โครงงาน is

เรื่อง น้ ายาล้างจานจากมะนาว

จัดทาโดย

1.ด.ญ.ทัตพิชา ทองเพ็ง ม.2/5 เลขที่19

2.ด.ญ.รัตนา ขวัญอยู่ ม.2/5 เลขที่27
3.ด.ญ.สุมนต์รัตน์ เพิ่มเขตการณ์ ม2/5 เลขที่36
4.ด.ญ.จิดาภา สร้อยประเสริ ฐ ม.2/5 เลขที่14
5.ด.ญ.พิมพ์ชนก ป่ ายปาน ม.2/5 เลขที่23

นักเรี ยนชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 2/5

ครู ที่ปรึ กษาโครงงาน ครู เสกสรร โชคเชี่ยวชาญ

โรงเรี ยน เทพศิรินทร์ คลอง13 ปทุมธานี
ภาคเรี ยนที่ 2 ปี การศึกษา 2566
 บทคัดย่อ

โครงงานเรื่ อง น้ ายาล้างจานจากกรดมะนาว นี้จัดทาขึ้นเพื่อต้องการศึกษาค้นคว้าเกีย่ วกับความเป็ นกรด

ของน้ ามะนาว ที่สามารถชาระล้างสิ่ งสกปรกได้ดีพอๆ กับน้ ายาล้างจานที่มีสารเคมีหรื อไม่ ต้นทุนต่าและไม่มี
สารตกค้าง เพราะใช้วตั ถุดิบจากธรรมชาติ อย่างน้ ามะนาว น้ าด่าง น้ าเกลือ และหัวเชื้อน้ ายา โดยมีขนั้ ตอน
การศึกษาค้นคว้า โดยนาหัวเชือ้ ลงไปกวนในถังโดยใช้ไม้กวนไปทางเดิม ห้ามกวนสวนทาง และใส่น้ ามะกรู ด
น้ าด่าง น้ าเกลือ ลงไปทีละนิดสลับกัน จนหมดกวนซักพักทิ้งไว้ และเมื่อนาไปล้างจานจะเกิดผลอย่างไร ผล
ปรากฏว่า เมื่อนาไปล้างจานจะสะอาดพอๆกับน้ ายาล้างจานที่มีสารเคมี มีต้นทุนที่ต่ากว่า สามารถทาใช้เองได้
ภายในบ้าน ทาให้ประหยัดค่าใช่จ่ายภายในบ้านด้วย
 กิตติกรรมประกาศ

ในการทาโครงงานวิทยาศาสตร์ เรื่ อง น้ ายาล้างจานจากกรดมะนาว ในครั้งนี้ คณะผูจ้ ัดทาโครงงาน

วิทยาศาสตร์ ได้รับความอนุเคราะห์จากบุคคลภายนอก ได้แก่ ชาวบ้านในแถบพื้นที่ใกล้เคียง ที่ให้คาแนะนา
ปรึ กษาเกี่ยวกับกรดมะนาวที่ชาวบ้านได้ทาการผลิตกันขึ้นมาเองจากวัตถุดบิ ที่ปลอดสารเคมี และได้ให้
คาแนะนาในเรื่ องของการทาน้ ายาล้างจาน วิธีการทาสบู่อย่างถูกต้องและถูกวิธีตลอดจนอธิบายถึงการเตรี ยม
อุปกรณ์ต่างๆที่จาเป็ นต้องใช้ในการนามาทาน้ ายาล้างจานและสามารถนาไปลงมือปฏิบัติจริ ง
ในการจัดทาโครงงานชิ้นนี้และได้คาแนะนาปรึ กษาในการทาโครงงานอย่างเป็ นกันเอง รวมทั้งแนวคิด
ตลอดจนข้อบกพร่ องต่างๆที่ต้องแก้ไข ทาให้คณะผูจ้ ดั ทาสามารถแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นในการทาโครงงานชิ้นนี้
ได้ จนโครงงานเรื่ องนี้เสร็จสมบูรณ์ คณะผูจ้ ัดทาจึงขอกราบขอบพระคุณเป็ นอย่างสูงมา ณ โอกาสนี้
 บทที่ 1
บทนา
ที่มาและความสาคัญ
น้ ายาล้างจาน คือสารชาระล้าง (detergent) ที่ใช้ช่วยในการล้างจาน มีส่วนผสมของสารลดแรงตึง
ผิว (surfactant) ที่มีการระคายเคืองต่า ประโยชน์หลักของน้ ายาล้างจานคือใช้ล้างภาชนะและเครื่ องครัวด้วยมือ
หลังจากประกอบหรื อรับประทานอาหารแล้ว น้ ายาล้างจานทาให้สิ่งสกปรกและไขมันหลุดจากภาชนะและ
รวมตัวเป็ นอีมัลชัน (emulsion) อยู่ในน้ าหรื อฟอง (foam) เนื่องจากโมเลกุลของน้ ายาล้างจานประกอบด้วยส่วนที่
มีขั้วและไม่มีขั้วเช่นเดียวกับผงซักฟอก ส่วนที่มีขั้วจะจับกับโมเลกุลของน้ า และส่วนที่ไม่มีขั้วจะจับกับสิ่ง
สกปรกให้หลุดออก ในสมัยก่อนมีชื่อเรี ยกอืน่ ๆ เช่น สบู่ล้างจาน หรื อ ครี มล้างจานเนื่องจากเคยผลิตในรู ปของ
สบู่และครี มมาก่อน ปัจจุบันน้ ายาล้างจานมีส่วนผสมอืน่ รวมอยู่ด้วย เช่น น้ ามะนาวหรื อชา ซึ่งเชื่อว่าเป็ นการช่วย
ให้ภาชนะสะอาดมากขึ้นและถนอมมือมากกว่าเดิม

วัตถุประสงค์
การศึกษาการนาสมุนไพรมาทาน้ ายาล้างครั้งนี้ กาหนดวัตถุประสงค์ไว้ดงั นี้
1.เพื่อทราบค่าคุณภาพของกรดจากมะนาว ที่นามาทาเป็ นน้ ายาล้างจาน

ขอบเขตของการศึกษา
ด้านระยะเวลา - 3อาทิตย์

ผลที่คาดว่าจะได้รับ
1. สามารถทาผลิตภัณฑ์น้ ายาล้างจานจากกรดจากมะนาวที่สามารถเพิ่มประสิทธิภาพให้กับน้ ายาล้างจานได้
มากขึ้น
2. สามารถศึกษาได้วา่ การใช้กรดจากมะนาวทาให้ล้างจานได้สะอาดขึ้น
 บทที่ 2
เอกสารที่เกี่ยวข้อง
การศึกษากรดจากน้ ามะนาวมาทาน้ ายาล้างจานมีวตั ถุประสงค์เพื่อศึกษาคุณภาพว่าสามารถช่วยเพิม่
ประสิ ทธิภาพให้น้ ายาล้างจานได้ดีข้ นึ หรื อไม่ ผูศ้ ึกษาได้ทาการค้นคว้าข้อมูลที่เกี่ยวข้อง ดังมีหัวข้อต่อไปนี้
1. ความสาคัญของน้ ายาล้างจาน
2. สารต่างๆ ที่อยู่ในน้ ายาล้างจาน
3. ประโยชน์, โทษของน้ ายาล้างจาน และการดูแลรักษาเมื่อเกิดอาหารผิดปกติที่เกิดจากน้ ายาล้างจาน

1.ความสาคัญของน้ ายาล้างจาน
น้ ายาล้างจาน คือสารชาระล้าง (detergent) ที่ใช้ช่วยในการล้างจาน มีส่วนผสมของสารลดแรงตึง
ผิว (surfactant) ที่มีการระคายเคืองต่า ประโยชน์หลักของน้ ายาล้างจานคือใช้ล้างภาชนะและเครื่ องครัวด้วยมือ
หลังจากประกอบหรื อรับประทานอาหารแล้ว น้ ายาล้างจานทาให้สิ่งสกปรกและไขมันหลุดจากภาชนะและ
รวมตัวเป็ นอีมัลชัน (emulsion) อยู่ในน้ าหรื อฟอง (foam) เนื่องจากโมเลกุลของน้ ายาล้างจานประกอบด้วยส่วนที่
มีขั้วและไม่มีขั้วเช่นเดียวกับผงซักฟอก ส่วนที่มีขั้วจะจับกับโมเลกุลของน้ า และส่วนที่ไม่มีขั้วจะจับกับสิ่ง
สกปรกให้หลุดออก ในสมัยก่อนมีชื่อเรี ยกอืน่ ๆ เช่น สบู่ล้างจาน หรื อ ครี มล้างจานเนื่องจากเคยผลิตในรู ปของ
สบู่และครี มมาก่อน ปัจจุบันน้ ายาล้างจานมีส่วนผสมอืน่ รวมอยู่ด้วย เช่น น้ ามะนาวหรื อชา ซึ่งเชื่อว่าเป็ นการช่วย
ให้ภาชนะสะอาดมากขึ้นและถนอมมือมากกว่าเดิม
2.สารต่างๆ ที่อยู่ในน้ ายาล้างจาน
น้ ายาล้างจาน Linear Alkylbenzene Sulfonates, Sodium Salt (LAS) จัดเป็ นสารลดแรงตึงผิวชนิดประจุ
ลบ (anionic surfactant) LAS เป็ นสารผสมของสารที่มีจานวนคาร์บอนอยู่ระหว่าง 10-14 อะตอมบนสายอัลคิล
(alkyl chain) ซึ่งต่อกับวงแหวนเบนซินที่ตาแหน่ง พาร า1 LAS ในรู ปของเกลือโซเดียมจัดเป็ นสารสาคัญใน
ผลิตภัณฑ์ทาความสะอาดเสื้ อผ้า และ ผลิตภัณฑ์ล้างจาน ในความเข้มข้นระหว่าง 5-25
%2 เนื่องจาก LAS สามารถทาให้สิ่งสกปรก หรื อคราบไขมันหลุดจากผิวของผ้าหรื อจานชามได้

3. ประโยชน์, โทษของน้ ายาล้างจาน และการดูแลรักษาเมื่อเกิดอาหารผิดปกติที่เกิดจากน้ ายาล้างจาน

ประโยชน์ ใช้ทาความสะอาดภาชนะหรื อเครื่ องใช้ในครัว
อาการเมื่อเป็ นพิษ ความเป็ นพิษของสารนี้ต่อมนุษย์จัดว่าเป็ นพิษน้อย โดยทั่วไปอาจก่อให้เกิดอาการระคายเคือง
ต่อผิวหนัง หรื อตาได้เล็กน้อย ในการทดลองการก่อการระคายเคืองของสารนี้ต่อผิวหนังและตาในกระต่าย
พบว่าสารนี้สามารถก่อให้เกิดการระคายเคืองที่ตาได้ในความเข้มข้น 5% ส่วนที่ผิวหนังต้องใช้ในความเข้มข้นที่
สูงประมาณ 47-50% ส่วนความเป็ นพิษเมื่อรับประทานนั้น ต้องได้รับสารนี้ในความเข้มข้น
มากกว่า 65%3 และจากการทดลองในหนูพบว่าปริ มาณสารมากที่สุดที่ยงั ปลอดภัยเมื่อรับประทาน
คือ 85 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัมต่อวัน4 อาการเป็ นพิษที่พบได้ในหนูจะพบความผิดปกติ ดังนี้ เดินโซเซ ขนตั้งชัน
การหายใจลดลง ง่วงซึม หนังตาตก ท้องเสีย เป็ นต้น
 บทที่ 3
วิธีการศึกษา

การศึกษาการนาสมุนไพรมาทาน้ ายาล้างจานมีวตั ถุประสงค์เพื่อศึกษาคุณภาพว่าสมุนไพรชนิดใดที่

สามารถเพิ่มประสิ ทธิภาพให้กบั น้ ายาล้างจานได้มากกว่ากันคณะผูร้ ายงานกาหนดขั้นตอน/วิธีการศึกษาไว้ ดังนี้
วัสดุ อุปกรณ์และเครื่ องมือที่ใช้
1.กรดมะนาว 2.ผงฟอก
3.n8000 4.f-24 สารขจัดคราบมัน
5.สารกันบูด 6.ถังน้ า
7.สี ผสมอาหาร 8.น้ าปล่า
9.น้ ามะนาว 10.ผงข้น

วิธีการ/ขั้นตอนการศึกษา
1.ขั้นเตรี ยม
1.1 เตรี ยมน้ าจากมะนาว
1.2 เตรี ยมวัสดุอุปกรณ์ให้ครบ
2.ขั้นดาเนินการ
2.1 นาน้ าเปล่าผสมสี ผสมอาหารเล็กน้อยตั้งทิ้งไว้
2.2 นาน้ าเปล่าผสมกับสี ผสมอาหารแล้ว ผสมกับผงฟองทิ้งไว้ 30 นาที
2.3 นา F-24 เทลงผสมในถัง
2.4 ผสมตามด้วยผงข้น
2.6 นา N8000 เทตามลงไป
2.7 ใส่สีผสมอาหารตามที่ต้องการ
2.8 ใส่สารกันบูดและน้ ามะนาว
2.9 เติมน้ าเปล่า
2.10 คนส่วนผสมจนเข้ากันดี
2.11 ตักใส่บรรจุภัณฑ์แล้วก็เป็ นอันเสร็จ

3.ขั้นสรุ ปและรายงานผล
3.1 นาน้ ายาล้างจานที่ได้ทดลองล้างจาน แล้วดูความสะอาด
3.2 บันทึกผลที่ได้จากการทดลอง
 บทที่ 4
ผลการศึกษา

การศึกษาการนาน้ ามะนาวมาเป็ นส่วนผสมในการทาน้ ายาล้างจานมีวตั ถุประสงค์เพื่อศึกษาว่าน้ ามะนาวจะ

มีคุณภาพที่สามารถเพิ่มประสิ ทธิภาพให้น้ ายาล้างจานได้มาขึ้นหรื อไม่ มีผลการศึกษา ดังนี้
การทาน้ ายาล้างจานจากกรดมะนาวนั้นช่วยให้ผจู ้ ัดทาโครงงานได้ความรู ้และได้เรี ยนรู ้วิธีการทาเพื่อเป็ น
ประโยชน์ในอนาคต อีกทั้งช่วยประหยัดรายจ่ายจากการที่ต้องไปซื้อน้ ายาล้างจานจากท้องตลาดอีกด้วย
 บทที่ 5
สรุปผลการศึกษา

การศึกษาการนาน้ ามะนาวมาเป็ นส่วนผสมในการทาน้ ายาล้างจานมีวตั ถุประสงค์เพือ่ ศึกษาว่าคุณภาพ

ของน้ ามะนาวจะสามารถเพิม่ ประสิ ทธิภาพให้น้ ายาล้างจานได้มากขึ้นได้หรื อไม่
สามารถสรุ ปผลการศึกษาได้ดังนี้

อภิปรายและสรุ ปผล
จากการที่เราได้ศึกษา และ ได้ผลิตน้ ายาล้างจานจากมะนาวออกมาใช้น้ นั มีประสิ ทธิภาพในการชาระสิ่ ง
สกปรก ซึ่งน้ ายาล้างจานของเรามีส่วนผสมของน้ าด่างซึ่งมีฤทธิ์เป็ นเบสช่วยในการชาระล้างสิ่ งสกปรก ส่วน
มะกรู ดนั้นมีฤทธิ์เป็ นกรดซึ่งทาปฏิกิริยากับไขมันจึงช่วยขจัดความมันและกลิน่ คาว เกลือช่วยขจัดสิ่งสกปรก
ส่วนหัวเชื้อ N8000 ช่วยให้น้ ายาล้างจานของเรามีฟองน่าใช้ดังนั้นน้ ายางล้างจานที่เราผลิตขึ้นนี้จึงเป็ นผลิตภัณฑ์
ทาความสะอาดทางเลือก ใหม่ที่ดีอีกทางหนึ่ง