FIL102 - PAGBASA AT PAGSULAT

ARALIN 5

PAG SASALING
WIKA
Course Facilitator: Ms. Corina B. Rabor, LPT
Pagsasanay:
•Carbon dioxide
•temporary
•iron
•water
•standardization
The roses are red.
“Every morning you have two choices:
Continue to sleep with your dreams. Or
wake up and chase them.”
- Carmelo Anthony
Layuning Pampagkatuto

• Nalalaman ang kahulugan ng pagsasalin

• Nahihinuha ang kahalagahan at gamit nito sa iba’t ibang sulatin sa Filipino

• Nagagamit ang mahahalagan alituntunin sa pamamagitan ng pagsasalin ng iba’t ibang akda.

Pagsasalin: Kahulugan
“Ang pagsasaling-wika ay ang
pagsasalin o paglilipat sa
pinakamalapit na katumbas na
mensahe ng tekstong isinalin sa
wika o diyalektong
pinagsasalinan.”
 Pagsasaling-
Wika

Pampanitikan Teknikal
 1. Pampanitikan
U • Hindi ito basta
pagsasalin mula sa isang
R wika tungo sa ibang wika

I
 • Pag-aangkop ng akdang

U
pampanitikan sa bagong
kalagayang pampanitikan na

R
taglay pa rin ang orihinal na
katangian, estilo at himig ng

I
akdang pampanitikan
U 2. Teknikal
R • hindi ito malikhaing
pagsulat
I
 -Tuwirang may kinalaman sa mga

U
siyensiya, pangkalikasan man o
panlipunan, pang-akademiko na

R
nangangailangan pa rin ng mga
espesyalisadong wika

I
MGA PARAAN AT TUNTUNIN SA
PAGSASALING-WIKA
1. Basahin ng paulit-ulit ang
akda
2. Huwag gawing literal ang
pagsasalin
3. Iwasang isalin ang
pagsasaling salita-sa-
salita
MGA PARAAN AT TUNTUNIN SA
PAGSASALING-WIKA
4. Basahing mabuti ang ginawang
pagsasalin pati ang orihinal na akda
5. Tiyaking maayos at malinaw ang
pagsasaling-wika sa sariling pamamaraan
MGA PARAAN
ng
PAGSASALIN
 Sansalita-bawat-sansalita
P
A
Halimbawa:
Each citizen must aim at personal perfection and social

R
justice through education.

Bawat mamamayan dapat layunin sa personal

A kaganapan at panlipunan katarungan sa
pamamagitan edukasyon.

A
N
P
Literal

A Halimbawa:
Father bought Pedro a new car.
R
A Ang tatay ay binili si Pedro ng isang bagong
kotse.

A
N
P Komunikatibong Salin

A Halimbawa:

R
All things bright and beautiful
All creatures great and small
A All things wise and wonderful

A
The Lord God made them all.

N
Ang lahat ng bagay, magaganda’t makinang
Lahat ng nilikhang dakila’t hamak man
May angking talino at dapat hangaan
Lahat ay nilikha ng Poong Maykapal
 ANG PROSESO NG
PAGSASALING-WIKA
 Maraming sinusunod na pamamaraan sa
pagsasaling-wika. Nababatay ito sa
pagpapasiya ng tagapagsalin na ibinabatay
naman niya sa kanyang mga layuning at
pangangailangan. Kabilang sa mga
paraang maaari niyang sundin ang
sumusunod:

ANG PROSESO NG PAGSASALING-WIKA

PAGTUTUMBAS

ANG PROSESO NG PAGSASALING-WIKA

 PAGTUTUMBAS
Sa prosesong ito, inihahanap ng
tagapagsalin ng katapat na salita/pahayag
sa isinasaling wika. Angkop na angkop ang
pagtumbas na ito sa mga pagkakataong
ang pagsasalin ay nangangailangan
lamang ng isa-sa-isang tapatan.
Samakatwid, ang pangngalan sa isang
kapwa pangngalan sa pagsasaling
wika,pandiwa sa kapwa pandiwa, pang-uri
sa kapwa pang-uri, atb.

ANG PROSESO NG PAGSASALING-WIKA

 PAGTUTUMBAS
Ang pamamaraang ito ay may eksepsiyon.
May mga pagkakataong hindi lamang salita
kundi parirala o pangungusap ang isinasalin.
At sa pagsasalin, karaniwang naiiba ang
pokus ng pangungusap batay sa kayarian.
Makikitang totoo ito sa pagsasalin ng mga
mensaheng nasusulat sa Ingles. At
mahihinuha naming batay ito sa pagkakaiba
ng kayariang Ingles sa kayariang Pilipino.

ANG PROSESO NG PAGSASALING-WIKA

 PAGTUTUMBAS

Ingles Filipino
anguish hapis,
dalamhati
citizen mamamayan
faith pananalig

ANG PROSESO NG PAGSASALING-WIKA

 PAGTUTUMBAS
Mga halimbawa:
1.a. Isa-sa-isang tumbasan (Pangngalan)

Filipino Ingles
ama father
ambag
contribution
biyuda widow

ANG PROSESO NG PAGSASALING-WIKA

PAGTUTUMBAS
1.b. Isa-sa-isang tumbasan (Pandiwa)

authorize -pahintulutan
pukawin -arouse
kopyahin -copy

ANG PROSESO NG PAGSASALING-WIKA

 PAGTUTUMBAS
1.k. Isa-sa-isang tumbasan ( Pang-uri)

pretty -maganda
good -mabait,
mabuti
rich, well-to-do - mayaman,

mariwasa, may
kaya

ANG PROSESO NG PAGSASALING-WIKA

 PAGTUTUMBAS
1.d. Isa-sa-isang tumbasan (parirala, sugnay,
atb.)
Ingles Filipino
ability to apply
knowledge -kakayahang magamit
ang nalalaman
written language
activity -gawaing wikang
pasulat
sa pagbasa

ANG PROSESO NG PAGSASALING-WIKA

 PAGTUTUMBAS
Ingles Filipino

tumuklas ng mga
bagong talino -discover new

talent

sumigaw nang malakas -shouted loudly

ANG PROSESO NG PAGSASALING-WIKA

PANGHIHIRAM

ANG PROSESO NG PAGSASALING-WIKA

 PANGHIHIRAM

Ang panghihiram ay isa sa mga simulaing

karaniwang sinusunod sa pagsasaling-wika.
Likas ito sa Pilipino sapul pa nang pumasok
sa katutubong wika ang Espanyol.
Maraming mga salita o katawagang
banyaga ang malayang nakapasok sa
katutubong wika dahil ang mga katawagan
o salitang yaon ay wala sa angking
bokubularyo nito.

ANG PROSESO NG PAGSASALING-WIKA

 PANGHIHIRAM
Halimbawa:

Mula sa Espanyol

kusina imprenta
kuwelyo kubyerta
donya senyor

ANG PROSESO NG PAGSASALING-WIKA

 PANGHIHIRAM
Mula sa Ingles

dyip impormal
konsepto telebisyon
kompyuter iskrip

ANG PROSESO NG PAGSASALING-WIKA

 PAGSASALING
PA-IDYOMATIKO

ANG PROSESO NG PAGSASALING-WIKA

 PAGSASALING
PA-IDYOMATIKO
Kabilang dito ang mga ekspresyong
nagkaroon ng partikular na kahulugan dahil
sa paniniwala, saloobin, kaugalian at iba ng
isang lahi. Gayundin ang mga ekspresyong
nagkaroon ng pagbabago sa kahulugan
dahil sa pag-iiba ng pang-angkop o
preposition na ginagamit(gaya ng sa Ingles).

ANG PROSESO NG PAGSASALING-WIKA

 PAGSASALING
PA-IDYOMATIKO
Halimbawa:
Ingles Filipino
(to) have a hand/voice -magkaroon
ng
kinalaman;
dress to kill -bihis na bihis

(to) give a hand -tumulong

ANG PROSESO NG PAGSASALING-WIKA

 PAGSASALING
PA-IDYOMATIKO
Filipino Ingles
masiraan ng bait -to be crazy; to
lose
one’s sanity
butas ang bulsa -penniless;
without
money
hindi mahulugan
ng karayom - very crowded

ANG PROSESO NG PAGSASALING-WIKA

ADAPSIYON

ANG PROSESO NG PAGSASALING-WIKA

 ADAPSIYON
Ito ay ang pagagmat o pagtanggap ng
mga salitang isasalin nang tuwiran at walang
pagbabago sa baybay, kundi man bilang
kakabit ng mga katutubong panlapi.
Gagamitin ito sa mga pagkakataong
kailangang-kailangan at hindi maiiwasan.

ANG PROSESO NG PAGSASALING-WIKA

 ADAPSIYON
4.a. Sagisag na pang-agham

Fe(iron) bakal
H2O(water) tubig
HCL(muriatic acid) muryatik asid

ANG PROSESO NG PAGSASALING-WIKA

 ADAPSIYON
4.b. Mga katawagan/ sagisag sa
pananaliksik

op. cit. et al vis-à-vis

loc. cit etc. tete-a-
tete

ANG PROSESO NG PAGSASALING-WIKA

 ADAPSIYON
4.c. Kataga / salatang buhat sa banyagang
wika

Italyano Prances Latin

Intermezzo bon habeas
corpus
spaghetti bon apetit ex oficio

ANG PROSESO NG PAGSASALING-WIKA

PAGSASALING
PAMPANITIKAN

ANG PROSESO NG PAGSASALING-WIKA

 PAGSASALING
PAMPANITIKAN
Mula sa orihinal na akda tungo sa salin,
isang madwag na landasin ang tinatalunton
ng mga naghahangad na magsalin. At
katulad ng alinmang abentura, pagiging
biktima ng sakuna o pagkamatay (ng
akda).

ANG PROSESO NG PAGSASALING-WIKA

 PAGSASALING
PAMPANITIKAN
“Poetry is what is lost in translation”.
---Robert Frost

“Bawat pagsasaling-wika ay isang anyo ng

kataksilan”.
--- James Michie

ANG PROSESO NG PAGSASALING-WIKA

 PAGSASALING
PAMPANITIKAN
Ang kaselanan ng pagsasalin ng mga
akdang pampanitikanang tinutukoy dito.
Hindi lamang balarila, aspektong
pansamantala at iba pang sangkap ng
literature ang binibigyana-konsiderasyon
kundi maging ang
pamamarirala(phraseology), pamimili at
pagsasama-sama ng mga istilo ng awtor.

ANG PROSESO NG PAGSASALING-WIKA

 PAGSASALING
PAMPANITIKAN
Ang metapora ng isang makata ay lagi
nang isang bagay na nagpapahirap sa
pagsasaling-wika. Si Celestino Vega, bilang
halimbawa, ay maraming mga
pamamariralang mahirap isalin.

ANG PROSESO NG PAGSASALING-WIKA

“All things are permitted, but not all
things are of benefit. All things are
permitted, but not all things build
people up.”
1 Corinthians 10:23
Maraming Salamat
sa
Pakikinig 🤍