ک ُ ٌّل َّل ٗہ ٰقنِت ُْو َن ﴿‪ ﴾۱ ۶‬بَدِیْ ُع َّ‬
‫الس ٰم ٰو ِ‬
‫ت َو ْاۡل َْر ِ‬ ‫َو قَالُوا َّات َخذَ اهللُ َو َلدً اۙ ُس ْب ٰح َن ٗہؕ بَ ْل َّل ٗہ َما فِی َّ‬
‫الس ٰم ٰو ِ‬
‫ت َو ْاۡل َْر ِ‬
‫‪116-117‬‬ ‫اسیعیئانبںیئاٹیباهللاك‬ ‫‪Q-17c‬‬
‫َل ٗہ ُك ْن ف ََیکُ ْو ُن ﴿‪﴾۱ ۷‬‬
‫‪17‬‬
‫َو قَا َل َّال ِذیْ َن َۡل ی َْعل َُم ْو َن ل َْو َۡل یُک َ ِّل ُم َنا اهللُ اَ ْو َتاْت ِ ْی َن ۤا ٰا َی ٌۃؕ َكذٰ ل َِک قَا َل َّال ِذیْ َن ِم ْن ق َْبلِہِ ْم ِّم ْث َل ق َْولِہِ ْمؕ َتشَ ابَ َہ ْت ُقل ُْوبُ ُہ ْمؕ ق َْد بَ َّی َّنا ْاۡلٰیٰتِ ل ِ َق ْوم ٍ‬
‫‪ Q-17d‬ےبملعںیہک‪:‬ابترکےاهلل ‪118-119‬‬
‫ُّی ْوقِنُ ْو َن ﴿‪ ﴾۱ ۸‬اِن َّ ۤا ا َْر َس ْلنٰ َک بِا ْل َح ِّق َب ِشي ْ ًرا َّو ن َ ِذیْ ًراۙ َّو َۡل ُت ْس َئ ُل َع ْن ا َْص ٰح ِب ا ْل َجح ِْی ِم ﴿‪﴾۱ ۹‬‬
‫ٰصی َحت ّٰی َتتَّب ِ َع ِم َّل َت ُہ ْمؕ ُق ْل ا ِ َّن ہُ َدی اهللِ ہُ َو ا ْل ُہ ٰدیؕ َو َلئ ِ ِن َّات َب ْع َت اَ ْہ َو ٓا َءہُ ْم َب ْع َد َّالذ ِْی َج ٓا َء َک ِم َن ا ْل ِعل ِْمۙ‬
‫َو ل َْن َترْ ٰضی َع ْن َک ال َْی ُہ ْودُ َو َۡل ال َّن ٰ ٰ‬ ‫رایضہنوہں‬
‫‪120-121‬‬ ‫‪Q-18a‬‬
‫ِس ْو َن ﴿‪﴾۱۲۱‬‬ ‫ؔ ا ََّل ِذیْ َن ٰا َت ْینٰ ُہ ُم ا ْل ِک ٰت َب یَ ْتل ُْون َ ٗہ َح َّق ت ََِل َوت ِٖہؕ اُولٰٓئ ِ َک یُ ْؤ ِمنُ ْو َن ب ِ ٖہؕ َو َم ْن یَّکْ ُ ْ‬
‫ۡف ب ِ ٖہ َفاُولٰٓئ ِ َک ہُ ُم ا ْل ٰخ ِ ُ‬ ‫َک ِم َن اهللِ ِم ْن وَّ ل ِ ٍٍّی َّو َۡل َن ِصيْر ٍ﴿‪﴾۱۲۰‬‬
‫َما ل َ‬ ‫اصنری‬
‫وہیدو ٰ‬

‫َْک ْوا ن ِْع َمت َِی َّالت ِۤۡی اَ ْن َع ْمتُ َعل َْیکُ ْم َو اَن ِّْی ف ََّض ْل ُتکُ ْم َعل َی ا ْل ٰع َلمِي ْ َن ﴿‪َ ﴾۱۲۲‬و َّات ُق ْوا یَ ْو ًما َّۡل َت ْجز ِ ْی َنف ٌْس َع ْن َّنف ٍْس َش ْیئًا وَّ َۡل ُی ْق َب ُل ِم ْن َہا‬
‫ۡس ٓا ِءیْ َل اذ ُ ُ‬
‫ی ٰ َبن ِۤۡی ا ِ ْ َ‬ ‫‪122-123‬‬ ‫‪ Q-18b‬ینبارسالیئ‪:‬ایدرکوںیتمعن‬
‫َع ْد ٌل َّو َۡل َت ْن َف ُع َہا َشفَا َع ٌۃ وَّ َۡل ہُ ْم یُ ْن َ ُ‬
‫ٰص ْو َن ﴿‪﴾۱۲۳‬‬
‫‪18‬‬
‫الظلِمِي ْ َن ﴿‪﴾۱۲۴‬‬ ‫َو اِذ ِابْ َتلٰٓی اِبْرٰ ٖہ َم َربُّ ٗہ بِکَل ِ ٰم ٍت َف َا َت َّم ُہنَّ ؕ قَا َل انِ ِّْی َجاعِل َُک ل ِل َّنا ِ‬
‫س ا ِ َما ًماؕ قَا َل َو ِم ْن ذ ُِّریَّت ِْیؕ قَا َل َۡل یَ َنا ُل َع ْہدِی ّٰ‬ ‫‪124‬‬ ‫‪ Q-18c‬اربامیہؑیکآزامشئاوراكایمیب‬

‫س َو اَ ْم ًناؕ َو َّاتخ ِ ُذ ْوا ِم ْن َّم َقام ِاِبْر ٰ ٖہ َم ُم َصل ًّیؕ َو َعہِ ْدن َ ۤا الِٰٓی اِبْر ٰ ٖہ َم َو ا ِ ْس ٰمع ِْی َل ا َْن طَہ َِّرا بَ ْیت َِی ل ِ َّلط ٓائ ِ ِفي ْ َن َو‬ ‫َو اِذْ َج َع ْل َنا ا ْلب َ ْی َت َم َثابَ ًۃ ِّلل َّنا ِ‬
‫ت َم ْن ٰا َم َن ِم ْن ُہ ْم بِاهللِ َو ال َْی ْوم ِ ْاۡلٰ ِ ِ‬
‫َخؕ قَا َل‬ ‫الث َمرٰ ِ‬ ‫ا ْل ٰع ِک ِفي ْ َن َو الر َّك ِع الس ُجود ِ﴿‪َ ﴾۱۲۵‬و اِذْ قَا َل اِبْر ٖہ ُم َر ِّب ا ْج َع ْل ہٰذَ ا بَلَدً ا ٰا ِم ًنا َّو ْارزُ ْق اَ ْہ َل ٗہ ِم َن َّ‬
‫ٰ‬ ‫ُّ ْ‬ ‫ُّ‬ ‫‪125-126‬‬ ‫تیباهللاوررہشِہکم‬ ‫‪Q-18d‬‬

‫ب ال َّنارِؕ َو بِئ َْس ال َْمصِ يْرُ ﴿‪﴾۱۲۶‬‬ ‫َط ۤٗہ الِٰی َعذَ ا ِ‬‫ۡف َفاُ َم ِّت ُع ٗہ َقل ِ ْی ًَل ث ُ َّم ا َْض َ ُّ‬
‫َو َم ْن َك َ َ‬
‫َک َو ِم ْن ذ ُِّریَّت ِ َن ۤا‬ ‫َو اِذْ یَرْ َف ُع اِبْرٰ ٖہ ُم ا ْل َق َواع ِ َد ِم َن ا ْلب َ ْیتِ َو ا ِ ْس ٰمع ِْی ُلؕ َربَّ َنا َت َق َّب ْل ِم َّناؕ اِن َّ َک اَن ْ َت َّ‬
‫السم ِ ْی ُع ال َْعل ِ ْی ُم ﴿‪َ ﴾۱۲۷‬ربَّ َنا َو ا ْج َع ْل َنا ُم ْسل ِ َمي ْ ِن ل َ‬
‫اُ َّم ًۃ ُّم ْسل ِ َم ًۃ َّل َک۪ َو َارِنَا َم َنا ِس َک َنا َو تُ ْب َع َل ْی َناۚ اِن َّ َک َان ْ َت ال َّتو ُ‬
‫َّاب ال َّرح ِْی ُم ﴿‪َ ﴾۱۲۸‬ربَّ َنا َو ابْ َع ْث ف ِْیہِ ْم َر ُس ْو ًۡل ِّم ْن ُہ ْم یَ ْتل ُْوا َعل َْیہِ ْم ٰایٰت َِک َو ی َُع ِّل ُم ُہ ُم‬ ‫‪127-129‬‬ ‫‪ Q-19a‬تیباهللیکریمعتاورداعںیئ‬

‫ا ْل ِک ٰت َب َو ا ْلحِ ْک َم َۃ َو یُزَكِّ ْیہِ ْمؕ اِن َّ َک اَن ْ َت ال َْعزِیْز ُا ْل َحک ِْی ُم ﴿‪﴾۱۲۹‬‬
‫الصلِحِي ْ َن ﴿‪ ﴾۱۳۰‬اِذْ قَا َل َل ٗہ َربُّ ۤٗہ اَ ْسل ِ ْمۙ قَا َل‬
‫َخۃ ِ َلمِ َن ّٰ‬ ‫َو َم ْن یَّ ْرغ َُب َع ْن ِّم َّلۃِ اِبْر ٰ ٖہ َم ا ِ َّۡل َم ْن َس ِف َہ َنف َْس ٗہؕ َو َل َقدِ ْاص َط َف ْینٰ ُہ فِی ُّ‬
‫الدن ْ َیاۚ َو اِن َّ ٗہ فِی ْاۡلٰ ِ َ‬ ‫وکنہنمومڑے‬
‫‪130-131‬‬ ‫‪Q-19b‬‬ ‫‪19‬‬
‫ا َْسل َْمتُ ل َِر ِّب ا ْل ٰع َلمِي ْ َن ﴿‪﴾۱۳۱‬‬ ‫تلمِاربامیہؑےس؟‬

‫َض ی َْع ُق ْو َب ال َْم ْوتُ ۙ‬ ‫الدیْ َن ف َََل َت ُم ْوتُنَّ ا ِ َّۡل َو اَۡمُتۡن ُّم ْسل ِ ُم ْو َن ﴿‪ُ ﴾۱۳۲‬‬
‫َو َو ّٰصی ب ِ َہ ۤا اِبْرٰ ٖہ ُم بَن ِْی ِہ َو ی َْع ُق ْو ُبؕ ی ٰ َبنِ َّی ا ِ َّن اهللَ ْاص َطفٰی َلکُ ُم ِّ‬
‫ؕ ا َْم ك ْنت ُْم ُش َہ َد ٓا َء اِذْ َح َ َ‬ ‫وقعیبیک ‪132-133‬‬
‫‪ Q-19c‬وتیصاربامیہؑاور ؑ‬
‫اِذْ قَا َل لِبَن ِْی ِہ َما َت ْع ُب ُد ْو َن ِمنۢۡ َب ْعد ِْیؕ قَالُ ْوا َن ْع ُب ُد اِل ٰ َہ َک َو اِلٰـ َہ ٰابَ ٓائ َِک اِبْرٰ ٖہ َم َو ا ِ ْس ٰمع ِْی َل َو ا ِ ْس ٰح َق اِلٰـ ًہا وَّاحِدً اۚۖ وَّ ن َ ْح ُن َل ٗہ ُم ْسل ِ ُم ْو َن ﴿‪﴾۱۳۳‬‬
‫ْک اُ َّم ٌۃ َق ْد َخل َْتۚ َل َہا َما َك َس َب ْت َو َلکُ ْم َّما َك َسبْت ُْمۚ َو َۡل ُت ْسـَل ُْو َن َع َّما کَان ُْوا ی َْع َمل ُْو َن ﴿‪﴾۱۳۴‬‬
‫تِل َ‬ ‫‪134‬‬ ‫وہاتمزگریئگ‬ ‫‪Q-19d‬‬

‫ۡشكِي ْ َن ﴿‪ ﴾۱۳۵‬ق ُْولُ ۤۡوا ٰا َم َّنا بِاهللِ َو َم ۤا اُنْز ِ َل ا ِ َل ْی َنا َو َم ۤا اُنْز ِ َل الِٰٓی‬ ‫ٰصی َت ْہ َت ُد ْواؕ ُق ْل بَ ْل ِم َّل َۃ اِبْر ٰ ٖہ َم َحن ِْیفًاؕ َو َما ک َ َ‬
‫ان ِم َن ال ُْم ْ ِ‬ ‫َو قَالُ ْوا ُك ْون ُْوا ہُ ْو ًدا اَ ْو َن ٰ ٰ‬
‫اِبْر ٰ ٖہ َم َو ا ِ ْس ٰمع ِْی َل َو ا ِ ْس ٰح َق َو ی َْع ُق ْو َب َو ْاۡلَ ْس َبا ِط َو َم ۤا اُ ْوت َِی ُم ْو ٰسی َو ع ِْی ٰسی َو َم ۤا اُ ْوت َِی ال َّنب ِ ُّی ْو َن ِم ْن َّربِّہِ ْمۚ َۡل نُ َ ِّۡف ُق بَي ْ َن اَ َح ٍد ِّم ْن ُہ ْم۫ۖ َو ن َ ْح ُن َل ٗہ‬ ‫‪135-136‬‬ ‫اصنری‬
‫وہاجؤوہیدو ٰ‬ ‫‪Q-20a‬‬

‫ُم ْسل ِ ُم ْو َن ﴿‪﴾۱۳۶‬‬

‫ؕ صِ ْب َغ َۃ اهللِۚ َو َم ْن‬ ‫َفا ِ ْن ٰا َمنُ ْوا بِم ِ ْث ِل َم ۤا ٰا َم ْنت ُْم ب ِ ٖہ َف َقدِ ا ْہ َت َد ْواۚ َو ا ِ ْن َت َو َّل ْوا َفاِن َّ َما ہُ ْم ف ِ ْی ِش َقا ٍقۚ ف ََس َیکْف ِْی َک ُہ ُم اهللُۚ َو ہُ َو َّ‬
‫السم ِ ْی ُع ال َْعل ِ ْی ُم ﴿‪﴾۱۳۷‬‬ ‫ارگوہاامینالںیئ‬
‫‪137-138‬‬ ‫‪Q-20b‬‬
‫اَ ْح َس ُن ِم َن اهللِ صِ ْب َغ ًۃ۫ َّو ن َ ْح ُن َل ٗہ ٰعب ِ ُد ْو َن ﴿‪﴾۱۳۸‬‬ ‫متاسیجوت…‬ ‫‪20‬‬

‫ُق ْل اَتُ َح ٓا ُّج ْون َ َنا فِی اهللِ َو ہُ َو َربُّ َنا َو َربُّکُ ْمۚ َو َل َن ۤا اَ ْع َمالُ َنا َو َلکُ ْم اَ ْع َما ُلکُ ْمۚ َو ن َ ْح ُن َل ٗہ ُم ْخل ِ ُص ْو َن ﴿‪﴾۱۳۹‬‬
‫ۙ ا َْم َت ُق ْولُ ْو َن ا ِ َّن اِبْرٰ ٖہ َم َو ا ِ ْس ٰمع ِْی َل َو ا ِ ْس ٰح َق َو‬
‫‪139-140‬‬ ‫اهللےکابرےںیمڑگھجا؟‬ ‫‪Q-20c‬‬
‫ٰصیؕ ُق ْل َءاَۡمُتۡن َا ْع َل ُم َام ِاهللُ‬
‫ؕ‬ ‫ی َْع ُق ْو َب َو ْاۡل َْس َب َاط کَان ُْوا ُہ ْو ًدا َا ْو َن ٰ ٰ‬
‫ک اُ َّم ٌۃ ق َْد َخل َْتۚ َل َہا َما َك َس َب ْت َو َلکُ ْم َّما َك َسبْت ُْمۚ َو َۡل‬
‫َو َم ْن اَظْ َل ُم ِم َّم ْن َك َت َم َش َہا َد ًۃ ع ِ ْن َد ٗہ ِم َن اهللِؕ َو َما اهللُ بِ َغاف ِ ٍل َع َّما َت ْع َمل ُْو َن ﴿‪ ﴾۱۴۰‬ت ِ ْل َ‬
‫‪140-141‬‬ ‫ڑبااظملوجاہشدتاپھچےئ‬ ‫‪Q-20d‬‬
‫ُت ْسـَل ُْو َن َع َّما کَان ُْوا ی َْع َمل ُْو َن ﴿‪﴾۱۴۱‬‬

‫‪4‬‬
 ‫‪ .2‬تغلِرقآن‬

‫ِم ْث َل ق َْول ِہِ ْم‪ :‬انیکابتیسیج‬ ‫َہاتُ ْوا بُرْ َہان َکُ ْم‪:‬متالؤاینپدلیل‬ ‫‪Q-11a‬‬
‫َما ن َ ْن َس ْخ ِم ْن ٰا َی ٍۃ‪ :‬وجمہوسنمخرکےتںیہوکیئآتی‬
‫َتشَ ابَ َہ ْت ُقل ُْوب ُ ُہ ْم‪ :‬اکیےسیجوہےئگدلانےک‬ ‫بَلٰی٭ َم ْن اَ ْسل ََم َو ْج َہ ٗہ‪:‬ویکںںیہن‪،‬سجےناکھجدایرہچہاانپ‬
‫اَ ْو ن ُ ْن ِس َہا‪ :‬ایمہالھبدےتیںیہاےس‬
‫َق ْد بَ َّی َّنا ْاۡلٰیٰتِ ‪ :‬قیقحتواحضرکدںیمہےناشناینں‬ ‫َو ہُ َو ُم ْح ِس ٌن‪:‬اوروہوکیناكر(وہ)‬
‫نَاْ ِ‬
‫ت ب ِ َخي ْر ٍ ِّم ْن َہ ۤا‪ :‬مہےلآےتںیہرتہباسےس‬
‫َب ِشي ْ ًرا َّو ن َ ِذیْ ًرا‪ :‬وخربخشیدےنیواالاورڈراےنواال‬
‫‪Q-17a‬‬ ‫اَ ْو ِم ْثل ِ َہا‪ :‬ایاسیسیج‬
‫َو َۡل ُت ْس َئ ُل َع ْن ا َْص ٰح ِب ا ْل َجح ِْی ِم‪ :‬اورںیہنوپےھچاجںیئےگآپ‬
‫ٰصی َعلٰی َش ْی ٍء‪ :‬ںیہنںیہاسیعیئیسکزیچرپ‬
‫ل َْی َستِ ال َّن ٰ ٰ‬ ‫اَل َْم َت ْعل َْم‪ :‬ایکںیہنآپےناجان‬
‫(آپےسوپاھچاجےئاگ)دوزخواولںےس(قلعتم)‬
‫َفاهللُ یَ ْحکُ ُم‪ :‬سپاہللہلصیفرکےاگ‬ ‫ت‬
‫َول ِ ٍٍّی‪ :‬امحئ‬
‫ف ِ ْ َمۡی (فِی ْ َما) کَان ُْوا ف ِْی ِہ یَ ْخ َتلِف ُْو َن‪ :‬اسںیمسجںیموہاالتخفایک‬
‫‪Q-18a‬‬ ‫َن ِصي ْر ٍ‪ :‬دمداگر‬
‫َو ل َْن َت ْر ٰضی َع ْن َک‪ :‬اوررہزگںیہنرایضوہںےگآپےس‬ ‫رکےتےھت‬
‫َحت ّٰی َتتَّب ِ َع ِم َّل َت ُہ ْم‪ :‬اہیںکتہکآپریپویرکںیاےکندنییک‬ ‫‪Q-16b‬‬
‫َو َلئ ِ ِن َّات َب ْع َت اَ ْہ َو ٓا َءہُ ْم‪ :‬اورارگریپوییکآپےنانیک‬
‫‪Q-17b‬‬ ‫ا َْم تُرِیْ ُد ْو َن ا َْن َت ْسـَل ُْوا‪ :‬ایکمتبساچےتہوہہکمتوسالرکو‬
‫َو َم ْن اَظْ َل ُم‪ :‬اوروکنزایدہاظملےہ‬
‫وخااشہتیک‬ ‫َك َما ُسئ ِ َل ُم ْو ٰسی‪ :‬ےسیجوسالےئکےئگومٰیس‬
‫ِم َّم ْن ( ِم ْن َم ْن) َّم َن َع‪ :‬اسےسسجےنعنمایک‬
‫َو َم ْن یَّت ََب َّد ِل ا ْلکُ ْ َ‬
‫ۡف ب ِ ْ ِ‬
‫اۡلیْ َما ِن ‪ :‬اوروجاایتخررکےرفکوکاامین‬
‫‪Q-18b‬‬ ‫َخاب ِ َہا‪ :‬اوروکششیکاسےکااجڑےنںیم‬
‫َو َسعٰی ف ِ ْی َ َ‬ ‫ےکدبےل‬
‫َۡل َت ْن َف ُع َہا َشفَا َع ٌۃ‪ :‬اورہنعفندےیگاےسوکیئافسرش‬ ‫َف َایْ َن َما تُ َو ُّل ْوا‪ :‬وسسجرطفمتہنمرکوےگ‬
‫َض َّل َس َو ٓا َء َّ‬
‫السب ِ ْی ِل ‪ :‬وہکٹھبایگدیسیھراہےس‬
‫َف َث َّم َو ْج ُہ اهللِ‪ :‬وتواہںیہےہاہللاكرہچہ‬
‫‪Q-18c‬‬
‫ا ِ َّن اهللَ َوا ِس ٌع َعل ِ ْی ٌم‪ :‬کشیباہللوتعسواال‪،‬اجےننواالےہ‬ ‫‪Q-16c‬‬
‫َو اِذ ِابْ َتلٰٓی اِبْر ٰ ٖہ َم َربُّ ٗه ب ِکَل ِ ٰم ٍت‪ :‬اوربجآزامایاربامیہؑوکاسےک‬
‫َو َّد َكثِي ْ ٌر‪ :‬اچاہ وتہبں(تہبوسں)ےن‬
‫ربےندنچابوتںےس‬ ‫‪Q-17c‬‬ ‫ل َْو یَرُ ُّد ْون َکُ ْم ‪ :‬اكشوہولاٹدںیںیہمت‬
‫َف َا َت َّم ُہنَّ ‪ :‬سپاسےنوپرارکدایاںیہن‬ ‫ا ِ َّت َخذَ اهللُ‪ :‬انبیلاہللےن‬
‫َح َسدً ا ِّم ْن ع ِ ْندِ اَ ْن ُف ِسہِ ْم ‪ :‬دسحرکےتوہےئاےنپدولںےس‬
‫انِ ِّ ْی َجاعِلُ َک ل ِل َّنا ِ‬
‫س ا ِ َما ًما‪ :‬کشیبںیمانبےنواالوہںںیہمت‬ ‫َو َلدً ا‪ :‬اوالد‪/‬اٹیب‬
‫ِمنۢۡ َب ْعدِ َما َت َبي َّ َن‪ :‬دعباسےکہکواحضوہایگ‬
‫َۡل َی َنا ُل َع ْہدِی ال ّٰظلِمِي ْ َن‪ :‬ںیہناتچنہپےہریمادہعاظوملںوک‬ ‫ُس ْب ٰح َن ٗہ‪ :‬اپکےہوہ‬
‫َفا ْعف ُْوا َو ْاص َف ُح ْوا‪ :‬سپمتاعمفرکدواوردرزگررکو‬
‫ک ُ ٌّل َّل ٗہ ٰقنِت ُْو َن‪ :‬بسایسےکےئلاعزجیرکےنواےلںیہ‬
‫‪Q-18d‬‬ ‫َحت ّٰی یَاْت َِی اهللُ ب ِ َا ْمر ِ ٖہ‪:‬اہیںکتہکالےئاہللمکحاانپ‬
‫ض‪ :‬دیپارکےنواالےہآامسونںاور‬
‫ت َو ْاۡل َْر ِ‬ ‫بَدِیْ ُع َّ‬
‫الس ٰم ٰو ِ‬
‫َم َثابَ ًۃ ِّلل َّنا ِ‬
‫س َو اَ ْم ًنا‪ :‬اامتجعیکہگجولوگںےئلیکاورانمیکہگج‬ ‫َو َما ُت َق ِّد ُم ْوا‪:‬اوروجھچکمتآےگوجیھبےگ‬
‫زونیمںاك‬
‫َو َعہِ ْدن َ ۤا الِٰٓی اِبْر ٰ ٖہ َم َو ا ِ ْس ٰمع ِْی َل‪ :‬اورمکحدایمہےناربامیہاور‬ ‫َتج ِ ُد ْوہُ ع ِ ْن َد اهللِ‪:‬متاپولےگاےساپساہللےک‬
‫َو اِذَا قَضٰٓ ی اَ ْم ًرا‪ :‬اوربجوہہلصیفرکاتےہیسکاكماك‬
‫اامسلیعوک‬
‫َفاِن َّ َما َی ُق ْو ُل َل ٗہ‪ :‬وترصفاتہکےہوہاسوک‬ ‫‪Q-16d‬‬
‫ا َْن طَہ َِّرا بَ ْیتِ َی‪ :‬ہکمتدوونںاپکروھکریمارھگ‬
‫ل َْن یَّ ْد ُخ َل ال َْج َّن َۃ‪ :‬رہزگںیہندالخوہاگتنج(ںیم)‬
‫ل ِ َّلط ٓائ ِ ِفي ْ َن‪ :‬وطافرکےنواولںےکےئل‬
‫ا ِ َّۡل َم ْن ک َ َ‬
‫ان ہُ ْو ًدا اَ ْو َن ٰ ٰ‬
‫‪Q-17d‬‬ ‫ٰصی‪ :‬وساےئوجوہ(اھت)وہیدیایاسیعیئ‬
‫اَ ْل ٰع ِک ِفي ْ َن‪ :‬ااکتعفرکےنواےل‬ ‫ل َْو َۡل یُک َ ِّل ُم َنا اهللُ‪ :‬ویکںںیہنالکمرکاتےہمہےساہلل‬
‫ْک اَ َمان ُِّی ُہ ْم‪:‬ہیوخااشہتںیہانیک‬
‫تِل َ‬
‫الس ُج ْود ِ‪ :‬اورروکعرکےنواےل‪،‬دجسہرکےنواےل‬ ‫و َّ‬ ‫اَ ْو َتاْت ِ ْی َن ۤا ٰایَ ٌۃ‪ :‬ایآیتےہامہرےاپسوکیئاشنین‬
‫الرك ِع ُّ‬
‫َ ُّ‬
‫‪5‬‬
 ‫َو َم ۤا اُ ْوت َِی ال َّنب ِ ُّی ْو َن ِم ْن َّربِّہِ ْم‪ :‬اوروجدایایگویبنںوکانےکرب‬ ‫َم ْن َس ِف َہ َنف َْس ٗہ‪ :‬سجےنویبوقفانبایاےنپآپوک‬ ‫بَلَدً ا ٰا ِم ًنا‪ :‬رُپانمرہش(انمواالرہش)‬
‫یکرطفےس‬ ‫َو َل َقدِ ْاص َط َف ْینٰ ُہ‪ :‬اوراہتبلقیقحتنچایلمہےناےس‬ ‫َفاُ َم ِّت ُع ٗہ َقل ِ ْی ًَل‪ :‬سپںیمعفندوںاگاےسوھتڑا‬

‫ث ُ َّم ا َْض َ ُّ‬

‫َط ۤٗہ‪ :‬رھپںیموبجمررکوںاگاےس‬
‫‪Q-20b‬‬
‫ب ِمِ ْث ِل َم ۤا ٰا َم ْنت ُْم ب ِ ٖہ‪ :‬ےسیجمتاامینالےئسجرپ‬ ‫‪Q-19c‬‬
‫َو بِئ َْس ال َْمصِ يْرُ‪ :‬اورربیولےنٹیکہگجےہ‬
‫َفاِن َّ َما ہُ ْم ف ِ ْی ِش َقا ٍق‪ :‬سپرصفویہںیہاخمتفلںیم‬ ‫َو َو ّٰصی ب ِ َہ ۤا اِبْر ٰ ٖہ ُم‪ :‬اوروتیصیکاسیکاربامیہؑےن‬

‫َف َس َیکْف ِْی َک ُہ ُم اهللُ‪ :‬سپرقنعبیاكیفوہاگآپےئلیکانےک‬ ‫ا ِ َّن اهللَ ْاص َطفٰی‪ :‬کشیباہللےننچایل‬ ‫‪Q-19a‬‬
‫ا َْم ُك ْنت ُْم ُش َہ َد ٓا َء‪ :‬ایکمتبسےھتوموجد‬ ‫َو اِذْ یَرْ َف ُع اِبْرٰ ٖہ ُم‪ :‬اوربجااھٹاتاھتاربامیہؑ‬
‫اقمےلبںیماہلل‬
‫صِ ْب َغ َۃ اهللِ‪ :‬اہللاكرگن(اایتخررکو)‬ ‫َض ی َْع ُق ْو َب ال َْم ْوتُ ‪ :‬بجآیئ ؑ‬
‫وقعیبوکومت‬ ‫اِذْ َح َ َ‬ ‫اَ ْل َق َواع َِد ِم َن ا ْلب َ ْیتِ ‪ :‬اینبدںیتیباہلل(یک)‬
‫َربَّ َنا َت َق َّب ْل ِم َّنا ( ِم ْن ن َا)‪ :‬اےامہرےربوتوبقلرفاممہےس‬
‫َو َم ْن اَ ْح َس ُن ِم َن اهللِ صِ ْب َغ ًۃ‪:‬اوروکنےہرتہباہللےسرگنںیم؟‬ ‫‪Q-19d‬‬
‫اُ َّم ًۃ ُّم ْسل ِ َم ًۃ‪ :‬رفامربنداراتم‬
‫ْک اُ َّم ٌۃ َق ْد َخل َْت‪ :‬ہیاتمزگریئگ‬
‫تِل َ‬
‫‪Q-20c‬‬ ‫َو اَرِنَا َم َنا ِس َک َنا‪ :‬اورداھکںیمہجح(ابعدت)ےکرطےقیامہرے‬
‫َو ن َ ْح ُن َل ٗہ ُم ْخل ِ ُص ْو َن‪ :‬اورمہایسےئلیکاخصلںیہ‬ ‫‪Q-20a‬‬ ‫َو ابْ َع ْث ف ِْیہِ ْم َر ُس ْو ًۡل ِّم ْن ُہ ْم‪ :‬اورجیھبانںیمروسلانںیمےس‬
‫َءاَۡمُتۡن َا ْع َل ُم َام ِاهللُ ‪ :‬ایکمتزایدہاجےننواےلوہایاہلل‬ ‫ُق ْل بَ ْل ِم َّل َۃ اِبْر ٰ ٖہ َم‪ :‬ہہکدےئجیہکلبدنیِاربامیہؑیک‬ ‫َو یُزَكِّ ْیہِ ْم‪ :‬اوراپکرکےاںیہن‬
‫َحن ِْیفًا‪ :‬اکیاہللاكوہاجےنواال‬ ‫اَن ْ َت ال َْعزِیْز ُا ْل َحک ِْی ُم‪ :‬وتاطوتقرےہ‪،‬تمکحواالےہ‬
‫‪Q-20d‬‬
‫ِم َّم ْن ( ِم ْن َم ْن) َك َت َم َش َہا َد ًۃ ع ِ ْن َد ٗہ‪ :‬اسےسسجےناپھچای‬ ‫َو ْاۡلَ ْس َبا ِط‪ :‬اوراوال ِد ؑ‬
‫وقعیب‬
‫َۡل نُ َ ِّۡف ُق بَي ْ َن اَ َح ٍد ِّم ْن ُہ ْم‪ :‬ںیہنمہرفقرکےتدرایمنیسکاکی‬
‫‪Q-19b‬‬
‫وگایہوک(وج)اسےکاپسےہ‬
‫َو َم ْن یَّرْغ َُب َع ْن ِّم َّلۃِ اِبْرٰ ٖہ َم‪ :‬اوروکنہنمومڑاتےہاربامیہیک‬
‫ےکانںیمےس‬
‫تلمےس‬

‫‪6‬‬
‫‪ .3‬وقادعِوحن‬

‫‪7‬‬
 ‫ون‪ ،‬ا ِن ‪،‬‬
‫بجےلمجانبےئاجےتںیہوتاامسءےکآرخںیمدبتایلیںوہیتںیہاورفلتخمالعامت ( ̶ٌ ‪َ ، ̶ُۖ ̶ ،‬‬ ‫•‬ ‫رصف‪:‬امدےےکرحوفوکالمرکاافلظانبان"رصف"الہکاتےہ۔‬ ‫•‬
‫̶ًۖ ̶ ‪ ، ̶ِۖ ̶ ، ̶ ̶ٍۖ ، ̶̶َۖ ،‬یْ َن ‪ ،‬یْ ِن )اظرہوہیتںیہ۔ااسیفلتخمووجاہتیکانبءرپوہاتےہ‪،‬ےسیجہکامساكیھبک‬
‫افلعوہان‪،‬یھبکوعفملوہاناوریھبکیسکاوروہجےس۔ہیامتمدبتایلیںملعِوحنےکذرےعییھجمساجیتکسںیہ۔‬ ‫وحن‪:‬اافلظےسوجڑےاورےلمجانبان"وحن"الہکاتےہ۔‬ ‫•‬

‫‪ .3a‬امسیکاحںیتل‬

‫رج‬ ‫بصن‬ ‫رعف‬ ‫دعد‬ ‫سنج‬ ‫اثمل‬ ‫واضتح‬ ‫وصختیص‬

‫ُم ْسل ِم ٍ‬ ‫ُم ْسل ِ ًم‬ ‫ُم ْسل ٌِم‬ ‫وادح‬ ‫ُم ْسل ٌِم‪ُ ،‬م ْسل َِما ِن‪ُ ،‬م ْسل ُِم ْو َن‬ ‫وادح‪،‬ہینثت‪،‬عمج‬ ‫دعد‬
‫ُم ْسل َِمي ْ ِن‬ ‫ُم ْسل َِمي ْ ِن‬ ‫ُم ْسل َِما ِن‬ ‫ہینثت‬ ‫ذمرک‬
‫ُم ْسلِمِي ْ َن‬ ‫ُم ْسلِمِي ْ َن‬ ‫ُم ْسل ُِم ْو َن‬ ‫عمج‬ ‫ُم ْسل ٌِم‪ُ ،‬م ْسل َِم ٌۃ‬ ‫ذمرک‪،‬ؤمثن‬ ‫سنج‬

‫ُم ْسل َِمۃ ٍ‬ ‫ُم ْسل َِم ًۃ‬ ‫ُم ْسل َِم ٌۃ‬ ‫وادح‬
‫ُم ْسل ٌِم‪ ،‬اَل ُْم ْسل ِ ُم‬ ‫رکنہ‪،‬رعمہف‬ ‫وتعس‬
‫ُم ْسل َِم َتي ْ ِن‬ ‫ُم ْسل َِم َتي ْ ِن‬ ‫ُم ْسل َِم َتا ِن‬ ‫ہینثت‬ ‫ؤمثن‬
‫ُم ْسل َِما ٍ‬
‫ت‬ ‫ُم ْسل َِما ٍ‬
‫ت‬ ‫ات‬
‫ُم ْسل َِم ٌ‬ ‫عمج‬ ‫ُم ْسل ٌِم ٍ‪ُ ،‬م ْسل ًِما‪ُ ،‬م ْسل ِم‬ ‫رعف‪،‬بصن‪،‬رج‬ ‫احتل(ارعاب)‬

‫العتم (اثمل)‬
‫وہج‬ ‫ت‬ ‫احتل‬
‫عمج‬ ‫تنثنہ‬ ‫وادح‬
‫ا ِ َّنیکربخ‬ ‫‪.3‬‬ ‫ربخ‬ ‫‪.2‬‬ ‫‪ .1‬دتبما‬ ‫̶ ̶ٌۖ ( ُم ْسل ٌِم‪ُ ،‬م ْسل َِم ٌۃ) ‪،‬‬
‫ون ( ُم ْسل ُِم ْو َن‪ ،‬اَل ُْم ْسل ُِم ْو َن)‪،‬‬
‫َ‬
‫افلع‬ ‫‪.5‬‬ ‫‪ .4‬ک َ َ‬
‫اناكامس‬ ‫ا ِن ( ُم ْسل ِ َما ِن‪ ،‬اَ ْل ُم ْسل ِ َما ِن)‬ ‫̶ ̶ُۖ (اَل ُْم ْسل ِ ُم‪ ،‬اَل ُْم ْسل َِم ُۃ) ‪،‬‬ ‫رعف‬
‫ات) ‪( ̶ُۖ ̶ ،‬اَل ُْم ْسل َِماتُ )‬
‫̶ ̶ٌۖ ( ُم ْسل َِم ٌ‬
‫‪ .7‬تفص‬ ‫‪ . 6‬انبئِافلع‬ ‫و (اامسےئہسمخ)‬
‫̶ ̶ً ( ُم ْسل ًِما‪ُ ،‬م ْسل َِم ًۃ) ‪،‬‬
‫کَ َ‬
‫انیکربخ‬ ‫‪.2‬‬ ‫ا ِ َّناكامس‬ ‫‪.1‬‬ ‫یْ َن ( ُم ْسلِمِي ْ َن‪ ،‬اَل ُْم ْسلِمِي ْ َن) ‪،‬‬
‫یْ ِن ( ُم ْسل ِ َمي ْ ِن‪ ،‬اَ ْل ُم ْسل ِ َمي ْ ِن)‬ ‫̶̶َۖ (اَل ُْم ْسل َِم‪ ،‬اَل ُْم ْسل َِم َۃ) ‪،‬‬ ‫بصن‬
‫‪ .4‬تفص‬ ‫ہلمجہیلعفاكوعفمل‬ ‫‪.3‬‬ ‫̶ ̶ٍ ̶ ( ُم ْسل َِما ٍت) ‪( ̶ِۖ ̶ ̶ ،‬اَل ُْم ْسل َِما ِ‬
‫ت)‬
‫الف (اامسےئہسمخ)‬
‫ِ‬
‫رحفرجیکوہجےس‬
‫̶ ̶ٍ ̶ ( ُم ْسلِمٍ ‪ُ ،‬م ْسل َِم ٍۃ) ‪( ̶ِۖ ̶ ،‬اَ ْل ُم ْسل ِِم‪،‬‬
‫‪.1‬‬

‫قلعتیکوجڑیاكدورساامس‬ ‫̶ ̶ٍ ̶ ( ُم ْسل َِما ٍت) ‪( ̶ِۖ ̶ ،‬اَل ُْم ْسل َِما ِ‬

‫ت)‪،‬‬
‫یْ ِن ( ُم ْسل ِ َمي ْ ِن‪ ،‬اَ ْل ُم ْسل ِ َمي ْ ِن)‬
‫‪.2‬‬
‫اَل ُْم ْسل َِم ِۃ)‪ ( ̶̶َۖ ،‬إلِ ٰی اِبْرٰه ِْی َم َو ا ِ ْس ٰم ِع ْی َل‪،‬‬ ‫رج‬
‫(اضمفاہیل)‬ ‫یْ َن ( ُم ْسلِمِي ْ َن‪ ،‬اَل ُْم ْسلِمِي ْ َن)‪،‬‬
‫البقرة‪ ، )١٢٥:‬ی (اامسےئہسمخ)‬
‫تفص‬ ‫‪.3‬‬

‫‪8‬‬
 ‫‪ .3b‬ہلمجیکااسقم‬

‫اامسءیکاممتلث‬ ‫امس۔‪(2‬ربخ‪/‬وعفمل)‬ ‫امس۔‪(1‬دتبما‪/‬امس‪/‬افلع)‬ ‫اراكن‬ ‫اثمل‬ ‫ہلمج‬

‫دعد‪،‬سنج‪،1‬احتل‬ ‫وتعس‪:‬نرکہ (اعموطررپ)‬ ‫وتعس‪:‬معرفہ (اعموطررپ)‬ ‫دتبماء‪،‬ربخ‬ ‫اَهللُ غَف ُْو ٌر‬ ‫ہلمجاہیمس‬

‫‪1‬‬ ‫دعد‪،‬سنج‬ ‫وتعس‪:‬نرکہ (اعموطررپ)‪،‬احتل‪ :‬رفع‬ ‫وتعس‪:‬معرفہ (اعموطررپ)‪،‬احتل‪:‬نصب‬ ‫ا ِ َّناكامس‪،‬ا ِ َّن یکربخ‬ ‫ا ِ َّن اهللَ غَف ُْو ٌر‬ ‫إ ِ َّنواالہلمج‬

‫‪1،2،3‬‬‫دعد‪،‬سنج‬ ‫وتعس‪:‬نرکہ (اعموطررپ)‪،‬احتل‪ :‬نصب‬ ‫وتعس‪:‬معرفہ (اعموطررپ)‪،‬احتل‪:‬رفع‬ ‫اناكامس‪ ،‬ک َ َ‬

‫ان یکربخ‬ ‫کَ َ‬ ‫کَا َن اهللُ غَف ُْو ًرا‬ ‫کَا َنواالہلمج‬

‫‪2،3‬‬
‫وتعس‪:‬معرفہ (اعموطررپ)‪،‬احتل‪ :‬نصب‬ ‫وتعس‪:‬معرفہ (اعموطررپ)‪،‬احتل‪:‬رفع‬ ‫لعف‪،‬افلع‪،‬وعفمل‬ ‫َخل ََق اهللُ اۡل َْر َض‬ ‫ہلمجہیلعف‬

‫‪ .1‬دتبما‪ ،‬ا ِ َّناكامس ای ک َ َ‬

‫اناكامس ارگ"عمجرسکمریغاعلق"وہوتدعداورسنجیکاممتلثربرقاررانہالزمںیہنےہےسیجاَلْب ُ ُی ْوتُ َج ِدیْ َد ٌۃ‪ ،‬اَل َْم َسا ِج ُد َق ِدیْ َم ٌۃ‬
‫ان ال ُْم ْسل ُِم ْو َن َصادِقِي ْ َن‪ ،‬کَانَتِ ا ْلب َ َناتُ َصال ِ َحا ٍ‬
‫ت‬ ‫ُْقٰا َن‪ ،‬ک َ َ‬ ‫اناكامسارگعمجوہوتیھبلعف‪/‬ک َ َ‬
‫ان ےئلیکوادحاكہغیصیہاامعتسلوہاگےسیج َحف َِظ ال ُْم ْسل ُِم ْو َن ال ُ ْ‬ ‫ہلمجہیلعفںیمافلعای کَا َنواےلےلمجںیمک َ َ‬ ‫‪.2‬‬

‫ٰص ْوا َحا ِمدً ا‪ُ ،‬كنَّ َصال ِ َحا ٍ‬

‫ت‬ ‫ان ےئلیکعمجاكہغیصاامعتسلوہاگےسیج َن َ ُ‬
‫اناكامسارگعمجوہنکیلاپھچوہاوہوتاسوصرتںیملعف‪/‬ک َ َ‬
‫ہلمجہیلعفںیمافلعای کَا َنواےلےلمجںیمک َ َ‬ ‫‪.3‬‬

‫إ ِ َّن یکرطحھچکاوراافلظںیہوج إ ِ َّن یکرطحیہلمعرکےتںیہ‪،‬ےسیجأن(ہک)‪ ،‬كأن (ےسیجہک)‪ ،‬لكِن (نکیل)‪ ،‬ل ْيت (اكش)‪ ،‬لعل (اشدئ)‬ ‫‪.4‬‬

‫کَا َن یکرطحھچکاوراافلظںیہوج کَا َنیکرطحیہلمعرکےتںیہ‪،‬ےسیجأَ ْص َبحَ ‪ ،‬أَ ْم ٰسی‪َ ،‬ص َار‬ ‫‪.5‬‬

‫‪ .3c‬اجر‪،‬رجموریکوجڑی‬

‫اثمل‬ ‫امس‬ ‫ِ‬

‫رحوفاجر‬

‫ِم ْن ُم ْسل ِم ٍ‬ ‫وادحذمرک‬ ‫َع ْن (یکرطفےس)‬ ‫ِب (ںیم۔ےس۔وک۔اسھت)‬

‫ِم َن ال ُْم ْسل ِم ِ‬ ‫رعمہف‬ ‫َت (مسق)‬ ‫ِل‪َ ،‬ل (ےئل)‬

‫ِم ْن ُم ْسلِمِي ْ َن‬ ‫عمجذمرک‬ ‫َك (امدنن۔اسیج)‬ ‫ف ِ ْی (ںیم)‬

‫ِم ْن ُم ْسل َِمي ْ ِن‬ ‫ہینثت‬ ‫َو (مسق)‬ ‫َعل ٰی (رپ)‬

‫ِم ْن ُم ْسل َِم ٍۃ‬ ‫وادحؤمثن‬ ‫َحت ّٰی (اہیںکتہک)‬ ‫إلِ ٰی (یکرطف۔کت)‬

‫ِم ْن ُم ْسل َِما ٍ‬ ‫̶و‬ ‫ِم ْن (ےس)‬

‫ت‬ ‫عمجؤمثن‬

‫‪ .3‬رعیبزابنںیملک‪ِ 17‬‬
‫رحوفاجرںیہ۔‬ ‫‪ِ .1‬‬
‫رحفاجرےکدعبہشیمہامسآےئاگاورہشیمہاحتلِرجںیموہاگ۔‬
‫‪ .4‬رقآندیجمںیمدنمرہجابال‪ِ 11‬‬
‫رحوفاجریہاامعتسلوہےئںیہ۔‬ ‫‪ .2‬اجررجموریکوجڑییھبکدتبماںیہنوہیتکس۔‬

‫‪9‬‬
 ‫‪ .3d‬تفصیکوجڑی(صفت‪،‬موصوف)‬

‫اممتلث (تفص‪،‬وموصف)‬ ‫رج‬ ‫بصن‬ ‫رعف‬ ‫وموصف‬

‫دعد‪،‬سنج‪،‬وتعس‪،‬احتل‬ ‫َسمِ َع زَ یْ ٌد ِم ْن ُم ْسلِمٍ َصاد ِ ٍق‬ ‫َرأ ٰی زَ یْ ٌد ُم ْسل ًِما َصادِقًا‬ ‫َجا َء ُم ْسل ٌِم َصاد ٌِق‬ ‫وادحذمرک‬

‫دعد‪،‬سنج‪،‬وتعس‪،‬احتل‬ ‫َسمِ َع زَ یْ ٌد ِم َن ا ْل ُم ْسل ِم ِ الصَّ اد ِ ِق‬ ‫َرأ ٰی زَ یْ ُد ِن ال ُْم ْسل َِم الصَّ اد َِق‬ ‫َجا َء ال ُْم ْسل ِ ُم الصَّ اد ُِق‬ ‫رعمہف‬

‫دعد‪،‬سنج‪،‬وتعس‪،‬احتل‬ ‫َسمِ َع زَ یْ ٌد ِم ْن ُم ْسل ِمِي ْ َن َصادِق ِي ْ َن‬ ‫َرأ ٰی زَ یْ ٌد ُم ْسلِمِي ْ َن َصادِقِي ْ َن‬ ‫َجا َء ُم ْسل ُِم ْو َن َصادِق ُْو َن‬ ‫عمجذمرک‬

‫دعد‪،‬سنج‪،‬وتعس‪،‬احتل‬ ‫َسمِ َع زَ یْ ٌد ِم ْن ُم ْسل َِمي ْ ِن َصاد ِ َقي ْ ِن‬ ‫َرأ ٰی زَ یْ ٌد ُم ْسل َِمي ْ ِن َصاد ِ َقي ْ ِن‬ ‫َجا َء ُم ْسل َِما ِن َصادِقَا ِن‬ ‫ہینثت‬

‫دعد‪،‬سنج‪،‬وتعس‪،‬احتل‬ ‫َسمِ َع زَ یْ ٌد ِم ْن ُم ْسل َِم ٍۃ َصاد ِ َق ٍۃ‬ ‫َرأ ٰی زَ یْ ٌد ُم ْسل َِم ًۃ َصاد ِ َق ًۃ‬ ‫َجا َء ْت ُم ْسل َِم ٌۃ َصاد ِ َق ٌۃ‬ ‫وادحؤمثن‬

‫دعد‪،‬سنج‪،‬وتعس‪،‬احتل‬ ‫َسمِ َع زَ یْ ٌد ِم ْن ُم ْسل َِما ٍت َصادِقَا ٍ‬

‫ت‬ ‫َرأ ٰی زَ یْ ٌد ُم ْسل َِما ٍت َصادِقَا ٍ‬
‫ت‬ ‫ات َصادِق ٌ‬
‫َات‬ ‫َجا َء ْت ُم ْسل َِم ٌ‬ ‫عمجؤمثن‬

‫‪ .1‬وموصفاسابتیکالصتیحراتھکوہہکاسیکاااھچیئایربایئاتبیئاجےکس۔‬
‫تفصیکوجڑیےکدوونںاامسء(ینعیتفصاوروموصف)ںیمامتمولہپؤں(ینعیدعد‪،‬سنج‪،‬وتعساوراحتل)ےساممتلثوہانالزمےہ۔‬ ‫‪.2‬‬

‫وموصفارگ"ریغاعلق"وہوتدعداورسنجیکاممتلثربرقاررانہالزمںیہنےہویکہکناسوصرتںیماسیکتفصاعموطررپوادحؤمثنآیتےہ۔‬ ‫‪.3‬‬

‫ااسنن‪،‬نجاوررفےتش‪:‬رصفہینیتولخماقتیہاعلقںیہ۔‬ ‫‪.4‬‬

‫انےکالعوہابیقامتمولخماقتریغاعلقںیہ۔ًالثم اَ ْۡل َیَّام ِا ْلخَال َِی ِۃ (احلاقة‪ُ ،)٢٤:‬كت ٌُب َقی َِّم ٌۃ (البىنة‪َ ،)٣:‬م ٰسک َِن طَی َِّب ًۃ (الصف‪ ،)١٢:‬ب ُ ُی ْو ٌت َج ِدیْ َد ٌۃ‪،‬‬ ‫‪.5‬‬

‫اَل َْم َسا ِج ُد الْ َق ِدیْ َم ُۃ‬

‫‪10‬‬
 ‫ً‬
‫اشارہ‪،‬مشار اليه)‬ ‫‪ .3e‬ااشرےیکوجڑی (‬

‫رتہمج‬ ‫رج‬ ‫بصن‬ ‫رعف‬ ‫ااشرهدیعب‬ ‫رتہمج‬ ‫رج‬ ‫بصن‬ ‫رعف‬ ‫ااشرهرقي‬

‫وہاکیذمرک‬ ‫ٰذل ِكَ‬ ‫ٰذل ِكَ‬ ‫ٰذل ِكَ‬ ‫وادح‬ ‫ہیاکیذمرک‬ ‫ٰهذَ ا‬ ‫ٰهذَ ا‬ ‫ٰهذَ ا‬ ‫وادح‬

‫وہدوذمرک‬ ‫َذیْن ِكَ‬ ‫َذیْن ِكَ‬ ‫ذٰن ِكَ‬ ‫ہینثت‬ ‫ذمرک‬ ‫ہیدوذمرک‬ ‫ٰهذَ یْ ِن‬ ‫ٰهذَ یْ ِن‬ ‫ٰهذَ ا ِن‬ ‫ہینثت‬ ‫ذمرک‬

‫وہبسذمرک‬ ‫أُول ٰٓئ ِكَ‬ ‫أُول ٰٓئ ِكَ‬ ‫أُول ٰٓئ ِكَ‬ ‫عمج‬ ‫ہیبسذمرک‬ ‫ٰه ُؤ َلءِ‬ ‫ٰه ُؤ َلءِ‬ ‫ٰه ُؤ َلءِ‬ ‫عمج‬

‫وہاکیؤمثن‬ ‫تِلْكَ‬ ‫تِلْكَ‬ ‫تِلْكَ‬ ‫وادح‬ ‫ہیاکیؤمثن‬ ‫ٰه ِذ ٖه‬ ‫ٰه ِذ ٖه‬ ‫ٰه ِذ ٖه‬ ‫وادح‬

‫وہدوؤمثن‬ ‫َت ْین ِكَ‬ ‫َت ْین ِكَ‬ ‫َتان ِكَ‬ ‫ہینثت‬ ‫ؤمثن‬ ‫ہیدوؤمثن‬ ‫ها َتي ْ ِن‬ ‫ها َتي ْ ِن‬ ‫ها َتا ِن‬ ‫ہینثت‬ ‫ؤمثن‬

‫وہبسؤمثن‬ ‫أُول ٰٓئ ِكَ‬ ‫أُول ٰٓئ ِكَ‬ ‫أُول ٰٓئ ِكَ‬ ‫عمج‬ ‫ہیبسؤمثن‬ ‫ٰه ُؤ َلءِ‬ ‫ٰه ُؤ َلءِ‬ ‫ٰه ُؤ َلءِ‬ ‫عمج‬

‫اممتلث (ااشرہ‪،‬اشم ٌراہیل)‬ ‫رج‬ ‫بصن‬ ‫رعف‬ ‫اشم ٌرال‬

‫دعد‪،‬سنج‪،‬وتعس‪،‬احتل‬ ‫َسمِ َع زَ یْ ٌد ِم ْن ہٰذَ ا ال ُْم ْسل ِم ِ‬ ‫َرأ ٰی زَ یْ ٌد ہٰذَ ا ال ُْم ْسل َِم‬ ‫َجا َء ہٰذَ ا ال ُْم ْسل ِ ُم‬ ‫وادحذمرک‬

‫دعد‪،‬سنج‪،‬وتعس‪،‬احتل‬ ‫َسمِ َع زَ یْ ٌد ِم ْن ٰه ُؤ َل ِء ا ْل ُم ْسلِمِي ْ َن‬ ‫َرأ ٰی زَ یْ ٌد ٰه ُؤ َل ِء ا ْل ُم ْسلِمِي ْ َن‬ ‫َجا َء ٰه ُؤ َل ِء ا ْل ُم ْسل ُِم ْو َن‬ ‫عمجذمرک‬

‫دعد‪،‬سنج‪،‬وتعس‪،‬احتل‬ ‫َسمِ َع زَ یْ ٌد ِم ْن ٰهذَ یْ ِن ال ُْم ْسل َِمي ْ ِن‬ ‫َرأ ٰی زَ یْ ٌد ٰهذَ یْ ِن ال ُْم ْسل َِمي ْ ِن‬ ‫َجا َء ٰهذَ ا ِن ا ْل ُم ْسل َِما ِن‬ ‫ہینثت‬

‫دعد‪،‬سنج‪،‬وتعس‪،‬احتل‬ ‫َسمِ َع زَ یْ ٌد ِم ْن ٰه ِذه ِا ْل ُم ْسل َِمۃِ‬ ‫َرأ ٰی زَ یْ ٌد ٰه ِذه ِا ْل ُم ْسل َِم َۃ‬ ‫َجا َء ْت ٰه ِذه ِا ْل ُم ْسل َِم ُۃ‬ ‫وادحؤمثن‬

‫دعد‪،‬سنج‪،‬وتعس‪،‬احتل‬ ‫َسمِ َع زَ یْ ٌد ِم ْن ٰه ُؤ َل ِء ا ْل ُم ْسل َِما ِ‬

‫ت‬ ‫َرأ ٰی زَ یْ ٌد ٰه ُؤ َل ِء ا ْل ُم ْسل َِما ِ‬
‫ت‬ ‫َجا َء ْت ٰه ُؤ َل ِء ا ْل ُم ْسل َِماتُ‬ ‫عمجؤمثن‬

‫اشمراہیل)ںیمامتمولہپؤں(ینعیدعد‪،‬سنج‪،‬وتعساور‬
‫دوونںاامسء(ینعیااشرہاور ٌ‬ ‫‪.3‬‬ ‫(اشمراہیل)ےسےلہپہشیمہ"ال"آےئاگ۔‬
‫ااشرےیکوجڑیںیمدورسےامس ٌ‬ ‫‪.1‬‬

‫احتل)ےساعموطررپاممتلثوہیتےہ۔‬ ‫احتلِرعف‪،‬احتلِبصناوراحتلِرجیکالعتماعموطررپ(اموساےئہینثتیک‬ ‫‪.2‬‬

‫اشمراہیلارگ"عمجرسکم"ای "ریغاعلق"وہوتدعداورسنجیکاممتلثربرقارںیہنریتہ‬
‫ٌ‬ ‫‪.4‬‬ ‫(اشمراہیل)رپاظرہ‬
‫وصرتںیم)ااشرےیکوجڑیےکرصفدورسےامس ٌ‬
‫ُْقی(ال َكهَف‪)٥٩:‬‬ ‫ےسیجتِلْكَ ْاۡل َ ْم َثا ُل (احل َََش‪ ،)٢١:‬تِلْكَ ُّ‬
‫الر ُس ُل (البَقَ َرة‪ ،)٢٥٣:‬تِلْكَ ال ُ ٰ‬ ‫اشمراہیلیکاحتلدبتلیوہیتےہ۔‬
‫وہیتےہینعیرصف ٌ‬

‫‪11‬‬
 ‫‪ .3f‬قلعتیکوجڑی(مضاف‪ ،‬مضاف اليه)‬

‫اممتلث (اضمف‪،‬اضمفال)‬ ‫رج‬ ‫بصن‬ ‫رعف‬ ‫اضمف‬

‫‪1‬‬
‫زَ یْ ٌد ف ِ ْی بَ ْیتِ اهلل ِ‬ ‫َرأ ٰی زَ یْ ٌد بَ ْی َت اهلل ِ‬ ‫ٰهذَ ا بَ ْیتُ اهلل ِ‬ ‫وادحذمرک‬

‫اممتلث (اضمف‪،‬اضمفال)‬ ‫رج‬ ‫بصن‬ ‫رعف‬ ‫اضمف‬

‫‪1‬‬
‫َسمِ َع زَ یْ ٌد ِم ْن ُم ْسل ََِم الْ َق ْوم ِ‬ ‫َرأ ٰی زَ یْ ٌد ُم ْسل ََِم الْ َق ْوم ِ‬ ‫َجا َء ُم ْسل َِماا ْل َق ْوم ِ‬ ‫ہینثت‬
‫‪1‬‬
‫َسمِ َع زَ یْ ٌد ِم ْن ُم ْسل َِِم الْ َق ْوم ِ‬ ‫َرأ ٰی زَ یْ ٌد ُم ْسل َِِم الْ َق ْوم ِ‬ ‫َجا َء ُم ْسل ُِم ْوا ا ْل َق ْوم ِ‬ ‫عمجذمرکاسمل‬

‫‪ .6‬قلعتیکوجڑیاكالہپامس(اضمف)ہینثتایعمجاسملذمرکوہوتاساكوننرگاجاتےہ۔‬ ‫قلعتیکوجڑیےکدوونںاامسء(اضمفاوراضمفال)ںیمیسکیھبولہپینعی‬ ‫‪.1‬‬

‫ل اور بع ُد‬
‫ق َْب ُ‬ ‫‪.7‬‬ ‫دعد‪،‬سنج‪،‬وتعساوراحتلےکاحلظےساممتلثنکممےہنکیلالزمںیہنےہ‪،‬‬
‫ہشیمہقلعتیکوجڑیاكالہپامسوہےتںیہ اوراناكدورساامسارگوموجدوہوت‬ ‫ینعیاممتلثوہیھبیتکسےہاورںیہنیھب۔‬
‫َک اور‬
‫ُک ‪ ،‬قَبل َ‬
‫انیکاحتلےکاسھتاسھترحتکیھبدبیتلےہےسیجقَبل َ‬ ‫‪ .2‬قلعتیکوجڑیےکےلہپامس(اضمف)رپہنوتیھبک"ال"آےئاگاورہنیھبکونتنی۔‬
‫قَبل َِک‪،‬نکیلارگاناكدورساامس(اضمفاہیل)اھکلوہاہنوہ(اورااسیارثکوہات‬ ‫قلعتیکوجڑیاكدورسےامس(اضمفاہیل)"ال"ےکاسھتیھبآاتکسےہاور‬ ‫‪.3‬‬

‫یھبےہ)وتانیکاحتلوتدبےلیگنکیلرحتکںیہندبےلیگےسیج ٰھذا‬ ‫ریغبیھب۔‬

‫ق َْب ُل‪َ ،‬رأَیْ ُت ٗہ قَب ُلاورأَنَا ِم ْن قَب ُ‬
‫ل‬ ‫‪ .4‬قلعتیکوجڑیاكدورساامس(اضمفاہیل)ہشیمہاحتلِرجںیموہاتےہاوراسیک‬
‫ہکبج َح ْی ُثرہاحلںیماکییہرحتکےکاسھترظنآےئاگ۔احتلوتدبتلی‬ ‫احتلںیمیھبکدبتیلیواعقںیہنوہیت۔‬
‫وہیگنکیلآرخیرحتکںیمدبتیلیںیہنوہیگ‬ ‫احتلِرعف‪،‬احتلِبصناوراحتلِرجیکالعتمقلعتیکوجڑیےکرصفےلہپ‬ ‫‪.5‬‬

‫امس(اضمف)رپاظرہوہیتےہ‪،‬ینعیرصاضمفیکاحتلدبتلیوہیتےہ۔‬

‫اضمف۔(قلعتیکوجڑیاكالہپامس)‬
‫احتلِرج‬ ‫احتلِبصن‬ ‫احتلِرعف‬ ‫دعد‬ ‫سنج‬

‫ُم ْسل ِم ِ‬ ‫ُم ْسل َِم‬ ‫ُم ْسل ِ ُم‬ ‫وادح‬

‫َِم‬
‫ُم ْسل َ ْ‬ ‫َِم‬
‫ُم ْسل َ ْ‬ ‫ُم ْسل َِما‬ ‫ہینثت‬ ‫ذمرک‬
‫َِم‬
‫ُم ْسل ِ ْ‬ ‫َِم‬
‫ُم ْسل ِ ْ‬ ‫ُم ْسل ُِم ْوا‬ ‫عمج اسمل‬
‫ُم ْسل َِمۃِ‬ ‫ُم ْسل َِمۃ َ‬ ‫ُم ْسل َِم ُۃ‬ ‫وادح‬

‫ُم ْسل َِمت َ ْی‬ ‫ُم ْسل َِمت َ ْی‬ ‫ُم ْسل َِم َتا‬ ‫ہینثت‬ ‫ؤمثن‬
‫ُم ْسل َِما ِ‬
‫ت‬ ‫ُم ْسل َِما ِ‬
‫ت‬ ‫ُم ْسل َِماتُ‬ ‫عمج‬

‫‪12‬‬
 ‫‪ .3g‬بصنیکاحںیتل(منصوابت)‬

‫االطصح‬ ‫رشح‬ ‫رتہمج‬ ‫اثمل‬

‫ذرکایکںیمےن‬ ‫َذ َ ْ‬
‫َکتُ‬

‫وعفملبہ‬ ‫سکوک؟‬ ‫اہللاك‬ ‫هلل‬

‫ا َ‬ ‫‪.1‬‬

‫وعفملقلطم‬ ‫ایکویہ؟(اتدیک)‬ ‫ذرک‬ ‫ذ ْ ًَِکا‬ ‫‪.2‬‬

‫وعفملله‪،‬وعفملألہلج‬ ‫ویکں؟‬ ‫ااطتعرکےتوہےئ‬ ‫طَا َع ًۃ‬ ‫‪.3‬‬

‫بک؟‬ ‫حبصںیم‬ ‫َص َبا ًحا‬ ‫‪.4‬‬

‫وعفملف‬
‫اہکں؟‬ ‫ااممےکےھچیپ‬ ‫ْف ْاْل ِ َمام ِ‬
‫َخل َ‬ ‫‪.5‬‬

‫احل‬ ‫سکاحتلںیم(ادنروین‪،‬ریبوین)‬ ‫ھٹیبرک‪،‬ڈرےتوہےئ‬ ‫قَاع ِدً ا‪َ ،‬خائِفًا‬ ‫‪.6‬‬

‫انمدیاضمف‬ ‫سکوکاکپررےہںیہ؟(قلعتیکوجڑیںیم)‬ ‫اےامتماہجونںےکربےھجماعمفرفام!‬ ‫یَا َربَّ ال َْعا َلمِي ْ َن اِغ ِ ْ‬

‫ْۡفل ِ ْی!‬ ‫‪.7‬‬

‫زییمت‬ ‫سکولہپےس؟‬ ‫اسےئلہکوترتہبےہاعمفرکےنںیم‬ ‫َف َان َْت َخي ٌْر غ ِ ً‬

‫َاِفا‬ ‫‪.8‬‬

‫ا ِ ْس ُم ا ِ َّن‬ ‫ا ِ َّناكامس‬ ‫اورںیماجاتنوہںہکاہللاعمفرکےنواالےہ‬ ‫َو اَ ْع َل ُم ا ََّن ا َ‬

‫هلل غَف ُْو ًرا‬ ‫‪.9‬‬

‫خبرُ ک َ َ‬
‫ان‬ ‫کَا َنیکربخ‬ ‫اوراہللاعمفرکےنواالےہ‬ ‫هلل غَف ُْو ًرا‬ ‫َو ک َ َ‬
‫ان ا ُ‬ ‫‪.10‬‬

‫الےئیفنسنجاكامس‬ ‫وپریسنجیکیفن‬ ‫ںیہنوکیئوبعمدوساےئاہللےک‬ ‫َۡل إِل ٰ َہ إ ِ َّۡل اهللُ‬

‫‪1‬‬ ‫‪.11‬‬

‫الےئیفنسنجےکامسرپونتنیںیہنآیت۔‬ ‫‪.1‬‬

‫‪13‬‬
 ‫‪ .3h‬اامس ِءہسمخ‬
‫أَب ُ ْو‪َ ،‬ح ُم ْو‪ ،‬أَخ ُْو‪ ،‬ف ُْو‪ ،‬ذُ ْو‬
‫دنمرہجابالاامسء"اامس ِءہسمخ"الہکےتںیہ۔‬ ‫‪.1‬‬

‫احتلِرعف‪،‬بصناوررجںیمانیکلکشدرجذلیوصروتںںیمےچیندیےئگلبیٹےکاطمقبدبتلیوہیتےہ۔‬ ‫‪.2‬‬

‫احتلرفمدوہ‪،‬عمجہنوہ۔‬ ‫‪.a‬‬
‫‪ .b‬قلعتیکوجڑیاكالہپامسنبراہوہ۔‬
‫قلعتیکوجڑیاكدورساامس "ي" ہنوہ۔‬ ‫‪.c‬‬

‫واال‬ ‫ہنم‬ ‫اھبیئ‬ ‫رسخ‬ ‫ابپ‬ ‫احتل‬

‫ذُ ْو‬ ‫ف ُْو‬ ‫أَخ ُْو‬ ‫َح ُم ْو‬ ‫أَب ُ ْو‬ ‫رعف‬

‫ذَا‬ ‫فَا‬ ‫أَ َخا‬ ‫َح َما‬ ‫أَبَا‬ ‫بصن‬

‫ذ ِْی‬ ‫ف ِ ْی‬ ‫أَخِ ْى‬ ‫َحمِ ْى‬ ‫أَب ِ ْى‬ ‫رج‬

‫‪ .3i‬ریغرصنمف‬
‫معاویہ ےناشدییکمریمےس۔انےکاہیںاوالدوہیئابراہیم‪ ،‬احمد‪ ،‬عفان‪ ،‬عمر۔وہبسمٰص ےئگاورمطاعم (وہلٹ)ںیم‬
‫اھکای۔وہبستہبسعداء(وخش)ےھتنکیلاعموہیتہبزایدہمصاریف(رخچ)یکوہجےس غضبان (تہبزایدہہصغ)ےھت۔‬

‫رصفانھچاایبنءےکانماعماامسءیکرطحوہےتںیہ۔‬ ‫‪.3‬‬ ‫ہیوہاامسءںیہنجرپونتنیاوررسکہ(زری)ںیہنآیت‪،‬ےسیجإِبْ َراه ِْیم‪ ،‬أَ ْكبَر وغره‬ ‫‪.1‬‬

‫محمد‪ ،‬شعیب‪ ،‬ھود‪ ،‬لوط‪ ،‬صالح ‪،‬نوح علیھم الصلوات والسَلم‬ ‫اایبنءرکامےکانماعموطررپریغرصنمفوہےتںیہینعیانرپزریںیہنآیت۔‬ ‫‪.2‬‬

‫‪14‬‬
 ‫‪ .4‬وادح‪،‬عمج‬

‫اعمین‬ ‫عمج‪/‬لیضفت‬ ‫اافلظ‬ ‫قبسربمن‬ ‫اعمین‬ ‫عمج‪/‬لیضفت‬ ‫اافلظ‬ ‫قبسربمن‬

‫دن‬ ‫أَیَّ ٌام‬ ‫یَ ْو ٌم‬ ‫‪Q-18b‬‬ ‫آتی‪،‬اشنین‬ ‫ات‬

‫آیَ ٌ‬ ‫آ َی ٌۃ‬ ‫‪Q-16a‬‬

‫اجن‪،‬صخش‬ ‫أَ ْنفُس‪ ،‬نُف ُْو ٌس‬ ‫َنف ٌْس‬ ‫‪Q-18b‬‬ ‫آامسن‬ ‫ات‬
‫َس ٰم َو ٌ‬ ‫َس َما ٌء‬ ‫‪Q-16a‬‬
‫ت‬
‫ابت‬ ‫کَل َِم ٌ‬
‫ات‬ ‫کَل َِم ٌۃ‬ ‫‪Q-18c‬‬ ‫امحئ‪،‬احمظف‬ ‫أَ ْول َِیا ٌء‬ ‫َول ِ ٌّی‬ ‫‪Q-16a‬‬

‫اامم‬ ‫أَئ ِ َّم ٌۃ‬ ‫إ ِ َم ٌام‬ ‫‪Q-18c‬‬ ‫روسل‬ ‫ُر ُس ٌل‬ ‫َر ُس ْو ٌل‬ ‫‪Q-16b‬‬

‫اوالد‬ ‫ذ ُِّریَّ ٌ‬
‫ات‬ ‫ذ ُِّر َّی ٌۃ‬ ‫‪Q-18c‬‬ ‫راہتس‬ ‫ُس ُب ٌل‬ ‫َسب ِ ْی ٌل‬ ‫‪Q-16b‬‬

‫دہع‬ ‫عُ ُه ْو ٌد‬ ‫َع ْه ٌد‬ ‫‪Q-18c‬‬ ‫مکح‬ ‫أ ُ ُم ْو ٌر‬ ‫أَ ْم ٌر‬ ‫‪Q-16c‬‬

‫روکعرکےنواال‬ ‫ُر َّك ٌع‬ ‫َراك ِ ٌع‬ ‫‪Q-18d‬‬ ‫امنز‬ ‫ات‬

‫َصل ََو ٌ‬ ‫َص ََل ٌۃ‬ ‫‪Q-16c‬‬

‫دجسہرکےنواال‬ ‫ُس ُج ْو ٌد‬ ‫َسا ِج ٌد‬ ‫‪Q-18d‬‬ ‫آرزو‬ ‫أَ َمانِی ُّ‬ ‫أ ُ ْمن ِ َّی ٌۃ‬ ‫‪Q-16d‬‬

‫آگ‬ ‫نِي ْ َر ٌ‬
‫ان‬ ‫ن َ ٌار‬ ‫‪Q-18d‬‬ ‫دلنل‪،‬وبثت‬ ‫بَ َراهِي ْ ُن‬ ‫َان‬
‫ب ُ ْره ٌ‬ ‫‪Q-16d‬‬

‫اینبد‬ ‫ق ََواع ٌِد‬ ‫قَاع َِد ٌۃ‬ ‫‪Q-19a‬‬ ‫رہچہ‬ ‫ُو ُج ْو ٌه‬ ‫َو ْج ٌه‬ ‫‪Q-16d‬‬

‫جحےکرطےقی‬ ‫َم َنا ِس ُ‬

‫ك‬ ‫َم ْن ِس ٌك‬ ‫‪Q-19a‬‬ ‫دبہل‪،‬ارج‬ ‫أ ُ ُج ْو ٌر‬ ‫أَ ْج ٌر‬ ‫‪Q-16d‬‬

‫تمکح(داانیئ)‬ ‫ح ِ َک ٌم‬ ‫حِکْ َم ٌۃ‬ ‫‪Q-19a‬‬ ‫زیچ‬ ‫أَ ْش َیا ٌء‬ ‫َش ْی ٌء‬ ‫‪Q-17a‬‬

‫ڑلاك‬ ‫أَبْ َنا ٌء‪ ،‬بَنُ ْو َن‪ ،‬بَنِي ْ َن‬ ‫إِبْن‬ ‫‪Q-19c‬‬ ‫اتکب‬ ‫ُكت ٌُب‬ ‫ك ِ َت ٌ‬
‫اب‬ ‫‪Q-17a‬‬

‫ذمبہ‬ ‫أَ ْدیَ ٌ‬

‫ان‬ ‫دِیْ ٌن‬ ‫‪Q-19c‬‬ ‫وقل‪،‬ابت‬ ‫أَق َْو ٌ‬
‫ال‬ ‫ق َْو ٌل‬ ‫‪Q-17a‬‬

‫وادل‪،‬ابپ‬ ‫ٰابَا ٌء‬ ‫أَ ٌب‬ ‫‪Q-19c‬‬ ‫ملظرکےنواال‬ ‫أَظْ َل ُم ↑‬ ‫ظَ ال ٌِم‬ ‫‪Q-17b‬‬

‫اتم‬ ‫أ ُ َم ٌم‬ ‫أ ُ َّم ٌۃ‬ ‫‪Q-19d‬‬ ‫اٹیب‬ ‫أَ ْو َۡل ٌد‬ ‫َول ٌَد‬ ‫‪Q-17c‬‬

‫اوالد‬ ‫أَ ْس َب ٌاط‬ ‫س ِْب ٌط‬ ‫‪Q-20a‬‬ ‫وقم‪،‬ولگ‬ ‫أَق َْو ٌام‬ ‫ق َْو ٌم‬ ‫‪Q-17d‬‬

‫یبن‬ ‫نَب ِ ُّی ْو َن‪ ،‬نَبِي ِّ َن‪ ،‬أَنْب ِ َیا ٌء‬ ‫ن َ ِبی‬ ‫‪Q-20a‬‬ ‫اسیھت‪،‬واال‬ ‫أَ ْص َح ٌ‬
‫اب‬ ‫َصاح ٌِب‬ ‫‪Q-17d‬‬

‫ااھچ‬ ‫أَ ْح َس ُن ↑‬ ‫َح َس ٌن‬ ‫‪Q-20b‬‬ ‫ذمبہ‬ ‫ِم َل ٌل‬ ‫ِم َّل ٌۃ‬ ‫‪Q-18a‬‬

‫لمع‪،‬اكم‬ ‫أَ ْع َم ٌ‬
‫ال‬ ‫َع َم ٌل‬ ‫‪Q-20c‬‬ ‫وخاشہ‬ ‫أَه َْوا ٌء‬ ‫ه َٰوی‬ ‫‪Q-18a‬‬

‫اجےننواال‬ ‫أَ ْع َل ُم ↑‬ ‫َعال ٌِم‬ ‫‪Q-20c‬‬ ‫ملع‬ ‫عُل ُْو ٌم‬ ‫عِل ٌْم‬ ‫‪Q-18a‬‬

‫وگایہ‬ ‫َش َها َد ٌ‬

‫ات‬ ‫َش َها َد ٌۃ‬ ‫‪Q-20d‬‬ ‫تمعن‬ ‫ن َِع ٌم‬ ‫ن ِْع َم ٌۃ‬ ‫‪Q-18b‬‬
‫ت‬
‫تف‬
‫↑=امس ضنل‬ ‫دنا‪،‬اہجن‬ ‫َعال َُم ْو َن‪َ ،‬عا َلمِي ْ َن‬ ‫َعالَم‬ ‫‪Q-18b‬‬

‫‪15‬‬
‫‪ .5‬رصفریغص‬
‫(قبس‪(1a-20d :‬‬

‫‪16‬‬
 ‫‪ .5a‬الثىثرجمدااعفل‬
‫رقآنوھکولےگوتاهللیکدمدآےئیگ۔ںیہنوتامرڑپےیگ‪،‬اسےئلنسول۔‬ ‫‪.i‬‬

‫اهللےندےنی اكودعہایکےہ‪،‬ہکلباہک‪:‬زایدہدوںاگ۔اسےئلداعرکودہاتیئیک۔اورااھچامگنروھکورہنکٹھباجؤےگ۔‬ ‫‪.ii‬‬

‫قبسربمن‬ ‫ینعمامیض‬ ‫اكماكانم‬ ‫امسوعفمل‬ ‫امسافلع‬ ‫لعفارم‬ ‫لعفاضمرع‬ ‫امدہ‬ ‫اببوکڈ‬ ‫ابب‬ ‫لعفامیض‬
‫‪Q-5c‬‬ ‫اسےنااکنرایک‬ ‫إِبَا ٌء‬ ‫‪-‬‬ ‫آب‬
‫ٍ‬ ‫اِیْ َب‬ ‫یَأبْٰی‬ ‫أبی‬ ‫سعا‬ ‫فا‬ ‫أَبٰی‬
‫‪G-3d‬‬ ‫وہآای‬ ‫إ ِ ْت َی ٌ‬
‫ان‬ ‫َماْت ٌِّی‬ ‫آ ٍ‬
‫ت‬ ‫اِئْتِ‬ ‫یَأتْ ِْی‬ ‫أتی‬ ‫هد‬ ‫ضا‬ ‫أَتٰی‬
‫‪Q-9a‬‬ ‫اسےنارجدای‬ ‫أَ ْج ٌر‬ ‫َمأ ْ ُج ْو ٌر‬ ‫آ ِج ٌر‬ ‫أ ُ ْو ُج ْر ‪ُ /‬جرْ‬ ‫َیأ ُجرُ‬
‫ْ‬ ‫أجر‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫أَ َج َر‬
‫‪G-3a‬‬ ‫اسےنایل‪/‬ڑکپا‬ ‫أَ ْخذٌ‬ ‫مأْخ ُْو ٌذ‬ ‫آخِذٌ‬ ‫خ ُْذ‬ ‫َیأْخ ُُذ‬ ‫أخذ‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫أَ َخذَ‬
‫‪Q-14c‬‬ ‫اسےنااجزتدی‬ ‫إِذ ٌْن‬ ‫َمأْذُ ْو ٌن‬ ‫ٰاذ ِ ْن‬ ‫اِئ ْذَ ْن‬ ‫َیأ ْ َذ ُن‬ ‫أذن‬ ‫‪-‬‬ ‫سا‬ ‫أَذ َِن‬
‫‪G-4b‬‬ ‫اسےناھکای‬ ‫أَک ْ ٌل‬ ‫َمأ ْ ُك ْو ٌل‬ ‫ٰاک ِ ٌل‬ ‫ک ُ ْل‬ ‫ل‬‫یأْک ُ ُ‬ ‫أكل‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫أَک َ َل‬
‫‪G-3a‬‬ ‫اسےنمکحدای‬ ‫أَ ْم ٌر‬ ‫مأ ْ ُم ْو ٌر‬ ‫آ ِم ٌر‬ ‫ُمرْ‬
‫ْ‬
‫َیأ ُمرُ‬ ‫أمر‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫أَ َم َر‬
‫‪Q-18d‬‬ ‫وہانمںیموہا‬ ‫أَ ْم ٌن‬ ‫َماْ ُم ْو ٌن‬ ‫ٰا ِم ٌن‬ ‫اِیْ َم ْن‬ ‫َیأ ْ َم ُن‬ ‫أمن‬ ‫‪-‬‬ ‫سا‬ ‫أَ ِم َن‬
‫‪Q-8d‬‬ ‫وهولاٹ‬ ‫بَ َوا ٌء‬ ‫‪-‬‬ ‫بَ ٍ‬
‫اء‬ ‫ب ُ ْؤ‬ ‫یَبُ ْو ُء‬ ‫بوا‬ ‫قا‬ ‫نا‬ ‫بَا َء‬
‫‪Q-17c‬‬ ‫اسےندیپاایک‬ ‫بَ ْد ٌع‬ ‫‪-‬‬ ‫بَ ِدیْ ٌع‬ ‫اِبْ َد ْع‬ ‫یَ ْب َد ُع‬ ‫ب دع‬ ‫‪-‬‬ ‫فا‬ ‫بَ َد َع‬
‫‪G-12c‬‬ ‫اسےناشمدہہایک‬ ‫ٰص‪َ ،‬ب َص َار ٌۃ‬
‫َب َ ٌ‬ ‫‪-‬‬ ‫َبصِ ي ٌْر‬ ‫ٰص‬
‫اُ ْب ُ ْ‬ ‫ٰص‬
‫َی ْب ُ ُ‬ ‫بصر‬ ‫‪-‬‬ ‫كد‬ ‫ٰص‬
‫َب ُ َ‬
‫‪Q-7d‬‬ ‫اسےن اجیھب‬ ‫َب ْعثٌ‬ ‫َم ْب ُع ْوثٌ‬ ‫بَاع ِثٌ‬ ‫اِبْ َع ْث‬ ‫َی ْب َع ُث‬ ‫بعث‬ ‫‪-‬‬ ‫فا‬ ‫َب َع َث‬
‫‪G-12c‬‬ ‫وہ دور وہا‬ ‫بُ ْع ٌد‬ ‫‪-‬‬ ‫َبع ِْی ٌد‬ ‫اُبْ ُع ْد‬ ‫یَ ْب ُع ُد‬ ‫بعد‬ ‫‪-‬‬ ‫كد‬ ‫َب ُع َد‬
‫‪Q-13b‬‬ ‫اسےناغبوتیک‬ ‫بَغْ ٌی‬ ‫َم ْبغ ِ ٌّی‬ ‫بَا ٍغ‬ ‫اِبْ ِغ‬ ‫یَ ْبغ ِ ْی‬ ‫بغی‬ ‫هد‬ ‫ضا‬ ‫بَغٰی‬
‫‪Q-7a‬‬ ‫آزامي‬
‫اسےن ا‬ ‫بَ ََل ٌء‬ ‫َم ْبل ُُّو‬ ‫بَا ٍل‬ ‫ل‬
‫اُبْ ُ‬ ‫َی ْبل ُْو‬ ‫بلو‬ ‫دعا‬ ‫نا‬ ‫بَ ََل‬
‫‪G-1d‬‬ ‫اسےنوتہبیک‪،‬وہاٹلپ‬ ‫َت ْوبَ ٌۃ‬ ‫‪-‬‬ ‫َتائ ٌِب‬ ‫ُت ْب‬ ‫َیت ُْو ُب‬ ‫توب‬ ‫قا‬ ‫نا‬ ‫َت َ‬
‫اب‬
‫‪Q-6a‬‬ ‫اسےنریپوییک‬ ‫َت َب ٌع‬ ‫َمت ْ ُب ْو ٌع‬ ‫َتاب ِ ٌع‬ ‫ا ِ ْت َب ْع‬ ‫یَت َْب ُع‬ ‫تبع‬ ‫‪-‬‬ ‫سا‬ ‫َتب ِ َع‬
‫‪Q-3a‬‬ ‫اسےنوھچڑا‬ ‫َترْ ٌك‬ ‫َمتْرُ ْو ٌك‬ ‫َتار ٌِك‬ ‫اُ ْترُ ْك‬ ‫یَتْرُ ُك‬ ‫ترك‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫َت َر َك‬
‫‪G-2c‬‬ ‫اسےنالتوتیک‬ ‫ت ََِل َو ٌۃ‬ ‫َم ْتل ٌُّو‬ ‫َتا ٍل‬ ‫ل‬‫اُ ْت ُ‬ ‫یَ ْتل ُْو‬ ‫تلو‬ ‫دعا‬ ‫نا‬ ‫َت ََل‬
‫‪Q-18a‬‬ ‫وہآای‬ ‫َمج ِ ْی َئ ٌۃ‬ ‫َمج ِْی ٌء‬ ‫َج ٍ‬
‫اء‬ ‫ِج ْئ‬ ‫َیج ِْی ُء‬ ‫ج یأ‬ ‫زا‬ ‫ضا‬ ‫َجا َء‬
‫‪Q-4a‬‬ ‫اسےناجریایک‬ ‫ان‬
‫َج َر َی ٌ‬ ‫‪-‬‬ ‫َجارٍ‬ ‫ا ِ ْجر ِ‬ ‫َی ْجر ِ ْی‬ ‫جری‬ ‫هد‬ ‫ضا‬ ‫َجرٰی‬
‫‪G-2d‬‬ ‫اسےندبہلدای‬ ‫َجزَا ٌء‬ ‫َم ْجز ِ ٌّی‬ ‫َجازٍ‬ ‫ا ِ ْجز ِ‬ ‫یَ ْجز ِ ْی‬ ‫جزی‬ ‫هد‬ ‫ضا‬ ‫َجزٰی‬
‫‪Q-3b‬‬ ‫اسےنانبای‬ ‫َج ْع ٌل‬ ‫َم ْج ُع ْو ٌل‬ ‫َجاع ِ ٌل‬ ‫ا ِ ْج َع ْل‬ ‫ل‬
‫یَ ْج َع ُ‬ ‫جعل‬ ‫‪-‬‬ ‫فا‬ ‫َج َع َل‬
‫‪Q-7d‬‬ ‫اسےناظرہایک‬ ‫َج ْه ٌر‬ ‫َم ْج ُه ْو ٌر‬ ‫َجاه ٌِر‬ ‫ا ِ ْج َهرْ‬ ‫َی ْج َهرُ‬ ‫جهر‬ ‫‪-‬‬ ‫فا‬ ‫َج َه َر‬
‫‪Q-9d‬‬ ‫وہاجلہوہا‬ ‫ِج َها َل ٌۃ‬ ‫َم ْج ُه ْو ٌل‬ ‫َجاه ِ ٌل‬ ‫ا ِ ْج َه ْل‬ ‫ل‬
‫َی ْج َه ُ‬ ‫جهل‬ ‫‪-‬‬ ‫سا‬ ‫َجه ِ َل‬
‫‪Q-3b‬‬ ‫وہڈرا‬ ‫َحذَ ٌر‬ ‫َم ْح ُذ ْو ٌر‬ ‫َحاذ ٌِر‬ ‫ا ِ ْحذَ ْر‬ ‫یَ ْحذَ ُر‬ ‫حذر‬ ‫‪-‬‬ ‫سا‬ ‫َح ِذ َر‬
‫‪Q-10a‬‬ ‫اسےنیتیھکیک‬ ‫َحثٌ‬
‫َْ‬ ‫ْح ْوثٌ‬
‫َم ْ ُ‬ ‫َحارِثٌ‬ ‫َُح ْث‬
‫اُْ‬ ‫ْح ُث‬
‫یَ ْ ُ‬ ‫حرث‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫َح َث‬
‫ََ‬

‫‪17‬‬
‫قبسربمن‬ ‫ینعمامیض‬ ‫اكماكانم‬ ‫امسوعفمل‬ ‫امسافلع‬ ‫لعفارم‬ ‫لعفاضمرع‬ ‫امدہ‬ ‫اببوکڈ‬ ‫ابب‬ ‫لعفامیض‬
‫‪Q-6a‬‬ ‫وهنیگمغوہا‬ ‫ُحز ْ ٌن‬ ‫َم ْحز ُ ْو ٌن‬ ‫َحاز ٌِن‬ ‫ا ِ ْحزَ ْن‬ ‫َی ْحزَ ُن‬ ‫حزن‬ ‫‪-‬‬ ‫سا‬ ‫َحز ِ َن‬
‫‪A‬‬ ‫اسےنامگنایک‬ ‫ان‬
‫ح ِْس َب ٌ‬ ‫َم ْح ُس ْو ٌب‬ ‫َحاس ٌِب‬ ‫ا ِ ْح ِس ْب‬ ‫َی ْح ِس ُب‬ ‫حسب‬ ‫‪-‬‬ ‫حا‬ ‫َح ِس َب‬
‫‪G-4b‬‬ ‫اسےندسحایک‬ ‫َح َس ٌد‬ ‫َم ْح ُس ْو ٌد‬ ‫َحاس ٌِد‬ ‫اُ ْح ُس ْد‬ ‫یَ ْح ُس ُد‬ ‫حسد‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫َح َس َد‬
‫‪Q-11d‬‬ ‫وهااھچوہا‬ ‫حُ ْس ٌن‬ ‫‪-‬‬ ‫َح َس ٌن‬ ‫اُ ْح ُس ْن‬ ‫یَ ْح ُس ُن‬ ‫حسن‬ ‫‪-‬‬ ‫كد‬ ‫َح ُس َن‬
‫‪Q-19c‬‬ ‫وہاحرضوہا‬ ‫ُحضُ ْو ٌر‬ ‫َم ْحضُ ْو ٌر‬ ‫َح ِ ٌ‬
‫اض‬ ‫َض‬
‫اُ ْح ُ ْ‬ ‫َض‬
‫َی ْح ُ ُ‬ ‫حضر‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫َض‬
‫َح َ َ‬
‫‪Q-5b‬‬ ‫وہچساثتبوہا‬ ‫َح ٌّق‬ ‫‪-‬‬ ‫َحق ِْی ٌق‬ ‫ا ِ ْحق ِْق‬ ‫َیح ُِّق‬ ‫حقق‬ ‫ض ٍّلو‬ ‫ضا‬ ‫َح َّق‬
‫‪Q-17a‬‬ ‫اسےنہلصیفایک‬ ‫حُ ْک ٌم‬ ‫َم ْحکُ ْو ٌم‬ ‫َحاك ٌِم‬ ‫اُ ْحکُ ْم‬ ‫یَ ْحکُ ُم‬ ‫حكم‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫َح َک َم‬
‫‪G-12c‬‬ ‫وہدنملقعوہا‬ ‫حُکْ ٌم‪ ،‬حِکْ َم ٌۃ‬ ‫‪-‬‬ ‫َحک ِْی ٌم‬ ‫اُ ْحکُ ْم‬ ‫یَ ْحکُ ُم‬ ‫حكم‬ ‫‪-‬‬ ‫كد‬ ‫َحکُ َم‬
‫‪Q-1b‬‬ ‫اسےنرعتفییک‬ ‫َح ْم ٌد‬ ‫َم ْح ُم ْو ٌد‬ ‫َحا ِم ٌد‬ ‫ا ِ ْح َم ْد‬ ‫َی ْح َم ُد‬ ‫حمد‬ ‫‪-‬‬ ‫سا‬ ‫َحمِ َد‬
‫‪Q-20a‬‬ ‫وہوسکیوہا‬ ‫ف‬
‫َح ْن ٌ‬ ‫‪-‬‬ ‫ف‬
‫َحن ِْی ٌ‬ ‫اِ ْح ِن ْف‬ ‫ي ْح ِنف‬ ‫حنف‬ ‫‪-‬‬ ‫ضا‬ ‫ف‬
‫َح َن َ‬
‫‪G-3d‬‬ ‫وہڈرا‬ ‫َخ ْو ٌف‪ ،‬خ ِْی َف ٌۃ‬ ‫َمخ ُْو ٌف‬ ‫َخائ ٌِف‬ ‫ف‬ ‫َخ ْ‬ ‫َاف‬
‫یَخ ُ‬ ‫خ وف‬ ‫شا‬ ‫سا‬ ‫اف‬
‫َخ َ‬
‫‪Q-2b‬‬ ‫اسےنمتخایک‬ ‫َخت ٌْم‬ ‫َم ْخت ُْو ٌم‬ ‫َخات ٌِم‬ ‫ا ِ ْخت ِْم‬ ‫یَ ْخت ِ ُم‬ ‫ختم‬ ‫‪-‬‬ ‫ضا‬ ‫َخ َت َم‬
‫‪Q-2b‬‬ ‫اسےندوھہکدای‬ ‫خ َِدا ٌع‬ ‫َم ْخ ُد ْو ٌع‬ ‫َخاد ِ ٌع‬ ‫ا ِ ْخ َد ْع‬ ‫یَخ َْد ُع‬ ‫خدع‬ ‫‪-‬‬ ‫فا‬ ‫َخ َد َع‬
‫‪G-3c‬‬ ‫وهرگا‬ ‫َخ‬
‫َ ٌّ‬ ‫‪-‬‬ ‫َخ ٌّار‬ ‫اِ ْ ِ‬
‫َخر‬ ‫َی ِ ُّ‬
‫خ‬ ‫خرر‬ ‫ض ٍّلو‬ ‫ضا‬ ‫َخ‬
‫َ َّ‬
‫‪Q-17b‬‬ ‫وہوریانوہا‬ ‫اب‬
‫َخ ٌ‬ ‫ََ‬ ‫‪-‬‬ ‫َخ ٌب‬ ‫َِ‬ ‫اِ ْ َ‬
‫َخ ْب‬ ‫خ ُب‬
‫َی ْ َ‬ ‫خرب‬ ‫‪-‬‬ ‫سا‬ ‫َخ َب‬‫َِ‬
‫‪Q-10c‬‬ ‫وهالكن‬ ‫َخ ْو ٌج‬
‫ُُ‬ ‫‪-‬‬ ‫َخار ٌِج‬ ‫َُخ ْج‬
‫اُْ‬ ‫خ ُج‬
‫یَ ْ ُ‬ ‫خرج‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫َخ َج‬
‫ََ‬
‫َخ ْسأ ٌ‬ ‫‪-‬‬ ‫َخاس ٌِئ‬ ‫إ ِ ْخسأ ْ‬ ‫یخْسأ ُ‬ ‫خسأ‬ ‫‪-‬‬ ‫فا‬ ‫َخ َسأ َ‬
‫‪Q-9c‬‬ ‫وہذلیلوہا‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬
‫‪Q-9b‬‬ ‫اسےناصقننااھٹای‬ ‫ُِس‬
‫خٌْ‬ ‫‪-‬‬ ‫َخ ِ ٌ‬
‫اۡس‬ ‫ِس‬‫ا ِ ْخ َ ْ‬ ‫ِْس‬
‫َیخ َ ُ‬ ‫خسر‬ ‫‪-‬‬ ‫سا‬ ‫ِس‬
‫َخ ِ َ‬
‫‪Q-6c‬‬ ‫وہاعزجوہا‬ ‫خ ُُش ْو ٌع‬ ‫‪-‬‬ ‫َخا ِش ٌع‬ ‫ا ِ ْخشَ ْع‬ ‫َی ْخشَ ُع‬ ‫خشع‬ ‫‪-‬‬ ‫فا‬ ‫َخشَ َع‬
‫‪G-5c‬‬ ‫وہڈرا‬ ‫َخشْ َی ٌۃ‬ ‫َم ْخش ٌِّی‬ ‫ش‬
‫َخا ٍ‬ ‫ا ِ ْخ َش‬ ‫یَخْشٰ ی‬ ‫خشی‬ ‫رضا‬ ‫سا‬ ‫َخش َِی‬
‫‪Q-3b‬‬ ‫اسےناکچایل‬ ‫ف‬
‫َخ ْط ٌ‬ ‫َمخ ُْط ْو ٌف‬ ‫ِف‬
‫َخاط ٌ‬ ‫ا ِ ْخ َط ْ‬
‫ف‬ ‫ف‬
‫یَخ َْط ُ‬ ‫خطف‬ ‫‪-‬‬ ‫سا‬ ‫ف‬
‫َخ ِط َ‬
‫‪Q-2d‬‬ ‫وہدحیلعہوہا‪/‬ولختںیموہا‬ ‫ُخل ٌُّو‬ ‫‪-‬‬ ‫َخا ٍل‬ ‫ل‬
‫اُ ْخ ُ‬ ‫َی ْخل ُْو‬ ‫خلو‬ ‫دعا‬ ‫نا‬ ‫َخ ََل‬
‫‪Q-6a‬‬ ‫وه يمہراہ‬ ‫ُخل ُْو ٌد‪ُ ،‬خل ٌْد‬ ‫‪-‬‬ ‫َخال ٌِد‬ ‫اُ ْخل ُْد‬ ‫َی ْخلُ ُد‬ ‫خلد‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫َخل ََد‬
‫‪Q-14a‬‬ ‫وہاخصلوہا‬ ‫ُخل ُْو ٌص‬ ‫‪-‬‬ ‫َخال ٌِص‬ ‫اُ ْخل ُْص‬ ‫یَ ْخل ُُص‬ ‫خلص‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫َخل ََص‬
‫‪Q-3c‬‬ ‫اسےندیپاایک‬ ‫َخل ٌْق‬ ‫َم ْخل ُْو ٌق‬ ‫َخال ٌِق‬ ‫اُ ْخل ُْق‬ ‫یَ ْخل ُُق‬ ‫خلق‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫َخل ََق‬
‫‪Q-8a‬‬ ‫وهدالخوہا‬ ‫ُدخ ُْو ٌل‬ ‫َم ْدخ ُْو ٌل‬ ‫َداخِ ٌل‬ ‫اُ ْد ُخ ْل‬ ‫ل‬
‫َی ْد ُخ ُ‬ ‫دخل‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫َد َخ َل‬
‫‪G-2c‬‬ ‫اسےناکپرا‪/‬داعیک‬ ‫ُد َعا ٌء ‪َ ،‬د ْع َو ٌۃ‬ ‫َم ْد ُع ٌّو‬ ‫َدا ٍع‬ ‫اُ ْد ُع‬ ‫َی ْد ُع ْو‬ ‫دع و‬ ‫دعا‬ ‫نا‬ ‫َد َعا‬
‫‪G-2a‬‬ ‫اسےناھکچ‬ ‫َذ ْو ٌق‬ ‫َم ُذ ْو ٌق‬ ‫ذَائ ٌِق‬ ‫ذ ُْق‬ ‫َی ُذ ْو ُق‬ ‫ذوق‬ ‫قا‬ ‫نا‬ ‫ذ ََاق‬
‫‪Q-9d‬‬ ‫اسےنذحبایک‬ ‫َذبْحٌ‬ ‫َم ْذب ُ ْو ٌح‬ ‫ذَابِحٌ‬ ‫اِذْبَحْ‬ ‫یَ ْذبَحُ‬ ‫ذبح‬ ‫‪-‬‬ ‫فا‬ ‫َذبَحَ‬
‫‪Q-6b‬‬ ‫اسےنایدایک‬ ‫ذ ْ ٌَِک‬ ‫َم ْذ ُك ْو ٌر‬ ‫ذ ٌِ‬
‫َاَک‬ ‫اُذ ُ ْ‬
‫َْک‬ ‫یَ ْذ ُ ُ‬
‫َک‬ ‫ذکر‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫ذ ََ‬
‫ََک‬
‫‪Q-8d‬‬ ‫وهذلنلوہا‬ ‫ذ َِّل ٌۃ‬ ‫‪-‬‬ ‫ذَل ِْی ٌل‬ ‫ذ ِ َّل‪/‬اِذْل ِ ْل‬ ‫َی ِذ ُّل‬ ‫ذلل‬ ‫ض ٍّلو‬ ‫ضا‬ ‫َذ َّل‬
‫‪Q-3a‬‬ ‫وہایگ‬ ‫َاب‬
‫َذه ٌ‬ ‫‪-‬‬ ‫ذَاه ٌِب‬ ‫اِذْه َْب‬ ‫َی ْذه َُب‬ ‫ذهب‬ ‫‪-‬‬ ‫فا‬ ‫َذه ََب‬
‫‪Q-7d‬‬ ‫دي‬
‫اسےن ا‬ ‫َرأ ْ ٌی‬ ‫َم ْر ِ يئ‬ ‫َر ٍاء‬ ‫َر‬ ‫یَرٰی‬ ‫رءی‬ ‫‪-‬‬ ‫فا‬ ‫َرأٰی‬
‫‪Q-6c‬‬ ‫وهولاٹ‬ ‫ُر ُج ْو ٌع‬ ‫‪-‬‬ ‫َرا ِج ٌع‬ ‫ا ِ ْر ِج ْع‬ ‫یَرْ ِج ُع‬ ‫رجع‬ ‫‪-‬‬ ‫ضا‬ ‫َر َج َع‬

‫‪18‬‬
‫قبسربمن‬ ‫ینعمامیض‬ ‫اكماكانم‬ ‫امسوعفمل‬ ‫امسافلع‬ ‫لعفارم‬ ‫لعفاضمرع‬ ‫امدہ‬ ‫اببوکڈ‬ ‫ابب‬ ‫لعفامیض‬
‫‪Q-9b‬‬ ‫اسےنرمحایک‬ ‫َر ْح َم ٌۃ‬ ‫َم ْر ُح ْو ٌم‬ ‫َراح ٌِم‬ ‫ا ِ ْر َح ْم‬ ‫َی ْر َح ُم‬ ‫رحم‬ ‫‪-‬‬ ‫سا‬ ‫َرح َِم‬
‫‪G-3b‬‬ ‫اسےنواسپایک‬ ‫َر ٌّد‬ ‫َم ْردُ ْو ٌد‬ ‫َر ٌّاد‬ ‫ُر َّد‬ ‫َیرُ ُّد‬ ‫ردد‬ ‫ظ ٍّنا‬ ‫نا‬ ‫َر َّد‬
‫‪Q-7d‬‬ ‫اسےنرزقدای‬ ‫رِزْ ٌق‬ ‫َمرْ ُز ْو ٌق‬ ‫َراز ٌِق‬ ‫ا ُْرزُ ْق‬ ‫یَرْز ُُق‬ ‫رزق‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫َر َز َق‬
‫‪G-5c‬‬ ‫وہرایضوہا‬ ‫ان‬
‫ر َِضا ٌء‪ ،‬ر ِْض َو ٌ‬ ‫َمرْض ٌِّی‬ ‫َراضٍ‬ ‫ا ِ ْر َض‬ ‫یَرْ ٰضی‬ ‫رضی‬ ‫رضا‬ ‫سا‬ ‫َرض َِی‬
‫‪Q-19b‬‬ ‫اسےنہنمومڑا( َعنْےکاسھت)‬ ‫َرغ ٌَب‬ ‫َم ْرغ ُْو ٌب‬ ‫َراغ ٌِب‬ ‫ا ِ ْرغ َْب‬ ‫َی ْرغ َُب‬ ‫رغب‬ ‫‪-‬‬ ‫سا‬ ‫َرغ َِب‬
‫‪Q-8a‬‬ ‫وہآوسدہوہا‬ ‫َرغ ٌَد‬ ‫‪-‬‬ ‫َراغ ٌِد‬ ‫ا ِ ْرغَ ْد‬ ‫َی ْرغَ ُد‬ ‫رغد‬ ‫‪-‬‬ ‫سا‬ ‫َرغ َِد‬
‫‪Q-9b‬‬ ‫اسےندنلبایک‬ ‫َر ْف ٌع‬ ‫َم ْرف ُْو ٌع‬ ‫َراف ِ ٌع‬ ‫ا ِ ْر َف ْع‬ ‫یَ ْر َف ُع‬ ‫رفع‬ ‫‪-‬‬ ‫فا‬ ‫َر َف َع‬
‫‪Q-6c‬‬ ‫اسےنروکعایک‬ ‫ُر ُك ْو ٌع‬ ‫‪-‬‬ ‫َراك ِ ٌع‬ ‫ا ِ ْر َك ْع‬ ‫یَرْ َك ُع‬ ‫ركع‬ ‫‪-‬‬ ‫فا‬ ‫َر َك َع‬
‫‪Q-6b‬‬ ‫وه ڈرا‬ ‫َره َْب ٌۃ‬ ‫َم ْره ُْو ٌب‬ ‫َراه ٌِب‬ ‫ا ِ ْره َْب‬ ‫َی ْره َُب‬ ‫رہب‬ ‫‪-‬‬ ‫سا‬ ‫َره َِب‬
‫‪G-2b‬‬ ‫اسےنزایدہایک‪/‬ڑباھای‬ ‫زِ َیا َد ٌۃ‬ ‫َمزِیْ ٌد‬ ‫زَ ائ ٌِد‬ ‫زِ ْد‬ ‫َیزِیْ ُد‬ ‫زید‬ ‫زا‬ ‫ضا‬ ‫زَ ا َد‬
‫‪Q-8c‬‬ ‫ك‬
‫اسےنوسال ا‬ ‫ال‬
‫ُس َؤ ٌ‬ ‫َم ْسئ ُْو ٌل‬ ‫َسائ ِ ٌل‬ ‫َس ْل‪/‬ا ِ ْس َئ ْل‬ ‫ل‬
‫ی َْس َئ ُ‬ ‫سأل‬ ‫‪-‬‬ ‫فا‬ ‫َسأ َ َل‬
‫ت‬
‫‪Q-7a‬‬ ‫اسےنتكليفدی‬ ‫َس ْو ٌم‬ ‫َم ُس ْو ٌم‬ ‫َسائ ٌِم‬ ‫ُس ْم‬ ‫ی َُس ْو ُم‬ ‫س وم‬ ‫قا‬ ‫نا‬ ‫َس َام‬
‫‪G-4b‬‬ ‫اسےندجسہایک‬ ‫ُس ُج ْو ٌد‬ ‫َم ْس ُج ْو ٌد‬ ‫َسا ِج ٌد‬ ‫ا ُْس ُج ْد‬ ‫ی َْس ُج ُد‬ ‫سجد‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫َس َج َد‬
‫‪Q-15a‬‬ ‫اسےناجدوایک‬ ‫ِْح‬
‫س ٌْ‬ ‫َم ْس ُح ْو ٌر‬ ‫َس ِ ٌ‬
‫ْح‬ ‫ا ِ ْس َ ْ‬
‫ْح‬ ‫ْح‬
‫ی َْس َ ُ‬ ‫سحر‬ ‫‪-‬‬ ‫فا‬ ‫ْح‬
‫َس َ َ‬
‫‪Q-9d‬‬ ‫اسےنوخشایک‬ ‫ۡس ْو ٌر‬
‫ُُ‬ ‫ِس ْو ٌر‬
‫َم ْ ُ‬ ‫َس ٌّار‬ ‫ُۡس ْر‬
‫اُْ‬ ‫َِس‬
‫ی ُ ُّ‬ ‫سرر‬ ‫ظ ٍّنا‬ ‫نا‬ ‫ۡس‬
‫َ َّ‬
‫‪Q-17b‬‬ ‫اسےنوکششیک‬ ‫َسع ٌْی‬ ‫‪-‬‬ ‫َسا ٍع‬ ‫ا ِ ْس َع‬ ‫ی َْسعٰی‬ ‫سعی‬ ‫سعا‬ ‫فا‬ ‫َسعٰی‬
‫‪Q-11a‬‬ ‫اسےناہبای‬ ‫ْك‬
‫َسف ٌ‬ ‫َم ْسف ُْو ٌك‬ ‫َساف ٌِك‬ ‫ا ِ ْسفِكْ‬ ‫ی َْس ِف ُ‬
‫ك‬ ‫سفك‬ ‫‪-‬‬ ‫ضا‬ ‫َسفَكَ‬
‫‪Q-19b‬‬ ‫وہویبوقفوہا‬ ‫َسفَا َه ٌۃ‬ ‫َم ْسف ُْو ٌه‬ ‫َسف ِْی ٌه‬ ‫ا ِ ْس َف ْه‬ ‫ی َْس َف ُه‬ ‫سفه‬ ‫‪-‬‬ ‫سا‬ ‫َس ِف َه‬
‫‪Q-10a‬‬ ‫اسےنالپای‬ ‫َس ْق ٌى‬ ‫َم ْسق ٌِّی‬ ‫َسا ٍق‬ ‫ا ِ ْس ِق‬ ‫ی َْسق ِْى‬ ‫سقی‬ ‫هد‬ ‫ضا‬ ‫َس ٰقی‬
‫‪Q-8d‬‬ ‫وہرہھٹا‪/‬نیکسموہا‬ ‫ُسکُ ْون َ ٌۃ‬ ‫‪-‬‬ ‫َساك ٌِن‬ ‫ا ُْسکُ ْن‬ ‫ی َْسکُ ُن‬ ‫سکن‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫َس َک َن‬
‫‪Q-10d‬‬ ‫اسےنانس‬ ‫َس ْم ٌع‬ ‫َم ْس ُم ْو ٌع‬ ‫َسا ِم ٌع‬ ‫ا ِ ْس َم ْع‬ ‫ی َْس َم ُع‬ ‫سمع‬ ‫‪-‬‬ ‫سا‬ ‫َسمِ َع‬
‫‪G-3d‬‬ ‫اسےناچاہ‬ ‫َمش ِْی َئ ٌۃ‬ ‫َمش ِْی ٌء‬ ‫َش ٍ‬
‫اء‬ ‫َشأ ْ‬ ‫َیشَ ا ُء‬ ‫شیء‬ ‫شا‬ ‫سا‬ ‫َشا َء‬
‫‪Q-10c‬‬ ‫اسےنوبضمطایک‬ ‫َش ٌّد‬ ‫َمشْ ُد ْو ٌد‬ ‫َش ٌّاد‬ ‫ُش َّد‬ ‫ی َُش ُّد‬ ‫شدد‬ ‫ظ ٍّنا‬ ‫نا‬ ‫َش َّد‬
‫‪Q-8b‬‬ ‫اسےنایپ‬ ‫ُش ٌب‬‫ُْ‬ ‫ۡش ْو ٌب‬‫َم ْ ُ‬ ‫َشار ٌِب‬ ‫اِ ْ َ‬
‫ُش ْب‬ ‫یَْ‬
‫َۡش ُب‬ ‫شرب‬ ‫‪-‬‬ ‫سا‬ ‫َِ‬
‫ُش َب‬
‫‪A‬‬ ‫وهرشيوہا‬ ‫ََ‬
‫ُشا َف ٌۃ‬ ‫‪-‬‬ ‫ف‬ ‫َِ‬
‫ُشیْ ٌ‬ ‫اُْ‬
‫ُُش ْف‬ ‫یُْ‬
‫َۡش ُف‬ ‫شرف‬ ‫‪-‬‬ ‫كد‬ ‫َُ‬
‫ُش َف‬
‫‪Q-15c‬‬ ‫اسےناچیب‬ ‫ُشا ٌء‬ ‫َِ‬ ‫ۡش ٌّی‬ ‫َم ْ ِ‬ ‫َشارٍ‬ ‫اِ ْ ِ‬
‫ُش‬ ‫یْ ِ‬
‫َۡش ْی‬ ‫شری‬ ‫هد‬ ‫ضا‬ ‫َٰ‬
‫ُشی‬
‫‪Q-2b‬‬ ‫اسےناھجمس‪،‬وہابوعشروہا‬ ‫ُش ُع ْو ٌر‬ ‫َمشْ ُع ْو ٌر‬ ‫َش ِ ٌ‬
‫اع‬ ‫ا ُْش ُعرْ‬ ‫َیشْ ُعرُ‬ ‫شعر‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫َش َع َر‬
‫‪Q-6d‬‬ ‫اسےنافسرشیک‬ ‫َشفَا َع ٌۃ‬ ‫َمشْ ف ُْو ٌع‬ ‫َشاف ِ ٌع‬ ‫ا ِ ْش َف ْع‬ ‫َیشْ َف ُع‬ ‫شفع‬ ‫‪-‬‬ ‫فا‬ ‫َش َف َع‬
‫‪Q-7b‬‬ ‫اسےنرکشاداایک‬ ‫ُش ْ ٌ‬
‫رک‬ ‫َمشْ کُ ْو ٌر‬ ‫َش ِ ٌ‬
‫اَک‬ ‫ا ُْش ُ ْ‬
‫رک‬ ‫َیشْ ُ ُ‬
‫رک‬ ‫شكر‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫َش َ َ‬
‫رک‬
‫‪Q-12a‬‬ ‫اسےنوگایہدی‬ ‫َش َها َد ٌۃ‬ ‫َمشْ ُه ْو ٌد‬ ‫َشاه ٌِد‬ ‫ا ِ ْش َه ْد‬ ‫َیشْ َه ُد‬ ‫شہد‬ ‫‪-‬‬ ‫سا‬ ‫َشه ِ َد‬
‫‪Q-6c‬‬ ‫اسےنربصایک‬ ‫َصب ْ ٌر‬ ‫‪-‬‬ ‫َصاب ِ ٌر‬ ‫ا ِ ْصب ِ ْر‬ ‫ی َْصبِرُ‬ ‫صبر‬ ‫‪-‬‬ ‫ضا‬ ‫َصب َ َر‬
‫‪Q-3d‬‬ ‫اسےنچساہک‬ ‫صِ ْد ٌق‬ ‫َم ْص ُد ْو ٌق‬ ‫َصاد ٌِق‬ ‫ا ُْصد ُْق‬ ‫ی َْصد ُُق‬ ‫صدق‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫َص َد َق‬
‫‪Q-7d‬‬ ‫اسےنیلجبرگایئ‬ ‫َص ْع ٌق‬ ‫َم ْص ُع ْو ٌق‬ ‫َصاع ٌِق‬ ‫ا ِ ْص َع ْق‬ ‫ی َْص َع ُق‬ ‫صعق‬ ‫‪-‬‬ ‫فا‬ ‫َص َع َق‬
‫‪Q-16c‬‬ ‫اسےندرزگرایک‬ ‫َصفْحٌ‬ ‫َم ْصف ُْو ٌح‬ ‫َصاف ِحٌ‬ ‫ا ِ ْصفَحْ‬ ‫ی َْص َف ُح‬ ‫صفح‬ ‫‪-‬‬ ‫فا‬ ‫َصفَحَ‬

‫‪19‬‬
‫قبسربمن‬ ‫ینعمامیض‬ ‫اكماكانم‬ ‫امسوعفمل‬ ‫امسافلع‬ ‫لعفارم‬ ‫لعفاضمرع‬ ‫امدہ‬ ‫اببوکڈ‬ ‫ابب‬ ‫لعفامیض‬
‫‪Q-9a‬‬ ‫وہکینوہا‬ ‫َص ََل ٌح‬ ‫‪-‬‬ ‫َصالِحٌ‬ ‫ا ِ ْصلَحْ‬ ‫ی َْصلَحُ‬ ‫صلح‬ ‫‪-‬‬ ‫فا‬ ‫َصلَحَ‬
‫‪Q-15b‬‬ ‫اسےناصقنناچنہپای‬ ‫َ ٌّض‬ ‫َض ْو ٌر‬
‫َم ْ ُ‬ ‫َض ٌّار‬ ‫ض‬
‫ُ َّ‬ ‫ََض‬
‫ی ُ ُّ‬ ‫ضرر‬ ‫ظ ٍّنا‬ ‫نا‬ ‫ض‬
‫َ َّ‬
‫‪Q-8b‬‬ ‫اسےنامرا‬ ‫ض ٌب‬ ‫َْ‬ ‫َض ْو ٌب‬
‫َم ْ ُ‬ ‫َضار ٌِب‬ ‫ض ْب‬ ‫اِ ْ ِ‬ ‫ََض ُب‬
‫یِْ‬ ‫ضرب‬ ‫‪-‬‬ ‫ضا‬ ‫ض َب‬ ‫ََ‬
‫‪G-3c‬‬ ‫وہرمگاہوہا‬ ‫َض ََل َلۃ َ‬
‫ٌ‪،‬ض ََل ٌل‬ ‫‪-‬‬ ‫ال‬ ‫َض ٌّ‬ ‫ِض َّل‬ ‫ِل‬
‫َیض ُّ‬ ‫ضلل‬ ‫ض ٍّلو‬ ‫ضا‬ ‫َض َّل‬
‫‪Q-18d‬‬ ‫اسےنوطاف ایک‬ ‫اف‬
‫ط ََو ٌ‬ ‫‪-‬‬ ‫طَائ ٌِف‬ ‫ف‬‫طُ ْ‬ ‫َی ُط ْو ُف‬ ‫طوف‬ ‫قا‬ ‫نا‬ ‫َاف‬
‫ط َ‬
‫‪Q-8c‬‬ ‫اسےناھکای‬ ‫ط َْع ٌم‬ ‫َم ْط ُع ْو ٌم‬ ‫طَاع ٌِم‬ ‫اِط َْع ْم‬ ‫َی ْط َع ُم‬ ‫طعم‬ ‫‪-‬‬ ‫سا‬ ‫طَع َِم‬
‫‪Q-10d‬‬ ‫اسےنالچلیک‬ ‫ط َْم ٌع‬ ‫َم ْط ُم ْو ٌع‬ ‫طَا ِم ٌع‬ ‫اِط َْم ْع‬ ‫یَ ْط َم ُع‬ ‫طمع‬ ‫‪-‬‬ ‫سا‬ ‫طَمِ َع‬
‫‪Q-7b‬‬ ‫اسےنملظكا‬ ‫ظُ ل ٌْم‬ ‫َمظْ ل ُْو ٌم‬ ‫ظَ ال ٌِم‬ ‫اِظْ ل ِْم‬ ‫یَظْ ل ِ ُم‬ ‫ظلم‬ ‫‪-‬‬ ‫ضا‬ ‫ظَ ل ََم‬
‫‪G-3b‬‬ ‫اسےنامگنایک‬ ‫ظَ ٌّن‬ ‫َمظْ ُن ْو ٌن‬ ‫ان‬ ‫ظَ ٌّ‬ ‫ظُ نَّ‬ ‫َیظ ُُّن‬ ‫ظنن‬ ‫ظ ٍّنا‬ ‫نا‬ ‫ظَ نَّ‬
‫‪Q-9d‬‬ ‫اسےنانپہیل‬ ‫َع ْو ٌذ‬ ‫َم ُع ْو ٌذ‬ ‫َعائ ِذٌ‬ ‫ُع ْذ‬ ‫َی ُع ْوذُ‬ ‫عوذ‬ ‫قا‬ ‫نا‬ ‫َعا َذ‬
‫‪Q-11d‬‬ ‫اسےنابعدتیک‬ ‫ع َِبا َد ٌۃ‬ ‫َم ْع ُب ْو ٌد‬ ‫َعاب ِ ٌد‬ ‫اُ ْع ُب ْد‬ ‫ی َْع ُب ُد‬ ‫عبد‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫َع َب َد‬
‫‪Q-8b‬‬ ‫اسےناسفدالیھپای‬ ‫عُثِ ٌّی‬ ‫‪-‬‬ ‫اث‬‫َع ٍ‬ ‫ا ِ ْع َث‬ ‫ی َْع ٰثی‬ ‫عثو‬ ‫رضا‬ ‫سا‬ ‫َعثِ َی‬
‫‪Q-11b‬‬ ‫اسےنانگ‬ ‫َع ٌّد‬ ‫َم ْع ُد ْو ٌد‬ ‫َع ٌّاد‬ ‫عُ َّد‬ ‫َی ُع ُّد‬ ‫عدد‬ ‫ظ ٍّنا‬ ‫نا‬ ‫َع َّد‬
‫‪Q-12b‬‬ ‫اسےنملظكا‬ ‫ان‬
‫ُع ْد َو ٌ‬ ‫َم ْعد ٌُّو‬ ‫َعاد ٍ‬ ‫اُ ْع ُد‬ ‫ی َْع ُد ْو‬ ‫عدو‬ ‫دعا‬ ‫نا‬ ‫َع َدا‬
‫‪Q-6d‬‬ ‫اسےنااصنفایک‬ ‫َع ْد ٌل‬ ‫َم ْع ُد ْو ٌل‬ ‫َعاد ٌِل‬ ‫ا ِ ْع ِد ْل‬ ‫ی َْع ِد ُل‬ ‫عدل‬ ‫‪-‬‬ ‫ضا‬ ‫َع َد َل‬
‫‪Q-5b‬‬ ‫اسےنشیپایک‬ ‫ع ٌض‬
‫َْ‬ ‫َم ْعرُ ْو ٌض‬ ‫َعار ٌِض‬ ‫ع ْض‬ ‫اِ ْ ِ‬ ‫ی َْعر ِ ُض‬ ‫عرض‬ ‫‪-‬‬ ‫ضا‬ ‫ع َض‬
‫ََ‬
‫‪Q-13a‬‬ ‫اسےناچہپان‬ ‫َان‬
‫عف ٌ‬‫ِْ‬ ‫َم ْعرُ ْو ٌف‬ ‫َعار ٌِف‬ ‫اِ ْ ِ‬
‫ع ْف‬ ‫ی َْعر ِ ُف‬ ‫عرف‬ ‫‪-‬‬ ‫ضا‬ ‫ع َف‬
‫ََ‬
‫‪Q-19a‬‬ ‫وہاطوتقروہا‬ ‫عِزَّ ٌۃ‬ ‫‪-‬‬ ‫َعزِیْزٌ‬ ‫عِزَّ‬ ‫َیعِز ُّ‬ ‫ع زز‬ ‫ض ٍّلو‬ ‫ضا‬ ‫َعزَّ‬
‫‪Q-8d‬‬ ‫اسےنانرفامینیک‬ ‫صِی ٌۃ‬
‫ان‪َ ،‬م ْع َ‬
‫ع ِْص َی ٌ‬ ‫َم ْعص ٌِّی‬ ‫َعاصٍ‬ ‫ا ِ ْع ِص‬ ‫ی َْعص ِْی‬ ‫عصی‬ ‫هد‬ ‫ضا‬ ‫َع ٰصی‬
‫‪Q-7a‬‬ ‫وهڑباوہا‬ ‫َعظْ َمۃٌ‪ ،‬ع ِظَ ٌم‪َ ،‬عظَ ا َم ٌۃ‬ ‫‪-‬‬ ‫َعظ ِْی ٌم‬ ‫اُ ْعظ ُْم‬ ‫ی َْع ُظ ُم‬ ‫عظم‬ ‫‪-‬‬ ‫كد‬ ‫َعظ َُم‬
‫‪Q-7b‬‬ ‫ك‬
‫اسےن اعمف ا‬ ‫َعف ٌْو‬ ‫َم ْعف ٌُّو‬ ‫اف‬‫َع ٍ‬ ‫ف‬‫اُ ْع ُ‬ ‫ی َْعف ُْو‬ ‫عفو‬ ‫دعا‬ ‫نا‬ ‫َعفَا‬
‫‪Q-6c‬‬ ‫وهاھجمس‬ ‫َع ْق ٌل‬ ‫َم ْع ُق ْو ٌل‬ ‫َعاق ِ ٌل‬ ‫ا ِ ْعق ِ ْل‬ ‫ل‬
‫ی َْعق ِ ُ‬ ‫عقل‬ ‫‪-‬‬ ‫ضا‬ ‫َع َق َل‬
‫‪Q-18d‬‬ ‫اسےنااکتعفایک‬ ‫عُکُ ْو ٌف‬ ‫َم ْعکُ ْو ٌف‬ ‫َعاك ٌِف‬ ‫اُ ْعکُ ْ‬
‫ف‬ ‫ی َْعکُ ُ‬
‫ف‬ ‫عكف‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫ف‬‫َع َک َ‬
‫‪Q-6b‬‬ ‫اسےناجان‬ ‫عِل ٌْم‬ ‫َم ْعل ُْو ٌم‬ ‫َعال ٌِم‬ ‫ا ِ ْعل َْم‬ ‫ی َْع َل ُم‬ ‫علم‬ ‫‪-‬‬ ‫سا‬ ‫َعل َِم‬
‫‪Q-9a‬‬ ‫اسےنلمعایک‬ ‫َع َم ٌل‬ ‫َم ْع ُم ْو ٌل‬ ‫َعا ِم ٌل‬ ‫ا ِ ْع َم ْل‬ ‫ل‬
‫ی َْع َم ُ‬ ‫عمل‬ ‫‪-‬‬ ‫سا‬ ‫َعمِ َل‬
‫‪Q-2d‬‬ ‫وہاکٹھب‬ ‫َع َم ٌه‬ ‫‪-‬‬ ‫َعا ِم ٌه‬ ‫ا ِ ْع َم ْه‬ ‫ی َْع َم ُه‬ ‫عمه‬ ‫‪-‬‬ ‫سا‬ ‫َعمِ َه‬
‫‪Q-6b‬‬ ‫اسےنودعہایک‬ ‫َع ْہ ٌد‬ ‫َم ْع ُہ ْو ٌد‬ ‫َعاہ ٌِد‬ ‫ا ِ ْع َہ ْد‬ ‫ی َْع َہ ُد‬ ‫عہد‬ ‫‪-‬‬ ‫سا‬ ‫َعہِ َد‬
‫‪Q-5b‬‬ ‫وہاغبئوہا‬ ‫غ َْی ٌب‬ ‫‪-‬‬ ‫غَائ ٌِب‬ ‫غ ِْب‬ ‫َیغ ِْی ُب‬ ‫غیب‬ ‫زا‬ ‫ضا‬ ‫َاب‬
‫غ َ‬
‫‪Q-8d‬‬ ‫وهانبضغکوہا‬ ‫غ َْض ٌب‬ ‫َمغْضُ ْو ٌب‬ ‫غَاض ٌِب‬ ‫اِغ َْض ْب‬ ‫َی ْغ َض ُب‬ ‫غضب‬ ‫‪-‬‬ ‫سا‬ ‫ِب‬
‫غَض َ‬
‫‪Q-8a‬‬ ‫اسےناعمفایک‬ ‫ۡف ٌۃ‬
‫َم ْغ ِ َ‬ ‫َم ْغف ُْو ٌر‬ ‫غ ٌِ‬
‫َاِف‬ ‫اِغ ِ ْ‬
‫ْۡف‬ ‫ۡف‬
‫َی ْغ ِ ُ‬ ‫غفر‬ ‫‪-‬‬ ‫ضا‬ ‫َۡف‬
‫غ ََ‬
‫‪Q-10c‬‬ ‫وهاغلفوہا‬ ‫غَ ْف َل ٌۃ‬ ‫َم ْغف ُْو ٌل‬ ‫غَاف ِ ٌل‬ ‫اُغْ ُف ْل‬ ‫َی ْغ ُف ُ‬
‫ل‬ ‫غفل‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫غَ َف َل‬
‫‪Q-10d‬‬ ‫اسےنوھکال‬ ‫َفتْحٌ‬ ‫َم ْفت ُْو ٌح‬ ‫فَات ِحٌ‬ ‫ا ِ ْف َتحْ‬ ‫َی ْف َت ُح‬ ‫فتح‬ ‫‪-‬‬ ‫فا‬ ‫َفتَحَ‬
‫‪Q-15a‬‬ ‫آزامي‬
‫اسےن ا‬ ‫فِت ْ َن ٌۃ‬ ‫َم ْفت ُْو ٌن‬ ‫فَات ٌِن‬ ‫ْت‬
‫ا ِف ِ ْ‬ ‫يف ِْت‬ ‫فتن‬ ‫‪-‬‬ ‫ضا‬ ‫َفت َ َن‬
‫‪Q-9d‬‬ ‫وہوبڑاھوہا‬ ‫اض ٌۃ‬
‫ِفَ َ َ‬ ‫‪-‬‬ ‫فَار ٌِض‬ ‫ا ْ ُُِف ْض‬ ‫َۡف ُض‬
‫یُْ‬ ‫فرض‬ ‫‪-‬‬ ‫كد‬ ‫ِفَ ُ َض‬

‫‪20‬‬
‫قبسربمن‬ ‫ینعمامیض‬ ‫اكماكانم‬ ‫امسوعفمل‬ ‫امسافلع‬ ‫لعفارم‬ ‫لعفاضمرع‬ ‫امدہ‬ ‫اببوکڈ‬ ‫ابب‬ ‫لعفامیض‬
‫‪Q-7a‬‬ ‫اسےناھپڑا‪/‬دجاایک‬ ‫ِفَ ْ ٌق‬ ‫ۡف ْو ٌق‬
‫َم ْ ُ‬ ‫فَار ٌِق‬ ‫ا ْ ُُِف ْق‬ ‫َۡف ُق‬
‫یُْ‬ ‫فرق‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫ِفَ َ َق‬
‫‪Q-8a‬‬ ‫اسےنانرفامینیک‬ ‫ف ِْس ٌق‬ ‫‪-‬‬ ‫فَاس ٌِق‬ ‫اُف ُْس ْق‬ ‫َیف ُْس ُق‬ ‫فسق‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫ف ََس َق‬
‫‪Q-9b‬‬ ‫وہتلیضفواالوہا‬ ‫ف َْض ٌل‬ ‫‪-‬‬ ‫فَا ِض ٌل‬ ‫اُفْضُ ْل‬ ‫ل‬
‫َیفْضُ ُ‬ ‫فضل‬ ‫‪-‬‬ ‫كد‬ ‫فَضُ َل‬
‫‪Q-9d‬‬ ‫اسےنایک‬ ‫ف َْع ٌل‬ ‫َم ْف ُع ْو ٌل‬ ‫فَاع ِ ٌل‬ ‫اِف َْع ْل‬ ‫ل‬
‫َیف َْع ُ‬ ‫فعل‬ ‫‪-‬‬ ‫فا‬ ‫ف ََع َل‬
‫‪Q-9d‬‬ ‫وہرہگےرگناكوہا‬ ‫َف ْق ٌع‬ ‫‪-‬‬ ‫فَاق ِ ٌع‬ ‫ا ِ ْف َق ْع‬ ‫َی ْف َق ُع‬ ‫فقع‬ ‫‪-‬‬ ‫فا‬ ‫َف َق َع‬
‫‪G-1d‬‬ ‫اسےناہک‬ ‫ق َْو ٌل‬ ‫َم ُق ْو ٌل‬ ‫قَائ ِ ٌل‬ ‫ُق ْل‬ ‫َی ُق ْو ُل‬ ‫قول‬ ‫قا‬ ‫نا‬ ‫قَا َل‬
‫‪G-2a‬‬ ‫وہڑھکاوہا‬ ‫ق ِ َی ٌام‪ ،‬ق َْو َم ٌۃ‬ ‫‪-‬‬ ‫قَائ ٌِم‬ ‫ق ُْم‬ ‫َی ُق ْو ُم‬ ‫قوم‬ ‫قا‬ ‫نا‬ ‫َام‬
‫ق َ‬
‫‪Q-6d‬‬ ‫اسےنوبقلایک‬ ‫َقبُ ْو ٌل‬ ‫َم ْقبُ ْو ٌل‬ ‫قَاب ِ ٌل‬ ‫اِق َْب ْل‬ ‫َی ْق َب ُ‬
‫ل‬ ‫قبل‬ ‫‪-‬‬ ‫سا‬ ‫قَب ِ َل‬
‫‪Q-7c‬‬ ‫ك‬
‫اسےنلتق ا‬ ‫َق ْت ٌل‬ ‫َم ْقت ُْو ٌل‬ ‫قَات ِ ٌل‬ ‫اُ ْق ُت ْل‬ ‫َی ْق ُت ُ‬
‫ل‬ ‫قتل‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫َق َت َل‬
‫‪A‬‬ ‫وہرقبیوہا‬ ‫ُ ُْقبَ ٌۃ‬ ‫‪-‬‬ ‫ُقیْ ٌب‬
‫َِ‬ ‫ا ْ ُُُق ْب‬ ‫َُق ُب‬
‫یُْ‬ ‫قرب‬ ‫‪-‬‬ ‫كد‬ ‫ُق َب‬
‫َُ‬
‫‪Q-5c‬‬ ‫وہرقبیوہا‬ ‫ُ ُْق ٌب‬ ‫ُق ْو ٌب‬
‫َم ْ ُ‬ ‫ُقیْ ٌب‬
‫َِ‬ ‫ا ِ ْ َُق ْب‬ ‫َُق ُب‬ ‫یَْ‬ ‫قرب‬ ‫‪-‬‬ ‫سا‬ ‫ُق َب‬
‫َِ‬
‫‪Q-10c‬‬ ‫وہتخسوہا‬ ‫ق ََسا َو ٌۃ‬ ‫‪-‬‬ ‫س‬
‫قَا ٍ‬ ‫اُق ُْس‬ ‫َی ْق ُس ْو‬ ‫قسو‬ ‫دعا‬ ‫نا‬ ‫ق ََسا‬
‫‪Q-17c‬‬ ‫اسےنہلصیفایک‬ ‫ق ََضا ٌء‬ ‫َم ْقض ٌِّی‬ ‫قَاضٍ‬ ‫اِق ِْض‬ ‫َی ْقض ِْی‬ ‫قضی‬ ‫هد‬ ‫ضا‬ ‫ق َٰضی‬
‫‪Q-4a‬‬ ‫اسےناكاٹ‪/‬عطقایک‬ ‫ق َْط ٌع‬ ‫َم ْق ُط ْو ٌع‬ ‫قَاط ٌع‬ ‫اِق َْط ْع‬ ‫َی ْق َط ُع‬ ‫قطع‬ ‫‪-‬‬ ‫فا‬ ‫ق ََط َع‬
‫‪Q-11a‬‬ ‫وہمکوہا‬ ‫ق ٌَّل‬ ‫‪-‬‬ ‫َقل ِْی ٌل‬ ‫ق ِ َّل‬ ‫َیق ُِّل‬ ‫قلل‬ ‫ض ٍّلو‬ ‫ضا‬ ‫َق َّل‬
‫‪Q-17c‬‬ ‫اسےنرفامربندارییک‬ ‫ُقنُ ْو ٌت‬ ‫َم ْقنُ ْو ٌت‬ ‫قَان ٌِت‬ ‫اُ ْقنُ ْت‬ ‫َی ْقنُتُ‬ ‫قنت‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫َق َن َت‬
‫‪Q-13d‬‬ ‫وهاطوتقروہا‬ ‫ُق َّو ٌۃ‬ ‫َم ْقو ِ ٌّی‬ ‫قَو ِ ٌّی‬ ‫اِق َْو‬ ‫َی ْق ٰوی‬ ‫قوی‬ ‫رضا‬ ‫سا‬ ‫قَو ِ َی‬
‫‪G-2b‬‬ ‫اسےندتریبیک‬ ‫َك ْی ٌد‬ ‫َمک ِْی ٌد‬ ‫کَائ ٌِد‬ ‫ك ِْد‬ ‫َیک ِْی ُد‬ ‫كید‬ ‫زا‬ ‫ضا‬ ‫کَا َد‬
‫‪G-2a‬‬ ‫وه وہا‪/‬اھت‬ ‫َك ْو ٌن‬ ‫‪-‬‬ ‫کَائ ٌِن‬ ‫ُك ْن‬ ‫َیکُ ْو ُن‬ ‫كون‬ ‫قا‬ ‫نا‬ ‫ان‬‫کَ َ‬
‫‪G-12c‬‬ ‫وہڑباوہا‬ ‫كِب َ ٌر‪ُ ،‬كب ْ ٌر‬ ‫‪-‬‬ ‫َكبِي ٌْر‬ ‫ا ُ ْكبُرْ‬ ‫یَکْبُرُ‬ ‫كبر‬ ‫‪-‬‬ ‫كد‬ ‫َكب ُ َر‬
‫‪Q-11a‬‬ ‫اسےناھکل‬ ‫ك ِ َتابَ ٌۃ‬ ‫َمکْت ُْو ٌب‬ ‫کَات ٌِب‬ ‫ا ُ ْكت ُْب‬ ‫یَکْت ُُب‬ ‫كت ب‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫َك َت َب‬
‫‪G-4c‬‬ ‫اسےناپھچای‬ ‫كِت َْم ٌ‬
‫ان‬ ‫َمکْت ُْو ٌم‬ ‫کَات ٌِم‬ ‫ا ُ ْكت ُْم‬ ‫َیکْ ُت ُم‬ ‫كتم‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫َك َت َم‬
‫‪G-12c‬‬ ‫وہزایدہوہا‬ ‫ُكث ْ ٌر‪َ ،‬كث ْ َر ٌۃ‬ ‫‪-‬‬ ‫َكثِي ٌْر‬ ‫ا ُ ْكث ُ ْر‬ ‫َی ْکثُرُ‬ ‫كثر‬ ‫‪-‬‬ ‫كد‬ ‫َكث ُ َر‬
‫‪Q-2b‬‬ ‫اسےنوھجٹوبال‬ ‫َك ِذ ٌب‬ ‫َمکْ ُذ ْو ٌب‬ ‫کَاذ ٌِب‬ ‫ا ِ ْك ِذ ْب‬ ‫یَکْ ِذ ُب‬ ‫كذب‬ ‫‪-‬‬ ‫ضا‬ ‫َكذَ َب‬
‫‪A‬‬ ‫وہزعمزوہا‬ ‫َک ٌم َ َ‬
‫‪َ،‬کا َم ٌۃ‬ ‫ََ‬ ‫‪-‬‬ ‫َِ‬
‫َکیْ ٌم‬ ‫اُْ‬
‫َُک ْم‬ ‫یَ ْ ُ‬
‫رک ُم‬ ‫كرم‬ ‫‪-‬‬ ‫كد‬ ‫َُ‬
‫َک َم‬
‫‪Q-11a‬‬ ‫اسےنامکای‬ ‫َك ْس ٌب‬ ‫َمکْ ُس ْو ٌب‬ ‫کَاس ٌِب‬ ‫ا ِ ْك ِس ْب‬ ‫َیکْ ِس ُب‬ ‫كسب‬ ‫‪-‬‬ ‫ضا‬ ‫َك َس َب‬
‫‪Q-6a‬‬ ‫اسےنااکنرایک‬ ‫ُك ْ ٌ‬
‫ۡف‬ ‫َمکْف ُْو ٌر‬ ‫کَ ِ ٌ‬
‫اِف‬ ‫ا ُ ْك ُ ْ‬
‫ۡف‬ ‫َی ْک ُ ُ‬
‫ۡف‬ ‫كفر‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫َك َ َ‬
‫ۡف‬
‫‪Q-20b‬‬ ‫وہاكیفوہا‬ ‫كِفَا َی ٌۃ‬ ‫َمکْف ٌِّی‬ ‫کَ ٍ‬
‫اف‬ ‫ا ِ ْك ِف‬ ‫یَکْف ِْی‬ ‫كفی‬ ‫هد‬ ‫ضا‬ ‫َكفٰی‬
‫‪Q-10a‬‬ ‫وہرقبیوہا‬ ‫َك ْو ٌد‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫یَکَادُ‬ ‫کود‬ ‫شا‬ ‫سا‬ ‫کَا َد‬
‫‪Q-6b‬‬ ‫اسےنالمای‬ ‫ل َْب ٌس‬ ‫َم ْلبُ ْو ٌس‬ ‫َۡلب ِ ٌس‬ ‫اِلْب ِ ْس‬ ‫یَلْب ِ ُس‬ ‫لبس‬ ‫‪-‬‬ ‫ضا‬ ‫ل ََب َس‬
‫‪Q-12d‬‬ ‫اسےنتنعلیک‬ ‫ل َْع ٌن‬ ‫َم ْل ُع ْو ٌن‬ ‫َۡلع ٌِن‬ ‫اِل َْع ْن‬ ‫َیل َْع ُن‬ ‫لعن‬ ‫‪-‬‬ ‫فا‬ ‫ل ََع َن‬
‫‪G-5c‬‬ ‫وہالم‬ ‫ل ِ َقا ٌء‬ ‫َملْق ٌِّی‬ ‫َۡل ٍق‬ ‫اِل َْق‬ ‫َی ْل ٰقی‬ ‫لقی‬ ‫رضا‬ ‫سا‬ ‫لَق َِی‬
‫‪Q-3b‬‬ ‫وهرما‪،‬وفتوہا‬ ‫َم ْو ٌت‬ ‫‪-‬‬ ‫َمی ٌِّت‬ ‫ُم ْت‬ ‫یَ ُم ْوتُ‬ ‫موت‬ ‫قا‬ ‫نا‬ ‫ات‬
‫َم َ‬
‫‪G-5b‬‬ ‫اسےناچنیھک‪/‬ڈلیھدی‬ ‫َم ٌّد‬ ‫َم ْم ُد ْو ٌد‬ ‫َم ٌّاد‬ ‫ُم َّد‬ ‫یَ ُم ُّد‬ ‫مدد‬ ‫ظ ٍّنا‬ ‫نا‬ ‫َم َّد‬

‫‪21‬‬
‫قبسربمن‬ ‫ینعمامیض‬ ‫اكماكانم‬ ‫امسوعفمل‬ ‫امسافلع‬ ‫لعفارم‬ ‫لعفاضمرع‬ ‫امدہ‬ ‫اببوکڈ‬ ‫ابب‬ ‫لعفامیض‬
‫‪Q-11b‬‬ ‫اسےنوھچا‪/‬سمایک‬ ‫َم ٌّس‬ ‫َم ْم ُس ْو ٌس‬ ‫اس‬
‫َم ٍّ‬ ‫َم َّس‬ ‫َی َم ُّس‬ ‫مسس‬ ‫مسا‬
‫ٍّ‬ ‫سا‬ ‫َم َّس‬
‫‪G-2d‬‬ ‫وہالچ‬ ‫َمش ٌْی‬ ‫َم ْمش ٌِّی‬ ‫ش‬
‫َما ٍ‬ ‫ا ِ ْم ِش‬ ‫َی ْمش ِْی‬ ‫مشی‬ ‫هد‬ ‫ضا‬ ‫َمشٰ ی‬
‫‪Q-1b‬‬ ‫وهامكلوہا‬ ‫ِمل ٌْك‬ ‫َم ْمل ُْو ٌك‬ ‫َمال ٌِك‬ ‫ا ِ ْمل ِ ْ‬
‫ك‬ ‫یَ ْمل ِ ُ‬
‫ك‬ ‫ملك‬ ‫‪-‬‬ ‫ضا‬ ‫َملَكَ‬
‫‪Q-17b‬‬ ‫اسےنرواك‬ ‫َم ْن ٌع‬ ‫َم ْمنُ ْو ٌع‬ ‫َمان ِ ٌع‬ ‫ا ِ ْم َن ْع‬ ‫یَ ْم َن ُع‬ ‫منع‬ ‫‪-‬‬ ‫فا‬ ‫َم َن َع‬
‫‪Q-18c‬‬ ‫اسےناپای‬ ‫ن َ ْی ٌل‬ ‫َم ُن ْو ٌل‬ ‫نَائ ِ ٌل‬ ‫ن َ ْل‬ ‫َی َنا ُل‬ ‫نیل‬ ‫شا‬ ‫سا‬ ‫نَا َل‬
‫‪Q-14d‬‬ ‫اسےناکنیھپ‬ ‫ن َ ْبذٌ‬ ‫َم ْن ُب ْو ٌذ‬ ‫نَابِذٌ‬ ‫اِن ْب ِ ْذ‬ ‫َی ْنب ِ ُذ‬ ‫نبذ‬ ‫‪-‬‬ ‫ضا‬ ‫ن َ َبذَ‬
‫‪Q-16a‬‬ ‫اسےنمتخایک‬ ‫َن ْس ٌخ‬ ‫َم ْن ُس ْو ٌخ‬ ‫نَاس ٌِخ‬ ‫ا ِ ْن َس ْخ‬ ‫یَ ْن َس ُخ‬ ‫ن سخ‬ ‫‪-‬‬ ‫فا‬ ‫َن َس َخ‬
‫‪G-5c‬‬ ‫وہوھبلایگ‬ ‫ان‬
‫ن ِْس َی ٌ‬ ‫َم ْنس ٌِّی‬ ‫س‬
‫نَا ٍ‬ ‫اِن َْس‬ ‫یَ ْن ٰسی‬ ‫ن سی‬ ‫رضا‬ ‫سا‬ ‫نَس َِی‬
‫‪Q-6d‬‬ ‫اسےندمدیک‬ ‫َن ْ ٌ‬
‫ٰص‬ ‫َم ْن ُص ْو ٌر‬ ‫نَ ِ ٌ‬
‫اص‬ ‫اُ ْن ُ ْ‬
‫ٰص‬ ‫ٰص‬
‫َی ْن ُ ُ‬ ‫نصر‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫َن َ َ‬
‫ٰص‬
‫‪Q-7a‬‬ ‫اسےنداھکی‬ ‫ن َظْ ٌر‬ ‫َم ْنظ ُْو ٌر‬ ‫اظ‬‫نَ ِ ٌ‬ ‫اُنْظُرْ‬ ‫َی ْن ُظرُ‬ ‫ن ظر‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫ن َظَ َر‬
‫‪Q-15b‬‬ ‫اسےنافدئهاچنہپای‬ ‫َن ْف ٌع‬ ‫َم ْنف ُْو ٌع‬ ‫نَاف ِ ٌع‬ ‫ا ِ ْن َف ْع‬ ‫یَ ْن َف ُع‬ ‫نفع‬ ‫‪-‬‬ ‫فا‬ ‫َن َف َع‬
‫‪Q-4c‬‬ ‫اسےنوتڑا‬ ‫َن ْق ٌض‬ ‫َم ْن ُق ْو ٌض‬ ‫نَاق ِ ٌض‬ ‫اُ ْن ُق ْض‬ ‫یَ ْن ُق ُض‬ ‫نقض‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫َن َق َض‬
‫‪Q-9c‬‬ ‫اسےنربعتانکزسادی‬ ‫نَک ْ َل ٌۃ‬ ‫‪-‬‬ ‫نَاک ِ ٌل‬ ‫اُنْک ُ ْل‬ ‫یَ ْنک ُ ُ‬
‫ل‬ ‫نکل‬ ‫‪-‬‬ ‫نا‬ ‫نَک َ َل‬
‫‪Q-9a‬‬ ‫وہوہیدیوہا‬ ‫ه َْو ٌد‬ ‫‪-‬‬ ‫هَائ ٌِد‬ ‫هُ ْد‬ ‫ی ُه ْو ُد‬ ‫ہود‬ ‫قا‬ ‫نا‬ ‫َہا َد‬
‫‪Q-6a‬‬ ‫وهارتا‬ ‫هُ ُب ْو ٌط‬ ‫َم ْه ُب ْو ٌط‬ ‫هَاب ِ ٌط‬ ‫اِهْب ِ ْط‬ ‫َی ْهب ِ ُط‬ ‫ہبط‬ ‫‪-‬‬ ‫ضا‬ ‫َہ َب َط‬
‫‪G-2d‬‬ ‫اسےندہاتیدی‬ ‫هُدً ى‪/‬ه َِدایَ ٌۃ‬ ‫َم ْهد ٌِّی‬ ‫هَاد ٍ‬ ‫اِهْدِ‬ ‫یَ ْهد ِْى‬ ‫هدی‬ ‫هد‬ ‫ضا‬ ‫ه َٰدی‬
‫‪Q-9d‬‬ ‫اسےنذماقایک‬ ‫هُز ْ ٌء‬ ‫َم ْهز ُ ْو ٌء‬ ‫هَازِ ٌئ‬ ‫اِهْزَأ ْ‬ ‫یَ ْهزَأ ُ‬ ‫ھ زأ‬ ‫‪-‬‬ ‫فا‬ ‫َهزَأ َ‬
‫‪Q-12d‬‬ ‫اسےنوخاشہیک‬ ‫ه ًَوی‬ ‫َم ْهو ِ ٌّی‬ ‫هَو ٍ‬ ‫اِه َْو‬ ‫َی ْه ٰوی‬ ‫ہوی‬ ‫رضا‬ ‫سا‬ ‫هَو ِ َی‬
‫‪G-1c‬‬ ‫اسےناپای‬ ‫ُو ُج ْو ٌد‬ ‫َم ْو ُج ْو ٌد‬ ‫َوا ِج ٌد‬ ‫ِج ْد‬ ‫َیج ِ ُد‬ ‫وجد‬ ‫وعا‬ ‫ضا‬ ‫َو َج َد‬
‫‪Q-14b‬‬ ‫اسےندلےساچاہ‬ ‫َم َو َّد ٌۃ‬ ‫َم ْودُ ْو ٌد‬ ‫َو ٌّاد‬ ‫َو َّد‬ ‫یَ َو ُّد‬ ‫ودد‬ ‫مسو‬
‫ٍّ‬ ‫سا‬ ‫َو َّد‬
‫‪A‬‬ ‫وهوارثوہا‬ ‫َو َراث َ ٌۃ‬ ‫َم ْو ُر ْوثٌ‬ ‫َوارِثٌ‬ ‫ر ِْث‬ ‫یَر ِ ُث‬ ‫ورث‬ ‫‪-‬‬ ‫حا‬ ‫َور َِث‬
‫‪Q-4c‬‬ ‫وہالم‪،‬وہاچنہپ‬ ‫ُو ُص ْو ٌل‬ ‫َم ْو ُص ْو ٌل‬ ‫َواصِ ٌل‬ ‫صِ ْل‬ ‫ل‬
‫یَصِ ُ‬ ‫وصل‬ ‫وعا‬ ‫ضا‬ ‫َو َص َل‬
‫‪G-1b‬‬ ‫اسےنراھک‬ ‫َو ْض ٌع‬ ‫َم ْو ُض ْو ٌع‬ ‫َوا ِض ٌع‬ ‫َض ْع‬ ‫ی ََض ُع‬ ‫وضع‬ ‫وھ‬ ‫فا‬ ‫َو َض َع‬
‫‪G-1c‬‬ ‫اسےنودعہایک‬ ‫َو ْع ٌد‬ ‫َم ْوعُ ْو ٌد‬ ‫َواع ٌِد‬ ‫ع ِْد‬ ‫َی ِع ُد‬ ‫وعد‬ ‫وعا‬ ‫ضا‬ ‫َو َع َد‬
‫‪Q-9c‬‬ ‫اسےنتحیصنیک‬ ‫َو ْع ٌظ‬ ‫َم ْوعُ ْو ٌظ‬ ‫َواع ٌِظ‬ ‫ع ِْظ‬ ‫َیع ُِظ‬ ‫وعظ‬ ‫وعا‬ ‫ضا‬ ‫َو َع َظ‬
‫‪G-4d‬‬ ‫وهواعقوہا‬ ‫ُوق ُْو ٌع‬ ‫َم ْوق ُْو ٌع‬ ‫َواق ِ ٌع‬ ‫َق ْع‬ ‫َی َق ُع‬ ‫وقع‬ ‫وھ‬ ‫فا‬ ‫َو َق َع‬
‫‪G-4d‬‬ ‫اسےناچبای‬ ‫وِقَا َی ٌۃ‬ ‫َم ْوق ِ ٌّی‬ ‫َوا ٍق‬ ‫ِق‬ ‫َیق ِْی‬ ‫وقى‬ ‫هد‬ ‫ضا‬ ‫َوق ٰی‬
‫‪G-4d‬‬ ‫وهدیپاوہا‬ ‫و َِۡل َد ٌۃ‬ ‫َم ْول ُْو ٌد‬ ‫َوال ٌِد‬ ‫ل ِْد‬ ‫َیل ِ ُد‬ ‫ولد‬ ‫وعا‬ ‫ضا‬ ‫َول ََد‬
‫‪A‬‬ ‫وہزندکیوہا‬ ‫َول ٌْی‬ ‫َم ْول ِ ٌّی‬ ‫َوا ٍل‬ ‫ِل‬ ‫یَل ِْی‬ ‫ولی‬ ‫‪-‬‬ ‫حا‬ ‫َول ِ َی‬
‫‪G-1b‬‬ ‫اسےناطعایک‬ ‫َوه ٌْب‬ ‫َم ْوه ُْو ٌب‬ ‫َواه ٌِب‬ ‫ه َْب‬ ‫یَ َه ُب‬ ‫وھب‬ ‫وھا‬ ‫فا‬ ‫َوه ََب‬

‫‪22‬‬
 ‫‪ .5b‬زمدیہیفااعفل‬
‫میلعتاوراحمہبسیکاالسمںیمتہباتیمہےہ۔االتخفتمےئجیک‪،‬اافغتسرےئجیک۔‬ ‫‪.i‬‬
‫رقآنںیمدتربےئجیکاورآسپںیمدتارسےئجیکاتہکاهلل ٰ‬
‫اعتٰلیکاجبنرتہبوہاالقنب۔‬ ‫‪.ii‬‬

‫قبسربمن‬ ‫ینعمامیض‬ ‫دصمر‬ ‫امسوعفمل‬ ‫امسافلع‬ ‫لعفارم‬ ‫لعفاضمرع‬ ‫لعفامیض‬ ‫امدہ‬ ‫وکڈ‬ ‫ابب‬

‫‪G-12d‬‬ ‫اسےنوقتدی‬ ‫َتأْی ِ ْی ٌد‬ ‫ُم َؤیَّ ٌد‬ ‫ُم َؤی ٌِّد‬ ‫أَی ِّْد‬ ‫یُ َؤیِّ ُد‬ ‫أَیَّ َد‬ ‫أید‬ ‫َع َّلۃ‪⁺‬‬ ‫َت ْفع ِْیل‬
‫‪Q-8a‬‬ ‫اسےندبال‬ ‫َت ْب ِدیْ ٌل‬ ‫ُم َب ِّد ٌل‬ ‫ُم َب َّد ٌل‬ ‫بَ ِّد ْل‬ ‫یُ َب ِّد ُل‬ ‫بَ َّد َل‬ ‫ب دل‬ ‫َع َّلۃ‪⁺‬‬ ‫َت ْفع ِْیل‬
‫‪Q-9d‬‬ ‫اسےنواحضایک‬ ‫َتبْیِي ْ ٌن‬ ‫ُم َبي َّ ٌن‬ ‫ُم َبي ِّ ٌن‬ ‫بَي ِّ ْن‬ ‫یُ َبي ِّ ُن‬ ‫بَي َّ َن‬ ‫بین‬ ‫َع َّلۃ‪⁺‬‬ ‫َت ْفع ِْیل‬
‫‪Q-10d‬‬ ‫اسےنابتیک‬ ‫َت ْح ِدیْثٌ‬ ‫ُم َح َّدثٌ‬ ‫ُم َح ِّدثٌ‬ ‫َح ِّد ْث‬ ‫یُ َح ِّد ُث‬ ‫َح َّد َث‬ ‫حدث‬ ‫َع َّلۃ‪⁺‬‬ ‫َت ْفع ِْیل‬
‫‪Q-10d‬‬ ‫اسےنرحتفییک‬ ‫ف‬ ‫َت ْ ِ‬
‫ْحیْ ٌ‬ ‫ُم َ َّ‬
‫ْح ٌف‬ ‫ُم َ ِّ‬
‫ْح ٌف‬ ‫َح ْف‬
‫َ ِّ‬ ‫یُ َ ِّ‬
‫ْح ُف‬ ‫ََح ََّف‬ ‫حرف‬ ‫َع َّلۃ‪⁺‬‬ ‫َت ْفع ِْیل‬
‫‪Q-12b‬‬ ‫اسےنرحامایک‬ ‫َت ْ ِ‬
‫ْحیْ ٌم‬ ‫ُم َْح ٌَّم‬ ‫ُم َ ِّ‬
‫ْح ٌم‬ ‫َح ْم‬
‫َ ِّ‬ ‫یُ َ ِّ‬
‫ْح ُم‬ ‫ََح ََّم‬ ‫حرم‬ ‫َع َّلۃ‪⁺‬‬ ‫َت ْفع ِْیل‬
‫‪Q-12c‬‬ ‫اسےناکلہایک‬ ‫َت ْخف ِْی ٌ‬
‫ف‬ ‫ُمخ ََّف ٌ‬
‫ف‬ ‫ُم َخ ِّف ٌ‬
‫ف‬ ‫َخ ِّف ْ‬
‫ف‬ ‫یُ َخ ِّف ُ‬
‫ف‬ ‫َخ َّف َ‬
‫ف‬ ‫خفف‬ ‫َع َّلۃ‪⁺‬‬ ‫َت ْفع ِْیل‬
‫‪Q-7a‬‬ ‫اسےنذحبایک‬ ‫َت ْذب ِ ْیحٌ‬ ‫ُمذَ بَّحٌ‬ ‫ُمذَ بِّحٌ‬ ‫َذبِّحْ‬ ‫یُذَ بِّحُ‬ ‫َذبَّحَ‬ ‫ذبح‬ ‫َع َّلۃ‪⁺‬‬ ‫َت ْفع ِْیل‬
‫‪Q-19a‬‬ ‫اسےناپکایک‬ ‫َتزْك َِیۃٌ‪ ،‬زَ َك ٰو ٌۃ‬ ‫ُمزَك ًّى‬ ‫ُمزَ ٍّ ٍك‬ ‫زَ ِّك‬ ‫یُزَك ِّ ْى‬ ‫زَ ك ّٰی‬ ‫زكو‬ ‫َع َّلۃ‪⁺‬‬ ‫َت ْفع ِْیل‬
‫‪G-6b‬‬ ‫اسےناپیکایبنیک‬ ‫َت ْسب ِ ْیحٌ‬ ‫ُم َسبَّحٌ‬ ‫ُم َس ِّبحٌ‬ ‫َسبِّحْ‬ ‫ی َُسبِّحُ‬ ‫َسبَّحَ‬ ‫سبح‬ ‫َع َّلۃ‪⁺‬‬ ‫َت ْفع ِْیل‬
‫‪Q-10a‬‬ ‫اسےنحیحصاسمل‪/‬میلستایک‬ ‫َت ْسل ِْی ٌم‬ ‫ُم َس َّل ٌم‬ ‫ُم َس ِّل ٌم‬ ‫َس ِّل ْم‬ ‫ی َُس ِّل ُم‬ ‫َس َّل َم‬ ‫سلم‬ ‫َع َّلۃ‪⁺‬‬ ‫َت ْفع ِْیل‬
‫‪Q-13c‬‬ ‫اسےندصتقییک‬ ‫َت ْص ِدیْ ٌق‬ ‫ُم َص َّد ٌق‬ ‫ُم َص ِّد ٌق‬ ‫َص ِّد ْق‬ ‫ی َُص ِّد ُق‬ ‫َص َّد َق‬ ‫صدق‬ ‫َع َّلۃ‪⁺‬‬ ‫َت ْفع ِْیل‬
‫‪Q-18d‬‬ ‫اسےناپکایک‬ ‫َت ْطهِي ٌْر‬ ‫ُم َطه ٌَّر‬ ‫ُم َطه ٌِّر‬ ‫طَهِّرْ‬ ‫یُ َطه َِّر‬ ‫طَهَّرَ‬ ‫طهر‬ ‫َع َّلۃ‪⁺‬‬ ‫َت ْفع ِْیل‬
‫‪Q-7d‬‬ ‫اسےناسہیایک‬ ‫َتظْ ل ِْی ٌل‬ ‫ُمظَ َّل ٌل‬ ‫ُمظَ ِّل ٌل‬ ‫ظَ ِّل ْل‬ ‫یُظَ ِّل ُل‬ ‫ظَ َّل َل‬ ‫ظلل‬ ‫َع َّلۃ‪⁺‬‬ ‫َت ْفع ِْیل‬
‫‪G-6b‬‬ ‫اسےناھکسای‬ ‫َت ْعل ِْی ٌم‬ ‫ُم َع َّل ٌم‬ ‫ُم َع ِّل ٌم‬ ‫َع ِّل ْم‬ ‫ی َُع ِّل ُم‬ ‫َع َّل َم‬ ‫علم‬ ‫َع َّلۃ‪⁺‬‬ ‫َت ْفع ِْیل‬
‫‪Q-14b‬‬ ‫اسےنرمعدی‬ ‫َت ْعمِي ٌْر‬ ‫ُم َع َّم ٌر‬ ‫ُم َعم ٌِّر‬ ‫َعم ِّْر‬ ‫ی َُع ِّمرُ‬ ‫َع َّم َر‬ ‫عمر‬ ‫َع َّلۃ‪⁺‬‬ ‫َت ْفع ِْیل‬
‫‪Q-15b‬‬ ‫اسےندجایگیئڈایل‬ ‫َت ْ ِ‬
‫ۡفیْ ٌق‬ ‫ُم َۡف ٌَّق‬ ‫ُم َ ِّۡف ٌق‬ ‫ِفَ ِّْق‬ ‫ی َ ُِّۡف ُق‬ ‫ِفَ َّ َق‬ ‫فرق‬ ‫َع َّلۃ‪⁺‬‬ ‫َت ْفع ِْیل‬
‫‪Q-6d‬‬ ‫اسےنتلیضفدی‬ ‫َت ْفض ِْی ٌل‬ ‫ُمف ََّض ٌل‬ ‫ُمف َِّض ٌل‬ ‫ف َِّض ْل‬ ‫ُیف َِّض ُ‬
‫ل‬ ‫ف ََّض َل‬ ‫فضل‬ ‫َع َّلۃ‪⁺‬‬ ‫َت ْفع ِْیل‬
‫‪Q-14a‬‬ ‫اسےنشیپایک‪/‬آےگاجیھب‬ ‫َت ْق ِدیْ ٌم‬ ‫ُم َق َّد ٌم‬ ‫ُم َق ِّد ٌم‬ ‫ق َِّد ْم‬ ‫ُی َق ِّد ُم‬ ‫ق ََّد َم‬ ‫قدم‬ ‫َع َّلۃ‪⁺‬‬ ‫َت ْفع ِْیل‬
‫‪G-12d‬‬ ‫اسےناگلاتراجیھب‬ ‫َت ْقف َِی ٌۃ‬ ‫ُم َقفًّى‬ ‫ُم َق ٍ ٍّ‬
‫ف‬ ‫ق َِّف‬ ‫ُی َقفِّى‬ ‫َقف ّٰی‬ ‫قفو‬ ‫َع َّلۃ‪⁺‬‬ ‫َت ْفع ِْیل‬
‫‪G-12d‬‬ ‫اسےنالٹھجای‬ ‫َتکْ ِذیْ ٌب‬ ‫ُم َک َّذ ٌب‬ ‫ُم َک ِّذ ٌب‬ ‫َك ِّذ ْب‬ ‫یُ َک ِّذ ُب‬ ‫َك َّذ َب‬ ‫ك ذب‬ ‫َع َّلۃ‪⁺‬‬ ‫َت ْفع ِْیل‬
‫‪Q-17d‬‬ ‫اسےنابتیک‬ ‫َتکْل ِْی ٌم‬ ‫ُمک َ َّل ٌم‬ ‫ُمک َ ِّل ٌم‬ ‫ک َ ِّل ْم‬ ‫یُک َ ِّل ُم‬ ‫ک َ َّل َم‬ ‫كلم‬ ‫َع َّلۃ‪⁺‬‬ ‫َت ْفع ِْیل‬
‫‪Q-18d‬‬ ‫اسےنافدئہدای‬ ‫َت ْمت ِْی ٌع‬ ‫ُم َم َّت ٌع‬ ‫ُم َم ِّت ٌع‬ ‫َم ِّت ْع‬ ‫یُ َم ِّت ُع‬ ‫َم َّت َع‬ ‫متع‬ ‫َع َّلۃ‪⁺‬‬ ‫َت ْفع ِْیل‬
‫‪G-8b‬‬ ‫اسےناجنتدی‬ ‫َت ْنج ِ َی ٌۃ‬ ‫ُم َن ًّجی‬ ‫ُم َن ٍٍّج‬ ‫ن َ ِّج‬ ‫یُ َنج ِّ ْی‬ ‫ن َ ّٰجی‬ ‫نجو‬ ‫َع َّلۃ‪⁺‬‬ ‫َت ْفع ِْیل‬

‫‪23‬‬
‫قبسربمن‬ ‫ینعمامیض‬ ‫دصمر‬ ‫امسوعفمل‬ ‫امسافلع‬ ‫لعفارم‬ ‫لعفاضمرع‬ ‫لعفامیض‬ ‫امدہ‬ ‫وکڈ‬ ‫ابب‬

‫‪Q-13b‬‬ ‫اسےندتبرجیااترا‬ ‫َت ْنزِیْ ٌل‬ ‫ُم َنزَّ ٌل‬ ‫ُم َنز ٌِّل‬ ‫ن َ ِّز ْل‬ ‫یَ ْنز ِ ُل‬ ‫نَزَّ َل‬ ‫نزل‬ ‫َع َّلۃ‪⁺‬‬ ‫َت ْفع ِْیل‬
‫‪Q-19c‬‬ ‫اسےنوتیصیک‬ ‫َت ْوصِ َی ٌۃ‬ ‫ُم َو ًّصی‬ ‫ص‬
‫ُم َو ٍّ ٍ‬ ‫َو ِّص‬ ‫یُ َو ِّص ْی‬ ‫َو ّٰصی‬ ‫وصی‬ ‫َع َّلۃ‪⁺‬‬ ‫َت ْفع ِْیل‬
‫‪G-8b‬‬ ‫اسےنریھپا‬ ‫َت ْول َِی ٌۃ‬ ‫ُم َول ًّی‬ ‫ُم َو ٍٍّل‬ ‫َولِّ‬ ‫یُ َول ِّ ْی‬ ‫َول ّٰی‬ ‫ولی‬ ‫َع َّلۃ‪⁺‬‬ ‫َت ْفع ِْیل‬
‫‪Q-10d‬‬ ‫اسےنتجحیک‬ ‫ُم َحا َّج ٌۃ‬ ‫ُم َح ٌّاج‬ ‫ُم َح ٌّاج‬ ‫َحا ِججْ‬ ‫یُ َحا ُّج‬ ‫َح َّ‬
‫اج‬ ‫حجج‬ ‫َحا‪⁺‬‬ ‫ُمفَا َعلَۃ‬
‫‪G-6c‬‬ ‫اسےناسحبایل‬ ‫اس َب ٌۃ‬
‫ُم َح َ‬ ‫اس ٌب‬
‫ُم َح َ‬ ‫ُم َحاس ٌِب‬ ‫َحاس ِْب‬ ‫ِب‬
‫یُ َحاس ُ‬ ‫اس َب‬
‫َح َ‬ ‫حسب‬ ‫َحا‪⁺‬‬ ‫ُمفَا َعلَۃ‬
‫‪Q-20b‬‬ ‫اسےناخمتفلیک‬ ‫ِش َق ٌاق‬ ‫ُمشَ ٌّاق‬ ‫ُمشَ ٌّاق‬ ‫َشاق ِ ْق‬ ‫یُشَ ُّاق‬ ‫َش َّاق‬ ‫شقق‬ ‫َحا‪⁺‬‬ ‫ُمفَا َعلَۃ‬
‫‪Q-14d‬‬ ‫اسےندہعایک‬ ‫ُم َعاه ََد ٌۃ‬ ‫ُم َعا ه ٌَد‬ ‫ُم َعا ه ٌِد‬ ‫َعا ه ِ ْد‬ ‫ی َُعا ه ِ ُد‬ ‫َعاه ََد‬ ‫عهد‬ ‫َحا‪⁺‬‬ ‫ُمفَا َعلَۃ‬
‫‪Q-12b‬‬ ‫اسےنڑھچاای‬ ‫ُمفَا َدا ٌۃ‬ ‫ُمفَا ًدی‬ ‫ُمفَاد ٍ‬ ‫فَاد ِ‬ ‫ُیفَاد ِْی‬ ‫فَا ٰدی‬ ‫فدی‬ ‫َحا‪⁺‬‬ ‫ُمفَا َعلَۃ‬
‫‪G-8c‬‬ ‫اسےنالماقتیک‬ ‫ُم ََلقَا ٌۃ‬ ‫ُم ََلقًی‬ ‫ُم ََل ٍق‬ ‫َۡل ِق‬ ‫یُ ََلق ِ ْی‬ ‫َۡلق ٰی‬ ‫لقی‬ ‫َحا‪⁺‬‬ ‫ُمفَا َعلَۃ‬
‫‪G-8c‬‬ ‫اسےناکپرا‬ ‫ُم َنا َدا ٌۃ‬ ‫ُم َنا ًدی‬ ‫ُم َناد ٍ‬ ‫نَاد ِ‬ ‫یُ َناد ِْی‬ ‫نَا ٰدی‬ ‫ندی‬ ‫َحا‪⁺‬‬ ‫ُمفَا َعلَۃ‬
‫‪G-6c‬‬ ‫اسےنرجہتیک‬ ‫ُم َہا َج َر ٌۃ‬ ‫ُم َہا َج ٌر‬ ‫ُم َہا ِج ٌر‬ ‫َہا ِجرْ‬ ‫یُ َہا ِجرُ‬ ‫َھا َج َر‬ ‫ہجر‬ ‫َحا‪⁺‬‬ ‫ُمفَا َعلَۃ‬
‫‪Q-7b‬‬ ‫اسےن(دورطہف)ودعہایک‬ ‫ُم َوا َع َد ٌۃ‬ ‫ُم َوا َع ٌد‬ ‫ُم َواع ٌِد‬ ‫َواع ِْد‬ ‫یُ َواع ِ ُد‬ ‫َوا َع َد‬ ‫وعد‬ ‫َحا‪⁺‬‬ ‫ُمفَا َعلَۃ‬
‫‪G-9d‬‬ ‫اسےندای‬ ‫إِیْ َتا ٌء‬ ‫ُم ْؤتًى‬ ‫ُم ْؤ ٍ‬
‫ت‬ ‫ٰا ِ‬
‫ت‬ ‫یُ ْؤت ِْى‬ ‫ٰاتٰی‬ ‫أتی‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪G-9b‬‬ ‫الي‬
‫وهايان ا‬ ‫ان‬
‫إِیْ َم ٌ‬ ‫ُم ْؤ َم ٌن‬ ‫ُم ْؤ ِم ٌن‬ ‫ٰا ِم ْن‬ ‫یُ ْؤ ِم ُن‬ ‫ٰا َم َن‬ ‫أمن‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪Q-18c‬‬ ‫اسےنوپراایک‬ ‫إ ِ ْت َم ٌام‬ ‫ُم َت ٌّم‬ ‫ُمت ٌِّم‬ ‫أَ ْتمِ ْم‬ ‫یُت ُِّم‬ ‫أَ َت َّم‬ ‫تمم‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪Q-10a‬‬ ‫اسےنوَجات‬ ‫إِثَ َار ٌۃ‬ ‫ُم َث ٌار‬ ‫ُمثِي ٌْر‬ ‫أَث ِرْ‬ ‫یُثِيْرُ‬ ‫أَثَ َار‬ ‫ثور‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪Q-11c‬‬ ‫اس ےنریھگا‬ ‫إ ِ َحاطَ ٌۃ‬ ‫ُم َح ٌاط‬ ‫ُمح ِْی ٌط‬ ‫أَح ِْط‬ ‫یُح ِْی ُط‬ ‫أَ َح َاط‬ ‫حوط‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪G-9c‬‬ ‫اسےندنسپایک‬ ‫اب‬
‫إ ِ ْح َب ٌ‬ ‫ُم َح ٌّب‬ ‫ُمح ٌِّب‬ ‫أَح ِبَّ‬ ‫یُح ُِّب‬ ‫أَ َحبَّ‬ ‫حبب‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪Q-8a‬‬ ‫اسےنااھچ‪/‬کینولسکایک‬ ‫ان‬
‫إ ِ ْح َس ٌ‬ ‫ُم ْح َس ٌن‬ ‫ُم ْح ِس ٌن‬ ‫أَ ْح ِس ْن‬ ‫یُ ْح ِس ُن‬ ‫أَ ْح َس َن‬ ‫حسن‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪Q-10b‬‬ ‫اسےنزدنہایک‬ ‫إ ِ ْح َیا ٌء‬ ‫ُم ْح ًیا‬ ‫ُم ْح ٍی‬ ‫أَحْ ِی‬ ‫یُ ْحيِ ْی‬ ‫أَ ْح َیا‬ ‫حیی‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪Q-8c‬‬ ‫اسےناکنال‬ ‫َخ ٌاج‬
‫إِ ْ َ‬ ‫خ ٌج‬
‫ُم ْ َ‬ ‫خ ٌج‬
‫ُم ْ ِ‬ ‫أَ ْ ِ‬
‫َخ ْج‬ ‫خ ُج‬
‫یُ ْ ِ‬ ‫أَ ْ َ‬
‫َخ َج‬ ‫خرج‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪Q-20c‬‬ ‫اسےناخصلایک‬ ‫إ ِ ْخ ََل ٌص‬ ‫ُم ْخل ٌَص‬ ‫ُم ْخل ٌِص‬ ‫أَ ْخل ِْص‬ ‫یُ ْخل ُِص‬ ‫أَ ْخل ََص‬ ‫خلص‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪Q-11b‬‬ ‫اسےنالخفایک‬ ‫إ ِ ْخ ََل ٌف‬ ‫َف‬
‫ُم ْخل ٌ‬ ‫ُم ْخل ٌِف‬ ‫أَ ْخل َ‬
‫ِف‬ ‫ِف‬
‫یُ ْخل ُ‬ ‫أَ ْخل َ‬
‫َف‬ ‫خلف‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪G-8d‬‬ ‫اسےنارادہایک‬ ‫إ ِ َرا َد ٌۃ‬ ‫ُم َرا ٌد‬ ‫ُمرِیْ ٌد‬ ‫أَرِ ْد‬ ‫یُرِیْ ُد‬ ‫أَ َرا َد‬ ‫رود‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪G-6d‬‬ ‫اسےناجیھب‬ ‫ال‬
‫إ ِ ْر َس ٌ‬ ‫ُمرْ َس ٌل‬ ‫ُمرْ ِس ٌل‬ ‫أَ ْر ِس ْل‬ ‫ل‬
‫یُرْ ِس ُ‬ ‫أَ ْر َس َل‬ ‫رسل‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪Q-10b‬‬ ‫اسےنداھکای‬ ‫إ ِ َرا َء ٌۃ‬ ‫ُم ًرى‬ ‫ُمر ٍ‬ ‫أَرِ‬ ‫یُر ِ ْی‬ ‫أَ ٰری‬ ‫رأی‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪Q-11a‬‬ ‫اسےناپھچای‬ ‫ۡس ٌار‬
‫إِ ْ َ‬ ‫ُم َ ٌِّس‬ ‫ُم ِ ٌِّس‬ ‫أَ ْ ِ‬
‫ۡس ْر‬ ‫ُِس‬
‫ی ِ ُّ‬ ‫أَ َ َّ‬
‫ۡس‬ ‫سرر‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪G-6d‬‬ ‫اسےنرفامربندارییک‬ ‫أ ِ ْس ََل ٌم‬ ‫ُم ْسل ٌَم‬ ‫ُم ْسل ٌِم‬ ‫أَ ْسل ِْم‬ ‫ی ُْسل ِ ُم‬ ‫أَ ْسل ََم‬ ‫سلم‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪Q-13d‬‬ ‫اسےنالپای‬ ‫اب‬ ‫إِ ْ َ‬
‫ُش ٌ‬ ‫َم ْ َ‬
‫ۡش ٌب‬ ‫َم ْ ِ‬
‫ۡش ٌب‬ ‫أَ ْ ِ‬
‫ُش ْب‬ ‫یْ ِ‬
‫ُۡش ُب‬ ‫أَ ْ َ‬
‫ُش َب‬ ‫شرب‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬

‫‪24‬‬
‫قبسربمن‬ ‫ینعمامیض‬ ‫دصمر‬ ‫امسوعفمل‬ ‫امسافلع‬ ‫لعفارم‬ ‫لعفاضمرع‬ ‫لعفامیض‬ ‫امدہ‬ ‫وکڈ‬ ‫ابب‬

‫‪Q-14b‬‬ ‫اسےنرشکایک‬ ‫اك‬ ‫إِ ْ َ‬

‫ُش ٌ‬ ‫ُم ْ َ‬
‫ۡش ٌك‬ ‫ُم ْ ِ‬
‫ۡش ٌك‬ ‫أَ ْ ِ‬
‫ُش ْك‬ ‫یْ ِ‬
‫ُۡش ُك‬ ‫أَ ْ َ‬
‫ُش َك‬ ‫شرك‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪G-9c‬‬ ‫اسےنرمگاہایک‬ ‫إ ِ ْض ََل ٌل‬ ‫ُم َض ٌّل‬ ‫ُمض ٌِّل‬ ‫أَ ِض َّل‬ ‫ِل‬
‫ُیض ُّ‬ ‫أَ َض َّل‬ ‫ضلل‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪Q-11d‬‬ ‫اسےنارعاضایک‬ ‫ع ٌاض‬
‫إِ ْ َ‬ ‫ُم ْع َر ٌض‬ ‫ُم ْعر ِ ٌض‬ ‫أَ ْ ِ‬
‫ع ْض‬ ‫ی ُْعر ِ ُض‬ ‫أَ ْ َ‬
‫ع َض‬ ‫عرض‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪Q-11a‬‬ ‫اسےناظرہایک‬ ‫إ ِ ْع ََل ٌن‬ ‫ُم ْعل ٌَن‬ ‫ُم ْعل ٌِن‬ ‫أَ ْعل ِْن‬ ‫ی ُْعل ِ ُن‬ ‫أَ ْعل ََن‬ ‫علن‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪Q-7a‬‬ ‫اسےنڈوبدای‬ ‫ْغ ٌاق‬
‫إِ ْ َ‬ ‫ُم ْغ َر ٌق‬ ‫ُم ْغر ِ ٌق‬ ‫أَ ْ ِ‬
‫ْغ ْق‬ ‫ُی ْغر ِ ُق‬ ‫أَ ْ َ‬
‫ْغ َق‬ ‫غرق‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪Q-8b‬‬ ‫اسےناسفدالیھپای‬ ‫إِف َْسا ٌد‬ ‫ُمف َْس ٌد‬ ‫ُم ْف ِس ٌد‬ ‫أَ ْف ِس ْد‬ ‫ُی ْف ِس ُد‬ ‫أَف َْس َد‬ ‫فسد‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪G-8d‬‬ ‫اسےناقمئایک‬ ‫إِقَا َم ٌۃ‬ ‫ُم َق ٌام‬ ‫ُمق ِْی ٌم‬ ‫أَق ِ ْم‬ ‫ُیق ِْی ُم‬ ‫أَق َ‬
‫َام‬ ‫قوم‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪Q-12a‬‬ ‫اسےنارقارایک‬ ‫إ ِ ْ َُق ٌار‬ ‫ُم َ ٌُّق‬ ‫ُم ِ ٌُّق‬ ‫أَ ْ ِ‬
‫ُق ْر‬ ‫ُُق‬
‫ی ِ ُّ‬ ‫أَ َ َُّق‬ ‫قرر‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪G-9a‬‬ ‫اسےنڈاال‬ ‫إ ِ ْل َقا ٌء‬ ‫ُم ْل ًقى‬ ‫ُمل ٍْق‬ ‫أَل ِْق‬ ‫یُلْق ِْی‬ ‫أَ ْل ٰقی‬ ‫لقی‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪Q-8c‬‬ ‫اسےنااگای‬ ‫ات‬
‫إِن َْب ٌ‬ ‫ُم ْن َب ٌت‬ ‫ُم ْنب ِ ٌت‬ ‫أَن ْب ِ ْت‬ ‫یُ ْنب ِتُ‬ ‫أَن َْب َت‬ ‫نبت‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪Q-7d‬‬ ‫اسےنانزلایک‬ ‫ال‬
‫إِنْزَ ٌ‬ ‫ُم ْنزَ ٌل‬ ‫ُم ْنز ِ ٌل‬ ‫أَن ْز ِ ْل‬ ‫یُ ْنز ِ ُل‬ ‫أَنْزَ َل‬ ‫نزل‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪Q-16a‬‬ ‫اسےنالھبدای‬ ‫أ ِ ْن َسا ٌء‬ ‫ُم ْن ًسی‬ ‫ُم ْن ٍس‬ ‫أَن ِْس‬ ‫یُ ْنس ِْی‬ ‫أَن ْٰسی‬ ‫نسی‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪Q-6d‬‬ ‫اسےنااعنمایک‬ ‫إِنْ َع ٌام‬ ‫ُم ْن َع ٌم‬ ‫ُم ْنع ٌِم‬ ‫أَ ْنع ِْم‬ ‫یَ ْن ِع ُم‬ ‫أَ ْن َع َم‬ ‫نعم‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪G-9b‬‬ ‫اسےنرخچایک‬ ‫إ ِ ْنف ٌ‬
‫َاق‬ ‫ُم ْنف ٌَق‬ ‫ُم ْنف ٌِق‬ ‫أَ ْنف ِْق‬ ‫یُ ْنف ُِق‬ ‫أَ ْنف ََق‬ ‫نفق‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪Q-13b‬‬ ‫اسےنروساایک‬ ‫إِهَان َ ٌۃ‬ ‫ان‬
‫ُم َه ٌ‬ ‫ُمهِي ْ ٌن‬ ‫أَه ِْن‬ ‫یُهِي ْ ُن‬ ‫أَه َ‬
‫َان‬ ‫ہون‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪G-9a‬‬ ‫اسےنویحیک‬ ‫إِیْ َحا ٌء‬ ‫ُم ْوحًى‬ ‫ُم ْو ٍح‬ ‫أَ ْو ِح‬ ‫یُ ْو ح ِْى‬ ‫أَ ْوحٰی‬ ‫وحی‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪Q-17d‬‬ ‫اسےننیقیایک‬ ‫إ ِ ْی َق ٌ‬
‫ان‬ ‫ُم ْوق ٌَن‬ ‫ُم ْوق ِ ٌن‬ ‫أَ ْیق ِْن‬ ‫یُ ْوق ِ ُن‬ ‫أَ ْی َق َن‬ ‫یقن‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪G-9d‬‬ ‫اسےندھکدای‬ ‫إِیْذَ ا ٌء‬ ‫ُم ْؤذًی‬ ‫ُم ْؤذ ٍ‬ ‫أ ٰذ ِ‬ ‫یُ ْؤذ ِْی‬ ‫أ ٰذٰی‬ ‫أذی‬ ‫أسا‪⁺‬‬ ‫إِف َْعال‬
‫‪G-10a‬‬ ‫اسےناچاہ‬ ‫اِبْت ِ َغا ٌء‬ ‫ُمب ْ َتغًى‬ ‫ُمب ْ َت ٍغ‬ ‫اِبْ َت ِغ‬ ‫یَب ْ َتغ ِ ْی‬ ‫اِبْ َتغٰی‬ ‫بغی‬ ‫اِخا‪⁺‬‬ ‫ا ِ ْفت َِعال‬
‫‪Q-18c‬‬ ‫اسےنآزامای‬ ‫اِبْت ََِل ٌء‬ ‫ُمب ْ َتل ًى‬ ‫ُمب ْ َت ٍل‬ ‫اِبْ َت ِل‬ ‫َیب ْ َتل ِْی‬ ‫اِبْ َتلٰی‬ ‫ب لو‬ ‫اِخا‪⁺‬‬ ‫ا ِ ْفت َِعال‬
‫‪Q-15a‬‬ ‫اسےنریپوییک‬ ‫ا ِ ِّت َبا ٌع‬ ‫ُمت َّ َب ٌع‬ ‫ُمتَّب ِ ٌع‬ ‫ا ِ َّتب ِ ْع‬ ‫یَتَّب ِ ُع‬ ‫ا ِ َّت َب َع‬ ‫تبع‬ ‫اِخا‪⁺‬‬ ‫ا ِ ْفت َِعال‬
‫‪G-7a‬‬ ‫اسےنایل‪/‬انبایل‬ ‫ا ِ ِّتخَا ٌذ‬ ‫ُم َّت َخذٌ‬ ‫ُم َّتخِذٌ‬ ‫ا ِ َّتخ ِ ْذ‬ ‫َی َّتخ ِ ُذ‬ ‫ا ِ َّت َخذَ‬ ‫أخذ‬ ‫اِخا‪⁺‬‬ ‫ا ِ ْفت َِعال‬
‫‪G-10b‬‬ ‫وہڈرا‬ ‫ا ِ ِّت َقا ٌء‬ ‫ُم َّت ًقى‬ ‫ُم َّت ٍق‬ ‫ا ِ َّت ِق‬ ‫یَ َّتق ِْى‬ ‫ا ِ َّت ٰقی‬ ‫وقی‬ ‫اِخا‪⁺‬‬ ‫ا ِ ْفت َِعال‬
‫‪Q-15d‬‬ ‫اسےناخصایک‬ ‫ا ِ ْخت َِص ٌ‬
‫اص‬ ‫ُم ْخ َت ٍّص‬ ‫ُم ْخ َت ٍّص‬ ‫ا ِ ْختَصِ ْص‬ ‫َی ْخ َت ُّص‬ ‫ا ِ ْخ َت َّص‬ ‫خصص‬ ‫اِخا‪⁺‬‬ ‫ا ِ ْفت َِعال‬
‫‪G-7a‬‬ ‫اسےناالتخفایک‬ ‫ا ِ ْخت ََِل ٌف‬ ‫َف‬
‫ُم ْخ َتل ٌ‬ ‫ُم ْخ َتل ٌِف‬ ‫ا ِ ْخ َتل ْ‬
‫ِف‬ ‫ِف‬
‫یَ ْخ َتل ُ‬ ‫ا ِ ْخ َتل َ‬
‫َف‬ ‫خلف‬ ‫اِخا‪⁺‬‬ ‫ا ِ ْفت َِعال‬
‫ِ‬
‫‪Q-11a‬‬ ‫اسےنرخدیا‬ ‫ا ِ ْشت َرا ٌء‬ ‫ُمشْ ت َ ًری‬ ‫ُمشْ تَر ٍ‬ ‫ا ِ ْشتَر ِ‬ ‫َیشْ تَر ِْی‬ ‫ا ِ ْشت َ ٰری‬ ‫شری‬ ‫اِخا‪⁺‬‬ ‫ا ِ ْفت َِعال‬
‫‪Q-19b‬‬ ‫اسےنبختنمایک‬ ‫ا ِ ْص ِطفَا ٌء‬ ‫ُم ْص َطفًى‬ ‫ُم ْص َط ٍف‬ ‫ا ِ ْص َط ِف‬ ‫ی َْص َطف ِْی‬ ‫ا ِ ْص َطفٰی‬ ‫صفو‬ ‫اِخا‪⁺‬‬ ‫ا ِ ْفت َِعال‬
‫‪Q-18d‬‬ ‫اسےنوبجمرایک‬ ‫ا ِ ْض ِ َ‬
‫َط ٌار‬ ‫ُم ْض ٌََّط‬ ‫ُم ْض ٌََّط‬ ‫ا ِ ْض َ ِ‬
‫َط ْر‬ ‫َط‬
‫ی َْض َ ُّ‬ ‫ا ِ ْض َ َّ‬
‫َط‬ ‫ض رر‬ ‫اِخا‪⁺‬‬ ‫ا ِ ْفت َِعال‬
‫‪Q-9c‬‬ ‫اسےندحےساجتوزایک‬ ‫ا ِ ْعت َِدا ٌء‬ ‫ُم ْعتَدً ى‬ ‫ُم ْع َت ٍد‬ ‫ا ِ ْع َت ِد‬ ‫ی َْع َتد ِْى‬ ‫ا ِ ْع َت ٰدی‬ ‫عدو‬ ‫اِخا‪⁺‬‬ ‫ا ِ ْفت َِعال‬

‫‪25‬‬
‫قبسربمن‬ ‫ینعمامیض‬ ‫دصمر‬ ‫امسوعفمل‬ ‫امسافلع‬ ‫لعفارم‬ ‫لعفاضمرع‬ ‫لعفامیض‬ ‫امدہ‬ ‫وکڈ‬ ‫ابب‬
‫ِ‬
‫‪G-10b‬‬ ‫اسےنوھجٹڑھگا‬ ‫اِفْت َرا ٌء‬ ‫ُم ْفت َ ًرى‬ ‫ُم ْفتَر ٍ‬ ‫ا ِ ْفتَر ِ‬ ‫َی ْفتَر ِْی‬ ‫ا ِ ْفت َ ٰری‬ ‫فری‬ ‫اِخا‪⁺‬‬ ‫ا ِ ْفت َِعال‬
‫‪Q-10a‬‬ ‫وہدہاتیئایہتفوہا‬ ‫اِهْت َِدا ٌء‬ ‫ُم ْهتَدً ى‬ ‫ُم ْه َت ٍد‬ ‫اِهْ َتدِ‬ ‫َی ْه َتد ِْى‬ ‫اِهْ َت ٰدى‬ ‫هدی‬ ‫اِخا‪⁺‬‬ ‫ا ِ ْفت َِعال‬
‫‪Q-8c‬‬ ‫اسےندبال‬ ‫ا ِ ْست ِْب َد ٌ‬
‫ال‬ ‫ُم ْست َْب َد ٌل‬ ‫ُم ْست َْبد ٌِل‬ ‫ا ِ ْست َْب ِد َل‬ ‫ی َْست َْب ِد ُل‬ ‫ا ِ ْست َْب َد َل‬ ‫بدل‬ ‫اِسا‪⁺‬‬ ‫ا ِ ْستِف َْعال‬
‫‪G-10c‬‬ ‫اسےناطتقریھک‬ ‫ا ِ ْست َِطا َع ٌۃ‬ ‫ُم ْس َت َطا ٌع‬ ‫ُم ْس َت ِط ْی ٌع‬ ‫ا ِ ْس َت ِط ْع‬ ‫ی َْس َت ِط ْی ُع‬ ‫ا ِ ْس َت َطا َع‬ ‫طوع‬ ‫اِسا‪⁺‬‬ ‫ا ِ ْستِف َْعال‬
‫‪G-7b‬‬ ‫اسےنرفغمتامیگن‬ ‫ا ِ ْست ِ ْغف ٌ‬
‫َار‬ ‫ۡف‬
‫ُم ْس َت ْغ َ ٌ‬ ‫ۡف‬
‫ُم ْس َت ْغ ِ ٌ‬ ‫ا ِ ْس َت ْغ ِ ْ‬
‫ۡف‬ ‫ۡف‬
‫ی َْس َت ْغ ِ ُ‬ ‫ا ِ ْس َت ْغ َ َ‬
‫ۡف‬ ‫غفر‬ ‫اِسا‪⁺‬‬ ‫ا ِ ْستِف َْعال‬
‫‪G-10c‬‬ ‫وہاثتبدقمراہ‬ ‫ا ِ ْست ِ َقا َم ٌۃ‬ ‫‪-‬‬ ‫ُم ْس َتق ِْی ٌم‬ ‫ا ِ ْس َتق ِْم‬ ‫ی َْس َتق ِْی ُم‬ ‫ا ِ ْس َت َق َام‬ ‫قوم‬ ‫اِسا‪⁺‬‬ ‫ا ِ ْستِف َْعال‬
‫‪G-7b‬‬ ‫اسےنربکتایک‬ ‫ا ِ ْستِکْ َب ٌار‬ ‫ُم ْس َتکْب َ ٌر‬ ‫ُم ْس َتکْب ِ ٌر‬ ‫ا ِ ْس َتکْبِرْ‬ ‫ی َْس َتکْبِرُ‬ ‫ا ِ ْس َتکْب َ َر‬ ‫كبر‬ ‫اِسا‪⁺‬‬ ‫ا ِ ْستِف َْعال‬
‫‪G-7d‬‬ ‫وہالچ‬ ‫اِن ْ ِط ََل ٌق‬ ‫ُم ْن َطل ٌَق‬ ‫ُم ْن َطل ٌِق‬ ‫اِن َْطل ِْق‬ ‫َی ْن َطل ُِق‬ ‫اِن َْطل ََق‬ ‫طلق‬ ‫انقا‪⁺‬‬ ‫ا ِ ْنف َِعال‬
‫‪Q-8b‬‬ ‫وہوھپاٹ‬ ‫ا ِ ْن ِف َج ٌار‬ ‫ُم ْن َف َج ٌر‬ ‫ُم ْن َفج ِ ٌر‬ ‫ا ِ ْن َفجِرْ‬ ‫یَ ْن َفجِرُ‬ ‫ا ِ ْن َف َج َر‬ ‫فجر‬ ‫انقا‪⁺‬‬ ‫ا ِ ْنف َِعال‬
‫‪G-7d‬‬ ‫وہرھپایگ‬ ‫ا ِ ْنق ََِل ٌب‬ ‫‪-‬‬ ‫ُم ْن َقل ٌِب‬ ‫ا ِ ْن َقل ِْب‬ ‫َی ْن َقل ُِب‬ ‫ا ِ ْن َقل ََب‬ ‫قلب‬ ‫انقا‪⁺‬‬ ‫ا ِ ْنف َِعال‬
‫‪Q-16b‬‬ ‫اسےندبال‬ ‫َت َب ُّد ٌل‬ ‫‪-‬‬ ‫ُمت ََب ِّد ٌل‬ ‫َت َب َّد ْل‬ ‫َیت ََب َّد ُل‬ ‫َت َب َّد َل‬ ‫بدل‬ ‫تد‪⁺‬‬ ‫َتف َُّعل‬
‫‪Q-16c‬‬ ‫وہ واحضوہا‬ ‫َت َبي ُّ ٌن‬ ‫ُمت ََبي َّ ٌن‬ ‫ُمت ََبي ِّ ٌن‬ ‫َت َبي َّ ْن‬ ‫یَت ََبي َّ ُن‬ ‫َت َبي َّ َن‬ ‫بین‬ ‫تد‪⁺‬‬ ‫َتف َُّعل‬
‫‪G-7c‬‬ ‫اسےنوغرایک‬ ‫َت َدبُّ ٌر‬ ‫ُم َت َدب ٌَّر‬ ‫ُم َت َدب ٌِّر‬ ‫َت َدبَّرْ‬ ‫یَ َت َدبَّرُ‬ ‫َت َدب ََّر‬ ‫دبر‬ ‫تد‪⁺‬‬ ‫َتف َُّعل‬
‫‪Q-15b‬‬ ‫اسےناھکیسای‬ ‫َت َع ُّل ْم‬ ‫ُم َت َع َّل ٌم‬ ‫ُم َت َع ِّل ٌم‬ ‫َت َع َّل ْم‬ ‫َی َت َع َّل َم‬ ‫َت َع َّل َم‬ ‫علم‬ ‫تد‪⁺‬‬ ‫َتف َُّعل‬
‫‪Q-10c‬‬ ‫وہ وھپاٹ‬ ‫َتف َُّج ٌر‬ ‫‪-‬‬ ‫ُم َت َفج ٌِّر‬ ‫َت َفجَّرْ‬ ‫یَ َت َف َّجرُ‬ ‫َت َفج ََّر‬ ‫فجر‬ ‫تد‪⁺‬‬ ‫َتف َُّعل‬
‫‪Q-19a‬‬ ‫اسےنوبقلایک‬ ‫َت َق ُّب ْل‬ ‫ُم َت َق َّب ٌل‬ ‫ُم َت َق ِّب ٌل‬ ‫َت َق َّب ْل‬ ‫َی َت َق َّب ُ‬
‫ل‬ ‫َت َق َّب َل‬ ‫قبل‬ ‫تد‪⁺‬‬ ‫َتف َُّعل‬
‫‪Q-14a‬‬ ‫اسےنانمتیک‬ ‫َت َم ٍ ٍّن‬ ‫ُم َت َمن ًّی‬ ‫ُم َت َم ٍ ٍّن‬ ‫َت َمنَّ‬ ‫یَ َت َمن ّٰی‬ ‫َت َمن ّٰی‬ ‫منی‬ ‫تد‪⁺‬‬ ‫َتف َُّعل‬
‫‪G-10d‬‬ ‫اسےناجناکنیل‬ ‫َت َو ٍّ ٍ‬
‫ف‬ ‫ُم َت َوف ًّى‬ ‫ُم َت َو ٍّ ٍ‬
‫ف‬ ‫َت َو َّف‬ ‫َی َت َوفّٰی‬ ‫َت َوفّٰی‬ ‫وفی‬ ‫تد‪⁺‬‬ ‫َتف َُّعل‬
‫‪G-7c‬‬ ‫اسےنرھبوہسایک‬ ‫َت َوک ُّ ٌل‬ ‫ُم َت َوک َّ ٌل‬ ‫ُم َت َوک ِّ ٌل‬ ‫َت َوک َّ ْل‬ ‫یَ َت َوک َّ ُ‬
‫ل‬ ‫َت َوک َّ َل‬ ‫وكل‬ ‫تد‪⁺‬‬ ‫َتف َُّعل‬
‫‪G-10d‬‬ ‫وہرھپایگ‬ ‫َت َو ٍٍّل‬ ‫ُم َت َول ًّى‬ ‫ُم َت َو ٍٍّل‬ ‫َت َو َّل‬ ‫َی َت َول ّٰی‬ ‫َت َول ّٰی‬ ‫ولی‬ ‫تد‪⁺‬‬ ‫َتف َُّعل‬
‫‪G-7d‬‬ ‫اسےناکیدورسےوکڑپاھای‬ ‫َت َدا ُر ٌس‬ ‫ُم َت َد َار ٌس‬ ‫ُم َت َدار ٌِس‬ ‫َت َد َار ْس‬ ‫یَ َت َد َار ُس‬ ‫َت َد َار َس‬ ‫درس‬ ‫تدا‪⁺‬‬ ‫َتفَاعُ ْل‬
‫‪G-7d‬‬ ‫وہمہلکش‪/‬اشمہبوہا‬ ‫َتشَ اب ُ ٌه‬ ‫ُم َتشَ ابَ ٌه‬ ‫ُم َتشَ اب ِ ٌه‬ ‫َتشَ ابَ ْه‬ ‫َی َتشَ ابَهُ‬ ‫َتشَ ابَ َه‬ ‫شبه‬ ‫تدا‪⁺‬‬ ‫َتفَاعُ ْل‬
‫‪Q-12b‬‬ ‫اسےناکیدورسےیکدمدیک‬ ‫َتظَ اه ٌُر‬ ‫ُمتَظَ اه ٌَر‬ ‫ُمتَظَ اه ٌِر‬ ‫َتظَ اهَرْ‬ ‫یَتَظَ ا َهرُ‬ ‫َتظَ اهَرَ‬ ‫ظہر‬ ‫تدا‪⁺‬‬ ‫َتفَاعُ ْل‬

‫‪26‬‬
‫‪ .6‬وحنیکقشم‬
‫(ہحفص‪( 2-20:‬‬

‫‪27‬‬
 ‫رعیبرگارمئ( ِ‬
‫اصول حنو)‬
‫(صفحہ ‪ ،1‬الفاحتہ؛ البقرة‪)1-4 :‬‬

‫اک َن ْس َت ِعي ْ ُنؕ﴿‪ ﴾۴‬ا ِ ْہ ِد نَا‬ ‫الدیْ ِنؕ﴿‪ ﴾۳‬اِیَّ َ‬

‫اک َن ْعبُ ُد َو اِیَّ َ‬ ‫َا ْل َح ْم ُد ِہّٰلِل َر ِّب ا ْل ٰع َلمِي ْ َنۙ﴿‪ ﴾۱‬ال َّر ْح ٰم ِن ال َّرح ِْی ِمۙ﴿‪ٰ ﴾۲‬مل ِ ِک َی ْوم ِ ِّ‬
‫←‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↙ ↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙ ↙‬ ‫↑‬
‫وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫تفص ‪،٤‬اضمفاہیل‬ ‫تفص ‪ ،۲‬تفص ‪۳‬‬ ‫رحفرج تفص ‪،۱‬اضمفاہیل‬
‫دتبما ِ‬

‫۬ غَي ْر ِا ْل َم ْغ ُض ْو ِب َعل َْیہِ ْم َو َۡل َّ‬

‫الض ٓا ِّلي ْ َن ﴿‪﴾۷‬‬ ‫ص َاط َّال ِذیْ َن اَ ْن َع ْم َت َعل َْیہِ ْمۙۖ‬ ‫ِّ َ‬
‫الٰص َاط اَمۡیِقَتۡسُمۡلۙ﴿‪َ ِ ﴾۵‬‬
‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫←‬
‫وبہجفطع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫؟‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬

‫ک ا ْل ِک ٰت ُب َۡل َریْ َبۚۖۖ ف ِْی ِہۚۖ ہُ ًدی ِّلل ُْم َّتقِي ْ َنۙ﴿‪َّ ﴾۲‬ال ِذیْ َن یُ ْؤ ِمنُ ْو َن بِا ْل َغ ْی ِب َو یُق ِ ْی ُم ْو َن الصَّ لٰو َۃ َو ِم َّما َرزَ ْق ٰن ُہ ْم ی ُ ْن ِف ُق ْو َنۙ﴿‪﴾۳‬‬
‫الٓ ـمّٓۚ﴿‪ ﴾۱‬ذٰل ِ َ‬
‫↑←‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫↑‬
‫افلع‪،‬وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫؟‬ ‫الےئیفنسنجاكامس ِ‬
‫رحفرج‬ ‫دتبما‪،‬؟‬

‫کۚ َو ب ِ ْاۡلٰ ِ َ‬
‫َخۃ ِہُ ْم یُ ْوقِنُ ْو َنؕ﴿‪﴾۴‬‬ ‫َو َّال ِذیْ َن یُ ْؤ ِمنُ ْو َن ب ِ َم ۤا اُنْز ِ َل اِل َْی َ‬
‫ک َو َم ۤا اُنْز ِ َل ِم ْن ق َْبل ِ َ‬
‫↑‬ ‫↙‬ ‫↙↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬
‫دتبما‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬

‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫العتم‬

‫اضمرعزجموم اضمرعوصنمب‬ ‫امسرجمور‬ ‫امسوصنمب‬ ‫امسرموفع‬ ‫احتل‬

‫‪28‬‬
 ‫رعیبرگارمئ( ِ‬
‫اصول حنو)‬
‫(صفحہ ‪ ،2‬البقرة‪)5-15 :‬‬

‫ک ہُ ُم ا ْل ُم ْفل ِ ُح ْو َن ﴿‪ ﴾۵‬ا ِ َّن َّال ِذیْ َن َك َ ُ‬

‫ۡف ْوا َس َو ٓا ٌء َعل َْیہِ ْم َء َان ْ َذ ْر َت ُہ ْم َا ْم ل َْم تُ ْن ِذ ْرہُ ْم‬ ‫ک َعلٰی ہُ ًدی ِّم ْن َّربِّہِ ْم٭ َو اُولٰٓئ ِ َ‬
‫ا ُولٰٓئ ِ َ‬
‫←‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↙↙‬ ‫↙‬
‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫دتبما‪،‬ربخ‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬

‫اب َعظ ِْی ٌم ﴿‪َ ﴾۷‬و ِم َن ال َّنا ِ‬

‫س‬ ‫َۡل یُ ْؤ ِمنُ ْو َن ﴿‪َ ﴾۶‬خ َت َم اهللُ َعلٰی ُقلُ ْوبِہِ ْم َو َعلٰی َس ْم ِعہِ ْمؕ َو َعلٰٓی اَ ْب َصارِہ ِ ْم غِشَ َاو ٌۃ۫ َّو َل ُہ ْم َع َذ ٌ‬
‫↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙ ↙‬ ‫↙ ↙‬ ‫↙ ↙‬ ‫↑‬
‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫دتبما‪،‬تفص‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫دتبما‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫دتبما‬

‫َخ َو َما ہُ ْم ب ِ ُم ْؤ ِمنِي ْ َنۘ﴿‪ ﴾۸‬یُ ٰخ ِدعُ ْو َن اهللَ َو َّال ِذیْ َن ٰا َمنُ ْواۚ َو َما َیخ َْدعُ ْو َن ا ِ َّ ۤۡل اَ ْنف َُس ُہ ْم َو َما‬
‫َم ْن َّی ُق ْو ُل ٰا َم َّنا بِاهللِ َو بِا ْل َی ْوم ِ ْاۡل ٰ ِ ِ‬
‫← ↙‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬
‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‪،‬وبہجفطع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫دتبما‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬تفص‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬

‫ضۙ‬ ‫ۚو َل ُہ ْم َع َذاب اَل ِ ْیم ۙ‬

‫۬ۖب ِ َما کَان ُْوا َیکْ ِذب ُ ْو َن ﴿‪َ ﴾۱۰‬و اِذَا ق ِ ْی َل َل ُہ ْم َۡل ُت ْف ِس ُد ْوا فِی ْاۡل َ ْر ِ‬ ‫َی ْش ُعرُ ْو َنؕ﴿‪ ﴾۹‬ف ِ ْی ُقلُ ْوبِہِ ْم َّم َر ٌضۙ َفزَا َدہُ ُم اهللُ َم َر ًضا َ‬
‫ٌ ٌۢ‬
‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫←↑‬ ‫↑‬ ‫↙ ↙‬
‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ربخ‪،‬تفص‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫زییمت‬ ‫وعفملٖہب‪،‬افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل دتبما‬

‫قَالُ ۤۡوا اِن َّ َما ن َ ْح ُن ُم ْصل ِ ُح ْو َن ﴿ ‪ ﴾۱‬اَ َ ۤۡل اِن َّ ُہ ْم ہُ ُم ا ْل ُم ْف ِس ُد ْو َن َو لٰک ِْن َّۡل َی ْش ُعرُ ْو َن ﴿‪َ ﴾۱۲‬و اِذَا ق ِ ْی َل َل ُہ ْم ٰا ِمنُ ْوا َك َم ۤا ٰا َم َن ال َّن ُ‬
‫اس قَالُ ۤۡوا اَن ُ ْؤ ِم ُن َك َم ۤا‬
‫↑‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑‬
‫افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫امسُا ِ َّن‪،‬ربخُا ِ َّن‬ ‫دتبما‪،‬ربخ‬

‫الس َف َہ ٓا ُء َو لٰک ِْن َّۡل َی ْعل َُم ْو َن ﴿‪َ ﴾۱۳‬و اِذَا َل ُقوا َّال ِذیْ َن ٰا َمنُ ْوا قَالُ ۤۡوا ٰا َم َّناۚۖ َو اِذَا َخل َْوا الِٰی َش ٰی ِط ْینِہِ ْمۙ قَالُ ۤۡوا‬
‫الس َف َہ ٓا ُءؕ اَ َ ۤۡل اِن َّ ُہ ْم ہُ ُم ُّ‬
‫ٰا َم َن ُّ‬
‫↙ ↙‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫↑‬
‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫امسُا ِ َّن‪،‬ربخُا ِ َّن‬ ‫افلع‬

‫اِنَّا َم َعکُ ْمۙ اِن َّ َما ن َ ْح ُن ُم ْس َت ْہز ِ ُء ْو َن ﴿‪ ﴾۱۴‬اَهللُ َی ْس َت ْہز ِ ُئ بِہِ ْم َو یَ ُم ُّدہُ ْم ف ِ ْی ط ُ ْغ َیانِہِ ْم َی ْع َم ُہ ْو َن ﴿‪﴾۱۵‬‬
‫↙ ↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑↙‬
‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫دتبما‬ ‫دتبما‪،‬ربخ‬ ‫ربخ‪،‬اضمفاہیل‬

‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫العتم‬

‫اضمرعزجموم اضمرعوصنمب‬ ‫امسرجمور‬ ‫امسوصنمب‬ ‫امسرموفع‬ ‫احتل‬

‫‪29‬‬
 ‫رعیبرگارمئ( ِ‬
‫اصول حنو)‬
‫(صفحہ ‪ ،3‬البقرة‪)16-23 :‬‬

‫الضل ٰ َل َۃ بِا ْل ُہ ٰدی۪ ف ََما َرب ِ َح ْت ِّت َج َارتُ ُہ ْم َو َما کَان ُْوا ُم ْہ َت ِدیْ َن ﴿‪َ ﴾۱۶‬م َثلُ ُہ ْم َك َم َث ِل َّال ِذی ْ‬
‫اس َت ْوق ََد ن َ ًاراۚ َف َل َّم ۤا‬ ‫ک َّال ِذیْ َن ْ‬
‫اشت َ َر ُوا َّ‬ ‫اُولٰٓئ ِ َ‬
‫←‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑ ↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫←‬
‫وعفملٖہب‬ ‫اضمف‪،‬اضمفاہیل رجموور‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ربخُ َّک َّان‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‬

‫الس َم ٓا ِء ف ِْی ِہ ظُ لُ ٰم ٌت‬ ‫العتمت َما َح ْو↑ َل ٗہ ذَ َہ َب←اهللُ بِنُ ْو↙رِہ ِ ْم َو َت َر َك ُہ ْم فِی ظُ لُ ٰم َّ‬
‫ۙ‪ ﴾۱۸‬اَ ْو َك َص ِّیبٍ ِّم َن َّ‬ ‫ٰص ْو َن ﴿‪ُ ﴾۱۷‬ص ٌّۢ ٌّم بُکْ ٌم عُ ٌْ‬
‫َم َف ُہ ْم َۡل َی ْر ِج ُع ْو َن ﴿‬ ‫وصنمب ٍت ۡل یُ ْب ِ ُ‬ ‫اَ َض ٓا َءاحتلْ امسرموفع امسوصنمب امسرجمور اضمرعزجموم ْ‬
‫اضمرع‬
‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙ ↙‬ ‫↑‬ ‫← ←↙‬
‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫رجموور‪،‬اضمفاہیل وعفملٖہب‬ ‫افلع‬ ‫وعفملٖہب‪،‬وعفملہیفٖ‪،‬اضمفاہیل‬

‫ۡفیْ َن ﴿‪َ ﴾۱۹‬یکَا ُد ا ْلب َ ْر ُق َیخ َْط ُ‬

‫ف اَ ْب َص َارہُ ْمؕ‬ ‫تؕ َو اهللُ ُم ِح ْیط ٌۢبِا ْلک ٰ ِ ِ‬
‫وَّ َر ْع ٌد وَّ بَ ْر ٌقۚ َی ْج َعلُ ْو َن اَ َصابِ َع ُہ ْم ف ِ ۤۡی ٰاذَانِہِ ْم ِّم َن الصَّ َواع ِِق َح َذ َر ا ْل َم ْو ِ‬
‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↙ ↑‬ ‫↙↙‬ ‫← ↙‬
‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ربخ‬ ‫وعفملالہلجٖ‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫رجموور‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬

‫ک ُ َّلم ۤا اَ َض ٓا َء َل ُہ ْم َّمشَ وا ف ِْی ِہۙ‬

‫٭ َو ا ِ َذ ۤا اَظْ ل ََم َعل َْیہِ ْم قَا ُم ْواؕ َو ل َْو َش ٓا َء اهللُ ل ََذ َہ َب بِ َس ْم ِعہِ ْم َو اَبْ َصارِہ ِ ْمؕ ا ِ َّن اهللَ َعلٰی کُلِّ َش ْی ٍء َق ِدیْ ٌر ﴿‪﴾۲۰‬‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫↑‬ ‫↙ ↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙ ↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل ربخُا ِ َّن‬
‫ِ‬ ‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل وبہجفطع‪،‬اضمفاہیل امسُا ِ َّن‬
‫ِ‬ ‫افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬

‫الس َم ٓا َء ب ِ َن ٓا ًء۪ َّو‬ ‫ِف ً‬ ‫ُ‬ ‫اس ا ْعبُ ُد ْوا َربَّکُ ُم َّال ِذ ْی َخ َل َقکُ ْم َو َّال ِذیْ َن ِم ْن ق َْبلِکُ ْم ل ََع َّلکُ ْم َت َّت ُق ْو َن ﴿ َّ‬
‫ی ٰٓ َا ُّی َہا ال َّن ُ‬
‫اشا وَّ َّ‬ ‫ۙ‪ ﴾۲۱‬ال ِذ ْی َج َع َل َلک ُم ْاۡل َ ْر َض ِ َ‬
‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫← ↑‬ ‫↙ ↙‬ ‫←‬ ‫←↙‬
‫وبہجفطع‪،‬وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج وعفملٖہب‪،‬وعفملٖہب‬ ‫لَّعَّ َّلاكامس‪،‬لَّعَّ َّلیکربخ‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬

‫ت رِزْ قًا َّلکُ ْمۚ ف َََل َت ْج َعلُ ْوا ِہّٰلِل اَن ْ َدا ًدا َّو اَۡمُتۡن َت ْعل َُم ْو َن ﴿‪َ ﴾۲۲‬و ا ِ ْن ُك ْنت ُْم ف ِ ْی َریْبٍ ِّم َّما نَزَّ ْل َنا‬ ‫السم ٓا ِء َم ٓا ًء َف َا َْخ َج ب ِ ٖہ ِم َن َّ‬
‫الث َمرٰ ِ‬ ‫َ‬ ‫اَنْزَ َل ِم َن َّ َ‬
‫↑‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬
‫ِ‬
‫رحفرج افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫دتبما‬ ‫ِ‬
‫رحفرج وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬

‫َعلٰی َع ْب ِدنَا َف ْاتُ ْوا بِ ُس ْو َرۃ ٍ ِّم ْن ِّم ْثل ِ ٖہ۪ َو ا ْد ُع ْوا ُش َہ َد ٓا َء ُك ْم ِّم ْن ُد ْو ِن اهللِ ا ِ ْن ُك ْن ُت ْم ٰص ِدقِي ْ َن ﴿‪﴾۲۳‬‬
‫←‬ ‫↙↙‬ ‫← ↙‬ ‫↙↙‬ ‫↙‬ ‫↙ ↙‬
‫ربخُ َّک َّان‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬

‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫العتم‬

‫اضمرعزجموم اضمرعوصنمب‬ ‫امسرجمور‬ ‫امسوصنمب‬ ‫امسرموفع‬ ‫احتل‬

‫‪30‬‬
 ‫رعیبرگارمئ( ِ‬
‫اصول حنو)‬
‫(صفحہ ‪ ،4‬البقرة‪)24-29 :‬‬

‫َفا ِ ْن َّلم َتفْعلُوا َو لَن َتفْعلُوا ف َّ‬

‫ۡش َّال ِذیْ َن ٰا َمنُ ْوا َو َعمِلُوا ّٰ‬
‫الصل ِ ٰحتِ‬ ‫ۡفیْ َن ﴿‪َ ﴾۲۴‬و َب ِّ ِ‬ ‫َات ُقوا ال َّن َار َّالتِ ْی َوق ُْو ُد َہا ال َّن ُ‬
‫اس َو ا ْل ِح َج َارۃُۚۖ اُع َِّد ْت ل ِ ْلک ٰ ِ ِ‬ ‫ْ َ ْ ْ َ ْ‬
‫←‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑ ↙‬ ‫←‬
‫وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫؟‪،‬؟‬ ‫؟‪،‬اضمفال‬ ‫وعفملٖہب‬

‫اَ َّن َل ُہ ْم َجنّٰ ٍت َت ْجر ِ ْی ِم ْن َت ْحت ِ َہا ْاۡلَن ْ ٰہرُؕ ک ُ َّل َما ُر ِزق ُْوا ِم ْن َہا ِم ْن ثَ َم َرۃ ٍ ِّرزْ قًاۙ قَالُ ْوا ہٰ َذا َّال ِذ ْی ُر ِز ْق َنا ِم ْن ق َْب ُ‬
‫لۙ َو اُتُ ْوا ب ِ ٖہ ُم َتشَ اب ِ ًہاؕ َو‬
‫←‬ ‫↙‬ ‫؟‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙ ↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬
‫ِ‬
‫رحفرج وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل افلع‬ ‫رحفرج ربخُاَّ َّن‬
‫ِ‬

‫َض َب َم َث ًَل َّما َب ُع ْو َض ًۃ ف ََما ف َْو َق َہاؕ َف َا َّما َّال ِذیْ َن ٰا َمنُ ْوا ف ََی ْعل َُم ْو َن‬ ‫َل ُہ ْم ف ِْی َہ ۤا اَزْ َو ٌاج ُّم َط َّہ َر ٌۃۙ‬
‫٭ وَّ ہُ ْم ف ِْی َہا ٰخل ِ ُد ْو َن ﴿‪ ﴾۲۵‬ا ِ َّن اهللَ َۡل َی ْس َت ْحیٖۤ اَ ْن َّی ْ ِ‬
‫↑‬ ‫↑↙‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫↑ ↙‬ ‫↑‬ ‫↙ ↑‬ ‫↙‬
‫دتبما‬ ‫وعفملہیفٖ‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ربخ‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫دتبما‬ ‫ربخ‪،‬تفص‬ ‫رحفرج ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬

‫ِل ب ِ ۤ ٖہ ا ِ َّۡل‬
‫ِل ب ِ ٖہ َكثِي ْ ًراۙ وَّ یَ ْہد ِْی ب ِ ٖہ َكثِي ْ ًراؕ َو َما ُیض ُّ‬ ‫اَن َّ ُہ ا ْل َح ُّق ِم ْن َّربِّہِ ْمۚ َو اَ َّما َّال ِذیْ َن َك َ ُ‬
‫ۡف ْوا ف ََی ُق ْولُ ْو َن َما َذ ۤا اَ َرا َد اهللُ ب ِ ٰہ َذا َم َث ًَلۘ ُیض ُّ‬
‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫← ↑‬
‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج وعفملٖہب‬ ‫افلع‬ ‫دتبما‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫دتبما‪،‬ربخ‬

‫ک ہُ ُم‬ ‫ۙ‪َّ ﴾۲۶‬ال ِذیْ َن َی ْن ُق ُض ْو َن َع ْہ َد اهللِ ِم ۢۡن َب ْع ِد ِم ْی َثاق ِ ٖہ۪ َو َی ْق َط ُع ْو َن َم ۤا اَ َم َر اهللُ ب ِ ۤ ٖہ اَ ْن ُّی ْو َص َل َو ُی ْف ِس ُد ْو َن فِی ْاۡل َ ْر ِ‬
‫ضؕ اُولٰٓئ ِ َ‬ ‫ا ْل ٰف ِسقِي ْ َن ﴿‬
‫↑‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙ ↙‬ ‫↙‬ ‫← ↙‬ ‫↑‬ ‫←‬
‫دتبما‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫افلع‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‪،‬اضمفاہیل‬ ‫دتبما‬ ‫؟‬

‫ۡف ْو َن بِاهللِ َو ُك ْنت ُْم اَ ْم َوا ًتا َف َا ْح َیا ُك ْمۚ ث ُ َّم یُمِ ْی ُتکُ ْم ث ُ َّم یُ ْحی ِ ْیکُ ْم ث ُ َّم اِل َْی ِہ تُ ْر َج ُع ْو َن ﴿‪ ﴾۲۸‬ہُ َو َّال ِذ ْی َخل ََق َلکُ ْم َّما‬
‫ف َتکْ ُ ُ‬
‫ِس ْو َن ﴿‪َ ﴾۲۷‬ك ْی َ‬
‫ا ْل ٰخ ِ ُ‬
‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↑‬
‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫دتبما‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ربخُ َّک َّان‬ ‫ربخُ َّک َّان‬ ‫ربخُ َّک َّان‬ ‫ربخُ َّک َّان‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ربخ‬

‫تؕ َو ہُ َو بِکُلِّ َش ْی ٍء َعل ِ ْی ٌم ﴿‪﴾۲۹‬‬

‫الس َم ٓا ِء ف ََس ّٰوى ُہنَّ َس ْب َع َس ٰم ٰو ٍ‬ ‫ض َجمِ ْی ًعا٭ ث ُ َّم ْ‬
‫اس َت ٰٓوی الِ َی َّ‬ ‫فِی ْاۡل َ ْر ِ‬
‫↑‬ ‫↙ ↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬
‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل ربخ‬ ‫دتبما‬ ‫وعفملٖہب‪ ،۱‬وعفملٖہب‪،۲‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬

‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫العتم‬

‫اضمرعزجموم اضمرعوصنمب‬ ‫امس رجمور‬ ‫امسوصنمب‬ ‫امسرموفع‬ ‫احتل‬

‫‪31‬‬
 ‫رعیبرگارمئ( ِ‬
‫اصول حنو)‬
‫(صفحہ ‪ ،5‬البقرة‪)30-37 :‬‬

‫الد َم ٓا َءۚ َو ن َ ْح ُن نُ َس ِّب ُح ب ِ َح ْمد َِک َو‬

‫ک ِّ‬ ‫ک لِل َْملٰٓئِکَ ِۃ انِ ِّ ْی َجاع ِ ٌل فِی ْاۡل َ ْر ِ‬
‫ض َخل ِ ْی َف ًۃؕ قَالُ ۤۡوا اَ َت ْج َع ُ‬
‫ل ف ِْی َہا َم ْن ُّی ْف ِس ُد ف ِْی َہا َو َی ْس ِف ُ‬ ‫َو اِذْ قَا َل َربُّ َ‬
‫↙ ↙‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫← ↑‬ ‫↙‬ ‫↑↙‬
‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫افلع‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫رحفرج امسُا ِ َّن‪،‬ربخُا ِ َّن‬
‫ِ‬ ‫افلع‪،‬اضمفاہیل‬

‫ع َض ُہ ْم َعل َی ا ْل َملٰٓئ ِ َک ِۃۙ َف َقا َل اَنۢۡبِـ ُ ْون ِ ْی ب ِ َا ْس َم ٓا ِء ہٰٓ ُؤ َ ٓۡل ِء ا ِ ْن‬ ‫َّ ُ‬ ‫َّ‬ ‫نُ َق ِّد ُس ل َ‬
‫َکؕ قَا َل انِ ِّ ۤۡی اَ ْع َل ُم َما َۡل َت ْعل َُم ْو َن ﴿‪َ ﴾۳۰‬و َعل َم ٰا َد َم ْاۡل َ ْس َم ٓا َء کُل َہا ث َّم َ َ‬
‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫←↙‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↙‬
‫رجمور‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫رجمور‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب‪،‬وعفملٖہب‪،‬وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫امسُا ِ َّن‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬

‫ک َۡل عِل َْم َل َن ۤا ا ِ َّۡل َما َع َّل ْمت َ َناؕ اِن َّ َ‬

‫ک اَن ْ َت ا ْل َعل ِ ْی ُم ا ْل َحک ِْی ُم ﴿‪ ﴾۳۲‬قَا َل یٰٓا ٰ َد ُم اَنۢۡبِئْ ُہ ْم ب ِ َا ْس َم ٓائِہِ ْمۚ َف َل َّم ۤا اَن ۢۡ َب َاہُ ْم‬ ‫ُك ْنت ُْم ٰص ِدقِي ْ َن ﴿‪ ﴾۳۱‬قَالُ ْوا ُس ْب ٰح َن َ‬
‫←‬ ‫↙ ↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫← ↙‬ ‫←‬
‫وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫امسُا ِ َّن‪،‬ربخُا ِ َّن‪،۱‬ربخُا ِ َّن‪۲‬‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل الےئیفنسنجاكامس ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ربخُ َّک َّان‬

‫ضۙ َو اَ ْع َل ُم َما تُ ْب ُد ْو َن َو َما ُك ْنت ُْم َتکْت ُُم ْو َن ﴿‪َ ﴾۳۳‬و اِذْ ُق ْل َنا لِل َْملٰٓئ ِ َک ِۃ ْ‬
‫اس ُج ُد ْوا‬ ‫ب ِ َا ْس َم ٓائِہِ ْمۙ قَا َل اَل َْم اَ ُق ْل َّلکُ ْم انِ ِّ ْی ۤ اَ ْع َل ُم غ َْی َب َّ‬
‫الس ٰم ٰو ِ‬
‫ت َو ْاۡل َ ْر ِ‬
‫↙‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↙ ↙‬
‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‪،‬وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‪،‬وبہجفطع‬ ‫رحفرج امسُا ِ َّن‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬

‫ک ا ْل َج َّن َۃ َو ُك ََل ِم ْن َہا َرغ ًَدا‬

‫اسکُ ْن اَن ْ َت َو َز ْو ُج َ‬
‫ۡفیْ َن ﴿‪َ ﴾۳۴‬و ُق ْل َنا یٰٓا ٰ َد ُم ْ‬ ‫اس َتکْب َ َر۫‬
‫٭ َو ک َ َ‬
‫ان ِم َن ا ْلکٰ ِ ِ‬ ‫ِۡلٰ َد َم ف ََس َج ُد ۤۡوا ا ِ َّ ۤۡل اِبْل ِ ْی َسؕ اَبٰی َو ْ‬
‫↑‬ ‫↙‬ ‫↑ ↙ ↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬
‫احل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ہیف‬
‫افلع‪،‬افلع‪،‬اضمفاہیل‪،‬وعفمل ٖ‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫؟‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬

‫َّ‬ ‫َح ْی ُث ِشئْت َُما۪ َو َۡل َت ُْقبَا ہٰ ِذہ ِ َّ‬

‫الظلِمِي ْ َن ﴿‪َ ﴾۳۵‬ف َا َز َّل ُہ َما الش ْی ٰط ُن َع ْن َہا َف َا ْ َ‬
‫َخ َج ُہ َما ِم َّما کَانَا ف ِْی ِہ۪ َو ُق ْل َنا ا ْہب ِ ُط ْوا‬ ‫الش َج َر َۃ َف َتکُ ْونَا ِم َن ّٰ‬ ‫َ‬
‫↑‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬
‫افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اشمراہیل‬ ‫ہیف‬
‫وعفمل ٖ‬

‫اب َعل َْی ِہؕ اِن َّ ٗہ ہُ َو ال َّت َّو ُ‬

‫اب ال َّرح ِْی ُم ﴿‪﴾۳۷‬‬ ‫َب ْع ُضکُ ْم ل ِ َب ْع ٍض َع ُد ٌّوۚ َو َلکُ ْم فِی ْاۡل َ ْر ِ‬
‫ض ُم ْس َت َ ٌُّق وَّ َم َتا ٌع الِٰی حِي ْ ٍن ﴿‪َ ﴾۳۶‬ف َت َل ۤ ّٰقی ٰا َد ُم ِم ْن َّرب ِّٖہ کَل ِ ٰم ٍت َف َت َ‬
‫↑‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↑ ↙‬
‫امسُا ِ َّن‪،‬ربخُا ِ َّن‪،۱‬ربخُا ِ َّن‪۲‬‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل وعفملٖہب‬ ‫افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ربخ‪،۱‬ربخ‪۲‬‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫دتبما‪،‬اضمفاہیل ِ‬
‫رحفرج ربخ‬

‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫العتم‬

‫اضمرعزجموم اضمرعوصنمب‬ ‫امسرجمور‬ ‫امسوصنمب‬ ‫امسرموفع‬ ‫احتل‬

‫‪32‬‬
 ‫رعیبرگارمئ( ِ‬
‫اصول حنو)‬
‫(صفحہ ‪ ،6‬البقرة‪)38-48 :‬‬

‫ۡف ْوا َو َك َّذب ُ ْوا‬

‫ای ف َََل َخ ْو ٌف َعل َْیہِ ْم َو َۡل ہُ ْم َی ْحزَن ُْو َن ﴿‪َ ﴾۳۸‬و َّال ِذیْ َن َك َ ُ‬
‫ُق ْل َنا ا ْہب ِ ُط ْوا ِم ْن َہا َجمِ ْی ًعاۚ َفا ِ َّما َیاْت ِ َی َّنکُ ْم ِّمنِّ ْی ہُ ًدی ف ََم ْن َتب ِ َع ہُ َد َ‬
‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫← ↙‬ ‫↑‬ ‫← ↙‬ ‫←‬ ‫↙‬
‫دتبما‬ ‫دتبما‬ ‫دتبما‪ِ ،‬‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‪ِ ،‬‬
‫رحفرج‪،‬افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪ ،‬احل‬

‫َْک ْوا ن ِْع َمتِ َی َّالتِ ۤۡی اَ ْن َع ْم ُت َعل َْیکُ ْم َو اَ ْوف ُْوا بِ َع ْہد ِۤۡی اُ ْوفِ بِ َع ْہ ِد ُك ْمۚ‬
‫ۡس ٓا ِءیْ َل اذ ُ ُ‬ ‫بِاٰیٰت ِ َن ۤا اُولٰٓئ ِ َ‬
‫ک اَ ْص ٰح ُب ال َّنارِۚ ہُ ْم ف ِْی َہا ٰخل ِ ُد ْو َن ﴿‪ ﴾۳۹‬ی ٰ َبنِ ۤۡی ا ِ ْ َ‬
‫↙ ↙‬ ‫↙ ↙‬ ‫↙‬ ‫← ↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫↑ ↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙↙‬
‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫انمدیاضمف‬ ‫دتبما‪ِ ،‬‬
‫رحفرج‪،‬ربخ‬ ‫دتبما‪،‬ربخ‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬

‫ای ف َّ‬
‫َات ُق ْو ِن ﴿‪﴾۴۱‬‬ ‫َار َہبُ ْو ِن ﴿‪َ ﴾۴۰‬و ٰا ِمنُ ْوا ب ِ َم ۤا اَنْزَ ْل ُت ُم َص ِّدقًا ِّل َما َم َعکُ ْم َو َۡل َتکُ ْون ُۤۡوا اَوَّ َل ک َ ِ ٍۭ‬
‫اِف ب ِ ٖہ۪ َو َۡل َت ْشتَرُ ْوا بِاٰیٰتِ ْی ثَ َم ًنا َقل ِ ْی ًَل۫ َّو اِیَّ َ‬ ‫َو اِیَّ َ‬
‫ای ف ْ‬
‫←‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↙↙‬ ‫↙‬ ‫← ↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫←‬
‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل وعفملٖہب‪،‬تفص‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‬

‫َو َۡل َتلْب ِ ُسوا ا ْل َح َّق بِا ْل َباطِ ِل َو َتکْت ُُموا ا ْل َح َّق َو اَۡمُتۡن َت ْعل َُم ْو َن ﴿‪َ ﴾۴۲‬و اَق ِ ْی ُموا الصَّ لٰو َۃ َو ٰاتُوا الزَّكٰو َۃ َو ْار َك ُع ْوا َم َع الرّٰك ِ ِعي ْ َن ﴿‪ ﴾۴۳‬اَ َتاْ ُمرُ ْو َن ال َّن َ‬
‫اس‬
‫←‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫←‬
‫وعفملٖہب‬ ‫وعفملہیفٖ‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫دتبما‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‬

‫اس َت ِع ْینُ ْوا بِالصَّ بْر ِ َو الصَّ لٰوۃ ِؕ َو اِن َّ َہا َل َکبِي ْ َر ٌۃ ا ِ َّۡل َعل َی ا ْل ٰخ ِش ِعي ْ َن ﴿‬
‫ۙ‪﴾۴۵‬‬ ‫بِا ْلب ِ ِّر َو َت ْن َس ْو َن اَ ْنف َُسکُ ْم َو اَۡمُتۡن َت ْتلُ ْو َن ا ْل ِک ٰت َبؕ اَف َََل َت ْعقِلُ ْو َن ﴿‪َ ﴾۴۴‬و ْ‬
‫↙‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫← ↙‬ ‫↙‬
‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ربخُا ِ َّن‬ ‫امسُا ِ َّن‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬وبہجفطع‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬

‫َْک ْوان ِْع َمتِ َی َّالتِ ۤۡی اَ ْن َع ْم ُت َعل َْیکُ ْم َواَن ِّ ْی ف ََّض ْل ُتکُ ْم َعل َی ا ْل ٰع َلمِي ْ َن ﴿‪﴾۴۷‬‬
‫ۡس ٓا ِءیْ َل اذ ُ ُ‬ ‫َّ‬
‫ال ِذیْ َن َی ُظ ُّن ْو َن اَن َّ ُہ ْم ُّمل ٰ ُق ْو َاربِّہِ ْم َواَن َّ ُہ ْم اِل َْی ِہ ٰر ِج ُع ْو َن ﴿‪ ﴾۴۶‬ی ٰ َبنِ ۤۡی ا ِ ْ َ‬
‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫← ↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫← ↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫↑‬
‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫انمدیاضمف‬ ‫رحفرج‪،‬ربخُا ِ َّن‬
‫امسُا ِ َّن‪ِ ،‬‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫امسُا ِ َّن‪،‬ربخُا ِ َّن‬ ‫دتبما‬

‫َو َّات ُق ْوا یَ ْو ًما َّۡل َت ْجز ِ ْی َنف ٌْس َع ْن َّنف ٍْس َش ْیئًا وَّ َۡل ُی ْق َب ُ‬
‫ل ِم ْن َہا َشفَا َع ٌۃ َّو َۡل یُ ْؤ َخ ُذ ِم ْن َہا َع ْد ٌل وَّ َۡل ہُ ْم یُ ْن َ ُ‬
‫ٰص ْو َن ﴿‪﴾۴۸‬‬
‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫←‬
‫دتبما‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪ ،‬انبئافلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪ ،‬انبئافلع‬ ‫افلع‪ِ ،‬‬
‫رحفرج‪،‬احل‬ ‫وعفملٖہب‬

‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫العتم‬

‫اضمرعزجموم اضمرعوصنمب‬ ‫امسرجمور‬ ‫امسوصنمب‬ ‫امسرموفع‬ ‫احتل‬

‫‪33‬‬
 ‫رعیبرگارمئ( ِ‬
‫اصول حنو)‬
‫(صفحہ ‪ ،7‬البقرة‪)49-57 :‬‬

‫اب یُ َذبِّ ُح ْو َن َابْ َن ٓا َء ُك ْم َو َی ْس َت ْح ُی ْو َن ن َِس ٓا َء ُك ْمؕ َو ف ِ ْی ٰذلِکُ ْم بَ َ َٓل ٌء ِّم ْن َّربِّکُ ْم َعظ ِْی ٌم ﴿‪َ ﴾۴۹‬و اِذْ‬
‫َو اِذْ ن َ َّج ْی ٰنکُ ْم ِّم ْن ٰا ِل ِ ِْف َع ْو َن َی ُس ْو ُم ْونَکُ ْم ُسو َء ا ْل َع َذ ِ‬
‫↙↙ ↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫← ↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑←‬
‫دتبما‪ِ ،‬‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‪،‬تفص‬ ‫ربخ‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫افلع‪،‬وعفملٖہب‬

‫ْغ ْق َن ۤا ٰا َل ِ ِْف َع ْو َن َو اَۡمُتۡن َت ْن ُظرُ ْو َن ﴿‪َ ﴾۵۰‬و اِذْ ٰو َع ْدنَا ُم ْو ٰٓسی اَ ْر َب ِعي ْ َن ل َْی َل ًۃ ث ُ َّم َّات َخ ْذتُ ُم ا ْل ِع ْج َل ِم ۢۡن َب ْع ِد ٖہ َو‬
‫ْح َف َان ْ َج ْی ٰنکُ ْم َو اَ ْ َ‬
‫ِف ْق َنا بِکُ ُم ا ْل َب ْ َ‬
‫ََ‬
‫↙↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑ ← ↙‬ ‫↑←‬ ‫←‬ ‫↑ ↙‬
‫ِ‬
‫رحفرج‪ ،‬اضمفاہیل‬ ‫افلع‪،‬وعفملٖہب‬ ‫افلع‪،‬وعفملٖہب‪،‬وعفملٖہب‪،‬وعفملٖہب‬ ‫دتبما‬ ‫افلع‪،‬وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫افلع‪،‬وعفملٖہب‬ ‫افلع‪ِ ،‬‬
‫رحفرج‪،‬وعفملٖہب‬

‫َان ل ََع َّلکُ ْم َت ْہ َت ُد ْو َن ﴿‪َ ﴾۵۳‬و اِذْ‬ ‫اَۡمُتۡن ٰظل ِ ُم ْو َن ﴿‪ ﴾۵۱‬ث ُ َّم َعف َْونَا َع ْنکُ ْم ِّم ۢۡن َب ْع ِد ٰذل ِ َ َّ‬
‫ک ل ََعلکُ ْم َت ْش ُ ُ‬
‫رک ْو َن ﴿‪َ ﴾۵۲‬و اِذْ ٰا َت ْی َنا ُم ْو َسی ا ْل ِک ٰت َب َو ا ْل ُ ْ‬
‫ۡفق َ‬
‫←‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↑ ←‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬
‫امسُلَّعَّ َّل‬ ‫افلع‪،‬وعفملٖہب‪،‬وعفملٖہب‪،‬وبہجفطع‬ ‫امسُلَّعَّ َّل‬ ‫رحفرج‪ِ ،‬‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫افلع‪ِ ،‬‬ ‫دتبما‬

‫قَا َل ُم ْو ٰسی ل ِ َق ْو ِم ٖہ ٰی َق ْوم ِ اِنَّکُ ْم ظَ ل َْمت ُْم اَ ْنف َُسکُ ْم بِا ِّت َخاذ ِ ُك ُم ا ْل ِع ْج َل َفت ُْوب ُ ۤۡوا الِٰی بَارِئِکُ ْم فَا ْق ُتلُ ۤۡوا اَ ْنف َُسکُ ْمؕذٰلِکُ ْم َخي ٌْر َّلکُ ْم ع ِ ْن َد بَارِئِکُ ْمؕ‬
‫↙ ↙‬ ‫↙ ←‬ ‫↑‬ ‫← ↙‬ ‫↙ ↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑ ← ↙‬ ‫↑‬ ‫↙↙‬ ‫←‬
‫دتبما‪ِ ،‬‬
‫رحفرج‪،‬وعفملہیفٖ‪،‬اضمفاہیل‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪ ،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‪،‬وعفملٖہب‬ ‫افلع‪،‬وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪ ،‬اضمفاہیل انمدیاضمف‬ ‫افلع‬

‫الص ِع َق ُۃ َو اَۡمُتۡن َت ْن ُظرُ ْو َن ﴿‪ ﴾۵۵‬ث ُ َّم‬

‫َک َحت ّٰی ن َ َری اهللَ َج ْہ َر ًۃ َف َا َخ َذ ْتکُ ُم ّٰ‬ ‫اب َعل َْیکُ ْمؕ اِن َّ ٗہ ہُ َو ال َّت َّو ُ‬
‫اب ال َّرح ِْی ُم ﴿‪َ ﴾۵۴‬و اِذْ ُق ْلت ُْم ی ٰ ُم ْو ٰسی ل َْن ن ُّ ْؤ ِم َن ل َ‬ ‫َف َت َ‬
‫↑‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫↙‬
‫دتبما‬ ‫افلع‬ ‫وعفملٖہب‪،‬وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫دتبما‪،‬ربخ‪،۱‬ربخ‪۲‬‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬

‫رک ْو َن ﴿‪َ ﴾۵۶‬و ظَ َّل ْل َنا َعل َْیکُ ُم ا ْل َغ َم َام َو اَنْزَ ْل َنا َعل َْیکُ ُم ا ْل َمنَّ َو َّ‬
‫السل ْٰویؕ کُلُ ْوا ِم ْن طَی ِّٰبتِ َما َر َز ْق ٰنکُ ْمؕ‬ ‫َّ‬
‫َب َع ْث ٰنکُ ْم ِّم ۢۡن َب ْع ِد َم ْوتِکُ ْم ل ََعلکُ ْم َت ْش ُ ُ‬
‫↑←‬ ‫↙ ←‬ ‫←‬ ‫↙ ←‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫↙↙‬ ‫↙‬ ‫↑←‬
‫افلع‪،‬وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬وعفملٖہب‬ ‫افلع‪ِ ،‬‬
‫رحفرج‪،‬وعفملٖہب‪،‬وعفملٖہب‬ ‫افلع‪ِ ،‬‬
‫رحفرج‪،‬وعفملٖہب‬ ‫امسُلَّعَّ َّل‬ ‫افلع‪،‬وعفملٖہب ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‪،‬اضمفاہیل‬

‫َو َما ظَ ل َُم ْونَا َو لٰک ِْن کَان ُۤۡوا اَ ْنف َُس ُہ ْم َیظْ ل ِ ُم ْو َن ﴿‪﴾۵۷‬‬
‫← ↙‬ ‫←‬
‫ربخُ َّک َّان‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‬

‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫العتم‬

‫اضمرعزجموم اضمرعوصنمب‬ ‫امسرجمور‬ ‫امسوصنمب‬ ‫امسرموفع‬ ‫احتل‬

‫‪34‬‬
 ‫رعیبرگارمئ( ِ‬
‫اصول حنو)‬
‫(صفحہ ‪ ،8‬البقرة‪)58-61 :‬‬

‫ۡف َلکُ ْم َخ ٰط ٰیکُ ْمؕ َو َس َنزِیْ ُد‬ ‫َّ‬

‫ُق َی َۃ َفکُلُ ْوا ِم ْن َہا َح ْی ُث ِشئْت ُْم َرغ ًَدا َّو ا ْد ُخلُوا ا ْل َب َ‬
‫اب ُسج ًَّدا وَّ ق ُْولُ ْوا ح َِّط ٌۃ ن ْغ ِ ْ‬ ‫َو اِذْ ُق ْل َنا ا ْد ُخلُ ْوا ہٰ ِذہ ِا ْل َ ْ‬
‫← ↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↑ ←‬ ‫←‬ ‫↑ ↙‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↑‬
‫ِ‬
‫رحفرج‪ ،‬وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫؟‬ ‫وعفملٖہب‪،‬احل‬ ‫افلع‪ِ ،‬‬
‫رحفرج‪،‬وعفملہیفٖ‪ ،‬افلع‪،‬احل‬ ‫اشمر‪،‬وعفملٖہب‬ ‫افلع‬

‫ا ْل ُم ْح ِسنِي ْ َن ﴿‪ ﴾۵۸‬ف ََب َّد َل َّال ِذیْ َن ظَ ل َُم ْوا ق َْو ًۡل غَي ْ َر َّال ِذ ْی ق ِ ْی َل َل ُہ ْم َف َانْزَ ْل َنا َعل َی َّال ِذیْ َن ظَ ل َُم ْوا رِ ْجزًا ِّم َن َّ‬
‫الس َم ٓا ِء ب ِ َما کَان ُْوا َیف ُْس ُق ْو َن ﴿‪َ ﴾۵۹‬و اِذ ِ‬
‫↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫← ←‬ ‫↑‬ ‫←‬
‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫افلع‪ِ ،‬‬
‫رحفرج‪،‬وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫دتبما‬ ‫افلع‪،‬وعفملٖہب‪،‬تفص‬ ‫وعفملٖہب‬

‫ۡشبَ ُہ ْمؕ کُلُ ْوا َو ْ َ‬

‫اُشب ُ ْوا‬ ‫س َّم ْ َ‬ ‫اک ا ْل َح َج َرؕ فَا ْن َف َج َر ْت ِم ْن ُہ اث ْ َن َتا َع ْ َ‬
‫ۡش َۃ َع ْی ًناؕ ق َْد َعل ِ َم ک ُ ُّل اُنَا ٍ‬ ‫اس َت ْس ٰقی ُم ْو ٰسی ل ِ َق ْو ِم ٖہ َف ُق ْل َنا ْ ِ‬
‫اض ْب ب َِّع َص َ‬ ‫ْ‬
‫← ↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↙ ←‬ ‫←‬ ‫↙ ↙‬ ‫↑‬ ‫↙↙‬ ‫↑‬
‫افلع‪،‬اضمفاہیل‪،‬وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬وعفملٖہب‪،‬وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‪،‬وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل افلع‬ ‫افلع‬

‫خ ْج َل َنا ِم َّما تُ ۢۡنب ِ ُت ْاۡل َ ْر ُض‬ ‫ض ُم ْف ِس ِدیْ َن ﴿‪َ ﴾۶۰‬و اِذْ ُق ْلت ُْم ی ٰ ُم ْو ٰسی ل َْن َّن ْصبِرَ َعلٰی طَ َعام ٍوَّ اح ِ ٍد فَا ْد ُع َل َنا َربَّ َ‬
‫ک یُ ْ ِ‬ ‫ِم ْن ِّرزْ ِق اهللِ َو َۡل َت ْع َث ْوا فِی ْاۡل َ ْر ِ‬
‫↑‬ ‫↙ ↙‬ ‫↙ ←↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↙ ↙‬
‫افلع‬ ‫رحفرج‪ِ ،‬‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪ ،‬وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬تفص‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪ ،‬زییمت‬

‫ٰصا َفا ِ َّن َلکُ ْم َّما َس َا ْلت ُْمؕ‬ ‫َّ‬ ‫َّ‬ ‫َّ‬
‫ِم ۢۡن َب ْقل ِ َہا َو قِث ٓائ ِ َہا َو ف ُْو ِم َہا َو َع َد ِس َہا َو َب َصل ِ َہاؕ قَا َل اَ َت ْست َْب ِدلُ ْو َن ال ِذ ْی ہُ َو اَ ْدنٰی بِال ِذ ْی ہُ َو َخي ٌْرؕ ا ِ ْہب ِ ُط ْوا ِم ْ ً‬
‫↙ ↑‬ ‫←‬ ‫↙ ↑ ↑‬ ‫↑ ↑‬ ‫↙ ↙‬ ‫↙ ↙‬ ‫↙↙‬ ‫↙↙‬ ‫↙↙‬
‫ربخُا ِ َّن‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج دتبما‪،‬ربخ‬ ‫دتبما‪،‬ربخ‬ ‫وبہجفطع‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬

‫ۡف ْو َن بِاٰیٰتِ اهللِ َو َی ْق ُتلُ ْو َن ال َّنبِيٖ ٍّ َن بِ َغي ْر ِا ْل َح ِّقؕ‬ ‫الذ َّل ُۃ َو ا ْل َم ْس َک َن ُۃ٭ َو بَ ٓا ُء ْو بِ َغ َضبٍ ِّم َن اهللِؕ ٰذل ِ َ‬
‫ک ب ِ َان َّ ُہ ْم کَان ُْوا َیکْ ُ ُ‬ ‫ضبَ ْت َعل َْیہِ ُم ِّ‬
‫َو ُ ِ‬
‫↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬
‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫انبئِافلع‪،‬وبہجفطع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬

‫ک ب ِ َما َع َص ْوا وَّ کَان ُْوا َی ْع َت ُد ْو َن ﴿‪﴾۶۱‬‬

‫ذٰل ِ َ‬
‫↙‬
‫ِ‬
‫رحفرج‬

‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫العتم‬

‫اضمرعزجموم اضمرعوصنمب‬ ‫امسرجمور‬ ‫امسوصنمب‬ ‫امسرموفع‬ ‫احتل‬

‫‪35‬‬
 ‫رعیبرگارمئ( ِ‬
‫اصول حنو)‬
‫(صفحہ ‪ ،9‬البقرة‪)62-69 :‬‬

‫َخ َو َعمِ َل َصال ِ ًحا َف َل ُہ ْم َا ْجرُہُ ْم ع ِ ْن َد َربِّہِ ْم۪‬ ‫َّ‬ ‫َّ‬

‫ۚ َو َۡل‬ ‫الصبِئِي ْ َن َم ْن ٰا َم َن بِاهللِ َو ا ْل َی ْوم ِ ْاۡل ٰ ِ ِ‬ ‫ا ِ َّن ال ِذیْ َن ٰا َمنُ ْوا َو ال ِذیْ َن َہادُ ْوا َو ال َّن ٰ ٰ‬
‫ٰصی َو ّٰ‬
‫← ↙ ↙‬ ‫←↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫←‬
‫ِ‬
‫رحفرج ربخ‪،‬اضمفاہیل وعفملہیف‪،‬اضمفاہیل‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج وبہجفطع‪،‬تفص‬ ‫اِمسُا ِ َّن‪،‬وبہجفطع‪،‬وبہجفطع‪،‬وبہجفطع‬

‫َْک ْوا َما ف ِْی ِہ ل ََع َّلکُ ْم َت َّت ُق ْو َن ﴿‪ ﴾۶۳‬ث ُ َّم‬

‫الط ْو َرؕ خ ُُذ ْوا َم ۤا ٰا َت ْی ٰنکُ ْم بِ ُق َّوۃ ٍوَّ اذ ُ ُ‬
‫َخ ْو ٌف َعل َْیہِ ْم َو َۡل ہُ ْم َی ْحزَن ُْو َن ﴿‪َ ﴾۶۲‬و اِذْ اَ َخ ْذنَا ِم ْی َثا َقکُ ْم َو َرف َْع َنا ف َْو َقکُ ُم ُّ‬
‫←‬ ‫← ↙‬ ‫↙‬ ‫← ↑←‬ ‫↑ ← ↙ ←‬ ‫← ↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↑‬
‫َّ‬ ‫ل‬
‫امسُ عَّ َّل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب افلع‪،‬وعفملٖہب ِ‬
‫رحفرج‬ ‫افلع‪،‬وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‪،‬وعفملٖہب‬ ‫افلع‪،‬وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫دتبما‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫دتبما‬

‫ِسیْ َن ﴿‪َ ﴾۶۴‬و َل َق ْد َعل ِ ْم ُت ُم َّال ِذیْ َن ا ْع َت َد ْوا ِم ْنکُ ْم فِی َّ‬
‫الس ْبتِ َف ُق ْل َنا‬ ‫ل اهللِ َعل َْیکُ ْم َو َر ْح َم ُت ٗہ َلکُ ْنت ُْم ِّم َن ا ْل ٰخ ِ ِ‬ ‫َت َو َّل ْیت ُْم ِّم ۢۡن َب ْع ِد ذٰل ِ َ‬
‫کۚ َفل َْو َۡل ف َْض ُ‬
‫↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↑ ↙‬ ‫↙‬ ‫↑ ↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬
‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫افلع‪،‬وعفملٖہب‬ ‫امسُ َّک َّان‪ِ ،‬‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج وبہجفطع‬ ‫دتبما‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫افلع‬

‫َو َما َخ ْل َف َہا َو َم ْوع ِظَ ًۃ لِّل ُْم َّتقِي ْ َن ﴿‪َ ﴾۶۶‬و اِذْ قَا َل ُم ْو ٰسی ل ِ َق ْو ِم ۤ ٖہ ا ِ َّن اهللَ‬ ‫ۚ‪َ ﴾۶۵‬ف َج َع ْل ٰن َہا نَک َ ًاۡل ِّل َما بَي ْ َن یَ َدیْ َہا‬
‫ُق َد ًۃ ٰخ ِسئِي ْ َن ﴿‬ ‫ُ‬
‫َل ُہ ْم ك ْون ُْوا ِ َ‬
‫←‬ ‫↙↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫←↙‬ ‫← ↙ ↙‬ ‫↑← ← ↙‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↙‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل اِمسُا ِ َّن‬
‫ِ‬ ‫افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج وعفملہیف‪،‬اضمفاہیل‪،‬اضمفاہیل وعفملہیف‪،‬اضمفاہیل‪،‬وبہجفطع‬ ‫افلع‪،‬وعفملٖہب‪،‬وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب‪،‬تفص‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬

‫ک یُ َبي ِّ ْن َّل َنا َما ہ ِ َیؕ‬

‫ُق ًۃؕ قَالُ ۤۡوا اَ َت َّتخ ِ ُذنَا ہُز ُ ًواؕ قَا َل اَعُ ْوذُ بِاهللِ اَ ْن ا َ ُك ْو َن ِم َن ا ْل ٰجہِلِي ْ َن ﴿‪ ﴾۶۷‬قَالُوا ا ْد ُع َل َنا َربَّ َ‬
‫َیاْ ُمرُ ُك ْم اَ ْن َت ْذبَ ُح ْوا َب َ َ‬
‫↑ ↑‬ ‫↙‬ ‫←↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫← ←‬ ‫←‬ ‫←‬
‫ِ‬
‫رحفرج دتبما‪،‬ربخ‬ ‫ِ‬
‫رحفرج وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‪،‬وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب‬

‫یُ َبي ِّ ْن َّل َنا َما ل َْون ُ َہاؕ‬ ‫کؕفَاف َْعلُ ْوا َما تُ ْؤ َمرُ ْو َن ﴿‪ ﴾۶۸‬قَالُوا ا ْد ُع َل َنا َربَّ َ‬
‫ک‬ ‫قَا َل اِن َّ ٗہ َی ُق ْو ُل اِن َّ َہا َب َ َّ‬
‫ُق ٌۃ ۡل فَار ٌِض َّو َۡل ب ِ ْ ٌ‬
‫رکؕ َع َوانٌۢ بَي ْ َن ٰذل ِ َ‬ ‫َ‬
‫↑ ↑↙‬ ‫↙‬ ‫←↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫← ↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫← ↑‬ ‫←‬
‫ِ‬
‫رحفرج دتبما‪،‬ربخ‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫دتبما‪،‬وعفملہیف‪،‬اضمفاہیل‬ ‫اِمسُا ِ َّن‪،‬اِمسُا ِ َّن‪،‬ربخُا ِ َّن‪،‬تفص‪،‬وبہجفطع‬

‫ۡف ٓا ُءۙ فَاق ِ ٌع َّل ْون ُ َہا َت ُ ُّ‬

‫ِس النّٰظِرِیْ َن ﴿‪﴾۶۹‬‬ ‫قَا َل اِن َّ ٗہ َی ُق ْو ُل اِن َّ َہا َب َ َ‬
‫ُق ٌۃ َص ْ َ‬
‫↙‬ ‫↑↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫← ↑‬ ‫←‬
‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ربخ‪،‬اضمفاہیل‬ ‫دتبما‬ ‫اِمسُا ِ َّن‪،‬اِمسُا ِ َّن‪،‬ربخُا ِ َّن‪،‬تفص‬

‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫العتم‬

‫اضمرعزجموم اضمرعوصنمب‬ ‫امسرجمور‬ ‫امسوصنمب‬ ‫امسرموفع‬ ‫احتل‬

‫‪36‬‬
 ‫رعیبرگارمئ( ِ‬
‫اصول حنو)‬
‫(صفحہ ‪ ،10‬البقرة‪)70-76 :‬‬

‫ُق ٌۃ َّۡل ذَلُ ْو ٌل‬

‫ُق َتشٰ َب َہ َع َل ْی َناؕ َو اِن َّ ۤا ا ِ ْن َش ٓا َء اهللُ ل َُم ْہ َت ُد ْو َن ﴿‪ ﴾۷۰‬قَا َل اِن َّ ٗہ َی ُق ْو ُل اِن َّ َہا َب َ َ‬
‫ِ‬ ‫َّ‬
‫ک یُ َبي ِّ ْن ل َنا َما ہ َیۙ ا ِ َّن ا ْل َب َ َ‬
‫قَالُوا ا ْد ُع َل َنا َربَّ َ‬
‫↑‬ ‫← ↑‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↑ ↑‬ ‫↙‬ ‫←↙‬ ‫↙‬
‫اِمسُا ِ َّن‪،‬ربخُا ِ َّن‪،‬تفص‬ ‫اِمسُا ِ َّن‬ ‫ربخُا ِ َّن‬ ‫افلع‬ ‫اِمسُا ِ َّن‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫اِمسُا ِ َّن‬ ‫ِ‬
‫رحفرج دتبما‪،‬ربخ‬ ‫ِ‬
‫رحفرج وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬

‫ْح َثۚ ُم َس َّل َم ٌۃ َّۡل ش َِی َۃ ف ِْی َہاؕ قَالُوا ا ْلـ ٰ َن ِجئ َْت بِا ْل َح ِّقؕ ف ََذبَ ُح ْو َہا َو َما کَا ُد ْوا َیف َْعلُ ْو َن ﴿‪َ ﴾۷۱‬و اِذْ َق َت ْلت ُْم َنف ًْسا‬
‫تُثِيْرُ ْاۡل َ ْر َض َو َۡل َت ْسق ِی ا ْل َ ْ‬
‫↑ ←‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫←‬
‫افلع‪،‬وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملہیف‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫افلع‪،‬الےئیفنسنجاكامس‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب‬

‫ک یُ ْح ِی اهللُ ا ْل َم ْوتٰیۙ َو یُرِیْکُ ْم ٰایٰت ِ ٖہ ل ََع َّلکُ ْم َت ْعقِلُ ْو َن ﴿‪﴾۷۳‬‬

‫اضب ُ ْوہُ ب ِ َب ْع ِض َہاؕ َكذٰ ل ِ َ‬ ‫خ ٌج َّما ُك ْنت ُْم َتکْت ُُم ْو َن ﴿‬
‫ۚ‪َ ﴾۷۲‬ف ُق ْل َنا ْ ِ‬ ‫َاد َر ْءتُ ْم ف ِْی َہاؕ َو اهللُ ُم ْ ِ‬
‫ف ّٰ‬
‫←‬ ‫←↙‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↙ ↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑ ↙‬
‫امسُلَّعَّ َّل‬ ‫وعفملٖہب وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫افلع‪،‬وعفملٖہب‬ ‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫افلع‬ ‫دتبما‬ ‫دتبما‪،‬ربخ‬ ‫افلع‪ِ ،‬‬
‫رحفرج‬

‫َل َما‬ ‫ث ُ َّم ق ََس ْت ُقلُ ْوبُکُ ْم ِّم ۢۡن َب ْع ِد ذٰل ِ َ‬

‫ک َفہِ َی کَا ْل ِح َج َارۃ ِاَ ْو اَ َش ُّد ق َْس َو ًۃؕ َو ا ِ َّن ِم َن ا ْل ِح َج َارۃ ِ َل َما یَ َت َف َّجرُ ِم ْن ُہ ْاۡلَن ْ ٰہرُؕ َو ا ِ َّن ِم ْن َہا‬
‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙ ↙‬ ‫↑ ↙‬
‫رحفرج المااتلدیک‪ِ ،‬‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫رحفرج افلع‬ ‫المااتلدیک‪ِ ،‬‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وبہجفطع‪،‬زییمت‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫اضمفاہیل‪،‬اضمفاہیل وبہجفطع‬ ‫افلع‪،‬اضمفاہیل‬

‫ؕو َما اهللُ بِ َغاف ٍِل َع َّما َت ْع َملُ ْو َن ﴿‪ ﴾۷۴‬اَ َف َت ْط َم ُع ْو َن اَ ْن ُّی ْؤ ِمنُ ْوا َلکُ ْم َو ق َْد‬ ‫َی َّش َّق ُق ف ََی ْ ُ‬
‫خ ُج ِم ْن ُہ ا ْل َم ٓا ُءؕ َو ا ِ َّن ِم ْن َہا ل ََما َی ْہب ِ ُط ِم ْن َخ ْش َی ِۃ اهللِ َ‬
‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬
‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫دتبما‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫رحفرج المااتلدیک‪ِ ،‬‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫رحفرج افلع‬

‫ْحف ُْون َ ٗہ ِم ۢۡن َب ْع ِد َما َع َقلُ ْوہُ َو ہُ ْم َی ْعل َُم ْو َن ﴿‪َ ﴾۷۵‬و اِذَا َل ُقوا َّال ِذیْ َن ٰا َمنُ ْوا قَالُ ۤۡوا ٰا َم َّناۚۖ َو اِذَا‬
‫ان َ ِِفیْ ٌق ِّم ْن ُہ ْم َی ْس َم ُع ْو َن کَل ٰ َم اهللِ ث ُ َّم یُ َ ِّ‬
‫کَ َ‬
‫↑‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫← ↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬
‫دتبما‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وبہجفطع‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫اِمسُ َّک َّان‬

‫ع ِ ْن َد َربِّکُ ْمؕ اَف َََل َت ْعقِلُ ْو َن ﴿‪﴾۷۶‬‬ ‫َخ ََل َب ْع ُض ُہ ْم الِٰی َب ْع ٍض قَالُ ۤۡوا اَتُ َح ِّدث ُ ْون َ ُہ ْم ب ِ َما َف َتحَ اهللُ َعل َْیکُ ْم ل ِ ُی َح ٓا ُّج ْو ُك ْم ب ِ ٖہ‬
‫↑ ↙ ↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↑ ↙‬ ‫← ↙‬ ‫↙‬ ‫↑ ↙‬
‫ِ‬
‫رحفرج وعفملہیف‪،‬اضمفاہیل‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫افلع‪،‬اضمفاہیل‬

‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫العتم‬

‫اضمرعزجموم اضمرعوصنمب‬ ‫امسرجمور‬ ‫امسوصنمب‬ ‫امسرموفع‬ ‫احتل‬

‫‪37‬‬
 ‫رعیبرگارمئ( ِ‬
‫اصول حنو)‬
‫(صفحہ ‪ ،11‬البقرة‪)77-83 :‬‬

‫ُِس ْو َن َو َما ی ُْعلِنُ ْو َن ﴿‪َ ﴾۷۷‬و ِم ْن ُہ ْم ا ُِّم ُّی ْو َن َۡل َی ْعل َُم ْو َن ا ْل ِک ٰت َب ا ِ َّ ۤۡل اَ َمان ِ َّی َو ا ِ ْن ہُ ْم ا ِ َّۡل َی ُظ ُّن ْو َن ﴿‪ ﴾۷۸‬ف ََویْ ٌل ِّل َّل ِذیْ َن‬
‫َا َو َۡل َی ْعل َُم ْو َن َا َّن اهللَ َی ْع َل ُم َما ی ِ ُّ‬
‫↙‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫↙‬
‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫دتبما‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫دتبما‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬

‫َیکْتُبُ ْو َن ا ْل ِک ٰت َب ب ِ َایْ ِدیْہِ ْم٭ ث ُ َّم َی ُق ْولُ ْو َن ہٰ َذا ِم ْن ع ِ ْن ِد اهللِ ل ِ َی ْشتَرُ ْوا ب ِ ٖہ ثَ َم ًنا َقل ِ ْی ًَلؕ ف ََویْ ٌل َّل ُہ ْم ِّم َّما َكت ََب ْت اَیْ ِدیْہِ ْم َو َویْ ٌل َّل ُہ ْم ِّم َّما‬
‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↑ ↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫← ←‬ ‫↙‬ ‫↙ ↙‬ ‫←‬ ‫↙ ↙‬ ‫←‬
‫َّت‬
‫رحفرج ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬ ‫دتبما‬ ‫افلع‪،‬اضمفاہیل‬ ‫رحفرج ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬ ‫دتبما‬ ‫ِ‬
‫رحفرج وعفملٖہب‪،‬تفص‬ ‫عل‬ ‫لي‬
‫الما نل‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل ُ‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‬

‫ف اهللُ َع ْہ َد ۤٗہ اَ ْم َت ُق ْولُ ْو َن َعل َی اهللِ‬ ‫َیکْ ِسبُ ْو َن ﴿‪َ ﴾۷۹‬و قَالُ ْوا ل َْن َت َم َّس َنا ال َّنا ُر ا ِ َّ ۤۡل اَیَّا ًما َّم ْع ُد ْو َد ًۃؕ ُق ْل اَ َّت َخ ْذتُ ْم ع ِ ْن َد ا ِ‬
‫هلل َع ْہ ًدا َفل َْن ُّی ْخل ِ َ‬
‫↙‬ ‫←↙‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫← ↙‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫← ↑‬
‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫افلع وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملہیف‪،‬اضمفاہیل وعفملٖہب‬ ‫افلع‬ ‫وعفملہیف‪،‬تفص‬ ‫وعفملٖہب‪،‬افلع‬

‫ک اَ ْص ٰح ُب ال َّنارِۚ ہُ ْم ف ِْی َہا ٰخل ِ ُد ْو َن ﴿‪َ ﴾۸۱‬و َّال ِذیْ َن ٰا َمنُ ْوا َو َعمِلُوا‬
‫َما َۡل َت ْعل َُم ْو َن ﴿‪ ﴾۸۰‬بَلٰی َم ْن َك َس َب َس ِّیئَ ًۃ وَّ اَ َحاطَ ْت ب ِ ٖہ َخ ِطیــ َ ُت ٗہ َفاُولٰٓئ ِ َ‬
‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑ ↙‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↑‬
‫دتبما‬ ‫ربخ‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫دتبما‬ ‫دتبما‪،‬ربخ‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج افلع‪،‬اضمفاہیل‬ ‫افلع‪،‬وعفملٖہب‬

‫ۡس ٓا ِءیْ َل َۡل َت ْعبُ ُد ْو َن ا ِ َّۡل اهللَ۟ َو بِا ْل َوال ِ َدیْ ِن ا ِ ْح َسان ًا وَّ‬ ‫ک اَ ْص ٰح ُب ا ْل َج َّن ِۃۚ ہُ ْم ف ِْی َہا ٰخل ِ ُد ْو َن ﴿‪َ ﴾۸۲‬و اِذْ اَ َخ ْذنَا ِم ْی َث َ‬
‫اق بَنِ ۤۡی ا ِ ْ َ‬ ‫الصل ِ ٰحتِ اُولٰٓئ ِ َ‬
‫ّٰ‬
‫←‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫←‬
‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‪،‬وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫افلع‬ ‫ربخ‬ ‫رحفرج ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬ ‫دتبما‪،‬ربخ‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‬

‫س ُح ْس ًنا َّو اَق ِ ْی ُموا الصَّ لٰو َۃ َو ٰاتُوا الزَّكٰو َۃؕ ث ُ َّم َت َو َّل ْیت ُْم ا ِ َّۡل َقل ِ ْی ًَل ِّم ْنکُ ْم َو اَۡمُتۡن ُّم ْعر ِ ُض ْو َن ﴿‪﴾۸۳‬‬
‫ُقبٰی َو ا ْل َی ٰت َٰم َو ا ْل َم ٰس ِکي ْ ِن َو ق ُْولُ ْوا لِل َّنا ِ‬
‫ذِی ا ْل ُ ْ‬
‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬
‫دتبما‪،‬ربخ‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫احل‬ ‫افلع‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وبہجفطع‬ ‫وبہجفطع‪،‬اضمفاہیل وبہجفطع‬

‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫العتم‬

‫اضمرعزجموم اضمرعوصنمب‬ ‫امسرجمور‬ ‫امسوصنمب‬ ‫امسرموفع‬ ‫احتل‬

‫‪38‬‬
 ‫رعیبرگارمئ( ِ‬
‫اصول حنو)‬
‫(صفحہ ‪ ،12‬البقرة‪)84-88 :‬‬

‫ُق ْرتُ ْم َو َاۡمُتۡن َت ْش َہ ُد ْو َن ﴿‪ ﴾۸۴‬ث ُ َّم َاۡمُتۡن ٰٓہـ ُؤ َ ٓۡل ِء َت ْق ُتلُ ْو َن‬ ‫ُ ُ‬ ‫ُ‬ ‫َو اِذْ َا َخ ْذنَا ِم ْی َثا َقکُ ْم َۡل َت ْس ِفکُ ْو َن د ِ َم ٓا َء ُك ْم َو َۡل تُ ْ ِ‬
‫خ ُج ْو َن َا ْنف َُسک ْم ِّم ْن د ِ َیارِك ْم ث َّم َا ْ َ‬
‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙ ↙‬ ‫← ↙‬ ‫← ↙‬ ‫← ↙‬ ‫↑‬
‫ربخ‬ ‫دتبما‬ ‫دتبما‬ ‫افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرجٖ‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫افلع‬

‫ْح ٌم َعل َْیکُ ْم‬ ‫اۡلث ْ ِم َو ا ْل ُع ْد َوا ِنؕ َو ا ِ ْن یَّاْتُ ْو ُك ْم ا ٰ ٰ‬

‫ُۡسی ُت ٰف ُد ْوہُ ْم َو ہُ َو ُم َ َّ‬ ‫خ ُج ْو َن َ ِِف ْی ًقا ِّم ْنکُ ْم ِّم ْن د ِ َیارِہ ِ ْم۫ َت ٰظ َہرُ ْو َن َعل َْیہِ ْم ب ِ ْ ِ‬
‫اَ ْنف َُسکُ ْم َو تُ ْ ِ‬
‫↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙ ↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫← ↙‬
‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫دتبما‪،‬ربخ‪۱‬‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫وعفملہلٗ‪/‬احل‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫وبہجفطع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬

‫ک ِم ْنکُ ْم ا ِ َّۡل خِزْ ٌی فِی ا ْل َح ٰیوۃ ِ ُّ‬

‫الدن ْ َیاۚ َو یَ ْو َم ا ْلق ِ ٰی َم ِۃ‬ ‫ۡف ْو َن ب ِ َب ْع ٍضۚ ف ََما َجزَ ٓا ُء َم ْن َّیف َْع ُ‬
‫ل ذٰل ِ َ‬ ‫َخا ُج ُہ ْمؕ اَ َف ُت ْؤ ِمنُ ْو َن ب ِ َب ْع ِض ا ْل ِک ٰت ِب َو َتکْ ُ ُ‬
‫اِ ْ َ‬
‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑ ↙‬
‫↑‬
‫وعفملہیف‪ ،‬تفص‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬تفص‬ ‫ربخ‪۲‬‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫افلع‪،‬وعفملٖہب‬ ‫دتبما‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ربخ‪۲‬‬

‫َخۃ ِ۫ ف َََل یُ َخ َّف ُ‬

‫ف َع ْن ُہ ُم‬ ‫الدن ْ َیا ب ِ ْاۡلٰ ِ َ‬ ‫ک َّال ِذیْ َن ْ‬
‫اشت َ َر ُوا ا ْل َح ٰیو َۃ ُّ‬ ‫ابؕ َو َما اهللُ بِ َغاف ٍِل َع َّما َت ْع َملُ ْو َن ﴿‪ ﴾۸۵‬اُولٰٓئ ِ َ‬
‫یُ َر ُّد ْو َن الِٰٓی اَ َش ِّد ا ْل َع َذ ِ‬
‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↙‬
‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‪،‬تفص‬ ‫افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج(غررصنمف)‪،‬تفص‬

‫ا ْلب َ ِّی ٰنتِ َواَیَّ ْدن ٰ ُہ‬ ‫ٰص ْو َن ﴿‪َ ﴾۸۶‬و َل َق ْد ٰا َت ْی َنا ُم ْو َسی ا ْل ِک ٰت َب َو ق ََّف ْی َنا ِم ۢۡن َب ْع ِد ٖہ ب ِ ُّ‬
‫الر ُس ِل۫ َو ٰا َت ْی َنا ع ِْی َسی ابْ َن َم ْر َی َم‬ ‫ا ْل َع َذ ُ‬
‫اب َو َۡل ہُ ْم یُ ْن َ ُ‬
‫↑←‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↙↙‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫↑ ←‬ ‫↑‬ ‫↑‬
‫وعفملٖہب‪ ،‬وعفملٖہب‪ِ ،‬‬
‫رحفرج(ریغرصنمف) وعفملٖہب افلع‪،‬وعفملٖہب‬ ‫افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫افلع اضمفاہیل‪،‬اضمفاہیل‬ ‫افلع‪ ،‬وعفملٖہب‪،‬وعفملٖہب‬ ‫دتبما‬ ‫انبئِافلع‬

‫َۡف ْی ًقا َك َّذبْت ُْم۫ َو َ ِِف ْی ًقا َت ْق ُتلُ ْو َن ﴿‪َ ﴾۸۷‬و قَالُ ْوا ُقلُ ْوب ُ َنا‬ ‫سؕ اَ َفک ُ َّل َما َج ٓا َء ُك ْم َر ُس ْول ٌۢ ب ِ َما َۡل َت ْہ ٰٓوی اَ ْنف ُُسکُ ُم ْ‬
‫اس َتکْب َ ْرتُ ْمۚ ف َ ِ‬ ‫بِرُ ْو ِح ا ْل ُق ُد ِ‬
‫↑↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫↑ ↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↙‬
‫دتبما‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب‪،‬افلع‬ ‫افلع‬ ‫افلع‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫افلع‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬

‫ْفؕ بَ ْل َّل َع َن ُہ ُم اهللُ بِکُ ْ ِ‬

‫ۡفہ ِ ْم َف َقل ِ ْی ًَل َّما یُ ْؤ ِمنُ ْو َن ﴿‪﴾۸۸‬‬ ‫غُل ٌ‬
‫←‬ ‫←‬ ‫↙ ↙‬ ‫← ↑‬ ‫↑‬
‫دتبما‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل احل‬ ‫وعفملٖہب‪،‬افلع‬ ‫ربخ‬

‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫العتم‬

‫اضمرعزجموم اضمرعوصنمب‬ ‫امسرجمور‬ ‫امسوصنمب‬ ‫امسرموفع‬ ‫احتل‬

‫‪39‬‬
 ‫رعیبرگارمئ( ِ‬
‫اصول حنو)‬
‫(صفحہ ‪ ،13‬البقرة‪)89-93 :‬‬

‫ل َی ْس َت ْفت ِ ُح ْو َن َعل َی َّال ِذیْ َن َك َ ُ‬

‫ۡف ْواۚۖ َف َل َّما َج ٓا َءہُ ْم َّما َ َ‬
‫عف ُْوا‬ ‫َو َل َّما َج ٓا َءہُ ْم ك ِ ٰت ٌب ِّم ْن ع ِ ْن ِد اهللِ ُم َص ِّد ٌق ِّل َما َم َع ُہ ْمۙ َو کَان ُْوا ِم ْن ق َْب ُ‬
‫← ←‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫← ↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙ ↙‬ ‫← ↑‬
‫وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج وعفملہیف‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل تفص‬ ‫افلع‬ ‫وعفملٖہب‬

‫ۡف ْوا ب ِ َم ۤا اَنْزَ َل اهللُ َب ْغ ًیا اَ ْن ُّی َنزِّ َل اهللُ ِم ْن ف َْضل ِ ٖہ َعلٰی َم ْن َّیشَ ٓا ُء‬ ‫ۡفیْ َن ﴿‪ ﴾۸۹‬بِئ َْس َما ْ‬
‫اشت َ َر ْوا ب ِ ۤ ٖہ اَ ْنف َُس ُہ ْم اَ ْن یَّکْ ُ ُ‬ ‫َك َ ُ‬
‫ۡف ْوا ب ِ ٖہ۫ َفل َْع َن ُۃ اهللِ َعل َی ا ْلکٰ ِ ِ‬
‫↙‬ ‫↙ ↙‬ ‫↑‬ ‫↑ ←‬ ‫↙‬ ‫← ↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬
‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج افلع وعفملألَّہلجٖ‬ ‫ِ‬
‫رحفرج وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج دتبما‪،‬اضمفاہیل‬

‫ۡفیْ َن َع َذ ٌ‬
‫اب ُّمہِي ٌْن ﴿‪َ ﴾۹۰‬و اِذَا ق ِ ْی َل َل ُہ ْم ٰا ِمنُ ْوا ب ِ َم ۤا اَنْزَ َل اهللُ قَالُ ْوا ن ُ ْؤ ِم ُن ب ِ َم ۤا اُنْز ِ َل َع َل ْی َنا َو‬ ‫ِم ْن ع َِباد ِ ٖہۚ ف ََب ٓا ُء ْو بِ َغ َضبٍ َعلٰی غ ََضبٍ ؕ َو ل ِ ْلکٰ ِ ِ‬
‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙ ↙‬
‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫دتبما‪،‬تفص‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬

‫ۡف ْو َن ب ِ َما َو َر ٓا َء ٗہ٭ َو ہُ َو ا ْل َح ُّق ُم َص ِّدقًا لِّ َما َم َع ُہ ْمؕ ُق ْل َفل ِ َم َت ْق ُتلُ ْو َن اَنۢۡب ِ َی ٓا َء اهللِ ِم ْن ق َْب ُ‬
‫ل ا ِ ْن ُك ْنت ُْم ُّم ْؤ ِمنِي ْ َن ﴿‪َ ﴾۹۱‬و َل َق ْد َج ٓا َء ُك ْم‬ ‫یَکْ ُ ُ‬
‫←‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫← ↙‬ ‫←↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↑ ↑‬ ‫← ↙‬ ‫↙‬
‫وعفملٖہب‬ ‫ربخُ َّک َّان‬ ‫امسُ َّک َّان‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج وعفملہیف‪،‬اضمفاہیل‬ ‫زییمت‬ ‫دتبما‪،‬ربخ‬ ‫ِ‬
‫رحفرج وعفملہیف‪،‬اضمفاہیل‬

‫ُّم ْو ٰسی بِا ْلب َ ِّی ٰنتِ ث ُ َّم َّات َخ ْذتُ ُم ا ْل ِع ْج َل ِم ۢۡن َب ْع ِد ٖہ َو اَۡمُتۡن ٰظل ِ ُم ْو َن ﴿‪َ ﴾۹۲‬و اِذْ اَ َخ ْذنَا ِم ْی َثا َقکُ ْم َو َرف َْع َنا ف َْو َقکُ ُم ُّ‬
‫الط ْو َرؕ خ ُُذ ْوا َم ۤا ٰا َت ْی ٰنکُ ْم بِ ُق َّوۃ ٍ‬
‫↙‬ ‫↑←‬ ‫←‬ ‫↑ ← ↙ ←‬ ‫← ↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙ ↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↑‬
‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل افلع وعفملہیف‪،‬اضمفاہیل‪،‬وعفملٖہب وعفملٖہب افلع‪،‬وعفملٖہب‬ ‫افلع‬ ‫دتبما‪،‬ربخ‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫افلع‬

‫ۡفہ ِ ْمؕ ُق ْل بِئ َْس َما َیاْ ُمرُ ُك ْم ب ِ ۤ ٖہ اِیْ َمانُکُ ْم ا ِ ْن ُك ْنت ُْم ُّم ْؤ ِمنِي ْ َن ﴿‪﴾۹۳‬‬
‫ُُشب ُ ْوا ف ِ ْی ُقلُ ْوبِہِ ُم ا ْل ِع ْج َل بِکُ ْ ِ‬
‫اس َم ُع ْواؕ قَالُ ْوا َسمِ ْع َنا َو َع َص ْی َنا٭ َو ا ْ ِ‬
‫َّو ْ‬
‫←‬ ‫↑‬ ‫↑ ↙‬ ‫← ↙‬ ‫←‬ ‫↙ ↙‬ ‫←‬ ‫↙ ↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬
‫امسُ َّک َّان‪،‬ربخُ َّک َّان‬ ‫ِ‬
‫رحفرج افلع‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬وعفملٖہب‬ ‫افلع‬ ‫افلع‬

‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫العتم‬

‫اضمرعزجموم اضمرعوصنمب‬ ‫امسرجمور‬ ‫امسوصنمب‬ ‫امسرموفع‬ ‫احتل‬

‫‪40‬‬
 ‫رعیبرگارمئ( ِ‬
‫اصول حنو)‬
‫(صفحہ ‪ ،14‬البقرة‪)94-101 :‬‬

‫س َف َت َم َّن ُوا ا ْل َم ْو َت ا ِ ْن ُك ْنت ُْم ٰص ِدقِي ْ َن ﴿‪َ ﴾۹۴‬و ل َْن یَّ َت َم َّن ْوہُ َابَ ًۢدا ب ِ َما ق ََّد َم ْت‬
‫هلل َخال ِ َص ًۃ ِّم ْن دُ ْو ِن ال َّنا ِ‬ ‫ُق ْل ا ِ ْن کَان َ ْت َلکُ ُم َّ‬
‫الد ُار ْاۡل ٰ ِ َ‬
‫َخ ُۃ ع ِ ْن َد ا ِ‬
‫↙‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫← ↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬
‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملہیف‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ربخُ َّک َّان‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪ ،‬اضمفاہیل‬ ‫امسُ َّک َّان‪،‬تفص وعفملہیف‪،‬اضمفاہیل ربخُ َّک َّان‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬

‫ف َس َن ٍۃۚ َو‬ ‫س َعلٰی َح ٰیوۃ ٍۚۖ َو ِم َن َّال ِذیْ َن اَ ْ َ‬

‫ُش ُك ْواۚۖ َی َو ُّد اَ َح ُدہُ ْم ل َْو ی َُع َّمرُ اَ ْل َ‬ ‫الظلِمِي ْ َن ﴿‪َ ﴾۹۵‬و َل َتج ِ َدن َّ ُہ ْم اَ ْ َ‬
‫َح َص ال َّنا ِ‬ ‫اَیْ ِدیْہِ ْمؕ َو اهللُ َعل ِ ْیم ٌۢب ِ ّٰ‬
‫← ↙‬ ‫↑ ↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↑ ↑‬ ‫← ↙‬
‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫افلعٖاضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫احل‪،‬اضمفاہیل‬ ‫المااتلدیک‪،‬وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل دتبما‪،‬ربخ‬

‫ان َع ُد ًّوا ِّلجِبْرِیْ َل َفاِن َّ ٗہ نَزَّ َل ٗہ َعلٰی َقلْب ِ َ‬

‫ک بِاِذْ ِن اهللِ‬ ‫اب اَ ْن ُّی َع َّم َرؕ َو اهللُ َب ِصي ْر ٌۢ ب ِ َما َی ْع َملُ ْو َن ﴿‪ُ ﴾۹۶‬ق ْل َم ْن ک َ َ‬
‫َما ہُ َو ب ِ ُمزَ ْحزِح ِ ٖہ ِم َن ا ْل َع َذ ِ‬
‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙↙‬ ‫←‬ ‫↑‬
‫←‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑ ↑‬ ‫↙‬ ‫↙ ↙‬ ‫↑‬
‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫رحفرج اِمسُا ِ َّن وعفملٖہب‬
‫ِ‬ ‫ربخُ َّک َّان‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫دتبما‪،‬ربخ‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬وعفملٖہب‬ ‫افلع‬

‫ان َع ُد ًّوا ِّل ّٰل ِہ َو َملٰٓئ ِ َکت ِٖہ َو ُر ُسل ِ ٖہ َو ِجبْرِیْ َل َو ِم ْیکٰى َل َفا ِ َّن اهللَ‬
‫ۡشی لِل ُْم ْؤ ِمنِي ْ َن ﴿‪َ ﴾۹۷‬م ْن ک َ َ‬
‫بَي ْ َن یَ َدیْ ِہ َو ہُ ًدی وَّ بُ ْ ٰ‬ ‫ُم َص ِّدقًا ِّل َما‬
‫←‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↙↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫←‬
‫اِمسُا ِ َّن‬ ‫وبہجفطع وبہجفطع وبہجفطع‬ ‫وبہجفطع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫احل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫احل‬ ‫احل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج وعفملہیف‪،‬اضمفاہیل‪،‬اضمفاہیل‬ ‫احل‬

‫ۡف ب ِ َہ ۤا ا ِ َّۡل ا ْل ٰف ِس ُق ْو َن ﴿‪﴾۹۹‬اَ َو ک ُ َّل َما ٰع َہ ُد ْوا َع ْہ ًدا ن َّ َب َذ ٗہ َ ِِفیْ ٌق ِّم ْن ُہ ْمؕبَ ْل ا َ ْكثَرُہُ ْم‬ ‫َع ُد ٌّو ِّل ْلکٰ ِ ِ‬
‫ۡفیْ َن ﴿‪َ ﴾۹۸‬و َل َق ْد اَنْزَ ْل َن ۤا اِل َْی َ‬
‫ک ٰایٰتٍۭ بَ ِّی ٰن ٍتۚ َو َما َیکْ ُ ُ‬
‫↑ ↙‬ ‫↙‬ ‫← ↑‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↑‬
‫افلع‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‪،‬افلع‬ ‫وعفملقلطم‬ ‫افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‪،‬تفص‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ربخُا ِ َّن‬

‫َم َع ُہ ْم ن َ َب َذ َ ِِفیْ ٌق ِّم َن َّال ِذیْ َن اُ ْوتُوا ا ْل ِک ٰت َبۙ‬

‫٭ ك ِ ٰت َب اهللِ‬ ‫َۡل یُ ْؤ ِمنُ ْو َن ﴿ ‪َ ﴾۱۰‬و َل َّما َج ٓا َءہُ ْم َر ُس ْو ٌل ِّم ْن ع ِ ْن ِد اهللِ ُم َص ِّد ٌق ِّل َما‬
‫↙‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫←↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙ ↙‬ ‫↑‬ ‫←‬
‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج وعفملہیف‪،‬اضمفاہیل‬ ‫تفص‬ ‫وعفملہیف‪،‬اضمفاہیل‬ ‫افلع‬ ‫وعفملٖہب‬

‫َو َر ٓا َء ظُ ُہ ْورِہ ِ ْم ک َ َان َّ ُہ ْم َۡل َی ْعل َُم ْو َن ﴿‪﴾۱۰۱‬‬

‫۫‬
‫←‬ ‫↙ ↙‬ ‫←‬
‫َّ‬
‫وعفملہیف‪،‬اضمفاہیل‪،‬اضمفاہیل امسُ اَّک َّن‬

‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫العتم‬

‫اضمرعزجموم اضمرعوصنمب‬ ‫امسرجمور‬ ‫امسوصنمب‬ ‫امسرموفع‬ ‫احتل‬

‫‪41‬‬
 ‫رعیبرگارمئ( ِ‬
‫اصول حنو)‬
‫(صفحہ ‪ ،15‬البقرة‪)102-105 :‬‬

‫ۡف ْوا ی َُع ِّل ُم ْو َن ال َّن َ‬ ‫َّ‬ ‫َّ‬ ‫َّ‬

‫ْح٭ َو َم ۤا اُنْز ِ َل‬ ‫اس ِّ‬
‫الس ْ َ‬ ‫ۡف ُسل َْی ٰم ُن َو لٰکِنَّ الش ٰی ِطي ْ َن َك َ ُ‬
‫َو ات َب ُع ْوا َما َت ْتلُوا الش ٰی ِطي ْ ُن َعلٰی ُمل ِْک ُسل َْی ٰم َنۚ َو َما َك َ َ‬
‫←‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫←‬
‫وعفملٖہب‪ ،‬وعفملٖہب‬ ‫ربخُلٰک ِ َّن‬ ‫امسُلٰک ِ َّن‬ ‫افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪ ،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‪،‬افلع‬

‫ۡفؕ َف َی َت َع َّل ُم ْو َن ِم ْن ُہ َما َما ی َ ُِّۡفق ُْو َن‬

‫ار ْو َت َو َما ُر ْو َتؕ َو َما ی َُع ِّل ٰم ِن ِم ْن اَ َح ٍد َحت ّٰی َی ُق ْو َ ۤۡل اِن َّ َما ن َ ْح ُن فِت ْ َن ٌۃ َف ََل َتکْ ُ ْ‬
‫َعل َی ا ْل َم َل َکي ْ ِن ب ِ َباب ِ َل َہ ُ‬
‫↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬
‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫افلع‪،‬وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬

‫َّ‬ ‫َّ‬
‫ب ِ ٖہ بَي ْ َن ا ْل َم ْر ِء َو َز ْو ِج ٖہؕ َو َما ہُ ْم بِ َض ٓا ِّریْ َن ب ِ ٖہ ِم ْن اَ َح ٍد اِۡل بِاِذْ ِن اهللِؕ َو َی َت َعل ُم ْو َن َما َی ُ ُّ‬
‫َضہُ ْم َو َۡل َی ْن َف ُع ُہ ْمؕ َو َل َق ْد َعل ِ ُم ْوا ل ََم ِن‬
‫↙‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↙ ↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬
‫المااتلدیک‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪ ،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج وعفملہیف‪،‬اضمفاہیل وبہجفطع‪،‬اضمفاہیل دتبما‬

‫اُش ْواب ِ ۤ ٖہ اَ ْنف َُس ُہ ْمؕ ل َْو کَان ُْوا َی ْعل َُم ْو َن ﴿‪َ ﴾۱۰۲‬و ل َْو اَن َّ ُہ ْم ٰا َمنُ ْوا َو َّات َق ْوا ل ََم ُث ْوبَ ٌۃ ِّم ْن ع ِ ْن ِد اهللِ‬ ‫ؕ‬
‫اشت َ ٰرى ُہ َما َل ٗہ فِی ْاۡل ٰ ِ َ‬
‫َخۃ ِ ِم ْن َخ ََل ٍق۟ۖ َو لَبِئ َْس َم َ َ‬ ‫ْ‬
‫↙ ↙‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫← ↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬
‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫دتبما‬ ‫اِمسُا ِ َّن‬ ‫ِ‬
‫رحفرج وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫المااتلدیک‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬

‫اب اَل ِ ْی ٌم ﴿‪َ ﴾۱۰۴‬ما َی َو ُّد َّال ِذیْ َن َك َ ُ‬

‫ۡف ْوا‬ ‫ۡفیْ َن َع َذ ٌ‬ ‫َخي ٌْرؕ ل َْو کَان ُْوا َی ْعل َُم ْو َن ﴿‪ ﴾۱۰۳‬ی ٰٓ َا ُّی َہا َّال ِذیْ َن ٰا َمنُ ْوا َۡل َت ُق ْولُ ْوا َراع ِ َنا َو ق ُْولُوا ان ْ ُظ ْرنَا َو ْ‬
‫اس َم ُع ْواؕ َو ل ِ ْلک ٰ ِ ِ‬
‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↑‬
‫افلع‬ ‫دتبما‪،‬تفص‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ربخ‬

‫ۡشكِي ْ َن اَ ْن ُّی َنزَّ َل َعل َْیکُ ْم ِّم ْن َخي ْر ٍ ِّم ْن َّربِّکُ ْمؕ َو اهللُ َی ْخ َت ُّص ب ِ َر ْح َمت ِٖہ َم ْن َّیشَ ٓا ُءؕ َو اهللُ ذُو ا ْلف َْض ِل ا ْل َعظ ِْی ِم ﴿‪﴾۱۰۵‬‬
‫ِم ْن اَ ْہ ِل ا ْل ِک ٰت ِب َو َۡل ا ْل ُم ْ ِ‬
‫↑‬ ‫↙‬ ‫↑ ↑‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬
‫ربخ‪۲‬‬ ‫ربخ‪ ،۱‬اضمفاہیل‬ ‫دتبما‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وبہجفطع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬

‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫العتم‬

‫اضمرعزجموم اضمرعوصنمب‬ ‫امسرجمور‬ ‫امسوصنمب‬ ‫امسرموفع‬ ‫احتل‬

‫‪42‬‬
 ‫رعیبرگارمئ( ِ‬
‫اصول حنو)‬
‫(صفحہ ‪ ،16‬البقرة‪)106-112 :‬‬

‫ک َّ‬
‫الس ٰم ٰو ِ‬
‫ت َو‬ ‫ت ب ِ َخي ْر ٍ ِّم ْن َہ ۤا َا ْو ِم ْثل ِ َہاؕ اَل َْم َت ْعل َْم َا َّن اهللَ َعلٰی کُلِّ َش ْی ٍء َق ِدیْ ٌر ﴿‪َ ﴾۱۰۶‬ال َْم َت ْعل َْم َا َّن اهللَ َل ٗہ ُم ْل ُ‬
‫َما ن َ ْن َس ْخ ِم ْن ٰایَ ٍۃ َا ْو ن ُ ْن ِس َہا نَاْ ِ‬
‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫↙ ↙‬ ‫←‬ ‫↙ ↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬
‫رحفرج ربخُا ِ َّن‪،‬اضمفاہیل‬
‫ِ‬ ‫اِمسُا ِ َّن‬ ‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل ربخُا ِ َّن‬
‫ِ‬ ‫اِمسُا ِ َّن‬ ‫رحفرج ِ‬
‫رحفرج ؟‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬

‫ؕو َما َلکُ ْم ِّم ْن ُد ْو ِن اهللِ ِم ْن وَّ ل ِ ٍٍّی َّو َۡل َن ِصي ْر ٍ﴿‪ ﴾۱۰۷‬اَ ْم تُرِیْ ُد ْو َن اَ ْن َت ْسـَلُ ْوا َر ُس ْو َلکُ ْم َك َما ُسئ ِ َل ُم ْو ٰسی ِم ْن ق َْب ُ‬
‫لؕ َو َم ْن یَّت ََب َّد ِل‬ ‫ض َ‬‫ْاۡل َ ْر ِ‬
‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫← ↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙ ↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬
‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫انبئِافلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وبہجفطع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫رحفرج ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬ ‫وبہجفطع‬

‫السب ِ ْی ِل ﴿‪َ ﴾۱۰۸‬و َّد َكثِي ٌْر ِّم ْن اَ ْہ ِل ا ْل ِک ٰت ِب ل َْو َیرُ ُّد ْونَکُ ْم ِّم ۢۡن َب ْع ِد اِیْ َمانِکُ ْم ُك َّف ًاراۚۖ َح َس ًدا ِّم ْن ع ِ ْن ِد اَ ْن ُف ِسہِ ْم‬
‫اۡلیْ َما ِن َف َق ْد َض َّل َس َو ٓا َء َّ‬ ‫ا ْلکُ ْ َ‬
‫ۡف ب ِ ْ ِ‬
‫↙ ↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↙ ↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫←‬
‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملألہلج‬ ‫احل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫افلع‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‬

‫هلل ب ِ َا ْمر ِ ٖہؕ ا ِ َّن اهللَ َعلٰی کُلِّ َش ْی ٍء َق ِدیْ ٌر ﴿‪َ ﴾۱۰۹‬و اَق ِ ْی ُموا الصَّ لٰو َۃ َو ٰاتُوا الزَّكٰو َۃؕ َو‬
‫ِّم ۢۡن َب ْع ِد َما َت َبي َّ َن َل ُہ ُم ا ْل َح ُّقۚ فَا ْعف ُْوا َو ْاص َف ُح ْوا َحت ّٰی یَاْت َِی ا ُ‬
‫←‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫↙ ↙‬ ‫←‬ ‫↙↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↙‬
‫وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ربخُا ِ َّن‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل اِمسُا ِ َّن‬
‫ِ‬ ‫افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬

‫َما ُت َق ِّد ُم ْوا ِۡل َ ْن ُف ِسکُ ْم ِّم ْن َخي ْر ٍ َتج ِ ُد ْوہُ ع ِ ْن َد اهللِؕ ا ِ َّن اهللَ ب ِ َما َت ْع َملُ ْو َن َب ِصي ٌْر ﴿‪َ ﴾۱ ۰‬و قَالُ ْوا ل َْن یَّ ْد ُخ َل ا ْل َج َّن َۃ ا ِ َّۡل َم ْن ک َ َ‬
‫ان ہُ ْو ًدا َا ْو‬
‫←‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫← ← ↙‬ ‫↙‬ ‫↙ ↙‬
‫ربخُ َّک َّان‬ ‫وعفملہیف‬ ‫دتبما‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب وعفملہیف‪،‬اضمفاہیل اِمسُا ِ َّن‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬

‫ِہّٰلِل َو ہُ َو ُم ْح ِس ٌن َف َل ۤٗہ اَ ْجرُ ٗہ‬ ‫ْک اَ َمان ُِّی ُہ ْمؕ ُق ْل َہاتُ ْوا ب ُ ْر َہانَکُ ْم ا ِ ْن ُك ْنت ُْم ٰصدِقِي ْ َن ﴿‪ ﴾۱ ۱‬بَلٰی٭ َم ْن اَ ْسل ََم َو ْج َہ ٗہ‬ ‫َن ٰ ٰ‬
‫ٰصیؕ تِل َ‬
‫↑↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫←↙‬ ‫←‬ ‫← ↙‬ ‫↑ ↙‬ ‫↑‬ ‫←‬
‫رحفرج ربخ‪،۲‬اضمفاہیل‬
‫ِ‬ ‫دتبما‪،‬ربخ‪۱‬‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ربخُ َّک َّان‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫دتبما‪،‬ربخ‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وبہجفطع‬

‫َو َۡل َخ ْو ٌف َعل َْیہِ ْم َو َۡل ہُ ْم َی ْحزَن ُْو َن ﴿‪﴾۱ ۲‬‬ ‫ع ِ ْن َد َرب ِّٖہ۪‬
‫↑‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫← ↙↙‬
‫دتبما‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫دتبما‬ ‫وعفملہیف‪،‬اضمفاہیل‪،‬اضمفاہیل‬

‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫العتم‬

‫اضمرعزجموم اضمرعوصنمب‬ ‫امسرجمور‬ ‫امسوصنمب‬ ‫امسرموفع‬ ‫احتل‬

‫‪43‬‬
 ‫رعیبرگارمئ( ِ‬
‫اصول حنو)‬
‫(صفحہ ‪ ،17‬البقرة‪)113-119 :‬‬

‫ک قَا َل َّال ِذیْ َن‬

‫ٰصی ل َْی َستِ ا ْل َی ُہ ْو ُد َعلٰی َش ْی ٍءۙ وَّ ہُ ْم َی ْتلُ ْو َن ا ْل ِک ٰت َبؕ َكذٰ ل ِ َ‬ ‫ٍ‬
‫ٰصی َعلٰی َش ْیء۪ َّو قَالَتِ ال َّن ٰ ٰ‬
‫َو قَالَتِ ا ْل َی ُہ ْو ُد ل َْی َستِ ال َّن ٰ ٰ‬
‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬
‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫دتبما‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫افلع‬ ‫افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫افلع‬ ‫افلع‬

‫َی ْو َم ا ْلق ِ ٰی َم ِۃ ف ِ ْ َمۡی کَان ُْوا ف ِْی ِہ َی ْخ َتلِف ُْو َن ﴿‪َ ﴾۱ ۳‬و َم ْن اَظْ َل ُم ِم َّم ْن َّم َن َع َم ٰسج ِ َد اهللِ اَ ْن ُّی ْذ َ َ‬
‫َک‬ ‫َۡل َی ْعل َُم ْو َن ِم ْث َل ق َْولِہِ ْمۚ فَاهللُ َی ْحکُ ُم بَ ْی َن ُہ ْم‬
‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫← ↙‬ ‫↑‬ ‫← ↙↙‬
‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل وہجمل‪،‬وصنمب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫امسلیضفت‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملہیف‪،‬اضمفاہیل وعفملہیف‪،‬اضمفاہیل ِ‬
‫رحفرج‬ ‫دتبما‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‪،‬اضمفاہیل‬

‫اب َعظ ِْی ٌم ﴿‪﴾۱ ۴‬‬ ‫ان َل ُہ ْم اَ ْن یَّ ْد ُخلُ ْو َہ ۤا ا ِ َّۡل َخ ٓائ ِ ِفي ْ َن۬ؕۖ َل ُہ ْم فِی ُّ‬
‫الدن ْ َیا خِزْ ٌی َّو َل ُہ ْم فِی ْاۡلٰ ِ َ‬
‫َخۃ ِ َع َذ ٌ‬ ‫ک َما ک َ َ‬
‫َخاب ِ َہاؕ اُولٰٓئ ِ َ‬
‫اس ُم ٗہ َو َسعٰی ف ِ ْی َ َ‬
‫ف ِْی َہا ْ‬
‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↙ ↙‬ ‫↑↙‬ ‫↙‬
‫دتبما‪،‬تفص‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫دتبما‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫احل‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪ ،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج انبئِافلع‪،‬اضمفاہیل‬

‫ۡش ُق َو ا ْل َم ْغر ِ ُب٭ َف َایْ َن َما تُ َو ُّل ْوا َف َث َّم َو ْج ُہ اهللِؕ ا ِ َّن اهللَ َوا ِس ٌع َعل ِ ْی ٌم ﴿‪َ ﴾۱ ۵‬و قَالُوا َّات َخ َذ اهللُ َول ًَداۙ ُس ْب ٰح َن ٗہؕبَ ْل َّل ٗہ َما فِی َّ‬
‫الس ٰم ٰو ِ‬
‫ت‬ ‫َو ِہّٰلِل ا ْل َم ْ ِ‬
‫↙‬ ‫↙‬ ‫← ↙‬ ‫↑ ←‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬
‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملقلطم‪،‬اضمفاہیل‬ ‫افلع‪،‬وعفملٖہب‬ ‫اِمسُا ِ َّن‪،‬ربخُا ِ َّن‪،۱‬ربخُا ِ َّن‪۲‬‬ ‫ربخ دتبما‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وبہجفطع‬ ‫دتبما‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬

‫ضؕ َو اِذَا ق َٰٓضی اَ ْم ًرا َفاِن َّ َما َی ُق ْو ُل َل ٗہ ُك ْن ف ََیکُ ْو ُن ﴿‪َ ﴾۱ ۷‬و قَا َل َّال ِذیْ َن َۡل َی ْعل َُم ْو َن ل َْو‬ ‫ضؕ ک ُ ٌّل َّل ٗہ ٰقنِت ُْو َن ﴿‪ ﴾۱ ۶‬بَ ِدیْ ُع َّ‬
‫الس ٰم ٰو ِ‬
‫ت َو ْاۡل َ ْر ِ‬ ‫َو ْاۡل َ ْر ِ‬
‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑ ↙‬ ‫↑‬
‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫دتبما‪،‬اضمفاہیل‪ ،‬وبہجفطع‬ ‫ربخ‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫دتبما‬ ‫وبہجفطع‬

‫ک قَا َل َّال ِذیْ َن ِم ْن ق َْبلِہِ ْم ِّم ْث َل ق َْولِہِ ْمؕ َتشَ ابَ َہ ْت ُقلُ ْوب ُ ُہ ْمؕ ق َْد بَ َّی َّنا ْاۡلٰیٰتِ ل ِ َق ْوم ٍ ُّی ْوقِنُ ْو َن ﴿‪﴾۱ ۸‬‬
‫َۡل یُک َ ِّل ُم َنا اهللُ اَ ْو َتاْت ِ ْی َن ۤا ٰایَ ٌۃؕ َكذٰ ل ِ َ‬
‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫↑ ↙‬ ‫↙ ↙‬ ‫←‬ ‫↙ ↙‬ ‫↙‬ ‫←↑‬ ‫← ↑‬
‫افلع وعفملٖہب ِ‬
‫رحفرج‬ ‫افلع‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪ ،‬اضمفاہیل وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‪،‬افلع‬ ‫وعفملٖہب‪،‬افلع‬

‫اِن َّ ۤا اَ ْر َس ْل ٰن َ‬
‫ک بِا ْل َح ِّق َب ِشي ْ ًرا وَّ ن َ ِذیْ ًراۙ َّو َۡل ُت ْس َئ ُ‬
‫ل َع ْن اَ ْص ٰح ِب ا ْل َج ِح ْی ِم ﴿‪﴾۱ ۹‬‬
‫↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↑←‬ ‫←‬
‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫احل‪،‬وبہجفطع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫اِمسُا ِ َّن افلع‪،‬وعفملٖہب‬

‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫العتم‬

‫اضمرعزجموم اضمرعوصنمب‬ ‫امسرجمور‬ ‫امسوصنمب‬ ‫امسرموفع‬ ‫احتل‬

‫‪44‬‬
 ‫رعیبرگارمئ( ِ‬
‫اصول حنو)‬
‫(صفحہ ‪ ،18‬البقرة‪)120-126 :‬‬

‫ٰصی َحت ّٰی َتتَّب ِ َع ِم َّل َت ُہ ْم ؕ ُق ْل ا ِ َّن ہُ َدی اهللِ ہُ َو ا ْل ُہ ٰدیؕ َو َلئ ِ ِن َّات َب ْع َت َا ْہ َو ٓا َءہُ ْم َب ْع َد َّال ِذ ْی‬
‫ک ا ْل َی ُہ ْو ُد َو َۡل ال َّن ٰ ٰ‬
‫َو ل َْن َت ْر ٰضی َع ْن َ‬
‫↙‬ ‫←‬ ‫← ↙‬ ‫↙ ↑ ↑‬ ‫←‬ ‫← ↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬
‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل وعفملہیف‪،‬اضمفاہیل‬ ‫المااتلدیک‬ ‫دتبما‪،‬ربخ‬ ‫اِمسُا ِ َّن‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وبہجفطع‬ ‫افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬

‫ؔ اَ َّل ِذیْ َن ٰا َت ْی ٰن ُہ ُم ا ْل ِک ٰت َب َی ْتلُ ْون َ ٗہ َح َّق ت ََِل َوت ِٖہؕ اُولٰٓئ ِ َ‬

‫ک یُ ْؤ ِمنُ ْو َن ب ِ ٖہؕ َو َم ْن‬ ‫َک ِم َن اهللِ ِم ْن وَّ ل ِ ٍٍّی َّو َۡل َن ِصي ْر ٍ﴿‪﴾۱۲۰‬‬
‫َج ٓا َء َک ِم َن ا ْل ِعل ِْمۙ َما ل َ‬
‫↙‬ ‫↙ ↙‬ ‫←‬ ‫↑ ←‬ ‫↑ ← ←‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫←‬
‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫افلع‪،‬وعفملٖہب وعفملٖہب افلع‪،‬وعفملٖہب وعفملقلطم‪،‬اضمفاہیل‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وبہجفطع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‬

‫َْک ْوا ن ِْع َمتِ َی َّالتِ ۤۡی اَ ْن َع ْم ُت َعل َْیکُ ْم َو اَن ِّ ْی ف ََّض ْل ُتکُ ْم َعل َی ا ْل ٰع َلمِي ْ َن ﴿‪َ ﴾۱۲۲‬و َّات ُق ْوا َی ْو ًما‬
‫ۡس ٓا ِءیْ َل اذ ُ ُ‬
‫ِس ْو َن ﴿‪ ﴾۱۲۱‬ی ٰ َبنِ ۤۡی ا ِ ْ َ‬ ‫ۡف ب ِ ٖہ َفاُولٰٓئ ِ َ‬
‫ک ہُ ُم ا ْل ٰخ ِ ُ‬ ‫یَّکْ ُ ْ‬
‫←‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫← ↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬
‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫رحفرج اِمسُا ِ َّن‬
‫ِ‬ ‫افلع‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫انمدیاضمف‬ ‫دتبما‪،‬ربخ‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬

‫ٰص ْو َن ﴿‪َ ﴾۱۲۳‬و اِذ ِابْ َتلٰٓی اِبْرٰ ٖہ َم َربُّ ٗہ بِکَل ِ ٰم ٍت َف َا َت َّم ُہنَّؕ‬ ‫َّۡل َت ْجز ِ ْی َنف ٌْس َع ْن َّنف ٍْس َش ْیئًا وَّ َۡل ُی ْق َب ُ‬
‫ل ِم ْن َہا َع ْد ٌل وَّ َۡل َت ْن َف ُع َہا َشفَا َع ٌۃ َّو َۡل ہُ ْم یُ ْن َ ُ‬
‫←‬ ‫↙‬ ‫← ↑↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↑‬
‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‪،‬افلع‪،‬اضمفاہیل‬ ‫دتبما‬ ‫وعفملٖہب‪،‬افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج انبئِافلع‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫افلع‬

‫الظلِمِي ْ َن ﴿‪َ ﴾۱۲۴‬و اِذْ َج َع ْل َنا ا ْلب َ ْی َت َم َثابَ ًۃ ِّلل َّنا ِ‬

‫س َو اَ ْم ًناؕ َو‬ ‫ک لِل َّنا ِ‬
‫س ا ِ َما ًماؕ قَا َل َو ِم ْن ذ ُِّریَّتِ ْیؕ قَا َل َۡل َی َنا ُل َع ْہدِی ّٰ‬ ‫قَا َل انِ ِّ ْی َجاعِلُ َ‬
‫←‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫↑ ↙‬ ‫↙↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↑ ↙‬ ‫↑‬
‫ِ‬
‫رحفرج وبہجفطع‬ ‫وعفملٖہب‪ ۱‬وعفملٖہب‪۲‬‬ ‫افلع‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫افلع‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج وعفملٖہب‬ ‫اِمسُا ِ َّن ربخُا ِ َّن‪،‬اضمفاہیل‬

‫الس ُج ْود ِ﴿‪َ ﴾۱۲۵‬و اِذْ قَا َل‬ ‫َّاتخ ِ ُذوا ِمن َّم َقام ِاِبر ٖہم ُمصلًّیؕ و َعہ ْدن َ ۤا الِی اِبر ٖہم و اِسمعِیل اَ ْن طَہِّرا بیتِی ل ِ َّلط ٓائ ِ ِفي ْ َن و ا ْل ٰع ِک ِفي ْ َن و َّ‬
‫الرك ِع ُّ‬
‫َ ُّ‬ ‫َ‬ ‫َ َْ َ‬ ‫َ ِ ٰٓ ْ ٰ َ َ ْ ٰ ْ َ‬ ‫ْٰ َ َ‬ ‫ْ ْ‬
‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫←↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↙‬
‫وبہجفطع‪،‬تفص‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬وبہجفطع‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬وبہجفطع‬ ‫افلع‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬

‫ۡف َفاُ َم ِّت ُع ٗہ َقل ِ ْی ًَل‬ ‫اِبْر ٖہ ُم َر ِّب ا ْج َع ْل ہٰ َذا بَل ًَدا ٰا ِم ًنا وَّ ْارزُ ْق اَ ْہ َل ٗہ ِم َن َّ‬
‫َخؕ قَا َل َو َم ْن َك َ َ‬
‫ت َم ْن ٰا َم َن ِم ْن ُہ ْم بِاهللِ َو ا ْل َی ْوم ِ ْاۡل ٰ ِ ِ‬
‫الث َمرٰ ِ‬ ‫ٰ‬
‫←‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫←↙‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↑‬
‫وعفملٖہب وعفملقلطم‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬تفص‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‪،۲‬تفص وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‪۱‬‬ ‫افلع انمدیٰ اضمف‬

‫اب ال َّنارِؕ َو بِئ َْس ا ْل َم ِصيْرُ ﴿‪﴾۱۲۶‬‬ ‫ث ُ َّم َا ْض َ ُّ‬

‫َط ۤٗہ الِٰی َع َذ ِ‬
‫↑‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫←‬
‫افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‬

‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫العتم‬

‫اضمرعزجموم اضمرعوصنمب‬ ‫امسرجمور‬ ‫امسوصنمب‬ ‫امسرموفع‬ ‫احتل‬

‫‪45‬‬
 ‫رعیبرگارمئ( ِ‬
‫اصول حنو)‬
‫(صفحہ ‪ ،19‬البقرة‪)127-134 :‬‬

‫السمِ ْی ُع ا ْل َعل ِ ْی ُم ﴿‪َ ﴾۱۲۷‬ربَّ َنا َو ا ْج َع ْل َنا ُم ْسل ِ َمي ْ ِن‬ ‫لؕ َربَّ َنا َت َق َّب ْل ِم َّناؕ اِن َّ َ‬
‫ک َان ْ َت َّ‬ ‫َو اِذْ َی ْر َف ُع اِبْرٰ ٖہ ُم ا ْل َق َواع َِد ِم َن ا ْلب َ ْیتِ َو ا ِ ْس ٰمع ِْی ُ‬
‫←‬ ‫←‬ ‫←↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫←↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬
‫وعفملٖہب‪۲‬‬ ‫انمدیٰ اضمف‪،‬اضمفاہیل وعفملٖہب‪۱‬‬ ‫ربخُا ِ َّن‪،۱‬ربخُا ِ َّن‪۱‬‬ ‫رحفرج اِمسُا ِ َّن‬
‫ِ‬ ‫انمدیٰ اضمف‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬وبہجفطع‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫افلع‬

‫ک اَن ْ َت ال َّت َّو ُ‬

‫اب ال َّرح ِ ْی ُم ﴿‪َ ﴾۱۲۸‬ربَّ َنا َو ا ْب َع ْث ف ِْیہِ ْم َر ُس ْو ًۡل ِّم ْن ُہ ْم‬ ‫َک َو ِم ْن ذ ُِّریَّت ِ َن ۤا ا ُ َّم ًۃ ُّم ْسل ِ َم ًۃ َّل َ‬
‫ک۪ َو اَرِنَا َم َنا ِس َک َنا َو تُ ْب َع َل ْی َناۚ اِن َّ َ‬ ‫ل َ‬
‫←‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫←↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫← ↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙↙ ←‬ ‫↙‬
‫ِ‬
‫رحفرج وعفملٖہب وعفملٖہب‬ ‫انمدیٰ اضمف‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ربخُا ِ َّن ‪،۱‬ربخُا ِ َّن‪۲‬‬ ‫اِمسُا ِ َّن‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫رحفرج وعفملٖہب‪،۱‬وعفملٖہب‪،۲‬اضمفاہیل‬
‫ِ‬ ‫رحفرج ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل وعفملٖہب‪،‬تفص‬ ‫ِ‬

‫ک اَن ْ َت ا ْل َعزِیْز ُا ْل َحک ِْی ُم ﴿‪َ ﴾۱۲۹‬و َم ْن یَّ ْرغ َُب َع ْن ِّم َّل ِۃ اِبْرٰ ٖہ َم ا ِ َّۡل َم ْن َس ِف َہ‬
‫َی ْتلُ ْوا َعل َْیہِ ْم ٰایٰت َِک َو ی َُعلِّ ُم ُہ ُم ا ْل ِک ٰت َب َو ا ْل ِحکْ َم َۃ َو یُزَكِّ ْیہِ ْمؕ اِن َّ َ‬
‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫←↙‬ ‫↙‬
‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ربخُا ِ َّن ‪،۱‬ربخُا ِ َّن‪۲‬‬ ‫اِمسُا ِ َّن‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫وبہجفطع‬ ‫وعفملٖہب‪،۱‬وعفملٖہب‪۲‬‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬

‫الصل ِ ِحي ْ َن ﴿‪ ﴾۱۳۰‬اِذْ قَا َل َل ٗہ َربُّ ۤٗہ اَ ْسل ِ ْمۙ قَا َل اَ ْسل َْم ُت ل ِ َر ِّب ا ْل ٰع َلمِي ْ َن ﴿‪َ ﴾۱۳۱‬و‬ ‫الدن ْ َیاۚ َو اِن َّ ٗہ فِی ْاۡل ٰ ِ َ‬
‫َخۃ ِ َلمِ َن ّٰ‬ ‫َنف َْس ٗہؕ َو َل َق ِد ْاص َط َف ْی ٰن ُہ فِی ُّ‬
‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↑←‬ ‫←↙‬
‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج افلع‪،‬اضمفاہیل‬ ‫المااتلدیک‪ِ ،‬‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫اِمسُا ِ َّن‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫افلع‪،‬وعفملٖہب‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‬

‫الدیْ َن َف ََل َت ُم ْوتُنَّ ا ِ َّۡل َو اَۡمُتۡن ُّم ْسل ِ ُم ْو َن ﴿‪ُ ﴾۱۳۲‬‬

‫ا ِ َّن اهللَ ْاص َطفٰی َلکُ ُم ِّ‬ ‫َو ّٰصی ب ِ َہ ۤااِبْرٰ ٖہ ُم بَن ِ ْی ِہ َو َی ْع ُق ْو ُبؕ ی ٰ َبنِ َّی‬
‫ؕ اَ ْم ك ْنت ُْم ُش َہ َد ٓا َء اِذْ َح َ َ‬
‫َض‬
‫←‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫←↙‬ ‫↑‬ ‫←↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬
‫ربخُ َّک َّان‬ ‫امسُ َّک َّان‬ ‫دتبما‪،‬ربخ‬ ‫ِ‬
‫رحفرج وعفملٖہب رضورابرضلور‬ ‫اِمسُا ِ َّن‬ ‫افلع‪ ۱‬وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل افلع‪ ۲‬انمدیٰ اضمف‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬

‫َو اِلٰـ َہ ٰابَ ٓائ َِک اِبْرٰ ٖہ َم َو ا ِ ْس ٰمع ِْی َل َو ا ِ ْس ٰح َق‬ ‫َی ْع ُق ْو َب ا ْل َم ْوتُ ۙ اِذْ قَا َل لِبَن ِ ْی ِہ َما َت ْعبُ ُد ْو َن ِم ۢۡن َب ْعد ِْیؕ قَالُ ْوا َن ْعبُ ُد اِل ٰ َہ َ‬
‫ک‬
‫←‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↙ ↙‬ ‫←‬ ‫←↙‬ ‫↙ ↙‬ ‫↙↙‬ ‫↑‬ ‫←‬
‫وبہجفطع‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل‪،‬اضمفاہیل وبہجفطع وبہجفطع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫افلع‬ ‫وعفملٖہب‬

‫ْک ا ُ َّم ٌۃ ق َْد َخل َْتۚ َل َہا َما َك َس َب ْت َو َلکُ ْم َّما َك َسبْت ُْمۚ َو َۡل ُت ْسـَلُ ْو َن َع َّما کَان ُْوا َی ْع َملُ ْو َن ﴿‪﴾۱۳۴‬‬
‫اِلٰـ ًہا َّواح ًِداۚۖ وَّ ن َ ْح ُن َل ٗہ ُم ْسل ِ ُم ْو َن ﴿‪ ﴾۱۳۳‬تِل َ‬
‫↑‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫←‬ ‫←‬
‫ربخُ َّک َّان‬ ‫َّ‬ ‫ِ‬
‫رحفرج امسُک َّان‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫دتبما‪،‬ربخ‬ ‫ربخ‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫دتبما‬ ‫وعفملقلطم‪،‬تفص‬

‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫العتم‬

‫اضمرعزجموم اضمرعوصنمب‬ ‫امسرجمور‬ ‫امسوصنمب‬ ‫امسرموفع‬ ‫احتل‬

‫‪46‬‬
 ‫رعیبرگارمئ( ِ‬
‫اصول حنو)‬
‫(صفحہ ‪ ،20‬البقرة‪)135-141 :‬‬

‫ۡشكِي ْ َن ﴿‪ ﴾۱۳۵‬ق ُْولُ ۤۡوا ٰا َم َّنا بِاهللِ َو َم ۤا اُنْز ِ َل ا ِ َل ْی َنا َو َم ۤا‬ ‫ٰصی َت ْہ َت ُد ْواؕ ُق ْل بَ ْل ِم َّل َۃ اِبْرٰ ٖہ َم َحن ِ ْیفًاؕ َو َما ک َ َ‬
‫ان ِم َن ا ْل ُم ْ ِ‬ ‫َو قَالُ ْوا ُك ْون ُْوا ہُ ْو ًدا َا ْو َن ٰ ٰ‬
‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫←‬
‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل احل‬ ‫؟‬ ‫ربخُ َّک َّان‪،‬وبہجفطع‬

‫اُنْز ِ َل الِٰٓی اِبْرٰ ٖہ َم َو ا ِ ْس ٰمع ِْی َل َو ا ِ ْس ٰح َق َو َی ْع ُق ْو َب َو ْاۡل َ ْس َبا ِط َو َم ۤا ا ُ ْوت َِی ُم ْو ٰسی َو ع ِْی ٰسی َو َم ۤا اُ ْوت َِی ال َّنب ِ ُّی ْو َن ِم ْن َّربِّہِ ْمۚ َۡل نُ َ ِّۡف ُق بَي ْ َن اَ َح ٍد‬
‫← ↙‬ ‫↙↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↙‬
‫وعفملہیف‪،‬اضمفاہیل‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‪،‬اضمفاہیل‬ ‫انبئِافلع‬ ‫وبہجفطع‬ ‫انبئِافلع‬ ‫وبہجفطع‬ ‫وبہجفطع وبہجفطع‬ ‫وبہجفطع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬

‫ۚو ا ِ ْن َت َو َّل ْوا َفاِن َّ َما ہُ ْم ف ِ ْی ِش َقا ٍقۚف ََس َیکْف ِْیکَ ُہ ُم اهللُۚ َو ہُ َو‬
‫ِّم ْن ُہ ْم۫ۖ َو ن َ ْح ُن َل ٗہ ُم ْسل ِ ُم ْو َن ﴿‪َ ﴾۱۳۶‬فا ِ ْن ٰا َمنُ ْوا بِمِ ْث ِل َم ۤا ٰا َم ْنت ُْم ب ِ ٖہ َف َق ِد ا ْہ َت َد ْوا َ‬
‫↑‬ ‫← ←↑‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬
‫دتبما‬ ‫وعفملٖہب‪،۱‬وعفملٖہب‪ ،۲‬افلع‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫دتبما‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ربخ‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫دتبما‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬

‫ۚو َم ْن اَ ْح َس ُن ِم َن اهللِ ِص ْب َغ ًۃ۫ وَّ ن َ ْح ُن َل ٗہ ٰعب ِ ُد ْو َن ﴿‪ُ ﴾۱۳۸‬ق ْل اَتُ َح ٓا ُّج ْون َ َنا فِی اهللِ َو ہُ َو َربُّ َنا َو َربُّکُ ْمۚ َو‬ ‫السمِ ْی ُع ا ْل َعل ِ ْی ُم ﴿‪﴾۱۳۷‬‬
‫ؕ ِص ْب َغ َۃ اهللِ َ‬ ‫َّ‬
‫↑↙‬ ‫↑↙‬ ‫↙ ↑‬ ‫↑←‬ ‫↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫← ↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬
‫رحفرج دتبما‪،‬ربخ‪ ،‬اضمفاہیل وبہجفطع‪ ،‬اضمفاہیل‬
‫ِ‬ ‫افلع‪،‬وعفملٖہب‬ ‫ربخ‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫دتبما‬ ‫زییمت‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملٖہب‪،‬اضمفاہیل دتبما ربخ(امسلیضفت)‬ ‫ربخ‪ ،۱‬ربخ‪۲‬‬

‫َل َن ۤا اَ ْع َمالُ َنا َو َلکُ ْم اَ ْع َما ُلکُ ْمۚ َو ن َ ْح ُن َل ٗہ ُم ْخل ِ ُص ْو َن ﴿‪﴾۱۳۹‬‬

‫ۙ اَ ْم َت ُق ْولُ ْو َن ا ِ َّن اِبْرٰ ٖہ َم َو ا ِ ْس ٰمع ِْی َل َو ا ِ ْس ٰح َق َو َی ْع ُق ْو َب َو ْاۡل َ ْس َب َاط کَان ُْوا ہُ ْو ًدا اَ ْو‬
‫←‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↑ ↙‬ ‫↙‬ ‫↑ ↙‬ ‫↙‬
‫ربخُ َّک َّان‬ ‫وبہجفطع‬ ‫وبہجفطع‬ ‫وبہجفطع‬ ‫وبہجفطع‬ ‫اِمسُا ِ َّن‬ ‫ربخ‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫رحفرج دتبما‪،‬اضمفاہیل ِ‬
‫رحفرج دتبما‪،‬اضمفاہیل دتبما‬ ‫ِ‬

‫ٰصیؕ ُق ْل َءاَۡمُتۡن اَ ْع َل ُم اَم ِاهللُؕ َو َم ْن اَظْ َل ُم ِم َّم ْن َك َت َم َش َہا َد ًۃ ع ِ ْن َد ٗہ ِم َن اهللِؕ َو َما اهللُ بِ َغاف ِ ٍل َع َّما َت ْع َملُ ْو َن ﴿‪ ﴾۱۴۰‬تِل َ‬
‫ْک ا ُ َّم ٌۃ ق َْد‬ ‫َن ٰ ٰ‬
‫↑‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↙‬ ‫←↙‬ ‫←‬ ‫↙‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑‬ ‫↑ ↑‬ ‫←‬
‫ربخ‬ ‫دتبما‬ ‫ربخ‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫دتبما‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫وعفملہیف‪،‬اضمفاہیل‬ ‫وعفملٖہب‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ربخ‬ ‫دتبما‬ ‫دتبما‬ ‫ربخ‬ ‫دتبما‬ ‫وبہجفطع‬

‫َخل َْتۚ َل َہا َما َك َس َب ْت َو َلکُ ْم َّما َك َسب ْ ُت ْمۚ َو َۡل ُت ْسـَلُ ْو َن َع َّما کَان ُْوا َی ْع َملُ ْو َن ﴿‪﴾۱۴۱‬‬
‫↙ ↑‬ ‫↙‬ ‫↙‬
‫ربخُ َّک َّان‬ ‫رحفرج امسُ َّک َّان‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬ ‫ِ‬
‫رحفرج‬

‫↙‬ ‫←‬ ‫↑‬ ‫العتم‬

‫اضمرعزجموم اضمرعوصنمب‬ ‫امسرجمور‬ ‫امسوصنمب‬ ‫امسرموفع‬ ‫احتل‬

‫‪47‬‬
 ‫رگارمئوساالت‬

‫ہحفص‪5‬‬ ‫ہحفص‪2‬‬
‫‪ 5.1‬انِ ِّْی َجاع ِ ٌل فِی ْاۡل َْر ِ‬
‫ض َخل ِْی َف ًۃ ؕ‬ ‫‪َ 2.1‬م ْن َی ُق ْو ُلںیمرھچیوااللمعویکںںیہنوہا؟‬
‫اہیں َخل ِْی َف ًۃارگوعفملےہوتلعفایکےہ؟‬ ‫‪ 2.2‬کُلِّ َش ْی ٍءوکیسنوجڑیےہ؟‬
‫اس ُج ُد ْوا ِۡل ٰ َد َم ف ََس َجد ُۤۡوا ا ِ َّ ۤۡل اِبْل ِْی َسؕ‬
‫‪َ 5.2‬و اِذْ ُق ْل َنا لِل َْملٰٓئ ِ َک ِۃ ْ‬
‫اہیں اِبْل ِْی َسسکوہجےسبصنیکاحتلںیمےہ؟‬ ‫ہحفص‪3‬‬
‫ک َۡل عِل َْم َل َن ۤا ا ِ َّۡل َما َع َّل ْمت َ َناؕ‬ ‫الس َم ٓا َء ب ِ َن ٓا ًء‬ ‫ِف ً‬
‫اشا َّو َّ‬ ‫ُ‬ ‫َّ‬
‫‪ 5.3‬قَال ُْوا ُس ْب ٰح َن َ‬ ‫ال ِذ ْی َج َع َل َلک ُم ْاۡل َْر َض ِ َ‬
‫کقلعتیکوجڑیےہایک؟اورےسیک؟‬
‫اہیں ُس ْب ٰح َن َ‬ ‫اشااورب ِ َن ٓا ًءیکاحتلِبصنیکوہجایکےہ؟‬
‫ِف ً‬
‫‪ 3.1‬يياں ِ َ‬
‫‪ 3.2‬ایکاحل(ادنروینایریبویناحتل)افلعیکاحتلوکیہایبنرکاتےہایوعفملیکاحتل‬
‫ہحفص‪6‬‬ ‫یھبایبنرکاتکسےہ؟‬
‫‪ُ 6.1‬ق ْل َنا ا ْہب ِ ُط ْوا ِم ْن َہا َجمِ ْی ًعاۚ‬
‫اہیں َجمِ ْی ًعااحلےہایک؟‬ ‫ہحفص‪4‬‬
‫َّ‬
‫‪َ 6.2‬فا ِ َّما َیاْت ِ َی َّنکُ ْم ِّمنِّ ْی ہُدً ی‬ ‫‪ 4.1‬فَات ُقوا ال َّن َار َّالتِ ْی َوق ُْودُهَا ال َّن ُ‬
‫اس َو ا ْل ِح َج َارۃُ‬
‫اہیںوقادعِرصفےکاطمقب ہُدً ی(افلع)رموفعےسیکےہ؟‬ ‫اہیں َوق ُْودُ‪،‬ال َّن ُ‬
‫اس اور اَ ْل ِح َج َارۃُ احتلِرعفںیمویکںںیہ؟‬
‫‪َّۡ 6.3‬ل َت ْجز ِ ْی َنف ٌْس َع ْن َّنف ٍْس َش ْیئًا‬ ‫‪ 4.2‬قَال ُْوا ٰهذَ ا َّال ِذ ْی ُر ِز ْق َنا ِم ْن ق َْب ُ‬
‫ل‬
‫اہیں َش ْیئًابصنیکوکیسناحتلںیمےہ؟‬ ‫تاہیںق َْب ُلاحتلِرعفںیمویکںےہ؟‬
‫َّ‬
‫‪َّ 6.4‬و َۡل ُی ْق َب ُل ِم ْن َہا َشفَا َع ٌۃ َّو َۡل یُ ْؤ َخ ُذ ِم ْن َہا َع ْد ٌل‬ ‫قاوردعبُ‬ ‫ُْ‬
‫كانبئِافلعوہےنیکوہجےساحتلِرعفںیمںیہ؟‬ ‫اہیں َشفَا َع ٌۃاور َع ْد ٌل ا‬ ‫ہشیمہقلعتیکوجڑیاكالہپامسوہےتںیہ‬
‫اوراناكدورساامسارگوموجدوہوتانیکاحتلےکاسھتاسھترحتکیھبدبیتل‬
‫ہحفص‪7‬‬ ‫ےہےسیج‪:‬‬
‫‪ 7.1‬ی َُس ْو ُم ْونَکُ ْم ُسو َء ال َْعذَ ا ِب‬ ‫کاورقَبل ِ َ‬
‫ک‬ ‫قَبلُ َ‬
‫ک ‪ ،‬قَبلَ َ‬

‫اہیں ُسو َء ال َْعذَ ِ‬

‫اباكایکرتہمجوہاگوجقلعتیکوجڑیےسزایدہاممتلثراتھکوہ؟‬ ‫نکیلارگاناكدورساامس(اضمفاہیل)اھکلوہاہنوہ۔(اور تااسیارثکوہاتیھبےہ)وتان‬
‫َّ‬
‫یکاحتلوتدبےلیگنکیلرحتکںیہندبےلیگےسیج‪:‬ذٰھا ْ ُ‬
‫ق‬

‫ہحفص‪8‬‬ ‫لاورأَنَا مِ ْن قَب ُ‬

‫ل‬ ‫َرأَی ْ ُت ٗہ قَب ُ‬
‫‪َّ 8.1‬و ق ُْول ُْوا ح َِّط ٌۃ‬ ‫ہکبج َح ْی ُثرہاحلںیماکییہرحتکےکاسھترظنآےئاگ۔احتلوتدبتلیوہیگنکیل‬

‫اہیںح َِّط ٌۃاحتلِرعفںیمویکں‪.‬ےہ؟‬ ‫آرخیرحتکںیمدبتیلیںیہنوہیگ۔‬

‫ۡف َلکُ ْم َخ ٰط ٰیکُ ْم‬ ‫َّ‬ ‫‪ 4.3‬ا ِ َّن اهللَ َۡل ی َْس َت ْحیٖۤ ا َْن َّی ْ ِ‬
‫َض َب َم َث ًَل َّما بَ ُع ْو َض ًۃ ف ََما ف َْو َق َہاؕ‬
‫‪ 8.2‬ن ْغ ِ ْ‬
‫ۡفرپرھچیوااللمعویکںوہاےہ؟‬ ‫َّ‬ ‫اہیں َۡل ی َْس َت ْحیٖۤ رپرھچیوااللمعوہےنےسایکدبتیلیآیئےہ؟اہیںف َْو َق َہاوعفملہیفٖ‬
‫اہیںن ْغ ِ ْ‬
‫‪ 8.3‬ف ََب َّد َل َّال ِذیْ َن ظَ ل َُم ْوا ق َْو ًۡل غَي ْ َر‬ ‫ےہایوعفملٖہب؟‬

‫اہیںق َْو ًۡل غَي ْ َرتفصیکوجڑیےہایک؟‬ ‫الس َم ٓا ِء ف ََس ّٰوى ُہنَّ َس ْب َع َس ٰم ٰو ٍتؕ‬ ‫‪ 4.4‬ث ُ َّم ْ‬
‫اس َت ٰٓوی الِ َی َّ‬
‫اہیں َس ْب َع َس ٰم ٰو ٍتوعفملٖہبںیہایدوافصتایتفصیکوجڑی؟‬

‫‪48‬‬
 ‫‪ 12.3‬ف َََل یُخ ََّف ُ‬
‫ف َع ْن ُہ ُم ال َْعذَ ُ‬
‫اب‬ ‫‪ 8.4‬فَا ْن َف َج َر ْت ِم ْن ُہ اث ْ َن َتا َع ْ َ‬
‫ۡش َۃ َع ْی ًناؕ‬
‫اباكاحتلِرعفںیمآانایکانبئِافلعوہےنیکوہجےسےہ؟‬ ‫اہیںال َْعذَ ُ‬ ‫اہیںاث ْ َن َتا َع ْ َ‬
‫ۡش َۃ َع ْی ًناوجڑیےہایدووعفملٖہب؟‬
‫‪َ 12.4‬و قَال ُْوا ُقل ُْوب ُ َنا غُل ٌ‬
‫ْفؕ‬ ‫ض ُم ْف ِس ِدیْ َن‬
‫‪َ 8.5‬و َۡل َت ْع َث ْوا فِی ْاۡل َْر ِ‬
‫ایکہلمجاہیمس( ُقل ُْوب ُ َنا غُل ٌ‬
‫ْف)وطبروعفملاامعتسلوہاتکسےہ؟‬ ‫اہیں ُم ْف ِس ِدیْ َناحلےہایزییمت؟‬
‫‪ 12.5‬بَ ْل َّل َع َن ُہ ُم اهللُ بِکُ ْ ِ‬
‫ۡفہ ِْم َف َقل ِْی ًَل َّما یُ ْؤ ِمنُ ْو َن‬ ‫خ ْج َل َنا‬
‫‪ 8.6‬فَا ْد ُع َل َنا َرب ََّک یُ ْ ِ‬
‫اہیں َف َقل ِْی ًَلیکاحتلِبصنیکایکوہجےہ؟‬ ‫خ ْجرپرھچیوااللمعویکںوہاےہ؟‬
‫اہیںیُ ْ ِ‬
‫الذ َّل ُۃ َو ال َْم ْس َک َن ُۃ‬
‫ضبَ ْت َعل َْیہِ ُم ِّ‬
‫‪َ 8.7‬و ُ ِ‬
‫ہحفص‪13‬‬ ‫الذ َّل ُۃاحتلِرعفںیمویکںےہ؟‬
‫اہیں ِّ‬
‫‪َ 13.1‬و َل َّما َج ٓا َءہُ ْم ك ِ ٰت ٌب ِّم ْن ع ِ ْن ِد اهللِ ُم َص ِّد ٌق ِّل َما َم َع ُہ ْم‬ ‫‪ 8.8‬ذٰل َِک ب ِ َان َّ ُہ ْم کَان ُْوا َیکْ ُ ُ‬
‫ۡف ْو َن‬
‫اہیں ُم َص ِّد ٌقاحتلِبصنںیمویکںےہ؟‬ ‫رحفرجےکدعبامسیکاجبےئرحف(أَ َّن)اانثتستںیمےسےہایک؟‬ ‫اہیںب ِ َان َّ ُہ ْمںیم ِ‬
‫اشت َ َر ْوا ب ِ ۤ ٖہ اَنْف َُس ُہ ْم ا َْن یَّکْ ُ ُ‬
‫ۡف ْوا ب ِ َم ۤا اَنْزَ َل اهللُ َب ْغ ًیا‬ ‫‪ 13.2‬بِئ َْس َما ْ‬
‫اہیں َب ْغ ًیابصنیکوکیسناحتلںیمےہ؟‬ ‫ہحفص‪9‬‬
‫‪َ 13.3‬و ہُ َو ا ْل َح ُّق ُم َص ِّدقًا ِّل َما َم َع ُہ ْم‬ ‫‪ 9.1‬ث ُ َّم َت َو َّلیْت ُْم ِّمنۢۡ َب ْع ِد ذٰل َِکۚ اور َع َوان ٌۢبَي ْ َن ذٰل ِ َ‬
‫کؕںیم ٰذکِلَّاضمفاہیلےہایک؟‬
‫اہیں ُم َص ِّدقًا اور َم َع ُہ ْمبصنیکوکیسناحتلںیمںیہ؟‬ ‫‪ 9.2‬قَا َل اَعُ ْوذُ بِاهللِ ا َْن ا َ ُك ْو َن ِم َن ا ْل ٰجہِلِي ْ َن‬
‫‪ 13.4‬قَال ُْوا َسمِ ْع َنا َو َع َص ْی َنا‬ ‫اہیںا َ ُك ْو َنرپوھتہڑیوااللمعویکںںیہنوہا؟‬
‫‪ 9.3‬قَا َل اِن َّ ٗہ َی ُق ْو ُل اِن َّ َہا بَ َ َّ‬
‫اسہلمجہیلعفںیمایکوکیئوعفملےہ؟ایکہلمجاہیمسیسکہلمجہیلعفاكوعفملوہاتکسےہ؟‬ ‫ُق ٌۃ ۡل فَار ٌِض َّو َۡل ب ِ ْ ٌ‬
‫رک‬ ‫َ‬
‫اہیں َّۡل فَار ٌِضتفصےہایک؟‬
‫ہحفص‪14‬‬
‫َخۃُ ع ِ ْن َد اهللِ َخال ِ َص ًۃ‬ ‫‪ُ 14.1‬ق ْل ا ِ ْن کَان َ ْت َلکُ ُم َّ‬
‫الد ُار ْاۡل ٰ ِ َ‬ ‫ہحفص‪10‬‬
‫اہیں َخال َِص ًۃ بصنیکوکیسناحتلںیمےہ؟‬ ‫‪ 10.1‬ث ُ َّم ق ََس ْت ُقل ُْوبُکُ ْم ِّمنۢۡ َب ْع ِد ذٰل َِک َفہِ َی کَالْ ِح َج َارۃ ِاَ ْو اَ َش ُّد ق َْس َو ًۃؕ‬
‫س َعلٰی َح ٰیوۃ ٍۚۖ‬ ‫‪َ 14.2‬و َل َتج ِ َدن َّ ُہ ْم ا ْ َ‬
‫ََح َص ال َّنا ِ‬ ‫اہیں ق َْس َو ًۃ ِ‬
‫وعفملقلطمےہایزییمت؟‬
‫ََح َص ال َّنا ِ‬
‫سوکیسنوجڑیےہ؟‬ ‫اہیں ا ْ َ‬ ‫‪َ 10.2‬ی َت َف َّجرُ ِم ْن ُہ ْاۡلَن ْ ٰہرُؕ‬
‫ْف َس َن ٍۃۚ‬
‫‪ 14.3‬یَ َو ُّد اَ َح ُدہُ ْم ل َْو ی َُع َّمرُ اَل َ‬ ‫اہیںعمجرسکمےکےئلذمرکوادحاكاامعتسلایکاینثتسمتںیمےسےہ؟‬
‫ْف َس َن ٍۃوکیسنوجڑیےہ؟‬
‫اہیںاَل َ‬
‫ک بِاِذْ ِن اهللِ ُم َص ِّدقًا ِّل َما بَي ْ َن َی َدیْ ِہ َو ہُدً ی‬
‫ان َعد ًُّوا ِّلجِبْرِیْ َل َفاِن َّ ٗہ نَزَّ َل ٗہ َعلٰی َقلْب ِ َ‬
‫‪ُ 14.4‬ق ْل َم ْن ک َ َ‬ ‫ہحفص‪11‬‬
‫ۡشی لِل ُْم ْؤ ِمنِي ْ َن ﴿‪﴾۹۷‬‬
‫َّو بُ ْ ٰ‬ ‫‪11.1‬ث ُ َّم َت َو َّل ْیت ُْم ا ِ َّۡل َقل ِْی ًَل ِّم ْنکُ ْم َو اَۡمُتۡن ُّم ْعر ِ ُض ْو َن‬

‫اہیں ُم َص ِّدقًا‪ ،‬ہُدً یاوربُ ْ ٰ‬

‫ۡشیبصنیکوکیسناحتلںیمںیہ؟‬ ‫اہیں َقل ِْی ًَلاحتلِبصنںیمویکںےہ؟‬
‫‪َ 14.5‬م ْن ک َ َ‬
‫ان َعد ًُّوا‬
‫اہیں َع ُد ًّوا بصنیکوکیسناحتلںیمےہ؟‬ ‫ہحفص‪12‬‬
‫ۡف ب ِ َہ ۤا ا ِ َّۡل ا ْل ٰف ِس ُق ْو َن‬
‫‪َ 14.6‬و َما َیکْ ُ ُ‬ ‫ْح ٌم َعل َْیکُ ْم ا ِ ْ َ‬
‫َخا ُج ُہ ْمؕ‬ ‫‪َ 12.1‬و ا ِ ْن یَّاْتُ ْو ُك ْم ا ٰ ٰ‬
‫ُۡسی ُت ٰف ُد ْوہُ ْم َو ہُ َو ُم َ َّ‬
‫اہیںالْ ٰف ِس ُق ْو َنرموفعویکںےہ؟‬ ‫ُۡسیوعفملہلٗایاحل؟‬
‫اہیںا ٰ ٰ‬
‫‪ 14.7‬اَ َو ک ُ َّل َما ٰع َہ ُد ْوا َع ْہدً ا‬ ‫‪َ 12.2‬و َی ْو َم ا ْلق ِٰی َم ِۃ یُ َر ُّد ْو َن الِٰٓی ا ََش ِّد ال َْعذَ ا ِبؕ‬
‫اہیں َع ْہدً اایکوعفملقلطمےہ؟‬ ‫ا ََش ِّد امسلیضفتوہےنیکوہجےسریغرصنمفےہنکیلرھپیھباسیکاحتلِرجںیم‬
‫رسکہ(زری)ےہ۔ایکااسیڈلب(اسکیں)رحوفیکوہجےسےہ؟‬

‫‪49‬‬
 ‫‪ 18.2‬ا ََّل ِذیْ َن ٰا َت ْینٰ ُہ ُم ا ْل ِک ٰت َب یَ ْتل ُْون َ ٗہ َح َّق ت ََِل َوت ِ ٖہؕ‬ ‫‪ 14.8‬ن َ َبذَ ِفَ ِ یْ ٌق ِّم َن َّال ِذیْ َن اُ ْوتُوا ا ْل ِک ٰت َبۙ‬
‫٭ ك ِ ٰت َب اهللِ َو َر ٓا َء ظُ ُہ ْورِہ ِْم ک َ َان َّ ُہ ْم َۡل ی َْعل َُم ْو َن ﴿‪﴾۱۰۱‬‬
‫۫‬
‫ِت‬
‫اہیں َح َّق بصنیکوکیسناحتلںیمےہ؟‬ ‫کوصنمبویکںےہ؟‬ ‫اہیںك ِ ٰت َب اهللِںیم ٰ َّ‬
‫‪َّۡ 18.3‬ل َت ْجز ِ ْی َنف ٌْس َع ْن َّنف ٍْس َش ْیئًا‬
‫اہیں َش ْیئًابصنیکوکیسناحتلںیمےہ؟‬ ‫ہحفص‪15‬‬
‫‪َ 18.4‬و اِذْ َج َع ْل َنا ا ْلب َ ْی َت َم َثابَ ًۃ ِّلل َّنا ِ‬
‫س َو اَ ْم ًناؕ‬ ‫‪َ 15.1‬و َّات َب ُع ْوا َما َت ْتلُوا َّ‬
‫الش ٰی ِطي ْ ُن َعلٰی ُملْکِ ُسل َْی ٰم َنۚ‬
‫اہیں َم َثابَ ًۃ بصنیکوکیسناحتلںیمےہ؟‬ ‫لعفامیضےئلیکیفنںیماعموطررپ"ام"اورلعفاضمرعےئلیک"ال"اامعتسلایکاجاتےہ۔‬
‫الس ُج ْود ِ﴿‪﴾۱۲۵‬‬ ‫‪ 18.5‬و َعہ ْدن َ ۤا الِی اِبر ٖہم و اِسمعِیل ا َْن طَہِّرا بیتِی ل َِّلط ٓائ ِ ِفي ْ َن و ا ْلع ِک ِفي ْ َن و َّ‬ ‫اہیںلعفاضمرع( َت ْتلُوا)ےئلیک"ام"اامعتسلرکےنےسرتےمج‪/‬اعمینںیمایکرفق‬
‫الرك ِع ُّ‬
‫َ ُّ‬ ‫َ ٰ‬ ‫َ َْ َ‬ ‫َ ِ ٰٓ ْ ٰ َ َ ْ ٰ ْ َ‬
‫الس ُج ْود ِوکیسنوجڑیےہ؟‬ ‫اہیں َّ‬
‫الرك ِع ُّ‬ ‫ُّ‬ ‫ڑپےاگ؟‬
‫‪َ 18.6‬ر ِّب ا ْج َع ْل ہٰذَ ا بَلَدً ا ٰا ِم ًنا‬
‫اہیںہٰذَ ااور بَلَدً ابصنیکوکیسناحتلںیمےہ؟‬ ‫ہحفص‪16‬‬
‫ۡف َفاُ َم ِّت ُع ٗہ َقل ِْی ًَل‬ ‫‪َ 16.1‬ما ن َ ْن َس ْخ ِم ْن ٰا َی ٍۃ اَ ْو ن ُ ْن ِس َہا نَاْ ِ‬
‫ت ب ِ َخيْر ٍ ِّم ْن َہ ۤا اَ ْو ِم ْثل ِ َہاؕ‬
‫‪ 18.7‬قَا َل َو َم ْن َك َ َ‬
‫اہیں َقل ِْی ًَلبصنیکوکیسناحتلںیمےہ؟‬ ‫اہیں ِم ْث ِلیکاحتلِرجایک ِم ْن َہ ۤاےکمِ ْنیکوہجےسےہ؟‬
‫‪ 16.2‬فَا ْعف ُْوا َو ْاص َف ُح ْوا َحت ّٰی یَاْت َِی اهللُ بِاَ ْمرِہٖؕ‬
‫ہحفص‪19‬‬ ‫اعموطررپوھتہڑیےکلمعےسہمض(شیپ)‪،‬ہحتف(زرب)ںیمدبیتلےہ۔ َّصرفےک‬
‫‪َ 19.1‬ربَّ َنا َو ا ْج َع ْل َنا ُم ْسل َِمي ْن‬ ‫اطمقباہیں َیاْت ِْیےسیک َیاْت َِیںیمدبتلیوہاےہ؟‬
‫اہیں ُم ْسل َِمي ْنبصنیکوکیسناحتلںیمےہ؟‬
‫ک َو اِلٰـ َہ ٰابَ ٓائ َِک اِبْر ٰ ٖہ َم َو ا ِ ْس ٰمع ِْی َل َو ا ِ ْس ٰح َق اِلٰـ ًہا وَّاحِدً اۚ‬
‫‪ 19.2‬قَال ُْوا َن ْع ُب ُد اِل ٰ َہ َ‬ ‫ہحفص‪17‬‬

‫اہیںاِلٰـ ًہابصنیکوکیسناحتلںیمےہ؟‬ ‫‪َ 17.1‬ف َایْ َن َما تُ َو ُّل ْوا َف َث َّم َو ْج ُہ اهللِؕ‬
‫يياں َو ْج ُہرعفیکاحتلںیمویکںےہ؟‬

‫ہحفص‪20‬‬ ‫‪َ 17.2‬و قَالُوا َّات َخذَ اهللُ َو َلدً اۙ ُس ْب ٰح َن ٗہؕ‬

‫يياں ُس ْب ٰح َنسکوہجےسوصنمبےہ؟‬
‫‪َ 20.1‬و قَال ُْوا ُك ْون ُْوا ہُ ْو ًدا اَ ْو َن ٰ ٰ‬
‫ٰصی َت ْہ َت ُد ْواؕ‬
‫اہیں َت ْہ َت ُد ْوازجموم‪/‬وصنمبویکںےہ؟‬
‫‪ُ 20.2‬ق ْل َءاَۡمُتۡن اَ ْع َل ُم اَم ِاهللُؕ‬ ‫ہحفص‪18‬‬

‫اہیںاهللُرعفیکاحتلںیمویکںےہ؟‬ ‫‪َ 18.1‬و ل َْن َترْ ٰضیںیموھتہڑیوااللمعوہےنےسایکدبتیلیوہیئےہ؟‬

‫‪50‬‬
 ‫اِلتماس‬
‫رباہِرکمیسکیھبغلظییکاشندنیہےکےئل‬
‫‪+923099965667‬رپوسٹاپی‬
‫رکںی۔‬

‫‪51‬‬