ΕΛΕΓΧΟΣ ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

ΜΕ ΦΥΣΙΚΟΥΣ & ΧΗΜΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

αποστείρωση - απολύμανση – αντισηψία

M. Xριστοφίδου

Άριστη ανάπτυξη των μικροβίων

εξαρτάται

• Άριστη θερμοκρασία

• Υλικό κ/ας / PH
 Έλεγχος του μικροβιακού φορτίου
έχει σχέση με την καθημερινή μας ζωή

• Καθαρισμός νερού

• Παστερίωση γάλακτος

• Κατάψυξη τροφίμων

Έλεγχος του μικροβιακού φορτίου

αποσκοπεί στην ελάττωση
• κινδύνου μολύνσεων & λοιμώξεων

• μετάδοσης λοιμώξεων

• αλλοίωσης των τροφίμων

Γίνεται με φυσικούς & χημικούς παράγοντες

Ευπάθεια των μικροβίων εξαρτάται από

• είδος

• μικροβιακά κύτταρα >> Ε, σπόρους

• φυσική κατάσταση

νέα κύτταρα → φυσιολογική κυτταρική μεμβράνη

γεγηρακότα → ΚΠΜ με μεγάλη διαπερατότητα

Λυσοζύμη

- Δάκρυα, σίελο

- Λύση κυτταρικού τοιχώματος

- Αναστολή διχοτόμησης →

θανάτωση βακτηρίων
 AΠΟΣΤΕΙΡΩΣΗ

- Καταστροφή όλων των μικροοργανισμών & των σπόρων τους

- Στείρο αντικείμενο … δεν φέρει κανένα ζώντα οργανισμό

- Θερμότητα, διήθηση, αέριο αιθυλενοξείδιο,

υπεριώδης UV η Χ ακτινοβολία …

ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ

- Καταστροφή παθογόνων βακτηρίων - όχι σπόρων

- Μείωση μικροβιακού φορτίου σε επίπεδο

που να μην προκαλείται λοίμωξη

ΑΠΟΛΥΜΑΝΤΙΚΑ
για αντικείμενα, χώρους, μπορεί να είναι τοξικά για τους ιστούς

ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ
ΑΝΤΙΣΗΨΙΑ

Μείωση μικροβιακού φορτίου

δέρμα, τραύμα, βλεννογόνο, τοπική χρήση χειρουργείο

αναστέλλει τη σήψη… από ανάπτυξη βακτηρίων

ΑΝΤΙΣΗΠΤΙΚΑ
(πχ αιθανόλη, ιώδιο)

ΑΝΤΙΣΗΨΙΑ

ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΘΑΝΑΤΩΣΗΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

(& ο αρ. των θανατωμένων)

Εξαρτάται ανάλογα:
συγκέντρωση (C) χημικής ουσίας, ακτινοβολίας
& το χρόνο (T) έκθεσης σε αυτή δόση

Ν ~ 1/ CT
N αριθμός επιζώντων* μικροοργανισμών

* Σε πειράματα μπορούμε να υπολογίζουμε

τις απομένουσες αποικίες
 ΘΑΝΑΤΩΣΗ ΜΙΚΡΟΒΙΩΝ

• Φυσικούς παράγοντες

• Χημικούς παράγοντες

ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

- Τα μικρόβια είναι ευπαθή στις αλλαγές του περιβάλλοντος

- Ποικίλα είδη αναπτύσσονται σε ποικίλες συνθήκες με καθορισμένα όρια

- Μεγάλες αλλαγές στις «φυσιολογικές συνθήκες»

ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ – ΘΑΝΑΤΟ ΜΙΚΡΟΒΙΩΝ

 ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

• Θερμότητα & ακτινοβολίες

Δρουν αποδίδοντας Ενέργεια → δρα καταστρεπτικά

• Διήθηση
Απομακρύνει μικροοργανισμούς

ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ

 ΠΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ

 ΠΙΟ ΑΞΙΟΠΙΣΤΟΣ

 ΠΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΣ ΦΥΣΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΩΝ

Κύριος τρόπος καταστροφής των μικροβίων

ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ
Τα μικρόβια ~ θερμοκρασία ανάπτυξης των

• ΨΥΧΡΟΦΙΛΑ 0-7º C 5-10º C 37º C

• ΜΕΣΟΦΙΛΑ 5 -10º C 35-37º C 4O-45º C

• ΘΕΡΜΟΦΙΛΑ 40-45º C 50-65º C 75-85º C

Εντερόκοκκος αναπτύσσεται 10-45ºC

Μεταβολικές – ζωτικές λειτουργίες των μικροβίων είναι

χημικές αντιδράσεις που επηρεάζονται από τη θερμοκρασία

Q >> μέγιστο → θανάτωση μικροβίου

Q << ελάχιστο → ζουν με κατεσταλμένες τις μεταβολικές διεργασίες

Θερμική ενέργεια
Ι. Yγρή θερμότητα (βρασμός, αυτόκαυστο …)

2. Παστερίωση

3. Ξηρή θερμότητα

•Προκαλεί - μετουσίωση πρωτεϊνών

- βλάβη μεμβρανών

- διάσπαση DNA
1. ΥΓΡΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ
Θανάτωση των μικροβίων με θερμότητα είναι αποτελεσματικότερη
παρουσία υγρασίας
μετουσιώνονται ευκολότερα οι πρωτεΐνες

Σπόροι Clostridium botulinum καταστρέφονται 5΄ 121 º C + υγρασία

Οι πλέον ανθεκτικοί σπόροι παθογόνου βακτηρίου 2h 121 º C - υγρασία
«Αλλαντίαση»

Σπόροι Bacillus subtilis 15΄ 100 º C + υγρασία

1h 150 º C - υγρασία

Μικροβιολογία τροφίμων

Μετά από έρευνα ανευρίσκεται η κατάλληλη θερμοκρασία

καταστροφής του μικροβιακού φορτίου χωρίς να
αλλοιώνει το προς κονσερβοποίηση τρόφιμο

Η δράση της θερμότητας στη μείωση του μικροβιακού

φορτίου εξαρτάται Θερμοκρασία
Χρόνο
Υγρασία
 Θέρμανση με κεκορεσμένο ατμό υπό πίεση
Αυτόκαυστο

- Γρήγορη θέρμανση

- Υψηλότερη θερμοκρασία βρασμού H2O

- Ικανότητα διείσδυσης

- Διευκόλυνση μετουσίωσης των πρωτεϊνών

- Καταστροφή σπόρων που αντέχουν στους 100ºC

KOΡΕΣΜΕΝΟΣ ΑΤΜΟΣ ΥΠΟ ΠΙΕΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ

(lbs/in2) (Cº)

0 ……………………100 Αυτόκαυστο
5……………..... .….108
10…………………….115
1 atm → 15……………………121
20…………………….126
25…………………….130
2 atm → 30……………….......134
Εργαστηριακή συσκευή που χρησιμοποιεί ατμό υπό ελεγχόμενη πίεση

→ ΑΥΤΟΚΑΥΣΤΟ Η ΑΥΤΟΚΛΕΙΣΤΟ

- Διπλότοιχο δοχείο ατμού

- Ικανότητα θέρμανσης νερού

- Ρύθμιση πίεσης, χρόνου

- Απαραίτητη η αντικατάσταση

του εσωτερικού αέρα, από κορεσμένο ατμό

Υψηλή Q & υγρασία σκοτώνει … όχι η πίεση

ΑΥΤΟΚΑΥΣΤΟ
απαραίτητη συσκευή Μικροβιολογικού Εργαστηρίου

ΑΠΟΣΤΕΙΡΩΣΗ καθημερινή - Θρεπτικά υλικά

- Χειρουργικά εργαλεία
- Κ/ες προς αχρήστευση

Συνήθης χρήση Πίεση ……………1 at

Q ατμού ……… 121 º C
Χρόνος … απαιτούμενος*

* Είδος & όγκο υλικού, είδος δοχείου πχ

• Δοκιμαστικοί σωλήνες – υγρό θρεπτικό υλικό 121ºC /10-15΄

• Φιάλη 10lt /1h
• Φιάλη 1lt /20΄
- Έλεγχος λειτουργίας αυτοκαύστου
• Ταινίες χάρτου → αλλαγή χρώματος
ειδικοί δείκτες με χημικές ενώσεις χρωμογόνες

• Αποστείρωση εναιωρήματος σπόρων Bacillus stearothermophilus

α/κα φύσιγγας με σπόρους, αρνητική

- Ποια υλικά δεν αποστειρώνονται στο αυτόκαυστο?

• Ουσίες που δεν αναμειγνύονται με νερό → Λίπη, έλαια

• Ουσίες που καταστρέφονται στους 121 º C → Σάκχαρα, λευκώματα

ΖΕΟΝ ΥΔΩΡ (100º C)

• Υλικά, αντικείμενα που εκτίθενται σε ΒΡΑΣΤΟ ΝΕΡΟ

(δεν θεωρούνται αποστειρωμένα)

• Μικρόβια καταστρέφονται σε λίγα λεπτά

• Σπόροι αντέχουν ώρες

• Χρησιμοποιείται όπου άλλες επιλογές είναι αδύνατες

ΤΥΝΤΑΛΙΣΜΟΣ Η ΚΛΑΣΜΑΤΙΚΗ ΑΠΟΣΤΕΙΡΩΣΗ

- Αποστείρωση υλικών που αντέχουν στους 100ºC ενώ

μετουσιώνονται σε Q >100ºC

- 100ºC → 30΄→ 3 διαδοχικές μέρες → καταστροφή μικροβίων

μεσοδιαστήματα 37ºC → ανάπτυξη σπόρων

• Ειδική συσκευή Steam Arnold

• Aυτόκαυστο με ελεύθερη ροή ατμού (100ºC)

2. ΠΑΣΤΕΡΙΩΣΗ
• Γάλα

• Κρέμες

• Αλκοολούχα ποτά (μπύρα, κρασί)

• Τρόφιμα

- Υποβάλλονται σε ελεγχόμενη θέρμανση

ώστε να σκοτώνονται παθογόνα βακτήρια

χωρίς να αλλοιώνεται το γάλα …

Το παστεριωμένο γάλα ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ AΠΟΣΤΕΙΡΩΜΕΝΟ

• Παστερίωση: καταστρέφει παθογόνα βακτήρια
που μπορεί να περιέχονται στο γάλα …

• Ricketsia burnetti (πυρετός Q)

• Salmonella, Brucella, Listeria,
• Μycobacterium bovis

• Κλασική παστερίωση 62ºC Χ 30΄ & ταχεία ψύξη

• Ταχεία παστερίωση 72ºC Χ 15΄

3. ΞΗΡΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ
- Η αποστείρωση με ΞΘ απαιτεί ↑θερμοκρασίες για >t διάστημα

- Αφυδάτωση μικροβιακών κυττάρων

- Οξείδωση κυτταρικών συστατικών → Θάνατος μικροβίων

Ξηρός κλίβανος
• Φαρμακευτική
Αποστείρωση ελαιωδών ουσιών,
σκόνες φαρμακευτικές

• Mικροβιολογικό Εργαστήριο
Αποστείρωση γυάλινων σκευών 180ºC Χ 2h
 ΑΠΟΤΕΦΡΩΣΗ
• Κάψιμο σκοτώνει τα μικρόβια

• Αποτέφρωση μολυσμένων πειραματόζωων

>> υλικών

• Αποτεφρωτήρες – υψικάμινος Νοσοκομείου

ΠΥΡΑΚΤΩΣΗ
• Μικροβιολογικών μεταλλικών κρίκων
(φλόγα λύχνου Bunsen)

ΧΑΜΗΛΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ
Μικρόβια επιβιώνουν ↓θερμοκρασίες ↓τις μεταβολικές λειτουργίες

- Κ/ες βακτηρίων, μυκήτων σε άγαρ, 4ºC

- Κατάψυξη -20ºC - Βαθιά κατάψυξη -70ºC

- Ξηρός πάγος (CO2) -78ºC

Eξάχνωση
- Υγρό άζωτο -196ºC !!!
κυτταροκ/ες
- Έκθεση Q <0ºC μπορεί να σκοτώσει αριθμό βακτηρίων

όσα ζήσουν, διατηρούνται χρόνια

- Κύτταρα ιστών, ιοί, βακτήρια, μύκητες –196ºC

διατηρούνται χρόνια «Κατάσταση χειμερίας νάρκης»

- Ψύξη δρα μικροβιοστατικά

Αρχή συντήρησης κατεψυγμένων τροφίμων

- ΥΨΗΛΕΣ Q → ΜΙΚΡΟΒΙΟΚΤΟΝΕΣ

- ΧΑΜΗΛΕΣ Q → MIKΡΟΒΙΟΣΤΑΤΙΚΕΣ
 ΞΗΡΑΝΣΗ
• Μικρόβια απαιτούν νερό για φυσιολογική ανάπτυξη

• Απώλεια Η2Ο → αναστολή μεταβολικών λειτουργιών

• Ελαττώνει τα ζώντα κύτταρα

• Ελυτροφόρα βακτήρια → πλέον ανθεκτικά στη ξήρανση

• Ευαισθησία στη ξήρανση εξαρτάται από το είδος

- Γονόκοκκος πολύ Ε, πεθαίνει σε λίγα λεπτά

- Στρεπτόκοκκοι ανθεκτικοί - Εντερόκοκκοι

- Αποξηραμένοι σπόροι, ζωντανοί επ’ αόριστον

ΛΥΟΦΙΛΟΠΟΙΗΣΗ
Τρόπος διατήρησης μικροβίων & φαρμακευτικών ουσιών

- Μικροβιακό εναιώρημα υφίσταται πλήρη αφυδάτωση υπό κενό,

στους -70ºC

- Χαμηλή Q, λυοφιλοποίηση → χαμηλός μεταβολισμός

- Λυοφιλοποιημένες κ/ες λαθροβιούν για πολλά χρόνια

 ΟΣΜΩΤΙΚΗ ΠΙΕΣΗ
• ΝaCl - Άλας >1% - βλαβερή για πολλά βακτήρια
- αναστολή μικροβιακής ανάπτυξης
από αφυδάτωση

Ωκεανοί………………….. 4% ΝaCl

Nεκρά θάλασσα…………29% ΑΛΟΦΙΛΙΚΟΙ

Τουρσιά………………….. 30%

• Σάκχαρα >1% ΣΑΚΧΑΡΟΦΙΛΟΙ

Βάση Διατήρησης Τροφίμων

. Άλας 10-15%

. Σάκχαρα 50-70%

Αναστολή ανάπτυξης μικροβίων (παθογόνων & άλλων)

 NaCl 6.5%
• Enterococcus (+)
• non Enterococcus (-)

ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΕΣ

Ηλιακή ακτινοβολία εκπέμπει UV

εμφανίζει μικρή αντιμικροβιακή δράση

ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ

ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΟΥ ΦΟΡΤΙΟΥ
1. Υπεριώδης ακτινοβολία – UV
~ 260nm μήκος κύματος

Απορροφάται από τα μικρόβια δημιουργώντας

- ελεύθερες ρίζες Η+, ΟΗ-, υπεροξείδια → ενδοκυττάριες βλάβες

- καταστρέφει το DNA → μεταλλάξεις

→ αναστολή αντιγραφής

Επειδή η UV είναι βλαπτική για δέρμα & κερατοειδή

η χρήση της στην Ιατρική είναι περιορισμένη

Χρησιμοποιείται στην καταστροφή μικροβίων του αέρα

σε χώρους η Χειρουργεία όταν αυτά δεν χρησιμοποιούνται …

Οι σπόροι είναι ανθεκτικοί στη UV, Χ10 δόση / με τα βακτήρια

Λαμπτήρες UV
• Χειρουργεία

• Δωμάτια που απαιτούν άσηπτες συνθήκες

• Φαρμακευτικές εταιρείες

• Βιομηχανία τροφίμων (κρεάτων, γαλακτοκομικών)

• Αποστείρωση επιφανειών

UV έχει ~ μικρή διεισδυτικότητα

Ένα λεπτό γυαλί μπορεί να φιλτράρει μεγάλο μέρος της

Δράση της έχει σχέση μόνο με επιφάνειες

2. Ιονίζουσες ακτινοβολίες (ακτίνες χ, γ)

• Μεγαλύτερη Ενέργεια

• Κατάλληλες αποστείρωση υλικών μεγάλου πάχους

• Ιονίζουν τα μόρια, καταστρέφουν DNA

• Αναστέλλουν ανάπτυξη & θανατώνουν τα μικρόβια

• Οι σπόροι είναι ανθεκτικοί

• «Κρύα αποστείρωση» παράγεται λίγη θερμότητα

• Ιατρική χρησιμεύουν για αποστείρωση θερμοευαίσθητων

υλικών:
xειρουργικά ράμματα, πλαστικά αντικείμενα:
σύριγγες, καθετήρες, ρύγχη …

- Βιομηχανία φαρμάκων

- Βιομηχανία τροφίμων
 ΔΙΗΘΗΣΗ
Χρησιμοποιείται για αποστείρωση υγρών η διαλυμάτων
θερμοευαίσθητων

• Ορός ανθρώπου, ζώων → μετουσίωση λευκώματος

• Ένζυμα → μετουσίωση, απενεργοποίηση

• Αντιβιοτικά → καταστρέφονται

• Σάκχαρα → καταστρέφονται

Μικροβιοκρατείς ηθμοί
• Seitz ηθμός ……….. φύλλο ασβέστου

• Βerkefeld …………. διατομικές γαίες

• Chamberland - Pasteur…...πορσελάνη

ΔΕΝ είναι απλά σουρωτήρια…

Διέλευση μικροβίων εξαρτάται:
• Μέγεθος πόρων

• Ηλεκτρικό φορτίο ηθμού & μικροβίου

• Φύση του υγρού που διηθείται

Χαρτί Watman - ηθμοί οξικής κυτταρίνης

• Συγκρατούν τα μικρόβια ~ με το μέγεθος των πόρων τους

• Βακτήρια & σπόρους(d 0.22 μm), Ηθμοί μελέτης ιών (d 0,01μm)

• Ενδοφλέβια διαλύματα
• ΑΠΟΣΤΕΙΡΩΣΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΔΙΗΘΗΣΗ «ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΠΥΡΕΤΟΓΟΝΩΝ»

• «Limulus test» → Έλεγχος παρουσίας LPS – ενδοτοξίνης

↑ Ε (1 δισεκατομυριοστό του gr)

• Διότι η νέκρωση βακτηρίων σε αυτόκαυστο μπορεί να

ελευθερώσει ενδοτοξίνη που δεν αδρανοποιείται με θερμότητα
→ πυρετό

ΕΛΕΓΧΟΣ ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΟΥ ΦΟΡΤΙΟΥ ΜΕ

ΧΗΜΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ
- Απορρυπαντικά με αντιμικροβιακή δράση
οικιακή χρήση

- Aπολυμαντικά, αντισηπτικά
Αντιμικροβιακοί παράγοντες που μειώνουν το

μικροβιακό φορτίο σε χώρους υγείας & σε ασθενείς

ΑΝΤΙΣΗΨΙΑ
Josef Lister (1827-1912)
• Διάσημος άγγλος χειρουργός
μείωσε την μετεγχειρητική θνητότητα 60% → 15%

• Ψεκασμός με φαινικούχο οξύ (1860)

• Εφάρμοσε τις αρχές αντισηψίας

«θεωρίες του Pasteur» → ζύμωση & σήψη οφείλεται σε μικρόβια

ΠΩΣ ΧΗΜΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ ΘΑΝΑΤΩΝΟΥΝ ΤΑ ΜΙΚΡΟΒΙΑ

• ENZYMA - Μετουσίωση πρωτεϊνών

• ΚΠΜ - Αλλαγή διαπερατότητας (Λιπίδια)

• ΝΟΥΚΛΕЇΝΙΚΑ ΟΞΕΑ - Μετουσίωση ΝΟ

Κύριες ομάδες χημικών αντιμικροβιακών παραγόντων

 Αλκοόλες

 Απορρυπαντικά

 Τεταρτοταγές αμμώνιο

 Φαινόλη & φαινολικά παράγωγα

 Αλογόνα (Cl, I)

 Βαρέα μέταλλα (Ηg, Ag)

 Οξέα & αλκάλεα

Αποστείρωση χειρουργικών εργαλείων
 Αέρια (αιθυλενοξείδιο) που μπορεί να καταστρέφονται
με υγρή θερμότητα - αυτόκαυστο
 Χρωστικές

ΜΕΤΟΥΣΙΩΣΗ ΑΛΛΑΓΗ ΜΕΤΟΥΣΙΩΣΗ ΝΟ

ΠΡΩΤΕЇΝΩΝ ΔΙΑΠΕΡΑΤΟΤΗΤΑΣ
ΚΠΜ
70% ΑΙΘΑΝΟΛΗ 70% ΑΙΘΑΝΟΛΗ ------------------------

------------------------ ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΤΙΚΑ ------------------------

ΦΑΙΝΟΛΕΣ ΦΑΙΝΟΛΕΣ ------------------------
ΧΛΩΡΙΟ ------------------------- ------------------------
ΙΩΔΙΟ ------------------------- -------------------------
ΒΑΡΕΑ ΜΕΤΑΛΛΑ ------------------------- -------------------------
Ηg, Ag
H2O2 ------------------------- -------------------------
37% ΦΟΡΜΑΛΔΕΫΔΗ ------------------------- 37% ΦΟΡΜΑΛΔΕΫΔΗ
ΦΟΡΜΟΛΗ ΦΟΡΜΟΛΗ
ΓΛΟΥΤΑΡΑΛΔΕΫΔΗ ΓΛΟΥΤΑΡΑΛΔΕΫΔΗ

ΑΙΘΥΛΕΝΟΞEIΔΙΟ -------------------------- ΑΙΘΥΛΕΝΟΞEΙΔΙΟ

ΟΞΕΑ - ΑΛΚΑΛΕΑ -------------------------- ------------------------

------------------------ ------------------------ ΧΡΩΣΤΙΚΕΣ

 Α π ο λ υ μ α ν τ ι κά & α ν τ ι σ η π τ ι κά
Στους χώρους υγείας Στους ασθενείς
ΑΠΟΛΥΜΑΝΤΙΚΑ ΑΝΤΙΣΗΠΤΙΚΑ
70% Αιθυλική αλκοόλη 70% Αιθυλική αλκοόλη

Γλουταραλδεΰδη Ιώδιο, ιωδιούχες ενώσεις

Αμίνες - Φαινόλες Υπεροξείδιο Υδρογόνου

Τεταρτοταγή άλατα αμμωνίου Χλωρεξιδίνη

Χλώριο, παράγωγα χλωρίου Τρικλοζάνη

• Οι χημικές ενώσεις διαφέρουν στην

ικανότητα καταστροφής των μικροβίων

• Ποσοτικό μέτρο της ικανότητας αυτής

είναι ο συντελεστής φαινόλης
C φαινόλης / C χημικής ουσίας (1, >1, <1)
για να προκληθεί ο ίδιος αρ. θανάτων
κάτω από ίδιες συνθήκες
 ΑΛΚΟΟΛΕΣ – Οργανικοί διαλύτες
• Αιθανόλη – αιθυλική αλκοόλη
- Ευρεία χρήση ως αντισηπτικό δέρματος (εμβολιασμοί, φλεβοκεντήσεις)

- Διάλυμα 70% αποτελεσματικότερο / Απόλυτη αλκοόλη

- & αντιιική δράση

- Απολυμαίνει θερμόμετρα στόματος

- Αδρανής σπόρους

• Προπυλική – ισοπροπυλική αλκοόλη

Διάλυμα 70% → αντισηπτικό δέρματος

• Μεθανόλη
Δεν χρησιμοποιείται, τοξική

ΦΑΙΝΟΛΗ – ΦΑΙΝΟΛΙΚΑ ΠΑΡΑΓΩΓΑ

Χρησιμοποιήθηκε Lister 1860 χειρουργική αντισηψία

Καθαρή Φαινόλη είναι άχρωμη

κρυσταλλική ουσία

σπάνια χρησιμοποιείται (διάλυμα 2 - 5%)

 Μικρή μικροβιοκτόνο δράση

 Υψηλή τοξικότητα

 Ιδιάζουσα οσμή

 Καυστική
Φαινολικά παράγωγα προκαλούν (εξαχλωροφαίνη, κρεσόλη)

- Μετουσιώση πρωτεϊνών

- Καταστροφή μεμβρανών

- Δρούν ως βακτηριοκτόνα

βακτηριοστατικά ~ με τη C

- Άλλα μυκητοκτόνα

• Ιώδιο
ΑΛΟΓΟΝΑ

- Από τα παλαιότερα & αποτελεσματικότερα βακτηριοκτόνα

- Αντισηπτικό δέρματος > 100 χρόνια

- Κρυσταλλικό στοιχείο, ελάχιστα διαλυτό στο νερό

- « Βάμμα ιωδίου»
διάλυμα 2% J & ΚJ σε αιθανόλη

- Λήψη αιματοκ/ων
αποφυγή επιμόλυνσης με S. epidermιdis
από τη χλωρίδα του δέρματος

- Τοποθέτηση ενδοφλεβίων καθετήρων

Μοναδικό, το πλέον αποτελεσματικό

- έναντι όλων βακτηρίων & μυκήτων

- αντιικό

- σποροκτόνο

- Ευρεία χρήση για μείωση μικροβιακής χλωρίδας δέρματος

- Μετά την τοποθέτηση καθαρίζεται το δέρμα με οινόπνευμα,

ερεθιστικό του δέρματος

- Προκαλεί μετουσίωση πρωτεϊνών

οξειδωτικός παράγων - βακτηριοκτόνο

• Χλώριο
Από τα πλέον χρησιμοποιούμενα απολυμαντικά

Παγκοσμίως για ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ αποθεμάτων νερού

υδραγωγεία, κολυμβητικές δεξαμενές

Ενώσεις χλωρίου
- Υποχλωριώδες Ca, Na, χλωραμίνη ΝΗ2Cl

ευρεία χρήση: οικιακή, βιομηχανική, νοσοκομειακή

Ισχυρά οξειδωτικές ενώσεις

Υδρολύονται παράγοντας ΗClO (υποχλωριώδες οξύ)

ΗClO → ΗCl + O → Mοριακό οξυγόνο

- Ισχυρά οξειδωτικός παράγων, βακτηριοκτόνο
- Μετουσιώνει πρωτεΐνες

ΒΑΡΕΑ ΜΕΤΑΛΛΑ Ηg - Ag
• Βακτηριοκτόνα σε ↓ C μετουσιώνουν ένζυμα & πρωτεΐνες

Χρησιμοποιούνται οργανικά σκευάσματα Ηg

Μercurochrome αντισηψία δέρματος

Merthiolate συντηρητικό ορών & εμβολίων

 • AgΝΟ3
Αραιό διάλυμα χρησιμοποιείτο
γονοκοκκική οφθαλμία νεογνών → Penicillin

Oργανικές ενώσεις

- Βισμουθίου

- Αρσενικού

- Υδραργύρου → σε παρασιτώσεις

ΧΡΩΣΤΙΚΕΣ
Αντιμικροβιακά: Δρουν στο DNA
Χρώσεις: συνδέονται με κυτταρικά μακρομόρια

- Ιώδες της γεντιανής: Aναστέλλει Staphylococcus, όχι Streptococcus

Candidiasis στοματίτιδα

- Πράσινο μαλαχίτη (LJ): Αναστέλλει μικρόβια χλωρίδος

κ/α πτυέλων Μυκοβακτηρίδιο

- Στίλβον πράσινο – ΒSA: Aναστέλλει Ε. coli

- Bασική φουξίνη: Aναστέλλει Β. suis, B. canis

όxι Β. melitensis , B. abortus
 ΣΥΝΘΕΤΙΚΑ ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΤΙΚΑ
ανιονικά, κατιονικά επιφανειοδραστικά παράγωγα
• Παράγοντες που ελαττώνουν την επιφανειακή τάση

• Αυξάνουν την ικανότητα διαβροχής του νερού που διαλύονται

• Το νερό δημιουργεί γαλακτώματα & απομακρύνει

λίπη, έλαια, κύτταρα, μικρόβια παγιδεύοντας τα στον αφρό

• μηχανική απομάκρυνση μικροβίων

από επιφάνειες, αντικείμενα, ρούχα, δέρμα, τριχωτό κεφαλής

Σάπωνες ασθενή απορρυπαντικά

ΑΛΑΤΑ ΤΕΤΑΡΤΟΤΑΓΟΥΣ ΑΜΜΩΝΙΟΥ

Βακτηριοκτόνα κατιονικά απορρυπαντικά

Εμπορικά ονόματα Ceepryn

Zephyran

Cetavlon Καθαρισμός τραυμάτων

Cetrimide

Roccal

Σημαντικοί αντιμικροβιακοί παράγοντες τα τελευταία χρόνια

 Cetrimide

Βακτηριοκτόνος δράση: μετουσίωση πρωτεϊνών, αποδιάταξη ΚΠΜ

• Έναντι Gram+ βακτηρίων Υψηλή

• Έναντι Gram - βακτηρίων Καλή

• ΟΧΙ P. aeruginosa

• Mυκητοκτόνα

• ΟΧΙ Ιούς

• Μερικά παθογόνα πρωτόζωα

Βακτηριοστατική δράση σε αραία διαλύματα

• Αντισηπτικό δέρματος

• Απολύμανση επιφανειών

• Συντηρητικό τροφίμων
 ΟΞΕΑ - ΑΛΚΑΛΕΑ

Μεγάλες παρεκκλίσεις PH >όξινο >αλκαλικό Μικροβιοκτόνες

Υλικά κ/ας βακτηρίων PH ελαφρώς αλκαλικό

μυκήτων PH ελαφρώς όξινο

Μυκοβακτηρίδια εμφανίζουν σχετική αντοχή στα οξέα, αλκάλεα

πρακτική εφαρμογή → εμπλουτισμός κατά Petroff

ρευστοποίηση πτυέλων με NaOH η H2SO4,

βακτήρια ΦΧ στόματος καταστρέφονται

Bορικό

Βενζοϊκό

Γαλακτικό

Κιτρικό Ασθενή οξέα συντηρητικά τροφίμων

Προπιονικό

Διάλυμα οξειδίου Ca 20-30% … Απολύμανση χώρων, τοίχων

 ΑΕΡΙΑ

Φορμαλδεΰδη

- Iσχυρό μικροβιοκτόνο, μετουσίωση πρωτεϊνών & ΝΟ

- Φορμόλη διάλυμα 37% , ερεθιστική οσμή

- Χρησιμοποιείται στη παρασκευή εμβολίων, αντιδραστηρίων

• Αδρανοποιεί βακτήρια, ιούς

• Μετατρέπει τις τοξίνες σε ατοξίνες 0.5%

• Aδρανοποιημένες Brucella - Wright

Γλουταραλδεΰδη

• 10 X πλέον ισχυρή

• Λιγώτερο τοξική της φορμαλδεΰδης

Χρησιμοποιείται για την αποστείρωση

• Αντισηπτικό, χειρουργικών εργαλείων, πλαστικών,

κυστεοσκοπίων, αναπνευστικών συσκευών

• Παρασκευή εμβολίων (αντιική δράση)

ΥΠΕΡΟΞΕΙΔΙΟ ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ - Η2Ο2

• Αντισηπτικό φακών επαφής & τραυμάτων

• Οξειδωτική ουσία
Μετουσίωση πρωτεϊνών

• Μικρόβια με καταλάση το διασπούν

• Φυσσαλίδες που παράγονται, κατά τη χρήση του

στους ιστούς, οφείλεται στη καταλάση των ιστών