DEFINICIJA EPIDEMIOLOGI ETIOPATOGEN KL. SLIKA DIF.

DIJAGNOZA, LIJEČENJE
JA EZA DIJAGNOZA
Guša (struma) - povećanje štitnjače - endemska prisutna 1) manjak joda- - većina - upala štitne - asimptomatski
neupalnog i u stanovnika pubertet i trudnoća asimptomatski žlijezde, tumor, samo pratiti
netumorskog visokih gorja 2) strumogene - lokalni autoimune bolesti - toksična i
podrijetla (manjak joda u tvari- litij, kompresivni - uvećana štitna kompresivna
- endemska i prehrani) sulfonilureja simptomi (disfagija, žlijezda struma
sporadična - sporadična kod 3) poremećaj stridor, kirurško
- toksična i žena, autoimune sinteze hormona promuknulost, - netoksična: TSH ok liječenje,
netoksična bolesti, trudnoća - smanjena sinteza venska kongestija) ili blago povišen, ft4 radioaktivni jod-
- difuzna i hormona štitnjače, - ako je toksična snižen lokalna
multinodularna kompenzacijski gušavost, onda - toksična: TSH destrukcija tkiva
odgovor hipertireoza nizak, ft4 visok
povećanje - UZV štitnjače
štitnjače - vidljivo uvećanje - suspektni čvor
- TSH može biti štitnjače, palpacija bioptirati
dobar - bol nije - scintigrafija u
- lokalni učinak karakteristika multinodularnoj-
citokina sumnja na topli čvor

Hipotireoza - kl. stanje kao - česta - najčešći uzroci - umor, - neurodegenerativne - levotiroksin,
posljedica smanjenog autoimune bolesti( malaksalost, bolesti starije dobi, ako je TSH iznad
stvaranja, lučenja i Hashimoto) letargija, depresija, psihički poremećaji, 10!, ako je ispod,
djelovanja HŠ i ijatrogeno dobivanje na težini, uremija treba samo pratiti
- primarna, (tiroidektomija, slabo podnošenje - lijekovi koji djeluju (25-75 mg), više
sekundarna, tercijarna radioaktivni jod) napora, opstipacija, na ft4 doze u trudnoći
- kogenitalna, - potrošna netolerancija - kontrola TSH
miksedemska koma hipotireoza hladnoće, opadanje - kl. slika, TSH nakon 2 mj
(tumori) kose i suha koža, povišen, ft4 snižen,
- kemoterapeutici menometroragija ako je ft4 ok onda je
subklinička, snižen
 TSH i snižen ft4
onda je sekundarna
- anemija,
hiperlipidemija,
povišene jetrene
transaminaze
Tireotoksikoza - kl. stanje kao - Gravesova bolest - Gravesova - nervoza, - Graves, toksični - B blokatori-
posljedica najčešći uzrok bolest, toksični emocionalna adenom, struma, neselektivni
prekomjernih količina tireotoksikoze u adenom, toksična nestabilnost, lijekovi, upale, propranolol
hormona štitnjače u razvijenom svijetu multinodozna znojenje, tremor, teratom jajnika - tiamazol
krvi struma proljevi, znojenje, -
- lijekovima nepodnošenje - nizak TSH, visok propiltiouracil
inducirana vrućine, ft4- manifestno, trudnoća sigurniji
tireotoksikoza mršavljenje, nizak TSH, ok ft4 - provjeriti ft4 za
amiodaron i oligomenoreja supklinička mjesec dana
preparati joda, - tahikardija, de - akutni psihijatrijski
inhibitori tirozin novo fibrilacija poremećaj- visoki - jodidi za
kinaze, tip I., tip atrija, sistolička ft4, TSH okej liječenje teških
II. hipertenzija, tremor - testirsnje TSH oblika
ruku stimulirajućih tireotoksikoze
- upale štitnjače - oftalmopatija, protutijela - Lugolova
dovode do pretibijalni edem - UZV štitinjače otopina, KI,
prolazne sumnja na adenom, LiCO3- priprema
tireotoksikoze strumu za operaciju
- scintigrafija—
- tireoidna oluja- razlikovanje od - liječenje
nakon operacije ili samog otpuštanja radiokativnim
primjene hormona jodom,
radioaktivnog joda operacijsko
liječenje
- tireoidna oluja-
propranolol,
hidrokorizon,
 metimazol,
prirpavci joda
Akutni tireoiditis - akutna upala - - - bol i otok kože - lekocitoza s - liječenje upale
bakterijama i vrata, moguća neutrofilijom, CRP
gljivama ili prolazna
postradijacijski hipertireoza

Subakutni - prolazni oblik upale - - nakon virusne - uvećana i bolna - anamneza - acetilsalicilna u
granulomatozni nakon virusne infekcije, kod štitnjača, vrućica - leukociti, CRP visokim dozma
tireoiditis infekcije gornjih osoba s - bol se širi prema - najprije visoki ft4 i ili
dišnih puteva autoimunim čeljusti, uhu, a ft3, kasnije njihov glukokortikoidi
bolestima, pojačava se pad i onda porast - potpun
preparati litija i prilikom gutanja i TSH oporavak kod
interferon A kašljanja - scintigrafija ne većine
pokazuje nakupljanje
- prolazna joda
hipertireoza pa
hipotireoza
Subakutni limfocitni - nejasne etiologije-3- 6 mj nakon - - odusutnost bola, - klasični lab nalazi - simptomatsko
tireoiditis poroda nema povećanja, hipo ili hipertireoze liječenje- b
- postojanje već dominacija hiper ili blokeri ili
autoimunog hipotireoze levotiroksin
oboljenja (dijabetes
tip I.)
- protutijela na
peroksidazu
Hashimotov - stanično i - češći kod žena - protutijela na - ovisno koji je - anamneza i status - levotiroksin
tireoiditis humoralno autoimuno - uz druga anti- TPO, anti- stadij - antitijela
oštećenje tkiva autoimuna oboljenja TG, anti- TSHR - UZV štitnjače
žlijezde (dijabetes, Sjogren,
RA, SLE,
mijastenija,
Addisonova)
Primarni - poremećaj na razini - češće kod žena - solitarni adenomi - osteomalacija, - hiperkalcemija i - asimptomatski
hiperparatireoidizam samih žlijezda nakon 50.-e godine - višestruki nefrolitijaza, povišen PTH, bolesnici-
adenomi pogotšanje hiperkalcijurija, redovno
- hiperplazija bubrežne funkcije, hipofosfatemija, kontrolirati
- adenokarcinom mučnina, metabolička acidoza, (kalcij; procjena
- MEN I i MEN II povraćanje, povišena alkalna bubrežne
konstipacija, fosfataza funckije i
- hiperkalcijemija slabost mišića, - UZV vrata, densinometrija)
i hipofosfatemija kognitivne smetnje, biopsija patološke - simptomatski-
uz povišen PTH hipertenzija i lezije kirurško
bradikardija liječenje,
medikamentozno
- sinakalcet,
bisfosfonati,
denosumab,
Sekundarni - posljedica - KBB, - kliničkom slikom - nizak ili okej kalcij, - restrikcija unosa
hiperparatireoidizam hipokalcemije koja je malapsorpcija Ca dominira osnovna visok fosfat, snižene fosfata putm
poticaj za lučenje i vitamina D bolet vrijednosti vitamina hrane
hormona - reverzibilne - koštane D - unos vitamina
prirode manifestacije (bol u - visok PTH D
kostima, sklonost - denzitometrija - kalcimimetici
patološkim (sinakalcet)
prijelomima) - suplementacija
kalcija
Hipoparatireoidizam - smanjeno lučenje - ijatrogeni - neurološke: - hipokalcijemija, - umjereni
PTH ili neosjetljivost najčešće, kognitivne smetnje hiperfosfatemija, hipopth samo
tkiva na PTH idiopatski, i poremećaj snižen PTH, niza praćenje
kogenitaln (Di raspoloženja magnezij, produljen - simptomatski se
Georgev sindrom), - QT liječe- primjena
funkcionalni- neuromuskulatorni: vitamina D,
zbog pojačana primjena kalcija
hipomagnezijemij podražljivost:
e (malapsorpcija, parestezije,
 kronični laringealni spazam,
alkoholizam), Chovstekov znak,
bolesti Trousseauov znak
nakupljanja
Hipopituiritarizam - smanjenaili potpuno - u kliničkoj praksi - stečeni - simptomi osnovne DD. malnutricija, - supstitucija
izostala sekrecija najčešći (posljedica bolesti bolesti anoreksija, morbidna primjenom
hormona nefunkcionalni same hipofize, - simptomi manjka pretilost hidrokortizona,
- adenom hipofize te poremećaj hormona, najčešće - muškarci koji levotiroksin,
panhipopituiritarizam tumori u području hipotalamusa, se javlja slika primaju GnRH nadomjesno
, talamusa i selle destrukcija stanica panhipopituitarizma analoge zbog liječenje
parcijalni il izolirani turcicae hipofize) *sve manifestacije karcinoma prostate, testosteronom IM
- posebni oblici deficijencija sekundarna injekcije, hCG,
(apopleksija, -prirođeni pogledati u adrenalna insuf. Kod estrogen i
Sheehanov poremećaj sinteze Mihiću* visokih doza kortića progesteron,
postpartalni hormona klomifen
sindrom, limfocitni (kogenitalni - test funkcije GH: indukcija
hipofizitis, sindrom hipopituiritarizam) mjerenje konce IGF- ovulacije
prazne sele) 1, izazivanje - rekombinantni
hipoglikemije humani hormon
inzulinom rasta
- test GnH:
stimulacijski test
GnRH
- određivanje TSH
- test ACTH:
mjerenje
koncentracije, test
primjene
tatrakozaktida
- MRI hipofize
Apopleksija hipofize - akutno - spontano kod - - nagla i teška - CT ili MR hipofize - hitan
intrapituitarno bolesnika s glavobolja, neurokriruški
krvarenje adenomom hipofize poremećaj svijesti, zahvat, primjena
 - anitkoagulantna ispad vida, visokih doza
terapija, hipoglikemija i glukokortikoida
hipertenzija, hipertenzija
anemija, trauma
glave
Postpartalna nekroza - ishemijska nekroza - hemoragijski šok - često prvi znak - anamneza, testovi - suzbijanje šoka
hiofize kao posljedica ili DIK odustna laktacija, stimulacije tijekom poroda,
teških poroda ne uspostavlja se supstitucijska
praćenim menstruacijski terapija
intrauterinim ciklus
krvarenjima - umor,
malaksalost,
hipotenzija,
bradikardija
Limfocitni - infiltracija - tijekom trdunoće i - glavobolja, ispad - hormoni iz krvi - primjena
hipofizitis limfocitima, postpartalno vida, deficit - MR hipofize glukokortikoida,
makrofazima - uz druge hormona (najčešće imunosupresivni
autoimune bolesti, ACTH) lijekovi
najšeće lupus
Nefunkcionalni - tumori hipofize koji - među najčešćim - slučajan nalaz - MR - mali tumori
tumori hipofize ne luče hormone ili ih tumorima hipofize - simptomi rasta - slobodne alfa samo praćenje
luče u količinama - najčešći je tumorske mase podjedinice FSH i - veći tumori:
koje ne dovode do gonadotropnih - hipopituitarizam LH, rjeđe visoke kirurški zahvat
kliničke slike stanica - rijetko se mogu vrijednosti intaktnih
javiti poremećaji FSH i LH
menstruacijskog - TRH test
ciklusa i znaci (povećano lučenje
hiperstimulacije beta podjedinice)
jajnika - hiperprolaktinemija
(razlikovanje od
prolaktinoma
primjenom agonista
dopamina)
Akromegalija - kl. stanje zbog - najčešći uzrok - može biti lučenje - - mjerenje - kirurško
povećane sekrecije adenom hipofize iz adenoma koncentracije liječenje
hormona rasta u hipofize ili hormona rasta i IGF- - nepotpuna
odrasloj dobi ektopično ili kao 1 (dobro korelira sa remisja nakon
paraneoplastični srednjom vrijednosti kirurgije:
sindrom 24-satne karbegolin,
- paraneoplastično koncentracije oktreotid,
lučenje GHRH hormona rasta) pegvisomant
- test opterećenja (blokira stvaranje
- pojačano glukozom IGF-1 u jetri)
djelovanje na rast - MR
i bujanje vezivnog
tkiva (šake, usne,
nos, lice, stopala)
-rast i bujanje
koštanog tkiva
- generalizirana
visceromegalija-
kardio rizik zbog
akromegalije srca
- šećerna bolest
- rizik od
kolorektalnih
polipa
Hiperprolaktinemija - pojačana sinteza i - prolaktinom (ilu - može biti - galaktoreja, - određivanje - operativno
lučenje prolaktina plurihormonalni uzrokovana hipogonadizam, prolaktina ujutro liječenje za
adenom) pituitarnom lokalni rast tumora natašte, kod makroadenome
- mogu biti u sklopu hipersekrecijom muškaraca odrediti i - za
MEN - oštećenjem - oligomenoreja, testosteron i FH i mikroadenome
- uglavnom su hipofiznog drška i galaktoreja i FSH; kod žena medikamentozno
mikroadenomi, hipotalamusa, infertilitet estradiol - dopaminski
češći kod žena sistemskim - smanjen libido, - MR agonisti
bolestima, suhoća vaginalne
 lijelovima sluznice, depresija,
( antagonisti povećanje DHEA-
dopaminskih hirzutizam
receptora, opijati, - erektilna
estrogeni, SSRI) disfunckija,
- hipotireoza! smanjen libido,
rjeđa galaktoreja
- nastaje - makroadenomi
hipogonadizam mogu raditi
kompresiju
Cushingova bolest - hiperkorticizam - dekstametazonski - kirurško
uzrokovan pojačanom test (razlika liječenje
produkcijom ACTH, hipofiznih vs - medikamentno
najčešće iz adenoma ektopičnih lučenja za perzistentne ili
ACTH) rekurentne oblike
(pasireotid-
analog
somatostatina,
karbegolin-
dopaminski
agonist…),
ketokonazol,
mefepriston,
mitotan
Cushingov sindrom - posljedica -endogeni ili - Cushingov - DD. stres, kronični - kirurško
prekomjerne egzogeni sindrom ovisan alkoholizam, liječenje
izloženosti povišenim - češće se javlja kod (sekretnorni psihotična oboljenja, - ketokonazol,
vrijednostima žena adenom hipofize i KBB, nekontrolirana mitotan,
glukokortikoida ektopično lučenje- šećerna bolest mefepriston
karcinom pluća,
gušterače) i - koncentracija
neovisan o ACTH slobodnog kortizola
(adenom, u 24-satnom urinu,
 karcinom, prekonoćni test
hiperplazija) supresije s
dekstametazonom
- određivanje
vrijednosti ACTH
-MR hipofize kod
sumnje na
Cushingovu bolest
Primarni - pojačano - 10% sekundarna - povećan - refrakterna - mlađi ljudi kojima - kirurškim
hiperaldosteronizam autonomno lučenje i hipertenzija , češće volumen arterijska tlak ne reagira na putem
stvaranje aldosterona kod žena ekstracelularne hipotenzija kod terapiju - antagonisti MR
- hiperplazija, tekućine, osobe mlađe dobi - hipokalijemija bez - kontrola krvnog
adenom ili hipokalijemija, - dodatna sumnja korištenja diuretika tlaka (B blokeri,
karcinom alkaloza hipokalijemija - plazmatska ACE inhibitori)
- obiteljski - smanjeno lučenje ( slabost, umor, reninska aktivnost,
hiperaldosteronizam inzulina opstipacija) renin i aldosteron u
- hipertenzija serumu
- test opterećenja
solju
Kogenitalna - urođeni manjak - potpun deficit se - smanjeno - povećanje - deficit 21 - nadomjesna
adrenalna jednog od enzima očituje po rođenju stvaranje kortizola klitorisa, hidroksilaze terapija
hiperplazija koji sudjeluju u - parcijalni u dječjoj - povećan ACTH preuranjena - pocećanje 17 glukokortikoidim
sintezi kortizola dobi - pojačano pubična i aksilarna hidroksiprogesterona a
- najčešće defekt 21- stvaranje dlakavost, akne, i pregnantriola u -
hidroksilaze ( može androgenih dublji glas urinu
biti potpun i - kod dečkiju sve to - CT ili MR
parcijalan), rjeđe o naglašenije
11-B hidroksilazi
Addisonova bolest - smanjeno stvaranje * Addisonska kriza- - bolest se očituje - umor, malaksalost - snižene vrijednosti - supstitucijska
glukokortikoida i ili refrakterna kad je uništeno - smanjen tek, kortizola, negativni terapija
mineralkortikoida hipotenzija, više od 90% kore depresivnost stimulacijski test glukokortikoidim
zbog bolesti i hiperkalijemija, - akutna - hiperpigmentacija ACTH-om, a (hidrokortizon),
oštećenja hiponatrijemija, (Addisonska kože i sluznica određivanje bazalne supstitucija
 nadbubrežnih žlijezda metab. acidoza, kriza) i kronična vrijednosti ACTH-a mineralkortikoida
hipoglikemija insuficijencija - CT ili MR (tumori, (fludrokortizon
- najčešći uzroci infiltracije, acetat)
autoimuni krvarenje)
adrenitis,
infektivni
adrenitis,
Waterhouse-
Friedrich sindrom,
metastaze,
limfoproliferativn
e bolesti
- hipovolemija,
hiponatrijemija,
hiperkalijemija,
metabolička
acidoza,
hipoglikemija,
pigmentacija kože

Periferna arterijska Okluzivna bolest - starenje, - ateroskleroza - više od 50% nema DD. neuralna bol, - opće preporuke
bolest aorte i njezinih progresivni tijek koja zahvaća simptoma artritis, vaskulitis - fizikalna
ogranaka koja - hiperlipidemija, zdjelične arterije, - bolovi u nogama, fizikalni nalaz: slabo terapija
najčešće nastaje kao arterijska arterije donjih umor i osjećaj palpabilne ili (razvijanje
posljedica hipertenzija, šećerna ekstremiteta, dok težine u nogama odustne pulzacije uz kolaterala)
ateroskleroze i bolest i pušenje su gornjih - kronična stabilna atrofiju muskulature - cilostazol
dovodi do distalne ekstremiteta ishemija donjih i kožne promjene - aspirin
ishemije pošteđene udova (ulceracije ili - rivaroksaban
- ishemija - kronična kritična gangrena)
- kolateralna ishemija donjih - indeks gležanj - intervencijsko
cirkulacija ekstremiteta ( bol u nadlaktica ABI, ABI liječenje (kod
- glavna mirovanju, ulkusi u opterećenju kritične
komplikacije je koji ne cijele, - indeks palac ishemije),
 tromboza i gangrena) nadlaktica TBI (ako endovaskularno
distalna - akutna ishemija je vrijednost liječenje
mikroembolizacija donjih ekstremiteta ABI>1,3)
- ultrazvučni
pregled- obojeni
dopler i brzina
protoka
- CT i MR
angiografija
Plućna embolija Opstrukcija plućnog - najčešće kao - masivna PE - dispneja, bol u DD. akutni infarkt - fibrinoliza za
krvotoka (ugrušak, komplikacija DVT - opstrukcija prsima (pleuralna miokarda, disekcija, hemodinamski
zrak,mast, amnionska - rizični čimbenici segmentalnih i ili anginozna bol), upala pluća, nestabilne-
tekućina), većinom je (slabi, umjereni i subsegmentalnih sinkopa, kašalj i pneumothoraks alteplaza,
tromboembolija jaki) - hemoptize nastavak LMWH
*kemo, maligne mikroembolizacije - vjerojatnost PE -hemodinamski ili fondaprinuks
bolesti, hormonska distalnih arteriola Wellsov score nestabilan- odmah -
terapija, infekcije - ishod tromba CT angio, ako ne antikoagulacijsko
*fraktura, velika - ishod ovisi o onda UZV liječenje 3
operacija, infarkt opsegu - hemodinamski mjeseca; prvih 5-
zahvaćenosti i stabilan- ovisi o 10 dana
komorbiditetima Wellsovom scoreu, parenteralni
- mrtvi prostor zatim D- dimeri, CT- UFH, LMWH,
- akutno angio nastavak varfarin
desnostrano - EKG- blok desne ili DOAK
srčano popuštanje, grane, desna os, -
blok desne grane, sinus tahikardija, oksigenoterapija
plućni infarkt- S1Q3T3 - hemodinamska
rijetko - parc. respiratorna stabilizacija
insuficijencija noradrenalin,
dobutamin,
dopamin
- procjena 30-
dnevnog rizika
 od smrtnosti
prema PESI
bodovnom
sustavu
Stabilna angina Prolazna ishemija - anatomske - bol u prsima - EKG (denivelacija - opće terapijske
pektoris miokarda koja se (dostatna opskrba - popušta na ST spojnice, mjere
javlja kao posljedica u mirovanju ali ne mirovanje ili inverzija T vala, - konzervativno
reverzibilnog u naporu) ili nitroglicerin patološki Q zupci, liječenje:
nesklada između funkcionalne - atipična angina hipertrofija antiishemijsko
opskrbe i potreba promjene ventrikula, blokovi liječenje (I. NG+
miokarda koronarnih arterija provođenja) B-bl ili NDHP;
Glavna karakteristika (pretjeran - KKS, lipidogram, II. I. linija +
je stenokardija koja vazospazam, određivanje glukoze nitrati dugog
se javlja pri naporu, a smanjena i HbA1c, kreatinin djelovanja,
prestaje u mirovanju, osjetljivost na NO, MGF, TSH ivabradin,
ne traje dulje od 20 povećana na - kardioselektivni nikoarandil,
min endotelin) enzimi! ranolazin,
- anaerobni - rendgenogram srca trimetazidin),tije
metabolizam i pluća ( rutinski k bolesti (opće
- stimulacija zbog srčanog mjere, ASA ili
nociceptora popuštanja) klopidogrel+
- reverzibili ispad - ehokardiografija statin+ ACE
kontraktilnosti Proširena inhibitor (ako
- potrebu za dijagnostička ima hipertenziju,
kisikom obrada: ergometrija, oštećenu
povećavaju: tlak, stres- sistoličku
kontraktilnost, ehokardiografija, funkciju, šećernu
hipertrofija, scintigrafija bolest)
frekvencija miokarda, MSCT -
koronarografija revaskularizacija
- ako se simptomi ne PCI ili CABG
povlače unatoč ako: perzistencija
medikamentoznoj simptoma,
 terapiji, ako obrada stenoza gl. grane
pokaže visoku lijeve koronarne
vjerojatnost teške veće od 50%,
koronarne bolesti- trožilna
invazivna koronarna bolest
koronarografija s EF< 50%

Akutni koronarni Akutna ishemija - nestabilni - stenokardija - EKG snimiti, desno - antiishemijsko
sindrom bez ST miokarda koja nastaje aterosklerotski - mučnina i stražnja stijenka liječenje ( NG, B-
elevacije zbog subokluzije ili plak: povraćanje, otežano - kardioselektivni blocker ili
prolazne okluzije superponirana disanje, nelagoda u enzimi: porast NDHP; dvojna
arterija. tromboza koja prsima i gornjem troponina NSTEMI antitrombocitna
Nestabilna angina dovodi do abdomenu - ehokardiografija, 12 mj od
pektoris (bez subokluzije ili scintigrafija, MR, stentiranja-
nekroze), NSTEMI potpune okluzije MSCT koronarnih ASA+ prasugrel
infarkt koja se razgradi žila ili tikagrelol,
(subendokardijalna endogenom antikoagulacijska
nekroza) fibrinolizom terapija- heparini,
- trajanje fondaparinuks,
tromboze, promjer tijekom
ostatne žile, hospitaliazacije?,
kolaterale statini u visokoj
dozi)
- ovisno o
procjeni rizika
upućuju se
bolesnici na PCI
A