‫شًرای عالی اطالعرساوی‬

‫راَىمای استفادٌ از فًوت ایران وستعلیق‬

‫اردیبُشت ‪1931‬‬
 ‫مقدمٍ‬

‫فًَز ایراى ًعشؼلیك ‪ً 2‬عخِ ارسمب یبفشِ ایراى ًعشؼلیك ‪ 1‬اظز وِ ثرای وبرثردیسر وردى ٍ افسایػ لبثلیزّبی آى اهىبى ایجبد‬
‫وؽیذگی در آى فراّن ؼذُ‪ ٍ ،‬ثرخی اؼىبالر ػذم اًغجبق ثب یًَیوذ در آى ثرعرف ؼذُ ٍ ّوچٌیي اصالح حرٍف در آى‬
‫صَرر گرفشِ اظز‪.‬‬

‫وؽیذگی در رظن الخظ فبرظی دارای لَاػذ خبصی اظز وِ هشبظفبًِ در ٍیرایؽگرّب ایي لبػذُّب رػبیز ًؽذُاًذ‪.‬‬
‫وؽیذگیای وِ ثرًبهِّبی فؼلی ثر رٍی هشيّب اػوبل هیوٌٌذ (هبًٌذ وؽیذگی خَدوبر در ‪ )InDesign ٍ Word‬اغلت‬
‫ًبدرظز ٍ ًبزیجب ّعشٌذ ٍ الزم اظز سرسیجی اًذیؽیذ وِ ایي وبظشی ثرعرف گردد‪.‬‬

‫در فًَز ایراى ًعشؼلیك ظؼی ؼذُ لَاػذ وؽیذگی درظز رػبیز گردد ٍ سب حذ اهىبى از وؽیذگیّبی ًبدرظز ولوبر‬
‫جلَگیری ؼَد‪ .‬الجشِ الزم ثِ رور اظز وِ در ظبخز فًَز ّبی رایبًِ ای ثعیبری از لَاػذی وِ در ظبخز فًَز ثىبر ثردُ‬
‫ؼذُ ثرای اٍلیي ثبر اجرا ؼذُ اظز ٍ اصَال لَاػذ ٍ ظبخشبر از دیػ سؼریف ؼذُای در فًَز یًَیوذ ٍجَد ًذاؼشِ سب ثر‬
‫اظبض آى ػول ؼَد وِ ثذاى اؼبرُ خَاّذ ؼذ‪.‬‬

‫ّوِ ظؼی دظزاًذروبراى درٍشُ ایي ثَدُ اظز وِ ٍیرایػ دٍم فًَز ًعشؼلیك سوبهی لَاػذ وؽیذگی را در فًَز ًعشؼلیك‬
‫اجرا ًوبیذ ّرچٌذ ثب سَجِ ثِ گعشردگی ٍ سٌَع در ایي لَاػذ لغؼب وبهلسر وردى آى در آیٌذُ الزم اظز‪.‬‬

‫جْز اظشفبدُ هغلَة از ایي فًَز ثِ ایي ًىبر سَجِ فرهبییذ‪:‬‬

‫‪ -‬ثب اصَل ٍ لَاػذ وؽیذگی خظ ًعشؼلیك آؼٌب ؼذُ ٍ ثر اظبض آى ػول ًوبییذ‪.‬‬

‫‪ّ -‬وِ ادیشَرّب لبثلیز اظشفبدُ از فًَز ایراى ًعشؼلیك را ًذارًذ ٍ یب سٌظیوبر خبصی ًیبز دارًذ سب اهىبى اظشفبدُ از ایي‬
‫فًَز را داؼشِ ثبؼٌذ‪ .‬ثِ سَضیحبسی وِ در اداهِ خَاّذ آهذ سَجِ ًوبییذ‪.‬‬
 ‫‪ -‬لبثلیز ّب ٍ هحذٍدیزّبی فًَز ًعشؼلیك را ثؽٌبظیذ ٍ ثر اظبض آى ػول ًوبییذ‪.‬‬

‫‪ -‬از آخریي ًگبرغ فًَز ‪ IranNastaliq‬وِ ثر رٍی ظبیز ؼَرایػبلی اعالعرظبًی هیثبؼذ اظشفبدُ ًوبییذ ٍ ثِ‬
‫ایي هَضَع دلز ًوبییذ وِ اهىبى دارد هشي ؼوب ثب ثرٍزرظبًی فًَز جبثجب ؼَد (چَى ؼىل وبراوشرّب ٍ فضبی‬
‫ثیي حرٍف فًَز سغییر هیوٌذ) دط در صَرسی وِ ثخَاّیذ هشٌی را ثر رٍی دٍ وبهذیَسر هشفبٍر اظشفبدُ ًوبییذ‬
‫الزم اظز اثٌذا از ایي هَضَع وِ درّر دٍ ظیعشن از یه ٍیرایػ فًَز اظشفبدُ هیؼَد هغوئي ؼَیذ‪.‬‬

‫وکتٍ مُم‪ :‬در صَرسی وِ جْز گرفشي خرٍجی چبدی هشٌی را ثِ لیشَگرافی هی فرظشیذ ثبیذ دلز ًوبییذ وِ حشوب از یه‬
‫ٍیرایػ ٍاح ذ فًَز اظشفبدُ ًوبییذ ٍ یب ایٌىِ هشي را ثِ صَرر دی‪.‬دی‪.‬اف ثِ لیشَگرافی سحَیل دّیذ سب هغوئي ثبؼیذ ّیچ‬
‫سغییری ًویوٌذ‪.‬‬
 ‫‪1‬‬
‫کشیدگی در وستعلیق‬

‫اوًاع کشیدگی‬

‫وؽیذگی ّب ثِ چْبر دظشِ ولی‪ :‬کشیدٌَای حقیقی‪ ،‬کشیدٌَای مجازی‪ ،‬کشیدٌَای مىفرد‪ ،‬کشیدٌَای‬
‫متصل سمعین ؼذُاًذ وِ ؼرح آى در ریل آهذُ اظز‪.‬‬

‫کشیدٌ َای حقیقی‪ :‬حرٍفی ّعشٌذ وِ ثِ سٌْبیی ٍ ّن در اسصبل ثِ حرٍف دیگر وؽیذُ ًَؼشِ هیؼًَذ ایي حرٍف‬
‫ػجبرسٌذ از‪:‬‬

‫بــ پــ تــ ثـــ سـ سـ فکـــ گـــ یـ‬

‫ایي وؽیذُّب هیسَاًٌذ هٌفرد یب هشصل ثبؼٌذ‪:‬‬

‫هل‬ ‫ـسیـسح‬
‫نایـ ســ ــــکر بتــــ‬
‫حرٍف «ة»‪« ،‬ح»‪« ،‬ر»‪« ،‬ص» ٌّگبهی وؽیذُ حمیمی هحعَة هیؼَد وِ یب ثِ صَرر هٌفرد ًَؼشِ ؼًَذ‪ ،‬یب حرٍف آخر‬
‫ولوِ ثبؼٌذ هبًٌذ‪:‬‬

‫لبـــ تــــ ستــــ‬

‫حرٍف«ة‪ ،‬ح‪ ،‬ر‪ ،‬ص‪ ،‬ى‪ ،‬ی»چٌبًچِ در ٍظظ ولوِ لرار گیرًذ‪ ،‬وؽیذُ هجبزی هحعَة هی گردد‪:‬‬

‫ایي هغبلت ثرگرفشِ از "وشبة وؽیذُ" ًَؼشِ اظشبد اهیر فلعفی اظز‪.‬‬
‫‪1‬‬
 ‫حـــی‬ ‫مــت‬ ‫ی‬ ‫بــی بــب‬
‫م‬ ‫اع ر‬ ‫ن‬ ‫نا‬
‫حرف «ف» ثِ صَرر هٌفرد ٍ یب در اًشْبی ولوِ وؽیذُ حمیمی اظز‪:‬‬

‫دفــــ حیفــــ زلفـــ‬

‫ٍ در اٍل ٍ ٍظظ ولوِ وؽیذُ هجبزی هحعَة هیگردد‪:‬‬

‫ت‬ ‫خــف‬
‫ی‬ ‫غاـفل‬ ‫ــفریاد‬
‫حرٍف «ن ٍ ي» در اٍل ٍ ٍظظ ولوِ وؽیذُ ًویؼًَذ ایي حرٍف ّن در اًشْبی ولوِ ٍ ّن ثِ صَرر هٌفرد‪ ،‬وؽیذٓ‬
‫حمیمی ّعشٌذ‪:‬‬

‫کشیدگی انردست‪ :‬هـکر‬

‫ج‬ ‫ک‬ ‫کش گ صحی‬

‫ید ی ح‪ :‬ردکــــ لکـــ نگـــ ارگــــ‬
‫حرف «ی» ثرگرداى‪ّ ،‬ن ثِ سٌْبیی ٍ ّن در اسصبل ثِ حرٍف دیگر وؽیذُ حمیمی هحعَة هیؼَد‪:‬‬

‫یم‬‫ـفیکـم‬
‫ـعی‬
‫حرٍفی وِ خَد ثِ سٌْبیی وؽیذُ ًویؼًَذ ٍلی ثرای زیجب ؼذى ولوِ ٍ یب ثٌب ثِ ضرٍرر وؽیذُ هی ؼًَذ‪.‬‬

‫ایي حرٍف ػجبرسٌذ از‪«:‬ع‪ ،‬چ‪ ،‬ح‪ ،‬خ‪ ،‬ؾ‪ ،‬ض‪ ،‬ط‪ ،‬ػ‪ ،‬ع‪ ،‬ؽ‪ ،‬ق‪ ،‬م‪ »ُ ،‬جسء دظشِ وؽیذُّبی هجبزی هحعَة هیؼًَذ‪:‬‬

‫فـط‬ ‫مــح‬ ‫ســخ‬ ‫مـج‬

‫ر مـظاره‬ ‫فـضا‬ ‫یط ــصبر‬ ‫ا‬ ‫ــچرا‬ ‫مر‬

‫معـب‬
‫ساـغر‬ ‫ر‬
 ‫بهــت‬ ‫ــه‬ ‫مـقی تـم‬
‫ر‬ ‫ر‬ ‫ام‬ ‫ن‬

‫محديدیتَای کشیدگی‬

‫کشیدگی َای متريک‪:‬‬

‫وؽیذُ ّبی هشصل ثِ «ٍ» ٍ لبف آخر هؼوَلسریي وؽیذُ ّبی هشرٍن ّعشٌذ‪:‬‬

‫شفا‬ ‫قـشع(کلمو خاص است و کشیده میشود) شود‬

‫ٍ ثؼضی از وؽیذُّبی هشصل ثِ آخر ًیس هشرٍن ؼذُاًذ‪:‬‬

‫انـخن‬ ‫آـهن‬ ‫ـفن‬ ‫وـطن‬

‫کشیدٌ َای وادرست‪:‬‬

‫‪ .1‬حرٍف «ن» ٍ «ي» ٍ «ل» در ّیچ ولوِای وؽیذُ ًویؼًَذ‪:‬‬

‫کـلید‬ ‫نـگین‬ ‫کشیدگی انردست‪ :‬یـکتا‬

‫‪ .2‬حرٍف «ة»‪« ،‬ح»‪« ،‬ر»‪« ،‬ص»‪« ،‬م»‪« ،‬ى»‪« ،‬ی» در اٍل وؽیذُ ًویؼًَذ‪:‬‬

‫مـی‬
‫نررمـید‬ ‫ـبال رـما‬ ‫ـبا رـت‬
‫‪ٌّ .3‬گبهی وِ ایي حرٍف در آخر ولوِ لرار گیرد ًجبیذ ّیچ وؽیذگی لجل از آًْب ٍجَد داؼشِ ثبؼذ‪ :‬ة‪ ،‬ح‪ ،‬ر‪،‬‬
‫ص‪،‬ع‪ ،‬چ‪ ،‬خ‪ ،‬ؾ‪ ،‬ض‪ ،‬ط‪ ،‬ػ‪ ،‬ف‪ ،‬ن‪ ،‬ي‪،‬ی‬
 ‫ض‬ ‫ی‬‫ف‬‫سخ‬
‫طاــشکـسی‬‫ـخ‬ ‫شبــ‬
‫‪ .4‬وؽیذُ هشصل ثِ ٍاٍ ٍ یب لبف آخر وِ یب هشرٍن ٍ یب ًبدرظز ّعشٌذ‪:‬‬

‫حقن‬
‫ـطق‬ ‫ـمو‬ ‫ـفو‬ ‫ـجو ـصو‬
‫‪ٌّ .5‬گبهی وِ حرٍف‪« :‬ع»‪« ،‬ؽ»‪« ،‬ط»‪« ،‬ف» ٍ «ق» در ٍظظ ولوِ لرار گیرد در صَرسی هیسَاى لجل از آًْب وؽیذگی‬
‫لرارداد وِ حروز ثؼذی ثِ عرف دبییي ثبؼٌذ هبًٌذ‪ :‬ظفر‪ ،‬ؼؼر‪ٍ ،‬لی چٌبًچِ حرف ثؼذ از (ع‪،‬ؽ‪،‬ف‪،‬ق) ثِ عرف ثبال‬
‫هبیل ثبؼذ(هظل‪ :‬لفب‪ ،‬فمذاى)‪ ،‬حرف لجل آًْب را ًویسَاى وؽیذ‬

‫کشیدگی انردست‪ :‬ـقفاـفقدـشعار‬

‫کش گ صحی قـف فـق نشـع ـسف ـشع تـی‬

‫غ‬ ‫ر‬ ‫ر‬ ‫ار‬ ‫دا‬ ‫ید ی ح‪ :‬ا‬
‫‪ .6‬حرف «ی» در اسصبل ثِ «ى» آخر وؽیذُ ًوی ؼَد‬

‫کش گ س کـی همـی‬

‫ن‬ ‫ید ی انرد ت‪ :‬ن‬

‫‪ .7‬دٍ حرف چعجیذُ ثِ ّن ًوی سَاًٌذ وؽیذُ ؼًَذ هگر ایٌىِ ثیي آى ّب یه حرف دیگر لرار گیرد‪ .‬در آى صَرر‬
‫ًیس ثْشر اظز ّر دٍ حرف وؽیذٓ وبهل ًجبؼٌذ‪.‬‬

‫ـشکیده‬ ‫استــ ـشش‬

 ‫از چٍ يیرایشگری می تًان استفادٌ ومًد ي چٍ تىظیماتی را باید رعایت کرد‬

‫سوبهی ثرًبهِّبیی وِ از اظشبًذارد یًَیوذ دؽشیجبًی هیوٌٌذ ٍ هؽخصب در آى هیسَاى فبرظی سبیخ ورد هیسَاًٌذ از فًَز‬
‫ایراى ًعشؼلیك اظشفبدُ ًوبیٌذ اهب یىی از ٍیصگیّبی فًَز ًعشؼلیك ایي اظز وِ ارسفبع لرارگیری حرٍف از خظ هجٌب (خظ‬
‫ورظی) طبثز ًیعز ٍ ایي هَرد (اصالحب ‪ )Contextual Alternate‬یىی از لبثلیزّبی فًَز یًَیوذ اظز وِ ثبػض‬
‫ایي ًَع ػولىرد هیؼَد ٍ ثؼضی از ٍیرایؽگرّب از ایي ٍیصگی دؽشیجبًی ًویوٌٌذ ٍ هشي ًوبیػ دادُ ؼذُ ثب ایي فًَز را ثر‬
‫رٍی خظ ورظی هیًؽبًٌذ وِ در ًشیجِ ًوبیػ ًبدرظشی از هشي خَاّذ داد‪.‬‬

‫فًَز ایراى ًعشؼلیك در ثرًبهِّبیی هبًٌذ ‪ٍ Notepad ٍ Word‬یٌذٍز (ثِ عَر دیػ فرض) ثذرظشی ًوبیػ دادُ هیؼَد‪.‬‬
‫در ثرًبهِّبی‪ً Adobe‬عخِ ‪ ME‬ؼوب ثبیذ در لعوز ‪ OpenType‬گسیٌِ ‪ Contextual Alternate‬را فؼبل‬
‫ًوبییذ‪.‬‬

‫در ثرًبهِ ‪ CorelDraw‬از فًَز ایراى ًعشؼلیك ًویسَاًیذ اظشفبدُ وٌیذ زیرا ایي ثرًبهِ سب ٍیرایػ ‪ X5‬از ایي لبثلیز‬
‫یًَیوذ وِ حرٍف غیر ّن ظغح را ثىبر گیرد ًویسَاًذ اظشفبدُ ًوبیذ‪.‬‬

‫ایه وکات را در وظر داشتٍ باشید‪:‬‬

‫‪ -‬ثِ ‪ Justify‬دبراگراف دلز وٌیذ ٍ در اظشفبدُ از اهىبًبسی وِ دبراگرافّب را وؽیذُسر از حذ هؼوَل هیوٌٌذ‬
‫اظشفبدُ ًىٌیذ ثلىِ دبراگراف را ثب ‪ space‬ثىؽیذ سب ًوبیػ فًَز ًعشؼلیك درظز ثبؼذ‪.‬‬

‫‪ -‬ؼوب هیسَاًیذ در ثرًبهِای هبًٌذ ‪ Illustrator‬ثب ًعشؼلیك سبیخ وٌیذ ٍ آى را ثِ ‪ CorelDraw‬هٌشمل ًوبییذ‪.‬‬

‫‪ -‬در ٍیرایؽگرّبی هخشلف گبّی فًَز ًعشؼلیك هشفبٍر ًوبیػ دادُ هیؼَد‪ .‬الزم اظز ثذاًیذ وِ ٍیرایؽگر هجٌب‬
‫‪ٍ Notepad‬یٌذٍز اظز ٍ در صَرسی وِ ثخَاّیذ ؼىل درظز سرویجبر ًعشؼلیك را ثجیٌیذ در ایي ثرًبهِ سبیخ‬
‫وٌیذ‪.‬‬
 ‫قابلیتَای فًوت وستعلیق‬

‫چگًوٍ یک حرف را بکشیم‪ :‬ثرای وؽیذى ّر حرف ؼوب هیسَاًیذ ثؼذ از حرف‪ ،‬ولیذ وؽیذگی را ثسًیذ دیػ فرض آى‬
‫در ٍیٌذٍز فبرظی ‪ SHIFT + J‬اظز‪ .‬ثرای کشیدن حريف تىُا (هبًٌذ ة) سٌْب الزم اظز لجل از حرف‪ ،‬ولیذ‬
‫وؽیذگی را ثسًیذ سب ػول وؽیذگی صَرر گیرد‪.‬‬

‫وکتٍ‪ :‬زدى چٌذ ثبر وؽیذگی عَلّبی هشفبٍسی از حرٍف را خَاّذ داؼز وِ در اصالح ًعشؼلیك ثِ ‪ً 3‬مغِ ٍ ‪ً 4‬مغِ ٍ ‪5‬‬
‫ًمغِ ٍ ‪ً 7‬مغِ هؼرٍف اظز (هٌظَر عَل حرف ثر اظبض ًمغِ اظز) زدى ثیػ از چْبر ثبر وؽیذگی ًوبیػ ًبدرظشی از‬
‫حرٍف را در دی خَاّذ داؼز دط الزم اظز ثِ سؼذاد وبفی از ػالهز وؽیذُ اظشفبدُ ًوبییذ‪.‬‬

‫در ایي فًَز ایي اهىبى در ًظر گرفشِ ؼذُ اظز وِ در ثؼضی از سرویجبسی وِ وؽیذگی در آًْب اؼشجبُ اظز ثؼذ از زدى یه‬
‫ولیذ وؽیذگی ّیچ سغییری در سرویت حرٍف ایجبد ًویؼَد ٍلی ثب چٌذ ثبر زدى ولیذ وؽیذگی ًوبیػ ًبدرظشی از سرویت‬
‫حرٍف ایجبد هیؼَد وِ دلیل آى ایي اظز هحل اسصبل حرٍف از ایي جْز وِ ثر رٍی خظ ورظی لرار ًذارًذ غلظ ثِ‬
‫ًوبیػ در هیآیذ‪.‬‬

‫ـب ـو‬ ‫هظبل‪ :‬ـمو ــمو ‪ -‬ـبو‬

‫حبصل اظشفبدُ از حرف ‪ zwj‬در ایي فًَز هبًٌذ دیگر فًَشْبی یًَیوذ ًوبیػ غیر لیگبسَری (ثذٍى اػوبل سَاثغ سرویجی‬
‫حرٍف) حرٍف اظز اظز‪ .‬هبًٌذ‪:‬‬

‫لا‬ ‫‪‬‬ ‫ال‬

‫‪ ‬لم‬ ‫لن‬
‫در ‪ً Notepad‬وبیػ آى ثذیي ؼىل خَاّذ ثَد‪:‬‬