You are on page 1of 166

DRAFT

April 10, 2014

Kagawaran ng Edukasyon
Republika ng Pilipinas

1
3
Baitang

Batang Pinoy Ako


Filipino

DRAFT
Kagamitan ng Mag-aaral
UNIT 1

April 10, 2014


PAG-AARI NG PAMAHALAAN
HINDI IPINAGBIBILI
INILAAN PARA SA

Distrito/Paaralan: ____________________________
Dibisyon: ____________________________________
Unang Taon ng Paggamit: ___________________
Pinagkukunan ng Pondo (pati Taon):________

2
BATANG PINOY AKO – Ikatlong Baitang
Filipino – Kagamitan ng Mag-aaral
Unang Edisyon, 2014
ISBN :
Paunawa hinggil sa Karapatang-Sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa
Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng
Pamhalalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan
o tanggapang naghanda at/o naglathala ng akda bago at upang magamait sa layuning
komersiyal.
Nagtataglay ng karapatang-ari ang mga akda/materyales (mga kuwento,
seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand names, tatak o trademarks,
atbp.) na ginamit sa aklat na ito. Pinagsikapang hanapin at hilingin ang pahintulot ng mga
karapatang-ari upang magamit ang mga akdang ito. Hindi inaangkin ni kinakatawan ng
mga tagapaglathala (publisher) at may-akda ang karapatang-aring iyon.

Inilalathala ng Kagawaran ng Edukasyon


Kalihim : Br. Armin A. Luistro, FSC
Pangalawang Kalihim : Dina S. Ocampo

Punong Tagapangasiwa: Angelika D. Jabines; Pangalawang Tagapangasiwa:

DRAFT
Marilou Martha E. Benisano; Manunulat: Florenda Cardinoza, Jenny-Lyn Trapane,
Amaflor Alde, Agnes G. Rolle, Josenette Brana, Ronald Ramilo, Louiegrace
Margallo, Mercelita Salazar, Aireen Ambat, Lea Agustin, Natasha Rae Natividad,
Cynthia Reyroso, Dolorosa Castro, Modesta Jaurigue.
Tagapag-ambag: Maria Hazel J. Derla, Gratcielo Chiara D. Badillo, Elgie Ariniego,

April 10, 2014


Ma. Cristina C. Garcia; Evelyn de Castro, Malou M. de Ramos, Maria Castillo-David
Konsultant: Dr. Lydia Liwanag, Ani Rosa Almario; Editor: Benilda Santos, Jomar Empaynado
Tagapagtala: Jasmin Bangisan, Aprilyn Montilla Tagaguhit : Kristel de Guzman, Kenneth
Cubol ,Michael Cajis, Jefrrey V. Cambronero, Reynaldo A. Simple Taga-anyo: Ferdinand
Bergado.

Inilimbag sa Pilipinas ng __________

Department of Education – Instructional Materials Council Secretariat (DepEd-IMCS)


Office Address : 5th Floor Mabini, Bldg.
Meralco Avenue, Pasig City
Philippines 1600
Telefax : 02 – 634- 1054 o 634- 1072
E-mail Address : imcsetd@yahoo.com

3
PAUNANG SALITA
Kumusta mga bata?
Sadyang isinulat at inihanda para sa iyo ang Kagamitan ng
Mag-aaral na ito. Ito ang magiging kaibigan mo sa pag-aaral ng
Filipino at magiging kasama mo at ng iyong mga
kaibigan sa pagtuklas ng mga bagong konsepto at kaalaman sa
pamamagitan ng pakikinig, pagsasalita, pagbasa, pagsulat, at
pagtanaw. Ang lahat ng mga gawain na inilagay dito ay
gagawin mo sa paggabay ng iyong guro. Basahin at unawain
ang mga panuto na mababasa dito upang maging

DRAFT
matagumpay ka sa mga gawaing sadyang inihanda para sa iyo.
Ang mga aralin dito ay nahahati sa apat na yunit.
- Pamilya Ko, Mamahalin Ko
- Pamayanan Ko, Pagyayamanin Ko

April 10, 2014


- Bansa Ko, Ikararangal Ko
- Kakayahan Ko, Ipagmamalaki Ko
Ang bawat aralin naman ay may mga gawain
tulad ng :
Alamin Natin. Dito mo mababasa ang mga kuwento, tula, at
talata na magiging daan sa pagtalakay ng mga kasanayang
lilinangin sa bawat aralin.
Linangin Natin. Ito ay pagsasanay ng mga kakayahan
o kaalaman na tinalakay sa klase. Maaari itong isagawa nang
ikaw lamang o kasama ang iyong pangkat.
Tandaan Natin. May mababasa ka dito na mga
pangungusap na hindi kumpleto. Pupunanmo lamang ang mga

4
ito ng mga salita upang maipakita ang natutuhan mo sa isang
aralin.
Pagyamanin Natin. Karagdagang pagsasanay ito hinggil sa
mga natutuhan mo.

Sa paggamit ng kagamitang ito, upang ikaw ay maging


matagumpay, tandaan mo lamang na laging hintayin ang
hudyat o mga panuto na sasabihin ng iyong guro.
Sana sa paggamit mo nito, maging isa kang tunay na
Batang Pinoy na maka Diyos, makatao, makabayan at
makakalikasan.

DRAFT
Maligayang pag-aaral sa iyo!

April 10, 2014 MGA MAY-AKDA

5
TALAAN NG NILALAMAN

Yunit I – Pamilya Ko Mamahalin Ko


Aralin I – Ako Ito 7
 Paggamit ng Pangngalan sa Pagsasalaysay
Aralin 2 – Pamilya Ko 12
 Paggamit ng Pangngalan sa Pagsasalaysay
 Pagkilala sa Iba’t ibang Bahagi ng Aklat
Aralin 3 – Pag-uugali Ko 14
 Paggamit ng Pangngalan sa Pagsasalaysay
Aralin 4 – Libangan Ko 17
 Paggamit ng Pangngalan sa Pagsasalaysay
 Paggamit ng Diksiyunaryo
Aralin 5 – Pangarap Ko 20
 Pagbibigay ng Tauhan, Tagpuan

DRAFT
at Banghay ng Kuwento
 Paggamit ng Panghalip
(Ako, Ikaw, Siya)
Aralin 6 – Kakayahan Ko 24
 Paggamit ng Panghalip

April 10, 2014


(Kami, Tayo, Kayo, Sila)
 Pagbibigay-kahulugan sa Pictograph
Aralin 7 – Paniniwala Ko 27
 Pagbuo ng Bagong Salita
 Paggamit ng Panghalip
(Kami, Tayo, kayo, Sila)
Aralin 8 – Karapatan Ko 31
 Pagbibigay ng Wakas sa Binasang Kuwento
 Paggamit ng Panghalip Pamatlig
(Ito, Iyan, Iyon)
 Paggamit ng Iba’t Ibang Bahagi ng Aklat
sa Pagkalap ng Impormasyon
Aralin 9 – Tungkulin Ko 34
 Paggamit ng Panghalip Pamatlig
(Ito, Iyan, Iyon)
 Paggamit ng mga Kasalungat na Salita
Aralin 10 – Kaibigan Ko 38
 Pagtukoy ng mga Bahagi ng Kuwento
 Paggamit ng Panghalip Pamatlig
(Ito, Iyan, Iyon)

6
Nakapunta ka na ba sa isang pista? Ano-ano ang
natatandaan mo rito? Babalik ka ba rito? Bakit?
Basahin nang tahimik ang kuwento upang malaman kung
bakit babalik ang ating bida sa pistang kaniyang napuntahan.
Ang Pistang Babalikan Ko

Araw ng Sabado noon. Isinama ako ni Nanay


sa Lucban, Quezon upang dumalo sa Pahiyas Festival. Malugod

DRAFT
kaming tinanggap ng aming mga kamag-anak. Maraming tao
ang bumibisita sa kanilang lugar sa ganitong araw. Bigla akong
napalabas ng bahay nang marinig ko ang sigawan.

“Hayan na! Hayan na! Magsisimula na ang parada!”

April 10, 2014


ang sigawan ng mga tao. Ang daming tao sa kalsada! Lahat sila
gustong makapanood. Dahil ako ay maliit, wala akong
masyadong makita. Natuwa ako sa isang dayuhan nang yayain
niya akong lumipat sa kaniyang puwesto sa unahan. Agad akong
nagpasalamat sa kaniya.

Naging kapana-panabik sa bawat isa ang panonood


ng parada ng makukulay na karosa na may palamuting
mga produkto ng bayan. Bawat karosa ay talagang
napakaganda.

“Wow! Nakakatuwa talaga dito. Sana ay isama uli ako


ni Nanay sa susunod na taon,” ang sabi ni Rodel.

“Naku! Lalo kang malilibang kapag nakita mo


ang maririkit nilang palamuti sa kanilang mga bahay. Talagang
malikhain ang mga taga-Lucban,” sambit naman ni Nanay.

Hinding- hindi ko malilimutan ang pistang ito. Babalik ako.

7
Punan ng angkop na salita ang mga pangungusap ayon
sa iyong sariling karanasan. Isulat ang sagot sa iyong notebook.

1. Dumalo ako sa kaarawan ng aking kaklase. Marami akong


kinain tulad ng______, ______, _______, at _______. Nagkaroon
din ng mga palaro.
2. Tuwing buwan ng ________, nagdiriwang ang aming baryo
ng kapistahan. Dito masaya ang mga _____at _________.
Maraming handang pagkain tulad ng ______, _______, at
_______ sa halos lahat ng bahay.
3. Tuwing araw ng Pasko, masaya kami sa aming________.
Naghahanda ng aking ina ng masasarap na_______. Sabay-
sabay kaming nagtutungo sa _______upang magpasalamat

DRAFT
sa Dakilang Lumikha. Nagpupunta rin kami sa aming ______,
______, _______, ______, ________, at _______ upang humalik sa
kanilang kamay.

April 10, 2014


Tingnan kung paano ginawa ng iyong guro ang isang kiping.
Ngayon, ikaw naman ang gagawa nito .
Matapos gawain ang iyong kiping, sipiin sa loob nito at
kumpletuhin ang sumusunod na pangungusap:
Natutuhan ko sa araling ito na ______________________
_______________. Kaya _______________.

Basahin ang kuwento. Kung tapos na, sumulat ng isang


talata na may tatlong pangungusap tungkol sa katulad na
karanasan. Isulat ang kuwento sa iyong notebook.

Ang Pamamasyal sa Parke


Tuwing araw ng Linggo pagkatapos magsimba,
kaming magkakapatid ay ipinapasyal ng aming
mga magulang sa parke. Masaya kaming naglalaro dito
ng habulan, taguan, pagpapalipad ng saranggola, at kung ano-

8
ano pang laro na aming maisip. Tapos, kakain kami
ng masasarap na pagkaing niluto ni Nanay. Samantala si Tatay
naman ay abala sa pagkuha sa amin ng mga larawan.

Ano-anong paghahanda ang isinasagawa sa inyo bago


ang araw ng kapistahan? Tingnan kung pareho ng ginagawa ng
mag-anak sa ating kuwento.

Pista sa Aming Bayan


Bata’t matanda ay abalang-abala. Lahat ay tumutulong sa
paghahanda sa nalalapit na kapistahan. May kabataan
na nagtutulong-tulong sa paggawa at paglalagay
ng mga banderitas .

DRAFT
May ilang kababaihan naman ang nag-aayos
ng bulaklak sa mga sasakyan na gagamitin sa prusisyon.
Ang mga lalaki naman ay nag-aayos ng mga ilaw.
Ang mga Nanay naman ay abala na sa paghahanda
ng mga pagkain tulad ng suman, halaya, atsara at iba pang
kakanin. Ang mga Tatay naman ay nag-aayos ng kanilang mga

April 10, 2014


bakuran.
Ang mga batang tulad ko ay hindi rin pahuhuli. Kami
ay katulong sa paglilinis ng aming bahay.

Ano-ano ang pangngalan na ginamit sa binasa mong


kuwento? Isulat ang mga ito ayon sa kanilang kategorya. Gawin
ito sa isang malinis na papel.

9
Batay sa iyong napag-aralan, kaya mo nang kumpletuhin
ang pangungusap na:
Ang pangngalan ay ________ ng ________, _________,
________, __________ at ___________.

Pumili ng isa o dalawang salita mula sa listahan. Gamitin


ang mga ito sa sariling pangungusap na magsasabi ng iyong
karanasan.
bagyo bulaklak palengke pusa

DRAFT
Gusto mo bang makaipon ng pera? Alkansiya ang
kailangan mo. Kung may mga lumang botelya o lata
sa inyong bahay, maaari mo itong gamitin.
Tingnan natin sa kuwento kung paanong napakinggan
ang alkansiya ng isang pamilya.

April 10, 2014 Ang Aking Alkansiya


Araw-araw, maagang akong gumigising upang ihanda ang
sarili sa pagpasok. Naliligo. Nagbibihis ng damit pampaaralan.
Araw-araw, paglabas ko sa aking silid, dumidiretso ako
sa aming kusina. Sa hapag-kainan, doon ko makikita
ang masarap na almusal na luto ng aking Nanay.
Matapos kumain, sasabay na ako kay Tatay sa
pagpasok sa paaralan.
Isang araw, paglabas ko sa aming silid-kainan.
Wala si Nanay. Wala ring masarap na almusal. Kaya’t hinanap ko
si Nanay.
Nakita ko siya sa kanilang silid-tulugan.
Umiiyak. May sakit pala si Tatay at kailangang dalhin
sa ospital. Bumalik ako sa aking kuwarto. Pinahid ko ang aking
luha at kinuha ang aking alkansiya.
Iniabot ko ito kay Nanay. At isang mahigpit na yakap ang
kaniyang ibinigay sa akin.

10
Kunin mo ang iyong notebook. Gawin ang sinasabi
sa bawat panuto.
1. Basahin ang talaan ng ngalan ng mga kaklase mo na
ipakikita ng guro.
Sipiin ang ngalan ng sampung kaklase na nais mong
imbitahan sa iyong kaarawan.
2. Narito naman ang talaan ng mga pagkain. Sipiin ang limang
nais mong kainin.
- cake candy pritong manok
- atis bayabas lansones
- karne isda itlog
- cheese gatas tinapay

DRAFT
- carrot kalabasa sibuya

April 10, 2014


Kumpletuhin ang pangungusap.
Sa pagsipi ng ngalan ng tao at lugar dapat tandaan
na ito ay laging nagsisimula sa __________ o _________ letra.
Sipiin ang mga salita ng ________ at ______ upang hindi
magkamali sa pagbasa nito.

Basahin mong muli ang kuwentong “Ang Alkansiya.”


Sa iyong notebook, sipiin at ipangkat ayon sa kategorya
ang mga pangngalan na ginamit dito.

11
Paano kayo nagtutulungan sa inyong mag-anak? Katulad
din ba ng mag-anak sa tula?

Ang Aming Mag-anak


(www.takdangaralin.com)
Ang aming mag-anak ay laging masaya
Maligaya kami nina Ate at Kuya.

DRAFT
Mahal kaming lahat nina Ama’t Ina
Mayroon ba kayong ganitong pamilya?

Kahit sa paggawa’y pagod ang katawan,


Tulong ni Ama ay laging nakaabang.

April 10, 2014


Suliranin ni Ate ay nalulunasan
Sa tulong ni Inang laging nakalaan.

Pag-aralan ang mga salita na mababasa sa Puno


ng mga Salita na ginawa ng iyong guro. Pumili at gamitin sa
pangungusap ang isang pares ng salitang magkatugma .

Magkakatugma ang mga salita kung _____________.

Mula sa mga binasa ng guro, sumipi ng isang maikling


tugma. Bilugan ang mga salitang magkakatugma na ginamit
dito.

12
Natatandaan mo ba ang tula na “Ang Aming Mag-anak?”
Basahin mo itong upang masagot ang mga tanong na ibibigay
ng iyong guro.

Pumili ng isang ngalan na binanggit sa tulang binasa.


Sumulat ng isang pangungusap tungkol sa napiling ngalan.

Kumpletuhin ang pangungusap.


Nagagamit ang _________ sa pagsasabi ng ngalan

DRAFT
ng tao, lugar, at bagay.

April 10, 2014


Pag-aralan ang larawang ipakikita ng guro. Sumulat
ng dalawang pangungusap tungkol dito. Guhitan ang mga
pangngalan na ginamit.

Sino-sino ang kasapi ng iyong pamilya? Ano ang tungkulin


ng bawat isa? Tulad ng isang pamilya , ang aklat ay may kaniya
ring bahagi. At ang bawat isa ay may ginagampanang tungkulin
, tulad mo sa iyong sariling pamilya.
Alamin natin sa tulang babasahin mo ang bawat bahagi ng
aklat at ang ginagampanan ng bawat isa.

Mga Bahagi ng Aklat


ni RCJ
Bahaging pabalat
laman ay ngalan ng aklat
Ang paunang salita
mula sa may-akda.

13
Ang talahuluganan
nagbibigay ng kahulugan
Talaan ng nilalaman
pagkakasunod-sunod naman.
Kung nais makita’y kabuuan
sumangguni ka sa katawan
At sa karapatang–ari naman
malalaman limbag kung saan at kailan.

Kumuha ng isang aklat. Sabihin at ipakita sa klase


ang bawat bahagi nito.

DRAFT
Ang mga bahagi ng aklat ay ________, ________________,
________________, _______________ at _______________.

April 10, 2014


Kunin ang gamit sa Art. Gumawa ng isang dummy
ng aklat upang maipakita ang mga bahagi nito. Isulat ang
ngalan ng bawat bahagi ng aklat.

Ano-ano ang ginagawa mo tuwing araw ng Sabado?


Katulad din ba ng kay Ian? Tingnan natin sa kuwento.

Ang Sarap Talaga!


Ako si Ian. Ang tawag nila sa akin ay Ian Masipag.
Sa umaga, pagkagising ko agad kong inaayos ang aking higaan
at mag-isa na akong maglilinis ng aking katawan.

14
Habang naghihintay ako na maluto ang aming almusal,
tinutulungan ko si Kuya sa pagdidilig ng mga halaman sa aming
hardin.
Kapag si Ate naman ay nakikita kong naglilinis sa loob
ng aming bahay, tinutulungan ko siya sa pagpupunas ng mga
mesa.
Si Tatay naman ay tinutulungan ko sa pagpapakain
ng kaniyang mga alagang manok.
Pagkatapos naming kumain ng almusal, ako lagi
ang tagalinis ng mesa.
Matapos kong tulungan ang aking pamilya, lalabas
na ako ng aming munting bahay upang makipaglaro sa aking
mga kaibigan. Ang sarap talaga kapag araw ng Sabado!

DRAFT
Pumili at pumunta sa isang learning center na inihanda ng
iyong guro. Gawin ang mga panuto na mababasa sa learning
center.

April 10, 2014


Natutuhan ko na mahalaga ang pagsunod sa nakasulat na
panuto upang __________________________.

Basahin at sundin ang mga nakasulat na panuto


sa loob ng silid-aralan .

Ano-ano ang pangngalan na ginamit sa kuwento ni Ian?


Basahin muli ang kuwento niya upang makatiyak.

Mula sa Kahon ng mga Larawan na inihanda ng iyong guro,


kumuha ng isang larawan. Sabihin ang ngalan nito at
magbigay ng isang pangungusap tungkol dito.

15
Natutuhan ko sa araling ito na ginagamit ang _______ sa
pagsasalaysay tungkol sa tao, lugar, at bagay sa paligid.

Hintayin ang hudyat ng iyong guro upang lumabas


ng silid. Mula sa hardin, kumuha ng isang bagay na nakapukaw
ng iyong pansin. Idikit ito sa iyong notebook at sumulat ng
pangungusap tungkol dito.

Basahin muli ang kuwento ni Ian. Tukuyin


ang mga salitang ginamit dito na may dalawa at tatlong pantig.

DRAFT
Sa iyong notebook sipiin ang parirala sa kuwentong
“Ang Sarap Talaga” na sumasagot sa sumusunod na tanong.

April 10, 2014


1. Ano ang ginagawa ni Ian pagkagising niya?
2. Ano ang ginagawa niya habang naghihintay na maluto ang
almusal?
3. Paano niya tinutulungan ang kaniyang Ate?
4. Ano ang ginagawa ni Ian at ng kaniyang Tatay?
5. Saan pumupunta si Ian matapos ang kumain ng agahan?

Sa pagsipi ng parirala, dapat kong tandaan na ________.

Mula sa kuwentong “Ang Aking Alkansiya,” sipiin sa iyong


notebook ang dalawang pariralang binubuo ng mga salitang
may dalawa hanggang tatlong pantig.

16
May alam ka bang laro ng lahi? Alamin ito sa tekstong
babasahin.
Tara na, Laro Tayo!
Anong laro ang alam mo? Sigurado ako- tulad ko-
ang nasa isip mo agad ay online games na lagi mong nilalaro sa
harap ng computer. Tama?
Pero alam mo ba marami pala tayong mga laro
na sadyang sariling atin. Ang tawag dito ay laro ng lahi.

DRAFT
Ito ang isa sa mga sumisimbolo ng ating pagiging Pilipino. Ito rin
ay tumutulong sa paghubog sa pagkakaisa natin,
ang pagiging isport. Ginagawa din nitong alisto ang ating isip
at malakas ang ating pangangatawan. Higit sa lahat binibigyan
nito ng isang makulay na karanasan ang bawat batang Pilipino.

April 10, 2014


Sino sa atin ang hindi nakakaalam ng Jack en Poy?
Ito ay isa sa mga laro ng lahi na kinagigiliwan ng lahat, bata man
o matanda. Nariyan din ang patintero na ang kailangan
lamang ay pamato na puwede ang isang maliit na bato
na nasa tabi-tabi lamang. Kung marami namang goma
o rubber band, pagdugtung-dugtungin lamang ang mga ito.
Tawagin ang mga kaibigan at lumukso habang umiikot
nang pabilis nang pabilis ang nilubid na goma. Kapag nasabit
ang paa mo, taya ka na. Ito ang luksong lubid.
Kung maliwanag naman ang buwan, yakagin mo
ang iyong mga kaibigan at kayo ay magtagu-taguan sa labas ng
bahay. Mag-ingat lamang sa pagtatago at baka mahuli ka
kaagad. Kung ayaw mo naman ng tagu-taguan, puwede rin
naman na maglaro tayo ng bahay-bahayan sa loob o labas man
ng bahay.
Ito ay ilan lang sa mga laro ng ating lahi na talagang
napakasayang laruin. Kung iisa-isahin natin lahat hindi tayo
matatapos. Kaya, tara na, laro na tayo!

17
Sumama sa iyong pangkat. Sagutin ang mga tanong
na mababasa sa papel na ibibigay ng iyong guro.

Upang masagot ko ang mga tanong sa tekstong aking


binasa, kailangan kong _____________________________.

Sa mga laro ng lahi na binanggit sa talata, ano ang nais


mong laruin? Ipaliwanag kung bakit ito ang pinili mo.

DRAFT
Habang binabasa ang “Tara na , Laro Tayo” subukang
sagutin ang sumusunod na tanong:
- Sino ang puwedeng maglaro ng bawat larong binanggit?

April 10, 2014


- Kailan ito nilalaro?
- Saan ito nilalaro?

Kasama ang iyong pangkat, umisip ng isang bago


at orihinal na laro. Isulat ang kagamitan para dito at kung paano
ito lalaruin. Matapos ito, subuking ipalaro sa mga kaklase.

Natutuhan ko na binubuo ang mga salita ng mga __________


at________. Mahalagang malaman ang tamang __________ ng
isang salita upang mabasa o maisulat ito nang tama.

Maghanda upang isalaysay sa klase ang isang laro


na naibigan mo.

18
Pag-aralan mo ang isang pahina na hinango sa isang
diksiyunaryo.
prototipo pukawin
prototipo – orihinal; modelo; publiko – taong- bayan
huwaran
proyekto – binalak na publisidad –anunsyo;
gawain pagsasabi sa madla
prunes – pinatuyong uri pukaw – hindi tulog
ng ubas
prutera – lalagyan ng pukawin – gisingin
prutas

DRAFT
Gamit ang isang diksiyunaryo, ibigay ang kahulugan
ng sumusunod na salita.

April 10, 2014


1. bahaghari 4. sagisag
2. haligi 5. sira
3. parusa

Natutuhan ko na sa paggamit ng diksiyunaryo, kailangan kong


___________________________.

Basahin muli ang “Tara na, Laro Tayo.” Sipiin sa diksiyunaryo


ang kahulugan ng mga salitang hindi mo maunawaan
sa talatang ito.

19
Sino-sino ang iyong kaibigan? Ano ang pangarap ninyong
magkakaibigan? Tingnan natin ang pangarap ng magkakaibigan
sa kuwento at kung paano nila ito naabot.
Pulang Watawat
ni Maria Hazel J. Derla
“Unahan tayo!” At sabay-sabay na nagtakbuhan ang
magkakaibigan na sina Bobie, Anna, Jacko at Mark. Mag-

DRAFT
uunahan silang makarating at makuha ang pulang watawat na
nasa dulo ng kalsadang ginawa nilang laruan nang hapong iyon.
Si Eva ang nagbabantay ng watawat na ito.
“Sige, takbo. Bilisan niyo,” ang sigaw ni Eva sa kaniyang mga
kaibigan.

April 10, 2014


Nang biglang matapilok si Anna. Sinubukan niya muling
tumakbo ngunit hindi na niya talaga makaya ang sakit. Tuluyan
na siyang napaupo. Hindi na niya makukuha ang pulang
watawat. Siya pa naman ang nangunguna sa kanilang
takbuhan. Napaiyak si Anna, talo na siya. Ipinangako pa naman
niya ito sa bunso niyang kapatid na si Celia.
Walong kamay ang sa kaniya ay bumuhat.
“Sama-sama nating kunin ang pulang watawat,”
ang sabi ng kaniyang mga kaibigan.

Mula sa usapang mababasa, tukuyin ang (1)tauhan,


(2)tagpuan, at (3) mga pangyayari dito.
Pangarap Ko
Nagkuwentuhan na lamang ang magkakaibigan habang
nagpapahinga si Anna sa kaniyang silid.

20
Jacko : Wow! Ang galing mo naman. Samakatuwid
gusto mong maging artista. Ikaw, Bobie, ano
ang gusto mo paglaki?
Bobie : Nais kong maging guro. Gusto kong turuan
ang mga bata na magbasa, magsulat
at magbilang tulad ni Tiya Liling. Siya
ang naghikayat sa akin na maging guro balang
araw.
Maryan : Ako gusto kong maging doktor. Gusto kong
tumulong sa mga maysakit lalo na
ang mga walang pera sa pagpapagamot tulad
ni Anna.

Ang mga elemento ng kuwento ay _________, _________, at

DRAFT
__________.

April 10, 2014


Kumpletuhin ang hinihingi ng organizer matapos basahin
ang kuwento. Gawin ito sa iyong notebook.
Pangyayari
Tagpuan
Tauhan
Pamagat ng
Kuwento

Paglalakbay sa Baguio
ni Maria Hazel J. Derla

Isa si Ruth sa mga batang babaeng iskawt na napili upang


magtungo sa Baguio. Natuwa siya nang payagan siyang
sumama ng kaniyang mga magulang.

Agad niyang inihanda ang kaniyang mga dadalhin.


Naghanda na siya ng listahan kaya madali na niya itong
matatapos. Ngunit nawawala ang kaniyang alampay. Hindi
puwedeng wala ito. Hinanap niya ito sa kaniyang kabinet ngunit

21
talagang wala. Napaiyak si Ruth. Hindi na siya makakasama kung
bakit ba naman iyong pinakaimportante ang nawawala.

Pumasok ang kaniyang Nanay, dala-dala ang bagong


plantsang alampay. Napalundag sa tuwa si Ruth na ipinagtaka
ng kaniyang Nanay.

Basahing muli ang usapan ng magkakaibigang sina Jacko


sa pahina 17. Alamin kung ano-ano ang pangarap ng
magkakaibigan.

DRAFT
Sa iyong pangkat, pag-usapan ninyo ang pangarap
ng bawat isa. Maghanda ng isang usapan na iparirinig sa klase
gamit ang mga natutuhang panghalip panao.

April 10, 2014


Ginagamit ang ako kapag ___________.
Ginagamit ang ikaw naman kapag _________ samantalang
ginagamita ang siya kapag _________.

Sumulat ng isang script na nagpapakita ng usapan ninyong


magkakaibigan tungkol sa inyong pangarap. Gamitin ang ako,
ikaw at siya.

Bawat isa sa atin ay may pangarap sa buhay. Ano nga ba


ang ginagawa natin upang maabot ito?

Pag-abot sa Pangarap
Bawat bata ay may pangarap. Bawat bata ay may
karapatang magkaroon ng edukasyon. Ibig sabihin dapat lahat

22
ng mag-aaral ay nasa loob ng paaralan. Sa ganitong paraan,
tiyak na maaabot nila ang kanilang pangarap sa buhay.
May mga batang nais maging doktor, pulis, nars, o dili
naman kaya ay guro. Pero tingnan mo ang upuan sa silid-aralan.
Kumpleto ba kayo sa klase?
Bakit may mga batang laging wala sa klase? May sakit ba?
Tinatamad kaya? Ano ang dahilan?
Ayon sa ilang mag-aaral, hindi sila pumapasok dahil hindi
nila gusto ang kanilang pinag-aaralan. Minsan din naman ayaw
nila sa kanilang teacher. Ang iba naman walang baon, pera man
o pagkain, kaya hindi na lang sila pumapasok. Iyong iba
naman, tinatanghali ng gising dahil sa napuyat sa
paglalaro sa computer.
Kung laging ganito paano nila maaabot ang kanilang

DRAFT
pangarap? Paano na sila??

Sang-ayon ka ba sa sinabi ng talatang iyong nabasa?

April 10, 2014


Sumulat ng isang talata na may tatlo hanggang limang
pangungusap na sasagot dito. Isulat ito sa notebook.

Dapat kong tandaan na sa pagsulat ng isang talata,


kailangan kong gawin ang sumusunod: _____________________,
_________________, ____________________ at _________________.

Isulat muli ang talata. Isaalang-alang ang iyong


mga sagot sa katanungan na ibinigay ng guro sa pagsusuri nito.

23
Natatandaan mo ba ang kuwentong “Ang Aking
Alkansiya?” Paano nakatulong sa kaniyang magulang
ang batang bida sa kuwento? Gusto mo rin bang makaipon tulad
niya?
Pag-aralan kung paano makagagawa ng isang simpleng
alkansiya.
Paggawa ng Alkansiya

DRAFT
Kagamitan:
pandikit, gunting, makulay na magazine, basyo
ng pulbos o alkohol
Mga hakbang:
1. Kumuha ng basyo ng polbos, alkohol o iba pang bagay

April 10, 2014


na maaaring paglagyan ng pera.
2. Butasan ang gitna gamit ang matulis na bagay,tulad
ng kutsilyo ( Maaaring magpatulong sa nakatatanda.)
3. Kunin ang iba’t ibang makukulay na magazine at gupitin
ito sa nais na disenyo. Mas maraming kulay,
mas maganda.
4. Lagyan ng pandikit ang ginupit-gupit na magazine
at idikit ito sa basyong binutasan.
5. Patuyuin.

Saan mo inilalagay ang iyong mga lapis, ballpen


at krayola sa ibabaw ng mesa mo? Basahin kung paano
gumawa ng isang penholder at sagutin ang mga tanong tungkol
dito.
1. Kumuha ng latang walang laman.
2. Linisin ito.
3. Gumupit ng diyaryo at idikit sa labas ng lata.
4. Idikit ang mga ginupit na papel upang maging disenyo.

24
Sagutin sa notebook ang sumusunod na tanong:
1. Ano ang unang hakbang sa paggawa ng penholder?
2. Ano ang gagawin sa diyaryo?

Upang masagot ang mga tanong tungkol sa binasa ko,


kailangan kong ______________.

Basahin ang nakapaskil na paraan sa paggawa ng isang


pinwheel. Sagutan ang mga tanong tungkol dito.

DRAFT
Likas sa mga Pilipino ang pagiging matulungin. Bata,
matanda, mahirap man o mayaman, kapag oras ng
pangangailangan, lahat ay bukas-palad sa kapwa. Alamin natin
kung paano nakatulong ang magkakaibigan sa paghahanda ng

April 10, 2014


relief goods na dadalhin sa mga biktima ng kalamidad.

Maliit Man ay Malaki Rin


Nagkayayaan ang magkakaibigan na pumunta sa relief
center upang tumulong sa pag-aayos ng mga damit
at pagkain na dadalhin sa evacuation center.
Janet : Magandang umaga po. Ako po si
Janet at sila ang aking mga kaibigan. Tutulong
po kami sa inyo.
Bb. Luz : Naku, salamat naman. Sige doon kayo
pumuwesto sa may bandang dulo sa kanan.
Paki-ayos ang mga damit at mga pagkain.
Lea : Jenny, tayo na lamang ang maglagay
ng dalawang noodles sa lahat ng plastic bag.
Rosa : Lino, Eldy. Kayo naman ang bahala sa pagkikilo
ng sampung kilo ng bigas. Sila naman nina
Ferdie at Fina ang bahala sa mga damit.
Janet : E ako, ano ang gagawin ko?
Myrna : Janet, tayo na lamang ang bahalang

25
magtali ng mga supot na kanilang gagawin.
Nang matapos ang kanilang gawain.
Rosa : Bb. Luz, lalakad na po kami. Natapos na po
naming iempake ang damit at pagkain na
ibinigay po ninyo sa amin.
Bb. Luz: Maraming salamat sa inyo ha. Maliliit man kayo
ay malaking tulong naman ang ibinigay ninyo
para mapadali ang aming gawain.
Lino : Sige po.

Sa tulong ng larawan, piliin ang angkop na pamalit sa


ngalan ng tao sa bawat pangungusap.

DRAFT
“Lahat (kami, tayo) ay maglilinis
ng bahay,” wika ni Miguel.

“Nautusan (kayong, kaming) magpunas


ng sahig.

April 10, 2014


sa
“(Sila, Kayo) naman ang magtatanggal ng agiw
kisame.

“Kayo naman ang magpupunas ng kagamitan sa bahay

samantalang ( sila, kami) ang magwawalis ng


bakuran.”

Ginagamit ang sila sa _____________________.


Ang kayo naman ay para sa ________ at ang tayo ay sa _____.

Kasama ang iyong pangkat, sumulat ng isang usapan


tungkol sa pagtulong sa kapwa. Gamitin ang kami, tayo at sila.

26
Pag-aralan ang graph na bubuuin mo kasama ang iyong
mga kaklase at guro.

Itanong sa mga kaklase kung ilan ang babae at lalaki


sa kanilang pamilya. Gumawa ng isang graph upang ipakita ang
impormasyong nakuha.

Natutuhan ko sa aralin na ito na ang __________


ay ________________________________.

DRAFT
Ipakita sa isang graph ang mga impormasyon na tungkol sa
pangarap naming magkakaibigan.
Sina Aian, Vans, at Ryan pangarap nilang maging artista.
Sina Tina at Ryzel, ay nangangarap na maging doktor.

April 10, 2014


Pangarap ni Rachelle na maging dentista.
Ako at si Martin naman nais naming maging guro.

Alamin sa kuwento kung paano ipinakita ng mag-anak


ang kanilang pagkakaisa sa gitna ng suliranin.

Huwag Mawalan ng Pag-asa


ni Jenny-Lyn U. Trapane
Isang araw, masayang nagkukuwentuhan ang mag-iina
habang hinihintay nila si Mang Lando buhat sa kaniyang
pinagtatrabahuhan. Maya-maya ay humahangos na dumating

27
si Mang Ador. Ibinalita niya na si Mang Lando ay dinala sa
ospital.
Noon din ay nagtungo ang mag-iina sa ospital
na pinagdalhan kay Mang Lando. Kasalukuyang nagpapahinga
na siya nang dumating ang kaniyang pamilya.
“Salamat sa Panginoon at buhay pa ako. Nag-alala ako
masyado kasi naisip ko kayong lahat. Paano na tayo ngayon na
wala na akong trabaho?” ang malungkot na sabi ni Mang Lando.
“Huwag kang magsalita ng ganyan. Ang mahalaga
ay ligtas ka na,” nakangiting wika ni Aling Elena.
Halos magkakasunod namang nagsalita ang kanilang mga
anak. “Opo nga, Itay.Hayaan po ninyo at lalo pa naming
pagbubutihin ang aming pag-aaral. Magtitipid na rin po kami sa
aming mga kagamitan.”

DRAFT
“Salamat mga anak. Hayaan ninyo, kapag malakas
na ako ay maghahanap agad ako ng bagong trabaho,” masigla
nang sambit ni Mang Lando.

“Alam kong hindi tayo pababayaan ng Panginoon. Halina

April 10, 2014


kayo. Sama-sama tayong magdasal. Huwag tayong mawalan ng
pag-asa,” yaya ni Aling Elena.

Naniniwala ang Pamilya Reyes na malalampasan nila


ang anumang pagsubok sa kanilang pamilya basta’t sila
ay sama-samang nanalig sa Panginoon.

Palitan at dagdagan sa una o huling pantig ng mga


nakalistang salita upang makabuo ng bagong salita.
Isulat ang iyong sagot sa notebook.

Pinalitan Dinagdagan

laso
lawa
mali
papaya

28
Makabubuo ako ng mga bagong salita kung __________.

Sa isang malinis na papel, sumulat ng isang salita na may


tatlong pantig. Pumili ng isang kaklase na magdadagdag
o magpapalit ng pantig ng naisulat mo upang makabuo
ng bagong salita.

Suriin ang mga pangungusap. Subuking ilagay


ang angkop na panghalip sa bawat patlang.

DRAFT
1. Si Marco, Gab at ako ay magsasanay sa badminton.
_____ ay lalahok sa paligsahan sa badminton.
2. Sina Peter, Gary, ikaw at ako ay nakakuha ng mataas na
marka sa pagsusulit.
_____ ay nag-aral na mabuti.

April 10, 2014


3. Sina Mang Carding, Aling Perla at ikaw ay modelong
hinahangaan ng karamihan.
_____ ay tumutulong sa mga taong nangangailangan.
4. Sina Carlos, Jenny at Edward ang nanalo sa palaro.
_____ ay pinarangalan sa aming barangay.

Sumulat ng pangungusap na gagamit ng sila, kayo, tayo at


kami tungkol sa pagtutulungan sa pamilya.

Ang ______________ ay inihahalili sa ngalan ng tao.


_______ ang ginagamit sa halip na ngalan ng taong
nagsasalita at mga kasama.
_______ ang ginagamit sa halip na ngalan ng taong kausap
at mga kasama.
_______ ang ginagamit sa halip na ngalan ng taong pinag-
uusapan at mga kasama.

29
_______ ang ginagamit sa halip na ngalan ng taong
nagsasalita at kaniyang mga kasama.

Kasama ang iyong kapangkat, gumawa ng isang dula-


dulaan na ipakikita sa buong klase. Gamitin ang mga panghalip
na natutuhan sa aralin ngayon.

Natatandaan mo ba kung paano gamitin


ang diksiyunaryo?
Balikan at pag-aralan mo ang pahina ng diksiyunaryo
sa pahina 14.

DRAFT
Gamit ang iyong diksiyunaryo, ibigay ang hinihingi
ng talaan.
Salita Kahulugan Dictionary Entry

April 10, 2014


mabait
mahalaga
malinis
mayaman

Ang _______________ ay makatutulong sa akin upang


mapadali ang paghahanap ng _________.

Itala ang tatlong salitang hindi mo naunawaan sa mga


nagdaang aralin. Isulat ang hinihingi ng talaan.

Salita Kahulugan

30
Bakit kaya excited si Flor?

Limang Tulog
ni Florenda B. Cardinoza

Limang tulog na lang. Excited na ako. Mamamasyal kami


sa Maynila. Naisip ko tuloy ang mga naglalakihang gusali.
Ang maiingay na busina ng mga sasakyan at ang mga taong
parang langgam sa dami at sa bilis ng lakad.

DRAFT
Naisip ko rin ang mga bibilihin kong gamit sa paaralan.
Kailangan ko ng ruler, lapis, notebook, bag, at sapatos. Hindi ko
namalayan na nakatulog na pala ako.
Kinabukasan maaga akong nagising . Ang sakit ng ulo ko.
Giniginaw rin ako. Paano na ako makasasama sa Maynila?

April 10, 2014


Pagpasok ni Nanay, may dala siyang isang basang bimpo at
gamot.

Kasama ang iyong pangkat, ipakita sa isang dula-dulaan


ang maaaring maging wakas ng isang sitwasyon na mapipili ng
inyong pangkat.

1. May sakit si Celia. Dinala siya sa doktor.


2. May pagsusulit sina Peachy. Napuyat siya dahil
sa computer games.
3. Maraming basura sa paligid ng bahay nina Kenneth.
4. Sa umaga ay nagtitinda muna ng diyaryo si Jayson bago
pumasok sa paaralan.

31
Sa aralin ngayon, natutuhan ko na _________________.

Sipiin ang isang sitwasyon at tapusin ito sa pamamagitan ng


pagbibigay ng sariling wakas.
1. Namasyal ang magkaibigang Rino at Lito. Nagpasya silang
manood ng sine. Papasok na sila sa sinehan
nang mapansin ni Lito na nawawala ang kaniyang pitaka.
2. Sumama si Anna sa kanilang field trip sa Maynila. Nawili siya
sa panonood ng iba’t ibang hayop. Hindi niya namalayan na
napahiwalay na siya sa kaniyang grupo.

DRAFT
3. Lahat ng barya ay inihuhulog ni Buboy sa kaniyang maliit na
alkansiya. Minsan, kailangan niyang makabili ng gamit sa
kaniyang proyekto at kulang ang ibinigay ng kaniyang Tatay.

April 10, 2014


Ano ang sinasabi mo sa kapatid mo kung may nais kang
hiramin sa kaniya? Tingnan natin sa usapan kung paano ito
isinagawa ng ating bida.
“Ate, puwede ko
bang mahiram itong “Kuya,maaari ko ba
iyang mahiram sa iyo?”
bag mo?”

Larawan ng batang babae


na nakatingin sa kuya na
may hawak na pencil case.

32
“Iyon ang mga gamit
“Salamat Ate. na maaari mong
Salamat Kuya” hiramin.”

Humanap ng kapareha. Gumawa ng usapan tungkol sa


panghihiram ng gamit.

DRAFT
Ang ito ay ginagamit kung _________________, ang iyon
naman ay kung ____________ at ang iyan ay kung __________.

April 10, 2014


Humanap ng isang bagay na nakikita sa paligid mo.
Ituro ito sa klase gamit ang ito, iyon o iyan.

Buksan ang Talaan ng Nilalaman ng Kagamitan ng Mag-


aaral. Hanapin at isulat sa notebook ang pahina ng Aralin 8 -
Karapatan Ko.

Mula sa kuwentong “Limang Tulog,” sumipi ng dalawang


salita na may tatlo o apat na pantig. Isulat ang kahulugan
ng mga ito mula sa diksiyunaryo.

33
Buksan ang Talaan ng Nilalaman. Sumipi ng dalawang aralin
at ang pahina nito.
Sumipi ng isang salita na nabasa mo sa mga nagdaang
aralin. Isulat ang kahulugan nito mula sa diksiyunaryo.
Sipiin ang isang pangalan ng sumulat ng aklat na ito.

Natutuhan ko sa aralin na ito na _______________________


_____________________________________.

Kunin muli ang ginawang dummy ng isang aklat


sa naunang aralin. Isulat sa bawat bahagi nito ang mga

DRAFT
makikitang impormasyon dito.

April 10, 2014


Mahilig ka bang kumain ng tsokolate? Masama ba ito
o mabuti sa iyong kalusugan? Basahin ang talata upang
malaman ang kasagutan sa tanong na ito.

Benepisyo ng Tsokolate
http://www.philstar.com/para-malibang/2013/01/26/901204/benepisyo-ng-chocolAte

Isa sa mga karapatan ko bilang isang bata ay mabigyan ng


sapat at masusustansiyang pagkain. Tungkulin ko naman na
panatilihing malusog ang aking pangangatawan. Kailangang
piliin ko ang aking mga pagkain. Pero hindi naman ibig sabihin
nito, hindi na ako kakain ng mga pagkaing talagang gusto ko
tulad ng tsokolate. Sabi nila masama ito sa aking
kalusugan lalo na sa aking mga ngipin.

34
May nabasa ako na hindi naman pala sa lahat
ng pagkakataon ay masama ang epekto ng ilang pagkain
sa ating katawan, lalo na ang mga matatamis gaya
ng tsokolate. Sa totoo lang may ilang benepisyo rin ang nakukuha
dito. Ilan sa mga ito ay:

Nakakapayat – Tama ang pagkakabasa mo,


nakakapagpapayat ang tsokolate, kabaliktaran sa pag-aakala
ng marami na ito ay nakakataba. Sa ginawang pag-aaral ng
mga eksperto sa University of California, natuklasan na
nakakapagpabilis ng metabolismo ang tsokolate. Dahil dito,
agad na natutunaw sa ating katawan ang calories
na nagiging sanhi ng pagtaba.

Nakapagpapatalino – Kukuha ka ba ng pagsusulit? Bakit hindi


muna kumain ng ilang bar ng tsokolate para mas gumana ang

DRAFT
iyong IQ? Ang dark chocolAte ay mayaman sa kemikal
na nakapagpapaalerto sa utak ng tao. Ito ay ang
flavonoids. Nagpapabilis ang kemikal na ito ng daloy ng dugo na
patungo sa utak.

April 10, 2014


Nakapagpapalakas – Mahusay itong baunin kung ikaw
ay namamasyal. Bakit? Tumutulong kasi ang theobromine
na taglay nito para mas lalo kang lumakas. Ang kemikal na ito
ay matatagpuan din sa kape at ilang energy drink. Maganda din
itong pagkunan ng magnesium at chromium na kilala bilang
energy producer.

Nakakaalis ng kulubot sa mukha/balat – Kung ang mga prutas at


gulay ay nagtataglay ng antioxidants, gayundin ang
tsokolate na siyang nagbibigay ng makinis na mukha o kutis
sa iyo.

Sa isang talaan katulad ng nasa ibaba, isulat ang mga dati


mong kaalaman tungkol sa pagkain ng tsokolate. Sa tapat nito,
isulat naman ang bago mong nalaman tungkol
sa pagkain na ito.

35
Noon Ngayon
Masama sa katawan Mabuti sa katawan

Natutuhan ko sa araling ito na ___________________


__________________________.

Ipakita sa pamamagitan ng paggawa ng isang poster ang


natutuhan mo sa aralin ngayon.

DRAFT
Suriin ang mga larawan. Ano kaya ang sinasabi ng bawat
tauhan? Gumawa ng pangungusap gamit ang ito, iyon, at iyan.

April 10, 2014


Tumayo at bumuo ng isang malaking bilog. Ipasa
ang bola habang may tugtog. Kapag tumigil ang tugtog
ang batang may hawak ng bola ang magbibigay ng isang
pangungusap gamit ang ito, iyan, at iyon.

Natutuhan ko sa araling ito na ang salitang ito, iyan,


at iyon ay mga panghalip na ipinapalit o inihahalili
sa pangngalang bagay o lugar na itinuturo.

36
Ginagamit ang ______ kung hawak o malapit
sa nagsasalita ang bagay na itinuturo.
Ginagamit ang ______kung hawak o malapit
sa kinakausap ang bagay na itinuturo.
Ginagamit ang _______kung ang itinuturong bagay
ay malayo sa nag-uusap.

Gamit ang mga larawan, sumulat ng isang usapan gamit


ang ito, iyon, at iyan.

DRAFT
April 10, 2014
Balikan ang mga larawan sa naunang aralin. Sumulat
ng isang pangungusap tungkol dito.

Sa iyong sagutang papel, isulat nang wasto


ang sumusunod na pangungusap.
1. naku Maraming namatay sa lindol
2. bakit ayaw niyang sumama
3. nakita ko silang namamasyal sa luneta
4. wow ang ganda nang babae na nanalo sa miss world.
5. saan ka nakatira ngayon

37
Ang mga malalaking letra ay ginagamit sa _________.
Ang tuldok ay ginagamit sa ___________________.
Ang tandang padamdam ay ginagamit sa ____________.
Ang tandang pananong ay ginagamit sa _______________.
Ang kuwit naman ay ginagamit sa ____________________.

Isulat sa iyong notebook ang “Panatang Makabayan.”

DRAFT
April 10, 2014
Alamin sa kuwento kung sino ang mga naging bagong
kaibigan ng ating bida.

Bagong Kaibigan
ni Bernard G. Umali
May napulot akong papel. Nakasulat doon na may
matatagpuan daw akong isang kaibigan. Kinakailangan ko raw
na sumakay upang matagpuan ito. Umuwi ako agad sa amin
dahil baka naroon na ang kaibigang tinutukoy ng papel.
Sumakay ako sa likod ng kabayo pero wala doon
ang bagong kaibigan. Binuksan ko ang bintana at nakita ko doon
ang aming hardin. Maraming halaman at insekto doon. Masaya
silang naglalaro pero hindi ko sila maintindihan. Lumabas ako sa
likod-bahay at nagpunta sa dagat. Sumakay ako ng bangka
upang hanapin ang aking kaibigan pero walang ibang tao sa
dagat. Ah, alam ko na. Sumisid ako sa ilalim ng dagat, sumakay
ako sa likod ng dolphin at doon, nakita ko ang iba’t ibang hayop

38
at halaman, pero hindi ako mabubuhay doon. Kaya bumalik na
lamang ako sa amin.
Gabi na nang makauwi ako. Mula sa aking silid ay may
natanaw akong maliwanag sa langit. May isang bituin
na ubod ng laki. Aha! Pupuntahan ko ang bituin. Kumapit ako sa
lobo at pinuntahan ko ito. Pero walang tao roon.
Mula sa itaas ay tanaw na tanaw ko ang daigdig na bilog
at nagliliwanag. Ang ganda ng kulay. Para itong bolang umiilaw.
May kulay bughaw, luntian at kulay lupa. Naisip kong bumalik na,
mula sa itaas ay nagpalundag-lundag ako sa mga ulap. Ang
sarap! Parang mga bulak! Nagpadulas ako sa bahaghari! Subalit
wala pa rin akong kalaro kaya gumamit ako ng isang malaking
payong at ginawa kong parachute. Napunta ako sa kagubatan.
Doon ay nagpupulong ang mga hayop. Hindi ko sila
maintindihan kaya bumalik ako sa amin sakay-sakay ng isang
elepante. Mayamaya ay kinalabit na ako ni Inay.

DRAFT
“Gising na anak, may pasok ka ngayon.”
“’Nay, nanaginiip ako na may makikilala akong bagong
kaibigan!”
“Oo. Meron nga, doon sa inyong paaralan kaya gumising ka
na at darating na ang school bus.”

April 10, 2014


Basahin mo ang kuwento at ibigay ang hinihiling sa ibaba.
Gawin ito sa iyong notebook.

Ang Robot ni Elmer


Malakas ang ulan kaya nawalan ng pasok. Naisip
ng magkakaibigan na sina Elmer, Cire, at Dustin na maglaro na
lamang sa loob ng bahay nina Elmer.
Pagpasok sa bahay, nag-una-unahan sila sa pagkuha
ng bagong robot na padala ng Tatay ni Elmer. Nang bigla itong
bumagsak sa sahig.
Natigilan ang lahat. Nang damputin ito ni Elmer, nakahinga
siya nang maluwag nang makitang hindi naman pala ito nasira.

Isulat sa notebook ang iyong sagot sa sumusunod na tanong.


1. Ano ang pamagat ng kuwento na iyong binasa?
2. Sino-sino ang tauhan?
3. Saan ito naganap?

39
4. Kailan ito naganap?
5. Ano ang suliranin?
6. Ano ang wakas ng kuwento?

Ang isang kuwento ay may mga elemento tulad


ng _________, ___________, at __________________.

Matapos basahin ang isang kuwentong napili mo,


kumpletuhin ang balangkas na ito.
Tagpuan

DRAFT
Unang
Tauhan
Pangyayari

Pamagat

Huling Gitnang

April 10, 2014


Pangyayari Pangyayari

Iguhit si Bernard at ang isang bagay na nakita niya


sa kaniyang panaginip. Sumulat ng isang pangungusap tungkol
dito gamit ang ito, iyon, o iyan.

Ano kaya ang sinasabi ng tauhan sa bawat larawan?


Isulat ito sa iyong notebook.

40
Ang ito ay ginagamit sa ___________. Ang iyon naman
ay sa _____________ at ang iyan ay sa _________________.

Gumawa ng isang komik istrip upang maipakita mo


ang wastong gamit ng ito, iyan at iyon.

Anong pangyayari ang iyong napakinggan?


Ibahagi ito sa iyong mga kapangkat.

DRAFT
Basahin at suriin ang naisulat na talata ng iyong pangkat.
Isulat mo ito nang wasto sa iyong notebook.

April 10, 2014


Sa pagsulat ng isang talata dapat kong tandaan
na __________.

Sumulat sa iyong notebook ng isang talata na may tatlo


hanggang limang pangungusap tungkol sa isang pangyayaring
iyong napakinggan.

41
DRAFT
April 10, 2014

Kagawaran ng Edukasyon
Republika ng Pilipinas

1
3
Baitang

Batang Pinoy Ako


Filipino

DRAFT
Kagamitan ng Mag-aaral
UNIT 2

April 10, 2014


PAG-AARI NG PAMAHALAAN
HINDI IPINAGBIBILI
INILAAN PARA SA

Distrito/Paaralan: ____________________________
Dibisyon: ____________________________________
Unang Taon ng Paggamit: ___________________
Pinagkukunan ng Pondo (pati Taon):________

2
BATANG PINOY AKO – Ikatlong Baitang
Filipino – Kagamitan ng Mag-aaral
Unang Edisyon, 2014
ISBN :
Paunawa hinggil sa Karapatang-Sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa
Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng
Pamhalalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan
o tanggapang naghanda at/o naglathala ng akda bago at upang magamait sa layuning
komersiyal.
Nagtataglay ng karapatang-ari ang mga akda/materyales (mga kuwento,
seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand names, tatak o trademarks,
atbp.) na ginamit sa aklat na ito. Pinagsikapang hanapin at hilingin ang pahintulot ng mga
karapatang-ari upang magamit ang mga akdang ito. Hindi inaangkin ni kinakatawan ng
mga tagapaglathala (publisher) at may-akda ang karapatang-aring iyon.

Inilalathala ng Kagawaran ng Edukasyon


Kalihim : Br. Armin A. Luistro, FSC
Pangalawang Kalihim : Dina S. Ocampo

Punong Tagapangasiwa: Angelika D. Jabines; Pangalawang Tagapangasiwa:

DRAFT
Marilou Martha E. Benisano; Manunulat: Florenda Cardinoza, Jenny-Lyn Trapane,
Amaflor Alde, Agnes G. Rolle, Josenette Brana, Ronald Ramilo, Louiegrace
Margallo, Mercelita Salazar, Aireen Ambat, Lea Agustin, Natasha Rae Natividad,
Cynthia Reyroso, Dolorosa Castro, Modesta Jaurigue.
Tagapag-ambag: Maria Hazel J. Derla, Gratcielo Chiara D. Badillo, Elgie Ariniego,

April 10, 2014


Ma. Cristina C. Garcia; Evelyn de Castro, Malou M. de Ramos, Maria Castillo-David
Konsultant: Dr. Lydia Liwanag, Ani Rosa Almario; Editor: Benilda Santos, Jomar Empaynado
Tagapagtala: Jasmin Bangisan, Aprilyn Montilla Tagaguhit : Kristel de Guzman, Kenneth
Cubol ,Michael Cajis, Jefrrey V. Cambronero, Reynaldo A. Simple Taga-anyo: Ferdinand
Bergado.

Inilimbag sa Pilipinas ng __________

Department of Education – Instructional Materials Council Secretariat (DepEd-IMCS)


Office Address : 5th Floor Mabini, Bldg.
Meralco Avenue, Pasig City
Philippines 1600
Telefax : 02 – 634- 1054 o 634- 1072
E-mail Address : imcsetd@yahoo.com

3
PAUNANG SALITA
Kumusta mga bata?
Sadyang isinulat at inihanda para sa iyo ang Kagamitan ng
Mag-aaral na ito. Ito ang magiging kaibigan mo sa pag-aaral ng
Filipino at magiging kasama mo at ng iyong mga
kaibigan sa pagtuklas ng mga bagong konsepto at kaalaman sa
pamamagitan ng pakikinig, pagsasalita, pagbasa, pagsulat, at
pagtanaw. Ang lahat ng mga gawain na inilagay dito ay
gagawin mo sa paggabay ng iyong guro. Basahin at unawain
ang mga panuto na mababasa dito upang maging

DRAFT
matagumpay ka sa mga gawaing sadyang inihanda para sa iyo.
Ang mga aralin dito ay nahahati sa apat na yunit.
- Pamilya Ko, Mamahalin Ko
- Pamayanan Ko, Pagyayamanin Ko

April 10, 2014


- Bansa Ko, Ikararangal Ko
- Kakayahan Ko, Ipagmamalaki Ko
Ang bawat aralin naman ay may mga gawain
tulad ng :
Alamin Natin. Dito mo mababasa ang mga kuwento, tula, at
talata na magiging daan sa pagtalakay ng mga kasanayang
lilinangin sa bawat aralin.
Linangin Natin. Ito ay pagsasanay ng mga kakayahan
o kaalaman na tinalakay sa klase. Maaari itong isagawa nang
ikaw lamang o kasama ang iyong pangkat.
Tandaan Natin. May mababasa ka dito na mga
pangungusap na hindi kumpleto. Pupunanmo lamang ang mga

4
ito ng mga salita upang maipakita ang natutuhan mo sa isang
aralin.
Pagyamanin Natin. Karagdagang pagsasanay ito hinggil sa
mga natutuhan mo.

Sa paggamit ng kagamitang ito, upang ikaw ay maging


matagumpay, tandaan mo lamang na laging hintayin ang
hudyat o mga panuto na sasabihin ng iyong guro.
Sana sa paggamit mo nito, maging isa kang tunay na
Batang Pinoy na maka Diyos, makatao, makabayan at
makakalikasan.

DRAFT
Maligayang pag-aaral sa iyo!

April 10, 2014 MGA MAY-AKDA

5
TALAAN NG NILALAMAN

Yunit II – Pamayanan Ko, Pagyayamanin Ko

Aralin 11 – Magbakasyon Tayo 7


 Paggamit ng Pangngalan sa Pagsasalaysay
Aralin 12 – Mamasyal Tayo 10
 Pagtukoy sa Salitang Magkakatugma
Aralin 13 – Alagaan Natin 12
 Paggamit ng Pangngalan sa Pagsasalaysay
 Salitang may Klaster
Aralin 14 – Magkaibigan Tayo! 17
 Paggamit ng Iba’t ibang Bahagi ng Aklat
Aralin 15 – Maglaro Tayo 20
 Paglalarawan/Paghahambing
ng mga Bahagi ng Kuwento

DRAFT
 Paggamit ng Panghalip
(Kami, Tayo, Kayo, Sila)
Aralin 16 – Magsama-sama Tayo 23
 Pagbibigay-Kahulugan sa mga Salita
Aralin 17 – Magtulungan Tayo 27

April 10, 2014


 Paggamit ng Panghalip
(Kami, Tayo, Kayo, Sila)
 Pagkukumpara ng mga Kuwento
Batay sa Tauhan
Aralin 18 – Damdamin, Igalang Natin 33
 Pagbibigay ng Kasingkahulugan
at Kasalungat
 Paggamit ng Panghalip
(Kami, Tayo, Kayo, Sila)
Aralin 19 – Magkuwentuhan Tayo 38
 Paggamit ng Panghalip Bilang Pamalit
sa Pangngalan (Nito, Niyan, Noon, Niyon)
 Pagbuo ng Bagong Salita
Aralin 20 – Magmahalan Tayo 42
 Salitang Iisa ang Baybay
Ngunit Magkaiba ang Bigkas
 Paggamit ng Nito, Niyan, Noon, Niyon

6
Maraming nangyayari tuwing bakasyon. Isa rito
ay ang paglipat ng tirahan na naranasan ng ating bida
sa kuwento. Tingnan natin kung paano nabago
ang pagtingin niya sa kaniyang bagong pamayanan.

Maling Akala

Bakasyon. Bagong lipat kami sa Barangay Asisan. Noong

DRAFT
una, kinabahan ako. Baka wala akong maging kaibigan. Baka
hindi mabait ang mga tao dito.
Pagdating namin, binati na agad kami ng pinuno
ng barangay, si Kapitan Joel. Mayamaya lang kasunod
na niya agad si Konsehal Steve, na opisyal din ng

April 10, 2014


barangay. May kasama siyang ilang kalalakihan upang tumulong
sa aming paghahakot ng mga gamit.
Oras na ng miryenda. Sinamahan ako ni Precy,
ang aking bagong kaibigang bumili ng mainit na tinapay
sa tindahan ng panaderong si Mang Elias. Sabi niya,
siya raw ang pinakamasarap gumawa ng tinapay sa lugar.
Dumaan din sa aming bahay si Mang Ruben, isang tubero,
dala-dala ang kaniyang liyabe at tubo upang tiyakin na maayos
na dadaloy ang tubig sa amin.
At dahil sa maghapong pagtatrabaho, napagod
si Nanay, sumakit ang kaniyang ulo. Agad namang pumunta si
Doktor Hingan para tingnan kung ano ang
kalagayan niya. Buti na lang okay siya.
Salamat sa mababait naming bagong kaibigan.
Mali pala lahat ng aking akala.

7
Kunin ang kagamitan mo sa Art. Gumawa ng isang kard ng
pasasalamat para sa katulong sa inyong pamayanan.

Natutuhan ko sa aralin ngayon na __________________.

Iguhit mo ang iyong sarili sampung taon mula ngayon bilang


isa na ring katulong sa pamayanan.

DRAFT
Basahin mo muli ang “Maling Akala.” Tukuyin ang mga
pangngalan na ginamit dito.

Sa unang hanay, isulat ang mga katulong

April 10, 2014


sa pamayanan na binanggit sa kuwento.
Sa ikalawang hanay, mag-isip at sumulat ng isang
pangngalang pantangi para sa pangngalan sa unang hanay.
Sa ikatlong hanay, sumulat ng dalawang pangungusap
gamit ang mga isinulat sa dalawang hanay.
Gawin mo ito sa iyong notebook. Sundan ang ibinigay na
halimbawa.

Pambalana Pantangi Pangungusap


panadero Theo Si Theo ay isang panadero.
Masarap siyang gumawa
ng tinapay.

Ang pangngalang pambalana ay _________.


Ang pangngalang pantangi ay _________.

8
Makipanayam sa isa sa mga katulong sa paaralan. Sumulat
ng dalawang pangungusap tungkol sa mga gawain niya araw-
araw sa paaralan.

Balikan muli ang kuwento tungkol sa mga katulong


sa pamayanan. Umisip ng isang salitang maglalarawan
sa bawat isa.

Balikan mo ang karanasan mo nang nagdaang bakasyon.

DRAFT
Isipin mo ang mga nakilala mong katulong sa
pamayanan. Sumulat ng dalawang salitang magkasalungat na
maaaring gamitin para sa kanila.

April 10, 2014


Magkasalungat ang mga salita kung ____________.

Pakinggan ang kuwento nina Nerry at Trining


na babasahin ng iyong guro. Iguhit ang magkaiba nilang mundo.

9
Ang lalawigan ng Laguna sa Rehiyon IV-A ay isa
sa magagandang lugar na maaari nating pasyalan.
Ano nga kaya ang kagandahan ng lugar na ito?

Biglaang Lakad
Araw ng Sabado. Nakakainip sa bahay.
“Magbihis kayo,” ang sabi ni Tatay.
Kaya lahat kami ay simbilis ng kidlat na gumayak.
“Brrrmm…. Brrmm”

DRAFT
“Saan kaya tayo pupunta?” ang tanong ko kay Kuya. Pero
umiling lang siya sa akin.
“Maligayang Pagdating sa Bayan ng Laguna.”
Hindi nagtagal, nakarating kami sa isang lugar na may
kakaibang mga bahay at gusali. Akala ko tuloy wala na kami sa

April 10, 2014


Pilipinas. Ang mga nakikita raw namin na mga bahay at gusali
dito ay itinayo pa noong panahon ng mga Kastila. Matagal na
iyon, hindi ba? Ang galing talaga ng mga Pilipino sa paggawa ng
mga kahanga-hangang bagay na ito. May nakita rin kami na
mga banga at palayok na nahukay sa Pinagbayanan noong
1967. Makasaysayan pala ang bayan na ito ng Pila.
Binisita rin namin ang mudspring sa Los Baños.
Ayon sa kuwento ni Ate, ito raw ang pinakagitna ng bulkan
na mas kilala natin ngayon na Bundok Makiling. Ibig sabihin, ito ay
dating bulkan.
Lumangoy rin kami sa isang hot spring sa Los Baños. Ang
sarap! Ang init ng tubig! Maganda ito sa kalusugan.
Gabi na kami nakauwi at dahil sa pagod wala
nang maingay sa biyahe. Tanging sina Tatay at Nanay
na lamang ang gising.

10
Mamasyal sa Pilipinas sa pamamagitan
ng mga larawan ng magagandang lugar na nakadikit
sa loob ng silid-aralan. Hanapin sa bawat lugar ang isang pares
ng magkatugmang salita na nakasulat dito.

Magkatugma ang mga salita kung ___________________.

Bumunot ng isang papel na may nakasulat na isang tugma.


Basahin ito nang malakas sa klase at tukuyin ang

DRAFT
mga salitang magkakatugma.

Basahing muli ang kuwentong, “Biglaang Lakad.” Gusto mo

April 10, 2014


rin bang makarating sa mga lugar na pinasyalan ng pamilya?
Bakit?

Kasama ang iyong pangkat, gumawa ng isang patalastas


kung bakit kailangang piliin ng ibang Pilipino na
pumasyal sa isang magandang lugar sa Pilipinas na
tutukuyin ninyo.

Sa pagbibigay ng paliwanag, kailangang ________.

Sumulat ng dalawang pangungusap upang maipahayag


ang pagmamalaki sa pamayanang kinabibilangan.

11
Muling basahin ang “Biglaang Lakad.” Sumipi ng dalawang
pangungusap mula dito.

Gawin ang sumusunod sa iyong notebook matapos basahin


ang “Limang Tulog” sa p. 28.
Sipiin ang mga ngalan ng tao.
Sipiin ang ngalan ng araw.
Sipiin ang tanong ni Ate.
Sipiin ang sinabi ni Nanay.

Sa pagsipi ng parirala at pangungusap, dapat kong

DRAFT
tandaan na ___________.

Alin-alin sa lugar na ito ang nais mong pasyalan?

April 10, 2014


Sipiin mula sa talaan ang limang ngalan ng lugar sa iyong
notebook.

Bulkang Mayon Bulkan ng Taal


Underground River Talon ng Pagsanjan
Mines View Park Isangdaang Pulo

Ayon sa kasabihan, ang kalusugan ay kayamanan.


At upang maging malusog tayo, kailangan naman natin ng isang
malinis na pamayanan. Paano natin magiging kayamanan ang
ating pamayanan?

12
Ang Pamayanan ay Kayamanan
Natasha B. Natividad

Ako ay mahilig mamasyal


Sa pamayanan na aking mahal
Tuwing Sabado ako’y naglalaro
Sa palaruan, kasama ang kalaro.

Minsan ako’y nagulat sa ‘king nakita


Aking kaibigan nag-iwan ng basura
Mabilis ko siyang tinawag
Kaibigan, huwag mong gawin ‘yan

Dapat alagaan at ingatan


Ang ating pamayanan
Kung ito ay pababayaan

DRAFT
Tayo rin ang mahihirapan.

Huwag nating hintayin


Kapaligiran ay dumumi
Kumilos at isaisip

April 10, 2014


Na ito ay pagyamanin.

Sumama sa iyong pangkat sa paglalakbay sa isang


pamayanan sa pamamagitan ng isang mapa. Gawin ang mga
panutong mababasa sa kapaligiran.

Upang makasunod ako nang maayos at wasto


sa mga nakalimbag na panuto, kailangan kong __________.

Ano ang gagawin mo?


Nasa parke ka. Nagandahan ka sa isa sa mga bulaklak na
nakatanim dito. Nais mo sanang makita rin ito ng iyong nanay

13
pero may nakasulat na “Bawal Pumitas ng Bulaklak.” Ano ang
gagawin mo?

Pag-aralan ang larawan. Sumulat ng pangungusap tungkol


dito.

DRAFT IMCS Image Bank

April 10, 2014


Pumili ng isang bagay na makikita sa loob ng silid-aralan.
Pahulaan ito sa mga kaklase mo sa pamamagitan ng pagbibigay
ng isang pangungusap tungkol dito.

Ang pangngalan ay __________.

Sumulat ng isang talata tungkol sa isang larawan


na iyong napili. Bilugan ang ngalan ng tao. Guhitan ang ngalan
ng bagay. Ikahon ang ngalan ng lugar.

14
IMCS Image Bank

Ano-ano ang ginagawa sa inyong barangay upang maging


malinis ito? Katulad din ba ng ginagawa sa Purok 7?

DRAFT
Purok 7
Nagkaroon ng pagpupulong ang mga mamamayan.
Nagplano sila ng mga gagawin nila upang maging malinis ang
kanilang kapaligiran.
Ang mga babae ay mag-iipon ng mga plastik

April 10, 2014


at mga diyaryo upang mai-recycle sa kanilang barangay center.
Ang kalalakihan naman ay gagawa ng mga basurahan na
may iba’t ibang kulay upang ilagay sa bawat tapat ng bahay sa
kanilang lugar.
Ang mga batang iskawt ay maglalagay ng mga paalala sa
tabing kalsada tungkol sa pagpapanatiling malinis ng kanilang
kapaligiran.
Ang lahat ay nangako na maglalabas ng basura
sa takdang oras para hakutin ng trak ng basura. At ibigay ang
kanilang suporta sa mga proyekto at programa ng barangay.

Kumpletuhin ang crossword puzzle sa pamamagitan ng


pagsulat ng mga ngalan ng mga larawan sa tamang kahon nito.

15
1 2

3
4

1 2 3 4 5

DRAFT
Ang mga salitang may klaster ay _________________.

April 10, 2014


Isulat sa iyong notebook ang mga salitang may klaster na
makikita sa loob ng kahon.
p l o r e r a k t o r

l a k t a w b o l a i

a l a k d a n l u i s

t a p r i t o i u b e

o a l a m b r e w s s

i s k w a t e r i t a

p l a n e t a t i s e

16
Paano dadami ang iyong kaibigan?
Basahin ang tula ng tungkol sa mga tagubilin. Sigurado
akong dadami ang iyong kaibigan kung susundin mo
ang mga ito.

Ang Bilin sa Akin


Malou M. De Ramos

DRAFT
Ang bilin sa akin nina Tatay at Nanay
Maging magalang, sumunod sa magulang
Ang batang ganito ay kinatutuwaan
Ng lahat ng tao sa pamayanan.

April 10, 2014


Ang bilin naman nina Lolo at Lola
Ibigay ang kay Bunso, ang kina Ate at Kuya
Huwag mag-aangkin ng pag-aari ng iba
Sinoman at saanman ay katutuwaan ka.

Ang guro kong mahal may bilin din sa akin


Alituntunin sa paaralan dapat laging sundin
Simbahan at anumang lugar ay igalang natin
Ang pamayanan ay alagaan at mahalin.

Ang bilin sa akin ay laging susundin


Gagawin ang makakaya upang ito ay tuparin
Ipamamalas kabutihan, kanino man at saan man
Upang maging modelo ng mga mamamayan.

17
Basahin ang mga salita sa loob ng kahon.
kulay tulungan kuhanan ampalaya
labanos hitsura gulay kanila
kaharian kilos Pedro pareho
sala kultura kaloob suklob

Hintayin ang panuto ng guro sa susunod na gawain.

DRAFT
Magkakatugma ang mga salita kung ___________.

April 10, 2014


Pakinggan ang tulang babasahin ng guro.
Itaas ang pulang watawat na hawak kung makaririnig
ka ng pares ng mga salitang magkatugma.

Ano- anong katangian ng isang kaibigan ang nais mo?


Sumulat ng dalawang parirala bilang sagot dito.

Gumupit ng isang puso. Sa loob nito, sumulat ng isang


pangungusap kung paano ka magiging tunay na kaibigan.

Sa pagsulat ng parirala at pangungusap, __________.

18
Isulat ang pangalan ng tatlong kaibigan mo.
Sa tapat nito, sumulat ng isang parirala o pangungusap tungkol
sa kaniya.

Ang aklat ay isa raw sa mga kaibigan natin. Sa bawat


pagbuklat natin ng pahina nito, dinadala tayo sa iba’t ibang
lugar at ipinakikilala tayo sa iba’t ibang tao. Kilalanin natin ang
ating kaibigang ito. Basahing muli ang “ Mga Bahagi ng Aklat” sa
p. 8.

DRAFT
Kasama ang iyong pangkat, buklatin ang mga aklat na
ibibigay ng guro. Pumili ng aklat na may paksa
kuwento tungkol sa magkaibigan.
o

April 10, 2014


Tukuyin ang mga bahagi ng aklat na napili.

Ang mga bahagi ng aklat ay _____________.

Pumunta sa silid-aklatan. Humanap ng isang aklat


na puwede mong basahin tungkol sa mga kaibigan natin sa
bansang Asya.

19
Ang larong taguan ay isang popular na larong pambata sa
Pilipinas. Tingnan natin kung ano ang nangyari sa paglalaro nito
ng mga bago nating kaibigan.

Tagu-taguan

Bilog ang buwan. Maliwanag ang paligid. Tapos nang


maghapunan ang mag-anak. Tapos na rin ang mga takdang-

DRAFT
aralin.
“Von! Von! Magtaguan muna tayo sa labas,” yaya
ni Aiah sa kaniyang nakababatang kapatid. Isinama na rin nila
ang kanilang kambal na kapatid na sina Chacha at
Cheche.

April 10, 2014


Kasunod na rin nila ang kanilang kambal na pinsan
na sina Theo at Sid.
“Tagu-taguan. Maliwanag ang buwan. Isa, dalawa, tatlo,” si
Aiah ang taya.
“Pung, Cheche.”
“Pung, Theo.”
“Pung, Sid.”
Isa na lang ang hindi niya talaga makita.
“Ang galing talagang magtago ni Von!”
Hanap dito. Hanap doon. Hindi siya talaga makita.
“Von, anong ginagawa mo diyan sa itaas ng puno. Baka
mahulog ka,” ang natatakot na sigaw ni Ate Nika.
Tawanan ang lahat.
Si Von naman ang taya.

20
Balikan at basahin muli ang isang kuwento mula
sa mga nagdaang aralin. Ibigay ang hinihingi ng story pie
sa ibaba. Gawin ito sa iyong notebook.

Pamagat

Banghay
T auhan

DRAFT
T agpuan

Ang isang kuwento ay may ________, _________, __________,


at __________.

April 10, 2014


Humanap ng kapareha. Ibahagi ang kuwentong binasa.
Matapos ito, pakinggan mo naman ang kuwentong ibabahagi
ng iyong kapareha. Paghambingin ang mga ito sa tulong ng
balangkas na nasa ibaba.

Kuwento 1
Tagpuan Tauhan
Kuwento

Banghay

21
Kuwento 2
Tagpuan Tauhan
Kuwento

Banghay

Nais ninyong magkakaibigan na makipaglaro sa bago


ninyong kaklase na kararating lamang sa inyong paaralan. Ano

DRAFT
ang sasabihin mo upang ipakilala ang sarili at ang iyong mga
kaibigan.

April 10, 2014


Maghanda ng isang pangungusap gamit
ang alinman sa sila, kayo, tayo, at sila. Hintayin ang hudyat ng
guro kung ano ang susunod na gagawin.

Ang ______ ay ginagamit kapag ______.


Ang ______ ay ginagamit naman kung ________
Ang ________ sa ____________.

Ipakilala ang sarili at ang mga kapatid mo


at ang paborito nilang laro. Gamitin ang sila, kayo, tayo,
at sila.

22
Sumulat ng isang pangungusap na sasagot
sa sumusunod na tanong.
Ano ang mararamdaman mo kung isang araw hindi ka
paglaruin sa inyong bahay? Sa paaralan?

Kasama ang iyong pangkat, gumawa ng talata na may


dalawa hanggang tatlong pangungusap na sasagot sa tanong
na :
Bakit kailangang maglaro ang batang katulad mo?

DRAFT
Sa pagsulat ng isang talata, _________________.

April 10, 2014


Sumulat ng isang talata na may tatlo hanggang apat na
pangungusap na sumasagot sa tanong na ito:
Ano ang laro na nais mong matutuhan?

May bakanteng lote ba na malapit sa inyong bahay?


Ano ang puwede nating gawin dito? Paano natin ito
mapapakinabangan?

23
Ang Mahika

Tingnan mo nga naman ang dating bakante, mabato at


damuhang lugar sa aming barangay ay isa nang magandang
hardin. Hindi rin biro ang pinagdaanan naming magkakaibigan
upang maging maganda ang lugar na ito.
Una, inalam muna kung talaga bang mainam pagtaniman
ang lugar na ito. Nang makasiguro kami, sinimulan na naming
bungkalin ang lupa. Sumunod ay inalis na namin ang mga bato
at lahat ng mga bagay na makasasagabal sa aming
pagtatanim. Matapos ito, itinanim na namin ang mga buto ng
petsay.
At ngayon , ito ay isa nang magandang hardin.

DRAFT
Sagutin ang mga tanong matapos basahin ang
kuwento.

Kakaibang Kaarawan

April 10, 2014


Kaarawan ni Tatay. Pero sa halip na maghanda
sa bahay, iba ang naisip niya.
Pinagbihis niya kami nina Ate, Kuya at Nanay ng puting t-
shirt. Binigyan din niya kami ng pare-parehong kulay
ng sombrero. At kami ay lumakad na.
Pagdating sa may labasan ng aming barangay.
Ang daming tao at lahat kami ay pare-pareho ng t-shirt
at sombrero.
Binigyan kami ng pala, tree guard at punla ng puno. Tapos,
sumunod kami sa lider ng aming pangkat sa lugar na
pagtataniman namin.
“Ito ang regalo ko sa inyo at sa mga magiging anak ninyo,”
ang sabi ni Tatay.

1. Saan nagpunta ang mag-anak?


2. Bakit kakaiba ang pagdiriwang ni Tatay ng kaniyang
kaarawan?

24
Masasagot ko ang mga tanong tungkol sa binasa kung
______________.

Basahin ang isa pang teksto upang masagot ang mga


tanong tungkol dito.

Ang Pamamasyal

Isang araw ng Biyernes, kami ng aking mga kaklase


ay namasyal sa isang Botanical Garden. Ito ay isang lugar na
kung saan ang iba’t ibang klase ng halaman ay inaalagaan

DRAFT
upang pag-aralan. Para itong silid-aklatan na ang nakalagay ay
mga halaman.
Dito namin natutuhan ang kahalagahan ng mga halaman
sa ating kapaligiran at kung paano dapat pangalagaan at
paramihin ang mga ito.

April 10, 2014


Pagod man ang lahat sa maghapong pamamasyal , may
ngiti pa rin sa aming mga labi dahil sa napakagandang
karanasan.

1. Saan nagpunta ang mga bata?


2. Ano-ano ang ginawa nila dito?
3. Bakit sinabing napakagandang karanasan ito ng mga
bata?

Halina at sama-sama tayong mamasyal sa bukid sa


pamamagitan ng tula sa ibaba. Tuklasin natin ang kagandahan
ng lugar na ito.

Sa Bukid

Ninanais ko’y simple lamang na buhay


Hindi man napakayaman basta’t matiwasay

25
Ibig kong tumira sa gitna ng bukid
Na pook na tahimik at may luntiang paligid.

Dito’y kay gandang pagmasdan ng palay


Na tinutukoy na simbolo ng buhay
Sariwang prutas iyong matitikman
Sariwang gulay, hatid ay kalusugan.

Malinis na tubig ang iyong makikita


Asul ang kulay na lubhang kay ganda.
Samyo ng hanging sariwa
Walang amoy ng basura.

Ibigay ang kahulugan ng mga salitang may

DRAFT
salungguhit sa bawat pangungusap.

1. Ang Barangay Silangan ay payapang lugar.


Walang kaguluhang nagaganap dito dahil ang lahat
ng tao ay magkakakilala at magkakasundo.

April 10, 2014


2. Anumang gawain, ang lahat nagtutulungan
kaya madali itong natatapos.
3. Ang nakatiwangwang na lupa ay tinataniman
ng gulay.

Natutuhan ko ang kahulugan ng isang salita sa


pamamagitan ng _________________.

Basahin ang talata at pansinin ang mga salitang


may salungguhit. Alamin ang kahulugan ng bawat isa batay sa
pagkakagamit nito sa pangungusap. Sa iyong notebook, gawin
ang talaan na nasa ibaba.

Mula sa kaniyang kubo sa itaas ng burol, tinanaw


ni Jannet ang mga nagsasayang kanayon na malapit sa

26
dalampasigan. Walang ano-ano, nakita niya ang papalapit na
mga dambuhalang alon sa dagat. Mabilis na kinuha ni Jannet
ang sulo at sinilaban ang nakaimbak na mga pinatuyong palay.
Nakita ng mga kanayon ni Jannet ang usok at apoy na
mula sa lugar na imbakan ng kanilang palay. Dali-dali ang lahat
na umakyat sa burol upang patayin ang sunog. Pagkaakyat ng
kahuli-hulihang kanayon, nakita nila ang malalaking alon na
tumangay sa lahat ng bahay, puno at hayop sa kanilang nayon.

Salita Kahulugan

DRAFT
April 10, 2014
Sa halos lahat ng mesa ng pamilyang Pilipino, hindi
mawawala ang pandesal. May nagtitinda ba nito sa inyong
lugar? Alamin kung paano tinutulungan si Arnold
ng kaniyang mga kabarangay sa pagtupad niya ng kaniyang
pangarap sa buhay.

Si Arnold na Magpapandesal

Maaga pa lamang ay gising na si Arnold.


Kinuha niya ang kaniyang bisikleta at ang maliit
na bayong. Handa na siya!

27
Agad niyang tinungo ang tindahan ni Ate Mely. Iniabot niya
ang kaniyang bayong. Pagbalik sa kaniya punong-puno ito ng
mainit na pandesal.
May bonus pa ito na pitong maliliit na pandesal para kay
Arnold.
Kailangang magmadali ni Arnold bago lumamig
ang kaniyang paninda. Kaya nagsimula na siyang pumadyak sa
kaniyang bisikleta.
Sa hindi kalayuan, naghihintay na sa kaniya si Mang Jose na
handa nang pumunta sa kaniyang palayan. Gayundin si Mang
Iking na dala-dala na ang kaniyang martilyo, lagare at kahon ng
mga pako. Hindi rin nagpahuli si Kuya Lino na naghahanda na ng
kaniyang mga kagamitan upang mabantayan at magabayan
ang mga batang patawid ng kalsada.
Umabot din siya sa papaalis na si Mang Berting, sakay sa
kaniyang jeep, handa na niyang sunduin ang mga bata sa kani-

DRAFT
kanilang tahanan upang ihatid sa paaralan.
At siyempre, may itinira siya para kay Gng. Derla
na kaniyang guro.
“O, Arnold, handa ka na ba sa eskuwela?”
wika ni Gng. Derla.

April 10, 2014


Hindi siya agad nakasagot.
“Hoy, Arnold ! Gising na tatanghaliin ka sa pagdadala mo
ng pandesal. Gising”
“Hay salamat, panaginip lang pala. Naku! Tanghali
na pala. Naghihintay na ang aking mga suki sa pandesal.
Papasok pa ako sa paaralan. ”

Tukuyin ang ngalan ng bawat larawan. Alin sa mga ito ang


angkop sa bawat pangungusap? Isulat ang letra ng sagot sa
iyong sagutang papel.

a. b. c.

28
d. e. f.

1. Nagtulungan ang magkakapitbahay sa pag-apula


ng malalaking ______ ng apoy na puwedeng pagsimulan ng
sunog sa kanilang barangay.
2. Ang malinis na kapailigiran ay mabuti sa ating _____.
3. Ang pamilya nina Mica ay sumama sa pagtatanim
ng _____ sa tabing-ilog.
4. Ang mga taga Water District ay naglalagay
ng malalaking _____ upang maging maayos ang daloy ng
tubig.

DRAFT
5. Si Ruel, ang ____ ng kabataan, ay nanguna
laban sa ipinagbabawal na gamot.

April 10, 2014


Natutuhan ko na may mga salita na ________
ang baybay ngunit _________ ang bigkas at kahulugan.

Kunin mo ang kagamitan mo sa Art. Gawin ang album na


“Iisa ngunit Magkaiba.” Narito ang mga gagawin mo.
1. Maglista ng limang pares ng mga salitang iisa
ang bigkas ngunit magkaiba ang kahulugan.
2. Iguhit ang bawat pares upang maipakita
ang kahulugan nito.

Masarap maglaro ng saranggola lalo na kung malakas ang


ihip ng hangin. Ang pagpapalipad nito ay isa sa
mga karaniwang eksena na makikita natin sa tuwing bakasyon.
Ito ay isang libangan na hindi mo magagawa nang
walang kasama. Sa larong ito, kitang-kita
29
ang pagtutulungan ng bawat isa, bata man o matanda, babae
man o lalaki.
Tingnan natin sa ating kuwento ang lihim
ng magandang saranggola ni Winson.

Ang Lihim sa Likod ng Saranggola

Caloy : Ang ganda ng saranggola mo Winson.


Sino ang gumawa niyan, ha?
Winson : Kami nina Enchong, Lino at kuya ko ang
gumawa nito.
Tinuruan kami ni Kuya. Madali nga
naming natapos ito, eh.
Caloy : Aba! Magaling pala kayong gumawa ng
saranggola.
Makagawa kaya tayo nang ganyang

DRAFT
kagandang saranggola?
Winson : Oo, naman. Hihingi tayo ng tulong
sa kuya ko.
Hayun sila ng kapatid kong bunso, nagpapalipad
ng saranggola.

April 10, 2014


Gamit ang kayo, sila, kami o tayo, gumawa ng isang rap
tungkol sa kahalagahan ng pagtutulungan sa anumang gawain.
Gawin ito kasama ng iyong pangkat.

Ang _______ ay ginagamit sa _________________.


Ang _______ naman ay ginagamit sa ____________.
Ang _______ ay ginagamit sa __________ at ang ______
naman ay para sa ________.

Tingnan ang susunod na pahina. Ano ang sinasabi ng


bawat tauhan sa larawan? Gamitin ang kayo, sila, kami o tayo.

30
A B

DRAFT C

April 10, 2014


Ano ang pagkakatulad at pagkakaiba ng kuwento
ni Arnold Magpapandesal sa kuwento ng saranggola
ni Winson?
Balikan at basahin muli ang dalawang kuwento upang
masagot ang tanong.

Pumili at bumasa ng dalawang kuwento. Gamit ang Venn


Diagram paghambingin ang mga kuwento na iyong binasa.
Gumuhit ng dalawang bilog na katulad ng nasa ibaba.
Isulat sa tapat ng bawat isa ang pamagat ng iyong binasa. Isulat
sa bahagi ng dalawang bilog ang pagkakaiba ng mga ito. Sa
loob ng magkapatong na bahagi ng mga bilog, isulat ang
pagkakatulad ng mga kuwento. Gawin ito sa iyong notebook.

31
Gulong ng mga Kuwentong Aking Binasa

Natutuhan ko na _____________________________.

DRAFT
Humanap ng kapareha. Ibahagi sa kaniya ang isang

April 10, 2014


kuwento na iyong nabasa. Matapos ang iyong pagkakataon,
ikaw naman ang makikinig sa kaniyang ibabahagi sa iyo.
Matapos ang mga unang gawain, paghambingin
ang mga kuwentong inyong napag-usapan. Gamitin
ang Paruparo ng mga Kuwento na sadyang inihanda
para sa gawaing ito.
Isulat sa dalawang pakpak ang pamagat
at ang pagkakaiba ng mga kuwentong inyong napag-usapan.
Sa gitna naman ng paruparo, isulat ang pagkakatulad ng mga
ito. Gawin ito sa isang malinis na papel.

Paruparo ng mga Kuwento

32
Malulungkot ka ba kung may lakad kayo ng iyong pamilya
ngunit hindi kayo natuloy?
Ganito rin kaya ang mga bida natin sa ating kuwento?
Alamin.

Muntik nang Hindi Matuloy

DRAFT
Masayang ang magkakapatid na sina

Bryan, Glecy at Pritz.

April 10, 2014


Mayamaya, dumating ang kanilang Tatay na si Mang

Troy na isang . Sira pala ang kanilang

kaya maagang umuwi ang kanilang ama para kumpunihin

ito. Malulungkot na sana ang magkakapatid. Hindi yata sila

matutuloy sa kanilang lakad.

Pero napawi ang lungkot nila nang iabot ng Tatay

ang isang supot na punong-puno ng .

Dali-daling naghugas ng kamay ang magkakapatid

at inilabas ang laman ng supot.

33
“Wow! Matatamis at malalaking

Talagang katakamtakam. Hindi na namalayan

ng magkakapatid ang oras. Naputol ang kanilang kuwentuhan

nang marinig nila ang kanilang Tatay na tumatawag.

Yari na ang kanilang .

Dali-dalin nilang ipinasok ang pinagkainan sa supot

at nagtakbuhan sa loob ng bahay.

DRAFT
“Brrmm…. Brrmmm…” Sakay na silang lahat.

Dadanan na lang nila si Nanay Glenda sa

April 10, 2014


kaniyang pinagtitindahan.

Ano-ano ang nasa larawan? Alin kaya sa mga ito


ang angkop sa bawat pangungusap?
Isulat ang iyong sagot sa sariling notebook.

1. Magdadala si Glecy ng _______ dahil malamig


sa Tagaytay.
2. Iniayos ni Bryan ang mga biniyak na prutas sa isang ______.
3. Paborito ni Pritz ang _______ pero walang dala nito si Tatay.

34
4. Dahil sa pamamadali, nasugatan ang _____ ni Mang Troy.
5. Si Aling Glenda ay mahilig maglagay ng ____ sa buhok.

Tukuyin ang kasingkahulugan at kasalungat


ng mga salitang may salungguhit. Gawin ito sa iyong notebook.

Salita Kasing- Kasalungat


kahulugan
Maamo ang alagang pusa
ni Mang Troy.
Ipinaghanda ni Pritz
ng mainit na sopas ang
kanilang Tatay.
Inakyat ni Bryan
ang mataas na puno ng

DRAFT
mangga upang kunin ang
saranggola ng kaniyang
kapatid.
Mabango ang sampagita
na binili ni Aling Glenda

April 10, 2014


para sa kanilang dyip.

Ang mga salitang may klaster ________________.


Magkasingkahulugan ang mga salita kung __________ at
magkasalungat naman kung _____________.

Hanapin ang mga salitang may klaster sa loob ng kahon.


Isulat ang mga makikita mo sa iyong sagutang papel.

35
a f p e l i k u l d a
b u l a k l a k a a p
k w a d e r n o s h o
c a n i j o i g o o l
d e t r a k n h b n a
p a s o k l i n y a r
a l a p a i n a l o k
i s a t i n a p a l y
t u t u b i a g i w e
k a n i n k w a g o s
s i s a l a m i n x o

DRAFT
Basahin ang mga pangungusap na maaaring naging usapan
ng mag-anak sa “Muntik nang Hindi Matuloy.”
ang nagsabi ng bawat isa?
Sino

April 10, 2014


“ Kumain na kayo habang kinukumpuni ko ang dyip.”
“ Umaandar na itong dyip. Aalis na tayo. ”
“Magbibihis lamang po kami.”
“Malungkot sila kanina nang umuwi akong sira ang dyip.”

Kumpletuhin ang usapan sa bawat larawan sa


pamamagitan ng pagpuno ng kayo, kami,tayo, at sila
sa bawat pangungusap.

36
Pupunta na
Lisa, saan ___
____ kina Lolo.
pupunta?
Sasama ka na
ba?

Mauna na
A sige.
___ . May
Hihintayin ka
tatapusin
namin doon.
pa ako.
Sabay na
tayo sa pag-
uwi.

DRAFT
April 10, 2014
Ang _____ ay pamalit sa ako at mga kasama.
Ang _____ ay pamalit sa ikaw at mga kasama.
Ang _____ ay pamalit sa akin at mga kasama.
Ang ____ ay pamalit sa siya at mga kasama.

Kasama ng iyong pangkat, maghanda ng isang dula-


dulaan tungkol sa isang paksang mapipili.
Gamitin ang kayo, kami, tayo, at sila.
- Ang Paaralan
- Ang Magkakapatid
- Ang Alagang Hayop
- Paboritong Pasyalan

37
Basahin ang sumusunod na salita. Ano ang ibig sabihin ng bawat
isa? Iguhit ang mga ito.
bacon carrot computer
hotdog juice video

Makinig nang mabuti sa kuwentong babasahin ng iyong

DRAFT
guro. Isulat sa iyong notebook ang mga salitang hiram
na binanggit sa kuwento.

April 10, 2014


Ang mga salitang hiram ay binabaybay sa paraang
____________.

Umisip ng tatlong bagay sa inyong bahay


na ang ngalan ay salitang hiram. Iguhit ang mga ito at isulat ang
ngalan ng bawat isa.

Laging sinasabi na may pera sa basura. Tingnan natin kung


bakit para kay Sita ay kayamanan ang kaniyang kinokolekta at
hindi mga basura.

38
Hindi Basura

“Bata! Bata! Bakit mo ba kinuha ang mga basurang iyan?”


tanong ni Sita sa isang batang nagtutulak ng kariton.
“Hindi ito basura. Mga pira-pirasong papel ito,
mga bote at latang pipi,” sagot ng batang nagtutulak
ng kariton.
“Ano nga ang gagawin mo riyan?” tanong muli ni Sita.
“Hindi mo ba alam? Ipagbibili ko ito. Tutunawin ito ng bibili.
Gagawin nila uli itong papel, bote at lata.”
Humanga si Sita sa bata. Kumikita siya. Nakatutulong pa siya
sa pagtitipid sa likas na yaman ng bansa.

(Pagpapaunlad ng Kasanayan sa Pagbasa 2, Saint Mary’s Publishing Corporation)

DRAFT
Ano-ano ang mga nakita mong ginawa ng ibang bata sa
paaralan bago pa man magsimula ang klase?
Ikuwento mo ito sa klase.

April 10, 2014


Sa pagbabahagi ng isang pangyayaring
naobserbahan ko, dapat kong tandaan na _______.

Sa iyong notebook, sumulat ng isang maikling pag-uulat na


may dalawa hanggang tatlong pangungusap tungkol sa
ginagawa ng iyong pamilya upang makatulong sa
pagpapanatiling malinis ng inyong pamayanan.

Ang buko pie ay isang popular na kakanin


ng mga Pilipino. Ito ay gawa sa niyog na mura na inilagay
sa ibabaw ng isang pie. Paano nga ba ito nagagawang
masarap?

39
Ren : Cindy, masarap kaya ang buko pie?
Cindy : Oo, masarap iyon. Alam mo ba
ang mga sangkap nito?
Aling Tess : Naku, mga batang ire. Sa tagal ko nang
gumagawa ng buko pie e masasabi kong
pare-pareho lang ang lasa niyan.
Pare-parehas lang kasi ang mga sangkap dito.
Ang pinakasikreto upang maging masarap ito ay
ang paraan ng pagluluto.

Subukan nating bumuo ng mga bagong salita mula


sa mga nasa listahan. Dagdagan lamang ng pantig ang mga ito,
maaaring sa unahan, gitna o hulihan.

DRAFT
awit dasal isip sayaw walis

Ang ___, ____, at ____ ay panghalip na pamatlig.

April 10, 2014


Ang ___ ay ginagamit kung ang pinag-uusapan
ay malapit sa nagsasalita.
Ang ______ naman ay kung ang pinag-uusapan
ay malapit sa kinakausap.
At ang _____ ay ginagamit kung ang pinag-uusapan ay
malayo sa nag-uusap.

Gamitin ang nito, niyan at niyon sa pagtuturo


ng mga bagay sa loob ng silid-aralan.

Ang balete ay isang uri ng tuwid at makinis na puno.


Tumataas ito mula 13 hanggang 40 talampakan, at pakalat ang
tubo ng mga ugat. Ngunit, maraming natatakot sa punong ito.
Bakit kaya?

40
Sino ang Takot sa Puno ng Balete?

Ayaw na ayaw kong magbakasyon sa bahay ni Lola.


Nakatatakot kasi roon. Luma ang bahay na gawa sa kahoy.
Parang may mga multo, pero pinakanakatatakot ay ang puno
ng balete.

Malaki ang balete at maraming mala-galamay


na baging. Parang sa octopus ang mga galamay ng balete!
Sa gabi, kapag malakas ang hangin, parang gumagalaw ang
mga galamay na ito. Katapat pa naman ng bintana ko ang
balete.

Isang araw, paggising ko, pinapunta agad ako ni Lola sa


hardin. May sorpresa raw siya sa akin. Nagkabit sila ng duyan sa

DRAFT
mga baging ng balete. Sabik na sabik akong sumakay sa duyan.

Masarap palang sumakay sa mga galamay ng balete.

April 10, 2014


Sabihin sa klase ang iyong naisip na wakas sa bawat
sitwasyon na mababasa.
1. Nakatira sa kabilang ibayo ng ilog si Isagani.
Nang araw na iyon ay malakas ang ulan. Ngunit
kailangan niyang pumasok. May pagsusulit kasi
sila. Dalawa ang daan patungo sa paaralan.
Ang pagtawid sa ilog ang malapit na daan
at ang pagtawid sa tulay ay malayo. Lumakad
na si Isagani. Kaya ___________.

2. Matapat na bata si Evelyn.May nakaiwan


ng pitaka sa upuan na malapit sa kaniya.
Kilala niya kung sino ang may-ari.Kaya________.

Sa pagbibigay ng wakas ng isang kuwento, kailangan kong


_________.

41
Basahin kung ano ang plano ni Bitoy sa ating kuwento.
Bigyan mo ito ng sarili mong wakas.

Ang Plano ni Bitoy

Marami nang nakasabit na parol at makukulay na ilaw sa


bintana. Naririnig na rin ang mga awiting pamasko.

May plano si Bitoy at ang kaniyang mga kaibigan. Kumuha si


Imo ng lata ng gatas na walang laman. Binutasan niya ito sa
magkabilang dulo. Tinakpan niya ang butas gamit ang plastik na
inunat at ipinirmi ng goma.

DRAFT
Si Mario naman ay kumuha ng maraming tansan. Gamit ang
malaking bato, pinipi niya ito. Binutasan niya sa gitna
ang mga napiping tansan. Isinuot niya ang isang binilog na
alambre sa mga tansan.

April 10, 2014


Samantala, si Bitoy ay uminom ng mainit na salabat. Handa
na ang magkakaibigan.

Sino si Seli? Ano ang sili? Nakakatuwa! Halos pareho ng


tunog ang mga salitang ito. Basahin ang ating tula, marami pa
itong katulad.

42
Sili ni Seli
Florenda B. Cardinoza

Ang aking inang si Seli


Nagtanim sa bukid ng sili
Tubig pandilig mula sa poso
Kagalaka’y nadama ng puso.

Ayaw ng kaibigan kong iwan


Kaya sinabi ko sa kaniya’y ewan
Sili ni Nanay dapat mabenta
Isakay dapat ito sa vinta.

Binalot ni Nanay sa tela


Habang ang ulan ay tila
Kabayaran ni Nanay na pera

DRAFT
Pambaon sa eskwela ni Pira.

Kasama ng iyong kapangkat, gumawa ng “Banderitas ng


mga Salita.”

April 10, 2014


Sa unang dalawang magkakulay na banderitas, sumulat ng
isang pares ng mga salitang iisa ang baybay pero magkaiba
naman ng bigkas.
Pumili ng isang salita mula sa mga naisulat.
Sa pangatlong banderitas, isulat ang bagong salita
na mabubuo kung papalitan ang unang pantig nito.
Sa ikaapat na banderitas naman, isulat ang bagong salita
kung papalitan ang huling pantig ng napili pa ring salita.

Makakabuo ng bagong salita sa pamamagitan


ng _____________ mula sa isang salita.

Gawin ang sumusunod sa iyong notebook.


1. Umisip ng isang salita.

43
2. Isulat ang bagong salita na mabubuo kung pinalitan ang
huling pantig nito.
3. Isulat ang bagong salita na mabubuo kung pinalitan ang
unang pantig nito.
4. Gamitin ang mga bagong salita sa sariling pangungusap.
5. Gamitin ang format na makikita sa susunod na pahina.

Salita Unang Huling


Pantig Pantig
Pangungusap

DRAFT
Nakapaglaro ka na ba ng bangkang papel kasama ang
iyong mga kaibigan? Ano ang nangyari? Ganito rin ba?

Bangkang Papel
Matapos ang isang malakas na ulan, nagkayayaan ang

April 10, 2014


tatlong magkakaibigan na maglaro ng bangkang papel.

Oo nga ano. Sana


Yehey! Ang bilis talaga
bumilis din ang
nitong aking bangka.
aking bangka tulad
niyan.

44
Tingnan ninyo o,
mas magaganda
ang kulay niyon
kaya lang
mabagal. Teka
kanino iyon?

Pumili ng isang magandang lugar sa Pilipinas mula


sa mga larawang ipakikita ng iyong guro.
Gumawa ng usapan gamit ang nito, niyan at niyon.

DRAFT
Natutuhan ko na _________________________________.

April 10, 2014


Gamit ang paksang iyong napili, gumawa ng sariling komik
istrip upang maipakita ang wastong gamit ng nito, niyon, at
niyan.

Ano ba ang mainam gawin kung nasa bakasyon ka


at naiinip ka na sa lugar na inyong pinuntahan?

Nakababagot na Araw

Isinama ako ni Tatay Luis sa bahay ng aking mga pinsan.


Noong una ay ayokong sumama dahil sila ay nakatira sa
malayong baryo. Pero wala akong nagawa.

Unang araw ko pa lamang ay inip na inip na ako


dahil wala akong malaro. Hindi pinadala ang PSP ko.

45
Wala ring computer shop sa lugar na ito. Sana nadala ko ang
laruan kong robot at kotseng de-remote. Nakababagot talaga.

Kinahapunan, habang nakadungaw ako sa bintana,


nakita ko ang aking mga pinsan at iba pa nilang kaibigan na
masayang naghahabulan. Pero, nagtataka ako dahil nakita kong
may latang pinatumba gamit ang tsinelas, bago sila
nagtakbuhan. Kitang-kita ko ang kasiyahan sa mukha nila.

Mayamaya, kumaway ang isa kong pinsan at pinalabas


ako ng bahay. Hindi nagtagal, kasali na rin ako sa tawanan at
kulitan nila. Nalaman ko na tumbang preso pala ang tawag sa
larong iyon.

Isinali rin nila ako sa larong patintero, luksong-baka, pati na

DRAFT
rin sa piko. Nawala sa isip ko ang computer games, pati na rin
ang aking mga laruan.

April 10, 2014


Pag-aralan ang graph na ito upang mabuo ang
mga pangungusap.
Mga Laro Bilang ng Naglalaro
Luksong Tinik

Patintero

Piko

1. Mas maraming babae ang naglalaro ng _____


kaysa sa mga lalaki.
2. Kakaunting ______ ang naglalaro ng ______
kumpara sa mga ______.

46
Ang pictograph ay ______________________.

Sagutin ang mga tanong tungkol sa graph na ito.

Mga Bote ni Patrick

Mga araw Bilang ng bote

DRAFT
Lunes
Martes
Miyerkules

April 10, 2014


Huwebes
Biyernes

Legend: =5

1. Ilang bote ang nakolekta ni Patrick noong Lunes?


2. Ilang bote naman noong Biyernes?
3. Anong araw ang may pinakamaraming bote
na nakolekta?
4. Ilang bote ang nakolekta ni Patrick sa limang araw?

47
DRAFT
April 10, 2014

Kagawaran ng Edukasyon
Republika ng Pilipinas

1
3
Baitang

Batang Pinoy Ako


Filipino

DRAFT
Kagamitan ng Mag-aaral
UNIT 3

April 10, 2014


PAG-AARI NG PAMAHALAAN
HINDI IPINAGBIBILI
INILAAN PARA SA

Distrito/Paaralan: ____________________________
Dibisyon: ____________________________________
Unang Taon ng Paggamit: ___________________
Pinagkukunan ng Pondo (pati Taon):________

2
BATANG PINOY AKO – Ikatlong Baitang
Filipino – Kagamitan ng Mag-aaral
Unang Edisyon, 2014
ISBN :
Paunawa hinggil sa Karapatang-Sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa
Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng
Pamhalalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan
o tanggapang naghanda at/o naglathala ng akda bago at upang magamait sa layuning
komersiyal.
Nagtataglay ng karapatang-ari ang mga akda/materyales (mga kuwento,
seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand names, tatak o trademarks,
atbp.) na ginamit sa aklat na ito. Pinagsikapang hanapin at hilingin ang pahintulot ng mga
karapatang-ari upang magamit ang mga akdang ito. Hindi inaangkin ni kinakatawan ng
mga tagapaglathala (publisher) at may-akda ang karapatang-aring iyon.

Inilalathala ng Kagawaran ng Edukasyon


Kalihim : Br. Armin A. Luistro, FSC
Pangalawang Kalihim : Dina S. Ocampo

Punong Tagapangasiwa: Angelika D. Jabines; Pangalawang Tagapangasiwa:

DRAFT
Marilou Martha E. Benisano; Manunulat: Florenda Cardinoza, Jenny-Lyn Trapane,
Amaflor Alde, Agnes G. Rolle, Josenette Brana, Ronald Ramilo, Louiegrace
Margallo, Mercelita Salazar, Aireen Ambat, Lea Agustin, Natasha Rae Natividad,
Cynthia Reyroso, Dolorosa Castro, Modesta Jaurigue.
Tagapag-ambag: Maria Hazel J. Derla, Gratcielo Chiara D. Badillo, Elgie Ariniego,

April 10, 2014


Ma. Cristina C. Garcia; Evelyn de Castro, Malou M. de Ramos, Maria Castillo-David
Konsultant: Dr. Lydia Liwanag, Ani Rosa Almario; Editor: Benilda Santos, Jomar Empaynado
Tagapagtala: Jasmin Bangisan, Aprilyn Montilla Tagaguhit : Kristel de Guzman, Kenneth
Cubol ,Michael Cajis, Jefrrey V. Cambronero, Reynaldo A. Simple Taga-anyo: Ferdinand
Bergado.

Inilimbag sa Pilipinas ng __________

Department of Education – Instructional Materials Council Secretariat (DepEd-IMCS)


Office Address : 5th Floor Mabini, Bldg.
Meralco Avenue, Pasig City
Philippines 1600
Telefax : 02 – 634- 1054 o 634- 1072
E-mail Address : imcsetd@yahoo.com

3
PAUNANG SALITA
Kumusta mga bata?
Sadyang isinulat at inihanda para sa iyo ang Kagamitan ng
Mag-aaral na ito. Ito ang magiging kaibigan mo sa pag-aaral ng
Filipino at magiging kasama mo at ng iyong mga
kaibigan sa pagtuklas ng mga bagong konsepto at kaalaman sa
pamamagitan ng pakikinig, pagsasalita, pagbasa, pagsulat, at
pagtanaw. Ang lahat ng mga gawain na inilagay dito ay
gagawin mo sa paggabay ng iyong guro. Basahin at unawain
ang mga panuto na mababasa dito upang maging

DRAFT
matagumpay ka sa mga gawaing sadyang inihanda para sa iyo.
Ang mga aralin dito ay nahahati sa apat na yunit.
- Pamilya Ko, Mamahalin Ko
- Pamayanan Ko, Pagyayamanin Ko

April 10, 2014


- Bansa Ko, Ikararangal Ko
- Kakayahan Ko, Ipagmamalaki Ko
Ang bawat aralin naman ay may mga gawain
tulad ng :
Alamin Natin. Dito mo mababasa ang mga kuwento, tula, at
talata na magiging daan sa pagtalakay ng mga kasanayang
lilinangin sa bawat aralin.
Linangin Natin. Ito ay pagsasanay ng mga kakayahan
o kaalaman na tinalakay sa klase. Maaari itong isagawa nang
ikaw lamang o kasama ang iyong pangkat.
Tandaan Natin. May mababasa ka dito na mga
pangungusap na hindi kumpleto. Pupunanmo lamang ang mga

4
ito ng mga salita upang maipakita ang natutuhan mo sa isang
aralin.
Pagyamanin Natin. Karagdagang pagsasanay ito hinggil sa
mga natutuhan mo.

Sa paggamit ng kagamitang ito, upang ikaw ay maging


matagumpay, tandaan mo lamang na laging hintayin ang
hudyat o mga panuto na sasabihin ng iyong guro.
Sana sa paggamit mo nito, maging isa kang tunay na
Batang Pinoy na maka Diyos, makatao, makabayan at
makakalikasan.

DRAFT
Maligayang pag-aaral sa iyo!

April 10, 2014 MGA MAY-AKDA

5
TALAAN NG NILALAMAN

Yunit III – Bansa Ko, Ikararangal Ko


Aralin 21 – Kilalanin Natin 8
 Paggamit ng Angkop na Salita sa
Pagtatanong Tungkol sa mga Tao, Bagay,
Lugar, at Pangyayari
 Paggamit ng mga Salitang Kasingkahulugan
at Kasalungat sa Pagbibigay Kahulugan sa Isang
Salita
Aralin 22 – Pangalagaan Natin 11
 Paggamit ng Angkop na Pagtatanong
Gamit ang Sino, Saan, Ilan, Kailan, Ano-ano,Sino-sino
 Pagsunod sa Panutong may 3-4 Hakbang
Aralin 23 – Pagyamanin Natin 13
 Paglalarawan ng mga Bagay, Tao, at

DRAFT
Lugar sa Pamayanan
 Pagbibigay-Kahulugan sa Graph
Aralin 24 – Tangkilikin Natin 15
 Paglalarawan ng mga Bagay, Tao at
Lugar sa Pamayanan

April 10, 2014


 Pagsasabi ng Paksa o Tema ng Binasang
Teksto
Aralin 25 – Ipagtatanggol Natin 19
 Paggamit ng Tamang Salitang Kilos sa
Pagsasalaysay ng mga Personal na
Karanasan
 Pagbibigay ng Paksa ng Kuwento o
Sanaysay na Napakinggan
Aralin 26 – Pahalagahan Natin 21
 Paggamit ng Tamang Salitang Kilos
(Pandiwa)sa Pagsasalaysay ng mga
Personal na Karanasan
 Pagbibigay ng Angkop na Pamagat sa Binasang
Teksto
Aralin 27 – Paunlarin Natin 25
 Paggamit nang Wasto ng mga Pang-abay na
Naglalarawan ng Kilos o Gawi
 Pagsusunod-sunod ng mga Pangyayari
sa Kuwentong Napakinggan

6
Aralin 28 – Mahalin Natin 29
 Paggamit nang Wasto ng mga Pang-abay na
Naglalarawan ng Kilos o Gawi
 Pagsasalaysay Muli ng Napakinggang
Teksto sa Tulong ng Timeline
Aralin 29 – Ipagmalaki Natin 34
 Paggamit nang Wasto ang Pang-ukol na –Laban sa,
-Ayon sa, at –Para sa
 Pagbibigay ng Sariling Wakas sa
napakinggang Kuwento
 Pagbasa ng mga Salitang may Klaster at Diptonggo
Aralin 30 – Ikarangal Natin 38
 Paggamit nang Wasto ang Pang-ukol
 Pagbibigay ng Lagom ng Binasang Teksto
 Pagsusulat ng Isang Talatang Nagsasalaysay

DRAFT
April 10, 2014

7
Isa sa mga katangian ng mga Pilipino ang pagiging
magalang lalo na sa mga nakatatanda sa atin. Isa rin ito
sa mga laging paalala ng ating mga magulang.
Alamin sa tula kung ito rin ang bilin ng mga magulang
ni Lino.

Si Linong Pilipino

DRAFT
Ako si Lino,
Na isang Pilipino.
Pagiging kayumanggi,
Hindi ko itinatanggi.

April 10, 2014


Laging bilin
Ng aking magulang,
Lahat ay igalang.
Lahat ay mahalin.

Saan man mapunta,


Sino man ang makasama,
Pagiging Pilipino,
Laging isasapuso.

Pumili ng isang salita sa binasang tula.


Sumulat ng limang salitang katugma nito.
Isulat sa loob ng ginuhit na b. hay ang iyong sagot.

8
Ang mga salitang magkakatugma ay ___________.

Gawin ang Bahaghari ng Magkakatugmang Salita.


Sa iyong papel, gumuhit ng isang bahaghari.
Gumupit ng limang metacard sa bawat kulay nito.
Sumulat ng magkakatugmang salita sa bawat kulay
ng papel. Idikit ito sa loob ng bahagharing ginawa.

Sino-sino ang Pilipino?

DRAFT
Pilipino Sila

Natatangi at naiiba talaga ang mga Pilipino. Hindi lamang


kilala sa magandang pag-uugali at kahanga-hangang kaayusan

April 10, 2014


sa iba’t ibang gawain kundi maging sa makukulay nilang kultura.
Isa sa mga tunay na maipagmamalaki ay ang mga
pangkat-etniko na matatagpuan sa iba’t ibang panig ng bansa.
Maaaring sila ay nasa kapatagan, tabing-dagat, o tabing-ilog.
Ang iba naman ay nasa kabundukan at kagubatan. Sila ay may
sariling wika, tradisyon, kaugalian, at paniniwala.
Ang mga Tagalog ang pinakamalaking pangkat-etniko sa
Pilipinas sa kasalukuyan. Sinusundan ito ng Bisaya. Pero hindi lang
sila ang pangkat-etniko ng bansa. Nariyan ang mga Igorot,
Kalinga, Kankanaey, Ibanag, Ifugao, Negrito at Aeta na
makikita sa Luzon. Sa Mindanao naman makikita ang mga
Manobo, T’boli, Higaonon at Tiruray.
Anuman ang tawag sa kanila, ano man ang kanilang
paniniwala, wika, kaugalian at tradisyon, sila ay mga Pilipino.
Pilipino sa isip, sa salita at sa gawa.

9
Sumulat ng tanong na nagsisimula sa ano, sino,at saan,
tungkol sa binasang sanaysay.

Ang ano, sino, saan, at kailan ay ginagamit


sa pagtatanong.
Ang ano ay para sa ngalan ng _____________.
Ang sino ay para sa ngalan ng _____________.
Ang saan ay para sa ngalan ng _____________.
Ang kailan ay para sa ngalan ng _____________.

DRAFT
Umisip ng isang taong nais mong makapanayam. Sumulat
sa isang malinis na papel ng isang tanong na sasagutin niya.

April 10, 2014


Sino nga ba ang mga pangkat-etniko?
Muling basahin nang tahimik ang “Pilipino Sila” sa p. 88.

Sipiin ang isang talata mula sa “Pilipino Sila” sa p. 88.

Sa pagsipi ng talata,kailangan kong tandaan na, _____.

Isulat muli ang talata na binigyang-puna ng iyong guro.

10
Malaki ang epekto ng klima sa ating bansa lalo na
sa pamumuhay ng bawat Pilipino na nasa iba’t ibang panig
nito. Ano ang klima?

Ang Klima at ang Aking Bansa

May mga bansa sa mundo na nakararanas ng apat

DRAFT
na klima hindi tulad ng ating bansa. Ang Pilipinas ay isang
bansang tropikal. Ito ay nasa tropiko ng Kanser na makikita
sa itaas ng ekuwador.
Kapag nasa malapit sa ekwador ang bansa, mayroon
lamang itong dalawang uri ng klima. Ito ay ang tag-araw

April 10, 2014


o tag-ulan. Mainit at maalinsangan tuwing tag-araw samantalang
mahalumigmig at malamig kung tag-ulan.

Iguhit ang dalawang klima sa mga bansa na malapit


sa ekwador.

Natutuhan ko sa araling ito na ________________________.

Sumulat ng ngalan ng apat na bansang makikita malapit


sa ekwador.

11
Muling basahin ang “Ang Klima at ang Aking Bansa”
sa p.90.

Sumulat ng isang tanong tungkol sa tekstong “Ang Klima at


ang Aking Bansa.”

Sa pagtatanong, gumagamit ng angkop na salita tulad ng


__________________________________.

DRAFT
Sumulat ng dalawang tanong na nais mong sagutin
ng Presidente ng Pilipinas tungkol sa programa ng pamahalaan
para sa pangangalaga ng kapaligiran. Isulat ang mga tanong sa

April 10, 2014


iyong notebook.

Ano-ano ang ginagawa sa inyong pamayanan upang


pangalagaan ang kalikasan?
Sumulat ng isang pangungusap tungkol dito.

Pag-aralan at pumili ng isang larawan.


Sumulat ng isang talata na may tatlo hanggang apat na
pangungusap tungkol dito.

12
C

DRAFT
Natutuhan ko sa aralin ngayon na ________________.

Isulat muli ang talatang binigyang-puna ng iyong guro.

April 10, 2014


Tayong mga Pilipino ay maraming tradisyon at kaugalian na
dapat nating pagyamanin. Isa na rito ang masayang
pagsalubong sa Bagong Taon. Paano nga ba natin ito dapat
salubungin? Paano natin ito mapagyayaman?

Kultura sa Pagsalubong sa Bagong Taon Palitan Na - DOH


ni Ludy Bermudo (Pilipino Star Ngayon)
January 3, 2013

Naniniwala si Health Secretary Enrique Ona na panahon na


para seryosong ikonsidera ang pagpapalit ng kultura o tradisyunal

13
na paggamit ng mga paputok sa pagsalubong sa Bagong Taon
dahil maaari namang lumikha ng iba’t ibang ingay sa ibang
paraan para sa pagtataboy ng ‘evil’ at ‘bad luck.’
Sabi ni Ona, karamihang nabibiktima ng paputok ay
kabataan kaya’t pinag-aaralan nilang i-ban ang kabataan sa
pagbili nito.
Inamin ng Kalihim na kahit pa masigasig ang Department of
Health o ang pamahalaan sa kampanya kontra sa
paputok, marami pa rin ang nabibiktima nito, at ang
nakalulungkot ay mga bata pa ang kadalasang napuputulan ng
daliri, kamay o maging paa kaya naman imumungkahi niya sa
stakeholders meeting, kasama ang Philippine National Police at
Bureau of Fire Protection na ibawal na sa kabataan ang
pagbebenta ng mga paputok.

DRAFT
Paano ipinagdiriwang ang Bagong Taon sa inyong lugar?
Ibahagi ito sa klase.

April 10, 2014


Natutuhan ko na ___________________________________.

Kunin ang kagamitan mo sa Art.


Gumawa ng isang poster tungkol sa pag-iingat na dapat
gawin sa pagdiriwang ng Bagong Taon.

Muling basahin ang “Kultura sa Pagsalubong sa Bagong


Taon Palitan Na – DOH.” Tukuyin ang mga salitang naglalarawan
sa mga tao, lugar, bagay, o pangyayari dito.

14
Sumulat ng pangungusap na naglalarawan ng tao, bagay,
hayop, pook, o pangyayari na makikita sa larawan. Bilugan ang
mga ginamit na pang-uri.

DRAFT
http://www.seasite.niu.edu/Tagalog/modules_in_Tagalog/mga_pagdiriwang_sa_pilipinas.htm

April 10, 2014


Ang pang-uri ay ___________________.

Makinig nang mabuti sa babasahing balita ng guro. Itala sa


iyong notebook ang mga pang-uring napakinggan.

15
Ano ang tatak ng suot mo ngayon? Saan ito gawa?
Ano-ano ang produktong Pilipinong dapat nating tangkilikin?

Tatak-Pinoy

Gawa sa Pilipinas. Maraming bagay na gawa ng ating


kapwa Pilipino ang puwede nating ipagmalaki. Bukod
sa magaganda nitong disenyo, hindi rin pahuhuli ang tibay
ng mga ito. Bawat produkto ay butil ng pawis at buhay
ng bawat Pilipinong manggagawa.
Ilan sa mga “Only in the Philippines” na talagang puwede
nating ipagsabayan sa buong mundo ay ang mga makukulay at
air-conditioned na dyip. Hari ng daan, samu’t sari ang gayak na
talagang nakakaaliw. Ang mga matitibay na sapatos

DRAFT
na gawa sa Marikina at sa Liliw, Laguna na talaga namang world
class ang dating. Ang naggagandahang parol ng Pampanga na
talagang nakadaragdag ng saya ng Pasko. Ang mga kakaibang
disenyo ng mga barong na gawa sa Batangas.
Pagdating din sa pagkain, hindi tayo pahuhuli.

April 10, 2014


Ang napakasarap na mainit na kape na galing sa Batangas
na sasabayan mo pa ng suman na galing sa Mindoro.
Ang mga matatamis na pinya ng Davao at mangga na mula sa
Guimaras ay tunay na hindi mo pagsasawaan.
O halika na at ating libutin ang sarili nating bansa.
Kung saan ang mga produkto ay subok na matibay,
ang mga pagkain ay tunay na masarap.
Basta’t sarap at tibay ang gusto, hanapin lamang
ang tatak Pinoy.

Gumupit sa lumang diyaryo o magasin ng isang bagay


na dapat tangkilikin ng mga Pilipino. Sumulat ng isang
pangungusap tungkol sa napiling bagay.

16
Ang paksa ng isang talata ay ________________.

Pumili at bumasa ng isang sanaysay o kuwento mula


sa mga nagdaang aralin. Isulat ang pamagat at ang pahina nito.
Sumulat ng isang pangungusap tungkol sa paksa
ng binasang sanaysay o kuwento.

Basahin ang “Tatak-Pinoy” sa Alamin Natin, p.98.


Tukuyin ang mga pang-uri na ginamit.

DRAFT
Gamitin ang larawan na ginupit mo sa naunang gawain.
Sumulat ng mga pang-uri tungkol sa larawang ito.

April 10, 2014


Ang pang-uri ay ______________________.

Pumili ng isang paborito mong bagay, o lugar.


Gumawa ng isang flyer na naglalarawan nito at hihikayat sa
ibang Pilipino o dayuhan na tangkilikin ito.

Ang Child Friendly Barangay ay isang programa


ng pamahalaan upang mabigyan ng pagkilala
ang mga barangay na may natatanging programa para sa
karapatan ng kabataan sa kanilang nasasakupan.
Sa paraang ito, mabibigyan din ng pagkakataon na
makilala ang barangay at matangkilik ng ibang Pilipino ang mga
produkto nito.

17
Basahin natin ang isang liham na nagkukuwento
kung ano-ano ang nangyari nang ang kanilang barangay
ay tanghaling Child-Friendly Barangay.

106 Purok 190


Brgy. Malinis, Ginhawa
Okt. 2, 2013

Mahal kong Vans,


Kumusta ka na? Bakit hindi ka nakarating noong nakaraang
Sabado? Hindi mo tuloy nasaksihan ang parangal na iginawad sa
aming barangay bilang Child-Friendly Barangay ng Reh. IV- A.
Lahat ay nagtipon-tipon sa plasa upang makiisa sa
pagdiriwang. Nagsalita ang puno ng aming barangay na
si Kapt. Joel at sinabi niya na sa wakas ay nagbunga rin
ang aming mga pagsisikap at pagtutulungan.

DRAFT
Dumating din si Kgg. Agnes na aming punong lungsod
at si Cong. Abraham na talaga namang ikinatuwa ng lahat.
Pagkatapos ng maikling palatuntunan, nagbigay
ng libreng serbisyong medikal ang grupo ni Dra. Rey.
Sina Bb. Badillo, G. at Gng. Derla naman ay nanguna

April 10, 2014


sa pamimigay ng libreng miryenda para sa lahat.
Ang saya talaga nang araw na iyon. Sana nakarating ka.

Ang iyong kaibigan,


Danika

Sa isang malinis na papel, sipiin nang wasto ang liham


na ipinadala ni Danika kay Vans.

Sa pagsipi ng liham at pagsulat ng mga salitang dinaglat,


dapat kong tandaan na ____________.

Isulat muli ang siniping liham. Isaalang-alang ang mga sagot


mo sa “Tama ba ang Pagkakasulat Ko?” na ipakikita ng iyong
guro.

18
Ang bawat batang Pilipino ay may karapatan. Tungkulin ng
lahat ng Pilipino na masigurong natatamasa ang mga ito ng
bawat bata saanmang sulok ng Pilipinas. Ang karapatang
mabuhay at magkaroon ng pangalan ang isa sa mga
pangunahing karapatan nila.

Ang Batang may K

DRAFT
Maagang naulila ang batang si Kristine. Namatay
sa isang aksidente ang kaniyang mga magulang. Kaya’t siya ay
kinupkop ng Department of Social Welfare and Development.
Hindi pa siya nagtatagal sa bahay-ampunan, may mag-
asawang dumating at nais na siya ay ampunin. Inayos kaagad

April 10, 2014


ang kaniyang mga papel at hindi nagtagal siya ay nakauwi na
sa bahay nina G. at Gng. Robles.
Itinuring siyang tunay na anak. Inalagaan siya nang maayos.
Pinapasok sa magandang eskwelahan. At higit sa lahat binigyan
siya ng isang mapagmahal na pamilya at pangalang Kristine
Robles.

Sipiin ang mga pangungusap na sumusuporta sa


pamaksang pangungusap na: Si Kristine sa bago niyang pamilya.

Ang mga pangungusap na sumusuporta sa paksa ng isang


talata ay __________________________.

19
Sumulat ng dalawang pangungusap na sumusuporta sa
kaisipang “pagtatanggol sa karapatan ng mga bata.”

Muling basahin ang kuwentong “Ang Batang may K” nasa


sa Alamin Natin, p.99. Tukuyin ang mga salitang kilos na ginamit
dito.

Pumili ng isang pandiwa sa binasang kuwento.


Gamitin ito sa sariling pangungusap na nagsasalaysay
ng sariling karanasan.

DRAFT
Ang pandiwa ay ____________________.

April 10, 2014


Makinig nang mabuti sa kuwentong ibabahagi ng iyong
kamag-aral. Pumalakpak sa tuwing makakarinig ng pandiwa.

Nagkasakit ka na ba? Ano ang ginawa ng iyong magulang


o ng nag-aalaga sa iyo?
Pag-aralan ang graph na nasa susunod na pahina at
sagutin ang mga tanong tungkol dito.

20
Karapatan sa Atensiyong Medikal

Bilang ng Batang Babae at Lalaki


Dinala sa
ospital

Hindi dinala sa
ospital

Dinala sa
albularyo o
manghihilot

DRAFT
Ilan na kaya sa mga kaklase mo ang nadala na sa klinika?
Sa ospital? O sa albularyo? Gamit ang naunang graph, alamin
ang nangyari sa mga kasama mo sa pangkat.

April 10, 2014


Ang graph ay _______________________.

Sumulat ng dalawang pangungusap tungkol sa natutuhan


mo sa graph na unang ipinakita ng bawat pangkat.

“Bayang magiliw, Perlas ng Silanganan.”

21
Ito ang sinasabi sa ating pambansang awit. Ibig sabihin
mayaman ang Pilipinas. Bakit kaya?

Mayaman ang Pilipinas. Sa lawak ng kalupaan at


katubigang nakapaligid sa bansa, napakaraming natural na
yaman ang makikita rito.
Maraming nakukuha sa lupa. Ilan sa mga maituturing
na yaman ay mga halaman, puno, metal at hindi metal
na makukuha sa kalupaan.
Sa katubigan naman, makikita at makukuha ang iba’t ibang
klaseng isda, halamang-dagat, perlas, at korales na ginagawang
alahas. Sa tubig din natin kinukuha ang enerhiya at kuryente na
pinakikinabangan ng maraming Pilipino sa iba’t ibang sulok ng
bansa.
Kayamanan ding maituturing ang mga mamamayan ng
bansa. Sila ang mamamahala at magpapaunlad ng mga

DRAFT
biyayang bigay ng Poong Maykapal.
Tunay nga na mayaman ang Pilipinas. Mayaman ang mga
Pilipino. Kailangan lamang na pahalagahan natin ang ating
kapaligiran at ang ating kapwa Pilipino.

April 10, 2014


Basahing muli ang sanaysay.
Sa isang malinis na papel, isulat ang nais mong maging
pamagat nito.
Lagyan ng kulay at disenyo ang papel na pinagsulatan ng
naisip na pamagat.

Sa pagbibigay ng pamagat, kailangang _______________.

Gumuhit ng isang poster tungkol sa pagpapahalaga mo sa


yaman ng ating bansa. Lagyan ito ng pamagat.

22
Sumulat ng dalawang pangungusap kung paano mo
pahahalagahan ang ating mga likas na yaman.

Basahing muli ang mga pangungusap na nakasulat sa


pisara. Pumili ng dalawang pandiwa mula dito. Gamitin
sa sariling pangungusap at sabihin kung paano mo
pahahalagahan ang likas na yaman ng bansa.

Ang pandiwa ay may iba’t ibang kapanahunan tulad


ng ____________, ___________, at _________________.

DRAFT
Paano mo inaalagaan ang iyong mga tanim sa sariling

April 10, 2014


bakuran?
Isulat ang sagot sa anyong pangungusap sa loob
ng talaan. Bilugan ang pandiwang ginamit. Gawin ito
sa notebook.
Ano ang ginawa Ano ang Ano ang
mo nang ginagawa mo gagawin mo
nagdaang araw? ngayon? bukas?

Ang sama-samang paglilinis ng kapaligiran ay isang


palatandaan na ang mga mamamayan dito ay nagpapahalaga
sa likas na yamang taglay ng lugar na ginagalawan.
Alamin kung paano ito ipinakita ng mga taga-Bataan?

23
Bataan, Nilinis, Tinamnan ng Puno
Posted by Online Balita , April 23, 2013

Armado ng walis tingting, inilunsad ng mga tauhan ng


Bataan Police Provincial Office at mga miyembro ng Alpha Fire
Brigade and Brotherhood Association-Manila ang maghapong
paglilinis sa Bataan nitong Sabado, kaugnay ng pagdiriwang ng
Earth Day kahapon.
Ang paglilinis ay pinangunahan ng La Filipina Uygongco
Corporation, sa pakikipagtulungan ng tanggapan ni Mariveles
Mayor Dr. Jesse Concepcion, na nanguna sa pagtatanim ng may
400 puno ng niyog sa baybayin ng Barangay Townsite, Mariveles.
Sinabi ni La Filipina General Manager Susan Romero na
mahalagang pagtulung-tulungan ang paglilinis ng paligid upang
malinis ang hanging ating nalalanghap at mapakinabangan pa
ng susunod na henerasyon ang likas na yaman.

DRAFT
Hinikayat din ng kumpanya ang mga miyembro ng
Recycling129 sa Tondo na makibahagi sa paglilinis.

April 10, 2014


Katulad din ba kayo ng mga taga-Bataan? Paano ninyo
pinahahalagahan ang likas na yaman sa inyong lugar?
Sumulat ng isang pag-uulat na may dalawa hanggang apat
na pangungusap.

Sa pagsulat ng talatang nag-uulat, kinakailangang


___________________.

Isulat muli ang pag-uulat na natapos. Isaalang-alang ang


mga puna at mungkahi na ibinigay ng guro.

24
Bawat tao ay may kaniya-kaniyang katangian
at kakayahan. Ang mga ito ay kailangan nating paunlarin upang
makatulong tayo sa pagpapaunlad ng ating pamilya, ng ating
pamayanan, ng ating bansa at higit sa lahat ng ating mga sarili.
Basahin natin ang isang kuwento, upang maunawaan natin
kung gaano tayo kahalaga sa ating pamayanan.

Doon na Lamang

DRAFT
Gratcielo Chiara D. Badillo

Buo na ang desisyon ni Doding Daga. Gusto niyang subukan


ang buhay sa siyudad. Para naman maiba. Baka doon
magbabago ang buhay. Kinuha niya ang kaniyang maliit na
lagayan ng damit at nag-umpisa siyang maglakad.

April 10, 2014


Hindi nagtagal, sinapit niya ang dati’y tinatanaw lamang na
lugar. Madilim na noon kaya namangha si Dodi sa
naggagandahan at nagkikislapang ilaw. Dahil wala pa naman
siyang matutuluyan, nagpasya na muna siyang matulog sa isang
maliit na upuan sa tabi ng kalsada.
Hindi pa nagtatagal sa kaniyang pagtulog ay bigla siyang
nagising. Isang malakas na sigawan ang kaniyang narinig. Mga
katulad niya na nagtatakbuhan at nag-aagawan sa pagkaing
nakalagay sa isang malaking plastic bag.
Maghahanap muna siya ng trabaho. Nakakita siya ng isang
malaking gusali. Dito siya susubok. Pero kinailangan niyang
makipagpatintero sa mga sasakyan para lang makarating dito.
Nakakabinging busina ang narinig niya mula sa mga naiinis sa
mga tsuper.
Muntik na siyang maipit ng otomatikong pintuan nang
papasukin siya ng guwardiya kahit wala siyang ID. Matapos
makipag-usap sa isang kahon na nagsasalita, pinaakyat siya sa
ikalawang palapag. Kahit takot ay sumakay pa rin siya sa
gumagalaw na hagdan.

25
Hapon na ngunit wala pa siyang trabaho. Hapon na pero
wala pa siyang bahay. At hapon na ay wala pa siyang pagkain.
Sa kaniyang pag-upo sa ilalim ng puno, muli niyang
nasulyapan ang mundong kaniyang pinanggalingan.
“Doon na lamang ako. May trabaho. May bahay. May
pagkain.”

Basahing muli ang kuwento ni Doding Daga upang


makagawa ng isang timeline.

DRAFT
April 10, 2014
Ang timeline ay isang paraan upang _______________.

Basahin ang kuwento upang makagawa ng isang timeline.

Kailangan Lima
Angelika D. Jabines

May limang magkakaibigan. Sina Rose, Tess, Luz, Dennis at


Danilo. Bagamat magkakaibigan, magkakaiba naman sila ng
ugali at kagustuhan.

26
Isang araw sa kanilang pagbibisikleta, isang malaking kahoy
ang nakaharang sa kanilang daraanan.
Dahil sa pinakamalaki si Danilo, nanguna siya sa pagtanggal
ng malaking kahoy. Pero hindi niya nakaya. Sumunod si Luz, mas
maliit siya nang kaunti kay Danilo. Bahagyang gumalaw ang
malaking kahoy. Buong tapang na sumubok si Dennis, ang
pinakamataba sa lima. Pero hindi gumalaw ang malaking kahoy.
Si Tess naman ang sumunod. Pero wala rin. Huling sumubok si
Rose. Buong yabang na binuhat ang malaking kahoy. Umangat
ito.
“Aray!” ang sigaw niya. Ang malaking kahoy
ay biglang bumagsak sa kaniyang maliit na paa.
Sabay-sabay na nagtakbuhan ang magkakaibigan upang
tulungan si Rose.
“Isa, dalawa, tatlo, apat, lima. Buhat!” At marahang
naiangat ang malaking kahoy.

DRAFT
Kailangan pala lima. Hindi isa. Hindi dalawa. Hindi tatlo.
Hindi apat. Kailangan lima talaga!

April 10, 2014


Muling basahin ang “Kailangan Lima” sa p. 108.
Tukuyin ang mga pandiwa sa kuwento.

Pumili ng isang pariralang may pang-abay sa kuwentong


“Kailangan Lima.” Gamitin ito sa sariling pangungusap.

Ang pang-abay ay ____________________________.

Basahin ang “Doon na Lamang.” Pumili ng tatlong pandiwa


na ginamit dito. Sumulat ng pangungusap na maglalarawan kung
paano isinakilos ito sa kuwento.

27
Tingnan at kilalanin ang mga tauhan sa kuwentong
“Kailangan Lima.”

Ako si Atty.
Ako si Bb. Tess.
Luz.

DRAFT
Ako si Lt.
Ako naman
Dennis
si Dr. Danilo.

April 10, 2014


Piliin at daglatin ang mga salita mula sa pangungusap.

1. Pinasaya ni Pangulong Aquino ang mga batang may sakit sa


Ospital ng Maynila noong Biyernes.
2. Sa darating na Oktubre magbibigay ng libreng pag-aaral
para sa kababaihan si Ginang Javier.
3. Ibinalik ni Heneral Tomas ang perang napulot niya sa may-ari
nito kaya siya ay pinarangalan.
4. Tayo ay humahanga sa mga taong mapagkakatiwalaan
katulad ni Senador Domingo.

28
5. Si Kongresman Manuel ay dumalo sa pagpupulong sa Cebu
noong Pebrero.

Sa pagsulat ng mga salitang dinaglat, _________________.

Sino- sino ang kilala mong katulong sa pagpapaunlad


ng inyong pamayanan? Isulat ang kanilang ngalan
at katungkulan sa paraang padaglat.

DRAFT
April 10, 2014
Paano mo ipinakikita ang pagmamahal mo sa iyong
pamayanan? Sa bansang iyong nakagisnan?
Sino ka sa kuwentong ating babasahin?
Si Maria kaya o si Rosa?

Mariang Tilapya
Maria Castillo-David

Isang umaga, masayang naglalakad si Rosa sa tabing-ilog


nang marinig niya ang isang munting tinig.
“Rosa, tulungan mo ako.” Isang maliit na tinig mula
sa tabing-ilog ang narinig niya. Hinanap niya ito at laking gulat
niya nang makita ang isang tilapya na nagsasalita.
“Bakit mo ako tinawag?” tanong ni Rosa sa isda.

29
“Ako si Mariang Tilapya, at nais kong tulungan mo kaming
mga nakatira dito sa ilog. Sobra na ang pang-aabuso ng mga
tao,” wika ng isda.
“Ano ba ang ginawa namin sa inyo?” tanong muli
ni Rosa.
“Lahat ng basura ay sa ilog ninyo itinatapon, pati mga
patay na hayop ay dito rin inihahagis. Pati tuloy ang mga maliliit
at maging mga itlog pa lang ay namamatay dahil sa
labis na dumi,” mahabang himutok ni Mariang Tilapya.
“Kung patuloy kayong mga tao sa masamang gawain
ninyo, mawawala nang tuluyan ang likas na yamang tubig,”
dagdag pa ng isda.
“O sige, tutulungan kita,”pangako ni Rosa.
Biglang nagising si Rosa dahil sa nakabibinging patak
ng ulan sa kanilang bubong . Panaginip lang pala ang lahat.
Pagdungaw niya sa kanilang bintana upang silipin ang ilog

DRAFT
na malapit sa kanilang tahanan, nanlaki ang kaniyang
mga mata. Mistulang dagat ang kanilang paligid.
Matapos ang ilang araw, humupa na rin ang baha. Bawat
isa sa kanilang baryo ay lumabas ng bahay na may dalang
kagamitan sa paglilinis.

April 10, 2014


Lihim na napangiti si Rosa sa nakita. Tiyak siya na matutuwa
rin si Mariang Tilapya kahit siya ay isang panaginip lamang.

Ibigay ang hinihingi ng diagram na ito buhat sa mababasa


sa “Mariang Tilapya.”
Mga Kilos na Naging Bunga
Naganap
sa Kuwento

30
Ang sanhi ay _________________________________.
Ang bunga ay ________________________________.

Ibigay ang sanhi at bunga ng kilos sa bawat larawan. Isulat


sa kaliwa ang sanhi at sa kanan naman ang bunga.

DRAFT
April 10, 2014

Balikang muli ang kuwento ni Mariang Tilapya. Tukuyin


ang mga pandiwa at pang-abay na ginamit.

31
Gamit ang pariralang pang-abay, ilarawan kung paano
ipinakita ng mga tauhan sa kuwentong “Mariang Tilapya”
ang pagmamahal sa kanilang pamayanan.

Ang pang-abay ay _________________________________.

Ilarawan ang mga kilos na makikita sa bawat sitwasyon.

DRAFT
April 10, 2014

Basahin ang “Doon na Lamang.”


Itala ang mahahalagang impormasyon tungkol
sa kuwentong ito.

32
Punan ang bawat kahon ng hinihingi tungkol sa kuwentong “
Doon na Lamang.”

Wakas

Suliranin at
Solusyon

Simula

DRAFT
Tauhan

Kahon ng Kuwento
Tagpuan

April 10, 2014 Pamagat May-akda

Natutuhan ko ____________________________________.

Basahing muli ang “Kailangan Lima.”


Ibigay ang hinihinging impormasyon.

33
Paksa Problema

Pamagat

Solusyon Natutuhan

DRAFT
April 10, 2014
Ano-anong magagandang lugar sa Pilipinas ang iyong
napasyalan? Halika at sumama sa paglalakbay.
Sakay Na!
Sakay na sa makulay na dyip na dito lamang sa Pilipinas
matatagpuan! Sa ilang segundo, tayo ay aarangkada na!
Isa... dalawa... tatlo...
Una nating silipin ang Palawan Underground River. Itinanghal
na isa sa mga pinakabagong magagandang tanawin sa buong
mundo kaya naman hindi ito nauubusan ng turistang lokal at
dayuhan. Ang kuwebang ito na may ilog sa loob ay sinasabing
may habang 8.2 kilometro. Upang malakbay ang kahabaan nito,
kailangan mong sumakay sa isang bangka upang masaksihan
ang pambihirang iba’t ibang hugis ng bato na nililok sa
pamamagitan ng patak ng tubig sa nakalipas na daanlibong
taon.
Kilalanin din natin ang tinaguriang Salad Bowl ng Pilipinas. Ito
ay napaliligiran ng probinsiya ng Baguio at La Trinidad. Sa lugar

34
na ito makikita ang paglago ng strawberries sa bansa kaya
tinawag din itong Strawberry Country bukod pa sa iba’t ibang uri
ng prutas at gulay na nakatanim dito. Tara na sa lalawigan ng
Benguet.
Tinagong Dagat ang sunod nating destinasyon.
Ito ay isang nakatagong lawa na matatagpuan sa talampas sa
tuktok ng bundok na may sukat na humigit kumulang tatlong (3)
ektarya at lalim na nasa otsenta (80) metro. Dito makikita ang
iba't ibang isda.Napapaligiran din ito ng makapal na gubat kung
saan gumagala ang ligaw na hayop at malago ang halaman.
Tayo na sa Lambunao, Iloilo upang mapasyalan ito.
Sa Mindanao naman, makikita ang Talon ng Maria Cristina
sa dulo ng Ilog Agus. Ito ay kilala sa kagandahan na
may taas na 320 talampakan bukod pa sa ito ang pangunahing
pinagkukunan ng kuryente sa Iligan.
Ilan lang ito sa puwede nating pasyalan sa ating bansa.

DRAFT
Hanggang sa muling pagsakay sa ating pambihirang dyip.

Sa binasa mong “Sakay Na,” pumili ng dalawang

April 10, 2014


diptonggo at gamitin sa sariling pangungusap. Gawin din
ito sa dalawang salitang may klaster.
Sundan ang format na nasa susunod na pahina.

diptonggo klaster

Salita Salita Salita Salita

Pangu- Pangu- Pangu- Pangu-


ngusap ngusap ngusap ngusap

Diptonggo ang mga salitang ____________.


Ang mga salitang may klaster ay mga salitang __________.

35
Sumulat ng isang talata na may tatlo hanggang limang
pangungusap tungkol sa paraan na gagawin mo upang
maipagmalaki ang bansang Pilipinas. Bilugan ang mga salitang
may diptonggo at guhitan ang salitang may klaster.

Puting Sobre

Susan Formales.
Sabik na sabik na binuksan ni Susan ang isang puting sobre
na natanggap mula sa kaniyang kaibigan. Hindi maalis ang ngiti
sa kaniyang mga labi sa mga bagong kuwento na kaniyang
nabasa.

DRAFT
Kaya’t hindi pa man nakapagbibihis ng kaniyang damit,
agad niyang kinuha ang kaniyang ballpen at stationery.
At nagsimulang magsulat.
160 Maitim II East
Silang, Cavite

April 10, 2014


Pebrero 3, 2013

Mahal kong Susan,


Wow! Nakasama ka pala sa inyong lakbay-aral. Tiyak ako sa
susunod nating pagkikita marami tayongpagkukuwentuhan. Sa
susunod na buwan naman ang aming lakbay-aral. Sana payagan
ako ni Tatay.
Kanina sa klase, dumating ang isang tourist guide. Ipinakita
sa amin ang iba’t ibang larawan at video tungkol sa
magagandang lugar na malapit dito sa amin. Kululangin pala
ang isang araw para sa pamamasyal. Ayon pa sa kaniya, kapag
tagarito ang mamamasyal, libre daw. Kaya sa susunod
na bakasyon, marami tayong papasyalan.
Hanggang sa muli, best friend.

Ang iyong kaibigan,


Maricel

36
Dagdagan ang nilalaman ng sulat ni Maricel
sa pamamagitan ng pagsulat ng isang pangungusap gamit ang
pang-ukol na natutuhan sa aralin.

Ang pang-ukol ay _____________.


Ang tungkol sa ay ginagamit sa _____________.
Ang tungkol kay ay ginagamit sa ____________.
Ang ayon sa ay ginagamit sa ___________.
Ang ayon kay ay ginagamit sa __________.

DRAFT
Gamit ang mga pang-ukol na natutuhan, isalaysay
sa dalawang pangungusap ang mga natutuhan mo
sa “Sakay Na!”

April 10, 2014


Basahin muli ang “ Puting Sobre.” Tukuyin at suriin kung
paano isinulat ang mga hiram na salita.

Sipiin ang mga salitang hiram sa “Sakay Na” at gamitin ang


mga ito sa sariling pangungusap.

Sa pagsulat ng mga salitang hiram, ________________.

Sumipi ng dalawang salitang hiram na mababasa


dalawang kuwento na binasa sa araling ito. Iguhit sa tapat nito
ang pagkakaunawa mo sa mga salitang ito.

37
Ang Pilipinas ay hindi lamang mayaman sa likas na yaman
kundi maging sa kaniyang kultura. Alamin kung ano-ano ito.
Kayamanan sa Pagsulat

May mayamang tradisyon sa pagsulat ang mga Pilipino.


Patunay rito ang napakaraming tulang nalikha noong unang
panahon para sa iba’t ibang pangyayari sa buhay.

DRAFT
Ginamit ng mga sinaunang Pilipino ang tula upang
makapaghatid ng aral. Ginamit din nila ang tula upang maipasa
ang mga sinaunang kaalaman.
Hindi lang basta isinusulat ang mga tulang ito. Madalas ay
binibigkas o hindi kaya ay inaawit ito sa mga pagtitipon.

April 10, 2014


Maaaring tuwing kapistahan, kasalan, o kaya sa pag-alaala sa
namatay binibigkas ang mga tula.
Sa malakas na pagbigkas o pag-awit ng mga tula rin
naipapasa ng matatanda ang kanilang paniniwala at kultura sa
mga nakababata.
Ang mga tula at awitin na binibigkas natin hanggang
sa kasalukuyan ay patunay kung ano ang ating pinagmulan,
kaugalian at mga paniniwala.
Ito ay isang buhay na paalala ng ating sariling kultura
na dapat nating pagyamanin at ikarangal.

Sumulat ng tatlong pangungusap tungkol sa natutuhan mo


sa binasang sanaysay.

38
Sa pagsulat ng buod, ________________.

Pumili at basahin ang isang story book sa Filipino.


Sumulat ng isang buod na may tatlo hanggang apat
na pangungusap.

Muling basahin ang “Kayamanan sa Pagsulat.” Tukuyin ang


mga pangungusap na may pang-ukol.

DRAFT
Ano-ano ang nalaman mo mula sa sanaysay na binasa?
Isulat ito gamit ang pang-ukol na natutuhan.

Ginagamit ang laban sa kung _________.

April 10, 2014


Ginagamit ang ayon sa kung _________.
Ginagamit ang para sa kung __________.

Tapusin ang sumusunod na parirala.


Ayon sa ______________________________.
Para sa _______________________________.
Laban sa _____________________________.

Basahin muli ang “Kayamanan sa Pagsulat.”

39
Gamit ang mga pantig sa loob ng malaking kahon, bumuo
ng mga salitang may klaster. Gamitin ang mga mabubuong salita
sa isang talata na may tatlo hanggang apat na pangungusap.

plu pri to
som ma pla
lan bre bra
bro so ro
no tsa tra

DRAFT
Sa pagsulat ng talata, __________________.

April 10, 2014


Isulat muli ang talatang binigyang-puna ng iyong guro
at mga kaklase.

40
DRAFT
April 10, 2014

Kagawaran ng Edukasyon
Republika ng Pilipinas

1
3
Baitang

Batang Pinoy Ako


Filipino

DRAFT
Kagamitan ng Mag-aaral
UNIT 4

April 10, 2014


PAG-AARI NG PAMAHALAAN
HINDI IPINAGBIBILI
INILAAN PARA SA

Distrito/Paaralan: ____________________________
Dibisyon: ____________________________________
Unang Taon ng Paggamit: ___________________
Pinagkukunan ng Pondo (pati Taon):________

2
BATANG PINOY AKO – Ikatlong Baitang
Filipino – Kagamitan ng Mag-aaral
Unang Edisyon, 2014
ISBN :
Paunawa hinggil sa Karapatang-Sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa
Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng
Pamhalalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan
o tanggapang naghanda at/o naglathala ng akda bago at upang magamait sa layuning
komersiyal.
Nagtataglay ng karapatang-ari ang mga akda/materyales (mga kuwento,
seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand names, tatak o trademarks,
atbp.) na ginamit sa aklat na ito. Pinagsikapang hanapin at hilingin ang pahintulot ng mga
karapatang-ari upang magamit ang mga akdang ito. Hindi inaangkin ni kinakatawan ng
mga tagapaglathala (publisher) at may-akda ang karapatang-aring iyon.

Inilalathala ng Kagawaran ng Edukasyon


Kalihim : Br. Armin A. Luistro, FSC
Pangalawang Kalihim : Dina S. Ocampo

DRAFT
Punong Tagapangasiwa: Angelika D. Jabines; Pangalawang Tagapangasiwa:
Marilou Martha E. Benisano; Manunulat: Florenda Cardinoza, Jenny-Lyn Trapane,
Amaflor Alde, Agnes G. Rolle, Josenette Brana, Ronald Ramilo, Louiegrace
Margallo, Mercelita Salazar, Aireen Ambat, Lea Agustin, Natasha Rae Natividad,

April 10, 2014


Cynthia Reyroso, Dolorosa Castro, Modesta Jaurigue.
Tagapag-ambag: Maria Hazel J. Derla, Gratcielo Chiara D. Badillo, Elgie Ariniego,
Ma. Cristina C. Garcia; Evelyn de Castro, Malou M. de Ramos, Maria Castillo-David
Konsultant: Dr. Lydia Liwanag, Ani Rosa Almario; Editor: Benilda Santos, Jomar Empaynado
Tagapagtala: Jasmin Bangisan, Aprilyn Montilla Tagaguhit : Kristel de Guzman, Kenneth
Cubol ,Michael Cajis, Jefrrey V. Cambronero, Reynaldo A. Simple Taga-anyo: Ferdinand
Bergado.

Inilimbag sa Pilipinas ng __________

Department of Education – Instructional Materials Council Secretariat (DepEd-IMCS)


Office Address : 5th Floor Mabini, Bldg.
Meralco Avenue, Pasig City
Philippines 1600
Telefax : 02 – 634- 1054 o 634- 1072
E-mail Address : imcsetd@yahoo.com

3
PAUNANG SALITA
Kumusta mga bata?
Sadyang isinulat at inihanda para sa iyo ang Kagamitan ng
Mag-aaral na ito. Ito ang magiging kaibigan mo sa pag-aaral ng
Filipino at magiging kasama mo at ng iyong mga
kaibigan sa pagtuklas ng mga bagong konsepto at kaalaman sa
pamamagitan ng pakikinig, pagsasalita, pagbasa, pagsulat, at
pagtanaw. Ang lahat ng mga gawain na inilagay dito ay
gagawin mo sa paggabay ng iyong guro. Basahin at unawain
ang mga panuto na mababasa dito upang maging

DRAFT
matagumpay ka sa mga gawaing sadyang inihanda para sa iyo.
Ang mga aralin dito ay nahahati sa apat na yunit.
- Pamilya Ko, Mamahalin Ko

April 10, 2014


- Pamayanan Ko, Pagyayamanin Ko
- Bansa Ko, Ikararangal Ko
- Kakayahan Ko, Ipagmamalaki Ko
Ang bawat aralin naman ay may mga gawain
tulad ng :
Alamin Natin. Dito mo mababasa ang mga kuwento, tula, at
talata na magiging daan sa pagtalakay ng mga kasanayang
lilinangin sa bawat aralin.
Linangin Natin. Ito ay pagsasanay ng mga kakayahan
o kaalaman na tinalakay sa klase. Maaari itong isagawa nang
ikaw lamang o kasama ang iyong pangkat.
Tandaan Natin. May mababasa ka dito na mga
pangungusap na hindi kumpleto. Pupunanmo lamang ang mga

4
ito ng mga salita upang maipakita ang natutuhan mo sa isang
aralin.
Pagyamanin Natin. Karagdagang pagsasanay ito hinggil sa
mga natutuhan mo.

Sa paggamit ng kagamitang ito, upang ikaw ay maging


matagumpay, tandaan mo lamang na laging hintayin ang
hudyat o mga panuto na sasabihin ng iyong guro.
Sana sa paggamit mo nito, maging isa kang tunay na
Batang Pinoy na maka Diyos, makatao, makabayan at
makakalikasan.

DRAFT
Maligayang pag-aaral sa iyo!

April 10, 2014 MGA MAY-AKDA

5
TALAAN NG NILALAMAN

Yunit IV – Kakayahan Ko, Ipagmamalaki Ko


Aralin 31 – Kakayahan Ko, Ibabahagi Ko 8
 Paggamit ng Angkop na Pagtatanong
Tungkol sa mga Tao, Bagay, Lugar at Pangyayari
 Pagsagot sa mga Tanong Tungkol sa
Balitang Binasa
Aralin 32 – Batang Pinoy ako, Matatag Ako 11
 Paggamit ng Angkop na Pagtatanong
Tungkol sa mga Tao, Bagay, Lugar at Pangyayari
 Pagsagot sa mga Tanong na Bakit at Paano
Aralin 33 – Pilipino Ako, May Mayamang Kultura 13
 Paglalarawan ng mga Bagay, tao at
Lugar sa Pamayanan

DRAFT
 Pagbibigay ng Kahulugan ang Graph
Aralin 34 – Bata Man Ako, Kaya Kong Maging Hero 16
 Paglalarawan ng mga Bagay, Tao, at
Lugar sa Pamayanan
 Paggamit ng Malaki at Maliit na Letra at

April 10, 2014


mga Bantas sa Pagsulat ng mga Salitang Natutuhan
Aralin 35 – Karapatan Mo, Karapatan Ko,Pantay Tayo 18
 Paggamit ng mga Salitang Kilos sa
Pag-uusap Tungkol sa Iba’t ibang Gawain
sa Tahanan, Paaralan at Pamayanan
 Pagsusunod-sunod ng mga Pangyayari sa
Kuwentong Napakinggan
Aralin 36 – Pamilyang Pinoy, May Pananagutan 21
 Paggamit ng mga Salitang Kilos sa
Pag-uusap Tungkol sa Iba’t-ibang Gawain
sa Tahanan, Paaralan, at Pamayanan
 Pagsunod sa Panutong May 3-4 Hakbang
 Pagbibigay ng Wakas ng Binasang Kuwento
Aralin 37 – Kaligtasan Ko, Kaligtasan Mo, Atin Ito 23
 Paggamit nang Wasto ng Pang-abay na
Naglalarawan ng Kilos o Gawi
 Pagbibigay ng Sariling Wakas sa
Napakinggang Kuwento
Aralin 38 – Ang Teknolohiya at Ako 25

6
 Paggamit nang Wasto ng Pang-abay na
Naglalarawan ng Kilos o Gawi
 Pagsasalaysay Muli ng Napakinggang
Teksto sa Tulong ng Balangkas
 Pagbibigay ng Mungkahing Solusyon sa Suliraning
Nabasa sa Isang Teksto o
Napanood
Aralin 39 – Pagpapaunlad ng Bansa Ko, Kaisa Ako 30
 Paggamit nang Wasto ng Pang-ukol
 Naibibigay ang Buod o Lagom ng
Tekstong Binasa
 Pagbibigay-Kahulugan sa Graph
Aralin 40 – Panatag na Buhay, Kayamanan Ko 35
 Paggamit nang Wasto ng Pang-ukol
 Pagsulat ng Liham Pangangalakal

DRAFT
April 10, 2014

7
Ang mga Pilipino ay yaman ng bansa. Ang kanilang
kagalingan at katalinuhan ay hindi matatawaran.
Paano nga ba magagamit ang mga regalong ito upang
makatulong sa kapwa?

Natatanging Regalo
Bawat isa sa atin, mayaman man o hindi, ay biniyayaan ng

DRAFT
natatanging kakayahan. Ibinigay ito sa atin bilang regalo upang
magamit sa pagtulong sa ating kapwa at sa pangangalaga ng
ating kapaligiran. At dahil nga regalo ito sa atin, nararapat
lamang na ito ay ibahagi rin natin nang libre sa ating kapwa lalo
na sa mga nangangailangan.

April 10, 2014


Ang paggamit ng ating kakayahan sa kabutihan ay hindi
lamang magdadala sa atin ng tiyak na tagumpay kundi ng
kagalakan sa ating kapwa. Tulad na lamang ng isang Pilipino na
nakilala sa kaniyang “kariton klasrum.”
Balewala sa kaniya ang hirap ng pagtutulak ng kaniyang
kariton na punong-puno ng aklat, mapuntahan lamang at
maturuan ang mga batang hindi makapag-aral dahil
sa kahirapan. Hindi siya naging maramot sa kaalaman at
katalinuhan na sa kaniya ay iniregalo ng Maykapal.
Sana dumami ang Efren Reyes sa atin. Isang bayaning
Pilipino na tunay na maipagmamalaki. Isang Pilipino na world
class ang pangalan.

Punan ang organizer sa pamamagitan ng pagsagot sa mga


tanong na nakasulat.

8
Sino ang Ano ang
bida sa nangyari sa
kuwento? kaniya?

Pamagat

Paano siya
Bakit siya

DRAFT
naging bayani?
nakilala?

April 10, 2014


Masasagot ko ang mga tanong tungkol sa binasang balita
kung ___________.

Sagutin ang mga inihandang katanungan matapos basahin


ang balitang makikita sa napiling news room.

Muling basahin ang teksto tungkol kay Efren Reyes.


Subukang gumawa ng isang tanong tungkol dito.

Sumulat ng isang tanong tungkol sa binasang teksto.

9
Sa pagtatanong, gumagamit ng mga salitang tulad
ng ________________.

Suriin ang mga larawan. Sa iyong notebook, sumulat ng


isang tanong para sa bawat isa.

DRAFT
April 10, 2014
Basahing muli ang “Natatanging Regalo.” Pansinin kung
paano ito isinulat.

Sa isang malinis na papel, sipiin ang isang talata sa


“Natatanging Regalo” na nagustuhan mo.

Sa pagsipi ng isang talata, ___________________.

Gamit ang alin mang pangkalahatang sanggunian, sumipi


ng isang talata tungkol sa isang natatanging Pilipino. Gawin ito sa
notebook. Sundan ang format na ito.
Sanggunian : ______________________
Pahina : ______________________
Talata :

10
Bakit kaya naging inspirasyon si Kano?
Ano ang katatagang ipinakita niya?
Alamin sa ating kuwento.

Kano

DRAFT
Sa isang bayan sa Mindoro, may isang mag-aaral na ang
pangalan ay Albastru Biglang-awa Razboinic. Tawagin na lang
natin siyang Kano. Lumaki siyang hindi man lamang naramdaman
ang pagmamahal ng isang tunay na magulang. Ang kaniyang
ama na isang taga-Romania ay nasa piitan dahil sa

April 10, 2014


pagkakasangkot sa isang krimen. Ang kaniya namang ina ay
hindi na nagbalik mula nang ihatid siya galing sa Italya. Tanging
ang kaniyang lola ang nagsilbing ina niya, si Lola Insyang.
Tuwing gabi, pagkatapos ng mga gawain sa bahay at sa
paaralan, agad siyang dudungaw sa kanilang bintana. Titingala
sa kalangitan at hahanapin ang kaniyang bituin. Ito ang
nagbibigay sa kaniya ng pag-asa na balang araw magkikita pa
rin sila ng kaniyang mga magulang.
Lagi niyang bukambibig, “Marami po akong natanggap na
biyaya….teka po…nakalista po ….matulog nang busog…..teka
po…sandali lang po….isa…hmm….mga tatlumpung beses na
po…..nakipanood ng telebisyon sa kabilang bayan…..mga
isa…..dalawa….sampu po!….naligo sa ilog….halos linggo-
linggo….kumain ng sorbetes….…isa…Ay!…isa..lang talaga….Ah
heto….kumain ng hopya…..isang daang beses…yan po
….nakasulat yan….pati po petsa….salamat po Titser Blu…”
Isang araw, nagpaalam si Kano kay Titser Blu. Lilipat na sila sa
kabilang bayan. Kinuha na ng tunay na may-ari ang lupang
kinatitirikan ng kanilang munting dampa.

11
“Paalam, Kano. Alam ko isang araw, magkikita pa rin tayo.
Sa araw na iyon, alam kong ibang Kano na ang aking makikita.
Salamat sa pagiging kaibigan ko. Salamat sa pagiging inspirasyon
ko,” ang sabi ni Titser Blu.

Kumpletuhin ang mga tanong batay sa kuwento ni Kano.


1. Bakit _________________?
2. Paano ________________?

Ang bakit ay sinasagot ng __________________.

DRAFT
Ang paano naman ay ____________________.

Sino ang iyong inspirasyon? Iguhit kung bakit at paano siya

April 10, 2014


naging inspirasyon mo.

Gamit ang organizer, sumulat ng isang tanong bago,


habang, at pagkatapos basahin ang kuwento ni Kano.

12
Pumili ng tatlong kaklase na sasagot sa mga isinulat na
katanungan.

Kumpletuhin ang talaan sa iyong notebook.


Ano ang isinasagot sa bawat tanong?

DRAFT
Tanong Sagot
Ano
Sino
Saan

April 10, 2014


Ilan
Kailan
Ano-ano
Sino-sino

Magmasid sa iyong paligid. Sumulat ng dalawang tanong


tungkol sa mga naobserbahan mo. Pasagutan ito sa isa mong
kaklase.

Kilala mo ba si Prinsipe Konstantino? Alam mo ba ang hitsura


niya? Basahin at alamin kung bakit kakaiba ang Prinsipe
Konstantino sa kuwentong ito.

13
Kakaibang Prinsipe Konstantino
Angelika D. Jabines

Mayo 31. Ang araw na pinakahihintay ng lahat.


Aiah : Wow! Ate, ang ganda mo talaga.
Angela : Ikaw rin, ang ganda mo!
Teka, nasaan ang pakpak mo?
Aiah : Inaayos pa ni Ate Bobie.
Angela : Si Kamille, bihis na ba?
Aiah : Nagbibihis na rin. Sana paglaki ko
maging Reyna Elena rin ako katulad mo.
Angela : Hayaan mo, itatago ko ang aking korona
para may magamit ka.
Tara na, andiyan na si Nonong. Baka mahuli
tayo. Tawagin mo na sila.
Aiah : Nanay, Von, Ate Kamille, tayo na!

DRAFT
Nanay : Von, akin na sabi iyang pakpak ng ate mo.
Lalakad ka lang sa tabi ni Ate Angela mo.
Hindi ka isang anghel.
Nagsimula na ang prusisyon nang makarating ang lahat ng
reyna. At si Prinsipe Konstantino na nakapakpak ay buong sayang

April 10, 2014


lumakad kasama ang kaniyang Reyna Elena.

Sumulat ng isang pangungusap tungkol sa natutuhan


sa usapang binasa.

Natutuhan ko sa araling ito ang____________________.

Iguhit ang isang okasyon o pagdiriwang na hindi mo


malilimutan. Sumulat ng isang pangungusap tungkol dito.

Basahin muli ang “Kakaibang Prinsipe Konstantino.”


Ilista ang mga salitang naglalarawan.

14
Pag-aralan ang larawan. Sumulat ng dalawang
pangungusap na maglalarawan ng nakikita dito.

DRAFT
Ang pang-uri ay ____________________.

April 10, 2014


Sa pamamagitan ng mga linya, hugis at kulay, ilarawan ang
isang okasyon sa pamayanang kinabibilangan. Gawin ito sa isang
malinis na papel.

Basahin ang “Kakaibang Prinsipe Konstantino.”


Sino sa mga tauhan dito ang nais mong tularan?

Sumulat ng isang pangungusap tungkol sa natutuhan


sa pictograph na ginawa ng klase.

Ang pictograph ay isang ___________________________.

15
Sa pamamagitan ng isang pictograph, ipakita kung ilan sa
pangkat ang nakasali na sa Santacruzan, Flores de Mayo
o sa isang reynahan.

Ang pagiging bayani ay pagtulong sa kapwa, at ang

DRAFT
paggawa ng kabutihan kahit walang nakatingin. Ito ay ang
pagiging handa na ibigay ang sarili para sa ibang tao.
Handa ka ba sa ganitong kabayanihan?

Kabayanihan

April 10, 2014


Iba’t ibang uri ang kabayanihan,
Tulad ng bulaklak, iba’t ibang kulay,
May mga bayaning pinararangalan,
Mayroong di-kilala’y bayani ring tunay.

Mga kababayang nabuwal sa laban,


Mga magigiting, mga matatapang,
Nag-alay ng dugo at saka ng buhay,
Upang mapalaya lupang minamahal.

May mga bayani sa mga tauhan,


Bayani sapagkat ulirang magulang,
Ang turo sa anak, kabutihang-asal,
Upang sa paglaki ay maging huwaran.

May mga bayaning nasa paaralan,


Batang masunurin, masikap, magalang,
Batang malulusog, isip at katawan,
Mga mamamayan ng kinabukasan.

16
May mga bayaning utusan ng bayan,
Hindi pinipili ang sinisilbihan,
Sa mga sakuna ay maaasahan,
Kapag may panganib ay matatawagan.

Ang maging bayani ay hindi mahirap,


Kung puso’y malinis, marunong lumingap,
Kagalinga’t buti siyang tinatahak,
Saan mang tungkulin ay karapat-dapat.

Pumili at sumulat ng dalawang salitang magkatugma na


buhat sa tula. Dagdagan ito ng dalawa pang salitang katugma.
Magtanong sa dalawa pang kaklase upang makumpleto ang
Tanikala ng mga Magkakatugmang Salita.

DRAFT
April 10, 2014
Ang mga salita ay magkakatugma kung _________.

Mula sa mga salita sa Tanikala ng Magkakatugmang Salita,


pumili ng dalawa at gamitin ito sa pangungusap.

17
Itala ang mga salitang naglalarawan na mababasa
sa tulang “Kabayanihan.”

Sino ang itinuturing mong bayani ng iyong buhay?


Iguhit at ipakita kung paano siya naging bayani. Sumulat ng
isang pangungusap na naglalarawan tungkol sa iyong
iginuhit. Gawin ito sa isang malinis na papel.

Ang pang-uri ay ____________________.

DRAFT
Gamit ang mga pang-uri, isulat sa iyong notebook
kung paano ka magiging bayani.

April 10, 2014


Ano-ano ang karapatan mo? Alin kaya sa mga ito ang
natamasa ni Chelly sa kaniyang kuwento.

Si Chelly at ang mga Aklat


Louiegrace G. Margallo

Mataas ang patas ng aklat na binabasa ni Chelly


sa kanilang aklatan. Basa siya nang basa na tila kalaro
ang bawat pahina ng aklat, napapangiti, at kung minsan, may
impit na tawa pa tuwing makakakita ng mga linyang
nakakatuwa.

18
Sinisimulan ni Chelly ang pagbasa sa pamamagitan
ng pagtingin sa listahan ng mga aklat. Pagkatapos, lalapit siya sa
librarianupang humiram ng aklat na gusto niyang basahin. Kapag
wala sa shelf ang aklat, agad siyang hahanap ng bagong aklat
na babasahin.

Bitbit ang aklat, pupuntahan ni Chelly ang paborito


niyang lugar sa aklatan at doon kumportableng uupo at
magsisimulang magbasa. Agad niyang titingnan
ang mga larawan at paliliparin ang isipan na tila kasali siya
sa kuwentong kaniyang binabasa.

Huli niyang gagawin ay ang pumikit habang marahang


isinasara ang aklat na kaniyang binasa at nakangiti niya itong
isasauli.

DRAFT
Maghanda ng isang maikling pagsasalaysay tungkol
sa kuwento ni Chelly. Gamitin ang balangkas na ginawa

April 10, 2014


ng klase.

Ang balangkas ay _________________________.

Pumili at basahin ang isang kuwentong iyong mapipili.


Gumawa ng balangkas nito sa iyong notebook.

Muling basahin ang kuwento ni “Chelly at ang mga Aklat.”


Kasama ang iyong kapangkat, gumawa ng isang patalastas
tungkol sa pagbabasa.

19
Sumulat ng isang pangungusap tungkol sa nakita mo
sa patalastas na ipinakita ng bawat pangkat. Guhitan
ang pandiwa na ginamit.

Ang pandiwa ay ____________________.

Sumulat ng dalawang pangungusap tungkol sa mga isang

DRAFT
napanood o napakinggang patalastas. Guhitan ang mga
pandiwang ginamit. Gawin ito sa iyong notebook.

April 10, 2014


Basahin muli ang kuwento ni Chelly. May nais ka bang
sabihin sa kaniya?

Sa isang malinis na papel, sipiin ang nabuong liham ng klase


para kay Chelly.

Sa pagsipi ng liham, ___________.

Muling isulat ang siniping liham. Isaalang-alang ang mga


puna na ibinigay ng guro.

20
Alamin natin kung paanong magiging huwaran ang bawat
pamilyang Pilipino.

Huwarang Pamilya
www.takdangaralin.com
Sa aming tahanan
Buo ang pamilya
Lubos na kasiyahan

DRAFT
Aming nadarama.

Maaga pa lamang
Iyong makikita
Haligi ng tahanan

April 10, 2014


Hayun na sa palayan.

Ilaw ng tahanan
Laging nariyan
Tunay na mapagmahal
Maasikaso talaga.

Si Kuya, si Ate
Maaasahan din
Masipag, magalang
Magaling sa eskwela.

Itong aking pamilya


Magandang huwaran
Sa aking paglaki
Sila ang tutularan.

21
Pag-aralan ang sitwasyong ipinakikita ng bawat larawan.
Sabihin ang magiging wakas ng bawat isa.

DRAFT
Upang makapagbigay ako ng sarili kong wakas sa isang
kuwento, kailangan kong ________.

April 10, 2014


Iguhit sa isang malinis na papel ang posibleng mangyari sa
isang pamayanan kung maraming bilang ng pamilya ang
maituturing na huwaran.

Basahing muli ang “Huwarang Pamilya.”


Itala ang mga salitang nagpapakita ng kilos.

Ano-ano ang ginagawa ninyo sa sariling tahanan? Sumulat


ng dalawang pangungusap tungkol dito.
Ikahon ang pandiwa na ginamit.

22
Ang pandiwa ay _____________________.

Sa iyong notebook, gumawa ng isang talaan ng mga


gawain ng iyong pamilya sa buong araw. Sundan ang
format.Dagdagan ng kahon kung kinakailangan.

DRAFT
April 10, 2014
Ang pagiging handa sa pagdating ng anumang kalamidad
ay pagiging ligtas natin sa kapahamakan. Paano ba magiging
handa?

Laging Handa

“May paparating na bagyo...”


Ito ang natatandaan ni Roy na narinig niya mula sa kanilang
radyo na halos hindi na pinagpapahinga.
Hindi nagtagal, nakita niya si Mang Kiko, ang kaniyang Tatay
na may dalang lubid at martilyo. Umakyat ng bubong at
siniguradong maayos ang kanilang bubungan.

23
Si Aling Melna naman na kaniyang Nanay ay abala sa pag-
aayos ng isang malaking bag. Pagsilip ni Roy sa loob nito, nakita
niya ang iba’t ibang klase ng pagkain, damit, mga gamot, at
isang flashlight.
Si Kuya Romy naman ang naglinis at naghanda ng mga
bote upang lagyan ng tubig. Pumunta naman si Ate Beth sa
tindahan at bumili ng baterya ng radyo at flashlight.
Dumating ang gabi. Lumalakas ang ihip ng hangin.
Nakatulugan na ni Roy ang pakikinig sa malakas na patak ng
ulan.
Kinaumagahan, walang kuryente. Mataas ang tubig sa
labas. Ngunit sa kanilang gripo, walang tubig.
“ ’Buti na lang laging handa sina Tatay,” ang nasabi ni Roy
sa kaniyang sarili.

DRAFT
Pumili ng isang kuwento mula sa kagamitang ito. Basahin ito
at ihambing sa “Laging Handa.”Sundan ang format
sa iyong notebook.

April 10, 2014


Kuwento 1 Kuwento 2

Pagkakatulad

Pagkakaiba

24
Natutuhan ko sa aralin ngayon na ____________________.

Humanap ng kapareha. Pag-usapan ang isang kuwentong


nabasa ninyo. Paghambingin ang mga ito batay sa tsart na
ginamit sa naunang gawain.
Aking Sa kaklase
kuwento... Pagkakatulad ko…

DRAFT
April 10, 2014
Basahin muli ang “Laging Handa.” Tukuyin kung paano
isinagawa ang mga kilos sa kuwento.

Paano tayo magiging ligtas sa lahat ng lugar sa lahat ng


pagkakataon?
Sagutin ito sa pamamagitan ng pagsulat ng isang paalala.
Bilugan ang pang-abay na ginamit. Guhitan naman ang
pandiwa.

Ang pang-abay ay ____________.

Isulat sa loob ng isang puso ang pangako mo upang


matiyak ang kaligtasan mo at ng iyong kapwa. Bilugan ang
pang-abay na ginamit.

25
Malaki ang ginagampanan ng teknolohiya sa ating pang-
araw-araw na pamumuhay. Pinadadali at pinabibilis nito ang
mga gawain natin upang mas marami pang matapos sa loob ng
isang araw.
Ito rin kaya ang nangyari sa ating bida sa kuwento?

Nakatulong nga Ba?

Pagkagising ni Galileo, agad binuksan ang kanilang


telebisyon. Oras na ng kaniyang paboritong cartoons.
Lumamig na ang pagkain sa agahan. Hindi pa rin tapos ang
kaniyang pinapanood.
Oras na ng paliligo. Tinatamad pa rin siya. Hindi pa rin
mapuknat ang mga mata sa kaniyang pinapanood.

DRAFT
“Galileo, kumain ka na.”
“Galileo, pumunta ka nga muna sa tindahan.”
“Galileo, tulungan mo nga muna ako dito.”
Hindi pa rin natitinag si Galileo sa kaniyang paboritong
panghapong programa.

April 10, 2014


“Bryan Concepcion, nag-uulat.”
Sa wakas, nakapahinga na rin ang kanina pang nag-iinit na
mainit na kahon.
“Tak... tak...tak...” computer naman ang pinagana ni
Galileo. Ito ang maririnig mula sa kaniyang silid-tulugan.
Ilang saglit lang isang munting papel ang lumabas sa
kaniyang printer.
Hatinggabi na nang marinig, “Galileo Diza, nag-uulat.”
Handa na siya sa kaniyang pag-uulat na gagawin
sa klase.

Sumulat ng isa hanggang dalawang pangungusap


na magpapaalala kay Galileo ng mga dapat niyang tandaan sa
paggamit ng teknolohiya.

Natutuhan ko sa aralin ngayon na ______________.

26
Tulungan si Galileo na makagawa ng kaniyang talaan
ng mga gawain sa araw-araw. Sundan ang format sa iyong
notebook.
Isulat sa mga linya ang mga dapat niyang gawin sa oras na
nakasulat sa loob ng kahon. Dagdagan ang kahon
at mga linya kung kinakailangan.

DRAFT
April 10, 2014
Muling basahin ang “Nakatulong nga Ba?” sa p. 144.
Tukuyin ang mga kilos na isinagawa sa kuwento.

Isulat ang mga kilos na ginawa ng mga kasama ni Galileo sa


kanilang bahay, habang siya ay nanonood ng telebisyon.
Ilarawan din ang bawat isang kilos na binanggit. Sundan ang
format na ito sa notebook.

27
Saan Saan Paano
Paano

Kilos Kailan
Kilos
Kailan

Saan

Saan Kilos
Kilos

Paano Kailan Kailan Paano

DRAFT
Ang tatlong uri ng pang-abay ay ang mga _______.
Ang _________ ay sumasagot sa tanong na paano.

April 10, 2014


Ang _________ ay sumasagot sa tanong na saan o saan
ginawa ang kilos.
Ang _________ ay sumasagot sa tanong na kailan at
nagsasaad ng oras o panahon na ginanap ang kilos.

Obserbahan ang mga kilos ng isang kaklase. Sumulat ng


isang pangungusap na maglalarawan nito.

Basahing muli ang kuwento ni Galileo. Isulat ang mga


tambalang salita na mababasa.

28
Pumili ng dalawang larawan na maaaring pagsamahin
upang maging tambalang salita. Gamitin ang dalawang
mabubuo sa sariling pangungusap.

½
DRAFT
April 10, 2014
Ang tambalang salita ay ____________.

Isulat sa iyong notebook ang tambalang salita na mabubuo


sa pamamagitan ng mga larawan sa bawat hanay.

29
DRAFT
April 10, 2014

Bata man o matanda, mayaman o mahirap, lahat tayo ay


may mahalagang tungkulin na dapat gampanan sa ating kapwa
at sa ating bayan. Lahat tayo ay katulong sa
pagpapaunlad ng ating bayan.
Ikaw, paano ka tumutulong sa pagpapaunlad ng iyong
bayan? Sino ka sa ating kuwento?

30
Tulay na Kahoy

Dahil sa malakas na ulan, natanggal ang isang malaking


kahoy na nagsisilbing tulay sa ilog na malapit sa bahay nina Pipoy
Pagong. Hindi tuloy makapasok sa paaralan ang mga bata. Hindi
makapasok sa kani-kanilang trabaho ang kaniyang mga kabaryo.
Madilim-dilim pa inumpisahan na ni Pipoy na hilahin ang
isang malaking kahoy na kaniyang nakita. Hanggang sa inabot
na siya ng pagsikat ng araw at sa pagdating ni Kulas Kuneho.
“Ano kaya ang gagawin na naman ni Pipoy?”
Naupo siya sa tabi ng ilog at nangingising pinanood si Pipoy.
Makalipas ang ilang oras, natapos din sa wakas si Pipoy sa
pagkakatang ng mga bato sa isang dulo ng kahoy. Palangoy na
si Pipoy sa kabilang dulo nang maisipan ni Kiko na maglaro.
Parehong abala sa magkabilang dulo sina Pipoy at Kiko.
Pagbalik ni Pipoy, napakamot ng ulo at takang-taka kung

DRAFT
bakit nawala ang mga bato na kaniyang inilagay. Kaya
pinagtiyagaan niya na gawin muli ito.
Habang abala si Pipoy sa kabilang dulo, si Kiko naman ay
abala na rin sa kabilang dulo ng tulay. At sa pagtulak niya ng
isang malaking bato, kasama siyang nahulog sa malamig na

April 10, 2014


tubig ng ilog.
“Tulong! Tulong!”
Hindi pala siya marunong lumangoy.
Nakita ni Pipoy ang sinapit ni Kiko. Hindi nagdalawang-isip
agad siyang lumangoy palapit kay Kiko.
Pagmulat ng mga mata ni Kiko, nakaupo si Pipoy sa
kaniyang tabi.
“Kumusta ka na?”
“Nilagyan kita ng kumot para hindi ka lamigin.”
Napahiya si Kiko sa ginawa ni Pipoy. Agad siyang
bumangon at nag-umpisang maghakot ng bato. Isa-isang
inilagay ito sa kabilang dulo ng tulay na kahoy habang si Pipoy ay
abala sa kabilang dulo.
Madilim na rin nang matapos ang kanilang ginagawa.
Masayang pinanood ng bagong magkaibigan ang kanilang mga
kabaryo na masayang tumatawid sa bagong tulay na kahoy na
kanilang ginawa.

31
Sagutin ang mga tanong na nasa loob ng bawat kahon
upang makasulat ng maikling buod ng kuwento nina Pipoy
at Kiko.
Si __________...
Sino ang pangunahing tauhan sa kuwento?

Nais niyang __________...


Ano ang suliranin sa kuwento?

Kaya __________...
Ano ang ginawa niya upang malutas ito?

DRAFT
Ngunit __________...
Ano ang nangyari sa kaniyang naisip na solusyon?

Kaya __________...

April 10, 2014


Ano ang sumunod na nangyari?

Sa wakas __________...
Ano ang katapusan ng kuwento?

Ang buod ng talata ay _____________________.

Pumili at bumasa ng isang kuwento. Gamitin ang format na


nasa ibaba sa pagbuo at pagsulat ng buod nito.

32
Pamagat

Unang Pangalawang Pangatlong


Detalye Detalye Detalye

Paksa

DRAFT
Basahin muli ang kuwentong “Tulay na Kahoy” upang
madugtungan nang wasto ang sumusunod na parirala.

April 10, 2014


1. Ang kuwento ay tungkol sa __________________.
2. Ang tulay ay para sa ________________.
3. Ayon kay ____________________.

Buhat sa kuwento ng magkaibigang Pipoy, sumulat


ng dalawang pangungusap gamit ang mga pang-ukol
na natutuhan.

Ang pang-ukol ay ___________________.


Ito ay ang sumusunod _______________________.

Sumulat ng isang talata na may tatlo hanggang limang


pangungusap tungkol sa isang nasaksihang pangyayari. Guhitan
ang mga pang-ukol na ginamit.

33
Basahin ang “Tulay na Kahoy.” Sino ka sa dalawang
magkaibigan?

Nasa susunod na pahina ang graph na nagpapakita


ng iba’t ibang paraan kung paano tayo makatutulong
sa pag-unlad ng bansa. Pag-aralan ito upang masagot
ang mga tanong tungkol dito.

Pagtulong sa Pagpapaunlad ng Bansa


Mga Paraan Bilang ng mga Nagsipagsagot
Pag-aaral

DRAFT
nang mabuti

Pagtitipid

April 10, 2014


Pagtatanim ng
puno

Pangangalaga
sa kalikasan

Pagiging
laging handa

Pangangalaga
sa kalusugan

34
1. Anong paraan ang gagawin ng pinakamaraming babae?
2. Anong paraan ang kakaunti ang lalaking gagawa?
3. Aling paraan ang may pinakakaunti ang gagawa?
4. Ilan ang magtatanim ng puno?
5. Ilang babae ang mangangalaga sa kalikasan?
6. Ilang lalaki at babae ang mag-aaral nang mabuti?

Natutuhan ko na __________.

DRAFT
Sumulat ng dalawa hanggang apat na pangungusap tungkol sa

April 10, 2014


natutuhan mo sa graph na pinag-aralan.

Ang pagkakaroon ng isang panatag na buhay ay


pangarap ng bawat isa. Ang ating pag-aaral ay isa sa mga susi
upang pagdating ng araw makapaghanapbuhay tayo at
matugunan ang ating mga pangangailangan.
Basahin natin ang liham ni Marisa na nagsasabi kung paano
niya nais matupad ang mga pangarap niya sa buhay.

35
Pebrero 3, 2013

G. Nardo Cruz
Personnel Officer
FBC Publishing House
243 Rosal St. Mandaluyong City

Mahal na G. Cruz:

Nabasa ko po sa bulletin board ng aming paaralan ang


inyong panawagan sa mga nagnanais na maging scholar ng
inyong kumpanya.
Sumulat po ako upang ipahayag ang aking pagnanais na
makapagpatuloy ng aking pag-aaral sa pamamagitan ng tulong
pinansyal na ibibigay ninyo kung sakaling ako ay matanggap.
Kalakip po nito ang aking bio data na nagsasaad

DRAFT
ng aking mga kakayahan at katangian na hinahanap
ng inyong kumpanya.
Salamat po.

Lubos na gumagalang,

April 10, 2014 Marissa Santer


Aplikante

Gamitin ang organizer upang ihambing ang binasang liham


sa isinulat ni Danika sa kaniyang kaibigan na si Vans.

Pagkakaiba

Pagkakatulad

36
Natutuhan ko sa aralin na ______________________.

Pumili at magbasa ng dalawang magkaibang kuwento.


Paghambingin ang mga ito gamit ang organizer na ito.
Kuwento 1: ________________________
Kuwento 2 : ________________________

Pagkakatulad Pagkakaiba

DRAFT
April 10, 2014
Basahin muli ang liham na ginawa ni Marisa.

Sumulat ng pangungusap sa bawat kahon gamit ang mga


pang-ukol na natutuhan.

37
Ang mga pang-ukol ay ______________________.

Gumupit ng dalawang larawan na nagpapakita ng paraan


kung paano magiging panatag ang iyong buhay. Sumulat ng
isang pangungusap sa bawat larawan na idinikit sa notebook.
Bilugan ang pang-ukol na ginamit.

Basahin ang liham ni Marisa. Pansinin kung paano ito isinulat.

DRAFT
Sumulat ng isang liham na katulad ng ginawa ni Marisa.

April 10, 2014


Ang liham pangangalakal ay ______________________.
Ito ay may mga bahagi tulad ng ________________________.
Sa pagsulat nito, kailangang __________________________.

Muling isulat ang liham na binigyang-puna ng iyong guro.

38

You might also like