DAILY LESSON LOG FOR Paaralan: BASI ELEMENTARY SCHOOL Baitang at Antas V-

Guro: JAYMEEH M. BALUBAL Asignatura: ARALING PANLIPUNAN

IN-PERSON CLASSES
Petsa ng Pagtuturo: PEBRERO 13 – 17, 2023 (WEEK 1) Markahan: IKATLONAG MARKAHAN

LUNES MARTES MIYERKOLES HUWEBES BIYERNES

I.LAYUNIN
A. Pamantayang Naipamamalas ang mapanuring pag-unawa sa mga pagbabago sa lipunan ng sinaunang Pilipino kabilang ang pagpupunyagi ng ilang pangkat
Pangnilalaman na mapanatili ang kalayaan sa Kolonyalismong Espanyol at ang impluwensya nito sa kasalukuyang panahon.
B. Pamantayan sa Nakakapagpakita ng pagpapahalaga at pagmamalaki sa pagpupunyagi ng mga Pilipino sa panahon ng kolonyalismong Espanyol
Pagganap
C. Mga Kasanayan sa Naipaliliwanag ang mga paraan ng pagtugon ng mga Pilipino sa kolonyalismong Espanyol (Hal. Pag-aalsa, pagtanggap sa kapangyarihang
Pagkatuto/Most Essential kolonyal/ kooperasyon)
Learning Competencies
(MELCs)
Isulat ang code ng bawat
kasanayan.
D. Paksang Layunin a. Natutukoy ang mga paraan ng pananakop ng mga Espanyol sa mga katutubong pangkat;
b. Naipapaliwanag ang mga paraan ng pagtugon ng mga Pilipino sa kolonyalismong Espanyol;
c. Napahahalagahan ang pagtugon ng mga Pilipino sa kolonyalismong Espanyol.
II.NILALAMAN Paraan ng Pagtugon ng Paraan ng Pagtugon ng Paraan ng Pagtugon ng Paraan ng Pagtugon ng LINGGUHANG
mga Pilipino sa mga Pilipino sa mga Pilipino sa mga Pilipino sa PAGSUSULIT
Kolonyalismong Espanyol Kolonyalismong Espanyol Kolonyalismong Espanyol Kolonyalismong Espanyol
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
I. Mga pahina sa Gabay ng
Guro
II. Mga pahina sa
Kagamitang Pang-mag-aaral
III. Mga pahina sa Teksbuk
IV. Karagdagang Kagamitan CastaňosL Rufin-Negrido, CastaňosL Rufin-Negrido, CastaňosL Rufin-Negrido, CastaňosL Rufin-Negrido, CastaňosL Rufin-Negrido,
mula sa portal ng Learning J., & Maceda, E. (2020). J., & Maceda, E. (2020). J., & Maceda, E. (2020). J., & Maceda, E. (2020). J., & Maceda, E. (2020).
Resource/SLMs/LASs Araling Panlipunan Ikatlong Araling Panlipunan Araling Panlipunan Araling Panlipunan Araling Panlipunan
Markahan – Modyul 1: Ikatlong Markahan – Ikatlong Markahan – Ikatlong Markahan – Ikatlong Markahan –
Paraan ng Pagtugon ng Modyul 1: Paraan ng Modyul 1: Paraan ng Modyul 1: Paraan ng Modyul 1: Paraan ng
mga Pilipino sa Pagtugon ng mga Pilipino Pagtugon ng mga Pilipino Pagtugon ng mga Pilipino Pagtugon ng mga Pilipino
Kolonyalismong Espanyol sa Kolonyalismong sa Kolonyalismong sa Kolonyalismong sa Kolonyalismong
[Self-Learning Modules]. Espanyol [Self-Learning Espanyol [Self-Learning Espanyol [Self-Learning Espanyol [Self-Learning

B. gIba pang Kagamitang
Panturo
III. PAMAMARAAN
A. Balik-Aral sa nakaraang
aralin at/o pagsisimula
ng bagong aralin.
Department of Education Modules]. Department of Modules]. Department of Modules]. Department of Modules]. Department of
Education Education Education Education
Panuto: Punan ang Panuto: Magbigay ng mga Panuto: Ipaliwanag ang Panuto: Ipaliwanag ang
talahanayan ng mga dahilan ng pananakop ng pananakop ng mga pananakop ng mga
namumuno sa estruktura mga kastila sa mga Espanyol sa mga katutubo Espanyol sa mga katutubo
ng pamahalaan sa katutubong Pilipino. ng Cordillera at kung ng Muslim at kung paano
panahon ng kolonyalismo paano nagtagumpay ang nagtagumpay ang mga ito.
at kasalukukuyang 1. “Pananakop sa mga mga ito.
panahon. Katutubo sa Cordillera”

PAM N KAS Na a.
AHA a ALU mu b.
LAA m KUY mu c.
NG u ANG no
KOL m PAM 2. Pananakop sa mga
ONY un AHA Muslim sa Mindanao
AL o LAA
a.
N
Pina Pinu b.
kama nong
taas Pam
na bans
Pinu a
no
Pam Pam
ahala ahala
ang ang
Sentr Panl
al alawi
gan
Pam Pam
ahala ahala
ang ang
Panl Pam
 alawi baya
gan n/Pa
nglun
gsod
Pam
ahala
ang
Pang
bara
ngay
Pam
ahala
ang
Pam
baya
n
Pam
ahala
ang
Pang
lungs
od
Pam 48
ahala .
ang
Pam
bara
ngay
B. Paghahabi sa layunin ng
aralin

Naranasan mo na bang Ano ang ipinapahiwatig ng

Naranasan mo na bang
makakita ng mga
pumunta ng Baguio?
 katutubong Pilipino? Kilala
mo ba ang katutubong
Pilipino na nasa larawan?
Sino-sino ang nakikita mo Bukod sa magandang larawan?
sa larawan? Kilala mo ba tanawin, bakit kailangan
sila? nating pahalagahan at
bigyan ng respeto ang
mga katutubong atin
nakikita roon?

C. Pag-uugnay ng mga Ang larawan ay isang Ang mga nasa larawan ay Ang mga katutubong Ang mga katutubong
halimbawa sa bagong katutubong sa Cordillera. mga kapatid nating mga Pilipino ay namuhay nang Pilipino ay namuhay nang
aralin. Sa sinaunang panahon, ang Muslim na napakalaki ng malaya ayon sa kanilang malaya ayon sa kanilang
mga katutubong pangkat sa ambag sa panahon ng kinagisnang uri ng kinagisnang uri ng
Cordillera at mga Muslim sa pananakop ng mga pamumuhay. Payapa at pamumuhay. Payapa at
Mindanao ay namuhay Kastila. Sa sinaunang masaya sila sa kanilang masaya sila sa kanilang
nang malaya at payapa panahon, ang mga panirahan. Nang dumating panirahan. Nang dumating
alinsunod sa kanilang mga katutubong pangkat sa ang mga dayuhang ang mga dayuhang
batas at kulturang Cordillera at mga Muslim Espanyol, nagbago ang Espanyol, nagbago ang
kinagisnan. Nang dumating sa Mindanao ay namuhay kanilang kalagayan at kanilang kalagayan at
ang mga Espanyol sa nang malaya at payapa naging magulo na ang naging magulo na ang
kanilang lugar, nagkaroon alinsunod sa kanilang mga kanilang pamumuhay. kanilang pamumuhay.
ng mga pagbabago sa batas at kulturang Ginamit ng mga Espanyol Ginamit ng mga Espanyol
kanilang kalagayan at kinagisnan. Nang ang armadong paraan ng ang armadong paraan ng
pamumuhay. Ano-ano ang dumating ang mga pananakop upang sila ay pananakop upang sila ay
mga pagbabagong mga ito? Espanyol sa kanilang pilit na sakupin. Subalit pilit na sakupin. Subalit
Ano-anoa ng mga paraan lugar, nagkaroon ng mga hindi nagtagumpay ang hindi nagtagumpay ang
ng pagtugon ng mga pagbabago sa kanilang paraang ito dahil lumaban paraang ito dahil lumaban
pilipino sa kolonyalismong kalagayan at pamumuhay. ang mga katutubo. Sa ang mga katutubo. Sa
Espanyol? Ano-ano ang mga gayon, hindi nagtagumpay gayon, hindi nagtagumpay
pagbabagong mga ito? ang pananakop dahil sa ang pananakop dahil sa
Ano-anoa ng mga paraan ipinamalas na katapangan ipinamalas na katapangan
ng pagtugon ng mga at pagpapahalaga sa at pagpapahalaga sa
pilipino sa kolonyalismong kalayaan ng mga kalayaan ng mga
Espanyol? katutubo. katutubo.
D. Pagtalakay ng bagong Nang dumating ang mga Nang dumating ang mga Nang dumating ang mga Nang dumating ang mga
konsepto at paglalahad Espanyol sa Cordillera at sa Espanyol sa Cordillera at Espanyol sa Cordillera at Espanyol sa Cordillera at
ng bagong kasanayan Mindanao, nagkaroon ng sa Mindanao, nagkaroon sa Mindanao, nagkaroon sa Mindanao, nagkaroon
 #1 mga pagbabago sa
kalagayan at pamumuhay
ng mga Katutubong
Pangkat sa Cordillera at
Muslim na naninirahan rito.
Hindi nagustuhan ng mga
katutubong pangkat ang
biglaang pag-alis ng
kanilang karapatang
mamuhay ng malaya.
Pinagmalupitan at
pinagsamantalahan ng mga
Espanyol ang mga
katutubo. Ito ay nagbunga
ng iba’t ibang reaksiyon
mula sa mga nasabing
pangkat. Ano sa palagay
mo ang ginawa ng mga
katutubong pangkat sa mga
pagbabagong naranasan?
E. Pagtalakay ng bagong “Pananakop sa mga
konsepto at paglalahad Katutubo sa Cordillera”
ng bagong kasanayan
#2 Pananakop dahil sa
Kristiyanismo at Ginto
Ang Igorot ay mga
katutubong pangkat-etniko
na naninirahan sa
bulubundukin ng Cordillera.
Mayroon silang
paniniwalang panrelihiyon
kung saan tinitingnan nila
ang kalikasan bilang
tahanan ng mga espiritu.
Alinsunod sa panukalang
ng mga pagbabago sa ng mga pagbabago sa ng mga pagbabago sa
kalagayan at pamumuhay kalagayan at pamumuhay kalagayan at pamumuhay
ng mga Katutubong ng mga Katutubong ng mga Katutubong
Pangkat sa Cordillera at Pangkat sa Cordillera at Pangkat sa Cordillera at
Muslim na naninirahan Muslim na naninirahan Muslim na naninirahan
rito. Hindi nagustuhan ng rito. Hindi nagustuhan ng rito. Hindi nagustuhan ng
mga katutubong pangkat mga katutubong pangkat mga katutubong pangkat
ang biglaang pag-alis ng ang biglaang pag-alis ng ang biglaang pag-alis ng
kanilang karapatang kanilang karapatang kanilang karapatang
mamuhay ng malaya. mamuhay ng malaya. mamuhay ng malaya.
Pinagmalupitan at Pinagmalupitan at Pinagmalupitan at
pinagsamantalahan ng pinagsamantalahan ng pinagsamantalahan ng
mga Espanyol ang mga mga Espanyol ang mga mga Espanyol ang mga
katutubo. Ito ay nagbunga katutubo. Ito ay nagbunga katutubo. Ito ay nagbunga
ng iba’t ibang reaksiyon ng iba’t ibang reaksiyon ng iba’t ibang reaksiyon
mula sa mga nasabing mula sa mga nasabing mula sa mga nasabing
pangkat. Ano sa palagay pangkat. Ano sa palagay pangkat. Ano sa palagay
mo ang ginawa ng mga mo ang ginawa ng mga mo ang ginawa ng mga
katutubong pangkat sa katutubong pangkat sa katutubong pangkat sa
mga pagbabagong mga pagbabagong mga pagbabagong
naranasan? naranasan? naranasan?
“Pananakop sa mga “Pananakop sa mga “Pananakop sa mga
Katutubo sa Cordillera” Katutubo sa Cordillera” Katutubo sa Cordillera”
Pananakop dahil sa Pananakop dahil sa Pananakop dahil sa
Kristiyanismo at Ginto Kristiyanismo at Ginto Kristiyanismo at Ginto
Ang Igorot ay mga Ang Igorot ay mga Ang Igorot ay mga
katutubong pangkat-etniko katutubong pangkat-etniko katutubong pangkat-etniko
na naninirahan sa na naninirahan sa na naninirahan sa
bulubundukin ng bulubundukin ng bulubundukin ng
Cordillera. Mayroon silang Cordillera. Mayroon silang Cordillera. Mayroon silang
paniniwalang panrelihiyon paniniwalang panrelihiyon paniniwalang panrelihiyon
kung saan tinitingnan nila kung saan tinitingnan nila kung saan tinitingnan nila
ang kalikasan bilang ang kalikasan bilang ang kalikasan bilang
tahanan ng mga espiritu. tahanan ng mga espiritu. tahanan ng mga espiritu.
Alinsunod sa panukalang Alinsunod sa panukalang Alinsunod sa panukalang
reduccion, hinikayat ng mga
Prayle ang mga Igorot na
bumaba sa kabundukan at
manirahan sa mga itinatag
na pueblo sa kapatagan
bilang mamamayang may
sibilisasyon. Hinikayat rin
sila na baguhin ang
kanilang pamumuhay.
Ninais ng mga Espanyol na
mabura ang kanilang
sinaunang relihiyon.
Ginamit ng mga Prayle ang
krus bilang simbolo ng
Kristiyanismo upang
baguhin ang kanilang
paniniwala, at espada
bilang simbolo ng
Kolonyalismo o pananakop
upang sumunod ang mga
katutubo sa kanilang
pamahalaan. Tumutol ang
mga Igorot sa
pagpapabinyag bilang mga
Kristiyano kaya ipinasunog
ang mga bahay at
puwersahang sinupil ang
mga katutubo. Natuklasan
ng mga Espanyol ang mina
ng ginto sa Cordillera.
Kaya, ang layunin ng
pagpapadala ng misyon sa
Cordillera ay hindi lamang
ang gawing Kristiyano ang
mga Igorot kundi upang
maghanap ng ginto. Ito ang
tunay na dahilan ng
reduccion, hinikayat ng
mga Prayle ang mga
Igorot na bumaba sa
kabundukan at manirahan
sa mga itinatag na pueblo
sa kapatagan bilang
mamamayang may
sibilisasyon. Hinikayat rin
sila na baguhin ang
kanilang pamumuhay.
Ninais ng mga Espanyol
na mabura ang kanilang
sinaunang relihiyon.
Ginamit ng mga Prayle
ang krus bilang simbolo
ng Kristiyanismo upang
baguhin ang kanilang
paniniwala, at espada
bilang simbolo ng
Kolonyalismo o
pananakop upang
sumunod ang mga
katutubo sa kanilang
pamahalaan. Tumutol ang
mga Igorot sa
pagpapabinyag bilang
mga Kristiyano kaya
ipinasunog ang mga
bahay at puwersahang
sinupil ang mga katutubo.
Natuklasan ng mga
Espanyol ang mina ng
ginto sa Cordillera. Kaya,
ang layunin ng
pagpapadala ng misyon
sa Cordillera ay hindi
lamang ang gawing
reduccion, hinikayat ng
mga Prayle ang mga
Igorot na bumaba sa
kabundukan at manirahan
sa mga itinatag na pueblo
sa kapatagan bilang
mamamayang may
sibilisasyon. Hinikayat rin
sila na baguhin ang
kanilang pamumuhay.
Ninais ng mga Espanyol
na mabura ang kanilang
sinaunang relihiyon.
Ginamit ng mga Prayle
ang krus bilang simbolo
ng Kristiyanismo upang
baguhin ang kanilang
paniniwala, at espada
bilang simbolo ng
Kolonyalismo o
pananakop upang
sumunod ang mga
katutubo sa kanilang
pamahalaan. Tumutol ang
mga Igorot sa
pagpapabinyag bilang
mga Kristiyano kaya
ipinasunog ang mga
bahay at puwersahang
sinupil ang mga katutubo.
Natuklasan ng mga
Espanyol ang mina ng
ginto sa Cordillera. Kaya,
ang layunin ng
pagpapadala ng misyon
sa Cordillera ay hindi
lamang ang gawing
reduccion, hinikayat ng
mga Prayle ang mga
Igorot na bumaba sa
kabundukan at manirahan
sa mga itinatag na pueblo
sa kapatagan bilang
mamamayang may
sibilisasyon. Hinikayat rin
sila na baguhin ang
kanilang pamumuhay.
Ninais ng mga Espanyol
na mabura ang kanilang
sinaunang relihiyon.
Ginamit ng mga Prayle
ang krus bilang simbolo
ng Kristiyanismo upang
baguhin ang kanilang
paniniwala, at espada
bilang simbolo ng
Kolonyalismo o
pananakop upang
sumunod ang mga
katutubo sa kanilang
pamahalaan. Tumutol ang
mga Igorot sa
pagpapabinyag bilang
mga Kristiyano kaya
ipinasunog ang mga
bahay at puwersahang
sinupil ang mga katutubo.
Natuklasan ng mga
Espanyol ang mina ng
ginto sa Cordillera. Kaya,
ang layunin ng
pagpapadala ng misyon
sa Cordillera ay hindi
lamang ang gawing
pagsakop nila sa Cordillera.
Pananakop dahil sa
Monopolyo sa Tabako
Ang pagtatanim ng tabako
sa mga piling lugar na
tanging sa pamahalaang
Espanyol lamang maaring
ipagbili ayon sa takda na
halaga ay patakarang
monopolyo sa tabako.
Maraming pang-aabuso ang
naranasan ng mga
katutubong Igorot sa ilalim
ng monopolyo dahil
kadalasang dinadaya
lamang sila ng mga ahente
ng pamahalaan. Upang
mabantayan ang mga
Igorot, itinatag ng mga
Espanyol ang pamahalaang
militar na tinatawag na
comandancia. Ito ay upang
mapayapa ang partikular na
teritoryo at matiyak na
susunod sa mga patakaran
ang mga nakatira dito.
Gayunpaman, hindi
nagtagumpay ang mga
Espanyol sa binabalak dahil
sa pagsuway ng mga Igorot
sa mga patakaran,
pagsagawa ng rebelyon, at
paglaban sa pamamagitan
ng pangangayaw
(pamumugot ng ulo sa mga
Kristiyano ang mga Igorot
kundi upang maghanap ng
ginto. Ito ang tunay na
dahilan ng pagsakop nila
sa Cordillera.
Pananakop dahil sa
Monopolyo sa Tabako
Ang pagtatanim ng tabako
sa mga piling lugar na
tanging sa pamahalaang
Espanyol lamang maaring
ipagbili ayon sa takda na
halaga ay patakarang
monopolyo sa tabako.
Maraming pang-aabuso
ang naranasan ng mga
katutubong Igorot sa ilalim
ng monopolyo dahil
kadalasang dinadaya
lamang sila ng mga
ahente ng pamahalaan.
Upang mabantayan ang
mga Igorot, itinatag ng
mga Espanyol ang
pamahalaang militar na
tinatawag na
comandancia. Ito ay
upang mapayapa ang
partikular na teritoryo at
matiyak na susunod sa
mga patakaran ang mga
nakatira dito.
Gayunpaman, hindi
nagtagumpay ang mga
Espanyol sa binabalak
Kristiyano ang mga Igorot
kundi upang maghanap
ng ginto. Ito ang tunay na
dahilan ng pagsakop nila
sa Cordillera.
Pananakop dahil sa
Monopolyo sa Tabako
Ang pagtatanim ng tabako
sa mga piling lugar na
tanging sa pamahalaang
Espanyol lamang maaring
ipagbili ayon sa takda na
halaga ay patakarang
monopolyo sa tabako.
Maraming pang-aabuso
ang naranasan ng mga
katutubong Igorot sa ilalim
ng monopolyo dahil
kadalasang dinadaya
lamang sila ng mga
ahente ng pamahalaan.
Upang mabantayan ang
mga Igorot, itinatag ng
mga Espanyol ang
pamahalaang militar na
tinatawag na
comandancia. Ito ay
upang mapayapa ang
partikular na teritoryo at
matiyak na susunod sa
mga patakaran ang mga
nakatira dito.
Gayunpaman, hindi
nagtagumpay ang mga
Espanyol sa binabalak
Kristiyano ang mga Igorot
kundi upang maghanap ng
ginto. Ito ang tunay na
dahilan ng pagsakop nila
sa Cordillera.
Pananakop dahil sa
Monopolyo sa Tabako
Ang pagtatanim ng tabako
sa mga piling lugar na
tanging sa pamahalaang
Espanyol lamang maaring
ipagbili ayon sa takda na
halaga ay patakarang
monopolyo sa tabako.
Maraming pang-aabuso
ang naranasan ng mga
katutubong Igorot sa ilalim
ng monopolyo dahil
kadalasang dinadaya
lamang sila ng mga
ahente ng pamahalaan.
Upang mabantayan ang
mga Igorot, itinatag ng
mga Espanyol ang
pamahalaang militar na
tinatawag na
comandancia. Ito ay
upang mapayapa ang
partikular na teritoryo at
matiyak na susunod sa
mga patakaran ang mga
nakatira dito.
Gayunpaman, hindi
nagtagumpay ang mga
Espanyol sa binabalak
kaaway).
Pananakop sa mga Muslim
sa Mindanao
Sa Mindanao, batid ng mga
Espanyol na hindi magiging
madali na magapi ang mga
Muslim. Ang mga Sultanato
ay may aktibong ugnayan
sa bawat isa at sa mga
karatig-Sultanato sa Timog-
Silangang Asya. Sinimulan
ng mga Espanyol ang
tangkang pagsakop sa
Mindanao noong 1571.
Subalit nilabanan ng mga
Muslim ang puwersa ng
mga Espanyol. Ang
labanang ito ay tinatawag
na Digmaang Moro. Tulad
ng ginawa ng mga
Espanyol sa Cordillera,
naging maigting din ang
pagpapadala nila ng
ekspedisyong militar
(biyahe ng mandirigma) sa
Mindanao upang tuluyan
itong mapasailalim sa
kanila. Maraming ginawang
paraan ang mga Espanyol
sa pagsakop ng mga
Sultanato sa Mindanao.
Nais nilang mapahina ang
kapangyarihan ng mga
Muslim at maipalaganap
ang Kristiyanismo. Sa
dahil sa pagsuway ng mga dahil sa pagsuway ng mga dahil sa pagsuway ng mga
Igorot sa mga patakaran, Igorot sa mga patakaran, Igorot sa mga patakaran,
pagsagawa ng rebelyon, pagsagawa ng rebelyon, pagsagawa ng rebelyon,
at paglaban sa at paglaban sa at paglaban sa
pamamagitan ng pamamagitan ng pamamagitan ng
pangangayaw pangangayaw pangangayaw
(pamumugot ng ulo sa (pamumugot ng ulo sa (pamumugot ng ulo sa
mga kaaway). mga kaaway). mga kaaway).
Pananakop sa mga Pananakop sa mga Pananakop sa mga
Muslim sa Mindanao Muslim sa Mindanao Muslim sa Mindanao
Sa Mindanao, batid ng Sa Mindanao, batid ng Sa Mindanao, batid ng
mga Espanyol na hindi mga Espanyol na hindi mga Espanyol na hindi
magiging madali na magiging madali na magiging madali na
magapi ang mga Muslim. magapi ang mga Muslim. magapi ang mga Muslim.
Ang mga Sultanato ay Ang mga Sultanato ay Ang mga Sultanato ay
may aktibong ugnayan sa may aktibong ugnayan sa may aktibong ugnayan sa
bawat isa at sa mga bawat isa at sa mga bawat isa at sa mga
karatig-Sultanato sa karatig-Sultanato sa karatig-Sultanato sa
Timog-Silangang Asya. Timog-Silangang Asya. Timog-Silangang Asya.
Sinimulan ng mga Sinimulan ng mga Sinimulan ng mga
Espanyol ang tangkang Espanyol ang tangkang Espanyol ang tangkang
pagsakop sa Mindanao pagsakop sa Mindanao pagsakop sa Mindanao
noong 1571. Subalit noong 1571. Subalit noong 1571. Subalit
nilabanan ng mga Muslim nilabanan ng mga Muslim nilabanan ng mga Muslim
ang puwersa ng mga ang puwersa ng mga ang puwersa ng mga
Espanyol. Ang labanang Espanyol. Ang labanang Espanyol. Ang labanang
ito ay tinatawag na ito ay tinatawag na ito ay tinatawag na
Digmaang Moro. Tulad ng Digmaang Moro. Tulad ng Digmaang Moro. Tulad ng
ginawa ng mga Espanyol ginawa ng mga Espanyol ginawa ng mga Espanyol
sa Cordillera, naging sa Cordillera, naging sa Cordillera, naging
maigting din ang maigting din ang maigting din ang
pagpapadala nila ng pagpapadala nila ng pagpapadala nila ng
ekspedisyong militar ekspedisyong militar ekspedisyong militar
(biyahe ng mandirigma) sa (biyahe ng mandirigma) sa (biyahe ng mandirigma) sa
Mindanao upang tuluyan Mindanao upang tuluyan Mindanao upang tuluyan
 panahong ito, may anim na
Digmaang Moro laban sa
mga Espanyol ang
naganap. Sa pangapat na
Digmaang Moro, inilunsad
ang kauna-unahang jihad
laban sa mga Espanyol.
Ang jihad ay isang banal na
digmaan na inilunsad ng
mga Muslim upang
ipagtanggol ang kanilang
relihiyon at paraan ng
pamumuhay. Ito ay
pinamunuan ni Sultan
Kudarat. Dahil sa
katapangan ng mga
Muslim, hindi sila nasakop
ng mga dayuhang Espanyol
at sila ay nanatiling malaya.
F. Paglinang sa Panuto: Alin sa sumusunod
Kabihasaan ang naglalarawan sa
(Tungo sa Formative paraan ng pananakop ng
Assessment) mga Espanyol sa mga
katutubong pangkat sa
Cordillera at Mindanao.
Bilugan ang titik ng iyong
itong mapasailalim sa itong mapasailalim sa itong mapasailalim sa
kanila. Maraming kanila. Maraming kanila. Maraming
ginawang paraan ang mga ginawang paraan ang ginawang paraan ang mga
Espanyol sa pagsakop ng mga Espanyol sa Espanyol sa pagsakop ng
mga Sultanato sa pagsakop ng mga mga Sultanato sa
Mindanao. Nais nilang Sultanato sa Mindanao. Mindanao. Nais nilang
mapahina ang Nais nilang mapahina ang mapahina ang
kapangyarihan ng mga kapangyarihan ng mga kapangyarihan ng mga
Muslim at maipalaganap Muslim at maipalaganap Muslim at maipalaganap
ang Kristiyanismo. Sa ang Kristiyanismo. Sa ang Kristiyanismo. Sa
panahong ito, may anim panahong ito, may anim panahong ito, may anim
na Digmaang Moro laban na Digmaang Moro laban na Digmaang Moro laban
sa mga Espanyol ang sa mga Espanyol ang sa mga Espanyol ang
naganap. Sa pangapat na naganap. Sa pangapat na naganap. Sa pangapat na
Digmaang Moro, inilunsad Digmaang Moro, inilunsad Digmaang Moro, inilunsad
ang kauna-unahang jihad ang kauna-unahang jihad ang kauna-unahang jihad
laban sa mga Espanyol. laban sa mga Espanyol. laban sa mga Espanyol.
Ang jihad ay isang banal Ang jihad ay isang banal Ang jihad ay isang banal
na digmaan na inilunsad na digmaan na inilunsad na digmaan na inilunsad
ng mga Muslim upang ng mga Muslim upang ng mga Muslim upang
ipagtanggol ang kanilang ipagtanggol ang kanilang ipagtanggol ang kanilang
relihiyon at paraan ng relihiyon at paraan ng relihiyon at paraan ng
pamumuhay. Ito ay pamumuhay. Ito ay pamumuhay. Ito ay
pinamunuan ni Sultan pinamunuan ni Sultan pinamunuan ni Sultan
Kudarat. Dahil sa Kudarat. Dahil sa Kudarat. Dahil sa
katapangan ng mga katapangan ng mga katapangan ng mga
Muslim, hindi sila nasakop Muslim, hindi sila nasakop Muslim, hindi sila nasakop
ng mga dayuhang ng mga dayuhang ng mga dayuhang
Espanyol at sila ay Espanyol at sila ay Espanyol at sila ay
nanatiling malaya. nanatiling malaya. nanatiling malaya.
Panuto: Lagyan ng (/) ang Panuto: Iguhit sa bilog Panuto: Iguhit sa bilog ang
pangungusap na
tumutukoy sa paraan ng ang kung ang kung ang pahayag
pananakop ng mga pangungusap ay ay nagpapakita ng mga
Espanyol sa Pilipinas, (X) nagpapaliwanag ng mga paraan ng pagtugon ng
kung hindi naman. paraan ng pagtugon ng mga Pilipino sa
mga Pilipino sa pananakop ng mga
sagot. 1.) Nakipagdigma pananakop ng mga
ang mga Espanyol sa mga Espanyol at kung
A.) puwersang militar Espanyol at kung hindi.
B.) paggamit ng dahas katutubong pangkat sa
Mindanao, kaya, hindi.
C.) ekspedisyong militar
naglunsad ng unang jihad 1. Tinanggap ng mga
D.) espada
si Kudarat laban sa mga Espanyol ang
E.) pakikipagkaibigan 1. Ginamit ng mga
ito. Pamahalaang Sultanato
F.) paggamit ng lakas katutubo ang
2.) Maigting ang upang madaling sakupin
G.) pang-aabuso pangangayaw upang
pagpapadala ng mga ang mga Muslim.
H.) pakikidigma labanan ang marahas na
I.) kabutihang-loob Espanyol ng 2. Natutong lumaban
paraan ng pananakop ng
J.) pananakot ekspedisyong militar sa ang mga katutubo upang
mga Espanyol.
K.) baril Mindanao upang tuluyan ipagtanggol ang kanilang
L.) pagtatag ng comandanciaitong mapasailalim sa 2. Ipinakita ng mga kinagisnang kalayaan sa
kanila. katutubo ang rebelyon pamumuhay.
3.) Itinatag ang laban sa maling 3. Nagkaisa ang mga
comandancia o pamamahala ng mga katutubo laban sa mga
pamahalaang militar sa Espanyol. Espanyol.
Cordillera upang 4. Lumaban ang mga
pasunurin ang mga 3. Hindi katutubo para sa sariling
Katutubong Pangkat sa nagtagumpay ang mga kapakanan.
Cordillera sa patakarang Espanyol sa binabalak
sakupin ang mga 5. Hindi
monopolyo sa tabako. napagtagumpayan ang
Katutubong Pangkat sa
4.) Ginamit ng mga Cordillera dahil sa angking tangkang pananakop ng
Espanyol ang kanilang katapangan ng mga mga Espanyol sa pangkat
puwersa at lakas sa katutubo. ng mga katutubo dahil sa
pananalakay at nilabanan ipinamalas nilang
naman ito ng mga Muslim. 4. Namayani ang katapangan at
Ang labanang ito ay katapangan, pagmamahal pagpapahalaga sa
tinawag na Digmaang sa kapwa at sa bayang kalayaan.
Moro. sinilangan ng mga
5.) Tinanggap ng katutubo.
mga Katutubong Pangkat
sa Cordillera ang 5. Inilunsad ng mga
Kristiyanismo at sila ay Muslim ang Digmaang
nagpabinyag. Jihad laban sa
mananakop na Espanyol
 upang ipagtanggol ang
kanilang relihiyon at
paraan ng pamumuhay.
G. Paglalapat ng Aralin sa Bilang Pilipino, anong mga Bilang Pilipino, anong mga Bilang Pilipino, anong mga Bilang Pilipino, anong mga
pang-araw-araw na buhay katangian ang ating katangian ang ating katangian ang ating katangian ang ating
mapupulot sa mga mapupulot sa mga mapupulot sa mga mapupulot sa mga
katutubong Pilipino sa katutubong Pilipino sa katutubong Pilipino sa katutubong Pilipino sa
kanilang pakikipaglaban sa kanilang pakikipaglaban kanilang pakikipaglaban kanilang pakikipaglaban
mga Espanyol? sa mga Espanyol? sa mga Espanyol? sa mga Espanyol?
H. Paglalahat ng Aralin Ano-ano ang mga dahilan Ano-ano ang mga paraan Paano naipamalas ng Paano naipamalas ng
ng mga pananakop ng mga ng pagtugon ng mga ating mga katutubong ating mga katutubong
Espanyol sa mga Pilipino sa kolonyalismong Pilipino ang kanilang Pilipino ang kanilang
katutubong Pilipinino? Espanyol? katapangan? katapangan?
I. Pagtataya ng Aralin Panuto: Punan ang patlang Panuto: Isulat sa ang Panuto: Basahin at piliin Panuto: Gumuhit ng isang
upang mabuo ang nais TAMA kung ang ang mga pangungusap na larawan o simbolo na
ipabatid ng talata. Gawin pangungusap ay nagpapakita ng nagpapakita ng
ito sa sagutang papel tumutukoy sa armadong pagpapahalaga sa pananakop ng mga kastila
Ang mga katutubong paraan ng pananakop ng pagtugon ng mga Pilipino sa mga katutubo.
pangkat sa mga Espanyol sa mga sa pananakop ng mga Ipaliwanag sa 3-5
___________________ at katutubo sa Cordillera at Espanyol. Isulat ito sa pangungusap kung paano
_____________ sa Mindanao, at MALI kung iyong kuwaderno. nagtagumpay ang mga
Mindanao ay sumuway sa hindi. A. Dahil sa katapangan ng katutubo.
patakaran ng mga mga Muslim sa
Espanyol. Umusbong ang 1. Itinatag ang pamumuno ni Sultan
rebelyon, comandancia o Kudarat, nanatili silang
ang mga katutubong pamahalaang militar sa malaya mula sa
pangkat ay nakikipaglaban Cordillera upang pananakop ng mga
sa pamamagitan ng pasunurin ang mga Igorot dayuhang Espanyol.
__________________ o sa patakarang monopolyo B. Itinatag ng mga
pamumugot ng ulo sa mga sa tabako. Espanyol ang
kaaway. Naglunsad din ang pamahalaang militar o Paliwanag: ____________
mga comandancia upang _____________________
2. Nakipagdigma
Muslim ng ________ o pigilin ang pagsuway ng _____________________
ang mga Espanyol sa mga
banal na digmaan upang mga Igorot. _____________________
katutubong pangkat sa
ipagtanggol ang kanilang C. Pinapahalagahan ng _____________________
Mindanao, kaya
relihiyon at mga katutubong Pilipino _____________________
naglunsad ng unang jihad
paraan ng pamumuhay na ang kalayaan kaya sila ay
si Kudarat laban sa mga
 pinamunuan ni
_____________________.
Dahil sa angking
____________ ng mga
Katutubong Pangkat sa
Cordillera at Muslim, hindi
sila nasakop
ng mga dayuhang Espanyol
at sila ay nanatiling
________.
J. Karagdagang Gawain Magsaliksik ng (10) mga
para sa takdang-aralin katutubong Pilipino sa
at remediation internet at isulat kung sila
ay nasakop at
naimpluwensiyahan ng mga
Espanyol sa panahon ng
kanilang pananakop.
IV. Mga Tala
V. PAGNINILAY
A. Bilang ng mag-aaral na
nakakuha ng 80% sa
pagtataya.
B. Bilang ng mag-aaral na
nangangailangan ng iba
ito.
3. Maigting ang
pagpapadala ng mga
Espanyol ng
ekspedisyong militar sa
Mindanao upang tuluyan
itong mapasailalim sa
kanila.
4. Tinanggap ng
mga katutubo sa
Cordillera ang
Kristiyanismo at sila ay
nagpabinyag.
5. Ginamit ng mga
Espanyol ang kanilang
puwersa at lakas sa
pananalakay at
nilalabanan naman ito ng
mga Muslim. Ang
labanang ito ay tinatawag
na Digmaang Moro.
Magsaliksik ng (10) mga
katutubong Pilipino sa
internet at isulat kung sila
ay nasakop at
naimpluwensiyahan ng
mga Espanyol sa panahon
ng kanilang pananakop.
nakikipaglaban sa mga
Espanyol.
D. Namayani sa puso ng
mga katutubong Pilipino
ang pagmamahal sa
kapwa at sa bayang
sinilangan kaya sila ay
nakikipaglaban.
E. Nahirapan ang mga
Espanyol na
maisakatuparan ang
layunin na sakupin ang
mga katutubong Igorot at
mga Muslim dahil sa
angking katapangan ng
mga ito.
Magsaliksik ng (10) mga Magsaliksik ng (10) mga
katutubong Pilipino sa katutubong Pilipino sa
internet at isulat kung sila internet at isulat kung sila
ay nasakop at ay nasakop at
naimpluwensiyahan ng naimpluwensiyahan ng
mga Espanyol sa mga Espanyol sa panahon
panahon ng kanilang ng kanilang pananakop.
pananakop.
 pang gawain para sa
remediation.
C. Nakatulong ba ang
remedial? Bilang ng
mag-aaral na
nakaunawa sa aralin.
D. Bilang ng mga mag-
aaral na magpapatuloy
sa remediation.
E. Alin sa mga
istratehiyang pagtuturo
nakatulong ng lubos?
Paano ito nakatulong?

F. Anong suliranin ang

aking naranasan na
solusyunan sa tulong ng
aking punungguro at
superbisor?

G. Anong kagamitang
panturo ang aking
nadibuho na nais kong
ibahagi sa mga kapwa
ko guro?