Professional Documents
Culture Documents
เทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา
REV22-8672
หน่วยที่ 8-15
Facebook สรุปทุกวิชามสธ by B
ตั้งใจทํามากอุดหนุนเถอะเล่มหลักสิบเอง
สรุปเป็นเพียงตัวช่วยในการทบทวนบทเรียนไม่ใช่แนวข้อสอบและไม่รับประกันการสอบผ่านนะคะ
8 สื่อโสตทัศน์เพื่อการศึกษา
• สื่อโสตทัศน์เพื่อการศึกษาแบบสื่อเดี่ยว : เป็นสื่อการเรียนรู้ที่เสนอความรู้ประสบการณ์แก่ผู้เรียนโดยไม่ต้องใช้อุปกรณ์อื่นมาช่วย
ทําให้การเรียนการสอน การนําเสนอความรู้เป็นไปอย่างรวดเร็ว
• สื่อโสตทัศน์เพื่อการศึกษาแบบที่ต้องใช้อุปกรณ์อื่นช่วย : ไม่สามารถนํามาใช้ได้ทันที จําเป็นต้องใช้อุปกรณ์อื่นมาช่วย เช่น แผ่นซีดี
แฟลชการ์ด เพจสรุปทุกวิชา มสธ by B
• สื่อโสตทัศน์เพื่อการศึกษาแบบสื่อประสม : เพื่อให้เกิดความรู้ ประสบการณ์ เป็นไปอย่างง่ายและต่อเนื่อง
แนวทางการเลือกสื่อโสตทัศน์เพื่อการศึกษา
1. เลือกสื่อที่สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของการเรียน เช่น การใช้ฟันปลอมและแปรงสีฟันในการสาธิตการแปรงฟันให้กับนักเรียนดู
2. เลือกสื่อที่ตรงกับลักษณะเนื้อหาของบทเรียน
3. เลือกสื่อให้เหมาะกับประสบการณ์ของผู้เรียน เช่น ที่มีสีสันดึงดูด มีตัวการ์ตูนและใช้เวลาการสอนไม่นานนัก
4. เลือกสื่อให้เหมาะสมกับจํานวนผู้เรียนและกิจกรรมการสอน
5. เลือกสื่อที่ดึงดูดความสนใจและเร้าใจผู้เรียน Facebook สรุปทุกวิชามสธ by B
6. เลือกสื่อที่มีคุณภาพ เพจสรุปทุกวิชา มสธ by B
7. เลือกสื่อที่มีการใช้งาน การเก็บรักษาและบํารุงรักษาได้สะดวก
Rev22-8672
แนวทางการใช้สื่อโสตทัศน์เพื่อการศึกษา
การเตรียมส่วนที่เกี่ยวข้องก่อนดําเนินการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อโสตทัศน์ ครูควร
>เตรียมตัวผู้สอน : ต้องอ่านเนื้อหาอย่างถี่ถ้วน และหาข้อมูลเพิ่มเติม ในตอนสุดท้าครูสรุปเนื้อหาอีกครั้ง
>จัดเตรียมอุปกรณ์และสิ่งอํานวยความสะดวกในชั้นเรียน
>การเตรียมความพร้อมของผู้เรียน : เตรียมให้พร้อมที่จะฟังหรืออ่านเนื้อหาจากสื่อนั้นให้เข้าใจ
>> อาจจะใช้เฉพาะขั้นตอนใดขั้นตอนหนึ่งหรือใช้ทุกขั้นตอนในการเรียนการสอนก็ได้ตามความเหมาะสมดังนี้
1. ขั้นนําเข้าสู่บทเรียน : เป็นการกระตุ้นให้ผู้เรียนเกิดความสนใจในเนื้อหาที่กําลังจะเริ่มโดยใช้สื่อที่เป็นเรื่องสั้นๆ เช่นเนื้อเพลง ภาพนิ่ง
2. ขั้นดําเนินการสอนหรือประกอบกิจกรรมการเรียน : เป็นขั้นตอนที่สําคัญเนื่องจากเป็นการให้ความรู้ด้านเนื้อหาเพื่อตอบสนองวัตถุประสงค์การ
เรียนที่ตั้งไว้ การใช้สื่อในขั้นตอนนี้ต้องเป็นสื่อที่มีความละเอียด ถูกต้องชัดเจนและครอบคลุม เช่น กราฟ แผนภูมิ สื่อเสียง
3. ขั้นสรุปบทเรียน : เป็นการนิยามเนื้อหาที่เรียนให้มีความรู้ความเข้าใจตรงกับวัตถุประสงค์ที่กําหนดไว้ โดยจะใช้เวลาสั้นๆ เช่น แผนภาพ
4. ขั้นประเมินผล : เป็นการทดสอบ ว่าผู้เรียนมีความรู้สิ่งที่ได้เรียนรู้ถูกต้องเพียงใด เป็นการนําผลจากการวัดผลสื่อการเรียนการสอนมาตีความ
หมายและตัดสินคุณค่า เพื่อที่จะทราบว่าสื่อนั้นทําหน้าทีได้ตรงตามวัตถุประสงค์การเรียนการสอนที่ตั้งไว้หรือไม่ โดยเลือกวัดและประเมินสื่อโดย
ใช้วิธีที่นิยมกันได้แก่ แบบทดสอบ แบบสังเกตและแบบตรวจสอบรายการ
Facebook สรุปทุกวิชามสธ by B
http://pattamawan3.blogspot.com/2011/09/blog-post.html
แผนภาพเพื่อการศึกษา
กราฟเพื่อการศึกษา
>> สื่อการสอนที่ใช้สัญลักษณ์หรือภาพแสดงสัดส่วนของข้อมูลต่างๆ ต่อจํานวนข้อมูลทั้งหมดที่คิดเป็น 100% เพื่อเปรียบเทียบปริมาณอย่าง
คร่าวๆ ทําให้เห็นความสัมพันธ์ของข้อมูลระหว่างเวลากับขนาด หรือจํานวนตลอดจนแสดงการก้าวหน้าหรือพัฒนาการ
ความสําคัญของกราฟเพื่อการศึกษา
• กราฟช่วยแสดงความสัมพันธ์และแสดงการเปรียบเทียบของข้อมูลทั้งหมด
• กราฟช่วยสรุปเนื้อหาให้กระชับและชัดเจนขึ้น
Facebook สรุปทุกวิชามสธ by B
• กราฟมีหลายรูปแบบทําให้ผู้เรียนไม่เบื่อหน่าย
• กราฟช่วยประหยัดเวลาการสอนของครู
สื่อโสตทัศน์ประเภทภาพนิ่งและเสียงเพื่อการศึกษา
สื่อเสียงเพื่อการศึกษา
หมายถึงการถ่ายทอดเนื้อหาสาระและประสบการณ์ความรู้ผ่านทางเสียงที่เป็นจริง แก่นักเรียนจํานวนมากในเวลาเดียวกันโดยเสียงที่
ถ่ายทอดนั้นจะต้องมีคุณภาพชัดเจน อาจนํามาจากวัสดุบันทึกเสียง เสียงจากอินเตอร์เน็ตหรือคลื่นวิทยุก็ได้ เราใช้สื่อเสียงที่นิยมกัน
มากคือ ตําราเสียงเพื่อการศึกษา สื่อเสียงจากวิทยุกระจายเสียง และสื่อเสียงจากนิทานเสียง
ความสําคัญของสื่อเสียงเพื่อการศึกษา
1. สื่อเสียงมีความสําคัญทําให้การถ่ายทอดความรู้และประสบการณ์ที่เหมือนจริงไปยังผู้เรียน
2.สื่อเสียงมีความสําคัญทําให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้อย่างรวดเร็ว
3. สื่อเสียงมีความสําคัญเป็นสื่อที่นําเสนออื่นมารวมทําให้สร้างกระบวนการเรียนรู้ของผู้เรียนมีประสิทธิภาพมากขึ้น
4. สื่อเสียงมีความสําคัญทําให้ผู้เรียนมีความสนใจที่จะเรียนมากขึ้น
5. สื่อเสียงมีความสําคัญทําให้ผู้เรียนสามารถทํากิจกรรมอื่นๆพร้อมกับการฟังจากสื่อเสียงได้
6. สื่อเสียงความสําคัญทําให้ผู้เรียนมีโอกาสเรียนรู้ด้วยต้นเองเรียนเป็นกลุ่ม
Facebook สรุปทุกวิชามสธ by B
ประเภทของสื่อเสียงเพื่อการศึกษา
• สื่อเสียงที่เกิดจากเสียงพูด
> เสียงพูด หมายถึง เสียงของบุคคล เช่น เสียงบรรยายของผู้สอน เสียงสัตว์ เพจสรุปทุกวิชา มสธ by B
• สื่อเสียงที่เกิดจากเสียงดนตรีหรือเสียงเพลง
> สื่อเสียงเกิดจากเสียงดนตรัหรือเสียงเพลง หมายถึง เสียงเพื่อให้ท่วงทํานองและจังหวะและเนื้อหาที่เป็นคําร้องโดยใช้ดนตรีประกอบ
• สื่อเสียงที่เกิดจากสภาพจริง
> เสียงที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติเสียงจากเหตุการณ์จริง แล้วบันทึกเก็บไว้เพื่อนํามาใช้ประกอบการสอน เช่น เสียงลมพายุ เสียงฟ้าร้อง
รูปแบบของสื่อเสียงเพื่อการศึกษา
การจําแนกรูปแบบของสื่อเสียงตามการนําเสนอ • สื่อเสียงในรูปแบบของรายการวิทยุกระจายเสียงเพื่อการศึกษา
• ตําราเสียงเพื่อการศึกษา เป็นเสียงที่ถ่ายทอดเนื้อหาไปยังผู้เรียน
• นิทานเสียงเพื่อการศึกษา
แนวทางการเลือกใช้สื่อเสียงเพื่อการศึกษา
• ต้องเลือกตามความถูกต้องของเนื้อหาสาระและประสบการณ์ที่ถ่ายทอดทางสื่อเสียง
• ต้องเลือกสื่อเสียงตามความสอดคล้องของสื่อเสียงกับวัตถุประสงค์ที่กําหนดไว้
• ต้องเลือกสื่อเสียงที่มีคุณภาพเสียงในสื่อเสียง การมีคุณภาพเสียง คือ มีความชัดเจน สมํ่าเสมอต่อเนื่อง มีจังหวะและท่วงทํานองมีความ
ไพเราะชวนให้รับฟัง
• การนําเสนอของสื่อเสียงต้องเร้าความสนใจผู้เรียน จะชวนให้ผู้เรียนติดตามรับฟัง
• ภาษาที่ใช้ในสื่อเสียงควรเป็นภาษาที่เข้าใจง่าย ควรเป็นประโยคสั้นๆ ไม่ควรใช้คําสแลงและคําไม่สุภาพ
• ต้องเลือกสื่อเสียง โดยคํานึงถึงประโยชน์ที่ผู้เรียนจะได้รับ
• ความเหมาะสมของระยะเวลาการนําเสนอทางสื่อเสียง ระยะเวลาที่ไม่ควรยาวนานเกินไป เพราะในเด็กเล็กความสนใจ <ในเด็กโต
แนวทางการใช้สื่อเสียงเพื่อการศึกษา
1. แนวทางการใช้สื่อเสียงเพื่อการสอนโดยตรง จะเป็นขั้นตอนแรกตั้งแต่เริ่มต้นชั่วโมงเรียนไปจนจบ โดยครูอาจจะเปอร์เซ็นต์เสียงจากรายการ
วิทยุกระจายเสียงให้นักเรียนฟัง
2. แนวทางการใช้สื่อเสียงเพื่อประกอบการสอน อาจจะใช้สื่อนําเข้าสู่บทเรียน โดยความยาวไม่ควรเกิน 3 ถึง 5 นาที, การใช้สื่อเสียงในขั้นตอน
การสอน เป็นการนําสื่อเสียงที่ให้ความรู้เนื้อหาสาระตรงกับหัวเรื่องและใช้ในการสอนอาจจะเป็นการอธิบายเนื้อหาเพียงอย่างเดียว หรือเป็นเพลง
ประกอบช่วยในการจดจํา หรือจะเป็นเสียงที่เกิดจากธรรมชาติก็ได้ , การใช้สื่อเสียงในขั้นตอนการสรุปบทเรียน
3. แนวทางการใช้สื่อเสียงเพื่อเป็นแหล่งความรู้ จะเป็นการใช้สื่อเสียงเพื่อให้ผู้เรียนสามารถเรียนรู้ด้วยตนเองได้
4. แนวทางการใช้สื่อเสียงเป็นสื่อหลักและสื่อเสริม เช่นการถ่ายทอดเนื้อหาสาระที่ผู้เรียนต้องรู้ในกลุ่มสาระวิชาผ่านวิทยุกระจายเสียง (แบบสื่อ
หลัก), การใช้สื่อเสียงประกอบเอกสารการสอน (แบบสื่อเสริม)
รายการวิทยุกระจายเสียง ตําราเสียงและนิทานเสียงเพื่อการศึกษา
รูปแบบรายการสัมภาษณ์
รูปแบบรายการพูดคนเดียวหรือบรรยาย
รูปแบบรายการสนทนา
รูปแบบรายการแข่งขันตอบปัญหา
รูปแบบรายการอภิปราย รูปแบบรายการวิทยุกระจาย
รูปแบบรายการนิตยสารทางอากาศ
เสียงเพื่อการศึกษา
รูปแบบรายการถ่ายทอดสด
รูปแบบรายการสารคดี
รูปแบบรายการละคร รูปแบบรายการปฏิสัมพันธ์
ตําราเสียงเพื่อการศึกษา
>> สื่อเสียงที่ถ่ายทอดเนื้อหาสาระเป็นความรู้ความสามารถไปยังผู้เรียนโดยมีการจัดโปรแกรมการเรียนไว้ล่วงหน้า ที่มุ่งให้ผู้เรียนมีส่วน
ร่วมในการทํากิจกรรม และได้ข้อมูลย้อนกลับในทันที เกิดความภูมิใจในความสําเร็จและเกิดการเรียนรู้ โดยเนื้อหาสาระของตําราเสียงจะมี
หัวเรื่อง แนวคิดหรือสาระสําคัญ วัตถุประสงค์ เมื่อผู้เรียนเรียนจบแล้วก็จะมีการสรุปเนื้อหาอีกครั้ง โดยอาจจะมีกิจกรรมประจําหน่วยให้ผู้
เรียนได้ทดลองทํา เพื่อประเมินผลการเรียนรู้
เอกสารมีลิขสิทธิ์ไม่อนุญาตให้เผยแพร่ ส่งไฟล์ต่อ หรือกระทำการละเมิดลิขสิทธิ์ใดๆ Facebook สรุปทุกวิชา มสธ by B
ความสําคัญของตําราเสียงเพื่อการศึกษา
• ทําให้ผู้เรียนได้ยึดตนเองเป็นศูนย์กลาง เพราะว่าครูสามารถนํามาใช้ให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ด้วยตนเองตามความสะดวกและความสนใจของผู้เรียน
แต่ละคน
• ทําให้ผู้เรียนได้ฝึกฝนทักษะความชํานาญเฉพาะทาง
• ช่วยอธิบายเนื้อหาให้ผู้เรียนเข้าใจได้ดียิ่งขึ้น เพราะมีการใช้สื่อหลายอย่างทั้งเสียงคําบรรยายและภาพประกอบ
• ทําให้ผู้เรียนเกิดความคิดรวบยอดหรือการทบทวนเนื้อหาสาระที่เรียน โดยผู้เรียนอาจจะใช้ตําราเสียง เพื่อฝั่งสามทําให้เกิดการจดจําเนื้อหาให้
ได้เพื่อนําไปสู่การคิดวิเคราะห์ต่อไป เพจสรุปทุกวิชามสธ by B
• ทําให้ผู้เรียนที่มีระดับความสามารถต่างกันสามารถเปลี่ยนไปตามศักยภาพของตนเองได้
• ทําให้ผู้เรียนมีโอกาสปฏิสัมพันธ์กับสื่อเสียงและปฏิสัมพันธ์กับผู้สอน
• การนําเอาสื่ออื่นมาใช้ร่วมกับตําราเสียงทําให้สื่อนั้นมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
ประเภทของตําราเสียงเพื่อการศึกษา
> การจําแนกประเภทตําราเสียงเป็นสื่อเดียวและนําสื่ออื่นมาร่วมด้วย
• ตําราเสียงเป็นสื่อเดียว หมายถึง ตําราเสียงนั้นเสนอเนื้อหาสาระ กิจกรรมแนะแนวตอบและแบบประเมินไว้ครบถ้วน เพียงแต่ผู้เรียนทํา
กิจกรรมและแบบประเมินตนเองลงในสมุด ตําราเสียงแบบนี้มีความสมบูรณ์อยู่ในตัวเอง ไม่ต้องนําสื่ออื่นมาร่วมด้วย
• ตําราเสียงที่นําสื่ออื่นมาร่วมด้วย หมายถึง ตําราเสียงที่เสนอข้อความ ในรูปแผนภูมิ กราฟแผนภาพ หรือภาพนิ่ง
> การจําแนกประเภทตําราเสียงตามช่องทางการผ่านของเสียง
• ตั้งเวลาเสียงที่เสนอผ่านโดยวัสดุบันทึกเสียง อยู่ในรูปของแผ่นซีดี ตําราเสียงประเภทนี้จึงเสนอแต่เสียงเพียงอย่างเดียว
• ตําราเสียงที่เสนอผ่านโดยระบบเครือข่ายทางอินเตอร์เน็ตหรือผ่านสื่อสังคม คุณภาพของตําราเสียงประเภทนี้จะขึ้นกับระบบส่งสัญญาณ เช่น
สื่อการสอนใน YouTube line Facebook
> การจําแนกประเภทตําราเสียงในการใช้เป็นสื่อหลักหรือสื่อเสริม
• ตําราเสีบงเพื่อการศึกษาที่ใช้เป็นสื่อหลัก เป็นการเนื้อหาสาระที่ผู้เรียนต้องรู้ด้วยสื่อเสียง คือใช้สื่อเสียงเป็นสื่อหลัก
• ตําราเสียงเพื่อการศึกษาที่ใช้เป็นสื่อเสริม เป็นการใช้สื่อเสียงในการอธิบายเสริมประกอบสื่อหลัก เช่น ภาพนิ่ง
รูปแบบของตําราเสียงเพื่อการศึกษา
1. ตําราเสียงแบบบรรยายหรืออธิบายเนื้อหา
2.ตําราเสียงแบบสรุปเนื้อหา
Facebook สรุปทุกวิชามสธ by B
3. ตําราเสียงแบบฝึกหัด
4. ตําราเสียงแบบบทเรียนแบบโปรแกรม
5. กําลังเสียงประกอบสื่อทัศนะ
นิทานเสียงเพื่อการศึกษา
: แนวคิดใหม่ ที่เน้นการผลิตภาพแบบดิจิทอล
ความหมายของสื่อภาพเพื่อการศึกษา
1. ความสัมพันธ์ในฐานะช่วยขยายของจริงหรือเหตุการณ์ : ช่วยอธิบายคําพูดหรือข้อความให้ชัดเจน
2. ความสําคัญในฐานะช่วยเสริมคําพูดหรือการเขียน : ช่วยเสริมสร้างความคงทนของความจําในเรื่องที่เรียน
3. ความสําคัญในฐานะเป็นสื่อภควันตภาพ : คือเป็นสื่อที่สามารถนํามาศึกษาทบทวนได้ทุกที่ทุกเวลา
4. ความสําคัญในฐานะกระตุ้นความสนใจของผู้เรียน เพจสรุปทุกวิชา มสธ by B
5. ความสําคัญในฐานะช่วยสร้างความเข้าใจให้ผู้เรียนได้รวดเร็วยิ่งขึ้น
จําแนกตามการเคลื่อนไหว
• • • สื่อภาพเคลื่อนไหว> เป็นภาพสองมิติหรือสามมิติที่ถ่ายต่อเนื่องกันมี
จํานวน 25 ภาพขึ้นไปต่อวินาที
☆ • สื่อภาพถ่ายทอดทางอ้อม
☆ • สื่อผสม ซึ่งมีตั้งแต่สองประเภทขึ้นไปนํามาใช้ในเนื้อหาเดียวกัน
แนวทางการใช้สื่อภาพเพื่อการศึกษานอกระบบโรงเรียน
รายการวิทยุโทรทัศน์เพื่อการศึกษา
• การใช้สื่อภาพสําหรับการศึกษาทางไกล
> รายการที่นําเสนอเนื้อหาสาระ ที่ให้ความรู้และประสบการณ์แก่ผู้ชมทางวิทยุ > ใช้สื่อภาพเป็นสื่อหลัก : ใช้ทั้งในบทเรียน ในรายการ
โทรทัศน์เพื่อการศึกษา มีความสําคัญต่อการถ่ายทอดความรู้แก่ผู้ชมทั้งการศึกษา วิทยุโทรทัศน์ ภาพเคลื่อนไหว และในตําราหลัก
ในระบบโรงเรียน การศึกษานอกระบบโรงเรียนและการศึกษาตามอัธยาศัย โดย > ใช้สื่อ ภาพเป็นสื่อเสริม : เติมเต็มสื่อหลักที่ไม่สามารถ
มีความสําคัญในการให้ความรู้พื้นฐาน การส่งเสริมความรู้ การส่งเสริมอาชีพ การ ถ่ายทอดความรู้ที่เป็นรูปธรรมทําให้ผู้เรียนได้เข้าใจชัดเจน
เป็นสื่อหลักและสื่อเสริมในการสร้างแรงจูงใจ และการ เพิ่มประสิทธิภาพในการ • การใช้สื่อภาพสําหรับการฝึกอบรม
เรียนการสอน
ประเภทของรายการวิทยุโทรทัศน์เพื่อการศึกษา ภาพเคลื่อนไหวเพื่อการศึกษา
• รายการวิทยุโทรทัศน์เพื่อการศึกษา : เป็นรายการที่เสนอเนื้อหาสาระประเภท
หมายถึง สื่อภาพที่แสดงภาพเคลื่อนไหวและทําให้ปรากฏด้วยการ
ความรู้ทั่วไปสําหรับผู้ชมกลุ่มเป้าหมายทั่วไปที่ไม่สังกัดสถานศึกษา เช่น
ฉายบนจอฉายหรือจอคอมพิวเตอร์
รายการที่ นําเสนอความรู้เกี่ยวกับกีฬาประเภทต่างๆ , รายการสุขภาพเพื่อ
ความสําคัญของภาพเคลื่อนไหวเพื่อการศึกษา
ประชาชน
1. เพื่อการใช้สอนโดยตรง
• รายการวิทยุโทรทัศน์เพื่อการสอน : เป็นรายการวิทยุโทรทัศน์ที่เสนอเนื้อหา
2. เพื่อใช้ประกอบการสอน
สาระตามที่กําหนดไว้ในคําอธิบายรายวิชา แบ่งออกเป็น
3. เพื่อใช้เป็นสื่อเสริมความรู้
> รายการสอนตรง : คือการบรรยายคนเดียวหรือสองคนนําเสนอเนื้อหาสาระที่
4. เพื่อกระตุ้นความสนใจ
เกี่ยวข้องกับวิชาที่สอนในห้องเรียนโดยตรง โดยผู้เรียนอาจจะอยู่ตามสถานที่
5. เพื่อใช้ในการทํากิจกรรมกลุ่มการสอนและการฝึกอบรม
ต่างๆก็ได้
6. เพื่อใช้ในการเผยแพร่ความรู้
> รายการประกอบการสอน : จะเป็นการเน้นแนวคิดใดแนวคิดหนึ่งในบทเรียน
7. เพื่อใช้เป็นสื่อภควันตภาพ
ให้ผู้เรียนมีความเข้าใจมากขึ้น
ประเภทของภาพเคลื่อนไหวเพื่อการศึกษา
> รายการวิทยุโทรทัศน์เพื่อการฝึกอบรม : คล้ายกับวิทยุโทรทัศน์เพื่อการสอน
• แบ่งตามการผลิต
แต่เน้นรายการแสดงขั้นตอนหรือกระบวนการ ประกอบการสาธิต
> ภาพเคลื่อนไหวตามธรรมชาติ เช่น ภาพทะเล
> ภาพเคลื่อนไหวที่ทําเอง เช่น การ์ตูนญี่ปุ่น
• แบ่งตามการใช้งานเพื่อการศึกษา
Facebook สรุปทุกวิชามสธ by B
> นําเสนอสาระทางการศึกษา เช่น สารคดี
> นําเสนอสาระทางการเรียนการสอน
> นําเสนอเนื้อหาสาระในการฝึกอบรม
ตําราภาพเพื่อการศึกษา
หมายถึง สื่อพิมพ์หรือสื่ออิเล็กทรอนิกส์ที่มีการจัดระบบเสนอเนื้อหาสาระ ในเรื่องราวด้วยรูปแบบภาพนิ่งหรือภาพเคลื่อนไหว เพื่อให้ความรู้และ
ประสบการณ์ที่เป็นความรู้ทั่วไป และสาระที่เป็นส่วนของหลักสูตรการศึกษา การเรียนการสอน การฝึกอบรมและการศึกษาตามอัธยาศัย
องค์ประกอบของสื่อพิมพ์หรือสื่ออิเล็กทรอนิกส์ที่เป็นตํารา >> คํานํา สารบัญ เนื้อหาสาระที่มีการแบ่งเป็นเรื่องย่อย มีภาพพร้อมคําอธิบาย มีสรุป
เรื่อง มีการอ้างอิงและบรรณานุกรม อาจจะมีแบบทดสอบและการปฏิสัมพันธ์กับผู้อ่านเพิ่มเติมก็ได้
ความสําคัญของตําราภาพเพื่อการศึกษา
1. ความสําคัญของตําราภาพเพื่อการศึกษาในการมีมาตรฐานวิชาการทําให้เชื่อถือได้ : จะต้องได้รับการตรวจสอบและรับรองจากผู้เชี่ยวชาญหรือ
ผู้ทรงคุณวุฒิในเรื่องที่เกี่ยวข้องว่ามีเนื้อหาสาระที่ถูกต้อง
2. ความสําคัญของตําราภาพเพื่อการศึกษาในการพัฒนาการเรียนรู้ของผู้เรียน : เป็นตําราภาพประกอบการเรียนการสอนบรรจุภาพพร้อมเนื้อหา
สาระที่มีความยากง่ายตามหลักสูตร เพจสรุปทุกวิชามสธ byB
3. ความสําคัญของตําราภาพเพื่อการศึกษาในการสร้างความสนใจให้ผู้เรียน : การนําเสนอบทเรียนด้วยตําราภาพ ย่อมทําให้ผู้เรียนตื่นตาตื่นใจ
4. ความสําคัญของตําราภาพเพื่อการศึกษาในการจัดเก็บและเผยแพร่ข้อมูลได้กว้างไกล : สื่ออิเล็กทรอนิกส์มีการจัดเก็บที่ง่ายสามารถนําออกมา
อ่านได้ทันทีและเผยแพร่ข้อมูลได้กว้างไกล ไม่ว่าอยู่ที่ไหนก็สามารถเข้าถึงได้
5. ความสําคัญของตําราภาพเพื่อการศึกษาในการเป็นสื่อภควันตภาพ : หมายถึงการเป็นตําราภาพที่สามารถศึกษาได้ทุกสถานที่ทุกเวลา
ประเภทตําราภาพเพื่อการศึกษา
• ตําราภาพสิ่งพิมพ์ > เป็นตําราที่นําเสนอด้วยภาพนิ่ง พิมพ์ด้วยกระดาษชนิดต่างๆ มีการใช้กันมานานมักพบเห็นเป็นรูปแบบหนังสือ
• ตําราภาพอิเล็คทรอนิกส์> e-Book เป็นวิธีที่เปลี่ยนจากการพิมพ์ในกระดาษมาบันทึกเป็นสัญญาณอิเล็กทรอนิกส์ ในรูปแบบสื่อประสม
Facebook สรุปทุกวิชามสธ by B
ประเภทสื่อสามมิติเพื่อการศึกษา
• สื่อของจริง ให้ประสบการณ์แก่ผู้เรียนในการเรียนรู้สิ่งที่เป็นจริงที่อย่างรักษาลักษณะและคุณสมบัติของสิ่งนั้นๆไว้
> สื่อของจริงที่คงสภาพเดิม หมายถึง สื่อของจริงที่ยังคงรักษาสภาพเดิมคุณลักษณะเดิม เช่นต้นไม้ ดอกไม้ เครื่องยนต์ เครื่องมือการเกษตร
> สื่อของจริงที่แปรเปลี่ยนสภาพ หมายถึง สู้ของจริงที่ถูกแปลสภาพไปจากเดิมเมื่อนํามาใช้ในการเรียนการสอน ผู้สอนจะนําเฉพาะส่วน
สําคัญของสื่อมาสอน เช่น เครื่องยนต์ผ่าซีก
• สื่อของตัวอย่าง ในการสอนบางครั้งไม่สามารถนําเข้าจริงมาให้ผู้เรียนได้ศึกษาทั้งหมด ดังนั้นผู้สอนนําของตัวอย่างมาเป็นสื่อประกอบการ
สอน ของตัวอย่างหมายถึง สื่อที่ใช้เป็นตัวแทนของสื่อที่เป็นประเภทเดียวกัน อาจนํามาแสดงหรือเพียงบางส่วนก็ได้ เช่นชิ้นส่วน
เครื่องปั้นดินเผา ใช้แสดงลักษณะเครื่องปั้นดินเผาทั้งหมดในยุคนั้น
• สื่อหุ่นจําลอง หมายถึง สื่อสามมิติที่สร้างขึ้นเพื่อใช้ในการเลียนแบบของจริง เนื่องจากบางครั้งของจริงอาจมีอันตราย มีความซับซ้อนราคาแพง ิ
โดยสื่อหุ่นจําลองสามารถแบ่งได้เป็น
- หุ่นจําลองแสดงรูปทรงภายนอก เช่น สี พื้นผิว หุ่นจําลองผลไม้ หุ่นจําลองรูปร่างมนุษย์
- หุ่นจําลองแบบเท่าของจริง เช่น หุ่นจําลองบุคคลในประวัติศาสตร์ Facebook สรุปทุกวิชามสธ by B
- หุ่นจําลองแบบเคลื่อนไหวทํางานได้ เช่น หุ่นจําลองแสดงทํางานวงจรไฟฟ้า
- หุ่นจําลองแบบผ่าซีก เช่น หุ่นจําลองแสดงชั้นผิวของโลก
- หุ่นจําลองแบบแยกส่วน เช่น หุ่นจําลองแสดงส่วนประกอบร่างกายมนุษย์
- หุ่นจําลองแบบเลียนแบบของจริง เช่น การฝึกทักษะเบื้องต้นก่อนการควบคุมสถานการณ์จริง ในห้องบังคับโปรแกรมฝึกบิน
- หุ่นจําลองแบบกล่องอันตรทัศน์ เช่น วัสดุสามมิติ
• สื่อเสมือนจริง สื่อที่สร้างขึ้นจากเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์ที่ผสานเอาสภาพแวดล้อมแห่งความเป็นจริง และความเสมือนจริงเข้าด้วยกัน การ
ประยุกต์ใช้สื่อเสมือนจริงสามารถใช้ได้ใน 3 ด้าน
- ด้านการศึกษา เช่น การทําเป็นหนังสือเรื่องโลกใต้นํ้า
- ด้านการท่องเที่ยว เช่น การสร้างพิพิธภัณฑ์เสมือนจริงจากซอฟต์แวร์โปรแกรมคอมพิวเตอร์ ทําให้ผู้ชมสามารถดูพิพิธภัณฑ์ได้
- ด้านการแพทย์ เช่น การจําลองการผ่าตัดเสมือนจริงในระบบภาพสามมิติ
ประเภทของสื่อนิทรรศการเพื่อการศึกษา
1. การจัดนิทรรศการตามสภาพจริง เป็นนิทรรศการให้การจัดแสดงความรู้โดยผ่านสื่อและกิจกรรมให้ผู้ชมได้รับความรู้
• นิทรรศการถาวร : เป็นการจัดแสดงสื่อนําเสนอเรื่องราวที่สําคัญต้องการให้กลุ่มเป้าหมายที่เป็นประชาชนที่สนใจเข้ามาชม มีระยะเวลานานและ
ตลอดเวลา ข้อควรคํานึงถึงของการจัดนิทรรศการถาวรคือการลงทุนค่อนข้างสูง
• นิทรรศการชั่วคราว : เป็นการเน้นการจัดลักษณะเฉพาะกิจ ใช้เวลาในการจัดแสดงไม่มากมีช่วงระยะเวลา ข้อควรคํานึงถึงคือควรมีการวางแผนการ
ประชาสัมพันธ์ให้ผู้ชมได้ทราบและเข้ามาชมงานอย่างทั่วถึง เพราะจัดในเวลาที่จํากัด
• นิทรรศการเคลื่อนที่ : เป็นนิทรรศการที่จัดทําขึ้นเป็นชุดเพื่อแสดงในหลายๆสถานที่ หมุนเวียนเปลี่ยนที่จัดแสดง
2. การจัดนิทรรศการแบบเสมือนจริง คือ นิทรรศการที่ถูกพัฒนาขึ้นจากโปรแกรมคอมพิวเตอร์ โดยสร้างเป็นสื่อมัลติมีเดียในลักษณะสามมิติ นํา
เสนอเป็นภาพนิ่งภาพเคลื่อนไหวก็ได้ เช่น นิทรรศการแสดงพิพิธภัณฑ์หอศิลปกรรมเสมือนจริง
รูปแบบของสื่อนิทรรศการเพื่อการศึกษา
1. การจําแนกรูปแบบของสื่อนิทรรศการการเพื่อการศึกษาตามวัตถุประสงค์
> เพื่อการให้ความรู้ เน้นเนื้อหาสาระความรู้ไปสู่กลุ่มชุมชน เน้นเนื้อหาข้อมูลที่เป็นความรู้วิชาการ
> เพื่อการประชาสัมพันธ์
> เพื่อการรณรงค์
2. การจําแนกรูปแบบของสื่อนิทรรศการเพื่อการศึกษาตามสถานที่ที่ใช้จัด
> นิทรรศการในร่ม : ภายในห้อง , ระเบียงทางเดิน , ห้องโถง
> นิทรรศการกลางแจ้ง
Facebook สรุปทุกวิชามสธ by B
Facebook สรุปทุกวิชามสธ by B
ประเภทของสื่ออิเล็คทรอนิกส์เพื่อการศึกษา
การออกแบบสื่ออิเล็กทรอนิกส์เพื่อการศึกษา
การเลือกสื่ออิเล็คทรอนิกส์และการศึกษาพิจารณาจาก
ความเหมาะสม ความถูกต้อง การส่งเสริมกระบวนการคิด
ของผู้เรียน ประสบการณ์และความรู้ที่ได้รับ อายุและ
ประสบการณ์ของผู้เรียน ความทันสมัยของสื่อ
อิเล็กทรอนิกส์เพื่อการศึกษา ความประหยัดงบประมาณ
ความคุ้มค่า การเปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้มีส่วนร่วม ระยะ
เวลา และความยากง่ายที่เหมาะสม และความปลอดภัย
สื่ออิเล็กทรอนิกส์เพื่อการศึกษาประเภทบทเรียนผ่านเครือข่ายคอมพิวเตอร์
การเรียนเนื้อหาหรือสารสนเทศสําหรับการสอนหรือการอบรม ซึ่งใช้ในการนําเสนอด้วยตัวอักษร ภาพนิ่ง ผสมผสานกับการใช้ภาพเคลื่อนไหว วีดีทัศน์และ
เสียง โดยอาศัยเทคโนโลยีของเว็บ การสื่อสารทางไกลด้วยการส่งสัญญาณผ่านดาวเทียม และสายโทรศัพท์ในการถ่ายทอดเนื้อหา มีการสื่อสารระหว่างผู้
สอนและผู้เรียน หรือผู้เรียนกับผู้เรียนกันเองทั้งแบบประสานเวลาและไม่ประสานเวลาผ่านเครื่องมือสื่อสารต่างๆ ได้แก่ ไปรษณีย์อิเล็คทรอนิกส์ เครือข่าย
สังคม กระดานสนทนาและการประชุมทางไกล
หลักการออกแบบหน้าจอสื่ออิเล็กทรอนิกส์เพื่อการศึกษาประเภทบทเรียนผ่านเครือข่ายคอมพิวเตอร์ ครอบคลุม
• การออกแบบหน้าจอ
• การออกแบบส่วนต่อประสานกับผู้ใช้
องค์ประกอบที่นํามาประกอบการออกแบบสื่ออิเล็กทรอนิกส์เพื่อการศึกษาประเภทบทเรียนผ่านเครือข่ายคอมพิวเตอร์ ครอบคลุม
• ตัวหนังสือ
• ภาพกราฟฟิค
• ปุ่มและไอคอน
• Control Facebook สรุปทุกวิชามสธ by B
• รูปภาพ
• เสียงประกอบ
การเผยแพร่สัญญาณภาพและเสียงโดยอาศัยเทคโนโลยีการบีบอัดภาพและเสียงให้สามารถนําเสนอผ่านเครือข่ายคอมพิวเตอร์ได้ทั้งการเผยแพร่แบบ
ประสานเวลาและไม่ประสานเวลา เพื่อใช้เป็นสื่อหลักในการสอนทดแทนครูในสถานศึกษาที่อยู่ห่างไกล หรือใช้เป็นสื่อเสริมเพื่อเพิ่มเติมความรู้ในชั้นเรียน
สามารถแบ่งประเภทได้เป็น
1. รายการประเภทให้ความรู้ทางวิชาการ
2. รายการประเภทสาระบันเทิง เช่น รายการนําเสนอการประดิษฐ์สิ่งของ
กระบวนการผลิตสื่ออิเล็คทรอนิกส์เพื่อการศึกษาประเภทโทรทัศน์ผ่านเครือข่ายคอมพิวเตอร์
ใช้หลักการ 3P
• ขั้นตอนการเตรียมงาน (pre- production) คือจุดเริ่มต้นของการทํางานหากมีการวางแผนเตรียมงานไว้ดี มีรายละเอียดขั้นตอน วิธีการชัดเจน โดยมี
รายละเอียดในแต่ละหัวข้อดังนี้
>Plan การวางแผน กําหนดว่าจะทําอะไร ทําอย่างไร จะได้อะไร โดยตั้งคําถามหลักๆ 7 หัวข้อคือ 5W+2H
• การจัดทําเนื้อหา (Content) เมื่อตั้งคําถามและหาคําตอบได้แล้ว ก่อนที่จะผลิตรายการจําเป็นต้องมีเนื้อหาสําหรับใช้เขียนบทที่มีความถูกต้อง ชัดเจน
และเหมาะสมกับกลุ่มเป้าหมาย
• เขียนบท เหมือนแผนที่เดินทาง หรือแบบแปลนการก่อสร้าง หากมีรายละเอียดชัดเจนอ่านแล้วเข้าใจก็จะทําให้การถ่ายทําสะดวกรวดเร็ว มีขั้นตอนดังนี้
> สร้างสรรค์รูปแบบการนําเสนอ , การกําหนดแก่นของเรื่อง , การกําหนดเค้าโครงเรื่อง , เขียนบทร่าง/บทสมบูรณ์ และตรวจแก้ไขก่อนนําไปถ่ายทํา
• การประสานงาน คือการทํางานเป็นกลุ่มให้ทุกคนในกลุ่มรู้และเข้าใจตรงกัน เพื่อบรรลุเป้าหมายที่ตั้งไว้
• ขั้นตอนการ ผลิตรายการ (production) เมื่อถึงขั้นตอนนี้คือการนําแผนที่คิดไว้มาปฏิบัติให้เกิดเป็นรูปธรรม
• ขั้นตอนการตัดต่อก่อนที่จะนําไปเผยแพร่ (post -production) แบ่งออกเป็น2 รูปแบบ
1. แบบLiner เป็นการตัดต่อโดยใช้สายสัญญาณเป็นตัวส่งสัญญาณจากเครื่องเล่นเทป มายังเครื่องผสมสัญญาณภาพและสร้าง effectก่อนนําออกไป
สู่เครื่องบันทึกเทป
2. แบบ Non-liner เป็นการตัดต่อโดยใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์โดยการนําเอาภาพที่ถ่ายทํามาลงฮาร์ดดิสก์ แล้วใช้โปรแกรมทําการตัดต่อทําการตัดเอา
ออก เมื่อเสร็จแล้วก็ถ่ายสัญญาณลงสู่เครื่องบันทึกเทปเป็นไฟล์ดิจิตอล พี่สามารถนําเสนอผ่านเครือข่ายอินเตอร์เน็ตได้ทันที
สื่ออิเล็กทรอนิกส์เพื่อการศึกษาประเภทการประชุมทางไกล
สื่ออิเล็กทรอนิกส์เพื่อการศึกษาประเภทบทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอน
สื่อการสอนที่ใช้ความสามารถของคอมพิวเตอร์ในการนําเสนอเนื้อหาสาระในลักษณะสื่อประสม โดยอาศัยความสามารถของเครื่องคอมพิวเตอร์ที่จะ
จัดหาประสบการณ์ที่มีความสัมพันธ์กัน มีการแสดงเนื้อหาลําดับที่ต่างกัน เพื่อสอดคล้องกับผู้เรียนแต่ละคน
ประเภทของสื่ออิเล็คทรอนิกส์เพื่อการศึกษาประเภทบทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอน
• บทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอนประเภทการสอน โดยส่วนมากจะนิยมพัฒนาเฉพาะเนื้อหาแต่ละเรื่องเป็นการเฉพาะโดยนําเสนอภาคทฤษฎี
• บทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอนประเภทสถานการณ์จําลอง จะมีเนื้อหาเกี่ยวกับงานบ้านและงานอาชีพ
• บทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอนประเภทฝึกปฏิบัติ จะให้ผู้เรียนได้ลงมือปฏิบัติตามขั้นตอนเน้นการประเมินผลจากการสร้างผลงานตามตัวอย่าง
ที่กําหนดไว้ เช่น การสร้างภาพกราฟฟิกในโปรแกรมสําเร็จรูป
• บทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอนประเภทเกม พบว่าหวยการสอนเนื้อหาเกี่ยวกับงานบ้าน การแต่งบ้าน การแต่งกายและเกมฝึกทักษะใช้เครื่องคอมพิวเตอร์
บทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอน แบ่งออกเป็น 7 ขั้นตอนดังนี้
1. การเตรียม : กําหนดเป้าหมายและวัตถุประสงค์, เก็บรวบรวมข้อมูล, เรียนรู้เนื้อหา , สร้างความคิด
2. การออกแบบบทเรียน : ทอนความคิด, วิเคราะห์งานและแนวความคิด , ออกแบบบทเรียนขั้นแรก , ประเมินและแก้ไขการออกแบบ
3. การเขียนแผนผังงาน
4. การเขียนแผนภูมิโครงร่างเนื้อหา
5. การสร้าง /การเขียนโปรแกรม
6. การผลิตเอกสารประกอบบทเรียน
7. การประเมินและแก้ไขบทเรียน
สื่ออิเล็กทรอนิกส์เพื่อการศึกษาประเภทชุดการเรียนอิเล็กทรอนิกส์
สื่ออิเล็กทรอนิกส์เพื่อการศึกษาประเภทหนังสืออิเล็กทรอนิกส์
Facebook สรุปทุกวิชามสธ by B
การเลือกสื่อสังคมเพื่อการศึกษามีแนวทางการเลือกโดย
การใช้สื่อสังคมเพื่อการศึกษาสามารถใช้ได้ทั้งในการศึกษาในระบบโรงเรียน
• สอดคล้องกับวัตถุประสงค์การเรียนรู้
นอกโรงเรียน การฝึกอบรมและการศึกษาทางไกลโดยจะครอบคลุมถึง
• สอดคล้องกับเนื้อหาที่จะเรียนรู้
1. การใช้สื่อสังคมเพื่อการศึกษาแทนผู้สอน
• สอดคล้องกับลักษณะผู้เรียน
2. การใช้สื่อสังคมเพื่อการศึกษาในฐานะสื่อการสอน
• สอดคล้องกับกิจกรรมการเรียนการสอน
3. การใช้สื่อสังคมเพื่อการศึกษาในฐานะแหล่งเรียนรู้
• สอดคล้องกับสภาพแวดล้อม
4. การใช้สื่อสังคมเพื่อการศึกษาในการสื่อสาร
• คํานึงถึงจรรยาบรรณการใช้
5. การใช้สื่อสังคมเพื่อการศึกษาเพื่อระดมสมองและทํางานร่วมกัน
สื่อสังคมเพื่อการศึกษาด้านการสร้างเครือข่าย
เทคโนโลยีการศึกษาภควันตภาพกับการศึกษาภควันตภาพที่บ้าน
พัฒนาการจัดการศึกษาที่บ้านในสังคมไทย
เริ่มด้วยการจัดการศึกษาที่บ้านก่อนมีระบบการศึกษาที่เป็นแบบแผนและมีการดําเนินการอย่างเป็นทางการ โดยพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติพ.ศ.
2542 กับการสนับสนุนการจัดการศึกษาที่บ้าน การจัดตั้งสถาบันบ้านเรียนไทย และกฎกระทรวงว่าด้วยการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานโดยครอบครัว
การจัดการศึกษาที่บ้านในประเทศไทย
การจัดการศึกษาที่บ้านในต่างประเทศเกี่ยวข้องกับหลักสูตร กิจกรรมเสริมการเรียนกิจกรรมเครือข่ายกลุ่มบิดามารดาที่จัดการศึกษาที่บ้าน
คุณลักษณะบิดามารดากับการจัดการศึกษาที่บ้าน โรงเรียนที่มีการจัดบริหารให้เป็นพิเศษแก่บิดามารดาที่ต้องการที่จะจัดการศึกษาที่บ้าน และ
การวัดและประเมินผลและตัวอย่างของการจัดการศึกษาที่บ้านในต่างประเทศ
โบราณสถาณและศาสนสถาน
สื่อบุคคล
หมายถึง ภูมิปัญญาท้องถิ่นที่เป็นชาวบ้านหรือบุคคลในชุมชน ซึ่งมีความรู้ความสามารถในเรื่องใดเรื่องหนึ่งอย่างแท้จริง โดยได้รับการถ่ายทอดจาก
บรรพบุรุษ หรือได้มาด้วยการศึกษาค้นคว้าหาประสบการณ์ด้วยตัวเอง จนเป็นที่ยอมรับจากบุคคลทั่วไปมักเรียกกันว่า “ ปราชญ์ชาวบ้าน”
ประเภทสื่อบุคคล
1. ผู้นําทางศาสนา เช่น พระภิกษุ นักบวช
2. ผู้นําท้องถิ่น
3. นักแสดงพื้นบ้าน
ความสําคัญของสื่อบุคคล
• ด้านศาสนา คือบุคคลที่เป็นผู้นําด้านศาสนาจะเป็นผู้ให้การอบรมสั่งสอนด้านศีลธรรม เพจสรุปทุกวิชามสธ by B
• ด้านวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของชุมชน สามารถเป็นผู้ชี้นําวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของคนในชุมชนได้เพราะว่าเป็นที่เคารพนับถือ
• ด้านการพัฒนาชุมชน เป็นการเอาความรู้ความชํานาญในหลายด้านมาช่วยพัฒนาชุมชนนั้นให้ทัดเทียมกับชุมชนอื่น
• ด้านการอนุรักษ์วัฒนธรรมและประเพณีท้องถิ่น คือบุคคลจะเป็นตัวถ่ายทอดมรดกทางวัฒนธรรมให้กับชุมชน
สื่อพื้นบ้าน
ความสําคัญของสื่อพื้นบ้าน
1. ให้ความรู้ ทั้งที่เป็นวัตถุสิ่งของและการแสดงออกต่างๆช่วยให้คนรุ่นหลังได้เห็นแนวคิดของบรรพบุรุษที่นํามาถ่ายทอด
2. ด้านศิลปกรรม เป็นเอกลักษณ์ที่สามารถแสดงต่อชาวโลกได้อย่างน่าภาคภูมิใจไม่ว่าจะเป็น จิตรกรรม ประติมากรรมหรือสถาปัตยกรรม
3. ด้านความบันเทิง การขับร้องเพลงพื้นบ้าน การแสดงลิเก ลําตัดและหนังตะลุง
4. ด้านความเชื่อและประเพณี
5.ด้านสังคมในชุมชน
ตรงไหนไม่เข้าใจถามได้เสมอ
Facebook สรุปทุกวิชามสธ by B