Ndotja Akustike

C eshte ndotja akustike ?

Ndotja e zhurmës, akustike ose zhurma përbëhet nga një tepricë e zhurmës që
ndikon në standardet e mjedisit të një vendi të caktuar. Megjithëse zhurma nuk udhëton
ose grumbullohet si llojet e tjera të ndotjes - siç janë mbeturinat - ajo mund të dëmtojë
jetën jo vetëm të qenieve njerëzore, por edhe atë të qenieve të tjera të gjalla.

Koncepti i ndotjes së zhurmës (ose dëgjimi, duke dështuar atë) përdoret për të
përcaktuar tingullin e bezdisshëm dhe të tepërt që shkaktohet kryesisht nga puna dhe
aktivitetet njerëzore, veçanërisht ato që lidhen me automjetet dhe industritë.

Në rastin e transportit, të gjitha mjetet e transportit mund të shkaktojnë ndotje të

zhurmës, të tilla si aeroplanë, anije dhe makina, të cilat prodhojnë më shumë zhurmë
gjatë trafikut të ngjeshur. Disa fabrika prodhojnë gjithashtu zhurmë të bezdisshme,
veçanërisht ato ku përdoren sharra dhe mulli, ndër mjetet e tjera.

Muzika e zhurmshme - shumë tipike për shoqëritë kozmopolite, ku ka jetë nate ose
ambiente argëtimi - gjithashtu shkakton dëmtimin e mjedisit. Shumica e ekspertëve
sigurojnë që të gjitha shoqëritë që janë viktima të ndotjes së zhurmës janë në qytete të
mëdha, në mënyrë që zonat rurale të mos vuajnë zakonisht nga kjo sëmundje.

Për këtë arsye, në shumë vende ka rregulla që rregullojnë sasinë e zërit që mund të
prodhohet në një ditë, përmes vendosjes së orareve që kufizojnë zhurmën e qytetit.
Nëse këto rregullore nuk respektohen, autoritetet kanë për detyrë të zbatojnë
sanksione ndaj përdoruesve ose pronarëve që veprojnë në mënyrë të papërgjegjshme.

Në varësi të intensitetit, ndotja nga zhurma mund të shkaktojë dëme të mëdha në

organin e dëgjimit. Në raste më pak të rënda, zhurmat e lodhshme mund të shqetësojnë
shëndetin psikosomatik të njerëzve, duke rezultuar në rritje të niveleve të stresit,
humorit dhe sikletit.
Shkaqet
Ndotja nga trafiku i automobilave

Zhurma që prodhohet nga makinat klasifikohet si një nga më të bezdisshmet dhe më

stresueset, kështu që pothuajse nuk është pa u vënë re nga qytetarët, këmbësorët dhe
kalimtarët. Kjo ndotje ndodh kryesisht në qytete të mëdha, ku ka një vëllim të madh të
banorëve; kjo prodhon nivele të larta të trafikut.

Këto ditë, korporatat e mëdha automobilistike po prodhojnë makina elektrike, të cilat

dihet se lëshojnë shumë më pak zhurmë sesa automjetet e tjera. Si homolog, ekzistojnë
gandola ose kamionë të mëdhenj, makineria e gjerë e të cilave zakonisht gjeneron
zhurma shumë të bezdisshme.

Ndotja nga trafiku ajror

Aeroportet kanë tendencë të shkaktojnë zhurma të larta çdo ditë, pothuajse njëzet e
katër orë në ditë. Prandaj, njerëzit që punojnë brenda këtyre zonave, si dhe njerëzit që
duhet të udhëtojnë vazhdimisht, duhet të merren me pasojat dëgjimore dhe
neurologjike që shkaktojnë këto vende shumë ndotëse.

Aeroplanët bëjnë shumë zhurmë nga turbinat, të cilat duhet të rrotullohen me shpejtësi
të plotë për ta mbajtur automjetin në ajër. Kjo bën që zëri të përhapet përmes erës, gjë
që shpjegon shqetësimin dëgjimor që njerëzit ndiejnë kur një aeroplan rrëshqet ose
fluturon shumë afër qytetit.

Ndotja e ndërtimit

Ndërtimet shkaktojnë zhurmë të fortë ose ndotje të zhurmës, pasi që shumica e mjeteve
dhe mjeteve të përdorura për ndërtimin gjenerojnë zhurmë të bezdisshme dhe të
tepruar.
Për shembull, për shkak të madhësisë dhe forcës që një vinç kërkon të veprojë, ajo
gjeneron shumë zhurmë. Elementet e përdorura për saldimin dhe shpimin gjithashtu
shkaktojnë shumë shqetësime në dëgjim.

Punëtorët që përdorin këto makineri duhet të mbulojnë veshët për të parandaluar

dëmtimin e organit; megjithatë, ekspozimi i përsëritur ende shkakton probleme me
dëgjimin.

Ndotja nga vendet e kohës së lirë dhe argëtuese

Diskotekat dhe baret janë vendet kryesore ku ndodh ndotja e zhurmës, pasi ato
përdorin pajisje të mëdha për të luajtur muzikë me vëllim të plotë.

Njerëzit ka shumë të ngjarë të largohen nga këto site në një mërzi, megjithëse shumë e
konsiderojnë atë një pjesë thelbësore të përvojës së natës.

Nga ana tjetër, këto ambiente kanë tendencë të shkaktojnë shqetësime në shtëpitë
ngjitur. Për këtë arsye, klubet dhe baret kanë mure kundër zhurmës ose janë të
vendosura në bodrum. Për të mos dëmtuar njerëzit e tjerë, zakonisht vendosen orare që
kufizojnë volumin e muzikës.

Ndotja nga britmat dhe tingujt e prodhuar në urbanizime

Në shumë shoqëri, disa fqinjë kanë tendencë të mos jenë të vëmendshëm me banorët e
tjerë të zonës, pasi ata luajnë muzikë me zë të lartë, tërheqin mobilje ose objekte të
tjera - i bezdis ata që jetojnë në ndërtesa ose apartamente -, çekiç ose bërtas, duke
prodhuar tinguj të bezdisshëm për të tjerët njerëzit.

Për të shmangur këtë lloj situate që mund të gjenerojë stres dhe mosmarrëveshje midis
fqinjëve, institucioneve u rekomandohet të promovojnë ndjeshmëri dhe respekt për të
tjerët.

Rregulloret dhe sanksionet ligjore duhet të përdoren gjithashtu, pasi këto ndikojnë që
subjekti të jetë më i vëmendshëm ndaj atyre që banojnë në banesat fqinje.

Pasojat në shëndetin e njeriut

Ekspozimet e vazhdueshme ndaj niveleve të larta të zhurmës mund të çojnë në ankth,

stres, aftësi të kufizuara të të mësuarit, dhe madje edhe probleme kardiovaskulare.
Ato gjithashtu mund të shkaktojnë pagjumësi, e cila dëmton subjektin në zona të
ndryshme pasi që, duke mos fjetur mirë, personi nuk mund të kryejë punën ose
aktivitetet e tij shtëpiake në mënyrë efikase.

Njerëzit të cilët janë të ekspozuar ndaj niveleve të zhurmës që tejkalojnë 65 decibel, ose
madje tejkalojnë 85 decibel, mund të vuajnë nga probleme të zemrës.

Kjo ndodh sepse trupi i njeriut u përgjigjet këtyre zhurmave përmes çlirimit të
hormoneve që mund të rrisin presionin e gjakut. Njerëzit e moshuar shpesh janë më të
prekshmit ndaj këtij efekti.

Për më tepër, ekspozimi ndaj këtyre tingujve me zë të lartë mund të shkaktojë dëmtim
të organit të dëgjimit, duke shkatërruar gradualisht qelizat që e bëjnë të mundur këtë
kuptim. Humbja e dëgjimit dëmton individin në punën dhe performancën e tij
akademike, si dhe në marrëdhëniet e tyre shoqërore.

Pasojat në shëndetin e kafshëve

Ashtu si qeniet njerëzore vuajnë pasojat e ndotjes nga zhurma, edhe disa kafshë që
përbëjnë ekosistemin gjithashtu vuajnë.

Në përgjithësi, shumë specie mund të pësojnë çorientim ose ndryshime të

konsiderueshme në sjellje. Kafshët më delikate madje mund të humbin dëgjimin.

Disa kafshë komunikojnë përmes tingujve ose thirrjeve, të tilla si balenat. Kjo specie
mund të ndikohet nga valët e zërit të prodhuara nga anije ose automjete të tjera, gjë që
dëmton riprodhimin e saj.

Kjo gjithashtu u shkakton atyre çorientim, kështu që sot është e zakonshme të gjesh disa
balena ose delfinë të bllokuara në plazh.

Si përfundim, ndotja nga zhurma mund të shkaktojë një çekuilibër në rrjedhën natyrore
të ekosistemeve.
Menyra si ta ulim ndotjen akustike
Merrni mobilje që reduktojnë zhurmën. Vendosja e një raft librash kundër një muri
ngjitur me një fqinj të zhurmshëm mund të ndihmojë në uljen e zërit.

Instaloni një gardh. Gardhi mund të thithë zhurmën dhe të krijojë një pengesë zëri.

Disa njerëz janë natyrisht të zhurmshëm. Ata në fakt flasin më shumë se diapazoni i
zakonshëm i bisedave 60 decibel. Nëse i përkisni kategorisë më të zhurmshme, një
mënyrë për të reduktuar ndotjen akustike në shtëpi ose gjetkë është duke folur në një
nivel më të ulët. Toni, përkulja dhe asetet e tjera bisedore mund të çojnë në komunikim
më të mirë me më pak zhurmë.

Merrni parasysh përdorimin e telefonave të veshit kur dëshironi të dëgjoni muzikë me

zë të lartë. Marrja e një sistemi zanor më të mirë mund të jetë një mënyrë për të pasur
zë me cilësi më të lartë me një nivel më të ulët decibel.

Përdorni pajisjet tuaja të zhurmshme gjatë periudhave të pranueshme të ditës. Asgjë

nuk e prish një mëngjes të së dielës më shumë se çekiçi që fqinji juaj po përdor për të
hequr stolin e tyre. Kontaktoni me fqinjët tuaj dhe vini në një "kohë për zhurmë" të rënë
dakord. Kjo funksionon mirë si në një apartament ashtu edhe në një situatë shtëpie
private.

Fikni pajisjet kur nuk janë në përdorim ose kur nuk nevojiten. Kjo mund të përfshijë ajër
të kondicionuar, tifozë, pompa pishinash dhe pajisje të tjera me zhurmë.

Pavarësisht nëse jeni ndotësi apo marrësi i ndotjes së tepërt akustike, merrni parasysh
marrjen e izolimit të zërit. Jo vetëm që futjet e xhamit Sun dhe Sound Window
reduktojnë zhurmën, ato ndihmojnë klientët të kursejnë para në faturat e energjisë.
Izolimi i zërit përdoret në banesa apartamentesh, hotele dhe hapësira të tjera si shtëpi
private ku ndotja akustike mund të jetë një problem potencial. Futjet e dritareve Sun
dhe Sound janë një ndryshim i lojës.
Niveli I zhurmes ne Tiran

Në raportin “Mushkëri të gjelbra për qytetet tona” deklarohet se gjatë periudhës janar
2020-mars 2021 në qytetin e Tiranës janë kryer matje të nivelit të zhurmës në katër
zona të ndryshme. Gjithsej matjet janë kryer në 474 stacione monitorimi gjatë mëngjesit
dhe 473 stacione monitorimi gjatë darkës. “Nga të dhënat e dala nga matjet rezulton që
niveli i zhurmës arrin nivelet maksimale, në vlerën 132 dB, tek ish-sheshi Shqiponja”,
thuhet në raport, ku shtohet se një vlerë tjetër shumë e lartë e matur, është në afërsi të
kryqëzimit të rrugës “Teodor Keko” me rrugën “Abedin Rexha” (122 dB), ndërkohë që
vlera maksimale e lejuar gjatë ditës është 55 dB. Pra niveli i zhurmës arrin më shumë se
dyfishi i normës së lejuar. Në këto zona ka pasur rritje të ndjeshme të nivelit të
zhurmave, kryesisht për arsye të punimeve infrastrukturore që po kryhen në Unazën e
Re, e për rrjedhojë edhe të trafikut të krijuar nga devijimi i lëvizjes së mjeteve në një
rrugë shumë më të ngushtë. Gjithashtu, në afërsi të këtyre rrugëve janë të hapura disa
kantiere të tjera ndërtimi, të cilat gjenerojnë zhurma gjatë procesit të punës dhe lëvizjes
së mjeteve të rënda. “Një vlerë tjetër e cila kalon më shumë se dyfishin e normës së
lejuar dhe arrin në 103 dB, është matur jo shumë larg Fakultetit të Inxhinierisë së
Ndërtimit, në afërsi të zonës ‘Ish-Fusha e Aviacionit’”, thuhet në raport, i cili thekson se
gjatë darkës ka rënie të vogël, por përsëri është shumë më lart se normat e lejuara
(vlera maksimale e lejuar gjatë natës është 45 dB).

“Ndërkohë, disa nga zonat e tjera që tregojnë vlera të larta janë; kryqëzimi i bulevardit
“Gjergj Fishta” me “Rrugën e Kavajësë (81 dB), kryqëzimi i rrugës “Jordan Misja” me
rrugën “Azem Galica” (69 dB), Bulevardi “Zhan D’Ark” në afërsi të rrugës “Odhise Grillo”
(98 dB) dhe Tregu “Dinamo” në rrugën “Xhanize Keko” (79 dB)”, deklarohet në raport.
Këto zona janë kryesisht në afërsi të kryqëzimeve të disa rrugëve kryesore, ku ka rritje të
ndjeshme të trafikut, por edhe lëvizje më të shpeshta të mjeteve të transportit.

Vlera të larta të zhurmave arrihet dhe në disa zona të tjera të Tiranës, që janë mbi
normën e lejuar, por më të ulëta se ato që mund të cilësohen “zona të kuqe” sa i përket
ndotjes akustike.