I.

VẬT CHẤT & Ý THỨC

1. Vật chất

Duy tâm Duy vật cổ đại Lênin

- Cơ sở của mọi tồn tại là Đồng nhất vật chất - vật Vật chất là 1 phạm trù
một bản nguyên tinh thần thể (dạng cụ thể của vật triết học, dùng để chỉ:
nào đó chất) - Thực tại khách quan, tồn
tại ko lệ thuộc vào cảm giác
- Có thể là “ý chí của
→ duy vật
Thượng đế”, là “ý niệm
tuyệt đối” hoặc là do ý - Đc đem lại cho cng trong
thức của chủ thể quyết cảm giác → vc có trước yt
định.
- Đc cảm giác của cta
chép/chụp lại, phản ánh
qua các giác quan → khả
tri luận

2. Ý thức
- Là sự phản ánh hiện thực KQ vào trong bộ óc ng 1 cách năng động, sáng tạo.
+ Năng động: lựa chọn, định hướng đối tượng nhận thức tùy thuộc vào chủ thể
nhận thức
VD: Vẻ đẹp không nằm ở đôi má hồng của người thiếu nữ mà ở trong đôi
mắt của kẻ si tình.

+ Sáng tạo: từ các tri thức đã có tạo ra các tri thức mới thông qua các giả
thuyết khoa học, rút ra KL mới 1 cách KQ, gián tiếp về đtg. Cng có thể tạo ra
những hình ảnh, btg k có trong thực tế.
VD: Trường phái nghệ thuật trừu tượng

- Là cái vật chất đc đem chuyển vào trong đầu óc cng và đc cải biến ở trong đso
- Là hình ảnh chủ quan của TG KQ qua lăng kính CQ của mỗi cá nhân:
https://luathoangphi.vn/tai-sao-noi-y-thuc-la-hinh-anh-chu-quan-cua-the-gioi-khach-
quan/.

3. Mqh giữa vật chất & ý thức

MQH biện chứng PP luận Ứng dụng

VC quyết định YT - Phải xuất phát từ thực tế KQ, lấy 1986: Đổi mới mở
thực tế KQ làm căn cứ cho mọi hoạt cửa nền KT. Bỏ
động nhận thức và thực tiễn của mk. nền KT bao cấp
Toàn cầu hóa
- Ko đc lấy ý muốn CQ của mk làm
chính sách, ko đc lấy tình cảm làm
điểm xuất phát cho chiến lược

- Khắc phục bệnh CQ duy ý chí, bệnh

 bảo thủ trì trệ

YT có tính độc lập - Khắc phục thái độ tiêu cực, thụ Hiện tượng chảy máu
tương đối, tác động động, ỷ lại chất xám → chính
ngược trở lại VC sách thu hút nhân tài
-Nâng cao tri thức bằng cách học của NN
tập, nghiên cứu; tăng cường tình
cảm, ý chí, niềm tin

-Tạo ra 1 môi trường thuận lợi để

kích thích tính năng động sáng tạo
của ý thức

II. BIỆN CHỨNG

Biện chứng là khái niệm dùng để chỉ những mối liên hệ, tương tác, chuyển hóa và vận
động, phát triển theo quy luật của các sự vật, hiện tượng, quá trình trong tự nhiên, xã hội và
tư duy.
Phép biện chứng là học thuyết nghiên cứu, khái quát biện chứng của thế giới thành hệ
thống các nguyên lý, quy luật khoa học nhằm xây dựng hệ thống các nguyên tắc phương
pháp luận của nhận thức và thực tiễn.
1. Hai nguyên lý
Là sự kế thừa, phát triển và làm rõ hơn nội dung của phép biện chứng
duy vật.

Nguyên Khái niệm Tính chất PP luận (Từ …, chúng ta phải tôn trọng Rút ra
lý quan điểm:)

Nguyên - Mối liên hệ: sự quy định, sự - Tính Toàn diện: Phải xem Lịch sử - cụ thể: 6 cặp phạm
lý về mối tác động và chuyển hóa lẫn khách xét sự vật, hiện khi nhận thức về trù
liên hệ nhau giữa các sự vật, hiện quan: tồn tượng một cách sự vật và tác
tại k phụ khách quan, toàn động vào sự vật,
phổ biến tượng, hay giữa các mặt, các
thuộc vào ý diện, đa chiều, trong phải chú ý điều
yếu tố trong một sự vật, hiện thức của mối liên hệ với các kiện,
tượng của thế giới. cng. Cng sự vật, hiện hoàn cảnh lịch
VD: Pt KT & bảo vệ môi chỉ có thể tượng khác và giữa sử - cụ thể trong
trường nhận thức các mặt trong cùng đó sự vật sinh ra,
và vận một sự vật, hiện tồn tại và phát
- Mối liên hệ phổ biến dùng dụng vào tượng. triển.
thực tiễn.
để chỉ tính phổ biến của các
mối liên hệ. - Tính phổ
VD: Mối liên hệ giữa cung và biến: tồn tại
cầu trong KT ở 3 lĩnh
vực: TN,
Liên hệ Các quốc gia hợp tác cùng XH, tư duy. Mối liên hệ: http://
nhau pt. - Bên ngoài: giữa lyluanchinhtri.vn/
TQ: công xưởng TG → -Tính đa nước ta với các home/
dạng: ở nước khác trên TG index.php/dien-
Khủng hoảng năng lượng ở
những giai VD: tham gia các tổ dan/item/1674-
TQ → nhiều QG khác trên chức quốc tế quan-diem-cua-
 TG đều bị ảnh hưởng đoạn lịch (ASEAN, WTO, dang-ve-
sử khác EVFTA) %E2%80%9Cdoi
nhau thì -tac-doi-tuong
khác nhau, -Bên trong: giữa KT, %E2%80%9D-
ở những sự CT, VH va-y-nghia-thuc-
vật hiện VD: Hòa nhập nhưng tien-hien-
tượng khác k hòa tan, tiếp thu nay.html
nhau thì văn hóa có chọn lọc
khác nhau (đã highlight)
Nguyên Sự phát triển là quá trình vận Phát triển: phải xem 3 quy luật:
lý về sự động của sự vật, hiện tượng xét sự vật, hiện - Mâu
phát theo khuynh hướng đi lên, từ tượng đó trong trạng thuẫn:
triển trình độ thấp đến trình độ thái vận động, phát nguồn gốc
cao, từ đơn giản đến phức triển của chính nó. -Lượng -
tạp, từ kém hoàn thiện đến chất: cách
hoàn thiện hơn. thức
VD: Hình thái KT: NN chủ nô, -Phủ định
pk => NN tư bản của phủ
định:
khuynh
hướng

Liên hệ

2. 3 quy luật

Quy luật Nội dung PP Luận Liên hệ

Vị trí, vai Giải nghĩa Phân tích

trò

Mâu - Là một - Mặt đối lập là -Mâu thuẫn là nguồn Phải phát hiện ra Đưa bối cảnh →
thuẫn trong ba những mặt, những gốc, động lực của sự và phân loại các Dẫn vấn đề →
quy luật cơ thuộc tính, những phát triển. mâu thuẫn chi Giải nghĩa từ
bản của khuynh hướng vận Bất cứ một sự vật, phối sự vận động, khóa trong vấn đề
phép biện động trái ngược hiện tượng nào cũng phát triển của sự → Đưa ra đường
chứng, là nhau nhưng đồng tồn tại các mặt đối lập, vật, hiện lối:
“hạt nhân” thời lại là điều kiện, các mặt đối lập ấy có tượng để nhận
của phép tiền đề tồn tại của xu hướng không thức đúng bản https://
biện nhau. Mặt đối lập ngừng đấu tranh, chất của sự vật, tuyengiao.vn/van-
chứng. tồn tại khách quan, thống nhất. Mâu thuẫn hiện tượng, đồng hoa-xa-hoi/van-
- Chỉ ra phổ biến, đa dạng. biện chứng tồn tại thời tìm ra hoa/gin-giu-phat-
nguồn gốc, VD: hít và thở trong khách quan trong mọi phương hướng huy-va-phat-trien-
động lực hđ hô hấp sự vật, hiện tượng. và giải ban-sac-van-hoa-
của sự VD: trong cơ thể con pháp đúng cho dan-toc-trong-
phát triển. - Mâu thuẫn biện người luôn có hai mặt hoạt động thực qua-trinh-toan-
chứng là sự thống đối lập là quá trình tiễn. cau-hoa-va-hoi-
nhất , đấu tranh và đồng hóa và dị hóa, Muốn phát hiện ra nhap-quoc-te-
chuyển hóa giữa chúng luôn không mâu thuẫn của sự 125618
các mặt đối lập của ngừng thống nhất và vật, hiện tượng
một sự vật, hiện đấu tranh. Mặt khác, phải tìm ra những
tượng hoặc giữa quá trình đồng hóa và mặt đối lập và
các sự vật, hiện dị hóa tồn tại khách vạch ra
tượng với nhau. quan, độc lập, không những mối liên
Sự thống nhất giữa phụ thuộc vào ý chí hệ, tác động qua
các mặt đối lập của con người. lại (thống nhất và
dùng để chỉ sự liên Sự thống nhất sẽ giữ đấu tranh),
hệ, ràng buộc, nguyên sinh vật, hiện chuyển hóa lẫn
không tách rời tượng ở trạng thái nhau giữa chúng.
nhau, quy định lẫn đứng yên tương đối, Muốn sự vật, hiện
nhau của các mặt cân bằng tạm tượng phát triển
đối lập, mặt này lấy thời. phải tìm mọi cách
mặt kia là tiền đề Đấu tranh của các mặt đẩy mạnh sự đấu
tồn tại. đối lập là một quá trình tranh giữa các
mang tính tuyệt đối, mặt đối lập
- Đấu tranh của các gắn liền với sự vận và tạo ra điều
mặt đối lập dùng để động và kiện cần thiết để
chỉ khuynh hướng phát triển của sự vật, mâu thuẫn sớm
tác động qua lại, bài hiện tượng, trong đó được giải quyết.
trừ, phủ định nhau phân chia qua 3 giai Mâu thuẫn khác
của các mặt đối lập. đoạn: nhau phải có các
Hình thức đấu tranh - Giai đoạn 1: Sự khác phương pháp giải
của các mặt đối lập nhau của các các mặt quyết khác nhau.
cũng hết sức đa đối lập, trong đó thống Phải giải quyết
dạng, phong phú. nhất giữ vai trò chủ một cách
Ví dụ: Mọi hoạt đạo linh hoạt, phù hợp
động kinh tế đều có - Giai đoạn 2: Các mặt với từng loại mâu
mặt sản xuất và mặt đối lập xung đột gay thuẫn, phù hợp
tiêu dùng. Hoạt gắt với nhau, xung đột với điều kiện cụ
động sản xuất tạo ra biện chứng được hình thể.
sản phẩm còn hoạt thành
động tiêu dùng thì - Giai đoạn 3: Sự
lại triệt tiêu sản chuyển hóa của các
phẩm. mặt đối lập, là thời
→ Chúng thống lượng mà ở đó mâu
nhất với nhau tạo thuẫn biện chứng đc
thành một chỉnh thể giải quyết dẫn đến sự
nhưng đồng thời ra đời của một sự vật,
cũng luôn tác động hiện tượng mới, đấu
bài trừ nhau. tranh đóng vai trò chủ
đạo. Có hai hình thức
chuyển hóa: Mặt đối
lập này chuyển hóa
thành mặt đối lập kia
hoặc cả hai mặt đối
lập cùng chuyển hóa
cho nhau, tạo thành
hình thức mới cao hơn

Phân loại mâu thuẫn:

mâu thuẫn bên trong -
bên ngoài, mâu thuẫn
cơ bản- không cơ bản,
mâu
thuẫn chủ yếu- thứ
 yếu, mâu thuẫn đối
kháng-không đối
kháng,...

Lượng -
chất

Phủ định
của phủ
định