Mở đầu

1/ Lý do chọn đề tài

Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn của cuộc sống, đã có rất nhiều sáng kiến xã hội được
triển khai trên cơ sở sử dụng hoạt động kinh doanh như một công cụ nhằm đem lại các
giải pháp xã hội bền vững hơn cho cộng đồng. Mô hình kết hợp doanh nghiệp xã hội
(DNXH) là một điển hình. Mục đích chính của DNXH là thúc đẩy, khuyến khích và
tạo ra sự thay đổi xã hội1. Các doanh nghiệp có thể cung cấp các cơ hội tạo thu nhập để
đáp ứng nhu cầu cơ bản của những người sống trong hoàn cảnh nghèo đói. Trên thế
giới, DNXH đã trở thành một phong trào xã hội rộng lớn khắp các châu lục.

DNXH đầu tiên xuất hiện ở nước Anh từ thế kỷ 172. Trong hàng trăm năm qua,
DNXH ở Anh đã đang ngày càng phát triển và hoàn thiện hơn. Không thể phủ nhận,
DNXH đã góp phần giải quyết những vấn đề xã hội ở Anh như: thiếu việc làm, chăm
sóc sức khỏe, phân biệt đối xử, tội phạm, tệ nạn hay sự thúc đẩy phát triển của xã hội 3.
Năm 2007, ở nước Anh có khoảng 55.000 DNXH, trong đó có 80% là doanh nghiệp
vừa và nhỏ, 5% tổng số lao động trong khu vực doanh nghiệp 4. Đến năm 2015 thì có
khoảng 70.000 DNXH ở Anh, đem đến cho nền kinh tế 24 tỷ bảng 5. Vào năm 2021,
The ‘No Going Back: State of Social Enterprise Report 2021’ tiết lộ rằng một con số
kỷ lục 12.000 doanh nghiệp xã hội được thành lập vào năm 2020, đóng góp 60 tỷ bảng
và sử dụng 2 triệu lao động 6. DNXH tại nước Anh ngày càng mở rộng quy mô một
cách nhanh chóng, mạnh mẽ dẫn tới những loại hình doanh nghiệp mới của doanh
nghiệp xã hội ở Anh cũng được ra đời, tồn tại, cạnh tranh và phát triển cùng những
loại hình DNXH cũ. Chính vì vậy, nhóm đã chọn đề tài: “Các loại hình doanh nghiệp
cho Doanh nghiệp xã hội ở Anh” để làm đề tài nghiên cứu. Qua đó, hiểu hơn về từng

1
J., Lane, Marc (2011). Social enterprise : empowering mission-driven entrepreneurs (1st ed.). Chicago, Ill.:
American Bar Association.
2
Nguyễn Đình Cung, Lưu Minh Đức, Phạm Kiều Oanh và Trần Thị Hồng Gấm (2012), Doanh nghiệp xã hội tại
Việt Nam: Khái niệm, bối cảnh và chính sách
3
Department of Trade and Industry (2002), Social Enterprise: a strategy for success, United Kingdom
4
Simon Li và Thomas Wong (2007), Social Enterprise policies of the United Kingdom, Spain and Hongkong,
Research and Library Services Division Legislative Council Secretariat, Hong Kong
5
Frank Villeneuve – Smith và Nick Temple, “State of Social Enterprise Survey 2015”
6
Barclays and Social Enterprise UK report a record-breaking rise in number of social enterprises founded during
pandemic. Truy cập tại: https://home.barclays/news/press-releases/2021/10/barclays-and-social-enterprise-uk-report-a-
record-breaking-rise-/
loại hình để có thể rút được kinh nghiệm hoàn thiện hiểu biết pháp luật về các loại
hình DNXH.
2/ Tình hình nghiên cứu
2.1/ Tình hình nghiên cứu trong nước
2.2/ Tình hình nghiên cứu ở nước ngoài
- Simon Li Thomas Wong( 2007), Social Enterprise policies of the United Kingdom,
Spain and Hongkong, Research and Library Services Division Legislative Council
Secretariat, Hong Kong. Nghiên cứu này chỉ ra khái niệm, đặc điểm và những vấn đề
pháp lý về DNXH của 3 nước: Anh, Tây Ban Nha và Hồng Kông.
3/ Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
Nhóm thực hiện đề tài này với mục đích nghiên cứu các loại hình doanh nghiệp của
Doanh nghiệp xã hội ở Anh và vấn đề pháp lý liên quan tới từng loại hình này. Gồm
có các nhiệm vụ cụ thể như:
(i) Làm rõ khái niệm, đặc điểm của doanh nghiệp xã hội; phân biệt doanh nghiệp xã
hội với các tổ chức và phong trào xã hội khác
(ii) Một số loại hình doanh nghiệp của doanh nghiệp xã hội ở Vương quốc Anh bao
gồm: khái niệm, đặc điểm, cơ cấu tổ chức, nguyên tắc hoạt động và các vấn đề pháp lý
liên quan khác.
4/ Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
- Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các loại hình doanh nghiệp của DNXH tại Vương
quốc Anh. Bao gồm các loại hình cụ thể như sau: (i) Công ty vì lợi ích cộng đồng
(CIC); (ii) Công ty trách nhiệm hữu hạn theo mức bảo đảm; (iii) Hợp tác xã (Co-
operatives); (iv) Hiệp hội công nhân và tiết kiệm; (v) Tổ chức hợp nhất từ thiện (CIO)
- Phạm vi nghiên cứu: Các loại hình doanh nghiệp của DNXH ở Vương quốc Anh
5/ Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp lịch sử: nghiên cứu quá trình hình thành, phát triển DNXH ở Anh và
trên thế giới. Phương pháp này được sử dụng chủ yếu ở chương 1
- Phương pháp so sánh: được sử dụng nhằm để:
(i) Chỉ ra điểm khác nhau giữa DNXH và doanh nghiệp truyền thống và tổ chức NGO
truyền thống
(ii) Chỉ ra điểm khác nhau giữa DNXH và phong trào trách nhiệm xã hội của doanh
nghiệp (CSR)
(iii) Chỉ ra điểm khác nhau giữa DNXH và phong trào thương mại công bằng (Fair
Trade)
- Phương pháp phân tích tổng hợp: nhằm nghiên cứu các quan niệm, vấn đề pháp lý
liên quan đến các loại hình doanh nghiệp của DNXH ở Anh tập trung phần lớn ở
chương 2