Professional Documents
Culture Documents
Filipino3lmdraft4 140613073902 Phpapp02
Filipino3lmdraft4 140613073902 Phpapp02
Kagawaran ng Edukasyon
Republika ng Pilipinas
1
3
Baitang
DRAFT
Kagamitan ng Mag-aaral
UNIT 1
Distrito/Paaralan: ____________________________
Dibisyon: ____________________________________
Unang Taon ng Paggamit: ___________________
Pinagkukunan ng Pondo (pati Taon):________
2
BATANG PINOY AKO – Ikatlong Baitang
Filipino – Kagamitan ng Mag-aaral
Unang Edisyon, 2014
ISBN :
Paunawa hinggil sa Karapatang-Sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa
Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng
Pamhalalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan
o tanggapang naghanda at/o naglathala ng akda bago at upang magamait sa layuning
komersiyal.
Nagtataglay ng karapatang-ari ang mga akda/materyales (mga kuwento,
seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand names, tatak o trademarks,
atbp.) na ginamit sa aklat na ito. Pinagsikapang hanapin at hilingin ang pahintulot ng mga
karapatang-ari upang magamit ang mga akdang ito. Hindi inaangkin ni kinakatawan ng
mga tagapaglathala (publisher) at may-akda ang karapatang-aring iyon.
DRAFT
Marilou Martha E. Benisano; Manunulat: Florenda Cardinoza, Jenny-Lyn Trapane,
Amaflor Alde, Agnes G. Rolle, Josenette Brana, Ronald Ramilo, Louiegrace
Margallo, Mercelita Salazar, Aireen Ambat, Lea Agustin, Natasha Rae Natividad,
Cynthia Reyroso, Dolorosa Castro, Modesta Jaurigue.
Tagapag-ambag: Maria Hazel J. Derla, Gratcielo Chiara D. Badillo, Elgie Ariniego,
3
PAUNANG SALITA
Kumusta mga bata?
Sadyang isinulat at inihanda para sa iyo ang Kagamitan ng
Mag-aaral na ito. Ito ang magiging kaibigan mo sa pag-aaral ng
Filipino at magiging kasama mo at ng iyong mga
kaibigan sa pagtuklas ng mga bagong konsepto at kaalaman sa
pamamagitan ng pakikinig, pagsasalita, pagbasa, pagsulat, at
pagtanaw. Ang lahat ng mga gawain na inilagay dito ay
gagawin mo sa paggabay ng iyong guro. Basahin at unawain
ang mga panuto na mababasa dito upang maging
DRAFT
matagumpay ka sa mga gawaing sadyang inihanda para sa iyo.
Ang mga aralin dito ay nahahati sa apat na yunit.
- Pamilya Ko, Mamahalin Ko
- Pamayanan Ko, Pagyayamanin Ko
4
ito ng mga salita upang maipakita ang natutuhan mo sa isang
aralin.
Pagyamanin Natin. Karagdagang pagsasanay ito hinggil sa
mga natutuhan mo.
DRAFT
Maligayang pag-aaral sa iyo!
5
TALAAN NG NILALAMAN
DRAFT
at Banghay ng Kuwento
Paggamit ng Panghalip
(Ako, Ikaw, Siya)
Aralin 6 – Kakayahan Ko 24
Paggamit ng Panghalip
6
Nakapunta ka na ba sa isang pista? Ano-ano ang
natatandaan mo rito? Babalik ka ba rito? Bakit?
Basahin nang tahimik ang kuwento upang malaman kung
bakit babalik ang ating bida sa pistang kaniyang napuntahan.
Ang Pistang Babalikan Ko
DRAFT
kaming tinanggap ng aming mga kamag-anak. Maraming tao
ang bumibisita sa kanilang lugar sa ganitong araw. Bigla akong
napalabas ng bahay nang marinig ko ang sigawan.
7
Punan ng angkop na salita ang mga pangungusap ayon
sa iyong sariling karanasan. Isulat ang sagot sa iyong notebook.
DRAFT
sa Dakilang Lumikha. Nagpupunta rin kami sa aming ______,
______, _______, ______, ________, at _______ upang humalik sa
kanilang kamay.
8
ano pang laro na aming maisip. Tapos, kakain kami
ng masasarap na pagkaing niluto ni Nanay. Samantala si Tatay
naman ay abala sa pagkuha sa amin ng mga larawan.
DRAFT
May ilang kababaihan naman ang nag-aayos
ng bulaklak sa mga sasakyan na gagamitin sa prusisyon.
Ang mga lalaki naman ay nag-aayos ng mga ilaw.
Ang mga Nanay naman ay abala na sa paghahanda
ng mga pagkain tulad ng suman, halaya, atsara at iba pang
kakanin. Ang mga Tatay naman ay nag-aayos ng kanilang mga
9
Batay sa iyong napag-aralan, kaya mo nang kumpletuhin
ang pangungusap na:
Ang pangngalan ay ________ ng ________, _________,
________, __________ at ___________.
DRAFT
Gusto mo bang makaipon ng pera? Alkansiya ang
kailangan mo. Kung may mga lumang botelya o lata
sa inyong bahay, maaari mo itong gamitin.
Tingnan natin sa kuwento kung paanong napakinggan
ang alkansiya ng isang pamilya.
10
Kunin mo ang iyong notebook. Gawin ang sinasabi
sa bawat panuto.
1. Basahin ang talaan ng ngalan ng mga kaklase mo na
ipakikita ng guro.
Sipiin ang ngalan ng sampung kaklase na nais mong
imbitahan sa iyong kaarawan.
2. Narito naman ang talaan ng mga pagkain. Sipiin ang limang
nais mong kainin.
- cake candy pritong manok
- atis bayabas lansones
- karne isda itlog
- cheese gatas tinapay
DRAFT
- carrot kalabasa sibuya
11
Paano kayo nagtutulungan sa inyong mag-anak? Katulad
din ba ng mag-anak sa tula?
DRAFT
Mahal kaming lahat nina Ama’t Ina
Mayroon ba kayong ganitong pamilya?
12
Natatandaan mo ba ang tula na “Ang Aming Mag-anak?”
Basahin mo itong upang masagot ang mga tanong na ibibigay
ng iyong guro.
DRAFT
ng tao, lugar, at bagay.
13
Ang talahuluganan
nagbibigay ng kahulugan
Talaan ng nilalaman
pagkakasunod-sunod naman.
Kung nais makita’y kabuuan
sumangguni ka sa katawan
At sa karapatang–ari naman
malalaman limbag kung saan at kailan.
DRAFT
Ang mga bahagi ng aklat ay ________, ________________,
________________, _______________ at _______________.
14
Habang naghihintay ako na maluto ang aming almusal,
tinutulungan ko si Kuya sa pagdidilig ng mga halaman sa aming
hardin.
Kapag si Ate naman ay nakikita kong naglilinis sa loob
ng aming bahay, tinutulungan ko siya sa pagpupunas ng mga
mesa.
Si Tatay naman ay tinutulungan ko sa pagpapakain
ng kaniyang mga alagang manok.
Pagkatapos naming kumain ng almusal, ako lagi
ang tagalinis ng mesa.
Matapos kong tulungan ang aking pamilya, lalabas
na ako ng aming munting bahay upang makipaglaro sa aking
mga kaibigan. Ang sarap talaga kapag araw ng Sabado!
DRAFT
Pumili at pumunta sa isang learning center na inihanda ng
iyong guro. Gawin ang mga panuto na mababasa sa learning
center.
15
Natutuhan ko sa araling ito na ginagamit ang _______ sa
pagsasalaysay tungkol sa tao, lugar, at bagay sa paligid.
DRAFT
Sa iyong notebook sipiin ang parirala sa kuwentong
“Ang Sarap Talaga” na sumasagot sa sumusunod na tanong.
16
May alam ka bang laro ng lahi? Alamin ito sa tekstong
babasahin.
Tara na, Laro Tayo!
Anong laro ang alam mo? Sigurado ako- tulad ko-
ang nasa isip mo agad ay online games na lagi mong nilalaro sa
harap ng computer. Tama?
Pero alam mo ba marami pala tayong mga laro
na sadyang sariling atin. Ang tawag dito ay laro ng lahi.
DRAFT
Ito ang isa sa mga sumisimbolo ng ating pagiging Pilipino. Ito rin
ay tumutulong sa paghubog sa pagkakaisa natin,
ang pagiging isport. Ginagawa din nitong alisto ang ating isip
at malakas ang ating pangangatawan. Higit sa lahat binibigyan
nito ng isang makulay na karanasan ang bawat batang Pilipino.
17
Sumama sa iyong pangkat. Sagutin ang mga tanong
na mababasa sa papel na ibibigay ng iyong guro.
DRAFT
Habang binabasa ang “Tara na , Laro Tayo” subukang
sagutin ang sumusunod na tanong:
- Sino ang puwedeng maglaro ng bawat larong binanggit?
18
Pag-aralan mo ang isang pahina na hinango sa isang
diksiyunaryo.
prototipo pukawin
prototipo – orihinal; modelo; publiko – taong- bayan
huwaran
proyekto – binalak na publisidad –anunsyo;
gawain pagsasabi sa madla
prunes – pinatuyong uri pukaw – hindi tulog
ng ubas
prutera – lalagyan ng pukawin – gisingin
prutas
DRAFT
Gamit ang isang diksiyunaryo, ibigay ang kahulugan
ng sumusunod na salita.
19
Sino-sino ang iyong kaibigan? Ano ang pangarap ninyong
magkakaibigan? Tingnan natin ang pangarap ng magkakaibigan
sa kuwento at kung paano nila ito naabot.
Pulang Watawat
ni Maria Hazel J. Derla
“Unahan tayo!” At sabay-sabay na nagtakbuhan ang
magkakaibigan na sina Bobie, Anna, Jacko at Mark. Mag-
DRAFT
uunahan silang makarating at makuha ang pulang watawat na
nasa dulo ng kalsadang ginawa nilang laruan nang hapong iyon.
Si Eva ang nagbabantay ng watawat na ito.
“Sige, takbo. Bilisan niyo,” ang sigaw ni Eva sa kaniyang mga
kaibigan.
20
Jacko : Wow! Ang galing mo naman. Samakatuwid
gusto mong maging artista. Ikaw, Bobie, ano
ang gusto mo paglaki?
Bobie : Nais kong maging guro. Gusto kong turuan
ang mga bata na magbasa, magsulat
at magbilang tulad ni Tiya Liling. Siya
ang naghikayat sa akin na maging guro balang
araw.
Maryan : Ako gusto kong maging doktor. Gusto kong
tumulong sa mga maysakit lalo na
ang mga walang pera sa pagpapagamot tulad
ni Anna.
DRAFT
__________.
Paglalakbay sa Baguio
ni Maria Hazel J. Derla
21
talagang wala. Napaiyak si Ruth. Hindi na siya makakasama kung
bakit ba naman iyong pinakaimportante ang nawawala.
DRAFT
Sa iyong pangkat, pag-usapan ninyo ang pangarap
ng bawat isa. Maghanda ng isang usapan na iparirinig sa klase
gamit ang mga natutuhang panghalip panao.
Pag-abot sa Pangarap
Bawat bata ay may pangarap. Bawat bata ay may
karapatang magkaroon ng edukasyon. Ibig sabihin dapat lahat
22
ng mag-aaral ay nasa loob ng paaralan. Sa ganitong paraan,
tiyak na maaabot nila ang kanilang pangarap sa buhay.
May mga batang nais maging doktor, pulis, nars, o dili
naman kaya ay guro. Pero tingnan mo ang upuan sa silid-aralan.
Kumpleto ba kayo sa klase?
Bakit may mga batang laging wala sa klase? May sakit ba?
Tinatamad kaya? Ano ang dahilan?
Ayon sa ilang mag-aaral, hindi sila pumapasok dahil hindi
nila gusto ang kanilang pinag-aaralan. Minsan din naman ayaw
nila sa kanilang teacher. Ang iba naman walang baon, pera man
o pagkain, kaya hindi na lang sila pumapasok. Iyong iba
naman, tinatanghali ng gising dahil sa napuyat sa
paglalaro sa computer.
Kung laging ganito paano nila maaabot ang kanilang
DRAFT
pangarap? Paano na sila??
23
Natatandaan mo ba ang kuwentong “Ang Aking
Alkansiya?” Paano nakatulong sa kaniyang magulang
ang batang bida sa kuwento? Gusto mo rin bang makaipon tulad
niya?
Pag-aralan kung paano makagagawa ng isang simpleng
alkansiya.
Paggawa ng Alkansiya
DRAFT
Kagamitan:
pandikit, gunting, makulay na magazine, basyo
ng pulbos o alkohol
Mga hakbang:
1. Kumuha ng basyo ng polbos, alkohol o iba pang bagay
24
Sagutin sa notebook ang sumusunod na tanong:
1. Ano ang unang hakbang sa paggawa ng penholder?
2. Ano ang gagawin sa diyaryo?
DRAFT
Likas sa mga Pilipino ang pagiging matulungin. Bata,
matanda, mahirap man o mayaman, kapag oras ng
pangangailangan, lahat ay bukas-palad sa kapwa. Alamin natin
kung paano nakatulong ang magkakaibigan sa paghahanda ng
25
magtali ng mga supot na kanilang gagawin.
Nang matapos ang kanilang gawain.
Rosa : Bb. Luz, lalakad na po kami. Natapos na po
naming iempake ang damit at pagkain na
ibinigay po ninyo sa amin.
Bb. Luz: Maraming salamat sa inyo ha. Maliliit man kayo
ay malaking tulong naman ang ibinigay ninyo
para mapadali ang aming gawain.
Lino : Sige po.
DRAFT
“Lahat (kami, tayo) ay maglilinis
ng bahay,” wika ni Miguel.
26
Pag-aralan ang graph na bubuuin mo kasama ang iyong
mga kaklase at guro.
DRAFT
Ipakita sa isang graph ang mga impormasyon na tungkol sa
pangarap naming magkakaibigan.
Sina Aian, Vans, at Ryan pangarap nilang maging artista.
Sina Tina at Ryzel, ay nangangarap na maging doktor.
27
si Mang Ador. Ibinalita niya na si Mang Lando ay dinala sa
ospital.
Noon din ay nagtungo ang mag-iina sa ospital
na pinagdalhan kay Mang Lando. Kasalukuyang nagpapahinga
na siya nang dumating ang kaniyang pamilya.
“Salamat sa Panginoon at buhay pa ako. Nag-alala ako
masyado kasi naisip ko kayong lahat. Paano na tayo ngayon na
wala na akong trabaho?” ang malungkot na sabi ni Mang Lando.
“Huwag kang magsalita ng ganyan. Ang mahalaga
ay ligtas ka na,” nakangiting wika ni Aling Elena.
Halos magkakasunod namang nagsalita ang kanilang mga
anak. “Opo nga, Itay.Hayaan po ninyo at lalo pa naming
pagbubutihin ang aming pag-aaral. Magtitipid na rin po kami sa
aming mga kagamitan.”
DRAFT
“Salamat mga anak. Hayaan ninyo, kapag malakas
na ako ay maghahanap agad ako ng bagong trabaho,” masigla
nang sambit ni Mang Lando.
Pinalitan Dinagdagan
laso
lawa
mali
papaya
28
Makabubuo ako ng mga bagong salita kung __________.
DRAFT
1. Si Marco, Gab at ako ay magsasanay sa badminton.
_____ ay lalahok sa paligsahan sa badminton.
2. Sina Peter, Gary, ikaw at ako ay nakakuha ng mataas na
marka sa pagsusulit.
_____ ay nag-aral na mabuti.
29
_______ ang ginagamit sa halip na ngalan ng taong
nagsasalita at kaniyang mga kasama.
DRAFT
Gamit ang iyong diksiyunaryo, ibigay ang hinihingi
ng talaan.
Salita Kahulugan Dictionary Entry
Salita Kahulugan
30
Bakit kaya excited si Flor?
Limang Tulog
ni Florenda B. Cardinoza
DRAFT
Naisip ko rin ang mga bibilihin kong gamit sa paaralan.
Kailangan ko ng ruler, lapis, notebook, bag, at sapatos. Hindi ko
namalayan na nakatulog na pala ako.
Kinabukasan maaga akong nagising . Ang sakit ng ulo ko.
Giniginaw rin ako. Paano na ako makasasama sa Maynila?
31
Sa aralin ngayon, natutuhan ko na _________________.
DRAFT
3. Lahat ng barya ay inihuhulog ni Buboy sa kaniyang maliit na
alkansiya. Minsan, kailangan niyang makabili ng gamit sa
kaniyang proyekto at kulang ang ibinigay ng kaniyang Tatay.
32
“Iyon ang mga gamit
“Salamat Ate. na maaari mong
Salamat Kuya” hiramin.”
DRAFT
Ang ito ay ginagamit kung _________________, ang iyon
naman ay kung ____________ at ang iyan ay kung __________.
33
Buksan ang Talaan ng Nilalaman. Sumipi ng dalawang aralin
at ang pahina nito.
Sumipi ng isang salita na nabasa mo sa mga nagdaang
aralin. Isulat ang kahulugan nito mula sa diksiyunaryo.
Sipiin ang isang pangalan ng sumulat ng aklat na ito.
DRAFT
makikitang impormasyon dito.
Benepisyo ng Tsokolate
http://www.philstar.com/para-malibang/2013/01/26/901204/benepisyo-ng-chocolAte
34
May nabasa ako na hindi naman pala sa lahat
ng pagkakataon ay masama ang epekto ng ilang pagkain
sa ating katawan, lalo na ang mga matatamis gaya
ng tsokolate. Sa totoo lang may ilang benepisyo rin ang nakukuha
dito. Ilan sa mga ito ay:
DRAFT
iyong IQ? Ang dark chocolAte ay mayaman sa kemikal
na nakapagpapaalerto sa utak ng tao. Ito ay ang
flavonoids. Nagpapabilis ang kemikal na ito ng daloy ng dugo na
patungo sa utak.
35
Noon Ngayon
Masama sa katawan Mabuti sa katawan
DRAFT
Suriin ang mga larawan. Ano kaya ang sinasabi ng bawat
tauhan? Gumawa ng pangungusap gamit ang ito, iyon, at iyan.
36
Ginagamit ang ______ kung hawak o malapit
sa nagsasalita ang bagay na itinuturo.
Ginagamit ang ______kung hawak o malapit
sa kinakausap ang bagay na itinuturo.
Ginagamit ang _______kung ang itinuturong bagay
ay malayo sa nag-uusap.
DRAFT
April 10, 2014
Balikan ang mga larawan sa naunang aralin. Sumulat
ng isang pangungusap tungkol dito.
37
Ang mga malalaking letra ay ginagamit sa _________.
Ang tuldok ay ginagamit sa ___________________.
Ang tandang padamdam ay ginagamit sa ____________.
Ang tandang pananong ay ginagamit sa _______________.
Ang kuwit naman ay ginagamit sa ____________________.
DRAFT
April 10, 2014
Alamin sa kuwento kung sino ang mga naging bagong
kaibigan ng ating bida.
Bagong Kaibigan
ni Bernard G. Umali
May napulot akong papel. Nakasulat doon na may
matatagpuan daw akong isang kaibigan. Kinakailangan ko raw
na sumakay upang matagpuan ito. Umuwi ako agad sa amin
dahil baka naroon na ang kaibigang tinutukoy ng papel.
Sumakay ako sa likod ng kabayo pero wala doon
ang bagong kaibigan. Binuksan ko ang bintana at nakita ko doon
ang aming hardin. Maraming halaman at insekto doon. Masaya
silang naglalaro pero hindi ko sila maintindihan. Lumabas ako sa
likod-bahay at nagpunta sa dagat. Sumakay ako ng bangka
upang hanapin ang aking kaibigan pero walang ibang tao sa
dagat. Ah, alam ko na. Sumisid ako sa ilalim ng dagat, sumakay
ako sa likod ng dolphin at doon, nakita ko ang iba’t ibang hayop
38
at halaman, pero hindi ako mabubuhay doon. Kaya bumalik na
lamang ako sa amin.
Gabi na nang makauwi ako. Mula sa aking silid ay may
natanaw akong maliwanag sa langit. May isang bituin
na ubod ng laki. Aha! Pupuntahan ko ang bituin. Kumapit ako sa
lobo at pinuntahan ko ito. Pero walang tao roon.
Mula sa itaas ay tanaw na tanaw ko ang daigdig na bilog
at nagliliwanag. Ang ganda ng kulay. Para itong bolang umiilaw.
May kulay bughaw, luntian at kulay lupa. Naisip kong bumalik na,
mula sa itaas ay nagpalundag-lundag ako sa mga ulap. Ang
sarap! Parang mga bulak! Nagpadulas ako sa bahaghari! Subalit
wala pa rin akong kalaro kaya gumamit ako ng isang malaking
payong at ginawa kong parachute. Napunta ako sa kagubatan.
Doon ay nagpupulong ang mga hayop. Hindi ko sila
maintindihan kaya bumalik ako sa amin sakay-sakay ng isang
elepante. Mayamaya ay kinalabit na ako ni Inay.
DRAFT
“Gising na anak, may pasok ka ngayon.”
“’Nay, nanaginiip ako na may makikilala akong bagong
kaibigan!”
“Oo. Meron nga, doon sa inyong paaralan kaya gumising ka
na at darating na ang school bus.”
39
4. Kailan ito naganap?
5. Ano ang suliranin?
6. Ano ang wakas ng kuwento?
DRAFT
Unang
Tauhan
Pangyayari
Pamagat
Huling Gitnang
40
Ang ito ay ginagamit sa ___________. Ang iyon naman
ay sa _____________ at ang iyan ay sa _________________.
DRAFT
Basahin at suriin ang naisulat na talata ng iyong pangkat.
Isulat mo ito nang wasto sa iyong notebook.
41
DRAFT
April 10, 2014
Kagawaran ng Edukasyon
Republika ng Pilipinas
1
3
Baitang
DRAFT
Kagamitan ng Mag-aaral
UNIT 2
Distrito/Paaralan: ____________________________
Dibisyon: ____________________________________
Unang Taon ng Paggamit: ___________________
Pinagkukunan ng Pondo (pati Taon):________
2
BATANG PINOY AKO – Ikatlong Baitang
Filipino – Kagamitan ng Mag-aaral
Unang Edisyon, 2014
ISBN :
Paunawa hinggil sa Karapatang-Sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa
Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng
Pamhalalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan
o tanggapang naghanda at/o naglathala ng akda bago at upang magamait sa layuning
komersiyal.
Nagtataglay ng karapatang-ari ang mga akda/materyales (mga kuwento,
seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand names, tatak o trademarks,
atbp.) na ginamit sa aklat na ito. Pinagsikapang hanapin at hilingin ang pahintulot ng mga
karapatang-ari upang magamit ang mga akdang ito. Hindi inaangkin ni kinakatawan ng
mga tagapaglathala (publisher) at may-akda ang karapatang-aring iyon.
DRAFT
Marilou Martha E. Benisano; Manunulat: Florenda Cardinoza, Jenny-Lyn Trapane,
Amaflor Alde, Agnes G. Rolle, Josenette Brana, Ronald Ramilo, Louiegrace
Margallo, Mercelita Salazar, Aireen Ambat, Lea Agustin, Natasha Rae Natividad,
Cynthia Reyroso, Dolorosa Castro, Modesta Jaurigue.
Tagapag-ambag: Maria Hazel J. Derla, Gratcielo Chiara D. Badillo, Elgie Ariniego,
3
PAUNANG SALITA
Kumusta mga bata?
Sadyang isinulat at inihanda para sa iyo ang Kagamitan ng
Mag-aaral na ito. Ito ang magiging kaibigan mo sa pag-aaral ng
Filipino at magiging kasama mo at ng iyong mga
kaibigan sa pagtuklas ng mga bagong konsepto at kaalaman sa
pamamagitan ng pakikinig, pagsasalita, pagbasa, pagsulat, at
pagtanaw. Ang lahat ng mga gawain na inilagay dito ay
gagawin mo sa paggabay ng iyong guro. Basahin at unawain
ang mga panuto na mababasa dito upang maging
DRAFT
matagumpay ka sa mga gawaing sadyang inihanda para sa iyo.
Ang mga aralin dito ay nahahati sa apat na yunit.
- Pamilya Ko, Mamahalin Ko
- Pamayanan Ko, Pagyayamanin Ko
4
ito ng mga salita upang maipakita ang natutuhan mo sa isang
aralin.
Pagyamanin Natin. Karagdagang pagsasanay ito hinggil sa
mga natutuhan mo.
DRAFT
Maligayang pag-aaral sa iyo!
5
TALAAN NG NILALAMAN
DRAFT
Paggamit ng Panghalip
(Kami, Tayo, Kayo, Sila)
Aralin 16 – Magsama-sama Tayo 23
Pagbibigay-Kahulugan sa mga Salita
Aralin 17 – Magtulungan Tayo 27
6
Maraming nangyayari tuwing bakasyon. Isa rito
ay ang paglipat ng tirahan na naranasan ng ating bida
sa kuwento. Tingnan natin kung paano nabago
ang pagtingin niya sa kaniyang bagong pamayanan.
Maling Akala
DRAFT
una, kinabahan ako. Baka wala akong maging kaibigan. Baka
hindi mabait ang mga tao dito.
Pagdating namin, binati na agad kami ng pinuno
ng barangay, si Kapitan Joel. Mayamaya lang kasunod
na niya agad si Konsehal Steve, na opisyal din ng
7
Kunin ang kagamitan mo sa Art. Gumawa ng isang kard ng
pasasalamat para sa katulong sa inyong pamayanan.
DRAFT
Basahin mo muli ang “Maling Akala.” Tukuyin ang mga
pangngalan na ginamit dito.
8
Makipanayam sa isa sa mga katulong sa paaralan. Sumulat
ng dalawang pangungusap tungkol sa mga gawain niya araw-
araw sa paaralan.
DRAFT
Isipin mo ang mga nakilala mong katulong sa
pamayanan. Sumulat ng dalawang salitang magkasalungat na
maaaring gamitin para sa kanila.
9
Ang lalawigan ng Laguna sa Rehiyon IV-A ay isa
sa magagandang lugar na maaari nating pasyalan.
Ano nga kaya ang kagandahan ng lugar na ito?
Biglaang Lakad
Araw ng Sabado. Nakakainip sa bahay.
“Magbihis kayo,” ang sabi ni Tatay.
Kaya lahat kami ay simbilis ng kidlat na gumayak.
“Brrrmm…. Brrmm”
DRAFT
“Saan kaya tayo pupunta?” ang tanong ko kay Kuya. Pero
umiling lang siya sa akin.
“Maligayang Pagdating sa Bayan ng Laguna.”
Hindi nagtagal, nakarating kami sa isang lugar na may
kakaibang mga bahay at gusali. Akala ko tuloy wala na kami sa
10
Mamasyal sa Pilipinas sa pamamagitan
ng mga larawan ng magagandang lugar na nakadikit
sa loob ng silid-aralan. Hanapin sa bawat lugar ang isang pares
ng magkatugmang salita na nakasulat dito.
DRAFT
mga salitang magkakatugma.
11
Muling basahin ang “Biglaang Lakad.” Sumipi ng dalawang
pangungusap mula dito.
DRAFT
tandaan na ___________.
12
Ang Pamayanan ay Kayamanan
Natasha B. Natividad
DRAFT
Tayo rin ang mahihirapan.
13
pero may nakasulat na “Bawal Pumitas ng Bulaklak.” Ano ang
gagawin mo?
14
IMCS Image Bank
DRAFT
Purok 7
Nagkaroon ng pagpupulong ang mga mamamayan.
Nagplano sila ng mga gagawin nila upang maging malinis ang
kanilang kapaligiran.
Ang mga babae ay mag-iipon ng mga plastik
15
1 2
3
4
1 2 3 4 5
DRAFT
Ang mga salitang may klaster ay _________________.
l a k t a w b o l a i
a l a k d a n l u i s
t a p r i t o i u b e
o a l a m b r e w s s
i s k w a t e r i t a
p l a n e t a t i s e
16
Paano dadami ang iyong kaibigan?
Basahin ang tula ng tungkol sa mga tagubilin. Sigurado
akong dadami ang iyong kaibigan kung susundin mo
ang mga ito.
DRAFT
Ang bilin sa akin nina Tatay at Nanay
Maging magalang, sumunod sa magulang
Ang batang ganito ay kinatutuwaan
Ng lahat ng tao sa pamayanan.
17
Basahin ang mga salita sa loob ng kahon.
kulay tulungan kuhanan ampalaya
labanos hitsura gulay kanila
kaharian kilos Pedro pareho
sala kultura kaloob suklob
DRAFT
Magkakatugma ang mga salita kung ___________.
18
Isulat ang pangalan ng tatlong kaibigan mo.
Sa tapat nito, sumulat ng isang parirala o pangungusap tungkol
sa kaniya.
DRAFT
Kasama ang iyong pangkat, buklatin ang mga aklat na
ibibigay ng guro. Pumili ng aklat na may paksa
kuwento tungkol sa magkaibigan.
o
19
Ang larong taguan ay isang popular na larong pambata sa
Pilipinas. Tingnan natin kung ano ang nangyari sa paglalaro nito
ng mga bago nating kaibigan.
Tagu-taguan
DRAFT
aralin.
“Von! Von! Magtaguan muna tayo sa labas,” yaya
ni Aiah sa kaniyang nakababatang kapatid. Isinama na rin nila
ang kanilang kambal na kapatid na sina Chacha at
Cheche.
20
Balikan at basahin muli ang isang kuwento mula
sa mga nagdaang aralin. Ibigay ang hinihingi ng story pie
sa ibaba. Gawin ito sa iyong notebook.
Pamagat
Banghay
T auhan
DRAFT
T agpuan
Kuwento 1
Tagpuan Tauhan
Kuwento
Banghay
21
Kuwento 2
Tagpuan Tauhan
Kuwento
Banghay
DRAFT
ang sasabihin mo upang ipakilala ang sarili at ang iyong mga
kaibigan.
22
Sumulat ng isang pangungusap na sasagot
sa sumusunod na tanong.
Ano ang mararamdaman mo kung isang araw hindi ka
paglaruin sa inyong bahay? Sa paaralan?
DRAFT
Sa pagsulat ng isang talata, _________________.
23
Ang Mahika
DRAFT
Sagutin ang mga tanong matapos basahin ang
kuwento.
Kakaibang Kaarawan
24
Masasagot ko ang mga tanong tungkol sa binasa kung
______________.
Ang Pamamasyal
DRAFT
upang pag-aralan. Para itong silid-aklatan na ang nakalagay ay
mga halaman.
Dito namin natutuhan ang kahalagahan ng mga halaman
sa ating kapaligiran at kung paano dapat pangalagaan at
paramihin ang mga ito.
Sa Bukid
25
Ibig kong tumira sa gitna ng bukid
Na pook na tahimik at may luntiang paligid.
DRAFT
salungguhit sa bawat pangungusap.
26
dalampasigan. Walang ano-ano, nakita niya ang papalapit na
mga dambuhalang alon sa dagat. Mabilis na kinuha ni Jannet
ang sulo at sinilaban ang nakaimbak na mga pinatuyong palay.
Nakita ng mga kanayon ni Jannet ang usok at apoy na
mula sa lugar na imbakan ng kanilang palay. Dali-dali ang lahat
na umakyat sa burol upang patayin ang sunog. Pagkaakyat ng
kahuli-hulihang kanayon, nakita nila ang malalaking alon na
tumangay sa lahat ng bahay, puno at hayop sa kanilang nayon.
Salita Kahulugan
DRAFT
April 10, 2014
Sa halos lahat ng mesa ng pamilyang Pilipino, hindi
mawawala ang pandesal. May nagtitinda ba nito sa inyong
lugar? Alamin kung paano tinutulungan si Arnold
ng kaniyang mga kabarangay sa pagtupad niya ng kaniyang
pangarap sa buhay.
Si Arnold na Magpapandesal
27
Agad niyang tinungo ang tindahan ni Ate Mely. Iniabot niya
ang kaniyang bayong. Pagbalik sa kaniya punong-puno ito ng
mainit na pandesal.
May bonus pa ito na pitong maliliit na pandesal para kay
Arnold.
Kailangang magmadali ni Arnold bago lumamig
ang kaniyang paninda. Kaya nagsimula na siyang pumadyak sa
kaniyang bisikleta.
Sa hindi kalayuan, naghihintay na sa kaniya si Mang Jose na
handa nang pumunta sa kaniyang palayan. Gayundin si Mang
Iking na dala-dala na ang kaniyang martilyo, lagare at kahon ng
mga pako. Hindi rin nagpahuli si Kuya Lino na naghahanda na ng
kaniyang mga kagamitan upang mabantayan at magabayan
ang mga batang patawid ng kalsada.
Umabot din siya sa papaalis na si Mang Berting, sakay sa
kaniyang jeep, handa na niyang sunduin ang mga bata sa kani-
DRAFT
kanilang tahanan upang ihatid sa paaralan.
At siyempre, may itinira siya para kay Gng. Derla
na kaniyang guro.
“O, Arnold, handa ka na ba sa eskuwela?”
wika ni Gng. Derla.
a. b. c.
28
d. e. f.
DRAFT
5. Si Ruel, ang ____ ng kabataan, ay nanguna
laban sa ipinagbabawal na gamot.
DRAFT
kagandang saranggola?
Winson : Oo, naman. Hihingi tayo ng tulong
sa kuya ko.
Hayun sila ng kapatid kong bunso, nagpapalipad
ng saranggola.
30
A B
DRAFT C
31
Gulong ng mga Kuwentong Aking Binasa
Natutuhan ko na _____________________________.
DRAFT
Humanap ng kapareha. Ibahagi sa kaniya ang isang
32
Malulungkot ka ba kung may lakad kayo ng iyong pamilya
ngunit hindi kayo natuloy?
Ganito rin kaya ang mga bida natin sa ating kuwento?
Alamin.
DRAFT
Masayang ang magkakapatid na sina
33
“Wow! Matatamis at malalaking
DRAFT
“Brrmm…. Brrmmm…” Sakay na silang lahat.
34
4. Dahil sa pamamadali, nasugatan ang _____ ni Mang Troy.
5. Si Aling Glenda ay mahilig maglagay ng ____ sa buhok.
DRAFT
mangga upang kunin ang
saranggola ng kaniyang
kapatid.
Mabango ang sampagita
na binili ni Aling Glenda
35
a f p e l i k u l d a
b u l a k l a k a a p
k w a d e r n o s h o
c a n i j o i g o o l
d e t r a k n h b n a
p a s o k l i n y a r
a l a p a i n a l o k
i s a t i n a p a l y
t u t u b i a g i w e
k a n i n k w a g o s
s i s a l a m i n x o
DRAFT
Basahin ang mga pangungusap na maaaring naging usapan
ng mag-anak sa “Muntik nang Hindi Matuloy.”
ang nagsabi ng bawat isa?
Sino
36
Pupunta na
Lisa, saan ___
____ kina Lolo.
pupunta?
Sasama ka na
ba?
Mauna na
A sige.
___ . May
Hihintayin ka
tatapusin
namin doon.
pa ako.
Sabay na
tayo sa pag-
uwi.
DRAFT
April 10, 2014
Ang _____ ay pamalit sa ako at mga kasama.
Ang _____ ay pamalit sa ikaw at mga kasama.
Ang _____ ay pamalit sa akin at mga kasama.
Ang ____ ay pamalit sa siya at mga kasama.
37
Basahin ang sumusunod na salita. Ano ang ibig sabihin ng bawat
isa? Iguhit ang mga ito.
bacon carrot computer
hotdog juice video
DRAFT
guro. Isulat sa iyong notebook ang mga salitang hiram
na binanggit sa kuwento.
38
Hindi Basura
DRAFT
Ano-ano ang mga nakita mong ginawa ng ibang bata sa
paaralan bago pa man magsimula ang klase?
Ikuwento mo ito sa klase.
39
Ren : Cindy, masarap kaya ang buko pie?
Cindy : Oo, masarap iyon. Alam mo ba
ang mga sangkap nito?
Aling Tess : Naku, mga batang ire. Sa tagal ko nang
gumagawa ng buko pie e masasabi kong
pare-pareho lang ang lasa niyan.
Pare-parehas lang kasi ang mga sangkap dito.
Ang pinakasikreto upang maging masarap ito ay
ang paraan ng pagluluto.
DRAFT
awit dasal isip sayaw walis
40
Sino ang Takot sa Puno ng Balete?
DRAFT
mga baging ng balete. Sabik na sabik akong sumakay sa duyan.
41
Basahin kung ano ang plano ni Bitoy sa ating kuwento.
Bigyan mo ito ng sarili mong wakas.
DRAFT
Si Mario naman ay kumuha ng maraming tansan. Gamit ang
malaking bato, pinipi niya ito. Binutasan niya sa gitna
ang mga napiping tansan. Isinuot niya ang isang binilog na
alambre sa mga tansan.
42
Sili ni Seli
Florenda B. Cardinoza
DRAFT
Pambaon sa eskwela ni Pira.
43
2. Isulat ang bagong salita na mabubuo kung pinalitan ang
huling pantig nito.
3. Isulat ang bagong salita na mabubuo kung pinalitan ang
unang pantig nito.
4. Gamitin ang mga bagong salita sa sariling pangungusap.
5. Gamitin ang format na makikita sa susunod na pahina.
DRAFT
Nakapaglaro ka na ba ng bangkang papel kasama ang
iyong mga kaibigan? Ano ang nangyari? Ganito rin ba?
Bangkang Papel
Matapos ang isang malakas na ulan, nagkayayaan ang
44
Tingnan ninyo o,
mas magaganda
ang kulay niyon
kaya lang
mabagal. Teka
kanino iyon?
DRAFT
Natutuhan ko na _________________________________.
Nakababagot na Araw
45
Wala ring computer shop sa lugar na ito. Sana nadala ko ang
laruan kong robot at kotseng de-remote. Nakababagot talaga.
DRAFT
rin sa piko. Nawala sa isip ko ang computer games, pati na rin
ang aking mga laruan.
Patintero
Piko
46
Ang pictograph ay ______________________.
DRAFT
Lunes
Martes
Miyerkules
Legend: =5
47
DRAFT
April 10, 2014
Kagawaran ng Edukasyon
Republika ng Pilipinas
1
3
Baitang
DRAFT
Kagamitan ng Mag-aaral
UNIT 3
Distrito/Paaralan: ____________________________
Dibisyon: ____________________________________
Unang Taon ng Paggamit: ___________________
Pinagkukunan ng Pondo (pati Taon):________
2
BATANG PINOY AKO – Ikatlong Baitang
Filipino – Kagamitan ng Mag-aaral
Unang Edisyon, 2014
ISBN :
Paunawa hinggil sa Karapatang-Sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa
Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng
Pamhalalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan
o tanggapang naghanda at/o naglathala ng akda bago at upang magamait sa layuning
komersiyal.
Nagtataglay ng karapatang-ari ang mga akda/materyales (mga kuwento,
seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand names, tatak o trademarks,
atbp.) na ginamit sa aklat na ito. Pinagsikapang hanapin at hilingin ang pahintulot ng mga
karapatang-ari upang magamit ang mga akdang ito. Hindi inaangkin ni kinakatawan ng
mga tagapaglathala (publisher) at may-akda ang karapatang-aring iyon.
DRAFT
Marilou Martha E. Benisano; Manunulat: Florenda Cardinoza, Jenny-Lyn Trapane,
Amaflor Alde, Agnes G. Rolle, Josenette Brana, Ronald Ramilo, Louiegrace
Margallo, Mercelita Salazar, Aireen Ambat, Lea Agustin, Natasha Rae Natividad,
Cynthia Reyroso, Dolorosa Castro, Modesta Jaurigue.
Tagapag-ambag: Maria Hazel J. Derla, Gratcielo Chiara D. Badillo, Elgie Ariniego,
3
PAUNANG SALITA
Kumusta mga bata?
Sadyang isinulat at inihanda para sa iyo ang Kagamitan ng
Mag-aaral na ito. Ito ang magiging kaibigan mo sa pag-aaral ng
Filipino at magiging kasama mo at ng iyong mga
kaibigan sa pagtuklas ng mga bagong konsepto at kaalaman sa
pamamagitan ng pakikinig, pagsasalita, pagbasa, pagsulat, at
pagtanaw. Ang lahat ng mga gawain na inilagay dito ay
gagawin mo sa paggabay ng iyong guro. Basahin at unawain
ang mga panuto na mababasa dito upang maging
DRAFT
matagumpay ka sa mga gawaing sadyang inihanda para sa iyo.
Ang mga aralin dito ay nahahati sa apat na yunit.
- Pamilya Ko, Mamahalin Ko
- Pamayanan Ko, Pagyayamanin Ko
4
ito ng mga salita upang maipakita ang natutuhan mo sa isang
aralin.
Pagyamanin Natin. Karagdagang pagsasanay ito hinggil sa
mga natutuhan mo.
DRAFT
Maligayang pag-aaral sa iyo!
5
TALAAN NG NILALAMAN
DRAFT
Lugar sa Pamayanan
Pagbibigay-Kahulugan sa Graph
Aralin 24 – Tangkilikin Natin 15
Paglalarawan ng mga Bagay, Tao at
Lugar sa Pamayanan
6
Aralin 28 – Mahalin Natin 29
Paggamit nang Wasto ng mga Pang-abay na
Naglalarawan ng Kilos o Gawi
Pagsasalaysay Muli ng Napakinggang
Teksto sa Tulong ng Timeline
Aralin 29 – Ipagmalaki Natin 34
Paggamit nang Wasto ang Pang-ukol na –Laban sa,
-Ayon sa, at –Para sa
Pagbibigay ng Sariling Wakas sa
napakinggang Kuwento
Pagbasa ng mga Salitang may Klaster at Diptonggo
Aralin 30 – Ikarangal Natin 38
Paggamit nang Wasto ang Pang-ukol
Pagbibigay ng Lagom ng Binasang Teksto
Pagsusulat ng Isang Talatang Nagsasalaysay
DRAFT
April 10, 2014
7
Isa sa mga katangian ng mga Pilipino ang pagiging
magalang lalo na sa mga nakatatanda sa atin. Isa rin ito
sa mga laging paalala ng ating mga magulang.
Alamin sa tula kung ito rin ang bilin ng mga magulang
ni Lino.
Si Linong Pilipino
DRAFT
Ako si Lino,
Na isang Pilipino.
Pagiging kayumanggi,
Hindi ko itinatanggi.
8
Ang mga salitang magkakatugma ay ___________.
DRAFT
Pilipino Sila
9
Sumulat ng tanong na nagsisimula sa ano, sino,at saan,
tungkol sa binasang sanaysay.
DRAFT
Umisip ng isang taong nais mong makapanayam. Sumulat
sa isang malinis na papel ng isang tanong na sasagutin niya.
10
Malaki ang epekto ng klima sa ating bansa lalo na
sa pamumuhay ng bawat Pilipino na nasa iba’t ibang panig
nito. Ano ang klima?
DRAFT
na klima hindi tulad ng ating bansa. Ang Pilipinas ay isang
bansang tropikal. Ito ay nasa tropiko ng Kanser na makikita
sa itaas ng ekuwador.
Kapag nasa malapit sa ekwador ang bansa, mayroon
lamang itong dalawang uri ng klima. Ito ay ang tag-araw
11
Muling basahin ang “Ang Klima at ang Aking Bansa”
sa p.90.
DRAFT
Sumulat ng dalawang tanong na nais mong sagutin
ng Presidente ng Pilipinas tungkol sa programa ng pamahalaan
para sa pangangalaga ng kapaligiran. Isulat ang mga tanong sa
12
C
DRAFT
Natutuhan ko sa aralin ngayon na ________________.
13
na paggamit ng mga paputok sa pagsalubong sa Bagong Taon
dahil maaari namang lumikha ng iba’t ibang ingay sa ibang
paraan para sa pagtataboy ng ‘evil’ at ‘bad luck.’
Sabi ni Ona, karamihang nabibiktima ng paputok ay
kabataan kaya’t pinag-aaralan nilang i-ban ang kabataan sa
pagbili nito.
Inamin ng Kalihim na kahit pa masigasig ang Department of
Health o ang pamahalaan sa kampanya kontra sa
paputok, marami pa rin ang nabibiktima nito, at ang
nakalulungkot ay mga bata pa ang kadalasang napuputulan ng
daliri, kamay o maging paa kaya naman imumungkahi niya sa
stakeholders meeting, kasama ang Philippine National Police at
Bureau of Fire Protection na ibawal na sa kabataan ang
pagbebenta ng mga paputok.
DRAFT
Paano ipinagdiriwang ang Bagong Taon sa inyong lugar?
Ibahagi ito sa klase.
14
Sumulat ng pangungusap na naglalarawan ng tao, bagay,
hayop, pook, o pangyayari na makikita sa larawan. Bilugan ang
mga ginamit na pang-uri.
DRAFT
http://www.seasite.niu.edu/Tagalog/modules_in_Tagalog/mga_pagdiriwang_sa_pilipinas.htm
15
Ano ang tatak ng suot mo ngayon? Saan ito gawa?
Ano-ano ang produktong Pilipinong dapat nating tangkilikin?
Tatak-Pinoy
DRAFT
na gawa sa Marikina at sa Liliw, Laguna na talaga namang world
class ang dating. Ang naggagandahang parol ng Pampanga na
talagang nakadaragdag ng saya ng Pasko. Ang mga kakaibang
disenyo ng mga barong na gawa sa Batangas.
Pagdating din sa pagkain, hindi tayo pahuhuli.
16
Ang paksa ng isang talata ay ________________.
DRAFT
Gamitin ang larawan na ginupit mo sa naunang gawain.
Sumulat ng mga pang-uri tungkol sa larawang ito.
17
Basahin natin ang isang liham na nagkukuwento
kung ano-ano ang nangyari nang ang kanilang barangay
ay tanghaling Child-Friendly Barangay.
DRAFT
Dumating din si Kgg. Agnes na aming punong lungsod
at si Cong. Abraham na talaga namang ikinatuwa ng lahat.
Pagkatapos ng maikling palatuntunan, nagbigay
ng libreng serbisyong medikal ang grupo ni Dra. Rey.
Sina Bb. Badillo, G. at Gng. Derla naman ay nanguna
18
Ang bawat batang Pilipino ay may karapatan. Tungkulin ng
lahat ng Pilipino na masigurong natatamasa ang mga ito ng
bawat bata saanmang sulok ng Pilipinas. Ang karapatang
mabuhay at magkaroon ng pangalan ang isa sa mga
pangunahing karapatan nila.
DRAFT
Maagang naulila ang batang si Kristine. Namatay
sa isang aksidente ang kaniyang mga magulang. Kaya’t siya ay
kinupkop ng Department of Social Welfare and Development.
Hindi pa siya nagtatagal sa bahay-ampunan, may mag-
asawang dumating at nais na siya ay ampunin. Inayos kaagad
19
Sumulat ng dalawang pangungusap na sumusuporta sa
kaisipang “pagtatanggol sa karapatan ng mga bata.”
DRAFT
Ang pandiwa ay ____________________.
20
Karapatan sa Atensiyong Medikal
Hindi dinala sa
ospital
Dinala sa
albularyo o
manghihilot
DRAFT
Ilan na kaya sa mga kaklase mo ang nadala na sa klinika?
Sa ospital? O sa albularyo? Gamit ang naunang graph, alamin
ang nangyari sa mga kasama mo sa pangkat.
21
Ito ang sinasabi sa ating pambansang awit. Ibig sabihin
mayaman ang Pilipinas. Bakit kaya?
DRAFT
biyayang bigay ng Poong Maykapal.
Tunay nga na mayaman ang Pilipinas. Mayaman ang mga
Pilipino. Kailangan lamang na pahalagahan natin ang ating
kapaligiran at ang ating kapwa Pilipino.
22
Sumulat ng dalawang pangungusap kung paano mo
pahahalagahan ang ating mga likas na yaman.
DRAFT
Paano mo inaalagaan ang iyong mga tanim sa sariling
23
Bataan, Nilinis, Tinamnan ng Puno
Posted by Online Balita , April 23, 2013
DRAFT
Hinikayat din ng kumpanya ang mga miyembro ng
Recycling129 sa Tondo na makibahagi sa paglilinis.
24
Bawat tao ay may kaniya-kaniyang katangian
at kakayahan. Ang mga ito ay kailangan nating paunlarin upang
makatulong tayo sa pagpapaunlad ng ating pamilya, ng ating
pamayanan, ng ating bansa at higit sa lahat ng ating mga sarili.
Basahin natin ang isang kuwento, upang maunawaan natin
kung gaano tayo kahalaga sa ating pamayanan.
Doon na Lamang
DRAFT
Gratcielo Chiara D. Badillo
25
Hapon na ngunit wala pa siyang trabaho. Hapon na pero
wala pa siyang bahay. At hapon na ay wala pa siyang pagkain.
Sa kaniyang pag-upo sa ilalim ng puno, muli niyang
nasulyapan ang mundong kaniyang pinanggalingan.
“Doon na lamang ako. May trabaho. May bahay. May
pagkain.”
DRAFT
April 10, 2014
Ang timeline ay isang paraan upang _______________.
Kailangan Lima
Angelika D. Jabines
26
Isang araw sa kanilang pagbibisikleta, isang malaking kahoy
ang nakaharang sa kanilang daraanan.
Dahil sa pinakamalaki si Danilo, nanguna siya sa pagtanggal
ng malaking kahoy. Pero hindi niya nakaya. Sumunod si Luz, mas
maliit siya nang kaunti kay Danilo. Bahagyang gumalaw ang
malaking kahoy. Buong tapang na sumubok si Dennis, ang
pinakamataba sa lima. Pero hindi gumalaw ang malaking kahoy.
Si Tess naman ang sumunod. Pero wala rin. Huling sumubok si
Rose. Buong yabang na binuhat ang malaking kahoy. Umangat
ito.
“Aray!” ang sigaw niya. Ang malaking kahoy
ay biglang bumagsak sa kaniyang maliit na paa.
Sabay-sabay na nagtakbuhan ang magkakaibigan upang
tulungan si Rose.
“Isa, dalawa, tatlo, apat, lima. Buhat!” At marahang
naiangat ang malaking kahoy.
DRAFT
Kailangan pala lima. Hindi isa. Hindi dalawa. Hindi tatlo.
Hindi apat. Kailangan lima talaga!
27
Tingnan at kilalanin ang mga tauhan sa kuwentong
“Kailangan Lima.”
Ako si Atty.
Ako si Bb. Tess.
Luz.
DRAFT
Ako si Lt.
Ako naman
Dennis
si Dr. Danilo.
28
5. Si Kongresman Manuel ay dumalo sa pagpupulong sa Cebu
noong Pebrero.
DRAFT
April 10, 2014
Paano mo ipinakikita ang pagmamahal mo sa iyong
pamayanan? Sa bansang iyong nakagisnan?
Sino ka sa kuwentong ating babasahin?
Si Maria kaya o si Rosa?
Mariang Tilapya
Maria Castillo-David
29
“Ako si Mariang Tilapya, at nais kong tulungan mo kaming
mga nakatira dito sa ilog. Sobra na ang pang-aabuso ng mga
tao,” wika ng isda.
“Ano ba ang ginawa namin sa inyo?” tanong muli
ni Rosa.
“Lahat ng basura ay sa ilog ninyo itinatapon, pati mga
patay na hayop ay dito rin inihahagis. Pati tuloy ang mga maliliit
at maging mga itlog pa lang ay namamatay dahil sa
labis na dumi,” mahabang himutok ni Mariang Tilapya.
“Kung patuloy kayong mga tao sa masamang gawain
ninyo, mawawala nang tuluyan ang likas na yamang tubig,”
dagdag pa ng isda.
“O sige, tutulungan kita,”pangako ni Rosa.
Biglang nagising si Rosa dahil sa nakabibinging patak
ng ulan sa kanilang bubong . Panaginip lang pala ang lahat.
Pagdungaw niya sa kanilang bintana upang silipin ang ilog
DRAFT
na malapit sa kanilang tahanan, nanlaki ang kaniyang
mga mata. Mistulang dagat ang kanilang paligid.
Matapos ang ilang araw, humupa na rin ang baha. Bawat
isa sa kanilang baryo ay lumabas ng bahay na may dalang
kagamitan sa paglilinis.
30
Ang sanhi ay _________________________________.
Ang bunga ay ________________________________.
DRAFT
April 10, 2014
31
Gamit ang pariralang pang-abay, ilarawan kung paano
ipinakita ng mga tauhan sa kuwentong “Mariang Tilapya”
ang pagmamahal sa kanilang pamayanan.
DRAFT
April 10, 2014
32
Punan ang bawat kahon ng hinihingi tungkol sa kuwentong “
Doon na Lamang.”
Wakas
Suliranin at
Solusyon
Simula
DRAFT
Tauhan
Kahon ng Kuwento
Tagpuan
Natutuhan ko ____________________________________.
33
Paksa Problema
Pamagat
Solusyon Natutuhan
DRAFT
April 10, 2014
Ano-anong magagandang lugar sa Pilipinas ang iyong
napasyalan? Halika at sumama sa paglalakbay.
Sakay Na!
Sakay na sa makulay na dyip na dito lamang sa Pilipinas
matatagpuan! Sa ilang segundo, tayo ay aarangkada na!
Isa... dalawa... tatlo...
Una nating silipin ang Palawan Underground River. Itinanghal
na isa sa mga pinakabagong magagandang tanawin sa buong
mundo kaya naman hindi ito nauubusan ng turistang lokal at
dayuhan. Ang kuwebang ito na may ilog sa loob ay sinasabing
may habang 8.2 kilometro. Upang malakbay ang kahabaan nito,
kailangan mong sumakay sa isang bangka upang masaksihan
ang pambihirang iba’t ibang hugis ng bato na nililok sa
pamamagitan ng patak ng tubig sa nakalipas na daanlibong
taon.
Kilalanin din natin ang tinaguriang Salad Bowl ng Pilipinas. Ito
ay napaliligiran ng probinsiya ng Baguio at La Trinidad. Sa lugar
34
na ito makikita ang paglago ng strawberries sa bansa kaya
tinawag din itong Strawberry Country bukod pa sa iba’t ibang uri
ng prutas at gulay na nakatanim dito. Tara na sa lalawigan ng
Benguet.
Tinagong Dagat ang sunod nating destinasyon.
Ito ay isang nakatagong lawa na matatagpuan sa talampas sa
tuktok ng bundok na may sukat na humigit kumulang tatlong (3)
ektarya at lalim na nasa otsenta (80) metro. Dito makikita ang
iba't ibang isda.Napapaligiran din ito ng makapal na gubat kung
saan gumagala ang ligaw na hayop at malago ang halaman.
Tayo na sa Lambunao, Iloilo upang mapasyalan ito.
Sa Mindanao naman, makikita ang Talon ng Maria Cristina
sa dulo ng Ilog Agus. Ito ay kilala sa kagandahan na
may taas na 320 talampakan bukod pa sa ito ang pangunahing
pinagkukunan ng kuryente sa Iligan.
Ilan lang ito sa puwede nating pasyalan sa ating bansa.
DRAFT
Hanggang sa muling pagsakay sa ating pambihirang dyip.
diptonggo klaster
35
Sumulat ng isang talata na may tatlo hanggang limang
pangungusap tungkol sa paraan na gagawin mo upang
maipagmalaki ang bansang Pilipinas. Bilugan ang mga salitang
may diptonggo at guhitan ang salitang may klaster.
Puting Sobre
Susan Formales.
Sabik na sabik na binuksan ni Susan ang isang puting sobre
na natanggap mula sa kaniyang kaibigan. Hindi maalis ang ngiti
sa kaniyang mga labi sa mga bagong kuwento na kaniyang
nabasa.
DRAFT
Kaya’t hindi pa man nakapagbibihis ng kaniyang damit,
agad niyang kinuha ang kaniyang ballpen at stationery.
At nagsimulang magsulat.
160 Maitim II East
Silang, Cavite
36
Dagdagan ang nilalaman ng sulat ni Maricel
sa pamamagitan ng pagsulat ng isang pangungusap gamit ang
pang-ukol na natutuhan sa aralin.
DRAFT
Gamit ang mga pang-ukol na natutuhan, isalaysay
sa dalawang pangungusap ang mga natutuhan mo
sa “Sakay Na!”
37
Ang Pilipinas ay hindi lamang mayaman sa likas na yaman
kundi maging sa kaniyang kultura. Alamin kung ano-ano ito.
Kayamanan sa Pagsulat
DRAFT
Ginamit ng mga sinaunang Pilipino ang tula upang
makapaghatid ng aral. Ginamit din nila ang tula upang maipasa
ang mga sinaunang kaalaman.
Hindi lang basta isinusulat ang mga tulang ito. Madalas ay
binibigkas o hindi kaya ay inaawit ito sa mga pagtitipon.
38
Sa pagsulat ng buod, ________________.
DRAFT
Ano-ano ang nalaman mo mula sa sanaysay na binasa?
Isulat ito gamit ang pang-ukol na natutuhan.
39
Gamit ang mga pantig sa loob ng malaking kahon, bumuo
ng mga salitang may klaster. Gamitin ang mga mabubuong salita
sa isang talata na may tatlo hanggang apat na pangungusap.
plu pri to
som ma pla
lan bre bra
bro so ro
no tsa tra
DRAFT
Sa pagsulat ng talata, __________________.
40
DRAFT
April 10, 2014
Kagawaran ng Edukasyon
Republika ng Pilipinas
1
3
Baitang
DRAFT
Kagamitan ng Mag-aaral
UNIT 4
Distrito/Paaralan: ____________________________
Dibisyon: ____________________________________
Unang Taon ng Paggamit: ___________________
Pinagkukunan ng Pondo (pati Taon):________
2
BATANG PINOY AKO – Ikatlong Baitang
Filipino – Kagamitan ng Mag-aaral
Unang Edisyon, 2014
ISBN :
Paunawa hinggil sa Karapatang-Sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa
Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng
Pamhalalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan
o tanggapang naghanda at/o naglathala ng akda bago at upang magamait sa layuning
komersiyal.
Nagtataglay ng karapatang-ari ang mga akda/materyales (mga kuwento,
seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand names, tatak o trademarks,
atbp.) na ginamit sa aklat na ito. Pinagsikapang hanapin at hilingin ang pahintulot ng mga
karapatang-ari upang magamit ang mga akdang ito. Hindi inaangkin ni kinakatawan ng
mga tagapaglathala (publisher) at may-akda ang karapatang-aring iyon.
DRAFT
Punong Tagapangasiwa: Angelika D. Jabines; Pangalawang Tagapangasiwa:
Marilou Martha E. Benisano; Manunulat: Florenda Cardinoza, Jenny-Lyn Trapane,
Amaflor Alde, Agnes G. Rolle, Josenette Brana, Ronald Ramilo, Louiegrace
Margallo, Mercelita Salazar, Aireen Ambat, Lea Agustin, Natasha Rae Natividad,
3
PAUNANG SALITA
Kumusta mga bata?
Sadyang isinulat at inihanda para sa iyo ang Kagamitan ng
Mag-aaral na ito. Ito ang magiging kaibigan mo sa pag-aaral ng
Filipino at magiging kasama mo at ng iyong mga
kaibigan sa pagtuklas ng mga bagong konsepto at kaalaman sa
pamamagitan ng pakikinig, pagsasalita, pagbasa, pagsulat, at
pagtanaw. Ang lahat ng mga gawain na inilagay dito ay
gagawin mo sa paggabay ng iyong guro. Basahin at unawain
ang mga panuto na mababasa dito upang maging
DRAFT
matagumpay ka sa mga gawaing sadyang inihanda para sa iyo.
Ang mga aralin dito ay nahahati sa apat na yunit.
- Pamilya Ko, Mamahalin Ko
4
ito ng mga salita upang maipakita ang natutuhan mo sa isang
aralin.
Pagyamanin Natin. Karagdagang pagsasanay ito hinggil sa
mga natutuhan mo.
DRAFT
Maligayang pag-aaral sa iyo!
5
TALAAN NG NILALAMAN
DRAFT
Pagbibigay ng Kahulugan ang Graph
Aralin 34 – Bata Man Ako, Kaya Kong Maging Hero 16
Paglalarawan ng mga Bagay, Tao, at
Lugar sa Pamayanan
Paggamit ng Malaki at Maliit na Letra at
6
Paggamit nang Wasto ng Pang-abay na
Naglalarawan ng Kilos o Gawi
Pagsasalaysay Muli ng Napakinggang
Teksto sa Tulong ng Balangkas
Pagbibigay ng Mungkahing Solusyon sa Suliraning
Nabasa sa Isang Teksto o
Napanood
Aralin 39 – Pagpapaunlad ng Bansa Ko, Kaisa Ako 30
Paggamit nang Wasto ng Pang-ukol
Naibibigay ang Buod o Lagom ng
Tekstong Binasa
Pagbibigay-Kahulugan sa Graph
Aralin 40 – Panatag na Buhay, Kayamanan Ko 35
Paggamit nang Wasto ng Pang-ukol
Pagsulat ng Liham Pangangalakal
DRAFT
April 10, 2014
7
Ang mga Pilipino ay yaman ng bansa. Ang kanilang
kagalingan at katalinuhan ay hindi matatawaran.
Paano nga ba magagamit ang mga regalong ito upang
makatulong sa kapwa?
Natatanging Regalo
Bawat isa sa atin, mayaman man o hindi, ay biniyayaan ng
DRAFT
natatanging kakayahan. Ibinigay ito sa atin bilang regalo upang
magamit sa pagtulong sa ating kapwa at sa pangangalaga ng
ating kapaligiran. At dahil nga regalo ito sa atin, nararapat
lamang na ito ay ibahagi rin natin nang libre sa ating kapwa lalo
na sa mga nangangailangan.
8
Sino ang Ano ang
bida sa nangyari sa
kuwento? kaniya?
Pamagat
Paano siya
Bakit siya
DRAFT
naging bayani?
nakilala?
9
Sa pagtatanong, gumagamit ng mga salitang tulad
ng ________________.
DRAFT
April 10, 2014
Basahing muli ang “Natatanging Regalo.” Pansinin kung
paano ito isinulat.
10
Bakit kaya naging inspirasyon si Kano?
Ano ang katatagang ipinakita niya?
Alamin sa ating kuwento.
Kano
DRAFT
Sa isang bayan sa Mindoro, may isang mag-aaral na ang
pangalan ay Albastru Biglang-awa Razboinic. Tawagin na lang
natin siyang Kano. Lumaki siyang hindi man lamang naramdaman
ang pagmamahal ng isang tunay na magulang. Ang kaniyang
ama na isang taga-Romania ay nasa piitan dahil sa
11
“Paalam, Kano. Alam ko isang araw, magkikita pa rin tayo.
Sa araw na iyon, alam kong ibang Kano na ang aking makikita.
Salamat sa pagiging kaibigan ko. Salamat sa pagiging inspirasyon
ko,” ang sabi ni Titser Blu.
DRAFT
Ang paano naman ay ____________________.
12
Pumili ng tatlong kaklase na sasagot sa mga isinulat na
katanungan.
DRAFT
Tanong Sagot
Ano
Sino
Saan
13
Kakaibang Prinsipe Konstantino
Angelika D. Jabines
DRAFT
Nanay : Von, akin na sabi iyang pakpak ng ate mo.
Lalakad ka lang sa tabi ni Ate Angela mo.
Hindi ka isang anghel.
Nagsimula na ang prusisyon nang makarating ang lahat ng
reyna. At si Prinsipe Konstantino na nakapakpak ay buong sayang
14
Pag-aralan ang larawan. Sumulat ng dalawang
pangungusap na maglalarawan ng nakikita dito.
DRAFT
Ang pang-uri ay ____________________.
15
Sa pamamagitan ng isang pictograph, ipakita kung ilan sa
pangkat ang nakasali na sa Santacruzan, Flores de Mayo
o sa isang reynahan.
DRAFT
paggawa ng kabutihan kahit walang nakatingin. Ito ay ang
pagiging handa na ibigay ang sarili para sa ibang tao.
Handa ka ba sa ganitong kabayanihan?
Kabayanihan
16
May mga bayaning utusan ng bayan,
Hindi pinipili ang sinisilbihan,
Sa mga sakuna ay maaasahan,
Kapag may panganib ay matatawagan.
DRAFT
April 10, 2014
Ang mga salita ay magkakatugma kung _________.
17
Itala ang mga salitang naglalarawan na mababasa
sa tulang “Kabayanihan.”
DRAFT
Gamit ang mga pang-uri, isulat sa iyong notebook
kung paano ka magiging bayani.
18
Sinisimulan ni Chelly ang pagbasa sa pamamagitan
ng pagtingin sa listahan ng mga aklat. Pagkatapos, lalapit siya sa
librarianupang humiram ng aklat na gusto niyang basahin. Kapag
wala sa shelf ang aklat, agad siyang hahanap ng bagong aklat
na babasahin.
DRAFT
Maghanda ng isang maikling pagsasalaysay tungkol
sa kuwento ni Chelly. Gamitin ang balangkas na ginawa
19
Sumulat ng isang pangungusap tungkol sa nakita mo
sa patalastas na ipinakita ng bawat pangkat. Guhitan
ang pandiwa na ginamit.
DRAFT
napanood o napakinggang patalastas. Guhitan ang mga
pandiwang ginamit. Gawin ito sa iyong notebook.
20
Alamin natin kung paanong magiging huwaran ang bawat
pamilyang Pilipino.
Huwarang Pamilya
www.takdangaralin.com
Sa aming tahanan
Buo ang pamilya
Lubos na kasiyahan
DRAFT
Aming nadarama.
Maaga pa lamang
Iyong makikita
Haligi ng tahanan
Ilaw ng tahanan
Laging nariyan
Tunay na mapagmahal
Maasikaso talaga.
Si Kuya, si Ate
Maaasahan din
Masipag, magalang
Magaling sa eskwela.
21
Pag-aralan ang sitwasyong ipinakikita ng bawat larawan.
Sabihin ang magiging wakas ng bawat isa.
DRAFT
Upang makapagbigay ako ng sarili kong wakas sa isang
kuwento, kailangan kong ________.
22
Ang pandiwa ay _____________________.
DRAFT
April 10, 2014
Ang pagiging handa sa pagdating ng anumang kalamidad
ay pagiging ligtas natin sa kapahamakan. Paano ba magiging
handa?
Laging Handa
23
Si Aling Melna naman na kaniyang Nanay ay abala sa pag-
aayos ng isang malaking bag. Pagsilip ni Roy sa loob nito, nakita
niya ang iba’t ibang klase ng pagkain, damit, mga gamot, at
isang flashlight.
Si Kuya Romy naman ang naglinis at naghanda ng mga
bote upang lagyan ng tubig. Pumunta naman si Ate Beth sa
tindahan at bumili ng baterya ng radyo at flashlight.
Dumating ang gabi. Lumalakas ang ihip ng hangin.
Nakatulugan na ni Roy ang pakikinig sa malakas na patak ng
ulan.
Kinaumagahan, walang kuryente. Mataas ang tubig sa
labas. Ngunit sa kanilang gripo, walang tubig.
“ ’Buti na lang laging handa sina Tatay,” ang nasabi ni Roy
sa kaniyang sarili.
DRAFT
Pumili ng isang kuwento mula sa kagamitang ito. Basahin ito
at ihambing sa “Laging Handa.”Sundan ang format
sa iyong notebook.
Pagkakatulad
Pagkakaiba
24
Natutuhan ko sa aralin ngayon na ____________________.
DRAFT
April 10, 2014
Basahin muli ang “Laging Handa.” Tukuyin kung paano
isinagawa ang mga kilos sa kuwento.
25
Malaki ang ginagampanan ng teknolohiya sa ating pang-
araw-araw na pamumuhay. Pinadadali at pinabibilis nito ang
mga gawain natin upang mas marami pang matapos sa loob ng
isang araw.
Ito rin kaya ang nangyari sa ating bida sa kuwento?
DRAFT
“Galileo, kumain ka na.”
“Galileo, pumunta ka nga muna sa tindahan.”
“Galileo, tulungan mo nga muna ako dito.”
Hindi pa rin natitinag si Galileo sa kaniyang paboritong
panghapong programa.
26
Tulungan si Galileo na makagawa ng kaniyang talaan
ng mga gawain sa araw-araw. Sundan ang format sa iyong
notebook.
Isulat sa mga linya ang mga dapat niyang gawin sa oras na
nakasulat sa loob ng kahon. Dagdagan ang kahon
at mga linya kung kinakailangan.
DRAFT
April 10, 2014
Muling basahin ang “Nakatulong nga Ba?” sa p. 144.
Tukuyin ang mga kilos na isinagawa sa kuwento.
27
Saan Saan Paano
Paano
Kilos Kailan
Kilos
Kailan
Saan
Saan Kilos
Kilos
DRAFT
Ang tatlong uri ng pang-abay ay ang mga _______.
Ang _________ ay sumasagot sa tanong na paano.
28
Pumili ng dalawang larawan na maaaring pagsamahin
upang maging tambalang salita. Gamitin ang dalawang
mabubuo sa sariling pangungusap.
½
DRAFT
April 10, 2014
Ang tambalang salita ay ____________.
29
DRAFT
April 10, 2014
30
Tulay na Kahoy
DRAFT
bakit nawala ang mga bato na kaniyang inilagay. Kaya
pinagtiyagaan niya na gawin muli ito.
Habang abala si Pipoy sa kabilang dulo, si Kiko naman ay
abala na rin sa kabilang dulo ng tulay. At sa pagtulak niya ng
isang malaking bato, kasama siyang nahulog sa malamig na
31
Sagutin ang mga tanong na nasa loob ng bawat kahon
upang makasulat ng maikling buod ng kuwento nina Pipoy
at Kiko.
Si __________...
Sino ang pangunahing tauhan sa kuwento?
Kaya __________...
Ano ang ginawa niya upang malutas ito?
DRAFT
Ngunit __________...
Ano ang nangyari sa kaniyang naisip na solusyon?
Kaya __________...
Sa wakas __________...
Ano ang katapusan ng kuwento?
32
Pamagat
Paksa
DRAFT
Basahin muli ang kuwentong “Tulay na Kahoy” upang
madugtungan nang wasto ang sumusunod na parirala.
33
Basahin ang “Tulay na Kahoy.” Sino ka sa dalawang
magkaibigan?
DRAFT
nang mabuti
Pagtitipid
Pangangalaga
sa kalikasan
Pagiging
laging handa
Pangangalaga
sa kalusugan
34
1. Anong paraan ang gagawin ng pinakamaraming babae?
2. Anong paraan ang kakaunti ang lalaking gagawa?
3. Aling paraan ang may pinakakaunti ang gagawa?
4. Ilan ang magtatanim ng puno?
5. Ilang babae ang mangangalaga sa kalikasan?
6. Ilang lalaki at babae ang mag-aaral nang mabuti?
Natutuhan ko na __________.
DRAFT
Sumulat ng dalawa hanggang apat na pangungusap tungkol sa
35
Pebrero 3, 2013
G. Nardo Cruz
Personnel Officer
FBC Publishing House
243 Rosal St. Mandaluyong City
Mahal na G. Cruz:
DRAFT
ng aking mga kakayahan at katangian na hinahanap
ng inyong kumpanya.
Salamat po.
Lubos na gumagalang,
Pagkakaiba
Pagkakatulad
36
Natutuhan ko sa aralin na ______________________.
Pagkakatulad Pagkakaiba
DRAFT
April 10, 2014
Basahin muli ang liham na ginawa ni Marisa.
37
Ang mga pang-ukol ay ______________________.
DRAFT
Sumulat ng isang liham na katulad ng ginawa ni Marisa.
38