Professional Documents
Culture Documents
1
Sa bahaging ito ay magkakaroon ka ng ideya sa araling
tatalakayin. Matatasa rin dito ang dating kaalaman mo sa paksa at
mga aralin na nasa modyul na ito.
Panuto: Tukuyin kung alin sa mga karunungang bayan ang sumusunod. Piliin
lamang ang titik na tutugon sa tamang sagot at isulat sa patlang.
2
Naging Asawa ng Sultan ang Babaeng Pipi’t Bingi
ni Jerwin C. Roque
3
Unang nagwika ang babaeng may panakip na kulay lila, isang babaeng
marangya ang pamumuhay. “Minamahal kong sultan, iniibig kita higit pa sa aking
buhay! Dala ko ang isang batong kulay ginto, handog ko nang buong puso,”
mayabang na wika ng babae. Napangiti ang sultan sa wika ng babae. Sumunod na
nagwika ang babaeng may panakip na kulay kahel, isang matalino subalit may
kapangitan ang pag-uugali. “O…aking sultan! Alay ko ang isang batong kulay
pilak, upang buhay natin ay lalong mamulaklak.”
Nag-iba ang ningning nang mata ng sultan animo’y siya ay nasa alapaap.
“Iniirog kong sultan, handog ko naman ay isang tinapay na sa atin ay aagapay
habang tayo’y nabubuhay!” wika nang babaeng may-panakip na kulay berde na
isang anak nang kilalang pamilya sa nayon. Tumatangong may ngiti ang masisilayan
sa sultan. Ang ika-apat na babaeng may suot na panakip na kulay asul ang
sumunod na nagwika, “Minamahal kong Sultan! Alay ko ang mga alahas na aking
pinag-ipunan, upang ako’y maging marapat sa iyong tahanan.” Namula ang mukha
nang Sultan, na animo’y namangha sa mga alahas na kaniyang Nakita.
Hinihintay ng lahat ang pagbuka nang bibig ng ikalimang babae, ngunit hindi
umiimik at nakayuko lamang ito. Nagsalita ang sultan, “Maaari ka ng magsalita.”
Subalit hindi natinag ang babae sa kaniyang pagkakayuko. Nagsigawan at
nagbubulungan ang mga tao. May nagwika, “Hindi siya nararapat sa sultan, wala
siyang bibig na magbibigay sa sultan ng kasiyahan upang may makausap,”
natatawang pagwika nang isang taong naroroon. Sinabayan naman ito nang
pagsegunda ng tawanan ng mga tao at nang apat na babae na pinagpipilian.
Lumapit ang sultan sa babae, unti-unting iniangat nang sultan ang ulo ng babae,
kitang kita ang kahiyaan, subalit namangha ang sultan sa ganda ng mukha nito sa
malapitan. Isang mukha na mala-diyosa ang ganda na natatabingan ng kanyang
panakip. Nagwika ulit ang sultan sa babae, subalit halos sila lamang ang
nagkakarinigan. “Napakaganda mong dilag,” sambit ng sultan. Ngumiti ang babae
na parang narinig niya ang winika nito, lalong namangha sa kagandahan nito ang
sultan.
Nagsimulang kumumpas ang kamay ng babae, inilagay niya ang kamay sa
tapat ng kaniyang puso. Unti-unti niyang kinuyom ang kanyang kamay at
pagkaraan ay binigay sa kamay ng sultana tila nagpapahiwatig na iyon lamang ang
kaniyang maiaalay sa sultan. Isang pagmamahal na galing sa kaibuturan ng
kaniyang puso na kailanman ay hindi maglalaho. Lumakas ang hiyawan ng mga
taong nasa kasiyahan, “Isa po siyang pipi at bingi, kailanman ay hindi nababagay
sa sultan.” Hindi na nakapagsalita ang sultan at nakatingin na lamang ito sa babae.
Bumalik ang sultan sa kanyang ginintuang upuan, agad itong nagwika, “Ang
babaeng aking pipiliin ay nagbigay sa akin ng pang-unawa kung papaano
magmahal. Ang babaeng nagmulat sa akin nang katotohanan na sa akin ay
magbibigay ng kapayapaan.” Isang malalim na kataga ang nagmula sa labi ng sultan
na hindi maunawaan ng mga taong naroroon kung sino ang kaniyang tinutukoy.
Sinimulan na ng sultan ang pagpili, inanunsuyo niya na ang babaeng
kanyang pinipili ay walang iba kundi ang babaeng pipi’t bingi. Agad na niyakap ng
babae ang sultan sa sobra nitong tuwa. Lumipas ang mga araw nakilala nito ang
kabutihan, kasipagan at kababaang loob nito sa kapwa. Kaya agad na nagpatawag
muli nang pulong ang sultan. Inanunsyo niya na pakakasalan ang babaeng pipi’t
bingi at agad naman itong tinanggap ng mga tao. Nagpalakpakan ang lahat, hindi
dahil ayaw nila kundi sila ay pumapayag na rin sa pagmamahalan ng dalawa.
Simula noon naging mag-asawa na ang sultan at ang babaeng pipi’t bingi,
nagkaanak at nagsama ng walang hanggan.
4
A. Paglinang ng Talasalitaan
5
B. Pagpapaunlad ng Pang-unawa
I. Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong. Ilagay sa papel
ang sagot.
Papataas na Aksyon
Wakas
Simula
Sanhi at Bunga
Ang mga sumusunod ay ang mga hudyat ng sanhi at bunga ng mga pangyayari.
* Dahil * Sapagkat
* Kung kaya * Kung
* Kasi 6 * Kapag
Halimbawa:
SANHI BUNGA
1. Magdamag na umiiyak ang sanggol • kaya hindi nakatulog ang nanay
2. Nakaligtaan niyang kumain ng niya
almusal • kaya hinimatay siya sa daan
3. Hindi iningatan ni Ethan ang
kanyang cellphone • kaya nasira ito agad
6
Mahalagang maunawaan ang pagkakaugnay-ugnay ng mga pangyayari sa binasa o
napakinggang kuwento upang maisa-isa at maipaliwanag ang mahahalagang datos,
kasama na rito ang banghay o pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari, katangian
ng tauhan, pag-unawa sa impresyon o kakintalan at pagbibigay ng sanhi at bunga ng
mga pangyayari na nakapaloob sa kuwento. Ang pagkakasunod-sunod at
pagkakaugnay ng mga pangyayari ay makatutulong sa pagtukoy ng sanhi at bunga,
at paghihinuha sa kalalabasan ng kuwento.
Dagdag-kaalaman!
Ano ang nangyari? Bakit iyon nangyari? Ano ang naging wakas?
isip na kuwento o salaysay na ang mga kumakatawan ay ang mga pag-uugali at mga
uri ng mamamayan sa lipunan. Ito ay nabuo ng mga manunulat upang kanilang
maipahayag ang mga sinaunang pamumuhay at upang maging gabay ng mga tao sa
kasalukuyang pamumuhay. Maari nilang gawing basehan lalo na ang mga wastong
pag-uugali at aral na gustong ibigay ng kuwento
7
Pagyamanin
1. malalabay
2. kinalag
3. humilig
4. kumakalam
5. tarangkahan
8
3. Ano ang masasabi mo sa ugali ng Sultan?
1.
2.
3.
4.
5.
9
Pang-isahang Pagsusulit Blg. 2:
SULIRANIN
Sino ang problema/ may problema? ____________________
Ano ang problema? ____________________________________
Saan nag-umpisa ang problema? ______________________
Kailan nagsimula ang problema? ______________________
Bakit ito naging problema? ____________________________
Paano ito naging problema? ___________________________
SULIRANIN
Mga Tangkang Solusyon Mga Resulta Kinalabasan
10
Pang-isahang Pagsusulit Blg. 3:
2.
3.
4.
5.
11
Pagsubok sa Kasanayang Pangwika
2. Naghihintay ang kanyang ina kaya pinauna na niyang umuwi ang mga
alimango.
12
A. Sagutin ang sumusunod na tanong. Bilugan ang titik ng wastong sagot.
13
Karagdagang Gawain
RUBRIK
Kraytirya Napakahusay 4 pts 14
Mahusay 3 pts Nalilinang 2 pts Nagsisimula 1 pt
Nilalaman Komprehensibo at Kumpleto ang May ilang Maraming
wasto ang lahat ng nilalaman. kakulangan sa kakulangan sa
nilalaman Wasto ang mga nilalaman ng nilalaman
impormasyon talata. May
ilang maling
impormasyon
Presentasyon Malikhaing nailahad Maayos na Hindi gaanong Hindi maayos na
ang nilalaman ng nailahad ang maayos na nailahad ang
talata. Maayos ang talata at nailahad ang talata, hindi
daloy. Nauunawaan nauunawan ang talata, may mga gaanong
ang nilalaman. nilalaman. bahaging hindi
naunawaan ang
gaanong
naunawaan. nilalaman
Organisasyon Organisado, malinaw, Malinaw at Maayos ang Hindi maayos ang
simple at may tamang maayos ang presentasyon presentasyon ng
pagkakasunod-sunod presentasyon ng mga mga ideya.
ang presentasyon at ng mga ideya. pangyayari at Maraming bahagi
ideya ng talata. Malinaw ang ideya. May
ang hindi malinaw
Malinaw ang daloy at paglalahad ng bahaging di-
organisado ang kaisipan. gaanong sa paglalahad ng
paglalahad ng kaisipan malinaw. kaisipan
Baybay ng mga Malinaw, maayos at Tama ang Maayos ang Hindi maayos ang
salita, tama ang baybay ng baybay ng mga pagbabaybay ng grammar at
kapitalisasyon at mga salita, salita, mga salita pagbabantas.
pagbabantas kapitalisasyon at kapitalisasyon subalit may Hindi maayos ang
pagbabantas. Maayos at pagbabantas. kaunting
pagkakasulat.
ang pagkakasulat. Maayos ang kamalian sa
pagkakasulat. gramatika at
pagbabantas.
Hindi gaanong
maayos ang
pagkakasulat
Kabuuang Iskor
14
15
B ISAGAWA
KARAGDAGANG GAWAIN a. B 1.Dahil mainit ang sikat ng araw ay
b. C namahinga muna si Juan.
Pagsulat ng Talata c. D 2.Naghihintay ang kaniyang ina
d. A kaya pinauna na niyang umuwi ang
e. E mga alimango.
TAYAHIN 3.Malamig at malakas ang hangin
6. Sapagkat siya ay pipi at bingi kaya nakatulog agad si Juan.
7. kaya hindi siya napili ng Sultan 4.Naramdaman ni Juan na
8. dahil sa masayang taunang kumakalam ang kanyang sikmura
selebrasyon sapagkat hapon na siya nagising.
9. dahil minamahal din niya ito. 5. Walang isip ang mga alimango
10. dahil sa angking kayabangan kaya hindi makauuwing mag-isa.
nito.
PAGYAMANIN
Pang-isahang Pagsusulit Blg.1
1. Mayabang, masama
ang ugali
2-5
Mgamumula sa mag-aaral
ang sagot.
Tuklasin SUBUKIN
Kahulugan
1. Malusog/mayabong A
1. Ipinamalita 1. Makakaiwas sa mga sakit
2. Tinanggal sa pagkakabuhol
2. Kislap 2. Makatutulog nang mahimbing
3 .Sumandal
3. Napakalakas 3. Makatutulong sa magulang
4. Nangangasim
4. Alay 4. Makakaipon ng pera
5. Harapan ng bahay
5. Pansin 5. Hindi makakapasa
2. Pagsagot sa mga
B 6.Pagkakaroon ng heat stroke
katanungan
1. Dahil sa tradisyon ng pagpili 7.Madaling mahawa sa
3. Pagpili ng mga
ng mapapangasawa ng nakamamatay na sakit
sitwasyon at pagbibigay
sultan. 8.Mapapahamak
ng sanhi at bunga
2. Ang Kayumian, Kabaitan at 9.Matutupad ang mga mithiin sa
4. Pagsulat ng maikling
Kababaang loob. buhay
sanaysay
10Malalaman ang mga
5. Pagsagot sa gawaing
napapanahong isyu
problema-solusyon
6. Pag-iisa sa mga
BALIKAN
katangian ng kuwentong
a. B
bayan na masasalamin
b. S
sa teksto
c. B
d. SL
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian
Binsol, Angelita A., Yaman ng Wika at Panitikan. Diwa Scholastic Press Inc.
Dayag, Alma M., Julian, Ailene Baisa, Lontoc, Nelson S., Del Rosario Mary
Philippines. 2014
https://vdocuments.mx/rubrik-sa-pagtataya-ng-talata.html
http://misterhomework.blogspot.com/2013/06/mga-halimbawa-ng-
kwentong-bayan.html
https://www.google.com/search?kahulugan+ng+sanhi+at+bunga&oq
=kahulugan+ng+sanhi+at+bunga
16