CHƯƠNG 7:

SINH THÁI HỌC

7.3. Sinh thái

học quần xã
 Khái niệm quần xã sinh vật

- Tập hợp các quần thể khác loài cùng sống trong một
sinh cảnh xác định

- Các SV có quan hệ với nhau và với môi trường để tồn

tại và phát triển một cách ổn định theo thời gian
 Tên gọi quần xã

Địa điểm phân bố Loài chiếm ưu thế

Bãi triều Sồi – dẻ

Sinh vật nổi

TV/ĐV ven hồ

Bãi triều

Dạng sống Nhóm phân loại

 Ranh giới quần xã

Khó xác định rạch ròi

QX thường gối lên

nhau, tạo nên những
dạng chuyển tiếp hay
vùng đệm giữa các quần
xã chính.

Quần xã vùng đệm

 Cấu trúc quần xã sinh vật
 Đa dạng về loài
 Cấu trúc không gian
 Cấu trúc dinh dưỡng
 Các mối tương tác của các SV trong quần xã
Thành phần loài và số lượng cá thể từng loài

Căn cứ vào

vai trò

Nhóm loài Nhóm loài Nhóm loài

ưu thế thứ yếu ngẫu nhiên
 Mối quan hệ giữa thành phần loài và
số lượng cá thể của mỗi loài

Số lượng loài trong quần xã càng đa dạng Trong quá trình phát triển
thì số lượng cá thể của mỗi loài của quần xã
càng giảm và ngược lại. số lượng loài ngày càng tăng.

Đi từ thấp lên cao,

Khi đi từ cực đến xích đạo, từ mặt biển xuống đáy đại dương
từ khơi vào bờ số lượng loài tăng lên, số lượng loài và
số lượng cá thể của mỗi loài giảm đi. số lượng cá thể mỗi loài đều giảm
 Cấu trúc dinh dưỡng
SX các nhóm SV Căn cứ vào

chức năng

Động vật ăn cỏ
Sinh vật Sinh vật
tự dưỡng dị dưỡng

Sinh vật Sinh vật

Động vật ăn thịt
tiêu thụ phân hủy

Động vật ăn tạp

 Cấu trúc dinh dưỡng

BẬC DINH DƯỠNG

Sinh vật Người ăn

tiêu thụ bậc 2 động vật

Sinh vật Người ăn Bò

tiêu thụ bậc 1 thực vật

Ngô Ngô
Sinh vật
sản xuất
 Xích thức ăn
là con đường mà theo đó chất

1
SINH VẬT SẢN XUẤT
hữu cơ của sinh vật sản xuất
chuyển từ một bậc dinh
dưỡng này sang một bậc dinh

2
ĐỘNG VẬT ĂN CỎ
dưỡng khác
Trong xích thức ăn các mắt
xích được gọi là bậc dinh

bậc dinh
dưỡng
3 dưỡng

ĐỘNG VẬT ĂN THỊT bậc 1

4
ĐỘNG VẬT ĂN THỊT bậc 2
 Ba loại xích thức ăn cơ bản

1. Xích thức ăn chăn nuôi (xích thức ăn thực vật

hay xích thức ăn đồng cỏ)

2. Xích thức ăn phế liệu

3. Xích thức ăn thẩm thấu

 Xích thức ăn chăn nuôi

Động vật
ăn thịt
bậc 2
Động vật
ăn thịt
bậc 1
Động vật
ăn thực vật

Thực vật
 Xích thức ăn phế liệu

Động vật
ăn thịt

Động vật ăn
phế liệu

Phế liệu
 Xích thức ăn thẩm thấu

Cá

Giáp xác

Vi sinh vật và
Chất hữu cơ
động vật nguyên sinh
hòa tan
 Lưới thức ăn

Cú mèo
là Cáo
Rắn
tổ
hợp
Chim ăn
các Côn trùng
Cóc

xích Nhện

thức
Côn trùng
ăn thịt
Côn trùng ăn
Thỏ Sóc Chuột Chim ăn hạt
ăn thực vật

Thực vật
 Tháp sinh thái
Khi xếp chồng các bậc dinh dưỡng từ thấp đến cao
ta có tháp sinh thái
ong ký sinh THÁP
SINH THÁI
sâu đục thân

1 Cây lúa THÁP THÁP THÁP

SỐ LƯỢNG SINH KHỐI NĂNG LƯỢNG

Vi sinh vật Số lượng

Khối lượng Năng lượng
cá thể
ĐV nổi

Tảo
 Tháp sinh thái

Tiêu thụ Tháp năng lượng

bậc 3
luôn có dạng hình
tháp điển hình
Tiêu thụ
bậc 2

Tiêu thụ
bậc 1

Sinh vật
sản xuất

Năng lượng mặt trời 1.000.000J

 Các mối tương tác của các quần thể
trong quần xã

Các mối tương tác

của các quần thể
trong quần xã

Bàng quan Các mối tương tác

Các mối tương tác âm
/trung tính dương

Hãm Cạnh Kí sinh- Vật dữ- Hội Tiền hợp Hỗ sinh hay
sinh tranh vật chủ con mồi sinh tác cộng sinh
Hãm Sinh (0/-)

Microcystis aeruginosa tiết độc

Cạnh tranh (-/-)
Vật dữ - Con mồi (+/-)
Vật chủ - Vật ký sinh (-/+)
Hội sinh (+/0)
Tiền hợp tác (+/+)
Cộng sinh (+/+)

Địa Y
Trung tính
 Bài tập kiểm tra tại lớp
Bài tập: Lấy ví dụ về 3 chuỗi thức ăn và xây dựng lưới
thức ăn từ các chuỗi thức ăn đó?

27