Вилијам Шекспир - Хамлет - есеј

 
Во Данска , во градот Елсинор дојде до промена на власта . Имено, сега
поранешен, т.е. покојниот крал Хамлет умрел во сè уште неодредена смрт, а на
тронот се качил неговиот брат Клаудиј. Но, целиот заплет всушност се врти околу
Хамлет, синот на покојниот Хамлет. Тој е тешко да ги поднесе сите овие настани и
не може да се помири со фактот дека неговиот татко за толку кратко време бил
целосно заборавен, особено од неговата мајка која се омажила за неговиот брат
веднаш по неговата смрт. Хамлет со овие постапки веќе покажува дека е
чувствителна личност, која не ги крие своите чувства туку им ги покажува на сите.
Тој на тој начин ја покажува својата голема љубов кон својот татко, бидејќи не е
лесно да се заборави личност која многу ја сакате. Тој едноставно сака сите луѓе да
го оплакуваат неговиот татко уште некое време, бидејќи смета дека го заслужил
тоа. Сета своја депресија и беда ја покажува со тоа што по неговата смрт многу се
промени, се повлекува, се изолира од другите, на некој начин се одвојува од светот.
Сето ова е природен тек на настаните и сите сме доживеале нешто слично. Некои се
повеќе, а некои помалку погодени од смртта на најблиските, а сите посакуваме да
нема смрт. Според мене, гневот на Хамлет е оправдан, бидејќи на крајот на
краиштата, каков човек е тој што веднаш по смртта на својот брат ја „облекува“
својата жена, а каква жена е тоа што, по смртта на нејзиниот сопруг, веднаш бара
„утеха“ во друг. Секако дека на Хамлет му било тешко и како млад тешко се
справувал со тоа, особено гледајќи го тоа со свои очи, па целото негово
незадоволство што го изразувал било природен тек.
 
Како што секој суд има чувар, така и овој имаше чувар. И така, за време на една
ноќна должност, духот на покојниот крал им се појавил на Бернард, Марсел и
Хорацио. Тие не размислуваат многу, но сето тоа му го кажуваат на Хамлет, кој
доаѓа со нив на часовникот во текот на следната ноќ. И навистина духот повторно се
појавил и го тргнал Хамлет настрана и му рекол дека тој е духот на покојниот крал и
му објаснил како всушност бил убиен и го замолил да му се одмазди, т.е. да го убие
Клавдиј. Кога духот веќе заминал, Хамлет си се заколнува дека ќе заборави на се
што се случило досега и дека ќе се одмазди на својот татко. Ги замолува
пријателите да не го откриваат ова никому.
 
Тука Хамлет ни го покажува својот силен карактер и решителност , пред се
да го види духот , а потоа и намерата да го постигне она што духот го сака.
Гледајќи го вака, мислиме дека се работи за силна, храбра и нечувствителна
личност која сака само да му се одмазди на својот татко. Хамлет не можел да го
одбие својот татко и дефинитивно сака да му се одмазди, каде повторно ја покажува
својата голема љубов кон него. Спремен е дури и да се преправа дека е луд, само за
да не дознае кралот дека е на нешто, т.е. дека сака да се одмазди на својот татко.
Почнува да се облекува чудно, да кажува некои чудни, па дури и малку бесмислени
работи, само за сите да мислат дека е луд.
 
Овде се покажува неговата огромна желба и решителност да се одмазди на
својот татко , бидејќи не секој би си дозволил непријатност да глуми некаков
лудак и да биде предмет на сите чудни и потсмевни дискусии. Се разбира, во тоа
време одмаздата беше нешто нормално, бидејќи оној што не се одмаздуваше на
својот татко или на некој негов близок се сметаше за слаб. Кога би се нашол во
ваква незавидна ситуација, секако би се решил да се одмаздам, но веројатно не со
овој метод. Хамлет покажа дека е многу паметен и интелигентен млад човек,
бидејќи мислеше на се и сметаше на сè кога смислуваше заговор против својот
вујко.
 
Уште пред да му се случат сите овие несреќи, тој бил заљубен во една девојка,
ќерката на Полониј, убавата Офелија. Својата љубов кон неа и ја покажа на секој
начин. Но, среде своето лудило, тој и праќа некакво писмо. Таа едноставно е
запрепастена и му го покажува писмото на својот татко. Во тоа време имаше
дискусии за лудилото на Хамлет. Имено, сите сакаа да знаат што ја предизвикало.
Откако Полониј го видел писмото, се уверил дека лудилото е токму поради Офелија,
т.е. дека го одбила.
 
Со тоа писмо Хамлет ја покажа својата промисленост , т.е. сакаше да ја
покаже својата лудост во сите сегменти од животот, бидејќи доколку не ја
третираше како „луда“ некои веројатно ќе погодат за што се работи. На овој начин
им го привлекол вниманието Хамлет, каде што ја истакнува својата генијалност. Но,
неговите емоции не го совладаа, т.е. желбата за одмазда преовладуваше над
љубовта кон убавата Офелија. Во целата оваа борба за лудилото мора да го
забележиме и државниот секретар Полониус. Од самиот почеток го притискаше
Хамлет.
 
Според мене, Полониј овде е негативен лик , бидејќи во текот на приказната тој
врши притисок врз кралот и кралицата, застапувајќи ја теоријата дека Хамлет е луд
поради својата ќерка и дека треба да биде испратен на патување. Во сите дела на
Полониј секако има одредена завист, љубомора, па дури може да се каже и мала
омраза кон младиот Хамлет, веројатно поради неговата положба (син на кралицата)
или поради љубовта што ја имал кон Офелија. Мислам дека кога човек ќе се најде
во ваква и слична ситуација, ние како негови пријатели или роднини мора да го
советуваме, т.е. испрати го на вистинскиот пат, едноставно помогни му.
 
Осудувајќи ништо нема да постигнеме, освен омразата што се појавува подоцна.
Исус одамна рекол: Сакајте се еден со друг, како што јас ве сакав вас , но овие
зборови на Исус денес можеме да ги кажеме и никој не обрнува внимание. Сите се
гледаме себеси, а на другите не им обрнуваме внимание.
 
Сите оние кои беа најблиски до Хамлет беа убедени дека Офелија е одговорна за
неговото лудило. Тие се обидуваат да се скријат зад завесата додека Хамлет
разговара со Офелија.

Да се биде или не е прашањето . Хамлет овде ја потврдува својата голема

неодлучност и растргнат од внатрешни конфликти. Од една страна сака да му се
одмазди на својот татко, а од друга страна го попречува неговата неодлучност,
склоност кон размислување и филозофирање. Тој едноставно не знае што да прави.
Тој дури и смртта ја доживува како еден вид спасение, а во исто време се плаши од
смртта, се плаши од она што следува по неа, нешто непознато што неговиот ум не
може да го сфати. Колку повеќе размислува за одмазда, толку е подалеку од тоа да
ја реализира. Преку својот монолог Хамлет ни покажува каква е неговата состојба
„внатре“. Тој е распнат, растргнат и не може без помош. Во вакви ситуации, на секој
маж, вклучувајќи го и Хамлет, му треба помош.
 
Често во животот се наоѓаме во виор, едноставно не знаеме што да правиме, кому
да се обратиме. Тогаш на сите ни треба еден добар совет, една поддршка и тогаш
секој човек мора да ја покаже својата доза на хуманост и помош. Не смееме да им
судиме на луѓето, како што му судеа на Хамлет, неговата судбина не можеше да
влијае, се сврте кон него и не можеше да најде излез, не можеше да го избегне. Ако
тогаш Хамлет најдеше некој да го утеши, којзнае како ќе завршеше целата
приказна.
 
Откако Хамлет ни го приближи својот внатрешен свет со својот монолог, дознаваме
што всушност се случувало во неговата глава во тоа време. Ја запознава Офелија и
навистина вешто успева да глуми луд човек. Офелија едноставно се згрозува од
самата помисла на Хамлет, уште поболно е кога се сеќава на времето кога се било
убаво и кога Хамлет бил нормален маж. Хамлет потоа се нафрли на целиот женски
род, тој верува дека секој нормален маж никогаш нема да се ожени. Убавината ја
смета за нешто зло, а добродетелта ја поистоветува со доброто, а на Офелија и
наредува да оди во манастир за да не раѓа грешници. Оние кои се веќе во брак,
сите до еден ќе живеат; другите ќе останат такви какви што се .
 
Желбата на Хамлет за одмазда овде го достигнува својот врв, тој го навестува
убиството на кралот. И така додека Хамлет се борел со сите неволји што го снашле,
додека тој се преправал, на судот пристигнала група актери. Едноставно го
опуштаат, а додека уживаше на површина исплива неговата генијалност и голема
итрина. Имено, тој не му верувал целосно на духот, мислел дека го тестираат и
решил да направи претстава која ќе биде идентична со описот на убиството на
кралот.
 
Тој вешто испланирал сè и го споделил со својот пријател Хорас. Овој чин секако
покажа дека тој е многу талентиран човек, кој нема да му се одмазди на својот
татко. Сè планирал многу вредно, на што му помогнала неговата неодлучност и
склоност кон размислување. Беше многу трпелив и внимателен за никој да не се
посомнева дека сака да се одмазди. Иако денес кога слушаме: Ти си како Хамлет ,
првото нешто што ни паѓа на ум е дека тоа е всушност навреда, постојано
размислување, филозофирање итн.
 
Но, дефинитивно треба да ги гледаме работите од друга страна и да разбереме дека
кога некој ни го кажува тоа, сме добиле комплимент. Ако барем делумно се
однесувавме како Хамлет, во некои моменти од нашиот живот, тоа можеше да ни
донесе само добро. Понекогаш во животот треба прво да анализирате некои работи,
а потоа да реагирате и да се обидете да дејствувате, во секој случај би донеле
правилни одлуки кои можат да влијаат на нашите животи. Згора на тоа, таквата
неодлучност ќе роди таква генијална идеја, како што ја имаше самиот Хамлет, „игра
во претстава“.
 
Но, кога ќе навлеземе малку подлабоко во делото, овде можеме да го препознаеме
самиот Шекспир. Имено, читајќи ја неговата биографија, можеме да заклучиме дека
тој е многу талентиран и интелигентен човек, па може да се претпостави дека
Шекспир можеби се вовел во делото, т.е. начинот на кој тој би размислувал во оваа
ситуација. Едноставно сум воодушевен од овој потег, бидејќи во неблагодарната
ситуација во која се најде Хамлет, да се дојде до ваква генијална идеја е навистина
голема пофалба.
 
Можеме да кажеме дека во тој момент Минерва многу му помогна на Хамлет
, бидејќи Хамлет покажа голема мудрост и се покажа дека не е толку слаб. Кога сето
тоа убаво го испланирал, Хамлет бил речиси убеден дека сè ќе функционира. Беше
многу нетрпелив и едвај чекаше да се одржи шоуто. Тој им ги дал последните
инструкции на актерите за претставата што повеќе да наликува на убиство.
Претставата се вика „Стапица за глувци“, што е исто така многу добро име, бидејќи
со ова Хамлет секако постави добра стапица во која Клаудиј несвесно паднал. Кога
претставата го достигна својот врв, т.е. Самиот чин на убиство кога се случи, кралот
излезе лут, што беше јасен знак за Хамлет.
 
Хамлет тогаш се уверил дека зборовите на духот се всушност вистинити и веднаш
отишол да ја предупреди мајка си. Хамлет пак покажал одредена мерка трпение, не
сакајќи веднаш да го нападне кралот, туку сакал прво да ја извести мајка си за тоа.
Кралот се разбира разбрал „дека ѓаволот ја прифатил шегата“ и го испратил
Полониј да го прислушува нивниот разговор. Во текот на разговорот Хамлет
помислил дека кралот го прислушува разговорот зад завесата и го убил Полониј
мислејќи дека тој е кралот. Хамлет не се ни жали што го убил Полониј, бидејќи и тој
не го сакал премногу.
 
После тоа се нафрли на мајка си , т.е. се обидува да и објасни како згрешила
што се согласила да биде со Клаудио. Малку е груб со неа, малку ја навредува затоа
што е малку разочаран од мајка му. Секако, ниту еден син не би сакал да се најде
во таква ситуација, а секако не треба вака да се однесува кон мајка си. Но, можам
донекаде да го оправдам однесувањето на Хамлет, бидејќи всушност Гертруда цело
време беше „слепа“ и не гледаше што се случува околу неа.
 
Верувам дека Хамлет не сакаше да направи ништо лошо овде, повеќе и кажуваше
од љубов. По долго време ѝ ги „отвори очите“ и покажа со кого навистина е и дека
Клаудиус не е она што се преправа. Иако ова е само приказна, може да се пренесе и
на денешницата. Многупати сме виделе како децата на разделени родители тешко
се снаоѓаат кога еден од родителите ќе најде нов партнер. Тоа секако е голем удар
за секое дете, иако многу пати „новите“ татковци и мајки се всушност добри луѓе.
 
Во тие моменти родителите не ги разбираат своите деца, што е разбирливо, бидејќи
тие не можат да се справат со тоа, а го гледаме и Хамлет, кој е возрасен човек, а
исто така не можеше да се помири со тој факт. За среќа, се уште не сум доживеал
такво нешто, но факт е дека остави длабоки траги кај секој човек.
 
Веќе претходно, Хамлет знаел дека мора да отпатува во Англија, бидејќи кралот
така одлучил од страв. Заедно со Хамлет, кралот испратил наредба дека Хамлет
мора да биде погубен. Со овој потег на површина исплива кукавичлукот на кралот.
Како возрасен, тој не се осмелил да се соочи со Хамлет, туку сакал тајно да го убие.
Со оваа карактеристика добиваме целосна слика за ликот на кралот Клаудиј.
Дознаваме дека се работи за многу корумпирана, лицемерна, подла и кукавичка
личност која не се грижи за духовните вредности, сè во неговиот живот се врти
околу материјалните работи.
 
За жал, таков човек е подготвен да положи раце врз својот брат, да ја одведе
сопругата во кревет и да го убие сопствениот внук, сето тоа заради тронот. И денес
сме сведоци на секакви злосторства чија примарна цел се само парите и обидот за
освојување на власта. Таквите луѓе како да немаат срце и едноставно газат се пред
себе. Верувам дека парите и славата никогаш не треба да бидат на прво место во
нашите животи. Има многу други работи кои треба да ни значат повеќе во животот,
како што се семејството, татковината, Бог итн. Кога овие три или некои други добри
нешта се привилегија за човекот, дури тогаш работите ќе бидат онакви какви што
ние сакаме и нема да има повеќе страшни несреќи предизвикани од човечката
алчност и ненаситност кон материјалните работи.
 
Но, постои пресврт. Хамлет очигледно се посомневал во нешто и во текот на ноќта
го зел писмото на кое пишувало дека треба да биде погубен и таму го видел своето
име кое го избришал и ги напишал имињата на двајцата што го следеле. И додека
Хамлет се извлекуваше од неволјата во која се нашол, кралот и Лаерт смислувале
план да се ослободат од Хамлет. Решиле Лаертес да го предизвика Хамлет на
мечување дуел, а за да се осигураат дека Хамлет ќе биде убиен, решиле да го
намачкаат врвот на мечот на Лаерт со силен отров и да подготват отровна напивка и
за Хамлет.
 
Заедно со веќе докажаната кукавичлук на Клаудиј, овде Лаертес покажува
исклучителна храброст од една страна затоа што сака да се одмазди за смртта на
својот татко, но од друга страна сака да ја постигне на корумпиран и нечесен начин.
Овде се изразува големината на неговиот дух. Една стара поговорка вели: Хероите
се гледаат во страдањето! , и сигурно тој херој овде не е Лаертес. Тој е уште еден
во низата луѓе кои кралот ги заслепи, маѓепса и му ги потчини, а тие беа како
играчки во неговите раце кои ги извршуваа сите негови каприци. Не можам а да не
погледнам наназад на денешниот т.н „убијци“ религии, првенствено мислам на
исламот. Имено, нивните водачи ги заслепуваат со некои ветувања за друг живот во
кој ќе влезат водејќи света војна, т.е. џихад.
 
Не би сакал да омаловажувам ниту една религија, но мое мислење е дека настана
конфузија во толкувањето, која за жал одзема многу невини животи. Вакви луѓе кои
манипулираат со други луѓе, нивните материјални интереси и самите се обидуваат
да создадат правда, не грижејќи се за многу жртви, што е пример и во „Хамлет“.
 
Но, додека подготвувале заговор за Хамлет, пристигнала веста дека Офелија се
удавила, што многу го растажило Лаертес. Одеднаш, на погребот, Хамлет и Лаерт се
судираат, но сè завршува добро, а Хамлет се повлекува на судот заедно со Хорас.
Овде Хамлет покажа колку се грижи за убавата Офелија и колку е плен од неа. Тој
дури и го нападнал Лаертес од рак бидејќи се сомневал во неговата љубов кон
сестра му. Тука не можеме да го обвиниме Хамлет дека е силеџија бидејќи тоа е
моментална слабост предизвикана од смртта на неговата сакана сопруга. Секако,
сите сме се нашле во оваа или слична ситуација во нашите животи и сме направиле
нешто со што не сме навистина горди. Но, вие учите од сопствените грешки.
 
И додека Хамлет и Хорацио така разговараа, еден слуга влезе во собата и рече дека
кралот и Лаерт се обложиле и дека тој бил предизвикан на борба. Секако, како млад
крал тоа го прифатил со раширени раце, не знаејќи што му се подготвува, со што
покажал дека не е кукавица туку храбар млад човек кој се бори за своите цели.
Може да кажеме и дека е малку наивен, кога ја прифати борбата затоа што сепак
беше облог, а знаеме дека во секој облог има нешто матно.
 
Хамлет ја прифаќа борбата, а пред почетокот требаше само да ги одберат мечовите.
Се разбира, Хамлет е фатен во стапица, бидејќи мечот на Лаерт бил обложен со
смртоносен отров, за кој нема лек. Кралот видел дека Хамлет има мала предност, не
сака ништо да препушти на случајноста и истура отров во пехарот што му го нуди на
Хамлет. Хамлет не сака да пие, а Гертруда го прави тоа наместо него, не знаејќи
дека во него има отров, колабира и умира. Но, наскоро има пресврт, имено мечот на
Лаерт дојде во рацете на Хамлет.
 
Така и двајцата беа отруени од истиот меч, и додека тој умира, Лаерте му откри на
Хамлет за целата оваа поставеност. Хамлет налутено го убива кралот, а на крајот и
самиот умира од отровот со кој бил намачкан мечот. Така таа на најлош можен
начин се справи со ситуацијата на дворот на данскиот крал. Како угарка; во
сопствената стапица праведно ме уби со моето предавство. Ова се последните
зборови на Лаертес кои ни потврдуваат дека некои работи во животот можат да ни
„паднат од глава“.
 
Овде изгледа жали што сакал да ја реши ситуацијата на овој начин. Овде можеме на
најдобар начин да видиме до што може да доведе човечката алчност и потрагата по
материјално богатство. За жал, како што секогаш се случува во сите овие заговори,
невини луѓе мора да ги загубат животите, што е случај и денес. Животот ги губат
луѓето кои имале некакви идеали, некои свои цели, кои сакале да живеат според
некои правила.
 
Совршено е прикажана и желбата за одмазда на Хамлет, која, можеме да кажеме, е
главната причина за се што се случи овде. Многупати нè советувале да не копаме во
минатото, бидејќи можеме да најдеме некои факти кои можат да ни го загорчат
животот, дури и да го уништат, а во овој случај да доведат до човечки жртви. Не се
живее од минатото, тоа е факт. Дефинитивно треба да се грижите за својата иднина,
за вашето подобро утре и да го направите овој тежок и тежок живот поубав и
попријатен за живеење.
_________________________________
 
Седумте смртни гревови во трагедијата Хамлет
 
Во помала или поголема мера, целиот христијански свет се потпира на библиската
догма, која покрај десетте Божји заповеди почива и на седумте смртни гревови. Таа
догма била особено силна во средниот век и оставила голема трага во
хуманистичкиот период, токму затоа што против неа се борат хуманизмот и
ренесансата, па затоа и постојано се повикуваат на неа.
 
Без разлика дали ја пародираат христијанската религија (Рабел) или хуманистички
го ставаат човекот во преден план, во делата на ренесансните автори постои борба
на хероите со она што директно или индиректно им се наметнува како зло или грев.
Црковната или христијанската догма може да се најде и во делата на најистакнатиот
хуманистички писател Шекспир. Речиси сите херои во неговата трагедија Хамлет се
претставници на еден или повеќе смртни гревови во исто време. Многу ликови во
Хамлет се оптоварени со гревот на страста. Клаудиус и Гертруда секако се
најзабележливи во таа смисла. Конвенционално неприфатливо, Клаудиус се ожени
со сопругата на неговиот покоен брат за чија смрт е одговорен. Што значи дека и
Клавдиј е извалкан од гревот на алчноста, но ознаката на Каин е неговата
највпечатлива карактеристика. Меѓутоа, проблематичниот однос на Хамлет со мајка
му, горчината што избувнува од него, бидејќи таа го дели креветот со Клавдиј (се
чини дека тоа влијае повеќе на него отколку на смртта на татко му), ни дава
впечаток дека Хамлет се чувствува изневерен и дека страста што ја чувствува зашто
неговата мајка се крие зад чувството на чест и одговорност кон духот на таткото кој
бара одмазда.
 
Ако ја прифатиме претпоставката дека Хамлет е жртва на Едиповиот комплекс,
тогаш не можеме да го исклучиме од кругот на оние чиј грев е страста. Иако тажен и
лут поради смртта на татко му и повторното венчавање на мајка му, Хамлет не ја
напушта помислата дека тронот е негов и дека му е одземен со измама. Освен
најбаналната манифестација на алчност, но и лицемерие, данскиот крал е најлаком
во преземањето емоции. Зема се, си поигрува со чувствата, емотивно ја уништува
Офелија, мајка му и пријателите и никому ништо не дава, постојано скриен зад
маската на неодлучност, тага или лудило. Тоа е специфичен тип на алчност
(емоционална алчност), но алчноста како таква е смртен грев.
 
Хамлет, по потреба, многу свесен за своите потреби и постапки, вешто глуми зрел
син, неодлучен филозоф, човек со збунета совест или решителен убиец. Но
лицемерието не е единствената особина на Хамлет. Убиецот на Клаудиј наводно
тагува по својот брат, не можеме со сигурност да ги знаеме неговите мотиви за брак
со Гертруда (можеби таа била само пат до тронот), а тој секако не му ги покажува
на Хамлет неговите вистински намери кон него.
 
Типичен пример за лицемерие, вистинскиот Тартуф во Хамлет, е Полониј. Лицемер
од најприземниот вид, за кого синот е дете, а ќерката средство, полтрон скриен зад
завесата, можеби не е најопасен, но е најиритантен кога е во прашање гревот на
лицемерието. Генерално, хероите на Шекспир ги преувеличуваат манифестациите
на нивните опсесии. Отфрлената Офелија (отфрлена од сите мажи за кои се грижи -
татко, брат, Хамлет) одлучува на најтешкиот чекор, апсолутно непростлив според
христијанската догма, самоубиството.
 
Отсутниот Лаерт, кој не направил ништо за својата сестра или татко додека биле
живи, станува жртва на неговиот непромислен гнев чие единствено оправдување
(ако го има) е во одбраната на витешката чест. Хамлет претерува во
омаловажувањето на другите луѓе, но повеќе од сите херои претерува во
мрзеливоста. Карактеристиката што најмногу му се приговара на Хамлет, а која е
најзабележлива на прв поглед, е токму неговата неподготвеност да преземе каква
било акција.
 
Ако ја погледнеме оваа трагедија низ очите на христијанската догматика, нема да
можеме да најдеме во неа јунак кој не го носи товарот на барем еден од смртните
гревови. Како да се движиме низ шума од лесни прељубници, лицемерни кукавици,
безмилосни убијци и оние кои немаа храброст да живеат. Очигледно, сите тие се
различни и имаат различни мотиви кои ги поттикнуваат, но тоа не е така. Што и да
направил, кажал или мислел, секој од нив мисли дека е најдобар и го заслужува
најдоброто. За некого тоа е престол, за друг е безусловна љубов без сомнежи, а за
некого тоа е признание и чест. Заклучокот е дека еден од главните двигатели на
сите овие ликови е самољубието.
 
Гревот што ги раѓа сите други - суетата. Се манифестира на различни начини, носи
маски на различни пориви, раѓа страшни и, може да се каже, сосема различни
последици, но крајната за сите е иста - смртта. Невозможно е да биде поинаку,
бидејќи таа е најопасна, мајка на сите гревови и целосно човечка, неразделна од
човекот.
_________________________________
 
Вилијам Шекспир е роден во Стратфорд на Авон, каде што имал

семејство, отишол во Лондон, станал актер и писател, се вратил во Стратфорд, го

напишал тестаментот и умрел. Иако оставил речиси милион зборови во текстот, на
рака имаме напишани само 14 зборови - неговото име, потпишано шест пати, а на
тестаментот зборовите „од мене“.
 
Не е зачувана ниту една белешка, писмо или страница. Немаме опис на неговиот
лик снимен за време на неговиот живот. Не сме ни сигурни како се пишува неговото
име, но се чини дека ниту тој не знаел бидејќи неговото име никогаш не се пишува
на ист начин двапати во преживеаните потписи. Напишано од Вилијам Шексп,
Вилијам Шексп, В.М. Шексп, Вилијам Шекспер, Вилм Шекспер и Вилијам Шекспир.
Интересно, единствениот начин на пишување што тој не го користел е оној што го
користи целиот свет денес - Вилијам Шекспир.
 
Секоја биографија на Шекспир е пет проценти факт и 95 проценти претпоставка.
Сите, освен онаа напишана од Бил Брајсон, американски новинар и писател на
хумористични книги и патописи, кој на хрватската публика и е најпознат по „Кратка
историја на речиси сè“. Минатата година, вечно љубопитниот Брајсон напиша
кратка биографија за Шекспир, брошура од 200 страници во која се занимава
исклучиво со факти од животот на најпознатиот светски драматург. А ги нема многу,
поради што книгата, која на хрватски јазик ја објави Планетопија од Загреб, е толку
кратка.
 
Што се однесува до Шекспир, вели Брајсон, не знаеме дали некогаш ја напуштил
Англија. Не знаеме со кого се дружел и како се забавувал. Неговата сексуалност е
нерешлива мистерија. Немаме податоци за тоа каде се наоѓа осум клучни години,
кога ги остави сопругата и трите мали деца во Стратфорд и стана, со речиси
невозможна брзина, успешен драматург во Лондон. До моментот кога првпат бил
спомнат во печатена форма како драматург, во 1592 година, веќе поминал повеќе
од половина од неговиот живот. Во сè друго, тој е, како што забележува Брајсон,
еден вид литературен еквивалент на електрон - засекогаш таму, и засекогаш
исчезнат.
 
За среќа, знаеме дека Вилијам Шекспир е роден во 1564 година, а починал во
1616 година. Вистинско чудо е што ја преживеал првата година од животот,
бидејќи во тоа време во Стратфорд на Авон, новороденчиња масовно
умирале од чума. Не го знаеме точниот датум на раѓање, но со оглед на тоа што во
парохиските матични книги е запишано дека е крстен на 26 април, се претпоставува
дека е роден на 23 април. Но, бидејќи Шекспир е роден според стариот јулијански
календар, би било правилно да го прослави неговиот роденден на 3 мај.
 
Првата средба со името на Шекспир е забележана во 1552 година. Неговиот татко
Џон бил казнет со еден шилинг (двадневна плата) затоа што чувал ѓубриво на
улицата Хенли во Стратфорд. Отец Џон е роден околу 1530 година и дошол во
Стратфорд како млад човек и станал ракавец, почитуван експерт за обработка на
бела или мека кожа. Тој бил толку почитуван што во 1556 година бил избран за
општински дегустатор на пиво. Две години подоцна станал полицаец, а бил и
општински претставник, благајник и градски советник, а во 1568 година бил
поставен на највисоката избрана функција во градот, титулата висок извршител,
еден вид градоначалник.
 
Кога Вилијам имаше 20 години, тој се повлече од јавните работи, можеби затоа што
се занимаваше со градинарство. Мајката на Шекспир Мери Арден била од
фармерско семејство и на Џон му родила осум деца - четири ќерки, од кои само
една доживеала полнолетство и четири сина, сите полнолетни, но само Вил се
оженил. Иако многу експерти со децении го оспоруваа неговото образование, па
дури и неговиот идентитет, верувајќи дека момче од земјата не можело да пишува
толку добри драми, постојат индиции дека младиот Вил сепак бил солидно
образован во локалното средно училиште, Кралското ново училиште. Таму се
изучуваше многу латински: еден од главните текстови ги научи студентите да кажат
„благодарам за вашето писмо“ на латински на 150 различни начини.
 
Преку ваквите вежби Шекспир успеал да ги научи сите реторички средства. Своето
формално образование го завршил на 15-годишна возраст, но што работел до 1582
година е непознато, но тогаш службеник во Ворчестер забележал дека Вил поднел
барање за лиценца да се ожени со Ен Хатавеј и платил 40 фунти, што би било околу
200 фунти денес. илјади куни. Поради некоја причина, Шекспир многу брзаше да се
ожени со Ана, која беше осум години постара од него.
 
За неговата сопруга не знаеме речиси ништо, освен дека била од добро ситуирано
семејство, едно од седумте деца, дека починала на 67-годишна возраст и дека
сопругот во тестамент и го оставил својот „кревет од втора класа“. . Таа и Вилијам
имаа три деца: Сузан која е родена во 1583 година и близнаците Џудит и Хамнет
кои се родени во 1585 година.
 
А како Вил станал лондонски драматург од сиромашен 21-годишен млад човек со
три деца е вистинска тајна. Соочени со богатството на текстот и сиромаштијата на
контекстот, научниците, вели Брајсон, опсесивно се фокусирале на она што можат
да го знаат. Го броеле секој збор што го напишал, ја забележувале секоја точка и
запирка. Така, делата на Шекспир содржат 138.198 запирки, 26.794 две точки и
15.785 прашалници. Неговите ликови зборуваат за љубов 2269 пати, а за омраза
само 193 пати. Вкупно ни остави 8.884.647 зборови.
 
Документацијата за Шекспир, продолжува Брајсон, веројатно ни се чини оскудна
само затоа што сме толку заинтересирани за него, затоа што знаеме повеќе за него
отколку за кој било друг драмски писател од таа ера. И што е најважно, ги имаме
речиси сите негови драми, од кои 36 38, кои останаа зачувани благодарение на
Хенри Кондел и Џон Хемингес кои составија повеќе или помалку комплетно издание
на неговите дела по неговата смрт - Првото фолио. Се верува дека од нив се
отпечатени околу 1000, а до денес се зачувани 228. Копија која чинела една фунта
во 1623 година денес е еден од најскапите ракописи во светот. Деновиве еден
штотуку беше продаден во аукциската куќа Кристи за 4,4 милиони куни.
 
Се претпоставува дека Вил пристигнал во Лондон кон крајот на 80-тите години на
16 век. Првото недвосмислено спомнување на неговото име како драматург се најде
во белешката на памфлетот. Во белешката него; Роберт Грин безмилосно го
озборува и го нарекува вообразен скоројевиќ кој мисли дека е „единствениот
шејкер (Shake - сцена) во земјата“. Речиси сите се согласуваат дека кариерата на
Шекспир како драматург започна околу 1590 година, но има многу помалку
согласност за тоа со кои драми тој започнал.
 
Дискусијата ќе беше многу подолга доколку книгата на Френсис Мерез не беше
објавена во 1598 година, во која тој вели дека Шекспир за Англичаните е за
комедија и трагедија исто како што се Плаут и Сенека за Латините. Тој ги наведува
драмите Благородниците од Верона, Заблуда, Љубовниот труд залудно, Трудот на
љубовта победи, Сон на летната ноќ, Венецијанскиот трговец, Ричард II, Ричард III,
Хенри IV, Кралот Јован, Тит Андроник и Ромео и Јулија.
 
Шекспир не бегаше од бесрамни кражби, иако треба да биде фер да се каже дека
тоа го правеле и другите драматурзи од неговата ера. На неговиот „Хамлет“ му
претходеше претходен Хамлет, чиј автор е непознат. Тој ги украл и Ромео и Јулија
од Артур Брук, кој ја напишал песната во 1562 година, а вториот ја украл од
Италијанец по име Матео Бандело. „Како што сакаш“ е позајмена од Томас Лоџ. Тој
ги зеде „Јулиј Цезар“ и „Антониј и Клеопатра“ со мали измени од преводот на
Плутарх од Сер Томас Норт. Изгледа дека единствените работи што не ги позајмил,
преработил или украл се „Сон на летната ноќ“, „Залудна љубовна работа“ и „Бура“.
 
Неговите современици го пофалија за брзината со која пишува и чистотата на
текстот, но не е точно дека не погрешил. Редовно бил виновен за анатопизми,
недоразбирање на географијата, па затоа во „Притомувањето на итрината“ го
сместува пловичарот во Бергамо, град без излез на море, додека во „Бура“ и „Двајца
благородници од Верона“ сетот Просперо и Валентин. отплови од Милано, односно
од Верона, иако двата града беа на два дена патување од морето. Старите Египќани
овде играат билијард, а во Рим на Цезар часовникот отчукува 1400 години пред да
се слушне првиот механички отчук таму.
 
Во август 1596 година, синот на Вил, Хамнет, умира. Она што ги збунува научниците
на Шекспир е тоа што тој ги напишал своите највесели дела за три или четири
години по неговата страшна загуба. Како и да е, периодот од 1596 до 1603 година
биле негови години на слава и богатство. Девет месеци по смртта на неговиот син,
тој купи луксузна куќа во Стратфорд, обезбеди грб за своето семејство и доби право
да се нарекува себеси и татко му господа. Колку заработил е тешко да се каже;
Различни проценки велат дека неговата заработка во цутот можела да биде помеѓу
200 и 700 фунти (збирот од 30 фунти во тоа време е еквивалент на денешните
15.000 фунти или 150 илјади куни).
 
Во 1609 година, издание на сонетите на Шекспир се појави на продажба по цена од
пет пени. Некои критичари сметаат дека тие се самиот врв на неговата работа, но
она што ги прави особено интересни е тоа што личноста што ја фалат не е жена,
туку маж. Од вкупно 154 сонети, оние од број еден до број 126 се обраќаат на
„убавиот млад човек“, а сонетите од бројот 127 до 154 се обраќаат на „црната
дама“, која му била неверна со обожавателското момче од првиот дел. . Има и темна
фигура позната како поет - ривал. Непотребно е да се каже дека никој до денес не
открил кои се тие.
 
1616 година се покажа фатална за Вилијам на повеќе начини. Прво, во април,
неговата ќерка Џудит се омажи за локалниот винар Томас Квини. Таа имаше 31
година и очигледно ја фати последната шанса. Не е особено добар затоа што после
еден месец Квини платил казна за незаконски блуд со извесна Маргарет Вилер.
Работите да бидат уште полоши, госпоѓица Вилер умрела при раѓањето на своето
дете. По неа, на 17 април починал и шурата на Вил, а шест дена подоцна од
непозната причина починал и самиот Вилијам Шекспир. Во тестамент на три листови
пергамент, Вил оставил 350 фунти во готовина, четири куќи и значителна количина
земја.
 
Најпознатата реченица во овој документ се појавува на третата страница, каде што
меѓу редовите на оригиналниот текст е вметната нова: „На жена ми и го давам мојот
кревет од втора класа со мебел (со постелнина, оп. а.)“. . Научниците од Шекспир
долго време се расправаат за тоа што би можело да значи оваа реченица и каков
однос имале сопружниците бидејќи Ана никаде на друго место во тестаментот не е
спомната. Креветите и постелнината беа вредни предмети во тоа време и честопати
беа оставени во тестаменти.
 
Но, што значи кревет од втора класа? Дека не ја сакал, дека му паѓала на нерви за
да не може да стигне до прва класа? Понекогаш се тврди дека креветот од втора
класа бил брачен кревет, додека првиот бил резервиран за важни гости. Но,
податоците не го потврдуваат тоа и се чини дека креветот од втора класа сепак бил
понижувачко наследство.
 
Сопругата на Шекспир починала во август 1623 година, неговата ќерка Сузана
починала во 1649 година, а Џудит во 1662 година. Шекспировата внука Елизабета
живеела до 1670 година. Таа се омажила двапати, но и таа немала деца, па
семејството Шекспир изумрело со неа.