Pagsasaling Pampanitikan

WEEK 002

KASAYSAYAN NG PAGSASALIN
SA PILIPINAS
 Nagbukas ng maraming oportunidad ang pagsasalin
sa ilang mga manunulat

Ang pagsasalin ay isang mabisang paraan ng

pagpapayaman ng bokabularyo ng mga mag-aaral

Ang pagsasalin ay nakapagpapataas ng kahusayan

Kahalagahan ng Pagsasaling Wika sa pagpapahayag sapagkat hindi lamang iisang ang
pinagtutuunan ng pag-aaral, dahil dalawa o higit
pang wika

Ayon kay Bienvinido Lumbera ang mga layuning nagbubunsod sa pagsasalin

ay ang mga sumusunod
• Una sa pagpapalaganap ng kaalaman o kaisipang nakapaloob sa akda
• Pagbibigay liwanag sa kasaysayan at kultura ng ibang bansa o panahon
• Ikatlo, pagpapakilala sa mga mambabasa ng isang akdang itinuturing na
makabuluhan.
 Pigura 1. Pagpapalaganap ng Kristyanimo
URL: https://kitzibatan.wordpress.com/2015/07/18/ang-
kasaysayan-ng-pagsasalingwika-sa-daigdig-at-sa-pilipinas/
Date Retrieved: July 2, 2018.
 Unang yugto ng pagsasaling wika
Nagsimulang magkaanyo
ang pagsasaling wika sa
Pilipinas noong panhon ng
pananakop ng mga kastila.
Mas naging madali sa mga
katutubo ang pagtanggap sa
kristyanismo sapagkat naririnig
nila ito sa kanilang wika
habang itinuturo ng mga
prayle.
Ang Relihiyong kristyano ang
isa pangunahing dahilan ng
pag-unlad ng pagsasalin sa
Pilipinas, dahil sa bantulot na
pagtuturo ng mga kastila ng
kanilang wika, kaya naman
upang maituro ang kristyanismo
sa mga Pilipino ay nagsagawa
ang mga prayle ng pagsasalin
sa iba’t ibang katutubong wika.
Dahil sa takot ng mga kastila na matutunan
ng mga Pilipino ang kanilang wika at upang
hindi makapag-alsa ang mga Pilipino kay
mas pinili ng mga kastila na aralin ang wika
ng mga katutubo at magsagawa ng mga
pagsasalin.
 Unang yugto ng pagsasaling wika

Hindi maitatangi na ang

mga kastila ang dahilan ng Pinangunahan ni Theodoro A.
kasiglahan ng pagsasaling Agoncillo ang pagsasalin ng
wika sa kanilang panahon. mga ilang piling akda sa ilalim
ng – Tagalog Periodical
literature,
Sa kabuuan ay may 209 ang lahat
ng nakatalang salin ni Theodoro
Agonsillo na lahat ay tumatalakay
sa mga akdang panrelihiyon na
karamihan ay salin o adapsyon
mula sa mga
manuskrito,pamphlet, aklat at iba
pa na orihinal na nasusulat sa
wikang kastila. Kapansin pansinin
na pinanatili ni Agoncillo ang
aktwal na baybay ng mga salita
na ginamit ng manunulat.
 IKALAWANG YUGTO NG PAGSASALIN
Edukasyon ang ipinakilala ng mga Amerikano sa
mga Pilipino sa panahon ng kanilang pananatili
sa Pilipinas.

Naging maunlad ang pagsasalin sa pananatili ng

mga Amerikano sa pilipinas.

Sinimulang isinalin ang mga akdang

pampanitikan mula sa kanluran,sapagkat
lansakan ang pagpasok ng mga pampanitikang
Pigura 2. Ang Sistema ng Edukasyon noong Panahon ng Amerikano kaunlaranin.
URL: https://kitzibatan.wordpress.com/2015/07/18/ang- kasaysayan-ng-pagsasalingwika-sa-daigdig-at-sa-pilipinas/
Date Retrieved: July 2,2018
IKALAWANG YUGTO NG PAGSASALIN
Nagsimula ang pakikipag uganayan intelektuwal
sa panahon ng pananatili ng mga Amerikano sa
Pilipinas

Isinalin din ang ilan sa mga kilalang akdang

pambata na pinangunahan ng National
Bookstore, ipinasalin nito ang :
Si Pusang Nakabota (Puss N’ Boots),
Ang Natutulog na kagandahan (Sleeping Beauty)
Ang Tatlong munting Baboy (The Three Little
Pigs).
Ang Prinsesa at ang Gisantes (The Princess and
the Pea)
IKALAWANG YUGTO NG PAGSASALIN
Nagsagawa din ng pagsasalin ang Goodwill
Bookstore binigyan tuon naman nila ang
pagsasalin ng mga akda ng ilan sa mga dakilang
poliposo na sina Aristotle,Aquinas,Kant at ng ilan
pang piloposo.

Karaniwang tampulan ng pagsasalin ay ang mga

Dula na itinatanghal sa teatro, sapagkat noong
panahon ay wala pang telebisyon.

Rolando Tinio ang kilala sa pagsasalin ng mga

klasikong Dulaang lumaganap sa Europa.
IKALAWANG YUGTO NG PAGSASALIN
May mga akdang pampanitikan na naitala sa Tagalog
Periodical Literature ni Agoncillo: Nobela 10, Maikling
kwento 109, Drama19, Tula 51 at akdang
panrelihiyon 109.

Rosario, Deogracias A. “Dafne at Apollo”, Alamat ng

Laurel”, (mula sa “ABook of
Fables” ni Bulfinch. ANG DEMOCRACIA,
Hunyo 1913).
Mariano, Patricio. “Mga alamat” (Mula sa El
Filibusterismo” ni Jose P. Rizal. MULING
PAGSILANG, 1913)
Almazor, Vicente. “ Ang aking Pahimakas” (mula sa
“Mi Ultimo a Dios” ni Jose P. Rizal,
ANG DEMOCRACIA, Hunyo 19,1911
Balmaseda, Julian C. “ Ang Kalupi ng Sakristan”
(Mula sa “Memorias de un Sacristan”
TALIBA, oktubre 21, 1920)
 Rolando Tinio ang kilala sa pagsasalin ng mga
klasikong Dulaang lumaganap sa Europa. Layunin ni
Tinio na maipaabot sa kamalayan ng mmga Pilipino ang
mga dulaang pandaigdig sa pamamagitan ng
pagsasalin nito sarili wikang nauunawaan ng higit na
nakararami Pilipino.

Pigura 3. Larawan ni Rolando Tinio

URL: https://www.google.com.ph/search?tbm=isch&sa=1&ei=UiY-
W7qWHM7R-QadybWoDA&q=rolando+tinio+works&oq=rolando+tinio
Date Retrieved: July 2, 2018
• Sinasabing ang pagsasalin sa panahon ng mga Amerikano ay pagsasaling
–di tuwiran sapagkat ang ilan sa mga salin ay hindi na mula sa orihinal na
wika kundi bunga na rin ng isang pagsasalin.

• May mga akdang pampanitikan na naitala sa Tagalog Periodical Literature

ni Agoncillo: Nobela 10, Maikling kwento 109, Drama19, Tula 51 at
akdang panrelihiyon 109. Narito ang ilan sa naitalang sipi ng pagsasalin
Maikling Nobela

• Diazon, Leonard A. & Gerardo Chanco. “Ang Buhay ay Pag-ibig” (mula

sa “Vivir es Amar” ni Manuel Ibo Alfaro, sa ang MITHI, okt. 1917-
Mar.1918).

• Laksamana, Francisco, “Dugo sa Dugo” (mula sa Lucha de Razas” ni

Brandon sa TALIBA, 1912).
Maikling Kwento:

• Rosario, Deogracias A. “Dafne at Apollo”, Alamat ng Laurel”, (mula sa

“ABook of Fables” ni Bulfinch. ANG DEMOCRACIA, Hunyo 1913).

• Mariano, Patricio. “Mga alamat” (Mula sa El Filibusterismo” ni Jose P.

Rizal. MULING PAGSILANG, 1913)
DULA

• Balmaseda, Julian C. “Ang Kalupi ng Sakristan” (Mula sa “Memorias de

un Sacristan” TALIBA, oktubre 21, 1920)

• Mariano, Patricio, “Rizal” (mula sa 4-na-tagpong dula ni Juan Utor y

Fernandez: ipinalabas na Rizal Theater, Disyembre 30, 1909.

• Rivera, Jose M. “Simoun” (mula sa El Filibusterismo” ni Jose Rizal,

TALIBA, Hunyo 30-Hulyo 3, 1916;
• Afan, Arsenio R. “Pulo ng Hiwaga” (mula sa “Gulliver’s Travels” ni Swift.
SAMPAGUITA, Setyembre 27, 1932- Pebrero 7, 1933;

• Asistio, Narciso S. “Mutyang Pinaghaharap”(malayang salin mula sa

“The American Marquis” ni Nick Carter, Limbagan ni P. Sayno, balo ni
Soriano 1923;

• Gatmaitan, Pedro. “Noli Me Tangere” (mula sa Noli Me Tangere” ni Jose

Rizal, Maynila: Ramon Roces Publication,1962.

• Jesus, Jose Corazon de. “Mga Pusong Naglaho sa Dilim” (mula sa

“Bancarotas de Alma” ni Balmor TALIBA, Enero 14-Abril 9, 1928:
Tula:

• Maderal, Ursula Q. “Isang araw na Maulan” (mula sa The rainy Day” ni

Henry Wadsworth Longfellow, TALIBA oktubre 21, 1920)

• Almazor, Vicente. “ Ang aking Pahimakas” (mula sa “Mi Ultimo a Dios” ni

Jose P. Rizal, ANG DEMOCRACIA, Hunyo 19,1911.

• Jesus, Jose Corazon de. “Blanca Nieve” (patulang salin mula sa

kwentong”Blanca Nieve”, ANG DEMOCRACIA, Dis 13,1919;
• Silvester, Aniceto F. “Aking Ina” (mula sa Mother of Mine” ni Kipling. ANG
MITHI, Hunyo 25,1921.

• Cruz, Andres Cristobal, “ Ang lahat ay Magkakapatid( mula sa aklat na

“All Men are Brothers” ; naglalarawan ng buhay at mga kaisipan ni
Mahatma Gandhi; Maynila: Regal Publishing House, 1969).

• Tinio, Rolando at Mira Solganik. “Mga Tula ni Robert

Rozhdestvensky”(tuwirang salin mula sa wikang Ruso: Maynila: Sagisag,
Ang Magasin ng Pilipino, Agosto 1975).
Hindi lamang mga aklat na pambata ang binigyang tuon ng National book
store sa kanilang programa ng paagsasalin, naisalin din nilang ang ilan sa
mga kilalang akda na isinakomiks na nasusulat sa Wikang Ingles. Narito
ang ilan sa mga sipi:
• Kasaysayn ng Dalawang Lungsod: (Salin ng A tale of two
Cities.)
• Robinhood. (Salin ng Robinhood)
• Ang Negosyante ng Venicia. (Salin ng The Merchant of
Venice
• Wuthering Heigths. (Salin ng Wuthering Heigths).
• Natutulog na kagandahan. (Salin ng The Sleeping Beauty).
• Ang Pangit na Bibe. (Salin ng The ugly Duckling)