ANATOMY

Musculoskeletal system

ჩონჩხი
ადამიანის ჩონჩხი შედგება 3 ძირითადი ნაწილისგან:
ქალას ჩონჩხი - Cranium
ტორსის ჩონჩხი - Truncus
ქვედა/ზედა კიდურები - Membri superior/membri inferior

ხერხემალი (Columna vertebralis) შედგება 5 ტიპის მალებისაგან:

კისრის მალები - Vertebae cervicales
გულმკერდის მალები - Vertebrae thoracicae
წელის მალები - Vertebrae lumbale
გავას მალები - Vertebrae sacrum
კუდუსუნის მალები - Vertebrae coccygae

გულმკერდის მალები
გულმკერდის მალებს გააჩნიათ:
სხეული - Corpus
მალას ხვრელი - Foramen vertebrae
რკალი - Arcus vertebrae
განივი მორჩი - Processus transvesum
წვეტიანი მორჩი - Processus spinosus
ზვედა/ზედა სასახსრე მორჩი - Processus articulation superior/inferior
ქვედა/ზედა ამონაჭდევები - Incisura superior/inferior
 გულმკერდის მალების განმასხვავებელი ნიშანია სანეკნე ფოსო -
Fovea costalis
 კისრის მალები
კისრის მალების საერთო დამახასიათებელია განივი ხვრელი -
Foramen transversum.კისრის მალებს საერთო ჯამში გააჩნიათ 3 ხვრელი.

კისრის პირველი მალა,ატლასი - Atlas - მას არ გააჩნია მალას სხეული

მას გააჩნია:
წინა/უკანა რკალი - Arcus anterior/posterior
წინა უკანა ბორცვი - Tuberculum anterior/posterior
გვერდითი მასები - Massa lateralis
ზემო/ქვემო სასახსრე ფოსო - Fovea articularis superior/inferior
კბილის ფოსო - Fovea dentis

განივი მორჩი - Processus transversus

კისრის მეორე მალა,აქსისი - Axis

კბილი - Dens
მწვერვალი - Apex
ზედა/ქვედა/წინა/უკანა სასახსრე ზედაპირი - Facies articularis
superior/inferio/anterior/posterior
წვეტიანი მორჩი - Processus spinosus
განივი მორჩი - Processus transversus
სხეული - Corpus

კისრის 6 მალა - საძილე ბორცვი - Tuberculum caroticum

კისრის 7 მალა - წარზიდული მალა - Vertebrae prominens

წელის მალები
წელის მალები გამოირჩევიან სხეულის დიდი მასით
დამატებითი მორჩი - Processus accesorius
დვრილისებრი მორჩი - Processus mamilaris
 გავას მალები
გავის მალებში ჩვენ ვხვდებით ცრუ მალებს - Vertebrae
spurae.თვითონ გავა წარმოაგენს სინოსტოზის მაგალითს
(გაძვალებულია)

ზედა ნაწილი - Bassis ossis sacri

ქვედა მწვერვალი - Apex ossis sacri
მენჯისმხრივი ზედაპირი - Facies pelvina
უკანა ზედაპირი - Facies dorsalis
მენჯისმხრივი ხვრელები - Foramina pelvis
განივი ხაზები - Linea transversae
უკანა ხვრელები - Foramina dorsalis
შუა/შუამდებარე/ლატერალური ქედი - Crista media/intermedia/lateralis
ყურისებრი ზედაპირი - Facies auricularis
გავას რქები - Cornu
კონცხი - Promotorius
ნაპრალი - Hiatus
არხი - Canalis
 მკერდის ძვალი
Oss sternum
მკერდის ძვალი მიეკუთვნება ბრტყელ ძვლებს.

მკერდის ტარი - Manumbrium sterni

სხეული - Corpus sterni
მახვილისებრი მორჩი - Processus xiphoideus
მკერდის ტარსა და სხეულს შეერთების ადგილზე არის მკერდის კუთხე
- Angulus sterni

მკერდის ტარზე გვხვდება,5 ამონაჭდევი,ორი წყვილი და ერთი კენტი:

საუღლე - Incisura jugularis
ლავიწის - Incisura clavicularis
ნეკნის - Incisura costalis

მკერდის ძვალს პირდაპირ უკავშირდება 7 წყვილი ნეკნი

ნეკნები (Costa)
 ნეკნები სამ ჯგუფად იყოფა:
პირველი 7 ნეკნი,ნამდვილი - Costae verae
დანარჩენი 6 ნეკნი,ცრუ - Costae spurae
11,12 წყვილი ნეკნი,მერყევი - Costae fluctuante

ნეკნის თავი - Caput costae

ნეკნის ყელი - Collum costae
ნეკნის ბორცვი - Tuberculum costae
ნეკნის ღარი - Sulcus costae
ნეკნის კუთზე - Angulus costae

პირველ ნეკნში გვაქვს:

ლავიწისქვეშა არტერიის ღარი - Sulcus subclaviculae
წინა კიბისებრი კუნთის ბორცვი - Tuberculum musculi scaleni anterior

მეორე ნეკნში გვაქვს:

წინა დაკბილული კუნთის ხორკლი - Tuberosita musculi serrati anterior

ზედა კიდურები (membri superior)

 ზედა კიდურის ჩონჩხი იყოფა ორ ნაწილად:
ზედა კიდურის სარტყელი - Cingulum membri superior
ზედა კიდურის თავისუფალი ნაწილი - Pars libera

ზედა კიდურის სარტყელს ქმნის ლავიწის და ბეჭის ძვალი.

ლავიწი (oss claviculae)

ლავიწი მიეკუთვნება ლულოვან ძვლებს.
ლავიწში არჩევენ:
სამკერდე ბოლოს - Extermitas sternalis
აკრომიონის ბოლოს - Extermitas acromionalis
კონუსისებური ბორცვი - Tuberculum conideum

სამკერდე ბოლოთი იგი უკავშირდება მკერდის ძვალს,ხოლო

აკრომიონის ბოლოთი ბეჭის აკრომიონის მორჩს.

ბეჭის ძვალი(oss scapulae)

 ბეჭი მიეკუთვნება ბრტყელ,სამკუთხა ფორმის ძვლებს.

ბეჭში გვაქვს ორი ზედაპირი:

შიგნითა,სანეკნე - Facies costalis
გარეთა,დორსალური - Facies dorsalis

სამი კიდე:
მედეალური,ლატერალური,მაღლა - Margines medealis/lateralis/superio

სამი კუთხე:
მაღლა,ქვედა,ლატერალური - Angulus superior/inferior/lateralis

ბეჭის ძვალზე გვაქვს 4 ფოსო:

ბეჭის ფოსო - Cavita glenoidalis
ბეჭქვეშა ფოსო - Fossa subscapularis
ქედზედა ფოსო - Fossa supraspinata
ქედქვედა ფოსო - Fossa infraspinata

აკრომიონის მორჩი - Processus acromionalis

ნისკარტისებური მორჩი - Processus coracoideus
წვეტი - Spina scapulae
ქვედა,ზედა ხორკლი,რომლებსაც უკავშირდება ორთავა და
სამთავა კუნთი - Tuberositas supraglenoidales/infraglenoidales
ზედა კიდურის თავისუფალი ნაწილი
 (Pars libera)
ზედა კიდურის თავისუფალი ნაწილი,შედგება სამი ნაწილისგან:
მხარი - Brachium
წინამხარი - Antibrachium
მტევანი - Manus

მხრის ძვალი (Oss humerus)

მიეკუთვნება ბრტყელ,ლულოვან ძვლებს
თავი - Caput humeri
ანატომიური ყელი - Collum anatomicum
ქირურგიული ყელი - Collum chirurgicum
დიდი/მცირე ბორცვი - Tuberculum major/minor
დიდი/მცირე ბორცვის ქედი - Crista tuberculi majori/minori
ბორცვთაშუა ღარი - Sulcus intertubercularis
სხივის ნერვის ღარი - Sulcus nervi radialis
დელტისებრი ხორკლი - Tuberositas deltoidea
ჭაღი - Trochlea
როკები - Condylus
მედ/ლატ ზედა როკი - Epicondilus med/lat
მცირე თავი - Capitulum
იდაყვის ფოსო - Fossa olecranom
სხივის ფოსო - Fossa radialis
გვირგვინოვანი ფოსო - Fossa coronoidea
 წინამხარი (Antibrachii)
მასში გვხვდება ორი პარალელურად განლაგებული,ლულოვანი
ძვლები.
მედეალურად მდებარე იდაყვი,ლატერალურად სხივის ძვალი.
მათშორის მოთავსებულია,წინამხრის ძვალთაშუა სივრცე - Spatia
introssea antibrachii
 იდაყვის ძვალი (oss ulnae)
იდაყვის მორჩი - Processus olecranom
გვირგვინოვანი მორჩი - Processus coronoideus
ჭაღისებრი ამონაჭდევი - Incisura trochlearis
სხივის ამონაჭდევი - Incisura radialis
ძვალთაშუა კიდე - Margo introssea
იდაყვის ხორკლი - Tuberositas ulnae
იდაყვის თავი - Caput ulnae
სადგისებრი მორჩი - Processus styloideus

სხივის ძვალი (Oss radius)

საბრუნველი სასახსრე ზედაპირი - Circumferentia articularis
სხივის ყელი - Collum radii
სხივის ხორკლი - Tuberositas radii
სადგისისებრი მორჩი - Processus styloideus
იდაყვის ნაჭდევი - Incisura ulnaris
მაჯის სასახსრე ზედაპირი - facies articularis carpes

მტევნის ძვლები (ossa manus)

მტევანი იყოფა: მაჯის,ნების და ფალანგების ძვლებად.
მაჯა - Carpes
ნების - Metacarpes
ფალანგები - Digiti manus

მაჯის ძვალი შედგება 6 ძვლისაგან.

პროქსიმალურ რიგშია:
ნავისებრი - Oss scaphoideum
მთვარისებრი - Oss lunatum
სამწახნაგა - Oss triquetrum
ცერცვისებრი - Oss pisiforme
დისტალურ რიგშია:
ტრაპეციული - Oss trapezium
ტრაპეცოიდული - Oss trapezoideum
თავდიდი - Oss capitatum
კავიანი - Oss hamatum

ქვედა კიდური (Membri inferior)

ქვედა კიდურის ჩონჩხი იყოფა სარტყელად,რომელსაც ქმნის
მენჯი და თავისუფალ ნაწილად.

მენჯის ძვალი - Oss coxae

მენჯის ძვალი იქმენა 3 ძვლისაგან,ესენია:თეძო,ბოქვენი,საჯდომის
ძვლები.ცენტრშია აცეტაბულარი.

თეძო - Oss ilium

ფრთა - Ala iliaca
ქედი - Crista iliaca
გარეთა/შიგნითა ბაგეები - Labium externa/interna
შუამდებარე ხაზი - Linea intermedia
რკალოვანი ხაზი - Linea arcuata
წვეტები:
Spina iliaca anterior superior/inferior
Spina iliaca posterior superior/inferior
წინა/უკანა/ქვედა დუნდულოვანი ხაზები - Linea glutea
anterior/posterior/inferior
თეძოს ხორკლი - Tuberositas iliaca
თეძოს ფოსო - Fossa iliaca
ყურისებრი სასახსრე ზედაპირი - Facies auricularis

ბოქვენის ძვალი (Os pubis)

ქვედა/ზედა ტოტი - Ramus superior/inferior
ქედი - Pecten osis pubis
ბორცვი - Tuberculum pubicum
დამხურავი ღარი - Sulcus obturatorius
სიმფიზის ზედაპირი - Facies symphysialis

საჯდომის ძვალი (Os ischii)

ტოტი - Ramus ischii
დახურული ხვრელი - Foramen ischii
ბორცვი (კუკუხო) – Tuber ischiadicum
წვეტი - Spina ichiadica
დიდი/მცირე ამონაჭდევი - Incisura major/minor
ქვედა კიდურის თავისუფალი ნაწილი
 ქვედა კიდურის თავისუფალ ნაწილში
შედის:ბარძაყის,კანჭის,ტერფის ძვლები.

ბარძაყის ძვალი - Os femoris

თავი - Caput femoris
ყელი - Collum femoris
დიდი/მცირე ციბრუტები - Trochanter minor/major
ციბრუტების ფოსო - Fossa trochanterica
ციბრუტთაშორისო ქედი - Crista intertrochanterica
ციბრუტთაშორისო ხაზი - Linea intertrochanterica
დუნდულის ხორკლი - Tuberosita glutea
ხორკლიანი ხაზი - Linea aspera
ქედის ხაზი - Linea pectinea
მედ/ლატ ბაგეები - Labium medealis/lateralis
მუხლქვეშა ზედაპირი -Facies poplitea
ლატ/მედ როკები - Condylus medealis/lateralis
როკთაშუა ფოსო - Fossa intercondylaris
მედ/ლატ ზედაროკები - Epicondylus medealis/lateralis
კვირისტავის ზედაპირი - Facies patelaris
 კანჭის ძვალი (oss cruris)
კანჭის ძვალი შედგება ორი პარალელურად მდებარე
ძვლისგან.მედეალურად დიდი წვივი და ლატერალურად მცირე
წვივი.მათ შორის მდებარეობს ძვალთაშუა აპკი.

დიდი წვივი