ფინანსური აღრიცხვა

ანა ახვლედიანი
591 21 34 74
aakhvlediani@cu.edu.ge

ფინანსური აღრიცხვა
ანა ახვლედიანი
 გრძელვადიანი აქტივები
ფინანსური აღრიცხვა
ანა ახვლედიანი
591 21 34 74
aakhvlediani@cu.edu.ge

გრძელვადიანი აქტივები:

❑ განკუთვნილია ხანგრძლივი გამოყენებისთვის

❑ შეძენილი არ არის გაყიდვის მიზნით

❑ შეიძლება იყოს მატერიალური ან არამატერიალური

❑ გამოიყენება საწარმოსთვის შემოსავლის მოსატანად

❑ ჩვეულებრივ არ არის ლიკვიდური აქტივები

2
 გრძელვადიანი აქტივები
ფინანსური აღრიცხვა
ანა ახვლედიანი
591 21 34 74
aakhvlediani@cu.edu.ge

ძირითადი საშუალებები საწარმოს მფლობელობაში არსებული გრძელვადიანი მატერიალური აქტივებია,

რომლებიც გამოიყენება საწარმოს საოპერაციო საქმიანობაში ერთ საანგარიშგებო პერიოდზე მეტი ხნის
განმავლობაში

ძირითადი საშუალებებია:
❑ მიწა
❑ შენობა-ნაგებობები
❑ მანქანა-დანადგარები
❑ სატრანსპორტო საშუალებები
❑ ავეჯი და მოწყობილობა
❑ საოფისე აღჭურვილობა და სხვ.

❑ ბასს 16-ით ძირითადი საშუალების ღირებულება უნდა აღიარდეს აქტივად თუ:

➢ მოსალოდნელია, რომ საწარმო მომავალში ამ აქტივის გამოყენებით მიიღებს ეკონომიკურ სარგებელს
➢ საწარმოსთვის შესაძლებელია აქტივის ღირებულების საიმედოდ შეფასება

3
 გრძელვადიანი აქტივები
ფინანსური აღრიცხვა
ანა ახვლედიანი
591 21 34 74
aakhvlediani@cu.edu.ge

ძირითადი საშუალებების განხილვისას მნიშვნელოვანია ყურადღება გავამახვილოთ შემდეგზე:

❑ ძირითადი საშუალებების ღირებულება

❑ ძირითადი საშუალებების აღრიცხვა მათი გამოყენების პერიოდის განმავლობაში
❑ ძირითად საშუალებებზე გაწეული ხარჯების შეფასება და შესაბამისად სწორად აღრიცხვა
❑ ძირითადი საშუალებების გაყიდვა/ჩანაცვლება/გადაფასება/ჩამოწერა

❑ პირვანდელი ღირებულების (თვითღირებულების) პრინციპის თანახმად ყველა ხარჯი პირვანდელი

ღირებულებით აისახება. აქტივების შეძენაზე გაწეული დანახარჯების ჯამი კი თვითღირებულებას
წარმოადგენს

4
 გრძელვადიანი აქტივები
ფინანსური აღრიცხვა
ანა ახვლედიანი
591 21 34 74
aakhvlediani@cu.edu.ge

ბასს 16-ით ძირითადი საშუალებების თვითღირებულება მოიცავს მაგალითად:

❑ შესყიდვის ფასს (ფასდათმობებისა და შეღავათების გამოკლებით)

❑ დანიშნულების ადგილამდე მიტანის ფასს
❑ სამუშაო მდგომარეობაში მოყვანასთან დაკავშირებულ დანახარჯებს
❑ აქტივებისთვის ადგილმდებარეობის მომზადების დანახარჯებს
❑ აქტივის ადგილზე მიტანისა და დატვირთვა-გადმოტვირთვის დანახარჯებს
❑ მონტაჟის დანახარჯებს
❑ ტესტირების დანახარჯებს
❑ დაქირავებით მომუშავეთა შრომის ანაზღაურების ხარჯებს, რომლებიც დაკავებულნი არიან ობიექტის შეძენისას ან აგებისას
❑ პროფესიული მომსახურების დანახარჯებს

თვითღირებულება არ მოიცავს მაგალითად: ახალი სიმძლავრეების ათვისების დანახარჯებს, ახალი პროდუქციისა და

მომსახურების ათვისების დანახარჯებს, ახალ ადგილზე ან მომხმარებელთა ახალ კლასთან ბიზნესის წარმოების დანახარჯებს
(პერსონალის სწავლების ჩათვლით) და სხვ.

5
 გრძელვადიანი აქტივები
ფინანსური აღრიცხვა
ანა ახვლედიანი
591 21 34 74
aakhvlediani@cu.edu.ge

❑ დავუშვათ, საწარმომ წარმოებაში გამოყენების მიზნით შეიძინა ახალი დანადგარი და გადაიხადა 17700
ლარი. დანადგარის ტრანსპორტირების ხარჯია 1000 ლარი, დამონტაჟებაზე დაიხარჯა 500 ლარი,
დანადგარის დამონტაჟებისას დაზიანდა ნაწილი, რის გამოსწორებაზეც დაიხარჯა 320 ლარი.
დანადგარის გამოცდისას დაიხარჯა მასალები 100 ლარი.

1). მანქანა დანადგარები 19 300 (თვითღირებულაში შევიდა: 17700+1000+500+100)

ნაღდი ფული 19 200
მასალები 100

2). რემონტის ხარჯი 320

ნაღდი ფული 320

6
 გრძელვადიანი აქტივები
ფინანსური აღრიცხვა
ანა ახვლედიანი
591 21 34 74
aakhvlediani@cu.edu.ge

❑ საწარმომ შეიძინა მიწის ნაკვეთი შენობასთან ერთად 90 000 ლარად. დავუშვათ მათი ცალ-ცალკე შეძენის
შემთხვევაში მიწის ნაკვეთის მიმდინარე საბაზრო ღირებულება შეფასდებოდა 60 000 ლარად. შენობის კი
40 000 ლარად. მაშინ, შეძენის ეტაპზე მიწის ნაკვეთისა და შენობის ღირებულების გამიჯვნის მიზნით
საწარმო იქცევა შემდეგნაირად:
ა) ადგენს თითოეული აქტივის საბაზრო ღირებულებას
ბ) ადგენს თითოეული აქტივის ღირებულების ხვედრით წილს მთლიან ღირებულებაში
გ) გადახდილი თანხიდან ხვედრითი წილის გაანგარიშებისას მიღებული პროცენტული წილით ადგენს
თითოეული აქტივის შეძენის ღირებულებას

საბაზრო ხვედრითი წილი (ცალკეულის შეძენის ღირებულების

ღირებულება (ლ) ღირებულების მთლიანთან განაწილება (ლ)
თანაფარდობა)
შენობა 40 000 40% (40 000/100 000) 36 000 (90 000*40%)

მიწა 60 000 60% 54 000

სულ 100 000 100% 90 000

7
 გრძელვადიანი აქტივები
ფინანსური აღრიცხვა
ანა ახვლედიანი
591 21 34 74
aakhvlediani@cu.edu.ge

❑ ცვეთა - ეს არის პროცესი რომლის დროსაც აქტივის ღირებულების ნაწილი აღიარდება ხარჯად, მისი გამოყენების შედეგად იმ
პერიოდში რომელშიც ამ აქტივისგან მოხდა სარგებლის მიღება
❑ ბასს 16-ით ცვეთა არის აქტივის ცვეთადი ღირებულების მოხმარებული ნაწილის სისტემატური განაწილება, მისი მომსახურების
ვადის განმავლობაში

❑ სასარგებლო მომსახურების ვადა - წლების სავარაუდო რაოდენობა, რომლის განმავლობაშიც საწარმომ უნდა გამოიყენოს აქტივი

❑ ნარჩენი ღირებულება - აქტივის გაყიდვის სავარაუდო ფასი (შეფასებითი ღირებულება) მისი სასარგებლო მომსახურების ვადის
ბოლოს

❑ ბასს 16-ით აქტივის ნარჩენი ღირებულება და სასარგებლო მომსახურების ვადა ყოველი ფინანსური წლის ბოლოს მაინც უნდა
გადაისინჯოს და თუ მოსალოდნელი მნიშვნელოვნად განსხვავდება წინა შეფასებებისაგან, ცვლილებები უნდა აისახოს, როგორც
სააღრიცხვო შეფასების ცვლილება

❑ ცვეთის მიზეზი შეიძლება იყოს, მაგალითად: ექსპლუატაცია, ფიზიკური ცვეთა, მოძველება და სხვ.

❑ მიწის სასარგებლო მომსახურების ვადა შეუზღუდავია და ამდენად არ საჭიროებს ცვეთის დარიცხვას

❑ აქტივებზე ცვეთის დარიცხვა იწყება ამ აქტივის გამოყენების დაწყების შემდეგ

8
 გრძელვადიანი აქტივები
ფინანსური აღრიცხვა
ანა ახვლედიანი
591 21 34 74
aakhvlediani@cu.edu.ge

ცვეთის გაანგარიშება წრფივი მეთოდით

❑ სასარგებლო მომსახურების ვადის განმავლობაში, ყოველ წელს ხდება ცვეთის თანხის ერთი და იგივე
რაოდენობის დარიცხვა

თითოეული წლის შესაბამისად

ცვეთის ოდენობა
გამოითვლება შემდეგნაირად

განვიხილოთ მაგალითი: წრფივი მეთოდით ცვეთის

სასარგებლო მომსახურების ვადაა - 5 წელი ოდენობა იქნება

შეძენის ღირებულება - $10 000

ნარჩენი ღირებულება - $1 000
ყოველი წლის ბოლოს მოხდება
კორექტირების შემდეგი
გატარების ჩაწერა (ცვეთის
დარიცხვა)

ნეტო საბალანსო ღირებულება - აქტივის თავდაპირველ ღირებულებას გამოკლებული დაგროვილი ცვეთა მოცემულ
თარიღამდე

9
 გრძელვადიანი აქტივები
ფინანსური აღრიცხვა
ანა ახვლედიანი
591 21 34 74
aakhvlediani@cu.edu.ge

ცვეთის გაანგარიშება წარმოების ერთეულთა ჯამის მეთოდით

პირველი ნაბიჯი - ერთი ერთეულის
შესაბამისად ცვეთას ვანგარიშობთ
მეორე ნაბიჯი - პერიოდის შესაბამისად
ერთეულზე ცვეთას ვამრავლებთ წარმოებული
პროდუქციის მთლიან რაოდენობაზე და ვიღებთ ცვეთის ხარჯს

ნებისმიერი მეთოდით გაანგარიშებული ცვეთის ხარჯის დარიცხვა ხდება ყოველი წლის ბოლოს და შესაბამისად
გაიანგარიშება აქტივების საბალანსო ღირებულება

✓ ცვეთა დამოკიდებულია ერთეულთა რაოდენობაზე

✓ დაგროვილი ცვეთა ყოველი წლის ბოლოს არის მიმდინარე
და წინა პერიოდების ცვეთის ხარჯების ჯამი
✓ საბალანსო ღირებულება ყოველ წელს ცვეთის დარიცხვის
შემდეგ მცირდება მანამ, სანამ ნარჩენ ღირებულებას
არ გაუტოლდება

10
 გრძელვადიანი აქტივები
ფინანსური აღრიცხვა
ანა ახვლედიანი
591 21 34 74
aakhvlediani@cu.edu.ge

ცვეთის გაანგარიშება შემცირებადი ნაშთის მეთოდით

ცვეთის ხარჯი = X% * ნეტო საბალანსო ღირებულებაზე

ცვეთის ხარჯის გაანგარიშების

საფეხურები

დაგროვილი ცვეთისა და
საბალანსო
ღირებულების
გაანგარიშება წლების
შესაბამისად

11
 გრძელვადიანი აქტივები
ფინანსური აღრიცხვა
ანა ახვლედიანი
591 21 34 74
aakhvlediani@cu.edu.ge

გრძელვადიანი აქტივის საწარმოდან გასვლის დროს საჭიროა შემდეგი საფეხურების ანალიზი:

1. მოცემული თარიღით ცვეთის ხარჯის გაანგარიშება და შესაბამისად დაგროვილი ცვეთის ოდენობის განახლება
2. ბალანსიდან შესაბამისი აქტივის ჩამოწერა, მის დაგროვილ ცვეთასთან ერთად
3. აქტივის სანაცვლოდ მიღებული/გასული თანხის ან/და აქტივის დაფიქსირება
4. აქტივის საწარმოდან გასვლის შედეგად მიღებული ზარალის/მოგების დაფიქსირება

❑ დავუშვათ საწარმოში ხდება დანადგარის ჩამოწერა, რომლის

თვითღირებულება და დაგროვილი ცვეთა $9000-ია (აღარ არის აქტივი სასარგებლო საწარმოსთვის და მას
არ აქვს საბაზრო ღირებულება)

12
 გრძელვადიანი აქტივები
ფინანსური აღრიცხვა
ანა ახვლედიანი
591 21 34 74
aakhvlediani@cu.edu.ge

❑ დავუშვათ, საწარმო 31 მარტს ყიდის ოფისის აღჭურვილობას, რომელიც $16 000 ღირებულების არის და
რომლის დაგროვილი ცვეთა წინა პერიოდის 31 დეკემბრისთვის $12 000, წრფივი მეთოდით
გაანგარიშებული წლიური ცვეთა კი $4000

პირველ რიგში, საჭიროა გაყიდვის თარიღამდე (მიმდინარე საანგარიშგებო პერიოდში) დასარიცხი ცვეთის
ხარჯის გაანგარიშება და შესაბამისი გატარების ჩაწერა:

თუ გაყიდვის შედეგად საწარმომ მიიღო 3 000 ლარი, ვინაიდან მიღებული თანხა აქტივის საბალანსო
ღირებულების ტოლია, მაშინ გატარებას შემდეგი სახე ექნება:

13
 გრძელვადიანი აქტივები
ფინანსური აღრიცხვა
ანა ახვლედიანი
591 21 34 74
aakhvlediani@cu.edu.ge

❑ დავუშვათ, საწარმო 31 მარტს ყიდის ოფისის აღჭურვილობას, რომელიც $16 000 ღირებულების არის და
რომლის დაგროვილი ცვეთა წინა პერიოდის 31 დეკემბრისთვის $12 000, წრფივი მეთოდით
გაანგარიშებული წლიური ცვეთა კი $4000

თუ გაყიდვის შედეგად მიღებული თანხა აქტივის საბალანსო ღირებულებას აღემატება (დავუშვათ

კომპანიამ მიიღო 7 000 ლარი), მაშინ გატარებას შემდეგი სახე ექნება:

თუ გაყიდვის შედეგად მიღებული თანხა აქტივის საბალანსო ღირებულებაზე ნაკლებია (დავუშვათ

კომპანიამ მიიღო 2 500 ლარი), მაშინ გატარებას შემდეგი სახე ექნება:

14
 დავალება
ფინანსური აღრიცხვა
ანა ახვლედიანი
591 21 34 74
aakhvlediani@cu.edu.ge

თავი 8 – „Accounting for Long-Term Assets” გვ. 356-399

კითხვები და სავარჯიშოები.

15