Temat: Przywództwo i władza
Czym jest władza?
Jak władza wpływa na
postrzeganie świata?
Iluzja kontroli
Wpływ władzy na
samoocenę
1. Definicje władzy:
1) Prawdopodobieństwo z jakim jeden z aktorów
relacji społecznej może przeprowadzić swoją wolę
niezależnie od oporu i sprzeciwu innych aktorów
interakcji (Max Weber).
2) Zdolność do wpływania na wyniki innych i
kontrolowanie zasobów (Thibaut, Kelley, 1959);
kontrolowanie zasobów umożliwiające aktywność i
podejmowanie decyzji (Sheriff, 1982); zdolność do
zmieniania stanu innych (power as control) –
Dépret, Fiske (1993).
3) Możliwość wpływania na innych i opierania się
ich wpływom - (Grzelak, Nowak, 2002)(Wojciszke,
2002).
4) Wiązana z konkretną relacją – w odróżnieniu od
motywacji do sprawowania władzy. Władza to nie
tylko miejsce w formalnej strukturze, władza to nie
tylko motywacja do jej sprawowania, to też rodzaj
„hierarchii”, która się wykształca między osobami
pozostającymi w relacji.
2. Władza i spostrzeganie - teoria Keltner, Gruenfeld,
Anderson (2001):
- wysoka pozycja władzy aktywizuje system
dążenia i usprawnia funkcje wykonawcze,
- z kolei znajdowanie się na pozycji
podporządkowanej aktywizuje system unikania i
upośledza funkcje wykonawcze – Smith i in., 2008
3. Władza i BAS (Behavioral Approach System):
- sprawowanie władzy poprawia nastrój
i podwyższa samoocenę,
- iluzja kontroli - mam złudzenie „wpływu” nawet na
takie zdarzenia, na które w rzeczywistości nie
mamy wpływu (Fast, Gruenfeld, Sivanathan,
Galinsky, 2009) rzucanie kośćmi – 69% woli
samodzielnie – a po aktywizacji władzy 100%,
- wzrost samooceny (a spadek oceny innych) -
Georgesen, Harris, 1998); przecenianie własnego
wpływu na efekty pracy grupowej i przekonanie, że
ja jeden/jedna jestem efektywny/a, kompetentny i
dzięki mojemu udziałowi, grupa zyskuje tak wiele,
- zajmowanie nadrzędnej pozycji w hierarchii
Temat: Przywództwo i władza

władzy podnosi nastrój oraz nasila doświadczanie i

ekspresję pozytywnych emocji,
- zajmowanie podporządkowanej pozycji w
hierarchii władzy obniża nastrój oraz nasila
doświadczanie i ekspresję negatywnych emocji
(Keltner, Gruenfeld, Anderson, 2003),
- poczucie sprawowania władzy koreluje z
pozytywnymi stanami jak, zadowolenie, szczęście,
entuzjazm,
- natomiast przekonanie o braku kontroli nad innymi
koreluje z emocjami negatywnymi jak wstyd, strach,
poczucie winy czy smutek (Anderson, Keltner,
2000).
4. Jak władza wpływa na działanie?
Jak władza wpływa na - posiadanie władzy nasila skłonność do działania,
działanie? - u sprawujących władzę zostaje zaktywizowana
orientacja zadaniowa, która powoduje, że
intensywniej niż osoby podlegające władzy
angażują się w realizację zamierzeń,
- władza sprzyja osiąganiu celów i podejmowaniu
zróżnicowanych aktywności,
- osoby sprawujące władzę w porównaniu do
podlegających władzy z większą łatwością
podejmują decyzje o kierunku działania (planują
cele), szybciej inicjują działanie nakierowane na
realizację celu (potrzebują mniej czasu, żeby
rozpocząć działania niż osoby podlegające władzy,
które odraczają rozpoczęcie działania),
- są bardziej wytrwałe w obliczu trudności niż
podwładni, którzy poddają się wcześniej,
- wykazują większą elastyczność w doborze
strategii działania, zaś podwładni rozważają mniej
alternatywnych rozwiązań,
- z większą łatwością „wyłapują” nadarzające się
okazje do działania i je wykorzystują, zaś brak
władzy jest powiązany z opóźnieniem reakcji na te
nadarzające się okazje,
- osoby z władzą (przełożeni) są bardziej
nastawieni na realizację celów, bo w mniejszym
stopniu niż ich podwładni kierują się ograniczeniami
i przeszkodami.
5. ALE władza jest zjawiskiem złożonym:
1) władza jako kontrola nad innymi i
odpowiedzialność za innych (kierowanie innymi) –
władza społeczna,
2) władza jako wolność w realizacji własnych celów
(niezależność od innych) – władza personalna.