You are on page 1of 645

QUR-AN si BAHASA YAKAN

ُ ‫سُ ُورةُُالْف حاِت حُة‬


SURATUL AL-FATHIHAH 1

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
١ ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬
1. Si Alen Allahu Taala sangat Makasi sangat Maase.

٢ ‫ني‬ ِ َ‫ح‬
َ ‫ٱۡل حم ُد ِ هَّلل ِ َرب ٱلح َعَٰلَم‬
2. Kemon sanglit duk pudji, tartantu si Tuhan mamaliharah ِ
A’lamin.
3. Sangat Makasi [Si ipun Ne Magpaparatsaya duk pananaggah si ‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬
٣ ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ه‬
Dunya] Sangat Maase [Si ipun Ne Magpaparatsaya si Akhirat].
4. Magdapuh [Magmilik] si ellew pagtumbas [kakahinang ‫َح‬ َٰ َ
ِ ‫مل ِِك يو ِم ٱل‬
٤ ‫ِين‬
sagannap Jinn duk Manusiya].

ُ ‫اك ن َ حس َتع‬
٥ ‫ِني‬ َ ‫اك َن حع ُب ُد ِإَويه‬
َ ‫إيه‬
5. Tattap si Kau pagpamariyawaan kamihin duk tattap si Kau ِ
pikitabangan kamihin.
6. Toanun kami si lan bentel [Toh agama Islam, si labeyan Rusul َ ‫ٱلص َر َٰ َط ٱل ح ُم حس َتق‬
٦ ‫ِيم‬
َ ‫ح‬
ِ ‫ٱهدِنا‬
Allah ‫]ﷺ‬.
َ ُ ‫َ َٰ َ ه َ َ ح َ ح َ َ َ ح ح َ ح ح َ ح‬
7. Si lan iye meh meh siye katoan weh nu sampurnah, Dumain lan ‫وب َعل حي ِه حم‬
ِ ‫ۡي ٱلمغض‬ ِ ‫صِ رط ٱَّلِين أنعمت علي ِهم غ‬
iye meh siye kinaastelan [Kowe meh Yahudie] duk malepasin ‫ََ ه‬
َ ‫ٱلضٓال‬
٧ ‫ِني‬ ‫وَل‬
[Kowe meh Nasranie].

1
ُ ‫سورةُالبقرة‬
SURATUL AL-BAQARAH 2

Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬


‫ٱَّلل ِ ه‬
‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

ٓ
١ ‫ال ٓم‬
1. Aleef Laam Meem ( Meh huruf magtampu ganah makahati
maksud nen malaingkan Allahu).
َ ‫َ َ ح َ ُ َ َح‬
َ ‫ب فِيهِ ُهدى ل ِلح ُم هتق‬
2. Kitab ien (Qur-an) gana pagduwe duwe bennal diyalem nen, ٢ ‫ِني‬ ِۛ َۛ ‫ذَٰل ِك ٱلكِتَٰب َل ري‬
toh si meh aa magmatalew.
‫ح‬ َ ‫ه َ ُح ُ َ حَح َُ ُ َ ه‬
3. Iye ne meh siye magparatsayah si gayib, duk matenngehan siye ‫ٱلصل َٰوةَ َوم هِما َر َزق َنَٰ ُه حم‬ ‫ب ويقِيمون‬
ِ ‫ٱَّلِين يؤمِنون بِٱلغي‬
َ ُ
sambahayang duk amban meh kapangarizzikih kami ٣ ‫يُنفِقون‬
magnafaqa siye {Karna Allah}.
َ َ ُ ٓ َ َ َ ‫َ ه َ ُح ُ َ َ ٓ ُ َ َح‬
4. Duk iye ne me siye magparatsaya si iye pinaturun si kauhin, duk ِ ‫نزل مِن ق حبل َِك َوبِٱٓأۡلخ َِرة‬
ِ ‫نزل إَِلك وما أ‬
ِ ‫وٱَّلِين يؤمِنون بِما أ‬
َ ُ
pinaturun si meh siye dehellu amban kau duk si Ellew Akhirat ٤ ‫ه حم يُوق ُِنون‬
siye mag iyakin sampurnah.
َ ‫ُ َ َ ُ ح ح‬ ُ َٰ َ َ َ َٰٓ َ ْ ُ
5. Iye ne meh siye ien dem toh Tuhan de duk iye meh siye ien dem ٥ ‫لَع هدى مِن هرب ِ ِه حمۖۡ َوأ ْو َٰٓلئِك ه ُم ٱل ُمفل ُِحون‬ ‫أولئِك‬
paruntungan. ُ ُ َ َ َ َ َ َ ٓ ْ ََ َ ‫ه ه‬
‫ِين كف ُروا َس َوا ٌء َعل حي ِه حم َءأنذ حرت ُه حم أ حم ل حم تنذ حِره حم‬ ‫إِن ٱَّل‬
6. Bennal meh aa pananaggain Sali du pasaplagan nu pinakitalew
َ ‫َ ح‬
duk gey pakitalew nu gey du siye magparatsaya. ٦ ‫َل يُؤم ُِنون‬
َ َٰ َ ‫َ َ َ ه ُ َ َ َٰ ُ ُ ح َ َ َ َٰ َ ح ح َ َ َ َٰٓ َ ح َ َٰ ح‬
7. Tinatakan ne weh Allahu Taala si meh Pangateyan de duk si ‫ِش َوة ۖۡ َول ُه حم‬
‫ختم ٱَّلل لَع قلوب ِ ِهم ولَع سمعِ ِهمۖۡ ولَع أبص ِرهِم غ‬
pakale de duk si meh pamayam de duk ellig sartah niyah si siye ٧ ‫اب َعظِيم‬ ٌ ‫َع َذ‬
siksah landuh kahadje.
ُ ‫ح‬ ‫ه‬ ُ ُ
8. Duk amban meh manusiya magpain, magparatsaya kami si ‫اس َمن َيقول َء َام هنا بِٱَّلل ِ َوبِٱَلَ حو ِم ٱٓأۡلخ ِِر َو َما هم‬
ِ ‫َوم َِن ٱنله‬
Allahu Taala duk Ellew Akhirat duk dumain
domain iye ien asal َ ‫ب ُم حؤ ِمن‬
٨ ‫ِني‬ ِ
magparatsaya.
ُ َ ٓ ‫َح ُ َ ه‬ ْ َ ‫ٱَّلل َو هٱَّل‬
َ ‫ون ه‬َ ُ َٰ َ ُ
9. Dinekdes weh de Allahu Taala duk meh siye magparatsayahin ‫ِين َء َام ُنوا َو َما َي َدعون إَِل أنف َس ُه حم‬ ‫يخدِع‬
sumaguwa gah du nyah dekdes de malaingkan ginhawa baran َ ُُ ‫ََ َح‬
٩ ‫وما يشعرون‬
de ru.
ْ ُ َ َ ُۢ ُ َ ٌ َ َ ‫َ َ َ ُ ُ ه ُ َ َ َ َ ُ ح‬ ُُ
10. Meh dem pangateyan den saki sartah tinambahan pe weh ‫ِِف قلوب ِ ِهم هم َرض فزادهم ٱَّلل مرضا ۖۡ ولهم عذاب أ َِلم بِما َكنوا‬
َ ‫ح‬
Allahu Taala saki nen duk niyah ne siksa sa peddes peddes si ١٠ ‫يَكذِبُون‬
siye sabab kaniyaan den magputing siye.
‫َ ُ ْ ه َح‬ َ‫ْ ح‬ ‫َ َ َ َ ُح‬
11. Bang siye pinainan da kaam magpakaat diyatah Bulak, sambung ِ ‫س ُدوا ِِف ٱۡل‬
‫ۡرض قال ٓوا إِن َما َن ُن‬ ِ ‫ِإَوذا قِيل ل ُه حم َل تف‬
َ
den hadja Na maghatul kami itu magpahap hap. ١١ ‫ُم حصل ُِحون‬
َ ‫ه ح‬ َ َ ‫ََ ٓ ه ُ ح ح‬
12. Dumain ke siye ien magpakaatin sumaguwa, gah hadja talessa ١٢ ‫س ُدون َولَٰكِن َل يَش ُع ُرون‬
ِ ‫أَل إِن ُه حم ه ُم ٱل ُمف‬
re.

2
ٓ َ ‫َ َ َُ ح َ ُ ْ َ َ ٓ َ َ َ ه ُ َ ُ ْ َُح‬
‫اس قال ٓوا أنؤم ُِن ك َما َء َام َن‬ ‫ِإَوذا قِيل لهم ءامِنوا كما ءامن ٱنل‬

َ َ ‫ه‬ َ ٓ َ ُّ ُ ُ ‫ُّ َ َ ٓ ُ َ َ ٓ ه ُ ح‬
13. Bang siye pinainan, magparatsaya be kaam koweh pagparatsaya ١٣ ‫ٱلسف َها ُء َولَٰكِن َل َي حعل ُمون‬ ‫ٱلسفهاء ُۗ أَل إِنهم هم‬
meh aa sinduwehin, pain de hadja magparatsaya kami kowe
pamaratsaya aa dupang dupang? Na we dumain ke siye ien
madupang dupangin sumaguwah gah hadja katauhan de.
14. Bang tasabu de meh aa magparatsayahin pain de, magparatsaya
ُْٓ َ ‫ح‬ َ َ ْ َ َ َ ْ ُ َ ْ َ ‫ِإَوذا لَ ُقوا ْ هٱَّل‬
‫ِين َء َام ُنوا قال ٓوا َء َام هنا ِإَوذا خل حوا إ ِ ََٰل ش َيَٰ ِطين ِ ِهم قالوا‬
َ
َ ‫ُ ه َح‬ ‫ه‬
kami, na bang sab kapagsabu duk meh epang shaitan den, pain ١٤ ‫إِنا َم َعك حم إِن َما َن ُن ُم حس َت حه ِز ُءون‬
de kami tu sawe bi hep itu,ngudji
ngidji ngudji
ngidji hadja kami.
َ ‫ح‬ ُ ُ ُ‫ه‬
15. Allahu Taala mangudji
mangidji siyehin duk pinagtamba manamba pe ١٥ ‫ٱَّلل ي َ حس َت حه ِزئ ب ِ ِه حم َو َي ُم ُّده حم ِِف ُُغ َيَٰن ِ ِه حم َي حع َم ُهون‬
weh Allahu Taala kalepas den sarta lakap ne siye.
ُ َ ‫ى َف َما َرب‬ ‫ُ ْ َ َٰٓ َ ه َ ح َ َ ُ ْ ه‬
َٰ ‫ٱلض َلَٰلَ َة بِٱل ح ُه َد‬
16. Iye ne meh siye ien aa binelli weh de kalepasin duk toh, na asal ‫حت ت َِجَٰ َرت ُه حم‬ ِ ‫أولئِك ٱَّلِين ٱشَتوا‬
ganah teed untung pagbelli re ien duk dumain siye ien me ١٦ ‫ِين‬َ ‫َو َما ََكنُوا ْ ُم حه َتد‬
katoanin.
َ ‫ح َ َ ََ َٓ َ ٓ ح‬ ‫َُ َ َ ه‬
17. Upamahan den, koweh upama aa mekketan ebbut pagpi ne ‫ٱس َت حوق َد نارا فل هما أضا َءت َما َح حو َُلۥ‬ ‫َمثل ُه حم ك َمث ِل ٱَّلِي‬
magsahaya katalibut nen, inanan weh Allahu Taala kasahaya َ ُ ‫َ َ َ ه ُ ُ ح َ َ َ َ ُ ح ُ ُ َ َٰ ه ُ ح‬
١٧ ‫ِصون‬ ِ ‫ذهب ٱَّلل بِنورِهِم وتركهم ِِف ظلمت َل يب‬
ren ubus pasagaran ne siye diyalem meh kalindeman na gey ne
siye makakite.
َ
١٨ ‫ج ُعون‬ ‫ُ ُّ ُۢ ُ ح ٌ ُ ح َ ُ ح َ َ ح‬
18. Bisu, Umew, Pessek siye ubus ganah ne pabalikan de. ِ ‫صم بكم عم فهم َل ير‬

َ ُ ‫َح‬ ‫ح‬ ُ ُ ٓ ‫َ ه‬ َ َ
19. Atawa koweh ulan amban diyata langit magsarta duk meh ‫ٱلس َماءِ فِيهِ ظل َمَٰت َو َرعد َو َب حرق َي َعلون‬ ‫أ حو ك َصيِب مِن‬
ُ ُ‫َ َ َ حَ ح َ ه‬ َ ‫ه‬ َ ٓ ‫َ َ َٰ َ ُ ح‬
kalindeman duk letteh duk lalat, Hininang weh de meh gulamey ‫ٱَّلل ُم ِيُۢط‬ ِۚ ِ ‫ِف َءاذان ِ ِهم م َِن ٱلصوَٰع ِِق حذر ٱلمو‬
‫تو‬ ِ ‫أصبِعهم‬
tangan den panampeng tainge re sabab letteh ley, tinalew siye َ ‫ح‬
َ ‫كَٰفِر‬
١٩ ‫ين‬ ِ ‫بِٱل‬
halli kaw siye matey duk Allahu Taala Makahati si meh
pananaggah.
َٓ ْ َ َ ٓ َ َ ٓ ‫َ َ ُ حَح ُ َح ُ َ َ ُ ُه‬
20. Agen ne makalepas pamayam de lalatin, kahaba ien magsahaya ‫َبق َي َطف أبحص َٰ َره حمۖۡ ُك َما أضا َء ل ُهم همش حوا فِيهِ ِإَوذا‬ ‫يكاد ٱل‬
‫َ ح َ َ َ َ ح ح َ ُ ْ َ َ ح َ ٓ َ ه ُ َ َ َ َ َ ح ح َ َ ح َ َٰ ح ه‬
si siye lumengngan siye patudju pi, Ubus bang ne sab ien ‫أظلم علي ِهم قاموا ولو شاء ٱَّلل َّلهب بِسمعِ ِهم وأبص ِرهِم إِن‬
maglindem si siye nengge siye, Bang hadja bayah Allahu Taala َ ‫ه َ َ َ َٰ ُ َ ح‬
٢٠ ‫َشء قدِير‬ ‫ك‬
ِ ‫ٱَّلل لَع‬
tantu nen anan ne pakale ren duk pamayam den, Bennal bennal
Allahu Taala luu si ine ine makagees.
َ ‫ك حم َو هٱَّل‬
ُ ََ َ ‫ُ ه‬ ْ ‫َ َ ُّ َ ه ُ ح‬
21. Oh Kaam meh manusiya! Sumbahun bi Tuhan Mamalihara ‫ِين مِن‬ ‫اس ٱع ُب ُدوا َر هبك ُم ٱَّلِي خلق‬ ‫يأيها ٱنل‬َٰٓ
َ ُ َ ُ ‫ُ َ ه‬ َ
kaamin iye ne Mamapanjari kaamin duk Mamapanjari dehellu ٢١ ‫ق حبل ِك حم ل َعلك حم ت هتقون‬
amban kaamin, mura murahan tadawhat bi pagmatalew
sampurnain.
ٓ ‫َ ََ َ ُ ُ ح َ َ َ َ ه َ َٓ َٓ ََ ََ َ ه‬ ‫ه‬
22. Iye ne mangahinangan kaam bulakin pabakan bi duk langitin ِ‫ٱلس َماء‬ ‫ٱَّلِي جعل لكم ٱۡلۡرض ف ِرَٰشا وٱلسماء بِناء وأنزل مِن‬
َ َ‫ك حم فَ ََل ََتح َعلُوا ْ ِ هَّلل ِ أ‬
ُ ‫ح ه‬ َ ‫ه‬ َ ‫َ ٓ ََ ح‬
patengge duk pinaturunan kaam weh ne amban diyata langit ‫ندادا‬ ِ َٰ ‫ماء فأخ َرج بِهِۦ م َِن ٱثل َمر‬
ۡۖ ‫ت رِزقا ل‬
َ َ َ ُ ََ
٢٢ ‫نت حم ت حعل ُمون‬
bohe, ubus pinaguwaan kaam weh ne sabab bohe ley meh
‫وأ‬
buwah kayu rizziki si kaam, Na da hinanganun bi Allahu Taala

3
sakutu bu kaam tahati bi. ‫ح‬
‫ح‬
‫ورة مِن مِثلِهِۦ‬ ِ َٰ َ َ ‫نت حم ِِف َر حيب م هِما نَ هز حنلَا‬
َ ‫لَع َع حبدِنَا فَأتُوا ْ ب ُس‬ ُ ‫ِإَون ُك‬
23. Na bang kaniyaan bin magkutu kutu si pinaturun kami luu si
ُ ‫ٱَّلل ِ إن ُك‬
َ ‫نت حم َص َٰ ِدق‬ ‫ه‬ ُ ُ ََٓ َ ُ ْ ُ ‫َ ح‬
ipun kami (Mohammad Salla Allahu Alayhi Wasallam) iyu,na ٢٣ ‫ِني‬ ِ ‫ون‬
ِ ‫وٱدعوا شهداءكم مِن د‬
maguwa koh kaam bisan hadja dambuwa sura koweh Qur-an
ien duk lingananun bi meh saksi bin saddi amban Allahu Taala
bang kaniyaan bin sabennal.
َ ‫ٱت ُقوا ْ ٱنله‬
‫ار‬
‫َ هح َح َُ ْ ََ َح َُ ْ َ ه‬
‫فإِن لم تفعلوا ولن تفعلوا ف‬
24. Na bang gey tahinang bi duk asal gey teed tahinang bi, Na
َ ََٰ ‫ه َ ُ ُ َ ه ُ َ ح َ َ ُ ُ ه ح ح‬
tinalew kaam si Narka iye ne pangebbut iyehin meh manusiya ٢٤ ‫ٱل ِِت وقودها ٱنلاس وٱۡل ِجارة ۖۡ أعِدت ل ِلكفِرِين‬
duk batu, Tinagame ien si meh aa pananaggah.
‫ه‬ َ ‫ه َ َ َ ُ ْ َ َ ُ ْ ه َٰ َ َٰ َ ه‬ ََ
25. Na pasinnahun Oh Mohammad! ‫ ﷺ‬iye ne meh siye ‫ت أن ل ُه حم َجنَٰت‬ ِ ‫ّش ٱَّلِين ءامنوا وع ِملوا ٱلصل ِح‬ ِ ِ ‫وب‬
َ ْ ُ ‫ح ح ُه‬ َ ‫َح‬ ‫َح‬
magparatsaya duk maghinang makasulutin, Bennal bennal ‫َترِي مِن َتت َِها ٱۡلن َه َٰ ُر ۖۡ ُك َما ُرزِقوا م حِن َها مِن ث َم َرة‬
ُ ‫ه‬
niyah ne si siye meh Surgah magselluy amban diyawaan ne meh َٰ َ َ‫رِ حزقا قَالُوا ْ َهَٰ َذا ٱَّلِي ُرزِ حق َنا مِن َق حب ُل ۖۡ َوأتُوا ْ بِهِۦ ُمت‬
ۡۖ ‫شبِها‬
kasuba subaan, kahaba siye rinizzikian amban dem Surgah ley َ ُ َٰ َ َ ‫َ َ ُ ح َ ٓ َ ح َ َٰ ُّ َ ه َ َ ُ ح‬
٢٥ ‫ِلون‬ ِ ‫ولهم فِيها أزوج مطهرة ۖۡ وهم فِيها خ‬
amban meh buwah kayu rizziki, bissa ren inin du sab
pangarizziki kite bi tagnain, sumaguwa inurung siye ien
magsali Sali duk niya ne si siye lai idem Surgah ley meh
kaandahan sutsi (gey patekkahan bisita bulan bulan) duk lai ne
siye dem Surgah kakkal salama lama.
َ َ َ َ َ ‫ه هَ َ َح َح ٓ َ َ ح‬
26. Bennal bennal Allahu Taala gey iyah nabbut upama kowe ‫ۡض َب َمثَل هما ََ ُعوضة ف َما ف حوق َها‬ ِ ‫ۡحۦ أن ي‬ ِ ‫۞إِن ٱَّلل َل يست‬
َ‫ه ح َ ه‬ ‫ح‬ َ َ ‫فَأَ هما هٱَّل‬
kemmut atawa padiyata pe amban ien, Adapun iye ne meh siye ‫ٱۡل ُّق مِن رب ِ ِهمۖۡ وأما‬ َ ‫ِين َء َام ُنوا ْ َف َي حعل ُمون أن ُه‬
‫ه‬ َ َ

magparatsayahin tahati re weh ien bennal, adapun isab iye meh ‫ٱَّلل ب ِ َه َٰ َذا َم َثَل ا‬
ُ ‫اد ه‬ َ ََ َٓ َ َ ُ َُ َ ْ ُ َ َ َ ‫ه‬
‫ٱَّلِين كفروا فيقولون ماذا أر‬
siye pananaggain bissa ren hadja, Na ine kabayaan Allahu Taala ُّ ُ َ َ ‫َح‬ َ ُّ ُ
ٓ‫ضل بِهِۦ‬ ِ ‫ضل بِهِۦ كث ِۡيا َويهدِي بِهِۦ كث ِۡيا وما ي‬
َ ِ ‫ي‬
si upama ne inin? Makalepas upama ley kaekkahan makatoh َ ََٰ ‫ه ح‬
٢٦ ‫سقِني‬ ِ ‫إَِل ٱلف‬
sab kaekkahan, Bu ganah du lepas weh ne malaingkan meh aa
luwas amban Aturan Allahu Taala.
َٓ َ ‫ح‬ َ ‫ه‬ َ َ ُ ُ َ ‫ه‬
27. Iye ne meh siye maluba janji Allahu Taala puwas amban ‫ِين يَنقضون ع حه َد ٱَّلل ِ ِم ُۢن ََ حع ِد مِيثَٰقِهِۦ َو َيق َط ُعون َما أ َم َر‬ ‫ٱَّل‬
pangengkem iye duk binekkat weh de iye ne pangandaakan ُُ َ َٰٓ َ ْ ُ َ‫ح‬ َ ُ ‫هُ ٓ َ ُ َ َ َُح‬
‫ۡرض أولئِك هم‬ ِۚ ِ ‫سدون ِِف ٱۡل‬ ِ ‫ٱَّلل بِهِۦ أن يوصل ويف‬
Allahu Taala sinugpatin duk magpakaat siye diyata bulak na iye َ ُ َٰ َ ‫ح‬
٢٧ ‫ِسون‬
ِ ‫ٱلخ‬
ne meh siye ien aa malugiin.
ُ ُ ُ ‫َ ح َ َ ح ُ ُ َ ه َ ُ ُ ح َ ح َ َٰ َ َ ح َ َٰ ُ ح ُ ه‬
28. Saingge panagga bi si Allahu Taala bu kaniyaan bin matey ubus ‫يتك حم‬ ‫كيف تكفرون بِٱَّلل ِ وكنتم أموتا فأحيكمۖۡ ثم ي ِم‬
َ ُ َ ُ ُ ‫ُ ُح‬
pakellum ne kaam, ubus papatey nekaam balik ubus pakellum ٢٨ ‫ث هم ُييِيك حم ث هم إَِلحهِ ت حر َج ُعون‬
ne ne sab kaam balik, ubus tudju iye ru pamolean bin?
َ َٰٓ َ َ ‫ُ ه ح‬ َ َ‫ح‬ ُ َ َ َ ‫ُ ه‬
29. Iye ne Allahu Taala mamapanjari han kaam diyata bulak ‫ى إَِل‬ ِ ‫ه َو ٱَّلِي خل َق لكم هما ِِف ٱۡل‬
‫ۡرض َجِيعا ثم ٱستو‬
kemonin, ubus paangkat ne iye hap Arash ne, ubus hininangan ٢٩ ‫َشء َعل ِيم‬‫كل َ ح‬
ُ َ ُ َ َٰ َ َٰ َ َ َ ‫ه َ ٓ ِ َ َ ه َٰ ُ ه َ ح‬
ِ ِ ‫ت وهو ب‬
ِۚ ‫ٱلسماء فسوىهن سبع سمو‬
ne sab weh ne pitu lapis meh kalangit langitan duk iye luu si
kemon ine ine sangat makahati.

4
ُْٓ َ َ َ َ‫ح‬ َ َٰٓ َ َ ‫ح َ َ َ ُّ َ ح‬
30. Si waktu missa Tuhan mamalihara kauhin (Oh Mohammad ‫ۡرض خل ِيفة ۖۡقالوا‬ ِ ‫لئِكةِ إ ِ ِّن َجاعِل ِِف ٱۡل‬ ‫ِإَوذ قال ربك ل ِلم‬
Salla Allahu Alayhi Wasallam) si meh malaikat bennal aku, ُ ‫َ َحَُ َ َ ُح ُ َ َ َح‬
ُ‫ِك ٱل َِما ٓ َء َو ََنح ُن ن ُ َسبح‬
ِ ‫سد فِيها ويسف‬ِ ‫أَتعل فِيها من يف‬
ngahinang ku diyata bulak Ganti, Sambung den: Ngahinang pe َ َُ‫َح َ ََُ ُ َ َ َ َ ٓ َ حَُ َ َ َح‬
٣٠ ‫ِِبمدِك ونقدِس لك ۖۡ قال إ ِ ِّن أعلم ما َل تعلمون‬
kew diyata bulak bu magpakaat hadja duk magbuus meh lahah,
bu tiya ne kami mudji nanglit si kau duk elleg kami pe sabbutan
nun. Sambung nen: Bennal aku sangat katauhan ku gey
kinatauhan bin.
َ ََ َ َ َ‫َ َ ه َ َ َ َ ح َح َ َٓ ُهَ ُ ه َ َ َ ُ ح ََ ح‬
31. Tinoan (weh Allahu Taala) Adam (Alayhis Salaam) kaalen َٰٓ ‫وعلم ءادم ٱۡلسماء ُكها ثم عرضهم لَع ٱلم‬
‫لئِكةِ فقال‬
ُ ‫ٰٓ ُؤ ََلٓءِ إن ُك‬ َ ُ َ‫أ‬
alenan kemonin, ubus pinakite weh ne si meh Malaikat, Ubus َ ‫نت حم َص َٰ ِدق‬
٣١ ‫ِني‬ ِ َٰٓ َ ِ‫و ي بِأ حس َمآء‬
ِ ‫ۢنب‬
ِ
pain (Allahu Taala) Akahanun bi ku ko kaalen alenan meh ien
bang asal bennal ke si kaamin.
َ َ‫ك أ‬
ُ ‫نت ٱلح َعل‬
‫ِيم‬
َ ‫َ ُ ْ ُ ح َ َٰ َ َ َ ح َ َ َ ٓ ه َ َ ه ح َ َ ٓۖۡ ه‬
‫قالوا سبحنك َل عِلم نلا إَِل ما علمتنا إِن‬
32. Bissa ren Mahasutsi kew, ganah panghati kami malaingkan ine
َ‫ح‬
ُ ‫ٱۡلك‬
٣٢ ‫ِيم‬
ru pamanoh nu kamihin, Bennal bennal kau sangat tau sangat
pandey.
ََ َ َ ٓ َ ُ َ َ ٓ ََ ٓ َ َ َ َ َ َ
33. Pain ( Allahu Taala): Oh Adam (Alayhis Salaam) akahanun siye ‫يـَاد ُم أۢنب ِ حئ ُهم بِأ حس َمائ ِ ِه حمۖۡ فل هما أۢنبَأهم بِأ حس َمائ ِ ِه حم قال أل حم‬ َٰٓ ‫قال‬
َ ُ َ‫ح‬ َ َ ‫ح‬ َ َ ‫ب ه‬ َ
َ ‫ّن أ حعلَ ُم َغ حي‬ ُ ‫َُ ه‬
kaalen alenan den, pagpi ne inakahan weh Adam meh kaalen ‫ۡرض َوأعل ُم َما ت حب ُدون‬ ِ ‫ت َوٱۡل‬ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ٓ ِ ِ ‫ك حم إ‬ ‫أقل ل‬
alen den, Pain: (Allahu Taala) gah ke ku magpain si kaam َ ُُ‫ََ ُ ُح َ ح‬
٣٣ ‫وما كنتم تكتمون‬
bennal bennal aku katauhan ku gayib kalangit langitanin duk
bulak duk katauhan ku pinatampal bin duk tinapuk bin.
َ َ ‫ح ُحَ حَ َ َ ح ُ ُ ْ َ َ َ َ َ ُ ْٓ ه ٓ ح‬
34. Si waktu kami missa si meh malaikat pasujud kaam pusi Adam, َٰ َ ‫ِيس أ‬
‫َب‬ ‫لئِكةِ ٱسجدوا ٓأِلدم فسجدوا إَِل إِبل‬ َٰٓ ‫ِإَوذ قلنا ل ِلم‬
Na pasujud siye kemon malaingkan si Iblis naggah iye duk َ ‫ح‬
َ ‫َب َو ََك َن م َِن ٱلكَٰفِر‬
ََ‫ك‬‫َ ح َ ح‬
٣٤ ‫ين‬ ِ ‫وٱست‬
magtakabbur, na kaniyaan nen amban meh pananaggah.
َ َ ُ َ َ‫َ ُ ح َ َ َ َ ُ ح ُ ح َ َ َ َ ح ُ َ ح‬
35. Duk pain kami pusi Adam (Alayhis Salaam) patenna ne kew duk ‫ٱۡل هنة َولُك م حِن َها َرغ ًدا‬ ‫يـادم ٱسكن أنت وزوجك‬ َٰٓ ‫وقلنا‬
‫ه َ ََ ََ ُ َ َ ه‬ َ ‫َ َح‬ ‫ُ ح‬
anda nu dem Surgah duk mangan ne kaam amban kinakan dem َ ‫ٱلظَٰلم‬
٣٥ ‫ني‬ ِِ ‫َح حيث شِئ ُت َما َوَل تق َر َبا ه َٰ ِذه ِ ٱلشجرة فتكونا مِن‬
Surgah magduhul bayah saingge saingge ne kabayah bi duk da
hadja kaam patapit si kayu iyu, sabab paniyah kaam amban meh
aa nganyaya (Bang kaam patapit).
ْ ُ ‫َُحَ ح‬ َ َ ‫ََ ح‬ َ ‫ه‬ ‫ََ ه‬
36. Na pinatahalah siye (Adam duk Hawwa) amban dem Surgah ‫فأ َزل ُه َما ٱلش حي َطَٰ ُن ع حن َها فأخ َر َج ُه َما م هِما َكنا فِيهِِۖ وقلنا ٱهبِطوا‬
َ َ َ َ‫ح‬ ُ َ ُ ُ
weh Shaitan duk pinaluwas siye amban bakas palaihan den, ِ ‫ََ حعضك حم ِلِ َ حعض َع ُدو ۖۡ َولك حم ِِف ٱۡل‬
‫ۡرض ُم حس َتقر َو َمتَٰ ٌع إ ِ ََٰل‬
Pain kami: Na duwai ne kaam, kasinduwehan amban kaam si ٣٦ ‫حِني‬
kasinduwehan kuntara duk niyah ne si kaam diyatah bulak
patennaan duk pagdapa dapaan duk tegteban ne.
37. Na bu Adam (Alayhissalam) maku amban Tuhan ne meh ‫اب َعلَ حيهِ إنه ُهۥ ُه َو ه‬
ُ ‫ٱتل هو‬
‫اب‬
َ َ َٰٓ ‫َ َ َ ه‬
َ ‫اد ُم مِن هربهِۦ َُك َِمَٰت َف َت‬‫فتلَّق ء‬
ِ ِۚ ِ
kalimat pagpaampun, na inampun ne iye weh Allahu Taala, ُ ‫ٱلرح‬
٣٧‫ِيم‬ ‫ه‬
Bennal bennal AllahuTaala Sangat mangangampun duk Sangat
maaseh. ‫ح‬
َ َ ُ ُ َ َ ‫ُح ح ْ ح‬
38. Pain kami: Paduwai ne kaam kemon, Bang kaam katekkahan toh ‫قل َنا ٱهب ِ ُطوا مِن َها َجِيعا ۖۡ فإ ِ هما يَأت ِيَ هنكم م ِِّن هدى ف َمن تب ِ َع‬
َ ُ ‫َ ُ َح‬ َ ٌ َ ََ َ َ ُ
amban aku, na sine sine nuhut toh kun, Na ganah ne katalewan ٣٨ ‫اي فَل خ حوف َعل حي ِه حم َوَل ه حم ُي َزنون‬ ‫هد‬

5
de duk gey ne du sab siye magkasusehan.
َ ‫ب ٱنلهار ُه حم ف‬
‫ِيها‬ َ ‫ك أَ حص‬
ُ َٰ‫ح‬ َ َٰٓ َ ْ ُ ٓ َ َٰ َ ْ ُ ‫َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ه‬
39. Na iye meh siye naggah duk pinuting weh de ayat kamihin, iye ِِۖ ِ ‫وٱَّلِين كفروا وكذبوا أَ‍ِبتَٰيت ِنا أولئ‬
َ ُ َٰ َ
ne meh siye ien aa Narkain lai ne siye diyalem ne kakkal. ٣٩ ‫ِلون‬
ِ‫خ‬
ْ ُ ‫َ َ ٓ ح َ َٰٓ َ ح ُ ُ ْ ح َ َ ه ٓ َ ح َ ح ُ َ َ ح ُ ح َ َ ح‬
40. Oh kaam meh aa Bani Israel, essebun bi nihmat ku si kaamin iye ‫تَٰيَٰب ِّن إِسرءِيل ٱذكروا ن ِعم ِِت ٱل ِِت أنعمت عليكم وأوفوا‬
ُ َ ‫ِي أُ ِ َ ح ُ ح ه َ ح‬ ٓ ‫ب َع حهد‬
kapangurung ku kaamin duk tuneyun bi Janji bi si akuhin, ٤٠ ‫ون‬ِ ‫وف بِعهدِكم ِإَوتَٰي َٰ َ فٱرهب‬ ِ
tuney ku sab janjih ku si kaamin duk si aku kaam magmatalew.
َ َ ‫َ َ َ ُ ح َ َ َ ُ ُْٓ َه‬ َ ُ ُ ‫ََ ُ ْ ََٓ َح‬
41. Duk magparatsaya kaam si pinaturun kun nabennal si maluu si ِۢ ‫وءامِنوا بِما أنزلت مصدِقا ل ِما معكم وَل تكونوا أول َكف ِر‬
ُ‫ه َ ه‬ َ ََ َ ْ َُ ‫ََ َح‬
kaamin (Tawrat duk Injeel) duk da kaam paniya amban meh ِ ‫بِهِۖۡۦ وَل تشَتوا أَ‍ِبتَٰي َٰ ِِت ثمنا قل ِيَل ِإَوتَٰي َٰ َ فٱتق‬
٤١ ‫ون‬
tagna tagna naggah si iye duk daa pabellihanun bi meh ayat
kun si halgah kulang kulang duk si aku kaam tattap
magmatalew.
َ َ َ ُ َ َ ‫َ َ ح ُ ُ ْ حَ ه‬ ‫ح‬ َ ‫َو ََل تَلحب ِ ُسوا ْ ح‬
42. Duk daa pasagetun bi mabennalin si kabatalan duk tinapukan ٤٢ ‫نت حم ت حعل ُمون‬ ‫ٱۡل هق بِٱل َبَٰ ِط ِل وتكتموا ٱۡلق وأ‬
weh bi kasabennalanin bu kaam katauhan bi.
‫ٱر َك ُعوا ْ َم َع ه‬
َ ‫ٱلرَٰكِع‬
٤٣ ‫ِني‬ ‫ٱلصلَ َٰوةَ َو َءاتُوا ْ ه‬
‫ٱلز َك َٰوةَ َو ح‬ ُ ‫َوأَق‬
‫ِيموا ْ ه‬
43. Duk matenggehan kaam sambahayang duk mag ungsud kaam
zakat duk parukuh kaam pasarta si meh aa magrurukuin.
َ ُ َ ُ ََ ‫ََحُ ُ َ ه َ ح َ َ َ ح َ َ ُ َ ُ ح‬
44. Ngandaak hadja kaam meh manusiyah maghinang hap ubus ‫نت حم ت حتلون‬ ‫َب وتنسون أنفسكم وأ‬
ِ ِ ‫۞أتأمرون ٱنلاس بِٱل‬
َ ُ َ َ َ َ َ َٰ َ ‫ح‬
takaipat bi ginhawa baran bin bu kaam massa kaam kitab, weey ٤٤ ‫ب أفَل ت حعقِلون‬ ‫ٱلكِت‬
ne gah taakkal akkal bi?
َ ‫َ ح َ ُ ْ ه ح َ ه َ َٰ ِ ه َ َ َ َ ٌ ه َ َ ح‬
َ ‫خَٰ ع‬
45. Duk maku kaam tabang si Allahu Taala, bang pain sab kaam ٤٥ ‫ِني‬ ِ‫ۡية إَِل لَع ٱل ش‬ِ ‫َب وٱلصلوة ِۚ ِإَونها لكب‬
ِ ‫وٱستعِينوا بِٱلص‬
pasabar ne pinasandal duk teteg nuney sambahayang duk
bennal iye sambahayangin hadje ( Bohat ) malaingkan lampung
si meh aa magmatalew.
َ
٤٦ ‫ج ُعون‬ َ ‫ه َ َ ُ ُّ َ َ ه ُ ُّ َ ُ ْ َ ح َ َ ه ُ ح َ ح‬
46. Iye ne meh siye ngannal weh bennal bennal siye ley magkasuwa ِ َٰ ‫ٱَّلِين يظنون أنهم ملَٰقوا رب ِ ِهم وأنهم إ َِلهِ ر‬
duk Tuhan de duk bennal bennal siye ley tudju Tuhan de ru
pamolean den.
َ ُ َ ُ ‫ح َ ح ُ ْ حَ ه َحَح‬
47. Oh kaam meh aa Bani Israel! Essebun bi nihmat kapangurung ‫ت َعل حيك حم َوأ ِّن‬ ٓ ِ ‫ِت ٱل‬
‫ِت أنعم‬ ٓ ِ ‫َتَٰي َٰ َب‬
َ ِ ‫ّن إِس َرَٰٓءِيل ٱذك ُروا ن ِعم‬
ku maluu si kaamin duk bennal bennal aku pinalabi kaam weh ََ ‫َ ه حُ ُ ح‬
َ ‫لَع ٱلح َعَٰلَم‬
٤٧ ‫ني‬ ِ ‫فضلتكم‬
ku amban kemon aa katalingkal alam.
ُ ‫َ ح َ ح‬ ‫هح‬ ‫َح‬ ‫ه َح‬ ْ ُ‫ه‬
48. Duk tinalew kaam si ellew gey ne makatumbas (makatabang) ‫َوٱتقوا يَ حوما َل َت ِزي نف ٌس َعن نفس شيا َوَل ُيق َبل م حِن َها‬
ginhawa baranin si kasinduwehan bisan daahat duk gey ne َ ُ َ ُ ‫َ َ َٰ َ َ َ ُ ح َ ُ ح َ َ ح َ َ ُ ح‬
٤٨ ‫نِصون‬ ‫شفعة وَل يؤخذ مِنها عدل وَل هم ي‬
tinayma amban iye shafaatin (Tabang) duk gey ne ineddo
amban iye kahapanin duk gey ne siye tinabang.
َ َ‫ح َح َ َُ ُ َ ُ ح ُ َٓ ح‬ َ ‫ح‬ ُ َ‫ح َهح‬
49. Duk essebun bi si waktu kaam pinalih weh kami amban meh ِ ‫ِإَوذ َنينَٰكم مِن ءا ِل ف ِرعون يسومونكم سوء ٱلعذ‬
‫اب‬
َٓ ُ َ ُ ٓ َ ‫َُ ُ َ َحََٓ ُ ح ََح َ ح‬
Tubuh Fir-aun, bininsana kaam weh de duk sa laat laat ne ‫ح ُيون ن َِسا َءك حم َو ِِف ذَٰل ِكم بََلء‬‫يذ ِِبون أَناءكم ويست‬
ُ
siksah, sinumbali weh de meh kaanakan bin duk pinakellum ٤٩ ‫مِن هربِك حم َعظِيم‬
hadja meh karendehan bin duk si damikkiyan ien panuley suley
ien amban Tuhan bi landu kahadje.

6
50. Duk essebun bi si waktu pinaglekkat (kinepak) weh kami ُ َ‫ك حم َوأَ حغ َر حق َنا ٓ َء َال ف حِر َع حو َن َوأ‬
‫نت حم‬
ُ َٰ َ ‫ُ ُ ح َ ح َ َ َ َ ح‬ ‫ح َ ح‬
‫ِإَوذ ف َرق َنا بِكم ٱِلحر فأَنين‬
َ ُ َ
tahikin na tinimbul kaam weh kami iligtas duk ilembo weh ٥٠ ‫تنظ ُرون‬
kami Fir aun duk meh tindeg ne bu kaniyaan bin mayam
mayaman (kahalan de).
َ ‫ح َ َٰ َ ح َ ُ َ َٰٓ َ ح َ َ َ َ ُ ه َ ح ُ ح‬
51. Duk essebun bi si waktu kineddewan weh kami si Musa (Alayhis ‫ِني َلحلة ث هم ٱَّتذت ُم ٱلع حِجل ِم ُۢن ََ حع ِده ِۦ‬ ‫ِإَوذ وعدنا موَس أربع‬
َ َ ُ ََ
Salaam) ampat pu bahangi ubus maghinang kaam (Tuhan) bi ٥١ ‫نت حم ظَٰل ُِمون‬ ‫وأ‬
anak sapih puwas amban iye ubus kaniyaan bin aa panganyaya.
َ ُ ‫َ َ َ ه ُ َح‬ ُ َ ََ ُ
52. Ubus maaf(ampun) kami du si kam puwas billai kalu kalu du ٥٢ ‫ث هم عف حونا َعنكم ِم ُۢن ََ حع ِد ذَٰل ِك ل َعلك حم تشك ُرون‬
kaam magshukur.
َ َ ُ ‫ح َ َ ح َ ُ َ ح َ َٰ َ ح ُ َ َ َ ه‬
53. Essebun bi si waktu urung kami Musa (alayhis Salaam) Kitab ٥٣ ‫ب َوٱلف حرقان ل َعلك حم ت حه َت ُدون‬ ‫ِإَوذ ءاتينا موَس ٱلكِت‬
duk Furqaan kalu kalu du kaam katoan.
ُ ُ َ َ َ ُ ‫َ َ ه‬ َ َٰ َ ُ َ َ ‫ح‬
54. Duk essebun bi si waktu missa Musa (Alayhis Salaam) si meh aa ‫وَس ل ِق حو ِمهِۦ تَٰيَٰق حو ِم إِنك حم ظل حم ُت حم أنف َسكم‬ ‫ِإَوذ قال م‬
ُ ُ َ ْ ُ ‫ح‬ َ ُ َ ْ َ َ ‫ح‬
‫ِك ُم ٱلع ح‬ُ َِ
ne: Oh kaam meh aa ku, bennal bennal kaam taanyaya weh bi ُ ُ‫ِجل فت‬
‫وب ٓوا إ ِ ََٰل بَارِئِك حم فٱق ُتل ٓوا أنف َسك حم‬ ‫بِٱَّتاذ‬
َُ ُ ‫ُ ح َ َ َ َ َ ح ُ ح ه‬ ُ ‫ه‬ َ
َ ‫ِك حم خ حۡي لك حم ع‬ ُ َٰ َ
ginhawa baran bin sabab pangahinang bi anak Sapih (Tuhan) ‫ِند بَارِئِكم فتاب عليكم إِنهۥ هو‬ ‫ذل‬
Na magpaampun ne kaam si Mamapanjari kaamin papateyun bi ٥٤ ‫ِيم‬ُ ‫ٱلرح‬ ُ
‫ٱتل هواب ه‬ ‫ه‬
ginhawa baran bin (mamapateyin gah Malamud magkasain)
damikkiyan ien labi hap si kaam bang si Mamapanjari kaamin,
sartah ampun ne kaam bennal bennal iye Sangat
mangangampun Sangat maase.
َ ‫ِت نَ َرى ه‬ َ َ َ ‫ح ُ ح ُ ح َ َٰ ُ َ َٰ َ ُّ ح‬
55. Duk essebun bi si waktu bissa bi pusi Musa (Alayhis Salaam) gey ‫ٱَّلل َج حه َرة‬ َٰ ‫ك َح ه‬ ‫ِإَوذ قلتم تَٰيموَس لن نؤمِن ل‬
َ ُ ُ َ ‫َ َ َ َ ح ُ ُ ه َٰ َ ُ َ َ ُ ح‬
kami magparatsaya si kau, samantaan gey takite kami Allahu ٥٥ ‫فأخذتكم ٱلصعِقة وأنتم تنظرون‬
Taala tampal, bu kaam tawwah letteh ubus bu kaam teppet
mayam.
َ ُ ‫ُ َ ه ُ َح‬ ُ ‫ح‬ ُ
56. Ubus pakellum kami ne sab kaam puwas amban kamatey bi ٥٦ ‫ث هم ََ َعث َنَٰكم ِم ُۢن ََ حع ِد َم حوت ِك حم ل َعلك حم تشك ُرون‬
kalu kalu du kaam magsarang shukur.
ْ ُ ُ َٰ َ ‫َ َ ه ح َ َ َ ح ُ ُ ح َ َ َ َ َ َ ح َ َ َ ح ُ ُ ح َ ه َ ه ح‬
57. Duk pinalandung weh kami si kaam gabunin duk pinaturun ‫وظللنا عليكم ٱلغمام وأنزنلا عليكم ٱلمن وٱلسلوىۖۡ ُكوا‬
ُ َْ ُ َ َ َ َ َ ُ ‫ح‬
weh kami si kaam Mannahin (Koweh gula) duk Salwa (Manuk ‫ت َما َر َزق َنَٰك حم َو َما ظل ُمونا َول َٰكِن َكن ٓوا أنف َس ُه حم‬ َ
ِ َٰ‫مِن َُيِب‬
َ ‫ح‬
manuk) Mangan kaam amban meh ine ine pangarizziki kami ٥٧ ‫َيظل ُِمون‬
kaamin, gah kami taanyaya de malaingkan kaniyaan den
ginhawa baran den manganyayah dir en.
‫ُ ح‬ ْ ُُ َ َ َ‫ح‬ َ ْ ُ ُ ‫ح ُح ح‬
58. Duk essebun bi si waktu pain kami paasek kaam si lahat inin, na ‫ِإَوذ قل َنا ٱدخلوا هَٰ ِذه ِ ٱلق حر َية فُكوا م حِن َها َح حيث شِئ ُت حم‬
mangan ne kaam ine ine kabayaan bi magdapa dapa duk paasek ُ َ ‫هح‬ ْ ُ ُ
‫اب ُس هجدا َوقولوا ح هِطة نغف حِر لك حم‬ َ َ‫ٱد ُخلُوا ْ حٱِل‬
‫َ َ َ ح‬
‫رغدا و‬
kaam amban gawang ne kaniyaan bin pasujud duk magpain َ ‫ح‬ ‫َ َ َ ُ ح َ َ َ ُ ُح‬
٥٨ ‫سن ِني‬
ِ ‫َنيد ٱلمح‬ ِ ‫خطَٰيَٰكم وس‬
kaam ampunun kami, na ampun kami kaam duk tambahan pe
kami iye meh siye magpahap hapin (kahapan).
ََ َ‫َ َُ ح ََ َ ح‬
َ ‫لَع هٱَّل‬ ‫ََه َ ه َ َ َُ ْ َحً َ حَ ه‬
59. Na ginantian weh meh siye panganyayahin bissa dumain binissa ‫ِين‬ ‫ۡي ٱَّلِي قِيل لهم فأنزنلا‬ ‫فبدل ٱَّلِين ظلموا قوَل غ‬
ْ
َ ُ ‫َ ُ ح‬ ٓ ‫َ ه‬ ْ َ َ
si siyehin, na pinaturunan weh kami luu si siye meh ٥٩ ‫ٱلس َماءِ ب ِ َما َكنوا َيف ُسقون‬ ‫ظل ُموا رِ حجزا مِن‬

7
manganyayahin siksa amban diyatah langit sabab pamaluba de
Janjiin (paguwa de amban aturan).
ۡۖ ‫ج َر‬ َ ‫اك ح‬
َ ‫ٱۡل‬ َ ‫ٱۡضب َ َع َص‬ ‫َُ حَ ح‬ ‫َّق ُم َ َٰ َ ح‬
َٰ َ ‫ٱستَ حس‬
‫۞ِإَوذِ ح‬
60. . Duk essebun bi si waktu Musa (Alayhis Salaam) miki painum ِ ِ ‫وَس ل ِقو ِمهِۦ فقلنا‬
َ َ ‫ك ُأنَاس هم ح‬ ُّ ُ َ َ ‫َ َ َ َ ح ح ُ ح َ َ َ ح َ َ َ ح َ ح‬
(maku bohe) suku si meh aa ne na bissa kamihin: lubakun duk ۡۖ‫ّشب ُه حم‬ ‫فٱنفجرت مِنه ٱثنتا عّشة عينا ۖۡ قد عل ِم‬
‫ُح‬ َ ‫ه ََ َ حَحْ ح‬ ْ َ ‫ُُ ْ َ ح‬
tungkud nu batuhin, na pasumpit amban batuhin sampuk duwe ٦٠ ‫سدِين‬ َ ِ ‫ٱۡش ُبوا مِن رِ حز ِق ٱَّلل ِ وَل تعثوا ِِف ٱۡل‬
ِ ‫ۡرض مف‬ ‫ُكوا و‬
buwal bohe, sabennal tahan patudju tiyap tiyap meh
manusiyain hap panginuman de mangan kaam duk nginum
kaam amban rizziki Allahu Taala duk da kaam maghinang
diyata bulak hinang magpakaat.
61. Duk essebun bi si waktu bissa bi pusi Musa (Alayhis Salaam) oh
َ ُ ‫َ ح‬
‫لَع َُ َعام َوَٰحِد فٱدع نلَا‬ َٰ َ َ ‫َب‬ ِ َٰ َ ‫ِإَوذ قُلح ُت حم َتَٰي َٰ ُم‬
َ ‫وَس لَن نه حص‬ ‫ح‬
ٓ‫ه‬ ‫ح‬ ُ َ ‫َه َ ُح ح ََ ه ُ ُ ح‬
Musa gey tasandal kami kinakan dabayuin, Na maku kew si ‫ت ٱۡلۡرض ِم ُۢن ََقل َِها َوق ِثائ ِ َها‬ ِ ‫ربك َي ِرج نلا مِما تۢنب‬
ُ ‫ه‬ َ ُ َ َ َ َ َ ُ
‫َوفوم َِها َو َع َدس َِها َو َب َصل َِها ۖۡ قال أت حست حبدِلون ٱَّلِي ه َو‬
Tuhan nu ambat iye maguwaan kami amban meh tomo bulak,
amban meh sayul duk meh tirigu duk meh ahus duk meh adas ‫ُ َ َ حٌ ح ُ ْ ح َ ه َ ُ ه َ َح‬ ‫َحَ ه‬
ُۗ‫ۡي ٱهبِطوا مِِصا فإِن لكم ما سأتلُ حم‬ ‫ّن بِٱَّلِي هو خ‬ َٰ ‫أد‬
duk meh siboyyas. Pain ne: gantian bi mahapin duk gey hap, Pi َ َ ٓ ُ َ ‫هُ ح‬ َ ‫َ ُ َ ح‬
‫ت َعل حي ِه ُم ٱَّلِلة َوٱل َم حسك َنة َو َبا ُءو بِغضب م َِن‬ ‫ۡضب‬
ِ ‫و‬
kaam hap lahat miyaan sabab lai kaniyaan pinaku bin, Na janan
َ ُُ‫ه ََح‬ ََٰ َ ُ ُ ‫ه َ َٰ َ َ ه ُ ح َ ُ ْ َ ح‬
ne siye desme duk dekdes duk poleh den tudju astel Allahu ‫ت ٱَّلل ِ ويقتلون‬ ِ ‫ٱَّللُِۗ ذل ِك بِأنهم َكنوا يكفرون أَ‍ِبتَٰي‬
َ ُ َ ‫ه َ َ ح ح َ َ َٰ َ َ َ َ ْ ه َ ُ ْ َ ح‬
Taala. Damikkiyan ien sababan nen panaggah de ayat Allahu ٦١ ‫ۡي ٱۡل ِق ذل ِك بِما عصوا وَكنوا يعتدون‬ ِ ‫ٱنلب ِ ِيۧن بِغ‬
Taala duk pamapatey de meh kanabi nabihan si dumain
kasabennalan damikkiyan ien sabab nen panulang den duk
kaniyaan den nganyaya siye.
‫ه ه َ َ َ ُ ْ َ ه َ َ ُ ْ َ ه َ َٰ َ َٰ َ ه‬
62. Bennal bennal iye meh siye magparatsaya duk meh siye Yahudi ‫ني َم حن‬
َ ِ‫ٱلصَٰب‬
ِ ‫إِن ٱَّلِين ءامنوا وٱَّلِين هادوا وٱنلصرى و‬
َ
َ ‫ٱَّلل ِ َو حٱَلَ حو ِم ٱٓأۡلخِر َو َعم َل َصَٰل ِحا فَلَ ُه حم أ حج ُر ُه حم ع‬
‫َ َ َ ه‬
duk meh siye Nasarani duk meh siye sabi’ (amban meh ummat ‫ِند‬ ِ ِ ِ ‫ءامن ب‬
َ ُ ‫ُ ح‬ َ َ َ ٌ َ َ
ngahagad Allahu Taala Tunggal) iye meh siye magparatsaya si ٦٢ ‫َرب ِ ِه حم َوَل خ حوف َعل حي ِه حم َوَل ه حم ُي َزنون‬
Allahu Taala Tunggal duk si ellew Akhirat duk maghinang siye
makasulut na niyah ne tumbas de si Tuhan mamahalihara
siyehin duk gana ne katalewan de duk gey ne siye
magkasusehan.
ٓ َ ْ ُ ُ َ ُّ ُ ُ َ ‫ح َ َ ح َ َ َٰ َ ُ ح َ َ َ ح َ َ ح‬
63. Duk essebun bi si waktu eddo (tenteman) kami janji bin duk ‫ِإَوذ أخذنا مِيثقكم ورفعنا فوقكم ٱلطور خذوا ما‬
َ ُ َ ُ ‫َ ه‬ ْ ُ ‫ح‬ ُ ُ َ
inangkat weh kami diyataan bi punuhin, Eddoun bi ٦٣ ‫َءات حي َنَٰكم بِق هوة َوٱذك ُروا َما فِيهِ ل َعلك حم ت هتقون‬
kinengkeman bakas pangurung kami kaamin pahaget duk
essebun bi diyalem nen kalu kalu du kaam magmatalew.
ُ ‫ُ ه َ َ ه ح ُ ُۢ َ ح َ َٰ َ َ َ ح َ َ ح ُ ه َ َ ح‬
َ ‫ك حم َو َر ح‬
64. Ubus pataykut kaam puwas amban ien, Bang hadja dumain ‫ۡح ُت ُهۥ‬ ‫ثم توَلتم ِمن َع ِد ذل ِك ۖۡ فلوَل فضل ٱَّلل ِ علي‬
sabab kalabbihan Allahu Taala luu si kaam tantu nen kaniyaan َ ‫َ ُ ُ َ ح‬
َ ‫خَٰ ِِس‬
٦٤ ‫ين‬ ِ ‫لكنتم مِن ٱل‬
bin amban meh aa magkalugian.
ُ ْ ‫َََ ح َ حُُ ه َ ح‬
65. Duk bennal kaam katauhan weh bi iye ne meh siye manganyaya ِ ‫ٱلس حب‬
‫ت‬ ‫ِنك حم ِف ه‬
ِ ‫ِين ٱع َت َد حوا م‬ ‫ولقد عل ِمتم ٱَّل‬
si (ellew) Sabtuin, Na pain kami si siye manjari ne kaam meh َ ِ‫َف ُقلح َنا ل َ ُه حم ُكونُوا ْ ق َِر َدةً َخَٰس‬
٦٥ ‫ني‬ ِ
Kuyah pinagmihmian.
َ َ‫َ ح‬ َ َ َ َٰ َ ‫َ َ َ ح‬
َ ‫كََٰل ل َِما ََ ح‬
66. Na hininang siye weh kami upama (pamintangan) si meh ‫ني يَ َد حي َها َو َما خلف َها َو َم حوعِظة‬ ‫فجعلنها ن‬

8
ummat sawe de magsasangin duk puwas amban siyehin duk َ ‫ل ِلح ُم هتق‬
٦٦ ‫ِني‬
pamintangan (pangadji) si meh aa magmatalew.
ْ ٓ ُ َ َ َ َ ْ ُ َ ‫ح َ َ ُ َ َٰ َ ح ٓ ه ه َ َ ح ُ ُ ُ ح َ َ ح‬
67. Duk essebun bi si waktu missa Musa (Alayhis Salaam) si meh aa ‫ِإَوذ قال موَس ل ِقو ِمهِۦ إِن ٱَّلل يأمركم أن تذِبوا َقرة ۖۡ قالوا‬
َ ُ َ ‫َ َ َ ُ ه َح‬ ُ َُ ََ
nen: Bennal bennal Allahu Taala dinaak kaam weh ne ‫أت هتخِذنا ه ُزواۖۡ قال أ ُعوذ بِٱَّلل ِ أن أكون م َِن‬
magsumbali Sapih, Pain de: Hinang nu kami pamellang? Pain ٦٧ ‫ِني‬ َ ‫ح‬
َ ‫جَٰهل‬
ِ ‫ٱل‬
ne: Mikipatalibun ku si Allahu Taala amban meh aa awam.
‫َ ُ ْ ح ُ ََ َه َ َُ هَ َ َ َ َ ه ُ ُ ه‬
68. Pain de: Maku kew nganduwaa si Tuhan nun ambat patampal ‫ه قال إِن ُهۥ َيقول إِن َها‬ ِ ‫قالوا ٱدع نلا ربك يب ِني نلا ما‬
َْ ُ َ ‫ح ٌ َ َ ُ ُۢ َ ح َ َ َٰ َ َ ح‬ َ َ ‫َ ه‬
ne bang saingge sapiin, Pain ne: Bennal bennal Iye (Allahu ‫ََق َرة َل فارِض َوَل بِكر عوان َني ذل ِك ۖۡ فٱفعلوا ما‬
َ ‫ُح‬
Taala) magpain weh sapih dumain sapih bahi ne manamal duk ٦٨ ‫تؤ َم ُرون‬
dumain du sab sapi batah pe manamal sugah antara duwe ien
hadja, Na hinangun bi ne pangandaakan kaamin.
‫َ ُ َ َ ه‬ ‫ه‬ َ َ ُ ‫َ ُ ْ ح‬
69. Pain de: Maku kew nganduwaa si Tuhan nu ambat patampal ne ‫قالوا ٱدع نلَا َر هبك يُبَ ِني نلَا َما ل حون َها قال إِن ُهۥ‬
si kami bang ine warnah nen, pain ne bissa nen: Sapih binaning ‫َ ُ ُ ه َ َ َ َ َ ح َ ٓ ُ َ ه ح ُ َ َ ُ ُّ ه‬
َ ‫ٱلنَٰظِر‬
٦٩ ‫ين‬ِ ‫يقول إِنها َقرة صفراء فاق ِع لونها تِس‬
dantah2x warnah ne kahapan aa mamayamin.
ٓ ‫َ ُ ْ ح ُ َ َ َ ه َ ُ َ ه َ َ َ ه ح َ َ َ َ َ َٰ َ َ َ َ ح َ ه‬
70. Pain de: Maku kew nganduwaa si Tuhan nu ambat patampal ne ‫قالوا ٱدع نلا ربك يب ِني نلا ما ِه إِن ٱِلقر تشبه علينا ِإَونا‬
َ َ ُ‫َ َٓ ه‬
si kami bang asal saingge teed iye, peggeh iyu ne maglingu meh ٧٠ ‫ٱَّلل ل ُم حه َت ُدون‬ ‫إِن شاء‬
sapiin si kami, Bennal bennal kami In shaa Allah katoan ne.
َ َ‫ح‬ َ َ َ َ ‫َ َ هُ َُ ُ هَ ََ َ ه َُ ُ ُ ح‬
71. Pain ne: Bissa nen (Allahu Taala) Sapih dumain lubagan ‫ٱۡل حرث‬ ‫ِۡي ٱۡلۡرض َوَل ت حس َِّق‬ ‫قال إِنهۥ يقول إِنها َقرة َل ذلول تث‬
َ َ َ َ ‫ح‬ َ ‫ُم َس هل َمة هَل ش َِي َة ف‬
َ ‫ِيها قَالُوا ْ ٱلحَٰٔـ َن ح‬
magbadja Bulak duk magpainum tinanem sanyang (Sapih ‫ٱۡل ِ ِۚق فذِبُوها َو َما‬
َ ‫تب‬
ِ ‫جئ‬ ِ
َ ُ ‫َ ُ ْ ح‬
٧١ ‫َكدوا َيف َعلون‬
sanyang ganah pakadaweyan iye) duk dumain kabang (mag
item pote warnah nen) Pain de: Kuitu asal bennal hati pinain
nun (Musa Alayhis Salaam) Na bu ne siye numbali arak pe gah
hininang weh de (pangandaakan siye Allahu Taala hin)
‫ح ََحُ ح َح َ ه ُ ح َ َ هُ ُح‬
ُ ‫ُمرج هما ُك‬
72. Duk essebun bi si waktu kaam makamatey ginhawa baran ‫نت حم‬ ِ ‫ِإَوذ قتلتم نفسا فٱدََٰٰٔرتم فِيها ۖۡ وٱَّلل‬
َ ‫َ ح‬
(supaya taeddo bi pusaka nen samet), kaniya kaniya kaam ٧٢ ‫تك ُت ُمون‬
masuwey ( pinain bangsa miyaan mamapateyin, pinain meh aa
miyaan). Bu Allahu Taala pinaguwa du weh ne tinapukan bin
(putting bin).
‫َُ حَ ح ُ ُ َح َ َ َ َ ُح هُ ح‬
73. Na pain kami (Allahu Taala) palubakun bi kasinduwehanin
ُ َٰ َ ‫ٱَّلل ٱل َم حو‬
‫َت َو ُيرِيك حم‬ ِ ‫ضها كذَٰل ِك ي‬
‫ۡح‬ ِ ‫ٱۡضبوه بِبع‬
ِ ‫فقلنا‬
َ ُ ‫َ َ َٰ َ َ ه ُ ح َ ح‬
(Pinasingku si sapih) Na koweh meh damikkiyan ien ٧٣ ‫ءاتَٰيتِهِۦ لعلكم تعقِلون‬
pamakellum Allahu Taala meh mamateyin duk pakitehan ne
kaam meh tandah ne kalu kalu du taakkal bi.
َ َ َ َ َ ‫ُۢ َ ح َ َٰ َ َ َ َ ح‬ ُ ُ ُُ ‫ُه َ َ ح‬
74. . Ubus ngatuwas meh pangateyan bin puwas billai amban ‫ارة ِ أ حو أش ُّد‬ ‫وبكم ِمن َع ِد ذل ِك ف ِِه كٱۡل ِج‬ ‫ثم قست قل‬
damikkiyan ien, Na koweh iye tuwas batu atwa palabi pe tuwas ََ َ ‫َ ح َ ه َ ح َ َ َ َ َ َ َ ه ُ ح ُ ح َ ح َ ُ ه ح‬
‫قسوة ِإَون مِن ٱۡل ِجارة ِ لما يتفجر مِنه ٱۡلنهَٰر ِإَون مِنها لما‬
‫ه‬ ‫َ ح‬ ُ ‫ه ح َ ح‬ ٓ ‫َه ه ُ َ ح ُ حُ ح‬
ُِۗ‫يشقق ف َيخ ُرج مِنه ٱل َما ُء ِإَون مِن َها ل َما َيهبِط م حِن خش َيةِ ٱَّلل‬
nen duk peggeh bennal bennal amban meh kasinduwehan batu
pasumpitan du pain meh subah duk kasinduwehan batuhin َ ُ َ َ َ ُ‫ََ ه‬
٧٤ ‫ٱَّلل بِغَٰفِل ع هما ت حع َملون‬ ‫وما‬
kepak du pain supaya paguwa amban iye bohein duk
kasinduwehan pe amban meh batu palurus iye (magpatigupu)
(magpatipupuh)

9
hawa katalew ne si Allahu Taalahin duk Allahu Taala gah lupa
si hininang bi iyu.
َ َ َ َ ُ َ ْ ‫َ َ ح‬ ََ
75. Do youngatuwas
Ubus (faithful believers ) covet tha they
meh pangateyan bin will believe
puwas in your
billai amban ‫۞أف َت حط َم ُعون أن يُؤم ُِنوا لك حم َوق حد َكن ف ِريق م حِن ُه حم‬
ُ ُ ََ َ ُ ُ ُ ‫َ ََ ه‬
religion inspite
damikkiyan ien,ofNa
thekoweh
fact that
iyeatuwas
party batu
of them (Jewish
atwa palabirabbis)
pe tuwas ‫ي َ حس َم ُعون كل َٰ َم ٱَّلل ِ ث هم ُيَ ِرفون ُهۥ ِم ُۢن ََ حع ِد َما عقلوهُ َوه حم‬
َ َ
٧٥ ‫َي حعل ُمون‬
used to hear
nen duk the word
peggeh of bennal
bennal Allah [the Taurat
amban meh(Torah)], then theybatu
kasinduwehan
used to change
pasumpitan duit pain
knowingly after they
meh subah dukunderstood it.
kasinduwehan batuhin
Asal
kepakbennal
du in kau (iye
pain magkakahagad)
supaya magkahagad
paguwa amban si agamaduk
iye bohein nu
buh in bennal nen,
kasinduwehan meh siye
pe amban ( meh
meh Yahudi
batu ) asal
palurus iyepakale siye si
(magpatigupu)
bissa
hawaTuhan [Taurat
katalew ne si (torah)] ubus kabiyaksahan
Allahu Taalahin duk Allahuden, pinda
Taala gahre,
lupa
puas ambanbi
si hininang panaymah
iyu. den.
76. Duk bang siye (Meh Yahudi) kapagsabu duk meh aa
َ ُ َ َ َ ْ ُ َ ْ َ ‫ِإَوذا لَ ُقوا ْ هٱَّل‬
‫ِين َء َام ُنوا قال ٓوا َء َام هنا ِإَوذا خَل ََ حعض ُه حم إ ِ ََٰل ََ حعض‬
َ

magparatsaya pain de kami magparatsaya du sab kami, Na bang َ ‫وكم بهِۦ ع‬ ُ ُّ ٓ َ ُ ‫َ ُ ٓ ْ َ ُ َ ُ َ ُ َ َ َ َ ه ُ َ َ ح ُ ح‬


‫ِند‬ ِ ‫قالوا أَتدِثونهم بِما فتح ٱَّلل عليكم َِلحاج‬
َ ُ َ َََ ُ
sab siye tumingka tingka pagkasi de, pain de: Aka akahan bi ٧٦ ‫َربِك حم أفَل ت حعقِلون‬
siye (Meh Mu’minin) iye pangurung kaam (Amban katau) weh
Allahu Taalahin supaya panumlang de kaam tandain si Allahu
Taala, gah ke ien tapa si akkal bi?
َ َ ُّ ُ َ ُ َ ‫َ َ َ َ ح َ ُ َ َ ه ه َ َ ح‬
77. Weh gah ien katauhan de (Meh Yahudi) weh bennal bennal ٧٧ ‫ِسون َو َما ُي حعل ُِنون‬ ِ ‫أو َل يعلمون أن ٱَّلل يعلم ما ي‬
Allahu Taala katauhan weh ne iye tinapukan den duk
pinatampal den?
ُ ‫َ ح ُ ح ُ ُّ َ َ َ ح َ ُ َ ح َ َٰ َ ه ٓ َ َ ه ح‬
78. Duk amban meh siye (Yahudi) Ummiyun (mukali) ganah ‫اّن ِإَون ه حم‬ ِ ‫ومِنهم أمِيون َل يعلمون ٱلكِتب إَِل أم‬
َ ُ ‫ه‬
katauhan de si Kitab malaingkan (massa hadja bu gey tahati re) ٧٨ ‫إَِل َيظ ُّنون‬
duk siye ley magmah mah hadja tau. َ َ َ ‫َ ح ُُ َ ح‬
َ َ َ ُ ُ ُ
‫ب بِأيحدِي ِه حم ث هم َيقولون هَٰذا م حِن‬ َٰ‫ِين يكتبون ٱلكِت‬ َ ‫فَ َو حيل ل هَِّل‬
79. Na wayil (siksa) si meh siye magsulat Kitab duk meh tangan de
ubus pain de: Kitab inin amban Allahu Taala, supaya hadja ‫ت‬ ‫َتوا ْ بهِۦ َث َمنا قَل ِيَل ۖۡ فَ َو حيل ل ه ُهم م هِما َك َت َب ح‬
ُ َ ‫ٱَّلل ِ ل ِيَ حش‬
‫ه‬
‫عِن ِد‬
ِ
َ ‫ح‬ ‫ه‬ َ
tapabelli de si halga kulang kulang, na siksa si siye sabab tasulat ٧٩ ‫أيحدِي ِه حم َو َو حيل ل ُهم م هِما يَكس ُِبون‬
tangan den na siksah du sab si siye si tausaha de ley.
‫َ ُح‬ َ ٓ‫ََ ُ ْ َ ََ ه َ ه ُ ه‬
80. Duk pain de asal gey teed kami tasingku Narka malaingkan piye ‫ار إَِل أيهاما هم حع ُدودة قل‬ ‫وقالوا لن تمسنا ٱنل‬
ellew du, Bissahun (Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi ‫ٱَّلل َع حه َدهُ ٓۥ أَمح‬
‫ُه‬ َ ‫َ هَ حُ ح َ ه َ ح ََ ُح‬
‫أَّتذتم عِند ٱَّلل ِ عهدا فلن َيل ِف‬
ۡۖ
Wasallam) si siye weh niyah ne janji bi duk Allahu Taala? Ubus َ َ َ َ ‫َُ ُ َ ََ ه‬
٨٠ ‫تقولون لَع ٱَّلل ِ َما َل ت حعل ُمون‬
bu Allahu Taala asal gey teed baluba ne janji ne? Atawa isab
missa hadja kaam si Allahu Taala gey katauhan bi.
َ َ َُ َ ٓ ‫خط‬
َ ‫َ َ َ ح‬ َ ‫ل َمن َك َس‬ ََ
81. Awe sine sine makausaha kalaatan bu liput ne iye we kasaan ne, ‫ي ُت ُهۥ فأ ْو َٰٓلئِك‬ ِ ‫ب َسي ِئة َوأح َٰ َطت بِهِۦ‬ ِۚ َٰ ‫ب‬
Na iye ne meh siye ien Aa Narkain siye ley diyalem ne kakkal َ ُ َٰ َ َ ‫َ ح َ َٰ ُ ه ُ ح‬
٨١ ‫ِلون‬
ِ ‫أصحب ٱنلارِِۖ هم فِيها خ‬
salama lama.
ُ َ ‫َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ُ ْ ه َٰ َ َٰ ُ ْ َ َٰٓ َ َ ح َ َٰ ُ ح‬
82. Duk iye ne me siye magparatsaya duk maghinang meh ‫ٱۡل هنةِِۖ ه حم‬ ‫ت أولئِك أصحب‬ ِ ‫وٱَّلِين ءامنوا وع ِملوا ٱلصل ِح‬
makasulut, iye meh siye ien aa Surgain lai siye diyalem ne َ ُ َٰ َ َ
٨٢ ‫ِلون‬ ِ ‫فِيها خ‬
kakkal salama lama.

10
‫ح َ َ ح َ َ َ َ ٓ ح َ َٰٓ َ َ َ ح ُ ُ َ ه ه َ ح‬
83. Duk (Essebun) bi si waktu eddo (tenteman) kami janji meh Bani ‫ٱَّلل َوبِٱل َو َٰ ِ َليح ِن‬ ‫ِإَوذ أخذنا مِيثَٰق ب ِّن إِسرءِيل َل تعبدون إَِل‬
‫حُ ح َ ح‬
Israelin da kaam numba (magpamariyawa) malaingkan tattap ْ ُ َُ
‫ِني وقولوا‬ ِ ‫سك‬َٰ َ ‫م َوٱل ح َم‬
َٰ َ َٰ‫َب َوٱَلَ َت‬
َٰ ‫إ ِ حح َسانا َوذِي ٱلقر‬
ُ َ ‫ُ ح َ َ ُ ْ ه َ َٰ َ َ َ ُ ْ ه‬
‫ٱلزك َٰوةَ ث هم‬ ِ ‫ل هِلن‬
hadja subey si Allahu Taala duk si duwe matattoe pagpahap
‫اس حسنا وأقِيموا ٱلصلوة وءاتوا‬
hapan duk si meh usba tapit duk meh anak yateem duk meh aa َ ُ
٨٣ ‫نتم ُّم حع ِرضون‬ ُ َ‫ِنك حم َوأ‬
ُ َ ‫ه‬ ‫َ ه‬
‫ت َوَلح ُت حم إَِل قل ِيَل م‬
miskin duk missa kaam si meh manusiya hap duk magpatengge
kaam sambahayang duk mag ungsud kaam zakat puwas billai
pataykut kaam malaingkan kulang du amban kaam
(manentemin) bu kaam mananaggah pe sab.
َ ‫ح َ َ حَ َ َ ُ َ َ ُ َ ٓ ُ َ ُح‬
84. Duk essebun bi si waktu eddo (tenteman) kami weh gey ne ‫ِإَوذ أخذنا مِيثَٰقك حم َل ت حسفِكون د َِما َءك حم َوَل َّترِ ُجون‬
َ ‫َ َٰ ُ ح ُ ه َ ح َ ح ُ ح َ َ ُ َ ح‬ ُ ُ َ
kaam magbuus meh lahah bi (pagkasi bi) duk gey paguwa bi ٨٤ ‫نت حم تش َه ُدون‬ ‫أنف َسكم مِن دِتَٰي ِركم ثم أقررتم وأ‬
ginhawa baran bin amban meh lumah bi ubus naggup nekaam
sarta magnaiksaksi pe kaam.
َ َ ‫ُ ُح‬ ُ َ َ ُ ‫ُ ه َ ُ ح َ َٰٓ ُ َ ٓ َ ح‬
85. Puwas billai magpapatey pinapatey kaam pagkasi bi duk ‫ٰٓؤَلءِ تق ُتلون أنف َسك حم َوَّترِ ُجون فرِيقا‬ ‫ثم أنتم‬
َ ‫ح‬ ُ ‫ح ح َ ح‬ ‫ح‬ َ َ َ ُ َ ََ ‫َ ح‬ ُ
pinaluwas pe we bi saweh bin amban lumah de ( Sinege) ‫ٱۡلث ِم وٱلعدو َٰ ِن‬ ِ ِ ‫مِنكم مِن دِتَٰيَٰرِهِم تظَٰهرون علي ِهم ب‬
ُ َ َ ُ ُ ُ َ ُ َٰ َ َٰ َ ُ ‫َ ح ُ ُ ح‬
patampal bi pe paghinang bi kasaanin duk panguntarahin, ubus ‫ى تفَٰ ُدوه حم َوه َو ُم هر ٌم َعل حيك حم‬ ‫ِإَون يأتوكم أسر‬
bang siye tekka si kaam tasiggew bi pinalekkatan siye weh bi bu ‫ون ب َب حعض ٱلك َِتَٰ َ َ ح ُ ُ َ َ ح‬ ‫ح‬ َ ُ ‫ح ُ ََُح‬
‫ض‬
ِۚ ‫ب وتكفرون بِبع‬ ِ ِ ِ ‫إِخ َراج ُه حم أفتؤمِن‬
hinaram ien si kaam pamaluwas bi siyehin. Na weey kaam
َ ‫ِنك حم إ ِ هَل خ حِزي ِِف ح‬
ِ ‫ٱۡل َي َٰوة‬ ُ َ َ ُ ‫ح‬ ٓ
‫ف َما َج َزا ُء َمن َيف َعل ذَٰل ِك م‬
َ
magkahagad si kasinduwehan Kitab bu sinaggaan weh bi
ُ ‫َل أَ َش ِد ٱلح َع َذاب َو َما ه‬
‫ٱَّلل‬
َ َ ُّ َ ُ َ َ ‫ُّ ح َ َ َ ح َ ح‬
َٰٓ ِ ‫ون إ‬ ‫ٱلنيا ۖۡ ويوم ٱلقِيَٰمةِ يرد‬
kasinduwehanin? Na ine tumbas bang nyah maghinang saien ِ
َ ُ َ َ َ
amban kaam malaingkan kadekdes si kaellum dunya pe duk si ٨٥ ‫بِغَٰفِل ع هما ت حع َملون‬
ellew qiyaamat pinabalik siye si sa peddes peddes siksah duk
Allahu Taala gey teed takalupa ne meh hininang bin.
َ ُ ‫ََ َُه‬ ‫ُ ْ َ َٰٓ َ ه َ ح َ َ ُ ْ ح َ َ َٰ َ ُّ ح‬
86. Iye ne meh siye ien pinabellihan weh de Akhirat den si Dunya ‫ٱلن َيا بِٱٓأۡلخ َِرةِِۖ فَل َيفف ع حن ُه ُم‬ ‫أولئِك ٱَّلِين ٱشَتوا ٱۡليوة‬
َ ُ َ ُ ‫حَ َ ُ ََ ُ ح‬
de, Na gey pinalampung si siye siksain duk gey siye ien tatabang. ٨٦ ‫نِصون‬ ‫ٱلعذاب وَل هم ي‬
‫َ َ َ ح َ َ ح َ ُ َ ح َ َٰ َ َ ه‬
87. Duk bennal bennal inurungan weh kami Musa (Alayhis Salaam) ‫ب َوقف حي َنا ِم ُۢن ََ حع ِده ِۦ‬ ‫ولقد ءاتينا موَس ٱلكِت‬
َ ‫ح‬
kitab duk pinaturul weh kami si bakkas ne meh karasul ِ ‫ت َوأيه حد َنَٰ ُه ب ِ ُر‬
‫وح‬ َ َ َ ‫َ ح‬ َ‫َح‬
ِ َٰ ‫ٱلر ُس ِلِۖ َو َءاتينا عِيَس ٱَ َن م حري َم ٱِلَيِن‬
ُّ ‫ب‬
ِ
ُ‫كم‬ َ
ُ ُ ُ َٰٓ َ ‫َ ُ ه َ َ ٓ َ ُ ح َ ُ ُ ُۢ َ َ َ ح‬ َ ُ ُ‫ح‬
rasulanin duk inurungan du sab weh kami Isa anak Maryam ‫ٱلقد ِس أفُكما جاءكم رسول بِما َل تهوى أنفس‬
katanda tandaan duk tinuku iye weh kami duk Ruhul Qudus َ ُ ‫َح‬ َ ‫َ ه‬ ََ ُ‫ح َ حَح‬
٨٧ ‫َبت حم فف ِريقا كذ حَ ُت حم َوف ِريقا تق ُتلون‬ ‫ٱستك‬
(Jibril Alayhis Salaam), Na weey kahaba kaam katekkahan meh
Rasul gey kaseeban ginhawa baran bi magtakabbur kaam
kasinduwehanin puting bi duk kasinduwehanin sab papatey bi.
ََ ‫َ َ ُ ْ ُ ُ ُ َ ُ ح ُ ُۢ َ ه َ َ ُ ُ ه ُ ُ ح‬
88. Duk bissa ren hadja (Yahudi duk Nasaranie) meh pangateyan ‫ٱَّلل بِكف ِره حِم فقل ِيَل‬ ‫ف بل لعنهم‬
ۚ ‫وقالوا قلوبنا غل‬
َ ‫ح‬
kamihin tambel (gey makahati) sumaguwa pinagmulkaan siye ٨٨ ‫هما يُؤم ُِنون‬
weh Allahu Taala na hangkan kulang siye mamaratsayahin.
‫ه‬ َ ُ ٓ َ
89. Duk si waktu katekkahan siye Kitab amban Allahu Taala ‫َول هما َجا َءه حم كِتَٰب م حِن عِن ِد ٱَّلل ِ ُم َصدِق ل َِما َم َع ُه حم‬
ََ ْ َ َ َ ‫َحُ َح َح ُ َ ََ ه‬ ْ ُ َ
nabennal si maniya si siyehin (Tawrat duk Injil) Na kaniyaan ‫ِين كف ُروا فل هما‬ ‫َوَكنوا مِن قبل يستفت ِحون لَع ٱَّل‬
‫ََ ُ ه‬ ْ ََ ْ ُ َ ُ ٓ
ِ ‫َجا َءهم هما ع َرفوا كف ُروا بِهِۦ فل حع َنة ٱَّلل‬
den tagna magtilew atawa masahit si meh aa pananaggah. Na si
waktu ne siye katekkahan iye tahati den naggah siye, na mulkah

11
َ ‫ََ ح‬
َ ‫كَٰفِر‬
Allahu Taala si meh aa pananaggah. ٨٩ ‫ين‬ِ ‫لَع ٱل‬

90. Sa laat laat ne pamabelli re ginhawa baran den si panaggah de ُ ‫نز َل ه‬


‫ٱَّلل‬ َ َ‫ك ُف ُروا ْ ب َما ٓ أ‬‫ح َ َ ح ََ حْ ٓ َ ُ َ ُ ح َ َ ح‬
‫بِئسما ٱشَتوا بِهِۦ أنفسهم أن ي‬
ِ
si pinaturun Allahu Taala anyaya amban siye peggeh maturun َ ٓ َ
‫لَع من يشا ُء م حِن عِبادِهِۖۡۦ‬َ َ َ َ ُ ‫ََ حغ ًيا أَن ُي ََن َل ه‬
َٰ ‫ٱَّلل مِن فَ حضلِهِۦ‬
ِ
Allahu Taala luu si sine sine kabayaan ne amban meh ipun ne ُّ َ َ َ َٰ َ ‫َ ح‬ َ َ َٰ َ َ َ َ ََُٓ
٩٠ ‫ب ول ِلكفِرِين عذاب م ِهني‬ ِۚ ‫فباءو بِغضب لَع غض‬
na poleh den ama ( Allahu Taala ) tamba manamba duk si meh
pananaggah siksa makadekdes.
َ ُٓ ‫َ َ َُ ح َ ُ ْ َ ٓ َ َ َ هُ َ ُ ْ ُح‬
91. Duk bang siye pinainan magparatsaya kaam si pinaturun Allahu ‫ٱَّلل قالوا نؤم ُِن ب ِ َما أنزِل‬ ‫ِإَوذا قِيل لهم ءامِنوا بِما أنزل‬
َ ‫ون ب َما َو َرا ٓ َءهُۥ َو ُه َو ح‬
َ‫ٱۡل ُّق ُم َصدِقا ل ِما‬ َ ُ ُ ‫َ َحَ ََ ح‬
Taala hin,Pain de Kahagad kami si pinaturun si kamihin duk ِ ‫علينا ويكفر‬
naggah siye si dambulihan ne (Qur-an) Bu iye Bennal nabennal ‫َ َُ ح ُح َ َ َحُُ َ َ ََٓ ه‬
ُ ‫ٱَّلل ِ مِن َق حب ُل إن ُك‬
‫نتم‬ ِ ‫معهمُۗ قل فل ِم تقتلون أۢنبِياء‬
si maniya si siyehin (Taurat duk Injeel), Bissahun (Oh َ ‫ُّم حؤ ِمن‬
٩١ ‫ِني‬
Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam) si siye weey bonoh
bi meh Kanabi Nabihan Allahu Taala dehelluhin bang kaniyaan
bi magparatsaya.
ُ َٰ َ َ ‫َ َ َ ح َ ٓ َ ُ ُّ َ َٰ ح‬
92. Duk bennal bakas ne tekka Musa (Alayhis Salaam) magboo meh ‫ت ث هم‬ ِ ‫۞ولقد جاءكم موَس بِٱِليِن‬
َ َ ُ ََ َ ‫هَ حُ ُ ح ح‬
katanda tandaan, Ubus maghinang kaam (Tuhan) bi anak sapih ٩٢ ‫نت حم ظَٰل ُِمون‬ ‫ِجل ِم ُۢن ََ حع ِده ِۦ وأ‬ ‫ٱَّتذتم ٱلع‬
puwas billai bu kaam panganganyaya.
ْ ُ ُ َ ُّ ُ ُ َ ‫ح َ َ ح َ َ َ ُ ح َ َ َ ح َ َ ح‬
93. . Duk essebun bi si waktu ineddo (tinenteman) weh kami janji ‫ِإَوذ أخذنا مِيثَٰقكم ورفعنا فوقكم ٱلطور خذوا‬
ْ ُ َ ْ ‫َٓ َ َحَ ُ ُه َ ح‬
bin duk inangkat weh kami diyataan bi Punuhin, Eddoun bi ‫ٱس َم ُع ۖۡوا قالوا َس ِم حع َنا َو َع َص حي َنا‬ ‫ما ءاتينَٰكم بِقوة و‬
‫ُ ح‬ ‫ح‬ ‫ُح‬ َ ‫ح‬ ُُ ْ ‫َُ ح‬
(tinenteman) iye pangurung kami kaamin duk pakale kaam, ‫ۡش ُبوا ِِف قلوب ِ ِه ُم ٱلع حِجل بِكف ِره حِم قل بِئ َس َما‬ ِ ‫وأ‬
َ ‫نتم ُّم حؤ ِمن‬ ُ
ُ ‫ك حم إن ك‬ ُ ُ َٰ َ ٓ ُ ‫ح‬
‫يَأ ُم ُركم ب ِهِۦ إِيمن‬
pain de na pakale kami sah naggah sab kami, duk pinatattap ne
٩٣ ‫ِني‬ ِ
si siye lasa re si anak sapiin (Hinang de Tuhanin) sabab
panaggah de, na bissahun (Oh Muhammad Sallah Allahu Alayhi
Wasallam) landu sab kalaat pangandaakan kaam pamaratsaya
bi iyu.
َ ‫َُ َ ه‬ ُ َ ‫َ َ ح‬ ‫ُح‬
94. Bissahun (Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam) Bang ‫ِند ٱَّلل ِ خال َِصة مِن‬ ‫ك ُم ه‬
‫ٱل ُار ٱٓأۡلخِرة ع‬ ‫قل إِن َكنت ل‬
niyah sukuh si kaam para si Ellew Akhirat si Allahu Taala ٩٤ ‫ِني‬ ُ ‫اس َف َت َم هن ُوا ْ ٱل ح َم حو َت إن ُك‬
َ ‫نت حم َص َٰ ِدق‬ ِ ‫ون ٱنله‬
ُ
ِ ِ ‫د‬
Tartantu dumain si Manusiya na mag angan angan ne kaam
kamatey bang asal kaniyaan bin bennal.
ُ ‫ت َأيحدِيه حم َو ه‬
ُ ‫ٱَّلل َعل‬
ُۢ ‫ِيم‬ ‫َولَن َي َت َم هن حوهُ َأبَ َدُۢا ب َما قَ هد َم ح‬
95. Duk gey ien taangan angan de salama lama sabab bakas ِ ِ
tapadehellu tangan deley (Kasaan de dumehellu) Allahu Taala ‫ه‬
َ ‫ٱلظَٰلِم‬
٩٥ ‫ني‬ ِ ِ‫ب‬
sangat makahati si meh aa panganganyaya.
ْ ُ َ ‫َ َ َٰ َ َ َٰ َ َ ه َ َ ح‬ َ ‫ه‬
َََ
96. Duk bennal kasuwa nu tamanan jaga meh Manusiya si kaellum ‫اس لَع حيوة ومِن ٱَّلِين أۡشكوا‬ ِ ‫ج َدن ُه حم أ حح َر َص ٱنله‬ ِ ‫وتل‬
‫ح‬ ُ َ َ‫َح‬ َ ُ َ ُّ
amban meh siye magsasakutu, kabayaan dambuwa amban siye ِ ِ‫يَ َود أ َح ُده حم ل حو ُي َع هم ُر ألف َسنة َو َما ه َو ب ِ ُم َزحز‬
‫حهِۦ م َِن‬
bang siye inurungan umul dangibu tahun duk gey ien َ ُ
٩٦ ‫ۡي ُۢ ب ِ َما َي حع َملون‬ ُ ‫ٱلح َع َذاب أَن ُي َع هم َر ُۗ َو ه‬
ُ ‫ٱَّلل بَ ِص‬
ِ
makaawen iye amban siksa bisan pe iye inurungan umul saien
duk Allahu Taala sangat makakite si iye hininang de ley.
‫ح َ َ ه ُ َ ه َ ُ َ َ َٰ َ ح َ ح‬ ُ َ َ َ َ ‫ُح‬
97. Bissahun (Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam) bang ‫لَع قلبِك َِإِذ ِن‬ ‫َبيل فإِنهۥ نزَلۥ‬
ِ ‫ج‬ِ ‫قل من َكن عدوا ل ِـ‬
niyah nguntara pusi Jibril (Alayhis Salaam) (Ambat iye matey

12
weh ama neley)Na Sabab bennal bennal pinaturun iye weh ne ( َ ‫ى ل ِلح ُم حؤ ِمن‬
٩٧‫ِني‬ َ ‫ني يَ َديحهِ َو ُهدى َوب ُ ح‬
َٰ ‫ّش‬ َ ‫ٱَّلل ِ ُم َصدِقا ل َِما ََ ح‬
‫ه‬
Wahihin) si pangateyan nu si labeyan idhin Allahu Taala
Nabennal si (Taurat duk Injil) duk toh duk pamakeg keg simeh
aa magparatsaya. َ ‫َ ح‬ َ َٰٓ َ َ َ ‫َ َ َ َ ُ ه‬
‫َبيل‬ ُُ َ
98. Sine sine nguntara si Allahu Taala duk meh Malaikat ne duk ِ ‫ج‬ِ ‫لئِكتِهِۦ ورسلِهِۦ و‬ ‫من َكن عدوا َِّلل ِ وم‬
َ ‫ح‬
َ ‫ٱَّلل َعدو ل ِلكَٰفِر‬
ُ َ َ
َ ‫ِيكى َٰ َل فَإ هن ه‬
meh Rasul ne duk pusi Jibril duk pusi Mikail, Na bennal bennal ٩٨ ‫ين‬ ِ ِ ‫وم‬
Allahu Taala nguntara si meh aa Pananaggah. َٓ ُُ‫ََ َ ح‬ َ َ َ ٓ ‫َََ ح َ َح‬
99. Duk bennal pinaturun weh kam si kau (Oh Muhammad Sallahu ‫ت ََي ِ َنَٰتِۖ وما يكفر بِها‬
ِۢ َٰ ‫ولقد أنزنلَا إَِلحك َءاتَٰي‬
َ ُ َ‫ه ح‬
ALayhi Wasallam) (Qur-anin) meh ayat tampal na gana naggah ٩٩ ‫إَِل ٱلفَٰسِقون‬
si iye malaingkan iye ne meh siye Fasiquwn ( luwas amban
aturan Allahu Taala).
ُ َُ ‫حُ َح َ ح‬ َ َ ‫ه‬ َ ْ َ ‫َ ُه‬
100. Duk kahaba siye nenteman janji, binaluba sab weh ‫َثه حم‬ ‫أ َو ُك َما ع َٰ َه ُدوا ع حهدا ن َبذهُۥ ف ِريق مِنه ِۚم بل أك‬
َ ‫َ ح‬
kasinduwehan amban siye, sumaguwa asal kaekkahan den gey ١٠٠ ‫َل يُؤم ُِنون‬
teed magparatsaya.
‫ه‬ ُ ٓ َ
101. Duk si waktu tekka si siye Rasul in amban Allahu Taala ‫َول هما َجا َءه حم َر ُسول م حِن عِن ِد ٱَّلل ِ ُم َصدِق‬
nabennal si maniyah si siyehin ( Taurat duk Injee) tinimanan ‫ب‬َ َٰ‫ِين أُوتُوا ْ ٱلحك َِت‬
َ ‫ل َِما َم َع ُه حم َن َب َذ فَريق م َِن هٱَّل‬
ِ
hadja weh meh siye Ahlul Kitab (Yahudi duk Nasranie) kitab َ َُ‫ح ََهُ ح َ َح‬ ُ ُ َ ٓ َ َ ‫َ َٰ َ ه‬
١٠١ ‫كِتب ٱَّلل ِ وراء ظهورِهِم كأنهم َل يعلمون‬
Allahu Taalahin si bukutan de koweh sakaula ula gey katauhan
de. َ ‫َ ه َ ُ ْ َ َ ح ُ ْ ه َ ُ َ َ َٰ ُ ح‬
ََ
102. Duk tinuhut weh de iye ne binassa meh Shaitanin luu si ‫ك ُسل حي َم َٰ َنۖۡ َو َما كف َر‬ ِ ‫لَع مل‬ ‫وٱتبعوا ما تتلوا ٱلشيَٰ ِطني‬
َ ‫ون ٱنله‬ ْ
َ ُ َ ُ ُ َ َ َ َٰ َ ‫ُ َ ح َ َٰ ُ َ َ َٰ ه ه‬
waktu pagmilik (Nakura) Sulaiman (Alayhis Salaam), gah ‫اس‬ ‫سليمن ولكِن ٱلشي ِطني كفروا يعل ِم‬
َ ‫وت َو َم َٰ ُر‬ َ ‫ك حني ب َباب َل َهَٰ ُر‬ َ َ َ‫ح َ ََ ٓ ُ َ ََ ح‬
naggah Sulaiman, sumaguwah meh Shaitanin managgain sabab ‫وت‬ ِ ِ ِ ‫نزل لَع ٱلمل‬ ِ ‫ٱلسِحر وما أ‬
tinoan weh de meh manusiyain sihir duk kowe du sab ََ َ‫ح َ َ َ ه َُ َ ٓ ه َ َح ُ ح‬ َ َُ ََ
‫ِت يقوَل إِنما َنن ف ِتنة فَل‬ َٰ ‫ان مِن أحد ح‬ ِ ‫وما يعل ِم‬
pinaturun si duwangan malaikatin si lahat Babil (Babylon) ‫َحَ ح‬ َ ُ َ َ ‫َ حُ َ ه‬
ِ‫ني ٱل َم حرء‬ َ ‫تكف حر ۖۡ ف َي َت َعل ُمون م حِن ُه َما َما ُيفرِقون بِهِۦ‬
Harut duk Marut duk gah du sab siye noan meh aa bisan ‫ه ح ه‬ َ َ ‫ضآر‬َ ُ ََ
ِ ‫ين بِهِۦ م حِن أ َحد إَِل َِإِذ ِن ٱَّلل‬ ِ ِ ‫جهِۦ وما هم ب‬
‫َ َح‬
ِ ‫وزو‬
dambuwa, sampay misssa pe siye bennal bennal kami tu َ ْ ََ َ َ ُ ُّ ُ َ َ َ ُ ‫َ َ َ َ ه‬
panuley suley hadja, na da kew naggah, na tapangadji siye ‫ۡضه حم َوَل يَنف ُع ُه حم َولق حد َعل ُِموا ل َم ِن‬ ‫ويتعلمون ما ي‬
ْ
ٓ‫ۡش حوا بِهِۦ‬ َ َ ‫َتى َٰ ُه َما َ َُلۥ ِف ٱٓأۡلخ َِرة ِ م حِن َخل َٰ ِۚق َوِلئ َس َما‬
‫ح‬ َ َ ‫ح‬
َ َ ‫ٱش‬
(pangadji) makapagbutas aa duk anda ne duk gey du sab siye ِ ِ
َ َ ْ ُ َ َ ُ َ
ien makamula sabab (sihir) ley bisan dambuwa malaingkan ١٠٢ ‫أنف َس ُه حم ل حو َكنوا َي حعل ُمون‬
subey du kabayaan Allahu Taala duk pinangadjian den
makamula siyehin bu gey makatabang siye duk bennal ien
tahati re sine sine melli (ngosal) ne, na ganah ne si iye si Akhirat
Bahagi, Na sa laat laat ne pamabellihan de ginhawa baran de
bang si hadja kaniyaan den tahati re.
ْ ُ َ ‫ه َح هح‬ َ ‫َول َ حو َأ هن ُه حم َء َام ُنوا ْ َو هٱت َق حوا ْ ل َ َم ُث‬
‫وبة م حِن عِن ِد ٱَّلل ِ خۡي لو َكنوا‬
103. Bang hadja siye (Meh Yahudi) ien magparatsaya duk
َ َ
magmatatew sabennal tumbasin amban Allahu Taala, sa hap ١٠٣ ‫َي حعل ُمون‬
hap bang hadja ien kaniyaan den katauhan de. َ َ
َ ُ ْ ُ ُ ْ ُ َُ َْ َ ‫يأ ُّي َها هٱَّل‬
‫ِين َء َام ُنوا َل تقولوا َرَٰع َِنا َوقولوا ٱنظ حرنا‬ َٰٓ
104. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, Da kaam

13
َ ٌ َ َ َ َ ‫َ ح ْ ح‬
magpain Raina’ (Kowe bissa pangkal) duk missa kaam mayam ١٠٤ ‫اب أ َِلم‬‫ٱس َم ُع ُۗوا َول ِلكَٰفِرِين عذ‬‫و‬
be kaam duk pakale kaam duk si meh pananaggah siksah sa
peddes peddes.
105. Gey bayah meh siye mananaggain amban meh Ahlul َ ‫ك َف ُروا ْ م حِن أَ حهل ٱلحك َِتَٰب َو ََل ٱل ح ُم حّشك‬
‫ِني‬
َ َ ‫ه َ َ ُّ ه‬
‫ما يود ٱَّلِين‬
ِ ِ ِ
Kitab (Yahudi duk Nasrani) duk meh Mushrikin ( meh aa ُّ َ ‫ه ُ ح َ هُ َح‬ ‫ح‬ َ ‫ح‬ ُ ‫َ َُهَ َ َح‬
‫أن يَنل عليكم مِن خۡي مِن ربِكم وٱَّلل َيتص‬
‫َ ََ ُٓ َ هُ ُ حَ ح ح‬ َ ‫ب َر ح‬
١٠٥ ‫ٱَّلل ذو ٱلفض ِل ٱل َعظِي ِم‬
magsakutu si Allahu Taala) bang niyah pinaturun luu si kaam
‫ۡحتِهِۦ من يشاء و‬ ِ
amban kahapan amban Tuhan bi duk Allahu Taala tinartantu
weh ne duk aseh ne sine sine kabayaan ne duk Allahu Taala
Sangat taga kalabbihan sa hadje hadje.
ٓ ‫َٓ ح‬ َ ‫َح‬ ُ َ ‫َ َ َ ح‬
106. Bang nyah pasewan kami ayat atawa panggah kami, ُۗ ‫ت ِِب حۡي م حِن َها أ حو مِثل َِها‬ ِ ‫نسخ م حِن َءايَة أ حو ننس َِها نأ‬ ‫۞ما ن‬
َ َ ُ َ َ َ ‫ه‬ ‫ه‬ َ ‫ََح َح َح‬
ٌ ‫َشء قد‬‫لَع ك ح‬
matekka kami mas labi pe hap amban dehellu hin atawa pasali ١٠٦ ‫ِير‬ ِ َٰ ‫ألم تعلم أن ٱَّلل‬
du, weh gah ke katauhan nu bennal bennal Allahu Taala luu si
ine ine sangat kawase?
ُ َ َ‫ح‬ َ َ ‫ك ه‬ ُ ‫ََح َ ح َ ح َ ه ه َ َُ ُ ح‬
107. Weh gah katauhan nu bennal bennal Allahu Taala, iye ‫ۡرض َو َما لكم مِن‬
ِ ‫ت َوٱۡل‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ‫ألم تعلم أن ٱَّلل َلۥ مل‬
َ َ ‫ه‬ ُ
magmilik kalangit langitanin duk bulakin? Duk ganah si kaam ١٠٧ ‫ون ٱَّلل ِ مِن َو ِل َوَل ن ِصۡي‬
ِ ‫د‬
saddi amban Allahu Taala bebbeg duk tabang.
ُ‫َح‬ َٰ َ ‫ك حم َك َما ُسئ ِ َل ُم‬ ُ َ َُ ْ َُ ‫َح ُ ُ َ َ َح‬
108. Atawa sab bayah kaam nilew (ngagut) Rasul bin koweh ُۗ ‫وَس مِن قبل‬ ‫أم ت ِريدون أن تسلوا رسول‬
ٓ
‫َ َ َ ه‬ ‫ه‬ َ ‫ح‬ َ َ َ ‫ك حف َر ب ح‬
ُ ‫ََ َََ ه ح‬
kapangangut Musa (Alayhis Salam) madumehellu ley? Duk sine ِ ِ ‫ٱۡليم َٰ ِن فقد ضل سواء ٱلسب‬
١٠٨ ‫يل‬ ِ ِ ‫ومن يتبد ِل ٱل‬
sine gantian ne pamaratsaya nen duk panaggah, sabennal iye
ley lepas ne iye amban lan bentel.
ُ َ ‫َح‬ ُ َ ُّ َ ‫ح َ ح ح َ َٰ َ ح‬ َ ‫َه‬
109. Kabayaan meh kaekkahan amban meh Ahlul Kitabin ‫يمَٰن ِك حم‬ ِ ‫ب لو ي ُردونكم ِم ُۢن َع ِد إ‬ ِ ‫ود كث ِۡي مِن أه ِل ٱلكِت‬
ُّ َ ‫ني ل َ ُه ُم ح‬
َ ‫نفسهم ِم ُۢن ََ حعد َما تَبَ ه‬ ُ َ ‫ح‬ َ َ ً ‫ُه‬
(Yahudi duk Nasranie) bang hadja kaam tapablik de puwas ۡۖ ‫ٱۡلق‬ ِ ِ ِ ‫كفارا حسدا مِن عِن ِد أ‬
‫لَع ُك َ ح‬ ََ َ‫َ ح ُ ْ َ ح َ ُ ْ َ ه َح َ هُ َح ٓ ه ه‬
amban kapamaratsaya bi naggah kaam, tanda kainggit asal ‫َشء‬ ِ َٰ ‫ِت يأ ِِت ٱَّلل بِأمرِهُِۗۦ إِن ٱَّلل‬ َٰ ‫فٱعفوا وٱصفحوا ح‬
amban ginhawa baran de, puwas amban katarrang َ
١٠٩ ‫قدِير‬
kasabennalan si siye, na ngamaaf hadja kaam duk pahunatey
kaam, sampay patekka Allahu Taala kawase nen, Sabennal
Allahu Taala luu si ine ine sangat makagees.
َ ُ ُ َ ْ َُ َ ‫َ َ ُ ْ ه َ َٰ َ َ َ ُ ْ ه‬
110. Na matengge kaam sambahayang duk mag ungsud ‫ٱلزك َٰوةَ َو َما تقد ُِموا ِۡلنفسِكم م حِن خ حۡي‬ ‫وأقِيموا ٱلصلوة وءاتوا‬
َ ُ َ ‫َ ُ ُ َ ه‬
َ ‫ٱَّللُِۗ إ هن ه‬
kaam zakat duk ine ine tapadehellu bi si ginhawa baran bi ١١٠ ‫ٱَّلل ب ِ َما ت حع َملون بَ ِصۡي‬ ِ ‫َتدوه عِند‬
ِ
amban kahapan kasuwah bi si Allahu Taala, bennal Allahu
Taala si hinang bi sangat makakite (Jaga).
َ ‫َ َ ُ ْ َ َ ح ُ َ ح َ ه َ ه َ َ َ ُ ً َ ح َ َ َٰ َ َٰ ح‬
111. Duk missa siye (Ahlul Kitab) in weh gey makaasek ‫ىُۗ ت ِلك‬‫وقالوا لن يدخل ٱۡلنة إَِل من َكن هودا أو نصر‬
ُ َ َٰ َ ‫َ َ ُّ ُ ح ُ ح َ ُ ْ ُ ح‬
ُ ‫ك حم إن ُك‬
َ ‫نت حم َص َٰ ِدق‬
Surgah malaingkan bang kaniyaan nen amban meh Yahudi duk ١١١ ‫ِني‬ ِ ‫أمان ِيهمُۗ قل هاتوا برهن‬
Nasaranie, ien meh angan angan den, Na pangurungun bi ko
meh dalil bissa bin bang asal kaniyaan bin bennal.
َ ‫ُمسِن َفلَ ُه ٓۥ أَ حج ُرهُۥ ع‬
‫ِند َربِهِۦ‬
‫َ َ َٰ َ ح َ ح َ َ َ ح َ ُ ه َ ُ َ ُ ح‬
‫بل ِۚ من أسلم وجههۥ َِّلل ِ وهو‬
112. Awe (Makaasek surgain) sine sine magpatigupu si Allah
َ ُ ‫َ ُ َح‬ َ ٌ َ َ
Taala karna ne duk iye ley magpahap hap, na niyah ne tumbas ١١٢ ‫َوَل خ حوف َعل حي ِه حم َوَل ه حم ُي َزنون‬
ne si Tuhan ne duk gana ne katalewan de duk gey ne du sab siye

14
magkasusehan.
َٰ ‫ت ٱنله َص َٰ َر‬ َ َ ‫ه َ َٰ َ َٰ َ َ َٰ َ ح‬ ‫َوقَالَ ح ُ َ ح‬
113. Duk missa meh Yahudihin ganah katumawwah meh ‫ى‬ ِ ‫َشء َوقال‬ ‫ت ٱنلصرى لَع‬ ِ ‫ت ٱَلَ ُهود لي َس‬ ِ
َ َ َ ‫ح‬ ُ َ
َ ‫َ ُ ُ َٰ ح َ ُ ح َ ح‬
َ َٰ‫ون ٱلك َِت‬ َ َ ‫ح‬ ‫َح‬
tinuhut meh Nasranihin duk missa isab meh Nasranihin ganah ‫بُۗ كذَٰل ِك‬ ‫ت ٱَلهود لَع َشء وهم يتل‬ ِ ‫لي َس‬
ُ ‫َ َ ه َ َ َحَُ َ حَ َح ح َ هُ َح‬
katumawwah tinuhut me Yahudihin, Bu siye ley kaniya kaniya ‫ٱَّلل ُيك ُم بَيح َن ُه حم‬ ‫قال ٱَّلِين َل يعلمون مِثل قول ِ ِهم ف‬
َ ُ َ‫َح‬ ْ ُ َ َ ‫ح‬
‫يَ حو َم ٱلق َِيَٰ َمةِ ف‬
du sab massa kitab de, Na kowe damikkiyan ien du sab bissa
١١٣ ‫ِيما َكنوا فِيهِ َيتل ِفون‬
meh gey makahatihin kowe bissa de ley, Na Allahu Taala ne
ngahukum siye antara de si Ellew Qiyaamat si bakas pag
ikhtilafan den (pagbidda biddaan bissa duk hinang de).
‫َع‬َٰ َ ‫ٱس ُم ُهۥ َو َس‬ َ ‫ٱَّلل ِ أَن يُ حذ َك َر ف‬
‫ِيها ح‬ ‫َ َ ح َ ح َ ُ ه ه َ َ َ َ َٰ َ ه‬
‫جد‬
114. Duk tamanan anyaya ne sine sine mages si meh ِ ‫ومن أظلم مِمن منع مس‬
َ ٓ َ ‫ه‬ ٓ َ ُ ُ ‫ح‬ َ َ َ َ َ َ ُٓ َ
kamasjid masjidan Allahu Taala pagsabbut diyalem ne alen nen ‫ِِف خ َراب ِ َها أ ْو َٰٓلئِك َما َكن ل ُه حم أن يدخلوها إَِل خائِفِني ل ُه حم ِِف‬
َ َ
duk magdayih dayih ngalarak ne, iye ne meh siye ien gey siye ١١٤ ‫اب َعظِيم‬ ٌ ‫ٱل حن َيا خ حِزي َول َ ُه حم ِف ٱٓأۡلخ َِرة ِ َع َذ‬
ُّ
ِ
umasek diyalem ne malaingkan kadahitan siye. Si Dunya pe
desmeh ne siye duk si Akhirat niyah pangatag siye siksa sa hadje
hadje.
115. Duk si Allahu Taala silanganin duk seddepanin na ‫َ ه ح َ ح ُ َ ح َ ح ُ َ َ ح َ َ ُ َ ُّ ْ َ َ ه َ ح ُ ه‬
َ ‫ٱَّلل ِ إ هن ه‬
‫ٱَّلل‬ ِ ‫ّشق وٱلمغرِب فأينما تولوا فثم وجه‬ ِ ‫و َِّلل ِ ٱلم‬
tungan tungan paharapan bi lai Allahu Taala bennal bennal ١١٥ ‫َوَٰس ٌِع َعل ِيم‬
Allahu Taala Sangat luha (Tampat) nen Sangat makahati.
َ َ ‫حَٰ َن ُه ۖۡۥ بَل ه َُلۥ َما ِف ه‬ ‫َ ُ ْ هَ َ ه‬
َ ‫ٱَّلل َو َلا ُس حب‬
116. Duk missa meh pananaggain, weh taga anak Allahu ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
‫ت‬ ِ ُۗ ُ ‫َوقالوا ٱَّتذ‬
َ َ ‫ُ ه‬ َ‫َ ح‬
Taala mahasutsi iye, sumaguwah si iye kemon diyatah kalangit ١١٦ ‫ۡرض ك َُلۥ قَٰن ُِتون‬
ِۖ ِ ‫وٱۡل‬
langitan duk diyata bulak tiyap tiyap ine ine si Allahu Taala
magpatigupu. َ َ َ َ َ‫َ ُ ه َ َ َ ح‬
ُ َ ُ ُ ‫َ ه‬
117. Sa hap hap mamapanjari meh kalangit langitan duk ‫َض أ حمرا فإِن َما َيقول َُلۥ كن‬
َٰٓ ‫ۡرض ِإَوذا ق‬ ِ َٰ ‫بدِيع ٱلسمَٰو‬
ِۖ ِ ‫ت وٱۡل‬
ُ ُ َ
bulak duk bang iye bayah maniyah pakaradjaan, na bennal ١١٧ ‫ف َيكون‬
bennal iye ley magpain hadja niyah kew, na paniyah ne.
ٓ ‫َ َ َ ه َ َ َ ح َ ُ َ َحَ ُ َ ُ َ هُ َ ح‬
118. Duk missa iye ne meh siye gey makahatihin bang hadja ُۗ ‫ٱَّلل أ حو تَأت َِينا َءايَة‬ ‫وقال ٱَّلِين َل يعلمون لوَل يكل ِمنا‬
ente kami boo Allahu Taala magbissa atawa patekkahan kami ‫ت‬ ‫ش َب َه ح‬ َ َ
َٰ ‫ِين مِن َق حبل ِ ِهم م حِث َل قَ حول ِ ِه حما ت‬ َ ‫َك َذَٰل َِك قَ َال هٱَّل‬
َ
١١٨ ‫ت ل ِق حوم يُوق ُِنون‬
َ َٰ َ ‫ُُ ُ َ ح َهه‬
tanda ne, koweh du sab damikkiyan ien bissa madumehellu ِ ‫قلوب ُه حمُۗ قد بينا ٱٓأۡلتَٰي‬
amban siyehin, magsali du pangateyan den, sabennal bakas ne
patarrang kami meh tandain si meh aa ngannal (sampurna).
‫ب‬ َٰ َ ‫س ُل َع حن أَ حص‬
‫ح‬
َ َٰ َ ‫ه ٓ َ ح َ ح‬
َ‫ك ب ح‬
َ ‫ٱۡلق بَشِ ۡيا َونَذِيراۖۡ َو ََل ت ُ ح‬ ‫إِنا أرسلن‬
119. Bennal kami pinaturun kew weh kami sabennal ngaka ِ ِ ِ
kahap hapan (Surgah) duk makitalew kalaatan (Narka) duk gey ١١٩ ‫حي ِم‬ َ‫ح‬
ِ ‫ٱۡل‬
kew (Oh Muhammad Salla Allah Alayhi Wasallam) tinilew pasal
kahalan meh aa Narka.
‫ُح‬ ‫ه‬ ‫َ َ َ ح َ َٰ َ َ ح َ ُ ُ َ َ ه َ َٰ َ َٰ َ ه َٰ َ ه‬
120. Duk gey teed magmalillah si kau meh Yahudihin duk ‫ِت تتب ِ َع مِل َت ُه حمُۗ قل‬ ‫ولن ترَض عنك ٱَلهود وَل ٱنلصرى ح‬
‫هَح َ َ ح ََٓ ُ َ ح َ ه‬ َ َٰ َ ُ ‫ه ُ َ ح‬ ُ ‫ه‬
meh Nasranihin, malaingkan subey kew patuhut si agama de, ‫ىُۗ َولئ ِ ِن ٱتبعت أهواءهم َعد ٱَّلِي‬ ‫إِن ه َدى ٱَّلل ِ هو ٱلهد‬
َ َ ‫ه‬ َ َ ‫ح ح‬ ٓ
Bissahun ( Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam) ١٢٠ ‫َجا َء َك م َِن ٱلعِل ِم َما لك م َِن ٱَّلل ِ مِن َو ِل َوَل ن ِصۡي‬
bennal toh Allahu Taalahin iye ru ien toh sampurnain, Duk
bang tuhut kabayaan hawa nafsu den puwas ne amban katekka

15
panghati si kau, ganah ne teed si kau amban Allahu Taala
bebbeg duk tabang.
َ ‫ُ َ َ ح‬ َ َ ُ َ َٰ َ ‫ه َ َ َ ح َ َٰ ُ ُ ح‬
121. Iye ne meh siye kaurungan weh kami Kitab (Qur-an) bu ‫ب َي حتلون ُهۥ َح هق ت َِل َوتِهِۦٓ أ ْو َٰٓلئِك يُؤم ُِنون‬ ‫ٱَّلِين ءاتينهم ٱلكِت‬
َ ُ َٰ َ ‫َ ُ ْ َ َٰٓ َ ُ ُ ح‬ ُ‫ح‬
bassa de sampurna pagbassa, Iye ne meh siye ien magparatsaya ١٢١ ‫بِهُِۗۦ َو َمن يَكف حر بِهِۦ فأولئِك هم ٱلخ ِِسون‬
si iyehin duk sine sine naggah si iye, Na iye ne meh siye ien
malugiin.
َ ُ َ ُ ‫ح َ ح ُ ْ حَ ه َحَح‬
122. Oh kaam meh aa Bani Israel essebun bi nihmat bakas ‫ت َعل حيك حم َوأ ِّن‬ ٓ ِ ‫ِت ٱل‬
‫ِت أنعم‬ ٓ ِ ‫َتَٰي َٰ َب‬
َ ِ ‫ّن إِس َر َٰٓءِيل ٱذك ُروا ن ِعم‬
ََ ‫َ ه حُ ُ ح‬
َ ‫لَع ٱلح َعَٰلَم‬
kapangurung ku maluu si kaamin duk bennal bennal aku ١٢٢ ‫ني‬ ِ ‫فضلتكم‬
pinalabi kaam weh ku amban meh (Pinapanjari si Alamin).
ُ ‫َ ح َ ح‬ ‫هح‬ ‫َح‬ ‫ه َح‬ ْ ُ‫ه‬
123. Duk tinalew kaam si ellew gey ne makatabang ginhawa ‫َوٱتقوا يَ حوما َل َت ِزي نف ٌس َعن نفس شيا َوَل ُيق َبل م حِن َها‬
baranin si dambuwa ginhawa baran bisan ine duk gey ne َ ُ َ ُ ‫َ ح َ َ َ َ ُ َ َ َ َٰ َ َ َ ُ ح‬
١٢٣ ‫نِصون‬ ‫عدل وَل تنفعها شفعة وَل هم ي‬
tinaima amban iye kaadil (Pagpabentel) nen duk gey ne
makatabang iye shafaat (timbul) in duk gey ne siye tinabang.
َ ُ َ َ َََ َ َ
124. Duk essebun bi si waktu sinuley suleyan Ibrahim ‫ل إِبح َر َٰ ِٰٓۧ َم َر ُّب ُهۥ بِكل َِمَٰت فأت هم ُه هنۖۡ قال إ ِ ِّن َجاعِلك‬
َٰٓ ‫۞ِإَوذِ حٱَ َت‬
‫ه‬ َ ُ َ َ َ ُ َ َ
(Alayhis Salaam) weh Tuhan nen duk meh kalimat (bissara) َ ‫ٱلظَٰلم‬
١٢٤ ‫ني‬ ِِ ‫اس إ ِ َماما ۖۡ قال َومِن ذرِ هي ِِتِۖ قال َل َي َنال ع حهدِي‬ ِ ‫ل هِلن‬
sarta tatuney weh ne, Pain ne (Allahu Taala) bennal aku hinang
te kew si me Manusiya Imam (Nakura panuhutan) Pain ne
(Ibrahim Alayhis Salaam) duk amban meh tubuh ku pain ne
(Allahu Taala) gey kapangandawhat meh aa anyaya Janji kun.
ْ ُ ‫ه‬ َ َ ‫ِإَوذ َج َعلح َنا حٱِلَيح‬
‫ح‬
125. Duk essebun bun bi si waktu hininang weh kami ِ ‫اس َوأ حمنا َوٱَّتِذوا مِن هم َق‬
‫ام إِبح َر َٰ ِٰٓۧ َم‬ ‫ت َم َثابَة ل ه‬
ِ ‫ِلن‬
Ka’bahin tampt si meh manusiya duk sanyang duk hinangun bi َ ‫ِلطآئف‬
‫ِني‬ ‫ِت ل ه‬َ ‫ِيل أَن َُه َرا بَيح‬
َ َٰ َ ‫ُ َ َ َ ح َ ٓ َ َٰٓ ح َ َٰ َ ح‬
‫مصل ِۖوع ِهدنا إَِل إِبر ِٰٓۧم ِإَوسمع‬
ِ ِ ِ
panambahayangan maqaam (Tampat) Ibrahim Alayhis Salaam ١٢٥ ِ‫جود‬ ُّ ِ‫ٱلر هكع‬
ُ ‫ٱلس‬ َ ‫كف‬
ُّ ‫ِني َو‬ َ‫ح‬
ِ َٰ ‫َوٱلع‬
duk dinaak weh kami Ibrahim duk Ismail (alayhimas Salaam)
lissinanun bi Lumah ku (Ka’bah) ganta si meh aa magtatawaf
duk mag I’tiqaf duk meh aa magrurukuh duk magsusudjud.
َ‫َ ح ح َح‬ ً َ َ‫ٱج َع حل َه َٰ َذا ب‬
‫ِإَوذ قَ َال إبح َر َٰ ِٰٓۧ ُم َرب ح‬
‫ح‬
126. Duk Essebun bi si waktu magpain Ibrahim (Alayhis ‫ٱر ُزق أهل ُهۥ‬ ‫ِلا َءامِنا و‬ ِ ِ
Salaam) Oh Tuhan ku hinang un lahat inin (Makkah) lahat ََ َ َ َ ‫ٱَّلل ِ َو ح‬
‫ٱَل حو ِم ٱٓأۡلخ ِِرِۚ قال َو َمن كف َر‬
‫ه‬ ُ ‫م َِن ٱثله َم َر َٰ ِ َ ح َ َ َ ح‬
ِ ‫ت من ءامن مِنهم ب‬
ُ ‫ص‬ ‫ح‬ ‫ح‬ َ َ َ ٓ ُ ُّ َ ‫ُ ه َ ح‬ َ ُ ُ ََُ
ِ ‫اب ٱنلهارِِۖ َوبِئ َس ٱل َم‬
sanyang duk rizzikianun (urunganun) meh aa nen amban meh ١٢٦‫ۡي‬ ِ ‫فأمت ِعهۥ قل ِيَل ثم أضطرهۥ إ ِ ََٰل عذ‬
buwah kayu sine sine magparatsaya amban siye si Ellew
Akhirat, Pain ne (Allahu Taala) sine sine sab naggah na paduhul
ku dahu iye daddali ubus siya siya ku iye tudju siksah Narka
duk sa laat laat pamolean.
‫ََ ح‬ ُ ‫ح‬ َ َ‫ح‬ ‫ح َ ح‬
127. Duk essebun bi sakayi pinatengge weh Ibrahim (Alayhis ‫ِإَوس َمَٰعِيل َر هب َنا تق هبل‬
‫ت ح‬ ِ ‫ِإَوذ يَ حرف ُع إِب َر َٰ ِٰٓۧ ُم ٱلق َواعِد م َِن ٱِلَ حي‬
Salaam) meh Olom Ka’bahin duk Ismael (Magtabang siye) Oh ١٢٧ ‫ِيم‬ُ ‫يع ٱلح َعل‬ ‫نت ه‬
ُ ‫ٱلس ِم‬ َ َ‫ك أ‬ َ ‫ه ٓۖۡ ه‬
‫مِنا إِن‬
Tuhan kami taimaun amban kami sabennal bennal kau sangat
kew makakale duk sangat makahati.
َ َ َ ‫ه‬ ُٓ ُ َ َ ‫َهَ َ ح َ حَ ُ ح َح‬
128. Oh Tuhan kami hinangun kami (Karuwangan) Muslim ‫ني لك َومِن ذرِ هيت َِنا أ همة ُّم حسل َِمة لك َوأرِنا‬ ِ ‫ربنا وٱجعلنا مسل ِم‬
ُ ‫ٱلرح‬ ُ ‫ٱتل هو‬ ‫نت ه‬َ ‫كأ‬َ َ ۡۖٓ َ ‫َ َ َ َ َ ُ ح َ َ ح‬
‫ه‬
(Magpatigupu) si kau duk amban meh panubuh kami ١٢٨ ‫ِيم‬ ‫اب ه‬ ‫مناسِكنا وتب علينا إِن‬

16
(Hinangun) Ummat meh Muslim (Magtigupu) si kau duk
pakitehin si kami Manasik (Hinang gantah si paghajji duk
umra) duk ampunun kami sabennal kau sangat mangangampun
duk sangat maase.
َ َ َ ْ ُ ‫ح‬
129. Oh Tuhan kami Paturunanun siye Rasul amban siye ‫َر هب َنا َو حٱَ َعث فِي ِه حم َر ُسوَل م حِن ُه حم َي حتلوا َعل حي ِه حم َءاتَٰيَٰت ِك َو ُي َعل ُِم ُه ُم‬
supaya massahan siye meh ayat nu duk manoan siye Kitab nu ١٢٩ ‫ِيم‬ َ ‫يز ح‬
ُ ‫ٱۡلك‬ ُ ‫نت ٱلح َعز‬ َ َ‫ك أ‬ َ ‫ح َ َٰ َ َ ح ح َ َ َ ُ َ ح ه‬
‫ٱلكِتب وٱۡل ِكمة ويزك ِي ِهمۖۡ إِن‬
ِ
duk Hikmat (Ilmu’ atawa Hadith) duk nutsi siye (amban
pagshirik) Bennal bennal kau sangat kew keseg sangat labi hap
hukuman nun.
ََ ‫َح‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ُ ‫َو َمن يَ حر َغ‬
130. Gah niya gey bayah si Agama Ibrahim (Alayhis Salaam) ‫ب َعن مِلةِ إِبح َر َٰ ِٰٓۧ َم إَِل َمن َسف َِه نف َس ُهۥ َولق ِد‬
‫َ َ َ ه‬ ‫ه‬ ‫ُّ ح‬ َ ‫ح‬
malaingkan bang tarupang ne ginhawa baran nen, Sabennal ١٣٠ ‫ني‬ َ ‫ٱلصَٰلِح‬
ِ ‫ٱلنيَا ۖۡ ِإَون ُهۥ ِِف ٱٓأۡلخِرة ِ ل ِمن‬ ‫ٱص َطفيح َنَٰ ُه ِِف‬
pinene iye weh Kami si Dunya pe duk sabennal iye si Ellew
Akhirat amban meh aa sulut.
١٣١ ‫ني‬ ِ ُ ‫إ حذ قَ َال َ َُلۥ َر ُّب ُه ٓۥ أَ حسل حِمۖۡ قَ َال أَ حسلَ حم‬
َ ‫ت ل َِرب ٱلح َعَٰلَم‬
131. Essebun bi si waktu missa (Allahu Taala) pusi (Ibrahim ِ ِ
Alayhi Salaam) magpatigupu kew, Pain ne magpatigupu ku si
Tuhan Mamalihara sagannap alaamin.
ُ َ َٰ َ َ ‫َ َ ه َٰ َ ٓ ح َ َٰ ُ َ َ َ ح ُ ُ َ َٰ َ ه ه ه َ ح‬
132. Duk panessah weh Ibrahim (Alayhis salaam) (Pag ‫َف لك ُم‬ ‫ووَّص بِها إِبر ِٰٓۧم بن ِيهِ ويعقوب تَٰيب ِّن إِن ٱَّلل ٱصط‬
agama nen) meh anak ne duk si Ya’qub (Alayhis Salaam) Oh َ ُ َ‫وت هن إ هَل َوأ‬
١٣٢ ‫نتم ُّم حسل ُِمون‬
ُ َُ ََ َ
‫ٱلِين فَل تم‬
ِ
kaam meh anak ku: Bennal bennal Allahu Taala pinene weh ne
si kaam agamahin, Na da kaam maglillah matey malaingkan
subey kaniyaan bin dem kaislam (pagpatipupuh).
(pagpatigupu).
َ َ ‫ح‬ ‫َح ُ ُح ُ َ ََٓ ح َ َ َ َحُ َ ح‬
133. Atawa tasaksi bi ke si waktu patekka ne kamatey Ya’qub ‫وب ٱل َم حو ُت إِذ قال ِلِ َن ِيهِ َما‬ ‫أم كنتم شهداء إِذ حۡض يعق‬
َ‫ك إبح َر َٰ ِٰٓۧم‬ َ ٓ َ َ َ َٰ َ َ َ َٰ َ ُ ُ ‫َ ُ ْ َ ح‬ ‫َح‬ َ ُُ‫َح‬
( Alayhis Salaam) in, si waktu iye missa si meh anak ne: Oh ِ ِ ‫تعبدون ِم ُۢن َع ِديِۖ قالوا نعبد إِلهك ِإَوله ءابائ‬
َ َ ‫َح‬ َ َ ‫ح َ َٰ َ ح‬
kaam meh anak ku, ine sinumba bin puwas amban aku? ١٣٣ ‫حَٰ َق إِلَٰها َو َٰحِدا َوَن ُن َُلۥ ُم حسل ُِمون‬ ‫ِإَوسمعِيل ِإَوس‬
Sambung den: Numba kami Tuhan nu duk Tuhan meh Matattoe
nu disi Ibrahim duk Ismail duk Ishaaq (Alayhimus Salaam)
Tuhan tunggal dambuwa buwah duk kami si iye (Allahu Taala)
magpatipupuh.
magpatigupu.
َ َ ُ َ ‫ح َ ُه َ ح َ َ ح ََ َ َ َ َ ح‬
134. Iye me siye ien Ummat lumabey ne (tinumbasan) si siye ‫ت َولكم هما ك َسبح ُت حمۖۡ َوَل‬ ‫ت ِلك أمة قد خلتۖۡ لها ما كسب‬
َ ُ ْ ُ َ َ َ َُ ‫ُح‬
du bakas tausaha den duk (tinumbasan ) si kaam du sab bakas ١٣٤ ‫سلون ع هما َكنوا َي حع َملون‬ ‫ت‬
tausaha bin duk gey kaam tinilew si meh bakas hininang de ley.
َ‫ْ ُح ح ه‬ َ َٰ َ َٰ َ َ ‫َ َ ُ ْ ُ ُ ْ ُ ً َ ح‬
135. Duk pain de (Ahlul Kitab) paniyah kaam Yahudi duk ‫ى ت حه َت ُد ُۗوا قل بَل مِلة إِبح َر َٰ ِٰٓۧ َم‬ ‫وقالوا كونوا هودا أو نصر‬
Nasrani katoan kaam, Bisssahun (Oh Muhammad Salla Allahu ١٣٥ ‫ِني‬ َ ‫َحن ِيفا ۖۡ َو َما ََك َن م َِن ٱل ح ُم حّشك‬
ِ
Alayhi Wasallam) Agama Ibrahim (Alayhi Wasallam) Tartantu
pagtunggal Allahu Taala duk dumain kaniyaan nen amban meh
aa magsasakutu.
َ َ َ ُ ٓ َ َ َ‫ُ ُْٓ َ َ ه ه َ َ ٓ ُ َ َح‬
136. Bissahun bi (Oh kaam meh Muslim) Magparatsaya kami ‫ِإَوس َمَٰعِيل‬
‫َل إبح َر َٰ ِٰٓۧ َم ح‬
ِ َٰٓ ِ ‫نزل إ‬
ِ ‫نزل إَِلنا وما أ‬
ِ ‫قولوا ءامنا بِٱَّلل ِ وما أ‬
ََُٓ َ َ َ ُ ََُٓ َ ‫ح َ َ ََحُ َ َ حَح‬
si Allahu Taala duk si iye ne pinaturun si kamihin duk si iye ne َ ‫ِيَس وما أ‬
‫وَت‬ َٰ ‫وَس وع‬ َٰ ‫وَت م‬َ ‫اط وما أ‬ ِ ‫ِإَوسحَٰق ويعقوب وٱۡلسب‬
ِ ِ

17
َ ‫َح‬ َ َ‫ه ح َ َُ ُ َح‬ َ
pinaturun si Ibrahim duk Ismail duk Ishaaq duk Ya’qub duk ‫ني أ َحد م حِن ُه حم َوَن ُن َُلۥ‬ َ ‫ٱنلهب ِ ُّيون مِن رب ِ ِهم َل نفرِق‬
َ
Asbaat(Sampuk duwe anak si Ya’qub) duk iye ne kapangurung ١٣٦ ‫ُم حسل ُِمون‬
pusi Musa duk Isa (Alayhimus Salaam) duk si iye ne
kapangurung meh kanabi nabihan amban Tuhan de gey
pagbidda kami antara (kalabbihan) den duk kami si Allahu
Taala magpatigupu.
‫َ ه ْ َ ه‬ ْ ‫ََ ح‬ ُ ‫فَإ حن َء َام ُنوا ْ بم حثل َما ٓ َء َام‬
137. Na bang siye magparatsaya kowe pamaratsaya bin na ‫نتم بِهِۦ فق ِد ٱه َت َد ۖۡوا ِإَّون ت َول حوا فإِن َما‬ ِ ِِ ِ
sabennal in siye ley katoan, na bang siye pataykut na siye ley َ ‫ح‬
ُ ‫يع ٱلعل‬ ُ ‫ٱلس ِم‬ ُ َ ‫ح‬ َ َ
ُ ‫ُه حم ِف شِقاق ف َس َيكفِيك ُه ُم‬
‫ه‬
‫ٱَّلل َوه َو ه‬
١٣٧ ‫ِيم‬ ِۖ ِ
asal magsapehak, Na asal Allahu Taala mararahi na iye para si
kau si siye, Duk Iye ( Allahu Taala Sangat makakale sangat
makahati.
َ ‫َ َح‬ ‫ه‬ َ ‫ََ ه‬
138. Sibga Allahu Taala hin (Agama) nen tamanan hap ne ‫صِ حبغة ٱَّلل ِ َو َم حن أ حح َس ُن م َِن ٱَّلل ِ صِ حبغة ۖۡ َوَن ُن َُلۥ‬
َ َ
agama duk kami si iye Numba (sampurna). ١٣٨ ‫عَٰب ِ ُدون‬

ُ َ ُ ‫ُ َ َٓ ح‬ ُ ‫ه‬ َ ٓ ُ َ ‫ُح‬
139. Bissahun (Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi ‫قل أَتَا ُّجون َنا ِِف ٱَّلل ِ َوه َو َر ُّب َنا َو َر ُّبك حم َونلَا أع َمَٰل َنا َولك حم‬
َ ‫َ ح ُ ُ َح َ ُح‬
Wasallam) (si meh Yahudi duk Nasranie) suwey bi kami si ١٣٩ ‫أع َمَٰلك حم َوَن ُن َُلۥ ُمل ُِصون‬
Allahu Taala bu iye Tuhan kamihin duk Tuhan bin? Duk si kami
du (tumbas) hinang kamihin duk si kaam du sab (tumbas)
hinang bin bu kami si iye (Allahu Taala) Ikhlas (dambusbus).
َ ‫حَٰ َق َو َي حع ُق‬
َ ‫ِإَوس‬
‫ِيل ح‬ َ َٰ َ ‫َ ح َ ُ ُ َ ه ح َ َٰ َ ح‬
140. Atawa isab pain bi (Yahudi duk Nasrani) Bennal ‫وب‬ ‫أم تقولون إِن إِبر ِٰٓۧم ِإَوسمع‬
َ َُ ‫ُح َ ُح َ ح‬ َ ً ُ ْ ُ َ َ َ ‫َ حَح‬
Ibrahim duk Ismail duk Ishaaq duk Ya’qub duk Asbaat (Sampuk ‫ىُۗ قل َءأنتم أعلم أ ِم‬ َٰ ‫ودا أ حو نَ َص َٰ َر‬ ‫وٱۡلسباط َكنوا ه‬
duwe anak Ya’qub) kaniyaan den meh Yahudi duk Nasrani. ‫ه ُ َ َ ح َ ح َ ُ ه َ َ َ َ َ َٰ َ ً َ ُ َ ه َ َ ه‬
ُ‫ٱَّلل‬ ‫ٱَّللُۗ ومن أظلم مِمن كتم شهدة عِندهۥ مِن ٱَّللُِۗ وما‬
Bissahun si siye (Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam) َ ُ َ َ َ
١٤٠ ‫بِغَٰفِل ع هما ت حع َملون‬
weh kaam labi makahatihin atawa Allahu Taala? Duk tamanan
makalandu ne anyaya nen sine sine napukan saksi
(Kasabennalan) si iye amban Allahu Taala duk bennal bennal
Allahu Taala gah iye lupa si meh hininang bin.
َ َ ُ َ ‫ح َ ُه َ ح َ َ ح ََ َ َ َ َ ح‬
141. Iye meh siye ien ummat lumabey ne si iye du (tumbas) ‫ت َولكم هما ك َسبح ُت حمۖۡ َوَل‬ ‫ت ِلك أمة قد خلتۖۡ لها ما كسب‬
َ ُ ْ ُ َ َ َ َُ ‫ُح‬
bakas tausaha nen duk si kaam du sab (tumbas) bakas tausaha ١٤١ ‫سلون ع هما َكنوا َي حع َملون‬ ‫ت‬
bin duk gey kaam tinilew si bakas tahinang de ley.
ْ ُ َ ‫َ َ ه َٰ ُ ح َ ح َ ُ ه‬ ٓ َ ُّ ُ ُ َ َ
142. Song missa meh madupang dupangin amban me ‫اس ما ولىهم عن ق ِبلت ِ ِهم ٱل ِِت َكنوا‬ ِ ‫ٱلسف َها ُء م َِن ٱنله‬ ‫۞سيقول‬
َ ٓ َ ‫ح‬ ‫ح‬ ُ ‫ح‬ ‫ح‬ ‫ه‬ ُ َ‫َ َح‬
manusiyah, ine (sabab) pataykutan de amban Qiblat bakas ‫ّشق َوٱل َمغ ِر ُب َي حه ِدي َمن يَشا ُء إ ِ ََٰل صِ َرَٰط‬ َ
ِ ‫عليها قل َِّلل ِ ٱلم‬
paharapan de ley? Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬si Allahu Taala ١٤٢ ‫ُّم حس َتقِيم‬
silanganin duk seddepanin toan ne sine sine kabayaan ne tudju
lan bentel.
ََ ٓ ُ ْ ُ ُ ُ ُ ‫ح‬ َ َ َ
143. Duk koweh damikkiyan ien hinang kami kaam ummat ‫اس‬ ِ ‫َوكذَٰل ِك َج َعل َنَٰك حم أ همة َو َسطا ِتلَكونوا ش َه َدا َء لَع ٱنله‬
sarang sarang supaya kaam hinang saksi si meh Manusiya duk َ ‫ك حم َشهيدا ُۗ َو َما َج َعلح َنا ٱلحق حِبلَ َة هٱلِت ُك‬
‫نت‬
ُ ‫ََ ُ َ ه ُ ُ َ َح‬
‫ويكون ٱلرسول علي‬
ِ ِ
paniyah Rasul (‫ )ﷺ‬si kaam saksi duk hangkan hinang kami ‫ح‬ َ َ ََٰ َ ُ َ َ ‫َ َ ح َ ٓ ه َ ح َ َ َ َ ه ُ ه ُ َ ه‬
‫عليها إَِل نلِ علم من يتبِع ٱلرسول مِمن ينقل ِب لَع عقِبي ِۚهِ ِإَون‬

18
Qiblat bakas paharapan bi ley supaya katauhan kami bang sine َ ‫ض‬
‫يع‬ ُ ‫ٱَّلل ُۗ َو َما ََك َن ه‬
ِ ُ‫ٱَّلل َِل‬ ُ ‫ِين َه َدى ه‬ َ ‫لَع هٱَّل‬
ََ ‫َ َ ح َ َ ًَ ه‬
‫َكنت لكبِۡية إَِل‬
manuhut Rasulin (Salla Allahu Alayhi Wasallam) amban meh ‫ه‬ ُ َ َ ‫ه‬ َ ‫ك حم إ هن ه‬
ُ َ َٰ َ
١٤٣ ‫اس لرءوف رحِيم‬ ِ ‫ٱَّلل بِٱنل‬ ِ ‫إِيمن‬
mapabalik hap taikutan nen, Bisan pe kaniyaan nen hadje
(Hunit, bohat) malaingkan (lampung) ien si iye ne meh siye
katoan weh Allahu Taala duk dumain kaniyaan Allahu Taala
ngalepas pamaratsaya bi, Bennal bennal Allahu Taala luu si
manusiya sangat maase sangat makasi.
144. Bennal takite kami daran pahangad nu pariyata langitin
َ َ َ َ ََ ٓ ‫ه‬
‫ٱلس َماءِِۖ فل ُن َو َِلَ هنك ق حِبلة ت حرضى َٰ َها‬
َ
‫ب َو حج ِهك ِِف‬َ ‫ى َت َق ُّل‬
َٰ ‫قَ حد نَ َر‬
ْ ُّ َ َ ‫ح َ َ َ َ ح ُ َ ُ ُ ح‬ ‫ََ َ ح َ َ َ ح َ حَ ح‬
(sabab pamaku maku nu) Na paharap kami kew tudju Qiblat ‫ج ِد ٱۡلر ِامِۚ وحيث ما كنتم فولوا‬ ِ ‫فو ِل وجهك شطر ٱلمس‬
َ َ َُ‫ُ ُ َ ُ ح َ ح ُ ه ه َ ُ ُ ْ ح َ َ َ ح‬
kaseeban nun, Paharapun ne luwe nun tudju antag Masjidil َ ‫ون أنه ُه ح‬
‫ٱۡل ُّق‬ ‫وجوهكم شط َره ُۗۥ ِإَون ٱَّلِين أوتوا ٱلكِتَٰب َلَعلم‬
Haram duk bisan pe antag paluuhan bi paharapun bi luwe bin َ ُ َ َ ُ‫ه ح ََ ه‬
١٤٤ ‫ٱَّلل بِغَٰفِل ع هما َي حع َملون‬ ‫مِن رب ِ ِهمُۗ وما‬
tudju antag ne, Bennal iye ne meh siye Ahlul Kitab (Yahudi duk
Nasrani) Katauhan de ien weh bennal amban Tuhan de, duk gey
lupa Allahu Taala amban meh hininang de ley.
145. Duk bisan pe boohan nu iye meh siye Kaurungan Kitab ‫ب‬َ َٰ‫ِين أُوتُوا ْ ٱلحك َِت‬ َ ‫َولَئ حن َأ َت حي‬
َ ‫ت هٱَّل‬
ِ
(Yahudi duk Nasrani) kemon ayat (tanda) gey du siye nuhut َ َ‫ك َو َما ٓ أ‬
‫نت ب َتابع ق حِبلَ َت ُهمح‬ َ ََ‫ُ َ َ ه َ ُ ْ ح‬
‫بِك ِل ءاية ما تبِعوا ق ِبلت‬
ِ ِ
Qiblat nu duk gey du sab kew nuhut Qiblat de duk siye mismu ُ َٓ َ ‫ه َ ح َ َ ح‬ ََ ‫حََ َح‬ َ ُ ُ ‫ََ َح‬
‫ض ولئ ِ ِن ٱتبعت أهواءهم ِم ُۢن‬ ِۚ ‫وما َعضهم بِتابِع ق ِبلة َع‬
gey du sab siye patuhut si Qiblat kasinduwehan amban siye duk ‫ه َ ه‬ َ ‫ح ح ه‬ ٓ
bang tuhut nu kabayaan (nafsu) hawa den puwas amban ١٤٥ ‫ني‬ َ ‫ٱلظَٰلم‬
ِِ ‫ََ حع ِد َما َجا َء َك م َِن ٱلعِل ِم إِنك إِذا ل ِمن‬

patekka panghati si kau, bennal kau tantu nen amban meh aa


panganyaya nekew.
ُ َٓ‫ح ُ َ َح‬ َ َُ ُ ‫ه َ َ َحَ ُ ُ ح َ َ ح‬
146. Iye ne meh siye kaurungan weh kami Kitab (Yahudi duk ۡۖ‫ب َيع ِرفونهۥ ك َما َيع ِرفون أَنا َءه حم‬ َٰ‫ٱَّلِين ءاتينَٰهم ٱلكِت‬
َ َ ُ َ‫ح ُ ح َ َ ح ُ ُ َ ح‬ َ ‫ه‬
Nasrani) katauhan weh de (kasabennalan in) kowe pangatau de ١٤٦ ‫ٱۡل هق َوه حم َي حعل ُمون‬ ‫ِإَون ف ِريقا مِنهم َلكتمون‬
meh kaanakan de duk sabennal kasinduwehan amban siye
tinapukan weh de kasabennalanin bu pain tahati de ien.
147. Kasabennalanin amban Tuhan nu, na da kew paniya َ ‫ون هن م َِن ٱل ح ُم حم ََت‬
١٤٧ ‫ين‬
َ ُ َ ََ َ ‫ه‬ َ‫ح‬
‫ٱۡل ُّق مِن ربِك فَل تك‬
ِ
amban meh aa magkutu kutu.
ْ ُ ُ َ َ َ ‫َ ُ ح َ ٌ ُ َ ُ َ َ َ ح َ ُ ْ حَ ح َ َ ح‬
148. Tiyap tiyap (Lahat) luu si asal tartantu paharapan ne ‫ت أين ما تكونوا‬ ِۚ ِ َٰ ‫ول ِك وِجهة هو مو َِلها ۖۡ فٱستبِقوا ٱۡلير‬
َ ‫ُ ُ ه ُ َ ً ه ه َ َ َ َٰ ُ َ ح‬ ‫ح‬
Qiblat, Na magdehelluhan kaam si meh kahapan bisan antag ١٤٨ ‫َشء قدِير‬ ‫ك‬
ِ ‫ت بِكم ٱَّلل َجِيعا إِن ٱَّلل لَع‬ ِ ‫يَأ‬
paluuhan bi masi kaam timuk Allahu Taala (si ellew Qiyaamat)
kemon, Bennal bennal Allahu Taala luu si kemon ine ine sangat
makagees.
149. Duk bisan amban paguwaan nu (Oh Muhammad Salla
‫ه‬ َ ‫ج ِد ح‬
‫ٱۡل َر ِامِۖ ِإَون ُهۥ‬ ‫َ ح َ ح ُ َ َ ح َ ََ َ ح َ َ َ ح َ حَ ح‬
ِ ‫ومِن حيث خرجت فو ِل وجهك شطر ٱلمس‬
Allah Alayhi Wasallam), Na paharapun luwe nun tudju antag َ ُ َ َ َ ُ‫ه َ ََ ه‬
١٤٩ ‫ٱَّلل بِغَٰفِل ع هما ت حع َملون‬ َ ‫لَلح‬
‫ح ُّق مِن ربِك ُۗ وما‬
Masjidil Haram (Makkah), Sabennal ien matoohin amban Tuhan
nu duk Allahu Taala gah lupa si meh hininang bin.
150. Duk bisan amban paguwaan nu(Oh Muhammad Salla
ُ َ ‫ج ِد ح‬
‫ٱۡل َر ِامِۚ َو َح حيث‬ ‫َ ح َ ح ُ َ َ ح َ ََ َ ح َ َ َ ح َ حَ ح‬
ِ ‫ومِن حيث خرجت فو ِل وجهك شطر ٱلمس‬
ُ ََ َ ُ ‫ه‬ َ ُ َ ْ ُّ َ ُ ُ َ
Allah Alayhi Wasallam), Na paharapun luwe nun tudju antag ‫اس عل حيك حم‬ ِ ‫نت حم ف َولوا ُو ُجوهك حم ش حط َرهُۥ ِلِ ََل يَكون ل هِلن‬‫ما ك‬

19
ُ َ ‫ح‬ ُ َ ‫ََ َح‬ ْ َ َ َ ‫ُ ه ٌ ه ه‬
Masjidil Haram (Makkah) duk bisan pe intag paluuhan bi ‫ِين ظل ُموا م حِن ُه حم فَل َّتش حوه حم َوٱخش حو ِ ي َو ِۡلت هِم‬
‫حجة إَِل ٱَّل‬
paharapun bi luwe bin tudju antag iye (Qiblat, Makkah) supaya َ ُ َ‫ح َ َ َح ُ ح َََ ه ُ ح َح‬
١٥٠ ‫ن ِعم ِِت عليكم ولعلكم تهتدون‬
ne gana si meh manusiya luu si kaam pasuwey (daawa)
malaingkan iye ne meh siye manganyayahin (meh maghinang
laat) amban siye, na daa kaam tinalew si siye duk tinalew kaam
si aku duk supaya ganap an ku in Nihmat ku maluu si kaamin
duk supaya kaam katoan.
َ ُ َ ْ ُ ُ ُ ‫َ َٓ ح‬
151. Peggeh paturunan kami kaam Rasul amban kaam du, ‫ك َما أ حر َسل َنا فِيك حم َر ُسوَل مِنك حم َي حتلوا َعل حيك حم َءاتَٰيَٰت َِنا‬
َ ُ َ ‫ح ح‬ َ َٰ‫ك ُم ٱلحك َِت‬
ُ ُ ََُ ‫ُ ح‬
massahan kaam meh ayat kami duk nutsi kaam (ngawenan ‫ب َوٱۡل ِك َمة َو ُي َعل ُِمكم هما ل حم‬ ‫َو ُي َزك ِيكم ويعل ِم‬
َ َ َ ْ ُ ُ َ
kaam amban pagma’siyat tudju hinang hap) duk noan kaam ١٥١ ‫تكونوا ت حعل ُمون‬
Kitab (Qur-an) duk Hikmat (Hadith duk meh bissa hap) duk
noan kaam iye gah kinatauhan bin. َ
١٥٢ ‫ون‬ ُ ُ ‫ٱذ ُك ُر ٓ ح ُ ح ُ ح َ ح ُ ُ ْ َ َ َ ح‬
‫َ ح‬
152. Na essebun bi ku (Sinabbut) esseb te kaam duk ِ ‫و ي أذكركم وٱشكروا َِل وَل تكفر‬ ِ ‫ف‬
magshukur kaam si aku duk daa kaam naggah. َ َ
َ ‫ٱلصلَ َٰوة ِ إ هن ه‬
‫ٱَّلل َم َع‬ ‫ِينوا ْ ب ه‬
‫ٱلص حَب َو ه‬ ُ ‫ٱس َتع‬ َ ‫يأ ُّي َها هٱَّل‬
‫ِين َء َام ُنوا ْ ح‬ َٰٓ
153. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya miki tabang ِ ِۚ ِ ِ
َ ‫ٱلصََٰب‬ ‫ه‬
kaam (si Allahu Taala) pagsabar (Pagsandal) duk (nenggehan) ١٥٣ ‫ين‬ ِِ
pagsambahayang, Bennal bennal Allahu Taala pasarta si meh aa
magsasabar.
َ ٓ َ ‫ه َ ح َ ُ ُۢ ح‬ َُ‫ََ َُ ُ ْ َ ُح‬
154. Duk da kaam magpain bang niyah (matey) tabonoh si ‫ت بَل أ حح َياء َولَٰكِن‬
ۚ َٰ ‫يل ٱَّلل ِ أمو‬ َ
ِ ِ ‫وَل تقولوا ل ِمن يقتل ِِف سب‬
َ ‫ه َح‬
lan Allahu Taala weh asal matey ne siye ien, sumaguwa si ley ١٥٤ ‫َل تش ُع ُرون‬
ellum (Bang si Allahu Taala) sah gey hadja takalessa bi.
َ‫ح‬
155. Sabennal suley suleyan kami kaam duk amban meh
‫َح‬
‫وع َونقص م َِن ٱۡل حم َو َٰ ِل‬ ُ ‫ٱۡل حو ِف َو ح‬
ِ ‫ٱۡل‬ َ ‫َشء م َِن ح‬ ‫كم ب ِ َ ح‬ ُ ‫َََحَُه‬
‫ونلبلون‬
‫ه‬ َ َ َٰ ‫نفس َوٱثله َم َر‬ُ َ‫ح‬
katalew talewan duk kabaunus duk kakulang alta duk kaeddo ١٥٥ ‫ين‬َ ‫ٱلصََٰب‬
ِِ ‫ّش‬
ِ ِ ‫ت وب‬ِ ِ ‫َوٱۡل‬
meh ginhawa baran (Kasaki, kamatey) duk (Kaunus) meh
buwah kayu duk pakeg kegun (Oh Muhammad Salla Allahu
Alayhi Wasallam) meh aa magsasabarin.
َ ٓ ‫ه َ َ ٓ َ َ َٰ َ ح ُ ُّ َ َ ُ ْ ه ه ه‬
156. Iye ne meh siye bang siye patekkahan musiba ِ‫يبة قال ٓوا إِنا َِّلل ِ ِإَونا إَِلحه‬‫ٱَّلِين إِذا أصبتهم م ِص‬
َ
(Kasusehan amban kamatey duk ine pe saddi billai), Bissa ren ١٥٦ ‫ج ُعون‬ َ
ِ َٰ ‫ر‬
hadja Bennal kami si Allahu Taala duk bennal kami tudju iye ru
mole (pabalik).
َ َ ُ َ‫ه ح َ َح‬ َ َ َ َ ُ
157. Iye ne meh siye ien luu si siye salawat (sabbutan hap) ‫ۡحة ۖۡ َوأ ْو َٰٓلئِك‬‫أ ْو َٰٓلئِك َعل حي ِه حم َصل َوَٰت مِن رب ِ ِهم ور‬
َ ‫ُ ح‬
amban Tuhan de duk aseh duk iye ne meh siye ien katoanin. ١٥٧ ‫ه ُم ٱل ُم حه َت ُدون‬

158. Bennal bennal Safahin duk Marwahin amban meh ‫ت‬َ ‫ٱَّللِۖۡ َف َم حن َح هج حٱِلَ حي‬
‫َ َٓ ه‬ ‫ه ه َ ح‬
‫ٱلصفا َوٱل َم حر َوةَ مِن شعائ ِ ِر‬ ‫۞إِن‬
َ َ َ َ َ َ َ ‫أَو ٱع َت َم َر فَل ُج َن‬
َ َ ‫ح‬
Shaair (Tanda, Daakan ) Allahu Taala, Na sine sine maghajji hap ‫اح َعل حيهِ أن َي هط هوف ب ِ ِه َما َو َمن ت َط هوع خ حۡيا‬ ِ
Ka’ba atawa mag umra na ambat iye mag tawaf si Ka’bah ٌ َ ٌ َ َ‫َ ه ه‬
١٥٨ ‫فإِن ٱَّلل شاكِر عل ِيم‬
gantah si Hajji duk Umra ne ley, na sine sine magtatawwu
(ngahinang kahapan amban kabayaan ne) Na bennal bennal
Allahu Taala sangat makapinig duk sangat tau.

20
َٰ ‫ت َوٱل ح ُه َد‬ َ ‫ح‬ ‫ه ه َ َ حُُ َ ََٓ َح‬
159. Bennal bennal iye ne meh siye napukan iye bakas ‫ى‬ ِ َٰ ‫نزنلَا م َِن ٱِلَيِن‬ ‫إِن ٱَّلِين يكتمون ما أ‬
‫ح َ َٰ ُ ْ َ َٰٓ َ َ ح َ ُ ُ ُ ه‬ ‫ه‬
pinaturun kamihin meh kattarangan (amban kasabennalan ُ‫ٱَّلل‬ ‫ب أولئِك يلعنهم‬ ِ ‫اس ِِف ٱلكِت‬ ِ ‫ِم ُۢن ََ حع ِد َما ََ هينَٰ ُه ل هِلن‬
َ ‫ه‬ ‫ح‬
١٥٩ ‫َو َيل َع ُن ُه ُم ٱللَٰع ُِنون‬
Qur-an) duk toh puwas amban pamatarrang kami iye si meh
manusiya diyalem Kitab (Qur-an) iye ne meh siye ien
pinagmulkaan weh Allahu Taala duk pinagmulkaan du sab weh
meh magmumulkain.
َ ُ َُ َ ََُْ ْ ُ‫ه ه َ َ ُ ْ ََ ح َ ُ ْ ََه‬
160. Malaingkan iye ne meh siye magtawbat (magpaampun) ‫وب َعل حي ِه حم‬ ‫إَِل ٱَّلِين تابوا وأصلحوا وبينوا فأو َٰٓلئِك أت‬
duk magpatintul duk matarrang (si manusiyah) Na iye ne meh ُ ‫ٱلرح‬
١٦٠ ‫ِيم‬ ‫اب ه‬ ‫َو َأنَا ه‬
ُ ‫ٱتل هو‬
siye ien inampun kun duk aku sangat mangangampun duk
sangat maase.
‫َ ُ ه‬ ََ َ َ ُ ٌ ‫ه ه َ ََُ ْ ََ ُ ْ َُ ح ُه‬
161. Bennal bennal iye ne meh siye naggah ubus matey siye ِ ‫ار أ ْو َٰٓلئِك عل حي ِه حم ل حع َنة ٱَّلل‬ ‫إِن ٱَّلِين كفروا وماتوا وهم كف‬
bu de panaggah, iye ne meh siye ien pinagmulkaan weh Allah ١٦١ ‫ِني‬ َ ‫اس أَ ح‬
َ ‫َجع‬ َ َٰٓ َ َ ‫َ ح‬
ِ ‫لئِكةِ َوٱنله‬ ‫وٱلم‬
Taala duk meh malaikat duk kemon ne meh manusiya.
َ َ ُ َ ُ َ َ ‫َ َٰ َ َ َ ُ َ ه ُ َ ح ُ ُ ح‬
162. Kakkal siye diyalem ne (Narka) gey pinaluggah amban ١٦٢ ‫اب َوَل ه حم يُنظ ُرون‬‫خ ِِلِين فِيها َل َيفف عنهم ٱلعذ‬
siye siksain duk gey siye bisan pinayaman (Pinadawaa).
‫ح َم َٰ ُن ه‬
ُ ‫ٱلرح‬
١٦٣ ‫ِيم‬ ‫ك حم إ َلَٰه َوَٰحِدۖۡ هَلٓ إ َل َٰ َه إ هَل ُه َو ه‬
‫ٱلر ح‬ ُ ُ َٰ َ
‫ِإَوله‬
163. Duk Tuhan bin Tuhan tunggal, Ganah patut ِ ِ ِ
pagpamariyawaan malaingkan iye du Tunggal Sangat makasi
Sangat maase. َ‫ح‬
َ‫هح َ ه‬ َ ‫َ ح‬
ِ ‫ت َوٱۡل‬ َ َ ‫إ هن ِف َخلحق ه‬
164. Bennal bennal si pamapanjari meh langit duk bulakin ِ‫ۡرض وٱخت ِل َٰ ِف ٱَل ِل وٱنلهار‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ ِ ِ
duk pagganti ganti sangem duk ellew duk meh kappal ‫حَ ح َ َ َ ُ ه َ َ َ ٓ َ ََ ه‬
ُ‫ٱَّلل‬ ‫َ حُ ح ه َح‬
‫ك ٱل ِِت َت ِري ِِف ٱِلح ِر بِما ينفع ٱنلاس وما أنزل‬ ِ ‫وٱلفل‬
‫َ َح َ َح َ ََ ه‬ َ ‫ح‬ َ َ ٓ ٓ
mapaubas (pagampung) diyata tahikin makatabang duk iye َ ‫ثف‬
‫ِيها‬ ‫ٱلس َماءِ مِن هماء فأ حح َيا بِهِ ٱۡلۡرض َعد موت ِها وب‬ ‫م َِن ه‬
pinaturun Allahu Taala amban diyata langit bohe (ulan), Na َ ‫حاب ٱل ح ُم َس هخر ََ ح‬ َ ‫مِن ُك َدٓابهة َوتَ حِصيف َ َ ه‬
‫ني‬ ِ ِ ‫ٱلرتَٰيَٰحِ وٱلس‬
ِ ِ ِ ِ
pinakellum weh ne duk bohe ulan (diyata) bulakin puwas َ ُ ‫َ َٰ َ ح َ ح‬ َ‫ه َٓ َ ح‬
١٦٤ ‫ۡرض ٓأَلتَٰيت ل ِقوم يعقِلون‬ ِ ‫ٱلسماءِ وٱۡل‬
amban kamatey ne(katoho) duk pakellum ne kemon diyata
bulak tiyap tiyap binatang (palele) duk paminda minda kahalan
baliyu duk gabun patuhut tuhut antara langit duk bulak meh
tanda ien si meh aa tagapanali nail.
165. Duk amban meh manusiya ngahinang pe saddi amban ‫ب‬ ُ َ ‫ه َ َ ُ ُّ َ ُ ح‬ ُ ُ ‫َ َه‬
ِ ‫َوم َِن ٱنله‬
ِ ‫ون ٱَّلل ِ أندادا ُيِبونهم كح‬ ِ ‫اس من يتخِذ مِن د‬
َ َ
‫ه َ ه َ َ َ ُ ٓ ْ َ ُّ ُ ه َ َ ح َ َ ه َ َ َ ْ ح‬
Allahu Taala meh sakutu kinalasahan we de kowe pangalasa de ‫ِين ظل ُم ٓوا إِذ يَ َر حون‬‫ٱَّللِۖۡ وٱَّلِين ءامنوا أشد حبا َِّللُِۗ ولو يرى ٱَّل‬
Allahu Taala, duk iye nemeh siye magpaparatsaya labi pe lasa de َ َ‫ََ ه هَ َ ُ ح‬ َ ‫حَ َ َ َ ه حُ هَ ه‬
١٦٥ ‫اب‬ ِ ‫ٱلعذاب أن ٱلقوة َِّلل ِ َجِيعا وأن ٱَّلل شدِيد ٱلعذ‬
si Allahu Taala bang hadja takite weh meh siye manganyayahin
si waktu kite de siksain bennal bennal kakeseg in si Allahu Taala
du kemon, Duk bennal bennal Allahu Taala makalandu siksa
nen.
166. Essebun bi si waktu ningkas ( Si Ellew Qiyaamat) َ ‫ِين هٱت َب ُعوا ْ َو َرأَ ُوا ْ ٱلح َع َذ‬
‫اب‬ َ ‫َبأَ هٱَّل‬
َ ‫ِين ٱتُّب ُعوا ْ م َِن هٱَّل‬ ‫إ حذ َت َ ه‬
ِ ِ
(magpanggah gah) iye ne meh siye tinuhutin si (Karupangan, ُ َ ‫ح‬ َ‫َََه َ ح ُ ح‬
١٦٦ ‫وتقطعت ب ِ ِهم ٱۡلسباب‬
pagma’siyat, pagshirik) amban iye ne meh siye manuhut
nuhutin hadja duk takite de ne siksain na waktu ien ganah ne

21
parsugpatan de bisan ine.
ْ ‫َ َ َ ه َ هَ ُ ْ َح َ ه ََ َ ه َ َََهَ ح ُ ح َ َ ََه‬
167. Duk missa ne iye meh siye manuhut nuhutin bang hadja ُۗ‫َب ُءوا م هِنا‬ ‫وقال ٱَّلِين ٱتبعوا لو أن نلا كرة فنتَبأ مِنهم كما ت‬
َ‫خَٰرجني‬ َ ُ َ َ ‫َ َ َٰ َ ُ ُ ه ُ َ ح َ َٰ َ ُ ح َ َ َ َٰ َ َ ح ح‬
nyah pe (tempu) kami ellum balik (Kowe si Dunyahin), Na ِ ِ ِ ‫كذل ِك يرِي ِهم ٱَّلل أعملهم حسرت علي ِهمۖۡ وما هم ب‬
ningkas sab kami bi amban siye kowe paningkas de amban kami ١٦٧ ِ‫م َِن ٱنلهار‬
hin, Kowe damikkiyan ien pamakite Allahu Taala meh
kakahinang den susun hadje si siye duk gey teed siye ien
pinaguwa amban Narka.
ْ ُ ‫ََ َه‬ َ َ‫ح‬ ْ ُ ُ ُ ‫َ َ ُّ َ ه‬
168. Oh kaam meh manusiya mangan kaam meh ine ine ne ‫ۡرض َحلََٰل َُيِبا وَل تتبِعوا‬ِ ‫اس ُكوا م هِما ِِف ٱۡل‬ ‫يأيها ٱنل‬ َٰٓ
ُ َ ُ ‫ه ح َ َٰ ه‬
ٌ ‫ك حم َع ُدو ُّمب‬ َ ُ
diyata bulak sutsi hap duk da tuhutun bi meh tekang (hinang) ١٦٨ ‫ني‬ ِ ‫ت ٱلشيط ِ ِۚن إِنهۥ ل‬ِ َٰ ‫خ ُطو‬
shaitanin sabennal iye si kaam kuntara sa tampal tampal.
َ ‫ُّ ٓ ِ َ ح َ ح َ ٓ َ َ ُ ُ ْ َ َ ه‬ ُ ‫ه ح‬
169. Peggeh ngandaak kaam maghinang laat duk lemmih ‫حشاءِ َوأن تقولوا لَع ٱَّلل ِ َما َل‬‫إِن َما يَأ ُم ُركم بِٱلسوء وٱلف‬
َ َ َ
(zina) duk (ngandaak) kaam missa si Allahu Taala si gana ١٦٩ ‫ت حعل ُمون‬
panghati bi.
َ‫ٓ َح‬ ‫َ َ َُ ُ ه ُ ْ َ ٓ َ َ َ هُ َ ُ ْ ح َه‬
170. Duk bang pinain si siye tuhutun bi iye ne pinaturun ‫ٱَّلل قالوا بَل نتب ِ ُع َما ألف حي َنا‬ ‫ِإَوذا قِيل لهم ٱتبِعوا ما أنزل‬
Allahu Taala hin pain de na tuhut kami iye takasuwa kami si َ َ ‫َ َح َ َََٓٓ ََ َح َ َ َ َُٓ ُ ح َ َ ح ُ َ َ ح‬
‫عليهِ ءاباءنا أولو َكن ءاباؤهم َل يعقِلون شيا وَل‬
meh matattoe kamihin, weh dumain ke kaniyaan meh matattoe َ
١٧٠ ‫َي حه َت ُدون‬
den gana tapikil de bisan ine (kasabennalan) duk gah siye
katoan.
ٓ ُ ‫ه‬ َ ‫َََُ ه َ َ َ ْ َ َ ه‬
171. Duk upamahan iye ne meh siye managgain, koweh ‫ِين كف ُروا ك َمث ِل ٱَّلِي َي حنع ُِق ب ِ َما َل ي َ حس َم ُع إَِل د ََعء‬‫ومثل ٱَّل‬
َ ُ َ َ ُ ‫ح‬ ٓ
upamahan iye makilahap miyaan hadja, gey makakale ١٧١ ‫َون َِداء ُص ُّم ُۢ بُك ٌم ع حم ف ُه حم َل َي حعقِلون‬
malaingkan duwaa hadja duk lingan, meh bisu, umew, pessek
na gey pe siye tau nali nail.
ُ ‫ح‬ ْ ُ ُ ْ ُ َ َ ‫َ َ ُّ َ ه‬
172. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya mangan kaam ‫ت َما َر َزق َنَٰك حم‬ َ
ِ َٰ‫ِين َءامنوا ُكوا مِن َُيِب‬ ‫يأيها ٱَّل‬َٰٓ
َ َ ُ ْ
ُ ‫ك ُروا ِ هَّلل ِ إن ك‬ُ ‫َ ح‬
amban meh hap (sutsi, halal) meh kapangarizziki kami kaam ١٧٢ ‫نت حم إِيهاهُ ت حع ُب ُدون‬ ِ ‫وٱش‬
magshukur kaam si Allahu Taala bang kaniyaan bin sampurna
si iye numba.
‫ُٓ ه‬ ‫ه َ َ ه َ َ َ ح ُ ُ ح َ ح َ َ َ ه َ َ َح َ ح‬
173. Iye du hinaram (Allahu Taala) si kaamin, matey (gah ‫ير َو َما أهِل بِهِۦ‬ ِ ‫َِن‬ ِ ‫إِنما حرم عليكم ٱلميتة وٱلم وۡلم ٱۡل‬
tasumbali) duk laha duk isi bawi duk iye ne sinumbali dumain َ ‫ۡي بَاغ َو ََل ََعد فَ ََلٓ إ حث َم َعلَ حيهِ إ هن ٱ ه‬
‫َّلل‬ َ ‫ٱض ُط هر َغ ح‬
‫ح‬ َ ‫َح ه‬
‫ۡي ٱَّللِۖۡ ف َم ِن‬
ِ ِۚ ِ ِ ‫ل ِغ‬
ganta si Allahu Taala, na sine sine tawwa mudarrat (sigpit ١٧٣ ‫ِيم‬ٌ ‫َغ ُفور هرح‬
baunus makamatey) dumain panganyaya duk pangalangpas na
gana ien duse ne, Bennal Allahu Taala Sangat mangangampun
duk Sangat maase.
174. Bennnal iye ne meh siye napukan iye ne pinaturun َ ُ َ ‫ه ه َ َ ح ُ ُ َ َ ٓ َ َ َ ه ُ َ ح َ َٰ َ َ ح‬
‫َتون بِهِۦ‬ ‫ب ويش‬ِ ‫إِن ٱَّلِين يكتمون ما أنزل ٱَّلل مِن ٱلكِت‬
ََ َ ‫ح ه ه‬ َ ُ ُ ‫ح‬ َ َ ُ ً َ َ
Allahu Taalahin amban kitab (Ilmu duk meh toh Allah Taala) ‫ث َمنا قل ِيَل أ ْو َٰٓلئِك َما يَأكلون ِِف َُ ُطون ِ ِهم إَِل ٱنلار وَل‬
duk pabellihan de hadja si halgah kulang kulang, iye ne meh َ ٌ َ َ ‫ُ َ ُ ُ ُ هُ َح َ ح َ َ َ َ َُ ح َ َُ ح‬
١٧٤ ‫اب أ َِل ٌم‬ ‫يكل ِمهم ٱَّلل يوم ٱلقِيَٰمةِ وَل يزك ِي ِهم ولهم عذ‬
siye ien ganah kakan de si betteng de malaingkan (Ebbut)
Narkah duk gey siye boo Allahu Taala magbissa si Ellew
Qiyaamat duk gey siye sutsi ne duk niya ne (pangatag) siye siksa

22
sa peddes peddes.
ٓ َ َ َ ‫ُ ْ َ َ ه َ ح َ َ ُ ْ ه َ َٰ َ َ ح ُ َ َٰ َ ح َ َ َ ح َ ح‬
175. Iye ne meh siye ien binelli weh de kalepasin duk toh duk ‫أو َٰٓلئِك ٱَّلِين ٱشَتوا ٱلضللة بِٱلهدى وٱلعذاب بِٱلمغفِرة ِِۚ فما‬
ََ ََُ ‫َ ح‬
(binelli ) weh de siksain duk kaampunan, na asal landu sab ١٧٥ ِ‫َبه حم لَع ٱنلهار‬‫أص‬
kasandal de manamal dem Narkah.
ْ َُ ‫ه ه َ ح‬
‫ِين ٱخ َتلفوا ِِف‬ َ‫ب ب ح‬َ َ ‫َ َ َ ه هَ َهَ ح‬
176. Damikkiyan ien sabab nen bennal Allahu Taala ‫ٱۡل ِق ِإَون ٱَّل‬ِ َٰ ‫ذَٰل ِك بِأن ٱَّلل نزل ٱلكِت‬
َ َ َ ‫ح‬
pinaturun weh ne Kitabin sabennal (sampurna) duk bennal iye ١٧٦ ‫ق بَعِيد‬ ِ َٰ‫ٱلكِت‬
ِۢ ‫ب ل َِف شِقا‬
ne meh siye mag ikhtilaf (magsuweyan) si Kitab ien asal si
pagsapehak sarang katala (amban toh).
‫َ حَ ح‬ ‫ه ح َ ح ه َ ُ َ ُّ ْ ُ ُ َ ُ ح َ َ ح َ ح‬
177. Dumain pagpahap hapin, bang paharap bi luwe bin ‫ب‬ِ ‫ّش ِق وٱلمغ ِر‬ ِ ‫۞ليس ٱل َِب أن تولوا وجوهكم ق ِبل ٱلم‬
َ َٰٓ َ َ ‫َ ح‬ ‫ه ح‬ ‫َو َلَٰك هِن ٱلح ه‬
tudju Silangan duk Seddepan, sumaguwa pagpahap hapin sine ِ‫لئِكة‬ ‫َب َم حن َء َام َن بِٱَّللِ َوٱَلَ حو ِم ٱٓأۡلخِرِ وٱلم‬ ِ
sine magparatsaya si Allahu Taala duk si Ellew Akhirat duk si ََٰ ‫ح ُ ح‬ َ ُ ََٰ َ َ َ ‫َ ه َ َ َ َ ح‬ َ ‫َ ح‬
‫ب وٱنلب ِ ِيۧن وءاِت ٱلمال لَع حبِهِۦ ذوِي ٱلقرَب‬ ِ َٰ‫وٱلكِت‬
meh Malaikat duk si Kitab duk si meh Kanabi Nabihan duk mag َ َ‫ِني َوِف ٱلرقَاب َوأَق‬
‫ام‬ َ ‫ٱلسآئل‬
‫ٱلسبيل َو ه‬ َ ‫سك‬
‫ِني َو حٱَ َن ه‬ َٰ َ ‫م َوٱل ح َم‬
‫ح‬
َٰ َ َٰ‫َوٱَلَ َت‬
ِ ِ ِ ِ ِ ِ
ungsud alta tanda lasa ne si meh usba ne tapit duk meh anak ْ ُ َ َٰ َ َ ‫ه َ َٰ َ َ َ َ ه َ َٰ َ َ ح ُ ُ َ َ ح ح‬
‫ٱلصلوة وءاِت ٱلزكوة وٱلموفون بِعه ِدهِم إِذا عهد ۖۡوا‬
yateem duk meh aa miskin duk meh aa kaelletan si tengga lan ‫ه‬
َ ‫ك ٱَّل‬ َ َٰٓ َ ْ ُ ‫ح َ ح َ ٓ ِ َ ه ه ٓ ِ َ َ ح َ ح‬ َ َٰ ‫ٱلص‬ ‫َ ه‬
(si Tulakan) duk meh aa maku duk meh (mamaharlika meh ‫ِين‬ ِ ‫َبين ِِف ٱِلأساء وٱلۡضاء وحِني ٱِلأ ِس أولئ‬ ِِ ‫و‬
َ ُ ‫َ َ ُ ۖۡ ْ َ ْ َ َٰٓ َ ُ ُ ح ُ ه‬ُ
ipun) duk matengge sambahayang duk mag ungsud zakat duk ١٧٧ ‫صدقوا وأولئِك هم ٱلمتقون‬
iye ne meh siye nuney janji de bang siye ngajanji duk iye ne
meh siye magsabar si kasigpitan (kamiskin makalandu) duk
kasigpitan (saki) duk si pagbonoan iye ne meh siye ien sabennal
duk iye ne meh siye ien magmatalewin.
ُ ‫اص ِِف ٱلح َق حت َل ِۖ ح‬ ُ ‫ك ُم ٱلحق َِص‬ ُ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ْ ُ َ َ َ ح‬
178. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, pinapardu weh ‫ٱۡل ُّر‬ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا كت ِب علي‬
َُ َ ُ ‫ح‬ ُ‫ح‬ ‫ح‬ ‫حُ ح‬
Allahu Taal si kaam Qisas in (pagbales bang gey ngamaaf ‫َف َلۥ‬ َٰ َ ‫نث بِٱۡل‬
َ ِ ‫نث ِۚ ف َم حن ُع‬ َٰ َ ‫ٱۡل ِر َوٱل َع حب ُد بِٱل َع حب ِد َوٱۡل‬ِ‫ب‬
kamateyanin duk naima bangun) si meh mamatey ley, iye ََٰ ‫ح‬ َ‫َ َ َ ٓ ٌ ح‬ ‫ح‬ ‫ح‬ ُ َ َ َ
‫وف وأداء إَِلهِ َِإِحسن‬ ِ ‫َشء فٱت َِباع ُۢ بِٱل َمع ُر‬ ‫م حِن أخِيهِ ح‬
maharlikahin tuk nen maharlika duk bataanin tuk nen bataan ‫ح‬ َ َ‫ه ُ ح َ َح‬ ‫َ َ َح‬
‫ى‬َٰ ‫ٱع َت َد‬ ‫ۡحة ُۗف َم ِن‬ ‫ذَٰل ِك َّتفِيف مِن ربِكم ور‬
duk dendehin tuk nen dende na sine sine minaap si iye amban َ ٌ َ َ ََُ َ َ َ ‫َح‬
pongtina ne (Muslim) na subey hadja kahapanin tinuhutin ١٧٨ ‫اب أ َِلم‬ ‫َعد ذَٰل ِك فلهۥ عذ‬
(labeyan hanunut) duk tinuney si kahapan, Na damikkiyan ien
magpalampung ne amban Tuhan bi duk ase, Na sine sine
nganyaya puwas amban ien na niya ne pangatag iye siksa sa
peddes peddes.
ُ ‫َ َ َٰ َ َٰٓ ُ ْ ح َ ح َ َٰ َ ه‬ ‫ح‬ ُ َ
179. Na kaelluman si kaam si pagkqisas (Pagbales si aturan ‫ب ل َعلك حم‬
ِ ‫اص حيوة يأو ِل ٱۡللب‬ ِ ‫َولك حم ِِف ٱلق َِص‬
َ ُ َ
agama) oh kaam meh aa taga akkal hap mura murahan ١٧٩ ‫ت هتقون‬
magmatalew kaam.
ُ َ َ َ َ َ َ َ ‫ُ َ َ َح ُ ح‬
ً ‫ك ُم ٱل ح َم حو ُت إن تَ َر َك َخ ح‬
180. Pinapardu luu si kaam bang katekkahan dambuwa ‫ۡيا‬ ِ ‫كت ِب عليكم إِذا حۡض أحد‬
َ ‫ه‬ ‫َ ًّ َ َ ُح‬ ‫ح‬ ‫حَ ه ُ حَ َ ح َ ح َحَ َ ح‬
amban kaam kamatey bang niyah taamban ne (amban meh alta) ١٨٠ ‫وفِۖ حقا لَع ٱلمتقِني‬ ِ ‫ني بِٱل َمع ُر‬ِ ‫ٱلوصِ ية ل ِلو َٰ ِلي ِن وٱۡلقرب‬
na subey iye nessah si meh matattoe duk usba tapit s kahapan
kasabennalan ien si meh aa magmatalew.
َ ‫لَع هٱَّل‬
‫ِين‬
ََ ُ ُ ‫َ َ َ ه َُ َ ح َ َ َ َ ُ َ ه َ ٓ ح‬
‫فم ُۢن بدَلۥ َعد ما س ِمعهۥ فإِنما إِثمهۥ‬
181. Na sine sine mindahan ne (bissa wasiyat ley) puwas

23
amban pakakale ne iye, na bennal duse hin si iye ne me siye ١٨١ ‫يع َعل ِيم‬ َ ‫ُي َبدِلُونَ ُه ٓۥ إ هن ه‬
ٌ ‫ٱَّلل َس ِم‬
ِ
mamindahan neley, Bennal Allahu Taala Sangat makakale
Sangat makahati.
‫ََٓ ح‬ َ ََ ‫ً َ ح‬ َ َ َ
182. Sine sine tinalew amban iye magwasiyat ley kaw paatag ‫ف َم حن خاف مِن ُّموص َج َنفا أ حو إِثما فأ حصل َح بَيح َن ُه حم فَل إِث َم‬
ُ َ َ‫َ َح ه ه‬
kamaliin atawa dusehin na bu ne pagsulut ne, na gana ien duse ١٨٢ ‫ٱَّلل غفور هرحِيم‬ ‫علي ِۚهِ إِن‬
ne (aa magsulut ley) Bennal Allahu Taala Sangat
mangangampun Sangat maase. ُ َ ُ َ ُ ْ ُ َ َ ‫َ َ ُّ َ ه‬
ُ ََ
183. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya pinapardu si ‫ام ك َما كت َِب‬ ِ ‫ِين َءامنوا كت َِب عل حيك ُم‬
‫ٱلصي‬ ‫يأيها ٱَّل‬َٰٓ
َ ُ َ ُ ‫ُ َ ه‬ َ َ ‫لَع هٱَّل‬
١٨٣ ‫ِين مِن ق حبل ِك حم ل َعلك حم ت هتقون‬
ََ
kaam puwasehin kowe kapamapardu luu si iye ne meh siye
(ummat) dehellu amban kaam mura murahan magmatalew
kaam.
ً ُ َ َ َ َٰ َ ُ ‫َ ه ه ح‬
184. Ellew taitung du (puwasehin) na sine sine amban kaam ‫ت ف َمن َكن مِنكم هم ِريضا‬ ِۚ ‫أياما معدود‬
ُ‫يقونَهۥ‬ُ ُ َ ‫َ ح َ َ َٰ َ َ َ ه ح َ ه ُ َ َ َ َ َ ه‬
kaniyaan nen saki atawa si tulakan na ambat iye (magganti) si ‫أو لَع سفر فعِدة مِن أيام أخر ولَع ٱَّلِين ي ِط‬
meh ellew saddi duk si meh siye gey ne makagees ne (Sabab ُ‫ع َخ حۡيا َف ُه َو َخ حۡي هَلۥ‬
َ ‫ََ ََ ه‬ ُ ‫ف حِديَة َُ َع‬
‫ام م حِسكِنيِۖ فمن تطو‬
َ َ َ ُ ُ ُ ‫ََ َ ُ ُ ْ َ ه‬
kabahi ) na ambat magfidya (magganti) magpakan aa miskin, na ١٨٤ ‫نت حم ت حعل ُمون‬ ‫وموا خ حۡي لك حم إِن ك‬ ‫وأن تص‬
sine sine ngahinang kahapan (amban kabayaan ne) na makahap
ien si iye duk puwase bin labi makahap si kaam bang kaniyaan
bin katauhan bi.
‫ان ُهدى ل ه‬ ُ َ ‫حُ ح‬ َ ُ ٓ ‫َ حُ ََ َ َ ه‬
185. Bulan Ramadanin iye ne pamaturuna Qur-an toh si ‫اس‬
ِ ‫ِلن‬ ‫نزل فِيهِ ٱلقرء‬ ِ ‫شهر رمضان ٱَّلِي أ‬
ُ َ َ َ ‫َ ح ُ َ َٰ َ ح ُ ح‬ َ َ
manusiya duk pamatarrangan amban meh toh duk minig ‫ان ف َمن ش ِه َد مِنك ُم‬ ِۚ ِ ‫َوبيِنَٰت مِن ٱلهدى وٱلفرق‬
َ َ َٰ َ َ ‫ه ح َ َ ح َ ُ ح ُ َ َ َ َ َ ً َ ح‬
(antara bennal duk puting) Na sine sine amban kaam makakite ‫لَع َسفر فع هِدة‬ ‫ٱلشهر فليصمهۖۡ ومن َكن م ِريضا أو‬
bulan, na subey ne iye muwase duk sine sine kaniyaan nen saki ُ ُ ُ َ َ ‫ح َه ُ َ َ ُ ُ هُ ُ ُ حُ ح‬
َ
‫يد بِك ُم‬ ‫مِن أيام أخر ُۗ ي ِريد ٱَّلل بِكم ٱليِس وَل ي ِر‬
iye atawa si tulakan iye na ambat (magganti) si meh ellew saddi,
‫لَع َما‬َٰ َ َ ‫ٱَّلل‬
َ ‫َبوا ْ ه‬ُ ‫ك‬ َ ُ َ َ ‫حُ ح َ َ ُ ح ُ ْ ح ه‬
ِ ِ‫ٱلعِس وتلِ ك ِملوا ٱلعِدة وتل‬
mabaya Allahu Taala si kaam mura duk gey mabayah si kaam َ ُ ‫ُ َ ه ُ َح‬ َ
١٨٥ ‫ه َدىَٰك حم َول َعلك حم تشك ُرون‬
hunit duk supaya tatalus bi itungan nen duk magtakbir (pahadje
bi) Allahu Taala si bakas pamanoh ne kaamin duk mura
murahan magsarang shukur kaam.
َ ُ ‫يبۖۡ أُج‬
‫يب َد حع َوةَ ه‬
ِ ‫ٱل‬ َ ََ َ َ
ٌ ‫ك ع َِبادِي َعّن فَإّن قَر‬
186. Duk bang kew (Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi ‫اع إِذا‬ ِ ِ ِ ِ ِ ‫ِإَوذا سأل‬
َ ُ ُ ‫َ َ َحَ ح َ ُ ْ َحُح ُ ْ ََ هُ ح َح‬
Wasallam) tilew meh ipun kun pasal aku, Na bennal aku tapit ١٨٦ ‫جيبوا َِل وَلؤمِنوا َِب لعلهم يرشدون‬ ِ ‫دَع ِنِۖ فليست‬
ku, nambungan ku paku aa maku, bang iye maku tudju aku,
ambat siye mikitaimah si aku duk maratsaya si aku duk mura
murahan bang pain sab siye katoan.
ُ ُ ٓ َ ُ َ‫ه‬ ََ َ ُ َ ‫ُ ه‬
187. Hinalal (Jinari) si kaam sangem puwase ley patapit ‫ٱلرفث إ ِ ََٰل ن َِسائِك حم ه هن‬ ِ َ‫ٱلصي‬
‫ام‬ ِ ‫أحِل لك حم َلحلة‬
ُ ‫ك حم ُك‬ُ ‫هُ ه َ َ هُ َه‬ ُ َ‫ك حم َوأ‬
ُ ‫ه‬
(Magkakat patoo) duk meh kaandahan bi, siye ley ellig si kaam ‫نت حم‬ ‫نت حم ِلِ َاس لهنُۗ عل ِم ٱَّلل أن‬ ‫ِلِ َاس ل‬
‫ُ َ ح‬ ََ ُ َ َ ََ ‫َحَ ُ َ ُ َ ُ ح‬ َ
‫اب َعل حيك حم َوعفا َعنك حمۖۡ فٱلَٰٔـ َن‬
duk kaam ellig du sab si siye, katauhan Allahu Taala weh bakas
‫َّتتانون أنفسكم فت‬
tapalelong bi ginhawa baran bin, na inampun kaam weh ne duk ْ ُ َ ‫َ ُ ُ ه َ حَ ُ ْ َ َ َ َ هُ َ ُ ح َ ُُ ْ َ ح‬
‫ب َٰ ِّشوهن وٱَتغوا ما كتب ٱَّلل لكم وُكوا وٱۡشبوا‬
maaf ne kaam na kuitu (lolaun bi ne meh kaandahan bin) duk َ‫ح‬ َ ‫ٱۡل حي ُط حٱۡلَ حَ َي ُض م َِن ح‬
‫ٱۡل حي ِط ٱۡل حس َودِ م َِن‬ َ ‫ك ُم ح‬ُ َ َ ‫َ ه َٰ َ َ َ ه‬
‫حِت يتبني ل‬
hinangun bi hadja pangandaakan Allahu Taala kaamin duk

24
ُ َ‫وه هن َوأ‬
‫نت حم‬
ُ ُ َٰ َ ُ َ َ ‫َ َ َ ه ح‬ ْ َ ُ ‫حَ ح‬
mangan kaam duk nginum sampay tarrang ne si kaam tunglut ‫ٱلصيام إَِل ٱَل ِلِۚ وَل تب ِّش‬ ِ ‫ٱلفجرِِۖ ث هم أت ُِّموا‬
mapotein (danta ellew) amban tunglut maittemin (lindem َ َ َ َ ‫ح َ ُ ُ ه ََ َح‬
‫ح ُدود ٱَّلل ِ فَل تق َر ُبوهاُۗ كذَٰل ِك‬ ‫ج ِد ت ِلك‬ َٰ َ ‫ون ِِف ٱل ح َم‬
ِ ‫س‬
َ ُ َٰ َ
‫عكِف‬
sangem ) amban waktu Fajr. Ubus jukupun bi puwasehin َ ُ‫ََهُ ح َه‬ ‫ه‬ ََٰ َ ُ ‫ُ َ ُ ه‬
١٨٧ ‫اس لعلهم يتقون‬ ِ ‫يب ِني ٱَّلل ءاتَٰيتِهِۦ ل ِلن‬
sampay sangem duk daa kaam patapit si anda bi bang kaniyaan
bin mag I’tikaf kaam si meh Masjid, Ien meh tegteban Allahu
Taala na daa tapitanun bi, Na kowe damikkiyan ien
pamatarrang Allahu Taala Ayat nen si meh manusiyah mura
murahan siye ley magmatalew sampurna.
َ ٓ ْ ُ ُ ‫ح‬ ُ ُ َ َ ْ ُ ُ ‫َ َح‬
188. Duk da kakanun bi meh altah bin antara bi si kabatalan ‫َوَل تأكل ٓوا أ حم َوَٰلكم بَيح َنكم بِٱل َبَٰ ِط ِل َوت حدلوا ب ِ َها إَِل‬
ُ َ‫اس ب حٱۡلثحم َوأ‬ َ‫َح‬ َ ْ ُ ُ ‫ح‬ ‫حُ ه‬
(si labeyan pagtangkew, pagsugal pangalangpas) duk ‫نت حم‬ ِ ِ ِ ِ ‫ٱۡلَّك ِم تلِ َأكلوا ف ِريقا م حِن أمو َٰ ِل ٱنله‬
َ َ َ
١٨٨‫ت حعل ُمون‬
pangurung bi meh sarah (subolno) supaya takakan (taeddo) bi
kasinduwehan amban meh Alta manusiyain si labeyan kasaan
bu kaam katauhan bi.
َ
189. Tilew de kew (Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi َ ‫اس َو ح‬
ُۗ‫ٱۡل ِج‬ ِ ‫ِيت ل هِلن‬ُ ‫ه َم َوَٰق‬ َ ِ ‫ك َعن حٱۡله هِلةِِۖ قُ حل‬ َ َ َُ ‫َح‬
‫۞يسلون‬
ِ
‫ح‬ َ َ ُ َ
‫َب بأن تأتوا ٱِلُ ُيوت مِن ظ ُهورها َولَٰك هِن ٱل ه‬ ‫ح‬ ْ ُ ‫ح‬ َ َ ُّ ‫َ َ ح َ ح‬
Wasallam) pasal meh bulan (panagnaan paguwa bulan) ‫َب‬ ِ ِ ِ ِ ‫وليس ٱل‬
akahanun siye ien iye meh waktu si meh manusiya duk paghajji َ ‫وت م حِن َأبح َوَٰب َها َو هٱت ُقوا ْ ه‬
‫ٱَّلل‬ َ ‫َّق َو حأتُوا ْ حٱِلُ ُي‬
َٰ َ ‫َمن هٱت‬
ِ ِ
duk dumain amban kahapan paasek kaam amban bukutan َ ُ ‫ََه ُ ح ُح‬
١٨٩ ‫لعلكم تفل ِحون‬
lumah sumaguwa pagpahap hapin sine sine tinalew ( Si Allahu
Taala) duk paasek kaam si meh lumah amban behe gawang ne,
Duk tinalew kaam si Allahu Taala mura murahan
magparuntungan kaam.
َ َ‫ه ه َ َُ ُ َ ُ ح ََ َ حَ ُ ْٓ ه ه‬ َ ْ ُ َ َ
190. Duk monoh kaam karnah Allahu Taala, iye ne meh siye ‫ٱَّلل َل‬ ‫يل ٱَّلل ِ ٱَّلِين يقَٰت ِلونكم وَل تعتدوا إِن‬
ِ ِ ‫وقَٰت ِلوا ِِف سب‬
mamonoh kaamin duk da kaam nganyaya Bennal bennal Allahu َ ‫ِب ٱل ح ُم حع َتد‬
١٩٠ ‫ِين‬ ُّ ‫ُُي‬
Taala gey malasa si meh aa panganganyaya.
ُ ‫ُ َ ح‬ ُ ُ ‫َ حُُ ُ ح َ ح ُ َ ح ُُ ُ ح ََ ح‬
191. Duk bonoun bi siye antag antag siye kasuwa bi duk ‫جوهم م حِن َح حيث أخ َر ُجوك حم‬ ِ‫وٱقتلوهم حيث ثقِفتموهم وأخر‬
َ ‫َح‬ ‫ح‬ َ ‫َ ح ح َ ُ َ َ ُّ َ ح َ ح َ َ ُ َ ُ ُ ح َ ح‬
paguwaun bi siye (amban lahat de) kowe du sab bakas ‫ج ِد ٱۡلر ِام‬ ِ ‫وٱلفِتنة أشد مِن ٱلقت ِلِۚ وَل تقَٰت ِلوهم عِند ٱلمس‬
ُٓ َ َ َ َٰ َ َ ‫َ َ َٰ َ ُ ُ ح َ ح ُ ُ ُ ح‬ ُ ُ َ ‫َ ه‬
pamaguwa de kaamin duk fitnahin (pamaguwa amban agama ‫ِت يُقَٰت ِلوك حم فِيهِِۖ فإِن قتلوكم فٱقتلوهمُۗ كذل ِك جزاء‬ َٰ ‫ح‬
Islamin) labi pe hadje amban bono (pamapatey) duk da siye َ ‫كَٰفِر‬ َ ‫ح‬
١٩١ ‫ين‬ِ ‫ٱل‬
bonoun bi si Masjidil Haram (Makkah) samantaan kaam gey
bonoh de lai, na bang kaam bonoh de lai na bonoun bi sab siye,
kowe damikkiyan ien tumbas meh aa pananaggain.
ُ َ َ‫ََ حْ َ ه ه‬ َ
192. Na bang ne siye pareheng (amban pamonoh de) Na ١٩٢ ‫ٱَّلل غفور هرحِيم‬ ‫فإ ِ ِن ٱنتهوا فإِن‬
bennal bennal Allahu Taala Sangat mangangampun Sangat
maase.
‫ُ ه‬ َ ُ َ ُ َ َ َٰ ‫َ َ َٰ ُ ُ ح َ ه‬
193. Duk bonoun meh (pananaggain) supaya gey paniya ‫ِت َل تكون ف حِت َنة َو َيكون ٱل‬
ِۡۖ‫ِين َِّلل‬ ‫وقت ِلوهم ح‬
‫ه‬ َ َ ‫ه‬
َ ‫ٱنت َه حوا ْ فََل ُع حد َوَٰن إَل لَع ٱلظَٰلِم‬
َ َ َ ‫فَإن‬
fitnahin (pamaluwas meh Muslim amban agama re) duk paniya ١٩٣ ‫ني‬ ِ ِ ِِ
Agamahin tartantu hadja si Allahu Taala, Na bang ne siye pahali
na ganah ne kinuntarahan malaingkan iye ne meh siye

25
manganyayahin.
‫ح‬
َٰ ‫ٱع َت َد‬
‫ى‬
َ
‫ت ق َِصاص ف َم ِن‬ ُ ‫ٱۡل َر ِام َو ح‬
ُ َٰ ‫ٱۡل ُر َم‬ َ ‫ٱلش حهر ح‬ ‫ه ح ُ حَ َ ُ ه‬
194. Bulan maharam (pagbonoanin) tuk nen bulan haram du ِ ِ ‫ٱلشهر ٱۡلرام ب‬
ُ‫ح َ ح َ َ َٰ َ َ ح ح‬ َ‫َ َ ح ُ ح َ ح َ ُ ْ َ ح‬
sab duk meh hinaram ien (bang si shara) niya Qisas ne ‫عليكم فٱعتدوا عليهِ ب ِ ِمث ِل ما ٱعتدى عليكم‬
(pagbales si aturan agama Islam) Na bang niya nganyaya kaam, ١٩٤ ‫ِني‬ َ ‫ٱعلَ ُم ٓوا ْ أَ هن ه‬
َ ‫ٱَّلل َم َع ٱل ح ُم هتق‬ ‫َ هُ ْ هَ َ ح‬
‫وٱتقوا ٱَّلل و‬
balesun bi sab koweh pangahinang de kaamin duk tinalew
kaam si Allahu Taala duk ingatun bi Allahu Taala pasarta si meh
a magmatalew. َ ْ ُ‫ه َ ُح‬
َ ُ ‫ُ ح َ ه‬
ِ‫ٱتل حهلكة‬ ‫يل ٱَّلل ِ َوَل تلقوا بِأيحدِيكم إَِل‬ َ ْ ُ ََ
195. Duk maggastu kaam si lan Allahu Taala duk da ِ ِ ‫وأنفِقوا ِِف سب‬
َ ‫سن‬ ‫ح ح‬ ُ َ‫ََ ح ُ ْٓ ه ه‬
lepparanun bi ginhawa baran bin tudju kalarakan ١٩٥ ‫ِني‬ ِ ‫ٱَّلل ُي ُِّب ٱل ُمح‬ ‫وأحسِنوا إِن‬
(kabinsanaan) duk magpahap hap kaam sabennal Allahu Taala
malasa si meh aa magpahap hap.
‫حَ ح‬
ِۖ‫ِس م َِن ٱلهد ِي‬ َ َ ‫ٱس َتيح‬ ‫ٱۡل هج َوٱلح ُع حم َرةَ ِ هَّلل ِ فَإ حن أُ حح ِ ح‬
‫ِص ُت حم َف َما ح‬ َ
َ ‫َوأت ُِّموا ْ ح‬
196. Duk jukupun bi hajji bin duk Umra bin Karna Allah ِ
َ َ َ ‫َ ه‬ ‫َُ ح‬ ُ َ ُ ُ ْ ُ ‫ََ َح‬
(koweh labeyan panghu te Sallahu Alayhi wasallam), Na bang ‫ِت َي حبلغ ٱل َه حد ُي ُم ِل ُهۥف َمن َكن‬ َٰ ‫ك حم َح ه‬ ‫وَل َتل ِقوا رءوس‬
َ‫َ ح‬ ‫ح‬ َ ‫ح‬ َ َ ً ُ
niya makatanggalang kaam, na ambat ne hadja magganti duk ‫مِنكم هم ِريضا أ حو بِهِۦٓ أذى مِن هرأ ِسهِۦ ففِديَة مِن صِ يام أو‬
Hadyi ( Numbali kambing,sapi atawa untah )si tagees gees nen, َ َ‫َ َ َ َ ح ُ ُ َ َ ٓ َ ُ ح َ َ َ َ ه َ ح ُ ح َ َ ح‬
‫ٱۡل ِج ف َما‬ ‫ك فإِذا أمِنتم فمن تمتع بِٱلعمرة ِ إَِل‬ ِۚ ‫صدقة أو نس‬
Duk da dahu kekehanun bi kok bin (bang gah tatuney bi kemon ‫َح‬ َ َ َ َ ُ َ َ ‫َ حَ ح َ َ ه ح َ ح‬
‫ه‬
‫َيد ف ِصيامثلَٰث ِة أيام ِِف ٱۡل ِج‬ َ َ ‫ٱس َتيح‬
‫ح‬
ِ ‫ي فمن لم‬ ِۚ ِ ‫ِس مِن ٱلهد‬
manasikin, sabab niyah ujjur bi) malaingkan subey ne kaam ُ‫ُ َح‬ ‫ه‬ َ َ َ َ َ َ َ َ ‫ََ حَ َ َ َ حُح ح‬
‫ّشة َكمِلة ُۗذَٰل ِك ل َِمن ل حم يَك حن أهل ُهۥ‬ ‫وسبعة إ ِذا رجعتمُۗ ت ِلك ع‬
(bakas maka sumbali hadyi), Na sine sine amban kaam saki َ
ُ ‫ٱَّلل َشد‬
‫ِيد‬
ْ
َ ‫ٱعل ُم ٓوا أ هن ه‬ َ ‫هَ َ ح‬ ْ ُ‫ه‬
‫ٱۡل َرا ِم َوٱتقوا ٱَّلل و‬ َ ‫ج ِد ح‬ ‫حَ ح‬
ِ ‫اۡضي ٱلمس‬
َ
atawa niyah peddi ne si kok ne (janan gey kakekehan), na subey ِ ِ ‫ح‬
َ ‫ح‬
iye magfidya amban puwase atawa sadaqqa atawa nuney iye ١٩٦ ‫اب‬ِ ‫ٱلعِق‬
nusuk, Na bang du kaam sanyang ganah ine ine, na bang iye
(maghajji tamattu) Mag umra ne iye ubus maghajji na ambat iye
numbali hadyi si tagees gees nen, na bang ganah kasuwah ne
(gey makagees numbali) ambat iye muwase tellu ellew si
paghadjian duk pitu ellew bang ne iye si lahat ne ien sampu
jukup kemon, damikkiyan tasabbut ley bang dumain meh ahli
(anak anda)nen patennah si Masjidil Haraam (Makkah) na duk
tinalew kaam si Allahu Taala bennal bennal Allahu Taala
makalandu siksah nen.
َ َ َ‫ه ح‬ َ َ َ َ ُ ‫حَ َ ح‬
197. Hajjiin meh bulan tahati iye (tartantu duk waktu ne, ‫ٱۡل هج فَل‬ ‫ٱۡل ُّج أش ُهر هم حعلومَٰت ف َمن ف َرض فِي ِهن‬
Panagnaan sampu bahangi si kasampuk duwem bulan amban ْ ُ ‫َح‬
‫ٱۡل ِجُۗ َو َما تف َعلوا م حِن‬َ ‫ج َد َال ِِف ح‬ ََ َ ُ ُ ََ َ ََ
ِ ‫رفث وَل فسوق وَل‬
itungan Hijri) Na sine sine tapapardu (magsasang duk meh َٰ ‫ٱتل حق َو‬
‫ٱلزادِ ه‬‫ۡي ه‬ َ ‫َّللُۗ َوتَ َز هو ُدوا ْ فَإ هن َخ ح‬
ُ ‫َخ حۡي َي حعلَ حم ُه ٱ ه‬
ۡۖ‫ى‬ ِ
manasik) hajji ley, Na gey iye makajari magkakat (Anda, Ella) َ ‫َو هٱت ُقون َ َٰٓ ُ ْ ح َ ح‬
١٩٧ ‫ب‬ ِ َٰ‫يأو ِل ٱۡللب‬ ِ
duk ngahinang duse atawa magsambung (magsasa) si
paghajjian duk ine ine hinang bi amban kahapan tahati ien weh
Allahu Taala, Duk maglutu kaam, sabennal bennal tamanan hap
lutuh iye ne katalew tudju Allahu Taala, Na tinalew kaam si aku
Oh kaam meh aa halulakkal.

26
َٓ َ ‫ه ُ ح‬ ‫َح َ َ َح ُ ح ُ َ ٌ َ َ ُ ْ َ ح‬
198. Ganah sah ne si kaam bang kaam (miha kaelluman) bi ‫اح أن تبح َتغوا فضَل مِن ربِكم فإِذا‬ ‫ليس عليكم جن‬
amban Tuhan bi (koweh meh magdagang si waktu ien mag َ ‫َح‬ َ ‫ح‬ َ ‫َ ح ُ ُ ُ َ َ ح ُ ح َ َ َ َٰ َ ح ُ ُ ْ ه َ َ ح‬
ِۖ‫وٱذكروه أفضتم مِن عرفت فٱذكروا ٱَّلل عِند ٱلمشعرِ ٱۡلرا ِم‬
usaha), Na bang ne kaam tahala amban Arafat na sabbutun bi ‫َ َ ه‬
َ ‫ٱلضٓال‬ َ ُ ‫ك حم ِإَون ُك‬
ُ َٰ َ َ َ َ
١٩٨ ‫ِني‬ ‫نتم مِن ق حبلِهِۦ ل ِمن‬ ‫كما هدى‬
Allahu Taala si Mash ar Alharam (Muzdalifa duk MagJama
sambahayang magrib duk Isha) duk essebun bi iye (sinabbut
duk meh sabbutan ley) koweh kapamanoh ne kaamin, peggeh
kaniyaan bin tagna ley lepas kaam).
َ ‫ٱس َت حغف ُِروا ْ ه‬ َ ََ ُ ‫ُ ه َ ُ ْ ح َ ح‬
ُ ‫اض ٱنله‬
‫اس َو ح‬
199. Ubus usah ne kaam amban Arafat kowe du sab pausah ‫ٱَّلل‬ ‫ثم أفِيضوا مِن حيث أف‬
َُ َ‫ه ه‬
meh aa sinduwehin (magtuhut tuhut, magsumbaya) Duk ١٩٩ ‫ٱَّلل غفور هرحِيم‬ ‫إِن‬
magpaampun kaam si Allahu Taala Bennal bennal Allahu Taala
Sangat ngampun Sangat maase.
ُ ‫َ َ َ َ حُ ه َ َ ُ ح َ ح ُ ُ ْ هَ َ ح‬
200. Na bang ne tatuney weh bi Manasik ( kemon sasuku ‫ٱَّلل كذِك ِرك حم‬ ‫فإِذا قضيتم منَٰسِككم فٱذكروا‬
ُ َُ َ َ ‫ح‬ ََ َ ُ ٓ
hininang si paghajjianin),Na sabbutun bi Allahu Taala kowe ‫اس من يقول‬ ِ ‫َءابَا َءك حم أ حو أش هد ذِكراُۗ ف ِم َن ٱنله‬
panabbut (pangesseb) bi matattoe biTaala atawa palabi pe billai َ َ َ ‫ُّ ح‬ ٓ
٢٠٠ ‫ٱلن َيا َو َما َُلۥ ِِف ٱٓأۡلخ َِرة ِ م حِن خلَٰق‬ ‫َر هب َنا َءات َِنا ِِف‬
pagsabbut bin, Na sabab niyah amban meh manusiya magpain
hadja (maku nganduwaa) Oh Tuhan kami urunganun kami
(suku, rizziki pagdaya ) si Dunya bu ganah ne si iye (katekkahan
) ne si Akhirat amban bahagi (bisan sah pain daahat).
‫ُّ ح‬ ٓ ُ ُ
201. Duk amban siye missa Oh Tuhan kami urunganun kami ‫ٱلن َيا َح َس َنة‬ ‫َوم حِن ُهم همن َيقول َر هب َنا َءات َِنا ِِف‬
si Dunya kahapan duk si Akhirat Kahapan duk palappasun kami َ ‫َوِف ٱٓأۡلخ َِرة ِ َح َس َنة َوق َِنا َع َذ‬
٢٠١ ِ‫اب ٱنلهار‬ ِ
amban siksa Narka.
َ ‫َّلل َ ُ ح‬ َ َٰٓ َ ْ ُ
ُ ‫ك ل َ ُه حم نَ ِصيب م هِما َك َس ُبوا ْ َوٱ ه‬
202. Iye ne meh siye ien niyah ne bahagi (Tumbas) si siye ٢٠٢ ‫اب‬
ِ ‫َسيع ٱۡل ِس‬
ِ ِ ‫أولئ‬
amban meh tausaha (hinang) deley, Duk Allahu Taala sangat
alistu bistahan nen.
َ َ َ َٰ َ ُ ‫َ ح ُ ُ ْ ه َ ٓ َ ه ه ح‬
203. Duk sabbutun bi Allahu Taala si meh ellew tartantu ( si ‫ت ف َمن ت َع هجل ِِف‬ ِۚ ‫۞وٱذكروا ٱَّلل ِِف أيام معدود‬
َ ‫ََ ه َ ح‬
ٓ َ َ ‫َحَح ََ ٓ ح‬
Waktu meh sambahayang Eid Aldha duk kemon ne tellu ellew ‫ني فَل إِث َم َعل حيهِ َو َمن تأخ َر فَل إِث َم َعل حيهِِۖ ل َِم ِن‬
ِ ‫يوم‬
ley, si waktu magsumbali meh Qurban duk si waktu meh ُ َ َ ْ َ
َ ُ َ ‫ه َ َٰ َ ه ُ ه َ َ ح ُ ٓ ه ُ ح ح ح‬ ْ
٢٠٣ ‫ّشون‬ ‫ٱتَّق وٱتقوا ٱَّلل وٱعلموا أنكم إَِلهِ َت‬
Magtibag si Jamarat amban Takbir duk saddi pe billai) Na sine
sine magdayi dayi tahala amban Mina si kaduwe ellew atawa
tarasaw na gana duse ne si sine sine magmatalew, Duk tinalew
kaam si Allahu Taala duk ingatun bi tudju iye du kaam tinipun.
‫ح َ َ َٰ ُّ ح‬ ُ َ َ ُ ‫َ ُح‬
204. Duk amban meh manusiya kahapan kew si bissahan de ‫ٱلن َيا‬ ِ ‫ك ق حو َُلۥ ِِف ٱۡليوة‬ ‫جب‬
ِ ‫اس من يع‬ ِ ‫َوم َِن ٱنله‬
‫َ ح‬ َ
si tenged kaellum Dunya, duk pinasaksi pe weh ne Allahu Taala ٢٠٤ ‫ام‬
‫َح‬ َٰ َ َ ‫ٱَّلل‬
ِ ‫لَع َما ِِف قلبِهِۦ َو ُه َو أ ُّل ٱۡل َِص‬ َ ‫َوي ُ حشه ُد ه‬
ِ
bang ine dem pangateyan nen bu iye ley asal makalandu
panguntara nen. َ‫ح‬
َ َ‫ُ ح َ َ َ ُ ح َ ح‬ ‫َ ه‬
َٰ َ ‫ِإَوذا تَ َو َٰل َس‬
205. Duk bang ne iye pataykut magdayih dayih ne diyata ‫ٱۡل حرث‬ ‫سد فِيها ويهل ِك‬ِ ‫ۡرض َِلف‬
ِ ‫َع ِِف ٱۡل‬
َ َ‫ح‬ ُ َ ُ‫َ ه ح َ َ ه‬
bulak magpakaat tinanem duk minasa manusiya, Duk Allahu ٢٠٥ ‫ٱَّلل َل ُي ُِّب ٱلف َساد‬ ‫وٱلنسل و‬
Taala gey malasa si pagpakaat.

27
‫ٱَّلل أَ َخ َذتح ُه ٱلحع هِزةُ ب ح ح َ َ ح ُ َ ه‬
َ ‫ِيل َ َُل ٱتهق ه‬
َ َ
206. Duk bang iye pinainan tinalew kew si Allahu Taala, ۡۖ‫ٱۡلث ِ ِۚم فحس ُبهۥ ج َهن ُم‬
ِ ِ ِ ‫ِإَوذا ق‬
namba hadja magdakag duk maghinang kasaan, na mararahi ne ُ َ ‫ََ ح َ ح‬
٢٠٦ ‫وِلِئس ٱل ِمهاد‬
si iye Narkain duk sa laat laat patennaan.
ُۢ ُ ُ ‫ٱَّلل ِ َو ه‬
‫ه‬ َ َ َٓ ‫َح ُ ح‬ ‫َ َح‬
207. Duk amban meh manusiya dinagangan weh ne ‫ٱَّلل َر ُءوف‬ ِ ‫ّشي نف َسه ٱبت ِغا َء م حرض‬
‫ات‬ ِ ‫َوم َِن ٱنله‬
ِ ‫اس من ي‬
‫ح‬
ginhawa baran nen tanda pangahelat helat ne rida duk ase ٢٠٧ ِ‫بِٱلع َِباد‬
Allahu Taala duk Allahu Taala sangat maase si meh ipun ne.
َ ُ ْ ُ ‫ح َ ه َ َه‬ ْ ُ ُ ‫َ َ ُّ َ ه َ َ ُ ْ ح‬
208. Oh kaam meh siye magparatsaya paasek kaam si shara ِ َٰ ‫ِين َءامنوا ٱدخلوا ِِف ٱلسِل ِم كٓافة َوَل تتبِعوا خ ُطو‬
‫ت‬ ‫يأيها ٱَّل‬ َٰٓ
ُ َ ‫ه‬ ‫ه‬
Islam kemon duk da tuhutun bi meh tekang (kabayaan) ٢٠٨ ‫ٱلش حي َطَٰ ِ ِۚن إِن ُهۥ لك حم َع ُدو ُّمبِني‬
Shaitanin sabab bennal iye si kaam kuntara sa tampal tampal.
َ ‫ٱعلَ ُم ٓوا ْ أَ هن ه‬
‫ٱَّلل‬
‫َ َ َ ح ُ ُۢ َ ح َ َ ٓ َ ح ُ ُ ح َ َ َٰ ُ َ ح‬
‫فإِن زللتم ِمن َع ِد ما جاءتكم ٱِليِنت ف‬
209. Na bang kaam pasape puwas amban katekka si kaam
katarrangan tampal amban Allahu Taala, Na ingatun bi bennal ٌ ‫يز َحك‬
٢٠٩‫ِيم‬ ٌ ‫َعز‬
ِ
bennal Allahu Taala sangat geesan duk sangat pangangahukum.
‫ح‬ َ
ِ ‫ٱَّلل ِِف ُظلل م َِن ٱل َغ َم‬ ُ ‫ون إ هَلٓ أَن يَأحت َِي ُه ُم ه‬
َ ُ َ ‫َح‬
210. Ine du inagaran den bang dumain patekka Allahu Taala ‫ام‬ ِ ‫هل ينظ ُر‬
(ellew Qiyaamat) si landing gabun duk meh malaikat ne duk ٢١٠ ‫ور‬ ُ ‫ٱَّلل ِ تُ حر َج ُع حٱۡلُ ُم‬
‫َ ح َ َ َٰٓ َ ُ َ ُ َ ح َ ح ُ َ ه‬
‫وٱلملئِكة وق َِض ٱۡلمر ِإَوَل‬
bakas ne hinatul pakaradjaanin, duk tudju Allahu Taala du
pamolean kemon pakaradjaanin.
‫ح‬
211. Tilewun (Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi
َ َ َ َ ٓ ِ َ‫َس حل ب‬
‫ّن إ ِ حس َرَٰٓءِيل ك حم َءات حي َنَٰ ُهم م حِن َءايَة ِۢ بَي ِ َنة َو َمن ُي َبدِل ن حِع َمة‬
َ ‫َح َ َ َٓحُ َ ه هَ َ ُ ح‬ ‫ه‬
Wasallam) meh Bani Israel in, bang piye kapangurung kami ٢١١ ‫اب‬ ِ ‫ٱَّلل ِ ِم ُۢن َع ِد ما جاءته فإِن ٱَّلل شدِيد ٱلعِق‬
amban meh (Tanda, pamintang mintangan) tampal manamal,
Duk sine sine ngagantian Nihmat Allahu Taala puwas amban
katekka ne si iye, Na bennal bennal Allahu Taala Sangat
makalanduh siksa nen.
ْ ُ َ َ َ ‫ُ َ ه َ َ َ ُ ْ ح َ َ َٰ ُ ُّ ح َ َ َ ح َ ُ َ َ ه‬
212. Pinangari ngarihan si meh siye pananaggah kaellum ‫زيِن ل َِّلِين كفروا ٱۡليوة ٱلنيا ويسخرون مِن ٱَّلِين ءامن اوا‬
‫َ ه َ هَ حْ َحَ ُ ح َحَ ح َ َ َ هُ َح ُ ُ َ ََ ُٓ َ ح‬
Dunyahin, Duk iniidji idji hadja weh de iye ne meh siye ِ ‫وٱَّلِين ٱتقوا فوقهم يوم ٱلقِيَٰمةِ وٱَّلل يرزق من يشاء بِغ‬
‫ۡي‬
magparatsayahin, Duk iye meh siye magmatalew diyataan siye ٢١٢ ‫ح َِساب‬
(meh pananaggah) si Ellew Qiyamat Duk Allahu Taala rizzikian
ne sine sine kabayaan ne si ganah pagbista.
ُ ‫ثٱ ه‬
َ ‫َّلل ٱنلهبيۧ َن ُمبَ ِّش‬ َ َ َ َ َ َٰ َ ‫َ َ ه ُ ُ ه‬
213. Kaniyaan meh manusiyain Ummat dambuwa buwa, Na ‫ين‬ ِ ِِ ‫َكن ٱنلاس أمة وحِدة فبع‬
pinaboo weh Allahu Taala meh kanabi nabihanin supaya ‫اس‬ ِ ‫ني ٱنله‬ َ ‫ك َم ََ ح‬ ُ ‫َ َ ح‬ ‫ح‬
‫ب بِٱۡل ِق َِلح‬ َ َ‫ين َوأ‬
َ َٰ‫نز َل َم َع ُه ُم ٱلحك َِت‬ َ ‫َو ُمنذِر‬
ِ
‫ح‬ َ ُ ُ
ُ َ ‫ه ه‬ َََ‫ََ ح‬ ْ ََُ ‫َ ح‬
masinna sinna ngaka kahapan (Surgah) duk makitalew ngaka ُۢ
‫فِيما ٱختلفوا فِي ِۚهِ وما ٱختلف فِيهِ إَِل ٱَّلِين أوتوه ِمن َع ِد‬
ْ َُ َ َ ‫هُ ه‬ َ ‫َ َ ٓ َ ح ُ ُ ح َ َ َٰ ُ ح‬
kalaatan (Narka) duk pinaturun du sab weh (Allahu Taala) sarta ‫ت ََغ َيُۢا بَيح َن ُه حمۖۡ ف َه َدى ٱَّلل ٱَّلِين ءامنوا‬ ‫ما جاءتهم ٱِليِن‬
de Kitabin sabennal, supaya tahukum Allahu Taala antara meh ُ‫ٱَّلل َي حهدِي َمن ي َ َشآء‬
ُ ‫ٱۡلق َإ حذنِهِۦ َو ه‬ ‫َ َح‬ ْ َُ ‫ح‬
ُۗ ِ ِ ِ ‫ل َِما ٱخ َتلفوا فِيهِ مِن‬
manusiyain si bakas pag ikhtilafan (Pagbidda biddaan) َ
٢١٣ ‫إ ِ ََٰل صِ َرَٰط ُّم حس َتقِيم‬
den,Malaingkan iye meh siye kaurungan Kitab puwas amban
katekka meh katarrangan si siye mag anyaya siye antara de, Na
tinoan weh Allahu Taala iye ne meh siye magparatsayahin, si iye
bakas pag ikhtilifan (pagbidda biddaan) de ley amban
kasabennalan si kabayaan ne duk Allahu Taala noh sine sine

28
kabayaan ne tudju lan bentel.
ْ َ َ َ ‫َ ح َ ح ُ ح َ َ ح ُ ُ ْ حَ ه َ َ َ ه َ ح ُ ه َ ُ ه‬
214. We kannal bin makaasek ne kam Surgah, bu gah pe ‫ِين خل حوا مِن‬‫أم حسِبتم أن تدخلوا ٱۡلنة ولما يأت ِكم مثل ٱَّل‬
ُ ُ ‫َح ُ ه ه حُ ُ حَح َ ُٓ َ ه هُٓ َ ُح ُ ْ َ ه َُ َ ه‬
bakas patekka si kaam koweh mapatekka si iye ne meh siye ‫ِت يقول ٱلرسول‬ َٰ ‫قبل ِكمِۖ مستهم ٱِلأساء وٱلۡضاء وزلزِلوا ح‬
lumabey dehellu amban kaam, tawwah siye sigpit makalandu َ ‫َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ُ َ َ َٰ َ ح ُ ه َ َ ٓ ه َ ح َ ه‬
٢١٤‫ِص ٱَّلل ِ قرِيب‬ ‫وٱَّلِين ءامنوا معهۥ مِت نِص ٱَّللُِۗ أَل إِن ن‬
duk mudarat makabinsana duk ilinugan siye, sampay
makapagpain ne Rasul den duk iye ne meh siye magparatsaya
sawe nen, Sumiyan ne tabang Allahu Taalahin? Weh dumain ke
tabang Allahu Taalahin tapit ne?
‫َ َ ح‬ ‫ُ َ ُح ٓ َ َ ح‬ َ َ َ َُ ‫َح‬
215. Tilew de kew (Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi ‫سلونك َماذا يُنفِقونۖۡ قل َما أنفق ُتم م حِن خ حۡي فل ِل َو َٰ ِ َليح ِن‬ ‫ي‬
Wasallam) (Meh Muhminin) bang ine pagnafaqa (Paggastu) ‫ٱلسبيل َو َما َت حف َعلُوا ْ مِنح‬ ‫سكِني َوٱبحن ه‬ ََٰ َ ‫َ ح َ ح َ َ َ ح َ َ َٰ َ َٰ َ ح‬
ِ ِ ِ ِ ‫وٱۡلقربِني وٱَلتم وٱلم‬
den, Bissahun iye pagnafaqa bi amban kahapanin na si duwe ٢١٥ ‫ٱَّلل بِهِۦ َعل ِيم‬ َ ‫َخ حۡي فَإ هن ه‬
ِ
matattoe bi duk Usba tapit duk meh anak yateem duk meh aa
miskin duk meh aa Kaelletan si tengga lan (tulakan) Duk ine ine
gastu bi amban kahapan, Na bennal bennal Allahu Taala si iye
sangat tau.
ْ ُ َ ‫ُ َ َ َح ُ ُ ح َ ُ َ ُ َ ُ ح ه ُ ح َ َ َ َ َ ح‬
216. . Pinapardu si kaam bonoin bu kabunsihan bi, Duk kalu ‫َس أن تكرهوا‬ َٰٓ ‫كت ِب عليكم ٱلقِتال وهو كره لكمۖۡ وع‬
َ ُ ‫َ ح َ ُ َ َ ح ه ُ ح َ َ َ َٰٓ َ ُ ْ َ ح‬
kalu iye kinabunsihan bi ley ien makahap kaamin, duk kalu ‫َس أن َت ُِّبوا شيا َوه َو ۡش‬ ‫شيا وهو خۡي لكمۖۡ وع‬
kalu iye kinabayaan bi ley ien sab makalaat kaamin, Duk Allahu َ َُ ‫ه ُ ح َ هُ َ ح َُ ََ ُ ح َ َح‬
٢١٦ ‫لكم وٱَّلل يعلم وأنتم َل تعلمون‬
Taala katauhan ne bu kaam gey katauhan bi
217. Tilew de (Meh muhminin) kew (Oh Muhammad ‫)ﷺ‬ َ ‫ُح‬
‫ٱۡل َر ِام ق َِتال فِيهِِۖ قل ق َِتال فِيهِ كبِۡي َو َص ٌّد‬ َ ‫ٱلش حهر ح‬ ‫ه‬ َ َ َُ ‫َح‬
‫سلونك َع ِن‬ ‫ي‬
ِ
pasal Bulan Haram pagbonoan diyalem ne, Bissahun pagbonoin ُ‫اج أَ حهلهِۦ م حِنه‬ ‫حَ َ ِ ح‬
ُ ‫ِإَوخ َر‬ ‫ح‬
‫َ َ ح‬ ‫ح‬
ُ َ ُ ‫ه‬ َ َ
ِ ‫ج ِد ٱۡلرام‬ ِ ‫يل ٱَّلل ِ وكفر ُۢ بِهِۦ وٱلمس‬ ِ ِ ‫عن سب‬
diyalem nen hadje, sumaguwa labi pe hadje billai pamembel َ َ‫ح‬ ‫َ ح َُ َ ه َ ح حَُ ح‬
َ
‫َب م َِن ٱلق حت ِل َوَل‬ َُ‫ك‬ ‫أكَب عِند ٱَّلل ِ وٱلفِتنة أ‬
meh manusiya nuhut kasabennalan (Kabayaan) Allahu Taala ْ ُ ََ ‫ح‬ ُ َ ُ ُّ ُ َ ‫َ َ ُ َ َ َٰ ُ َ ُ ح َ ه‬
‫ح‬
‫ِت يردوكم عن دِين ِكم إ ِ ِن ٱستطَٰعوا‬ ‫ح‬ َٰ ‫يزالون ُقت ِلونكم ح‬
duk panaggah si iye duk pamembel Masjidil Haram, Duk َ ُ
َ َ َ ُ ‫ََُ ح‬ ُ ‫َ ح‬
pamaluwas meh aa ne (Muhmin) amban Makkah labi pe hadje ‫ت َوه َو َكف ِر فأ ْو َٰٓلئِك‬ ‫َو َمن حَرتدِد مِنك حم َعن دِينِهِۦ فيم‬
ُ َٰ‫ح‬ َ ‫ك أَ حص‬ َ َٰٓ َ ْ ُ َ ِ َ َ َ ‫ُّ ح‬ ‫َ َ ح َ ح َ ُُ ح‬
bang si Allahu Taala, Duk fitnahin (pamaluwas aa amban ‫ب‬ ِ ‫حبِطت أعمَٰلهم ِِف ٱلنيا وٱٓأۡلخِرةِۖ وأولئ‬
agama Allahu Taala) labi pe hadje amban bonoh, duk gey siye َ ُ َٰ َ َ ‫ه ُ ح‬
٢١٧ ‫ِلون‬ ِ ‫ٱنلارِِۖ هم فِيها خ‬
halin halin monoh kaam malaingkan subey kaam tapaguwa de
amban agama bi bang hadja tagees de,Na sine sine paluwas
amban agama ne (magmurtad) ubus matey iye dem panaggah,
Iye ne meh siye ien pagpag ne kemon hinang de (kahapanin) si
Dunya duk Akhirat duk iye ne meh siye ien meh aa Narkain lai
siye kakkal diyalem ne salama lama.
َ َ ُ ‫ه‬ َ ْ ُ َ َ َ ْ ُ َ َ َ ‫ه ه َ َ َُ ْ َ ه‬
218. Bennal ne meh siye magparatsaya duk iye ne meh siye ‫يل ٱَّلل ِ أ ْو َٰٓلئِك‬
ِ ِ ‫إِن ٱَّلِين ءامنوا وٱَّلِين هاجروا وجَٰهدوا ِِف سب‬
ُ َ ُ‫َح ُ َ َ حَ َ ه َ ه‬
maglalin (maghijra amban lahat panagga tudju lahat ٢١٨ ‫ٱَّلل غفور هرحِيم‬‫يرجون رۡحت ٱَّلل ِ و‬
magpaparatsaya) duk mag atubang si karna Allahu Taala, Iye ne
meh siye ien helat helat de ase Allahu Taalahin duk Allahu Taala
Sangat mangangampun duk Sangat maase.

29
َ ‫ٓ ح‬ ‫حَ ح َ ح َ ح ُ ح‬ َ َ َ َُ ‫َح‬
219. Tilew de (Meh muhminin) kew (Oh Muhammad Salla ‫ِسِۖ قل فِي ِه َما إِثم كبِۡي َو َم َنَٰف ُِع‬ ِ ِ ‫۞يسلونك ع ِن ٱۡلمرِ وٱلمي‬
ُ َ ُ َ َ َ َُ ‫هح َ ََح‬ ‫حُُ ََٓ ح‬
Allahu Alayhi Wasallam) pasal alak duk pag apus bissahun si ‫سلونك َماذا يُنفِقونۖۡ ق ِل‬ ‫َب مِن نفعِ ِهماُۗ وي‬َُ‫ك‬ ‫اس ِإَوثمهما أ‬ ِ ‫ل هِلن‬
َ ‫ح َ ح َ َ َ َٰ َ ُ َ ُ ه ُ َ ُ ُ َ َٰ َ ه ُ َ َ ه‬
٢١٩ ‫ت ل َعلك حم ت َتفك ُرون‬
siye duwe ien duse hadje duk makatabang si meh manusiya,
ِ ‫ٱلعفو ُۗ كذل ِك يب ِني ٱَّلل لكم ٱٓأۡلتَٰي‬
sumaguwa duse nen labi hadje amban tabang nen, duk tilew de
kew bang ine pagnafaqa den, Painun: pagmaaf minaaf, kowe
damikkiyan ien pamatarrang Allahu Taala si kaam meh katanda
tandaan nen mura murahan tapikil bi.
‫َ ه‬ ‫َ َ َ ح َ ُ َ َ َ ح َ َ َٰ َ ُ ح‬
220. Si Dunya duk Akhirat, Duk Tilew de (Meh muhminin) ‫مِۖ قل إ ِ حصَلح ل ُه حم‬ َٰ ‫ٱل حن َيا َوٱٓأۡلخِرة ِ ويسلونك ع ِن ٱَلت‬ ُّ ‫ِف‬
ِ
َ ‫ح‬ ‫ح‬ َ ‫ح‬ َ ُ ‫ه‬ ‫ح‬ ُ ُ َ ‫ح‬ َ ‫ح‬ ُ ُ َ ُ ‫ح‬ َ
kew (Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam) pasal meh ‫سد م َِن‬ِ ‫خۡي ۖۡ ِإَون َّتال ِطوهم فإِخوَٰنكم َوٱَّلل يعل ُم ٱل ُمف‬
ٌ ‫ٱَّلل َعز‬ ُ ََ ‫َ َح َ َٓ هُ َ َ ح‬
َ ‫ك حم إ هن ه‬ ‫ح‬
anak yateem na painun pangahatul siyehin labi hap, duk bang ٢٢٠ ‫يز َحكِيم‬ ِ ِ ‫ٱل ُم حصل ِحِ ِۚ ولو شاء ٱَّلل ۡلعنت‬
kaam magsaungkakey duk siye na pongtinai bi siye si agama,
Duk Allahu Taala labi tahati ne mamakaatin amban
mangahatulin, Bang bayah Allahu Taala pahunitan ne kaam,
Bennal bennal Allahu Taala Sangat Keseg Sangat Pandey.
ٌ ‫ح‬ ََ ‫َ َ َ ُ ْ ح ُ ح َ َٰ َ ه َٰ ح‬
221. Duk da andahun bi meh Mushrikat (Dende ‫ِت يُؤم هِن َوۡل َمة ُّمؤم َِنة‬ ‫تح‬ ِ ‫ّشك‬ ِ ‫وَل تنكِحوا ٱلم‬
magsakutuhin, Budist,Hindush duk saddi pe, gah lamud bang ‫ح‬
َ ‫ِحوا ٱل ُمّشك‬ ‫ح‬ ْ َ
ُ ‫ك حم َوَل تُنك‬ ُ ‫ح َ َح‬ َ َ َ ‫ُّ ح‬ ‫َح‬
‫ِني‬ ِ ُۗ ‫ّشكة َول حو أعجبت‬ ِ ‫خۡي مِن م‬
Yahudiya duk Nasraniya) samantaan siye gey magparatsaya na ُ ََ ‫َ ح‬ َ ‫ُّ ح‬ ‫َح ه َٰ ُ ح ُ ْ َ َ َ ح ُّ ح ٌ َ ح‬
ُۗ‫ّشك َول حو أعجبك حم‬ ِ ‫ِت يؤمِنوا ولعبد مؤمِن خۡي مِن م‬
dende bataan Muhminahin (Magpaparatsaya) labi pe hap َ ُ ‫َُْ َ َح‬
‫ح ح‬
ِ ‫ٱۡل هنةِ َوٱل َمغف َِرة‬ َ ‫ٱَّلل يَ حد ُع ٓوا ْ إ ِ ََل ح‬
ُ ‫ون إ ََل ٱنلهار َو ه‬
ِِۖ ِ ‫أو َٰٓلئِك يدع‬
amban dende Mushrika (Magsasakutu) bisan pe kaseeban bi
َ ‫َ ه‬ ‫َ ه‬ َ ُ ََُ ‫ح‬
duk daa paandahanun bi meh Mushrikin (Meh lella magsakutu, ٢٢١ ‫اس ل َعل ُه حم َي َتذك ُرون‬ ِ ‫ني َءاتَٰيَٰتِهِۦ ل هِلن‬ ِ ‫َِإِذنِهِۖۡۦ ويب‬
lamud ne Yahudi duk Nasrani) si meh karendehan bi Muslima
samantaan siye gey magparatsaya na lella bataan Muslim labi pe
hap amban lella magsakutu bisan pe sab kaseeban bi, Iye ne
meh siye ien moo magdem Narka bu Allahu Taala moo tudju
Surgah duk kaampunan si kabayaan ne duk pinatarrang weh ne
meh ayat nen si manusiyah mura murahan siye ley taesseb de. َ ُ ‫ُح‬
ٓ ْ ُ َ‫َ ح‬ ‫َح َُ َ َ َ ح‬
222. Tilew de (Meh muhminin) kew (Oh Muhammad Salla ‫َتلوا ٱلن َِسا َء ِِف‬ َ
ِ ‫يض قل هو أذى فٱع‬ ِۖ ِ ‫ح‬ ِ ‫َويسلونك ع ِن ٱل َم‬
ُ ُ‫َ َح‬ َ َ َ َ َٰ ‫ح ه‬
َ ‫وه هن‬ُ َُ‫ََ َح‬ ‫ح‬
Allahu Alayhi Wasallam) pasal dende ilaha, Na ien lemmi, ‫ِت َي حط ُه حرنۖۡ فإِذا ت َط هه حرن فأتوه هن‬ ‫يض وَل تقرب‬ ِ ‫ح‬ِ ‫ٱل َم‬
patala kaam amban meh dende (kaandahan) bi duk daa kaam ‫ح ُّب‬ ُ َ ‫ٱَّلل ُُي ُّ ه‬
ِ ‫ِب ٱتلهوََِٰني َوي‬ َ ‫ٱَّلل إ هن ه‬ُ ‫ث أَ َم َر ُك ُم ه‬ُ ‫ح َح‬
‫مِن حي‬
ِ
patapit (padambuwa) sumaguwa subey ne siye sutsi, na bang ne
٢٢٢ ‫ين‬ َ ‫ٱل ح ُم َت َطهر‬
ِ ِ
siye sutsi, hinangun bi ne pangandaakan (panugan) kaam
Allahu Taalahin bennal bennal Allahu Taala malasa si meh aa
magpapaampun duk malasa si meh aa magsusutsi.
ْ ُ َ َ ‫َ ٓ ُ ُ ح َ ح ه ُ ح َ ح ُ ْ َ ح َ ُ ح َ ه َٰ ح ُ ح‬
223. Meh karendehan bin (kaandahan bin) pamadjaan bi, na ‫ن ِساؤكم حرث لكم فأتوا حرثكم أّن شِئتمۖۡ وقدِموا‬
َ َ ُ ُ َ ُّ ُ ‫ُ ح َ ه ُ ْ ه َ َ ح َ ُ ٓ ْ َ ه‬ ُ َ
hinangun bi pamadja bin saingge saingge kabayaan bi (subey ِ ِ ‫ِۡلنفسِكم وٱتقوا ٱَّلل وٱعلموا أنكم ملَٰقوه ُۗ وب‬
‫ّش‬
hadja si tampat ne) duk hinangun bi mahap si di bin (kowe َ ‫ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
٢٢٣ ‫ِني‬
pamaku meh anak salih, hatul, petten) Duk tinalew kaam si
Allahu Taala duk ingatun bi sabennal kaam pakasuwa si iye, na

30
pakeg kegun meh aa magpaparatsayahin
ْ ُّ َ َ َ ‫َ َ َ ح َ ُ ْ ه َ ُ ح َ َ ح َ ُ ح‬
224. Duk daa hinangun bi Allahu Taala katanggalangan bi ‫وَل َتعلوا ٱَّلل عرضة ِۡليمَٰن ِكم أن تَبوا‬
٢٢٤ ‫يع َعل ِيم‬ ُ ‫اس َو ه‬
ٌ ‫ٱَّلل َس ِم‬ ‫ََهُ ْ َُ ح ُ ْ َحَ ه‬
sabab sapa bi, Na subey kaam magpahap hap duk magmatalew ِۚ ِ ‫وتتقوا وتصل ِحوا َني ٱنل‬
duk magpasulut antara meh Manusiya duk Allahu Taala Sangat
makakale Sangat Makahati.
ُ ُ َ َ ُ َ ‫ه َُ ُ ُ ُ هُ ه‬
ٓ ِ ‫ٱلل حغو‬
‫ِف أيح َمَٰن ِك حم َولَٰكِن يُؤاخِذكم ب ِ َما‬
225. Gey kaam (Duse) Allah Taala si lolah si meh sapa bi, ِ ِ ‫َل يؤاخِذكم ٱَّلل ب‬
ٌ ‫ٱَّلل َغ ُف‬ ُ ُ ُُ ‫َ َ َ ح‬
ُ ‫ك حمُۗ َو ه‬
malaingkan bang ine du tausaha (pinagtuud) pangateyan bin ٢٢٥ ‫ور َحل ِيم‬ ‫كسبت قلوب‬
(na ien pagdusehan) bin, Allahu Taala Sangat mangangampun
Sangat pateng.
226. Iye ne meh siye mag Ila’ (Napa gey patapit) si anda re na َ ‫ون مِن ن َِسآئه حم تَ َر ُّب ُص أَ حر َب َعةِ أَ حش ُهر فَإن فَا ٓ ُءو فَإ هن ٱ ه‬
‫َّلل‬
َ ُ‫ه َ ُح‬
‫ل َِّلِين يؤل‬
ِ ِ ِۖ ِِ
َُ
subey siye ngagad ampat bulan, Na bang siye muklasan (sapa) ٢٢٦ ‫غفور هرحِيم‬
deley, Na bennal bennal Allahu Taala Sangat mangangampun
duk Sangat maase.
٢٢٧ ‫يع َعل ِيم‬
ٌ ‫ٱَّلل َس ِم‬ ‫ِإَون َع َز ُموا ْ ه‬
َ ‫ٱلط َل َٰ َق فَإ هن ه‬ ‫ح‬
227. Duk bang ne siye nenteman pagtiman, Na bennal ِ
bennal Allahu Taala sangat makakale sangat makahati.
َ َ ُّ َ َ ُ ََََ ُ َ ‫ت َي َ َ ه ح‬ ُ َٰ‫َوٱل ح ُم َط هل َق‬
228. Duk meh dende tinimananin subey siye ngagaran di re ‫س ِه هن ثلَٰثة ق ُر ٓوء ِۚ َوَل ُيِل ل ُه هن أن‬
ِ ‫َتبص َن بِأنف‬
‫ه ح‬ ‫ُ ح‬ َ ُ‫َ حُح َ َ َ ََ ه‬
mintellu (kasutsi, atawa hayd) Duk gey halal si siye napukan iye ‫ِف أ حر َحا ِم ِه هن إِن ك هن يُؤم هِن بِٱَّلل ِ َوٱَلَ حو ِم‬
ٓ ِ ‫يكتمن ما خلق ٱَّلل‬
َ َ ْ ُ ‫َ َ ح‬ َ َ َ
pinapanjari Allahu Taala dem betteng den, Bang kaniyaan den ‫ٱٓأۡلخ ِِرِۚ َو ُب ُعوتلُ ُه هن أ َح ُّق ب ِ َردِه هِن ِِف ذَٰل ِك إِن أ َراد ٓوا إ ِ حصلَٰحا َول ُه هن‬
magparatsaya si Allahu Taala duk Ellew Akhirat Duk meh ُ ‫جال َعلَ حيه هن َد َر َجة ُۗ َو ه‬
‫ٱَّلل‬ َ َ ِ ‫م حِث ُل هٱَّلِي َعلَ حيه هن بٱل ح َم حع ُر‬
ِ ِ ِ‫وف ول ِلر‬
ِۚ ِ ِ
kaellahan den labi taga kapatut malik siye si damikkiyan ien ٌ ‫يز َحك‬ ٌ ‫َعز‬
٢٢٨ ‫ِيم‬ ِ
bang siye bayah maghatul. Duk siye taga kapatut si meh
kaellahan de, damikkiyan meh kaellahan den taga kapatut du
sab si siye duk meh kalellahanin labi langkew darajat den
amban meh karendehan, Duk Allahu Taala Sangat Keseg Sangat
Pandey.
ُّ َ َ َٰ َ ‫َ ح َ ح ُ ُۢ ح‬ ُ ‫ٱلط َل َٰ ُق َم هرتَ َ ح َ ُ ُۢ َ ح‬
‫ه‬
229. Pagtimanin minduwe, Na pinateteg si kahapan (Dem ‫سن َوَل ُيِل‬ ‫ِسيح َِإِح‬ِ ‫انِۖ فإِمساك بِمعروف أو ت‬ ِ
lumah, teggelan Idda diyalem Tellum bulan) (Timan bilang anda َ ‫َيافَا ٓ َأ هَل يُق‬ ََ َ ٓ ‫َ ُ ح َ َح ُ ُ ْ ه ٓ َ َحُ ُ ُ ه َ ح ً ه‬
‫ِيما‬ ‫لكم أن تأخذوا مِما ءاتيتموهن شيا إَِل أن‬
َ َ ‫ُ ُ َ ه َ ح ح ُ ح َه ُ َ ُ ُ َ ه‬
َ ‫ٱَّلل ِ فََل ُج َن‬
pe) atawa asal ilebbahan ne si labeyan bissa hap (Timan dumain ‫اح َعل حي ِه َما‬ ‫حدود ٱَّللِۖۡ فإِن خِفتم أَل يقِيما حدود‬
ne anda, puwas tellumbulan) duk gey halal si kaam eddo bi ‫وها َو َمن َي َت َعده‬ َ َُ‫ح َ ُ ُ ُ ه ََ َح‬ ‫َ ح ح‬
‫ِيما ٱف َت َدت بِهُِۗۦ ت ِلك حدود ٱَّلل ِ فَل تعتد‬ ‫ف‬
balik bakas kapangurung bin (Ungsud) bisan daahat, Na bang َ ُ َٰ ‫ُ ُ َ ه َ ُ ْ َ َٰٓ َ ُ ُ ه‬
٢٢٩ ‫حدود ٱَّلل ِ فأولئِك هم ٱلظل ِمون‬
kaam tinalew kaw gey tapatintul de aturan Allahu Taalahin, gey
ne pagdusehan bi (bisan pabalik de bakas pangurung bi
ungsurin), ien meh aturan Allahu Taalahin da lampasanun bi,
Na sine sine ngalampasan meh Aturan Allahu Taala iye ne meh
siye ien aa panganganyayahin.
َ َٰ ‫َ َ ه َ َ َ َ َ ُّ َ ُ ُۢ َ ح ُ َ ه‬
230. Na bang ne teed asal katimanan ne (Puwas idda ne), Na ‫ِت تنك َِح َز حو ًجا‬ ‫فإِن ُلقها فَل َتِل َلۥ ِمن َعد ح‬
َ ٓ‫َ حَُ َ َ هَ َ ََ ُ َ َ َ َح َ ٓ َ َََ َ َٓ َ ه‬
gey ne halal pag andahan ne balik, malaingkan subey ne bakas ‫غۡيه ُۗۥ فإ ِن ُلقها فَل جناح علي ِهما أن يَتاجعا إِن ظنا أن‬
َ َ َ ‫ُ ه‬ َ ‫ح‬ ‫َ ه‬
kapag ella saddi amban iye, Na bang ne sab timanan bakas ella ٢٣٠ ‫ِيما ُح ُدود ٱَّللُِۗ َوت ِلك ُح ُدود ٱَّلل ِ يُبَي ِ ُن َها ل ِق حوم َي حعل ُمون‬
َ ‫يُق‬

31
nen, na gey ne sab makapagduse bang siye mag balik ne bang
takimmat de weh tapatintul de ne meh aturan (sharah) Allahu
Taalahin. Iye damikkiyan ien meh aturan Allahu Taalahin
patarrang ne si meh aa (baya) ngahati.
ُ ُ ََ َ َ ‫ٓ َ َح‬ ‫َ هح‬
231. Duk bang katimanan bi meh karendehanin (kaandahan) ‫ِإَوذا َُلق ُت ُم ٱلن َِسا َء ف َبلغ َن أ َجل ُه هن فأ حمسِكوه هن ب ِ َم حع ُروف‬
ْ ُ ُ ‫ََ ُح‬ ُ ُ َ ‫َح‬
bi n Na bang ne taabut de idda ren, adakala eddoun bi ne siye ‫ۡضارا ِتلَ حع َت ُدوا َو َمن‬ َ ِ ‫وه هن‬ ‫وف وَل تمسِك‬ ‫ح‬
ِۚ ‫َسحوه هن ب ِ َمع ُر‬ ِ ‫أو‬
ُ ‫ه‬ َ ْ ُ ‫ه‬ َ َ ُ ‫ح‬ َ َ َ ‫ح‬ َ َ َ َ ‫ح َح‬
‫ت ٱَّلل ِ ه ُزوا‬ ِ َٰ ‫َيفعل ذَٰل ِك فقد ظل َم نف َسهۥ َوَل تتخِذ ٓوا َءاتَٰي‬
balik inanda, atawa isab lebbahanun bi ne si kahapan duk da
siye isab patetegun bi si kamudaratan supaya taanyaya bi, na َ ‫َ ح‬ ُ ‫َ ح ُ ُ ْ ح َ َ ه َ َح ُ ح ََ ٓ َ ََ َ َح‬
ِ َٰ‫وٱذكروا ن ِعمت ٱَّلل ِ عليكم وما أنزل عليكم مِن ٱلكِت‬
‫ب‬
sine sine ngahinang damikkiyan ien, sabennal iye taanyaya ne
‫كل َ ح‬ ُ َ‫َ ه ُ ْ هَ َ ح َ ُ ْٓ َ ه ه‬ ُ ُ َ َ ‫َ ح ح‬
‫َشء‬ ِ ِ ‫وٱۡل ِكمةِ يعِظكم بِهِۦ وٱتقوا ٱَّلل وٱعلموا أن ٱَّلل ب‬
ginhawa baran nen, Duk da eddoun (hinangun ) bi ayat Allahu
Taalahin kalolaan, Duk essebun bi meh Nihmat Allahu Taala si ٢٣١ ‫َعل ِيم‬
kaamin, Duk iye nemeh bakas pinaturun weh Allahu Taala si
kaam amban Kitab (Qur-an) duk Hikma (Hadith)
Binulansangan kaam weh ne si ien, Duk tinalew kaam si Allahu
Taala bennal bennal Allahu Taala si tiyap tiyap ine ine labi
makahati.
232. Duk apabila katimanan bi meh karendehanin ‫وه هن أَن يَنك ح‬
‫ِح َن‬
ُ ُ ُ ‫َ َ هحُُ َ َٓ َََح َ َ َ َُ ه ََ َح‬
‫ِإَوذا ُلقتم ٱلن ِساء فبلغن أجلهن فَل تعضل‬
َ َ َ ُ َ ُ َ َٰ َ ‫ح ح‬ ‫َ َ َ ْ ح‬ ‫َح‬
(kaandahan) bi n Na bang ne taabut de idda ren, Na da siye ‫وف ذل ِك يوعظ بِهِۦ من َكن‬ ِ ‫أز َو َٰ َج ُه هن إِذا ت َرَٰض حوا بَي َن ُهم بِٱل َمع ُر‬
pegesun bi mag ellahan bakas ella ren bang ne siye magsulut َ ُ َ َ‫َ ُ ح َح‬ ‫ُ ح ُح ُ ه ح‬
‫َك لك حم َوأ حُ َه ُر‬َٰ ‫ٱَّلل ِ َوٱَلَ حو ِم ٱٓأۡلخِرِ ذَٰل ِكم أز‬ِ ‫مِنكم يؤمِن ب‬
antara de si kahapan, Kowe damikkiyan pamulansang sine sine َ َُ ‫َ هُ َ ح َُ ََ ُ ح َ َح‬
٢٣٢ ‫وٱَّلل يعلم وأنتم َل تعلمون‬
amban kaam magparatsaya si Allahu Taala duk Ellew Akhirat,
kowe damikkiyan ien tamanan hap si kaam duk sutsi duk
Allahu Taala katauhan ne bu kaam gey katauhan bi.
َ َ َ ‫َ ح َ َٰ َ َٰ ُ ُ ح ح َ َ ح َ َٰ َ ُ ه َ ح َ ح َ َ ح‬
233. Duk meh inain ambat pasusu de meh anak den ‫ني َكمِلنيِِۖ ل َِم حن أ َراد أن يُت هِم‬ ِ ‫۞وٱلول ِدت يرضِ عن أولدهن حول‬
َ ‫ح‬ ‫ح‬ ُ
ُ ‫ح‬ ُُ‫ح‬ َ ُ ‫ه َ َ َ ََ ح‬
duwentahun jukup, sine sine bayah nganjukupan pamasusu ‫وف َل‬ ِۚ ِ ‫ٱلرضاعة َولَع ٱل َم حولودِ َُلۥ رِزقه هن َوك ِس َوته هن بِٱل َمع ُر‬
siyehin, duk nakanakin subey rinizzikian (pinakan) ‫ُ ه‬ َ َ َ ‫ك هل ُف َن حف ٌس إ هَل ُو حس َع َها ََل تُ َض ه‬
‫ٓار َوَٰ ِ َلةُ ُۢ ب ِ َولِها َوَل َم حولود َُلۥ‬
َ ُ
‫ت‬
ِ
pinasemmekan si kahapan (ammah nen), gey jari sinege aahin َ َ َ ً َ َ َ َ ‫ح ُ َ َٰ َ َ ح‬ َ ‫ََ َ ََ ح‬
‫ث مِثل ذل ِك ُۗ فإِن أرادا ف ِصاَل عن تراض‬ ِ ِ‫له ِۦ ولَع ٱلوار‬ ِ ‫بِو‬
(ammah) nen malaingkan si tagees gees nen, duk gey du sab ْ ٓ ُ ‫ح َ َ ُّ ح َ َ ح َ ح‬ َ ‫ح‬ ََ َ َُ ََ ُ َََ َ ُ‫ح‬
‫مِنهما وتشاور فَل جناح علي ِهماُۗ ِإَون أردتم أن تسَتضِ عوا‬
pineges dendehin masusu anak nen duk gastu re, duk gey du ٓ ‫َ ح َ َٰ َ ُ ح َ َ ُ َ َ َ َ ح ُ ح َ َ ه ح ُ ه‬
sab sinegeh ammah nen maggastu si anak bang gey tagees ne, ‫أولدكم فَل جناح عليكم إِذا سلمتم ما‬
َ ُ َ ‫َ ه ُ ْ هَ َ ح َ ُ ْٓ َ ه هَ َ َ ح‬ ‫ح ح‬ ‫َح‬
duk aa mamusakain kowe du sab damikkiyan ien, Na bang siye ‫وف وٱتقوا ٱَّلل وٱعلموا أن ٱَّلل بِما تعملون‬ ِ ‫َءاتي ُتم بِٱل َمع ُر‬
bayah napean nakanak ley (amban) pagpasusu, si pagsulutan de ٢٣٣ ‫بَ ِصۡي‬
duk pag isun isun de, na gey ien makapagduse siye karuwangan,
duk bang kaam bayah magpasusu anak bi (si aa saddi) aa ne gey
makapagduse kaam,bang urungan bi tangdan si kahapan, duk
tinalew kaam si Allahu Taala, duk ingatun bi bennal bennal
Allahu Taala si hininang bin sangat makakite.
ُ َ ‫ون أَ حز َوَٰجا َي َ َ ح‬
َ َُ ََ ‫ُ ح‬ َ ‫ه‬ َ ‫َو هٱَّل‬
234. Duk iye ne meh siye matey amban kaam duk taamban ِ ‫َت هبص َن بِأنف‬
‫س ِه هن‬ ‫ِين ُي َت َوف حون مِنكم ويذر‬

32
ُ َ َ َ ُ ََ ‫َحَََ َح ُ َ َ ح َ َ ََح َ َ َ َُ ه‬
de mek kaandahan den, na subey siye ngagad si ginhawa baran ‫اح َعل حيك حم‬ ‫أربعة أشهر وعّشاۖۡ فإِذا بلغن أجلهن فَل جن‬
َ َُ‫َ هُ َ َح‬ ‫ح ح‬ ُ َ ٓ َ‫َ ََح‬
de ampat bulan and duk sampu ellew, Na bang tegteb ne idda ِ ‫س ِه هن بِٱل َمع ُر‬
‫وف وٱَّلل بِما تعملون‬ ِ ‫ِف أنف‬
ِ ‫فِيما فعلن‬
den na gey ne maka duse kaam bisan ne ine hinang de si َ
٢٣٤ ‫خبِۡي‬
ginhawa baran de (bisan ne siye magdende rende) si kahapan
duk Allahu Taala si ine ine hinang bi Sangat tau ngaka ngaka.
ٓ ‫ح‬
ِ‫ِيما َع هرض ُتم بِهِۦ م حِن خ حِط َبةِ ٱلن َِساء‬
َ ‫ك حم ف‬ ُ ‫ََ ُ َ َ َ َح‬
235. Duk gey kaam magduse si pinakite bi magta’reed ‫وَل جناح علي‬
(Upama nen bayah ku mag anda si kau, atawa puwas ne idda َ ُ ُ ‫ُ ح َ َ هُ َه ُ ح َ َ ح‬
‫ون ُهنه‬ ُ َ ٓ ‫َح َ ح َ ُ ح‬
‫أو أكننتم ِِف أنفسِكم عل ِم ٱَّلل أنكم ستذكر‬
َ ْ ُ ُ َ َ ٓ ‫ه ُ َ ُ ُ ه ًّ ه‬ َ
nen, bang kew bayah mag ella, atawa pain nu hap dende kew) ‫َسا إَِل أن تقولوا ق حوَل هم حع ُروفا‬ ِ ‫َولَٰكِن َل تواعِدوهن‬
َ َ ُ َ ‫َ ه َحَُ ح‬ ْ َ
َٰ ‫َوَل َت حع ِز ُموا ُع حق َدةَ ٱنل ََِّك ِح ح‬
atawa tapukan bi dem pangateyan bi ( bu gey tapaguwa bi)
‫ب أ َجل ُهۥ‬ َٰ‫ِت يبلغ ٱلكِت‬
katauhan Allahu Taala song siye sabbut bi pag andahan, ْٓ ُ َ ‫ُ ح َ ح َ ُ ُ َ ح‬ ُ َ ٓ َ ُ َ ‫َ ح َ ُ ْٓ َ ه هَ َ ح‬
‫ِف أنفسِكم فٱحذروه وٱعلموا‬ ِ ‫وٱعلموا أن ٱَّلل يعلم ما‬
sumaguwa da hadja pain siye boohun bi magkasuwa tapuk,
٢٣٥ ‫ور َحل ِيم‬ َ ‫أَ هن ه‬
ٌ ‫ٱَّلل َغ ُف‬
Malaingkan bang bissa hap du hadja ganta binissa bin, Duk da
kaam magdayih dayih magkawin samantaan pe gey puwas
iddahin, Ingatun bi bennal Allahu Taala katauhan ne si ginhawa
baran bin na hallih kaam duk ingatun bi bennal bennal Allahu
Taala Sangat mangangampun duk Sangat pateng.
َ ُ َ َ ٓ ‫هح‬ ُ َ َ َُ ‫ه‬
236. Duk gey kaam magduse bang katimanan bi ne meh ‫اح َعل حيك حم إِن َُلق ُت ُم ٱلن َِسا َء َما ل حم ت َم ُّسوه هن أ حو‬ ‫َل جن‬
dendehin bu gah du kaam (Dumambuwa si siye) Ubus gah pe ‫َ َ ُُ َ ََ حُح‬ ُ ‫َح ُ ْ َُ ه َ َ َ َ ُ ُ ه ََ ح‬
‫َت‬
ِ ِ ‫تفرِضوا لهن فرِيضة ومت ِعوهن لَع ٱلموسِعِ قدرهۥ ولَع ٱلمق‬
kaurungan bi ungsud, Na urunganun bi ne siye (panambal َ ‫حسن‬ ‫َ ًّ َ َ ح ح‬ ‫َ َ ُُ َ َ َ حَ ح‬
٢٣٦ ‫ِني‬ ِ ‫وف حقا لَع ٱل ُم‬ ِۖ ِ ‫قدرهۥ متَٰعُۢا بِٱلمع ُر‬
peddi atey duk gey siye dukka manamal) si maluhaya luhaya
kahalan nen, atawa bisan masigpit kahalan nen, Kapatutan ien
si meh aa magpahap hap.
َ َ َ ‫ُ َ َ ح‬ َ َ َ ُ ‫هح‬
237. Na bang ne siye katimanan bi dehellu amban ‫ِإَون َُلق ُت ُموه هن مِن ق حب ِل أن ت َم ُّسوه هن َوق حد ف َرض ُت حم ل ُه هن فرِيضة‬
padambuwa bi bu bakas ne kaam kapag ungsud, Na dantenga ُ‫ون أَ حو َي حع ُف َوا ْ هٱَّلِي َ َيده ِۦ ُع حق َدة‬
َ ُ‫َ ح ُ َ ََ ح ُح هٓ َ َح‬
‫فن ِصف ما فرضتم إَِل أن يعف‬
ِ ِ
‫ح‬ ْ َ َ َ
ungsud ley pangurung dendehin, Malaingkan bang Isab ‫ُ ه‬ َ ‫َ ح‬
‫نس ُوا ٱلفضل بَيح َنك حم إِن‬ َ َ‫ى َوَل ت‬ َٰ ‫ح َوأن َت حع ُف ٓوا ْ أقح َر ُب ل هِلت حق َو‬ َ
ِۚ ِ ‫ٱنل َِّك‬
pangurung lellahin ne kamon ungsurin (gey ne ngeddo bisan ٌ ‫ص‬ َ َ ُ ‫َح‬ َ‫ه‬
٢٣٧ ‫ۡي‬ ِ ‫ٱَّلل ب ِ َما تع َملون ب‬
daahat, bisan du iye gah bakas dumambuwa) atawa
magmalillah ne wali neley pangurung kemon ungsurin, Na iye
pagmaaf minaaf bi ley labi ien tapit si katalew tudju Allahu
Taala, Duk da kalupahanun bin kalabbihanin antara bi, Bennal
Allahu Taala si hininang bin sangat makakite.
‫َ َٰ ُ ْ َ َ ه َ َ َٰ َ ه َ َٰ ِ ح ُ ح َ َٰ َ ُ ُ ْ ه‬
238. Paliharaun bi meh sambahayangin duk sambahayang ِ ‫وموا َِّلل‬ ‫ت وٱلصلوة ٱلوسط وق‬ ِ ‫حفِظوا لَع ٱلصلو‬
Tenga (Asr) duk nengge kaam si Allahu Taala magpatulus. َ ‫َقَٰنت‬
٢٣٨ ‫ِني‬ ِ
َ َ
َ َ‫َ ح ح ُ ح َ َ ً ح ُ ح َ َ َٓ ُ ح َ ح ُ ُ ْ ه‬
239. Na bang kaniyaan bin dem talew (koweh me si bonoh) ‫ٱَّلل ك َما‬ ‫فإِن خِفتم فرِجاَل أو ركبانا ۖۡ فإِذا أمِنتم فٱذكروا‬
َ َ َ ْ ُ ُ َ َ ُ ‫ه‬
na makajari ne kaam nambahayang diyata sasakatan bi atawa si ٢٣٩ ‫َعل َمكم هما ل حم تكونوا ت حعل ُمون‬
palengnganan bi (Salatul Khawf) sambahayang dem kadahit, Na
bang ne kaam sanyang na sabbutun bi Allahu Taala kowe

33
pamanoh ne kaamin (Nambahayang kowe asal asal
kapamapardu iyehin).
َ
‫ج ِهم همتَٰ ًعا‬ َ‫َ ه َح‬ َ‫ُ ح ََ َُ َ َح‬ َ ‫َ ه َ ََُهح‬
240. Duk iye ne meh siye matey amban kaam duk taamban ِ َٰ ‫وٱَّلِين يتوفون مِنكم ويذرون أزوَٰجا وصِ ية ِۡلزو‬
ُ َ َ َ ُ َ َ َ ‫َ حَ ح َ ح َ ح َ َ ح َ َ ح‬
de mek kaandahan den, Na subey andang sessaan de meh anda ‫اح َعل حيك حم ِِف َما‬ ‫اج فإِن خرجن فَل جن‬ ِۚ ‫إَِل ٱۡلو ِل غۡي إِخر‬
ُ ‫سه هن مِن هم حع ُروف َوٱ ه‬
ٌ ‫َّلل َعز‬ ُ َ ٓ َ‫ََح‬
ren,patennah pain si luma ella ren dantahun hustu gey makaine, ٢٤٠ ‫يز َحكِيم‬ ِ ِ ِ ‫ِف أنف‬ِ ‫فعلن‬
Na bang siye paluwas ne amban lumah si kabayaan de, na gey
ne kaam ien magduse bisan ine hinang de si dire (magdende
rende) si aturan duk labeyan hap duk Allahu Taala Sangat keseg
Sangat Pandey.
َ َ ًّ َ
َ ‫لَع ٱل ح ُم هتق‬ ‫َول ِلح ُم َط هل َقَٰ َ َ ُ ح َ ح‬
241. Duk meh dende katimananin (puwas ne amban ٢٤١ ‫ِني‬ ِۖ ِ ‫ت متَٰع ُۢ بِٱلمع ُر‬
‫وف حقا‬ ِ
kapadambuwa si siye na si siye kemon ungsurin) si labeyan hap,
Haqq ien patut si meh aa magmamatalew (subey hinang de).
َ ُ َ ُ ‫َ ه‬ َ ُ َ ُ ‫َ َ َٰ َ ُ َ ُ ه‬
242. Kowe damikkiyan ien pamatarrang Allahu Taala me ٢٤٢ ‫ٱَّلل لك حم َءاتَٰيَٰتِهِۦ ل َعلك حم ت حعقِلون‬ ‫كذل ِك يب ِني‬
ayat (Tanda) nen si kaam mura murahan tatali tali bi.
‫ُ ُُ ٌ َ َ ح‬ َ ْ ُ َ َ ‫ََح ََ َ ه‬
243. Ga ke kite nu (Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi ِ ‫ِين خ َرجوا مِن دِتَٰي َٰ ِره حِم َوه حم ألوف حذ َر ٱل َم حو‬
‫ت‬ ‫۞ألم تر إَِل ٱَّل‬
Wasallam) iye ne meh siye paguwa amban meh lumah de bu ‫َ َ َ َ ُ ُ ه ُ ُ ُ ْ ُ ه َ ح َ َٰ ُ ح ه ه َ َ ُ َ ح‬
‫فقال لهم ٱَّلل موتوا ثم أحيهم إِن ٱَّلل َّلو فضل‬
َ ُ ‫َ ح‬ ََ‫ك‬‫َ َ َٰ ه َ ح‬ ََ
ibuhan siye sarta tinalew siye matey, Na pain Allahu Taala: ٢٤٣ ‫اس َل يَشك ُرون‬ ِ ‫َث ٱنله‬ ‫اس ولكِن أ‬ ِ ‫لَع ٱنله‬
Matey kaam, ubus pinakellum du weh ne balik, Bennal Allahu
Taala Sangat hadje kalabbihan nen si meh manusiya, sumaguwa
kaekkahan meh manusiyain gey bisan (tau) magshukur (tudju
Allahu Taala).
٢٤٤ ‫يع َعل ِيم‬ َ ‫ٱعلَ ُم ٓوا ْ أَ هن ه‬
ٌ ‫ٱَّلل َس ِم‬ ‫ه َ ح‬ َ ْ ُ َ َ
244. Duk monoh kaam karna Allahu Taala, Duk ingatun bi ِ ِ ‫وقَٰت ِلوا ِِف سب‬
‫يل ٱَّلل ِ و‬
bennal bennal Allahu Taala sangat makakale sangat makahati.
‫َ َ َ َ َ ح‬ ً َ َ‫ه َ ه ُح ُ ه‬
245. Sine sine mautangan Allahu Taala utang si kahapan, Na ‫ٱَّلل ق حرضا َح َسنا ف ُيضَٰعِف ُهۥ َُل ٓۥ أض َعافا‬ ‫من ذا ٱَّلِي يق ِرض‬
Allahu Taala lipat manglipat ne si aa ley lipat pinabanes, Duk َ ُ َ ‫َ َ َ هُ َ ح ُ ََح ُ ُ َح ُح‬
٢٤٥ ‫كث ِۡية وٱَّلل يقبِض ويبصط ِإَوَلهِ ترجعون‬
Allahu Taala du maggantain ( si pangurung ne) duk iye ru sab
mangurung (gey magbistahin) duk tudju iye du pamolean bin.
‫َ َ ح َ َ َ ح َ َ ُۢ َ ٓ ح َ َٰٓ َ ُۢ َ ح ُ َ َٰٓ ح‬
246. Ga ke kite nu (Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi ‫وَس إِذ‬ ‫َل ِمن ب ِّن إِسرءِيل ِمن َع ِد م‬ ِ ‫ألم تر إَِل ٱلم‬
Wasallam) iye ne meh tumpukan manusiya amban Bani Israel ‫ه‬ َ ‫َ ُ ْ َ ه ُ ُ ح َ ح َ َ َ ُّ َ َٰ ح‬
ِۡۖ‫يل ٱَّلل‬ ِ ِ ‫قالوا نلِ ِب لهم ٱَعث نلا مل َِّك نقت ِل ِِف سب‬
ْ ُ َٰ َ ُ ‫ُ َ َ َ ح ُ ُ ح َ ُ َ ه‬ ‫َ َ َح‬
puwas amban Musa (Alayhis Salaam) essebun bi si waktu siye ‫قال هل َع َسيح ُت حم إِن كت ِب عليكم ٱلقِتال أَل تقت ِل ۖۡوا‬
magpain si Nabi den (Sam-un Alayhis Salaam): Paboohanun ‫ه َ ُ ح‬ َ َٰ َ ُ ‫َ ُ ْ َ َ َ َ ٓ َ ه‬
‫يل ٱَّلل ِ َوق حد أخ ِر حج َنا‬ َ
ِ ِ ‫قالوا وما نلا أَل نقت ِل ِِف سب‬
(hinanganun) kami (Sultan) King duk kami tapamonoh karnah ْ‫َ َ ََحَٓ َ ََ ه ُ َ َ َح ُ ح َ ُ ََهح‬
‫مِن دِتَٰي َٰ ِرنا وأَنائِنا ۖۡ فلما كت ِب علي ِهم ٱلقِتال تولوا‬
Allah, Pain ne: Na saingge koh, bang pinapardu si kaam bonoin ‫حُ ح َ هُ َ ُ ه‬ َ ‫ه‬
َ ‫ٱلظَٰلم‬
bu gey du kaam monoh? Pain de: Saingge gey pamonoh kami ٢٤٦ ‫ني‬ ِ ِ ِ ‫ِيم ُۢ ب‬ ‫إَِل قل ِيَل مِنهم وٱَّلل عل‬
karnah Allahu Taala, Bang tiya ne kami (ileges) pinaguwa
amban meh lumah (lahat) kami duk (pinatala) amban meh anak
kami? Sa pagpi ne hep pinapardu si siye bonoin kaniya kaniya
siye pataykut, malaingkan kulang du mapaharap mangatuhin

34
bu Allahu Taala sangat makahati si meh aa panganganyaya.
247. Duk missa Nabi den si siye (Sam-un Alayhis Salaam): ‫وت َمل َِّك‬ َ ُ ‫ك حم َُال‬ ُ َ َ َ َ ‫َ َ َ َ ُ ح َ ُّ ُ ح ه ه َ َ ح‬
‫وقال لهم نبِيهم إِن ٱَّلل قد َعث ل‬
Bennal Allahu Taala pinaboo weh ne si kaam Talut hinang bi ُّ‫ك َعلَ حي َنا َو ََنح ُن أَ َحق‬ ُ ‫َ ُ ٓ ْ َ ه َٰ َ ُ ُ َ ُ ح ُ ح‬
‫قالوا أّن يكون َل ٱلمل‬
King Sultan, Pain de: Saingge kapagsultan (King) ne si kami bu َ‫ك م حِن ُه َول َ حم يُ حؤ َت َس َعة م َِن ٱل ح َمال قَ َال إ هن ٱ هَّلل‬ ‫ح ح‬
ِ ‫بِٱل ُمل‬
ِ ِۚ ِ
kami mas labi magkapatutan amban iye si tenged pagsultan, bu ‫ادهُۥ ب َ حس َطة ِف ٱلحعِلحم َو ح ح‬ َ َ َ ‫ح َ َ َٰ ُ َ َ ح ُ ح‬
ِۖ‫ٱۡلس ِم‬ ِ ِ ِ ‫ٱصطفىه عليكم وز‬
gah pe sab iye kaurungan alta? Pain ne: Bennal Allahu Taala ٓ َ ‫َ هُ ُح ُ ح‬
٢٤٧ ‫ٱَّلل َوَٰس ٌِع َعل ِيم‬ ُ ‫ك ُهۥ َمن ي َ َشا ُء َو ه‬ ‫وٱَّلل يؤ َِت مل‬
pinene iye weh ne si kaam, duk inurungan iye kakeseg si
panghati duk baran, Duk Allahu Taala pangurung ne pagsultan
nen sine sine kabayaan ne duk Allahu Taala Sangat luha
(kawase) nen Sangat makahati.
ُ ‫َ ح‬ ‫ه َ ح‬ َ َ َ َ
248. Duk missa Nabi den (Sam-un Alayhis Salaam) si siye: ‫كهِۦٓ أن يَأت َِيك ُم‬ ِ ‫َوقال ل ُه حم نب ِ ُّي ُه حم إِن َءايَة ُمل‬
ُ َ ‫وت فِيهِ َسك‬ ُ ُ ‫ٱتلاب‬
Bennal tanda pagsultan nen, patekka si kaam Tabutin (Kahun ‫ِينة مِن هربِك حم َو َبق هِية م هِما‬ ‫ه‬
amban kayu) sabab niya lai pamateteg (kahalan bi) amban ُ َ َٰٓ َ َ ‫َ َ َ َ ُ ُ َ َٰ َ َ ُ َ َٰ ُ َ َ ح ُ ُ ح‬
‫لئِكة‬ ‫ترك ءال موَس وءال هرون َت ِمله ٱلم‬
Tuhan bi, Duk talebbi amban meh taamban panubu Musa duk ‫ُ ُ ح‬ ُ ‫ه‬ َ َ ‫ه‬
٢٤٨ ‫نتم ُّمؤ ِمن ِني‬
َ ‫إِن ِِف ذَٰل ِك ٓأَليَة لك حم إِن ك‬
panubu Harun (Alayhimas Salaam) binoo weh Malaikat, bennal
meh damikkiyan ien tanda si kaam bang kaniyaan bin meh
magparatsaya.
249. Si waktu ne binoo weh si Talut meh sundalu nen, Pain
ُ
‫ٱَّلل ُم حب َتل ِيكم‬ َ ‫ٱۡل ُنودِ قَ َال إ هن ه‬
ِ ُ ‫وت ب ح‬ ُ ُ ‫فَلَ هما فَ َص َل َُال‬
ِ
‫ه‬ ََ َ ََ ََ
ne: Bennal bennal Allahu Taala suley suleyan ne kaam duk bohe ‫ۡش َب م حِن ُه فليح َس م ِِّن َو َمن ل حم َي حط َع حم ُه‬ ِ ‫بِنهر فمن‬
subah (gey makajari nginum) Na sine sine nginum dumain iyu ْ َ َ
‫ّش ُبوا م حِن ُه‬ َ َ‫ح َََ ُح‬ َ ‫فَإنه ُهۥ م ٓ ه‬
ِ ‫ِّن إَِل م ِن ٱغَتف غرفَۢة َ ِي ِده ِۦ ف‬ ِ ِ
amban aku, na duk sine sine isab gey bisan ngalessa ne bisan ْ َُ َ َ ‫حُ ح ََه َ َ َُ ُ َ َ ه‬ َ ‫ه‬
‫إَِل قل ِيَل مِنهم فلما جاوزهۥ هو وٱَّلِين ءامنوا‬
daahat amban aku iye, malaingkan bang iye nawuk duk tangan َ ُ ‫َم َع ُهۥ قَالُوا ْ ََل َُاقَ َة َنلَا حٱَلَ حو َم ِبَال‬
‫وت َو ُج ُنودِه ِۦ‬ ِ
ne (na dumain du sab amban aku) na masi du siye nginum
َ ‫ه‬ ْ َُ ‫َ َ ه َ ُ َ َه‬
malaingkan kulang du gah manginumin, Si waktu ne siye ‫ِين َيظ ُّنون أن ُهم ُّملَٰقوا ٱَّلل ِ كم مِن ف َِئة‬ ‫قال ٱَّل‬
‫ه‬ ‫ه‬ ‫ح‬
ُ ‫ِۡيةَ ُۢ َإذن ٱَّلل ِ َو‬ َ َ َ َ َ
tapabutas amban Subain iye duk meh iye ne meh magparatsaya ‫ٱَّلل َم َع‬ َ
ُۗ ِ ِ ِ ‫قل ِيلة غلبت ف ِئة كث‬
َ ‫َ ح‬

sawe nen, pain de: Na ganah gees gees te bi ellew itu pusi Jalut َ ‫ٱلصََٰب‬ ‫ه‬
٢٤٩ ‫ين‬ ِِ
duk meh sundalu ne (Gey kite bi maka atu), Pain sab iye ne meh
siye mangannal weh asal masi iye magkasuwa duk Allahu Taala:
piye hadja tumpukan kulang taraag weh ne tumpukan
mabanesin si kabayaan Allahu Taala? Duk Allahu Taala Sangat
luha (kawase nen) duk Sangat makahati.
‫َ ُ ْ َهَٓ َح ح‬
‫غ َعلَ حي َنا َص حَبا َو َثب ح‬ ُ ُ َ َ ُ َ ْ ُ ََ ‫ََه‬
250. Si waktu ne siye pabantang pusi Jalut duk meh sundalu ‫ت‬ ِ ِ‫ولما برزوا ِۡلالوت وجنودِه ِۦ قالوا ربنا أفر‬
nen missa ne siye: Oh Tuhan kami, Pennoanun (pangateyan َ ‫َح َ ََ َ ُ ح َ ََ حَ ح ح‬
َ ‫كَٰفِر‬
٢٥٠ ‫ين‬ ِ ‫أقدامنا وٱنِصنا لَع ٱلقو ِم ٱل‬
kamihin duk kasabar (kasandal) duk tabanganun kami si meh
aa pananaggah.
َ ‫ح ه َ َ َ َ َ ُ ُ َ ُ َ َ َ َ َٰ ُ ه ُ ح ح‬ ُ َ
251. Na taraag weh de kuntara den sabab kabayaan Allahu ‫ٱَّلل ٱل ُملك‬ ‫ف َه َز ُموهم َِإِذ ِن ٱَّلل ِ وقتل داوۥد جالوت وءاتىه‬
Taala duk tapapatey weh si Daud (Alayhis Salaam) si Jalut duk ‫َ ح ح َ َ َ َ ه َ ُ ه َ َ ُٓ َ َحَ َ ح ُ ه‬
َ ‫ٱَّلل ِ ٱنله‬
‫اس‬ ‫وٱۡل ِكمة وعلمهۥ مِما يشاء ُۗ ولوَل دفع‬
ُ َ ‫ح َ ُ َ َ َٰ ه ه‬ َ َ‫ح ه‬ َ ‫ح‬
ِ ‫ََعض ُهم ب ِ َبعض لف َسد‬
inurungan iye weh Allahu Taala pagmilik (Pagking) duk katau ‫َّلل ذو‬ ‫ت ٱۡلۡرض ولكِن ٱ‬

35
ََ ‫َ ح‬
َ ‫لَع ٱلح َعَٰلَم‬
duk tinoan iye weh Allahu Taala amban ine ine kabayaan ne, ٢٥١ ‫ني‬ ِ ‫فضل‬
Bang hadja dumain sabab inagpangan weh Allahu Taala
manusiyain, kasinduwahin luu si kasinduwehan na magkaat ne
bulakin (duk diyata) nen malaingkan Allahu Taala sangat Hadje
kalabbihan nen luu si kemon alam.
َ ‫ك لَم َن ٱل ح ُم حر َسل‬
َ ‫ه‬ َ‫ك ب ح‬
َ ‫ح َ َ َ ُ ه َحُ َ َ َح‬
252. Iye damikiyan ien meh ayat (Tanda ) Allahu Taala bassa ٢٥٢ ‫ِني‬ ِ ‫ق ِإَون‬
ِۚ ِ ‫ٱۡل‬ِ ‫ت ِلك ءاتَٰيَٰت ٱَّلل ِ نتلوها علي‬
kami si kau (Oh Mohammad Salla Allahu Alayhi Wasalla) , duk
bennal kau amban meh Rasul Allahu Taala.
253. Iye meh damikkiya ien meh Rasul Allah Taala, pinalabi ُ ‫لَع ََ حعض م حِن ُهم همن َُكه َم ٱ ه‬
ۡۖ‫َّلل‬ َٰ َ َ ‫ٱلر ُس ُل فَ هضلح َنا ََ حع َض ُه حم‬
ُّ ‫ك‬ َ ‫ح‬
‫۞ت ِل‬
َ ‫َ ح َ َ ح َ َ َح‬ َ ‫ح‬ َ َ َ ‫َ ََ َ َ ُ ح‬
َ َ ‫ح‬
weh kami kasinduwehanin amban kasiduwehan, amban siye ِ َٰ ‫ت َو َءاتينا عِيَس ٱَن مريم ٱِليِن‬
‫ت‬ ِۚ َٰ ‫ورفع َعضهم درج‬
َ ‫ٱق َت َت َل هٱَّل‬
‫َ َح َ َٓ هُ َ ح‬ ُ ‫َ َ ه ح َ َٰ ُ ُ ِ ح‬
binoo magbissa weh Allahu Taala duk inangkat sab weh Allahu ‫ِين ِم ُۢن‬ ‫وح ٱلق ُد ِس ولو شاء ٱَّلل ما‬ ‫وأيدنه بِر‬
Taala kasinduwehan amban siye darajat den (pangkatan) den ْ ََُ ‫ح‬ ََٰ َ ُ َ َ ‫َ ح َ َ ٓ َ ح ُ ُ ح‬
‫ََ حع ِدهِم ِم ُۢن َع ِد ما جاءتهم ٱِليِنَٰت ولك ِِن ٱختلفوا‬
duk inurungan du sab weh kami Isa anak Maryam meh ْ ُ ََ ‫َ َ َ َ َح َ َٓ هُ َ ح‬ َ
‫ف ِم حن ُهم هم حن َء َام َن َوم حِن ُهم همن كفر ولو شاء ٱَّلل ما ٱقتتلوا‬
Katarrangan duk binasagan iye weh kami duk Ruhul Qudus
٢٥٣ ‫يد‬ َ ‫َو َلَٰك هِن ه‬
ُ ‫ٱَّلل َي حف َع ُل َما يُر‬
(Jibril Alayhis Salaam) bang hadja bayah Allahu Taala gah ne ِ
hep magbonoh iye ne meh siye dambuli amban siyehin puwas
amban katekka katarrangan (meh tanda ) si siye, Na sumaguwa
magbidda bidda siye kasinduwehan amban siye magparatsaya
na kasinduwehanin naggah, Bang hadja bayah Allahu Taala gah
ne siye magbonoh sumaguwa hininang weh Allahu Taala
kabayaan nen. ‫َ ح‬ ُ َٰ َ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ٓ ْ َ ُ ْ ه َ َ ح‬
َ ِ ‫كم مِن َق حبل أن يَأ‬
254. Oh kaam iye ne me siye magparatsaya, magnafaqa ‫ِت يَ حوم‬ ِ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا أنفِقوا مِما رزقن‬
َ ‫َ ُ ه‬ َ ‫ح‬ َ َ َ ‫َ ُ ه‬ ‫ه‬
(maggastu) be kaam amban meh kapangarizziki kami kaam, ٢٥٤ ‫َل ََ حيع فِيهِ َوَل خلة َوَل شفَٰ َعة ُۗ َوٱلكَٰف ُِرون ه ُم ٱلظَٰل ُِمون‬
dehellu pe amban katekka Ellew gana ne pagbelli duk gana ne
pagbagay duk gana ne pagshafaat (pagtabang) duk meh siye
mananaggain iye ne meh siye ien maanyayahin.
‫َ َ ه‬ ُ ُ ‫ه ُ َ ٓ َ َٰ َ ه ُ َ ح َ ُّ ح َ ُّ ُ َ َ ح‬
255. Allahu Taala ganah Tuhan patut (pagpamaridiyawaan, ‫وم َل تأخذهُۥ س َِنة َوَل ن حوم َُلۥ َما‬ ‫ٱَّلل َل إِله إَِل هو ٱلۡح ٱلقي‬
‫َح َ ُ َ ُٓ ه‬ ‫َ َ ه‬ َ‫ح‬ َ َ ‫ِف ه‬
malaingkan iye Ellum kakkal) (iye mamalihara kemon dem ‫ۡرض من ذا ٱَّلِي يشفع عِندهۥ إَِل‬ ِ ‫ت َو َما ِِف ٱۡل‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ
entero alamin) gey iye tawwa karuh duk du patuli, si iye kamon َ َ ُ ُ َ ُ َ ‫ح‬ َ َ ‫ح‬ َ َ ‫ح‬ َ َ َ ‫ح‬ َ ‫ح‬
‫َشء م حِن‬‫َِإِذنِهِۦ يعل ُم ما َني أيدِي ِه حم َوما خلفه حمۖۡ َوَل ُيِيطون ب ِ ح‬
diyata langitin duk diyata bulakin, gana makashafaat si iye bisan ُ ُ َ َ َ َ َ ‫ح ٓ ه َ َ ٓ َ َ َ ُ ح ُّ ُ ه َ َٰ َ َٰ َ ح‬
‫يودهُۥ‬ ‫ت وٱۡلۡرضۖۡ وَل‬ ِ ‫عِل ِمهِۦ إَِل بِما شاء وسِع كرسِيه ٱلسمو‬
sine malaingkan subey du kabayaan ne, katauhan ne antara
ُ ‫ل ٱلح َعظ‬
٢٥٥ ‫ِيم‬
‫ح‬
ُّ ِ ‫ح حِف ُظ ُه َما َو ُه َو ٱل َع‬
(sinasang) si kaellum de si Dunya duk puwas billai (si Akhirat)
duk gana panghati de si ine ine amban meh ilmu (katau) Allahu
Taala malaingkan sine kabayaan ne, Sangat luha Paningkoan
nen amban kemon langit duk bulak duk gey makahapus iye
pamalihara ne langit duk bulakin, Duk iye Sangat langkew
Sangat Hadje.
256. Ganah pagleges si agama (Islam) sabennal tarrang ne ُ‫ح‬ َ َ ‫َ ه َ ه َ ُّ ح ُ َ ح‬
‫غ ف َمن يَكف حر‬ َ َ‫َٓ ح‬
ِ ‫ِينِۖ قد تبني ٱلرشد مِن ٱل‬
ِ ‫َل إِكراه ِِف ٱل‬

36
َ َ ‫ه َ َ ح َ ح َ َ ح ُ ح َ حُ ح‬ ُ ‫ه‬
toin amban kalepas, Na sine sine naggah si Tagut duk Shaitan َٰ ‫وت َو ُي حؤ ِم ُۢن بِٱَّلل ِ فق ِد ٱستمسك بِٱلعروة ِ ٱلوث‬
‫َّق َل‬ ِ ‫ٱلطَٰغ‬ِ‫ب‬
duk magparatsaya si Allahu Taala sabennal makakaput ne iye si ٌ َ ٌ َ ُ ‫َ َ ََ َ ه‬
٢٥٦ ‫ٱنفِصام لهاُۗ وٱَّلل س ِميع عل ِيم‬
(Laa Ilaaha Illa Allah) ganah ne kalepas ne, Duk Allahu Taala
Sangat makakale Sangat makahati.
257. Allahu Taala sawe iye ne meh siye magparatsayahin ُّ َ ِ َٰ ‫ٱلظلُ َم‬ ُّ َ ُ ُ ‫ه ُ َ ُّ ه َ َ َ ُ ْ ُ ح‬
ِِۖ‫ت إَِل ٱنلور‬ ‫ٱَّلل و ِل ٱَّلِين ءامنوا َيرِجهم مِن‬
pinaluwas siye weh ne amban dem kalindeman tudju kadataan, َ ُ ‫َ ه َ َ َ ُ ٓ ْ َ ح َ ٓ ُ ُ ُ ه َٰ ُ ُ ُ ح‬
َ‫ون ُهم مِن‬ ‫وٱَّلِين كفروا أو َِلاؤهم ٱلطغوت َيرِج‬
duk iye ne meh siye pananaggah saweh den meh Taguwt (Meh َ ‫ب ٱنلهار ُه حم ف‬
‫ِيها‬ َ ‫ك أ َ حص‬
ُ َٰ‫ح‬ َ َٰٓ َ ْ ُ َٰ َ ُ ُّ َ ُّ
ِِۖ ِ ‫ت أولئ‬ ِ ‫ٱنلورِ إَِل ٱلظلم‬
Shaitan) pinaluwas siye weh de amban de kadantaan tudju َ ُ َٰ َ
٢٥٧ ‫ِلون‬
ِ‫خ‬
kalindeman, Iye ne meh siye ien aa Narkain lai siye diyalem ne
kakkal salama lama.
‫َ ٓ ه ح َ َ َ ٓ َ ح َ َ َٰ ُ ه ُ ح ح َ ح‬ ‫ََ َ َ ه‬
258. Gah ke kite nu (Oh Muhammad Sallahu Allahu Alayhi ‫ٱَّلل ٱل ُملك إِذ‬ ‫أل حم ت َر إَِل ٱَّلِي حاج إِبر َٰ ِٰٓۧم ِِف ربِهِۦ أن ءاتىه‬
Wasallam) iye manuwey Ibrahim (Alayhis Salaam) in si َ َ ُ َُ ‫َ َ حَ ُ َ َ ه ُح َُ ُ َ َ ََ ُ ح‬
‫ِيتۖۡ قال‬ ‫ۡۦ وأم‬ ِ ‫ۡحۦ وي ِميت قال أنا أ‬ ِ ‫قال إِبر َٰ ِٰٓۧم ر َِب ٱَّلِي ي‬
Namrouj, si Tuhan ne peggeh kaurungan iye pagsultan (King) ‫ح‬ َ ‫ح‬ ‫ح‬ ‫ه ح‬ ‫َ ه هَ َح‬
‫ت ب ِ َها م َِن‬ َ َ ُ َ‫ح‬
ِ ‫إِبر َٰ ِٰٓۧم فإِن ٱَّلل يأ ِِت بِٱلشم ِس مِن ٱلم‬
ِ ‫ّش ِق فأ‬
Essebun bi si waktu magpain Ibrahim (Alayhis Salaam) Tuhan ‫حَ حَ ه‬
َ ‫ٱلظَٰلم‬ َ ُ‫َََ َ ه‬ ‫َُ َ ه‬ ‫حَ ح‬
٢٥٨ ‫ني‬ ِِ ‫ٱَّلل َل َي حهدِي ٱلقوم‬‫ت ٱَّلِي كفر ُۗ و‬ ِ‫ب فبه‬ ِ ِ‫ٱلمغر‬
kun iye ne magpakellum duk magpapatey, Pain ne: Aku
magpakellum du sab ku duk magpapatey ku, Pain Ibrahim:
Bennal Allahu Taala pinasilak weh ne mata ellewin amban
silangan, na pasilakun sab ko amban seddepan, Na taraag iye aa
managgain. Na Allahu Taala gey noan meh aa panganganyaya.
‫َ ه َ َ َٰ َ ح َ َ َ َ َ ٌ َ َ َٰ ُ ُ َ َ َ َ ه َٰ ُ ح‬ ‫َ َ ه‬
259. Atawa kowe iye mapalabey amban dambuwa lahat ‫ۡحۦ‬
ِ ‫ّن ي‬ ‫أ حو كٱَّلِي مر لَع قرية و ِه خاوِية لَع عروشِها قال أ‬
َ ُ ََْ ُ‫هُ َح َ َ ح َ َََ َُ ه‬ َ
(Uzair Alayhissalaam) bu lahat miyaan ganah ne aa ne (larak ne ‫ٱَّلل مِائة ََعم ث هم ََ َعث ُه ۖۡۥ‬ ‫هَٰ ِذه ِ ٱَّلل َعد موت ِها ۖۡ فأماته‬
َ َ َ َ ُ ‫تۖۡ قَ َال َِلثح‬
َ ‫ك حم َِلثح‬َ َ َ
meh kalumaan nen) Pain nen: Saingge ne pamakellum Allahu ‫ت يَ حو ًما أ حو ََ حعض يَ حومِۖ قال بَل‬ ِ ِ ‫قال‬
َ َ َ
َ َ َ َ َ َ َ َٰ ‫ه ح َ َ َ َ َ ُ ح‬ ْ
ۡۖ‫ۡشابِك ل حم يَت َس هن حه‬
Taala lahat itu (duk meh aa nen) puwas amban kamatey de, Na
‫ِلِثت مِائة َعم فٱنظر إَِل ُعامِك و‬
pinapatey iye weh Allahu Taala dahatus tahun ubus pinakellum َ ‫َ ُ ح‬ ‫َ ُ ح َ َ َ َ َ ح ََ َ َ َ ه‬
‫اس وٱنظر إَِل‬ ِۖ ِ ‫وٱنظر إ ِ ََٰل ِۡحارِك ونلِ جعلك ءاية ل ِلن‬
weh ne balik, Ubus pain ne: Saingge teggelan nu miyaan? Na َ َ ‫ح َ َ ح َ ُ ُ َ ُ ه َ ح ُ َ َح‬
‫ۡلما فل هما‬ ‫نِشها ثم نكسوها‬ ِ ‫ام كيف ن‬ ِ ‫ٱلعِظ‬
pain ne: Teggelan ku daellew atawa gah du bisan daellew, Na
َ ‫َ َ ه َ َ ُ َ َ َ ح َ ُ َ ه ه َ َ َ َٰ ُ َ ح‬
pain ne: teggelan nu miyaan dahatus tahun nekew, Na ٢٥٩ ‫ك َشء قدِير‬ ِ ‫تبني َلۥ قال أعلم أن ٱَّلل لَع‬
payamanun kinakan nun duk inuman nun gah halin (gah bahi)
Duk mayam kew hap Himar nu duk hinang kami kew tanda si
meh manusiya, duk payamanun tolangin bang saingge
pamagtimuk nen duk pamakellum iyehin ubus putus kami duk
isi, Na si waktu ne tarrang si iye, Tasambat nen: Katauhan ku
bennal bennal Allahu Taala luu si kemon ine ine Sangat
makagees.
َ َ َ َ َ ‫َحَ ُح حَ ح‬ َ َ ُ َ‫ح َ َ ح‬
260. . Duk essebun bi si waktu magpain Ibrahim ( Alayhis ‫َتِۖ قال أ َو ل حم‬
َٰ ‫ۡح ٱلمو‬
ِ ‫ب أرِ ِ ي كيف ت‬ ِ ‫ِإَوذ قال إِبر َٰ ِٰٓۧم ر‬
َ ‫َح َ َ َ ُ ح‬ َ ََ َ َ ‫ُح‬
Salaam) Oh Tuhan ku pakitehanun ku bang saingge ‫ل َولَٰكِن َِلَ حط َمئ ِ هن قل ِبِۖ قال فخذ أ حر َب َعة م َِن‬
َٰ ‫تؤ ِمنِۖ قال ب‬
pamakellum nu meh mamateyin, Pain ne: weh gey kew َ َ
ُ َٰ َ ‫ه ح َ ُ ح ُ ه ح َ ُ ه ح َ ح‬
‫ك َج َبل م حِن ُه هن ُج حزءا‬ ِ ‫لَع‬ ‫ۡي فِصهن إَِلك ثم ٱجعل‬ ِ ‫ٱلط‬
magparatsaya? Pain ne: Weey sab sumaguwa duk hadja pateteg

37
‫ُ ه ح ُ ُ ه َح َ َ َ ح َ ح‬
َ ‫ٱعلَ حم أَ هن ٱ ه‬
ٌ ‫َّلل َعز‬
pangateyan kun, Pain ne: Ngeddo kew ampat amban manuk ٢٦٠ ‫يز َحكِيم‬ِ ‫ثم ٱدعهن يأت ِينك سعيا و‬
manuk ubus kehet kehetun ubus bettarun (pinagsaddi) si tiyap
tiyap meh pun, ubus lingananun na patekka iyu si kau duun
duun, Na duk ingatun bennal Allahu Taala Sangat keseg Sangat
pandey.
َ َ ‫ه‬
‫يل ٱَّلل ِ ك َمث ِل َح هبة‬ َ ‫ه َُ ه َ ُ ُ َ َح َ َُ ح‬
261. Upamahan iye ne meh siye maggastu meh alta de ِ ِ ‫مثل ٱَّلِين ينفِقون أموَٰلهم ِِف سب‬
karnah Allah, Kowe upamahan dambuwa bigi ubus bigi ley ُ ‫ۢنبلَة مِاْئ َ ُة َح هبة َوٱ ه‬
‫َّلل‬ ُ ‫ت َس حب َع َسنَاب َل ِف ُك ُس‬ َ َ‫أ‬
‫ۢنب َت ح‬
ِ ِ ِ
tomo iye mange (atawa magpungut) si tiyap tiyap dampungut ٢٦١ ‫ِيم‬ ُ ‫يُ َضَٰع ُِف ل َِمن ي َ َشا ٓ ُء َو ه‬
ٌ ‫ٱَّلل َوَٰس ٌِع َعل‬
dahatus bigi ne sab, Duk Allahu Taala lipat manglipat ne
(kahapan) sine sine kabayaan ne, Duk Allahu Taala Sangat luha
(kalabbihan) nen Sangat makahati.
ْ ُ َ َ ٓ َ َ ُ ‫ه ُ ه َ ُح‬ َ ‫ون أَ حم َوَٰل َ ُه حم ِف‬
َ ُ ُ َ ‫ه‬
262. Iye ne meh siye maggastu meh alta de si lan Allahu ‫يل ٱَّلل ِ ثم َل يتبِعون ما أنفقوا‬ ِ ِ ‫ب‬‫س‬ ِ ‫ٱَّلِين ينفِق‬
Taala ubus gey patuhutan de bakas tagastu de ley panabbut َ ‫َمنا َو ََلٓ أَذى ل ه ُه حم أَ حج ُر ُه حم ع‬
‫ِند َربه حم َو ََل َخ حو ٌف َعلَ حيه حم َو ََل ُهمح‬
ِ ِِ
nabbut iye duk bissa gey hap, Niya ne ien tumbas de si Allahu َ ُ ‫َح‬
٢٦٢ ‫ُي َزنون‬
Taala, Duk ganah ne katalewan de duk gey ne siye
magkasusehan.
263. Bissa mahapin duk pagmaapin labi pe hap amban ‫ّن‬ ُ ‫۞قَ حول هم حع ُروف َو َم حغف َِرةٌ َخ حۡي مِن َص َدقَة يَتح َب ُع َها ٓ أَذى َوٱ ه‬
ٌّ ِ ‫َّلل َغ‬ ُۗ
saddaqqa patuhutan bissa panabbut nabbut atawa gey hap duk ٢٦٣ ‫َحل ِيم‬
Allahu Taala Sangat Daya nen duk Sangat Pateng nen.
264. Oh kaam iye meh siye magparatsaya, da pakaatanun bi
َ
َٰ ‫ِكم بِٱل ح َمن َو حٱۡل َذ‬ ُ َٰ َ َ َ ْ ُ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ْ َ ُ ح‬
‫ى‬ ِ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا َل تب ِطلوا صدقت‬
‫اَلۥ رئَا ٓ َء ٱنله ِ َ َ ُ ح ُ ه َ ح‬
‫ح‬ ُ َ ‫َك هٱَّلِي يُنف ُِق َم‬
meh sadaqqa bin duk panabbut nabbut iye duk bissa laat, kowe ِۖ‫اس وَل يؤمِن بِٱَّلل ِ وٱَلَو ِم ٱٓأۡلخ ِِر‬ ِ
‫ح‬ ََََ ََ ُ َ ‫ح‬ َ َ َُ َ
ۡۖ‫َتك ُهۥ َصِلا‬ ‫ف َمثل ُهۥ ك َمث ِل َصف َوان َعل حيهِ ت َراب فأ َصابَ ُهۥ َوابِل ف‬
iye aa magnafaqa (maggastu) ganta pagpakite kite hadja si
manusiya, duk gey iye magparatsaya si Allahu Taala duk Ellew َ‫ح‬ َ ُ ‫ه َ ح ُ َ َ َ َٰ َ ح ه َ َ ُ ْ َ ه‬
‫َّلل َل َي حهدِي ٱلق حو َم‬ ‫َل يقدِرون لَع َشء مِما كسب ُۗوا وٱ‬
Akhirat, Na upamahan neley kowe upama batu lanu taga bulak َ ‫ح‬
َ ‫كَٰفِر‬
٢٦٤ ‫ين‬ ‫ٱل‬
ubus tawwa iye ulan landes manamal na gana tebbi bisan ine. ِ
Gah niya gees gees de si tausaha de ley duk Allahu Taala gey
noan meh aa pananaggah.
‫ه‬ َ َ َٓ ‫ُ َ َحَ َ ح‬ َ ‫َو َم َث ُل هٱَّل‬
265. Duk upamahan sab iye ne meh siye magnafaqa ِ ‫ات ٱَّلل‬ِ ‫ِين يُنفِقون أموَٰل ُه ُم ٱبت ِغا َء م حرض‬
(maggastu) meh alta de karna pangandauhat meh rida Allahu ‫اَ َها َوابِل‬َ ‫سه حم َك َم َثل َج هنة ِۢ ب َر حب َوة أَ َص‬ ِ
ُ َ ‫ح‬
‫نف‬ ‫َوتثبِيتا مِن أ‬
‫َح‬
ِ ِ ِ
Taala duk helat helat de si ginhawa baran de (tumbas Allahu ََ َ َ ‫كلَ َها ضِ حع َف ح َ ه ح ُ ح‬ ُ ُ ‫ََ َ ح‬
ُۗ ‫ني فإِن لم ي ِصبها وابِل فطل‬ ِ ‫فاتت أ‬
Taalahin) kowe upamahan kabbun diyata kud tawwa ulan ٌ َ َ َُ‫َ هُ َ َح‬
٢٦٥ ‫وٱَّلل بِما تعملون ب ِصۡي‬
landes, Na magbuwa iye tamba manamba na bang iye gey
tawwa ulan landes na ulan daahatin mararahi ne duk Allahu
Taala si ine ine hinang bi Sangat makakite.
‫َح‬ ‫َ ح‬ ‫ه‬ َ َ ُ َ َ ُ َ ُّ َ
266. Weh kabayaan dambuwa amban kaamin niyah ‫أيَ َود أ َح ُدك حم أن تكون َُلۥ َج هنة مِن َّنِيل َوأع َناب َت ِري‬
َ َُ ‫ُ هََ ََ َ َُ ح‬ َ َُ ُ َ‫َح َ ح َح‬
kabbunanan ne amban meh Hurma duk meh Grapes magselluy ‫َِب َو َُلۥ‬‫ت وأصابه ٱلك‬ ِ ‫مِن َتت ِها ٱۡلنهَٰر َلۥ فِيها مِن‬
ِ َٰ ‫ك ٱثلمر‬
ُ َ‫ت َك َذَٰل َِك يُب‬ َََ ‫َ َ ح‬ ‫ُ ه ُ ََ ُٓ ََ َ َ ٓ ح‬
pe subain si amban tindakan kambun ley lai ne diyalem ne ‫ني‬ ِ ُۗ ‫َتق ح‬ ‫اَ َها إِع َصار فِيهِ نار فٱح‬ ‫ذرِية ضعفاء فأص‬
kemon buwah kayuhin, ubus taabut hep bahi ne bu meh seppa َ ُ ‫ه ُ َ ُ ُ َ َٰ َ َ ه ُ ح َ َ َ ه‬
٢٦٦ ‫ت لعلكم تتفكرون‬ ِ ‫ٱَّلل لكم ٱٓأۡلتَٰي‬

38
nen lamma (diki) pe, Na bu hep inin tawwa baliyu basag
patuhutan ebbut na eggas kemon, Na kowe damikkiyan ien
pamatarrang Allahu Taala si kaam meh ayat (tanda) kalu kalu
du kaam makatali.
‫َٓ ح‬ َ ْ ُ َ ْ ُ َ َ ‫َ َ ُّ َ ه‬
267. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, magnafaqa ‫ت َما ك َسبح ُت حم َوم هِما أخ َر حج َنا‬ َ
ِ َٰ‫ِين َءامن ٓوا أنفِقوا مِن َُيِب‬ ‫يأيها ٱَّل‬ َٰٓ
َ ُ ُ َ َ ‫ح‬ ْ َ َ َ ‫ح‬ ُ َ
(maggastu) kaam amban meh masutsi tausahan bin duk amban ‫ٱۡلبِيث م حِن ُه تنفِقون‬ ‫ۡرض َوَل ت َي هم ُموا‬ َ
ِۖ ِ ‫لكم مِن ٱۡل‬
tapaguwa kami si kaam amban diyata bulak duk da ‫ّن‬ َ ‫ٱعلَ ُم ٓوا ْ أَ هن ه‬
ٌّ ِ ‫ٱَّلل َغ‬ ‫َ ح‬ ْ ُ ‫هٓ َ ُح‬
‫خذِيهِ إَِل أن تغ ِمضوا فِي ِۚهِ و‬ ُ َ
ِ ‫َول حستم أَ‍ِب‬
pasagetanun bi lemmi amban iye bu gey du taeddo (taguna bi) ٌ ‫َۡح‬
٢٦٧ ‫ِيد‬
ubus magpanggah gah (hadja) kaam duk ingatun bi bennal
bennal Allahu Taala Sangat Daya nen Sangat pinupudji.
ُ ‫كم بٱلح َف ح‬
ُ ‫ح َشآءِ َو ه‬ ُ ُ ُ ‫ه ح َ َٰ ُ َ ُ ُ ُ ح َ ح َ َ َ ح‬
268. Shaitanin ngajanjian kaam kamiskin duk ngandaak ‫ٱَّلل يَع ُِدكم‬ ِۖ ِ ‫ٱلشيطن يعِدكم ٱلفقر ويأمر‬
kaam maghinang lemmi (zina duk meh epang ne) duk Allahu َ ُ ‫هم حغف َِرة م حِن ُه َوفَ حضَل ُۗ َوٱ ه‬
٢٦٨ ‫َّلل َوَٰس ٌِع عل ِيم‬
Taala ngajanjian kaam kaampunan amban iye duk kalabbihan
duk Allahu Taala sangat Luha (kalabbihan nen) Sangat
makahati.
ََ َ ‫ح ح‬ ‫ح‬ ٓ َ َ ‫ح ح‬ ‫ح‬
269. Ngurung katau si sine sine kabayaan ne duk sine sine ‫يُؤ َِت ٱۡل ِك َمة َمن يَشا ُء َو َمن يُؤ َت ٱۡل ِك َمة فق حد‬
kaurungan katau, Na bennal iye ley kaurungan kahapan banes, َ‫َ َ َ ه ه ُ ه ٓ ُُْ ْ ح َح‬ َ ‫ُ َ َح‬
٢٦٩ ‫ب‬ ِ َٰ‫وَت خۡيا كث ِۡياُۗ وما يذكر إَِل أولوا ٱۡللب‬ ِ ‫أ‬
duk gana ien makaesseb ne [makatali ne] malaingkan iye meh
siye halulakkal.
َ ‫نف حق ُتم مِن هن َف َقة أَ حو نَ َذ حرتُم مِن نه حذر فَإ هن ٱ ه‬
‫َّلل‬
َ َََٓ
‫وما أ‬
270. Duk ine ine kapagnafaqa (tagastu) bi atawa ِ
َ
َ ‫ني م حِن أ‬ َ ‫َي حعلَ ُم ُه ُۗۥ َو َما ل ِلظَٰلم‬
‫ه‬
kapangajanji bi (kahapan hininang ) najar, Na bennal bennal ٢٧٠ ‫نصار‬ ِِ
Allahu Taala sangat tahati ne duk ganah si meh aa
panganganyaya amban meh tabang.
َ ُ ‫ُحُ َ ُح‬ َ ِ ‫ت فَنِع هِما‬ َ َ ‫ُحُ ْ ه‬
271. Bang patampal bi meh sadaqqahin na hap ien duk bang ‫ه ۖۡ ِإَون َّتفوها َوتؤتوها‬ ِ َٰ ‫إِن تبدوا ٱلصدق‬
ُ َ ُ ‫َ ه‬ َ ٓ َ ُ‫ح‬
tapukan bi (sadaqqahin) duk pangurung bi meh aa miskin, na ‫ٱلفق َرا َء ف ُه َو خ حۡي لك حم َو ُيكف ُِر َعنكم مِن‬
َ َ ُ َ ُ ‫ِك حم َو ه‬
ُ َ َ
ien tamanan hap si kaam duk papasan ne amban kaam meh ٢٧١ ‫ٱَّلل ب ِ َما ت حع َملون خبِۡي‬ ُۗ ‫س ِيات‬
kasaan bin duk Allahu Taala si hininang bin Sangat tau ngaka.
ٓ َ َ ‫هح َ َ َح‬
َ ‫ك ُه َدى َٰ ُه حم َو َلَٰك هِن ه‬
272. Dumain ne si kau toh den (Oh Muhammad Salla Allahu ‫ٱَّلل َي حهدِي َمن يَشا ُء ُۗ َو َما‬ ‫۞ليس علي‬
Alayhi Wasallam), sumaguwah Allahu Taala manoan sine sine ‫ُ ح ََ ُ ُ َ ه ح ََٓ َ ح ه‬ ُ َ َ ‫ُ ُ ْ ح َح‬
ِ ‫تنفِقوا مِن خۡي ف ِِلنفسِكم وما تنفِقون إَِل ٱبت ِغاء وجهِ ٱَّلل‬
َ َ ‫َ َ ُ ُ ْ ح َ ح َُه َح ُ ح ََ ُ َ ُ ح‬
kabayaan nen duk ine ine pagnafaqa bi amban kahapan na ٢٧٢ ‫نت حم َل تظل ُمون‬ ‫وما تنفِقوا مِن خۡي يوف إَِلكم وأ‬
(kahapan) ginhawa baran bi duk dumain ine bang ine
pagnafaqa bin malaingkan karna Allah duk ine ine pagnafaqa bi
amban kahapan bayeran Allahu Taala si kaam duk kaam gey
kaam taanyaya.
‫ۡضبا ِِف‬ ‫ون َ ح‬َ ُ َ ‫ه َ َح‬
‫يل ٱَّلل ِ َل يست ِطيع‬ َ ْ ُ ِ ‫ِين أُ حح‬ َ ‫ل ِلح ُف َق َرآءِ هٱَّل‬
273. (Sadaqqahin) si meh mamiskin (makalanduin) lengngan ِ ِ ‫ِصوا ِِف سب‬
de karna Allah gey siye makagees lumengngan (mag usaha َ ‫ٱۡلاه ُِل أَ حغن َِيا ٓ َء م َِن ٱتله َع ُّفف َت حعر ُف ُهم بس‬
‫ِيم َٰ ُه حم‬ َ ‫ۡرض َُيح َس ُب ُه ُم ح‬ِ
َ‫ح‬
‫ٱۡل‬
ِ ِ ِ
atawa magtrabahu) diyata bulak, kannal meh gey makahati ‫َ َ ح َ ُ َ ه َ ح َ َ َ ُ ُ ْ ح َ ح َ ه َه‬
‫َل يسلون ٱنلاس إِۡلافاُۗ وما تنفِقوا مِن خۡي فإِن ٱَّلل بِهِۦ‬
(kahalan den) meh aa dayahan siye sabab pamalihara de agama ٌ ‫َعل‬
٢٧٣ ‫ِيم‬

39
de katauhan nu du siye duk meh alen de (Oh Muhammad) Salla
Allahu Alayhi wasallam), gey siye maku si manusiya bisan
ine(sabab Allahu Taala du pamakuhan den) Duk iye pagnafaqa
bi si kahapanin, Na bennal Allahu Taala iye labi makahati.
ََ َ ‫ه‬ َ َ َ ُ َ ‫هٱَّل‬
274. Iye ne meh siye magnafa duk meh alta de ellew sangem, ‫ِين يُنفِقون أ حم َوَٰل ُهم بِٱَلح ِل َوٱنله َهارِ َِسا َو َعَلن َِية فل ُه حم‬
َ ُ ‫َ ُ َح‬ َ ٌ َ َ
٢٧٤ ‫ِند َرب ِ ِه حم َوَل خ حوف َعل حي ِه حم َوَل ه حم ُي َزنون‬ َ ‫أَ حج ُر ُه حم ع‬
tapuk duk tampal, Na niyah ne si siye tumbas de si Tuhan de
duk ganah ne katalewan de duk gey ne siye magkasusehan.
‫ه َ َ ح ُ ُ َ َ َٰ ْ َ َ ُ ُ َ ه َ َ َ ُ ُ ه‬
275. Iye meh siye magkakan Riba (anak sin, bulawan duk ine ‫وم ٱَّلِي‬ ‫ٱلربوا َل يقومون إَِل كما يق‬ ِ ‫ٱَّلِين يأكلون‬
‫ح‬ ‫ه‬ ْ ُ َ ‫ه‬ َ َ َ ‫ح‬ ‫ه‬ َ
ine ne altah) gey siye tapanengge (Taabut si Ellew Qiyaamat) ‫َي َتخ هب ُط ُه ٱلش حي َطَٰ ُن م َِن ٱل َم ِس ذَٰل ِك بِأن ُه حم قال ٓوا إِن َما ٱِلَ حي ُع‬
malaingkam kowe panengge aa iye bakas tausa Shaitan, Sabab ٓ َ ْ
‫ٱلربَ َٰوا ف َمن َجا َءهُۥ‬ ‫م‬ ُ ‫م حِث ُل ٱلر َب َُٰۗوا ْ َوأَ َح هل ه‬
َ ‫ٱَّلل حٱِلَ حي َع َو َح هر‬
ِ ِ
damikkiyan bissara de ru, Pain de: Iye pagdagangin kowe du ‫ِه فَلَ ُهۥ َما َسلَ َف َوأَ حم ُرهُ ٓۥ إ ََل ٱ هَّللِۖۡ َو َمنح‬ َٰ ََ َ
‫َم حوعِظة ِمن ربِهِۦ فٱنت‬
‫ه‬ َ
ِ
pagganda riba, (sumaguwa) hinalal weh Allahu Taala َ ُ َٰ َ َ ‫َ َ َ ُ ْ َ َٰٓ َ َ ح َ َٰ ُ ه ُ ح‬
pagdagangin duk hinanaram ribahin, Na sine sine katekkahan ٢٧٥ ‫ِلون‬ ِ ‫َعد فأولئِك أصحب ٱنلارِِۖ هم فِيها خ‬

bulansang amban Tuhan ne, ubus padeheng ne mag ganda


riba,( gey ne iye siniksa, duk si Allahu Taala ne pakaradjaan
nen) Na bang pe iye balik si hinang neley, Iye ne meh siye ien aa
Narka in lai siye diyalem ne kakkal salama lama.
‫ُه َ ه‬ ُ َ ُ ‫ه َ َ َٰ َ ه‬ ُ ْ َ ‫ٱَّلل‬ ُ ‫ح ُق ه‬
َ ‫َي حم‬
276. Papasan Allahu Taala magganda ribahin (gey ‫ٱَّلل َل ُي ُِّب ك كفار‬ ِ ‫ٱلرب َٰوا َوي حر َِب ٱلصدق‬
‫تو‬ ِ
َ
pagbarakat ne) duk pagtamba manamba ne (pahala) meh ٢٧٦ ‫أث ِيم‬
sadaqqahin, Duk Allahu Taala gey malasa si tiyap tiyap
pananaggah barduse.
ْ ُ َ َ َ َ َٰ َ ‫ه ه َ َ َ ُ ْ َ َ ُ ْ ه َٰ َ َٰ َ َ َ ُ ْ ه‬
277. Bennal bennal iye ne meh siye magparatsaya duk ‫ت وأقاموا ٱلصلوة وءاتوا‬ ِ ‫إِن ٱَّلِين ءامنوا وع ِملوا ٱلصل ِح‬
maghinang makasulut duk matenggehan siye sambahayang duk ُ َ َ ٌ َ َ َ ‫ٱلز َك َٰوةَ ل َ ُه حم أَ حج ُر ُه حم ع‬
‫ِند َرب ِ ِه حم َوَل خ حوف َعل حي ِه حم َوَل ه حم‬ ‫ه‬
َ ُ ‫َح‬
mag ungsud siye zakat niyah ne si siye tumbas de, si Tuhan de ٢٧٧ ‫ُي َزنون‬
duk ganah ne katalewan de duk gey ne siye magkasusehan.
َ َ
ُ ‫َّق م َِن ٱلر َب َٰٓوا ْ إن ُك‬
‫نتم‬
ْ َ ‫يأ ُّي َها هٱَّل‬
َ ‫ِين َء َام ُنوا ْ هٱت ُقوا ْ ه‬
َ ِ َ‫ٱَّلل َو َذ ُروا َما ب‬ َٰٓ
278. Oh kaam iye meh siye magparatsaya, tinalew kaam si ِ ِ
Allahu Taala duk tinggalanun bi ne matebbi amban ribahin, ٢٧٨ ‫ِني‬َ ‫ُّم حؤ ِمن‬

bang kaniyaan bi magpaparatsaya.


ُ ََ ُ ‫ه‬ ْ َُ‫َ ه َح ُ ْ َح‬
279. Na bang gey dehengan bi (pagganda) ribahin na ‫وَلِۖۡۦ ِإَون تبح ُت حم فلك حم‬
ِ ‫فإِن ل حم تف َعلوا فأذنوا ِِبَ حرب م َِن ٱَّلل ِ َو َر ُس‬
َ َ ‫َ َ ُح‬ ‫ُ َ َح‬ َ ُ ُ
agaranun bi bonoh Allahu Taala duk Rasul nen si kaam, Na ٢٧٩ ‫وس أ حم َوَٰل ِك حم َل تظل ُِمون َوَل تظل ُمون‬ ‫ر ُء‬
bang kaam magpaampun ne (magsusun) si kaam du masi kok
alta (Capital ) bin,gey kaam makaanyaya duk gey du sab kaam
taanyaya.
ُ ‫َ َ ُ ُ ح َ َ َ َ ٌ َ َٰ َ ح َ َ َ َ ُ ْ َ ه‬
280. Na bang kaniyaan aa ley sigpit, Na subey iye tinanggu ‫ِسة ِۚ َوأن ت َص هدقوا خ حۡي لك حم‬‫ِإَون َكن ذو عِسة فنظِرة إَِل مي‬
َ َ َ ُ ُ
duk pinamurahan, Duk pagsadaqqa bin labi ien makahap si ٢٨٠ ‫نت حم ت حعل ُمون‬‫إِن ك‬
kaam bang kaniyaan bin katauhan bi.
ُّ ُ َٰ ‫َ ه ُ ه ُ َ ه‬
‫ك َن حفس هما َك َس َب ح‬ َ ُ ْ ُ‫ه‬
281. Duk tinalew kaam si ellew iye ne pinapole kaam si ‫ت‬ ‫َوٱتقوا يَ حوما ت حر َج ُعون فِيهِ إَِل ٱَّللِۖۡ ثم توِف‬

40
َ َ ‫ُ َ ح‬
waktu ien tudju Allahu Taala ubus, tinumbasan tiyap tiyap ٢٨١ ‫َوه حم َل ُيظل ُمون‬
ginhawa baranin si bakas tausaha nen ( tahinang ne) duk gey
siye ien taanyaya. َ َ ‫َ َ ُّ َ ه َ َ ُ ْ َ َ َ َ ُ َ ح‬
282. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, bang kaam ‫َل أ َجل ُّم َسم‬ َٰٓ ِ ‫يأيها ٱَّلِين َءامن ٓوا إِذا تداينتم بِدين إ‬ َٰٓ
‫َ ح ُ ُ ح ح ُ ه ح َ ُ َ ُ ح َ ح َ َ َح‬
magpautang utang si tegteban ne tartantu, Na sulatun bi duk ‫ِب بِٱلعد ِل ِۚ َوَل يأب‬ ُۢ ‫فٱكتبوهُ َوَلَكتب بينك حم َكت‬
‫َ ٌ َ َ ح ُ َ َ َ َ هَ ُ هُ َحَ ح ُ ح ح‬
subey nulat antara bi panunulat maadilin, Duk subey gey ‫ب َوَلُ حمل ِِل‬ ‫َكت ِب أن يكتب كما علمه ٱَّلل فليكت‬
naggah magsusulatin ambat sulat ne kowe pamanoh iye Allahu ‫َ ح‬ َ َ
‫ٱَّلل َر هب ُهۥ َوَل َي حبخ حس م حِن ُه شيا‬ َ ‫هٱَّلِي َعلَ حيهِ ح‬
َ ‫ٱۡل ُّق َو حَلَ هتق ه‬
ِ
Taalahin, duk ambat sabbut mamautang ley kapatut nen duk ُ ‫ِيفا أَ حو ََل ي َ حس َت ِط‬
‫يع‬
ً َ ‫َ َ ح ح َ ُّ َ ً َ ح‬
‫فإِن َكن ٱَّلِي عليهِ ٱۡلق سفِيها أو ضع‬
‫َ َ َ ه‬
subey iye tinalew si Allahu Taala Tuhan nen, duk gey makajari
‫يديح ِن‬َ ‫ٱستَ حشه ُدوا ْ َشه‬ ‫أَن يُم هل ُه َو فَلح ُي حمل حِل َو ِ َُّل ُهۥ بٱلح َع حدل َو ح‬
kulangan ne amban altah ley bisan daahat. Na bang kaniyaan ِ ِ ِۚ ِ ِ ِ
َََ ‫َ ُ ح َ ه ح َ ُ َ َ ُ َح ََ ُ َ ح‬
tagakapatutin mamautangin dupang dupang atawa aa lamma ‫ان‬
ِ ‫ني فرجل وٱمرأت‬ ِ ‫مِن رِجال ِكمۖۡ فإ ِن لم يكونا رجل‬
َ‫ض هل إ حح َدى َٰ ُه َما َف ُت َذكِر‬ َ َ ٓ َ َ ُّ َ َ ‫ه َ ح َ ح‬
lamma atawa gey makagees nulat, na ambat Wali nen ِ ِ ‫مِمن ترضون مِن ٱلشهداءِ أن ت‬
ْ ٓ ُ َ ‫ح َ َٰ ُ َ ح ُ ح َ َٰ َ َ َ ح َ ُّ َ َ ٓ ُ َ َ ُ ُ ْ َ َ َ ح‬
manulatin si kasabennalan, Duk magpasaksi kaam duwangan ‫إِحدىهما ٱۡلخرى وَل يأب ٱلشهداء إِذا ما دعوا وَل تسموا‬
‫َ ُ َح‬ َ َ ً َ ‫َ َ ح ُُ ُ َ ً َح‬
saksi, amban meh kalellahan bi, Na bang gana duwangan lella ‫َل أ َجلِهِۦ ذَٰل ِك حم أق َس ُط‬ َٰٓ ِ ‫أن تكتبوه صغِۡيا أو كبِۡيا إ‬
ambat dambuwa lella duk duwe dende, amban meh kabayaan bi َ ُ َ َ ٓ ‫َ ه َ َ ح َ ُ ه َ َٰ َ َ َ ح َ َٰٓ َ ه َ ح َ ُ ٓ ْ ه‬
‫عِند ٱَّلل ِ وأقوم ل ِلشهدة ِ وأدّن أَل ترتابوا إَِل أن تكون‬
hinang saksiin,Bang lupa dambuwa amban duwangan dende ley ٌ ‫ك حم ُج َن‬ ُ ‫َ َٰ َ ً َ َ ُ ُ َ َ َ ح َ ُ ح َ َ ح َ َ َ ح‬
‫اح‬ ‫اۡضة تدِيرونها بينكم فليس علي‬ ِ ‫ت ِجرة ح‬
paesseban dambuwain, duk gey makajari naggah meh saksiin َ ‫َه َ ح ُُ َ ََ ح ُ ْٓ َ ََ َ ح ُ ح ََ ُ َ ه‬
bang ne siye pinalingan, duk da kaam jumu nulat ne halga diki ‫أَل تكتبوهاُۗ وأشهِدوا إِذا تبايعتم وَل يضٓار َكت ِب‬
ْ ُ ‫َ ح َ ُ ْ َ ه ُ ُ ُ ُ ُۢ ُ ح َ ه‬ َ َ
atawa hadje si tegteban ne, Damikkiyan ien labi adil bang si ‫َوَل ش ِهيد ِإَون تفعلوا فإِنهۥ فسوق بِكمُۗ وٱتقوا‬
٢٨٢ ‫َشء َعل ِيم‬ ‫كل َ ح‬ ُ ُ‫هَ ََُ ُ ُ ُ هُ َ ه‬
Allahu Taala duk labi bentel si pagsaksi duk pamatala pagkutu ِ ِ ‫ٱَّللۖۡ ويعل ِمكم ٱَّللُۗ وٱَّلل ب‬
kutu, makalaingkan bang kaniyaan nen dagangan magsong
sangka pag tawwaan bi iensi antara bi, Na gey ne ien makaduse
kaam bisan ne gey sulat bi, duk magpasaksi kaam bang kaam
magpabelli pinabelli, duk gey makajari minula aa magasasulatin
duk saksiin, na bang (siya siya bi) na luwas kaam amban aturan
( Allahu Taala) Duk tinalew kaam si Allahu Taala duk toan
kaam Allahu Taala, Duk Allahu Taala luu si kemon ine ine
sangat makahati.
َ ُ ‫ُ ُ ح َ َ َٰ َ َ َ َ ح َ ُ ْ َ َ َ َٰ ه ح‬
ۡۖ ‫وضة‬
283. Duk bang kaam hina bu si tulakan bu gah kaam ‫َتدوا َكت ِبا ف ِرهن مقب‬ ِ ‫۞ِإَون كنتم لَع سفر ولم‬
‫ح‬ َ َ ُ ‫ح‬ ‫ه‬ َ ‫َح‬ ُ ُ َ ‫َ ح‬
ngasuwa aa magsasulat, na hinang ne hadja iye sanda siguraw, ‫فإِن أم َِن ََ حعضكم ََ حعضا فل ُيؤدِ ٱَّلِي ٱؤت ِم َن أم َٰ َن َت ُهۥ َوَلَ هت ِق‬
‫َ ه‬ ‫ح‬ ‫َ َ ح ْ ه‬ َ‫ه‬
Na bang ne kaniya kaniya sanyang magkasuwa ne na ambat ‫ٱَّلل َر هب ُه ُۗۥ َوَل تك ُت ُموا ٱلش َه َٰ َدةَ َو َمن يَك ُت حم َها فإِن ُه ٓۥ‬
tuney aa kapag amanatan (pinangandel) ley amanatin, Duk َ ُ َ ُ ‫َءاث ِم قَلح ُب ُه ُۗۥ َوٱ ه‬
٢٨٣ ‫َّلل ب ِ َما ت حع َملون َعل ِيم‬
subey iye tinalew si Allahu Taala Tuhan ne, Duk da tapukanun
bi pagsaksiin, Duk sine sine napukan ne, na bennal iye magduse
pangateyan nen.
ُ ُ َ ٓ َ ْ ُ‫ُح‬ َ‫ح‬ َ َ ‫ِ هَّلل ِ َما ِف ه‬
284. Si Allahu Taala kemon sagannap diyata langit duk ‫ِف أنفسِك حم‬ ِ ‫ت َو َما ِِف ٱۡل‬
ِ ‫ۡرض ِإَون تبدوا ما‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ
ُٓ َ َ َ ُ َ ُ َ ُ ٓ َ َ َ ُ ‫ه ُ َ َ ح‬ ُ ‫َح ُحُ ُ َُ ح‬
diyata bulaki, Duk bang patampal bi si ginhawa baran (Dem ُۗ ‫أو َّتفوه ُياسِبكم بِهِ ٱَّللۖۡ فيغفِر ل ِمن يشاء ويعذِب من يشاء‬
ٌ ‫َشء قَد‬ ‫لَع ُك َ ح‬ََ ُ‫َ ه‬
pangateyan) bin atawa tapukan bi Na masi ien tabista Allahu ٢٨٤ ‫ِير‬ ِ َٰ ‫وٱَّلل‬

41
Taala, Na ampun Allahu Taala sine sine kabayaan ne duk siksa
ne sine sine kabayaan ne, Duk Allahu Taala luu si ine ine sangat
makagees.
‫ه‬ ٌّ ُ َ ‫ح ح‬ َ َ َُٓ ُ ُ ‫َ َ َ ه‬
285. Magparatsaya Rasul (Salla Allahu Alayhi Wasallam) ine ِ ‫نزل إَِلحهِ مِن هربِهِۦ َوٱل ُمؤم ُِنون ك َء َام َن بِٱَّلل‬ ِ ‫ءامن ٱلرسول بِما أ‬
َ َ
َ ‫كتهِۦ َو ُك ُتبهِۦ َو ُر ُسلِهِۦ َل ُن َفر ُق ََ ح‬ َ َٰٓ َ َ َ
ine pinaturun si iye weh Tuhan ne damikkiyan meh muhminin ‫ني أ َحد مِن ُّر ُسلِهِۦ‬ ِ ِ ِ ِ ‫لئ‬ ‫وم‬
‫ح‬ َ ‫ح‬ َ َ َ ‫ح‬ ُ َ ْ ُ َ
‫َوقالوا َس ِم حع َنا َوأ َُ حع َنا ۖۡ غف َرانك َر هب َنا ِإَوَل‬
iye du sab, Tiyap tiyap dambuwa amban siye ien magparatsaya ُ ‫ك ٱل َم ِص‬
٢٨٥ ‫ۡي‬
si Allahu Taala duk meh Malaikat ne duk meh Kitab ne duk Me
Karasul Rasulan ne, Gey pagbidda kami bisan dambuwa amban
antara meh Rasul nen, Duk bissa den: takale kami sarta tuhut
kami,Kaampunan nu (nisisita) kamihin Oh Tuhan kami, duk
tudju kau du tattap pamoleanin.
286. Gey segeh Allahu Taala ginhawa baranin malaingkan si
َ
‫ت َو َعل حي َها َما‬ ‫ٱَّلل َن حف ًسا إ هَل ُو حس َع َها ل َ َها َما َك َس َب ح‬ َ ُ َ
ُ ‫كل ُِف ه‬ ‫َل ي‬
ِ
tagees gees nen,( tinumbasan hap si iye bakas tahinang ne ‫ح َ َ َ ح َهَ َ َُ ح َٓ ه َٓ َح َ ح َ حَ َهَ ََ َح ح‬
‫ٱكتسبتُۗ ربنا َل تؤاخِذنا إِن نسِينا أو أخطأنا ربنا وَل َت ِمل‬
mahapin), (duk tinumbasan du sab si iye laat ) bakas tahinang َ
‫ِين مِن ق حبل َِنا َر هب َنا‬ َ ‫لَع هٱَّل‬ ََ َُ‫َ َحَٓ ح َ َ ََح‬
‫علينا إِصا كما ۡحلتهۥ‬
nen, Oh Tuhan kami da kami padusehanun si takalupa kamihin َ‫ٱغف حِر َنلا‬ ‫َ ح ُ َه َ ح‬ َ ََ َ ‫َ ُ ح‬
‫َوَل َتَ ِمل َنا َما َل َُاقة نلا بِهِۖۡۦ وٱعف عنا و‬
َ
duk pagkasaan kamihin, Oh Tuhan kami da paboohun si kami َ ‫َ ح َ ح َ ٓ َ َ َ ح َ َٰ َ َ ُ ح َ َ َ ح َ ح ح‬
٢٨٦ ‫ين‬ َ ‫كَٰفِر‬ ‫وٱرۡحنا أنت مولىنا فٱنِصنا لَع ٱلقو ِم ٱل‬
kowe bohat pinaboo nu si iye ne meh siye dehellu amban ِ
kamihin, Oh Tuhan kami da du sab paboohanun kami gey
tagees kamihin, duk maapun (ampunun) kami duk kaaseanun
kami, Kau tattap nakura kamihin, Na tabangan kami amban
meh aa Panananagga.

42
َ َ‫ُ َُ ٓ ح‬
‫سورة ا ِل عِمران‬
SURATUL AL- IMRAN 3

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

ٓ
1. Aleef Laam Meem ( Meh huruf magtampu ganah makahati ١ ‫ال ٓم‬
maksud nen malaingkan Allahu Taala.
2. Allahu Taala ganah Tuhan patut (pagpamaridiyawaan, ٢ ‫وم‬ ُّ َ ‫ٱَّلل ََلٓ إ ِ َل َٰ َه إ ِ هَل ُه َو ٱلح‬
ُ ‫ۡح ٱلح َق ُّي‬ ُ‫ه‬
malaingkan iye Ellum kakkal) (iye mamalihara kemon dem
entero alamin).
ََ ََ ‫َ َحَ ََ ح‬ َ‫ب ب ح‬
َ َ ‫َهَ َ َح َ ح‬
3. Pinaturun weh ne si kau (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Kitabin (Qur-an) ‫نزل‬ ‫ٱۡل ِق ُم َصدِقا ل ِما َني يديهِ وأ‬ِ َٰ‫نزل عليك ٱلكِت‬
َ ‫ه ح َ َٰ َ َ ح‬
Nabennal si iye ne tapaturun (Epang ne dehelluhin) Duk iye du ٣ ‫َنيل‬
ِ ‫ٱۡل‬
ِ ‫ٱتلورىة و‬
sab (Allahu Taala) magpaturun Tawraatin duk Injeel.
ْ ُ َ َ َ ‫ََ ََ حُ حَ َ ه ه‬ ‫مِن َق حب ُل ُهدى ل ه‬
4. Matuu ley pe toh si manusiya duk pinaturun du sab weh ne ‫اس وأنزل ٱلفرقانُۗ إِن ٱَّلِين كفروا‬ ِ ‫ِلن‬
Furqaanin (iye ne minig antara Bennal duk Puting), Bennal iye ne َ ُ ُ ‫ٱَّلل ِ ل َ ُه حم َع َذاب َشدِيد َو ه‬
٤ ‫ٱَّلل َعزِيز ذو ٱنت ِقام‬
‫ه‬ َ
ِ َٰ ‫أَ‍ِبتَٰي‬
‫ت‬
ُۗ
meh siye naggah si meh ayat (katanda tandaan) Allahu Taala
niyah ne panagame siye siksa makalandu, Duk Allahu Taala
Sangat keseg duk Dapu bales.
َ َ‫ح‬ ‫ه هَ َ َح‬
5. Bennal Allahu Taala ganah tapuk si iye, bisan ine diyatah bulak
ٓ ‫ه‬
٥ ِ‫ٱلس َماء‬ ‫ۡرض َوَل ِِف‬ ‫َف َعلَ حيهِ َ ح‬
ِ ‫َشء ِِف ٱۡل‬ َٰ َ ‫َي‬ ‫إِن ٱَّلل َل‬
duk langit.
ُ ‫حَح َ ِ َ َ َ ٓ َٓ َ ه‬ ُ ‫ُ ه‬
6. Iye mamabantuk (mamapanjari) kaamin diyalem betteng (sai bi) ‫ام ك حيف يَشا ُء َل إِل َٰ َه إَِل ه َو‬ ‫ه َو ٱَّلِي يُ َصوِ ُرك حم ِِف ٱۡلرح‬
saingge saingge kabayaan ne, ganah Tuhan patut ُ ‫ٱۡلك‬
٦ ‫ِيم‬ َ ‫يز ح‬
ُ ‫ٱلح َعز‬
ِ
pagpamaridiyawaan, malaingkan iye, Sangat Keseg Sangat
pandey.
ُ ُ ٌ َ َ ‫ُّ ح‬ َ َٰ ‫ك ٱلحك َِت‬ َ ‫ُ َ ه ٓ َ ََ َ َح‬
7. Allahu Taala iye magpaturun si kau (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Kitabin ‫ت ه هن أ ُّم‬ َٰ ‫ب م حِن ُه َء َاتَٰيَٰت ُمكم‬ ‫هو ٱَّلِي أنزل علي‬
َ ُ ‫ُُ ح َح ََه‬ ‫ه‬ ‫ه‬ َ
َ ‫شبهَٰتۖۡ فأما ٱَّل‬ َ َ َ َ ُ ُ َ ُ َ َٰ َ ‫ح‬
(Qur-an) Amban dem Qur-an ley meh ayat tarrang manamal ‫ِين ِِف قلوب ِ ِهم زيغ فيتبِعون‬ ِ َٰ ‫ب وأخر مت‬ ِ ‫ٱلكِت‬
‫ح‬ ‫ح‬
(Koweh meh hukuman duk meh Fardu) Iye ien meh poonanin ٓ‫ش َب َه م حِن ُه ٱبحت َِغا ٓ َء ٱلحف حِت َن ِة َوٱبحت َِغا ٓ َء تَأويلِهِۦ َو َما َي حعلَ ُم تَأويلَ ُهۥ‬
َٰ َ َ ‫َما ت‬
ِ ۡۖ ِ
(Duk Fatiha) duk kasinduwehanin gey tantu tarrang, Na iye meh ُ َ ُ ُ ‫ح ح‬ َ ُ ‫ه هُ َ ه‬
‫ٱلرَٰسِخون ِِف ٱلعِل ِم َيقولون َء َام هنا بِهِۦ ك م حِن عِن ِد‬ ‫إَِل ٱَّللُۗ و‬
dem pangateyan de gey matattapin, tinuhut den iye ne gey ‫َ َ َ َ َ ه ه ُ ه ٓ ُ ْ ُ ْ ح َ َح‬
matarrang ley supaya (hinangan de hatihan saddi) duk tahinang
٧‫ب‬ ِ َٰ‫ربِناُۗ وما يذكر إَِل أولوا ٱۡللب‬
fitna duk pamiha de hati ne matapukin bu ganah ngatauhan hati
ne matapukin malaingkan Allahu Taala du duk iye ne meh siye
kaurugan Ilmu (Ta’weel) missa siye magparatsaya kami si iye
(Qur-an) ley, kemon tasabbut ley amban Tuhan kami du duk
ganah ien makaesseb ne malaingkan iye ne meh siye hap
manamal panali den.

43
ًَ‫هُ َ َ ح‬ َ ‫َهَ َ ُ ح ُُ ََ َح َ ح َ َ حََ َ َ ح‬
8. Oh Tuhan kami, da palirasun meh pangateyan kamihin (amban ‫ۡحة‬ ‫ب نلَا مِن لنك ر‬ ‫ربنا َل تزِغ قلوبنا َعد إِذ هديتنا وه‬
kasabennalan) puwas amban panoh nu kami duk urunganun ٨ ‫اب‬ َ َ‫ك أ‬
ُ ‫نت ٱل ح َو هه‬ َ ‫ه‬
‫إِن‬
kami amban kau ase, Bennal bennal in kau sangat
pangangurung.
ُ ‫ه هَ َ ُح‬
‫ٱَّلل َل َيل ِف‬ َ ‫اس َِلَ حوم هَل َر حي‬
‫ب فِي ِۚهِ إِن‬
َ ‫ٓ ه‬
ِ ‫َر هب َنا إِنك َجام ُِع ٱنله‬
9. Oh Tuhan kami, bennal bennal kau, pagtimuk nu meh
manusiyain si ellew ganah pagduwe duwe, Bennal Allahu Taala َ َ ‫ح‬
٩ ‫يعاد‬ ‫ٱل ِم‬
gey maluba Janji.
ُ َ َ َٓ ُ َ َ َ ‫ه ه َ ََُ ْ َ ُح‬
10. Iye ne meh siye pananaggah, asal gey teed makatimbul siye meh ‫ّن ع حن ُه حم أ حم َوَٰل ُه حم َوَل أ حول َٰ ُدهم‬ ِ ‫إِن ٱَّلِين كفروا لن تغ‬
ُ ُ ُ َ َ ُ ‫ه َ ح‬
altah den duk meh anak den amban (Siksa) Allahu Taala bisan ١٠ ِ‫م َِن ٱَّلل ِ شيا ۖۡ َوأ ْو َٰٓلئِك ه حم َوقود ٱنلهار‬
daahat, Duk iye ne meh siye ien kayu Narkain.
ُ َ َ ََ َ ْ ‫َ ه‬ ‫ح‬
11. Kowe du meh laku meh Pangkat Fir-aun in duk iye ne me siye
َ َ ‫َك َدأب َءال ف حِر َع حو َن َو هٱَّل‬
‫ِين مِن ق حبل ِ ِه حم كذبُوا أَ‍ِبتَٰيَٰت َِنا فأخذه ُم‬ ِ ِ
dehellu amban disi Fir-aun, Pinuting weh de meh ayat (tanda) َ ‫هُ ُُ ح َ هُ َ ُ ح‬
١١ ‫اب‬ ِ ‫ٱَّلل بِذنوب ِ ِهمُۗ وٱَّلل شدِيد ٱلعِق‬
kamihin, Na siniksa siye weh Allahu Taala sabab duse de, Duk
Allahu Taala sangat makalandu siksa nen.
‫ح‬ َ َ ُ َ ‫ُ ه َ َ َ ُ ْ َ ُح َُ َ َ ُح‬
12. Bissahun (Oh Muhammad ‫( )ﷺ‬si meh mangandiyawaan daagan ‫ّشون إ ِ ََٰل َج َه هن َمۖۡ َوبِئ َس‬‫قل ل َِّلِين كفروا ستغلبون وَت‬
ُ ‫ح‬
bi si bonoh Badr in) Song kaam taraag (si Dunya pe ubus matey ١٢ ‫ٱل ِم َهاد‬
kaam) Bu ne sab kaam tinimuk ilepparan padiyalem (Narka)
Jahannam duk sa laat laat ne patennaan.
13. Niyah ne si kaam ( Oh kaam meh Yahudi ) tanda si duwe
‫ه‬ َ ُ َُ َ َ ََ‫ََح ح‬ َ َ ‫َح َ َ َ ُ ح‬
tumpukan zaman (Bonoh Badr) magdukpak, Tumpukan monoh ِ ِ ‫ني ٱتلقتا ۖۡ ف ِئة تقَٰت ِل ِِف سب‬
ِ ‫يل ٱَّلل‬ ِ ‫قد َكن لكم ءاية ِِف ف ِئت‬
Karna Allahu Taala duk Tumpukan pananaggah pamayam de ‫ِصه ِۦ‬ ‫ى ََكف َِرة يَ َر حو َن ُهم م حِثلَ حيه حم َرأح َي ٱلح َع ح َ ه ُ ُ َ ُ َ ح‬ ُ
َٰ ‫َوأ حخ َر‬
ِ ‫نيِۚ وٱَّلل يؤيِد بِن‬ ِ ِ
َ َ‫ح‬ ُ َ‫َ َ َ ح‬ ‫َ ٓ ه‬
meh Mu’minin kowe bale pinaminduwe hekka den, asal takite de ١٣ ‫َِبة ِۡل ْو ِل ٱۡلبحص َٰ ِر‬ ‫َمن يَشا ُء إِن ِِف ذَٰل ِك لع‬
duk mata de, na ien sababan pangandaagan meh Mu’minin
peggeh Allahu Taala tinabang weh ne sine sine kabayaan ne,
Bennal si damikkiyan ien pamintangan si meh aa pateng.
َ َ‫َ ٓ َ حَ َ َ ح‬ َ َ َ ‫ُزي َن ل هِلن ِ ُ ُّ ه‬
14. Pinangari ngarihan si meh manusiyah kabaya si shahwa (kaseeb) ِ ‫اس حب ٱلشهوَٰتِ مِن ٱلن ِساءِ وٱِلن ِني وٱلقنَٰ ِط‬
‫ۡي‬ ِ
ََٰ ‫ح ُ َ َ َ ِ َ ه َ َ ح ه َ ح َ ح ح ُ َ ه َ َ ح َ ح‬
si: Meh karendehan duk meh anak duk mehpangalta (Bulawan ‫ب وٱلفِضةِ وٱۡلي ِل ٱلمسومةِ وٱۡلنع ِم‬ ِ ‫ٱلمقنطرة مِن ٱَّله‬
َ ‫ٱَّلل ع‬ ‫ح‬
ُ ‫ٱلن َيا ۖۡ َو ه‬ ‫ح‬
َ ‫ث َذَٰل َِك َم َتَٰ ُع‬
ُّ ِ ‫ٱۡل َي َٰوة‬ َ ‫َو ح‬
du pilak) duk meh kura papasuhan duk meh hayep duk meh ‫ِندهُۥ‬ ِ ‫ٱۡل حر‬
tinanem (kabbunan), Iye meh damikkiyan ien pangalta hadja ١٤ ‫اب‬ ََ‫ُ ح ُ ح‬
ِ ‫حسن ٱلم‬
kaellum Dunya duk Allahu Taala niya si iye labi hap pamolean
(Tumbas).
َ ‫ِين هٱت َق حوا ْ ع‬َ ‫ِك حمۖۡ ل هَِّل‬
ُ َٰ َ َ ُ ََُ ‫ُح‬
15. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Bayah ke kaam akahan ku labi ‫ِند َرب ِ ِه حم‬ ‫۞قل أؤنب ِ ُئكم ِِب حۡي مِن ذل‬
َ َ َ
‫ِيها َوأ حز َوَٰج‬ َ ‫َج هنَٰت ََتحري مِن ََتحت َِها حٱۡلنح َه َٰ ُر َخ َٰ ِِل‬
‫ِين ف‬
mahap amban meh damikkiyan tasabbut ley? Si sine sine ِ
َ ‫َ ه َ ه ُ َ ُ ُۢ ح‬ َ ‫ُّ َ ه َ َ ح‬
magmatalew tudju Allahu Taala, Niya ne si Tuhan de (Tumbas) ١٥ ِ‫مطهرة ورِضون مِن ٱَّللُِۗ وٱَّلل ب ِصۡي بِٱلعِباد‬ َٰ
Meh Surgah magselluy amban tindakan ne meh kasuba
subaanin, Kakkal siye lai salama lama, Duk niya pe kaandahan de
(me birarali) Sutsi (gana bisita de bulan bulan) Duk rida pe
amban Allahu Taala, Duk Allahu Taala Sangat makakite

44
(Kahalan) meh ipun Ne.
‫ه َ َُ ُ َ َهَٓ هَٓ َ َه َ ح‬
َ ُ‫ٱغف حِر َنلَا ُذن‬
َ ‫وب َنا َوق َِنا َع َذ‬
16. Iye ne meh siye magpain, Oh Tuhan kami Bennal bennal kami ‫اب‬ ‫ٱَّلِين يقولون ربنا إِننا ءامنا ف‬
magparatsaya kami, Na ampunun si kami duse kamihin duk ١٦ ِ‫ٱنلهار‬
paelligun kami amban siksa Narka.
َ ‫ِني َوٱل ح ُم حس َت حغفِر‬
‫ين‬ َ ‫ِني َوٱل ح ُمنفق‬
َ ‫ِني َوٱلح َقَٰنِت‬ ‫ه َٰ َ َ ه‬
َ ‫ٱلص َٰ ِدق‬‫َبين و‬
17. ( Iye ne meh siye) Magsasabar (Magsandal) duk magsabennal ِ ِ ِ ِ ‫ٱلص‬
َ َ‫ح‬
(gey magputing) duk magpatulus (gey magduwe duwe) Duk ١٧ ِ‫بِٱۡل حسحار‬
magnafa (karna Allah) duk iye ne meh siye maku kaampunan
(amban Allahu Taala si meh dayih ellew, Kowe waktu tahadjud).
ٓ َ ‫َ َ ه ُ َ ه ُ َ ٓ َ َٰ َ ه ُ َ َ ح َ َ َٰٓ َ ُ ُ ُ ْ ح ح‬
18. Naksi Allahu Taala sabennal ganah Tuhan patut ‫لئِكة َوأ ْولوا ٱلعِل ِم قائ ِ َمُۢا‬ ‫ش ِهد ٱَّلل أنهۥ َل إِله إَِل هو وٱلم‬
‫ح‬
ُ ‫ٱۡلك‬
َ ‫يز‬ ُ ‫ط ََلٓ إ َل َٰ َه إ هَل ُه َو ٱلح َعز‬ ‫ح ح‬
pagpamariyawaan, malaingkan iye duk (naksi) du sab meh ١٨ ‫ِيم‬ ِ ِ ِ ِۚ ِ ‫بِٱلقِس‬
malaikatin duk meh aa taga panghatihin, Iye (Tenggehan ne)
pinalihara (pinapanjari nen) sampurna kaadil, ganah Tuhan
patut pagpamaridiyawaan, malaingkan iye Sangat keseg Sangat
Pandey.
َ َٰ‫ِين أُوتُوا ْ ٱلحك َِت‬
‫ب‬ َ ‫ٱخ َتلَ َف هٱَّل‬‫َ ه ح ح َ َٰ ُ َ َ ح‬
‫ٱۡلسلمُۗ وما‬ َ ‫ه‬
19. Bennal agama amban Allahu Taalahin iye ne Islam, duk gah ِ ِ ‫إِن ٱلِين عِند ٱَّلل‬
ُ ‫ح‬ ‫ٓ ُ ح ح ح‬ ‫ه‬
magsapehak iye ne meh siye kaurungan Kitab ( Meh Yahudi duk ‫إَِل ِم ُۢن ََ حع ِد َما َجا َءه ُم ٱلعِل ُم ََغ َيُۢا بَيح َن ُه حمُۗ َو َمن يَكف حر‬
Nasrani) malaingkan puwas ne amban katekka panghati, sabab ١٩ ‫اب‬ َ ‫ٱَّلل َ ُ ح‬ َ ‫ٱَّلل ِ فَإ هن ه‬
‫ه‬ َ
ِ َٰ ‫أَ‍ِبتَٰي‬
ِ ‫َسيع ٱۡل ِس‬ ِ ِ ‫ت‬
pagpissoko si antara de, Na sine sine naggah si meh ayat Allahu
Taala, sabennal Allahu Taala Sangat alistu bistahan nen.
َ ‫ِه ِ هَّلل ِ َو َمن هٱت َب َعن َوقُل ل هَِّل‬
‫ِين‬ ُ ‫وك َف ُق حل أَ حسلَ حم‬
َ ِ ‫ت َو حج‬ َ ‫فَإ حن َحا ٓ ُّج‬
20. Na bang kew pasuwey de (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Na bissahun (si ِ ِ ِ
ْ َ َ ‫ُ ُ ْ ح َ َ َ ح ُ َ ََ ح َ ح ُ ح َ ح َ ح َ ُ ْ َ َ ح‬
siye) patigupu ku luwe kun si Allahu Taala karna ne duk ‫أوتوا ٱلكِتَٰب وٱۡلم ِِيۧن ءأسلمتم فإِن أسلموا فق ِد ٱهتد ۖۡوا‬
‫َ َ ه ح ْ َ ه َ َ َ ح َ ح َ َ َٰ ُ َ ه ُ َ ُ ح‬
(magpatigupu du sab manuhut akuhin) duk bissaahun si iye ne ٢٠ ِ‫ۡي ُۢ بِٱلع َِباد‬ ‫ِإَّون تولوا فإِنما عليك ٱِللغُۗ وٱَّلل ب ِص‬
meh siye kaurugan Kitab ley (Yahudi duk Nasrani) magi slam
(magpatigupu) kaam? Na bang siye mag Islam, sabennal katoan
siye, Na bang sab siye pataykut, Na bennal kau taman pasampay
hadja, Duk Allahu Taala Sangat makakite (kahalan meh ipun ne).
‫ه ََحُُ َ ه َ َح‬ َ َ ُ‫ه ه َ ح‬
21. Iye ne meh siye naggah si meh ayat (Tanda) Allahu Taala duk ‫ۡي َحق‬
ِ ‫ت ٱَّلل ِ ويقتلون ٱنلب ِ ِيۧن بِغ‬ ِ َٰ ‫ِين يَكف ُرون أَ‍ِبتَٰي‬ ‫إِن ٱَّل‬
َ َ ُ ‫ََ ح‬ ‫ح‬ َ ‫ح‬ ‫ه‬ َ ُُ‫ََح‬
papatey de meh kanabi nabihanin si dumain kasabennalan, Duk ‫اس فب ِّشهم بِعذاب‬ ِ ‫ِين يَأ ُم ُرون بِٱلق حِس ِط م َِن ٱنله‬ َ ‫ون ٱَّل‬ ‫ويقتل‬
َ
papatey de ru sab mangandaak magpaadilin amban meh ٢١ ‫أ َِلم‬
manusiya, Na pasinna sinnahun siye (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬duk
siksa sa peddes peddes.
َ ‫ُّ ح‬ ُ ‫َُْ َ ه َ َ َ ح َ ح‬
22. Iye ne meh siye ien pagpag meh hinang den (Bakas hinang de ‫ٱلن َيا َوٱٓأۡلخ َِرة ِ َو َما ل ُهم مِن‬ ‫ت أع َمَٰل ُه حم ِِف‬‫أو َٰٓلئِك ٱَّلِين حبِط‬
َ ‫ِص‬ ‫ه‬
mahapin gana ne tumbas ne), si Dunya duk Akhirat duk ganah ٢٢ ‫ين‬ ِ ِ َٰ‫ن‬
ne si siye amban meh pananabang.
َ َ َ ‫َ ح َ َٰ ُ ح َ ح‬ َ ْ ُ ُ َ ‫ََح ََ َ ه‬
23. Gah ke kite nu (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Iye ne meh siye kaurungan ِ َٰ ‫ب يدعون إ ِ ََٰل كِت‬
‫ب‬ ِ ‫ألم تر إَِل ٱَّلِين أوتوا ن ِصيبا مِن ٱلكِت‬
َ ُ ُ َ ‫ه‬ ُ ُ ‫ه َ ح‬
bahagi amban meh Kitab (Meh Yahudi duk Nasrani) Binoo siye ٢٣ ‫حك َم بَيح َن ُه حم ث هم َي َت َو َٰل ف ِريق م حِن ُه حم َوهم ُّم حع ِرضون‬ ‫ٱَّلل ِ َِل‬
tudju Kitab Allahu Taala (Qur-an) supaya siye hinukum antara
de, ubus pataykut hadja kasinduwehan amban siye duk

45
pananaggah pe.
ُ َ َ َ ٓ‫َ َ َهُ ح َ ُ ْ َ ََ ه َ ه ُ ه‬
24. Sabab damikkiyan (hinang de) ien peggeh missa siye, asal gey ‫ار إَِل أيهاما هم حع ُدودَٰتِۖ َوغ هره حم‬ ‫ذَٰل ِك بِأنهم قالوا لن تمسنا ٱنل‬
kami tawwa ebbut (siniksa) malaingkan piye ellew du, duk َ َُ ‫ه َ ُ ْ َح‬
٢٤ ‫َتون‬ ‫ِِف دِين ِ ِهم ما َكنوا يف‬
makalandap siye ne ien si agama de, sabab iye kaniyaaan
pagputing de ley.
‫َ ُ َ ح ُ ُّ َ ح‬
‫ت ك نفس هما‬ َ ‫َج حع َنَٰ ُه حم َِلَ حوم هَل َر حي‬
‫ب فِيهِ ووفِي‬
َ َ
َ َ ‫ك حي َف إ َذا‬ ‫ف‬
25. Na saingge ne enteh bang ne siye timuk kami si Ellew gana ne ِ
َ َُ ‫َ َ َ ح َُ ح َ ُح‬
pagduwe duwe (Ellew Akhirat) Duk tinumbasan ne tiyap tiyap ٢٥ ‫كسبت وهم َل يظلمون‬
ginhawa baranin si bakas tausaha nen (hinang nen), duk gey siye
ien taanyaya.
َ ‫ُ ه ُ ه َ َٰ َ ح ُ ح ُ ح ح ُ ح َ َ َ َ ٓ ُ َ َ ُ ح ح‬
26. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Oh Tuhan ku, Dapu pagmilik, ‫َنع ٱل ُملك‬ ِ ‫ك تؤ َِت ٱلملك من تشاء وت‬ ِ ‫ق ِل ٱللهم مل ِك ٱلمل‬
‫ح‬ ٓ َ ُّ
َ ‫ه َ َ ٓ ُ َ ُ ُّ َ َ ُ َ ُ َ َ ُ َ َ َ ح ُ ه‬
ٓ َ
urungan ne pagmilik (kawase) sine sine kabayaan nu, duk anan ‫ۡي ۖۡ إِنك‬ ‫مِمن تشاء وتعِز من تشاء وتذِل من تشاء ۖۡ َِيدِك ٱۡل‬
nu amban iye pagmilikin (kawase) sine sine kabayaan nu, Duk َ ‫َ َ َٰ ُ َ ح‬
٢٦ ‫َشء قدِير‬ ‫ك‬ِ ‫لَع‬
angkat nu sine sine kabayaan nu duk dekdes nu sine sine
kabayaan nu, Luu si kau kemon kahapanin, Sabennal kau luu si
ine ine Sangat makagees.
‫ار ِِف هٱَلحلِۖ َو َُّتحر ُج ٱلح َ ه‬
‫ۡح م َِن‬ َ ‫تُول ُِج هٱَلح َل ِف ٱنله َهار َوتُول ُِج ٱنله َه‬
ِ
27. Paasek nu sangemin si ellew duk paasek nu ellewin si sangem ( ِ ِ ِ
Pagganti ganti nu ellewin duk sangem), duk paguwa nu ‫ت م َِن ٱلح َۡح َوتَ حر ُز ُق َمن ت َ َشا ٓ ُء ب َغۡيح‬ َ ‫ت َو َُّتحرج ٱل َمي‬
‫ح‬ ُ ‫ح‬
ِ ِ ‫ٱل َمي‬
ِ ِ ۡۖ ِ ِ ِ
maellumin amban matey duk paguwa nu mamateyin amban ٢٧ ‫ح َِساب‬
ellum, duk rizzikian nu sine sine kabayaan nu ganah pagbista.
َ ‫ين أَ حو َِلَا ٓ َء مِن ُدون ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
‫ِني ۖۡ َو َمن‬
َ ‫حُ ح ُ َ ح‬ ‫ه ه‬
28. Da hinang meh aa magparatsayahin meh aa pananaggain sawe ِ
َ ‫كَٰفِر‬
ِ ‫خ ِذ ٱلمؤمِنون ٱل‬ ِ ‫َل َيت‬
َُ ْ ُ َ َ ٓ‫َ ح ه‬ ‫ه‬ ََ َ َ ‫ح ح‬
(Nakura) bang dumain du magparatsaya, na bang niya ُۗ ‫َشء إَِل أن ت هتقوا م حِن ُه حم تقىَٰة‬ ‫َيف َعل ذَٰل ِك فليح َس م َِن ٱَّلل ِ ِِف‬
ngahinang ne damikkiyan ien, na ganah ne luu lamud Allahu ‫َُ َ ُ ُ ُ هُ َح َ ُ َ ه‬
ُ ‫ٱَّلل ِ ٱل ح َم ِص‬
٢٨ ‫ۡي‬ ‫ويحذِركم ٱَّلل نفسه ُۗۥ ِإَوَل‬
Taala si ine ine amban meh ien, Malaingkan bang kaam talew
amban panipu re, Duk pahalli kaam Allahu Taala si ginhawa
baran ne, Duk tudju Allahu Taala du pamoleanin.
َ ُ ‫قُ حل إن َُّتح ُفوا ْ َما ِف ُص ُدور ُك حم أَ حو ُت حب ُدوهُ َي حعلَ حم ُه ه‬
‫ٱَّللُۗ َو َي حعل ُم‬
29. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Bang tapukan bi dem daakan bin ِ ِ ِ
َ ‫َ ه ُ َ َ َٰ ُ َ ح‬ َ‫ح‬ َ َ َ ‫َما ِف ه‬
(dem pangateyan) bin atawa patampal bi, masi du katauhan ٢٩ ‫ك َشء قدِير‬ ِ ‫ۡرض وٱَّلل لَع‬ ِ ‫ت َوما ِِف ٱۡل‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ
Allahu Taala, Duk katauhan ne iye diyata meh langitin duk
diyata bulakin, bennal Allahu Taala luu si ine ine Sangat kawase.
‫ُم َۡضا َو َما َعملَ ح‬
‫ه َ َ ح ح َ ح ُّ ح‬ ‫َ ح َ َ ُ ُّ َ ح‬
30. Si ellew kasuwa ne weh tiyap tiyap ginhawa baran (tumbas) ‫ت مِن‬ ِ ‫َت ُد ك نفس ما ع ِملت مِن خۡي‬ ِ ‫يوم‬
‫َُ َ ُ ُ ُ ه‬
ُ‫ٱَّلل‬ َ َ َ َ ٓ ُ َ ‫ُ َ ُّ َ ح َ ه َ ح َ َ َ َ ح‬
bakas tahinang ne mahapin si dehelluhan ne, duk (tumbas ) ‫س ٓوء تود لو أن بينها وبينهۥ أم ُۢدا بعِيدا ُۗ ويحذِركم‬ َ
‫ُ ُۢ ح‬ ُ ‫َن حف َس ُه ُۗۥ َو ه‬
bakas tahinang ne malaatin, kaagen nen tala manamal kaniyaan ٣٠ ِ‫ٱَّلل َر ُءوف بِٱلع َِباد‬
nen duk shaitan nen, , Duk pahalli kaam Allahu Taala si ginhawa
baran ne, duk Allahu Taala sangat makasi si meh Ipun ne.
ُ َ ‫ُح ح ُ ُ هُ ح‬
‫ٱَّلل َو َيغف حِر لك حم‬ ‫و ي ُيبِبكم‬ ُ ‫ُ ُ ح ُ ُّ َ ه َ َ ه‬ ‫ُح‬
31. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Bang kaniyaan bin malasa si ِ ‫قل إِن كنتم َتِبون ٱَّلل فٱتبِع‬
ُ َ ُ‫ُُ َ ُ ح َ ه‬
Allahu Taala na tuhutun b ku, Kalasahan kaam Allahu Taala duk ٣١ ‫ٱَّلل غفور هرحِيم‬ ‫ذنوبكم و‬
ampun ne si kaam meh duse bin, Duk Allahu Taala sangat
mangangampun sangat maase.

46
ُ َ َ‫ُح َ ُ ْ هَ َ ه ُ َ َ ََهحْ َ ه ه‬
32. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬magtaat kaam (tuhutun) ‫ٱَّلل َل ُي ُِّب‬ ‫قل أُِيعوا ٱَّلل وٱلرسول ۖۡفإِن تولوا فإِن‬
pangandaakan Allahu Taala duk Rasul nen, na bang siye َ ‫ح‬
َ ‫كَٰفِر‬
٣٢ ‫ين‬ ِ ‫ٱل‬
pataykun, bennal bennal Allahu Taala gey malasa si meh aa
pananaggah.
ََ َ َ َ َ‫َ َ َ ح‬ ُ َ َٰٓ َ َ ‫ه ه َ ح‬
33. Bennal Allahu Taala pineneh weh ne Adam duk Nuh duk meh ‫ِيم َو َءال ع حِم َرَٰن لَع‬ ‫َف َءاد َم َونوحا وءال إِبرَٰه‬‫۞إِن ٱَّلل ٱصط‬
pangkat Ibrahim duk pangkat Imraam (si pagrasul duk pagnabi) َ ‫ٱلح َعَٰلَم‬
٣٣ ‫ني‬ ِ
amban kemon aa Alam.
ٌ ‫يع َعل‬
٣٤ ‫ِيم‬ ُ ‫ُذر هيَۢة ََ حع ُض َها ِم ُۢن ََ حعض َو ه‬
ٌ ‫ٱَّلل َس ِم‬
34. Si waktu inanakan weh ne, pain ne Oh Tuhan ku, bennal ِ
bennal2x aku inanakan iye weh ku dende, Duk dumain lellahin
kowe dende, Duk bennal aku alenan ku iye Maryam, Duk bennal
aku patalibun ku iye si kau duk meh panubuh ne amban Shaitan
(pinagtibag) pinagmulkaan.
َُ َ َ ََ
‫ب إ ِ ِّن نذ حر ُت لك َما ِِف ََ حط ِّن ُم هررا‬ َ َ َ ‫إ حذ قَالَ ِ ح َ َ ُ ح‬
35. Na tinaymah weh Tuhan nen duk pagtaymah hap duk pinaymah ِ ‫ت ٱمرأت عِمرَٰن ر‬ ِ
ُ َ ‫ٓ ه َ َ َ ه ُ ح‬ ‫َََهح‬
hap, duk inipat iye (nakanak) in weh Zakariyya (Alayhis Salaam) ٣٥ ‫فتقبل م ِِّنِۖ إِنك أنت ٱلس ِميع ٱلعل ِيم‬
si tampat (pag ibadatan) nen makakite hadja iye rizzik ne
(nakanaki) tekka si iye, pain ne: Oh Maryam saingge pakasuwa
nu inin (meh rizziki) inin? Pain ne: Amban Allahu Taala iyu,
Bennal Allahu Taala rizzikian ne sine sine kabayaan ne si ganah
pagbista.
َ‫َ َ حَُُٓ َ َ هُ َ ح‬ َ ‫ََه َ َ َحَ َ َ ح‬
36. Si waktu inanakan weh ne, pain ne Oh Tuhan ku, bennal ‫ٱَّلل أعل ُم ب ِ َما‬ ‫نث و‬ َٰ ‫ب إ ِ ِّن وضعتها أ‬ ِ ‫فلما وضعتها قالت ر‬
ُ‫َ َ َ ح ََح َ ه َ َ ح‬
bennal2x aku inanakan iye weh ku dende, Duk dumain lellahin ٓ ِ ‫ِإَوّن َس هم حي ُت َها َم حر َي َم‬
‫ِإَوّن‬ ِ ِۖ‫نث‬ َٰ َ ‫ٱَّلك ُر كٱۡل‬ ‫وضعت وليس‬
‫ه‬ َ‫ح‬ ‫ه‬ َ ََ‫ُ ُ َ َ َ ه‬
ُ
kowe dende, Duk bennal aku alenan ku iye Maryam, Duk bennal ٣٦ ‫جي ِم‬ ِ ‫أعِيذها بِك وذرِيتها مِن ٱلشيطَٰ ِن ٱلر‬
aku patalibun ku iye si kau duk meh panubuh ne amban Shaitan
(pinagtibag) pinagmulkaan.
َ َ ‫َه‬ ً َ َ ََ َ َ َ َ َ َ
37. Na tinaymah weh Tuhan nen duk pagtaymah hap duk pinaymah ۡۖ ‫ۢنب َت َها ن َباتا َح َسنا َوكفل َها َزكرِ هيا‬ ‫ف َتق هبل َها َر ُّب َها بِق ُبول حسن وأ‬
َ َ َ َ
‫ِندها رِ حزقا ۖۡ قال‬ ‫اب َو َج َد ع‬
َ ‫ح َر‬ ‫خ َل َعلَ حي َها َز َكر هيا ٱلحم ح‬ َ َ َ‫ُه‬
‫ُكما د‬
hap, duk inipat iye (nakanak) in weh Zakariyya (Alayhis Salaam) ِ ِ
ُ َ ‫ٱَّللِۖۡ إ هن ه‬
‫ه‬ َ
ُ ‫َ َٰ َ َ ح‬ َ ‫ه‬ َ
si tampat (pag ibadatan) nen makakite hadja iye rizzik ne ‫ٱَّلل يَ حر ُزق َمن‬ ِ ‫ت ه َو م حِن عِن ِد‬ ‫ك هذا ۖۡ قال‬ َٰ ‫َتَٰي َٰ َم حر َي ُم أ‬
ِ ‫ّن ل‬
(nakanaki) tekka si iye, pain ne: Oh Maryam saingge pakasuwa ٣٧ ‫ۡي ح َِساب‬ ‫ََ ُٓ َح‬
ِ ‫يشاء بِغ‬
nu inin (meh rizziki) inin? Pain ne: Amban Allahu Taala iyu,
Bennal Allahu Taala rizzikian ne sine sine kabayaan ne si ganah
pagbista.
ُ َ ‫ه‬ ‫ُه َنال َِك َد ََع َز َكر هيا َر هب ُه ۖۡۥ قَ َال َرب َه ح‬
38. Si waktu, ien nganduwaa Zakariyya si Tuhan ne, Paine ne: Oh ‫ب َِل مِن ُلنك ذرِ هية‬ ِ ِ
ٓ َ ُّ ُ َ َ ‫َ َ ً ه‬
Tuhan ku urunganun ku amban kau, meh panubu hap, bennal ٣٨ ِ‫ُيِبة ۖۡإِنك س ِميع ٱلَعء‬
bennal kau, sangat makakale duwaa (pamaku).
‫ّش َك‬ َ ‫ح َراب أَ هن ه‬
ُ ِ َ‫ٱَّلل يُب‬ ‫ك ُة َو ُه َو قَآئم يُ َصل ِف ٱلحم ح‬
َ َٰٓ َ َ ‫َ َ َ ح ُ ح‬
39. Na ilinganan ne iye weh meh malaikat, hina bu ne manengge ِ ِ ِ ِ ِ ِ ‫فنادته ٱلملئ‬
َ ‫ه‬ َ َ
nengge manambahayangin si tampat pag ibadat nen, Bennal ‫ي ُم َصدِقُۢا بِكل َِمة م َِن ٱَّلل ِ َو َسيِدا َو َح ُصورا َونبِيا م َِن‬ َٰ َ ‫ح‬ ‫َ َي ح‬
ِ
bennal Allahu Taala pasinna ne kew sabab (Urungan ne kew َ َٰ ‫ه‬
٣٩ ‫حني‬ ِ ِ ‫ٱلصل‬
anak) Yahya (Alayhis Salaam), Nabennal kalimat (bissa) Allahu

47
Taala, pasal pamapanjari Isa (Alayhis Salaam) duk nakura iyeduk
petten (iye si meh dende) duk Nabi amban meh aa sulut. َ ‫َُ ََح َََ ح َُ َ ح‬ ُ ُ َ َٰ ‫َ َ َ َ ه‬
40. Missa iye: Oh Tuhan ku, saingge kaniya anak ku, bu aku taabut ۡۖ ‫ٱم َرأ ِِت ََعق ِر‬ َ ِ ‫ون َِل غلَٰم وقد بلغ‬
‫ّن ٱلكَِب و‬ ‫ب أّن يك‬ ِ ‫قال ر‬
ُٓ َ َ َ ُ َ ‫َ َ َ َ َٰ َ ه ُ َ ح‬
kabahi ne? Duk anda kun akir ( gey makaanak), Pain ne: Kowe ٤٠ ‫قال كذل ِك ٱَّلل يفعل ما يشاء‬
damikkiyan ien, hinang Allahu Taala ine ine kabayaan ne.
ََ ََ َ ‫ح َ ٓ َ َ َ َ َ َ ُ َ َه ُ َ َ ه‬ َ َ َ
41. Pain ne (Zakariyya Alahis Salaam): Oh Tuhan ku, hinanganun ku ‫اس ثلَٰثة‬ ‫ب ٱجعل َِل ءاية ۖۡقال ءايتك أَل تكل ِم ٱنل‬ ِ ‫قال ر‬
َ ‫َ ح‬ َ‫ََ ح ح‬ َ َ ‫َه ه َ ح َ ح ُ هه‬
tanda, pain ne: Tanda nun, subey kew gey moo manusiya ٤١ ‫ٱۡلبحك َٰ ِر‬
ِ ‫َش و‬ِ ِ ‫أيام إَِل رمزاُۗ وٱذكر ربك كث ِۡيا وسبِح بِٱلع‬
magbisa tellu ellew,malaingkan sinyas hadja, Duk sabbutun
(magpain kew Allahu Akbar) Tuhan nun pahekka duk nasbih
kew (magpain Subhaana Allah) kohap duk sawung.
َ ‫ح َ َ ح َ َ َٰٓ َ ُ َ َٰ َ ح َ ُ ه ه َ ح‬
42. (Essebun bi) si waktu missa meh Malaikatin, Oh Maryam, bennal ِ‫ك َو َُ هه َرك‬
ِ َٰ ‫ٱَّلل ٱص َطفى‬ ‫ت ٱلملئِكة تَٰيمريم إِن‬ ِ ‫ِإَوذ قال‬
َ َ ‫ح‬ ٓ َ
َ ‫لَع ن َِساءِ ٱلعَٰلم‬ َ َ ‫ح‬
bennal Allahu Taala pinene kew weh ne duk sinutsi kew weh ne ٤٢ ‫ني‬ ِ َٰ ‫ك‬ ِ َٰ ‫َوٱص َطفى‬
(amban pagsakutu duk panaggah), duk pene nekew amban
kemon dende dem sagannap Alam.
‫ٱر َكَع َم َع ه‬
َ ‫ٱلرَٰكِع‬ ‫َ ح‬ ‫َ َحَُ ح‬
ُ ‫ٱق ُنِت ل َِرب َ ح‬
43. Oh Maryam, patulus kew si Tuhan nu duk pasujud kew duk ٤٣ ‫ِني‬ ِ ‫ك وٱسجدِي و‬ ِ ِ ِ ‫تَٰيَٰمريم‬
paruku kew pasarta si meh aa magrurukuin.
َ ُ‫ح ح‬ َ َ ُ َ َ َ ‫َح‬ ُ ‫َ َٰ َ ح َ َ ٓ ح َ ح‬
44. Damikkiyan ien meh aka aka gayib (tapuk) wahi (aka) kami si ‫نت َليح ِه حم إِذ يُلقون‬ ‫ب نوحِيهِ إَِلك وما ك‬ ِ ‫ذل ِك مِن أۢنباءِ ٱلغي‬
َ ‫ح َح‬ َ ُ ‫َ ح َ َٰ َ ُ ح َ ُّ ُ ح َ ح‬
َ ‫ك ُف ُل َم حر َي َم َو َما ك‬
kau (Oh Muhammad ‫)ﷺ‬, gah kaniyaan nun lai si siye (gah ٤٤ ‫نت َليح ِه حم إِذ َي َت ِص ُمون‬ ‫أقلمهم أيهم ي‬
tasaksi) nu si waktu tepparan de panulat (ballpen) den (hantang
magpuwa rifa) bang sine siye mangipat Maryamin duk gah du
sab tasaksi nu si waktu de magsasah (sabab ien).
‫كل َِمة م حِن ُه ح‬
‫ٱس ُم ُه‬
َ ُ َ ُ َ ‫ت ٱل ح َم َ َٰٓ َ ُ َ َ ح َ ُ ه ه‬ َ َ ‫ح‬
45. (Essebun bi) si waktu magpain me Malaikatin, Oh Maryam ِ ‫لئِكة تَٰيَٰمريم إِن ٱَّلل يب ِّشكِ ب‬ ِ ‫إِذ قال‬
‫ُّ ح‬
‫ٱلن َيا َوٱٓأۡلخ َِرة ِ َوم َِن‬ ‫جيها ِِف‬ َ ََ‫َ ح ُ َح‬ ُ َ‫ح‬
bennal bennal Allau Taala pasinna nekew duk bissa (Niyah kew ِ ‫ٱلمسِيح عِيَس ٱَن مريم و‬
na paniyah ne) amban iye alen nen Masih Isa anak Maryam ٤٥ ‫ني‬ َ ‫ٱل ح ُم َق هرب‬
ِ
mulliya si Dunya duk si Akhirat duk amban meh aa tapit (si
Allahu Taala).
‫حَ ح ََ ح َ َ ه‬
َ ‫ٱلصَٰلِح‬ َ َُ
َ ‫كل ُِم ٱنله‬
46. Duk makapagbissa duk manusiya si waktu ne pe dem puyutan ٤٦ ‫ني‬ ِ ‫اس ِِف ٱلمه ِد وكهَل ومِن‬ ‫وي‬
duk si kabahi ne duk meh amban aa sulut iye manamal.
َ َ َ َ َ َ َ ُ ُ َٰ ‫َ َ ح َ َ ه‬
47. Missa iye (Maryam) saingge kaniya anak kun bu gah ku bakas ‫ّن يَكون َِل َول َول حم َي حم َس حس ِّن بَّشۖۡ قال كذَٰل ِِك‬ ‫بأ‬ِ ‫قالت ر‬
tasingku weh aa (lella) pain ne: (Allahu Taala) Kowe damikkiyan ُ ُ َ ُ ُ َ َ ‫ه ُ َ ح ُ ُ َ َ َ ٓ ُ َ َ َ َٰٓ َ ح َ ه‬
‫ٱَّلل َيلق ما يشاء إِذا قَض أمرا فإِنما يقول َلۥ كن‬
ُ ُ َ
ien Allahu Taala magpapanjari ine ine kabayaan ne bang iye ٤٧ ‫ف َيكون‬
magpain: Niyah kew, na paniyah ne. ‫َ ُ َ ُ ُ ح َ َ َ ح ح َ َ َ ه ح َ َٰ َ َ ح‬
َ
48. Duk toanne Kitab duk Hikmat (Ilmu) duk Tawrat duk Injeel. ٤٨ ‫َنيل‬ ِ ‫ٱۡل‬ ِ ‫ويعل ِمه ٱلكِتَٰب وٱۡل ِكمة وٱتلورىة و‬
ُ
‫ج حئ ُتكم أَ‍ِبيَة مِن‬ ‫وَل إ َ ََٰل بَ ٓ ح َ َ َ َ ح‬ ً َُ َ
49. Duk Rasul tudju Bani Israel, Bennal aku patekka si kaam magboo ِ ‫ّن إِسرَٰٓءِيل أ ِّن قد‬ ِ ِ ‫ورس‬
ُ ُ ََ ‫َ َ ح َ ه ح‬ ُ َ ُُ ‫ه ُ ح َ ٓ َ ح‬
tanda amban Tuhan bi, Bennal aku magpapanjari ku si kaam ‫ۡي فأنفخ‬ ِ ‫ني كهيةِ ٱلط‬ ِ ‫ّن أخلق لكم م َِن‬
ِ ‫ٱلط‬ ِ ‫ربِكم أ‬
َ ‫ح‬ ‫ح‬ َ ‫ح‬ ُ ُ ‫ه‬ ‫ح‬ ُ ُ ََ
amban bulak kowe bantuk manuk manuk, Na ubus tihup ku ‫ۡيُۢا َِإِذ ِن ٱَّللِۖۡ َوأبح ِرئ ٱۡلك َم َه َوٱۡلبح َر َص‬
َ ‫ون َُ ح‬ ‫فِيهِ فيك‬
hadja, manjari ne manuk manuk sabab kabayaan Allahu Taala, َ ُ ‫َ ُ ح ح َ ح َ َٰ ح ه َ ُ َ ُ ُ َ َ ح ُ ُ َ َ َ َ ه‬
‫ۡ ٱلموَت َِإِذ ِن ٱَّللِۖۡ وأنبِئكم بِما تأكلون وما تدخِرون‬ ِ ‫وأ‬
du tatambal ku iye (inanak) mapessekin duk aa kabang, duk

48
makapakellum ku meh aa matey si kabayaan Allahu Taala duk ُ ‫ك حم إن ُك‬
َ ‫نتم ُّم حؤ ِمن‬
٤٩ ‫ِني‬
ُ ‫َ َٰ َ َ ه‬ ‫ُ ه‬
‫ِِف َُ ُيوت ِك حم إِن ِِف ذل ِك ٓأَلية ل‬
ِ
aka akahan te kaam bang ine (subey) kinakan bin duk bang ine
inenna bi dem lumah bin, Bennal si meh damikkiyan ien meh
tanda ien si kaam bang kaniyaan bin magpaparatsaya.
‫َ ه‬ ُ َ ‫ُ ه‬ َ ‫َو ُم َصدِقا ل َِما ََ ح‬
50. Duk nabennal si (dehellu duk dambuli) matekka amban akuhin ‫ني يَ َد هي م َِن ٱتله حو َرىَٰةِ َو ِۡلحِل لكم ََ حعض ٱَّلِي‬
duk Tawrat duk Injil duk ngahalal si kasinduwehan amban iye َ ‫ٱت ُقوا ْ ه‬
‫ٱَّلل‬
‫ه ُ ح َ ه‬ ُ
‫ج حئ ُتكم أَ‍ِبيَة مِن ربِكم ف‬ َ ‫ُ َ َ َح ُ ح‬
ِ ‫ح ِرم عليكم و‬
maharam si kaamin duk magboo ku ayat (Tanda) amban Tuhan ٥٠ ‫ون‬ ُ ََ
ِ ‫وأُِيع‬
bi, Na tinalew kaam si Allahu Taala duk tuhutun bi ku.
َ َ ُ ُ ُ ‫ه ه َ َ َ َ ُّ ُ ح َ ح‬
51. Bennal Allahu Taala Tuhan ku duk Tuhan bi, Na sumbahun bi ٥١ ‫وه هَٰذا صِ َرَٰط ُّم حس َتقِيم‬‫إِن ٱَّلل ر َِب وربكم فٱعبد‬
(magpamadiyawa) kaam si iye, Iye inin lan mabentelin.
‫َ َٰ ح ُ ُ ح ُ ح َ َ َ َ ح َ َ ٓ َ ه‬ ‫۞فَلَ هما ٓ أَ َح ه‬
52. Si waktu talessa weh Isa (Alayhis Salaam) amban siye pagkupurin ِۡۖ‫ي إَِل ٱَّلل‬ ِ ‫ار‬ ‫نص‬ ‫أ‬ ‫ن‬‫م‬ ‫ال‬ ‫ق‬ ‫ر‬‫ف‬‫ك‬ ‫ٱل‬ ‫م‬‫ه‬‫ِن‬
‫م‬ ‫ِيَس‬‫ع‬ ‫س‬
‫َ َ ح َ َ ُّ َ َ ح ُ َ َ ُ ه َ َ ه ه َ ح َ ح َ ه‬
(panaggain) pain ne: Sine tabang kun, para si Allahu Taala? pain ‫قال ٱۡلوارِيون َنن أنصار ٱَّلل ِ ءامنا بِٱَّلل ِ وٱشهد بِأنا‬
َ
meh Hawariyyuwnin: (meh sawe ne) Kami tabang Allahu Taala, ٥٢ ‫ُم حسل ُِمون‬
magparatsay kami si Allahu Taala duk naksi kew, weh bennal
bennal kami muhmin (magpaparatsaya).
‫َهَٓ َ َه ََٓ َح َ َ هَحَ ه َ َ ح‬
53. Oh Tuhan kami, magparatsaya kami si iye pinaturun nun duk ‫ٱلر ُسول فٱك ُتبح َنا َم َع‬ ‫ربنا ءامنا بِما أنزلت وٱتبعنا‬
َ ‫ٱلشهد‬ ‫ه‬
nuhut kami (kakahinang rasulin Isa Alayhis Salaam) na sulatun ٥٣ ‫ِين‬ ِ َٰ
(bistahun) kami amban meh aa magnaiksaksi. (We bennal ganah
Tuhan patut pagpamariyawaan malaingkan tunggal kau).
َ ‫ۡي ٱلح َمَٰكِر‬
٥٤ ‫ين‬ ُ ‫ٱَّلل َخ ح‬
ُ ‫ٱَّللۖۡ َو ه‬ َ ََ ْ َُ ََ
ُ ‫ك َر ه‬ ‫ومكروا وم‬
54. Duk ngandagey siye (song papatey de Isa Alayhis Salaam) duk ِ
dinagey du sab siye weh Allahu Taala, bu Allahu Taala sangat
hap paragey nen. َ َ َ ُ ‫إ حذ قَ َال ه‬
َٰٓ َ ‫ٱَّلل َتَٰيَٰع‬
‫ِيَس إ ِ ِّن ُم َت َوف ِيك َو َراف ُِعك إ ِ هَل َو ُم َط ِه ُر َك‬
55. (Essebun bi) si waktu magpain Allahu Taala: Oh Isa (Alayhis ِ
‫ه‬ َ َ َ
َ ‫ِين ٱت َب ُعوك ف حوق ٱَّل‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ُ ْ
َ ‫ِين كف ُروا َو َجاعِل ٱَّل‬ َ َ ‫ه‬
َ ‫م َِن ٱَّل‬
Salaam) bennal aku, eddo tekew duk angkat tekew tudju pitu si ‫ِين‬
ُ َ َ ُ ‫َ َ ُ ْٓ َ َح ح َ َ ُ ه َ َ ح‬
aku, duk nutsi kau amban (bissa meh aa pananaggah ley weh Isa ‫ج ُعك حم فأ ححك ُم‬ ِ ‫كفروا إ ِ ََٰل يو ِم ٱلقِيَٰمةِِۖ ثم إ ِ هَل مر‬
َ ُ ‫َح‬ ُ ‫ِيما ُك‬ ُ َ‫َح‬
Alahis Salaam anak Tuhan), duk hinang ku iye ne meh siye ٥٥ ‫نت حم فِيهِ َّت َتل ِفون‬ َ ‫ك حم ف‬ ‫بين‬
manuhut kauhin, diyataan meh siye managgah ley sampay ellew
Qiyamat ubus tudju aku pamolean bin na hukum ku antara bin
si iye bakas pag ikhtilafan bin (pagbiddah biddaan bin). َُ ْ َ َ َ
‫ُّ ح‬
ِ ‫ٱلن َيا َوٱٓأۡلخ َِرة‬
َ َ
‫ِين كف ُروا فأ َعذ َُِ ُه حم َعذابا شدِيدا ِِف‬َ ‫فَأ هما هٱَّل‬
56. Adapun iye ne me siye managgain, Na siksa ku siye sa peddes
َ ‫ِص‬ ‫ه‬ َُ َ َ
peddes siksa si Dunya pe duk si Akhirat duk ganah ne si siye ٥٦ ‫ين‬ ِ ِ َٰ‫وما لهم مِن ن‬
amban meh pananabang.
ُ ‫ور ُه حم َو ه‬ ُ ُ َ َٰ َ َٰ ‫َ َ ه ه َ َ َ ُ ْ َ َ ُ ْ ه‬
57. Adapun iye ne meh siye magparatsayahin duk maghinang ‫ٱَّلل‬ ُۗ َ ‫ت ف ُي َوف ِي ِه حم أج‬
ِ ‫وأما ٱَّلِين ءامنوا وع ِملوا ٱلصل ِح‬
makasulut hadja siye na ungsuran Allahu Taala si siye meh ‫َ ُ ُّ ه‬
َ ‫ٱلظَٰلم‬
٥٧ ‫ني‬ ِِ ‫َل ُيِب‬
Tumbas den, Duk Allahu Taala gey malasa si me aa
panganganyaya.
َ ‫ت َوٱَّل حِكر ح‬
٥٨ ‫ٱۡلكِي ِم‬
َ َ َ َ ُ‫َ َ َح‬
ِ َٰ ‫ذَٰل ِك نتلوهُ عل حيك م َِن ٱٓأۡلتَٰي‬
58. Damikkiyan ien bassa kami si kau (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬amban ِ
meh ayat (tanda) duk sa pandey pandey pamaesseb.

49
ُ ُ ََ َ َ َ َ ‫َ ه‬ َٰ َ ‫إ ِ هن َم َث َل ع‬
59. Bennal upamahan si Isa (Alayhis Salaam) in bang si Allahu Taala ‫ِند ٱَّلل ِ ك َمث ِل َءاد َم ۖۡ خلق ُهۥ مِن ت َراب ث هم‬
‫ِيَس ع‬
ُ ُ َ ُ َ َ َ
kowe upamahan si Adam (Alayhis Salaam) pinapanjari weh ne ٥٩ ‫قال َُلۥ كن ف َيكون‬
amban bulak ubus magpain iye si iye nyah kew, na paniyah ne.
60. Kasabennalanin amban Tuhan nu (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬na da kew َ ‫كن م َِن ٱل ح ُم حم ََت‬
٦٠ ‫ين‬
ُ َ ََ َ ‫ه‬ َ‫ح‬
‫ٱۡل ُّق مِن ربِك فَل ت‬
ِ
paniyah amban meh aa magkutu kutu.
ْ‫َ ح َ َ َٓ َ َ ح ح َ ُ ح َ َ َح‬ َ ٓ َ
61. Na sine sine nuwey kau (Oh Muhammad ‫)ﷺ‬, puwas amban ‫ف َم حن َحا هجك فِيهِ ِم ُۢن َع ِد ما جاءك مِن ٱلعِل ِم فقل تعالوا‬
ُ َ ُ ٓ َ ٓ ُ ٓ َ َ ٓ َ ُ َ
katekka ilmu si kau, Na bissahun di kaam boo te bi meh ‫ن حدع أ حَ َنا َءنا َوأ حَ َنا َءك حم َون َِسا َءنا َون َِسا َءك حم َوأنف َس َنا‬
kaanakan ten bi duk meh kaandahan ten bi duk meh ginhawa َ َِ‫كَٰذ‬ َ ‫ََ ُ َ ُ ح ُ ه َحَ ح ََ ح َ هحَ َ ه ََ ح‬
٦١ ‫ني‬ ِ ‫وأنفسكم ثم نبت ِهل فنجعل لعنت ٱَّلل ِ لَع ٱل‬
baran kamihin duk ginhawa baran bin ubus maku kite bi si
Allahu Taala ambat hinang ne mulka nen si meh maputinganin.
َ َ ‫ه َ َٰ َ َ ُ َ ح َ َ ُ ح َ ُّ َ َ ح َ َٰ ه ه ُ ه ه‬
62. Bennal inin asal iye ne suwi suwi matoohin duk ganah Tuhan ‫ٱَّلل ل ُه َو‬ ‫إِن هذا لهو ٱلقصص ٱۡلق وما مِن إِله إَِل ٱَّلل ِإَون‬
(patut pagpamariyawaan) malaingkan Allahu Taala, Duk bennal َ ‫يز ح‬
ُ ‫ٱۡلك‬
٦٢ ‫ِيم‬ ُ ‫ٱلح َعز‬
ِ
Allahu Taala iye Sangat keseg Sangat pandey.
‫َ ََهحْ َ ه هَ َ ُ ح ح‬
63. Na bang siye pataykut, na bennal Allahu Taala sangat makahati si
َ ‫سد‬
٦٣ ‫ِين‬ ِ ‫ِيم ُۢ بِٱل ُمف‬ ‫فإِن تولوا فإِن ٱَّلل عل‬
meh (kahalan) aa pamamakaat.
‫ُ َه‬ ٓ َ َ ْ َ َ َٰ َ ‫ُ ح َ َٰٓ َ ح َ ح‬
64. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Oh kaam meh aa kitab (Yahudi ‫ب ت َعال حوا إ ِ ََٰل ُك َِمة َس َواء ِۢ بَيح َن َنا َو َبيح َنك حم أَل‬ ِ ‫قل يأهل ٱلكِت‬
ً ُ َ َ ‫ح‬ َ ‫ح‬ ُ ََ َ‫َحَُ ه ه‬
duk Nasrani) di kaam pitu hap bissa bentel antara kami duk ‫ّش َك بِهِۦ شيا َوَل َي هتخِذ ََ حعض َنا ََ حعضا‬ ِ ‫نعبد إَِل ٱَّلل وَل ن‬
antara bi subey kite bi gey numba (magpamariyawa) malaingkan ْ ُ َ ‫ه َ ََهحْ َُ ُ ْ ح‬
‫ون ٱَّلل ِ فإِن تولوا فقولوا ٱشهدوا‬
ُ َ‫َح‬
ِ ‫أرباَا مِن د‬
si Allahu Taala duk gey kite bi magshirk (magsakutu) si iye bisan َ ‫َه‬
٦٤ ‫بِأنا ُم حسل ُِمون‬
ine, duk gey kite bi ngahinang di te bi kasindewahanin si
kasinduwehan meh Tuhan saddi amban Allahu Taala, Na bang
siye pataykut bissahun bi hadja naksi kaam weh bennal kami
meh muslim (magpatigupu) kami.
ُ َ ُ ٓ َ َ َ َ ‫َ ُ َ ٓ ُّ َ ٓ ح‬ َ ‫َ َٰٓ َ ح َ ح‬
65. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Oh kaam meh Aa Kitab (Yahudi ‫ت ٱتله حو َرىَٰة‬ ِ ‫ب ل ِم َتاجون ِِف إِبرَٰهِيم وما أ‬
ِ ‫نزل‬ ِ َٰ ‫يأهل ٱلكِت‬
َ ُ َ َََ ‫ُ ه‬ ‫َ ح‬
duk meh Nasrani) Weey kaam nuwey pasal Ibrahim (Alayhis ٦٥ ‫َنيل إَِل ِم ُۢن ََ حع ِده ِۦٓ أفَل ت حعقِلون‬
ِ ‫ٱۡل‬
ِ ‫و‬
Salaam) bu bahu pinaturun Tauratin duk Injeel puwas ne amban
iye, weey ien gah tapa si akkal bi?
َ ‫ح‬ ُ َ َ ‫َ َٰٓ َ ُ ح َ َٰٓ ُ َ ٓ ِ َ َٰ َ ح ُ ح‬
66. Kaam iyu duk siye magpasuweyan kaam si tahati bin, na weey ‫ِيما لكم بِهِۦ عِلم فل َِم‬ ‫ٰٓأنتم ٰٓؤَلء حججتم ف‬
kaam magsuweyan si gana pangahati bi, Duk Allahu Taala tahati ‫نتمح‬ُ َ‫ٱَّلل َي حعلَ ُم َوأ‬
ُ ‫كم بهِۦ عِلحم َو ه‬ ُ َ َ ‫ُ َ ٓ ُّ َ َ َ ح‬
‫َتاجون فِيما ليس ل‬
ِ
َ َ َ َ
ne bu kaam gey tahati bi. ٦٦ ‫َل ت حعل ُمون‬
َ َ َ
‫ِصان ِيا َولَٰكِن َكن َحن ِيفا‬ َ ‫ِيم َي ُهودِيا َو ََل نَ ح‬
ُ ‫َما ََك َن إبح َرَٰه‬
67. Dumain Ibrahim (Alayhis Salaam) Yahudi duk Nasrani) ِ
sumaguwa iye Tunggal tulus iye Muslim duk dumain du sab َ ‫ََ َ َ َ حُ ح‬ ‫ُّ ح‬
٦٧ ‫ّشك ِني‬
ِ ‫مسل ِما وما َكن مِن ٱلم‬
kaniyaan nen amban meh aa magsishirik (magsasakutu).
َ ‫ب َو هٱَّل‬
‫ِين‬ َ ‫ِيم ل َ هَّل‬
ُّ ‫ِين هٱت َب ُعوهُ َو َهَٰ َذا ٱنله‬ َ ‫اس َإبح َرَٰه‬ ‫ه َح َ ه‬
68. Bennal tamanan hap manusiya pusi Ibrahim ( Alayhis Salaam) ِ ِ ِ ِ ‫إِن أول ٱنل‬
iye ne meh siye manuhut iye (magparatsayahin), duk Nabi inin ( ٦٨ ‫ِني‬ َ ‫ٱَّلل َو ُّل ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
ُ ‫َء َام ُن ُۗوا ْ َو ه‬
ِ
Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam) duk iye ne meh siye
magparatsaya.

50
ٓ ‫َ ه ه ٓ َ ح َ ح ح َ َ ح ُ ُّ َ ُ ح َ َ ُ ُّ َ ه‬
69. Kabayaan tumpukan amban meh Aa kitabin (Yahudi duk ‫ضلون إَِل‬
ِ ‫ضلونكم وما ي‬ ِ َٰ ‫ودت ُائِفة مِن أه ِل ٱلكِت‬
ِ ‫ب لو ي‬
َ ‫ح‬ ُ َ
Nasrani) bang kaam talepas de amban (agama) bi duk gana ٦٩ ‫أنف َس ُه حم َو َما يَش ُع ُرون‬
talepas de malaingkan ginhawa baran deru duk gey ien talessa
de.
َ ‫ه ََ ُ َح‬ َ َ ُ‫َ ح‬ َ ‫َ َٰٓ َ ح َ ح‬
70. Oh kaam meh Aa Kitab (Yahudi duk Nasrani) weey kaam nagga ٧٠ ‫نت حم تش َه ُدون‬ ِ َٰ ‫ب ل َِم تكف ُرون أَ‍ِبتَٰي‬
‫ت ٱَّلل ِ وأ‬ ِ َٰ‫يأهل ٱلكِت‬
si meh ayat (tanda) Allahu Taala bu kaam tasaksi bi ( weh
bennal)?
َ ‫ون ح‬
َ ُُ‫ََ ح‬ ‫ح‬ َ ‫ون ح‬
َ ُ ‫َ َح‬ َ ‫َ َٰٓ َ ح َ ح‬
71. Oh kaam meh aa kitab (Yahudi duk Nasrani) weey pagsaget bi ‫ٱۡل هق‬ ‫ٱۡل هق بِٱل َب َٰ ِط ِل وتكتم‬ ِ َٰ ‫يأهل ٱلكِت‬
‫ب ل ِم تلبِس‬
َ َ َ ُ ََ
kasebannalanin si kabatalan, duk tapukan bi kasabennalanin bu ٧١ ‫نت حم ت حعل ُمون‬ ‫وأ‬
kaam katauhan bi.
ََ َ ُ ٓ ‫َ ُ ْ ه‬
َ ‫لَع هٱَّل‬ َ ‫ََ َ ه ٓ َ ح َح ح‬
72. Missa tumpukan amban meh aa kitab in (Yahudi duk Nasrani) ‫ِين‬ ِ َٰ‫وقالت ُائِفة مِن أه ِل ٱلكِت‬
‫ب ءامِنوا بِٱَّلِي أنزِل‬
magparatsaya (magkahagad) kaam si iye ne pinaturun si meh aa َ
٧٢ ‫ج ُعون‬ ‫َ َ ُ ْ َ ح َ هَ َ ح ُ ُ ْٓ َ َُ ََ هُ ح َح‬
ِ ‫ءامنوا وجه ٱنلهارِ وٱكفروا ءاخِرهۥ لعلهم ير‬
magparatsayahin, sawung sawung ubus naggah ne kaam kohap
kohap ley, kalu siye pabalik (tahala amban agama de). َ ‫ه‬ ُ َٰ َ ُ ‫َ َ ُ ح ُ ٓ ْ ه َ َ َ َ ُ ح ُ ح ه ح‬
73. (Pain de pe): Duk daa kaam magparatsaya malaingkan sine sine ‫ى ه َدى ٱَّلل ِ أن‬ ‫وَل تؤمِنوا إَِل ل ِمن تبِع دِينكم قل إِن ٱلهد‬
hadja nuhut agama bi, Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Bennal ‫ُ ح َ َٰٓ َ َ ح َ َ ٓ ُ ُ ح َ ح ُ َ ٓ ُّ ُ ح َ َ ُ ح ُ ح ه‬
‫يؤَت أحد مِثل ما أوت ِيتم أو ُياجوكم عِند ربِكمُۗ قل إِن‬
‫حَ ح َ َ ه‬
ُ ‫ٱَّلل ِ يُ حؤت ِيهِ َمن ي َ َشا ٓ ُء َو ه‬
teed iye ru toin, amban Allahu Taala, peggeh (angan2x deley) ٧٣ ‫ٱَّلل َوَٰس ٌِع َعل ِيم‬ ُۗ ‫ٱلفضل َِي ِد‬
subey siye kaurungan kowe kapangurung kaamin, atawa boo de
kaam magsuweyan si dehelluhan Tuhan bi, bissahun Oh (
Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam) bennal bennal
kalabbihanin amban Allahu Taala, pangurung ne sine sine
kabayaan ne duk Allahu Taala Sangat luha (kawase nen) Sangat
makahati.
‫َ ََ ُٓ َ هُ ُ حَ ح ح‬ ‫َح‬
َ ‫َي َت ُّص ب َر ح‬
74. Tartantu (Allahu Taala) ne duk ase ne sine sine kabayaan ne, Duk ٧٤ ‫ٱَّلل ذو ٱلفض ِل ٱل َعظِي ِم‬‫ۡحتِهِۦ من يشاء ُۗ و‬ ِ
Allahu Taala sangat hadja kalabbihan nen.
َ َ َ َ ‫۞ َوم حِن أَ حهل ٱلحك َِتَٰب َم حن إن تَأح َم حن ُه بق‬
‫ِنطار يُؤدِه ِۦٓ إَِلحك َوم حِن ُهم‬
75. Duk amban meh Aa Kitab (Yahudi duk Nasrani) iye bang ِ ِ ِ ِ
َٓ ‫َ ه َُ ٓ َح َ ه َ ُ ح َ َ َح‬ ‫ح‬ ‫َح‬
pangandel nu duk Qintar (pangalta banes) pangurung ne ru kau ُۗ‫هم حن إِن تأ َمنه بِدِينار َل يؤدِه ِۦ إَِلك إَِل ما دمت عليهِ قائِما‬
ُ
ََ َ ُ ُ ُ‫ح‬ َ َ ْ ُ َ ‫َ َ َه‬
balik, duk amban siye bang pangandel nu duk dambuwa dinar ‫ذَٰل ِك بِأن ُه حم قالوا ليح َس َعل حي َنا ِِف ٱۡلم ِِيۧ َن َسبِيل َو َيقولون لَع‬
gey pabalik ne si kau bang gey kew nengge luu si iye (nukut iye) َ َ ُ َ َ ‫ه ح‬
٧٥ ‫ِب َوه حم َي حعل ُمون‬ ‫ٱَّلل ِ ٱلكذ‬
sabab damikkiyan ien, peggeh bissa den gey kami kasusunan (gey
kami magduse) bang eddo kami (alta) meh aa mukaliin.
َ ‫ٱَّلل ُُي ُِّب ٱل ح ُم هتق‬
َ ‫َّق فَإ هن ه‬
َ‫َ ه‬ ‫ل َم حن أَ حو َ َٰ َ ح‬ ََ
76. Awe (Iye matoohin ) sine sine nuney janji ne duk magmatalew na ٧٦ ‫ِني‬ ِ َٰ ‫ِف بِعه ِده ِۦ وٱت‬ ِۚ َٰ ‫ب‬
bennal bennal Allahu Taala malasa si meh aa magmatalew.
َ َ َ ُ ً َ َ َ ‫ه‬ َ َُ ‫ه ه َ َح‬
77. Bennal bennal iye meh siye meh pinabellihan weh de janji de duk ‫َتون ب ِ َع حه ِد ٱَّلل ِ َوأيح َمَٰن ِ ِه حم ث َمنا قل ِيَل أ ْو َٰٓلئِك َل‬ ‫إِن ٱَّلِين يش‬
َ ُ َ َ
ُ ‫َخ َل َٰ َق ل َ ُه حم ِف ٱٓأۡلخ َِرة ِ َوَل يُكل ُِم ُه ُم‬
‫ه‬ َ
Allahu Taala hin duk meh sapa den si halgah kulang kulang, iye ‫ٱَّلل َوَل يَنظ ُر إَِلح ِه حم يَ حو َم‬ ِ
ne meh siye ien ganah ne bahagi si siye taabut si Ellew Akhirat َ ٌ َ َ ‫ح َ َ َ َ َُ ح َ َُ ح‬
٧٧ ‫ٱلقِيَٰمةِ وَل يزك ِي ِهم ولهم عذاب أ َِلم‬
duk gey siye boo Allahu Taala magbissa duk gey bisan payaman
ne si Ellew Qiyamat duk gey du sab siye sutsi ne duk

51
tinagamehan ne siye siksa sa peddes peddes.
‫ۥن َألحسِنَ َت ُهم بٱلحك َِتَٰب تلِ َ ح‬
‫ح َس ُبوهُ م َِن‬
َ ُ‫َح‬ ََ ‫ه‬
‫ِإَون م حِن ُه حم لف ِريقا يلو‬
78. Amban siye (Yahudi duk Nasrani) tumpukan lego de meh dellah ِ ِ
‫ه‬ ُ َ ُ ُ َ ‫ح َ َٰ َ َ ُ َ َ ح‬
den bang siye massa Kitab de (Tawrat duk Injeel) supaya kannal ‫ب َو َيقولون ه َو م حِن عِن ِد ٱَّلل ِ َو َما‬ ِ َٰ ‫ب وما هو مِن ٱلكِت‬ ِ ‫ٱلكِت‬
َ َُ ‫ه ََُ ُ َ ََ ه ح َ َ َ ُ ح َ ح‬ ُ
nun amban dem Kitab binassa den bu dumain amban dem Kitab ٧٨ ‫ه َو م حِن عِن ِد ٱَّلل ِ ويقولون لَع ٱَّلل ِ ٱلكذِب وهم يعلمون‬
duk pain de pe weh amban Allahu Taala bu dumain amban
Allahu Taala duk missa siye si Allahu Taala puting bu katauhan
de (mabennalin).
ُ ‫َ َ َ َ َ َ ُ ح َ ُ ه ُ ح َ َٰ َ َ ح ُ ح‬
79. Ganah aa urungan Allahu Taala Kitab duk Hukuman duk ‫ٱۡلك َم َوٱنلُّ ُب هوةَ ث هم‬ ‫ما َكن ل ِبّش أن يؤت ِيه ٱَّلل ٱلكِتب و‬
ْ ُ ُ ََٰ َ ‫ه‬ ُ َ ْ ُ ُ ِ ‫ول ل هِلن‬َ َُ
pagnabi ubus missa siye si manusiya, paniyah kaam meh ipun ku ‫ون ٱَّلل ِ ولكِن كونوا‬ ِ ‫اس كونوا عِبادا َِل مِن د‬ ‫يق‬
si saddi amban (ipun Allahu Taala) sumaguwa, subey pain ne: َ ُ ُ ‫َ ه َٰ َ َ ُ ُ ح ُ َ ُ َ ح َ َٰ َ َ َ ُ ُ ح َ ح‬
٧٩ ‫ربن ِِيۧن بِما كنتم تعل ِمون ٱلكِتب وبِما كنتم تدرسون‬
Paniya kaam meh magtutuhan (magpatigupu) si Allahu Taala
kowe pamanoh bi si kitab in. ‫َ ح‬
ُ َ َ َ َٰٓ َ َ ‫َ َ َ ح ُ َ ُ ح َ َ ه ُ ْ ح‬
80. Duk gey kaam daak Allahu Taala ngahinang meh Malaikat duk ‫لئِكة َوٱنلهب ِ ِيۧ َن أ حر َبابًاُۗ أيَأ ُم ُركم‬ ‫وَل يأمركم أن تتخِذوا ٱلم‬
meh Kanabi Nabihan meh Tuhan, weh daak de kaam ien naggah َ ُ َ‫ك حفر ََ حع َد إ حذ أ‬
٨٠ ‫نتم ُّم حسل ُِمون‬
ُ ‫ح‬
‫بِٱل‬
ِ ِ
puwas amban kaniyaan bin meh Muslim (Magpatigupu) si
Allahu Taala sampurna.
َ ُ َ ٓ َ َ ُ‫ح َ َ َ ه‬
81. Duk (essebun bi) si waktu ineddo (tinenteman) weh Allahu Taala ‫ٱَّلل مِيثَٰ َق ٱنلهب ِ ِيۧ َن ل َما َءاتيح ُتكم مِن كِتَٰب‬ ‫ِإَوذ أخذ‬
‫ه‬ ُ ‫َ َ َ ُ ح َُح‬ َ ُّ ُ ٓ َ ُ ‫ح‬
parjanjian meh kanabi nabihanin, si iye pangurung ku kaam ‫َوحِك َمة ث هم جا َءك حم َر ُسول مصدِق ل ِما معكم تلؤمِن بِهِۦ‬
ُْٓ َ ‫َ َ َ ُ ُ ه ُ َ َ َ َ ح َ ح ُ ح َ َ َ ح ُ ح َ َ َٰ َ ُ ح ح‬
amban meh kitab duk ilmuin ubus patekkahan kaam Nabi ‫صيِۖ قالوا‬ِ ِ ‫وتلنِصنهۥ قال ءأقررتم وأخذتم لَع ذَٰل ِكم إ‬
nabennal si iye maniya si kaamin (agama bin) na magparatsaya َ ‫ٱلشهد‬ ‫َ ه‬ ُ َ َ َََ ْ ُ َ ‫َحَ ح َ َ َ َ ح‬
٨١ ‫ِين‬ ِ َٰ ‫أقررنا قال فٱشهدوا وأنا معكم مِن‬
kaam si Nabi ien duk tabanganun bi, na sinampurna ne weh bi
duk ineddo ne weh bi ( tinenteman) damikkiyan janji ku ley,
Bissa den sampurna kami ne, Na missa siye: ( Allahu Taala) Naksi
kaam duk aku sartah bi makasaksiin. َ ُ َ‫َ َ َُ َ َ ُ ح‬ ‫َ َ ه‬
٨٢ ‫ف َمن ت َو َٰل ََ حع َد ذَٰل ِك فأ ْو َٰٓلئِك ه ُم ٱلفَٰسِقون‬
82. Na sine sine pataykut puwas amban damikkiyan ien na iye meh
siye ien luwas amban (Aturan) agama Allahu Taala.
َ‫ح‬ َ َ ‫ون َو َ َُل ٓۥ أَ حسلَ َم َمن ِف ه‬
َ ُ‫ه َح‬ َ‫ََ َح‬
83. We saddi pe piniha den amban agama Allahu Taala? bu si iye ِ ‫ت َوٱۡل‬
‫ۡرض‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ ‫ِين ٱَّلل ِ يبغ‬
ِ ‫أفغۡي د‬
َ َ َ
mag Islam (magpatigupu) kemon diyata meh langit duk bulakin, ٨٣ ‫َُ حوَع َوك حرها ِإَوَلحهِ يُ حر َج ُعون‬
paglillah de atawa kasegean siye, Duk tudju Allahu Taala du
pamolean den. ََ َ ُ ٓ َ َ َ‫ُح َ َه ه ََ ٓ ُ َ َ َح‬
َ ‫لَع إبح َرَٰه‬
84. Bissahun ( Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬magparatsaya kami si Allahu ‫ِيم‬ ِ َٰٓ ‫نزل‬ ِ ‫نزل علينا وما أ‬ ِ ‫قل ءامنا بِٱَّلل ِ وما أ‬
ُ ٓ َ ‫ح‬ َ ‫حَٰ َق َو َي حع ُق‬ َ َٰ َ ‫ح‬
Taala duk si iye pinaturun si kamihin duk pinaturun pusi َٰ َ ‫وَت ُم‬
‫وَس‬ َ ‫اط َو َما أ‬ ِ ‫وب َوٱۡل حس َب‬
َ ‫ِإَوس‬
‫ِيل ح‬ ‫ِإَوسمع‬
ِ
َ َ
َ ‫ون مِن هربه حم َل ُن َفر ُق ََ ح‬ َ ُّ ‫َ َ َٰ َ ه‬
Ibrahim duk Ismail duk Ishaaq duk Asbaat (Ya’cub duk sampuk ‫ني أ َحد م حِن ُه حم‬ ِ ِِ ‫وعِيَس وٱنلبِي‬
duwe panubuh anak Ya’cub) (Alayhimus Salaam) Duk iye َ ُ ‫َ َح ُ َُ ُ ح‬
٨٤ ‫وَنن َلۥ مسل ِمون‬
kapangurung Musa duk Isa (Alayhimas Salaam) duk meh kanabi
nabihan amban Tuhan de, gey pagbidda kami bisan dabuwa
amban meh antara de duk kami si Iye ( Allahu Taala)
magpatigupu magmuslim.

52
ُ َ ‫ََ ح‬ َ ‫ََ َحَ َ حَ ح‬
85. Duk sine sine miha saddi amban Islam agama, Na gey tinaymah ‫ٱۡل حسل َٰ ِم دِينا فلن ُيق َبل م حِن ُه َوه َو ِِف ٱٓأۡلخ َِرة ِ م َِن‬
ِ ‫ومن يبتغِ غۡي‬
si iye duk iye si Ellew Akhirat amban meh aa sa lugi lugi ne. َ ‫خَٰ ِِس‬ َ ‫ح‬
٨٥ ‫ين‬ ِ ‫ٱل‬
َ‫َ َ ْ َ ح َ َ ح َ َ ُ ٓ ْ ه‬ َ ُ‫ه‬ َ َ
86. Saingge panoh Allahu Taala meh Qawman (manusiyah) naggah ‫ٱَّلل ق حوما كف ُروا َعد إِيمَٰن ِ ِهم وش ِهدوا أن‬ ‫ك حيف َي حهدِي‬
َ‫ح‬ َ ُ‫ه ُ َ َ َ َ َٓ ُ ُ حَ َ ُ َ ه‬
siye puwas amban pagparatsaya de, duk magnaiksaksi siye ‫ٱَّلل َل َي حهدِي ٱلق حو َم‬ ‫ٱلرسول حق وجاءهم ٱِليِنَٰت و‬
bennal bennal Rasul ien weh sampurna too, duk tekka ne si siye ‫ه‬
َ ‫ٱلظَٰلِم‬
٨٦ ‫ني‬ ِ
meh katarrangin, duk Allahu Taala gey noan meh aa
panganganyaya. َ َٰٓ َ َ ‫ُ ْ َ َ َ َ ٓ ُ ُ ح َ ه َ َ ح ح َ ح َ َ ه َ ح‬
87. Iye ne meh siye ien tumbas den bennal bennal luu si siye mulka ‫اس‬ِ ‫لئِكةِ َوٱنله‬ ‫أو َٰٓلئِك جزاؤهم أن علي ِهم لعنة ٱَّلل ِ وٱلم‬
َ ‫أَ ح‬
َ ‫َجع‬
٨٧ ‫ِني‬
Allahu Taalahin duk meh Malaikat duk meh Manusiya kemon.
َ َ ُ َ ُ َ َ ‫َ َٰ َ َ َ ُ َ ه ُ َ ح ُ ُ ح‬
88. Lai siye diyalem ne (Narka) kakkal gey pinalampung si siye ٨٨ ‫اب َوَل ه حم يُنظ ُرون‬ ‫خ ِِلِين فِيها َل َيفف عنهم ٱلعذ‬
siksah nen, duk gey siye (pinayaman) pinadaawa.
ُ َ َ ‫ه ه َ َ ُ ْ ُۢ َ ح َ َٰ َ َ َ ح َ ُ ْ َ ه ه‬
89. Malaingkan iye meh siye magsusun (magpaampun) duk ‫ٱَّلل غفور‬ ‫إَِل ٱَّلِين تابوا ِمن َع ِد ذل ِك وأصلحوا فإِن‬
maghatul na bennal bennal Allahu Taala sangat pangangampun ٌ ‫هرح‬
٨٩ ‫ِيم‬
sangat maase.
َ ‫ه ه َ َ َ ُ ْ َ ح َ َ َٰ ح ُ ه ح َ ُ ْ ُ ح ه ُ ح‬
90. Iye ne meh siye naggah puwas amban pamaratsaya de ubus ‫ٱزدادوا كفرا لن تق َبل‬ ‫إِن ٱَّلِين كفروا َعد إِيمن ِ ِهم ثم‬
َ ُّ ‫ه‬ ُ َ َ ُ َ
tamba manamba pe panaggah den, na asal gey ne teed tinayma ٩٠ ‫ت حو َب ُت ُه حم َوأ ْو َٰٓلئِك ه ُم ٱلضٓالون‬
tawbat (pagsusun duk pagpaampun) den duk iye ne meh siye ien
malepasin. َ َ ‫ه ه َ ََ ْ ُ ْ ُ ُه ََ ح‬
91. Bennal iye ne meh siye naggah duk matey siye diyalem panaggah ‫ِين كف ُروا َو َماتوا َوه حم كفار فلن ُيق َبل م حِن أ َح ِدهِم‬ ‫إِن ٱَّل‬
َ ٌ َ َ ‫ُْ َ َ َُ ح‬ َ َ ‫ح‬ َ َ َ َ َ‫ح ح‬
de, na gey ne tinaymah amban dambuwa amban siye bisan pe ‫ى بِهُِۗۦٓ أو َٰٓلئِك لهم عذاب أ َِلم‬
َٰ ‫ۡرض ذهبا ولو ٱفتد‬
ِ ِ ‫مِل ُء ٱۡل‬
َ ‫ِص‬ ‫ه‬ َُ َ َ
pennoh bulakin weh bulawan duk bisan pe ien pangalekkat ne di ٩١ ‫ين‬ ِ ِ َٰ‫وما لهم مِن ن‬
re (saien hekka nen) iye ne meh siye ien, nyah ne tinagame si siye
sa peddes peddes siksa duk ganah ne si siye amban meh
pananabang.
َ ُّ ُ ‫َ َ َ ُ ْ ح ه َ ه َٰ ُ ُ ْ ه‬
‫ون َو َما تُنف ُِقوا ْ مِن َ ح‬
92. Gey tadawhat bi (sampurna) kahapanin samantaan kaam gey ‫َشء‬ ‫لن تنالوا ٱل َِب حِت تنفِقوا مِما َتِب‬
magnafaqa (maggastu karna Allahu) amban meh kinalasahan bin َ ‫فَإ هن ه‬
٩٢ ‫ٱَّلل بِهِۦ َعل ِيم‬ ِ
(alta, baran) duk ine ine pagnafaqa bi bennal Allahu Taala si ien
sangat makahati.
93. Tiyap tiyap kinakan kaniyaan nen halal si meh anak Israel َٰ َ َ ‫ِيل‬
‫لَع‬
ُ َٰٓ َ ‫َ ٓ ح َ َٰٓ َ ه َ َ ه َ ح‬ َ َ ِ َ ‫ُ ُّ ه‬
‫ام َكن حَِل ِِل ِّن إِسرءِيل إَِل ما حرم إِسرء‬ ‫۞ك ٱلطع‬
(Ya’cub Alayhis Salaam) malaingkan (gey mahalalin) iye ne ٓ َ ُ ‫َ ح َ ُ َ ه َ ه ح َ َٰ ُ ُ ح َ ح ُ ْ ه ح َ َٰ َ ح‬ ‫َح‬
‫سهِۦ مِن قب ِل أن تَنل ٱتلورىة قل فأتوا بِٱتلورىةِ فٱتلوها‬ ِ ‫نف‬
hinaram weh Israel si ginhawa baran ne, dehellu pe amban ٩٣ ‫ِني‬ ُ ‫إن ُك‬
َ ‫نت حم َص َٰ ِدق‬
ِ
kapamaturun Tawrat, bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬pakitehanun
bi Tawratin duk bassahun bi bang asal bennal ke pinain bin.
َ َ َُ َ َ َ ‫َ َ ح َ َ َٰ َ َ ه ح‬
94. Sine sine maghinang hinang bissa puting si Allahu Taala puwas ‫ِب ِم ُۢن ََ حع ِد ذَٰل ِك فأ ْو َٰٓلئِك‬
َ ‫كذ‬ ‫فم ِن ٱفَتى لَع ٱَّلل ِ ٱل‬
َ ‫ُ ه‬
amban damikkiyan ien, Na iye meh siye ien panganganyayahin. ٩٤ ‫ه ُم ٱلظَٰل ُِمون‬
َ َ َ ‫ٱَّللُۗ فَٱتهب ُعوا ْ م هِل َة إبح َرَٰه‬
‫ِيم َحن ِيفا ۖۡ َو َما َكن م َِن‬ ُ ‫قُ حل َص َد َق ه‬
95. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬bennal (si Allahu Taala hin) na ِ ِ

53
tuhutun bi agama Ibrahimin tulus duk dumain kaniyaan nen َ ‫ٱل ح ُم حّشك‬
٩٥ ‫ِني‬ ِ
amban meh magsishirik (magsasakutu).
ُ َ َُ َ ‫َ ه‬ ‫َه‬ َ َ ‫ه‬
96. Bennal bennal panagnaan Lumah (Masjid) tabettad si meh ‫ارَك َوهدى‬ ِ ‫إِن أ هول ََ حيت ُوضِ َع ل هِلن‬
‫اس لَّلِي بِبكة مب‬
Manusiya iye ne si Bakka (Makka) miyaan magbarkat duk toh si َ ‫ل ِلح َعَٰلَم‬
٩٦ ‫ني‬ ِ
meh aa alam.
‫ه‬ َ َ َ َ َ ُ َ‫ه‬
َ ‫ام إبح َرَٰه‬ َ َ ُۢ ُ َٰ ‫فِيهِ َء َاتَٰي‬
97. Lai taga tanda banes tampat Ibrahim (Alayhis Salaam) duk sine ِ ‫ِيمۖۡ َو َمن دخل ُهۥ َكن َءامِناُۗ َو َِّلل‬ ِ ‫ت َيِنَٰت مق‬
ََ َ َ ‫ُّ ح َ ح‬ ََ
sine umasek (Hap Makka) kaniyaan nen sanyang ne duk ‫ٱس َت َطاع إَِلحهِ َسبِيَل َو َمن كف َر‬ ‫ت َمن ح‬
ِ ِ ‫اس حِج ٱِلي‬ ِ ‫لَع ٱنله‬
(pinawajib) we Allahu Taala si meh manusiyah maghajji hap
٩٧ ‫ني‬ َ ‫ّن َعن ٱلح َعَٰلَم‬ ٌّ ِ ‫ٱَّلل َغ‬
َ ‫فَإ هن ه‬
ِ ِ ِ
Lumah (Ka’bah) nen sine sine makagees (sanyang labeyan nen)
duk sine sine naggah sabennal Allahu Taala gey magnisisita si
meh sagannap Alam.
ٌ ‫ٱَّلل َشه‬
ُ ‫ٱَّلل ِ َو ه‬
‫ه‬ َٰ َ َ ُُ‫َ َ ح‬ َٰ َ ‫ُ ح َ َٰٓ َ ح َ ح‬
98. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Oh kaam meh aa kitab (Yahudi ‫يد‬ ِ ‫ت‬
ِ ‫تَٰي‬‫أَ‍ِب‬ ‫ون‬ ‫ر‬‫ف‬‫ك‬‫ت‬ ‫ِم‬ ‫ل‬ ‫ب‬
ِ ‫قل يأهل ٱلك‬
‫ِت‬
َ ُ َ َٰ َ َ
duk Nasrani) weey kaam naggah si meh ayat (tanda) Allahu ٩٨ ‫لَع َما ت حع َملون‬
Taala, Bu Allahu Taala sangat makasaksi (makakite) si meh
hininang bin?
‫ه‬ َ َ َ ُّ ُ َ َ َ ‫ُ ح َ َٰٓ َ ح َ ح‬
99. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Oh kaam meh aa kitab (Yahudi ‫يل ٱَّلل ِ َم حن َء َام َن‬
ِ ِ ‫ب ل ِم تصدون عن سب‬ ِ َٰ‫يأهل ٱلكِت‬ ‫قل‬
َ ُ َ َ ٓ َ
َ ُ‫َحُ ََ َ َ ُح ُ َ َ ُ ََ ه‬
duk Nasrani) weey kaam nambelan lan agama Allahu Taala si ٩٩ ‫ٱَّلل بِغَٰفِل ع هما ت حع َملون‬ ‫تبغونها عِوجا وأنتم شهداء ُۗ وما‬
meh magparatsaya? kabayaan bin (bengkok) bu kaam meh saksi
in duk Allahu Taala gah lupa si meh hininang bin. َ َ
َ َٰ‫ِين أُوتُوا ْ حٱلك َِت‬
‫ب‬ َ ‫يعوا ْ فَريقا م َِن هٱَّل‬ َ ‫يأ ُّي َها هٱَّل‬
ُ ‫ِين َء َام ُن ٓوا ْ إن تُط‬
ِ ِ َٰٓ
100. Oh kaam meh siye magparatsaya, Bang tuhut bi iye ne ِ
َ ‫كَٰفِر‬ َ ‫َ ُ ُّ ُ َ ح َ َ َٰ ُ ح‬
meh siye kasinduwehan amban meh siye kaurungan kitab ١٠٠ ‫ين‬ ِ ‫يردوكم َعد إِيمن ِكم‬
(Yahudi duk Nasrani) Pabalik de kaam puwas amban
pamaratsaya bi pananaggah.
ُ ‫َ َ ح َ َ ح ُ ُ َ َ َ ُ ح ُ ح َ َٰ َ َ ح ُ ح َ َ َٰ ُ ه‬
101. Duk saingge panaggah bi, bu kaam binassa luu si kaam ‫ت ٱَّلل ِ َوفِيك حم‬ ‫وكيف تكفرون وأنتم تتل عليكم ءاتَٰي‬
َ َ ُ ‫ه ََ ح‬ ُ ُ ‫َر ُس‬
meh ayat Allahu Taalahin, duk luu si kaam Rasul nen, Duk sine َ ‫ح‬ ُّ َ
١٠١ ‫ِي إ ِ ََٰل صِ رَٰط مستقِيم‬‫وَل ُۗۥ َو َمن َي حع َت ِصم بِٱَّلل ِ فقد هد‬
sine ngengkem si (agama) Allahu Taala na sabennal iye ley
katoan ne tudju lan bentel. َ َ
‫َ َ ُ ه‬ َُ َ ‫يأ ُّي َها هٱَّل‬
َ ‫ِين َء َام ُنوا ْ هٱت ُقوا ْ ه‬
102. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, tinalew kaam si ‫ٱَّلل َح هق تقاتِهِۦ َوَل ت ُموت هن إَِل‬ َٰٓ
Allahu Taala sampurna katalew, duk da kaam (Maglillah) matey
َ
١٠٢ ‫نتم ُّم حسل ُِمون‬ ُ َ‫َوأ‬
malaingkan subey kaam dem kamuslim (Dem pagpatigupu).
‫ََ ََهُ ْ َ ح ُُ ْ حَ َ ه‬ َ ‫ه‬ ْ ‫ح‬
103. Duk ngaput kaam (pahaget) si lubid Allahu Taala kemon ِ ‫ت ٱَّلل‬ ‫َوٱع َت ِص ُموا ِِبَ حب ِل ٱَّلل ِ َجِيعا وَل تفرقوا وٱذكروا ن ِعم‬
‫ك حم فَأَ حص َب ح‬
ُ ُُ َ‫َ َح ُ ح ح ُ ُ ح َ ح َ ٓ ََهَ َح‬
duk da kaam magsapehak, Duk essebun bi nihmat Allahu Taala si ‫ح ُتم‬ ِ ‫عليكم إِذ كنتم أعداء فألف َني قلوب‬
ُ َ َ ََ ‫ح َ ٓ ح َ َٰ َ ُ ُ ح َ َ َٰ َ َ ح‬
Kaamin, si waktu kaniyaan bin magkuntara na pinagdambuwa ‫لَع شفا ُحف َرة م َِن ٱنلهارِ فأنقذكم‬ ‫بِن ِعمتِهِۦ إِخونا وكنتم‬
weh ne pangateya bin, Parsababan amban nihmat ne ien َ ُ َ ‫ح َ َ َ َٰ َ ُ َ ُ ه ُ َ ُ ح َ َ َٰ َ َ ه ُ ح َ ح‬
١٠٣ ‫مِنهاُۗ كذل ِك يب ِني ٱَّلل لكم ءاتَٰيتِهِۦ لعلكم تهتدون‬
magkasilasa kaam duk kaniyaan bin si ubey lowing Narkah na
tinimbul kaam weh Allahu Taala amban ien, Kowe damikkiyan
ien pamatarrang weh Allahu Taala si kaam meh ayat nen (meh
tanda nen) kalu kalu du kaam pain katoan.

54
‫َ ح ح‬ ‫ُ ُ ه َ ح ُ َ َ حَ ح ح‬ ُ ‫ح‬
104. Duk paniya amban kaam ummat moo ngabi ngabi ِ ‫ٱۡلۡيِ َو َيأ ُم ُرون بِٱل َمع ُر‬
‫وف‬ ‫َوتلَكن مِنك حم أمة يدعون إَِل‬
َ ‫ح َ ُ َ َ ُ ح ح‬ َ
maghinang hap, ngandaak si kahapan meges amban kalaatan, ١٠٤ ‫َو َي حن َه حون َع ِن ٱل ُمنكرِِۚ َوأ ْو َٰٓلئِك ه ُم ٱل ُمفل ُِحون‬
duk iye ne meh siye ien magparuntunganin.
ُ ٓ ْ َُ ‫ََ َ ُ ُ ْ َ ه َ ََ ُ ْ ح‬
105. Duk daa kaam paniyah koweh meh siye magsapehak ‫ِين تف هرقوا َوٱخ َتلفوا ِم ُۢن ََ حع ِد َما َجا َءه ُم‬ ‫وَل تكونوا كٱَّل‬
(magkanat kanat) puwas amban katekka meh katarrangan (meh َ َ َ َ
ٌ ‫ك ل ُه حم عذ‬ َ َٰٓ َ ْ ُ َ ُ َٰ َ َ ‫ح‬
١٠٥ ‫اب عظِيم‬ ِ ‫ٱِليِنت وأولئ‬
tanda ) si siye, duk iye ne meh siye ien, nyah ne si siye siksa sa
peddes peddes.
ُ ‫َ ح َ َ ح َ ُّ ُ ُ َ َ ح َ ُّ ُ ُ َ َ ه ه َ ح ه ح‬
106. Si ellew (Qiyaamat) poteh (magsahaya) ne meh ‫ٱس َودت ُو ُجوه ُه حم‬ ‫يوم تبيض وجوه وتسود وجوه فأما ٱَّلِين‬
ُ َ َ َ‫َ ََحُ َح َ َ ُ ح َُ ُ ْ ح‬
ُ ‫اب ب َما ك‬
‫نت حم‬
paluwehanin duk ngittem (maglindem) ne meh paluwehanin, ِ ‫أكفرتم َعد إِيمَٰن ِكم فذوقوا ٱلعذ‬
َ ُ‫َ ح‬
Adapun iye ne meh siye maglindem paluwehan den, weey kaam ١٠٦ ‫تكف ُرون‬
naggah puwas amban pamaratsaya bi? Na lessahun bi sah siksain
sabab kaniyaan bin naggah kaam.
‫ََه ه َ حَ ه ح ُ ُ ُ ُ ح َ َ حَ ه‬
َ ‫ٱَّللِۖۡ ُه حم ف‬
107. Adapun iye ne meh siye magsahaya paluwehan den, na ‫ِيها‬ ِ‫وأما ٱَّلِين ٱَيضت وجوههم ف َِف رۡحة‬
dem aseh ( Surgah) Allahu Taala ne siye ien, lai ne siye diyalem َ ُ َٰ َ
١٠٧ ‫ِلون‬ ِ‫خ‬
ne kakkal sa lama lama.
‫ح َ َ َ ُ ه َ ح ُ َ َ َ ح َ حَ َ َ ه ُ ُ ُ ُ ح‬
108. Iye ne meh ien ayat (tanda) Allahu Taala bassa kami si ‫يد ظلما‬ ِ‫ت ِلك ءاتَٰيَٰت ٱَّلل ِ نتلوها عليك بِٱۡل ِق وما ٱَّلل ير‬
kau sabennal duk Allahu Taala gey bayah nganyaya si sagannap ١٠٨ ‫ني‬َ ‫ل ِلح َعَٰلَم‬
ِ
alam. َ‫ح‬
ُ ‫َ ه‬ َ َ ‫َو ِ هَّلل ِ َما ِف ه‬
109. Duk si Allahu Taala kemon diyata meh langitin duk ‫ۡرض ِإَوَل ٱَّلل ِ ت حر َج ُع‬ َ
ِۚ ِ ‫ت َوما ِِف ٱۡل‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ
١٠٩ ‫ور‬ُ ‫حٱۡلُ ُم‬
bulakin, duk tudju Allahu Taala pamolean kemon pakaradjaanin.
‫َ ح ح‬ ‫َح‬ ‫ۡي أُ همة أُ حخر َج ح‬ ُ ‫ُك‬
َ ‫نت حم َخ ح‬
110. Kaam ne iyu kaniyaan bin sa hap hap ummat, pinaguwa ِ ‫اس تأ ُم ُرون بِٱل َمع ُر‬
‫وف‬ ِ ‫ت ل هِلن‬ ِ
ُ‫َح‬ َ ‫َ ه‬ ‫ح َ ُح‬ َ َ
si meh manusiya ngandaak kaam maghinang hap duk meges ‫َوت حن َه حون َع ِن ٱل ُمنك ِر َوتؤم ُِنون بِٱَّللُِۗ َول حو َء َام َن أهل‬
ُ ُ َ ‫ح َ َٰ َ َ َ َ ح ه ُ ح ُ ُ ح ُ ح ُ َ َ َ ح‬
kaam amban hinang laat, duk magparatsaya kaam si Allahu ‫َثه ُم‬ ‫ب لَّكن خۡيا له ِۚم مِنهم ٱلمؤمِنون وأك‬ ِ ‫ٱلكِت‬
Taala, duk bang hadja magparatsaya meh aa kitabin (Yahudi duk َ ُ َ‫ح‬
١١٠ ‫ٱلفَٰسِقون‬
Nasrani) na kaniyaan nen hap si siye, amban siye magparatsaya
duk kaekkahan amban siye fasiquwn (luwas amban agama
Allahu Taala). َ ُ َ َ ‫ُ َ ُ ُ ح ُ َ ُّ ُ ُ ح َ ح‬ َ ٓ ‫َ َ ُ ُّ ُ ه‬
111. Gey siye(Meh Yahudi ley) ien makamula kaam (si altah ‫ار ث هم َل‬ ‫ۡضوك حم إَِل أذىۖۡ ِإَون يقَٰت ِلوكم يولوكم ٱۡلدب‬ ‫لن ي‬
َ ُ َ ُ
bi duk baran bi) malaingkan (bissa duk della de) ubus bang kaam ١١١ ‫ينِصون‬
bonoh de, taraag du siye (lahi siye) ubus gey siye tinabangan
(gana daagan de).
‫ه‬ ‫ُ ُ ْ ه‬ َ ُ‫ه‬ َ ‫ُ َ ح‬
112. Patoket ne si siye kadesmein bisan pe siye intag kasuwa ‫ت َعل حي ِه ُم ٱَّلِلة أ حي َن َما ثقِف ٓوا إَِل ِِبَ حبل م َِن ٱَّلل ِ َو َح حبل‬ ‫ۡضب‬
ِ
َُ َ ‫َ ه َ ُ َ ح َ َح ُ حَ ح‬ َ َ ََُٓ
(paluuhan de), malaingkan bang kaniyaan den pasugpat si lubid ‫ۡضبت علي ِهم ٱلمسكنة‬ ِ ‫اس وباءو بِغضب مِن ٱَّلل ِ و‬ ِ ‫م َِن ٱنل‬
‫ه‬
ٓ َ ‫ح ُ َ ح‬ ‫ه‬ َ َ ُ ‫َ َ َه َ ُ ْ ح‬
Allahu Taala duk lubid manusiya (amban pag urung jizya) ubus ‫ت ٱَّلل ِ َو َيق ُتلون ٱۡلۢنب ِ َيا َء‬ِ َٰ ‫ذَٰل ِك بِأن ُه حم َكنوا يَكف ُرون أَ‍ِبتَٰي‬
balik siye tudju astel Allahu Taala duk patoket du sab si siye َ ْ ُ َ ْ َ َ ‫َح‬
١١٢ ‫ۡي َح ِۚق ذ َٰل ِك ب ِ َما َع َصوا هوَكنوا َي حع َت ُدون‬ ِ ‫بِغ‬
kadekdesin sabab kaniyaan den naggah siye si meh ayat Allahu
Taala duk bonoh de meh Kanabi nabihanin si dumain kapatutan,

55
sabab pamasuwey (panaggah de) duk kaniyaan den nganyaya pe
siye (si pangahinang de maharamin halal).
‫ه‬ َ َ ُ‫ح‬ ٓ َ ‫َ ح ُ ْ َ َ ٓ ح َ ح ح َ َٰ ُ ه‬
113. Gah siye magsali kemon amban meh aa kitab (Yahudi ِ َٰ ‫ب أمة قائ ِ َمة َيتلون َءاتَٰي‬
ِ ‫ت ٱَّلل‬ ِ ‫۞ليسوا سواء ُۗ مِن أه ِل ٱلكِت‬
َ ُ ‫َ ََٓ هح َ ُ ح َح‬
duk Nasrani) meh ummat nengge patulus si Allahu Taala, ١١٣ ‫ج ُدون‬ ‫ءاناء ٱَل ِل وهم يس‬
magbassa Ayat Allahu Taala kellawan bu siye ley pasujud ( si
Allahu Taala). ‫ح‬
َ ‫َ ح ح‬ ‫ح َ ه ح‬
114. Magparatsaya siye si Allahu Taala duk ellew Akhirat duk ‫وف َو َي حن َه حون َع ِن‬
ِ ‫يُؤم ُِنون بِٱَّلل ِ َوٱَلَ حو ِم ٱٓأۡلخ ِِر َو َيأ ُم ُرون بِٱل َمع ُر‬
ngandaak siye maghinang hap duk meges siye amban hinang َ ‫ٱلصَٰلِح‬ ‫ح َ ح َ َٰ َ ُ ْ َ َٰٓ َ َ ه‬ َ ُ َٰ َ ُ َ َ ُ ‫ح‬
١١٤ ‫ني‬ ِ ‫تِۖ وأولئِك مِن‬ ِ ‫س ِرعون ِِف ٱۡلير‬ ‫ٱلمنكرِ وي‬
laat, duk magdehelluhan siye si meh kahapan duk iye ne meh
siye ien amban meh aa sulut.
َ ‫ِيم ُۢ بٱل ح ُم هتق‬
١١٥ ‫ِني‬ ُ َ ُ‫ََ َح َُ ْ ح َح ََ ُ حَُ ُ َ ه‬
115. Duk ine ine hinang de amban meh kahapan gey papas, ِ ‫وما يفعلوا مِن خۡي فلن يكفروه ُۗ وٱَّلل عل‬
(sumaguwa tinumbasan si siye) Duk Allahu Taala sangat
makahati si meh aa magmatalew.
ُ َ َ َٓ ُ َ َ َ ‫ه ه َ ََُ ْ َ ُح‬
116. Iye ne meh siye naggah gey makatabang siye meh altah ‫ّن ع حن ُه حم أ حم َوَٰل ُه حم َوَل أ حول َٰ ُدهم م َِن‬
ِ ‫إِن ٱَّلِين كفروا لن تغ‬
den duk meh anak den amban Allahu Taala bisan daahat duk iye َ ُ َٰ َ َ ‫ه َ ح َ ُ ْ َ َٰٓ َ َ ح َ َٰ ُ ه ُ ح‬
١١٦ ‫ٱَّلل ِ شيا ۖۡ وأولئِك أصحب ٱنلارِِۖ هم فِيها خ ِِلون‬
ne meh siye ien aa Narkain duk lai ne siye diyalem ne kakkal
salama lama.
117. Upamahan iye ginastu de (Me aa kitabin) si ellew Dunya
َ ‫ٱل حن َيا َك َم َثل ريح ف‬
ٌّ ِ ‫ِيها‬
‫ص‬ َ ‫ون ِِف َهَٰ ِذه ِ ح‬
ُّ ِ ‫ٱۡل َي َٰوة‬ َ ُ ُ َ ََُ
‫مثل ما ينفِق‬
ِ ِ
َ َ َ َ ُ ُٓ َ ‫َ َ َ ح َ ح َ َح‬
ُ ‫نف َس ُه حم فَأ حهلك حت ُه َو َما َظل َم ُه ُم ه‬ َ ْ َ
inin kowe hantang baliyu patuhut (panas atawa haggut) basag ‫ٱَّلل‬ ‫أصابت حرث قوم ظلموا أ‬
َ ‫ح‬ ُ َ َ
ubus makatawwa tinanem meh aa taanyaya weh de ginhawa ١١٧ ‫َولَٰك حِن أنف َس ُه حم َيظل ُِمون‬
baran den ubus magkaat iye( pananem ley) sabab ne, na gah siye
ien anyaya Allahu Taala sumguwa siye mismu ginhawa baran de
manganyaya di ren.
َ َ
118. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya da hinangun bi
َ ُ ُ َ ْ ُ َ َْ َ ‫يأ ُّي َها هٱَّل‬
‫ِين َء َام ُنوا َل ت هتخِذوا ب ِ َطانة مِن دون ِك حم َل‬ َٰٓ
‫ح‬ َ ٓ َ ‫ح ح‬ َ َ ‫ُّ ْ َ َ ُّ َ ح‬ َ ُ َ ُ‫َح‬
meh Bitana (pangandelan, pasangdelan, nakura) bang saddi ‫ت ٱِلَغضا ُء م حِن أف َوَٰهِ ِه حم‬ ِ ‫يألونك حم خ َباَل َودوا ما عن ِت حم قد بد‬
َ ُ ُ َ ‫َ َ ُح ُ ُ ُ ُ ح َ ح َُ َ ح َهه‬
ُ ‫ٱٓأۡلتَٰيَٰت إن ُك‬
amban (agami bi) supaya gey palangkew amban kaam si ‫نت حم‬ ِ ِۖ ِ ‫وما َّت َِف صدورهم أكَب قد بينا لكم‬
pamakaat de agama bi, kabayaan den asal pakaat de kaam, َ ُ َ
١١٨ ‫ت حعقِلون‬
tampal ne pagkuntara pag astelin antara de amban meh behe de
duk iye tinapukan pangateyan den labi pe hadje, bennal
tapatarrang kami ne ayatin bang kaniyaan bin tatali tali bi.
َ ‫َ َٰٓ َ ُ ح ُ ْ َ ٓ ُ ُّ َ ُ ح َ َ ُ ُّ َ ُ ح َ ُ ح ُ َ ح‬
119. Kaam duk siye kalasahan bi siye bu gey kaam kalasahan ِ َٰ‫ٰٓأنتم أوَلءِ َتِبونهم وَل ُيِبونكم وتؤمِنون بِٱلكِت‬
‫ب‬
ُ َ ْ ُّ ْ َ َ َ ْ ُ َ ُ َُ َ ُ
de duk kahagad kaam si kitabin kemon (Taurat duk Injeel), Duk ‫ُكِهِۦ ِإَوذا لقوك حم قال ٓوا َء َام هنا ِإَوذا خل حوا َعضوا َعل حيك ُم‬
bang kaam kapagkasuwa pain de: magparatsaya kami ubus bang َ ُ َ َ‫ح ََ َ َ حَح ُح ُ ُ ْ َح ُ ح ه ه‬
ِ ‫ِيم ُۢ بِذ‬
‫ات‬ ‫ظ قل موتوا بِغيظِكمُۗ إِن ٱَّلل عل‬ ِۚ ِ ‫ٱۡلنامِل مِن ٱلغي‬
isab siye tumingka tingka, ngeket siye gulamey tangan de weh ُّ
١١٩ ِ‫ٱلص ُدور‬
astel den, Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬matey ne kaam weh astel
bi, Bennal bennal Allahu Taala Sangat makahati si kemon taga
pangateyan.
ْ ُ َ‫ُ ح ُ ح َ َ َح‬ ُ ‫َ ح‬ ُ َ
120. Bang kaam tasingku (Katekkahan) kahapan laat si ‫إِن ت حم َس حسك حم َح َس َنة ت ُسؤه حم ِإَون ت ِصبكم سيِئة يفرحوا‬

56
‫ٱَّلل ب ِ َما‬ ً ‫َ ح ُ ْ َ َ ه ُ ْ َ َ ُ ُّ ُ ح َ ح ُ ُ ح َ ح‬
َ ‫ياُۗ إ هن ه‬ َ
siye,ubus bang kaam tawwa kalaatan magsinna sinna siye si ِ ‫بِها ۖۡ ِإَون تص َِبوا وتتقوا َل يۡضكم كيدهم ش‬
ُ َ ُ
ien,Duk bang kaam magsabar duk magmatalew, gey makaine ١٢٠ ‫َي حع َملون ُم ِيط‬
kaam pamakaat de kaamin bisan daahat, Bennal Allahu Taala si
meh hininang de ley Sangat ngatau.
ُ َُ َ ‫ح َ َ ح َ ح َح‬
َ ‫ئ ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
ُ ‫ِني َم َقَٰع َِد ل ِلحق َِتال َو ه‬
121. Duk essebun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬si waktu kew tahala ‫ٱَّلل‬ ِ ِ‫ِإَوذ غدوت مِن أهل ِك تبو‬
amban ahli nu (anak anda nu) hinangan nu meh tampat meh aa ٌ ‫يع َعل‬
١٢١ ‫ِيم‬ ٌ ‫َس ِم‬
magparatsayahin si pagbonoan, Duk Allahu Taala Sangat
makakale Sangat makahati.
‫ََ ه‬ ُ ‫ِنك حم أَن َت حف َش ََل َو ه‬
ِ ‫ٱَّلل َو ِ َُّل ُه َماُۗ َولَع ٱَّلل‬
ُ
‫ان م‬ ََ ٓ ‫ح َه ه‬
122. Essebun ( Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Si waktu duwe tumpukan ِ ‫إِذ همت ُائِفت‬
َ ‫َحَََه ح ح‬
(Meh saweh Abdullah Bin Ubay Bin Salul) amban kaam (arak ١٢٢ ‫ّك ٱل ُمؤم ُِنون‬
ِ ‫فليتو‬
siya siya) sumaguwa pinalihara siye weh Allahu Taala
(magbayah bayah si siye hin), Duk luu du si Allahu Taala
pagtawakkalan meh siye magparatsayahin.
ُ ‫َ َ َ ح َ َ َ ُ ُ ه ُ َ ح َ َ ُ ح َ ه ۖۡ َ ه ُ ْ ه َ َ ه‬
123. Sabennal tinabang kaam weh Allahu Taala (pinadaag si ‫ٱَّلل ل َعلك حم‬ ‫ولقد نِصكم ٱَّلل بِبدر وأنتم أذِلة فٱتقوا‬
َ ُ ‫َح‬
kuntara bi) si bonoh Badr, bu kaniyaan bin dekdes (kulang) ١٢٣ ‫تشك ُرون‬
kaam, Na tinalew kaam si Allahu Taala mura murahan (tadawhat
bi) sampurna pagsarang shukurin. َ ُ
ُ ُ ‫ح‬ ََ َ ‫ح َُ ُ حُ ح‬
124. Essebun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬si waktu kew magpain si ‫ِني ألن يَكف َِيك حم أن يُ ِم هدك حم َر ُّبكم‬ ‫إِذ تقول ل ِلمؤ ِمن‬
َ ‫َنل‬ َ
َ ‫لئكةِ ُم‬ َ ‫ح‬
َ َ َ َ َََ
meh (sawe nu) magpratsayahin, gey peke mararahi si kaam, ١٢٤ ‫ِني‬ ِ َٰٓ ‫بِثلَٰثةِ ءالَٰف مِن ٱلم‬
tambahan Allahu Taala kahekka bin duk tellu ngibu amban meh
malaikat pinaturun?
ُ ‫ح‬ َ َ َ ُ ُ‫َ ح ُ ْ َ ُ ْ ح‬ َ
125. Awe, Weey sab bang kaam magsabar (pasandal) duk ‫َبوا َوت هتقوا َو َيأتوكم مِن ف حورِه حِم هَٰذا ُي حمدِدك حم‬ َٰٓ َ‫ب‬
ِ ‫ل إِن تص‬
َ ‫كةِ ُم َسوم‬ َ َٰٓ َ َ ‫َ ح‬ َ َ َ ‫َ ُّ ُ َ ح‬
magmatalew si Allahu Taala, duk mugtuy ne siye patekka duun ١٢٥ ‫ِني‬ ِ ِ ‫ربكم ِِبمسةِ ءالَٰف مِن ٱلملئ‬
duun si kaam, iye ien panamba kaam weh Tuhan bin, duk lime
ngibu amban meh malaikat dem pakekes (duk meh papeddang
de).
ُ ُ ُ ُ ‫َ َ َ َ َ ُ ه ُ ه ُ ح َ َٰ َ ُ ح َ َ ح َ ه‬
126. Gah ien hinang Allahu Taala (saien) malaingkan supaya ‫وبكم بِهُِۗۦ‬ ‫وما جعله ٱَّلل إَِل بّشى لكم وتلِ طمئِن قل‬
pamakeg kaam duk pamateteg meh pangateyan bi sabab ne, Duk َ ‫ٱَّلل ِ ٱلح َعزيز ح‬
١٢٦ ‫ٱۡلكِي ِم‬
‫ه‬ ‫ََ ه ح ُ ه‬
‫ِص إَِل م حِن عِن ِد‬ ‫وما ٱنل‬
ِ ِ
gana daagan sampurna malaingkan amban Allahu Taala du,
Sangat keseg Sangat pandey.

ْ ُ َ ََ ‫َ ه َ َ َ ُ ْٓ َح َ ح َُ ح‬ ‫ح‬
127. Supaya ne bekkat (nyawa atawa matey) kasinduwehan ‫َِلَق َط َع َُ َرفا مِن ٱَّلِين كفروا أو يكبِتهم فينقل ِبوا‬
amban meh siye pananaggah ley, atawa (bang matalebbihin) ١٢٧ ‫ني‬ َ ‫َخآئب‬
ِِ
mole siye balik dem kadukka duk kasusehan.
‫َ ه‬ َ َ َ َ َُ ‫َح َ َ َ َ ح َح َ ح ٌ َح‬
128. Dumain si kau (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬pakaradjaan meh ‫وب عل حي ِه حم أ حو ُي َعذ ََِ ُه حم فإِن ُه حم‬ ‫ليس لك مِن ٱۡلم ِر َشء أو يت‬
َ َ
(ipunin) supaya naima tawbat de, atawa niksa siye (malaingkan ١٢٨ ‫ظَٰل ُِمون‬
si Allahu Taala du) sabab bennal siye ley panganganyaya.

57
ُ ‫ۡرض َي حغف ُِر ل َِمن ي َ َشا ٓ ُء َو ُي َعذ‬ َ‫ح‬ َ َ َ ‫َو ِ هَّلل ِ َما ِف ه‬
129. Duk si Allahu Taala diyata meh langitin duk diyata ‫ِب‬ ِۚ ِ ‫ت َوما ِِف ٱۡل‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ
bulakin (kemon) ampun ne sine sine kabayaan ne duk siksa ne ‫ه‬ َُ ُ‫َ ََ ُٓ َ ه‬
١٢٩ ‫من يشاء وٱَّلل غفور رحِيم‬
sine sine kabayaan ne, Duk Allahu Taala Sangat mangangampun
Sangat Maase.
َ َْ ْ ُ ُ ‫َ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ح‬
130. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, da kaam ۡۖ ‫ٱلر َب َٰٓوا أ حض َعَٰفا ُّم َض َٰ َعفة‬
ِ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا َل تأكلوا‬ َٰٓ
mangan riba lipat manglipat, Duk tinalew kaam si Allahu Taala َ ُ ‫َ هُ ْ هَ ََه ُ ح ُح‬
١٣٠ ‫وٱتقوا ٱَّلل لعلكم تفل ِحون‬
kalu kalu kaam magparuntungan.
َ ‫َ هُ ْ ه َ ه ٓ ُ ه ح ح‬
َ ‫كَٰفِر‬
131. Duk tinalew kaam si Narkah iye ne tinagame si meh siye ١٣١ ‫ين‬ِ ‫وٱتقوا ٱنلار ٱل ِِت أعِدت ل ِل‬
pananaggah.
َ َُ ‫ََ ُ ْ هَ َ ه ُ َ ََ ه ُ ح ُح‬
132. Duk magtaat kaam (tuhutun bi) Allahu Taala duk Rasul ١٣٢ ‫ۡحون‬ ‫وأُِيعوا ٱَّلل وٱلرسول لعلكم تر‬
nen kalu kalu kaam kinaasean.
ُ ُ ‫ْ َ ح‬
133. Duk maglomba lomba kaam tudju kaampunan Tuhan bi ‫۞ َو َسارِ ُع ٓوا إ ِ ََٰل َمغف َِرة مِن هربِك حم َو َج هنة َع حرض َها‬
١٣٣ ‫ِني‬ َ ‫ۡرض أُع هِد حت ل ِلح ُم هتق‬
ُ َ ‫ه َ َٰ َ َٰ ُ َ ح‬
‫ٱلسموت وٱۡل‬
duk (tumbas) Surgah kowe luha meh kalangit langitan duk
bulak, panugata si iye ne meh siye magmatalew.
َ ‫ني ٱلح َغ حي َظ َوٱلح َعاف‬
‫ِني‬ َ ‫كَٰظم‬َ ‫ه هٓ َ ه هٓ ح‬
ِ ِ ‫ٱلۡضاءِ َوٱل‬
َ ُ
‫ِين يُنفِقون ِِف ٱلِساءِ و‬َ ‫هٱَّل‬
134. Iye ne meh siye magnafaqa (maggastu karna Allahu
َ ‫حسن‬ ‫ح ح‬ ُ ُ‫َ ه‬
ِ ‫َع ِن ٱنله‬
Taala) si kaluhaya duk si kasigpit duk iye ne meh siye ١٣٤ ‫ِني‬ ِ ‫ٱَّلل ُي ُِّب ٱل ُم‬‫اس و‬
ngagpangan (napukan) ama de iye ne meh siye ngamaap meh
manusiya, Duk Allahu Taala Sangat malasa si meh aa magpahap
hap.
135. Duk iye ne meh siye bang siye makahinang lemmi (zina ُ َ ْ ٓ ُ َ َ ‫َ ه َ َ َ َ ُ ْ َ َٰ َ ً َ ح‬
َ ‫نف َس ُه حم َذ َك ُروا ْ ه‬
‫ٱَّلل‬ ‫حشة أو ظلموا أ‬ ِ ‫وٱَّلِين إِذا فعلوا ف‬
duke pang ne) atawa taanyaya de ginhawa baran den (sabab ََٰ َ ْ ُّ ُ ‫َ ح َ ح َ ُ ْ ُ ُ ح َ َ َ ح ُ ُّ ُ َ ه ه ُ َ َ ح‬
‫ِصوا لَع‬ ِ ‫فٱستغفروا َِّلنوب ِ ِهم ومن يغفِر ٱَّلنوب إَِل ٱَّلل ولم ي‬
َ َ ُ ْ ُ َ
١٣٥ ‫َما ف َعلوا َوه حم َي حعل ُمون‬
makahinang siye duse), Taesseb de Allahu Taala na magpaampun
siye si meh duse de ley, Duk gana ngampun meh duse
malaingkan Allahu Taala du, Duk gah siye pateteg si meh hinang
de (duse) ley si waktu ne tahati de.
‫َح‬ ‫َح‬ ‫ه‬ ‫ُٓ ُ ح‬ َ َ ُ
136. Iye ne meh siye ien, tumbas si siyehin kaampunan amban ‫أ ْو َٰٓلئِك َج َزاؤهم همغف َِرة مِن هرب ِ ِه حم َو َجنَٰت َت ِري مِن َتت َِها‬
Tuhan de, duk meh Surgah magselluy amban tindakan ne meh َ ‫ِيها َون حِع َم أَ حج ُر ٱلح َعَٰمل‬
١٣٦ ‫ِني‬ َ ‫ِين ف‬ َ
َ ‫حٱۡلنح َه َٰ ُر َخ َٰ ِِل‬
ِ
kasuba subaanin, tattap siye kakkal salama lama diyalem Surga
ley, ien ne sa hap hap tumbas meh maghinang (mahapin).
َ َ ْ ُ َ َ‫َح ُ ح ُ َ َ ُ ْ ح‬ ‫قَ حد َخلَ ح‬
137. Lumabey ne dehellu amban kaam (meh aa duk palangey ‫ۡرض فٱنظ ُروا ك حيف‬
ِ ‫ۡيوا ِِف ٱۡل‬ ‫س‬
ِ ‫ت مِن قبل ِكم سن ف‬
َ ُ‫َ َ َ َُ ح‬
َ َِ‫كذ‬
de gey mahapin) Na lumengngan kaam diyata bulak (nail nali ١٣٧ ‫ني‬ِ ‫َكن عَٰقِبة ٱلم‬
mintang) Na payamanun bi bang saingge tumbas si meh aa
mamuting (kasabennalanin).
َ ‫اس َو ُهدى َو َم حوع َِظة ل ِلح ُم هتق‬
١٣٨ ‫ِني‬ ‫َهَٰ َذا ََ َيان ل ه‬
ِ ‫ِلن‬
138. Iye (Qur-an) inin pamatarrang si meh manusiya duk toh
duk bulansang si meh aa magmatalew.
ُ ‫نت ُم حٱۡلَ حعلَ حو َن إن ُك‬
‫نتم‬ ُ َ‫َو ََل تَه ُنوا ْ َو ََل ََتح َزنُوا ْ َوأ‬
139. Duk da kaam ngalamma duk da kaam suse, (sabab) kaam ِ ِ
‫ح‬
ne iyu sampurna malangkew (darajat nen) bang si Allahu Taala ١٣٩ ‫ُّمؤ ِمن ِني‬
َ
bang kaniyaan bin magparatsaya.

58
َ ‫ح‬ ُ‫ح‬ َ َ‫ح‬ ََ َ ُ
140. Bang kaam tasingku (tawwa) bakat atawa kamateyan, ‫إِن َي حم َس حسك حم ق حرح فق حد َم هس ٱلق حو َم ق حرح مِثل ُهۥ َوت ِلك‬
tawwa bakat du sab (atawa kamateya dusab) meh qawman ien ْ َُ َ َ ‫َ َحََ هُ ه‬
‫اس و َِلعلم ٱَّلل ٱَّلِين ءامنوا‬ ِ ‫ني ٱنله‬ ُ ‫حٱۡلَيه‬
َ ‫ام نُ َداول ُ َها ََ ح‬
ِ
‫ُ ح ُ َ َ ٓ َ َ ه ُ َ ُ ُّ ه‬ َ
َ ‫ٱلظَٰلِم‬ ‫َو َي هتخِذ مِنكم شهداء ُۗ وٱَّلل َل ُيِب‬
(meh pananaggah ley), Duk iye meh ellew ien paglibut libut kami
١٤٠ ‫ني‬ ِ
du hadja si antara meh manusiya, duk supaya katauhan Allahu
Taala iye ne meh siye magpratsayahin duk ngahinang amban
kaam meh saksi, duk Allahu Taala gey malasa si meh aa
panganganyaya.
َ ‫َ َُ َ هُ ه َ َ َُ ْ ََح َ َ ح‬
َ ‫كَٰفِر‬
141. Supaya sinutsi (sinuley suleyan) weh Allahu Taala iye ne ١٤١ ‫ين‬ِ ‫حص ٱَّلل ٱَّلِين ءامنوا ويمحق ٱل‬
ِ ‫و َِلم‬
meh siye magparatsaya hin duk pakaat ne iye ne meh siye
mananaggain ( Pamintangan si bonoh Uhud).
ْ ُ َ َٰ َ َ ‫َ ح َ ح ُ ح َ َ ح ُ ُ ْ ح َ ه َ َ َ ه َ ح َ ه ُ ه‬
142. We si bistahan bi makaasek ne kaam ien Surgah, buh ga ‫أم حسِبتم أن تدخلوا ٱۡلنة ولما يعل ِم ٱَّلل ٱَّلِين جهدوا‬
pe katauhan Allahu Taala iye ne meh siye magjihad (mag ‫ُ ح ََحََ ه‬
َ ‫ٱلصََٰب‬
١٤٢ ‫ين‬ ِِ ‫مِنكم ويعلم‬
atubang duk satru) amban kaamin duk iye ne meh siye
masampurna sabar nen.
ُ‫نت حم َت َم هن حو َن ٱل ح َم حو َت مِن َق حبل أَن تَلح َق حوهُ َف َق حد َر َأ حي ُت ُموه‬
ُ ‫َولَ َق حد ُك‬
143. Duk bennal kaam (kaniyaan bin tagna) angan angan bi ِ
َ ُ َ ُ ََ
kamatey (shaheed in dehellu pe amban bono Uhud supaya ١٤٣ ‫نت حم تنظ ُرون‬ ‫وأ‬
tadawhat bi kamulliyahan nen) na takite bi ne magtanda si
(Bonoh Badr pe) duk kaam mayaman ne (na pasandal duk
pateteg kaam).
َ َ ‫ُ ُ ََ ْ ه‬ ‫ُم هم ٌد إ هَل َر ُسول قَ حد َخلَ ح‬
َُ ََ
144. Dumain ine bang ine Muhammad (Salla Allahu Alayhi ‫ات أ حو‬ ‫ٱلرسل أفإِين م‬ ُّ ِ‫ت مِن َق حبلِه‬ ‫وما‬
ِ
َ َ َ
‫لَع َعق َِب حيهِ فلن يَ ُ ه‬ َ َ َ َ
َ َ َ َ ‫ُ َ َ ح ُ ح َٰٓ ح َ َٰ ُ ح‬ َ
Wasallam) malaingkan Rasul hadja iye, Bennal bakas du sab ‫ۡض‬ َٰ ‫نقل حِب‬ ‫قت ِل ٱنقلبتم لَع أعقبِكم ومن ي‬
lumabey meh karasul rasulanin dehellu amban iye, Na pagsakay َ ‫ٱلشكِر‬‫هُ ه‬ ‫هَ َ ح ََ َ ح‬
١٤٤ ‫ين‬ ِ َٰ ‫ٱَّلل شياُۗ وسيج ِزي ٱَّلل‬
iye matey balik kaam hap bukutan bi (magmurtadd kaam) duk
sine sine balik hap asal bakas ne (si panaggah) na gey ien
makamula Allahu Taala bisan daahat duk song du tumbasan
Allahu Taala (sa hap hap pahala) iye ne meh siye magsarang
shukurin.
َ َ ‫ََ َ َ َح َ َ ُ َ ه ح ه‬
145. Ganah matey (napsu) ginhawa baran malaingkan ‫وت إَِل َِإِذ ِن ٱَّلل ِ كِتَٰبا ُّمؤ هجَل ُۗ َو َمن‬ ‫وما َكن نلِ فس أن تم‬
kahandak Allahu Taala dem sulat ne duk tegteban ne, Duk sine ‫َح‬ ‫َ ُح‬ َ
َ ‫ٱل حن َيا نُ حؤتِهِۦ مِن َها َو َمن يُرد ث َو‬
‫ح‬ ‫ح‬ َ ‫يُر حد ثَ َو‬
ُّ ‫اب‬
‫اب ٱٓأۡلخِرة ِ نؤتِهِۦ مِنها‬ ِ ِ
sine bayah si tumbas dunya pangurung kami amban iye duk sine ‫ه‬ ‫ح‬ َ َ
١٤٥ ‫َوسنجزِي ٱلشكِرِين‬
َ َٰ
sine bayah si tumbas Akhirat pangurung kami amban iye, Duk
song du tumbasan kami sa hap hap iye ne meh siye magsarang
shukurin ( si meh nihmat kapangurung Allahu Taala). ََ
َ ‫ون َكث ِۡي َف َما َو َه ُنوا ْ ل َِما ٓ أَ َص‬
‫اَ ُه حم‬
َ ُّ َ َ ‫ه‬
‫َوكأيِن مِن ن ِب ق َٰ َتل َم َع ُهۥ رِبِي‬
146. Duk piye hadja amban meh kanabi nabihan nuhut iye si
ُ ُ‫ه ََ َ ُُ ْ ََ ح َ َ ُ ْ َ ه‬
pagbonoan meh aa kaekkahan meh aa mahatulin, nah gah siye ‫ٱَّلل ُي ُِّب‬ ‫يل ٱَّلل ِ وما ضعفوا وما ٱستَّكن ُۗوا و‬ َ
ِ ِ ‫ِِف سب‬
bisan ngalettu si maumatag si siyehin (sabab bakat duk ‫ه‬
َ ‫ٱلصََٰب‬
١٤٦ ‫ين‬ ِِ
kamateyan) si lan Allahu Taala duk gah du sab siye ngalamma
duk gah siye ngadekdes, Duk Allahu Taala Sangat malasa si meh

59
aa magsasabar (magsandal si kasigpitan).
ٓ ِ ‫ِإَوَس َافنَا‬ َ ُ‫ٱغف حِر َنلَا ُذن‬
َ ‫وب َنا ح‬ ‫َ َ َ َ َح َُ ح ه ٓ َ َ ُ ْ َ هَ ح‬
147. Gana du bissara de malaingkan binissa den du: Oh ‫ِف‬ ‫وما َكن قولهم إَِل أن قالوا ربنا‬
Tuhan kami ampunun ne meh pardusehan kamihin duk meh ١٤٧ ‫ين‬
َ ‫ح‬ ‫ح‬ َ
َ ‫ٱنِصنَا َلَع ٱلق حو ِم ٱلكَٰفِر‬
َ ‫ت أَقح َد َام َنا َو ُ ح‬
‫أَ حمرنَا َو َثب ح‬
ِ ِ ِ
pagbusa kami si meh pakaradjaan kami duk patattapun bettis
(tengge) kamihin duk tabanganun kami si meh aa pananaggah.
ُ ُ‫َ َ ه‬ َ َ َ ‫َ َ َ ُ ُ ه ُ َ َ َ ُّ ح َ َ ُ ح‬
148. Na inurungan siye weh Allahu Taala tumbas si Dunya ‫ٱَّلل ُي ُِّب‬ ِ ‫فاتىَٰهم ٱَّلل ثواب ٱلنيا وحسن ثو‬
‫اب ٱٓأۡلخِرة ِ و‬
َ ‫سن‬ ‫ح ح‬
duk sa hap hap ne tumbas si Akhirat duk Allahu Taala Sangat ١٤٨ ‫ِني‬ ِ ‫ٱل ُمح‬
maaseh si meh aa magpahap hap.

ُ ُّ ُ َ ْ ُ َ َ َ ‫َ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ٓ ْ ُ ُ ْ ه‬
َٰٓ َ َ ‫وك حم‬
149. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, bang tuhut bi ‫لَع‬ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا إِن ت ِطيعوا ٱَّلِين كفروا يرد‬ َٰٓ
iye ne meh siye mananaggah iyu, pabalik de kaam hap bukutan َ ‫أَعقَٰبك حم ف َتنقل ُِبوا خ َٰ ِِس‬
١٤٩ ‫ين‬
َ ْ َ َ ُ َ ‫ح‬
ِ ِ
(asal asal agama bi, magmurtad kaam) na balik sab kaam diyalem
kalugian.
َ ‫ِص‬ ‫َ ه ُ َ ح َ َٰ ُ ح َ ُ َ َ ح ُ ه‬
150. Sumaguwa Allahu Taala iye (Nakura bi sangat ١٥٠ ‫ين‬ ِ ِ َٰ‫ب ِل ٱَّلل مولىكمۖۡ وهو خۡي ٱلن‬
kawasehin) duk iye sa hap hap pananabang.
َ ‫ه َ َ َ ُ ْ ُّ ح َ َ ٓ َ ح َ ُ ْ ه‬ ُُ ‫َ ُح‬
151. Song tepparan (bettaran )kami dem pangateyan iye ne ‫ۡشكوا بِٱَّلل ِ َما ل حم‬ ‫وب ٱَّلِين كفروا ٱلرعب بِما أ‬ ِ ‫سنل َِّق ِِف قل‬
َ ‫ٱلظَٰلم‬‫ه‬ ‫ح‬ ‫ُ ح َ َٰ َ َ ح َ َٰ ُ ُ ه ُ ح‬ ‫َُ ح‬
meh siye managgain katadahit, sabab iye pagsakutu de si Allahu ١٥١ ‫ني‬ ِِ ‫ار ۖۡ َوبِئ َس َمث َوى‬ ‫َنل بِهِۦ سلطنا ۖۡ ومأوىهم ٱنل‬ ِ ‫ي‬
Taala hin, si dumain pinaturun weh Allahu Taala pagbaya, duk
pamolean den Narkah duk ien ne sa laat laat pamolean meh aa
anyaya.
َ َٰٓ ‫َ ه‬ ‫ح‬ َ َ ‫ح‬ ‫َََ ح َ َ َ ُ ُ هُ ح‬
152. Duk bennal kinimmatan we Allahu Taala pinabennal si ‫ِت إِذا‬ ‫ٱَّلل َوع َدهُ ٓۥ إِذ َتُ ُّسون ُهم َِإِذنِهِۖۡۦ ح‬ ‫ولقد صدقكم‬
ُ َ ٓ َ ‫ح‬ ‫َ ح‬ ‫َ ح‬
kaam Janji nen si waktu siye bonoh bi si kahandak ne, sampay bu ‫فشِ ل ُت حم َوت َنَٰ َزع ُت حم ِِف ٱۡل حم ِر َو َع َص حي ُتم ِم ُۢن ََ حع ِد َما أ َرىَٰكم‬
َ‫يد ٱٓأۡلخ َِرة‬ُ ‫ِنكم همن يُر‬ ُ ‫ُ ه ُ ُ ُّ ح‬ َ ُ
pe kaam kabellagan duk magpabintuhan kaam si pakaradjaan
ِ ‫ٱلن َيا َوم‬ ‫هما َت ُِّبون مِنكم من ي ِريد‬
ley ubus naggah pe kaam puwas amban pamakite Allahu Taala ُ ُ‫ُ ه َ َ َ ُ ح َ حُ ح َحَ َ ُ ح َََ ح َ َ َ ُ ح َ ه‬
‫ٱَّلل ذو‬ ‫ثم صفكم عنهم َِلبتل ِيكمۖۡ ولقد عفا عنكمُۗ و‬
kabayaan bin, kasinduwehan amban kaam seeban si Dunya duk ََ ‫َ ح‬
َ ‫لَع ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
١٥٢ ‫ِني‬ ‫فضل‬
kasindewan isab bayah si Akhirat, ubus pinali kaam weh (Allahu
Taala amban siye) supaya nuleyan kaam, ubus maaf (ampun) ne
kaam, Duk Allahu Taala Sangat hadje kalabbihan ne si meh aa
magparatsaya.
ُ ُ ‫ح ُ ح ُ َ َ َ َ ح ُ َ َ َ َٰٓ َ َ َ ه ُ ُ َ ح‬
ٓ ِ ‫وك حم‬
153. Si waktu bi lahi duk gah kaam neteg (si pagbonoan) ‫ِف‬ ‫۞إِذ تصعِدون وَل تلوۥن لَع أحد وٱلرسول يدع‬
ُ َ َ ُ َ َٰ َ َ َ ‫ُ ح َ َٰ ُ ح‬
َٰ َ َ ْ ‫ك حم َغ همُۢا ب ِ َغم ل َِك حي ََل ََتح َزنُوا‬
bisan dangan, Bu ne Rasulu (Allahi Salla Allahi Wasallam) ‫لَع َما فاتك حم‬ ‫أخرىكم فأثب‬
ngalinganan kaam, si pag akhirat bi, ubus tumbasan ne kaam َ ُ َ ‫َ َ َ ٓ َ َ َٰ َ ُ ح َ ه ُ َ ُ ُۢ َ َ ح‬
١٥٣ ‫وَل ما أصبكمُۗ وٱَّلل خبِۡي بِما تعملون‬
kalamma magsong palamma bin duk kaam gey suse si
malumabey ley duk si makatawwa kaamin duk Allahu Taala
Sangat tau ngaka si meh hininang bin.
َ ٓ َٰ َ ‫َ ح‬ ُّ َ َ‫ح‬ ُ َ ََ َ ‫ُه‬
154. Ubus pinaturun luu si kaam weh Allahu Taala puwas ‫َش َُائِفة‬ ‫نزل َعل حيكم ِم ُۢن ََ حع ِد ٱلغ ِم أ َم َنة ن َعاسا يغ‬ ‫ثم أ‬
َ َ
‫ُ ح َ َ َ ح َ ه ح ُ ح ُ ُ ُ ح َ ُ ُّ َ ه‬
َ ‫ٱَّلل ِ غ ح‬ َ َ ٓ
amban kalamma bi kasanyang karu makasapew tumpukan ‫ۡي‬ ِ ‫مِنكمۖۡ وُائِفة قد أهمتهم أنفسهم يظنون ب‬
َ َ ُ ُ َ ‫ح َ َ ه ح َ َٰ ه‬
amban kaam, duk tumpukan amban kaam ginhawa baran de ru ‫ون َهل هنلَا م َِن حٱۡل حمر مِن ح‬
‫َشء‬
َ
‫ٱۡل ِق ظن ٱلج ِهل ِيةِِۖ يقول‬
ِ

60
hadja kagagalan den ngannal pe siye si Allahu Taala dumain si َ َ َ ُ‫ه َ ُح‬ ُ َ ٓ َ ُ‫ُح ه ح َح َ ُهُ ه ُح‬
ۡۖ ‫س ِهم ما َل يبدون لك‬ ِ ‫ِف أنف‬ ِ ‫قل إِن ٱۡلمر ُكهۥ َِّللُِۗ َيفون‬
َ
kasabennalan kannal meh kajahilan, missa siye: Bang hadja Niya ُ ‫َشء هما قُت ِلح َنا َهَٰ ُه َناُۗ قُل هل حو ُك‬
‫نتمح‬ ‫ون ل َ حو ََك َن َنلَا م َِن حٱۡل حمر َ ح‬َ ُ َُ
‫يقول‬
ِ
kapagbaya bayaan kami si pakaradjaan inin, Bissahun (Oh ‫ِين ُكت َِب َعلَ حيه ُم ٱلح َق حت ُل إ َ ََٰل َم َضاجعِهمۖۡح‬ َ ‫َب َز هٱَّل‬
َ َ َ‫ِك حم ل‬
ُ ُُ
‫ِِف َيوت‬
ِ ِ ِ ِ
Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam) bennal ُ ُ ُ ُ َ ُ‫ل ه‬
‫ح َص َما ِِف قلوبِك حم‬ ُ ُ
ِ ‫ٱَّلل ما ِِف صدورِك حم َو َِلُ َم‬ َ ِ ‫َو َِلَبح َت‬
pakaradjaanin (pagbaya bayain ) kemon tartantu si Allahu Taala,
ُّ ‫ِيم ُۢ ب َذات‬
١٥٤ ِ‫ٱلص ُدور‬ َ ُ ‫َو ه‬
tapukan de si ginhawa baran de iye gey pinatampal de si kauhin, ِ ِ ُ ‫ٱَّلل عل‬
bissa ren pe bang hadja niya gees kami: gah kami matey tuu si
itu, bissahun (Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam)
bisan pe kaam luu si meh kaluma lumaan bi masi du paguwa
tekka (kamatey binonoin) si meh pabakan de, supaya payaman
Allahu Taala dem daakan (pangateyan) bin duk sutsi de diyalem
jantung bin,
‫ُ ح َ ح َ ح َ َ حَ ح َ ه َ ح َ َ ه‬ ْ‫ه ه َ ََهح‬
155. Iye ne meh siye pataykut si watu kapagdugpak duwe ‫َتل ُه ُم‬ ‫ان إِنما ٱس‬
ِ ‫إِن ٱَّلِين تولوا مِنكم يوم ٱتلَّق ٱۡلمع‬
tumpukanin (Tumpukan meh magparatsaya duk meh ‫ٱَّلل‬ ُ ‫ٱلش حي َطَٰ ُن ب َب حع ِض َما َك َس ُب ۖۡوا ْ َولَ َق حد َع َفا ه‬
َ ‫ٱَّلل َع حن ُه حم إ هن ه‬ ‫ه‬
ِ ُۗ ِ
pananaggah Bonoh Uhud), keyo keyo Shaitan ien sabab iye ru ١٥٥ ‫ور َحل ِيم‬ ٌ ‫َغ ُف‬
hinang de ley, Duk bennal ien bakas ne minaaf (inampun) weh
Allahu Taala amban siye bennal bennal Allahu Taala Sangat
mangangampun Sangat Pateng.
ْ ُ َ َ ْ ُ َ َ َ ‫َ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ُ ُ ْ َ ه‬
156. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, da kaam paniya ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا َل تكونوا كٱَّلِين كفروا وقالوا‬ َٰٓ
ََ ْ ُ َ ‫هح‬ ُ ْ ُ َ َ َ ‫حَ ح َ َ َ ْ ح‬
kowe meh siye managgah ley, missa siye si meh pongtinai de ‫ِندنا‬ ‫ۡرض أ حو َكنوا غزى لو َكنوا ع‬ ِ ‫ۡض ُبوا ِِف ٱۡل‬ ‫ِ ِۡلخوَٰن ِ ِهم إِذا‬
bang siye lumengngan diyata bulak atawa kaniyaan den monoh, ُ ‫ِسة ِف قُلُوبه حم َو ه‬
‫ٱَّلل‬ َ ‫ح ح‬َ ‫ٱَّلل َذَٰل َِك‬ ‫َما َماتُوا ْ َو َما قُت ِلُوا ْ َِلَ ح‬
ُ ‫ج َع َل ه‬
ُۗ ِ ِ ِ
bang siye mian tuu si kitebi gah du pain siye matey atawa َ ُ َ ُ ‫يتُۗ َو ه‬ ُ ‫يُ حۡحۦ َو ُي ِم‬
١٥٦ ‫ٱَّلل ب ِ َما ت حع َملون بَ ِصۡي‬ ِ
tabonoh, Duk hinang ien Allahu Taala kasusehan si meh
pangateyan de, Duk Allahu Taala magpakellum duk magpapatey,
duk Allahu Taala si ine ine hinang bi sangat makakite.
َ ٌ َ ‫ه َ ح ُ ُّ ح َ َ ح َ َ ه َ َ ح‬ ‫ََ ُ حُ ح‬
157. Bang kaam tabonoh (matey) si pag atubangan karnah ‫ۡحة خ حۡي‬ ‫يل ٱَّلل ِ أو متم لمغفِرة مِن ٱَّلل ِ ور‬ َ
ِ ِ ‫ولئِن قت ِلتم ِِف سب‬
َ ‫َح‬
Allahu Taala, Bennal kaampun (siguraw) ne amban Allahu Taala ١٥٧ ‫م هِما َي َم ُعون‬
duk ase, labi pe hap amban meh tinipun de (meh pangalta).
َ ُ َ ‫َ َ ُّ ُّ ح َ ح ُ ح ُ ح َ َ ه ُ ح‬
158. Duk bang kaam matey atawa tabonoh (si pag atubangan ١٥٨ ‫ّشون‬ ‫ولئِن متم أو قت ِلتم ِۡلَل ٱَّلل ِ َت‬
duk satru) bennal tudju Allahu Taala du panikulan kaamin.
‫َ َ ُ ح َ َ ح ُ َ َ ًّ َ َ ح َ ح‬ ‫َ َ َحَ َ ه‬
159. Sabab aseh amban Allahu Taala lunuk (hanunut) kew ‫ب‬ ِ ‫فبِما رۡحة مِن ٱَّلل ِ نلِ ت لهمۖۡ ولو كنت فظا غل ِيظ ٱلقل‬
ُ َ َ ‫َ َ ُّ ْ ح َ ح َ َ ح ُ َ ح ُ ح َ ح ح‬
(Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam) si meh siye ‫ٱس َتغف حِر ل ُه حم َوشاوِ حره حم ِِف‬ ‫َلنفضوا مِن حول ِك ۖۡ فٱعف عنهم و‬
magparatsaya, bang hadja kaniyaan nun bingis tuwas ‫ح‬ ُ ‫ه‬ ‫ح َح َ َ َ َح َ َََهح ََ ه‬
َ ‫ٱَّلل ِ إن ه‬
َ ‫ٱَّلل ُي ُِّب ٱل ُمتَ َو ُِك‬
١٥٩ ‫ِني‬ ِ ‫ٱۡلم ِرِۖ فإِذا عزمت فتوّك لَع‬
pangateyan nun , tantu tantu nen lahi siye amban katalibut nu,
Na maapun siye (tau hati kew si siye) duk maku kew kaampunan
ganta si siye, Duk boohun siye mag isun isun, Na bang nekew
kapag azima (niyat basag) na magtawakkal (padambus bus
nekew) si Allahu Taala. Bennal Allahu Taala Sangat malasa si

61
meh aa magparambus bus.
َ َ ُ ‫َح ُح‬ ُ َ َ ََ ُ‫َ ُ ح ُ ُ ه‬
160. Bang kaam tabangan Allahu Taala ganah ne makadaag ‫ٱَّلل فَل َغل َِب لك حمۖۡ ِإَون َيذلك حم ف َمن ذا‬ ‫إِن ينِصكم‬
َ ُ ‫َ ََ ه َحَََه حُ ح‬ ‫َح‬ ُ ُ ُ َ ‫ه‬
kaam, na bang sab kaam dekdes Allahu Taala, sine sah ِ ‫ٱَّلِي ينِصكم ِم ُۢن َع ِدهُِۗۦ ولَع ٱَّلل ِ فليتو‬
١٦٠ ‫ّك ٱلمؤمِنون‬
makatabang kaamin puwas amban iye, Na duk luu si Allahu
Taala tattap pagparambus busan iye ne meh siye
magparatsayahin. ‫َ ُه َ ح ُح ح‬
‫ح‬ ‫َه‬ َ َ َ
161. Gey teed maggulul (ngeddo arta ganima dehellu pe ِِۚ‫ت ب ِ َما غل يَ حو َم ٱلق َِيَٰ َمة‬
ِ ‫َوما َكن نلِ َ ِب أن َيغل َومن َيغلل يَأ‬
َ َ ‫ه َ َ َ ح ُ َ ح‬ ‫ُ ه ُ َ ه َٰ ُ ُّ َ ح‬
amban pagbahagi) Nabihin (Salla Allahu Alayhi Wasallam) duk ١٦١ ‫ت َوه حم َل ُيظل ُمون‬ ‫ِف ك نفس ما كسب‬ ‫ثم تو‬
sine sine ngeddo alta ien, tekka si ellew Qiyamat duk meh altah
bakas taeddo neley, Puwas billai tinumbasan ne ginhawa
baranin, si bakas tahinang ne ley, duk gey siye ien taanyaya. ‫ح‬ ‫ه‬ َ ٓ َ ‫ح َ ه‬ ‫ه‬ ََ
162. Iye manuhut pangaridaan Allahu Taalahin, Sali ke duk ‫أف َم ِن ٱت َب َع رِض َوَٰن ٱَّلل ِ ك َم ُۢن بَا َء ب ِ َسخط م َِن ٱَّلل ِ َو َمأ َوى َٰ ُه‬
iye mamole tudju kaastel Allahu Taalahin? Duk pamolean nen ُ ‫َج َه هن ُمۖۡ َوب حئ َس ٱل ح َم ِص‬
١٦٢ ‫ۡي‬ ِ
Jahannam sa laat laat ne patudjuhan.
َ ُ ُ ‫ٱَّلل ِ َو ه‬
‫َ ه‬ َ ‫ُه حم َد َر‬
163. Niya ne si Allahu Taala meh darajat de (pangkatan) duk ١٦٣ ‫ۡي ُۢ ب ِ َما َي حع َملون‬
ُ ‫ٱَّلل بَ ِص‬ ٌ َٰ ‫ج‬
ُۗ ‫ت عِند‬
Allahu Taala sangat makakite si meh hininang deley.
ُ َ َ َ ‫ََ ح َ ه هُ ََ ح ح َ ح‬
164. Sabennal binantu weh Allahu Taala si meh ِ ‫ٱَّلل لَع ٱل ُمؤ ِمن ِني إِذ ََعث فِي ِه حم َر ُسوَل م حِن أنف‬
‫س ِه حم‬ ‫لقد من‬
magparatsayahin si watu ne magpaboo si siye Rasul amban ‫ب‬َ َٰ‫َي حتلُوا ْ َعل حيه حم َء َاتَٰيَٰتِهِۦ َو ُي َزك ِيه حم َو ُي َعل ُِم ُه ُم ٱلك َِت‬
‫ح‬ َ
ِ ِ
ُّ َ َ َ ُ‫َح‬ ْ ُ َ َ ‫ح ح‬
ginhawa baran (epang) de ru, massahan siye meh ayat ne duk ١٦٤ ‫َوٱۡل ِك َمة ِإَون َكنوا مِن قبل ل َِف ضلل مبِني‬
َٰ
nutsi (siye amban pagsakutu duk panagga) duk noan siye Kitab
(Qur-an) duk Hikma (Hadith atawa Ilmu), bisan pe kaniyaan de
matuu ley amban meh lepas tampal.
َ َ َٰ ‫َ َ َ ه ٓ َ َ َٰ َ ح ُ ُّ َ َ ح َ َ ح ُ ح َ ح َ ُ ح ُ ح َ ه‬
165. (Weey) si waktu bi tawwah musiba (panuley suley) bu ۡۖ‫ّن هَٰذا‬ ‫أولما أصبتكم م ِصيبة قد أصبتم مِثليها قلتم أ‬
kaam tapasuleyan weh bi (meh) kuntara bin minduwe, missa َ ‫ُ ح ه ه َ َ َ َٰ ُ َ ح‬ ُ َ ‫ُح ُ َ ح‬
١٦٥ ‫َشء قدِير‬ ‫ك‬ِ ‫قل هو مِن عِن ِد أنفسِكمُۗ إِن ٱَّلل لَع‬
kaam pain bi: saingge kaumatag ne si kami inin? Akahanun siye
(Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam) ien amban
ginhawa baran bi du, Bennal Allahu Taala si ine ine labi kawase.
َ ‫َ َ ٓ َ َ َٰ َ ُ ح َ ح َ ح َ َ ح َ ح َ َ ح ه‬
166. Iye maumatag si kaam si ellew kapagdugpak duwe ‫ان فبِإِذ ِن ٱَّلل ِ َو َِلَ حعل َم‬
ِ ‫وما أصبكم يوم ٱتلَّق ٱۡلمع‬
َ ‫ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
١٦٦ ‫ِني‬
tumpukanin (Si Bono Uhud) Na amban kabayaan Allahu Taala
ien, supaya tahati ne mamaratsaya sampurnain.
‫ه‬ َ ْ ُ َ ْ‫َ َ ح َ َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ َُ ح َ َ َح‬
167. Duk supaya du sab katauhan iye ne meh siye magnifaaq ِ ‫يل ٱَّلل‬ ِ ِ ‫و َِلعلم ٱَّلِين نافقوا وقِيل لهم تعالوا قَٰت ِلوا ِِف سب‬
‫ُ ُ ح ُح‬ ‫ه ه‬ َ َ َ ْ ُ َ ْ َ‫َ ح‬
ley (Patampal de kaislam den, tapukan de panaggahden), duk ‫أوِ ٱدف ُع ۖۡوا قالوا ل حو ن حعل ُم ق َِتاَل َلت َب حع َنَٰك حمُۗ ه حم ل ِلكف ِر يَ حو َمئِذ‬
ُُ َ ‫ُ ُ َ َح‬ َ ‫أَقح َر ُب م حِن ُه حم ل حَِل‬
pinain si siye di kaam pitu monoh si lan Allahu Taala atawa ‫يم َٰ ِ ِۚن َيقولون بِأف َوَٰهِ ِهم هما ليح َس ِِف قلوب ِ ِه حم‬ ِ
nganggapi,Pain de hadja: Bang mian katauhan kami weh asal َ ُُ‫َ هُ َ حَُ َ َ ح‬
١٦٧ ‫وٱَّلل أعلم بِما يكتمون‬
magbonoh asal nuhut kami mian, Siye ien si panaggah ellew ien
labi pe tapit amban pamaratsaya, Bissa de hadja duk behe de bu
dumain amban meh pangateyan de, Duk Allahu Taala Labi
makahati si tinapukan den.

62
ْ ُ َ ‫ه َ َ ُ ْ ح َ ح َ َ َ ُ ْ َح ََ ُ َ َ ُ ُ ْ ُح َ ح‬
168. Iye ne meh siye magpain si meh pongtinai de duk ningko ‫ٱَّلِين قالوا ِ ِۡلخوَٰن ِ ِهم وقعدوا لو أُاعونا ما قت ِل ُۗوا قل فٱدرءوا‬
ُ ‫ِك ُم ٱل ح َم حو َت إن ُك‬
َ ‫نت حم َص َٰ ِدق‬ ُ ُ َ َ
hadja siye (paamban gah nuhut magbonoh): bang hadja siye ١٦٨ ‫ِني‬ ِ ‫ع حن أنفس‬
mian nuhut (pakale) si kami, gah siye matey (tabonoh), Bissahun
(Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam) agpanganun bi
amban ginhawa baran bi kamateyin bang kaniyaan bin bennal
(binissa bin).
َ ‫ٱَّللِ أَ حم َوَٰتَُۢا بَ حل أَ حح َيا ٓ ٌء ع‬
‫ِند‬
‫ه‬
‫يل‬ َ ْ ُ ُ َ ‫ََ َح َ َه ه‬
169. Duk da bistahun bi iye ne meh siye matey (tabonoh) si ِ ِ ‫وَل َتسب ٱَّلِين قت ِلوا ِِف سب‬
َ ُ
pag atubangan karnah Allah weh meh matey ne, sumaguwa siye ١٦٩ ‫َرب ِ ِه حم يُ حر َزقون‬
ley ellum lai si Tuhan de, rinizziqian (sa hap hap).
َ َ ‫ََح َح ُ َ ه‬ ‫َ ح‬ ُ ‫ِني ب َما ٓ َءاتَى َٰ ُه ُم ه‬
َ َ
170. Magsinna sinna siye si pangurung Allahu Taala siye ‫ِين ل حم‬
‫ٱَّلل مِن فضلِهِۦ ويستب ِّشون بِٱَّل‬ ِ ‫فرِح‬
َ ُ ‫َ ُ َح‬ َ ٌ َ ‫َه‬ ‫َ ح‬ ْ ُ َ ‫َح‬
amban kalabbihan nen, duk magkegkeg ne siye si meh siye (ahli) ١٧٠ ‫حقوا ب ِ ِهم م حِن خلفِ ِه حم أَل خ حوف َعل حي ِه حم َوَل ه حم ُي َزنون‬ ‫يل‬
de gah pe maputurulin, amban dambulihan de, na gana ne teed
katalewan luu si siye duk gey ne siye suse. َ ُ ُ َ َ‫َ ح َ َ ه ََ ح ََ ه ه‬
171. Magkegkeg siye duk nihmat Allahu Taala duk kalabbihan ‫يع أ حج َر‬‫ض‬ ُ ِ ‫۞ي َ حس َتبح‬
ِ ‫ّشون بِن ِعمة مِن ٱَّلل ِ وفضل وأن ٱَّلل َل ي‬
ne, Duk bennal Allahu Taala gey ngalepas tumbas meh aa َ ‫ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
١٧١ ‫ِني‬
magparatsaya.
َ‫ح‬ َ ‫ٱلر ُسول ِم ُۢن ََ حع ِد َما ٓ أَ َص‬
‫اَ ُه ُم ٱلق حر ُح‬ ‫جابُوا ْ ِ هَّلل ِ َو ه‬ َ ‫ٱس َت‬ َ ‫هٱَّل‬
‫ِين ح‬
172. Iye ne meh siye puwas pakale (nuhut daakan) Allahu ِ
َ َ َ ‫ه‬
Taala duk Rasul ne, puwas amban pakatawwa bakat (atawa ١٧٢ ‫ِيم‬ ٌ ‫ِين أ حح َس ُنوا ْ م حِن ُه حم َو هٱت َق حوا ْ أ حج ٌر َعظ‬‫ل َِّل‬
kashaheed) si iye ne meh siye magpahap hap amban siye duk
magmatalew, tumbas sa hadje hadje.
ُ َ ‫ه َ َ َ َُ ُ ه ُ ه ه َ َ ح َ َ ْ َ ُ َ ح‬
173. Iye ne meh siye magpain si siye meh aahin: Bennal meh ‫َج ُعوا لك حم فٱخش حوه حم‬ ‫ٱَّلِين قال لهم ٱنلاس إِن ٱنلاس قد‬
ُ َ ‫َ َ َ ُ ح َ َٰ َ َ ُ ْ َ ح ُ َ ه ُ َ ح َ ح‬
mahadjanain magtimuk ne (magpakekes para monoh kaam) Na ١٧٣ ‫فزادهم إِيمنا وقالوا حسبنا ٱَّلل ون ِعم ٱلوك ِيل‬
tinalew kaam, Na tamba manamba hadja pamaratsaya den duk
missa siye mararahi ne si kami Allahu Taala duk sa hap hap iye
Pasangdelan. ْ َُ‫َ َ َُ ْ ح َ َ ه ََ ح ه ح َ ح َ ح ُ ح ُ ٓ َ ه‬
174. Na balik siye duk nihmat (daagan) amban Allahu Taala ‫فٱنقلبوا بِن ِعمة مِن ٱَّلل ِ وفضل لم يمسسهم سوء وٱتبعوا‬
‫ح َ َٰ َ ه َ ه ُ ُ َ ح‬
duk kalabbihan gah siye tawwah laat, duk nuhut siye ١٧٤ ‫ٱَّلل ذو فضل َعظِيم‬‫رِضون ٱَّللُِۗ و‬
pangaridaan siye Allahu Taalahin, Duk Allahu Taala dapu
kalabbihan Sangat hadje.
ُ َ َ ‫ه َ َ ُ ُ ه حَ ُ َُ ُ َح َُٓ ََ ََ ُ ُ ح‬
175. Iye du dammikkiyan mamakitalew meh sawe nen ِ ‫إِنما ذَٰل ِكم ٱلشيطَٰن َيوِف أو َِلَاءهۥ فَل َّتافوهم وخاف‬
‫ون‬
Shaitan, Na da kaam tinalew si siye (kuntara bi) duk tinalew ١٧٥ ‫ِني‬ ُ ‫إن ُك‬
َ ‫نتم ُّم حؤ ِمن‬
ِ
kaam si aku bang kaniyaan bin magparatsaya sampurna.

176. Duk da makasuse kau (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬iye ne meh َ ‫ۡضوا ْ ه‬


‫ٱَّلل‬ ُّ ُ َ‫ك حفر إ هن ُه حم لَن ي‬ ُ ‫ح‬ َ
‫س ِر ُعون ِِف ٱل‬ َ ‫نك هٱَّل‬
َٰ َ ُ ‫ِين ي‬ َ ُ‫ََ َح‬
‫وَل ُيز‬
ِ ِِۚ
َ َ َ َ َ َ َ ‫ح‬
ٌ ‫ٱَّلل أَل َيعل ل ُه حم حظا ِف ٱٓأۡلخ َِرة ِ َول ُه حم عذ‬ َ ‫ه‬ َ ُ ‫َش حياُۗ يُريد‬
‫ه‬ ُ
siye alistu si panaggah, bennal siye ien gey makamula Allahu ‫اب‬ ِۖ ِ ِ
Taala bisan daahat, kabayaan Allahu Taalahin ganah ne bahagi ٌ ‫َعظ‬
١٧٦ ‫ِيم‬
siye si Akhirat duk niye na tinagame si siye siksah sa hadje hadje.
َ ‫ه ه َ ح َ َ ُ ْ ح ُ ح َ ح َ َٰ َ َ ُ ُّ ْ ه َ َ ح‬
177. ne meh siye binelli weh de panaggain duk pamaratsaya, ‫ٱَّلل شيا ۖۡ َول ُه حم‬ ‫ٱۡليم ِن لن يۡضوا‬
ِ ِ ‫إِن ٱَّلِين ٱشَتوا ٱلكفر ب‬

63
َ ٌ َ َ
gey ien makamula Allahu Taala bisan daahat, duk niyah ne si siye ١٧٧ ‫اب أ َِلم‬‫عذ‬
siksa sa peddes peddes.
‫ه‬ ُ َ ‫َ َح‬ ُ ‫ََ َح َ َه ه َ َ َ َْه‬
178. Duk da bista iye ne meh siye pananaggah ley weh ِ ‫ِين كف ُر ٓوا أن َما ن حم ِل ل ُه حم خۡي ِۡلنف‬
‫س ِه حم إِن َما‬ ‫وَل ُيسب ٱَّل‬
hangkan dahu gah mugtuy siniksa, weh makahap ginhawa baran ُّ َ َ ‫ُ ح َُ ح َح َ ُ ْٓ ح َ َُ ح‬
١٧٨ ‫نم ِل لهم ل َِيدادوا إِثما ۖۡ ولهم عذاب مهِني‬
de, sumaguwah hangkan dahu gah mugtuy siksa kami supaya
tamba manamba duse den duk niya ne si siye siksa sangat
makadesme.
َ ‫ِت يَ ِم‬
‫َي‬
َ ُ َ‫لَع َما ٓ أ‬
َٰ ‫نت حم َعل حيهِ َح ه‬ َٰ َ َ ‫ِني‬
َ ‫ٱَّلل َِلَ َذ َر ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
ُ ‫هما ََك َن ه‬
179. Gah pasagaran Allahu Taala meh magparatsayahin kowe
‫ٱلطي َ َ َ َ ه ُ ُ ح َ ُ ح َ َ ح َ ح‬ ‫يث م َِن ه‬ َ َ‫ح‬
kahalan bi iyu, sumaguwa supaya tapinig iye malemmiin amban ‫ب‬ِ ‫ب وما َكن ٱَّلل َِلطل ِعكم لَع ٱلغي‬ ِ ِ ِ ‫ٱۡلب‬
malissinin, duk gey kaam pahatihan Allahu Taala si gayib, ‫َ ََ ُٓ ََ ُ ْ ه‬ ُ ُّ َ ‫َ َ َٰ ه ه َ َ ح‬
ِ ‫ولكِن ٱَّلل َيت ِب مِن رسلِهِۦ من يشاء ۖۡ فامِنوا بِٱَّلل‬
َ ُ ََ ْ ُ َ ْ ‫ُح‬
sumaguwa Allahu Taala mene hadja amban meh karasul rasulan ١٧٩ ‫َو ُر ُسلِهِۦ ِإَون تؤم ُِنوا َوت هتقوا فلك حم أ حج ٌر َعظِيم‬
ne sine sine kabayaan ne, Na magparatsaya kaam si Allahu Taala
duk Rasul ne, Na bang kaam magparatsaya duk magmatalew na
niyah ne si kaam tumbas sa hadje hadje.
ُ ‫َ ح‬ َ ُ َ ‫ََ َح َ َه ه َ َح‬
ُ ‫ون ب َما ٓ َءاتَى َٰ ُه ُم ه‬
180. Duk da bista iye ne meh siye magpinget si meh ‫ٱَّلل مِن فضلِهِۦ ه َو‬ ِ ‫وَل ُيسب ٱَّلِين يبخل‬
‫ح‬ ْ ُ َ َ ُ ‫َ ه ح ُ َ ه‬
kapangurung Allahu Taala siye amban kalabbihan ne weh ِ‫خ حۡيا ل ُهمِۖ بَل ه َو ۡش ل ُه حمۖۡ َس ُي َط هوقون َما ِبِلوا بِهِۦ يَ حو َم ٱلق َِيَٰ َمة‬
َ َ ُ َ ُ ‫ۡرض َو ه‬ َ‫ح‬ ُ َٰ َ ‫ه‬
makahap ien siye, sumaguwa makalaat ien siye, song ien ١٨٠ ‫ٱَّلل ب ِ َما ت حع َملون خبِۡي‬ ِ ‫ت َوٱۡل‬ َ َ ‫ث ه‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ‫َو َِّللِ مِير‬
pinabowet si kellong de (pamikel siye) si Ellew Qiyamat duk
Allahu Taala du tarntantu mamusaka meh kalangit langitanin
duk bulak, Duk Allahu Taala si hininang bin Sangat pangangaka.
ٓ ‫َ َ ح‬ َ َ‫هَ ح َ َ هُ َحَ ه َ َ ُْٓ ه ه‬
181. Sabennal takale Allahu Taala bissa iye ne meh siye ‫ٱَّلل فقِۡي َوَنح ُن أغن َِيا ُء ا‬ ‫لقد س ِمع ٱَّلل قول ٱَّلِين قالوا إِن‬
ْ ُ ُ ُ ََُ َ ‫َ َ حُ ُ َ َ ُ ْ ََحَُ ُ حَ ََٓ َح‬
magpain: Bennal Allahu Taala Faqeer (Miskin makalandu) duk ‫سنكتب ما قالوا وقتلهم ٱۡلۢنبِياء بِغۡيِ حق ونقول ذوقوا‬
kami dayahan, song du sulat kami (ilista) iye binissa den duk ١٨١ ‫يق‬ َ‫َ َ َ ح‬
ِ ‫عذاب ٱۡل ِر‬
pamapatey (pamonoh) de meh kanabi nabihanin dumain si
kasabennalan duk missa kami lessahun bin siksa makaeggasin.
‫ح‬ ‫َ ه‬ َ َ‫ُ ح ََ ه ه‬ َ ‫َ َ َ َه َ ح‬
182. Damikkiyan saien ne bakas pinadehellu meh tangan bin ١٨٢ ‫ٱَّلل ليح َس بِظَلم ل ِل َعبِي ِد‬ ‫ت أيحدِيكم وأن‬ ‫ذَٰل ِك بِما قدم‬
(tahinang) bin duk bennal Allahu Taala gey nganyaya si me ipun
ne. ‫َ ه ح‬ ‫َ ٓ َه‬ َ ‫هٱَّل‬
َ ‫ِين قَال ُ ٓوا ْ إ هن ه‬
183. Iye ne meh siye magpain bennal Allahu Taala ngajanji si َٰ ‫ٱَّلل َع ِه َد إَِلحنَا أَل نُ حؤم َِن ل َِر ُسول ح‬
‫ِت يَأت ِيَ َنا‬ ِ
َ َ ‫ك حم ُر ُسل مِن َق حبلۚ ح‬ ُ َٓ َ ‫ُ حَ َح ُ ُُ ه ُ ُح َ ح‬
kami, gey kami subey kahagad si Rasul samantaan kami gey ِ َٰ‫ِٱِليِن‬
‫ت‬ ِ ‫بِقربان تأكله ٱنلار ُۗ قل قد جاء‬
َ ‫نت حم َص َٰ ِدق‬ ُ
ُ ‫وه حم إن ك‬ ُ ُُ‫ُحُ ح َ َ ََح‬ ‫ه‬
patekkahan Qurban kakan ebbut bissahun (Oh Muhammad ‫)ﷺ‬ ١٨٣ ‫ِني‬ ِ ‫َوبِٱَّلِي قلتم فل ِم قتلتم‬
sabennal bakas tekka si kaam meh karasul rasulanin dehellu
amban aku, duk meh katarrangan duk iye si binissa bin, na weey
papatey bi (binonoh) meh rasulin bang bennal binissa bin.
َ ‫ح‬ َٓ َ َ َ ‫وك َف َق حد ُكذ‬َ ُ‫فَإن َك هذب‬
184. Na bang kew puting de (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬sabennal ِ َٰ‫ِب ُر ُسل مِن ق حبل ِك جا ُءو بِٱِلَيِن‬
‫ت‬ ِ
‫ُح‬ ََٰ ‫َ ُّ ُ َ ح‬
bakas taputing iye meh rasul dehellu amban kau, duk tekka ne si ١٨٤ ِ‫ب ٱلمن ِۡي‬
ِ ‫وٱلزبرِ وٱلكِت‬
siye katarranganin duk Zubur (koweh kapangurung Nabi
Ibrahim) kitab Sangat masahayahin.

64
‫ح‬ َُ ُ ُ َ ‫ه َ َُهح‬ ‫َٓ َ ُ ح‬ ‫ُ ُّ َ ح‬
185. Tiyap tiyap ginhawa baran makananam kamatey, duk ِِۖ‫ورك حم يَ حو َم ٱلق َِيَٰ َمة‬ ‫ت ِإَونما توفون أج‬ ِ ‫ك نفس ذائِقة ٱل َم حو‬
ُ
pangungsud meh tumbas bin si kaam si Ellew Qiyaamat, Na sine َ ‫از ُۗ َو َما ح‬
ُ‫ٱۡل َي َٰوة‬ َ ‫َف َمن ُز ححز َح َعن ٱنلهار َوأ حدخ َِل ح‬
َ َ‫ٱۡل هن َة َف َق حد ف‬
ِ ِ ِ
sine tapalappas amban Narka duk Tapaasek Surgah sabennal ُ ُ ‫ُّ ح َ ٓ ه َ َ َٰ ُ ح‬
١٨٥ ِ‫ٱلنيا إَِل متع ٱلغرور‬
dem daagan iye, Na ganah du kaellum Dunyahin malaingkan
paglami lamihan makaligap.
ْ ُ ُ َ ‫ُ ح َََ ح َ ُ ه َ ه‬ ُ َ ُ َ ‫َُحَ ه‬
186. Bennal sinuley suleyan si meh altah bi duk ginhawa ‫ِف أ حم َوَٰل ِك حم َوأنفسِكم ولتسمعن مِن ٱَّلِين أوتوا‬ ٓ ِ ‫۞تلبل ُون‬
َ َْ ُ ‫َح ُ ح َ َ ه َ َح‬ َ َٰ‫ٱلحك َِت‬
baran bi duk makakale kaam amban meh siye kaurungan kitab ‫ۡشك ٓوا أذى كث ِۡيا‬ َ ‫ب مِن قبل ِكم ومِن ٱَّلِين أ‬
ُ‫ح‬ َ َ ‫َ ح ُ ْ َ ُ ْ َ ه‬
(Yahudi duk Nasrani) madehellu amban kaamin duk amban iye ١٨٦ ِ‫َبوا َوت هتقوا فإِن ذَٰل ِك م حِن َع حز ِم ٱۡل ُمور‬ِ ‫ِإَون تص‬
meh siye magsasakutu meh pamalaat (bissa duk hinang)
hekka,duk bang kaam magsabar (magsandal) duk magmatalew
na bennal ien amban meh pakaradjaan azima (meh hinang nabi).
ُ َ َ َٰ َ ‫ح َ َ َ ه ُ َ َٰ َ ه َ ُ ُ ْ ح‬
187. Duk (essebun bi) si waktu ineddo (tinenteman) weh ِ ‫ب تلُبَيِن هن ُهۥ ل هِلن‬
‫اس‬ ‫ِإَوذ أخذ ٱَّلل مِيثق ٱَّلِين أوتوا ٱلكِت‬
ََ ْ‫ح َ ح ََ ح‬ ُ ٓ ُ َ َ ‫َ َ ح‬
Allahu Taala janji iye ne meh siye kaurungan kitab (Yahudi duk ‫َوَل تك ُت ُمون ُهۥ ف َن َبذوهُ َو َرا َء ظ ُهورِهِم وٱشَتوا بِهِۦ ثمنا‬
Nasrani) subey teed patarrang bi si meh manusiya duk da َ َُ ‫َ ح َ َ َح‬ َ
١٨٧ ‫َتون‬ ‫قل ِيَل ۖۡ فبِئس ما يش‬
tapukanun bi, Na ilayapan hadja we de (kasabennalanin) amban
bukutan de duk pinadagangan hadja weh de si halga kulang
kulang, Na sa laat laat pagdagang de ien.
َ ْ ‫َ َ ُح‬ ُ ْ َ َ ٓ َ ُ ‫ب هٱَّل َ ح‬ ‫ََل ََتح َس َ ه‬
188. Da bistahun bi iye ne meh siye magsinna sinna sabab ‫ح ُّبون أن ُي َم ُدوا ب ِ َما ل حم‬
ِ ‫ِين َيف َرحون ب ِ َما أتوا هوي‬
َ ٌ َ َ ‫َ َُ ح‬ َ َ‫ح‬ َ َ َ ُ‫َح َ ُ ْ ََ َح َ َه‬
kapangurung siyehin, duk bayah hadja siye sinanglitan si gah ١٨٨ ‫اب أ َِلم‬ ‫اب ولهم عذ‬ِۖ ِ ‫يفعلوا فَل َتسبنهم بِمفازة م َِن ٱلعذ‬
tahinang den, na da siye bistahun bi dem kalappasan amban
siksa, duk niyah ne si siye siksa sa peddes peddes. َ‫ح‬
ََ ُ‫َ ه‬
‫لَع ُك َ ح‬
ٌ ‫َشء قَد‬ َ َ ‫ك ه‬ ُ ‫َ ه ُح‬
189. Duk Allahu Taala dapu sagannap diyata kalangit ١٨٩ ‫ِير‬ ِ ‫ت َوٱۡل‬
ِ َٰ ‫ۡرض وٱَّلل‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ‫و َِّلل ِ مل‬
langitanin duk bulak duk si Allahu Taala si tiyap tiyap ine ine
Sangat makagees. َ‫ح‬
َ ‫ه‬ َ ‫ح‬ َ َ ‫إ هن ِف َخلحق ه‬
190. Bennal si pagpapanjari meh langit duk bulak duk ‫ۡرض َوٱخت ِل َٰ ِف ٱَلح ِل َوٱنله َهارِ ٓأَلتَٰيَٰت‬
ِ ‫ت َوٱۡل‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ ِ ِ
َ ‫ُ ْ ح َح‬
pagpinda pinda ellew duk sangem, meh ayat (tanda) si meh aa ِ َٰ‫ِۡلو ِل ٱۡللب‬
١٩٠ ‫ب‬
taga akkal hap.
191. Iye ne meh siye magsabbut Allahu Taala Sali du nengge
َ ‫َ ه‬
‫لَع ُج ُنوب ِ ِه حم َو َي َتفك ُرون‬َٰ َ َ ‫ٱَّلل ق َِيَٰما َو ُق ُعودا َو‬
َ ‫ون ه‬ َ ُُ ‫ه َ َح‬
‫ٱَّلِين يذكر‬
َ َ َ َ ‫ح‬ َ َ َ َ ‫ه‬ َ َ‫ه َ َ َ ح‬ ‫َ ح‬
duk ningko duk si pabakan, duk magpikil nali nali siye si ‫ۡرض ربنا ما خلقت هَٰذا ب َٰ ِطَل‬ ِ ‫ت وٱۡل‬ ِ َٰ ‫ِِف خل ِق ٱلسمَٰو‬
pagpapanjari meh langit duk bulak (bissa den) Oh Tuhan kami ١٩١ ِ‫اب ٱنلهار‬ َ ‫ك فَق َِنا َع َذ‬
َ َ َٰ َ ‫ُ ح‬
‫سبحن‬
ga papanjari nu (meh) inin batal (ganah guna ne) mahasutsi kew,
na palappasun kami amban siksa Narka.
‫ه َ ََ ح َ ح َحَُ ََ ه‬ ُ َ ‫ٓ ه‬
192. Oh Tuhan kami, bennal kau iye pinaasek nu Narkain asal
َ ‫ِلظَٰلِم‬
‫ني م حِن‬ ِ ‫َر هب َنا إِنك َمن ت حدخ ِِل ٱنلار فقد أخزيته ۖۡۥ وما ل‬
desmeh nu duk ganah si meh aa panganganyaya amban meh ١٩٢ ‫نصار‬َ َ‫أ‬
tabang.
ُ ْ ‫ح َ َح‬ ‫ٓ ه‬
193. Oh Tuhan kami, bennal bennal kami niya takale kami aa ‫يم َٰ ِن أن َءام ُِنوا ب ِ َربِك حم‬ ‫هر هب َنا إِن َنا َس ِم حع َنا ُم َنادِيا ُي َنادِي ل َِِل‬
maglilingan ngalingan iye, si pamaratsaya na magparatsaya ‫َ ه‬
‫يات َِنا َوت َوف َنا َم َع‬ َ ُ‫ٱغف حِر َنلَا ُذن‬
َ ‫وبنَا َو َكف حِر َع هنا َس‬ ‫ََ َه َهَ َ ح‬
‫فامنا ربنا ف‬
ِ
َ‫ح‬
kaam si Tuhan bi na magparatsaya kami, Na ampunun si kami ١٩٣ ِ‫ٱۡلبح َرار‬

65
meh duse kamihin, duk papasanun amban kami meh kalaatan
kamihin duk papateyun kami pinagsumbaya duk meh aa hap.
194. Oh Tuhan kami, duk pangurungun ne si kami iye bakas َ ‫ه‬ ‫ح‬ َ ‫َ َ ُح‬ َٰ َ َ ‫دت َنا‬
‫لَع ُر ُسل ِك َوَل َّت ِزنا يَ حو َم ٱلق َِيَٰ َمةِِۖ إِنك‬
‫َهَ ََ َ َ َ َ ه‬
‫ربنا وءات ِنا ما وع‬
pangajanji nu si meh karasul rasulan nun, duk da kami desmeun َ َ ‫َ ُح ُ ح‬
١٩٤ ‫يعاد‬‫َل َّتل ِف ٱل ِم‬
si Ellew Qiyaamat, Bennal kau gey kew maluba parjanjian.
ُ َ َ َ ُ ُ ٓ َ َ ‫َ ح َ َ َ َ ُ ح َ ُّ ُ ح‬
195. Na tinayma si siye weh Tuhan de,(pain ne):Bennal aku ‫يع ع َمل ع َٰ ِمل مِنكم مِن‬ ِ‫فٱستجاب لهم ربهم أ ِّن َل أض‬
ْ ُ ‫َ ه َ َ َ ُ ْ َُ ح‬ ‫َح‬ ُ ُ ‫َ َ َ ح ُ َ َٰ َ ح‬
gey lepas ku hinang aa maghinang amban kaamin amban lella ‫ض فٱَّلِين هاجروا وأخ ِرجوا‬ ِۖ ‫نثِۖ َعضكم ِم ُۢن َع‬ ‫ذكر أو أ‬
َ ‫ه‬ َ ُ َ ْ ُ ُ ْ ُ َ ْ ُ ُ َ ‫َ ح‬
duk dende kasinduwehan amban kasinduwehan. Na iye ne meh ‫يل َوق َٰ َتلوا َوقت ِلوا ۡلكف َِرن ع حن ُه حم‬ َ
ِ ِ ‫مِن دِتَٰي َٰ ِرهِم وأوذوا ِِف سب‬
siye maglalin duk pinaguwa amban meh lumah (lahat) de duk َ ‫ح ح‬ َ ‫َح‬ ‫َح‬ ‫ه‬ َ ‫َ ح‬ ُ
‫يات ِ ِه حم َوۡلدخِل هن ُه حم َجنَٰت َترِي مِن َتت َِها ٱۡلن َه َٰ ُر ث َوابا م حِن‬ َ ‫َس‬
ِ
inusah siye si lan ku duk makabonoh siye duk binonoh (matey َ ‫ه‬ ُ ‫ح‬ ُ ُ َ ُ ‫ه‬ َ ‫ه‬
١٩٥ ‫اب‬
ِ ‫عِن ِد ٱَّلل ِ وٱَّلل عِندهۥ حسن ٱثلو‬
shaheed) na papasan ku amban siye kalaatan den, duk paasek ku
siye me Surgah magselluy amban tindakan ne meh kasuba
subaanin, Tumbas amban Allahu Taala, Na Allahu Taala niya si
iye sa hap hap tumbas.
َ ‫َ َ ُ ه ه َ َ َ ُّ ُ ه َ َ َ ْ ح‬
196. Dakew takeyo keyo (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬si pagpinda ١٩٦ ‫ِين كف ُروا ِِف ٱِلِل َٰ ِد‬
‫َل يغرنك تقلب ٱَّل‬
pinda (kahalan) iye ne meh siye pananagga si lahatin. ‫ُ ح‬
ُ ‫ح‬ ‫ح‬ َ َ
197. Kalami lamihan daahat du hadja ien, puwas patennaan ١٩٧ ‫َمتَٰع قل ِيل ث هم َمأ َوى َٰ ُه حم َج َه هن ُمۖۡ َوبِئ َس ٱل ِم َهاد‬
den Jahannam sa laat laat paglahatan.
‫ح َح‬ ‫َح‬ ‫َح‬ ‫ه‬ َ ْ َ‫ه َ ه‬ َ
198. Sumaguwa iye ne meh siye magmatalew si Tuhan de, ‫ِين ٱتق حوا َر هب ُه حم ل ُه حم َجنَٰت َترِي مِن َتت َِها ٱۡلن َه َٰ ُر‬ ‫لَٰك ِِن ٱَّل‬
َ‫ح‬ َ ‫َ ه‬ ‫ه‬ ُ َ َ َٰ َ
Niya ne tinagame si siye meh Surgah magselluy amban tindakan ١٩٨ ِ‫ِند ٱَّلل ِ خ حۡي ل ِِلبح َرار‬
‫ِيها ن ُزَل م حِن عِن ِد ٱَّللُِۗ َو َما ع‬ ‫خ ِِلِين ف‬
ne meh kasuba subaanin kakkal siye lai sa lama lama, lumah
patennaan amban Allahu Taala duk iye malai si Allahu Taalahi
Sangat suat si meh siye aa hap.
ُ َ َ ُ ٓ َ َ ‫ه ح َ ح ح َ َٰ َ َ ُ ح ُ ه‬
199. Duk amban meh aa kitab (Yahudi duk Nasrani) ‫نزل إَِلحك حم‬ ِ ‫ب لمن يؤمِن بِٱَّلل ِ وما أ‬ ِ ‫ِإَون مِن أه ِل ٱلكِت‬
‫ه‬ ََٰ َ ُ َ ‫َ ه َ َ ح‬ َ َ َ َُٓ
magparatsaya si Allahu Taala duk bakas tapaturun si kaamin ِ ‫ت ٱَّلل‬ ِ ‫َوما أنزِل إَِلح ِه حم خَٰشِ عِني َِّلل ِ َل يشَتون أَ‍ِبتَٰي‬
(Qur-an) duk tapaturun si siyehin magmatalew siye si Allahu َ ‫ِند َربه حم إ هن ه‬
‫ٱَّلل‬ َ ‫ك ل َ ُه حم أَ حج ُر ُه حم ع‬َ َٰٓ َ ْ ُ ً َ َ َ
ِ ُۗ ِ ِ ِ ‫ثمنا قل ِيَل أولئ‬
Taala, gey padagangan de ayat Allahu Taala hin si halgah kulang
١٩٩ ‫اب‬ َ ‫َ ُ ح‬
ِ ‫َسيع ٱۡل ِس‬ِ
kulang, Na iye ne meh siye ien niya ne si siye tumbas amban
Tuhan de, Bennal bennal Allahu Taala Sangat alistu bistahan nen.
َ َ
200. Oh kaam iye ne meh siye magparasatsaya magsabar َ ‫َبوا ْ َو َصاب ُروا ْ َو َراب ُطوا ْ َو هٱت ُقوا ْ ه‬
‫ٱَّلل‬ َ ‫يأ ُّي َها هٱَّل‬
‫ِين َء َام ُنوا ْ ح‬
ُ ‫ٱص‬ َٰٓ
ِ ِ ِ
َ ‫ُ ُح‬ ‫ه‬ َ
(magsandal )kaam duk monoh kaam (si lan) Allahu Taala duk ٢٠٠ ‫ل َعلك حم تفل ُِحون‬
magmatalew kaam si Allahu Taala mura murahan
magparuntungan kaam.

66
ُ ‫النحس حُاء‬
ُ ُُ‫سُ ُورة‬
SURATUL ANNISA 4

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

‫هح‬ ُ ََ َ ‫ُ ه‬ ْ ُ ‫َ َ ُّ َ ه ُ ه‬
1. Oh kaam meh manusiya, tinalew kaam si Tuhan bi iye ne ‫اس ٱتقوا َر هبك ُم ٱَّلِي خلقكم مِن نفس َوَٰح َِدة‬ ‫يأيها ٱنل‬ َٰٓ
ْ ُ‫َ َ ٓ َ ه‬ َ ‫َ َ ََ حَ َح َ َ ََ ه‬
َ ‫ث م حِن ُه َما ر‬
magpapanjari kaam amban dambuwa ginhawa baran (Adam), ‫جاَل كث ِۡيا ون ِساء وٱتقوا‬ ِ ‫وخلق مِنها زوجها وب‬
ُ ‫َ ح َح َ َ ه هَ َ َ َ َح‬ َ ُ ٓ َ ‫هَ ه‬
duk pinapanjarihan weh ne amban iye limbang ne (Hawwa), duk ‫كمح‬ ‫َّلل ٱَّلِي ت َسا َءلون بِهِۦ وٱۡلرحام إِن ٱَّلل َكن علي‬ ‫ٱ‬
pinasaplag weh ne amban siye duwangan ley meh kalellahan َ
١ ‫رقِيبا‬
hekka duk meh karendehan, duk tinalew kaam si Allahu Taala, si
meh pagpaku bi si kasinduwehanin (magpasuhan pinahinang
miyaan) duk (kasilasa antara mag anak matattoe duk pongtinai)
da bekkatun bi, Bennal Allahu Taala kaniyaan nen luu si kaam
Sangat Jaga.
َ ‫ه‬ َ َ ‫َ َ ُ ْ ح َ َ َٰ َ َٰٓ َ ح َ َ ُ ح َ َ َ َ َ ه ُ ْ ح‬
2. Duk pangurungun bi meh anak Yatim in meh altah den, duk da ‫ب َوَل‬
ِۖ ِ ِ ‫م أموَٰلهمۖۡ وَل تتبدلوا ٱۡلبِيث بِٱلطي‬ ‫وءاتوا ٱَلت‬
َ َ َ َ َ ْ ُ ‫َح‬
pagantiun bi malemmiin si masutsihin, duk da kakanun bi (da َ َ ‫ه‬ ُ ‫ح‬
٢ ‫َل أم َوَٰل ِك حم إِن ُهۥ َكن ُحوبا كبِۡيا‬ َٰٓ ِ ‫كلُ ٓوا أ حم َوَٰل ُه حم إ‬ ‫تأ‬
patampuhun) bi alta den si alta bi, sabab bennal ien duse hadje.
ُ َ َ َ َ ْ ُ َ َ َٰ َ َ ‫ح ح ُ ح َ ه ُ ح ُ ْ ح‬
3. Bang kaam tinalew kaw gey tapagtimbang bi meh anak Yatimin, ‫اب لكم‬ ُ ‫م فٱنكِحوا ما‬ َٰ ‫ِإَون خِفتم أَل تقسِطوا ِِف ٱَلت‬
ْ ُ ‫ه‬ َ َ َٰ َ ُ َ َٰ َ ‫َ ٓ ِ َ ح‬
ً‫ث َو ُر َب َٰ َع فَإ حن خ حِف ُت حم أَل َت حعدِلوا ف َوَٰح َِدة‬
َ
mag anda kaam kahapan bin amban meh karendehan duwe ِ ۡۖ ‫م َِن ٱلن ِساء مثّن وثل‬
ْ ُ َ ‫َ ح َ َ َ َ ح َ ح َ ُ ُ ح َ َٰ َ ح َ َٰٓ ه‬
َ َ
atawa tellu atawa ampat, Na bang kaam tinalew bang gey ٣ ‫ّن أَل ت ُعولوا‬ ‫أو ما ملكت أيمَٰنكم ذل ِك أد‬
tapagsali sali bi, Na dambuwa ne hadja kaam atawa amban
kapagdapuan bi (bataan bi), Damikkiyan ien tamanan untul
supaya kaam tumala amban kaanyaya.
ُ َ َ‫ح‬
‫ك حم َعن َ ح‬ َ َ‫ح‬ َ ٓ ْ ُ
4. Duk urunganun bi meh karendehanin (pag andahan bin) ‫َشء م حِن ُه‬ ‫َو َءاتوا ٱلن َِسا َء َص ُدقَٰت ِ ِه هن َِنلة فإِن ُِب ل‬
ٓ ٓ َ َُُ ‫َح‬
ungsuran de kapatutan de, Na bang du siye kasulutan gey ne siye ٤ ‫نفسا فُكوهُ هن ِيا هم ِريا‬
ngeddo ungsud ley, ubus pangurung de ne kaam, nah halal ien si
kaam bisan kakan bi.
ُ َ ُ ‫َ َ ُ ح ُ ْ ُّ َ َ ٓ َ َ ح َ َٰ َ ُ ُ ه َ َ َ ه‬
5. Duk da urunganun bi meh aa madupang dupangin alta bi, iye ne ‫ٱَّلل لك حم ق َِيَٰما‬ ‫وَل تؤتوا ٱلسفهاء أمولكم ٱل ِِت جعل‬
َ َ ْ ُ ُ ُ ‫ح‬ ُ ُُ ‫َ ح‬
hinalgaan weh Allahu Taala si kaam, Duk rizzikianun bi ٥ ‫ِيها َوٱك ُسوه حم َوقولوا ل ُه حم ق حوَل هم حع ُروفا‬
َ ‫وه حم ف‬ ‫وٱرزق‬
(pinakan) pasemmekanun bi hadja siye, duk missa hadja kaam si
siye bissa mahapin.
‫ح‬ َ ‫َ ح َ ُ ْ ح َ َ َٰ َ َ ه َٰٓ َ َ ُ ْ َ َ ح‬
6. Duk suley suleyanun bi ko meh Yatimin sampay umabut ne siye ‫ِت إِذا بَلغوا ٱنل َِّك َح فإِن َءان حس ُتم م حِن ُه حم ُرشدا‬ ‫مح‬ َٰ ‫وٱَتلوا ٱَلت‬
َ ً َ َ ٓ ‫ح‬ َ َ
َ ُ َ َ ‫َ ح َ ُ ْٓ َ ح ح َ ُ ح‬
ُ َ
َ ‫وها إ ح‬
balik (makagees ne mag anda), Na bang ne takite bi amban siye ‫َسافا وبِدارا أن‬ ِ ‫فٱدفعوا إَِلح ِهم أموَٰلهمۖۡ وَل تأكل‬
َ َ َ ‫ح‬ ‫َ َ َ َح‬ ْ َُ ‫َ ح‬
kapatengin (si agama) na pangurungun bi ne siye meh altah den, ‫َبوا َو َمن َكن غن ِيا فليَ حس َت حعفِفۖۡ َو َمن َكن فقِۡيا‬ ‫يك‬
Duk da kakanun bi binusa duk dinayi dayi (kaw taabut) kahadje ْ ُ ‫َ َ َ َ ح ُ ح َح ح َح َ َُ ح ََ ح‬ ‫ح‬ ‫ح‬ ‫ح‬ ُ ‫َح ح‬
‫وف فإِذا دفعتم إَِل ِهم أموَٰلهم فأش ِهدوا‬ ِۚ ِ ‫فل َيأكل بِٱل َمع ُر‬
de, Bang kaniyaan meh wali nen dayahan na ambat (gey ngeddo ‫َ َ ح ح َ َ َ َٰ ه‬
٦ ‫َف بِٱَّلل ِ َحسِيبا‬ ‫علي ِهم وك‬
amban alta ien bisan daahat) duk bang kaniyaan nen miskin

67
makalandu, na ambat hadja iye mangan si gantaan makahap, Na
bang ne ungsuran bi si siye meh alta den, magpasaksi kaam luu
si siye, duk mararahi ne bistahan Allahu Taalahin.
َ ٓ َ ‫ح َح‬ َ َ‫ه ََ َ ح‬ َ َ
7. Niya si meh kalellahan bahagi amban taamban duwe matattoe ‫ان َوٱۡلق َر ُبون َول ِلن َِساءِ ن ِصيب‬ِ ‫لرجا ِل ن ِصيب مِما ترك ٱلو َٰ ِل‬ ِ ِ‫ل‬
ُ َ
َ َ ‫حُ ح‬ َ ‫ه‬ َ َ ‫ح‬ َ ‫ح‬ ‫ح‬
َ َ َ ََ ‫ه‬
duk meh usba pingged,Duk niya dusab si meh karendehan ‫َث ن ِصيبا‬ ‫ان َوٱۡلق َر ُبون م هِما قل مِنه أو ك‬ ِ ‫مِما ترك ٱلو َٰ ِل‬
‫ح‬
bahagi amban taamban duwe matattoe duk meh usba pingged, ٧ ‫همف ُروضا‬
Sali du kaniyaan nen amban iye hekka atawa kulang,
pagbahagiin asal wajib.
‫َ َ َ َ ح ح َ َ ُُْ ْ حُ ح َ ح‬
8. Duk bang sumabu si pagbahagian meh usba matapitin duk meh
ُ ‫سك‬
‫ِني‬ َٰ َ ‫م َوٱل ح َم‬
َٰ َ َٰ ‫َب َوٱَلَ َت‬
َٰ ‫ِإَوذا حۡض ٱلقِسمة أولوا ٱلقر‬
َ َ ْ ُ ُ ُ ُ ‫َ ح‬
anak yatim duk meh aa miskin, na urunganun bi bisan sah ٨ ‫ٱر ُزقوهم م حِن ُه َوقولوا ل ُه حم ق حوَل هم حع ُروفا‬‫ف‬
daahat amban pagbahagian in, duk missa kaam si siye bissa hap.
ً َ ُ ‫َ ح‬ ْ ُ َ َ َ ‫َحَ ح َ ه‬
9. Duk subey tinalew iye ne meh siye bang siye kataambanan ‫ِين ل حو ت َركوا م حِن خلفِ ِه حم ذ ِر هية ضِ عَٰفا‬
‫وَلخش ٱَّل‬
puwas amban (kamatey) meh tubu lamma, tinalew siye (maase si ً َ َ‫َ ُ ْ َ َ ح ح َ ح َ ه ُ ْ ه َ َ ح َ ُ ُ ْ ح‬
٩ ‫خافوا علي ِهم فليتقوا ٱَّلل وَلقولوا قوَل سدِيدا‬
siye kaw gey pangurung siye alta den), Na ambat siye tinalew si
Allahu Taala duk ambat siye missa bissa hap.
َ ُ ُ ‫ه ه َ َ ح ُ ُ َ َ ح َ َٰ َ ح َ َ َٰ َ َٰ ُ ح ه ح‬
10. Bennal iye ne meh siye mamangan meh alta Yatimin, si labeyan ‫م ظل ًما إِن َما يَأكلون ِِف‬ ‫إِن ٱَّلِين يأكلون أمول ٱَلت‬
َ َ َ
anyaya, na iye kinakan den diyalem betteng de ley ebbut, duk ١٠ ‫َُ ُطون ِ ِه حم ناراۖۡ َو َس َي حصل حون َسعِۡيا‬
song du siye ien paasek Narka.
َ ‫ُ ُ ه ُ ٓ َ ح َ َٰ ُ ح ه َ ح ُ َ ح ُ َ َ ح‬ ُ
11. Pituwahan kaam Allahu Taala si meh anak bi, ganta si lellahin ‫نيِۚ فإِن‬ِ ‫يوصِ يكم ٱَّلل ِِف أولدِكمۖۡ ل َِّلك ِر مِثل ح ِظ ٱۡلنثي‬
bahagi si iyehin bale bahagi duwe dende (bang dendangan) du ‫ت َوَٰح َِدة‬ ‫ك هن ن َِسآء فَ حو َق ٱثحنَ َت حني َفلَ ُه هن ثُلُ َثا َما تَ َر َك ۖۡ ِإَون ََكن َ ح‬ُ
ِ
َ َ
ُّ ‫فَلَ َها ٱنل حِص ُف َو ِۡلبَ َو حيهِ ل ُِك َوَٰحِد ِم حن ُه َما‬
‫ٱلس ُد ُس م هِما ت َر َك إِن‬
dendehin, Na bang kaniyaan (magpongtinaihin) meh dende
ِ
palabi amban duwe, Na si siye bahagi telluhin minduwe amban ُ ُ ُّ ُ َ ُ َََ ٓ َُ َ َ َ َ ُ‫َ َ َُ َ َ َ ه ح َ ُ ه‬
‫َكن َلۥ ول فإِن لم يكن َلۥ ول وورِثهۥ أبواه ف ِِل ِمهِ ٱثللث‬
pusaka ley, Duk bang dendangan ne ru Anakin na dantenga َٓ
‫وَّص بِها‬ ِ ُ‫ٱلس ُد ُس ِم ُۢن ََ حع ِد َوصِ هية ي‬ ُّ ِ‫فَإن ََك َن َ َُل ٓۥ إ حخ َوة فَ ِِلُ ِمه‬
bahagi si iyehin duk Ammah nen duk Ina nen, tiyap tiyap dangan ِ ِ
‫كمح‬ُ َ ُ َ ‫َ ح َ ح َ َ ٓ ُ ُ ح َ َ ح َ ٓ ُ ُ ح َ َ ح ُ َ َ ُّ ُ ح َ ح‬
bahagi ennem, amban meh pusaka de ley bang niya anak amma ‫أو دين ءاباؤكم وأَناؤكم َل تدرون أيهم أقرب ل‬
١١ ‫ِيما َحكِيما‬ ً ‫ٱَّلل ََك َن َعل‬ َ ‫يضة م َِن ٱ هَّلل ِ إ هن ه‬ َ َ ‫َح‬
‫نفعا ف ِر‬
ne ley, Na bang gana anak ammah ne ley, Bu (mangeddo pusaka ِ ُۗ
lella mamatey ) Ina Ammah ne, Na si inah nen bahagi tellu, Na
bang niya meh pontinai ne na bahagi ennem si inah nen, Puwas
amban wasiyat (pituwa) kapamituwa atawa pagbayed utang,
Meh matattoe bin duk meh anak bi (lellahin) gey katauhan bin
bang sine amban siye tamanan tapit tatabangan nen, Fardu ien
(wajib) subey binahagi amban Allahu Taala, Bennal Allahu Taala
Kaniyaan nen Sangat makahati Sangat pandey.
َ ‫ُ ه‬ ‫ه‬ ُ َ َ ُ ُ ََ
12. Duk niyah ne dantenga si kaam amban (pusaka) meh anda bi ‫۞ولك حم ن حِصف َما ت َر َك أ حز َو َٰ ُجك حم إِن ل حم يَكن ل ُه هن َول‬
‫َ ح‬ ُ َ َ َ َ ‫َ َ َ َُ ه‬
bang ganah anak de, Na bang niya anak de, Na niyah si kaam ‫ٱلر ُب ُع م هِما ت َرك َن ِم ُۢن ََ حع ِد َوصِ هية‬ ُّ ‫ك ُم‬ ‫فإِن َكن لهن ول فل‬
ُ ‫َ َ ٓ َ ح َ ح َ َ ُ ه ُّ ُ ُ ه َ َ ح ُ ح ه ح َ ُ ه‬
bahagi ampat, amban iye taamban den, puwas amban wasiyat ‫كمح‬ ‫يُوصِ ني بِها أو دي ِۚن ولهن ٱلربع مِما تركتم إِن لم يكن ل‬
(pituwa) ne atawa pagbayed utang duk niyah si kaam bahagi ‫َ ح‬ ََ َ ُ َ َ َ َ َ
‫َول فإِن َكن لك حم َول فل ُه هن ٱثلُّ ُم ُن م هِما ت َرك ُت ِۚم ِم ُۢن ََ حع ِد‬
ampat amban taamban bi, bang ganah anak bi, Na bang kaam

68
َ ‫َ َ َ ُ ُ َ ُ ََ ًَ َ ح‬ ‫َ ه ُ ُ َ َ ٓ َح َح‬
taga anak na niyah ne si meh anda bi bahagi walu amban ‫ٱم َرأة‬ ِ‫وصِ ية توصون ب ِها أو دين ِإَون َكن رجل يورث كلَٰلة أو‬
ََ‫ك‬ ‫ح ُ َ ُّ ُ ُ َ َ ُ ٓ ْ َ ح‬ ُ َ ‫َ َُ ٓ َ ٌ َح ُ ح‬
taamban bi, puwas amban wasiyat (pituwa) pamituwa bi atawa ‫َث‬ ‫ِك َوَٰحِد مِنهما ٱلسدس فإِن َكنوا أ‬ ِ ‫وَلۥ أخ أو أخت فل‬
َٓ ُ ُّ ٓ َ َ ُ ‫َ َٰ َ َ ُ ح‬
pagbayed utang, na bang lella pinusakaanin gana anak ne atawa َٰ َ ُ‫ث ِم ُۢن ََ حع ِد َوصِ هية ي‬
‫وَّص ب ِ َها أ حو‬ ِۚ ِ ‫ۡشَك ُء ِِف ٱثلل‬ ‫مِن ذل ِك فهم‬
panubu ne duk niya pongtinai ne lella atawa dende na tiyap ٌ ‫ٱَّلل َعل‬ ٓ
ُ ‫ۡي ُم َضار َوصِ هية م َِن ٱ هَّللُِۗ َو ه‬َ ‫َديحن َغ ح‬
١٢ ‫ِيم َحل ِيم‬
tiyap dambuwa amban siye bahagi ennem, Na bang kaniyaan
den hekka amban damikkiyan ien, na maglamud ne siye si
bahagi tellu, puwas amban wasiyat (pituwa) pamituwa atawa
pagbayed utang, si ganah kalepas ne, wasiyat (pituwa) amban
Allahu Taala, Duk Allahu Taala Sangat makahati Sangat pateng.
‫َح‬ ‫ح ه‬ ُ َ ‫ٱَّلل َو َر ُس‬
َ ‫ود ٱ هَّلل ِ َو َمن يُطِعِ ه‬ ُ ُ ُ َ ‫ح‬
13. Iye meh ien tegteban Allahu Taala hin duk sine sine magtaat ‫وَلۥ يُ حدخِل ُه َجنَٰت َت ِري‬ ‫ت ِلك حد‬
‫ح‬ ‫ح‬ َ
ُ ‫ِيها َوذَٰل َِك ٱل َف حو ُز ٱل َعظ‬َ ‫ِين ف‬ َ ‫ح‬
َ ‫مِن ََتحت َِها ٱۡلنح َه َٰ ُر َخ َٰ ِِل‬
(nuhut) Allahu Taala duk Rasul ne, Paasek ne meh surgah ١٣ ‫ِيم‬
magselluy amban tindakan ne, meh kasubah subaanin kakkal
siye lai diyalem ne salama lama, Na damikkiyan ien ne daagan sa
hadje hadje.
َ ً َ ُ ‫ه َ َ َ ُ َُ َ ََ َ ه ُ ُ َ ُ ُ ح ح‬
14. Duk sine sine naggah si Allahu Taala duk Rasul ne, duk ‫ارا خ َٰ ِِلا‬ ‫َو َمن َي حع ِص ٱَّلل ورسوَلۥ ويتعد حدودهۥ يدخِله ن‬
َ َ َ
langpasan ne tegteban nen, paasek ne Narka kakkal lai salama ١٤ ‫ِيها َو َُلۥ َعذاب ُّم ِهني‬ ‫ف‬
lama, duk niyah ne si iye siksa makadesme.
َ َ ْ ‫َ ٓ ُ ح َ ح َ ح‬ َ َ َٰ َ ‫َ ه َٰ َ ح َ ح‬
15. Duk iye ne meh siye nekka (maghinang) kalemmian (zina) ‫ٱستش ِه ُدوا َعل حي ِه هنأ حر َب َعة‬ ‫حشة مِن ن ِسائِكم ف‬ ِ ‫وٱل ِِت يأت ِني ٱلف‬
‫ه‬ ‫ح‬ ُ ُ ‫ح‬ َ َ ْ ُ َ َ ُ
amban meh kaandahan bi, Na magpasaksi kaam luu siye ampat ‫ِت َي َت َوفى َٰ ُه هن‬
َٰ ‫وت َح ه‬
ِ ‫مِنك حمۖۡ فإِن ش ِهدوا فأمسِكوه هن ِِف ٱِلُ ُي‬
amban kaam, Na bang siye naksi (meh kalellahan) Na َ ُ‫حَ ح ُ َح َحََ ه‬
١٥ ‫ٱَّلل ل ُه هن َسبِيَل‬ ‫ٱلموت أو َيعل‬
kengkemanun bi siye dem lumah, sampay siye eddo kamatey de,
atawa hinangan Allahu Taala siye labeyan.
ْ ُ ‫ُ ح ََ ُ ُ َ َ َ َ ََ ح َ َ ََ ح‬ ‫ح‬ َ‫َ ه‬
16. Duk iye ne siye duwangan nekka (maghinang) lemmi (zina ‫ان يَأت َِيَٰن َِها مِنكم فاذوهما ۖۡ فإِن تابا وأصلحا فأعرِضوا‬ ِ ‫وٱَّل‬
atawa liwat) Na bissahanun bi siye (langgalan bi haram Allahu ١٦ ‫ِيما‬ َ ‫َع حن ُه َما ُٓۗ إ هن ه‬
ً ‫ٱَّلل ََك َن تَ هوابا هرح‬
ِ
Taalahi), bang siye magtawbat duk magpatintul kaduwangan na
halihanun bi ne siye (amban pangusah bi ley) Bennal Allahu
Taala kaniyaan nen sangat pangangampun sangat maase.
َ ُ ُ َ ‫ه َ ه ح َ ُ َ َ ه ه َ َ ح َ ُ َ ُّ ٓ َ َ َ َٰ َ ُ ه‬
17. Bennal iye tawbatin (kaampunanin) luu si iye ne meh siye ‫وبون‬ ‫إِنما ٱتلوبة لَع ٱَّلل ِ ل َِّلِين يعملون ٱلسوء ِِبهلة ثم يت‬
maghinang laat dem kaawam, ubus magsusun siye ُ ‫َّلل َعلَ حيه حم َو ََك َن ه‬
ً ‫ٱَّلل َعل‬ ُ ‫وب ٱ ه‬ َ َٰٓ َ ْ ُ َ
ُ ‫ك َي ُت‬ َ
‫ِيما‬ ُۗ ِ ِ ‫مِن قرِيب فأولئ‬
(magpaampun) samet, Na iye ne meh siye ien inampun weh ١٧ ‫َحكِيما‬
Allahu Taala luu si siye, Duk kaniyaan Allahu Taalahin Sangat
makahati Sangat pandey.
َ َ ‫ِت إ َذا َح‬ ‫َ ه‬ َ ‫ٱلس‬‫ون ه‬ َ َُ‫هحَُ ه َ َح‬ ‫َح‬
18. Duk dumain (tawbatin) kaampunanin si iye ne meh siye ‫ۡض‬ ِ َٰٓ ‫ات ح‬ ِ ‫ي‬ ِ ‫ت ٱتلوبة ل َِّلِين يعمل‬ ِ ‫َولي َس‬
maghinang meh kalaatan, sampay bang ne katekkahan dambuwa ُ َ ُ
‫ِين َي ُموتون َوه حم‬ ُ ‫أَ َح َد ُه ُم ٱل ح َم حو ُت قَ َال إّن ُت حب‬
َ ‫ت ٱلحَٰٔـ َن َو ََل هٱَّل‬
ِِ
َ ً َ َ ‫ُ ه ُْ َ َ َ ح َ ح َ َُ ح‬
amban siye kamatey, bissa nen: Bennal aku magtawbat ١٨ ‫ار أو َٰٓلئِك أعتدنا لهم عذابا أ َِلما‬ ٌ ‫كف‬
(magsusun) ne ku ne ku kuitu, duk iye ne meh siye matey siye
duk siye naggah, Iye ne meh siye ien tagamehan kami siksa sa
peddes peddes.

69
ْ ُ َ َ ُ َ ُّ َ َ ْ َ َ
19. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya gey halal si kaam,
َ َ ٓ
‫ِين َء َام ُنوا َل ُيِل لك حم أن ترِثوا ٱلن َِسا َء ك حرها ۖۡ َوَل‬ َ ‫يأ ُّي َها هٱَّل‬
َٰٓ
‫ح‬ َ ‫ه‬
َ ‫وه هن إَلٓ أن يَأت‬ُ ُُ‫َ ٓ َ َح‬ ْ َ ‫ح‬ ُ ُ ُ َ
mamusakaan meh karendehan (kaandahan bin) si labeyan leges, ‫ِني‬ ِ ‫ت حعضلوه هن تلِ َذه ُبوا ب ِ َب حع ِض ما ءاتيتم‬
atawa peges bi si siye (amban kabayaan) de supaya taeddo bi meh َٰٓ َ ‫وه هن َف َع‬ ُ ُُ‫َ َ ح‬ ‫ح ح‬ ُ ُ َ َ َ َ ُّ َ َٰ َ
‫َس‬ ِۚ ِ ‫ۡشوه هن بِٱل َمع ُر‬
‫وف فإِن ك ِرهتم‬ ِ ‫حشة مبيِنةِۚ وَع‬ ِ ‫بِف‬
alta de bakas pag ungsud bi si siyehin, Malaingkan bang siye َ ‫َح‬ ُ ‫ج َع َل ٱ ه‬ ْ
‫ك َر ُهوا َش حيا َو َي ح‬ ‫َ َ ح‬
١٩ ‫َّلل فِيهِ خۡيا كث ِۡيا‬ ‫أن ت‬
maghinang kalemmian (zina) tampal, na magsaungkakey kaam
duk siye si kahapan, Na bang kaam bunsi si siye (si sababan du
hadja pakaradjaan Dunya) bisan daahat, Na kalu iye kabunsihan
bin hinangan Allahu Taala kahapan hekka.
َ ‫ٱست حِب َدا َل َز حوج هم ََّك َن َز حوج َو َءاتَيح ُت حم إ حح َدى َٰ ُه هن ق‬
‫دت ُم ح‬ُّ َ َ ‫ح‬
20. Duk bang kaam bayah magganti anda saddi amban anda bin, ‫ِنطارا‬ ِ ‫ِإَون أر‬
‫ح‬ َ َ ُ ُ ‫ح‬ َ َ ً ‫فَ ََل تَأحخذوا م حِن ُه ش‬
‫ح‬ َ ْ ُ ُ
Ubus (timanan bi) bu kaurungan bi dambuwa amban siye ٢٠ ‫يا أتأخذون ُهۥ َُ حهتَٰنا ِإَوثما ُّمبِينا‬
karendehan ley Qintar (alta banes) Na da kaam ngeddo bisan
daahat, Ngeddo kaam buh puting ien duk duse tampal.
َ ‫َ َ ح‬ َ ُ ُ َ ‫ح‬ َ
21. Duk saingge pangeddo bi iye (bakas pag ungsud bi ley) bu bakas َٰ َ ‫َوك حي َف تَأ ُخ ُذونَ ُهۥ َوقَ حد أفح‬
‫َض ََ حعضك حم إ ِ ََٰل ََ حعض َوأخذن‬
َ ً َ ُ
ne kaam kapagsawungkakey (kapag dambuwa) duk ineddo ( weh ٢١ ‫مِنكم مِيثَٰقا غل ِيظا‬
de tinenteman) amban kaam janji mabohatin.
ََ َ ‫ٓ ه‬ ُ ُٓ َ َ ْ ُ َ ََ
22. Duk da pag andahanun bi (bakas) pag andahan amma bin ‫ِحوا َما نك َح َءابَاؤكم م َِن ٱلن َِساءِ إَِل َما ق حد َسلف‬‫وَل تنك‬
amban meh karendehan, malaingkan bang malumabey ley ne ً َ َ ٓ َ َ ‫ه ُ َ َ َ َٰ َ َ َ ح‬
٢٢ ‫حشة ومقتا وساء سبِيَل‬ ِ ‫إِنهۥ َكن ف‬
(meh tempo Jahiliya).
ُ ‫ه‬ ُ ُ َ َ ُ ُ ُ ُ ُ َ ‫ُ َ ح‬
23. Hinaram si kaam (pag andahan) meh inah bin duk meh anak bin ‫ت َعل حيك حم أ هم َه َٰ ُتك حم َو َب َناتك حم َوأخ َوَٰتك حم َو َعم َٰ ُتك حم‬ ‫ح ِرم‬
‫ه‬ ُ
ُ ُ َٰ َ ‫ح َ ه‬ ُ ‫ح‬ ُ ََ َ ‫ح‬ ُ ََ ُ ُ َ َ
duk meh pongtinai bin duk meh siit bin duk meh kamanakan bin ‫ِت‬ٓ ِ َٰ ‫ك ُم ٱل‬ ‫ت وأمهت‬ ِ ‫َوخَٰلَٰتك حم َوبنات ٱۡل ِخ َوبنات ٱۡلخ‬
amban lella duk dende, duk meh inah bi makapasusu kaamin, ُ ٓ
‫ت ن َِسائِك حم‬ ُ َٰ ‫ض َٰ َعةِ َوأ ُ هم َه‬
َ ‫َ ه‬ ُ ُ َ َ ُ
‫أۡرض حع َنك حم َوأخ َوَٰتكم مِن ٱلر‬
َ َ
‫ٓ ُ ه َ َ ح‬ ُ ُ ُ ‫ُ ه‬
duk meh pongtinai bi sawu susu, duk meh matoa bi duk meh
‫جورِكم مِن ن َِسائِك ُم ٱل َٰ ِِت دخل ُتم ب ِ ِه هن‬ ‫بئ ِ ُبك ُم ٱل َٰ ِِت ِِف ح‬ َٰٓ َ ‫َو َر‬
anak bi (anak tabbo) si ipatan bi si meh kaandahan bi iye ne ُ َٰٓ َ َ َ ‫ه َ َ ُ َ َ َ َ ح ُ ح‬ ‫َ ه َ ُ ُ ْ َ َ ح‬
‫لئِل‬ ‫فإِن ل حم تكونوا دخل ُتم ب ِ ِهن فَل جناح عليكم وح‬
kapadambuwaan bi, na bang gah pe kaam tapadambuwa si meh ‫َحَٓ ُ ُ ه َ ح َ ح َ ُ ح ََ َحَ ُ ْ َحَ ح ُ ح َح ه‬
ina anak taboo si kaam ley (na gey ien makapagduse kaam bisan
‫ني إَِل‬ ِ ‫أَنائِكم ٱَّلِين مِن أصلَٰبِكم وأن َتمعوا َني ٱۡلخت‬
َُ َ َ َ‫َ َح َ ََ ه ه‬
pag andahan bi) duk meh anda anak bi iye amban tubu bi teed ٢٣ ‫ٱَّلل َكن غفورا هرحِيما‬ ‫ما قد سلفُۗ إ ِن‬
duk pagpaluwa bi magpongtinai, malaingkan bang malubey ley
ne ( si zaman jahiliya), Bennal Allahu Taala Sangat
mangangampun Sangat maase.
ُ ُ َ‫ٓ ه َ َ َ َ ح َح‬ ‫۞وٱل ح ُم ح‬
ُ َٰ‫ح َص َن‬
24. Duk (hinaram du sab pag andahan) bi meh dende taga ellahin ۡۖ‫ت م َِن ٱلن َِساءِ إَِل ما ملكت أيمَٰنك حم‬ َ
ْ َُ‫َح‬ َ ُ َ ٓ ُ َ ‫ه‬ ُ ُ َ ‫َ َٰ َ ه‬
malaingkan dende kapagmilikan bi (bataan bi sabiya tabihag si ‫ب ٱَّلل ِ َعل حيك حم َوأحِل لكم هما َو َرا َء ذَٰل ِك حم أن تبتغوا‬ ‫كِت‬
pagbonoan) kowe du kapamatarrang Allahu Taala si kaam dem ‫ٱستَ حم َت حع ُتم بهِۦ م حِن ُهنه‬ ‫ني َف َما ح‬
َ ‫سفح‬ ََٰ ُ َ ‫َ َ ح‬ ‫َ ح َ َٰ ُ ُّ ح‬
ِ ِ ِ ‫بِأمول ِكم ُم ِصن ِني غۡي م‬
Kitab ne, Duk hinalal si kaam saddi billai, pamiha bi kalissinan ُ‫ِيما تَ َر َٰ َض حيتم‬ ُ ‫ََ ُ ُ ه ُ ُ َ ُ ه َ َ ََ ُ َ َ َ َح‬
َ ‫ك حم ف‬ ‫فاتوهن أجورهن ف ِريضة وَل جناح علي‬
(pag anda) dumain labeyan haram (zina) na bang ne bakas َ َ ‫ُۢ َ ح ح‬
٢٤ ‫ِيما َحكِيما‬ ً ‫ٱَّلل ََك َن َعل‬
َ ‫يضةِِۚ إ هن ه‬ ‫بِهِۦ ِمن َع ِد ٱلف ِر‬
kapadambuwaan bi, na wajib ne si kaam mag urung ungsurin si ِ

siye, Na gey ne makapagduse kaam iye pagsulut sulutan bi ley


puwas amban Fardu ley, na bennal Allahu Taala Sangat makahati

70
Sangat pandey. َ ً
َ َ ‫ح ح‬ ُ َ َ ‫َ ه‬
25. Na sine sine gey makagees amban kaam sabab kalangkew ‫ت‬ ِ َٰ ‫َومن ل حم ي حست ِط حع مِنك حم َُ حوَل أن يَنك َِح ٱل ُمحصن‬
َ ‫َََ ُ ُ حُ ح‬ ُ ُ َ ‫ح ُ ح َ َٰ َ ه َ َ َ ح َ ح‬
(ungsud) bang mag andahan meh dende (mahardika) ‫ت‬ ِۚ ِ َٰ‫ت ف ِمن ما ملكت أيمَٰنكم مِن فتيَٰت ِكم ٱلمؤمِن‬ ِ ‫ٱلمؤمِن‬
ُ
‫ض فٱنكِحوه هن‬ ُ َ ‫ح‬ َ ُ ُ ‫ح‬ َ ُ َ َُ‫َ هُ َ ح‬
magpaparatsaya, na amban ne hadja meh bataan bi meh ِۚ ‫وٱَّلل أعلم َِإِيمَٰن ِك ِۚم َعضكم ِم ُۢن َع‬
َ ‫ُم َص َنَٰت َغ ح‬ ‫ُح‬ ‫ح ح‬ َُ ُ ُ ‫ح َح ه ََ ُ ُ ه‬
magparatsaya lu, Duk Allahu Taala labi makahati si pamaratsaya ‫ۡي‬ ‫وف‬ ِ ‫وره هن بِٱل َمع ُر‬ ‫َِإِذ ِن أهل ِ ِهن وءاتوهن أج‬
bi duk pamaratsaya de, kasinduwehanin amban kasinduwehan si َ‫ِحَٰت َو ََل ُم هتخ َِذَٰت أَ حخ َدان فَإ َذا ٓ أ ُ ححص هن فَإ حن َأ َت حني‬ َ ‫سف‬َٰ َ ‫ُم‬
ِ ِ ِ ِۚ ِ
panug me matattoe de, duk urunganun bi siye meh ungsud de si َ َ َ َ‫ح‬ َ َ ‫ح ُ َ ََ ح ح‬ َ َ َ َ َٰ َ
‫اب ذَٰل ِك‬ ِۚ ِ ‫ت م َِن ٱلعذ‬ ِ َٰ‫حشة فعل حي ِه هن ن ِصف ما لَع ٱل ُمحصن‬ ِ ‫بِف‬
kahapan ngelleg siye ginhawa baran de, dumain maghinang ‫ه‬ ْ َ ‫ح‬
ُ ‫ك حمُۗ َوٱ ه‬ ُ َ ُ ‫ُ ح َ َ ح‬ َ َ َ َ ِ ‫ل َِم حن َخ‬
(lemmi zina) duk dumain maglella, Na bang siye ngelleg dire (si ‫َّلل‬ ‫َبوا خ حۡي ل‬ ِ ‫َش ٱلعنت مِنكم وأن تص‬
َُ
pag ella dem kaislam), na bang siye maghinang lemmi (zina) na ٢٥ ‫غفور هرحِيم‬
dantenga (paminsana siyehin) bang pinaabey si mangelleg dire
dumain bataanin amban meh siksa, damikkiyan ien sine sine
tinalew bekkatan amban kaam, Na pagsabar bin labi makahap
si kaam, Duk Allahu Taala Sangat mangangampun Sangat maase.
26. Bayah Allahu Taala matarrang ne si kaam duk noan kaam iye
ُ َ َ ‫ن هٱَّل‬
‫ِين مِن ق حبل ِك حم‬
ُ َ ‫ُ ُ هُ َُ َ َ ُ ح ََح‬
َ َ ‫ك حم ُس‬ ‫ي ِريد ٱَّلل َِلب ِني لكم ويهدِي‬
ُ ‫َُ َ َ َح‬
ُ ‫ك حم َو ه‬
ٌ ‫ٱَّلل َعل‬
meh sunnat (hinang) dehellu amban kaamin, duk ngampun ٢٦ ‫ِيم َحكِيم‬ ُۗ ‫َويتوب علي‬
kaam Duk Allahu Taala Sangat makahati Sangat Pandey.
َ ‫يد هٱَّل َ َ ه ُ َ ه‬ ُ ‫َ هُ ُ ُ َ َُ َ َ َح‬
ُ ‫ك حم َو ُير‬
27. Duk bayah Allahu Taala ngampun kaam, duk kabayaan iye ne ِ َٰ ‫ِين يتبِعون ٱلش َهو‬
‫ت‬ ِ ‫وٱَّلل يرِيد أن يتوب علي‬
ً ْ ُ َ َ
meh siye manuhut shahwa den, bang kaam pasape (amban ٢٧ ‫أن ت ِميلوا َم حيَل َعظِيما‬
agama bi) sape landu kahadje (sampurna).
َ َٰ َ ‫ُ ُ ه ُ َ ُ َ َ َ ُ ح َ ُ َ ح‬
28. Bayah Allahu Taala malampungan kaam duk pinapanjari aahin ٢٨ ‫نس ُن ضعِيفا‬‫ٱۡل‬
ِ ‫ي ِريد ٱَّلل أن َيفِف عنكم وخل ِق‬
sa lamma lamma ne.
‫ح‬ ُ ُ َ َ ْ ُ ُ ‫ْ َ َح‬ ‫ه‬ َ َ
29. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, da kakanun bi meh altah ‫ين َء َام ُنوا َل تأكل ٓوا أ حم َوَٰلكم بَيح َنكم بِٱل َبَٰ ِط ِل‬ ِ ‫يأ ُّي َها‬
َ ‫ٱَّل‬ َٰٓ
ُ َ
ُ ْ ُ ‫َح‬ َ ُ َ َ ُ َ ٓ‫ه‬ َ
bin si antara bi si kabatalan (magganda riba) malaingkan bang ‫إَِل أن تكون ت َِجَٰ َرةً َعن ت َراض مِنك حم َوَل تق ُتل ٓوا أنف َسك حم‬
ُ َ َ َ‫ه ه‬
kaniyaan nen pagdagang pagsulut sulutan amban kaam, duk da ٢٩ ‫ٱَّلل َكن بِك حم َرحِيما‬ ‫إِن‬
bonoun bi ginhawa baran bin, sabennal Allahu Taala si kaam
Sangat maase.
َ َ َ َ َ ُ َ َ ‫ُ ح‬ ُ َ َ ‫ح ح‬
30. Duk sine sine ngahinang damikkiyan ien sabab panguntara ne ‫َو َمن َيف َعل ذَٰل ِك ع حد َوَٰنا َوظلما ف َس حوف ن حصل ِيهِ نارا َوَكن ذَٰل ِك‬
duk panganyaya, Na song iye paasek kami Narka, Duk kaniyaan ً ‫س‬
٣٠ ‫ۡيا‬ َ ‫ََ ه‬
ِ ‫لَع ٱَّلل ِ ي‬
damikkiyan ien bang si Allahu Taala mura.
ُ َ َ ‫َحَ ُ ْ ََٓ َ َ ُحَ ح َ َ حُ ُ َ ح َ ُ ح‬
31. Bang kaam patala amban meh kabair (duse hadje) iye ne ‫يات ِك حم‬
ِ ‫إِن َتتن ِبوا كبائِر ما تنهون عنه نكفِر عنكم س‬
َ َ ُ ‫ُ ح‬
pamegesan kaamin, papasan kami amban kaam meh duse bin ٣١ ‫َون حدخِلكم ُّم حدخَل كرِيما‬
duk paasek kami kaam sa mulliya mulliya ne paasekan ( iye ne
Surgah)
‫لر َجا ِل‬ ‫ك حم َ َ َٰ َ ح‬
ُ َ ‫َح‬ ُ ‫َو ََل َت َت َم هن حوا ْ َما فَ هض َل ه‬
32. Duk daa kaam mag angan angan si iye pinalabi we Allahu Taala ِ ِ‫ض ل‬
ِۚ ‫لَع َع‬ ‫ٱَّلل بِهِۦ َعض‬
ْ َُ ‫ح َ َ حََ ح‬ َ ٓ ْ َ ‫ح‬ َ
kasinduwehanin luu si kasinduwehan, niyah si meh kalellahan ‫ن ِصيب م هِما ٱكت َس ُب ۖۡوا َول ِلن َِساءِ ن ِصيب م هِما ٱكتسبنوسلوا‬
bahagi amban meh bakas tausaha de duk niyah du sab si meh ٣٢ ‫َشء َعل ِيما‬ ‫كل َ ح‬ ُ َ َ َ‫َ ح ٓ ه ه‬ َ‫ه‬
ِ ِ ‫ٱَّلل مِن فضلِهِۦ إِن ٱَّلل َكن ب‬
karendehan bahagi amban meh tausaha de, Duk maku kaam si

71
Allahu Taala amban kalabbihan ne, bennal Allahu Taala
kaniyaan nen si kemon ine ine Sangat makahati.
33. Duk si tiyap tiyap dangan hinangan kami me aa musaka si meh َ ُ َ ‫َ ُ َ َ ح َ َ َ َٰ َ ه َ َ َ ح َ َٰ َ َ ح َ ح‬
َ ‫ون َو هٱَّل‬
‫ِين‬ ‫ان وٱۡلقرب‬ِ ‫ول ِك جعلنا مو َِل مِما ترك ٱلو ِل‬
taamban duwe matattoe duk meh usba pingged duk iye ne meh َ ُ
‫لَع ك ح‬ َ َ َ َ‫ََ َ ح َحَ ُ ُ ح ََ ُ ُ ح َ َُ ح ه ه‬
َ
‫َشء‬ ِ َٰ ‫عقدت أيمَٰنكم فاتوهم ن ِصيبهم إِن ٱَّلل َكن‬
siye katenteman bi meh sapa bi (pagjanjian) bi na urunganun bi ً ‫َشه‬
٣٣ ‫يدا‬ ِ
siye bahagi, bennal Allahu Taala kaniyaan nen si ine ine Sangat
makasaksi.
‫لَع ََ حعض‬ َٰ َ َ ‫ٱَّلل ََ حع َض ُه حم‬ ِ
ََ َ ُ ‫َ ُ َه‬
ُ ‫لَع ٱلن َِسآءِ ب َما فَ هض َل ه‬ ‫ٱلرجال قوَٰمون‬
34. Meh kalellahanin labi kesegan amban meh karendehan si iye ِ
َ‫ح ح‬ ََٰ َٰ َ ٌ َٰ َ َٰ َ ُ َٰ َ َٰ ‫َ َ ٓ َ َ ُ ْ ح َ ح َ َٰ ح َ ه‬
pinalabi weh Allahu Taala kasinduwehin amban kasinduwehan ‫ب‬
ِ ‫وبِما أنفقوا مِن أمول ِ ِهم فٱلصل ِحت قن ِتت حفِظت ل ِلغي‬
ُ ُ ‫َ َ َ ه ُ َ ه َٰ َ َ ُ َ ُ ُ َ ُ ه َ ُ ُ ه َ ح‬
duk siye iye ginastu de amban alta de ley, Duk meh dende ‫ج ُروه هن‬ ‫بِما حفِظ ٱَّلل وٱل ِِت َّتافون نشوزهن فعِظوهن وٱه‬
masulutin duk matintulin mamalihara si gaibin (Iye me siye ُ َ‫َ ح ُ ُ ه َ ح ََ ح‬
‫ك حم فَ ََل َت حب ُغوا ْ َعلَ حيهنه‬ َ َ‫ح‬
ِ ‫ٱۡضبوهنۖۡ فإ ِن أُعن‬ ِ ‫جعِ و‬ ِ ‫ِِف ٱلمضا‬
tinalew si Allahu Taala duk magpahap hap si ella de sarta َ َ َ َ‫َ ً ه ه‬
٣٤ ‫ٱَّلل َكن َعل ِيا كبِۡيا‬ ‫سبِيَل ُۗ إِن‬
palihara de ginhawa baran den), si pinalihara Allahu Taalahin.
Duk meh (kaandahan) tinalew kaam si palangka de amban
kaamin, na pituwahanun bi siye pahap duk tahalaanun bi siye
amban pabakan bi (gey tinapitan), Na bang ne siye nuhut toh bi,
Na dane siye (hinanganun bi tihil tihil supaya hadja kapapeddian
bi), Bennal Allahu Taala Sangat langkew Sangat hadje.
َ ‫َح‬ َ ْ ُ ‫ح ح ُ ح َ َ َح َ َ ح‬
35. Na bang kaam tinalew kaw siye (mag ella andahin) mag sasah ‫ٱَ َعثوا َحكما م حِن أهلِهِۦ َو َحكما م حِن‬ ‫ِإَون خِفتم شِقاق بين ِ ِهما ف‬
َ ٓ
َ ‫َّلل بَيح َن ُه َما ُۗ إ هن ه‬
ً ‫ٱَّلل َك َن َعل‬
‫ِيما‬ َ ُ َٓ ‫َح‬
ُ ‫يدا ٓ إ حص َلَٰحا يُ َوفِق ٱ ه‬
(sampay agen magbutas) na subey kaam ngahinang sara amban ِ ِ ِ ‫أهل ِها إِن ي ِر‬
usba lella duk usba dende bang siye bayah pe magsulut na َ
٣٥ ‫خبِۡيا‬
pagtawwa pe Allahu Taala antara de duwangan, Bennal Allahu
Taala kaniyaan nen Sangat makahati Sangat tau nuwi nuwi.
َٰ َ ‫ّش ُكوا ْ بِهِۦ َش حيا ۖۡ َوبِٱلح َو َٰ ِ َليحن إ ِ حح‬ ‫َ ح ُ ُ ْ هَ ََ ُح‬
36. Duk sumbahun bi (magpatigupu kaam) si Allahu Taala duk da ‫سنا‬ ِ ِ ‫۞وٱعبدوا ٱَّلل وَل ت‬
َ ‫ٱۡلار ذِي ٱلح ُق حر َ َٰ َ ح‬ َ ‫سك َ ح‬ َ َ ‫ح ُ ح َ َٰ َ ح َ َ َٰ َ َٰ َ ح‬
‫َوبِذِي ٱلقرَب وٱَلت‬
iye hinanganun bi sakutu bisan ine, duk si duwe matattoe subey
ِ‫َب وٱۡلار‬ ِ ‫ِني و‬ ِ َٰ ‫م وٱلم‬
kaam magpahap hap duk si meh usba pingged duk meh anak ‫ت‬‫ك ح‬ َ ََ ََ
‫يل وما مل‬ ‫ه‬ ‫َ ح‬ َ‫ح‬ ُ‫ح‬
‫ٱۡل ُن َ ه‬
ِ ِ ‫ۢنب وٱب ِن ٱلسب‬ ِ ‫ِب بِٱۡل‬ ِ ‫ب وٱلصاح‬ ِ
yatim duk meh aa miskin, duk meh tapit luma amban meh usba ً ‫خ‬ُ َ َ ‫َ ح َ َٰ ُ ُ ح ه ه َ َ ُ ُّ َ َ َ ُ ح‬
٣٦ ‫ورا‬ ‫أيمنكمُۗ إِن ٱَّلل َل ُيِب من َكن ُمتاَل ف‬
duk tapit magbihing luma duk sawe magteppil lumah duk aa
kaelletan si tulakan duk meh kapagmilikan meh kanawan bi
(bataan bi) bennal Allahu Taala gey malasa si sine sine kaniyaan
nen dakagan duk abbuhan.
ٓ َ َ ُ ُ ‫ه َ َح َ ُ َ ََحُ ُ َ ه َ حُ ح ََ ح‬
37. Iye ne meh siye magpinget duk ngandaak siye meh manusiya si ‫ٱَّلِين يبخلون ويأمرون ٱنلاس بِٱِلخ ِل ويكتمون ما‬
َ َ َٰ َ ‫َ َ ح َ ح َ ح‬ ‫َ ح‬ ُ ‫َءاتَى َٰ ُه ُم ه‬
kapingetan duk tapukan de iyene pangurung (Alta) siye Allahu ٣٧ ‫ين َعذابا ُّم ِهينا‬‫ٱَّلل مِن فضلِهُِۗۦ وأعتدنا ل ِلكف ِِر‬
Taala amban kalabbihan ne, Duk tinagamehan ne we kami meh
pananaggain siksa makadekdes.
‫َ ه‬ ‫َ ح‬ َٓ َ َ َ ُ َ ‫َو هٱَّل‬
38. Iye ne me siye magnafaqa (maggastu) meh pangalta de pagpakite ِ ‫اس َوَل يُؤم ُِنون بِٱَّلل‬ ِ ‫ِين يُنفِقون أ حم َوَٰل ُه حم رِئا َء ٱنله‬
ٓ َ َ َ ‫ه‬ ُ ‫َ ح‬
kite hadja si manusiya duk gey siye magparatsaya si Allahu Taala ‫َوَل بِٱَلَ حو ِم ٱٓأۡلخِرِ َو َمن يَك ِن ٱلش حي َطَٰ ُن َُلۥ قرِينا ف َسا َء‬
duk si ellew Akhirat na duk sine sine kaniyaan Shaitanin si iye َ
٣٨ ‫ق ِرينا‬

72
pangabey (sawe) na sa laat laat ne pangabey.
َ ْ َُ َ ‫ْ ه ح‬ َ َ َ
39. Duk weh ine (mahilang) si siye ley bang siye magparatsaya si ‫َو َماذا َعل حي ِه حم ل حو َء َام ُنوا بِٱَّللِ َوٱَلَ حو ِم ٱٓأۡلخِرِ َوأنفقوا م هِما َر َزق ُه ُم‬
Allahu Taala duk ellew Akhirat duk magnafaqa (maggastu) siye ٣٩ ‫ِيما‬ً ‫ٱَّلل به حم َعل‬ ُ ‫ٱَّلل َو ََك َن ه‬
ُ‫ه‬
ِِ
amban meh kapangarizziqi kami siye? duk kaniyaan Allahu
Taalahin si siye Sangat makahati.
‫ح‬ ‫َ ُ َ َ َ ح‬ َ َ َ‫ح‬ ‫ه هَ َ ح‬
40. Bennal Allahu Taala gey nganyaya bisan koweh bohat hapak ِ ‫ٱَّلل َل َيظل ُِم مِثقال ذ هرةِۖ ِإَون تك ح َسنة يُضَٰعِف َها َو ُيؤ‬
‫ت‬ ‫إِن‬
َ ‫ح‬ ‫ه‬
(bagumbun, atom) bang kaniyaan nen kahapan na lipat ٤٠ ‫مِن ُلن ُه أ حج ًرا َعظِيما‬
manglipat ne pe ien, duk pangurung ne pe amban iye mismu
tumbas sa hadje hadje.
ٓ َ َٰٓ َ َٰ َ َ َ َ ‫َ ح‬ َ ‫ُ ُه‬ َ َ
َ ‫ك حي َف إ َذا ح‬
41. Na saingge bang patekka kami (Si Ellew Qiyaamat) amban tiyap ِ‫ٰٓ ُؤَلء‬ ‫جئنا بِك لَع‬ِ ‫ك أمة ِۢ بِش ِهيد و‬
ِ ‫جئنا ِمن‬ِ ِ ‫ف‬
tiyap ummat duk saksi ne duk patekka kami kew (Oh َ
٤١ ‫ش ِهيدا‬
Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam) si iye meh siye ien
(hinang) saksi.
َ ُ ‫َ ح َ َ َ ُّ ه َ َ َ ُ ْ َ َ َ ُ ْ ه‬
َٰ ‫ول ل َ حو ت ُ َس هو‬
42. Ellew ien kabayaan (kaagen) iye ne meh siye managgain, duk ‫ى ب ِ ِه ُم‬ ‫يومئِذ يود ٱَّلِين كفروا وعصوا ٱلرس‬
َ ُُ‫حَ ُ ََ َ ح‬
َ ‫ون ه‬
meh mapasulang si Rasulin (Salla Allahu Alayhi Wasallam) bang ٤٢ ‫ٱَّلل َحدِيثا‬ ‫ٱۡلۡرض وَل يكتم‬
hadja siye (tinambakan) ne duk bulak duk gey teed
kapagtapukan de Allahu Taala bisan ine bissa.
َٰ ‫ى َح ه‬ َٰ ‫ك َٰ َر‬ َ ُ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ح َ ُ ْ ه َ َٰ َ َ َ ُ ح‬
43. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya da kaam patapit si ‫ِت‬ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا َل تقربوا ٱلصلوة وأنتم س‬
ْ ُ َ‫َ ه َح‬ ‫ه‬ َ َ ُ َُ َ ْ َُ‫َح‬
sambahayang bang kaniyaan bin lango, samantaan gey tahati bi ‫ِت تغتسِلوا‬ َٰ ‫ون َوَل ُج ُن ًبا إَِل ََعب ِ ِري َسبِيل ح‬ ‫تعلموا ما تقول‬
ٓ ‫ح‬ َ ٓ َ َ َ
َ َٰ َ ‫ُ ُ ه ح َ َٰٓ ح‬
bang ine binissa bin, duk aa taga Junub malaingkan bang iye si ‫ِنكم م َِن ٱل َغائ ِط‬ ُ
‫لَع َسفر أ حو َجا َء أ َحد م‬ ‫ِإَون كنتم مرَض أو‬
ِ
(tulakan bu gey sukat bohein), sah subey dahu kaam mandi duk ْ َ ٓ
‫َت ُدوا َماء ف َت َي هم ُموا َصعِيدا َُيِبا‬
ْ َ ‫َح َ َ ح ُ ُ َ َٓ َ ح‬
َ
ِ ‫أو لَٰمستم ٱلن ِساء فلم‬
bang kaniyaan bin saki atawa si tulakan atawa tekka dambuwa ً ‫ٱَّلل ََك َن َع ُف ًّوا َغ ُف‬
َ ‫ِيك حم إ هن ه‬ ُ َ ُ ْ ُ َ ‫َ ح‬
٤٣ ‫ورا‬ ِ ُۗ ‫حوا ب ِ ُو ُجوهِك حم َوأيحد‬ ‫فٱمس‬
amban kaam amban pajambanan atawa dumambuwa kaam si
meh kaandahan (bi) bu gah kaam ngasuwa bohe (pamandi bi) na
magtayammum kaam duk bulak sutsi, Na sapuhanun bi (duk
bagumbun) meh luwe bin duk meh tangan bin, Sabennal Allahu
Taala Sangat pangangamaap duk Sangat pangangampun.
َ َ َ ‫َ ح َ َٰ َ ح َ ُ َ ه‬ َ ْ ُ ُ َ ‫ََح ََ َ ه‬
44. Gah ke kite nu (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬iye ne meh siye kaurungan ‫َتون ٱلضلَٰلة‬ ‫ب يش‬ِ ‫ألم تر إَِل ٱَّلِين أوتوا ن ِصيبا مِن ٱلكِت‬
bahagi amban kitab (Yahudi duk Nasrani) binelli weh de َ ‫َ ُ ُ َ َ َ ُّ ْ ه‬
٤٤ ‫ٱلسبِيل‬ ‫ضلوا‬ِ ‫وي ِريدون أن ت‬
kalepasin duk kabayaan den lepas kaam amban lan (Agama
Islam).
َ ‫َ ه ُ َ ح َ ُ َ ح َ ٓ ُ ح َ َ َ َٰ ه َ َ َ َ َٰ ه‬
45. Duk Allahu Taala labi makahati meh kuntara bin duk mararahi ٤٥ ‫َف بِٱَّلل ِ ن ِصۡيا‬‫وٱَّلل أعلم بِأعدائِكم وكَف بِٱَّلل ِ و َِلا وك‬
ne Allahu Taala Bebbeg duk mararahi ne Allahu Taala
pananabang.
َ ُ ُ َ َ‫َ ه َ َ ُ ْ ُ ُ َ ح‬
46. Amban meh siye Yahudi pinasewan weh de bissa (Allahu Taala) ‫ِين هادوا ُيَ ِرفون ٱلُك َِم عن هم َواضِ عِهِۦ َو َيقولون َس ِم حعنَا‬ ‫مِن ٱَّل‬
َ ‫ح‬ َ َ َ ‫َو َع َص حي َنا َو ح‬
dem kitab in amban meh tampat ne (ginantian duk kabayaan ‫ۡي ُم حس َمع َو َر َٰع َِنا هَل ُۢا بِألسِنت ِ ِه حم َو َُ حعنا ِِف‬
َ ‫ٱس َم حع غ ح‬
nafsu den) duk bissa den takale kami sumaguwa sulang kami, َ َ ََ َ ُ
‫ٱس َم حع َوٱنظ حرنا لَّكن خ حۡيا‬ ‫ٱلِين َول َ حو َأ هن ُه حم قَالُوا ْ َسم حع َنا َوأ َُ حع َنا َو ح‬
َ
ِ ِۚ ِ
duk pakale kew (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬sah da kew pakale, Raina ‫هََُ ُ هُ ُح ح ََ ُح ُ َ ه‬ ََٰ َ َ َ ‫ه ُ ح َ َ ح‬
‫لهم وأقوم ولكِن لعنهم ٱَّلل بِكفرِهِم فَل يؤمِنون إَِل‬

73
َ
(kowe hantang pangangguun) duk ngahele della siya pangidji ٤٦ ‫قل ِيَل‬
ngidji de si agama,Duk bang hadja siye magpain: Takale kami
duk tuhut kami duk pakale kew duk payamanun kami
(tangguhun kami) na labi pe hap si siye duk bentel, Sumaguwa
pinagmulkaan siye weh Allahu Taala si panaggah de, Na gey siye
ien magparatsaya malaingkan kulang (amban siye
magparatsayahin). َ َ
‫َ ح‬ ْ
‫ب َءام ُِنوا ب ِ َما ن هزنلَا ُم َصدِقا ل َِما‬َ َٰ‫ِين أُوتُوا ْ ٱلحك َِت‬
َ ‫يأ ُّي َها هٱَّل‬
َٰٓ
47. Oh kaam iye ne meh siye kaurungan kitab (Yahudi duk Nasrani)
َ‫َ َ ُ ه َ َ َ َ ح َ َ ٓ ح‬ َ
magparatsaya be kaam si iye pinaturun kamihin nabennal si ‫لَع أدبارِها أو‬ َٰٓ ‫كم مِن َق حبل أن هن حط ِم َس ُو ُجوها فَندها‬ ُ َ َ
‫مع‬
ِ
maniya si kaamin, dehellu pe amban papasan kami meh luwehin ً ُ ‫َح َ َُ ح َ َ َ َهٓ َ ح َ َ ه ح ََ َ َح ُ ه َ ح‬
٤٧ ‫ت وَكن أمر ٱَّلل ِ مفعوَل‬ ِۚ ِ ‫نلعنهم كما لعنا أصحَٰب ٱلسب‬
(pinongagan duk pinessekan mata ren) ubus pagbaliskat kami iye
atawa pagmulkaan kami siye kowe kapagmulka kami si meh aa
Sabtuin duk kaniyaan pakaradjaan Allahu Taalahin asal pajatu.
َ
ٓ َ َ َ َ ُ ‫ح‬ َ ‫ٱَّلل ََل َي حغف ُِر أن ي ُ ح‬
‫ّش َك بِهِۦ َو َيغف ُِر َما دون ذَٰل ِك ل َِمن يَشا ُء‬ َ ‫إ هن ه‬
48. Bennal Allahu Taala gey ampun ne iye ne pagshirik (pagsakutu) ِ
ً َ ً ‫َ َ ُ ح ح ه َ َ ح َ َ َٰٓ ح‬
si iye hin (matey dem pagsakutu) duk ampun ne hadja bang ٤٨ ‫ّشك بِٱَّلل ِ فق ِد ٱفَتى إِثما عظِيما‬ ِ ‫ومن ي‬
saddi billai, si sine sine kabayaan ne. Na sine sine magsakutu si
Allahu Taala, na sabennal iye ley magputing iye duk
(makahinang) duse sa hadje hadje.
ٓ َ ُ َ َ ُّ َ ُ َ ‫َ َ ح َ َ َ ه‬
ُ ‫نف َس ُهم بَل ه‬
49. Gah ke kite nu (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬iye ne meh siye manutsi dire ‫ٱَّلل يُ َز َِك َمن يَشا ُء‬ ِ ِۚ ‫ألم تر إَِل ٱَّلِين يزكون أ‬
ً َ َ َ ‫َ ح‬
ley (Yahudi duk Nasrani)? Sumaguwa Allahu Taala du manutsi ٤٩ ‫َوَل ُيظل ُمون فت ِيَل‬
sine sine kabayaan ne, duk gey siye ien taanyaa bisan sah dakotte
(tamanan diki pe amban madikiin kowe bagumbun).
َ ََ َ َ ‫ُ ح َحَ َح َُ َ ََ ه ح‬
ً ‫َف بهِۦٓ إثحما ُّمب‬
50. Payamanu be (Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam) ٥٠ ‫ينا‬ِ ِ ِ َٰ ‫ٱنظر كيف يفَتون لَع ٱَّلل ِ ٱلكذِبۖۡ وك‬
bang saingge pangahinang hinang de si Allahu Taala
kaputinganin, Duk mararahi ne ien duse sa tampal tampal.
‫ون ب ح ح‬ َ ُ ‫َ ح َ َٰ ُ ح‬ َ ْ ُ ُ َ ‫ََح ََ َ ه‬
51. Weh gah ke kite nu (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬iye ne meh siye ‫ت‬ِ ‫ٱۡلب‬ِ ِ ‫ب يؤمِن‬ ِ ‫ألم تر إَِل ٱَّلِين أوتوا ن ِصيبا مِن ٱلكِت‬
َ ‫ى م َِن هٱَّل‬ َ
kaurungan bahagi amban meh kitab (Yahudi duk Nasrani) ‫ِين‬ َٰ ‫ٰٓ ُؤ ََلٓءِ أ حه َد‬
َٰٓ َ ْ ‫ك َف ُروا‬
َ َ ‫ََُ ُ َ ه‬ ُ ‫َ ه‬
ِ ‫ٱلطَٰغ‬
‫وت ويقولون ل َِّلِين‬ ‫و‬
kahagad siye si Jin duk Shaitan (duk sinumba saddi amban ً َ ْ َُ َ
٥١ ‫ءامنوا سبِيَل‬
Allahu Taala), duk missa siye si meh pananaggain siye ien labi pe
katoan amban me siye magparatsayain si lan (bentel).
َ َ ََ ُ‫َُْ َ ه َ َََُ ُ هُ ََ َحَ ه‬
52. Iye ne meh siye ien pinagmulkaan Allahu Taala hin duk sine sine ‫َت َد َُلۥ‬
ِ ‫أو َٰٓلئِك ٱَّلِين لعنهم ٱَّللۖۡ ومن يلع ِن ٱَّلل فلن‬
kapagmulkaan Allahu Taala na asal ganah ne teed kasuwa nu si ً ‫نَ ِص‬
٥٢ ‫ۡيا‬
iye tabang.
ً ‫اس نَق‬ َ ُ ‫َ حُ ح َ ه ُح‬
َ ‫ون ٱنله‬ َ َ ‫َح‬
53. Atawa weh niyah si siye bahagi amban pagmilik (pagdatu), na ٥٣ ‫ِۡيا‬ ِ ‫أم ل ُه حم ن ِصيب مِن ٱلمل‬
‫ك فإِذا َل يؤت‬
bang saien gey ne bisan kaurungan de meh manusiyain bisan
kowe hapak hapak (bagumbun).
َٓ‫ََ ح َ َح‬ ‫َ ح‬ َٰ َ َ ‫اس‬
ُ ‫لَع َما ٓ َءاتَى َٰ ُه ُم ه‬ َ ُ ُ ‫َح َح‬
َ ‫ون ٱنله‬
54. Atawa jingki siye (Yahudi duk Nasrani hin) si meh manusiyah si ‫ٱَّلل مِن فضلِهِۖۡۦ فقد ءاتينا‬ ‫أم ُيسد‬
pangurung Allahu Taala amban kalabbihan nen, Sabennal َ ً ‫َ َ ح َ َ ح َ َٰ َ َ ح ح َ َ َ َ َ ح َ َٰ ُ ُّ ح‬
٥٤ ‫ءال إِبرَٰهِيم ٱلكِتب وٱۡل ِكمة وءاتينهم ملَّك عظِيما‬

74
kaurungan weh kami panubuh Ibrahimin Kitab Suhuf duk
Hikma Ilmu duk inurungan siye we kami pagmilik sa hadje
hadje.
َ
55. Na amban meh siye (Yahudi duk Nasrani) kahagad siye pusi َٰ َ ‫فَ ِم حن ُهم هم حن َء َام َن بِهِۦ َوم حِن ُهم همن َص هد َع حن ُه َوك‬
‫َف ِِبَ َه هن َم‬
(Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam) duk amban siye ً ‫َسع‬
٥٥ ‫ِۡيا‬
(Yahudi duk Nasrani) nambelan iye (pag agama ne) duk
mararahi na Jahannamin (Narka) pangeggas siye.
‫ج ح‬َ ‫ك َف ُروا ْ أَ‍ِب َتَٰيَٰت َِنا َس حو َف نُ حصل ِيه حم نَارا ُُكه َما نَض‬ َ َ ‫ه ه‬
56. Bennal iye ne meh siye nagga si ayat kami song siye paasek kami ‫ت‬ ِ ِ ‫إِن ٱَّلِين‬
َ
َ َ‫َ َ َ ه ه‬ ‫ح‬ ْ ُ ُ َ َ ‫ُ ُ ُ ُ َ ه َ َٰ ُ ح ُ ً ح‬
َ ُ ‫ح‬
Narka, kahaba tahak kuwit den, gentian kami kuwit saddi amban ‫ٱَّلل َكن‬ ‫ۡيها َِلَذوقوا ٱلعذابُۗ إِن‬ ‫جلودهم بدلنهم جلودا غ‬
ien, supaya tananam de siksain, Bennal Allahu Taala kaniyaan ٥٦ ‫يزا َحكِيما‬ ً ‫َعز‬
ِ
nen Sangat kawase Sangat pandey.
‫َح‬ ‫ه‬ ُ
‫ت َس ُن حدخِل ُه حم َجنَٰت َت ِري‬ َ ‫َو هٱَّل َ َ ُ ْ َ ُ ْ ه‬
57. Duk iye ne meh siye magparatsaya duk maghinang meh ِ َٰ‫ِين َءامنوا َوع ِملوا ٱلصَٰل ِح‬
َ ٓ َ ‫َ َ ٓ ََ هُ ح‬ َ ‫ح َح‬ ‫َح‬
makasulut, song siye paasek kami meh Surgah magselluy amban ۡۖ ‫ِيها أ حز َوَٰج ُّم َط هه َرة‬ ‫مِن َتت َِها ٱۡلن َه َٰ ُر خ َٰ ِِلِين فِيها أبداۖۡ لهم ف‬
ً َ ُ ُ
tindakan ne meh subain kakkal siye diyalem ne salama lama, ٥٧ ‫َون حدخِل ُه حم ظَِل ظل ِيَل‬
niyah ne si siye lai meh anda sutsi (gey patekkahan bisita kahaba
bulan). Duk paasek kami siye landung makalandung
(parasahan).
َ َ ‫ه ه َ َ ح ُ ُ ُ ح َ ُ َ ُّ ْ ح َ َ َٰ َ َٰ َ َٰٓ َ ح‬
58. Bennal Allahu Taala daak ne kaam nuney meh amanat ‫َل أهل َِها ِإَوذا َحك حم ُتم‬ ِ‫ت إ‬ ِ ‫۞إِن ٱَّلل يأمركم أن تؤدوا ٱۡلمن‬
‫ٓ ه‬ ُ ُ ُ ‫َ َح‬
َ ‫ك ُموا ْ بٱلح َع حدل إ هن ه‬ َ ‫ََ ح‬
(pinangandel) si kaam tudju meh dapu ne, duk bang kaam ‫ٱَّلل نِع هِما يَعِظكم بِهُِۗۦ إِن‬ ِ ِۚ ِ ِ ‫اس أن َت‬ ِ ‫ني ٱنله‬
ngahukum (narah) antara manusiyah na subey hukum bi si
٥٨ ‫يعُۢا بَ ِصۡيا‬َ ‫ٱَّلل ََك َن َسم‬
َ‫ه‬
ِ
kabentelan, Bennal Allahu Taala mulansangan kaam si ien,
Bennal Allahu Taala kaniyaan nen Sangat makakale Sangat
makakite.
ُ َ ُ َُ‫ٱَّلل َوأ‬
َ ‫ِين َء َام ُن ٓوا ْ أَُِي ُعوا ْ ه‬ َ َ
59. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya tuhutun bi Allahu Taala ‫ٱلر ُسول َوأ ْو ِل‬ ‫ِيعوا ْ ه‬ َ ‫يأ ُّي َها هٱَّل‬ َٰٓ
َ َ َ َ َ ‫ح‬
duk tuhutun bi Rasulu Allahi (‫)ﷺ‬, na bang niyah pagsulangan bi ‫َشء ف ُر ُّدوهُ إَل ٱ هَّلل ِ َو ه‬
‫ٱلر ُسو ِل‬ ِ ‫ِنك حمۖۡ فإن تَ َنَٰ َز حع ُت حم ِِف ح‬ ُ
‫ٱۡل حم ِر م‬
ِ
َ َ َ َ ‫َ ه ح‬ ‫ُ ُ ُح‬
‫نت حم تؤم ُِنون بِٱَّلل ِ َوٱَلَ حو ِم ٱٓأۡلخ ِِرِۚ ذَٰل ِك خ حۡي َوأ حح َس ُن‬
si ine ine na pabalikun bi (dineeman) si Allahu Taala duk Rasul
‫إِن ك‬
ne, Bang kaniyaan bin maratsaya si Allahu Taala duk ellew ً ‫َح‬
٥٩ ‫تأوِيَل‬
Akhirat na iye ien tamanan hap du duk tamanan tanam tahwilan
(kumpasan).
َ َ َ ُ َٓ ْ َُ َ ‫ََح ََ َ ه َ َح ُ ُ َ َهُ ح‬
60. Gah ke kite nu (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬iye ne meh siye ngaka siye ‫نزل إَِلحك‬ ِ ‫ألم تر إَِل ٱَّلِين يزعمون أنهم ءامنوا بِما أ‬
weh magparatsaya siye si pinaturun si kauhin (Qur-an) duk si ُ َٰ ‫َ ح َ ُ ُ َ َ َ َ َ َ ُ ٓ ْ َ ه‬ َ ََُٓ
‫وت‬
ِ ‫نزل مِن قبل ِك ي ِريدون أن يتحاكموا إَِل ٱلطغ‬ ِ ‫وما أ‬
iye pinaturun si dehellu amban kauhin, kabayaan den ‫ض هل ُهمح‬ ُ‫ٱلش حي َطَٰ ُن أَن ي‬
‫َُ ُ ه‬ ْ ُ ُ ‫ََ ح ُ ُ ْٓ َ َ ح‬
‫وقد أمِروا أن يكفروا بِهِۖۡۦ ويرِيد‬
ِ
magpahukum siye hap Taguwt (Shaitan) bu dinaak siye naggah ُۢ َ َ َ
٦٠ ‫ضلََٰل بَعِيدا‬
si iye, duk kabayaan Shaitanin lepas de siye lepas tala
(makalandu).
61. Duk bang pinain si siye (meh munafiq ley) di kaam pitu si َ ‫ٱلر ُسول َر َأيح‬
‫ت‬
َ ُ ‫َ َ َ ُ ح َ َ َ ح ْ َ َٰ َ ٓ َ َ َ ه‬
‫ِإَوَل ه‬ ‫ِإَوذا قِيل لهم تعالوا إَِل ما أنزل ٱَّلل‬
ِ
pinaturun Allahu Taala hin (Qur-an) duk si Rasul (Salla Allahu َ َ
٦١ ‫ِني يَ ُص ُّدون َعنك ُص ُدودا‬َ ‫ٱل ح ُم َنَٰفق‬
ِ
Alayhi Wasallam) takite nu iye ne meh siye ien membelan kau

75
manamal.
62. Na saingge bang siye (me munafiqin) tawwah musiba (parkala) َ ‫ت َأيحدِيه حم ُث هم َجا ٓ ُء‬
‫وك‬ َ ‫ك حي َف إ َذا ٓ أَ َص َٰ َب حت ُهم ُّم ِص‬
‫يبُۢة ب َما قَ هد َم ح‬ َ َ
‫ف‬
ِ ِ ِ
sabab bakas tapadehellu (tahinang) meh tangan den, ubus tekka ً ‫َ ح ُ َ ه ح َ َ ح َ ٓ ه ٓ ح َ َٰ َ َ ح‬
٦٢ ‫ُيل ِفون بِٱَّلل ِ إِن أردنا إَِل إِحسنا وتوفِيقا‬
siye si kau napa siye si Allahu Taala (pain de) ganah maksud
(kabayaan) kami malaingkan hap duk pagpabentel.
‫ح‬ َ ‫ََ ح ح‬ ُُ ُ ‫ِين َي حعلَ ُم ٱ ه‬ َ َٰٓ َ ْ ُ
َ ‫ك هٱَّل‬
63. Iye ne meh siye ien katauhan Allahu Taala diyalem pangateyan ‫َّلل َما ِِف قلوب ِ ِه حم فأعرِض ع حن ُه حم َوعِظ ُه حم‬ ِ ‫أولئ‬
den, Na patala kew (pahalli) amban siye duk bulansaganun siye َ ُۢ َ ‫َ ُ ه ُ ح ٓ َ ُ ح َ ح‬
٦٣ ‫س ِهم قوَل بل ِيغا‬ ِ ‫وقل لهم ِِف أنف‬
duk bissahun hadja si ginhawa baran de bissa hantap.
ْٓ ُ َ ‫ه ُ َ َ ح ه َ َح َه ُ ح ه‬ ‫َٓ ح‬
64. Duk gah kami magpaboo Rasul malaingkan supaya hadja tinuhut ‫َو َما أ حر َسل َنا مِن هر ُسول إَِل َِلطاع َِإِذ ِن ٱَّلل ِ ولو أنهم إِذ ظلموا‬
ْ ُ َ ََ ُ ُ ‫َ ُ َ ُ ح َ ُٓ َ َ ح َ ح َ ُ ْ هَ َ ح َ ح َ َ َُ ُ ه‬
si kabayaan Allahu Taala, Na bang hadja siye ien (meh munafiq) ‫أنفسهم جاءوك فٱستغفروا ٱَّلل وٱستغفر لهم ٱلرسول لوجدوا‬
َ َ‫ه‬
ley si waktu tapissoko de ginhawa baran den tekka siye piyu si ٦٤ ‫ٱَّلل ت هوابا هرحِيما‬
kau (Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam) ubus
magpaampun siye tudju Allahu Taala duk maku pe kaampunan
si siye Rasulin, bennal teed kasuwa de Allahu Taala Sangat
mangangampun Sangat maase.
َ ُ َ ‫ِيما َش‬ َ ‫ِت ُُيَك ُِم‬ َ ُ ‫ََ َ َ َ َ ُح‬
65. Asal gai teed (sapahan Tuhan nun si dine) siye magparatsaya ‫ج َر بَيح َن ُه حم ث هم َل‬ َ ‫وك ف‬ َٰ ‫ون َح ه‬ ‫فَل وربِك َل يؤمِن‬
‫ح‬ َ ْ ُ ََُ َ ‫ه َ َ ح‬ َ ُ َ ٓ ْ ُ َ
samantaan siye gey kapagpahukum (kapagsara) si kau (Oh ٦٥ ‫س ِه حم حرجا مِما قضيت ويسل ِموا تسل ِيما‬ َ ِ ‫ِف أنف‬
ِ ‫َيدوا‬
ِ
Muhammad ‫ )ﷺ‬si ine ine pagsaggaan de antara de, ubus ganah
du ien sah ne si pangahukum nu ley, duk asal taima de ien
pagtaimah hap.
ْ ‫ُ َ ح‬ ُ َْ ُ ‫َ ح‬ َ َ ‫َ َه‬
66. Duk bisan pe papardu kami (ileges) siye (meh munafiq ley) ‫َول حو أنا ك َتبح َنا َعل حي ِه حم أ ِن ٱق ُتل ٓوا أنف َسك حم أوِ ٱخ ُر ُجوا مِن‬
َ ُ َ ْ ُ َ ‫َ َه‬ َ ‫َ ُ ه‬ ُ َ
papateyun bi ginhawa baran bin duk tahala kaam amban lumah ‫دِتَٰي َٰ ِركم هما ف َعلوهُ إَِل قل ِيل م حِن ُه حمۖۡ َول حو أن ُه حم ف َعلوا َما يُوعظون‬
‫َ َ َح‬ ‫ََ َ َ ه‬
(lahat) bi, asal gey teed hinang de, malaingkan kulang du ٦٦ ‫بِهِۦ لَّكن خ حۡيا ل ُه حم َوأش هد تثبِيتا‬
(mangahinang) iyehin amban siye, Na bang hadja hinang de meh
pamulansang siyehin asal kaniyaan nen hap ien si siye duk labi
makahaget (pamaratsaya de).
َٓ‫ه ه‬ َ
67. Na duk asal urungan kami siye amban kami tumbas sa hadje sa ٦٧ ‫ِإَوذا ٓأَّلت حي َنَٰ ُهم مِن ُلنا أ حج ًرا َعظِيما‬
hadje.
َ
68. Duk toan kami teed siye lan bentel. ٦٨ ‫َول َه َديح َنَٰ ُه حم صِ َرَُٰا ُّم حس َتقِيما‬

69. Duk sine sine magtaat (nuhut daakan) Allahu Taala duk Rasul ُ ‫ِين َأ حن َع َم ه‬
‫ٱَّلل‬
َ َٰٓ َ ْ ُ َ َ ُ ‫ه َ َ ه‬
َ ‫ك َم َع هٱَّل‬ ُ ََ
ِ ‫ومن يطِعِ ٱَّلل وٱلرسول فأولئ‬
‫َ َ ُّ َ َ ٓ َ ه‬
َ ‫ٱلصَٰلِح‬ ََ
(‫ )ﷺ‬Na iye meh siye ien magpanen duk meh siye inurungan ‫ني‬ ِ ‫ٱلصدِيقِني وٱلشهداءِ و‬ ِ ‫عل حي ِهم م َِن ٱنلهب ِ ِيۧ َن َو‬
nihmat weh Allahu Taala amban meh Kanabi Nabihan duk meh َ َ ُ
٦٩ ‫َو َح ُس َن أ ْو َٰٓلئِك َرفِيقا‬
aa Magsabennal duk meh aa Shaheed duk meh aa Sulut, Duk sa
hap hap ne meh siye ien sawe.
َ ‫َ َٰ َ ح َ ح ُ َ ه َ َ َ َٰ ه‬
70. Na damikkiyan ien kalabbihan amban Allahu Taala duk ٧٠ ‫َف بِٱَّلل ِ عل ِيما‬‫ذل ِك ٱلفضل مِن ٱَّلل ِ وك‬
mararahi ne panghati Allahu Taalahin.

76
َ َ َ
71. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya tentemanun bi paghalli
ْ ُ ُ ْ َ ُ ‫ْ ُ ُ ْ ح‬ َ ‫يأ ُّي َها هٱَّل‬
‫ِين َء َام ُنوا خذوا حِذ َرك حم فٱنف ُِروا ث َبات أوِ ٱنفِروا‬ َٰٓ
bin, na patudju kaam (si pagbonoan) magpanen panen atawa َ
٧١ ‫َجِيعا‬
paguwah kaam kemon.
‫ُ ح َ َ ه ُ َ َ ه َ ح َ َ َٰ َ ح ُ ُّ َ َ َ َ َ ح‬ ‫ه‬
72. Duk niyah pe amban kaam maglallay lallay manamal, Na bang ‫يبة قال ق حد أن َع َم‬‫ِإَون مِنكم لمن َلب ِطَّن فإِن أصبتكم م ِص‬
َ ُ َ َ ‫ه ُ َ َه ح‬
kaam tawwa pakala (kararaagan) missa iye: Bennal Allahu Taala ٧٢ ‫لَع إِذ ل حم أكن هم َع ُه حم ش ِهيدا‬ ‫ٱَّلل‬
asal dinuhulan ku nihmat weh ne, peggeh gah ku makatuhut
(atawa gah tasaksi ku parkala) ley duk siye.
ُ ُ َ ‫ه َ ُ َ ََ ه‬ ‫َ َ َ ُ َ ح‬
73. Na bang sab kaam katekkahan kalabbihan amban Allahu ‫َولئ ِ حن أص َٰ َبك حم فضل م َِن ٱَّلل ِ َلَقول هن كأن ل حم تك ُۢن بَيح َنك حم‬
َ َ ُ َ َ ‫َ َ ح َ ُ َ َ ه َ َٰ َ ح َ ُ ُ َ َ ُ ح‬
Taala,missa siye kowe sakaula ula ganah bakas antara bi duk ٧٣ ‫وز ف حو ًزا َعظِيما‬ ‫وبينهۥ مودة تَٰيليت ِّن كنت معهم فأف‬
antara ne pagkasilasa (bissa nen) ay bang hadja ku mian
makatuhut siye, na ngandaag ne ku sa hadje hadje daagan.
‫ه ه َ َ ح ُ َ ح َ َ ُّ ح‬ َ ‫َحَُ ح‬
74. Na ambat monoh si lan Allahu Taala iye meh siye pinabellihan ِِۚ ‫ٱۡل َي َٰوة ٱلن َيا بِٱٓأۡلخ َِرة‬ ِ ِ ‫۞فليقَٰت ِل ِِف سب‬
‫يل ٱَّلل ِ ٱَّلِين يّشون‬
َ ‫َ َ ُح‬ ‫ه َ ح ح َ ح‬ ‫َ َ َُ ح‬
weh de Dunya ren si Ahirat, na sine sine monoh si lan Allahu ‫يل ٱَّلل ِ ف ُيق َتل أ حو َيغل حِب ف َس حوف نؤت ِيهِ أ حج ًرا‬ َ
ِ ِ ‫ومن يقَٰت ِل ِِف سب‬
Taala bu iye matey (shaheed) atawa ngandaag na, tagamehan ٧٤ ‫َعظِيما‬
kami ne iye sa hadje hadje tumbas.
َ ‫ٱَّلل ِ َوٱل ح ُم حس َت حض َعف‬
‫ه‬ َ َ ُ َُ َ ‫َ َ َ ُ ح‬
75. Na weey kaam gey monoh karna lan Allahu Taala duk gapi si ‫ِني م َِن‬ ِ ِ ‫وما لكم َل تقَٰت ِلون ِِف سب‬
‫يل‬
َ ‫َٓ ح‬ َ ُ ُ َ ‫َ َ َ ٓ َ ح ح َ َٰ ه‬
meh siye malamma lammahin amban meh kalellahan duk meh ِ ‫ِين َيقولون َر هب َنا أخ ِر حج َنا م حِن هَٰ ِذه‬ ‫ٱلرجا ِل وٱلن ِساءِ وٱلوِلد ِن ٱَّل‬
ِ
karendehan duk meh makanak, magpain siye: Oh Tuhan kami ‫ه ُ َ َ َ ح َ َه‬ ‫ح َ ح َ ه َ ح ُ َ َ ح َ َه‬
‫ٱلقريةِ ٱلظال ِ ِم أهلها وٱجعل نلا مِن لنك و َِلا وٱجعل نلا مِن‬
paguwaun kami amban lahat mapissoko aa ne inin, duk ً ‫نك نَ ِص‬َ ُ‫ه‬
٧٥ ‫ۡيا‬ ‫ل‬
hinanganun kami amban kau bebbeg duk hinanganun kami
amban kau tabang.
َ ُ َ ْ ََ َ ‫ه َ ه‬ َ ُ َُ ْ ُ َ َ َ ‫ه‬
76. Iye meh siye magparatsaya monoh siye karna (pamalantup) ‫ِين كف ُروا يُقَٰت ِلون‬ َ
ِ ِ ‫ٱَّلِين ءامنوا يقَٰت ِلون ِِف سب‬
‫يل ٱَّللِۖۡ وٱَّل‬
‫ه‬ َ ‫ه‬ ‫ََ ُ ْ َ ٓ ه‬ ُ ‫ه‬
agama Allahu Taala duk iye ne meh siye naggah monoh siye ‫وت فقَٰت ِل ٓوا أ حو َِلَا َء ٱلشيح َطَٰ ِنِۖ إِن ك حي َد ٱلش حي َطَٰ ِن‬
ِ ‫يل ٱلطَٰغ‬ َ
ِ ِ ‫ِِف سب‬
karnah Taguwt (Shaitan, sinumba saddi amban Allahu Taala). Na ً َ َ َ
٧٦ ‫َكن ضعِيفا‬
bonoun bi meh tindeg Shaitanin, sabennal pamaragey shaitan,
kaniyaan nen lamma.
َ‫ٱلصلَ َٰوة‬ ‫ِيموا ْ ه‬ُ ‫ك حم َوأَق‬ ُ َ ‫َ َ ح َ َ َ ه َ َ َ ُ ح ُ ُّ ٓ ْ َ ح‬
‫ألم تر إَِل ٱَّلِين قِيل لهم كفوا أيدِي‬
77. Gah ke kite nu (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬iye ne meh siye pinainan
َ َ ُ ‫ح‬ َ ُ ََ َ ‫ََ ُ ْ ه‬
pepeun bi meh tangan bin (da kaam ngusa) duk matenggehan ‫ٱلزك َٰوةَ فل هما كت َِب َعل حي ِه ُم ٱلقِتال إِذا ف ِريق مِن ُه حم‬
‫ح‬ َ ‫وءاتوا‬
َ ‫ه‬ ْ ُ َ ‫ح‬ َ ‫ه‬ َ َ ‫ح‬ َ ‫ه‬ ‫ح‬ َ َ َ َ َ ‫َح‬
kaam sambahayang duk mag ungsud kaam zakaat, si waktu ne ‫َيش حون ٱنلهاس كخشيةِ ٱَّلل ِ أو أشد خشية وقالوا ربنا ل َِم‬
َ َ َ َ
َ ‫ُح‬ َ َ َ ََٓ ‫َ َح َ َ َحَ ح َ َ َحَ ٓ َ ه ح‬
pinapardu si siye bonoin (Jihad), iyuh hep kasinduwehan amban ‫َل أ َجل ق ِريب قل َمتَٰ ُع‬ َٰٓ ِ ‫كتبت علينا ٱلقِتال لوَل أخرتنا إ‬
ً َ َ َُ ‫َُ َح َ هَ ََ ُح‬
siye tinalew si (pagkasi de) manusiya koweh katalew de si Allahu
٧٧ ‫َّق وَل تظلمون فت ِيَل‬ َٰ ‫ٱل حن َيا قَل ِيل َوٱٓأۡلخِرة خۡي ل ِم ِن ٱت‬
ُّ
Taala atawa labi pe amban ien katalew den, Duk missa pe siye:
Oh Tuhan kami weey papardu nu si kami bonoin? (Jihad), Weey
kami gah tanggu nu si waktu kaenan (tartantu), bissahun (Oh
Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam) bennal kalami
kalamihan Dunyahin kulang duk Akhiratin labi hap si aa
magmatalew duk gey kaam taanyaya bisan daahat (koweh hapak
hapak tapung).

77
78. Bisan antag paluuhan bi, masi kaam taabut kamatey, bisan pe َ
‫نت حم ِِف بُ ُروج ُّمش هي َدة‬ ُ ‫كك ُم ٱل ح َم حو ُت َول َ حو ُك‬
ُّ ‫َحََ َ ُ ُ ْ ُح‬
ِ‫أينما تكونوا يدر‬
ُ ‫ه‬ َ ْ ُ ُ ُ
kaniyaan bin si tamanan langkew ne tampat duk tuwas duk likus, ‫ِإَون ت ِص حب ُه حم َح َس َنة َيقولوا هَٰ ِذه ِۦ م حِن عِن ِد ٱَّللِۖۡ ِإَون ت ِص حب ُه حم‬
َ ‫ه‬ ُ ‫ُح‬ َ ْ ُ ُ
‫َسي ِ َئة َيقولوا هَٰ ِذه ِۦ م حِن عِند َِك قل ك م حِن عِن ِد ٱَّللِۖۡ ف َما ِل‬
Duk bang siye tekkahan kahapan pain de: inin amban Allahu
Taala duk bang siye tawwa kalaatan, pain de: inin amban kau َ ‫ون‬ َ ُ َ ‫َ َٰٓ ُ َ ٓ ح َ ح ِ َ َ َ ُ َ َ ح‬
٧٨ ‫حدِيثا‬ ‫ٰٓؤَلءِ ٱلقوم َل يكادون يفقه‬
(Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam), bissahun si siye:
kemon ine inehin amban Allahu Taala, Na wey meh aa ien agen
gey makahati bissa? َٓ َٓ
َ ‫ه‬ َ َ
79. Iye mapatekka si kau amban kahapan in, na amban Allahu Taala ‫هما أ َصابَك م حِن َح َس َنة ف ِم َن ٱَّللِۖۡ َو َما أ َصابَك مِن َسي ِ َئة‬
َ ‫َ َ َ َٰ ه‬ َ ‫َ هح َ َ ح‬
duk iye makatawwa kau amban kalaatanin amban ginhawa ٧٩ ‫َف بِٱَّلل ِ ش ِهيدا‬‫اس َر ُسوَل وك‬ ِ ‫ف ِمن نفسِك َوأ حر َسل َنَٰك ل هِلن‬
baran nu, Na duk pinaboo kew weh kami (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬si
meh manusiya Rasul (daraakan magpasampay) duk mararahi ne
Allahu Taala saksi.
َ ‫َ ه َ َٓ ح‬ َ ‫اع ه‬َ ََ ‫ه ُ َ ََ ح‬
80. Sine sine nuhut Rasulin (Muhammad ‫ )ﷺ‬sabennal iye tatuhut ne ‫ٱَّللۖۡ َو َمن ت َو َٰل ف َما أ حر َسل َنَٰك‬ ُ‫همن يُطِعِ ٱلرسول فقد أ‬
َ
ne Allahu Taala, na duk sine pataykut nah gah pain kew paboo ٨٠ ‫َعل حي ِه حم َحفِيظا‬
kami supaya malihara (siye).
َ ‫ون َُا َعة فَإ َذا بَ َر ُزوا ْ م حِن عِند َِك ََ هي‬
َ ‫ت َُآئ َفة م حِن ُه حم َغ ح‬
‫ۡي‬
َ ُ ََُ
‫ويقول‬
81. Missa siye magtaat kami (patuhut) ubus bang ne siye ien ِ ِ
‫ه َُ ُ َ هُ َ ح ُ ُ َ َُ ُ َ ََ ح ح َ حُ ح َََهح‬
patampal (paguwa) amban kau, bang sangem saddi bissa ren, Bu ‫ٱَّلِي تقول ۖۡوٱَّلل يكتب ما يبيِتونۖۡ فأع ِرض عنهم وتوّك‬
ً ‫َ َ ه َ َ َ َٰ ه‬
Allahu Taala sulat ne iye meh binissa de sangem ley, Na pataykut ٨١ ‫َف بِٱَّلل ِ َوك ِيَل‬ ‫لَع ٱَّلل ِ وك‬
kew amban siye duk magpadambus bus kew si Allahu Taala duk
mararahi ne si Allahu Taala pagpadambus busan.
ْ ُ َ ََ ‫َ ح ه‬ َ َ ‫َََ ََ َ هُ َ حُ ح‬
‫ان َول َ حو ََك َن م ح‬
82. Wey gah pandangan de Qur-anin pahantap, Bang hadja ien ِ‫ۡي ٱَّلل ِ لوجدوا فِيه‬
ِ ‫غ‬ ‫د‬
ِ ‫ِن‬
‫ع‬ ‫ِن‬ ‫أفَل يتدبرون ٱلقرء‬
َ َ ‫ح‬
dumain amban Allahu Taala tantu nen kasuwa de hekka ٨٢ ‫ٱخت ِلَٰفا كث ِۡيا‬
pagsulangan ne.
َ ُّ َ ْ ُ َ َ ‫َ َ ٓ َ ُ ح َ ح َ ح َ ح َ حَ ح‬
83. Duk bang siye katekkahan pakaradjaan kasanyang atawa ‫اعوا بِهِۖۡۦ َول حو َردوهُ إَِل‬ ‫ِإَوذا جاءهم أمر مِن ٱۡلم ِن أوِ ٱۡلو ِف أذ‬
َ ‫ِإَوَل أُ ْول حٱۡلَ حمر م حِن ُه حم لَ َعل َِم ُه هٱَّل‬
‫ِين ي َ حس َتۢنب ُطونَ ُهۥ م حِن ُهمُۗح‬ َ ُ ‫ه‬
pagtalew mugtuy ne pamahalayak de, duk bang hadja ien ِ ِ ِ َٰٓ ‫ٱلرسو ِل‬
‫ه‬ ‫ه‬ ‫َ َحَ َ ح ُ ه َ َح ُ ح َ َ ح َ َ ه‬
pabalik de (paumey de) si Rasulu Allahi (‫ )ﷺ‬duk si meh nakurah ‫ۡح ُت ُهۥ َلت َب حع ُت ُم ٱلش حي َطَٰ َن إَِل‬ ‫ولوَل فضل ٱَّلل ِ عليكم ور‬
na katauhan teed weh meh siye mamastian (mamatarrang َ
٨٣ ‫قل ِيَل‬
iyehin), Bang hadja dumain sabab kalabbihan Allahu Taala si
kaam, asal tatuhut bi ne shaitanin malaingkan kulang du (gey
manuhutin).
َ ‫ك َو َحر ِض ٱل ح ُم حؤ ِمن‬ َ َ ‫ه َ ُ َ هُ ه َح‬ َ ‫ََ ح‬
84. Na monoh kew (‫ )ﷺ‬si lan Allahu Taala, gey du kew sinegeh ۡۖ ‫ِني‬ ِ ‫يل ٱَّلل ِ َل تكلف إَِل نفس‬ ِ ِ ‫فقَٰت ِل ِِف سب‬
‫ََ ْ هُ ََ ح‬ ‫ح‬ ُ َ َ ُ‫ه‬
malaingkan ginhawa baran nu du, Duk abiun iye ne meh siye ‫ٱَّلل أش ُّد بَأسا‬ َ ‫ك هف بَأ َس هٱَّل‬
‫ِين كف ُروا َو‬ ‫َع ََس ٱَّلل أن ي‬
َ ََ
magparatsayahin (si bonoh, jihad) kalu kalu du agpangan Allahu ٨٤ ‫َوأش ُّد تنكِيَل‬
Taala kamulahan meh siye mananggain, Allahu Taala labi
makalandu kamulahan nen duk labi makalandu siksa nen.
َ ‫ح‬ َ ‫ُ ه‬ ً َ َ َ ‫ح‬
85. Sine sine nafaat (nabang) si kahapan na niyah ne si iye bahagi ‫همن يَشف حع شفَٰ َعة َح َس َنة يَكن َُلۥ ن ِصيب م حِن َها ۖۡ َو َمن يَشف حع‬
‫لَع ُك َ ح‬ ََ ُ‫حَ ََ َ ه‬ ‫َ َ َ َ َ َ ُ هُ ح‬
amban ien, Duk sine sine nafaat (nabang) si kalaatan na niyah du ‫َشء‬ ِ َٰ ‫شفَٰعة سيِئة يكن َلۥ كِفل مِنهاُۗ وَكن ٱَّلل‬
sab bahagi si iye, Duk Allahu Taala kaniyaan nen luu si ine ine ٨٥ ‫ُّمقِيتا‬

78
Sangat makagees Sangat makasaksi.
َ َ َ ‫َ ُ ُ َ ه َ َ ُّ ْ َ ح َ َ ح َ ٓ َ ح ُ ُّ َ ٓ ه ه‬
86. Duk bang kaam sinagina duk sagina, na sambagun bi saginahin ‫ٱَّلل َكن‬ ‫حية فحيوا بِأحسن مِنها أو ردوها ُۗ إِن‬ِ ‫ِإَوذا حيِيتم بِت‬
‫لَع ُك َ ح‬ََ
labi pe hap billai atawa sambunganun bi, Bennal Allahu Taala si ٨٦ ‫َشء َحسِيبا‬
ً
ِ َٰ
ine ine Sangat makabista.
ُ ‫ه ُ َ ٓ َ َٰ َ ه ُ َ َ َ ح َ َ ه‬
َ ‫ك حم إ َ ََٰل يَ حو ِم ٱلحق َِيَٰ َمةِ ََل َريح‬
87. [Allahu Taala du tattap pagpamariyawaanin] Ganah Tuhan patut ِ‫ب فِيه‬ ِ ‫ٱَّلل َل إِله إَِل هو َلجمعن‬
‫ه‬ ُ َ
pagpamariyawaan, malaingkan iye (Allahu Taala) asal tipun ne ٨٧ ‫َو َم حن أ حص َدق م َِن ٱَّلل ِ َحدِيثا‬
kaam si Ellew Qiyaamat ganah pagduwe duwe duk Allahu Taala
na sabennal aka aka nen.
ْٓ ُ َ َ َ ُ َ َ ‫َ ََح َ هُ َح‬ َ ُ‫ح‬ ‫ََ َ ُ ح‬
88. Na weey kaam magbahagi duwe si meh munafiq (iye matampal ‫ني وٱَّلل أركسهم بِما كسبوا‬ ِ ‫۞فما لكم ِِف ٱلمنَٰفِقِني ف ِئت‬
َ ََ ُ‫ه‬ ‫َُ ُ َ َ َح ُ ْ َ ح َ َ ه هُ ََ ُ ح‬
pamaratsaya, napukan panagga) bu Allahu Taala pinabintung ‫َت َد‬
ِ ‫أت ِريدون أن تهدوا من أضل ٱَّللۖۡ ومن يضل ِِل ٱَّلل فلن‬
َ
(weh ne kahalan den) sabab bakas tahinang den, Kabayaan bin ٨٨ ‫َُلۥ َسبِيَل‬
toan bi meh ilepas Allahu Taalahin? Na sine sine talepas weh
Allahu Taala na asal gey ne teed kasuwaan nu labeyan (pakatoan
iye).
ْ ُ ‫َ ُّ ْ َ ح َ ح ُ ُ َ َ َ َ َ ُ ْ َ َ ُ ُ َ َ َ ٓ َ َ َ ه‬
89. Kabayaan den bang kaam naggah kowe kapanaggah de ley, na ‫ودوا لو تكفرون كما كفروا فتكونون سواء ۖۡ فَل تتخِذوا‬
Sali ne kaniyaan bin, na da kaam ngahinang amban siye bebbeg, ُ ُ ُ َ ْ ‫ه َ َ ه‬
‫يل ٱَّلل ِ فإِن ت َول حوا فخذوه حم‬ ‫ب‬‫س‬َ ‫ِت ُي َهاج ُروا ْ ِف‬
َٰ ‫م حِن ُه حم أَ حو َِلَا ٓ َء َح ه‬
ِ ِ ِ ِ
Samantaan siye gey maglalin tudju lan Allahu Taala, Na bang siye َ َ َ ‫َ ح ُ ُ ُ ح َ ح ُ َ َ ُّ ُ ُ ح َ َ َ ه ُ ْ ح ُ ح‬
‫وٱقتلوهم حيث وجدتموهمۖۡ وَل تتخِذوا مِنهم و َِلا وَل‬
pataykut na eddoun bi siye (siniggew) duk bonoun bi siye
٨٩ ‫ۡيا‬ ً ‫نَ ِص‬
(pinapatey) intag intag pakalanggalan bi siye duk da kaam
ngahinang bebbeg amban siye duk tabang.
ُ ٓ َ َ ُ َ َ َ ُ َ ‫إ هَل هٱَّل‬
90. Malaingkan iye nemeh siye patudju si meh qawman (aa) antara ‫ِين يَ ِصلون إ ِ ََٰل ق حوِۢم بَيح َنك حم َو َب حي َن ُهم مِيثَٰ ٌق أ حو َجا ُءوك حم‬ ِ
bi duk antara de janji atawa patekka si kaam sigpit si pangateyan ‫َ َ ح ُ ُ ُ ُ ح َ ُ َ َٰ ُ ُ ح َ ح ُ َ َٰ ُ ْ َ ح َ ُ ح َ َ ح َ ٓ َ ه‬
ُ‫ٱَّلل‬ ‫ِصت صدورهم أن يقت ِلوكم أو يقت ِلوا قومهم ولو شاء‬ ِ ‫ح‬
de, bang kaam bonoh de atawa bonoh de qawman den, Bang ُ‫ح َ َ ُ ُ ح َ َ ح ُ َ َٰ ُ ح‬ َ ‫َ َ ه َ ُ ح َ َ ح ُ ح َ َ َ َٰ َ ُ ُ ح‬
‫لسلطهم عليكم فلقتلوكم فإ ِ ِن ٱعَتلوكم فلم يقت ِلوكم‬
hadja bayah Allahu Taala padaag de siye si kaam ubus bonoh de َ ُ َ ُ‫ََحَ حْ َح ُ ُ ه َ َ َ َ َ َ َ ه‬
٩٠ ‫ٱَّلل لك حم َعل حي ِه حم َسبِيَل‬ ‫وألقوا إَِلكم ٱلسلم فما جعل‬
kaam, Na bang siye patala amban kaam, na gey kaam tabonoh de
ubus nambadi salam siye si kaam, Na gah kaam hininangan weh
Allahu Taala si siye labeyan ( paniggew duk pamonoh).
‫ُه‬ َ ْ ‫ح‬ ُ ‫َ َ ُ َ َ َ َ ُ ُ َ َ ح‬
91. Song kasuwa bi kasinduwehanin kabayaan den pasanyang de ‫يدون أن يَأ َم ُنوك حم َو َيأ َم ُنوا ق حو َم ُه حم ك‬ ‫جدون ءاخ ِرين ي ِر‬ ِ ‫ست‬
ْ ٓ ُ ‫َ ُ ُّ ٓ ْ َ ح ح َ ُ ح ُ ْ َ َ ه ح َ ح َ ُ ُ ح َ ُ ح‬
kaam (si pamatampal de pamaratsaya) duk pasanyang de ‫َتلوكم ويلقوا‬ ِ ‫ما ردوا إَِل ٱلفِتنةِ أركِسوا فِيها فإِن لم يع‬
ُ ُ ُ ‫ح‬ ُ ُ ُ َ َ ْ ُّ ُ َ ‫َح ُ ُ ه‬
qawman den ( si pamatampal de panaggah), kahaba siye binoo ‫ٱلسل َم َو َيكف ٓوا أيحد َِي ُه حم فخذوه حم َوٱق ُتلوه حم َح حيث‬ ‫إَِلكم‬
hap fitna (shirk) labo siye balik balik, Na bang siye gey patala ‫ح‬ َ َ ُ َ ‫ح‬ ُ َ ُ ُ ‫َ ح‬
٩١ ‫ثقِف ُت ُموه حم َوأ ْو َٰٓلئِك حم َج َعل َنا لك حم عل حي ِه حم ُسل َطَٰنا ُّمبِينا‬
amban kaam (masi kaam bonoh) de, duk gey siye bisan nalam si
kaam duk gey du sab pepeh de meh tangan den (amban kaam)
na eddoun bi siye (siniggew) duk bonoun bi siye bisan antag
talanggal bi, Na iye ne meh siye ien hinangan kami kaam si siye
pagbayah bayah tampal (si pamonoh siye).
‫َ َ ح‬ َ ‫ه‬ ‫َ َ ح َ ح َ ح‬
92. Ganah aa magparatsaya (muhmin) monoh aa magparatsaya ‫َو َما َكن ل ُِمؤمِن أن َيق ُتل ُمؤم ًِنا إَِل خ َطا َو َمن ق َتل ُمؤم ًِنا‬
َ ٓ‫ه‬ ‫َ َ َ َ ح ُ َ َ َ ُّ ح َ َ َ ُّ َ ه َ ٌ َ َٰٓ َ ح‬
malaingkan kamali, Na sine sine makamatey aa magparatsaya ‫َل أهلِهِۦٓ إَِل أن‬ ِ ‫خطا فتح ِرير رقبة مؤمِنة ودِية مسلمة إ‬

79
(muhmin) kamali, Na subey iye magpamahardika ipun muhmin ُ ‫حر‬ ‫ََ ح‬ ‫َح َ ُ ه ُ ح ََُ ُ ح‬ َ َ َ ْ ُ ‫َ ه ه‬
‫ير‬ ِ ‫يصدقوا فإِن َكن مِن قوم عدو لكم وهو مؤمِن فت‬
َ َ ُ َ َ َ ‫ح‬ َ
duk mag urung diyat pamasanyang si meh ahli ne (pamilya) ‫َرق َبة ُّمؤم َِنةِۖ ِإَون َكن مِن ق حوِۢم بَيح َنك حم َو َبيح َن ُهم مِيثَٰق فدِيَة‬
َ َ ٌ َ ‫ُّ َ ه‬
malaingkan bang ne ien pagsadaqqa de (usba kamateyan ley)
‫ام‬ ِ ُ ‫َل أ حهلِهِۦ َو ََتحر‬
ُ ‫ير َر َق َبة ُّم حؤم َِنةِۖ َف َمن هل حم ََي حد فَص َي‬ َٰٓ ِ ‫مسلمة إ‬
ِ ِ
{diyatin: bale dahatus unta). Bang kaniyaan mamateyin muhmin ً ‫ٱَّلل َعل‬ َ
ُ ‫َش حه َر حين ُم َت َتاب َع حني تَ حو َبة م َِن ٱ هَّللُِۗ َوَك َن ه‬
٩٢ ‫ِيما َحكِيما‬ ِ ِ ِ
amban lahat kuntara bi na magpamahardika hadja iye ipun
(ganah ne diyat ne) na bang kaniyaan mamateyin amban lahat
taga pagjanjian kaam antara bi duk siye na subey du sab mag
urung diyat (koweh hukuman ahluj jimma, Yahudi atawa
Nasrani bale bahagi tellu si dahatus unta ley). duk
magpamaharlika ipun muhmin, Na sine sine gey makasuwa
(ipun) subey iye muwase duwembulan magsunu sunu tawbat ne
ien si Allahu Allahu, duk Allahu Taala Sangat makahati Sangat
Pandey.
َ َ َ ُٓ َ َ ‫ح ح ح‬
93. Duk sine sine mapatey aa magparatsaya (muhmin) pinagtuuran َ ‫ض‬
‫ب‬ ِ ‫ِيها َوغ‬ ‫ج َزاؤهُۥ َج َه هن ُم خ َٰ ِِلا ف‬ ‫َو َمن َيق ُتل ُمؤمِنا ُّم َت َع ِمدا ف‬
َ َ َ َ َ ُ‫ه‬
na tumbas si iyehin (Narka) Jahannam kakkal iye diyalem ne ٩٣ ‫َّلل َعل حيهِ َول َع َن ُهۥ َوأ َع هد َُلۥ َعذابًا َعظِيما‬ ‫ٱ‬
salama lama duk ngama Allahu Taala si iye duk pagmulkaan ne
iye duk tagamehan ne iye siksa sa hadje hadje.
َ ْ َ ‫ه‬
‫يل ٱَّلل ِ ف َتبَ هي ُنوا َوَل‬ َ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ٓ ْ َ َ َ ح ُ ح‬
94. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya bang kaam palengngan ِ ِ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا إِذا ۡضبتم ِِف سب‬
َ ُ َ ‫َ ُ ُ ْ َ ح َ ح َ َٰٓ َ ح ُ ُ ه َ َٰ َ َ ح َ ح‬
si lan Allahu Taala na papateng kaam, duk da kaam magpain ‫ت ُمؤمِنا تبح َتغون‬ ‫تقولوا ل ِمن ألَّق إَِلكم ٱلسلم لس‬
bang niyah nambadi salam si kaam dumain kew muhmin ُ َ
ُ ‫ِۡية ك َذَٰل َِك ك‬ َ ‫َ َ َ ح َ َ َٰ ِ ُّ ح َ َ َ ه‬
َ ‫ٱَّلل ِ َم َغان ُِم كث‬
‫نتم مِن‬ ‫عرض ٱۡليوة ٱلنيا فعِند‬
(magparatsaya) {hangkan hadja ien bissa nu saien duk gey kew َ ُ َ َ ْ
َ َ‫َحُ َ َ ه هُ َ َح ُ ح َََهُٓ ه ه‬
‫ٱَّلل َكن ب ِ َما ت حع َملون‬ ‫قبل فمن ٱَّلل عليكم فتبينوا إِن‬
binonoh} supaya hadja taeddo bi alta den na sumaguwa malai si َ
٩٤ ‫خبِۡيا‬
Allahu Taalahin labi hekka, Kowe du sab damikkiyan ien
kaniyaan bin tagna, na pinadakag kaam weh Allahu Taala (Duk
Islam atawa Iman), Na papateng kaam sabennal Allahu Taala si
hininang bin Sangat Nuwi Nuwi.
َ ‫ه‬ ُْ ُ‫حَ ُ َ َ حُ ح َ َ ح‬ َ ‫ه َح‬
95. Gey magsali iye ne meh siye ningko ningko (pahali si lumah de) ِ‫َل يستوِي ٱلقَٰعِدون مِن ٱلمؤ ِمن ِني غۡي أو ِل ٱلۡضر‬
amban meh aa magparatsaya (muhmin) dumain taga saki, peddi ُ ‫سه حم فَ هض َل ه‬ ُ ََ ‫ه َحَ ح‬ َ َ ُ َ ُ‫َ ح‬
‫ٱَّلل‬ ِ ِ ‫يل ٱَّلل ِ بِأموَٰل ِ ِهم وأنف‬ِ ِ ‫وٱلمجَٰ ِهدون ِِف سب‬
duk iye meh siye mag atubang si lan Allahu Taala duk meh alta ُ َ َ َٰ َ ‫ح ُ َ َٰ َ َ ح َ َٰ ح َ َ ُ ح َ َ ح‬
‫ِين د َر َجة َولُك َو َع َد‬ ‫س ِهم لَع ٱلقعِد‬ ِ ‫ٱلمجهِدِين بِأمول ِ ِهم وأنف‬
de duk ginhawa baran de, pinalabi weh Allahu Taala meh aa ‫ح‬ َ َ ‫ح‬ َ َ َ ‫ح‬ ُ ‫ّن َوفَ هض َل ه‬ َ ‫َّلل ح ُ ح‬
ُ‫ٱ ه‬
‫ِين أج ًرا‬ َ ‫ِين لَع ٱلقَٰعِد‬ َ ‫ٱَّلل ٱل ُمجَٰهد‬ ِۚ َٰ ‫ٱۡلس‬
mag atubang duk meh alta de duk baran den amban iye meh siye ِ
ningko-ningko (pahali hadja) sa langkew langkew ne (darajat) ٩٥ ‫َعظِيما‬
tampat, (sumaguwa masi du sab tinagamehan) weh Allahu Taala
kaniya pakaniya kahapan, Duk palabi Allahu Taala meh
magatubangin amban meh aa pahali hali duk tumbas sa hadje
hadje.
96. Meh tampat sa langkew langkew ne amban Allahu Taala duk ٩٦ ‫ِيما‬ ُ ‫ۡحة َو ََك َن ٱ ه‬
ً ‫َّلل َغ ُفورا هرح‬ َ ‫َد َر َجَٰت م حِن ُه َو َم حغف َِرة َو َر ح‬
kaampunan duk kaniyaan Allahu Taala Sangat mangangampun

80
Sangat maase.
ُ ُ َ ‫نفسه حم قَالُوا ْ ف‬ ُ َ ٓ َ ُ َ َٰٓ َ َ ‫ه ه َ َ َ ه َٰ ُ ُ ح‬
97. Bennal iye ne meh siye ineddo weh malaikat (meh aa mag Islam ۡۖ‫ِيم كنت حم‬ ِ ِ ‫ِم أ‬ ِ ‫إِن ٱَّلِين توفىهم ٱلملئِكة ظال‬
buh gah siye maghijra (maglalin) ubus matey siye si bonoh Badr) ‫َ ُْٓ ََح َ ُ ح َ ُ ه‬ َ‫ح‬ َ َ ‫َ ُ ْ ُه ُ ح َ ح‬
ِ ‫ۡرض قالوا ألم تكن أۡرض ٱَّلل‬ ِۚ ِ ‫قالوا كنا مستضعفِني ِِف ٱۡل‬
taanyaya weh de ginhawa baran den, pain de: weh intag bi ? ‫ٓ ح‬ ‫ْ َ َُ َ َ ح‬ ََُ َ َ
‫ِيها فأ ْو َٰٓلئِك َمأ َوى َٰ ُه حم َج َه هن ُمۖۡ َو َسا َءت‬ ‫ج ُروا ف‬
ِ ‫و َٰسِعة فتها‬
(weey pasagaran bi agama bin?) pain de: kaniyaan kamihin
ً ‫َم ِص‬
٩٧ ‫ۡيا‬
ganah gees kami diyata bulak (si Makka) pain de: weh dumain ke
luha bulak Allahu Taalahin supaya kaam kapaglalin? Na iye ne
meh siye ien patennaan den (Narka) Jahannam duk sa laat laat ne
pamolean.
98. Malaingkan (gey makaasek Narkain) iye ne meh siye ganah gees َ ُ َ ‫َ َ َ ٓ َ ح ح َ َٰ َ َ ح‬
‫يعون‬ َ ‫إ هَل ٱل ح ُم حس َت حض َعف‬
‫ِني م َِن ٱلرِجا ِل وٱلن ِساءِ وٱلوِلد ِن َل يست ِط‬ ِ
de amban meh kalellahan duk meh karendehan duk meh َ َ َُ‫َ ََ َح‬
٩٨ ‫حِيلة وَل يهتدون سبِيَل‬
kamakanakan, gey tagees de (bisan mamiha labeyan paglalin
den) duk gey du sab tatuun de lan den.
ُ َ ُ َ ُ‫هُ َ َ ح ُ َ َ حُ ح ََ َ ه‬ َ َ َُ
99. Na iye meh siye ien mura murahan maaf siye Allahu Taala ٩٩ ‫ٱَّلل عف ًّوا غفورا‬ ‫فأ ْو َٰٓلئِك َع ََس ٱَّلل أن يعفو عنهم وَكن‬
(inampun) amban siye duse den duk Allahu Taala kaniyaan nen
Sangat pangangamaaf duk Sangat pangangampun. َ‫ح‬
َ َ َ ‫ه‬
100. Duk sine sine maglalin si lan Allahu Taala makasuwa iye ‫ۡرض ُم َرَٰغما كث ِۡيا‬ ِ ‫َي حد ِِف ٱۡل‬ِ ِ ‫يل ٱَّلل‬
َ ‫۞و َمن ُي َها ح‬
ِ ِ ‫جر ِِف سب‬
ِ
َ
ُ ‫َ ه‬ َُ ‫َح‬ ‫َ َ َ ََ َحُ ح‬
kaluhayahan si rizziki ne banes, duk sine sine paguwa amban ِ ‫ج ًرا إَِل ٱَّلل ِ َو َر ُس‬
‫وَل ِۦ ث هم‬ ِ ‫وسعة ومن َيرج ِم ُۢن بيتِهِۦ مها‬
lumah ne maglalin karna Allahu Taala duk Rasul ne ubus taabut ُ َ ُ‫ُ ح ح ُ حَ ح ُ َ َ ح َ َ َ َ ح ُُ ََ ه ََ َ ه‬
‫ٱَّلل غفورا‬ ‫يدرِكه ٱلموت فقد وقع أجرهۥ لَع ٱَّللُِۗ وَكن‬
iye kamatey (si tengnga lan atawa si katekkahan ne) na sabennal
١٠٠ ‫هرحِيما‬
tattap ne tumbas nen (Surgah) si Allahu Taala, duk kaniyaan
Allahu Taalahin Sangat mangangampun Sangat maase.
ْ ُ ُ ‫ََح َ َ َح ُ ح ُ َ ٌ َ َح‬ َ‫ح‬ َ
َ َ ‫ِإَوذا‬
101. Duk bang kaam patulak ( lengngan tala) diyata bulak na ‫ِصوا م َِن‬ ‫ۡرض فليس عليكم جناح أن تق‬ ِ ‫ۡض حب ُت حم ِِف ٱۡل‬
ganah duse bi magmagqasr (magtenga) sambahayang, bang َ ‫ه َ َٰ ح ح ُ ح َ َ ح َ ُ ُ ه َ َ َ ُ ٓ ْ ه ح‬
َ ‫كَٰفِر‬
‫ين‬ ِ ‫ٱلصلوة ِ إِن خِفتم أن يفت ِنكم ٱَّلِين كفروا إِن ٱل‬
ُ َ ْ ُ َ
kaam tinalew kafitnahan weh meh siye pananaggah, bennal meh ١٠١ ‫َكنوا لك حم َع ُدوا ُّمبِينا‬
pananaggain kaniyaan den si kaam kuntara sa tampal tampal.

َ َ ٓ ُ ‫ح َََ ح َ َُ ُ ه َ َ ح‬ َ ‫ِإَوذا ُك‬


َ
102. Duk bang kaniyaan nun luu si siye (Oh Muhammad ‫ ﷺ‬si ‫ٱلصل َٰوةَ فل َتق حم َُائِفة م حِن ُهم هم َعك‬ ‫نت فِي ِهم فأقمت لهم‬
ُ ٓ ْ ُ ُ ‫َحَح ُ ُ ْٓ َ ح َ َُ ح َ َ َ َ ْ َح‬
pagbonoan) ubus boo nu siye nambahayang {Imam kew}, ambat ‫ج ُدوا فل َيكونوا مِن َو َرائِك حم‬ ‫وَلأخذوا أسل ِحتهمۖۡ فإِذا س‬
nengge pajamaa tumpukan tagnain nambahayang ubus antanan ْ ُ ُ ‫َ ح َ ح َ ٓ َ ٌ ُ ح َ َٰ َ ح ُ َ ُّ ْ َ ح ُ َ ُّ ْ َ َ َ َ ح َ ح‬
‫ت ُائِفة أخرى لم يصلوا فليصلوا معك وَلأخذوا‬ ِ ‫وتلأ‬
de meh bessi den (sinapang den), na bang ne siye pasujud ambat َ‫ح َ ُ ح َ َ ح َ َ ُ ح َ ه ه َ َ َ ُ ْ َ ح َ ح ُ ُ َ ح‬
‫حِذرهم وأسل ِحتهمُۗ ود ٱَّلِين كفروا لو تغفلون عن‬
isab niyah amban bukutan bi tumpukan saddi ley (paharap si ََ َ َ َ‫َ ح َ ُ ح ََح َ ُ ح ََ ُ َ َ َح ُ ه ح‬
kuntara) gah makasambahayang ambat isab nambahayang, ubus ‫أسل ِحت ِكم وأمت ِعت ِكم في ِميلون عليكم ميلة وَٰحِدة وَل‬
َٰٓ َ ‫نتم هم حر‬
‫َض‬ ُ ‫ك حم أَذى مِن هم َطر أَ حو ُك‬
ُ َ َ ‫ُ َ َ َ َح ُ ح‬
(jukupan) tumpukan tagna ley sambahayang den, duk subey siye ِ ‫جناح عليكم إِن َكن ب‬
َ ‫كَٰفِر‬ َ ‫َ َ َ ُ ْٓ َ ح َ َ ُ ح َ ُ ُ ْ ح َ ُ ح ه هَ َ َ ه ح‬
halli duk antan de bessi ren, (ubus jukukupan ne sab tumpukan ‫ين‬ ِ ‫أن تضعوا أسل ِحتكمۖۡ وخذوا حِذركمُۗ إِن ٱَّلل أعد ل ِل‬
َ
si kaduwe ley sambahayang den), kabayaan iye ne meh siye ١٠٢ ‫َعذابا ُّم ِهينا‬
managgah ley bang kaam lipat amban meh peddang bi duk
pakekes bi bu ne kaam tahan tugpaan de minintedde, duk gey ne

81
kaam magduse bang niyah peddi si kaam sabab ulan atawa
kaniyaan bin saki kaam bisan ne lebbahan bi meh bessi bin, duk
halli hadja kaam, bennal Allahu Taala tinagamehan weh ne meh
pananaggain siksa makadesme.
103. Na bang ne kaam ubus nambahayang, na sabbutun bi َٰ َ َ ‫ٱَّلل ق َِيَٰما َو ُق ُعودا َو‬
‫لَع‬ َ ‫ٱذ ُك ُروا ْ ه‬
‫َ َ َ َ ح ُ ُ ه َ َٰ َ َ ح‬
‫فإِذا قضيتم ٱلصلوة ف‬
Allahu Taala Sali du kaam nengge duk ningko duk si pabakan bi, َ
َ‫ٱلصل َٰوة‬ ‫ه‬ َ
‫ٱلصل َٰوةَ إن ه‬‫ِيموا ه‬ ْ َ َ
ُ ‫نت حم فأق‬ ُ َ‫ٱُ َم حأن‬
‫ك حم فَإ َذا ح‬
ُ ُُ
ِ ِ ِ ‫جنوب‬
ُ َ َ ‫َ َ ح ََ حُ ح‬
Na bang ne kaam hayang (tahala ne amban kaam katalewin), na ١٠٣ ‫ِني كِتَٰبا هم حوقوتا‬ ‫َكنت لَع ٱلمؤ ِمن‬
tenggehanun bi sambahayangin (pinajukup rakaat nen),
sabennal sambahayangin kaniyaan nen si meh aa magparatsaya
pinapardu tegteb waktu ne.
َ َ‫ح‬ ‫َ ُ ُ ْ َحَ َ َ ه‬ َ‫َٓ ح‬ ْ َ َ
104. Duk da kaam ngalamma si pagpiha qawman ( kuntara ‫َوَل ت ِه ُنوا ِِف ٱبحت ِغاءِ ٱلق حو ِمِۖ إِن تكونوا تأل ُمون فإِن ُه حم يَأل ُمون‬
bi) bang kaniyaan bin kapeddian (weh bakat) na bennal siye ley ً ‫ٱَّلل َعل‬ َ ُ ‫َ َ َحَُ َ َ َح ُ َ َ ه َ َ َح‬
ُ ‫ونُۗ َو ََك َن ه‬
‫ِيما‬ ‫كما تألمونۖۡ وترجون مِن ٱَّلل ِ ما َل يرج‬
kapeddian du sab kowe kaamin duk niya ne helat helat bi si ً ‫َحك‬
١٠٤ ‫ِيما‬
Allahu Taala bu siye ganah helat helat de, duk kaniyaan Allahu
Taalahin Sangat makahati Sangat pandey.
َ َٓ ُ ‫حَ َ ح‬
َ ‫ك َم ََ ح‬ َ ‫هٓ َ َحَٓ َح‬
َ َٰ‫ك ٱلحك َِت‬
105. Tantu paturun kami si kau (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Kitabin ‫اس ب ِ َما أ َرىَٰك‬
ِ ‫ني ٱنله‬ ‫ب بِٱۡل ِق تلِ ح‬ ‫إِنا أنزنلا إَِل‬
َ َ َ ٓ ‫ح‬ ُ َ َ ُ‫ه‬
(Qur-an) sabennal, supaya pangahukum nu antara meh ١٠٥ ‫ِني خ ِصيما‬ ‫ٱَّلل َوَل تكن ل ِلخائِن‬
manusiya, si pinakite (pamanoh) kau Allahu Taalahin, duk da
kew paniyah si meh aa [ngakhiyanat] nganyaya ginhawa baran
de (sabab panapuk de kasabennalan) pananasah.
َُ َ َ َ‫هَ ه ه‬ ‫َ ح ح‬
106. Duk magpaampun kew si Allahu Taala, bennal Allahu ١٠٦ ‫ٱَّلل َكن غفورا هرحِيما‬ ‫ٱس َتغف ِِر ٱَّللۖۡ إِن‬‫و‬
Taala kaniyaan nen Sangat pangangampun Sangat maase.
ُ َ َ ‫َ َ ُ َ َٰ ح َ ه َ َ ح َ ُ َ َ ُ َ ُ ح ه ه‬
107. Duk da kew nganggapian iye meh siye ngakhiyanat ‫ٱَّلل َل ُي ُِّب َمن‬ ‫وَل تجدِل ع ِن ٱَّلِين َيتانون أنفسهم إِن‬
َ ً َ َ َ
(nganyaya di re), Bennal Allahu Taala gey malasa si sine ١٠٧ ‫َكن خ هوانا أث ِيما‬
kaniyaan nen pangangakhiyanat duk barduse.
‫ح‬ ُ ‫ه‬ َ ُ‫ح‬ َ َ ُ‫ح‬
108. Patapuk siye amban manusiya sumaguwa gey siye ‫اس َوَل ي َ حس َتخفون م َِن ٱَّلل ِ َوه َو َم َع ُه حم إِذ‬ ِ ‫ي َ حس َتخفون م َِن ٱنله‬
tumapuk amban Allahu Taala (duk gey siye leman) , bu iye luu si
َ ُ
‫ٱَّلل ب ِ َما َي حع َملون‬ ِۚ ِ َٰ َ ‫ون َما ََل يَ حر‬
ُ ‫َض م َِن ٱلح َق حول َو ََك َن ه‬ َ ُ َُ
‫يبيِت‬
siye (duk panghati) ne si waktu siye missa sangem ley gey ً ُ
١٠٨ ‫ُم ِيطا‬
kabayaan (Allahu Taala) amban bissa, duk kaniyaan Allahu Taala
si hininang de ley sangat paliput (makahati).
ُ َ ُ َ َ َ ‫ح َ َ َٰ ُّ ح‬ َ ‫ح‬ ٓ َ ُ َٰٓ َ ‫َ َٰٓ َ ُ ح‬
109. Kaam meh (magparatsayahin) binebbegan siye weh bi ‫جَٰدِل‬ ‫ٰٓؤَلءِ َج َٰ َدتلُ حم ع حن ُه حم ِِف ٱۡليوة ِ ٱلنيا فمن ي‬ ‫ٰٓأنتم‬
َ َ ُ ُ َ ‫ح‬ ‫هَ َح‬
(panganganyayahin) si Ellew Dunya, na sine manganggapian ١٠٩ ‫ٱَّلل عن ُه حم يَ حو َم ٱلق َِيَٰ َمةِ أم همن يَكون عل حي ِه حم َوك ِيَل‬
siyehin amban Allahu Taala Taabut si Ellew Akhirat? Duk sine
pasangdelan iye meh siye manganyaya ginhawa baran den si
Ellew ien?
110. Duk sine sine maghinang laat atawa nganyaya ginhawa ‫ٱَّلل‬ َ ‫َو َمن َي حع َم حل ُس ٓو ًءا أَ حو َي حظل حِم َن حف َس ُهۥ ُث هم ي َ حس َت حغفِر ه‬
َ ‫ٱَّلل ََي ِد ه‬
ِ ِ
َُ
baran ne (panaggah ne si Allahu Taala) ubus magpaampun iye si ١١٠ ‫غفورا هرحِيما‬
Allahu Taala na kasuwa ne Allahu Taala Sangat mangangampun

82
Sangat maase.
111. sine sine makausaha (makahinang) duse, Na iye ru ُ ‫سهِۦ َو ََك َن ه‬ ‫َ َ َ ح ح ح َ ه َ َ ح ُ ُ َ َ َٰ َ ح‬
‫ٱَّلل‬ ِ ‫لَع نف‬ ‫سب إِثما فإِنما يكسِبهۥ‬ِ ‫ومن يك‬
magdusehin ginhawa baran nen, Duk bennal Allahu Tala Sangat ً ‫َعل‬
١١١ ‫ِيما َحكِيما‬
makahati Sangat Pandey.
َ ‫َ ٓ ََ ح‬ ُ ‫ََ َ ح ح َ ًَٓ َ ح‬
112. Duk sine sine makausaha (makahinang) kasaan atawa ‫ٱحتَ َمل‬ ‫ية أ حو إِثما ث هم يَ حر ِم بِهِۦ ب ِريا فق ِد‬ ‫سب خ ِط‬ ِ ‫ومن يك‬
ُّ ‫ح‬ َ
duse ubus magpanggah gah iye, Sabennal iye ley magpanangkit ١١٢ ‫َُ حهتَٰنا ِإَوثما مبِينا‬
iye kadustaan duk duse tampal.
َ ٓ َ َ ‫َ َحَ َ ح ُ ه َ َح َ َ َ ح‬
113. Bang hadja dumain sabab kalabbihan Allahu Taala si kau ‫ۡح ُت ُهۥ ل َه همت هُائِفة م حِن ُه حم‬ ‫ولوَل فضل ٱَّلل ِ عليك ور‬
َ َ ُّ ُ َ َ َ ‫َ ُ ُّ َ َ َ ُ ُّ َ ه ُ َ ُ ح‬
َ ٓ
(Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam) duk ase ne, asal ‫ۡضونك‬ ‫ضلون إَِل أنفسهمۖۡ وما ي‬ ِ ‫ضلوك وما ي‬ ِ ‫أن ي‬
َ ‫ه‬ َ ‫ح‬ ‫ح‬ ‫ح‬
َ َٰ‫ك ٱلك َِت‬ َ َ
َ ‫َ ح َ َ هُ َ ح‬َ
magkinaagen ne meh tumpukan amban siye ( ‫ب َوٱۡل ِك َمة َو َعل َمك‬ ‫مِن َشء ِۚ وأنزل ٱَّلل علي‬
panganganyayahin) ngalepas kau duk ganah du talepas de َ َ ‫َ َح َ ُ َ ح َ ُ ََ َ َ ح ُ ه َ َح‬
١١٣ ‫ما لم تكن تعلم وَكن فضل ٱَّلل ِ عليك عظِيما‬
malaingkan nginhawa baran de duk gey du sab siye makamula
kau bisan daahat duk pinaturun weh Allahu Taala si kau Kitabin
(Qur-an) duk Hikma (Ilmu) duk tinoan kew weh ne iye gah
katauhan nun duk niyah kalabbihan Allahu Taala si kauhin
Sangat hadje. َ
َ ‫ه‬ ‫هح‬ َ َ ‫۞َل َخ ح‬‫ه‬
114. Gana hap kaekkahan pagkemot kemot den, malaingkan ‫ۡي ِِف كث ِۡي مِن َن َوى َٰ ُه حم إَِل َم حن أ َم َر ب ِ َص َدقة‬
َ َ ‫ح ح‬
‫اس َو َمن َيف َعل ذَٰل ِك‬ ‫َح ح َ َحَ ه‬ ُ‫ح َ ح‬
َ
sine sine ngandaak magsarakka atawa hinang hap atawa ِۚ ِ ‫أو معروف أو إِصلَِٰۢح َني ٱنل‬
َ ‫ه َ َ ُح‬ َ َ َٓ ‫ح‬
magpasulut antara meh manusiya duk sine sine ngahinang ١١٤ ‫ات ٱَّلل ِ ف َس حوف نؤت ِيهِ أ حج ًرا َعظِيما‬ ِ ‫ٱبت ِغا َء م حرض‬
damikkiyan ien karnah pangapas rida Allahu Taala, Na song siye
urungan kami tumbas sa hadje hadje.
115. Duk sine sine nulang Rasulu Allahi (Salla Allahu Alayhi ‫ۡي‬ ِ َٰ ‫ني َ َُل ٱل ح ُه َد‬
َ ‫ى َو َي هتب حع َغ ح‬ ِ
َ ُ ‫ه‬
َ ‫ول ِم ُۢن ََ حعد َما تَبَ ه‬ َ
‫َو َمن يُشاق ِِق ٱلرس‬
‫ٓ ح‬ ُ ‫َ ه‬ ُ َ ‫حُ ح‬
Wasallam) puwas amban katarrang toh si iye, duk nuhut iye ‫ِني ن َو َِل ِۦ َما ت َو َٰل َون حصلِهِۦ َج َه هن َمۖۡ َو َسا َءت‬ ‫يل ٱلمؤ ِمن‬ َ
ِ ِ ‫سب‬
dumain lan meh magparatsayahin, pasagaran kami iye si ً ‫َم ِص‬
١١٥ ‫ۡيا‬
pataykut neley duk paasek kami iye (Narka) Jahannam duk sa
laat laat pamolean.
َ
ٓ َ َ َ َ ُ ‫ح‬
‫ّش َك بِهِۦ َو َيغف ُِر َما دون ذَٰل ِك ل َِمن يَشا ُء‬َ ‫ٱَّلل ََل َي حغف ُِر أن ي ُ ح‬
َ ‫إ هن ه‬
116. Bennal Allahu Taala gey ampun ne iye magshirk ِ
(magsakutu) si iyehin duk ampun ne hadja duse saddi billai si ً َ ُۢ َ َٰ َ َ ‫َ َ ُ ح ح ه َ َ ح َ ه‬
١١٦ ‫ّشك بِٱَّلل ِ فقد ضل ضلَل بعِيدا‬ ِ ‫ومن ي‬
sine sine kabayaan ne, Duk sine sine magsakutu si Allahu Taala
sabennal iye ley lepas ne tala lahat.
َ ‫َ ه‬ َ ٓ‫ه‬ ُ َ
117. Ganah pamakuhan (meh aa magsakutu ley) malaingkan ‫إِن يَ حد ُعون مِن دونِهِۦٓ إَِل إِنَٰثا ِإَون يَ حد ُعون إَِل ش حي َطَٰنا‬
meh dende (Sipat pagtuhanan den) duk ganah pamakuhan de ١١٧ ‫همرِيدا‬
malaingkan shaitan pamamakaat.
‫ح‬ َ َ ‫هََُ هُ َ َ ََه َ ه‬
118. Pinagmulkaan iye (shaitan ley) weh Allahu Taala duk ١١٨ ‫صيبا همف ُروضا‬
ِ ‫َّللا َوقال ۡلَّتِذن م حِن ع َِبادِك ن‬‫لعنه ٱ‬
missa iye: Sabennal ngahinang ku amban meh ipun nu bahagi
tartantu.
َ‫َ َ ح َح‬ ُ ََ ‫ََ ُ ههُ ح ََ َُ َهُ ح َ ُ ه‬
119. Duk asal sabennal lepas ku siye duk pasinna sinna ku ‫ٓأَلم َرن ُه حم فل ُيبَت ِك هن َءاذان ٱۡلنع َٰ ِم‬ ‫وۡلضِ لنهم وۡلمن ِينهم و‬
َ َ َ ‫ح‬ ‫ه‬ ‫ه‬ َ َ َ ‫ه‬ َ ‫َ ُ َهُ ح َََُ ُ ه َ ح‬
siye (pinalelong) duk daak ku siye (ubus tuhut de ku) kehetan de ‫خ ِذ ٱلشيطَٰن و َِلا مِن‬ ِ ‫ۡين خلق ٱَّلل ِ ومن يت‬ ِ ‫وٓأَلمرنهم فليغ‬

83
meh tainge hayep in (ganta si meh tuhan de) duk daak ku siye ١١٩ ‫ِسانا ُّمبِينا‬ َ ِ ‫ٱَّلل ِ َف َق حد َخ‬
َ ‫ِس ُخ ح‬ ‫ه‬
‫ون‬
ُ
ِ ‫د‬
mindahan pinapanjari Allahu Taalahin, Duk sine sine ngahinang
shaitan bebbeg saddi amban Allahu Taala sabennal iye lugi ne sa
tampal tampal.
ً ‫ٱلش حي َطَٰ ُن إ هَل ُغ ُر‬
١٢٠ ‫ورا‬
‫َ ُ ُ ح ََُ ح ََ َ ُ ُ ُ ه‬
‫يعِدهم ويمن ِي ِهمۖۡ وما يعِدهم‬
120. Janjian de siye duk pinasinna sinna (pinalelong si angan ِ
angan de) duk gana (guna) janji shaitanin malaingkan sassat
hadja (duk parupang).
َ َ َ َ ََ ُ ‫َُْ َ َ حَ ُ ح َ َه‬
121. Iye ne meh siye ien paglahatan den (Narka) Jahannam ١٢١ ‫َي ُدون ع حن َها ُم ِيصا‬
ِ ‫أو َٰٓلئِك مأوىَٰهم جهنم وَل‬
duk gey ne siye ngasuwa (lahat) papindahan.
‫َح‬ ‫ه‬ ُ
‫ت َس ُن حدخِل ُه حم َجنَٰت َترِي‬ َ ‫َو هٱَّل َ َ ُ ْ َ ُ ْ ه‬
122. Duk iye meh siye magparatsaya duk maghinang meh ِ َٰ‫ِين َءامنوا َوع ِملوا ٱلصَٰل ِح‬
‫ح ه‬ ََٓ َ َ ‫ح َح‬ ‫َح‬
makasulut na song siye paasek kami meh Surgah magselluy ‫ِيها أبَداۖۡ َوع َد ٱَّلل ِ َحقا َو َم حن‬ ‫مِن َتت َِها ٱۡلن َه َٰ ُر خ َٰ ِِلِين ف‬
‫ه‬ ُ َ
amban tindakan ne meh kasuba subaanin kakkal (siye) diyalem ١٢٢ ‫أ حص َدق م َِن ٱَّلل ِ قِيَل‬
ne salama lama, asal bennal janji Allahu Taalahin, Duk Allahu
Taala tamanan too bissa nen.
‫ُح‬ ‫ح‬ َ ‫ُ ح ََٓ ََ َح ح‬ ََ َ ‫هح‬
123. Dumain hadja taman angan angan bi (Oh kaam meh ‫ب َمن َي حع َمل ُس ٓوءا َي َز‬ِ َٰ‫اّن أه ِل ٱلكِت‬ِ ِ ‫ليس بِأمان ِيِكم وَل أم‬
َ َ ‫ه‬ ُ ُ َ ‫بهِۦ َو ََل َ ح‬
muslim) duk dumain du sab teppet taman angan angan meh aa ١٢٣ ‫ون ٱَّلل ِ َو َِلا َوَل ن ِصۡيا‬ِ ‫َيد َلۥ مِن د‬ِ ِ
kaurungan kitabin (Yahudi duk Nasrani) sine sine maghinang
laat tinumbasan du sab laat, duk gey iye makasuwa si iye saddi
amban Allahu Taala bebbeg duk pananabang.
‫َ َ َ ح ُ َ َٰ ُ ح‬ َ ‫ه‬ ‫َ ح ح‬
124. Duk sine sine maghinang amban meh makasulut Sali du ‫نث َوه َو ُمؤمِن‬ ‫ت مِن ذكر أو أ‬ ِ َٰ‫َومن َيع َمل م َِن ٱلصَٰل ِح‬
َ َ َ ‫َ ُ ْ َ َٰٓ َ َ ح ُ ُ َ ح َ َ َ ح‬
lella atawa dende duk iye ley magparatsaya, Na iye ne meh siye ١٢٤ ‫ٱۡل هنة َوَل ُيظل ُمون نقِۡيا‬ ‫فأولئِك يدخلون‬
ien makaasek Surgain duk gey siye taanyaya bisan dakotte. (diki
pe amban hapak bagumbun).
‫ه‬ ‫ه ُ ُح‬ َ َ َ
125. Duk tamanan hap ne pag agama nen, iye ne patigupu ne ‫َو َم حن أ حح َس ُن دِينا م هِم حن أ حسل َم َو حج َه ُهۥ َِّلل ِ َوه َو ُمسِن َوٱت َب َع‬
َ َ َٰ َ ‫َ ه َ َ ه ُ ح‬ َ ‫م هِل َة إبح َرَٰه‬
luwe nen (anggawta baran nen) duk iye ley asal pahap ne sarta ١٢٥ ‫ِيم خل ِيَل‬ ‫ِيم َحن ِيفاُۗ وٱَّتذ ٱَّلل إِبره‬ ِ
nuhut agama Ibrahim (Alayhis Salaam) pagpadambus bus, Duk
tapeneh hinang bagay weh Allahu Taala Ibrahim (Alayhis
Salaam).
َ‫ح‬
‫كل َ ح‬
‫َشء‬
ُ ُ‫ََ َ ه‬ َ
ِۚ ِ ‫ت َوما ِِف ٱۡل‬
َ َ ‫َو ِ هَّلل ِ َما ِف ه‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
126. Duk si Allahu Taala iye diyata meh langitin duk iye ِ ِ ‫ۡرض وَكن ٱَّلل ب‬ ِ
diyata bulakin, duk Allahu Taala si tiyap tiyap ine ine Sangat ُّ
١٢٦ ‫ُم ِيطا‬
ngatau.
َٰ َ ‫ِيك حم فِي ِه هن َو َما ُي حت‬
ُ ‫َ ٓ ُ هُ ح‬ َ َ ‫ح‬
127. Duk mikisambung siye si kau (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬pasal ‫ل‬ ‫ٱَّلل ُيفت‬ ‫َوي َ حس َتف ُتونك ِِف ٱلن ِساءِِۖ ق ِل‬
َ ُ‫ٓ ه َ ُح‬ َ َ ‫ح‬ ‫َ َح ُ ح‬
meh karendehan duk pagpusaka de, bissahun: Allahu Taala ‫ب ِِف يَتَٰ َم ٱلن َِساءِ ٱل َٰ ِِت َل تؤتون ُه هن َما‬ ِ َٰ‫عليكم ِِف ٱلكِت‬
َ ‫وه هن َوٱل ح ُم حس َت حض َعف‬ ُ ُ َ َ َ ُ َ ‫ُ َ َُ ه َ َح‬
manambungan kaamin si pasal siye duk pagpusaka de, duk iye ‫ِني م َِن‬ ‫كت ِب لهن وترغبون أن تنكِح‬
binassa si kaam dem Kitabin (Qur-an) si meh yatim karendehan ‫ح ح َ َٰ َ َ َ ُ ُ ْ ح َ َ َٰ َ َٰ ح ح َ َ َ ح َ ُ ْ ح َ ح َ ه‬
‫ط وما تفعلوا مِن خۡي فإِن‬ ِۚ ِ ‫ٱلوِلد ِن وأن تقوموا ل ِليتم بِٱلقِس‬
iye ne gey urungan bi amban ungsud duk pusaka si kapatut de, َ َ َ‫ه‬
١٢٧ ‫َّلل َكن بِهِۦ َعل ِيما‬ ‫ٱ‬
duk bayah kaam mag anda si siye atawa gai, duk patarrang
Allahu Taala si kaam iye ne meh siye lamma amban meh

84
makanak na subey kaam nenggehan kabentel si meh yatim, Duk
iye hininang bi kahapanin Na Allahu Taala kaniyaan nen Sangat
tahati ne.
َ ‫وزا أَ حو إ حع َراضا فَ ََل ُج َن‬
‫اح‬ ‫ٱم َرأَةٌ َخافَ ح‬
ً ‫ت ِم ُۢن ََ حعل َِها ن ُ ُش‬ ‫ِإَون ح‬
128. Bang dendehin tinalew amban ella ne kaw ngengkem ِ ِ
‫ح‬ ُ َ ‫َ َ ح َ ٓ َ ُ ح َ َ ح َ ُ َ ُ ح َ ُّ ح ُ َ ح‬
manamal atawa pataykut na gey pagdusehan de karuwangan ‫ت‬ َ
ِ ‫ۡض‬ ِ ‫علي ِهما أن يصل ِحا بينهما صلحا وٱلصلح خۡي ُۗ وأح‬
َ ُ َ ‫ُح ُ ْ َ َهُ ْ َ ه هَ َ َ َ َح‬ ُّ ُ َ‫ح‬
bang siye magpasulut antara de karuwangan si pagsulut sulutan, ‫ٱۡلنف ُس ٱلش هح ِإَون َتسِنوا وتتقوا فإِن ٱَّلل َكن بِما تعملون‬
duk pagsulutin labi hap, duk pinatoket si meh ginhawa baran َ
١٢٨ ‫خبِۡيا‬
kapingetin, duk bang kaam magpahap hap duk magmatalew, Na
bennal Allahu Taala si hininang bin Sangat nuwi nuwi.
ْ ُ َ َ َ ‫َ ٓ َ َح َ َ ح ُ ح‬
‫ني ٱلن ِساءِ ولو حرصتمۖۡ فَل ت ِميلوا‬ َ ‫يع ٓوا ْ أَن َت حعدِلُوا ْ ََ ح‬
ُ ‫َولَن ت َ حس َتط‬
129. Duk gey teed tagees bi (Oh kaam meh kalellahan) ِ
magpabentel atawa magpasali antara meh karendehan ( si ‫ُ ح ُ ْ َ َ ه ُ ْ َ ه َه‬ َ‫ُه حَ ح َ َ َ ُ َ َ حُ َ ه‬
‫ك ٱلمي ِل فتذروها كٱلمعلقةِِۚ ِإَون تصل ِحوا وتتقوا فإِن ٱَّلل‬
َُ َ َ
kasilasa duk esseb) bisan pe saingge tuyu bi, na da isab kaam ١٢٩ ‫َكن غفورا هرحِيما‬
pataykut (amban anda gey inesseb ley) Na janan isab takaipat bi
kowe hantang (patoweng) hadja dumain anda bi. Na bang kaam
magsulut duk magmatalew Na bennal Allahu Taala kaniyaan nen
Sangat pangangampun Sangat Maase.
ُ ‫َّلل ُُك مِن َس َعتِهِۦ َو ََك َن ه‬
‫ٱَّلل َوَٰس ًِعا‬ ُ ‫ِإَون َي َت َف هرقَا ُي حغن ٱ ه‬
130. Duk bang siye kapagbutas karuwangan, padaya du ِ
Allahu Taala tiyap tiyap amban siye duwangan ley duk ١٣٠ ‫َحكِيما‬
kalabbihan ne, Duk kaniyaan Allahu Taalahin Sangat luha
(kawase nen) duk Sangat pandey.
ْ ُ ُ َ ‫َََ ح َ ه حَ ه‬ َ‫ح‬ َ َ ‫َو ِ هَّلل ِ َما ِف ه‬
131. Duk si Allahu Taala kemon diyata meh langit duk diyata ‫ۡرض ولقد وصينا ٱَّلِين أوتوا‬ ِ ‫ت َو َما ِِف ٱۡل‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ
bulak, Duk sabennal bakas pinituwahan weh kami iye ne meh ْ ُُ‫َ ح‬ َ ‫َح ُ ح ه ُ ح َ هُ ْ ه‬ َ َٰ‫ٱلحك َِت‬
‫ب مِن قبل ِكم ِإَوياكم أ ِن ٱتقوا ٱَّلل ِإَون تكفروا‬
َ ُ‫ََ َ ه‬ َ‫ح‬ َ َ َ ‫فَإ هن ِ هَّلل ِ َما ِف ه‬
siye kaurungan Kitab (Yahudi duk Nasrani) dehellu amban ‫ٱَّلل غن ًِّيا‬ ِۚ ِ ‫ت َوما ِِف ٱۡل‬
‫ۡرض وَكن‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ ِ
kaamin, Duk subey kaam magmatalew si Allahu Taala duk bang َ
١٣١ ‫ۡحِيدا‬
kaam naggah na bennal Allahu Taala si iye kemon diyata meh
langit duk diyata bulakin duk kaniyaan Allahu Taala Sangat
dayahan Sangat pinupudji. َ‫ح‬
ً ‫َ َ َ َٰ ه‬ َ َ َ ‫َو ِ هَّلل ِ َما ِف ه‬
132. Duk si Allahu Taala kemon diyata meh langit duk diyata ١٣٢ ‫َف بِٱَّلل ِ َوك ِيَل‬ ِۚ ِ ‫ت َوما ِِف ٱۡل‬
‫ۡرض وك‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ
bulak duk mararahi ne si Allahu Taala pasangdelanin.
‫ح‬ َ ُ ‫ََ ح ح‬
133. Bang bayah (Allahu Taala) patahala ne kaam (amban َٰ َ َ ‫ٱَّلل‬
‫لَع‬ ُ ‫ين َو ََك َن ه‬
َ ‫ت أَ‍ِب َخر‬ ُ
ِ ‫إِن يشأ يُذه حِبك حم أ ُّي َها ٱنلهاس َو َيأ‬
ِ
َ َ َ
Dunya) Oh kaam meh manusiya duk matekka (paganti) ne ne ١٣٣ ‫ذَٰل ِك قدِيرا‬
sab meh sinduwehin duk kaniyaan Allahu Taala si damikkiyan
ien Sangat kawase.
‫ه َ َ ُ ُ َ َ ُّ ح َ َ ه َ ُ ُّ ح‬
134. Sine sine bayah si tumbas Dunya, na niyah si Allahu ِِۚ ‫من َكن ي ِريد ث َواب ٱلن َيا فعِند ٱَّلل ِ ث َواب ٱلن َيا َوٱٓأۡلخ َِرة‬
‫َ َ ه‬
َ ‫ٱَّلل َسم‬
Taala tumbas Dunya duk Akhirat, duk kaniyaan Allahu Taalahin ١٣٤ ‫يعُۢا بَ ِصۡيا‬ ِ ُ ‫َوَكن‬
Sangat makakale Sangat makakite.
َ ‫ُ ٓ ه‬ ‫َ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ْ ُ ُ ْ َ ه َ ح‬
135. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya paniyah kaam ‫ِني بِٱلق حِس ِط ش َه َدا َء َِّلل ِ َول حو‬ ‫۞يأيها ٱَّلِين ءامنوا كونوا قوَٰم‬ َٰٓ
َ َ َ ُ ‫ح‬ َ ‫ح‬ ‫ح‬ َ ُ
َ ‫ِك حم أو ٱل َو َٰ ِ َليحن َوٱۡلق َرب‬ َ
ُ َٰٓ َ َ
teteg si kabentelan duk saksi si Allahu Taala bisan (pe tawwa) ‫ني إِن يَك حن غن ِ ًّيا أ حو فقِۡيا‬ ِ ِ ِ ‫لَع أنفس‬

85
َْ ‫َح‬ ْ ُ َ َ َٰٓ َ َ ‫َ ه ُ َ ح َ َٰ َ َ َ َ ه ُ ْ ح‬
ginhawa baran bi atawa si meh anak (bi) atawa si meh usba (bi) ‫ى أن ت حعدِلوا ِإَون تل ُو ٓۥا أ حو‬‫فٱَّلل أول ب ِ ِهما ۖۡ فَل تتبِعوا ٱلهو‬
tapit, Sali du kaniyaan nen dayahan atawa miskin (makalandu) َ َ َُ‫ُح ُ ْ َ ه هَ َ َ َ َح‬
١٣٥ ‫تعرِضوا فإِن ٱَّلل َكن بِما تعملون خبِۡيا‬
Na Allahu Taala labi (subey) tinuhut amban siye duwangan ley,
Na da tuhutun bi hawa (napsu) bin subey kaam paadil (bentel),
Na bang kaam pakekoh atawa pataykut, Na bennal Allahu Taala
kaniyaan nen si meh hininang bin Sangat nuwi nuwi. َ َ
َ َ ‫ه‬ َ ‫َ ح‬ ‫ْ ه‬ ْ َ ‫يأ ُّي َها هٱَّل‬
136. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, paratsayahun bi ‫ب ٱَّلِي ن هزل‬ ِ ‫ِين َء َام ُن ٓوا َءام ُِنوا بِٱَّللِ َو َر ُس‬
ِ َٰ‫وَل ِۦ وٱلكِت‬ َٰٓ
َ َ ‫ه‬ ‫ح‬ َ
Allahu Taala duk Rasul ne (Salla Allahu Alayhi Wasallam) duk ُ ‫ح‬ ُ َ
‫نزل مِن ق حبل َو َمن يَكف حر‬ ٓ ‫وَل ِۦ َوٱلك َِتَٰب ٱَّل‬
َ ‫ِي أ‬
ِ ِ ‫لَع َر ُس‬ َٰ َ
‫ََ َ ه‬ ‫ح‬ ُ َ َٰٓ َ َ َ ‫ه‬
Kitab ne (Qur-an) iye ne pinaturun ne si Rasul nen duk Kitab ‫لئِكتِهِۦ َوك ُتبِهِۦ َو ُر ُسلِهِۦ َوٱَلَ حو ِم ٱٓأۡلخ ِِر فق حد ضل‬ ‫بِٱَّلل ِ وم‬
pinaturun dehelluhin, Duk sine sine naggah si Allahu Taala duk ً ُۢ َ َ َ
١٣٦ ‫ضلََٰل بَعِيدا‬
meh Malaikat ne duk meh Kitab ne duk meh Karasul Rasulan ne
duk Ellew Akhirat na sabennal iye ley lepas ne tala lahat.
ْ ُ َ‫ه ه َ َ َُ ْ ُه ََُ ْ ُه َ َُ ْ ُه ََُ ْ ُه ح‬
137. Sabennal iye ne meh siye magparatsaya ubus naggah ‫إِن ٱَّلِين ءامنوا ثم كفروا ثم ءامنوا ثم كفروا ثم ٱزدادوا‬
ُۢ َ َ َ ‫هُ ح‬ ُ ‫ُح ه‬
ubus magparatsayah ubus naggah ubus tamba manamba pe ١٣٧ ‫َّلل َِلَغف َِر ل ُه حم َوَل َِلَ حهد َِي ُه حم َسبِيَل‬‫كفرا ل حم يَك ِن ٱ‬
panaggah den asal dumain kaniyaan Allahu Taala hin ngampun
siye duk dumain du sab noan siye lan (bentel).
َ َ َ ‫َ َه‬ ‫ح‬
138. Pasinna sinnahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬meh Munaafiqin ١٣٨ ‫ِني بِأن ل ُه حم َعذابًا أ َِل ًما‬ ‫ّش ٱل ُم َنَٰفِق‬ َ
ِ ِ ‫ب‬
(napukan panaggah, matampal pamaratsaya), Bennal niya ne si
siye siksa sa peddes peddes.
َ ُ َ َ ‫حُ ح‬ ُ َٓ ‫َ ح‬
َ َ ‫ه َ َه ُ َ ح‬
139. Iye ne meh siye hininang weh de meh pananaggain ‫ِني أيَبح َتغون‬ ِ ‫ٱَّلِين يتخِذون ٱلكَٰف ِِرين أو َِلَاء مِن د‬
‫ون ٱلمؤ ِمن‬
َ ‫ه‬ ‫َ ُ ح َ ه ح‬
bebbeg saddi amban meh magparatsaya, We miha pe siye amban ١٣٩ ‫ِنده ُم ٱلع هِزةَ فإِن ٱلع هِزةَ َِّلل ِ َجِيعا‬
‫ع‬
meh (pananaggah ley) kakeseg? Na bennal in kakasegin tattap du
si Allahu Taala kemon.
‫ه‬ َ ُ‫ح‬ َ ‫ح َ َٰ َ ح‬ ‫ََ ح َهَ َ َح ُ ح‬
140. Duk bennal bakas pinaturun weh (Allahu Taala) si kaam ِ َٰ ‫ب أن إِذا َس ِمعت حم َءاتَٰي‬
ِ ‫ت ٱَّلل‬ ِ ‫وقد نزل عليكم ِِف ٱلكِت‬
bang takale bi meh Ayat Allahu Taalahin sinaggaan duk inidji idji ْ ُ َُ ‫ُ ح َ ُ َ َ ُح َح َُ َ ََ َح ُ ُ ْ َ َ ُ ح َ ه‬
‫ِت َيوضوا ِِف‬ َٰ ‫يكفر بِها ويستهزأ بِها فَل تقعدوا معهم ح‬
iye, Na daa kaam pasaungkakey si meh (Munafiq) ley samantaan ‫ح‬
َ ‫ٱَّلل َجام ُِع ٱل ُم َنَٰفق‬ َ ‫ك حم إذا م حِثلُ ُه حم إ هن ه‬
ُ ‫َح ٓ ه‬ َ
‫ِني‬ ِ ِ ُۗ ِ ‫ۡيه ِۦ إِن‬
ِ ‫حدِيث غ‬
gey pindahan de bissa den saddi amban ien, Bang kaam gey usah ً ‫ين ِف َج َه هن َم ََج‬ َ َ ‫َ ح‬
١٤٠ ‫ِيعا‬ ِ ‫وٱلكَٰف ِِر‬
na Sali du kaam, bennal Allahu Taala pagtikul ne meh
Munaafiqin duk meh Pananaggain dem (Narka) Jahannam
kemon.
141. Iye ne meh siye (Munafiq) maliman kaam, Na bang kaam
ُْٓ َ ‫َ ه‬ َ ُ َ َ َ َ ُ َ
‫َت هب ُصون بِك حم فإِن َكن لك حم ف حتح مِن ٱَّلل ِ قالوا‬ َ َ ‫ِين َي‬َ ‫هٱَّل‬
ََ ْ ُ َ َ َ َٰ َ ‫َ َ ح‬ ُ ُ َ ََ
(dinuhulan) daagan amban Allahu Taala, pain de: weh dumain ‫ين ن ِصيب قال ٓوا أل حم‬ ‫أل حم نكن هم َعك حم ِإَون َكن ل ِلكف ِِر‬
ُ ‫َ حُ ح َ َ هُ َح‬ ُ َ ُ َ ‫َح َ ح ح‬
ke kami sawe bi, Na bang si meh pananaggah ley sab bahagiin, ‫ٱَّلل ُيك ُم‬ ‫حوِذ َعل حيك حم َون حم َن حعكم مِن ٱلمؤ ِمن ِني ف‬ ‫نست‬
pain de: weh gah ke kaam pagbayaan kami duk peges kami ‫ح‬ ‫ح‬
َ ‫ين لَع ٱل ُمؤ ِمن‬ َ َ َ ‫ح‬ ‫ه‬ َ ‫ح‬ َ َ ‫ح‬ ُ
ُ ‫بَيح َنك حم يَ حو َم ٱلق َِيَٰ َمةِ َولن َي َعل‬
َ ‫ٱَّلل ل ِلكَٰفِر‬
‫ِني‬ ِ
amban iye ne meh siye magparatsaya?, Na Allahu Taala ً
١٤١ ‫َسبِيَل‬
mangahukum antara bin si Ellew Qiyaamat duk asal gey teed
hinangan Allahu Taala meh pananaggain, labeyan luu si meh
magparatsayah (supaya monoh siye atawa mapatey siye).

86
َ ْ ُ َ َ ‫َ ُ َ ُ َ هَ ََُ َ ُ ُ ح‬ ‫ه ح‬
142. Bennal meh Munaafiqin desmeh de Allahu Taala bu Iye ‫ام ٓوا إَِل‬ ‫إِن ٱل ُم َنَٰفِقِني يخَٰدِعون ٱَّلل وهو خَٰدِعهم ِإَوذا ق‬
mangadekdes siyehin, Duk bang siye nengge tudju ‫ه َ َٰ َ ُ ْ ُ َ َ َٰ ُ َ ٓ ُ َ ه َ َ َ َ ح ُ ُ َ ه َ ه‬
‫ٱَّلل إَِل‬ ‫ٱلصلوة ِ قاموا كساَل يراءون ٱنلاس وَل يذكرون‬
pagsambahayangan kuwat siye duk kalisu den, Magpakite kite َ
١٤٢ ‫قل ِيَل‬
hadja si meh manusiyah duk gey siye nabbut Allahu Taala
malaingkan (sabbutan) kulang kulang du.
‫ح‬ ٓ َ ُ َٰٓ َ َٰ َ ٓ َ َ ٓ َ ُ َٰٓ َ َٰ َ ٓ َ َ َٰ َ َ ‫ُّ َ ح َ َ َ ح‬
143. Magpi pitu (siye antara meh Aa magparatsayah duk ‫ٰٓؤَلءِ ِۚ َو َمن يُضل ِِل‬ ‫مذبذَِني َني ذل ِك َل إَِل ٰٓؤَلءِ وَل إَِل‬
َ َ ََ ُ‫ه‬
mananaggain) gey pateteg si siye duk gey du sab pateteg si ١٤٣ ‫َت َد َُلۥ َسبِيَل‬
ِ ‫ٱَّلل فلن‬
dangkepak, Na sine sine ilepas weh Allahu Taala, na gey ne teed
kasuwaan nu (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬luu si iye labeyan (toh).
ُ َٓ ‫َ ح‬
َ َ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ه ُ ْ ح‬
144. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya da hinangun bi ِ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا َل تتخِذوا ٱلكَٰف ِِرين أو َِلَاء مِن د‬
‫ون‬
meh Pananaggain bebbeg saddi amban meh Magparatsayahin, ُ ‫حُ ح َ َُ ُ َ َ َحَ ُ ْ ه َ َح‬
ً ‫ك حم ُسلح َطَٰنا ُّمب‬
١٤٤ ‫ينا‬ ِ ‫ٱلمؤ ِمن ِني أترِيدون أن َتعلوا َِّلل ِ علي‬
kabayaan bin hinangan Allahu Taala (sababan supaya kaam siksa
ne) tampal.
َ َ ََ ‫َ ه‬ َ ‫ه ح حَح‬ َ ُ‫ه ح‬
145. Bennal meh Munaafiqin (matampal pamaratsaya, ‫َت َد ل ُه حم‬ َ
ِ ‫إِن ٱلمنَٰفِقِني ِِف ٱلركِ ٱۡلسف ِل مِن ٱنلارِ ولن‬
napukan panaggah), si teddas tamanan diyawa ne amban Narka, ١٤٥ ‫ۡيا‬ً ‫نَ ِص‬
Duk gey teed kasuwaan nu (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬siye tabang.
‫ه ه َ َ ُ ْ ََ ح َ ُ ْ َ ح َ َ ُ ْ ه ََ ح َ ُ ْ َ ه‬
146. Malaingkan (gey makaasek Narkain) iye ne meh siye ِ ‫ِين ُه حم َِّلل‬ ‫إَِل ٱَّلِين تابوا وأصلحوا وٱعتصموا بِٱَّلل ِ وأخلصوا د‬
َ َ ‫هُ حُ ح‬ ‫َ ُح‬ َ ‫َُ َ َ َ ح ح‬
magtawbat (magpaampun) duk magpatintul duk ngaput pahaget ‫ِني أ حج ًرا‬ ِ ‫فأ ْو َٰٓلئِك م َع ٱل ُمؤ ِمن ِني ۖۡ َو َس حوف يؤ‬
‫ت ٱَّلل ٱلمؤ ِمن‬
si Allahu Taala duk Paikhlas (padambus bus) de pag agama den, ١٤٦ ‫َعظِيما‬
iye ne meh siye ien sawe meh Magparatsayahin, Duk song du
urungan Allahu Taala meh Magparatsayahin tumbas sa hadje
hadje.
َ ُ‫َ َ ح ُ ح َ َ َ ُ ح ََ َ ه‬ ُ َ ُ‫ه َح َُ ه‬
147. Ganah hinang paniksaan kaam weh Allahu Taala bang ‫ٱَّلل شاك ًِرا‬ ‫َّلل ب ِ َعذابِك حم إِن شكرتم وءامنتم وَكن‬‫ما يفعل ٱ‬
kaam magsarang Shukur (si labeyan panuhut daakan ne duk pali ١٤٧ ‫َعل ِيما‬
amban pamegesan ne) duk magparatsaya kaam, Duk kaniyaan
Allahu Taala Sangat Magshukur (gey ngalepas tumbas hinang
ipun ne) Sangat makahati.
148. Gey bayah Allahu Taala magpatampal (pinabasag) bissa
َ َ ُ ‫ه‬ َ‫ح‬
‫ٱلس ٓوءِ م َِن ٱلق حو ِل إَِل َمن ظل َِم َوَكن‬ َ ‫ٱَّلل ح‬
ُّ ‫ٱۡل حه َر ب‬ ‫ه‬
ُ ‫۞َل ُُي ُِّب ه‬
ِ
ً ‫يعا َعل‬
ً ‫ٱَّلل َسم‬‫ه‬
malaatin, malaingkan si sine sine taanyaya, Duk kaniyaan Allahu ١٤٨ ‫ِيما‬ ِ ُ
Taala hin Sangat makakale Sangat makahati.
ُ َ َ َ َ‫ُح ُ ْ َ حً َح ُحُ ُ َح َحُ ْ َ ُ ٓ َ ه ه‬
149. Bang kaam matampal kahapan atawa tapukan bi, atawa ‫َّلل َكن عفوا‬‫إِن تبدوا خۡيا أو َّتفوه أو تعفوا عن سوء فإِن ٱ‬
maaf bi (panggah bi ne) kalaatan ley, Na bennal Allahu Taala ً ‫قَد‬
١٤٩ ‫ِيرا‬
kaniyaan nen Sangat pangangamaaf duk Sangat kawase.
َ ‫ون أَن ُي َفرقُوا ْ ََ ح‬
‫ني‬
َ ُ َُ ‫ه ه َ حُ َ ه‬
‫ِين يَكف ُرون بِٱَّلل ِ َو ُر ُسلِهِۦ وي ِريد‬‫إِن ٱَّل‬
150. Iye ne meh siye naggah si Allahu Taala duk meh Rasul ِ
َ ُ َُ ُ‫َ ح‬ ‫ُ َ ُح‬ ُ ‫ه‬
ne, Duk kabayaan den pagsape de Allahu Taala duk meh Rasul ‫يدون‬ ‫ٱَّلل ِ َو ُر ُسلِهِۦ َو َيقولون نؤم ُِن ب ِ َب حعض َونكف ُر ب ِ َب حعض وي ِر‬
ً َ َ َ‫َ َه ُ ْ َح‬
nen (si pamaratsaya) pain de: Paratsaya kami kasinduwehan ١٥٠ ‫ني ذَٰل ِك َسبِيَل‬ َ ‫أن يتخِذوا‬
(meh Rasulin) duk naggah kami si kasinduwehan, Duk bayah
siye ngahinang si antara ien labeyan (panaggah de).

87
َ َ َٰ َ ‫ُ ْ َ َٰٓ َ ُ ُ ح َ َٰ ُ َ َ َ َ ح َ ح َ ح‬
151. Iye ne meh siye ien Pananaggah sampurnain, Duk ‫ين َعذابا‬ ِ‫أولئِك هم ٱلكفِرون حقا وأعتدنا ل ِلكفِر‬
tinagamehan weh kami meh pananaggain siksa makadesme. ١٥١ ‫ُّم ِهينا‬
َ َ‫ََح َُ ُ ْ َح‬ ‫ْ ه‬ َ ‫َو هٱَّل‬
152. Duk iye ne meh siye magparatsaya si Allahu Taala duk ‫ني أ َحد م حِن ُه حم‬ َ ‫ِين َء َام ُنوا بِٱَّلل ِ َو ُر ُسلِهِۦ ولم يف ِرقوا‬
ُ َ ُ ‫ُ ْ َ َٰٓ َ َ ح َ ُ ح ح ُ ُ َ ُ ح َ َ َ ه‬
meh Rasul nen duk gah pinagbidda weh de bisan antara ١٥٢ ‫ٱَّلل غفورا هرحِيما‬ ‫أولئِك سوف يؤت ِي ِهم أجورهم وَكن‬
dambuwa amban siye, Iye ne meh siye ien song pangurung
(Allahu Taala) si siye meh tumbas den, Duk kaniyaan Allahu
Taala Sangat mangangampun duk Sangat maase.
ََ ٓ َ َ َ َُ َ َ ‫َح َُ َ َحُ ح‬
153. Pinaku si kau (dinaak kew weh meh Aa Kitabin Oh ‫ب أن تَنِل َعل حي ِه حم كِتَٰبا م َِن ٱل هس َماءِ ِۚ فق حد‬ ِ َٰ‫يسلك أهل ٱلكِت‬
‫َ َ َح‬ َ َ ْ ُ
َ ‫َب مِن َذَٰل َِك َف َقال ٓوا أرنَا ه‬ ‫َ َ ُ ْ ُ َ َٰٓ َ ح‬
Muhammad ‫ )ﷺ‬Yahudi duk Nasrani paturunan nu siye kitab, Na ‫ٱَّلل َج حه َرة فأخذت ُه ُم‬ ِ
ََ‫ك‬ ‫سألوا موَس أ‬
‫ح‬ ٓ َ ‫ح‬ ْ ُ َ ‫ه‬ ُ ‫ه َُ ُ ح‬
bakas pe paku de amban Musa (Alayhis Salam) labi hadje amban ‫ٱلصَٰعِقة بِظل ِم ِه حم ث هم ٱَّتذوا ٱلع حِجل ِم ُۢن ََ حع ِد َما َجا َءت ُه ُم‬
damikkiyan ien, Na pain de: Pakitehun si kami (Oh Musa) Allahu ‫ح َ َ ُ َ َ َ ح َ َ َ َٰ َ َ َ َ ح َ ُ َ َٰ ح‬
١٥٣ ‫وَس ُسل َطَٰنا ُّمبِينا‬ ‫ٱِليِنَٰت فعفونا عن ذل ِك وءاتينا م‬
Taala tampal! Na bu siye tawwa letteh sabab kaanyayahan de ien,
puwas billai ngahinang ne sab iye sapih (Santu pagtuhanan de)
puwas amban katekka meh katarrangan si siye, na minaaf
(inampun) du weh kami damikkiyan ien ubus urungan kami
Musa (Alayhis Salaam) pagbayah bayah (Kawase) tampal.
‫جدا‬‫اب ُس ه‬َ َ‫ٱد ُخلُوا ْ حٱِل‬
‫َ َٰ ح َ ُ ح َ َ ُ ُ ح‬
‫ور ب ِ ِميثقِ ِهم وقلنا لهم‬ ُّ ‫َو َر َف حع َنا فَ حو َق ُه ُم‬
َ ‫ٱلط‬
154. Duk angkat kami si siye (meh Aa Kitab) punuhin ubus
َ ً َ َ‫َ َ ح‬ ‫َوقُلح َنا ل َ ُه حم ََل َت حع ُدوا ْ ِف ه ح‬
pain kami: (Allahu Taala) paasek kaam amban gawang inin ١٥٤ ‫ت َوأخذنا م حِن ُهم مِيثَٰقا غل ِيظا‬ ِ ‫ٱلسب‬ ِ
subey kaniyaan bin pasujud, duk pain kami si siye: Da kaam mag
anyaya (maghinang gey patut) si Sabtu, duk tinenteman weh
kami amban siye janjiin sa hadje hadje (bohat).
ٓ َ‫ح‬ َ ‫ه‬ َ ‫ُح‬ َ َ ‫َ َح‬
155. Na sabab pamaluba de janji duk panaggah de si meh ayat ‫ت ٱَّلل ِ َوق حتل ِ ِه ُم ٱۡلۢنب ِ َيا َء‬
ِ َٰ ‫ض ِهم مِيثَٰق ُه حم َوكف ِرهِم أَ‍ِبتَٰي‬
ِ ‫فب ِ َما نق‬
‫ُح‬ َ ُ ‫َ ح َ َ َ ح ح ُ ُ ُ َ ُ ح ُ ُۢ َ ح َ َ َ ه‬
(tandah) Allahu Taala duk pamapatey de meh Nabi si dumain ‫َّلل َعل حي َها بِكف ِره حِم‬ ‫ف بل ُبع ٱ‬ ۚ ‫ۡي حق وقول ِ ِهم قلوبنا غل‬ ِ ‫بِغ‬
kapatutan duk bissa den meh pangateyan kamihin taplek, َ ‫ََ ُح ُ َ ه‬
١٥٥ ‫فَل يؤمِنون إَِل قل ِيَل‬
sumaguwa tinatakan ien weh Allahu Taala na ganah ne
(magkahagad) magparatsaya si siye malaingkan kulang kulang.
َ َٰ َ َ ‫ك حفره حِم َوقَ حول ِ ِه حم‬
١٥٦ ‫لَع َم حر َي َم َُ حهتَٰ ًنا َعظِيما‬
ُ َ
156. Duk sabab panaggah de duk bissa de pusi Maryam ِ ِ ‫وب‬
(Alayhas Salaam) tokod (magmasa duk lella) sa hadje hadje.
157. Duk bissa de bennal kami tapapatey kami Isa anak
‫َ ه‬
‫ِيَس حٱَ َن َم حر َي َم َر ُسول ٱَّلل ِ َو َما‬ َ ‫َوقَ حول ِه حم إنها َق َتلح َنا ٱل ح َمس‬
َ ‫ِيح ع‬
ِ ِ
ْ َُ َ ‫ُ َ َُ ح ه ه َ ح‬ ََٰ َ ُ ُ َ َ َ َ ُ ُ َ َ
Maryam Rasul Allahu Taala, Sah gah pain tatapatey de duk gah ِ‫قتلوه وما صلبوه ولكِن شبِه لهم ِإَون ٱَّلِين ٱختلفوا فِيه‬
‫ح ح ه َ َ ه‬
ُ‫ٱلظن َو َما َق َتلُوه‬ َ ‫ح‬ َ َ
tabowet de (si Krus) sumaguwah pinasalupa si siye, Duk bennal
ِ ‫ل َِف شك مِن ُه َما ل ُهم بِهِۦ مِن عِلم إَِل ٱت ِباع‬
iye ne meh siye mag ikhtilaf (magbidda bidda) si ien dem َ ‫يَق‬
١٥٧ ‫ِينُۢا‬
pagkutu kutu siye, gana panghati de si ien, malaingkan panuhut
kannal hadja duk gah teed tapapatey de too sampurna.
ُ ‫ٱَّلل إ ََلحهِ َو ََك َن ه‬
ً ‫ٱَّلل َعز‬
َ ‫يزا‬
١٥٨ ‫حكِيما‬ ُ ‫بَل هر َف َع ُه ه‬
158. (Iye mabennalin) inangkat iye (Isa Alayhi Salaam) weh ِ ِۚ ِ
Allahu Taala pi si iye (magdiyata langit) duk kaniyaan Allahu
Taalahin Sangat kesegan Sangat pandey.

88
159. Gah niya bisan dambuwa amban meh Aa Kitab (Yahudi
َ َ ‫ِإَون م حِن أَ حهل ٱلحك َِتَٰب إ هَل ََلُ حؤم َ ه‬
‫ِن بِهِۦ ق حبل َم حوتِهِۖۡۦ َو َي حو َم‬ ِ ِ ِ
duk Nasrani) malaingkan subey magkahagad si iye (Isa Alayhis َ ‫ح َ َٰ َ َ ُ ُ َ َ ح ح‬
١٥٩ ‫ٱلقِيمةِ يكون علي ِهم ش ِهيدا‬
Salaam) dehellu amban kamatey ne (bang ne iye paturun balik)
duk si Ellew Qiyaamat kaniyaan nen saksi nguntarahan siye.
َ ‫َ ه َ َ ُ ْ َ ه حَ َ َح ح َ َ ُ ه ح‬ ‫َ ُ ح‬
160. Na sabab kaanyayahan meh siye Yahudi, hinaram weh ‫ت ل ُه حم‬ ‫فبِظلم مِن ٱَّلِين هادوا حرمنا علي ِهم ُيِبَٰت أحِل‬
kami si siye meh (kinakan) sustsi si siye tagna halal du, duk sabab َ ‫ه‬ َ َ ‫ح‬ َ َ
١٦٠ ‫يل ٱَّلل ِ كث ِۡيا‬
ِ ِ ‫وبِص ِدهِم عن سب‬
panambel de lan (Agama) Allahu Taala daran.
َ ‫كلِه حم أَ حم َو َٰ َل ٱنله ِ ح‬
‫َ َ ح ُ َ َٰ ْ َ َ ح ُ ُ ْ َ ح ُ َ َ ح‬
161. Duk pangeddo de (Meh Yahudi) riba bu asal bakas siye ِۚ‫اس بِٱلبَٰ ِط ِل‬ ِ ‫ٱلربوا وقد نهوا عنه وأ‬ ِ ‫وأخ ِذهِم‬
َ ً َ َ ‫َ حُ ح‬ ََٰ ‫َ َ ح َ ح َ ح‬
pineges amban ien, duk pamangan de (pangeddo de) meh altah ١٦١ ‫وأعتدنا ل ِلكف ِِرين مِنهم عذابا أ َِلما‬
manusiya si kabaatalan (dumain si kapatutan), tinagamehan weh
kami pananaggain amban siye siksa sa peddes peddes.
َ ُٓ َ ‫ح ح َ ح‬ ‫ح ح‬ َ ُ ‫ه‬ ‫ه‬
162. Malaingkan meh siye mateteg (gagandilan) si Ilmuin ‫ٱلرَٰسِخون ِِف ٱلعِل ِم م حِن ُه حم َوٱل ُمؤم ُِنون يُؤم ُِنون ب ِ َما أنزِل‬ ‫ل َٰك ِِن‬
َ‫ٱلز َك َٰوة‬ َ ُ ‫َ ه َ َٰ َ َ ح ُ ح‬ ‫َ َ ح‬ َ ُ ٓ َ َ َ ‫َح‬
amban siye (meh Yahudi) magparatsaya siye, pinaratsaya weh de ‫ون ه‬ ‫نزل مِن ق حبل ِك َوٱل ُمقِي ِمني ٱلصلوة وٱلمؤت‬ ِ ‫إَِلك وما أ‬
‫ح‬ َ َ ُ ‫ح‬ ‫ح ح َ ه‬
iye ne pinaturun si kauhin (Oh Muhammad ‫( )ﷺ‬Qur-an) duk iye ‫َوٱل ُمؤم ُِنون بِٱَّلل ِ َوٱَلَ حو ِم ٱٓأۡلخ ِِر أ ْو َٰٓلئِك َس ُنؤت ِي ِه حم‬
pinaturun si meh dehellu amban kau, duk manenggehan ً ‫أَ حج ًرا َعظ‬
١٦٢ ‫ِيما‬
sambahayangin duk mag ungsud Zakatin duk magparatsaya si
Allahu Taala duk si Ellew Akhirat iye ne meh siye ien song
urungan kami siye tumbas sa hadje hadje. َٓ َ َ َ ٓ َٓ‫ه‬
ُ َ ٓ
163. Bennal kami makapagwahi kami si kau (Oh Muhammad ‫۞إِنا أ حو َح حي َنا إَِلحك ك َما أ حو َح حي َنا إ ِ ََٰل نوح َوٱنلهب ِ ِيۧ َن ِم ُۢن ََ حع ِده ِۦ‬
َ ‫ََح َ حَٓ َ حَ َ ح َ َ ح َ َ ََحُ َ ح‬
‫ )ﷺ‬kowe kapag wahi kami pusi Nuh duk meh Nabi puwas ‫اط‬ِ ‫وب َوٱۡل حس َب‬ ‫َل إِبرَٰهِيم ِإَوسمَٰعِيل ِإَوسحَٰق ويعق‬ َٰٓ ِ ‫وأوحينا إ‬
amban iye duk kapagwahi kami tudju Ibrahim duk Ismail duk َ َ َ َ َ َ ُ
‫وب َو ُيون َس َوهَٰ ُرون َو ُسل حي َم َٰ َن َو َءاتيح َنا د ُاوۥد‬َ ُّ‫ِيَس َو َأي‬ َٰ َ ‫َوع‬
١٦٣ ‫َز ُبورا‬
Ishaaq duk Ya’cub duk Asbaat (panubu meh anak Ya’cub) duk
Isa duk Ayyuwb duk Yunus duk Harun duk Sulaiman duk
kaurungan weh kami Dawud Zabur (Alayhimus Salaam).
‫ه َح‬ ُ َ َ َ َ َ
164. Duk meh Rasul suwi suwi kami siye si kau (Oh ‫َو ُر ُسَل ق حد ق َص حص َنَٰ ُه حم َعل حيك مِن ق حبل َو ُر ُسَل ل حم نق ُص حص ُه حم‬
Muhammad ‫ )ﷺ‬kinissa duk meh Rasul gah pangissa kami kau, ‫َ َ ح َ َ َ ه َ ه ُ ُ َ َٰ َ ح‬
١٦٤ ‫وَس تكل ِيما‬ ‫عليك وُكم ٱَّلل م‬
duk binoo weh Allahu Taala Musa (Alayhis Salaam) magbissa
sampurna bissa.
‫ََ ه‬ َ ُ ‫َ ه‬
165. Meh Rasul ngaka ngaka (kahapan Surga) duk nuwi nuwi ِ ‫ين ِلِ ََل يَكون ل هِلن‬
‫اس لَع ٱَّلل ِ ُح هجُۢة‬ َُ َ
ِ‫ّشين ومنذِر‬
َ ُّ ُ ُّ
ِ ِ ‫رسَل مب‬
(kalaatan Narka) supaya gey paniya si meh manusiya luu si ١٦٥ ‫يزا َحكِيما‬ ُ ‫ٱلر ُسل َو ََك َن ه‬
ً ‫ٱَّلل َعز‬ ُّ ‫ََ حع َد‬
ِ ِۚ ِ
Allahu Taala tanda (balidja) puwas amban meh Rasulin duk
Kaniyaan Allahu Taala hin Sangat kesegan Sangat Pandey.
ُ َ َٰٓ َ َ ‫َ ح‬ ‫ح‬ ََ َ َ ‫هُ َح َ ُ َ ٓ َ ََ َح‬ ‫ه‬
166. Sumaguwa Allahu Taala naksi si pinaturun si kauhin ‫لئِكة‬ ‫نز َُلۥ بِعِل ِمهِۖۡۦ وٱلم‬ ‫لَٰك ِِن ٱَّلل يشهد بِما أنزل إَِلك ۖۡ أ‬
(Qur-an) (Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam) ‫َ ح َ ُ َ َ َ َ َٰ ه‬
ً ‫ٱَّلل ِ َشه‬
١٦٦ ‫يدا‬ ِ ِ ‫يشهدون وكَف ب‬
pinaturun weh ne duk panghati ne duk meh Malaikatin
damikkiyan naksi du sab siye, Duk mararahi ne Allahu Taala
(tunggal) Saksi. ُۢ َ َ َ ْ ُّ َ َ ‫ه‬
‫يل ٱَّلل ِ ق حد ضلوا ضلََٰل‬ َ َ ْ ُّ َ َ ْ ُ َ َ َ ‫ه ه‬
167. Sabennal iye ne meh siye naggah duk nambelan siye lan ِ ِ ‫إِن ٱَّلِين كفروا وصدوا عن سب‬

89
Allahu Taala (agama ne) na lepas ne siye kalepas tala lahat. ١٦٧ ‫ِيدا‬ ً ‫بَع‬
َ َ ‫هُ ح‬ ُ َ ْ َ َ ْ ََ َ ‫ه ه‬
168. Iye ne meh siye naggah duk nganyaya siye (magsakutu si ‫ٱَّلل َِلَغف َِر ل ُه حم َوَل‬ ‫ِين كف ُروا َوظل ُموا ل حم يَك ِن‬ ‫إِن ٱَّل‬
ً
Allahu Taala) na dumain kaniyaan Allahu Taalahi ngampun siye ١٦٨ ‫َِلَ حهد َِي ُه حم َُ ِريقا‬
duk noan siye lan.
‫َ َ َ َ ََ ه‬ ََٓ َ َ َ ‫إ هَل َُر‬
169. Malaingka lan Narka Jahannam ( katumuwaan den) ِ ‫ِيها أبَدا َوَكن ذَٰل ِك لَع ٱَّلل‬ ‫يق َج َه هن َم خ َٰ ِِلِين ف‬ ِ ِ
tattap siye diyalem ne kakkal sa lama lama duk kaniyaan ١٦٩ ‫سۡيا‬ َ
ِ ‫ي‬
damikkiyan ien luu si Allahu Taala Sangat mura.
ْ ُ ََ ‫ه ُ ح‬ ُ ُ ‫َ َ ُّ َ ه ُ َ ح َ ٓ َ ُ ُ ه‬
َ ‫ول ب ح‬
170. Oh kaam meh manusiya sabennal tekka si kaam Rasulin ‫ٱۡل ِق مِن ربِكم فامِنوا‬ ِ ‫يأيها ٱنلاس قد جاءكم ٱلرس‬ َٰٓ
َ‫ه َ َ َ ح‬ َ ‫َ ه ه‬ ْ ُ‫َ ح‬ ُ ‫ه‬ ‫َح‬
(Muhammad ‫ )ﷺ‬sampurna, amban Tuhan bi makahap si kaam, ‫ۡرض‬ ِ َٰ ‫خۡيا لك حم ِإَون تكف ُروا فإِن َِّلل ِ ما ِِف ٱلسمَٰو‬
ِۚ ِ ‫ت وٱۡل‬
Duk bang kaam naggah, Na bennal si Allahu Taala diyata meh ١٧٠ ‫ِيما َحكِيما‬ ُ ‫َو ََك َن ه‬
ً ‫ٱَّلل َعل‬
langitin duk bulakin duk kaniyaan Allahu Taalahin sangat
Makahati Sangat pandey.
ََ ْ ُ َُ َ ُ ْ ُ‫َ َحَ ح َ َ َح‬
171. Oh kaam me Aa Kitab (Yahudi duk Nasrani) da ‫ب َل تغلوا ِِف دِين ِك حم َوَل تقولوا لَع‬ ِ َٰ ‫يأهل ٱلكِت‬ َٰٓ
‫ُ ه‬ ُ ‫ٱۡل هق إ هن َما ٱل ح َمس‬ ‫ه ه ح‬
landuanun bi pag agama bin duk da kaam missa tenged Allahu ِ ‫ِيَس حٱَ ُن َم حر َي َم َر ُسول ٱَّلل‬ َ ‫ِيح ع‬
ِ َ ‫ٱَّلل ِ إَِل‬
Taala malaingkan subey hadja bennal, Iye mabennalin Masih Isa ‫ْ ه‬ َ َ ۡۖ‫َو َُك َِم ُت ُه ٓۥ َألح َقى َٰ َها ٓ إ َ ََٰل َم حر َي َم َو ُروح م حِن ُه‬
ِ ‫فام ُِنوا بِٱَّلل‬ ِ
(Alayhis Salaam) anak Maryam Rasul Allahu Taala duk bissa nen: ُ‫ك حم إ هن َما ٱ هَّلل‬ ُ ‫َ َ َ ُ ُ ْ َ َ َٰ َ ٌ َ ُ ْ َ ح ه‬
ِ ‫َو ُر ُسلِهِۖۡۦ وَل تقولوا ثلثة ٱنتهوا خۡيا ل‬
“Niyah kew, Na paniyah ne” binettad weh ne pusi Maryam duk َ ُ َ َ ٓ ُ َ َٰ َ ‫ُ ح‬
َ َ ‫ون َ َُلۥ َو َل ا ه َُلۥ َما ِف ه‬ ‫إِلَٰه َوَٰحِدۖۡ سبحنهۥ أن يك‬
َ
nyawahin, (Allahu Taala mamapanjari iyehin). Na magparatsaya ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
‫ت‬ ِ
‫َ َ َ َٰ ه‬ َ‫ح‬
kaam si Allahu Taala duk meh Rasul ne, duk da kaam magpain ١٧١ ‫َف بِٱَّلل ِ َوك ِيَل‬ ‫ۡرض وك‬ ِ ‫َو َما ِِف ٱۡل‬
weh tellu ( pamaratsayah Nasrani) pareheng kaam makahap
kaam, Bennal iye du Allahu Taala tunggal Tuhanin dambuwa
buwa, Mahasutsi iye ganah anak ne, Si iye kemon sa gannap
diyata meh langitin duk bulak duk mararahi ne si Allahu Taala
pasangdelanin.
ُ َ َٰٓ َ َ ‫ه َ ح َ َ ح َ ُ َ َ ُ َ َ ح ه َ َ ح‬
172. Gey magdaawa Maseeh (Isa Alayhis Salaam) peggeh ‫لئِكة‬ ‫لن يستنكِف ٱلمسِيح أن يكون عبدا َِّلل ِ وَل ٱلم‬
kaniyaan nen ipun iye Allahu Taala damikkiyan meh Malaikat ‫ك ح‬‫ََح َ ح‬ َ َ ‫حَُ هُ َ ََ َح َ ح َ ح‬
‫َب‬
ِ ‫ٱلمقربون ومن يستنكِف عن عِبادتِهِۦ ويست‬
َ َ ُ ُ ُ ‫َ َ َ ح‬
tamanan tapit (gey du sab magdaawa) Na sine sine magdaawa si ١٧٢ ‫ّشه حم إَِلحهِ َجِيعا‬‫فسيح‬
pag ibadat tudju Allahu Taala duk magtakabbur, Na song sye
timuk Allahu Taala tudju iye kemon.
ُ َ ُ ُ ‫َ َ ه ه َ َ َ ُ ْ َ َ ُ ْ ه َٰ َ َٰ َ ُ َ ح‬
173. Na adapun iye ne meh siye magparatsaya duk ‫وره حم‬ ‫ت فيوف ِي ِهم أج‬
ِ ‫فأما ٱَّلِين ءامنوا وع ِملوا ٱلصل ِح‬
maghinang makasulut, Na ungsuran ne si siye meh tumbas den ْ َُ ‫ََه ه َ ح َ َ ُ ْ َ ح َ ح‬ ‫َ ح‬ ُ ُ ََ
‫يدهم مِن فضلِهِۖۡۦ وأما ٱَّلِين ٱستنكفوا وٱستكَبوا‬ ‫وي ِز‬
duk tambahan ne pe si siye amban kalabbihan ne, duk adapun ََ َ ‫ه‬ ُ َُ َ ُ َ َ َ َ ً َ َ ‫ََُ ُُ ح‬
‫ون ٱَّلل ِ و َِلا وَل‬
ِ ‫َيدون لهم مِن د‬ ِ ‫فيعذَِهم عذابا أ َِلما وَل‬
iye ne meh siye magdaawa duk magtakabbur na siksa ne siye duk َ
١٧٣ ‫ن ِصۡيا‬
paniksa sa peddes peddes duk gey ne siye ngasuwa saddi amban
Allahu Taala ganta nabang duk bebbeg.
ُ َ ٓ ‫ه ُ ح ََ َح‬ َ ُ ٓ َ ُ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه‬
174. Oh kaam meh manusiya bennal katekkahan ne kaam ‫نزنلَا إَِلحك حم‬ ‫اس ق حد َجا َءكم بُ حرهَٰن مِن ربِكم وأ‬ ‫يأيها ٱنل‬
ُ
katarrangan amban Tuhan bi, Duk paturunan kami kaam ١٧٤ ‫نورا ُّمبِينا‬
sahaya sa danta danta [Toh Qur’an duk Rasul ‫]ﷺ‬.

90
175. Na adapun iye ne me siye magparatsaya si Allahu Taala
ُ َ ْ ‫ح‬ ‫ْ ه‬ َ ‫فَأَ هما هٱَّل‬
‫ِين َء َام ُنوا بِٱَّللِ َوٱع َت َص ُموا بِهِۦ ف َس ُي حدخِل ُه حم ِِف‬
َ ‫َ ح‬ َ ‫َر ح‬
duk ngaput si iye (agama ne pahaget) Na song siye paasek ne si ١٧٥ ‫ۡحة م حِن ُه َوفضل َو َي حهدِي ِه حم إَِلحهِ صِ َر َُٰا ُّم حس َتقِيما‬
aseh amban iye duk kalabbihan ne, duk toan ne siye tudju iye lan
bentel.
َ َ َ ٌْ ‫ح‬ َ َ َ ‫ح‬ ُ ‫َح َحُ َ َ ُ هُ ح‬
176. Pikisambung siye si kau (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Na bissahun ‫ٱم ُرؤا هلك‬ ‫ٱَّلل ُيفت ِيك حم ِِف ٱلكلَٰلةِِۚ إ ِ ِن‬ ‫يستفتونك ق ِل‬
si siye, Allahu Taala manambungan kaamin si Kalala (iye ne aa ٓ َ ُ َ َ ُ َ َ ََ َ ُ ‫َح َ َُ َ َ َ َُ ٓ ُ ح َ َ َ ح‬
‫ليس َلۥ ول وَلۥ أخت فلها ن ِصف ما ترك وهو ي ِرثها إِن‬
َ َ ُ ُّ َ ُ َ َ ‫ه ح َ ُ ه َ َ َ َ َ َ َ ح َ َ ح‬
‫ان م هِما ت َر َك‬
matey gana anak ne duk ammah ne) bang aahin matey bu gana
ِ ‫ني فلهما ٱثللث‬ ِ ‫لم يكن لها ول فإِن َكنتا ٱثنت‬
anak ne, bu taga pongtinai iye dambuwa dende na bahagi tenga ‫َح‬ َ ُ ‫ح‬ َ ُ ‫ح‬ َ ‫َ ُْٓ ح َ َ َ َ ٓ َ ه‬
‫ني‬ِ ‫ِإَون َكنوا إِخوة رِجاَل ون ِساء فل َِّلك ِر مِثل ح ِظ ٱۡلنثي‬
si dende hin amban pusaka ley, Na iye ley musakaan pungtinai
ُ ‫َشء َعل‬ ‫كل َ ح‬ ُ ُ ‫ُ َ ُ ه ُ َ ُ ح َ َ ُّ ْ َ ه‬
١٧٦ ُۢ ‫ِيم‬ ِ ِ ‫ضل ُۗوا وٱَّلل ب‬
ِ ‫يب ِني ٱَّلل لكم أن ت‬
ne dende bang gana anak dende ley, Bang kaniyaan den
(pongtinai mamatey ley) duwangan dende na bahagi tellu si
siyehin, Na bang kaniyaan den magpongtinai lella dende
(kamateyanin) na suku si lellahin bale bahagi duwe dende,
Patarrang Allahu Taala si kaam supaya kaam gey lepas, duk
Allahu Taala si tiya tiyap ine ine Sangat makahati.

‫سُ ُورةُُالْمائحدُُةح‬
SURATUL AL- MAIDA 5

Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬


‫ٱَّلل ِ ه‬
‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

َ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ٓ ْ َ ح ُ ْ ح ُ ُ ُ ه ح َ ُ َ َ ُ ح َ ح‬
1. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya tuneyun bi meh janji bin ‫يمة ٱۡلنع َٰ ِم‬ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا أوفوا بِٱلعقودِ ِۚ أحِلت لكم ب ِه‬
(kawajiban bi antara bi duk Tuhan bin), hinalal si kaam binatang ‫ه ح ََ ُ ح ُ ٌُ ه ه‬
َ‫ٱَّلل‬ ُ َ‫ه َ ُحَ َ َح ُ ح َ ح‬
َٰ ‫إَِل ما يت‬
‫ۡي ُم ِِل ٱلصي ِد وأنتم حرم ُۗ إِن‬ ‫ل عليكم غ‬
hayepin (kowe sapi, unta, kambing) malaingkan iye bakas ُ ‫َح‬
ُ ‫ك ُم َما يُر‬
١ ‫يد‬ ِ ‫ُي‬
binassa (pinatarrang si kaamin weh haram iye) duk gey du sab
halal si kaam magpalim (diyata bulakin) bang kaniyaan bin
diyalem pag ihram, Bennal Allahu Taala hukum ne ine kabayaan
ne.
‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ْ َ ُ ُّ ْ َ َ َٰٓ َ ه َ َ ه‬
َ ‫ٱلش حه َر ح‬
َ ‫ٱۡل َر‬
2. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya da halalun bi ‫ام‬ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا َل َتِلوا شعئِر ٱَّلل ِ وَل‬
(ilangpasan) meh tegteban Allahu Taalahin (Manaasik Hajji duk َ ُ َ ‫َ َ ح َ ح َ َ َ ح َ َ َٰٓ َ َ َ ٓ َ ٓ َ ح َ ح َ ح َ َ َ َ ح‬
‫وَل ٱلهدي وَل ٱلقلئِد وَل ءامِني ٱِليت ٱۡلرام يبتغون‬
َ ْ ُ ‫َ َ َحُ ح َ ح‬ ‫ح‬ ‫َ ح‬
Umra) duk meh bulan maharamin ( Dhul Qa’da, Dhul Hijja, ‫ٱص َطادوا َوَل‬ ‫فضَل مِن هرب ِ ِه حم َورِض َوَٰنا ِإَوذا حللتم ف‬
َ ‫َ ح َ ه ُ ح َ َ َ ُ َ ح َ َ ُّ ُ ح َ ح َ ح‬
Muharram duk Rajab) duk iye ne meh sinumbali (ganta si Ka’ba َ ‫ج ِد ح‬
‫ٱۡل َر ِام أن‬ ِ ‫َيرِمنكم شنان قوم أن صدوكم ع ِن ٱلمس‬
duk meh aa ley) duk Qalaid (sinabley amban kayu Makka duk ‫َ ح َ ُ ا ْ َ َ َ َ ُ ْ َ َ ح َ ه ح َ َٰ َ َ َ َ َ ُ ْ َ َ ح ح‬
‫ٱۡلث ِم‬ِ ‫َب وٱتلقوىۖۡ وَل تعاونوا لَع‬ ِ ِ ‫تعتدوا وتعاونوا لَع ٱل‬
gey inusa aahin) duk meh aa ganta hap Bait Alharaam helat helat
َ ُ َ َ‫َ حُ حَ َ هُ ْ هَ ه ه‬
‫ح‬
den kalabbihan amban Tuhan de duk rida, na bang ne kaam ٢ ‫اب‬ِ ‫وٱلعدو َٰ ِ ِۚن وٱتقوا ٱَّللۖۡ إِن ٱَّلل شدِيد ٱلعِق‬

91
halal (puwas amban pag ihraman atawa guwa amban Makka) na
makajari ne kaam magpalim (manuk manuk duk payew duk
saddi pe billai) duk da janan makatanggalang kaam kaastel aa
lahatin supaya kaam gey lumanjal hap Baitul Haraam kowe ne
pamonoh duk saddi billai,(kowe mapaatag si Sulhul
Hudaybiyahin) duk magtabang tabang kaam si kahapan duk si
pagmatalew duk da kaam magtabang si duse duk pagbanta
(pagkuntara) duk tinalew kaam si Allahu Taala bennal Allahu
Taala Sangat makalandu siksa nen.
‫ََُٓ ه َح‬ ‫ُ َ ح َ َ ح ُ ُ ح َ ح َ ُ َ ه ُ َ َح ُ ح‬
3. Hinaram si kaam kinakan (hayep) mamateyin duk laha duk isi ِ‫حرِمت عليكم ٱلميتة وٱلم وۡلم ٱۡل َِنِيرِ وما أهِل ل ِغۡي‬
َ َ َ ٓ ُ َ ‫َ حُح َ َ ُ َ حَ حُ َُ َ حُ ََ َُ َ ه‬ ‫ه‬
bawi duk ine ine (sinumbali dumain) ganta si Allahu Taala duk ‫يحة َو َما أكل‬ ‫ٱَّلل ِ بِهِۦ وٱلمنخن ِقة وٱلموقوذة وٱلمَتدِية وٱنل ِط‬
(hayep) pikel duk matey pinapeddian duk matey laboh duk ْ ُ ‫ََ َح َح‬ ُ ُّ َ َ َ ُ َ َ ‫ه ُ ُ ه َ َ ه ح ُ ح‬
‫سموا‬ ِ ‫ب وأن تستق‬ ِ ‫ٱلسبع إَِل ما ذكيتم وما ذبِح لَع ٱنلص‬
ُ ْ َ َ َ ‫ح َ ح َ َٰ َ َٰ ُ ح ح ٌ ح َ ح َ َ َ ه‬
matey magtanduk duk tatanga meh binatang buug (kowe meh ‫ِين كف ُروا مِن دِين ِك حم‬ ‫بِٱۡلزل ِ ِۚم ذل ِكم ف ِسق ُۗٱَلوم يئِس ٱَّل‬
halimew) malaingkan iye tasumbali bin duk (haram du sab) iye ُ َ ‫ُ ح‬ َ ‫ََ َح َ ح ُ ح َ ح َ ح حَحَ َ ح‬
ُ ‫ك َملح‬
‫ِينك حم‬ ‫ت لكم د‬ ‫فَل َّتشوهم وٱخشو ِ ِۚن ٱَلوم أ‬
َ َ َ ‫ََح َ ح ُ َ َح ُ ح ح‬
sinumbali kimmat si santu duk sinumbali ganta si pagripahan ََ ََ َٰ ‫ُ َ ُ ُ ح ح‬
‫ٱۡلسلم دِينا فم ِن‬ ِ ‫وأتممت عليكم ن ِعم ِِت ورضِ يت لكم‬
damikkiyan ien luwas amban pagtaat atawa agama, Ellew inin
َ ‫جان ِف ِۡلثحم فَإ هن ٱ ه‬
‫َّلل‬ َ ‫ُم َم َصة َغ ح‬
َ ‫ۡي ُم َت‬ ‫َح‬ ‫ح‬
‫ٱض ُط هر ِِف‬
jumu ne meh managgain amban agama bi, Na da kaam tinalew si ِ ِ
َُ
siye tinalew kaam si Aku. Ellew inin kompleto ku ne si kaam ٣ ‫غفور هرحِيم‬
agama bin duk jukup ku ne si kaam nimat kun duk maglillah ne
ku si kaam Islam agama bin, Na bang niya kasigpitan makalandu
(agen ne makamatey iye kaugtu nen) dumain patimpag ne tudju
duse (pinagtuud), Na bennal Allahu Taala Sangat
mangangampun Sangat Maase.
‫ه‬ ُ َ ‫َ ح َ ُ َ َ َ َٓ ُ ه َُ ح ُح ُ ه‬
4. Tilew de kew (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬bang ine hinalal si siyehin, Na ‫ت َو َما َعل حم ُتم‬ ُ َٰ‫ٱلطي َب‬
ِ
‫ك ُم ه‬ ‫يسلونك ماذا أحِل لهمۖۡ قل أحِل ل‬
bissahun si siye hinalal si kaam masutsihin duk (iye ne meh ٓ‫ُ َ َ َُ ُ َُ ه ه َهَ ُ ُ هُ َُُ ْ ه‬
‫ٱۡل َوارِ ِح مُكِبِني تعل ِمونهن مِما علمكم ٱَّللۖۡ فُكوا مِما‬ َ ‫م َِن ح‬
taeddoh weh asu pinabulu bin) meh tinoan bin amban meh ‫َح َ ح َ َ َح ُ ح َ ح ُ ُ ْ ح َ ه َ َح َ هُ ْ هَ ه‬
‫ٱَّلل إِن‬ ‫أمسكن عليكم وٱذكروا ٱسم ٱَّلل ِ عليهِِۖ وٱتقوا‬
panoh kaam Allahu Taala hin, Na kakanun bi taeddo de ganta si
٤ ‫اب‬ َ ‫ٱَّلل َ ُ ح‬ َ‫ه‬
ِ ‫َسيع ٱۡل ِس‬
ِ
kaamin duk sabbutun bi alen Allahu Taalahin si ien, Duk tinalew
kaam si Allahu Taala bennal Allahu Taala Sangat alistu mista.
‫ب حِل‬ َ َٰ‫ِين أُوتُوا ْ ٱلحك َِت‬
َ ‫ام هٱَّل‬ ُ ‫ت َو َُ َع‬
ۡۖ ُ َٰ ‫ٱلطي ِ َب‬
‫ك ُم ه‬ُ َ ‫حَحَ ُ ه‬
‫ٱَلوم أحِل ل‬
5. Ellew inin hinalal ne si kaam meh masutsihin duk kinakan me Aa
َ ‫ح‬ ‫ه ُ ح َ ح ُ ح َ َ ُ َ ُح‬ ُ ُ َ ُ ‫ه‬
Kitab (Yahudi duk Nasrani) halal si kaam duk kinakan bin halal ‫ت‬ِ َٰ ‫لك حم َو َُعامك حم حِل لهمۖۡ وٱلمحصنَٰت مِن ٱلمؤمِن‬
du sab si siye duk halal du sab si kaam meh dende maharlika َٓ ‫َ ح ُ ح‬
‫ب مِن قبل ِكم إِذا‬ َ َٰ‫ِين أُوتُوا ْ ٱلحك َِت‬ َ ‫ت م َِن هٱَّل‬ ‫َوٱل ح ُم ح‬
ُ َٰ‫ح َص َن‬
amban meh magparatsaya duk meh dende maharlika amban iye ‫سف َ َ ُ ه‬ َ ُ َ‫َ َ ح‬ ‫َ َحُُ ُ ه ُ ُ َ ُ ُح‬
ٓ ‫خذ‬
‫ِي‬ ِ ‫حني َوَل مت‬ ِ ِ َٰ ‫ۡي م‬ ‫وره هن ُم ِصن ِني غ‬ ‫ءاتيتموهن أج‬
ne meh siye kaurungan Kitab (Yahudi duk Nasrani) dehellu َ ُ َ ُ ُ َ َ َ َ ‫َ ح َ َ َ َ ح ُ ح ح َ َٰ َ َ ح‬
‫ٱۡليم ِن فقد حبِط عملهۥ وهو ِِف‬ ِ ِ ‫أخدان ومن يكفر ب‬
amban kaamin, bang ungsuran bi urung, ganta mag anda
َ ‫خَٰ ِِس‬َ ‫َِ َ ح‬
dumain magzina atawa magzina tapuk duk siye, duk sine sine ٥ ‫ين‬ ِ ‫ٱٓأۡلخِرة مِن ٱل‬
magmurtad (paguwa ambat pamaratsaya) sabennal pagpag ne
hinang ne mahapin duk iye si Ellew Akhirat amban meh aa lugi

92
ne.
6. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya bang kaam nengge ganta ْ ُ ‫َ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ٓ ْ َ ُ ح ُ ح َ ه َ َٰ َ ح‬
‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا إِذا قمتم إَِل ٱلصلوة ِ فٱغسِلوا‬ َٰٓ
si sambahayang ne koseanun bi meh luwe bin duk meh tangan ُ ْ ُ ‫ٱم َس‬ ‫ح‬ َ
‫ك حم إَل ٱل َم َراف ِق َو ح‬ َ
ُ َ ‫ُ ُ َ ُ ح َ ح‬
‫حوا ب ِ ُر ُءوسِك حم‬ ِ ِ ‫وجوهكم وأيدِي‬
bin tudju siku bi duk sapuhanun bi (bu) kok bin duk (koseanun) ْ ُ‫ُ ُح ُُ َ ه ه‬ ‫حَح‬ َ ‫ح‬ َ ‫ََح ُ َ ُ ح‬
‫نيِۚ ِإَون كنتم جنبا فٱُهروا‬ ِ ‫وأرجلكم إَِل ٱلكعب‬
bi meh bettis bin tudju buku buku, Duk bang kaniyaan bin ُ َ ٓ َ َ ََ ‫ُ ُ ه ح َ َح‬
‫لَع َسفر أ حو َجا َء أ َحد ِمنكم م َِن‬ َٰ ‫َض أو‬ َٰٓ ‫ِإَون كنتم مر‬
diyalem junub na magsutsi kaam (mandi), Na bang kaniyaan bin
ْ َ ٓ ْ َ ‫ح َ ٓ َ ح َ َٰ َ ح ُ ُ َ ٓ َ َ َ ح‬
saki atawa si tulakan atawa tekka dambuwa amban kaam amban ‫َت ُدوا َماء ف َت َي هم ُموا َصعِيدا‬ ِ ‫ٱلغائ ِ ِط أو لمستم ٱلن ِساء فلم‬
‫ُ ح ُ َ ُ ُ ُه‬ َ ُ ْ ُ َ ‫َ ح‬
pajambanan atawa dumambuwa kaam si meh karendehan (anda ‫حوا ب ِ ُو ُجوهِك حم َوأيحدِيكم مِنه ما يرِيد ٱَّلل‬ ‫َُيِبا فٱمس‬
ُ ُ ‫كم م حِن َح َرج َو َلَٰكِن يُر‬ ُ ‫َ ح ََ َ َح‬
bi) buh gah kaam ngasuwa bohe (sukat), Na magtayammum ‫يد َِلُ َط ِه َرك حم‬ ِ ‫َِلجعل علي‬
kaam duk bulak sutsi, Na sapuhanun bi meh luwe bin duk َ ُ ُ ‫َ ُ ه ح ََُ َ َح ُ ح ََ ه ُ ح َح‬
٦ ‫و َِلت ِم ن ِعمتهۥ عليكم لعلكم تشكرون‬
tangan bin, gey bayah Allahu Taala ngahinangan kaam
kasigpitan, Sumaguwah kabayaan nen nutsi kaam duk
nganjukup nihmat ne si kaam kalu kalu du kaam
magsarangshukur.
ُ ََ ‫َ َ ه‬ ُ َ ‫ح ُ ْ َ ه‬
7. Na essebun bi Nihmat Allahu Taala si kaamin duk Janji ne iye ne ‫َوٱذك ُروا ن حِع َمة ٱَّلل ِ َعل حيك حم َومِيثَٰق ُه ٱَّلِي َواثقكم‬
pangajanji ne kaamin duk si waktu kaam nanggupan (Rasulu ُ ‫ٱَّلل َعل‬
ُۢ ‫ِيم‬ َ ‫بهِۦٓ إ حذ قُلح ُت حم َس ِم حع َنا َوأَ َُ حع َنا ۖۡ َو هٱت ُقوا ْ ه‬
َ ‫ٱَّلل إ هن ه‬
ِ ِ ِ
ُّ َ
Allahi Salla Allahu Alayhi Wasallam), takale kami duk tuhut ٧ ِ‫ات ٱلص ُدور‬ ِ ‫بِذ‬
kami, Duk tinalew kaam si Allahu Taala bennal Allahu Taala
Sangat makahati si meh taga pangateyan.
َ َ
8. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya paniya kaam tintul saksi
َ
‫ط َوَل‬
‫ُ ٓ ح‬
ِۖ ِ ‫ِني ِ هَّلل ِ ش َه َدا َء بِٱلق حِس‬ َ ‫يأ ُّي َها هٱَّل‬
َ ‫ِين َء َام ُنوا ْ ُكونُوا ْ َق هوَٰم‬ َٰٓ
‫ح‬ َ ُ ْ ُ ‫ح‬ ْ ُ َ ‫ه‬ َ َ َ َ ُ َ ‫ََيحر َم هنك حم ش‬
َ َ ُ
si kabentelan duk da janan makatanggalang kaam kaastel meh aa ‫لَع أَل ت حعدِلوا ٱعدِلوا ه َو أق َر ُب‬ َٰٓ ‫نان ق حوم‬
ِ
Qawman pananaggain bang gey kaam paadil (pabentel) supaya َ ُ َ ‫ه ح َ َٰ َ ه ُ ْ ه َ ه ه َ َ ُ ُۢ َ َ ح‬
٨ ‫ل ِلتقوىۖۡ وٱتقوا ٱَّلل إِن ٱَّلل خبِۡي بِما تعملون‬
takuntara bi, Na pabentel kaam labi ien tapit si pagmatalew, duk
tinalew kaam si Allahu Taala, Bennal Allahu Taala Sangat nuwi
nuwi si hininang bin.
َ ‫ح‬ َ َٰ َ َٰ ‫َ َ َ ه ُ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ُ ْ ه‬
9. Jinanjian weh Allahu Taala iye ne meh siye magparatsayahin duk ‫ت ل ُهم همغف َِرة َوأ حج ٌر‬
ِ ‫وعد ٱَّلل ٱَّلِين ءامنوا وع ِملوا ٱلصل ِح‬
maghinang meh makasulutin nyah ne si siye kaampunan duk ٩ ‫َعظِيم‬
tumbas sa hadje hadje.
َ ‫ك أَ حص‬
ُ َٰ‫ح‬
‫ب‬
َ َٰٓ َ ْ ُ ٓ َ َٰ َ ْ ُ ‫َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ه‬
10. Duk iye ne meh siye naggah duk pinuting we de meh ayat ِ ‫وٱَّلِين كفروا وكذبوا أَ‍ِبتَٰيت ِنا أولئ‬
kamihin iye ne meh siye ien aa Narkain. ١٠ ‫حي ِم‬ َ‫ح‬
ِ ‫ٱۡل‬
َ َ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ْ ح ُ ُ ْ ح َ َ ه َ ُ ح‬
11. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, essebun nihmat Allahu ‫ت ٱَّلل ِ َعل حيك حم إِذ ه هم ق حو ٌم‬ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا ٱذكروا ن ِعم‬
Taala si kaami, si waktu makapikil meh aa qawmanin maonot ‫َ َح ُ ُ ْٓ َح ُ ح َح َ ُ ح َ َ ه َح َ ُ ح َ ُ ح َ ه ُ ْ ه‬
َ‫ٱَّلل‬ ‫أن يبسطوا إَِلكم أيدِيهم فكف أيدِيهم عنكمۖۡ وٱتقوا‬
َ ‫َ ََ ه َحَََه ح ح‬
tangan de (kimmat ngusa kaam), Na inagpangan weh Allahu ١١ ‫ّك ٱل ُمؤم ُِنون‬
ِ ‫ولَع ٱَّلل ِ فليتو‬
Taala meh tangan den amban kaam, Na tinalew kaam si Allahu
Taala duk si Allahu Taala subey magtawakkal (pasangdel) meh
magparatsayahin.
َ َٰٓ َ ‫َ َ َ ح َ َ َ ه ُ َ َٰ َ َ ٓ ح‬
‫ِيل َو َب َع حث َنا م حِن ُه ُم حٱث َ ح‬
َ َ ‫ّن َع‬
12. Duk bennal ineddo (tinenteman) weh Allahu Taala Janji meh aa ‫ّش‬ ‫۞ولقد أخذ ٱَّلل مِيثق ب ِّن إِسرء‬
Bani Israelin, duk hinangan kami amban siye sampuk duwe

93
َ‫ٱلز َك َٰوة‬ ‫ك حم لَئ حن أَ َق حم ُت ُم ه‬
‫ٱلصلَ َٰوةَ َو َءاتَيح ُت ُم ه‬ ُ َ َ ُ‫ََ َ ه‬ َ
Nakura, Duk missa Allahu Taala: Sabennal Aku pasarta ku (sawe ِ ۡۖ ‫نقِيبا ۖۡ وقال ٱَّلل إ ِ ِّن مع‬
ً َ َ‫َ َ َ ُ ُ ُ َ َ ه حُ ُ ُ ح ََحَ ح ُ ُ ه‬
bi ku) bang tenggehan bi sambayahangin duk mag ungsud kaam ‫ٱَّلل ق حرضا َح َسنا‬ ‫وءامنتم بِرس ِل وعزرتموهم وأقرضتم‬
zakat duk magparatsaya kaam si meh Rasul ku duk tenggehan bi ‫ه ُ َ َ ه َ ُ ح َ َ ُ ح َ َ ُ ح َ ه ُ ح َ ه َٰ َ ح‬
‫ۡلكفِرن عنكم س ِيات ِكم وۡلدخِلنكم جنت َت ِري‬
siye duk pautangan bi Allahu Taala utang si kahapan, Na asal ‫ُ ََ َ ه‬ َ َ ََ َ ‫ح َح‬ ‫َح‬
‫مِن َتت َِها ٱۡلن َه َٰ ُر ف َمن كف َر ََ حع َد ذَٰل ِك مِنك حم فق حد ضل‬
papasan ku amban kaam meh kalaatan bin duk asal paasek ku
١٢ ‫يل‬ ‫َ ََٓ ه‬
kaam meh Surgah magselluy amban tindakan ne meh subain, Na ِ ِ ‫سواء ٱلسب‬
sine sine naggah puwas amban damikkiyan ien na sabennal lepas
ne iye amban lan bentel.
َ ُ ُ َ َ ُ ُ َ ‫َ َٰ َ ُ ح َ َ ه َٰ ُ ح َ َ َ ح‬ ‫َ َح‬
13. Na sabab pamaluba de janji den pagmulkaan kami siye duk ‫وب ُه حم قَٰس َِية ُۖۡيَرِفون‬ ‫ض ِهم مِيثقهم لعنهم وجعلنا قل‬ ِ ‫فب ِ َما نق‬
ُ َ َ ْ ُ ْ َ َ‫ح‬
hinang kami meh pangateyan den tuwas, Pinasewan weh de ‫ٱلُك َِم َعن هم َواضِ عِهِۦ َون ُسوا َحظا م هِما ذك ُِروا بِهِۦ َوَل ت َزال‬
َ ‫حُ ح َ ح ُ َحُ ح َ ح‬ َ ‫ه‬ ٓ َ َٰ َ َ ُ ‫َ ه‬
bissahin (Tawrat) amban meh tampat de duk takalupa weh de ‫ٱصف حح‬ ‫لَع خائ ِ َنة م حِن ُه حم إَِل قل ِيَل مِنهمۖۡ فٱعف عنهم و‬ ‫تطل ِع‬
َ ‫سن‬ ‫ح‬ ‫ح‬ ُ َ ‫إ هن ه‬
ِ ‫ٱَّلل ُي ُِّب ٱل ُمح‬
bahagi amban pamaesseb siyehin, duk gey pe halin masi pe kew ١٣ ‫ِني‬ ِ
makasuwa amban meh pangangakhiyanat amban siye
malaingkan kulang du (gey mangakhiyanat) amban siyehin, Na
maapun siye duk pahunatey kew bennal Allahu Taala malasa si
meh aa magpahap hap.
ْ َ َ َ َ َ ‫َ َ ه َ َ ُ ٓ ْ ه َ َ َٰ َ َٰٓ َ َ ح‬
14. Duk amban iye ne meh siye magpain, kami Nasrani ineddo ‫ى أخذنا مِيثَٰق ُه حم فن ُسوا َحظا م هِما‬ ‫ومِن ٱَّلِين قالوا إِنا نصر‬
‫ح‬ َ ٓ َ ‫ح‬ ‫ح‬ ‫ح‬ ‫ََ ح‬ ْ ُ
(tinenteman) weh kami janji den na takalupa du sab weh de ِِۚ‫ذك ُِروا بِهِۦ فأغ َر حي َنا بَيح َن ُه ُم ٱل َع َد َاوةَ َوٱِلَغضا َء إ ِ ََٰل يَ حو ِم ٱلق َِيَٰ َمة‬
َ ْ ُ َ ُ ‫َو َس حو َف يُنَب ُئ ُه ُم ه‬
bahagi amban pamaesseb siyehin (iye ne Injil), Na patoket kami si ١٤ ‫ٱَّلل ب ِ َما َكنوا يَ حص َن ُعون‬ ِ
antara de pagkuntarahin duk pagkaastelin sampay si Ellew
Qiyaamat duk song du siye akahan Allahu Taala bang ine bakas
hininang den.
َ ُ َ ُ َُ َُ ُ َ ‫َ ح َ َٓ ُ ح‬ َ ‫َ َٰٓ َ ح َ ح‬
15. Oh kaam meh Aa Kitab [Yahudi duk Nasranie], sabennal tekka si ‫ني لك حم كث ِۡيا م هِما‬ ِ ‫ب قد جاءكم رسونلا يب‬ ِ َٰ ‫يأهل ٱلكِت‬
ُ ٓ َ َ ْ ُ َ ‫ُ ُ ح ُحُ َ َ ح‬
kaam Rasul kamihin (Muhammad Salla Allahu Alayhi wasallam) ‫ب َو َي حعفوا َعن كث ِۡي ِۚ ق حد َجا َءكم م َِن‬
ِ َٰ‫كنتم َّتفون مِن ٱلكِت‬
َ ُ ‫ه‬
matarrang si kaam kaekkahan amban tinapukan weh bi amban ١٥ ‫ٱَّلل ِ نور َوك ِتَٰب ُّمبِني‬
Kitab ( pinasagaran hadja gah pinasampay) duk ngamaaf ne si
kaekkahan (amban kasaan bi) katekkahan kaam amban Allahu
Taala sahaya (Muhammad Salla Allahu Alayhi wasallam) duk
Kitab sa tampal tampal.
‫ح‬ َ ‫هُ َ هََ ح َ َُ ُ َُ ه‬
16. Iye ien panoan Allahu Taala sine sine Nuhut pangaridaan ne meh ‫ٱلسل َٰ ِم َو ُيخرِ ُج ُهم م َِن‬ ‫َي حهدِي بِهِ ٱَّلل م ِن ٱتبع رِضوَٰنهۥ سبل‬
َ ‫ح‬ َ َ ُ ُّ
lan kasanyangan duk paguwa de siye amban meh kalindeman ١٦ ‫ت إَِل ٱنلُّورِ َِإِذنِهِۦ َو َي حهدِي ِه حم إ ِ ََٰل صِ َرَٰط ُّم حس َتقِيم‬
ِ َٰ ‫ٱلظلم‬
tudju kadantaan duk toan ne siye tudju lan bentel.
َ ‫ُح‬
‫ِيح حٱَ ُن َم حر َي َم قل ف َمن‬ ُ ‫ٱَّلل ُه َو ٱل ح َمس‬ َ ‫ك َف َر هٱَّل‬
َ ‫ِين قَال ُ ٓوا ْ إ هن ه‬ َ ‫هَ ح‬
‫لقد‬
17. Sabennal naggah teed iye magpain bennal Allahu Taala iye ne ِ
‫ح‬
َ ‫اد أن ُي حهل َِك ٱل َمس‬ َ َ
َ َ ‫َح ُ َ ه َ حً ح‬
Masih Isa anak Maryam, Bissahun (O Muhammad Salla Allahu ‫ِيح حٱَ َن َم حر َي َم‬ ‫يمل ِك مِن ٱَّلل ِ شيا إِن أر‬
َ ‫ح‬ َ َ ‫ك ه‬ ‫ح‬
ُ ُ ‫َ ه‬ َ َ‫ح‬ ُ
Alayhi Wasallam) sine makapagbayaan Allahu Taalahin bang iye ‫ۡرض َو َما‬ ِ ‫ت َوٱۡل‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ‫ۡرض َجِيعاُۗ و َِّلل ِ مل‬ ِ ‫َوأ هم ُهۥ َو َمن ِِف ٱۡل‬
magkahandak mapatey Isa anak Maryam duk inah nen duk َ ‫َ ح َ ُ َ َ ح ُ ُ َ َ َ ٓ ُ َ ه ُ َ َ َٰ ُ َ ح‬
١٧ ‫َشء قدِير‬ ‫ك‬ِ ‫بينهما َيلق ما يشاء وٱَّلل لَع‬
kemon ne diyata bulak, Duk si Allahu Taala magmilik (magbayah
bayah) si meh langitin duk bulak duk ine pe antare duwe ley du

94
papanjari ne ine ine kabayaan ne, Duk Allahu Taala luu si tiyap
tiyap ine ine Sangat makagees.
َ ‫َ َ َ ح َ ُ ُ َ ه َ َٰ َ َٰ َ ح ُ َ ح َ َٰٓ ُ ْ ه َ َ ه َٰٓ ُ ُ ح‬
18. Duk pain meh Yahudi duk Nasranihin: Kami anak Allahu Taala ‫ِبؤهُۥ قل فل َِم‬ ‫ت ٱَلهود وٱنلصرى َنن أبنؤا ٱَّلل ِ وأح‬ ِ ‫وقال‬
duk meh kinalasahan nen, Bisssahun (O Muhammad Salla Allahu ُٓ َ َ َ ُ ‫ُ َ ُ ُ ُ ُ ُ َ ح َ ُ َ َ ه ح َ َ َ َ ح‬
‫يعذِبكم بِذنوبِكمِۖ بل أنتم بّش ِممن خلق يغفِر ل ِمن يشاء‬
َ‫ح‬ ُ ‫ََُ ُ َ ََ ُٓ َ ه ُح‬
Alayhi Wasallam) Na weey sab kaam siksa Allahu Taala sabab ۡۖ ‫ۡرض َو َما بَيح َن ُه َما‬
ِ ‫ت َوٱۡل‬ َ َ ‫ك ه‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ‫ويعذِب من يشاء و َِّلل ِ مل‬
duse bi? Sumaguwa kaam iyu me manusiya du hadja amban meh ُ ‫ِإَوَلحهِ ٱل ح َم ِص‬
١٨ ‫ۡي‬
َ
pinapanjari ne, Ampun ne sine sine kabayaan ne, Duk si Allahu
Taala magmilik (magbayah bayah) si meh langitin duk duk bulak
duk ine pe antara duwe duk tudju iye pamoleanin.
ُ َ ُ َ ُ َ ُ ُ َ ‫َ َٰٓ َ ح َ ح َ َٰ َ ح َ ٓ َ ُ ح‬
َٰ َ َ ‫ك حم‬
َ ‫لَع َف ح‬
19. Oh kaam meh Aa Kitab, sabennal tekka si kaam Rasul kamihin ‫َتة م َِن‬ ‫ب قد جاءكم رسونلا يب ِني ل‬ ِ ‫يأهل ٱلكِت‬
ُ ََٓ ‫ََ ح‬ َ ََ َ ٓ ْ ُ ُ َ َ ُّ
(Muhammad Salla Allahu Alayhi wasallam) matarrang si kaam ‫ٱلر ُس ِل أن تقولوا َما َجا َءنا ِم ُۢن بَشِ ۡي وَل نذِيرِۖ فقد جاءكم‬
iye tempu (pag elletan) meh Rasulin, kaw kaam magpain: weh َ ‫َ ه ُ َ َ َٰ ُ َ ح‬ ََ َ
١٩ ‫َشء قدِير‬ ‫ك‬ ِ ‫بشِ ۡي ون ِذير ُۗ وٱَّلل لَع‬
ganah bakas tekka si kami ngaka ngaka (pasal kahapan Surgah)
duk nuwi nuwi (pasal kalaatan Narkah) Na bakas ne kaam
katekkahan ngaka ngaka (pasal kahapan Surgah) duk nuwi nuwi
(pasal kalaatan Narkah) duk Allahu Taala luu si tiyap tiyap ine
ine sangat makagees.
‫ح ُ ْ َ ه َ ُ ح‬ َ َ َ َٰ َ ُ َ َ ‫ح‬
20. Duk si waktu missa Musa (Alayhis Salam) si Qawman ne, Oh ‫وَس ل ِق حو ِمهِۦ تَٰيَٰق حو ِم ٱذك ُروا ن حِع َمة ٱَّلل ِ َعل حيك حم إِذ‬ ‫ِإَوذ قال م‬
‫ُ ح َ َ ٓ َ َ َ َ َ ُ ُّ ُ َ َ َ َٰ ُ ه َ ح ُ ح‬ ََ َ
kaam meh Qawman ku essebun bi nihmat Allahu Taala si ‫ت‬ِ ‫جعل فِيكم أۢنبِياء وجعلكم ملوَك وءاتىكم ما لم يؤ‬
kaamin si waktu hinangan ne amban kaam meh Kanabi Nabihan, ٢٠ ‫ني‬ َ ‫أَ َحدا م َِن ٱلح َعَٰلَم‬
ِ
Duk hinangan ne kaam meh King (Malik) duk urungan ne kaam
iye gah kapangurung ne bisan dambuwa Aa dem Alam.
َ ُ َ ُ‫َ َ ح ح ُ ُ ْ ح َ َ حَُ ه َ َ ه ََ َ ه‬
21. Oh kaam meh Qawman ku, paasek kaam si bulak sutsi (Palestine) ‫ٱَّلل لك حم َوَل‬ ‫تَٰيَٰقو ِم ٱدخلوا ٱۡلۡرض ٱلمقدسة ٱل ِِت كتب‬
iye ne tasulat weh Allahu Taala si kaam, Duk da kaam pataykut َ َ َ ‫َ ح َ ُّ ْ َ َ َٰٓ َ ح َ ُ ح‬
َ ‫نقل ُِبوا ْ َخ َٰ ِِس‬
٢١ ‫ين‬ ِ ‫ترتدوا لَع أدبارِكم فت‬
hap bukutan bi (magmurtad), Na poleh bin dem kalugian.
َ َ َ ‫ِيها قَ حوما َج هبار‬
َٰ ‫ين ِإَونها لن نه حد ُخل َها َح ه‬ َ ‫وَس إ هن ف‬َ ُ َ ْ ُ َ
22. Pain de: Oh Musa (Alayhis Salaam), bennal niyah lai diyalem ‫ِت‬ ِ ِ َٰٓ ‫قالوا تَٰيَٰم‬
َ ُ َ ‫َ ه‬ ْ ‫َ َح‬ ْ ‫َح‬
(lahat) ien meh aa basagan (bahani) duk bennal kami gey teed ٢٢ ‫َي ُر ُجوا م حِن َها فإِن َي ُر ُجوا م حِن َها فإِنا دَٰخِلون‬
kami paasek samantaan pe siye lai, Na bang ne siye paguwah
billai, na bennal kami paasek ne kami.
ْ ُ ُ ‫َ ه َ ََ ُ َ َحَ َ هُ َ َح َ ح‬ َ َ َ
23. Missa duwangan lella amban meh siye tinalew (si Allahu Taala) ‫قال َر ُجَل ِن مِن ٱَّلِين َيافون أنعم ٱَّلل علي ِهما ٱدخلوا‬
ْ ٓ ُ ‫َ َ ح ُ ح َ َ َ َ َ َ ح ُ ُ ُ َ ه ُ ح َ َٰ ُ َ َ َ َ ه َ َ َ ه‬
duk dinuhulan siye nihmat weh Allahu Taala kaduwangan, ‫علي ِهم ٱِلاب فإِذا دخلتموه فإِنكم غل ِبون ولَع ٱَّلل ِ فتوُكوا‬
paasek kaam si siye amban gawang na bang ne kaam umasek, Na ٢٣ ‫ِني‬ ُ ‫إن ُك‬
َ ‫نتم ُّم حؤ ِمن‬
ِ
sabennal kaam ngandaag ne kaam, Duk si Allahu Taala kaam
magtawakkal bang kaniyaan bin magparatsaya.
‫َ ُ ْ َ َٰ ُ َ َٰٓ ه َ ه ح ُ َ َ ٓ َ َ ه َ ُ ْ َ َ ح‬
‫ٱذ َه ح‬
24. Pain de Oh Musa bennal kami gey kami paasek salama lama, ‫ب‬ ‫قالوا تَٰيموَس إِنا لن ندخلها أبدا ما داموا فِيها ف‬
samantaan de lai diyalem ne, Na pi kew duk Tuhan nu bonoun bi
َ َ َ ‫َ ََ َ ٓ ه‬ َ َ‫أ‬
٢٤ ‫نت َو َر ُّبك فقَٰت َِل إِنا هَٰ ُه َنا قَٰع ُِدون‬
siye pi, Bennal kami tuu hadja kami ningko ningko.
َ‫ََ َ حُ ح َحََ ََحَ ح‬ ‫َٓ َ ُ ه َح‬ َ َ َ
25. Pain (Musa Alayhis Salaam): Oh Tuhan ku bennal aku gana ‫ني ٱلق حو ِم‬‫ب إ ِ ِّن َل أ حمل ِك إَِل نف َِس وأ ِِخِۖ فٱفرق بيننا وب‬
ِ ‫قال ر‬

95
َ ‫سق‬ َ‫ح‬
kapagbayaan ku malaingkan ginhawa baran ku duk pongtinai ٢٥ ‫ِني‬ ِ َٰ‫ٱلف‬
ku, Na paglekkatun ne kami antara kami duk meh antara
Qawman Faasiqeen (guwa amban aturan agama nu).
ََ َ‫ح‬ َ ُ َ َ َ َ َ‫َ َ َ هَ َُ َ ٌ َ َح َح‬
26. Pain (Allahu Taala): Bennal (Bulak masutsi ley) haraam ne luu si ِۚ ِ ‫قال فإِنها ُم هرمة علي ِه ح َۛم أربعِني سنة َۛ يت ِيهون ِِف ٱۡل‬
‫ۡرض فَل‬
َ ‫سق‬ َ‫َح َ ََ حَ ح‬
iye ampat pu tahun, lepas siye diyata bulak (ien) na da kew suse ٢٦ ‫ِني‬ ِ َٰ‫تأس لَع ٱلق حو ِم ٱلف‬
si meh Qawman Faasiqeen (guwa amban aturan agama).
َ ُ َ ُ َ ‫َ ح ُ َ َ ح ح َ َ َ ح َ ح َ َ َ حَ ح‬
27. Bassahun si siye {Yahudi} (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬aka aka pasal ‫ٱۡل ِق إِذ ق هر َبا ق حر َبانا ف ُتقبِل‬ِ ‫۞وٱتل علي ِهم نبأ ٱَّن ءادم ب‬
َ ‫َ َ َ َ َحَُه‬
َ‫ك ۖۡ قَ َال إ هنما‬ ‫َ َ ح‬ َ
anak Adam (Alayhis Salaam) si kasabennalan, Si waktu siye ِ ‫م حِن أ َح ِده َِما َول حم ُي َتق هبل م َِن ٱٓأۡلخ ِر قال ۡلقتلن‬
ngahinang labeyan (ibadat) patapit (tudju Allahu Taala) na َ ‫ٱَّلل م َِن ٱل ح ُم هتق‬
٢٧ ‫ِني‬ ُ ‫َي َت َق هب ُل ه‬
tinaymah amban dambuwain buh gah tinaymah si danganin,
pain dambuwain, Asal paptey te kew: Pain ne: Iye du teed
tinayma Allahu Taalahin amban meh aa magmatalew.
َ َ َ َ ََٓ َ ‫ح‬ َ َ ََ َ
28. Bang tugutan nu si aku tangan nun, supaya ku papatey nu, na ‫طت إ ِ هَل يَ َد َك تلِ َق ُتل ِّن َما أنا ب ِ َباسِط يد‬
‫ِي إَِلحك‬ ‫لئ ِ ُۢن بس‬
َ ‫ح‬
َ ‫َّلل َر هب ٱل َعَٰلم‬ ُ
َ ‫ّن أ َخاف ٱ ه‬ َ َ َُ‫َح‬
gey tugutan ku tangan kun supaya kew papatey ku, Bennal aku ٢٨ ‫ني‬ ِ ٓ ِ ِ ‫ك ۖۡ إ‬ ‫ِۡلقتل‬
tinalew ku si Allahu Taala Tuhan Sagannap Aalam.
‫ه‬ َ ‫ح َ ََ ُ َ ح َ ح‬ ‫ٓ ُ ُ َ َُ َٓ ح‬
29. Bennal aku kabayaan kun, kau ne nanggung duse kun duk duse ِ َٰ‫ّن أرِيد أن تبوأ َِإِث ِم ِإَوث ِمك فتكون مِن أصح‬
ِِۚ‫ب ٱنلار‬ ِ ِ‫إ‬
‫ه‬ ْ ُ َ
َ ‫َوذَٰل َِك َج َزَٰٓؤا ٱلظَٰلم‬
nun, na paniya kew amban meh aa Narka, duk damikkiyan ien ٢٩ ‫ني‬ ِِ
tumbas si meh aa panganganyaya.
ََ َ ََ َ َ َ ‫ََ ه َ ح َ َح‬
30. Na seeban sab ginhawa baran nen, si pamapatey pungtinai nen, ‫ت َُلۥ نف ُس ُهۥ ق حتل أخِيهِ فق َتل ُهۥ فأ حص َب َح‬ ‫فطوع‬
َ ‫ح‬
َ ‫م َِن ٱلخَٰ ِِس‬
Na pinapatey weh ne, na kaniyaan nen amban meh aa sa Lugi ٣٠ ‫ين‬ ِ
lugi ne. َ‫ح‬
َ‫ۡرض ل ُۡي َي ُهۥ َك حي َف يُ َوَٰري َس حو َءة‬ ُ َ ‫َََ َ هُ َُ َح‬
31. Na pinaturunan [pinakelluman] Owak weh Allahu Taala ِ ِ ِ ِ ‫فبعث ٱَّلل غرابا يبحث ِِف ٱۡل‬
َ ‫ون م حِث َل َهَٰ َذا ٱلح ُغ‬َ ُ َ ‫َ َ َ َٰ َ ح َ َ َٰٓ َ َ َ ح ُ َ ح‬ َ
magpiha (magkokos) bulak supaya makitehan iye bang saingge ‫اب‬
ِ ‫ر‬ ‫ك‬ ‫أ‬ ‫ن‬ ‫أ‬ ‫ت‬ ‫ز‬ ‫ج‬ ‫ع‬ ‫أ‬ ‫ِت‬ ‫ل‬ ‫ي‬ ‫و‬ ‫تَٰي‬ ‫ال‬ ‫ق‬ ِ ‫ه‬
ِۚ ‫ِي‬
‫خ‬ ‫أ‬
‫ه‬ ‫ح‬ َ َ َ َ
َ ‫فأ َوَٰر َي َس حو َءة أ ِِخ فأص َب َح م َِن ٱلنَٰدم‬ ُ َ
panapuk ne (pangubur) ne bangkey pungtinai nen, pain ne: Allo ٣١ ‫ِني‬ ِ ِۖ ِ
wey ne ku inin sainin! Gey tagees ku hininang kowe owak ien?
Na debbunan ku (kinubur) Bangkey pongtinai kun? Na manjari
ne iye amban meh aa magsusun. َ َ ‫ح‬ َ
32. Amban sabab damikkiyan ien, sinulat (sinara) weh kami si meh
ُۢ َ ‫ِيل أنه ُهۥ َمن َق َت َل َن حف‬
‫سا‬ ‫ّن إِس َرَٰٓء‬ َٰ َ َ ‫م حِن أ حجل َذَٰل َِك َك َتبح َنا‬
ٓ ِ َ‫لَع ب‬ ِ
َ َ ‫َ ََهَ َََ ه‬ َ‫ح‬ َ َ ‫َح َح‬
Aa Bani Israel, bang niyah makamatey ginhawa baran (dumain) ‫اس َجِيعا َو َم حن‬ ‫ۡرض فكأنما قتل ٱنل‬ ِ ‫ۡي نفس أ حو ف َساد ِِف ٱۡل‬ ِ ‫بِغ‬
َُ ُ ُ ‫َ َ َ ح َ ٓ َ ح ُ ح‬ َ َ ‫َ حَ ه‬ َ ٓ ‫ه‬ َ َ َ َ َ
si kapatutan (kowe qisas) atawa magpakaat diyata bulak, kowe ‫اس َجِيعا ولقد جاءتهم رسلنا‬ ‫أ حح َياها فكأنما أحيا ٱنل‬
َ‫ح‬ َ َ َ ‫حَ َ ُ ه‬
du sakaula ula tatapatey ne manusiyain kemon, duk sine sine ‫ۡرض‬ِ ‫ت ث هم إِن كث ِۡيا م حِن ُهم ََ حع َد ذَٰل ِك ِِف ٱۡل‬ ِ َٰ‫بِٱِليِن‬
makapakellum ne (hinangan ne labeyan supaya ellum) kowe du َ ُ ‫َُ ح‬
٣٢ ‫ِسفون‬ ِ ‫لم‬
sakaula ula tapakellum ne manusiyain kemon, Duk sabennal
bakas ne kaam katekkahan meh Rasul kami, magboo siye meh
katarrangan (agama), puwas billai kaekkahan amban siye diyata
bulak magpakaat [magbusah hadja].
َ ُ َ ‫ٱَّلل َو َر ُس‬ َ ‫ون ه‬ َ ُ َُ َ ‫ه َ َ َ ُْ ه‬
33. Iye du tumbas iye ne meh siye mamonoh Allahu Taala duk Rasul ‫وَلۥ َوي َ حس َع حون ِِف‬ ‫إِنما جزَٰٓؤا ٱَّلِين ُيارِب‬
nen duk alistu siye diyata bulak magpakaat, Subey siye pinapatey ‫ادا أَن ُي َق هتلُ ٓوا ْ أَ حو يُ َص هل ُب ٓوا ْ أَ حو ُت َق هط َع َأيحدِيهمح‬
ً َ َ
‫ۡرض فس‬
َ‫ح‬
ِ ‫ٱۡل‬
ِ

96
َ َ َ َ‫ح‬ ْ َ ُ ‫َ َح‬ ُُ ُ ‫َح‬
atawa binowet si (batang kayu) atawa tinettepan meh tangan den ‫ۡرض ذَٰل ِك ل ُه حم‬
ِۚ ِ ‫َوأرجلهم م حِن خِلَٰف أو ينف حوا م َِن ٱۡل‬
duk meh bettis den pinagliyu, (bang tangan kanawan ٌ ‫اب َعظ‬
٣٣ ‫ِيم‬ ٌ ‫ٱل حن َيا ۖۡ َول َ ُه حم ِف ٱٓأۡلخ َِرة ِ َع َذ‬
ُّ ‫خ حِزي ِف‬
ِ ِ
katettepanin, subey sab bettis bibang tinettepanin), atawa
pinaguwa siye amban bulak (lahat de), damikkiyan ien
kadesmean de si Dunya duk niyah ne si siye si Akhirat siksa
landu kahadje.
ْٓ ُ َ ‫َ ح َ َح ُ ْ َ َح ح َ ح‬ ْ َ َ ‫ه ه‬
34. Malaingkan iye ne meh siye magtaubat (magsusun duk gey ne ‫ِين تابُوا مِن قب ِل أن تقدِروا علي ِهمۖۡ فٱعلموا‬
‫إَِل ٱَّل‬
ُ َ‫َه ه‬
َ
balik) dehellu amban pakasiggew bi siye, na ingatun bi bennal ٣٤ ‫ٱَّلل غفور هرحِيم‬ ‫أن‬
Allahu Taala Sangat mangangampun Sangat makasi.
ْ ُ َٰ َ َ َ َ َ ‫َ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ْ ه ُ ْ ه َ َ ح َ ُ ٓ ْ َ ح ح‬
35. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, tinalew kaam si Allahu ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا ٱتقوا ٱَّلل وٱَتغوا إَِلهِ ٱلوسِيلة وج ِهدوا‬َٰٓ
َ ‫َ ه ُ ُح‬
Taala duk pagtuyuanun bi labeyan patapit tudju Iyehin, Duk ٣٥ ‫ِِف َسبِيلِهِۦ ل َعلك حم تفل ُِحون‬
magjihad kaam (ngatubang) si lan ne (karna ne) kalu kalu du
kaam magparuntungan.
َ‫ح‬ َ َ‫ح‬ َ ‫ه ه َ ََ ْ َ َه‬
36. Bennal iye ne meh siye managgain bisan pe niyah si siye ‫ۡرض َجِيعا َومِثل ُهۥ َم َع ُهۥ‬ ِ ‫ِين كف ُروا ل حو أن ل ُهم هما ِِف ٱۡل‬ ‫إِن ٱَّل‬
makapennoh bulak kemon duk ilipat pe saien hekka nen, supaya ‫َِلَ حف َت ُدوا ْ بهِۦ م حِن َع َذاب يَ حو ِم ٱلحق َِيَٰ َمةِ َما ُت ُقب َل م حِن ُه حمۖۡ َول َ ُهمح‬
ِ ِ ِ
َ ٌ َ َ
hadja pangalekkat de dire amban siksa si Ellew Qiyaamat asal ٣٦ ‫اب أ َِلم‬ ‫عذ‬
gey teed tinayma si siye, duk niyah ne tinagamehan siye siksa sa
peddes peddes.
َ ُ ََ ‫ُ ُ َ َ َحُ ُ ْ َ ه‬
37. Bayah siye paguwah amban diyalem Narkah, bu gey siye ۡۖ ‫ني م حِن َها‬
َ ‫خَٰرج‬
ِ ِ ِ ‫ي ِريدون أن َيرجوا مِن ٱنلارِ وما هم ب‬
َ َ
gumuwa billai, Duk pangatag siyehin ne Siksa kakkal. ٣٧ ‫َول ُه حم َعذاب ُّمقِيم‬
َ َ َ ٓ َْ ‫َ ه ُ َ ه َُ َ ح‬
38. Panangkew (lellahin) panangkew (dendehin) Na tettepanun bi ‫ٱلسارِقة فٱق َط ُع ٓوا أيحد َِي ُه َما َج َزا َء ُۢ ب ِ َما ك َس َبا نكََٰل‬ ‫وٱلسارِق و‬
tangan den, tumbas si bakas tausaha (panangkew) de ley, Bales ٣٨ ‫يز َحكِيم‬ ُ ‫م َِن ٱ هَّلل ِ َو ه‬
ٌ ‫ٱَّلل َعز‬
ِ ُۗ
amban Allahu Taala, duk Allahu Taala Sangat keseg Sangat
pandey.
‫ََ ح َ َ َ ه هَ َُ ُ َ ه‬ ‫ُ ح‬ َ َ‫َف َمن ت‬
39. Na sine sine magtaubat (magsusun) puwas amban ‫وب َعل حي ِۚهِ إِن‬ ‫اب ِم ُۢن ََ حع ِد ظل ِمهِۦ وأصلح فإِن ٱَّلل يت‬
panganganyaya ne ley duk magpatintul ne iye, Na bennal bennal ٌ ‫ٱَّلل َغ ُفور هرح‬
٣٩ ‫ِيم‬ َ‫ه‬
Allahu Taala, ampun ne iye, Bennal Allahu Taala Sangat
mangangampun Sangat makasi. َ‫ح‬
ٓ َ ُ ‫َ ح َ ح َ ح َ ه ه َ َُ ُ ح‬
40. Gah ke katauhan nu, bennal Allahu Taala iye magbayaan ‫ِب َمن يَشا ُء‬
ُ ‫ۡرض ُي َعذ‬
ِ ‫ت َوٱۡل‬ َ َ ‫ك ه‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ‫ََۚۚأم تعلم أن ٱَّلل َلۥ مل‬
َ ‫َ َ ح ُ َ َ َ ٓ ُ َ ه ُ َ َ َٰ ُ َ ح‬
sagannap diyata meh langitin duk bulakin, siksa ne sine sine ٤٠ ‫ك َشء قدِير‬ ِ ‫ويغفِر ل ِمن يشاء ُۗ وٱَّلل لَع‬
kabayaan ne duk ampun ne sine sine kabayaan ne, Duk Allahu
Taala luu si tiyap tiyap ine ine Sangat Kawase.
‫ح ُح‬ َ َ ‫نك هٱَّل‬
َٰ َ ُ ‫ِين ي‬ َ ُ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه ُ ُ َ َ ح‬
41. Oh kew Rasul (‫ )ﷺ‬da makasuse kau, iye ne meh siye alistu si ‫س ِر ُعون ِِف ٱلكف ِر م َِن‬ ‫۞يأيها ٱلرسول َل ُيز‬
ْ ُ َ َ ‫ُُ ُُ ح َ َ ه‬ ‫ُح‬ َ ‫َح‬ ْ ُ َ َ ‫ه‬
panaggah amban iye meh siye magpain magparatsaya duk behe ‫ِين قال ٓوا َء َام هنا بِأف َوَٰهِ ِه حم َول حم تؤمِن قلوبه َۛم ومِن ٱَّلِين هاد َۛوا‬ ‫ٱَّل‬
َ ُ ُ ‫ح‬ َ
َ ُ‫ين ل حم يَأت‬ َ َ ‫َ ه ُ َ َح‬ َ ‫ح‬ َ ُ ‫َ ه‬
de duk gah magparatsaya pangateyan den, Duk iye ne meh siye ‫وك ۖۡ ُيَ ِرفون‬ َ ‫اخر‬
ِ ‫ِب سمَٰعون ل ِقوم ء‬ ِ ‫سمَٰعون ل ِلكذ‬
ُ ُ َ َ َ ُ ‫ُ ُ َ ح‬ َ‫ح‬
Yahudi (kalellahan) bayah siye pakale daran bu geget sab siye ‫ٱلُك َِم ِم ُۢن ََ حع ِد َم َواضِ عِهِۖۡۦ َيقولون إِن أوت ُِيت حم هَٰذا فخذوهُ ِإَون‬
magputing, daran siye pakale si meh aa gah tekka piyu si kau, َ َ َ ََ َ ُ‫ه‬ ْ َ ‫هح ُح َحُ َ ح‬
‫ٱَّلل ف حِتن َت ُهۥ فلن ت حمل ِك َُلۥ م َِن‬ ِ‫ٱحذ ُروا َو َمن يُرِد‬ ‫لم تؤتوه ف‬
pinasewan weh de bissahin amban meh tampat ne (Kitab de

97
َ َ ُُ َ َُ َ ُ‫ه‬ َ َ ‫ه َ حً َُْ َ ه‬
Taurat), missa pe siye: bang kaam inurungan inin eddoun bi, ‫وب ُه حم ل ُه حم‬ ‫ِين ل حم يُرِدِ ٱَّلل أن يط ِهر قل‬ ‫ٱَّلل ِ شيا أو َٰٓلئِك ٱَّل‬
bang kaam gey inurungan ne hallianun bi, duk sine sine ٤١ ‫اب َعظِيم‬ٌ ‫ٱل حن َيا خ حِزي َول َ ُه حم ِف ٱٓأۡلخ َِرة ِ َع َذ‬
ُّ ‫ِف‬
ِ ۡۖ ِ
kabayaan Allahu Taala binettad si Fitna ne na asal gey teed iye
kapagbayaan nu amban Allahu Taala bisan daahat, Iye meh siye
ien gey bayah Allahu Taala nutsi meh pangateyan de, niyah ne
kadekdesan de si Dunya duk tinagamehan ne siye weh Allahu
Taala siksa sa hadje hadje.
ُ ‫َ ه َٰ ُ َ ُّ ح َ َ ٓ ُ َ َ ح‬ َ ‫َ ه ُ َ ح‬
42. Iye ne meh siye Yahudi (kalellahan) bayah siye pakale daran bu ‫ٱحكم‬ ‫ت فإِن جاءوك ف‬ ِ ‫سمَٰعون ل ِلكذ‬
ِۚ ِ ‫ِب أكلون ل ِلسح‬
‫ُ ح ح َ ح ُ ح َ َ َ ُ ُّ َ َ ح‬ َ ‫َ َ ح ح‬
geget sab siye magputing, pamamangan siye haram, Na bang siye ۡۖ ‫وك شيا‬ ‫بَيح َن ُه حم أ حو أعرِض ع حن ُه حمۖۡ ِإَون تعرِض عنهم فلن يۡض‬
tekka piyu si kau (Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi ُّ ‫ٱَّلل ُُي‬
َ ‫ط إ هن ه‬ ‫ح َ َ ح َ َ ح ُ َحَُ ح ح‬
‫ِب‬ ِ ِۚ ِ ‫ِإَون حكمت فٱحكم بينهم بِٱلقِس‬
Wasallam), Hukumun siye si antara de atawa pataykut kew َ ‫سط‬ ‫ح ح‬
٤٢ ‫ني‬ ِ ِ ‫ٱل ُمق‬
amban siye, Na gey siye ien makamula kau bisan daahat, Duk
bang kew ngahukum na hukumun antara de si kabentelan,
Bennal Allahu Taala malasa si meh aa bentel.
ُ ‫ح ه‬ َ ‫ِند ُه ُم ٱتله حو َرى َٰ ُة ف‬ َ َ ُ َُ َ‫ََح‬
43. Duk saingge pagpahukum de si kau bu nyah du si siye Taurat, ‫ِيها ُحك ُم ٱَّلل ِ ث هم‬ َ ‫ك َوع‬ ‫وكيف ُيكِمون‬
َ ‫َ َ َ ه ح َ ُۢ َ ح َ َٰ َ َ َ ٓ ُ ْ َ َٰٓ َ ح ُ ح‬
Diyalem ne hukuman Allahu Taala ubus pataykut siye puwas ٤٣ ‫يتولون ِمن َع ِد ذل ِك وما أولئِك بِٱلمؤ ِمن ِني‬
amban damikkiyan ien, Duk dumain meh siye ien
magpaparatsaya.
َ ‫ون هٱَّل‬ َ ُّ ‫َ ُ َ ح ُ ُ َ ه‬ ُ َ َ َٰ َ ‫ه ٓ َ َ ح َ ه ح‬
44. Bennal kami pinaturun weh kami Taurat in, diyalem ne toh duk ‫ِين‬ ‫ِيها هدى ونور ُيكم بِها ٱنلبِي‬ ‫إِنا أنزنلا ٱتلورىة ف‬
ْ ُ ‫َ ح َ ُ ْ ه َ َ ُ ْ َ ه ه ُّ َ َ ح َ ح َ ُ َ ح ُ ح‬
sahaya, pangahukum ien weh meh Nabi iye ne meh siye ‫أسلموا ل َِّلِين هادوا وٱلربَٰن ِيون وٱۡلحبار بِما ٱستحفِظوا مِن‬
magpatigupu si kabayaan Allahu Taala si antara meh Yahudi َ ‫ح‬
‫اس َوٱخش حو ِن‬ َ ‫ٱَّلل ِ َو ََكنُوا ْ َعلَ حيهِ ُش َه َدا ٓ َء فَ ََل ََّتح َش ُوا ْ ٱنله‬
‫ه‬ َ
‫ب‬ِ َٰ‫كِت‬
(duk gah ien pinasewan weh de) pangahukum du sab weh meh ُ ‫نز َل ه‬
‫ٱَّلل‬ َ َ‫كم ب َما ٓ أ‬ ُ ‫ََ هح َح‬ َ َ َ ْ َُ ‫ََ َح‬
‫َتوا أَ‍ِبتَٰي َٰ ِِت ث َمنا قل ِيَل ومن لم ُي‬ ‫وَل تش‬
ِ
siye Ulama Yahudi duk meh mabasag mag ibadatin, si iye َ ُ َٰ َ ‫َ ُ ْ َ َٰٓ َ ُ ُ ح‬
٤٤ ‫فأولئِك هم ٱلكفِرون‬
tapalihara de amban Kitab Allahu Taalahin, duk kaniyaan den si
ien saksi, Na da kaam tinalew si manusiya duk tinalew kaam si
aku, Duk da pabellihanun bi meh ayat kun si halgah kulang
kulang, Duk sine sine gey ngahukum duk pinaturun Allahu
Taalahin na iye meh siye ien pananaggain.
‫ني‬
‫َ حَحَ حَح‬ ‫هح‬ َ ‫ََ َحَ َ َح ح َ ٓ َ ه هح‬
45. Duk pinapardu weh kami si siye “ Umulin tuk nen umul,(bang ِ ‫وكتبنا علي ِهم فِيها أن ٱنلفس بِٱنلف ِس وٱلعني بِٱلع‬
makamatey pinapatey) duk matahin tuk nen mata (bang ُ ‫ٱلس هن بٱلسِن َو ح‬
َ ‫ٱۡل ُر‬
‫وح‬ َ ُ ُ ‫نف ب حٱۡلَ ِ َ ح ُ ُ َ ح‬ َ َ‫َ ح‬
ِ ِ ِ ‫نف وٱۡلذن بِٱۡلذ ِن و‬ ِ ‫وٱۡل‬
ٓ َ ُ ‫َ ُ َ َ ه َ هُ َ َ ه ح َح‬ َ َ َ
makapessek pinessekan), duk ungin tuk nen ung (bang ‫ق َِصاص ف َمن ت َص هدق بِهِۦ فهو كفارة َلۥ ومن لم ُيكم بِما‬
makapongag pinongagan), duk impenin tuk nen impen (bang َ ‫َ ََ هُ َُ َ َ ُ ه‬
٤٥ ‫ٱَّلل فأ ْو َٰٓلئِك ه ُم ٱلظَٰل ُِمون‬ ‫أنزل‬
makaponga pinongaan) duk meh bakatin qinisas du sab magsali
Sali (bang makabakat binakatn)”, na duk sine sine pagmalillah ne
ne si makahinang laat ley, na iye ne ien kiparat (bayed nen) si iye,
na sine sine gey ngahukum duk pinaturun Allahu Taalahin iye ne
meh siye ien panganganyayahin.
46. Duk pinaturul weh kami si bakkas de Isa anak Maryam, ِ‫ني يَ َديحه‬ ِ ِ َٰٓ َ َ ‫َو َق هف حي َنا‬
َ ‫لَع َء َاثَٰرهِم بع‬
َ ‫ِيَس ٱبحن َم حر َي َم ُم َصدِقا ل َِما ََ ح‬
ِ

98
ُ ُ َ ‫َ ه ح َ َٰ َ َ َ ح َ ُ ح‬
Nabennal si maniyah si iyehin amban Taurat, Duk urungan kami ‫َنيل فِيهِ هدى َونور َو ُم َصدِقا ل َِما‬ ِ ‫مِن ٱتلورىةِِۖ وءاتينَٰه‬
ِ ‫ٱۡل‬
iye Injil diyalem nen toh duk sahaya nabennal si antara maniya si ٤٦ ‫ِني‬ َ ‫ٱتل حو َرىَٰةِ َو ُهدى َو َم حوع َِظة ل ِلح ُم هتق‬ َ ‫ََ ح‬
‫ني يَ َديحهِ م َِن ه‬
iyehin amban Tawra duk toh duk bulansang si meh aa
magmatalew.
ُ ‫ه َح‬ َ َ‫ك حم أَ حه ُل حٱۡلَنيل ب َما ٓ أ‬
ُ ‫نز َل ه‬
‫ٱَّلل فِي ِۚهِ َو َمن ل حم ُيكم‬
ُ ‫َحَ ح‬
‫وَلح‬
47. Duk subey ngahukum meh aa Injilin (Nasrani) si pinaturun ِ ِ ِ ِ
َ ُ َٰ َ ‫َ ٓ َ َ َ ه ُ َ ُ ْ َ َٰٓ َ ُ ُ ح‬
Allahu Taalahin diyalem ne ley, duk sine sine gey ngahukum duk ٤٧ ‫بِما أنزل ٱَّلل فأولئِك هم ٱلفسِقون‬
pinaturun Allahu Taalahin na iye ne meh siye ien Fasiquwn
(luwas amban agama Allahu Taala).
‫ني يَ َديحهِ م َِن‬ َ ‫ٱۡلق ُم َصدِقا ل َِما ََ ح‬َ‫ح‬ َ َ ‫ََ َحَٓ َح َ ح‬
48. Duk pinaturun weh kami si kau (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Kitabin ِ ِ ‫وأنزنلا إَِلك ٱلكِتَٰب ب‬
َ ُ‫َ ُ َح ً َ َح َ ح ُ َحَُ َ ٓ َ ََ ه‬ َ ‫ح‬
(Qur-an) sabennal, Nabennal si iye matekka dehellu amban ‫ٱَّللۖۡ َوَل‬ ‫ب ومهي ِمنا عليهِِۖ فٱحكم بينهم بِما أنزل‬ ِ َٰ‫ٱلكِت‬
ُ ‫ح‬ ُ َ‫َ ه ح َ ح َ ٓ َ ُ ح َ ه َ ٓ َ َ َ ح‬
iyehin amban Kitab duk kapasangdelan, Na ngahukum kew si ‫ۡش َعة‬‫ِنك حم ِ ح‬ ‫ٱۡل ِ ِۚق ل ِك َج َعل َنا م‬ ‫تتبِع أهواءهم عما جاءك مِن‬
ُ‫َ ح ُ َ ح‬ ََٰ َ َ َ ‫َ َ ح َ ٓ َ ه ُ َ َ َ َ ُ ح ُ ه‬
antara de duk pinaturun Allahu Taalahin, Duk da tuhutun meh ‫َوم حِن َهاجا ولو شاء ٱَّلل ۡلعلكم أمة وَٰحِدة ولكِن َِلبلوكم‬
ginhawa baran den, sabab katekkahan ne kew kasabennalan, َ ُ
‫ج ُعك حم َجِيعا‬ ‫ٱۡل حي َر َٰ ِ ِۚ َ ه َ ح‬ َ ‫ٱستَب ُقوا ْ ح‬
‫َٓ َ َ ُ ح َ ح‬
ِ ‫ت إَِل ٱَّلل ِ مر‬ ِ ‫ِِف ما ءاتىَٰكمۖۡ ف‬
tiyap tiyap amban siye hininang weh kami Shara duk aturan, َ ُ ‫َح‬ ُ ‫كم ب َما ُك‬
ُ ُ ََُ
٤٨ ‫نت حم فِيهِ َّت َتل ِفون‬ ِ ‫فينبِئ‬
Bang hadja bayah Allahu Taala hinang ne ne kaam ummat
dambuwa (tunggal), sumaguwa supaya kaam kasuley suleyan ne
si bakas pangurung ne kaamin, na mag alistuhan kaam si
kahapan, tudju Allahu Taala du pamolean bin, na suwi suwihan
ne kaam si bakas hininang bin.
ُ َ ‫ََ ح ُ َحَُ َ ٓ َ ََ هُ ََ َه ح َ ح ََٓ ُ ح َ ح‬
49. Duk ngahukum kew (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬si antara de si bakas ‫ٱحذ حره حم‬ ‫وأ ِن ٱحكم بينهم بِما أنزل ٱَّلل وَل تتبِع أهواءهم و‬
َ‫َ ٓ َ َ َ ه ُ َ ح َ َ َ َ ه ح ْ َ ح ح‬ َ َ ُ ‫َ َح‬
pinaturun Allahu Taalahin duk da tuhutun hawa nafsu den, duk ‫وك ع ُۢن ََ حع ِض ما أنزل ٱَّلل إَِلك ۖۡ فإِن تولوا فٱعلم‬ ‫أن يفت ِن‬
َ ‫ه‬ ُ ُ َ ُ ‫َأ هن َما يُر‬
ُ ‫يد ه‬
paghallianun siye kaw kew fitnahan de, si kasinduwehan amban ‫يب ُهم ب ِ َب حع ِض ذنوب ِ ِه حمُۗ ِإَون كث ِۡيا م َِن‬
َ ‫ٱَّلل أن يُ ِص‬
ِ
meh bakas pinaturun Allahu Taalah si kauhin, Na bang siye َ ُ َٰ َ َ
٤٩ ‫اس لفسِقون‬ ِ ‫ٱنله‬
pataykut (gey kahagad) na ingatun iye du kabayaan Allahu
Taalahin (nawwah) mananaman siye si kasinduwehan amban
meh duse de, Duk bennal kaekkahan amban meh manusiya asal
Fasiquwn (luwas amban agama Allahu Taala). َ
َ ‫ح‬ ‫ه‬ َ ُ ‫ََ ُ ح‬
َ ‫ك َم ٱلح‬
50. Weh hukuman jahiliya kabayaan den? Bu ganah ne pahap ‫جَٰ ِهل هِيةِ َي حبغون َو َم حن أ حح َس ُن م َِن ٱَّلل ِ ُحكما ل ِق حوم‬ ‫أفح‬
َ
amban hukuman Allahu Taala si meh aa ngannal. ٥٠ ‫يُوق ُِنون‬
ٓ َ َٰٓ َ َٰ َ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ه ُ ْ ح َ ُ َ َ ه‬
51. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, da hinangun bi meh ‫ى أ حو َِلَا َء ا‬ ‫۞يأيها ٱَّلِين ءامنوا َل تتخِذوا ٱَلهود وٱنلصر‬
َ ‫ِنك حم فَإنه ُهۥ م حِن ُه حمُۗ إ هن ٱ ه‬
ُ ‫ه‬
‫ض َو َمن َي َت َول ُهم م‬ ‫َح ُ ُ ح َح ُٓ َح‬
Yahudi duk Nasranihin bebbeg (gapi) kasinduwehanin si siye ‫َّلل‬ ِ ِ ِۚ ‫َعضهم أو َِلَاء َع‬
َ ‫ٱلظَٰلِم‬‫حَ حَ ه‬ َ
bebbeg si kasinduwehan, Na sine sine ngahinang siye bebbeg ٥١ ‫ني‬ ِ ‫َل َي حهدِي ٱلقوم‬
atawa sawe amban kaam, na bennal meh aa ien, amban siye,
Bennal Allahu Taala gey malasa si meh Aa panganganyaya.
َ ُ ُ َ
‫س ِر ُعون فِي ِه حم َيقولون‬ َ ‫َتى هٱَّل‬
َٰ َ ُ ‫ِين ِِف قُلُوب ِ ِهم هم َرض ي‬ َ َ ‫َف‬
52. Na takite nu (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬iye ne meh siye dem
َ َ ‫حَح‬ ‫هُ َ ح‬ َ َٓ ُ َ َٰٓ َ ‫َ ح‬
pangateyan den saki (nifaaq), mag alistuhan siye si siye (Meh ‫ِت بِٱلفتحِ أ حو أ حمر م حِن‬َ ِ ‫َّلل أن يَأ‬ ‫َش أن ت ِصيبَ َنا دائ ِ َرة ف َع ََس ٱ‬ ‫َّن‬
Yahudi duk Nasrani) magpain siye: Tinalew kami kaw kami َ ََٰ ‫َ ُ ح ُ ْ َ َ َٰ َ ٓ َ َ ُّ ْ ٓ َ ُ ح‬
٥٢ ‫س ِهم ن ِدمِني‬ ِ ‫عِن ِده ِۦ فيصبِحوا لَع ما أَسوا ِِف أنف‬

99
katekkahan kasiya siyahan, Na mura murahan Allahu Taala song
du patekkahan ne daaganin si (meh magparatsaya) na manjari ne
kaniyaan den sabab tinapuk de si ginhawa baran den magsusun. َ ‫ْ ه‬ ‫َ َ ُ ُ ه َ َ َ ُ ٓ ْ َ َ َٰٓ ُ َ ٓ ه َ َ ح‬
53. Duk magpain iye meh siye magparatsayahin, weh iye ke ien meh ‫ِين أق َس ُموا بِٱَّلل ِ َج حه َد أيح َمَٰن ِ ِه حم‬‫ويقول ٱَّلِين ءامنوا أٰٓؤَلءِ ٱَّل‬
manapa sampurnain (Meh Munaafiq), (pain de) weh َ ََٰ ْ ُ َ ‫ه ُ ح َ َ َ ُ ح َ َ ح َ ح َ َٰ ُ ُ ح َ َ ح‬
٥٣ ‫ِسين‬ ِ ِ ‫إِنهم لمعكم حبِطت أعملهم فأصبحوا خ‬
magdangpanen kaam, Pagpag ne tumbas meh hinang de
(mahapin) na paniyah ne siye amban meh aa lugi.
‫َ َ ح‬ َ َ
54. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, sine sine magmurtad
ُ َ
‫ِين َء َام ُنوا َمن يَ حرت هد مِنك حم َعن دِينِهِۦ ف َس حوف يَأ ِِت‬
ْ َ ‫يأ ُّي َها هٱَّل‬َٰٓ
َ َ ‫ه ُ َ ح ُ ُّ ُ ح َ ُ ُّ َ ُ ٓ َ ه َ َ ح ُ ح َ َ ه‬
(tahala) amban pagkaislam ne, Na song patekkahan Allahu Taala ‫حبونهۥ أذِلة لَع ٱلمؤ ِمن ِني أعِزة لَع‬ ِ ‫ٱَّلل بِقوم ُيِبهم وي‬
meh Aa, kalasahan ne siye duk kalasahan de Iye, magpamariyawa ٓ َ َ َ ‫ه َ َ ََ ُ َ َح‬ َ َ ُ َ ُ َ َ ‫ح‬
‫يل ٱَّلل ِ وَل َيافون لومة َلئ ِ ِۚم‬ ِ ِ ‫ٱلكَٰف ِِرين يجَٰ ِهدون ِِف سب‬
si meh aa magparatsaya duk kesegan manamal si meh aa ُ ‫َذ َٰل َِك فَ حض ُل ٱ هَّلل ِ يُ حؤت ِيهِ َمن ي َ َشا ٓ ُء َو ه‬
ٌ ‫ٱَّلل َوَٰس ٌِع َعل‬
٥٤ ‫ِيم‬
pananaggah, Mag atubang siye si Lan Allahu Taala, duk gey siye
tinalew si susun aa panunusun, Damikkiyan ien kalabbihan
Allahu Taala, pangurung ne sine sine kabayaan ne, Duk Allahu
Taala Sangat luha (kawase) nen Sangat makahati.
َ ُ ُ َ ‫ه َ َ ُّ ُ ُ ه ُ َ َ ُ ُ ُ َ ه َ َ َ ُ ْ ه‬
55. Iye du teed bebbeg (gapi) bin Allahu Taala duk Rasul ne, duk iye ‫ِيمون‬ ‫إِنما و َِلكم ٱَّلل ورسوَلۥ وٱَّلِين ءامنوا ٱَّلِين يق‬
َ ُ َ ‫ه َ َٰ َ َ ُ ح ُ َ ه‬
ne meh siye magparatsaya, iye ne meh siye matenggehan ٥٥ ‫ٱلزك َٰوةَ َوه حم َرَٰك ُِعون‬ ‫ٱلصلوة ويؤتون‬
sambahayang, duk mag ungsud Zakat, duk kahalan den
magsusujud.
ُ ‫ه‬ ‫ْ َ ه‬ َ ‫وَلۥ َو هٱَّل‬
‫ِين َء َام ُنوا فإِن ح حِز َب ٱَّلل ِ ه ُم‬ ُ َ ‫ٱَّلل َو َر ُس‬
َ ‫َو َمن َي َت َو هل ه‬
56. Duk sine sine mikibebbeg (sawe atawa gapi) si Allahu Taala duk
َ َ‫ح‬
Rasul ne duk iye ne meh siye magparatsaya ne bennal tumpukan ٥٦ ‫ٱلغَٰل ُِبون‬
Allahu Taalahin, ien mangandaagin.
ُ ُ َ ْ ُ َ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ه ُ ْ ه َ ه‬
57. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, da hinangun bi iye ne ‫ِينك حم ه ُزوا‬ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا َل تتخِذوا ٱَّلِين ٱَّتذوا د‬
meh siye mangahinang Agama bi pagpamellang duk kalolaan َٓ َ ‫َ ح ُ ح َ ح ُ ه َ َ ح‬ َ َٰ‫ِين أُوتُوا ْ ٱلحك َِت‬
َ ‫َولَعِبا م َِن هٱَّل‬
‫ب مِن قبل ِكم وٱلكفار أو َِلاء‬
amban iye meh siye kaurungan Kitab (Yahudi duk Nasrani) َ ‫نتم ُّم حؤ ِمن‬
٥٧ ‫ِني‬ َ ‫َو هٱت ُقوا ْ ه‬
ُ ‫ٱَّلل إن ُك‬
ِ
dehellu amban kaamin duk meh pananaggain meh bebbeg (gapi)
duk tinalew kaam si Allahu Taala bang kaniyaan bin
magpaparatsaya.
َ ‫َ َ َ َه‬ ُ َ ُ َ‫َ َ َحُ ح َ ه َ ه‬
58. Duk bang kaam maglingan (magbang) ganta si sambahayang, ‫ٱلصل َٰوة ِ ٱَّتذوها ه ُزوا َولعِبا ذَٰل ِك بِأن ُه حم ق حوم‬ ‫ِإَوذا ناديتم إَِل‬
َ ُ ‫ه‬
hinang de hadja kalolaan, sabab damikkiyan ien, peggeh meh Aa ٥٨ ‫َل َي حعقِلون‬
siye gey (osal) de akkal den.
ََٓ ‫َح َ ُ َ هٓ هٓ َح َ َه ه‬ َ ‫ُ ح َ َٰٓ َ ح َ ح‬
59. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Oh kaam meh aa Kitab (Yahudi ‫ب هل تنقِمون مِنا إَِل أن ءامنا بِٱَّلل ِ وما‬ ِ َٰ‫يأهل ٱلكِت‬ ‫قل‬
َ ُ َ ُ َ ‫ح‬ َ ‫ه‬ َ ُ َ َ ُ ٓ ََ َ‫ح‬ َ َ ُ
duk Nasrani) weey kami jijjil bi? Buh sababan nen du peggeh ٥٩ ‫َثك حم فَٰسِقون‬ َ ‫ك‬ ‫نزل مِن ق حبل َوأن أ‬ِ ‫نزل إَِلنا وما أ‬ ِ ‫أ‬
kami magparatsaya si Allahu Taala duk si iye pinaturun si
kamihin (Qur-an) duk si pinaturun dehelluhin, Duk bennal
kahekkahan amban kaam meh Fasiquwn (luwas amban agama
Allahu Taala).
ُ ‫ٱَّلل ِ َمن هل َع َن ُه ه‬
‫َ َٰ َ َ ُ َ ً َ ه‬ َ ُ َُ ‫ُح َح‬
60. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Bayah kaam suwi suwihan ku ‫ٱَّلل‬ ‫قل هل أنب ِ ُئكم بِّش مِن ذل ِك مثوبة عِند‬

100
َ ‫ٱلطَٰ ُغ‬
‫ير َو َع َب َد ه‬ َ ‫ب َعلَ حيهِ َو َج َع َل م حِن ُه ُم ٱلحق َِر َدةَ َو ح‬
َ ‫ٱۡل َناز‬ َ ‫ض‬ َ
meh (Yahudi) laat amban kahalan bi ien, tumbas (bales) amban ‫وت‬ ِ ِ ‫َوغ‬
Allahu Taala, iye ne meh siye pinagmulkaan weh Allahu Taala ‫ُ ْ َ َ َ ه َ َ َ َ ُّ َ َ َ ٓ ه‬
ِ ِ ‫أو َٰٓلئِك ۡش مَّكنا وأضل عن سواءِ ٱلسب‬
٦٠ ‫يل‬
duk kinaastelan weh ne, duk hininang amban siye (Yahudi) meh
kuyah duk meh bawi duk panunumba Taguwt (Shaitan atawa
Jinn), iye ne meh siye ien laat tampat den duk labi lepas amban
lan bentel.
ْ ُ َ َ ‫َ َ ُٓ ُ ح َ ُْٓ َ َ ه َ َ ه َ ُ ْ ح ُ ح َ ُ ح َ ح‬
61. Duk bang siye tekka si kaam, pain de: Magparatsaya kami (duk ‫ِإَوذا جاءوكم قالوا ءامنا وقد دخلوا بِٱلكف ِر وهم قد خرجوا‬
َ ‫َ ُ ْ ح‬ َ‫َ هُ َ ح‬
della de hadja) bu bakas ne siye paasek naggah, bu bakas ne teed ٦١ ‫ٱَّلل أعل ُم ب ِ َما َكنوا يَك ُت ُمون‬‫بِهِۦ و‬
siye paguwa amban panaggah de, Duk Allahu Taala Sangat
makahati bang ine iye bakas tinapukan de (dem pangateyan den).
‫َ ح‬ ‫ح ح ح‬ َ ُ َٰ َ ُ ‫ح ُ ح‬ َ َٰ َ َ َ
62. Duk takite nu (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬kahekkahan amban siye (meh ‫ٱۡلث ِم َوٱل ُع حد َو َٰ ِن َوأكل ِ ِه ُم‬
ِ ‫س ِرعون ِِف‬ ‫ى كث ِۡيا مِنهم ي‬ ‫وتر‬
َ ُ َ ‫ُّ ح َ َ ح َ َ َ ُ ْ َ ح‬
Yahudi) alistu siye si pagdusehan duk pagkuntara, duk ٦٢ ‫ٱلسحت ِلِئس ما َكنوا يعملون‬
pamangan de (alta) haram, na asal sa laat laat ne bakas hininang
de ien.
‫َ ح َ َ ح َ َٰ ُ ُ ه ه َٰ ُّ َ َ ح َ ح َ ُ َ َ ح ُ ح ح َ ح‬
63. Bang be hadja siye mian peges meh pari den duk meh aa ‫ٱۡلث َم َوأكل ِ ِه ُم‬
ِ ‫لوَل ينهىهم ٱلربن ِيون وٱۡلحبار عن قول ِ ِهم‬
َ ْ ُ َ ‫ُّ ح َ َ ح‬
mabasag mag ibadat amban siyehin, amban bissa de pagduse han ٦٣ ‫ت ِلِئ َس َما َكنوا يَ حص َن ُعون‬ ‫ٱلسح‬
deley, duk pamangan de maharam ley sumaguwa asal sa laat laat
ne teed hininang den.
64. Duk missa meh Yahudihin Tangan Allahu Taalahin talagget ْ ُ َُ ‫ََ َ حَُ ُ َُ ه َ ح ُ ٌَ ُ ه ح َح ح‬
‫ت ٱَلهود يد ٱَّلل ِ مغلولة غلت أيدِي ِهم ولعِنوا‬ ِ ‫وقال‬
(Maksud den kuriput) meh tangan den maputehin (siye ‫َ َ ُاْ َ ح َ َ ُ َ ح ُ َ َ ُ ُ َ ح َ َ َ ٓ ُ َ َ َ َ ه‬
‫ان ينفِق كيف يشاء ولَيِيدن‬ ِ ‫بِما قالوا بل يداه مبسوُت‬
makuriputin), Duk pinagmulkaan siye sabab bissa de ien, َ‫ك ُُ حغ َيَٰنا َو ُك حفرا َو َألح َق حينا‬ َ ‫ه‬ َ ‫حُ ه ٓ ُ َ َح‬ َ
ِ ‫نزل إَِلك مِن رب‬ ِ ‫كث ِۡيا مِنهم ما أ‬
sumaguwa tangan Allahu Taalahin pabellat (sayu, basag َ ْ َ َ ٓ ‫ُه‬ ‫ح‬ َ ٓ َ ‫ح ح‬ َ ‫ح‬
‫بَيح َن ُه ُم ٱل َعد َٰ َوةَ َوٱِلَغضا َء إ ِ ََٰل يَ حو ِم ٱلق َِيَٰ َمةِِۚ ُك َما أ حوق ُدوا نارا‬
ngurung) ngungsud (meh alta) sine sine kabayaan ne, duk asal َ‫ح‬
ُّ ‫َّلل ََل ُُي‬
‫ِب‬ ُ ‫ۡرض فَ َسادا َوٱ ه‬ َ ُ ‫ح حرب أَ حُ َفأَ َها ه‬
ِ ‫ٱَّلل َوي َ حس َع حون ِِف ٱۡل‬ َ ‫ح‬
makatamba pe pinaturun si kau hin (Oh Muhammad Salla ِ ‫ل ِل‬
‫ح ح‬
Allahu Alayhi Wasallam) amban Tuhan nun si siye katuwas ٦٤ ‫ِين‬ َ ‫سد‬ ِ ‫ٱل ُمف‬
(pasapeh amban kasabennalan) duk panaggah duk pinatoket
weh kami si antara de pagbanta (pagkuntarahin) duk
pagkaastelin, sampay si Ellew Qiyaamat, kahaba siye makalluban
ebbut bonoh, pinalem iye weh Allahu Taala duk alistu siye diyata
bulak maglarak, duk Allahu Taala gey malasa si meh aa
magpakaat.
َ َ ْ ‫َ َ ح َ ه َ ح َ ح َ َٰ َ َ ُ ْ َ ه َ ح‬
َ ‫ك هف حرنَا َع حن ُه حم َس‬
65. Bang hadja bennal meh Dapu Kitabin (Yahudi duk Nasrani) ‫يات ِ ِه حم‬ِ ‫ب ءامنوا وٱتقوا ل‬ ِ ‫ولو أن أهل ٱلكِت‬
‫َه‬ َ‫ََح َ ح‬
magparatsaya duk magmatalew, tantu nen papasan kami ne ٦٥ ‫ت ٱنلهعِي ِم‬ِ َٰ‫َوۡلدخلنَٰ ُه حم جن‬
amban siye meh kalaatan den duk tantu nen paasek kami siye
meh Surgah pagdapa dapaan.
َ َ ََُٓ َ ‫َ َ ح َ ه ُ ح َ َ ُ ْ ه ح َ َٰ َ َ ح‬
66. Bang hadja siye bennal (tenggehan) bebbegan de Tauratin duk ‫نزل إَِلح ِهم مِن هرب ِ ِه حم‬ ِ ‫َنيل وما أ‬ ِ ‫ٱۡل‬ِ ‫ولو أنهم أقاموا ٱتلورىة و‬
‫ح‬ ُ ‫ح‬ َ ‫َح‬ َ ْ ُ َ ََ
Injilin, duk iye pinaturun si siye amban Tuhan den, Asal tahan de ۡۖ ‫ت أ حر ُجل ِ ِه ِۚم مِن ُه حم أ همة ُّمق َت ِص َدة‬ِ ‫ۡلكلوا مِن ف حوق ِ ِه حم َومِن َت‬
َ ُ ٓ ‫ح‬ َ
mangan amban diyataan de duk amban diyawaan bettis de, ٦٦ ‫َوكث ِۡي مِن ُه حم َسا َء َما َي حع َملون‬

101
kasinduwehan amban siye ummat temmen (gah makalandu pag
agama den duk siye missa gah bidda tenged Isa Alayhis Salaam),
kaekkahan amban siye asal laat manamal hinang den.
‫ه َح ح‬ َ َ َ َ ُ ٓ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه ُ ح‬
67. Oh kew Rasul (Muhammad ‫ )ﷺ‬pasaplagun iye bakas pinaturun si ‫ٱلر ُسول بَل ِغ َما أنزِل إَِلحك مِن هربِك ۖۡ ِإَون ل حم تف َعل‬ ‫۞يأيها‬
َ َ‫ه ه‬ ‫ه‬ َ َ ُ ‫َ َ َهح َ َ ََُ َ هُ َ ح‬
kau (Qur-an) amban Tuhan nun, na bang gey hinang nu, nah ga ‫اس إِن ٱَّلل َل‬ ِ ‫فما بلغت رِساتلهۥ وٱَّلل يع ِصمك مِن ٱنل‬
َ ‫حَ حَ ح‬
tapasampay nu sulat (suwi suwi agama nen), Duk Allahu Taala ٦٧ ‫ين‬ َ ‫كَٰفِر‬
ِ ‫َي حهدِي ٱلقوم ٱل‬
palih ne kew amban meh Manusiyah (gey kew tamula de atawa
tapapatey de), Bennal Allahu Taala gey noan meh aa
pananaggah.
َ ‫ُ ح َ َٰٓ َ ح َ ح َ َٰ َ ح ُ ح َ َ َٰ َ ح َ ه َٰ ُ ُ ْ ه‬
68. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Oh kaam meh aa Kitab (Yahudi ‫ٱتل حو َرىَٰة‬ ‫ب لستم لَع َشء حِت تقِيموا‬ ِ ‫قل يأهل ٱلكِت‬
‫ح‬ َ ‫ه‬ َ ُ ُ َ َ ُٓ َ ‫َ ح‬
duk Nasrani) gah kaam niyah (tumawwah) samantaan gey ‫َنيل َو َما أنزِل إَِلحكم مِن هربِك حمُۗ َولَيِيدن كث ِۡيا مِن ُهم‬
َ َ
ِ ‫ٱۡل‬
ِ ‫و‬
َ‫ُ ح ََ َح ََ ح‬ ‫َ ح‬ َ َ َ ُٓ
kabebbegan bi Taurat duk Injilin, Duk iye ne bakas pinaturun si ‫هما أنزِل إَِلحك مِن هربِك ُُغ َيَٰنا َوكفراۖۡ فَل تأ َس لَع ٱلق حو ِم‬
kaam amban Tuhan bin, duk asal makatamba pe pinaturun si َ ‫ح‬
َ ‫كَٰفِر‬
٦٨ ‫ين‬ ِ ‫ٱل‬
kau hin (Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam) amban
Tuhan nun si siye katuwas (pasapeh amban kasabennalan) duk
panaggah, Na da kew suse si meh aa pananaggah.
َ ُ َٰ ‫ه ه َ َ َ ُ ْ َ ه َ َ ُ ْ َ ه‬
َٰ ‫ون َوٱنله َص َٰ َر‬
69. Bennal iye ne meh siye magparatsaya duk iye neh siye Yahudi du ‫ى َم حن‬ ‫إِن ٱَّلِين ءامنوا وٱَّلِين هادوا وٱلص ِب‬
ََ ‫ََ َ حٌ َ َح ح‬ َ َ ‫ه ح‬
Sabiuwn (meh Tumpukan aa Kitab) duk meh Nasrani meh siye ‫َء َام َن بِٱَّلل ِ َوٱَلَ حو ِم ٱٓأۡلخ ِِر َو َع ِمل صَٰل ِحا فَل خوف علي ِهم وَل‬
َ ُ ‫ُ َح‬
magparatsaya si Allahu Taala duk si ellew dambuli duk ٦٩ ‫ه حم ُي َزنون‬
maghinang hap na ganah na katalewan de duk gey ne siye suse.
‫ُه‬ َ ٓ ‫َ َ ح‬ َ َ‫ََ ح َ َ ح‬
70. Sabennal ineddo weh kami (tinenteman) janji Aa Bani Israel in, ‫ّن إ ِ حس َرَٰٓءِيل َوأ حر َسل َنا إَِلح ِه حم ُر ُسَل ۖۡ ُك َما‬
ٓ ِ َ‫ِيث َٰ َق ب‬ ‫لقد أخذنا م‬
َ ْ ‫ه‬ َ َ َ
ُ َٰٓ َ ‫َ ح‬ َ ُۢ ُ ُ ٓ
duk pinaboohan siye weh kami meh Rasul, kahaba siye ‫ى أنف ُس ُه حم ف ِريقا كذبُوا َوف ِريقا‬ ‫َجا َءه حم َر ُسول ب ِ َما َل تهو‬
َ ُ ‫ح‬
katekkahan Rasul gey kaseeban ginhawa baran de, tumpukan ٧٠ ‫َيق ُتلون‬
(kasinduwehan) pinuting weh de duk kasiduwehanin papatey de.
َ ُ ‫َ َ ُ ٓ ْ َ ه َ ُ َ ح َ َ َ ُ ْ َ َ ُّ ْ ُ ه َ َ ه‬
71. Duk bistahan den weh gey du tahinang fitna (panuley suley ‫َّلل َعل حي ِه حم‬‫وحسِبوا أَل تكون ف ِتنة فعموا وصموا ثم تاب ٱ‬
َ ُ َ ‫ح ُ ح َ ه ُ َ ُ ُۢ َ َ ح‬ َ ْ ْ َ ُ
atawa siksa) na pessek siye duk bisu siye (gey makakite ٧١ ‫ث هم ع ُموا َو َص ُّموا كث ِۡي مِنهم وٱَّلل ب ِصۡي بِما يعملون‬
kasabennalan duk gey makakale) ubus inampun ne siye weh
Allahu Taala ubus pessek ne sab siye (amban kasabennalan) duk
bisu ne sab siye (amban kasabennalan) kaekkahan amban siye,
duk Allahu Taala Sangat makakite si iye hininang de ley.
72. Sabennal magkupur (naggah) ne iye meh siye magpain, Bennal
َ َ
‫ِيح حٱَ ُن َم حر َي َمۖۡ َوقال‬ ُ ‫ٱَّلل ُه َو ٱل ح َمس‬ َ ‫ك َف َر هٱَّل‬
َ ‫ِين قَال ُ ٓوا ْ إ هن ه‬ َ ‫ََ ح‬
‫لقد‬
ِ
‫ُ ه‬ ْ
َ ‫ٱع ُب ُدوا ه‬‫ح َ ُ َ َٰ َ ٓ ح َ َٰٓ َ ح‬
Allahu Taala iye ne Masih (Isa) anak Maryam, duk magpain Masi ‫ٱَّلل َر َِب َو َر هبك حمۖۡ إِن ُهۥ َمن‬ ‫ٱلمسِيح تَٰيب ِّن إِسرءِيل‬
‫ح‬ َ ‫ح‬ َ ُ ‫ٱَّلل ِ َف َق حد َح هر َم ه‬ ‫ُح ح ه‬
(Isa Alayhis Salaam) Oh kaam meh aa Bani Israel, Sumbahun bi َ ِ‫ٱَّلل َعل حيه‬
‫ٱۡل هنة َو َمأ َوى َٰ ُه ٱنلها ُر ۖۡ َو َما‬ ِ ‫ّشك ب‬
ِ ‫ي‬
Allahu Taala Tuhan ku duk Tuhan bi, Bennal sine sine magsakutu َ
َ ‫ني م حِن أ‬ ‫ه‬
َ ‫ِلظَٰلِم‬
٧٢ ‫نصار‬ ِ ‫ل‬
si Allahu Taala, na asal hinaram ne weh Allahu Taala si iye
Surgin, duk pagtennaan nen Narkah duk ganah ne teed si meh aa
panganganyaya (magsishirik) amban meh Tabang.

102
َ ٓ‫َ ه‬ َ ََ ُ َ َ‫هَ ح َ َ َ ه َ َ ُْٓ ه ه‬
73. Sabennal magkupur (naggah) ne iye meh siye magpain, Bennal ‫ٱَّلل ثال ِث ثلَٰثة َو َما م حِن إِلَٰه إَِل إِلَٰه‬ ‫لقد كفر ٱَّلِين قالوا إِن‬
َ َ ‫ه ح َ َُ ْ َ ه َُ ُ َ َََ ه ه ه‬
‫ك َف ُروا ْ م حِن ُهمح‬
Allahu Taala si katellu amban tellu ley (Pamaratsaya meh ‫َو َٰحِد ِإَون لم ينتهوا عما يقولون َلمسن ٱَّلِين‬
Nasrani), Bu ganah Tuhan sabennal malaingkan Allahu Taala َ ٌ َ َ
٧٣ ‫اب أ َِل ٌم‬‫عذ‬
Tunggal, Na bang siye gey padeheng amban bissa de ien, tantu
tawwa ne meh managgah amban siye ien siksa sa peddes peddes.
ُ َ ُ‫َََ َُ ُ َ َ ه َ َح َح ُ َُ َ ه‬
74. Wey pe siye gey pabalik tudju Allahu Taala duk maku ٧٤ ‫ٱَّلل غفور هرحِيم‬‫أفَل يتوبون إَِل ٱَّلل ِ ويستغفِرونهۥ و‬
kaampunan amban Iye bu Allahu Taala Sangat mangangampun
Sangat maase.
75. Dumain ine bang ine Masih (Isa) anak Maryam malaingkan
ُ ُّ
‫ٱلر ُسل‬
َ ‫ِيح حٱَ ُن َم حر َي َم إ هَل َر ُسول قَ حد َخلَ ح‬
ِ‫ت مِن ق حبلِه‬ ُ ‫هما ٱل ح َمس‬
ِ
َ ُ َُ َ‫ه َ َ ُ ح َح‬ َ ُ ‫َ َ َ َح‬ ُ ُّ ُ َ
Rasul hadja iye, niyah ne lumabey dehellu amban iye meh Rasul ‫ني ل ُه ُم‬
ِ ‫وأمهۥ صِ دِيقة َۖۡكنا يأكَل ِن ٱلطعام ُۗ ٱنظر كيف نب‬
َ ُ َ ‫َ َٰ ُ ه ُ ح َ ه َٰ ح‬
duk Ina nen Siddiqa (sampurna pamaratsaya ne), kaniyaan den ٧٥ ‫ّن يُؤفكون‬ ‫ت ثم ٱنظر أ‬ ِ ‫ٱٓأۡلتَٰي‬
mangan siye kinakan, Payamanun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬bang
saingge pamatarang kami meh ayatin, ubus payamanun sab bang
saingge pataykut de amban kasabennalanin puwas amban
katarrang ne.
‫َ َح‬ َ ُ َ ُ َ ‫ه‬ ُ َ ُ ُ‫ُح ََح‬
76. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬sumba bi (pag ibadatan) saddi ‫ون ٱَّلل ِ َما َل َي حمل ِك لك حم ۡضا َوَل نفعا‬
ِ ‫قل أتعبدون مِن د‬
amban Allahu Taala bu gey makapagbayaan kaam, si kamulahan ٧٦ ‫ِيم‬ُ ‫يع ٱلح َعل‬ ‫َّلل ُه َو ه‬
ُ ‫ٱلس ِم‬ ُ ‫َوٱ ه‬
duk si kamumpaatan (kahapan) bu Allahu Taala Sangat
makakale Sangat makahati.
ْ ٓ ُ ‫ُ ح َ ح َ حَ َ َ َ ه‬ ْ ُ ‫ُح َ َ حَ ح َ َ َح‬
77. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Oh kaam meh aa Kitab (Yahudi ‫ب َل تغلوا ِِف دِين ِكم غۡي ٱۡل ِق وَل تتبِعوا‬ ِ َٰ‫يأهل ٱلكِت‬َٰٓ ‫قل‬
duk Nasrani) da landuanun bi pag agama bin si dumain ٓ َ َ َ ْ ُّ َ َ َ ْ ُّ َ َ َ ُ ‫َ ح‬ ْ ُّ َ ‫َ ح َ ٓ َ َ ح َ ح‬
ِ‫أهواء قوم قد ضلوا مِن قبل وأضلوا كث ِۡيا وضلوا عن سواء‬
kasabennalan, Duk da tuhutun bi hawa nafsu (kaseeban) meh aa ٧٧ ‫يل‬ ‫ه‬
ِ ِ ‫ٱلسب‬
asal lepas ne siye kaekkahan duk lepas ne siye amban lan bentel.
‫ِيَس‬
َ ُ َ
َ ‫ۥد َوع‬‫ان داو‬ َ َٰ َ َ ‫ِيل‬
َ َٰٓ َ ‫ُ َ ه َ َ َ ُ ْ ُۢ َ ٓ ح‬
78. Pinagmulkaan iye ne meh siye naggah amban Bani Israil, si della ِ ‫لَع ل ِس‬ ‫لعِن ٱَّلِين كفروا ِمن ب ِّن إِسرء‬
َ ُ َ ‫ح َ ح َ َ َ َٰ َ َ َ َ ْ ه َ ُ ْ َ ح‬
(bissa) Daud duk Isa anak Maryam {Alayhimas Salaam}, amban ٧٨ ‫ٱب ِن مريم ذل ِك بِما عصوا وَكنوا يعتدون‬
sabab damikkiyan panulang de (pagma’siyat) duk binalik balik
pe we de.
َ ُ ‫َ ُ ْ ح‬ ‫َ َ ُ َ ح‬ َ َ َ َ َْ ُ َ
79. Kaniyan den gey siye magpeges pineges si kalaatan hininang den, ٧٩ ‫َكنوا َل يَت َناه حون عن ُّمنكر ف َعلوهُ ِلِئ َس َما َكنوا َيف َعلون‬
Asal sa laat laat ne teed hininang de ien.
َ ‫حُ ح َََهح َ ه َ ََُ ْ َ ح َ َ َه َ ح‬ َ َٰ َ َ
80. Takite nu (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬kaekkahan amban siye ( Yahudi ‫ت ل ُه حم‬ ‫ى كث ِۡيا مِنهم يتولون ٱَّلِين كفروا ِلِئس ما قدم‬ ‫تر‬
َ ُ َٰ َ ‫ُ ح‬ َ َ‫َ ُ ُ ُ ح َ َ َ هُ َ َح ح َ ح‬
duk Nasrani) pasawe siye si iye ne meh siye naggah, na asal sa ٨٠ ‫اب هم خ ِِلون‬ِ ‫أنفسهم أن سخِط ٱَّلل علي ِهم و ِِف ٱلعذ‬
laat laat ne teed pinadehellu ginhawa baran de ley (hininang
deley), Janan pangastelan siye Allahu Taala duk diyalem siksa
siye ien kakkal salama lama.
ُ ُ َ‫ه‬ َ َ ُ ٓ َ َ ‫َ َح َ ُ ْ ُح ُ َ ه َ ه‬
81. Bang hadja kaniyan meh aa Kitab ley magparatsaya si Allahu ‫نزل إَِلحهِ َما ٱَّتذوه حم‬
ِ ‫ب وما أ‬ِ ِ ‫ولو َكنوا يؤمِنون بِٱَّلل ِ وٱنل‬
َ ُ َٰ َ ‫ح ُ ح‬ َ َ ٓ َ
Taala duk Nabi (Muhammad ‫ )ﷺ‬duk si iye pinaturun si iyehin ٨١ ‫أ حو َِلَا َء َولَٰك هِن كث ِۡيا مِنهم فسِقون‬
(Qur-an) gah hinang de meh pananaggah ley sawe atawa
bebbeg, sumaguwah kahekkahan amban siye Fasiquwn (luwas

103
amban agama).
َ ‫ود َو هٱَّل‬
َ ُ َ ‫َ َ َٰ َ ه َ َ َ ُ ْ ح‬ َ َ ‫ََ ه‬
82. Kasuwa nu (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬tamanan makalandu panguntara ‫ِين‬ ‫اس عدوة ل َِّلِين ءامنوا ٱَله‬ ِ ‫ج َدن أش هد ٱنله‬ ِ ‫۞تل‬
nen manusiya si meh siye magparatsaya meh Yahudi duk iye ne ‫َ ح َ ُ ْ َ ََ َ ه َحَ َ ُ ه َ ه ه َ َ َ ُ ْ ه َ َ ُْٓ ه‬
‫جدن أقربهم مودة ل َِّلِين ءامنوا ٱَّلِين قالوا إِنا‬ ِ ‫أۡشك ۖۡوا وتل‬
meh siye magsakutu, Duak kasuwa nu tamanan tapit kasilasa ‫ه‬ َ ‫َ ح‬ َ
‫َ َ َٰ َ َٰ َ َ ه‬
‫ى ذَٰل ِك بِأن م حِن ُه حم ق ِسِيس‬
‫ِني َو ُره َبانا َوأن ُه حم‬ ‫نصر‬
nen si meh siye magparatsaya iye ne meh siye magpain, kami َ ُ َ ‫َ َح‬
‫ح‬
٨٢ ‫َبون‬ ِ ‫َل يستك‬
Nasrani, damikkiyan ien sabab nen peggeh amban siye meh
panuhutan pag agama den duk meh pari, duk bennal siye gey
magtakabbur.
ُ َ ‫َ َ ُ ْ َ ٓ ُ َ َ ه ُ َ َ َٰٓ َ ح‬
83. Duk apabila takale de iye pinaturun si Rasul Allah (‫ )ﷺ‬takite nu ‫ى أع ُي َن ُه حم تفِيض م َِن‬ ‫ِإَوذا س ِمعوا ما أنزِل إ َِل ٱلرسو ِل تر‬
‫ه ح ه َ َ ُ ْ َ حَ َ ُ ُ َ َ ه َ ٓ َ َ ه َ ح‬
َ‫ٱك ُتبح َنا َمع‬
meh mata den magselluy bohe nen, sabab katauhan de ‫ٱلمعِ مِما عرفوا مِن ٱۡل ِقِۖ يقولون ربنا ءامنا ف‬
َ ‫ٱلشهد‬ ‫ه‬
kasabennalanin, bissa den Oh Tuhan kami magparatsaya ne kami ٨٣ ‫ِين‬ ِ َٰ
na sulatun (listahun) kami amban meh aa pananaksi.
َ َ َ َ‫َ َ َ َ َ ُ ح ُ ه َ َ َ ٓ َ َ َ ح‬
84. Saingge gey pamaratsaya kami si Allahu Taala duk si iye matekka ‫ٱۡل ِق َون حط َم ُع أن يُ حدخِل َنا‬ ‫وما نلا َل نؤمِن بِٱَّلل ِ وما جاءنا مِن‬
si kami amban kasabennalanin bu seeban kami paasek ne Surgah َ ‫ٱلصَٰلح‬ ‫َ ُّ َ َ َ ح َ ح ِ ه‬
٨٤ ‫ني‬ ِ ِ ‫ربنا مع ٱلقوم‬
duk meh aa Sulut.
َ ‫ٱَّلل ب َما قَالُوا ْ َج هنَٰت ََتحري مِن ََتحت َِها حٱۡلَنح َه َٰ ُر َخ َٰ ِِل‬
‫ِين‬ ُ ‫فَأَ َث َٰ َب ُه ُم ه‬
85. Na tinumbasan siye weh Allahu Taala sabab bissa den meh ِ ِ
َ ‫حسن‬ ‫ف َ َ َ َ ٓ ح ح‬
Surgah magselluy amban tindakan ne meh subain kakkal siye ٨٥ ‫ِني‬ ِ ‫ِيها َوذَٰل ِك ج َزا ُء ٱل ُم‬
diyalem ne salama lama, Duk kowe damikkiyan ien tumbas si
meh aa magpahap hap.
٨٦ ‫حي ِم‬ َ‫ب ح‬ َ ‫ك أَ حص‬
ُ َٰ‫ح‬ َ َٰٓ َ ْ ُ ٓ َ َٰ َ ْ ُ ‫َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ه‬
86. Duk iye ne meh siye naggah duk muting meh ayat kami, Iye ne ِ ‫ٱۡل‬ ِ ‫وٱَّلِين كفروا وكذبوا أَ‍ِبتَٰيت ِنا أولئ‬
meh siye ien aa (Narka) Jahimin.
َ ُ َ ُ‫ََٓ َه ه‬ َ ْ ُ َ ُ َ ْ ُ َ َ ‫ي َأ ُّي َها هٱَّل‬ َٰٓ َ
87. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, da haramun bi meh ‫ٱَّلل لك حم َوَل‬ ِ َٰ‫ِين َءامنوا َل َت ِرموا َُيِب‬
‫ت ما أحل‬
masutsi hinalal Allahu Taala si kaamin, Duk da kaam mag ٨٧ ‫ِين‬َ ‫ٱَّلل ََل ُُي ُِّب ٱل ح ُم حعتَد‬
َ ‫َت حع َت ُد ٓوا ْ إ هن ه‬
ِ
anyaya bennal Allahu Taala gey malasa si meh panganganyaya.
88. Duk mangan kaam amban kapangarizziki kaam Allahu Taalahin, ُ َ‫ِي أ‬
‫نتم بِهِۦ‬ ٓ ‫ٱَّلل هٱَّل‬
َ ‫ٱَّلل َح َلََٰل َُيبا َو هٱت ُقوا ْ ه‬ ُ ََ َ ‫َ ُُ ْ ه‬
ُ ‫ك ُم ه‬ ‫وُكوا مِما رزق‬
ِ
َ ‫ح‬
iye mahalal masutsihin, Duk magmatalew kaam si Allahu Taala ٨٨ ‫ُمؤم ُِنون‬
iye ne Iye pamaratsayahan bin. َ
ُ ُ َ َ ُ ٓ ِ ‫ٱلل حغو‬ ‫َ َُ ُ ُ ُ هُ ه‬
89. Gey kaam eddo Allahu Taala (gey pagdusehin bi) lola bi si meh ‫ِف أيح َمَٰن ِك حم َولَٰكِن يُؤاخِذكم‬ ِ ِ ‫َل يؤاخِذكم ٱَّلل ب‬
َ ‫سك‬ ُ ‫ك هفَٰ َرتُ ُه ٓۥ إ حُ َع‬
َ َ ‫ام َع‬
َٰ َ ‫ّشة ِ َم‬ َ َ َ َٰ َ ‫َ َ ه ُّ ُ ح َ ح‬
sapa bin sumaguwa pagdusehan bin, iye sapa bi pinabennal bin, ‫ِني م حِن‬ ِ ‫بِما عقدتم ٱۡليمنۖۡ ف‬
ََ َ َ َ ُ ‫ُ ح َ ح ح َ ُ ُ ح َ ح َ ح‬ ‫َ َح‬ ُ َ
Na kifarat nen (pamayed iyehin) magpakan sampu aa miskin, ‫أ حو َس ِط َما ت حطع ُِمون أهل ِيكم أو كِسوتهم أو َت ِرير رقبةِۖ فمن‬
‫ُ َ َح‬ َ ‫َ َ َه‬ َ َََ ُ َ َ ‫هح َ ح‬
amban kinakan sarang sarang koweh pamakan bi meh ahli bin ‫ام ثلَٰثةِ أيهامِۚ ذَٰل ِك كفَٰ َرةُ أيح َمَٰن ِك حم إِذا َحلف ُت حم‬ ‫َيد ف ِصي‬
ِ ‫لم‬
atawa pamasemmek siye atawa magpahardika kellong (ipun, ‫كمح‬ ُ ‫َ ح َ ُ ٓ ْ َ ح َ َٰ َ ُ ح َ َ َٰ َ ُ َ ُ ه ُ َ ُ ح َ َ َٰ َ َ ه‬
‫وٱحفظوا أيمنكم كذل ِك يب ِني ٱَّلل لكم ءاتَٰيتِهِۦ لعل‬
bataan) na sine sine gey makasuwa, Na puwase tellu ellew ne َ ُ ‫َح‬
٨٩ ‫تشك ُرون‬
hadja, Ien kifarat meh sapa bin, apabila kaam napa, duk
paliharaun bi meh sapa bin, Kowe damikkiyan ien pamatarrang
Allahu Taala meh ayat nen mura murahan magsarang shukur
kaam.
َ َ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ٓ ْ ه َ ح َ ح ُ َ ح َ ح ُ َ ح َ َ ُ ح‬
90. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, Bennal alakin duk ‫اب َوٱۡل حزل َٰ ُم‬ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا إِنما ٱۡلمر وٱلمي ِِس وٱۡلنص‬

104
َ ‫َ ه ُ ُح‬ ‫ٱلش حي َطَٰن فَ ح‬
‫ه‬ َ
pagsugalin duk ansab (meh hayep sinumbali ganta si meh santu ٩٠ ‫ٱج َتن ُِبوهُ ل َعلك حم تفل ُِحون‬ ِ ‫رِ حجس م حِن ع َم ِل‬
atawa jinn) atawa anak pana (pangahelat helat kahapan, atawa
wish), lemmi ien amban hinang Shaitan na tinggalanun bi mura
murahan magparuntungan kaam.
ٓ َ ‫ح ح‬ َ ‫ُ ح‬ َ ‫هَ ُ ُ ه‬
91. Iye du kabayaan Shaitanin bettaran ne pagkuntara antara bin ‫يد ٱلش حي َطَٰ ُن أن يُوق َِع بَيح َنك ُم ٱل َعد َٰ َوةَ َوٱِلَغضا َء ِِف‬ ِ‫إِنما ير‬
duk pagkaastel (sabab) alaq duk pagsugal duk bembelan ne kaam ‫ه َ َٰ َ َ ح‬ َ َ ‫ه‬ ‫ح‬ َ ‫ح‬ ُ ‫ه‬ ُ َ َ ‫ح‬ َ ‫حَ ح َ ح‬
‫ِس ويصدكم عن ذِك ِر ٱَّلل ِ وع ِن ٱلصلوةِِۖ فهل‬ ِ ِ ‫ٱۡلم ِر وٱلمي‬
amban pangesseb Allahu Taala duk pagsambahayang, Na ine َ َ ُّ ُ َ
٩١ ‫نت ُهون‬ ‫أنتم م‬
pahali ne kaam?
ْٓ ُ َ ‫ََ ُ ْ هَ ََ ُ ْ ه ُ َ َ ح َ ُ ْ َ ََهحُ ح َ ح‬
92. Duk tuhutun (magtaat kaam) si Rasul Allahu (‫ )ﷺ‬duk halli kaam, ‫وأُِيعوا ٱَّلل وأُِيعوا ٱلرسول وٱحذروا فإ ِن توَلتم فٱعلموا‬
َ
Na bang kaam pataykut (naggah) Na ingatun bi, Iye du si Rasul ٩٢ ‫ني‬ِ َٰ َ َ ‫أ هن َما‬
ُ ‫لَع َر ُسونلِ َا حٱِلَ َل َٰ ُغ ٱل ح ُمب‬
kamihin masampay hadja tarrang manamal.
ْٓ ُ َ َ
‫ت ُج َناح فِيما ُعِموا‬ َ ‫لَع هٱَّل َ َ ُ ْ َ ُ ْ ه‬ ََ َ ‫َح‬
93. Ganah luu si iye ne meh siye magparatsaya duk maghinang meh ِ َٰ‫ِين َءامنوا َوع ِملوا ٱلصَٰل ِح‬ ‫ليس‬
makasulut duse, si takakan de bang siye magmatalew duk ‫ت ُث هم هٱت َقوا ْ هو َء َام ُنوا ْ ُثمه‬ِ
‫َ َ هَ ْ هَ َُ ْ َ َ ُ ْ ه‬
ََٰ‫ٱلصَٰل ِح‬ ‫إِذا ما ٱتقوا وءامنوا وع ِملوا‬
magparatsaya duk maghinang makasulut, ubus magmatalew duk َ ‫ح‬ ُ ‫ه َ ْ ه َ ح َ ُ ْ َ ه ُ ُ ُّ ح‬
٩٣ ‫سن ِني‬ ِ ‫ٱتقوا وأحسنوا وٱَّلل ُيِب ٱلمح‬
magparatsaya ubus magmatalew duk magpahap hap duk Allahu
Taala malasa si meh aa magpahap hap.
ُ ُ ‫ٱلصيح ِد َت َن‬ ‫ٱَّلل ب ِ َ ح‬
‫َشء م َِن ه‬ ُ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ح ُ َ ه‬
ُ ‫ك ُم ه‬
94. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, asal suley suleyan kaam ‫اَل ٓۥ‬ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا َلبلون‬
Allahu Taala amban taeddo si pagpaliman weh budjak bi, supaya ََ
‫ب فم ِن‬
َ‫ُ ح َ َ ُ ُ ح َ ح َ َ ه ُ َ َ َ ُ ُ ح ح‬ ‫َح‬
ِۚ ِ ‫أيدِيكم ورِماحكم َِلعلم ٱَّلل من َيافهۥ بِٱلغي‬
َ ٌ َ َ ََُ َ َ َ ‫حََ َح‬
katauhan Allahu Taala bang sine matinalew si iyehin si gaib ٩٤ ‫اب أ َِلم‬ ‫ى َعد ذَٰل ِك فلهۥ عذ‬ َٰ ‫ٱعتد‬
(katapukan) na sine sine nganyaya puwas amban damikkiyan
ien, na nya ne si iye siksa sa peddes peddes.
ُ َ‫ٱلص حي َد َوأ‬ َ َ
95. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, da papateyun bi
َ َ
‫نت حم ُح ُرم َو َمن ق َتل ُهۥ‬ َ ‫يأ ُّي َها هٱَّل‬
‫ِين َء َام ُنوا ْ ََل َت حق ُتلُوا ْ ه‬ َٰٓ
َ ُ ‫َح‬ َ َ ُ‫َ َ ٓ ح‬ ُ
pinaliman bi (meh manuk manuk atawa payew duk saddi) bang ‫ج َزاء مِثل َما ق َتل م َِن ٱنله َع ِم ُيك ُم بِهِۦ ذ َوا‬ ‫مِنكم ُّم َت َع ِمدا ف‬
kaniyaan bin dem Ihraam atawa diyalem Makkah, Na sine sine َ ‫سك‬
‫ِني‬ َٰ َ ‫ام َم‬ُ ‫ك حع َبةِ أَ حو َك هفَٰ َرة َُ َع‬
َ ‫ُ ح َ ح َ ُۢ َ َٰ َ ح‬
‫َع حدل مِنكم هديا بل ِغ ٱل‬
makamatey ne tumbas nen kowe du sab tapalim ne ley (bayed َ ُ‫ََ ه‬ َ َ َ ُ َ َ ُ َ
‫َّلل ع هما‬ ‫أ حو َع حدل ذَٰل ِك صِ َياما َِلَذوق َو َبال أ حم ِرهُِۗۦ عفا ٱ‬
nen subey iye numbali) amban meh sapi atawa unta atawa َ ُ
٩٥ ‫ٱَّلل َع ِزيز ذو ٱنت ِقام‬ ُ ‫ٱَّلل م حِن ُه َو ه‬
ُ ‫نتق ُِم ه‬َ ‫َسلَ َف َو َم حن ََع َد َف َي‬
kambing, puwas amban pangahukum duwangan adil amban
kaam, ubus pangurung paghadiya si meh aa si Ka’ba, atawa
kifaarat nen subey iye magpakan meh aa miskin atawa koweh du
sab ien, pamuwase supaya talessa ne bakas pakala neley, maaf
Allahu Taala ne mapalabey ley, Na sine sine ngahinang ne balik
na males Allahu Taala amban iye, duk Allahu Taala sangat
kawase duk iye dapuh bales.
َ ‫ُ ه َ ُ ح َ حُ ح ح ََ َ ُُ ََ ه ُ ح َ ه ه‬
96. Hinalal si kaam, pagpalim tahikin (pagtebba atawa pagpessi) duk ِِۖ‫أحِل لكم صيد ٱِلَح ِر وُعامهۥ متَٰعا لكم ول ِلسيارة‬
kinakan nen pagguna bi, duk (hinalal) si meh aa magtulak tulak, ٓ ‫َّلل هٱَّل‬
‫ِي‬ َ ‫ك حم َص حي ُد ٱلح ََب َما ُد حم ُت حم ُح ُرماُۗ َو هٱت ُقوا ْ ٱ ه‬
ُ ‫َ ُ َ َ َح‬
‫وح ِرم علي‬
ِ
duk hinaram si kaam pagpalim diyata bulakin, samantaan َ ُ َ ‫َح ُح‬
٩٦ ‫ّشون‬ ‫إَِلهِ َت‬
kaniyaan bin dem Ihram atawa si haram (Makka), duk tinalew

105
kaam si Allahu Taala iy ne iye panimukan kaamin.
‫ه‬
‫اس َوٱلش حه َر‬ ِ ‫ِلن‬‫ام ق َِيَٰما ل ه‬ َ‫ت ح‬
َ ‫ٱۡل َر‬ َ ‫ك حع َب َة حٱِلَ حي‬َ ‫َ ََ هُ ح‬
‫۞جعل ٱَّلل ٱل‬
97. Hininang weh Allahu Tallah Ka’bahin luma hinaram, hinalgaan
َ ‫ه‬ ‫ه‬ َ ْ َ َ َ َ َ ‫ح‬ َ َ ‫حَ َ َ َ ح َ ح‬
ganta si meh manusiya, duk kasanyangan si kaellum de, ‫ٱَّلل َي حعل ُم َما ِِف‬
َ ‫لئ َد ذَٰل ِك تلِ َ حعل ُم ٓوا أن‬
ِ َٰٓ ‫ٱۡلرام وٱلهدي وٱلق‬
ٌ ‫َشء َعل‬ ‫كل َ ح‬ ُ َ‫ََ ه ه‬ َ‫ح‬ َ َ ‫ه‬
Damikkiyan ien supaya katauhan bi, Bennal Allahu Taala tahati ٩٧ ‫ِيم‬ ِ ِ ‫ۡرض وأن ٱَّلل ب‬ ِ ‫ت َو َما ِِف ٱۡل‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
weh ne iye sagannap diyata meh langit duk diyata bulak, duk
bennal Allahu Taa si tiyap tiyap ine ine sangat makahati.
ُ َ َ‫ََ ه ه‬ َ ‫ح َ ُ ْٓ َ ه هَ َ ُ ح‬
98. Ingatun bi, bennal Allahu Taala makalandu siksa nen duk bennal ٩٨ ‫ٱَّلل غفور هرحِيم‬ ‫اب وأن‬
ِ ‫ٱعلموا أن ٱَّلل شدِيد ٱلعِق‬
Allahu Taala Sangat mangangampun Sangat maase.
َ ُ َ ُ ‫ه ح َ َ َٰ ُ َ ه‬ ََ ‫ه‬
99. Ganah si Rasul (Muhammad ‫ )ﷺ‬malaingkan teppet du hadja ‫َّلل َي حعل ُم َما ت حب ُدون َو َما‬‫ٱلر ُسو ِل إَِل ٱِللغُۗ وٱ‬
‫لَع ه‬ ‫ما‬
masampay, Duk Allahu Taala katauhan ne pinatampal bin duk َ ُُ‫َ ح‬
٩٩ ‫تكتمون‬
tinapukan bin.
َ‫ه ُ َ َ ح َ َ َ َ ح َ ُ ح‬ ُ َ‫ح‬ َ ‫ُ ه َح‬
100. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬gey magsali malemmiin ِۚ ِ ِ ‫قل َل يستوِي ٱۡلبِيث َوٱلطيِب َول حو أعجبك كَثة ٱۡلب‬
‫يث‬
َ ‫َ ه ُ ْ ه َ َ َٰٓ ُ ْ ح َ ح َ َٰ َ ه ُ ُ ح‬
duk masutsihin, bisan pe kaseeban nu hekkahan malemmiin, Na ١٠٠ ‫ب ل َعلك حم تفل ُِحون‬
ِ ‫فٱتقوا ٱَّلل يأو ِل ٱۡللب‬
tinalew kaam si Allahu Taala oh kaam meh aa taga pikilan (hap)
mura murahan magparuntungan kaam.
ُ َ ُ ٓ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ح َ ُ ْ َ َ ح‬
101. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, da kaam nilew ‫سلوا ع حن أش َيا َء إِن ت حب َد لك حم‬ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا َل ت‬
ُ َ ُ ُ ُ ‫ح‬ ُ َ َ ‫سلُوا ْ َع حن َها ح‬
َ ‫ك حم ِإَون ت َ ح‬
ُ ‫َُ ح‬
meh pakaradjaan, ubus bang ne tampal si kaam (katauhan bi ne), ‫َنل ٱلق حر َءان ت حب َد لك حم‬ ‫ِني ُي ه‬ ‫تسؤ‬
janan makalaat kaam, duk bang ien tilew bi sabu paturun Qur- ٌ ‫ٱَّلل َغ ُف‬
١٠١ ‫ور َحل ِيم‬ ُ ‫َع َفا ه‬
ُ ‫ٱَّلل َع حن َهاُۗ َو ه‬
anin na pinatampal si kaam, minaaf ne weh Allahu Taala
mapalabey ley, Duk Allahu Taala Sangat mangangampun Sangat
Pateng.
َ َ ْ ُ َ ‫َح ُ ح ُه َ ح‬
َ ‫كَٰفِر‬
١٠٢ ‫ين‬ ‫ا‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫وا‬ ‫ح‬‫ب‬‫ص‬ ‫أ‬ ‫م‬‫ث‬ ‫م‬‫ِك‬ ‫ل‬‫ب‬‫ق‬ ‫ِن‬
‫م‬ ‫م‬‫و‬‫قَ حد َس َأل َ َها قَ ح‬
102. Asal bakas ne tatilew weh meh aa dehellu amban kaam, ِ ِ
puwas amban ien manjari ne siye pananaggah.
َ َ َ ٓ َ َ َ ُ ‫َما َج َع َل ه‬
103. Gah hininang weh Allahu Taala Bahira (Unta dende, ‫ِۡية َوَل َسائ ِ َبة َوَل َوصِ يلة َوَل َحام‬ ‫ٱَّلل ِم ُۢن ِب‬
ُ ُ َ ‫َ َ َٰ ه ه َ َ َ ُ ْ َ ح َ ُ َ َ َ ه ح َ َ َ َ ح‬
gatas ne ganta hadja si Tuhan meh aa magsakutu) Duk Saiba ( ‫َثه حم‬ ‫ولكِن ٱَّلِين كفروا يفَتون لَع ٱَّلل ِ ٱلكذِبۖۡ وأك‬
َ ُ َ
Untah dende, manganan dine ganta si tuhan de gana ne subey ١٠٣ ‫َل َي حعقِلون‬
ngipat ne) Duk Wasila ( Untah dende nganak dende tagna duk si
kaduwe anak gantah si Tuhan de) Duk Ham ( Untah lellah gey
pinahinang ganta para si Tuhan de hadja), sumaguwa iye ne meh
siye pananaggain maghinang hinang siye bissa si Allahu Taala
puting, duk kaekkahan den gah osal de akkal den.
ْ ُ َ َ ُ ‫َ َ َ ُ ح َ َ َ ح ْ َ َٰ َ ٓ َ َ َ ه‬
104. Duk bang siye pinainan, di kaam pitu si iye pinaturun ‫ٱلر ُسو ِل قالوا َح حسبُ َنا‬
‫ِإَوَل ه‬ ‫ِإَوذا قِيل لهم تعالوا إَِل ما أنزل ٱَّلل‬
Allahu Taala duk si Rasul (Salla Allahu Alayhi Wasallam), pain َ َ ‫َ َ َ ح َ َ َح َ َََٓٓ ََ َح َ َ َ َُٓ ُ ح َ َ ح َ ُ َ َ ح‬
‫ما وجدنا عليهِ ءاباءنا أولو َكن ءاباؤهم َل يعلمون شيا وَل‬
َ
١٠٤ ‫َي حه َت ُدون‬
de: Mararahi ne si kami iye takasuwa kami si meh matattoe
kamihin, weh dumain ke meh kapapuan den, gana katauhan de
duk gah du sab katoan.
‫َ ه‬ ُ ُّ ُ َ َ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ح ُ ح َ ُ َ ُ ح‬
105. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, Kengkemanun ‫ۡضكم همن ضل‬ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا عليكم أنفسكمۖۡ َل ي‬
bi hadja ginhawa baran bin, gey makamula kaam, bang niyah ُ ‫كم ب َما ُك‬
‫نتمح‬ ُ ُ ََُ َ ُ
‫ج ُعك حم َجِيعا فينبِئ‬ ‫َ حََحُح َ ه َح‬
ِ ِ ‫إِذا ٱهتديتم إَِل ٱَّلل ِ مر‬

106
َ ُ َ
lepas (puwas amban pamasampay kasabennalan) bang hadja ١٠٥ ‫ت حع َملون‬
kaam katoaan, Tudju Allahu Taala du pamolean bin kemon, ubus
suwi suwihan ne kaam si meh bakas hininang bin.
ُ َ َ َ َ ‫َ َ ُّ َ ه َ َ ُ ْ َ َ َ ُ َ ح ُ ح‬
106. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, saksi antara bin ‫ۡض أ َح َدك ُم‬ َ ‫يأيها ٱَّلِين َءامنوا شهَٰدة بين ِكم إذا ح‬
ِ َٰٓ
َ ‫ِني ٱل ح َو هيةِ حٱث َن َ َ َ ح‬ َ ‫ٱل ح َم حو ُت ح‬
apabila katekkahan dambuwa si kaam kamatey si sabu ‫ان م حِن‬ َ َ َ ‫ُ ح ح‬
ِ ‫ان ذوا عدل مِنكم أو ءاخر‬ ِ ِ‫ص‬
‫َ َ َ َ ح ُ ُّ َ ُ ح‬ َ‫ح‬ ُ َ‫َغ حۡي ُك حم إ حن أ‬
َ َ ‫نت حم‬
magwasiyat ne duwangan lella (sipat) adil amban kaam, atawa ِۚ ِ ‫ۡرض فأصَٰبتكم م ِصيبة ٱل َم حو‬
‫ت‬ ِ ‫ۡض حب ُت حم ِِف ٱۡل‬ ِ ِ
duwangan saddi aa bang kaniyaan bin si palengnganan diyata َ ‫حَحُ ح‬ ‫ه‬ ‫ه َ َٰ َ ُ ح‬ ‫ح‬ َ ‫َح‬
َ
‫سما ِن بِٱَّلل ِ إ ِ ِن ٱرتبتم َل‬ِ ‫َتب ِ ُسونهما ِم ُۢن َع ِد ٱلصلوة ِ فيق‬
َ َ ُ
bulak (si tulakan). Bu tawwa kaam musiba kamatey eddoun bi ٓ ‫َ َ َ َ ح َ َ َ ُ ح َ َٰ َ َ َ ح ُ ُ َ َ َٰ َ َ ه ه‬ َ ‫َح‬
‫َتي بِهِۦ ثمنا ولو َكن ذا قرَب وَل نكتم شهدة ٱَّلل ِ إِنا‬ ِ ‫نش‬
(siniggew) saksi duwangan ley puwas sambahayang, ambat siye
١٠٦ ‫ني‬َ ‫إذا لهم َن ٱٓأۡلثِم‬
napa si Allahu Taala bang kaam magsak sak (si kabennal bissa ِ ِ ِ
deley) {subey bissa de}: Sapahan kami dumain ien pangapas
kami halga, bisan pe kaniyaan nen meh usba pingged, duk gey
kami napukan saksi Allahu Taala, peggeh bennal kami (bang
hinang kami saien) na mattan amban meh aa magduse kami.
َ ‫ومان َم َق‬َ ُ َ ‫اخ َر‬ َ َ َ ‫َ ح ُ َ َ َ َٰٓ َ ه ُ َ ح َ َ ه ٓ ح‬
107. Na bang takuhi weh magkapatutan siye duse ‫ام ُه َما‬ ِ ‫ان يق‬ ِ ‫فإِن ع َِث لَع أنهما ٱستحقا إِثما ف‬
(pangakhiyanat den, pamarupang den) na subey niyah ٓ َ ُ َ َٰ َ َ َ ‫ه‬
‫ان بِٱَّلل ِ لشهدتنا‬ َ ِ ‫ح هق َعلَ حيه ُم حٱۡلَ حولَ َيَٰن َف ُيق‬
‫ح‬ َ ‫ٱس َت‬ َ ‫م َِن ٱ هَّل‬
‫ِين ح‬
ِ ‫سم‬ ِ ِ
‫َ َ َٰ َ َ َ َ ح َ َ ح َ ٓ ه ٓ ه َ ه‬ َ
duwangan saddi nenggehan hinang de ley amban duwangan ١٠٧ ‫ني‬ َ ‫ٱلظَٰلم‬
ِِ ‫أ َح ُّق مِن شهدت ِ ِهما وما ٱعتدينا إِنا إِذا ل ِمن‬
magkapatutan (duse) tagna ley, Na sartah subey siye napa
kaduwangan si Allahu Taala (bissa den): Saksi kamihin labi
bennal amban saksi de duwangan ley, duk gah kami palampas
(sabab bang hinang kami) na kami amban meh aa
panganganyaya.
‫ٓ َ ََ ُ ْ َ ُ ه‬ ‫َ َٰ َ َ ح َ َٰٓ َ َ ح ُ ْ ه‬
َٰ َ َ ِ ‫ٱلش َه َٰ َدة‬
108. Damikkiyan ien sa tapit tapit ne (si kasabennalan) ‫لَع َو حج ِه َها أ حو َياف ٓوا أن ت َرد‬ ِ ‫ذل ِك أدّن أن يأتوا ب‬
pagsaksi si aturan ne, atawa bang siye tinalew kaw hadja malik َ ‫ح‬ َ ْ
ُ ‫ٱس َم ُع ُۗوا َو ه‬
‫ٱَّلل َل َي حهدِي ٱلق حو َم‬ َ ‫َأيح َم َٰ ُنُۢ ََ حع َد َأيح َمَٰنِه حم َو هٱت ُقوا ه‬
‫ٱَّلل َو ح‬ ْ
ُۗ ِ
meh sapahin puwas meh sapa de (gana lagi ne, tatambak) duk
١٠٨ ‫ِني‬ َ ‫ٱلح َفَٰسق‬
ِ
tinalew kaam si Allahu Taala duk pakale kaam, duk Allahu Taala
gey noan meh aa Fasiqeen ( luwas ambn agama ne).
ٓ َ ‫َ ُ َْ ح‬ ُ َٓ َ ُ َُ َ َ ُ ُ‫َح َ َح َ ُ ه‬
109. Si ellew tinipun weh Allahu Taala meh meh Rasulin, Na ۡۖ ‫ج حب ُت حمۖۡ قالوا َل عِل َم نلَا‬ ُّ
ِ ‫۞يوم َيمع ٱَّلل ٱلرسل فيقول ماذا أ‬
ُُ‫ه َ َ َ َه ُ ح‬
magpain iye (Allahu Taala): Ine panaima kaamin? Pain de: Gana ِ ‫إِنك أنت علَٰم ٱلغي‬
١٠٩ ‫وب‬
panghati kami, sabennal kau, Kau du Sangat makahati gaibin.
110. (Essebun bi si waktu) Magpain Allahu Taala: Oh Isa anak َٰ َ َ ‫ك َو‬
‫لَع‬
َ ‫ح َ َ ه ُ َ َٰ َ ح َ َ ح َ َ ح ُ ح ح َ َ َ ح‬
‫إِذ قال ٱَّلل تَٰيعِيَس ٱَن مريم ٱذكر ن ِعم ِِت علي‬
‫ح‬ َ ‫كل ُِم ٱنله‬ َ ُ ُ ُ ‫َ َٰ َ َ ح َ ه ُّ َ ُ ِ ح‬
Maryam, essebun nihmat ku si kauhin duk si Inah nun, si waktu ‫اس ِِف ٱل َم حه ِد‬ ‫و ِلت ِك إِذ أيدتك بِروح ٱلقد ِس ت‬
kew gapian ku duk Ruhul Qudus (Jibril Alayhis Salaam), taboo ‫َ ح‬ ‫ح َ ه ح ُ َ ح َ َ َ ح ح َ َ َ ه ح َ َٰ َ َ ح‬ ‫ََح‬
‫َنيل ِۖۡإَوذ‬ ِ ‫ٱۡل‬ِ ‫وكهَل ۖۡ ِإَوذ علمتك ٱلكِتَٰب وٱۡل ِكمة وٱتلورىة و‬
nu magbissa meh manusiyain (si waktu nu) pe dem puyutan dk ُ ُ َ َ ُ ُ ََ ‫ََحَ ه ح ح‬
‫ِيها ف َتكون‬ ُُ‫َح‬
‫ني كهيةِ ٱلطۡيِ َِإِذ ِّن فتنفخ ف‬ ِ ‫َّتلق م َِن‬
ِ ‫ٱلط‬
si kahadje nu, duk (essebun du sab) si waktu kew toan ku Kitab ‫ح‬ ُ ‫ح‬
َٰ َ ‫ِإَوذ َّتح ِر ُج ٱل َم حو‬ ‫ح‬ َ ‫ۡيُۢا َإ حذّن َو ُت ح ُ ح َ ح َ َ َ ح َ ح‬ َ‫َ ح‬
‫َت‬ ِۖ‫َبئ ٱۡلكمه وٱۡلب َرص َِإِذ ِّن‬ ِ ِۖ ِ ِ ِ ُ
(Injil) duk Hikma (Ilmu) duk Tawrat duk Injil duk (essebun du
َ ‫ح‬ َ ‫نك إ حذ ح‬ َ َ َ َٰٓ َ ‫ح َ َ ح ُ َ ٓ ح‬ ‫ح‬
sab) si waktu kew magpapanjari amban bulak kowe sapantun ‫ت‬ ِ َٰ‫جئت ُهم بِٱِلَيِن‬ ِ ِ ‫َِإِذ ِّنِۖ ِإَوذ كففت ب ِّن إِسرءِيل ع‬
١١٠ ‫ِحر ُّمبِني‬ ‫ك َف ُروا ْ م حِن ُه حم إ حن َهَٰ َذا ٓ إ هَل س ح‬َ َ ‫ََ َ ه‬
‫فقال ٱَّلِين‬
manuk manuk, Na tinihupan weh nu (nyawa) manjari iye manuk ِ ِ

107
manuk si kabayaan ku, duk makakole kew pessek (inanak
kariasali ne) duk aa kabang (inanak kariasali ne) si kabayaan ku,
duk makapaguwa kew meh aa matey (ellum balik) si kabayaan
ku, duk agpangan ku meh Bani Israilin amban kau (supaya kew
gey tamula de) duk (essebun si waktu) kew tekka si siye duk meh
katarrangan na bissa iye ne meh siye managgah amban siyehin,
gah (too) ien malaingkan sihir (balik mata) sa tampal tampal.
ْ ُ َ
‫ول قال ٓوا َء َام هنا‬ َُ َ ْ ُ َ ‫َ َح‬ َ َ‫ح ح َ ح ُ َ ح‬
َ
111. Duk (essebun bi waktu) magwahi ku si meh Hawariyeen ِ ‫ِإَوذ أوحيت إَِل ٱۡلوارِ ِيۧن أن ءامِنوا َِب وبِرس‬
َ ‫َه‬ ‫ح‬
(meh sahabat Nabi Isa Alayhis Salaam) magparatsaya kaam si ١١١ ‫َوٱش َه حد بِأن َنا ُم حسل ُِمون‬
aku, duk meh Rasul ku (Isa Alayhis Salaam), missa siye:
magparatsaya kami, Duk saksianun kami bennal kami meh
Muslim (magpatigupu) kami.
َ ُ َ ‫ح َ َ ح َ َ ُّ َ َ َٰ َ ح َ َ ح َ َ َ ح َ ح‬
112. Duk (essebun bi waktu) missa meh Hawariyyuwnin, Oh ‫يع َر ُّبك‬ ‫إِذ قال ٱۡلوارِيون تَٰيعِيَس ٱَن مريم هل يست ِط‬
Isa anak Maryam (Alayhis Salam), ine tagees Tuhan nun maturun ُ‫ٱَّلل إن ُكنتم‬ ‫أَن ُي ََن َل َعلَ حي َنا َمآئ َدة م َِن ه‬
َ ‫ٱلس َمآءِ قَ َال هٱت ُقوا ْ ه‬
ِ ِۖ ِ ِ
‫ح‬
tuu si kami Dulang (kinakan, jukup ne kemon duk meh lauk ne) ١١٢ ‫ُّمؤ ِمن ِني‬
َ
amban diyata langit? Missa iye Isa (Alayhis Salaam): Magmatalew
kaam si Allahu Taala bang kaniyaan bin magparatsaya.
َ َ َ َ ُ ُُ ‫َ ُ ْ ُ ُ َ هح ُ َ حَ َ َح َ ه‬
113. Pain de: Bayah kami mangan amban iye (dulang ley) duk ‫وب َنا َون حعل َم أن ق حد‬ ‫قالوا ن ِريد أن نأكل مِنها وتطمئِن قل‬
َ ‫ٱلشهد‬ ‫َ َ حََ ََ ُ َ َ َحَ َ ه‬
ngateteg meh pangateyan kamihin, Duk katauhan kami weh asal ١١٣ ‫ِين‬ ِ َٰ ‫صدقتنا ونكون عليها مِن‬
bennal aka nu si kamihin, Duk paniyah kami si ien amban meh
saksi.
ٓ َ ‫َٓ ح‬ ‫ه‬ َ ‫قَ َال ع‬
114. Na pain Isa (Alayhi Salaam): Oh Tuhan kami, ‫ِيَس حٱَ ُن َم حر َي َم ٱلل ُه هم َر هب َنا أنزِل َعل حي َنا َمائ ِ َدة م َِن‬
‫َ َ ح ح‬ َ َ َ ُ ُ َ ٓ ‫ه‬
paturunanun kami kinakan (Dulang) amban diyata langit, ‫ٱر ُزق َنا‬‫ٱلس َماءِ تكون نلَا عِيدا ِۡل هونلِ َا َو َءاخِرِنا َو َءايَة مِنك ۖۡ و‬
supaya paniyah si kami paglami lamihan kamuwe amban ١١٤ ‫ِني‬ ‫ََ َ َ حُ ه‬
َ ‫ٱلرَٰزق‬
ِ ‫وأنت خۡي‬
panagnaan kami sampay hinapusan kami tanda amban kau, duk
rizzikianun kami sabab kau tamanan hap pangangarizziki.
ٓ ِ ِ ‫ِنك حم فَإ‬
ُ ُ‫ح‬ َ ُ َ ُ َُ ُ‫َ َ ه‬
115. Pain Allahu Taala: Bennal aku, paturun ku iye si kaam, na ‫ّن‬ ‫َنل َها َعل حيك حمۖۡ ف َمن يَكف حر ََ حع ُد م‬ ِ ‫قال ٱَّلل إ ِ ِّن م‬
sine sine naggah puwas billai, Na bennal aku siksa ku iye siksa ١١٥ ‫ني‬َ ‫أُ َعذِبُ ُهۥ َع َذابا هَلٓ أُ َعذِبُ ُه ٓۥ أَ َحدا م َِن ٱلح َعَٰلَم‬
ِ
gana siniksa bisan dambuwa (kowe ien) amban katalingkal Alam.
‫و ي‬
ُ ‫ه‬
‫ِذ‬ ‫ٱَّت‬ ‫اس‬ِ ‫تل ه‬
‫ِلن‬ َ ‫نت قُلح‬ َ َ‫ِيَس حٱَ َن َم حر َي َم َءأ‬ ُ ‫ِإَوذ قَ َال ه‬
َ ‫ٱَّلل َتَٰيَٰع‬ ‫ح‬
116. Duk (essebun bi si waktu) magpain Allahu Taala: Oh Isa ِ
‫ه َ َ ُ ح َ َٰ َ َ َ َ ُ ُ ٓ َ ح‬ ُ ‫َُ َ َ َح‬
anak Maryam, Too magpain kew si meh manusiyah hinangun ‫َل أن‬ ِ ‫ون ٱَّللِۖۡ قال سبحنك ما يكون‬ ِ ‫ني مِن د‬ ِ ‫ّم إِلَٰه‬ ِ ‫وأ‬
kami duk Inah kun Tuhan karuwangan saddi amban Allahu َ‫نت قُلح ُت ُهۥ َف َق حد َعل حِم َت ُهۥ َت حعلَ ُم ما‬
ُ ‫ول َما لَيح َس َل ِبَ ِۚق إن ُك‬ َ َُ
ِ ِ ِ ‫أق‬
Taala? Pain ne: Mahasutsi kew, gana kapatut ku missa si dumain ُ ُ ‫َ ح َ ه َ َ َ َ ه َٰ ُ ح‬ َ ُ َ‫ََٓ َ ح‬ ‫َح‬
١١٦ ‫وب‬ ِ ‫ِِف نف َِس وَل أعلم ما ِِف نفسِك إِنك أنت علم ٱلغي‬
kasabennalan, Bang kaniyaan kun bakas tabissa ku ien, Na
sabennal kau katauhan nu si ginhawa baran kun, Duk gey
katauhan ku si ginhawa baran nun, Sabennal kau Sangat
makahati kew si gaib (tapuk, gey takite).
ُ ‫ٓ َ ح‬
َ ‫ٱعبُ ُدوا ْ ه‬ َ َٓ ‫َ ُح ُ َ ه‬
117. Ganah tabissa ku si siye malaingkan iye du ‫ٱَّلل َر َِب َو َر هبك حم‬ ‫ت ل ُه حم إَِل َما أ َم حرت ِّن بِهِۦ أ ِن‬ ‫ما قل‬

108
pangandaakan nun (tabissa kun) sumbahun bi Allahu Taala َ َ‫نت أ‬
‫نت‬ َ ‫ت فِيه حمۖۡ فَلَ هما تَ َو هف حيتَّن ُك‬ ُ ‫َو ُك‬
ُ ‫نت َعلَ حيه حم َشهيدا هما ُد حم‬
ِ ِ ِ ِ
ٌ ‫َشء َشه‬ ‫لَع ُك َ ح‬ ََ َ ََ ‫ه َ َ َح ح‬
ِ َٰ ‫ٱلرقِيب علي ِهم وأنت‬
Tuhan ku duk Tuhan bi, Duk kaniyaan kun tasaksi ku siye si ١١٧ ‫يد‬ ِ
teggelan ku pe lai si siye, Si waktu ne ku eddo nu (angkat nu),
kaniyaan nun kau ne manganjagahan siyehin duk Kau luu si
tiyap tiyap ine ine Sangat makasaksi.
118. Bang siye siksa nu, Na bennal siye meh ipun nu du siye, ‫يز‬ َ َ‫ك أ‬
ُ ‫نت ٱلح َعز‬ َ ‫َ ح ح َُ ح َ ه‬ ُ ‫َ ه‬ ُ
‫إِن ت َعذ حَِ ُه حم فإِن ُه حم ع َِباد َك ۖۡ ِإَون تغفِر لهم فإِن‬
ِ
duk bang siye ampun nu, Na bennal kau Sangat kawase Sangat ١١٨ ‫ِيم‬ ُ ‫ٱۡلك‬َ‫ح‬
pandey.
‫َح‬ ‫ه‬ َ ُ َ َ ُ ‫َ َ ه ُ َ َٰ َ َ ح‬
َ ‫نف ُع ٱل هص َٰ ِدق‬
119. Pain Allahu Taala: Ellew inin magguna ne si meh aa ‫ِني صِ حدق ُه حم ل ُه حم َجنَٰت َت ِري‬ ‫قال ٱَّلل هذا يوم ي‬
ْ ُ َ َ ‫َ ح َ ح َ ح َ ُ َ َٰ َ َ ٓ َ َ ه َ ه ُ َ ح ُ ح‬
magsabennalin kasabennal den, Niyah ne tinagamehan siye meh ‫مِن َتت ِها ٱۡلنهَٰر خ ِِلِين فِيها أبداۖۡ ر َِض ٱَّلل عنهم ورضوا‬
Surgah magselluy amban tindakan ne meh Subain kakkal ne siye ُ ‫َع حن ُه َذَٰل َِك ٱلح َف حو ُز ٱلح َعظ‬
١١٩ ‫ِيم‬
diyalem ne salama lama, Magrida ne Allahu Taala si siye duk
magrida ne siye si Allahu Taala, damikkiyan ien tumbas sa hadje
hadje. ََ َ ُ َ ‫ه‬
‫لَع ُك َ ح‬ َ َ ِ َ‫ٱلس َم َٰ َوَٰت َو حٱۡل‬
‫ك ه‬ ُ ‫ه ُح‬
120. Allahu Taala dapu (magbaya bayaan) meh langit duk ‫َشء‬ ِ َٰ ‫ۡرض وما فِي ِهن وهو‬ ِ ‫َِّلل ِ مل‬
bulakin, duk ine ine pe diyalem ne, Duk iye luu si tiyap tiyap ine ُ ١٢٠ ُۢ ‫قَد ُِير‬
ine Sangat kawase.

109
ُ ‫سُ ُورةُُ ْاْلنْع حُام‬
SURATUL AL-AN' AM 6
‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

َ ُ ُّ َ َ َ َ َ‫ح‬ َ‫ح‬
َ َ ‫ٱۡل حم ُد ِ هَّلل ِ هٱَّلِي َخلَ َق ه‬
1. Kemon pudji si Allahu Taala iye mamapanjari meh langit duk ِ َٰ ‫ت َوٱۡلۡرض َوجعل ٱلظلم‬
‫ت‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
َ ُ ْ َ َ َ ‫َ ُّ َ ُ ه ه‬
bulakin duk hininang weh ne meh kalindemanin duk sahayahin, ١ ‫ِين كف ُروا ب ِ َرب ِ ِه حم َي حعدِلون‬
‫وٱنلور ۖۡ ثم ٱَّل‬
puwas billai iye meh siye managgah si Tuhan den (ngahinang pe
siye sakutu Allahu Taala). َ َ َ َ ‫ُه‬ ُ ََ َ ‫ُ ه‬
2. Iye (Allahu Taala) mapanjari kaam amban bulak, ubus tegteb ne ‫َض أ َجَل ۖۡ َوأ َجل ُّم َس ًّم‬
َٰٓ ‫كم مِن ُِني ثم ق‬ ‫ه َو ٱَّلِي خلق‬
َ َُ‫َ ُ ُه َ ُح َح‬
gantaanin duk gantaan kaalenan (tarntantu) si iye, puwas billai ٢ ‫َتون‬ ‫عِنده ۖۡۥ ثم أنتم تم‬
magkutu kutu pe kaam.
ُ ُ ‫َحَُ ه‬ َ‫ح‬ ُ ‫َو ُه َو ه‬
َ َ ‫ٱَّلل ِف ه‬
3. Duk iye du (Allahu Taala) (Tuhan) diyatah meh langit duk bulak, ‫َسك حم َو َج حه َرك حم‬ ِ ‫ت َو ِِف ٱۡل‬
ِ ‫ۡرض يعلم‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ
َ ‫َ ح‬ َ
tahati ne matapuk si kaamin duk matampalin, duk katauhan ne ٣ ‫َو َي حعل ُم َما تكس ُِبون‬
bang ine inusaha bin (hininang bin). ‫َ َح‬
َ ْ ُ َ ‫ه‬ َ
4. Gey siye katekkahan ayat (tanda) amban meh ayat Tuhan de ‫ت َرب ِ ِه حم إَِل َكنوا ع حن َها‬ َ
ِ َٰ ‫َوما تأت ِي ِهم م حِن َءاية م حِن َءاتَٰي‬
malaingkan kaniyaan den amban meh ien pataykut. ٤ ‫ني‬ َ ‫ُم حعر‬
ِ‫ِض‬
ْ ُ َ َ ْ ُ َ َ ‫َ َ ح َ ه ُ ْ حَ َ ه َ ٓ َ ُ ح َ َ ح َ َ ح ح‬
5. Sabennal pinuting weh de kasabennalin, si waktu tekka si siye na َٰٓ ‫فقد كذبوا بِٱۡل ِق لما جاءهم فسوف يأت ِي ِهم أ‬
‫ۢنبؤا ما َكنوا‬
َ
song du siye katekkahan suwi suwi iye bakas pangidji ngidji de ٥ ‫بِهِۦ ي َ حس َت حه ِز ُءون‬
(kasabennalanin).
َ‫ح‬ ‫هه‬ َ َ ‫ْ َ َحَ ح‬ ََ
6. Gah ke kite de bang piye ne ilarak (pinapatey) kamihin dehellu ِ ‫أل حم يَ َر حوا ك حم أهلك َنا مِن ق حبل ِ ِهم مِن ق حرن همكنَٰ ُه حم ِِف ٱۡل‬
‫ۡرض‬
‫ح‬ َ ٓ ‫ه ُ ح ََح َ حَ ه‬ ُ َ
amban siye amban Qarn (ummat), inurungan gees siye weh kami ‫ٱلس َما َء َعل حي ِهم م حِد َرارا َو َج َعل َنا‬ ‫َما ل حم ن َمكِن لكم وأرسلنا‬
َ‫َ َ ح‬ ُُ ‫ََ ح َ ح‬ ‫َح‬ ‫ح َح َح‬
diyata bulak, gah pangurung kami kaam, duk paturunan kami ‫ٱۡلن َه َٰ َر َت ِري مِن َتت ِ ِه حم فأهلك َنَٰ ُهم بِذنوب ِ ِه حم َوأنشأنا ِم ُۢن‬
siye ulan (amban diyata) langit daran landes, duk hinangan kami َ ‫اخر‬َ َ ً‫َح ح َح‬
٦ ‫ين‬ ِ ‫َع ِدهِم قرنا ء‬
siye meh subah magsalelluy amban tindakan de, Na ilarak
(pinapatey siye) weh kami sabab meh duse de, ubus maghinang
sab kami Qarn (ummat) saddi puwas amban siye.
َ ََ َ ََ َ َ َ ‫َ َ ح‬
7. Duk bang hadja kew paturunan kami (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Kitab ‫َول حو ن هزنلَا َعل حيك كِتَٰبا ِِف ق حِر َُاس فل َم ُسوهُ بِأيحدِي ِه حم لقال‬
diyalem katas, (Ubus) taantan de duk tangan de, asal pain meh ‫ك َف ُر ٓوا ْ إ حن َهَٰ َذا ٓ إ هَل س ح‬
٧ ‫ِحر ُّمبِني‬
َ َ ‫ه‬
‫ٱَّلِين‬
ِ ِ
managgain, Ganah (kitab ien) malaingkan sihir (balik mata) sa
tampal tampal.
ُ َ ‫َ َ ُ ْ َحَ ٓ ُ َ َ َح َ َ َ َح َ َ حَ َ َ هُ َ ح‬
8. Duk pain de: Weey ella dumain Malaikat pinaturunin, na bang ‫َض ٱۡل حم ُر ث هم‬
ِ ‫نزل عليهِ ملك ۖۡ ولو أنزنلا ملَّك لق‬
ِ ‫وقالوا لوَل أ‬
َ َ َ
Malaikat pinaturun (hinang Rasulin) Na puwas parkala ne, ubus ٨ ‫َل يُنظ ُرون‬
gey ne siye pinaagad (si meh tumbas hinang de).
َ ََ ‫َ َ ح َ َ ح َ ُ َ َ هَ ح‬
9. Duk bang hinang kami Rasulin malaikat (sabab panaggah de ‫ۡل َعل َنَٰ ُه َر ُجَل َوللبَ حس َنا َعل حي ِهم هما‬ ‫ولو جعلنَٰه ملَّك‬
َ ‫ح‬
bang manusiya du) na subey sab ien hinang kami magpasalupa si ٩ ‫يَلب ِ ُسون‬

110
aa (peggeh gey du takite de) duk bang ne pinasalupa si aa na
namba ne maglingu. ْ َ ‫اق ب هٱَّل‬
‫ِين َسخ ُِروا م حِن ُهم‬
َ َ َ َ ‫َح‬ ُ ُ َ ‫َََ ح ُح‬
10. Duk sabennal bakas ne kadiyawa diyawaan meh Rasulin dehellu ِ ‫ولق ِد ٱسته ِزئ بِرسل ِمن قبل ِك فح‬
َ ْ ُ َ
pe amban kau (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬na patekka si meh siye ١٠ ‫هما َكنوا بِهِۦ ي َ حس َت حهزِ ُءون‬
mangidjiin (siksa minsana siye) sabab pangandiyawa de (meh
Rasul Alayhimus Salaam). َ‫ُ ْ ح‬
ُ َ َ َ َ َ ْ ُ ُ ‫ُح‬
11. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬lumengngan kaam (mandoga, nali ‫ۡرض ث هم ٱنظ ُروا ك حيف َكن عَٰق َِبة‬
ِ ‫ِۡيوا ِِف ٱۡل‬‫قل س‬
َ َِ‫كذ‬َ ُ‫ح‬
nali) diyata bulak ubus payamanun bi bang saingge bakas ١١ ‫ني‬ ِ ‫ٱلم‬
tumbas si meh aa pamumutingin. َ‫ه َ َ َ ح‬
‫ُ ه َ َ َ َ َ َٰ َ ح‬ ‫ه‬ ُ
12. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬bang pusine meh langit duk ِ ‫سه‬
ِ ‫لَع نف‬ ‫ۡرض قل َِّلل ِ كتب‬ ِۖ ِ ‫ت وٱۡل‬ ِ َٰ ‫قل ل َِمن ما ِِف ٱلسمَٰو‬
bulakin, painun si Allahu Taala, sinulat weh ne (pinawajib) si َ ‫ب فِيهِ هٱَّل‬
‫ِين‬ َ ‫ك حم إ َ ََٰل يَ حو ِم ٱلحق َِيَٰ َمةِ ََل َر حي‬
ُ ‫ه حََ ََ ح َ َه‬
‫ٱلرۡحة َلجمعن‬
ِۚ ِ
َ ‫ح‬ َ َ ُ َْ ُ َ
ginhawa baran ne asein, Asal timuk ne teed kaam si Ellew ١٢ ‫ِس ٓوا أنف َس ُه حم ف ُه حم َل يُؤم ُِنون‬ ِ ‫خ‬
Qiyaamat, ganah pagduwe duwe, iye ne meh siye lugi de
ginhawara baran den, na asal gah siye ien magparatsaya.
13. Duk si Allahu Taala kemon neteg (sasuku niyah) Sali du sangem ُ ‫يع ٱلح َعل‬
١٣ ‫ِيم‬ ‫ك َن ِف هٱَلحل َوٱنله َهار َو ُه َو ه‬
ُ ‫ٱلس ِم‬ َ َ َ َُ َ
‫۞وَلۥ ما س‬
ِِۚ ِ ِ
duk ellew, Duk iye Sangat makakale Sangat makahati. َ‫ح‬
ُ
‫ۡرض َوه َو‬
ِ ‫ت َوٱۡل‬ َ َ ‫ٱَّلل ِ َأ هَّت ُِذ َو َِلا فَاُِر ه‬
‫ُح َ َ حَ ه‬
14. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬we saddi pe amban Allahu Taala, ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ ‫قل أغۡي‬
ََ ‫ُ ح ُ َ َ ُ ح َ ُ ُ ح ٓ ُ ح ُ َ ح َ ُ َ َ ه َ َ ح َ ح‬
hinang ku walihin (gapi, bebbeg), iye Managna (mapanjari) meh ۡۖ‫يطعِم وَل يطعمُۗ قل إ ِ ِّن أمِرت أن أكون أول من أسلم‬
langit duk bulak, Duk iye mamakanin duk gey iye subey pinakan, َ ‫ون هن م َِن ٱل ح ُم حّشك‬ َ ُ َ ََ
١٤ ‫ِني‬ ِ ‫وَل تك‬
Bissahun (Oh Muhammad ‫)ﷺ‬, bennal aku taraak ku tagna tagna
amban subey mag Islam (magpatigupu), duk da kew paniya (Oh
Muhammad ‫)ﷺ‬, amban meh aa magsasakutu.
َ ‫ت َرَب َع َذ‬ ُ َ َ ٓ ‫ُح‬
ُ ‫اف إ حن َع َصيح‬
15. Bissahun (Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam) bennal ١٥ ‫اب يَ حوم َعظِيم‬ ِ ِ ‫قل إ ِ ِّن أخ‬
aku, tinalew ku bang ku magma’siyat (pasulang) si Tuhan ku,
siksa ellew sa hadje hadje.
ُ ‫ۡح ُهۥ َو َذَٰل َِك ٱلح َف حو ُز ٱل ح ُمب‬
١٦ ‫ني‬ َ ِ ‫ِص حف َع حن ُه يَ حو َمئذ َف َق حد َر‬
َ ‫همن يُ ح‬
16. Sine sine tabintung amban iye (siksain) ellew ien, na sabennal iye ِ ِ
kaasean ne (Allahu Taala) duk damikkiyan ien, daagan sa tampal
tampal.
َ ُ ‫َح َ ح َ هُ ُ ََ َ َ َ ه‬
17. Bang kew (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬pasingku (tawwa) Allahu Taala ‫ٱَّلل بِۡض فَل َكشِف َُل ٓۥ إَِل ه َو ۖۡ ِإَون َي حم َس حسك‬ ‫ِإَون يمسسك‬
َ ‫َ ح َ ُ َ َ َ َٰ ُ َ ح‬
duk kamulahan na gana maka ala iye, duk bang kew pasingku ١٧ ‫ك َشء قدِير‬ ِ ‫ِِبۡي فهو لَع‬
(patekkahan) Allahu Taala duk kahapan na Iye luu si tiyap tiyap
ine ine Sangat kawase.
َ ‫َو ُه َو ٱلح َقاه ُِر فَ حو َق ع َِبادِه ِۦ َو ُه َو ح َ ُ ح‬
ُ ‫ٱۡلب‬
١٨ ‫ۡي‬
18. Duk iye (Allahu Taala) Sangat makaagpang si meh ipun ne, Duk ِ ‫ٱۡلكِيم‬
iye Sangat pandey duk Sangat nuwi nuwi (meh kahalan ipun ne).
ُ ُ ‫َّلل َشه‬
‫يد ُۢ بَيح ِّن َو َبيح َنك حم‬ ُ ‫ُ ح َ ُّ َ ح َ ح َ ُ َ َ َ ُ ه‬
19. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬ine pe labi hadje saksi nen? Painun ِ ۡۖ ‫قل أي َشء أكَب شهَٰدة ۖۡ ق ِل ٱ‬
ُ َ ََ ُ ُ ُ ُ‫َُ َ َ َ َ ح‬
Allahu Taala saksi antara ku duk antara bi, (duk painun) ‫وۡ إ ِ هَل هَٰذا ٱلق حر َءان ِۡلنذ َِركم بِهِۦ َو َم ُۢن بَلغ أئ ِ هنك حم‬ِ ‫وأ‬
ُ ‫ه‬ ‫ح‬ ُ ‫ح‬ َ ٓ ‫ه‬ ُ ‫ح‬ ُ ً ‫َ َ ه‬ ‫ه‬ َ َ ‫ََ ح‬
pinawahi (pinasenep) si aku Qur-an inin supaya pamakitalew ku ‫ى قل َل أش َه ُد قل إِن َما ه َو‬ َٰ ‫ٱَّلل ِ َءال َِهة أخ َر‬ ‫لتش َه ُدون أن مع‬
kaam (amban kahalubiluhan Akhirat duk Narka) duk sine sine َ ُ ‫ه َ ٓ ه ُح‬ َ َ
١٩ ‫ّشكون‬ ِ ‫إِلَٰه وَٰحِد ِإَون ِّن برِيء مِما ت‬

111
kasumampayan. Bissahun (si siye) bahasa naksi kaam weh niya
pe meh Tuhan saddi amban Allahu Taala? Painun: gey ku naksi si
ien, painun: Iye du Tuhan (mapatut, mabennalin) Allahu Taala
Tunggal,duk bennal aku lappas ku amban pagsakutu bi iyu.
َ ‫ه َ َ َحَ ُ ُ ح َ َ َح ُ َُ َ َ َح ُ َ َحََٓ ُ ُ ه‬
20. Iye meh siye kaurungan weh kami Kitab (Yahudi duk Nasrani) ‫ٱَّلِين ءاتينَٰهم ٱلكِتَٰب يعرِفونهۥ كما يعرِفون أَناءهما ٱَّلِين‬
َ ‫َ َ ح‬ ُ َْ ُ َ
katauhan weh de (kasabennalanin) kowe pangatau de meh anak ٢٠ ‫ِس ٓوا أنف َس ُه حم ف ُه حم َل يُؤم ُِنون‬
ِ ‫خ‬
de, Iye ne meh siye lugi de ginhawa baran den, Na siye ley gah
magparatsaya.
21. Duk tamanan anyaya, iye ne maghinang hinang (bissa) si Allahu ‫ه‬ َ ‫َ َ ح َ ح َ ُ ه ح َ َ َٰ َ َ ه َ َ َ ه‬
‫ى لَع ٱَّلل ِ كذِبًا أ حو كذ َب أَ‍ِبتَٰيَٰتِهِۦٓ إِن ُهۥ‬‫ومن أظلم مِم ِن ٱفَت‬
Taala puting, Atawa puting ne meh ayat nen (tanda nen) bennal َ ‫ه‬ ‫َ ح‬
٢١ ‫َل ُيفل ُِح ٱلظَٰل ُِمون‬
gey teed magparuntungan meh aa panganganyayahin.

ُ ََُٓ ُ َ ‫ُ ه َُ ُ ه َ َ ح َ ُ ْٓ َح‬ َ ُ ُ ُ ‫ََحَ َح‬


22. Duk si ellew tipun kami siye (meh mamuting ayat Allahu ‫ۡشَكؤك ُم‬ ‫ّشه حم َجِيعا ثم نقول ل َِّلِين أۡشكوا أين‬‫ويوم َن‬
Taalahin) kemon, ubus missa kami si iye ne meh siye magsakutu َ ُ ُ ‫ه َ ُ ُح َح‬
٢٢ ‫ٱَّلِين كنتم تزعمون‬
hin, Ingge ne meh (pangabey bi pagsakutuhan bin (saddi amban
Allahu Taala)?
ُ ‫هٓ َ َ ُ ْ ه‬ َ ُ َ َ ُ
23. Puwas amban ien dumain hadja taman ien fitna den, malaingkan ‫ث هم ل حم تكن ف حِتن ُت ُه حم إَِل أن قالوا َوٱَّلل ِ َرب ِ َنا َما ك هنا‬
sampay makabissa ne siye, Sapahan kami si Allahu Taala Tuhan َ ‫ُم حّشك‬
٢٣ ‫ِني‬ ِ
kami, gah kami magsakutu.
ْ ُ َ ‫ُ ح َ ح َ َ َ ُ ْ َ َ َٰٓ َ ُ ح َ َ ه َ ح ُ ه‬
24. Payamanun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬bang saingge pamuting de di ‫س ِهم وضل عنهم ما َكنوا‬
ِ ‫ٱنظر كيف كذبوا لَع أنف‬
ren, Duk lepas ne amban siye (kaputingan) hininang hinang den. َ َُ ‫َح‬
٢٤ ‫َتون‬ ‫يف‬

25. Duk kasinduwehan amban siye (meh pananaggain) pakale si ُ‫لَع ُق ُلوبه حم أَك هِن ًة أَن َي حف َق ُهوه‬ َٰ َ َ ‫ك ۖۡ َو َج َعلح َنا‬
َ ‫َ حُ ه َح َ ُ َح‬
‫ومِنهم من يست ِمع إَِل‬
ِِ
َ َٰٓ ‫َ َ ح ْ ُ ه َ َ ه ُ ح ُ ْ َ َ ه‬ ‫ح‬ َ ٓ َ
kau, (sugah) hininangan weh kami bembel meh pangateyan den ‫ِف َءاذان ِ ِه حم َوقرا ِإَون يروا ك ءاية َل يؤمِنوا بِها ۖۡ حِت إِذا‬ ِ‫و‬
َ ٓ ‫ه‬ ٓ َ ‫ح‬ ْ َ ‫ه‬ ُ ُ َ ُ ٓ
supaya ne siye (gey) makahati, duk (hininangan) weh kami meh ُ ‫س ِط‬
‫ۡي‬ َٰ َ ‫كف ُر ٓوا إِن َهَٰذا إَِل أ‬ َ َ
‫جَٰدِلونك َيقول ٱَّلِين‬
َ َ ُ‫وك ي‬َ ‫َجا ُء‬
tainge den (senseng) duk bisan pe takite de tiyap tiyap ayat
٢٥ ‫ِني‬َ ‫حٱۡلَ هول‬
(tanda) gey du siye kahagad si iye, sampay bang siye tekka piyu si
kau suwey de ru kew, pain iye ne meh siye managgain, ganah
(katoo ne iyu) malaingkan aka aka hadja iyu meh aa dehellu.
ُ َ ٓ‫ُ َ ه‬ َ َ َ‫َُ ح َحَح َ َحُ ََح‬
26. Duk meges siye (supaya ganah nuhut Muhammad ‫ )ﷺ‬duk ‫ن حون ع حن ُهۖۡ ِإَون ُي حهل ِكون إَِل أنف َس ُه حم َو َما‬ ‫وهم ينهون عنه وي‬
َ ‫ح‬
(mismu) siye asal patala du amban iye ( Rasulu Salla Allahu ٢٦ ‫يَش ُع ُرون‬
Alayhi Wasallam), gah du niya tapakaat de malaingkan ginhawa
baran de (sumaguwa) gey hadja talessa de.
َ ُ َ َ ُّ َ ُ َ َ ‫َ َ ح َ َ َٰٓ ح ُ ُ ْ َ َ ه َ َ ُ ْ َ َٰ َ ح‬
َ ‫كذ‬
27. Duk bang hadja kite nu (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬si waktu de ne, ‫ِب‬ ‫ولو ترى إِذ وق ِفوا لَع ٱنلارِ فقالوا تَٰيليتنا نرد وَل ن‬
pinatenggeh si (bihing) Narka, Na missa ne siye: Alloh, bang sih ٢٧ ‫ِني‬ َ ‫ون م َِن ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
َ ُ َ َ َ َ َٰ َ
‫ت ربِنا ونك‬
ِ ‫أَ‍ِبتَٰي‬
be hadja kami itu pinabalik (hap Dunya) duk gey ne kami muting
meh ayat Tuhan kami, duk paniyah ne kami amban meh aa
magparatsaya.

112
ْ ُ ُ َ ْ ُ َ َ ْ ُّ ُ ‫َ ح ُ َ َ ح‬ َ ُ‫َ ُ ْ ُح‬ َ ‫ح‬
28. Sugah, patampal ne si siye iye bakas tinapukan de dehellu ley (si ‫بَل بَ َدا ل ُهم هما َكنوا َيفون مِن قبل ۖۡولو ردوا لعادوا ل ِما نهوا‬
َ َ َ ‫ه‬ َ
Dunya pe), Duk bisan siye pinabalik patudju du siye si bakas ٢٨ ‫ع حن ُه ِإَون ُه حم لكَٰذِبُون‬
pamegesan siyehin, Duk bennal siye ley meh aa putingan.
َ ‫ٱل حن َيا َو َما ََنح ُن ب َم حب ُعوث‬ ُ َ َ ‫َ َ ُْٓ ح َ ه‬
ُّ ‫ات َنا‬
29. Duk missa pe siye: Gah du hep inin (too inaka mabennal iyu) ٢٩ ‫ِني‬ ِ ‫وقالوا إِن ِه إَِل حي‬
kaellum kamihin si Dunya du hadja, duk gey ne kami ellum
(balik si Akhirat). َ
ْ ُ َ ‫لَع َربه حم قَ َال ألَيح َس َهَٰ َذا ب ح‬
َٰ َ َ‫ٱۡل ِ ِۚق قَالوا ب‬
َ َ ْ ُ ُ ‫َ َ ح َ َ َٰٓ ح‬
30. Duk bang hadja kite nu (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬si waktu de ne, ‫ل‬ ِ ِ ِ َٰ ‫ى إِذ وق ِفوا‬ ‫ولو تر‬
َ ُ‫ُ َ ح‬ ُ َ ‫ح‬ ْ ُ ُ َ َ َ
َ ‫َو َرب َنا قال فذوقوا ٱل َعذ‬
pinatengge si dehelluhan Tuhan de missa (Allahu Taala): Dumain ٣٠ ‫نت حم تكف ُرون‬ ‫اب ب ِ َما ك‬ ِ
pe bennal inin? (Ahkiratin duk ellew pagtumbas) sambung den:
Weey sab (bennal) sapahan kami si Tuhan kami, Na pain ne
Allahu Taala: Na nanamun bisa siksa sabab bakas panaggah bin.
ُ َ ‫َ ح َ َ ه َ َ ه ُ ْ َ ٓ ه َ ه َٰٓ َ َ ٓ َ ح ُ ُ ه‬
31. Sebennal lugi ne iye meh siye pinuting weh de pagkasuwa duk ‫اعة‬ ‫قد خ ِِس ٱَّلِين كذبوا بِل ِقاءِ ٱَّللِۖۡ حِت إِذا جاءتهم ٱلس‬
Allahu Taalahin, sampay bang ne tekkahan Ellew Qiyamat ‫ون أَ حو َز َار ُهمح‬
َ ُ ‫َ ح َ َ ُ ْ َ َٰ َ ح َ َ َ َ َ َٰ َ َ ه ح َ َ َ ُ ح َ ح‬
‫َغتة قالوا تَٰيحِستنا لَع ما فرُنا فِيها وهم ُي ِمل‬
َ ٓ ََ ُ َٰ َ َ
tarakadjud, (teppet tabissa den): Allo asal (hadje manamal) susun ٣١ ‫لَع ظ ُهورِه حِم أَل َسا َء َما يَ ِز ُرون‬
kami, si iye paghaman haman kami (pagtagame) si Ellew ien, duk
(kaniyaan den magpanangkit meh kasaan de (duse de) si bukut
de, We dumain ke sa laat laat ne kasaan de ien?
32. Duk ganah (guna ne) kaelluman si Dunyahin, malaingkan ‫ِين‬ ‫ٱل حن َيا ٓ إ هَل لَعِب َول َ حهو َول َ ه‬
َ ‫ِل ُار ٱٓأۡلخ َِرةُ َخ حۡي ل هَِّل‬
ۡۖ ِ َ ‫َو َما ح‬
ُّ ُ‫ٱۡل َي َٰوة‬
َ ُ َ َََ َ ُ
kalolaan hadja duk pagdagey, Duk ellew Akhiratin asal labi hap ٣٢ ‫َي هتقون أفَل ت حعقِلون‬
si iye meh siye magmatalew, Gah ke ien taakkal bi?
َ َ َ َ ‫ُ ُ َ َ ه‬ ‫َ ح َ ح َ ُ هُ ََ ح ُ َ ه‬
33. Bennal kami tahati kami, weh makasuse kau iye bissa meh siye ‫ح ُزنك ٱَّلِي َيقولونۖۡ فإِن ُه حم َل يُكذِبُونك‬ ‫قد نعلم إِنهۥ َل‬
َ َ ‫ه َح‬ َ َ ‫ه‬ َ
mamissa (mamuting kauhin), Na bennal siye ien dumain muting ٣٣ ‫ح ُدون‬ ‫ت ٱَّلل ِ َي‬ِ َٰ ‫َولَٰك هِن ٱلظَٰل ِ ِمني أَ‍ِبتَٰي‬
kau, sumaguwah meh panganganyayah si meh ayat Allahu Taala
naggah.
ْ ُ ُ َ ْ ُ ُ َ َٰ َ َ ْ ُ َ َ َ َ ‫َ ح‬ ‫َولَ َق حد ُكذِبَ ح‬
34. Duk bennal bakas pinuting meh Rasul dehelluhin, Na magsabar ‫ت ُر ُسل مِن قبل ِك فصَبوا لَع ما كذِبوا وأوذوا‬
ٓ ََ ‫ه‬
‫ت ٱَّلل ِ َولق حد َجا َء َك مِن‬ َ َ َ ُ َ َ ُ ‫ِت َأتَى َٰ ُه حم نَ ح‬ َٰٓ ‫َح ه‬
siye (magsandal) si pamuting siyehin duk inusa (minula siye), ِ َٰ ‫ِصنا َوَل م َبدِل ل ُِك ِم‬
sampay tekka ne si siye tabang kamihin, duk gey ne kapindahan َ ‫ي ٱل ح ُم حر َسل‬
٣٤ ‫ِني‬ ْ ‫هن َبإ‬
ِ
meh bissa Allahu Taalahin, Duk sabennal kau katekkahan kew
aka aka meh Rasul (dehellu amban kau) (Oh Muhammad Salla
Allahu Alayhi Wasallam). َ َ ‫حََ ح‬
َ ِ ‫ت أن تَبح َت‬ َ ُ ‫َ َ ََُ َ َ َ ح‬
35. Duk bisan ne hadje (bohat) si kau pataykut den (Oh Muhammad ‫غ‬ ‫َب عل حيك إِع َراض ُه حم فإ ِ ِن ٱستطع‬ ‫ِإَون َكن ك‬
َٓ َ ‫َ َ َ ح‬ ُ ‫ه ٓ ََح‬ ‫ه‬ ُ ‫ح‬ َ َ‫ح‬ ََ
‫)ﷺ‬, (Bissa) den: Na bang tagees nu miha kew lowang (kuweba) ‫ۡرض أو سلما ِِف ٱلس َماءِ فتأت َِيهم أَ‍ِبيةِۚ ولو شاء‬ ِ ‫نفقا ِِف ٱۡل‬
َ ‫جَٰهل‬َ ‫لَع ٱل ح ُه َد َٰ َ َ َ ُ َ ه َ ح‬ َ َ ‫ه ُ ََ َ َ ُ ح‬
diyalem bulak atawa haren pariyata langit, Na boohanun siye ٣٥ ‫ِني‬ ِ ‫ى فَل تكونن مِن ٱل‬ ‫ٱَّلل ۡلمعهم‬
ayat, Bang hadja bayah Allahu Taala asal pagtimuk de siye
diyalem Toh, Na da kew paniyah amban meh Jahil. َ ُ ُ‫ه َ َح َ ُ ه َ َح َ ُ َ َ حَ ح َ َحَُُ ُ ه‬
36. Iye du manambungan (kauhin) iye meh siye mapakalehin, Duk ِ‫ٱَّلل ث هم إَِلحه‬ َٰ ‫جيب ٱَّلِين يسمعونا وٱلمو‬
‫َت يبعثهم‬ ِ ‫۞إِنما يست‬
َ
siye meh mamateyin pakallum siye Allahu Taala ubus tudju iye ٣٦ ‫يُ حر َج ُعون‬
du pamolean den.

113
َ ََ ٌ َ َ‫ُح ه ه‬
37. Duk missa siye: Bang hadja be pinaturun si iye (Muhammad ‫)ﷺ‬ َٰٓ ‫َوقَالُوا ْ ل َ حو ََل نُز َل َعلَ حيهِ َءايَة ِمن هربهِۦ قل إِن ٱَّلل قادِر‬
‫لَع أن‬ ِ ِ
ayat amban Tuhan nen, Bissahun (Oh Muhammad Salla Allahu َ ُ َ ‫ُ َ َ َ َ َ َ َٰ ه َ ح َ َ ُ ح َ َ ح‬
٣٧ ‫يَنِل ءاية ولكِن أكَثهم َل يعلمون‬
Alayhi Wasallam) bennal Allahu Taala Sangat makagees maturun
Ayat (tanda), sumaguwa kaekkahan den gey makahati.
ُ ٓ ‫َ ُ ََ َ ه‬ َ َ‫ح‬ َ
38. Duk ganah amban binatang (palele) diyata bulak duk gana ‫اح حيهِ إَِل أ َم ٌم‬ َٰٓ َ ‫ۡرض َوَل‬
‫طئِر ي ِطۡي ِِبن‬ ِ ‫َو َما مِن دٓابهة ِِف ٱۡل‬
manuk manuk palayang duk duwe peppik ne malaingkan ummat َ ُ ‫َ ح‬
‫َشء ِۚ ث هم إ ِ ََٰل َرب ِ ِه حم‬
َ ‫ح‬ َ ‫َحَ ُ ُ ه َهح‬
‫ب مِن‬ ِ َٰ ‫أمثالك ِۚم ما فرُنا ِِف ٱلكِت‬
du sab kowe kaamin, Na gana kulang (gah tasalassay) kami َ ُ َ ‫ُح‬
٣٨ ‫ّشون‬ ‫ُي‬
diyalem Kitab (Qur-an) bisan daahat, ubus tudju Tuhan de ru
siye tinimuk.
َ َ َ َٰ َ ُ ُّ ‫ح‬ ُ َ َ ْ ‫َو هٱَّل َ َ ه‬
39. Duk iye ne meh siye pinuting weh de meh ayat kamihin, bisu ِ ‫ت من يشإ‬ ِ ‫ِين كذبُوا أَ‍ِبتَٰيَٰت ِنا صم َو ُبكم ِِف ٱلظلم‬
‫ح‬
duk umew (siye) diyalem meh kalindeman (siye) sine sine َٰ َ َ ‫ٱَّلل يُ حضل ِلح ُه َو َمن ي َ َشأ ََيح َعلح ُه‬
٣٩ ‫لَع صِ َرَٰط ُّم حس َتقِيم‬ ُ‫ه‬
kabayaan Allahu Taala hinang iye ne si lan bentel.
ُ َ ‫ُ ح َ َ َ ح َ ُ ح ح َ َ َٰ ُ ح َ َ ُ ه َ ح َ َ ح ُ ُ ه‬
40. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬saingge enteh bang patekka si ‫ٱلساعة‬ ‫قل أرءيتكم إِن أتىكم عذاب ٱَّلل ِ أو أتتكم‬
kaam siksa Allahu Taalahin duk katekkahan kaam Ellew َ ‫نت حم َصَٰدق‬ َ ُ ‫َ َ حَ ه َح‬
ُ ‫ون إن ُك‬
٤٠ ‫ِني‬ ِ ِ ‫أغۡي ٱَّلل ِ تدع‬
Qiyaamat, We dumain ke Allahu Taala pamakuhan bin bang
kaniyaan bin sabennal.
َ َ ََ َٓ َ َ َ َ ُ ‫َ َ ح‬ َ ‫ح‬
41. Sumaguwa (tattap) si Iye (Allahu Taala) subey pamakuhan bin, ‫نس حون َما‬‫بَل إِيهاهُ ت حد ُعون ف َيكشِ ف َما ت حد ُعون إَِلحهِ إِن شاء وت‬
Na pajatu ne iye pinaku bin bang iye bayah, duk kalupahan bi ne َ ُ ‫ُح‬
٤١ ‫ّشكون‬ ِ ‫ت‬
pagsakutuhan bin.
ٓ ‫َ ح َ َ َ َ ح َ َٰ ُ ح َ ح َ ٓ َ ه ه‬ ُ َ َٓ‫َََ ح َح َ ح‬
42. Duk sabennal bakas du sab kami magpaboo (meh Rasul) si meh ِ‫ٱلۡضاء‬ ‫َل أ َمم مِن قبل ِك فأخذنهم بِٱِلأساءِ و‬
َٰٓ ِ ‫ولقد أرسلنا إ‬
ummat dehellu amban kau (Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi َ ُ ‫ََهُ ح ََ َ ه‬
٤٢ ‫لعلهم يتۡضعون‬
Wasallam) Na eddo kami (sinuley suleyan) duk kasigpit duk
kamudarrat, kalu kalu du pain siye pabalik (magtawbat si Allahu
Taala). ‫ح‬
ُ ُ‫ت قُل‬
‫وب ُه حم َو َز هي َن‬ ‫فَلَ حو ََلٓ إ حذ َجا ٓ َء ُهم بَأ ُس َنا تَ َ ه‬
‫ۡض ُعوا ْ َو َلَٰكِن قَ َس ح‬
43. Bang be hadja si waktu siye katekkahan pamasigpit (panuley ِ
َ ُ َ ‫َ ُ ُ ه ح َ َٰ ُ َ َ ُ ْ َ ح‬
suley) kami magpahap siye tudju Allahu Taala, sumaguwa namba ٤٣ ‫لهم ٱلشيطن ما َكنوا يعملون‬
hadja ngatuwas pangateyan den, Duk pinangari ngarihan weh
Shaitan iye bakas hininang de (malaatin, kannal den hap). َ
َٰٓ ‫َشء َح ه‬
‫ِت‬ ‫فَلَ هما ن َ ُسوا ْ َما ُذك ُِروا ْ بهِۦ َف َت ح‬
‫ح َنا َعلَ حيه حم أبح َو َٰ َب ُك َ ح‬
44. Si waktu ne takaipat weh de iye bakas pamaesseb siyehin, iluka ِ ِ ِ
َ ُ ‫َ َ ُ ْ َ ٓ ُ ُ ٓ ْ َ َ ح َ َٰ ُ َ ح َ َ َ ُ ُّ ح‬
weh kami gawang tiyap tiyap (kahapanin), sampay magsinna ٤٤ ‫إِذا ف ِرحوا بِما أوتوا أخذنهم َغتة فإِذا هم مبل ِسون‬
sinna ne siye (ligap ne) si tapangurung siyehin, eddoh kami siye
(siniksa, pinapatey kasinduwehan), Na bu ne siye pi (teppet)
magsusun duk magkasusehan.
َ ‫ِين َظلَ ُموا ْ َو ح‬
َ ‫ٱۡل حم ُد ِ هَّلل ِ َرب ٱلح َعَٰلَم‬
٤٥ ‫ني‬ ِ َ ‫َف ُق ِط َع َداب ُر ٱلح َق حو ِم هٱَّل‬
45. Na pettud ne (gamut, tubu) iye ne meh siye manganyayahin ِ ِ
(maghinang malaatin), Duk kemon pudji tartantu si Allahu Taala. َ ُ َ ‫ُح ََ حُح ح َ َ َ هُ َ ح‬
َٰ َ َ ‫ك حم َوأبح َص َٰ َر ُك حم َو َخ َت َم‬
‫لَع‬ ‫قل أر َءيتم إِن أخذ ٱَّلل سمع‬
46. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬ine si pamandang bi (saingge ente)
ُ َ ُ َ‫ُ ح َح‬ ُ ‫ح‬ َ ‫ُُ ُ ه ح َ ٌ َ حُ ه‬
Bang eddo Allahu Taala pakale bin duk meh pamayam bin, duk ِ ‫قلوبِكم من إِلَٰه غۡي ٱَّلل ِ يأت ِيكم بِهِ ٱنظر كيف ن‬
‫ِصف‬
َ ُ ُ ُ َٰ َ
tatakan ne (ilekkeban) pangateyan bin, Sine sah Tuhan saddi ٤٦ ‫ت ث هم ه حم يَ حصدِفون‬
ِ ‫ٱٓأۡلتَٰي‬

114
amban Allahu Taala matekka (mabalik) iye bakas ineddo ne
amban kaamin, Payamanun (Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi
Wasallam) bang saingge pamagpinda pinda kami meh ayatin
(tandain) puwas billai, (kaniyaan den) pataibi hadja siye
(pataykun amban kasabennalan). َ ً ‫ُح ََ حَ ُ ح ح ََ ُ ح َ َ ُ ه ح‬
‫َح‬
47. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬ine si pamandang bi (saingge ente) ‫اب ٱَّلل ِ ََغ َتة أ حو َج حه َرةً هل‬‫قل أر َءيتكم إِن أتىَٰكم عذ‬
َ ‫ه‬ َ‫َ ُ ه ح‬
bang kaam patekkahan Allahu Taala siksa ne bessuwang atawa ٤٧ ‫ُي حهلك إَِل ٱلق حو ُم ٱلظَٰل ُِمون‬
tampal, Ine (niyah ke) saddi matey bang dumain du (meh siye)
panganganyaya hin (meh maghinang malaatin)?
َ َ
‫ينۖۡ ف َم حن َء َام َن‬ َُ َ َ ُ ‫ََ ُح ُ حُ ح َ َ ه‬
48. Duk gah kami magpaturun meh Rasul, malaingkan ngaka ngaka ِ‫ّشين ومنذِر‬
ِ ِ ‫وما نرسِل ٱلمرسل ِني إَِل مب‬
َ ُ ‫َ ُ َح‬ َ ٌ َ ََ َ َ
kahapan Tumbas, duk nuwi nuwi kalaatan tumbas, Na sine sine ٤٨ ‫َوأ حصل َح فَل خ حوف َعل حي ِه حم َوَل ه حم ُي َزنون‬
mag paratsaya duk patintul, Na ganah ne katalewan de duk gey
ne siye suse.
49. Duk iye ne meh siye pinuting weh de meh ayat (tanda) kamihin,
َ ُ ‫َ ُ ْ ح‬ َ ‫َو هٱَّل‬
ُ ‫ِين َك هذبُوا ْ أَ‍ِب َتَٰيَٰت َِنا َي َم ُّس ُه ُم ٱلح َع َذ‬
٤٩ ‫اب ب ِ َما َكنوا َيف ُسقون‬
tawwa siye siksa sabab bakas pa (paluwas de amban agama
Allahu Taalahin).
ٓ ََ َ ‫َ َٓ ُ ه ََ ٓ َ ح َُ حَح‬ ُ َ ُ َُ ٓ ‫ُ ه‬
50. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬gah ku magpain weh nyah si aku ‫قل َل أقول لك حم عِندِي خزائِن ٱَّلل ِ وَل أعلم ٱلغيب وَل‬
‫َ َ ٌ ح َ ه ُ ه َ ُ َ َٰٓ َ ُ ح َ ح‬ ُ َ ُ َُ
meh pondo (bodega rizziki) Allahu Taala, duk gey du sab ‫وۡ إ ِ هَل قل هل ي َ حس َتوِي‬ ‫أقول لك حم إ ِ ِّن ملك ۖۡ إِن أتبِع إَِل ما ي‬
َ ‫ح َ ح َ َٰ َ ح َ ُ َ َ َ َ َ ه‬
katauhan ku meh gaibin, duk gah du sab ku magpain si kaam ٥٠ ‫ۡي أفَل ت َتفك ُرون‬ ‫ص‬ ِ ‫ٱۡلعم وٱِل‬
weh aku Sultan (King), ganah tuhut ku malaingkan iye du bakas
winahi (pinaturun) si akuhin, Bissahun (Oh Muhammad Salla
Allahu Alayhi Wasallam) ine magsali ke mapessekin duk aa
mangitehin, weey ne ien gah tatali tali bi?
َ َ َ ْ ُ َ ‫ه َ ََ ُ َ َ ُح‬ َ
51. Duk suwi suwihanun (pakitalewun, kahalan Akhirat atawa ‫ّش ٓوا إ ِ ََٰل َرب ِ ِه حم ليح َس ل ُهم مِن‬ ‫َوأنذ حِر بِهِ ٱَّلِين َيافون أن ُي‬
َ ُ ‫ه ه‬ َ َ ُ
Narka) (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬iye meh siye matinalew tinipun tudju ٥١ ‫دونِهِۦ َو ِل َوَل شفِيع ل َعل ُه حم َي هتقون‬
Tuhan den, gah niya si siye saddi amban iye bebbeg (gapi) duk
napaat (nimbul) kalu kalu du siye magmatalew.
َ ُ ُ َ ‫َ َ َ ح ُ ه َ َ ح ُ َ َ ه ُ ح َ َ َٰ َ ح‬
52. Duk da lahaganun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬iye meh siye maku ‫يدون‬ ِ ِ ‫وَل تطردِ ٱَّلِين يدعون ربهم بِٱلغدوة ِ وٱلع‬
‫َش ي ِر‬
َ ‫ك م حِن ح َِسابهم مِن َ ح‬َ ‫َ ح َ ُ َ َ َح‬
nganduwaa si Tuhan de salung kohap, ngapas siye karna ne ‫َشء َو َما م حِن ح َِسابِك‬ ِِ ‫وجهه ۖۡۥ ما علي‬
‫َ ح َح َُ ُ ح َ َ َ ه‬
ُ َ َ َ
{aseh } (Allahu Taala), gah luu si kau bistahan den bisan daahat, ٥٢ ‫ني‬ َ ‫ٱلظَٰلِم‬
ِ ‫َعل حي ِهم مِن َشء فتطردهم فتكون مِن‬
duk gah du sab lai si siye bistahan nun bisan daahat, Na bang
siye lahagan nu na paniyah nekew amban meh aa
panganganyaya.
ُ ‫ٰٓ ُؤ ََلٓءِ َم هن ه‬ َ
53. Duk kowe damikkiyan ien, suley suleyan kami kasinduwehan ‫ٱَّلل‬ َٰٓ َ ‫َو َك َذَٰل َِك َف َت هنا ََ حع َض ُهم ب ِ َب حعض َِلَ ُقول ُ ٓوا ْ أ‬
amban siye si kasinduwehan, supaya tapain de: We ien ke ٥٣ ‫ين‬َ ‫ٱلشكِر‬ َٰ ‫ه‬
‫ب‬ ‫م‬َ َ‫ٱَّلل بأَ حعل‬
ُ ‫َعلَ حيهم ِم ُۢن بَيحن َِنا ُٓۗ َألَيح َس ه‬
ِ ِ ِ ِ
pinadakag Allahu Taalahin? Weh dumain ke Allahu Taala labi
makahati si meh aa magsasarang shukur?
ُ ‫َ َ ٓ َ َ ه َ ُ ح ُ َ َ َٰ َ َ ُ ح َ َ َٰ ٌ َ َ ح‬
َ ‫ك حمۖۡ َك َت‬
54. Duk bang tekka piyu si kau (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬iye ne meh siye ‫ب‬ ‫ِإَوذا جاءك ٱَّلِين يؤمِنون أَ‍ِبتَٰيت ِنا فقل سلم علي‬

115
ُ َ ‫ه حََ َه‬ ‫َ ُّ ُ ح َ َ َٰ َ ح‬
magparatsaya si meh ayat (tanda) kamihin, Na painun si siye: ‫ۡحة أن ُهۥ َم حن َع ِمل مِنك حم ُس ٓو َءُۢا‬ ‫سهِ ٱلر‬
ِ ‫لَع نف‬ ‫ربكم‬
ُ َ ُ‫ََ ح َ َ ََه‬ َ ُ َ
Kasanyangan luu si kaam, Pinawajib weh Tuhan bin si ginhawa ٥٤ ‫ِِبَ َهَٰلة ثم تاب ِم ُۢن َع ِده ِۦ وأصلح فأنهۥ غفور رحِيم‬
‫ه‬ ‫ح‬ َ َ ‫ه‬
baran ne kaasein, We bang niyah makahinang amban kaam
kalaatan diyalem kajahil (kaawam) puwas pabalik (magpaampun
tudju Allahu Taala) amban ien duk patintul ne iye, Na bennal
Allahu Taala Sangat mangangampun Sangat maase.
َ ‫جرم‬
٥٥ ‫ِني‬ ‫ٱٓأۡلتَٰي َٰ َ َ ح َ َ َ ُ ح ُ ح‬
َ ُ َُ َ َ َ
‫َوكذَٰل ِك نف ِصل‬
55. Na kowe damikkiyan ien, panalassay kami meh ayat kamihin, ِ ‫ت ول ِتستبِني سبِيل ٱلم‬
ِ
duk supaya ne tampal lan meh aa maalatin.
ُ ‫ه‬ ُ َ ُ ‫ُ ُ َح َ حَُ ه َ َح‬ ‫ُح‬
56. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬bennal aku pineges ku amban ‫ون ٱَّلل ِ قل‬ ِ ‫قل إ ِ ِّن ن ِهيت أن أعبد ٱَّلِين تدعون مِن د‬
panumba, iye ne meh pamakuhan bi saddi amban Allahu Taala َ ‫ت إذا َو َما ٓ َأنَا م َِن ٱل ح ُم حه َتد‬
٥٦ ‫ِين‬ ُ ‫ه ٓ َه ُ َ ح ََٓ ُ ح َ ح َ َح‬
ِ ‫َل أتبِع أهواءكم قد ضلل‬
iyu, painun gey tuhut ku hawa nafsu bin, Na bennal lepas ne ku
(bang ku nuhut) duk dumain ne ku amban meh aa katoan.
57. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬bennal aku diyalem ku
‫َ ه‬ َٰ َ َ ‫قُ حل إ ِ ِّن‬
‫لَع بَي ِ َنة مِن هر َِب َوكذ حَ ُتم بِهِۦ َما عِندِي َما‬
ُ َ ‫ح ُ ح ُ ه ه َ ُ ُّ ح‬ َ ُ ‫َح َح‬
katarrangan amban Tuhan ku, duk pinuting weh bi, gah si aku ‫ٱۡل هق ۖۡ َوه َو‬ ‫جلون بِهِۦٓ إ ِ ِن ٱۡلكم إَِل َِّللِۖۡ يقص‬ ِ ‫تستع‬
iye ne pagdayi dayian bi iyu (siksa dinaak bi pinaturun), Ganah ٥٧ ‫ِني‬َ ‫ۡي ٱلح َفَٰصل‬ ُ ‫َخ ح‬
ِ
hukum malaingkan si Allahu Taala, Nuwi nuwi iye kasabennalan
duk iye sangat hap pangahukum nen. َ‫ح‬
َ ِ ‫ون بِهِۦ لَ ُق‬
َ ُ ‫َ َح َح‬ ‫ُ هح َه‬
58. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬bang hadja tuu si aku pagdayi ‫َض ٱۡل حم ُر بَيح ِّن‬ ‫جل‬ِ ‫قل لو أن عِندِي ما تستع‬
‫ه‬
َ ‫ٱلظَٰلم‬ َ ‫ََحَ ُ ح َ هُ َ ح‬
dayian bi iyu (siksa dinaak bi pinaturunin) na puwas ne ٥٨ ‫ني‬ ِ ِ ِ ‫ٱَّلل أعل ُم ب‬‫وبينكمُۗ و‬
parkalain antara ku duk antara bi, Duk Allahu Taala labi
makahati si meh aa panganganyaya (maghinang laat).
‫َب‬ َ‫ح‬ َ ُ َ ‫ِندهُۥ َم َفات ُِح ٱلح َغ حي َ َ ح َ ُ َ ٓ ه ُ َ َ َ ح‬
َ ‫۞وع‬
َ
59. Duk lai si iye (Allahu Taala) meh kunsi kemon gaibin, gana ِ ‫ب َل يعلمها إَِل هو ويعلم ما ِِف ٱل‬ ِ
َُ ُ َ َ َ‫َ ه ح‬ ُ ُ ‫ح ح َ َح‬
makatauhan ne malaingkan tattap iye, duk katauhan ne ine ine ‫ت‬ِ َٰ ‫َوٱِلَح ِرِۚ َوما تسقط مِن َو َرقة إَِل َيعل ُم َها َوَل ح هبة ِِف ظلم‬
َ ‫ه‬ َ َ َ‫ح‬
diyata bulak duk diyalem tahik, duk ganah labo bisan pe saingge ٥٩ ‫ۡرض َوَل َر حُب َوَل يَابِس إَِل ِِف كِتَٰب ُّمبِني‬ ِ ‫ٱۡل‬
(hekkahan) dawen kayu malaingkan katauhan ne, duk ganah
bigi diyalem meh kalindeman bulak duk basseh duk toho,
malaingkan (talista) diyalem kitab sa tarrang tarrang ne.
ُ َ ‫ه ُ ه‬ ‫ُ ه‬
60. Duk iye du (Allahu Taala) mapatey (matuli) kaam sangem duk ‫َوه َو ٱَّلِي َي َت َوفىَٰكم بِٱَلح ِل َو َي حعل ُم َما َج َر حح ُتم بِٱنله َهارِ ث هم‬
katauhan ne bang ine kasuwa bi ellewin, ubus pakellum ne kaam ُ ُ
‫ج ُعك حم ث هم‬ ‫ُ ه َح َ ح‬ َ ُّ َ َ َٰٓ َ ‫ك حم فِيهِ َِلُ حق‬ُ َُ‫َح‬
ِ ‫َض أجل مسمِۖ ثم إَِلهِ مر‬ ‫يبعث‬
si ellew, supaya taganta iye ajal kaalenanin (mategtebin), Puwas َ ُ َ ‫َُ ُ ُ َ ُ ُ ح َح‬
٦٠ ‫ينبِئكم بِما كنتم تعملون‬
billai tudju Allahu Taala du pamolean bin, puwas aka akahan ne
kaam bang ine bakas hininang bin (si Dunyahin).
َ َٰٓ ‫َ ُ ح ُ َ َ ح ُ ح َ َ َ ً َ ه‬ َ َ َ‫ُ ح‬
61. Duk iye (Allahu Taala) makapaglabi si meh ipun ne, duk ‫ِت إِذا‬ ‫َوه َو ٱلقاه ُِر ف حوق ع َِبادِهِۖۡۦ ويرسِل عليكم حفظة ح‬
َ َ َ ُ ُ ‫ُ ح ُ َ هح‬ َ ٓ
magpaboo si kaam meh mamalihara (kaam meh malaikat) ٦١ ‫َجا َء أ َح َدك ُم ٱل َم حوت ت َوفت ُه ُر ُسل َنا َوه حم َل ُيف ِر ُُون‬
sampay bang ne tekka si dambuwa amban kaam kamateyin,
eddoh iye meh daraakan kami (papatey iye malakul mawt), duk
gey siye ien haman haman (si meh hinang de).
ُ َ ‫ُ ه ُ ُّ ٓ ْ َ ه َ ح َ َٰ ُ ُ ح َ َ َ َ ُ ح ُ ح ُ َ ُ َ َ ح‬
62. Ubus pinabalik siye tudju Allahu Taala Nakura de sabennalin, ‫َسع‬ ‫ثم ردوا إَِل ٱَّلل ِ مولىهم ٱۡل ِ ِۚق أَل َل ٱۡلكم وهو أ‬

116
َ ‫سب‬ َ ‫ح‬
Weh dumain ke siye iye tattap hukumin? Duk iye Sangat alistu ٦٢ ‫ني‬ِ ِ َٰ‫ٱلح‬
amban meh pamimista.
ُّ َ َ‫حر تَ حد ُعونَ ُهۥ ت‬
‫ۡضَع‬ ‫يكم مِن ُظلُ َمَٰت ٱلح َ َ ح َ ح‬
ُ َُ َ ‫ُح‬
63. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬sine manimbul kaam amban ِ ‫َب وٱِل‬ ِ ِ ‫ج‬ِ ‫قل من ين‬
َ ‫ٱلشكِر‬ ‫ََ ُ َ ه َ ه‬ َ ‫َ ُ ح َ ه ح َ َ َٰ َ ح‬
kalindeman diyata bulak duk tahikin ( amban kemon meh ٦٣ ‫ين‬ ِ َٰ ‫وخفية لئِن أَنىنا مِن هَٰ ِذه ِۦ نلكونن مِن‬
piliglu), Maku kaam tudju Iye magpatigupu duk tapuk, Bang
kami timbul ne (tinabang) na asal paniyah teed kami amban meh
aa magsarang shukur.
64. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬timbul ne kaam amban meh َ ُ ‫ُ َ ح ُه َ ُح ُح‬ َ َ‫ُ ح‬ َُ ُ‫ُ ه‬
٦٤ ‫ّشكون‬
ِ ‫ك كرب ثم أنتم ت‬
ِ ‫جيكم مِنها ومِن‬
ِ ‫ق ِل ٱَّلل ين‬
(kapiligluhan bulak duk tahik) duk amban tiyap tiyap meh
kasusehan, puwas amban ien magsakutu du kaam.
َ ُ َ َ ُ َ َ َ ََ ُ َ‫ُح ُ ح‬
65. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Iye (Allahu Taala) Sangat ‫لَع أن َي حب َعث َعل حيك حم َعذابا مِن ف حوق ِك حم أ حو‬ َٰٓ ‫قل ه َو ٱلقادِر‬
ُ َ ُ َ ‫َح َح ُ ُ ح َح َح‬
makagees, maboohan kaam siksa, amban diyataan bi atawa ‫ِيق ََ حعضكم‬ َ ‫ك حم ش َِيعا َو ُيذ‬ ‫ت أرجل ِكم أو يلبِس‬ ِ ‫مِن َت‬
amban diyawa pat bettis bi, atawa hinang ne kaam meh َ ُ َ ‫َ َٰ َ َ ه ُ ح َ ح‬
٦٥ ‫ت لعلهم يفقهون‬
ُ َ ُ َ‫ُ ح َح‬ ‫بَأح َس ََ ح‬
ِ ‫ِصف ٱٓأۡلتَٰي‬
ِ ‫ن‬ ‫ف‬ ‫ي‬ ‫ك‬ ‫ر‬‫ٱنظ‬ ‫ض‬ ‫ع‬
tumpukan magsapehak ubus, kaniya kaniya mananam pakakes
kasinduwehanin si kasinduwehan, Payamanun (Oh Muhammad
‫ )ﷺ‬bang saingge pamagpinda pinda kami meh tanda kamihin
kalu kalu du pain ujud tahati de.
ُ َ ُ ‫َ ح ُ َ َ ُ َ ح َ ُّ ُ ه ح‬ ‫َ ه‬
66. Na pinuting weh meh Aa Qawman nun (Quraish) Duk iye ien ٦٦ ‫ت َعل حيكم ب ِ َوك ِيل‬ ‫َوكذ َب بِهِۦ قومك وهو ٱۡلق قل لس‬
asal bennal, Bissahun (Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi
Wasallam) dumain aku pasangdelan bin.
َ َ َ َ َ َ ُ
67. Si tiyap tiyap aka asal niyah hadja katetegan ne, Duk song du ٦٧ ‫ِك ن َبإ ُّم حس َتقر َو َس حوف ت حعل ُمون‬
ِ ‫ل‬
katauhan bi. َ
َٰ ‫ِف َء َاتَٰيَٰت َِنا فَأ حع ِر حض َع حن ُه حم َح ه‬ٓ ِ ‫ون‬َ ُ َُ َ ‫َ ََح َ ه‬
68. Duk bang kite nu (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬iye ne meh siye ‫ِت‬ ‫ِإَوذا رأيت ٱَّلِين َيوض‬
magsuweyan (hinang kalolaan) meh ayat kamihin, Na pataykut
‫ح‬ َ َ َ ‫ه‬ َ
‫ِإَوما يُنسِيَ هنك ٱلش حي َطَٰ ُن فَل تق ُع حد‬ ‫وضوا ْ ِف َحدِيث َغ حۡيه ِۦ ه‬ ُ َُ
‫َي‬
ِ ِ
kew (tahala) amban siye, samantaan gey pinda re pagbissa han ‫ه‬ َ ‫ح‬
َ ‫ى َم َع ٱلق حو ِم ٱلظَٰلم‬ ‫ح‬
َٰ ‫ََ حع َد ٱَّلِك َر‬
٦٨ ‫ني‬ ِِ
de ley. Duk adakala isab pinalupa si kau weh Shaitan, na da kew
pasaungkakey puwas pakaesseb nu iye, si meh aa panganganyaya
(maghinang laat). َ ‫َ ح‬ َ ُ َ ‫ََ ََ ه‬
69. Duk gah luu si iye ne meh siye magmatalew (si Allahu Taala) ‫َشء َولَٰكِن‬ ‫ِين َي هتقون م حِن ح َِساب ِ ِهم مِن‬ ‫وما لَع ٱَّل‬
َ ُ ‫ح َ َٰ َ َ ه ُ ح َ ه‬
bistahan den, Sumaguwa pamaesseb hadja, Supaya du sab siye ٦٩ ‫ذِكرى لعلهم يتقون‬
magmatalew (kowe siyehin).
‫َ َ ه َ ه َ ُ ْ َ ُ ح َ َ َ ح َ َ ه ح ُ ُ ح َ َ َٰ ُ ُّ ح‬
70. Duk pasagaranun iye ne meh siye hininang hadja weh de agama ‫ٱلن َيا‬ ‫وذرِ ٱَّلِين ٱَّتذوا دِينهم لعِبا ولهوا وغرتهم ٱۡليوة‬
den, kalolaan duk pamellang, duk bimbang ne siye weh ‫ه‬
ِ ‫ون ٱَّلل‬
ُ َ َ َ ‫َو َذك حِر بهِۦٓ أَن تُبح َس َل َن حف ُ ُۢ َ َ َ َ ح َ ح‬
ِ ‫س بِما كسبت ليس لها مِن د‬ ِ
kaelluman Dunya, Duk paessebanun hadja (Oh ‫ )ﷺ‬dehellu َ َٰٓ َ ْ ُ ٓ َ ‫َ ح ح ُ ه َ ح ه ُ ح َ ح ح‬ َ ََ َ
‫و ِل وَل شفِيع ِإَون تعدِل ك عدل َل يؤخذ مِنها ُۗ أولئِك‬
َ ٌ َ َ َ ُ
amban panumariya ginhawa baran si meh tausaha ne, Ganah si ُۢ ‫اب أ َِل ُم‬ َ
‫ۡشاب م حِن ۡحِيم وعذ‬ َ ‫هٱَّل‬
َ َ ‫ِين أبحسِلُوا ْ ب َما َك َس ُب ۖۡوا ْ ل َ ُه حم‬
ِ
iye saddi amban Allahu Taala bebbeg duk mananapaat, Duk َ ُ‫َ ُ ْ ح‬
٧٠ ‫ب ِ َما َكنوا يَكف ُرون‬
bisan pe saingge ne hekka (pangalekkat ne dine) gey du ineddo
tinayma amban iye, Iye ne meh siye ien dinagtel (tinumbasan) si

117
meh bakas tahinang den, (niyah ne tinagamehan) siye inuman
amban sagu (nanah landuh kapanas), duk siksa landu kapeddes
sabab bakas panaggah deley.
َٰٓ َ َ ‫ۡضنَا َونُ َر ُّد‬ُّ ُ َ‫نف ُع َنا َو ََل ي‬
َ َ َ َ ‫ه‬ ُ ْ ُ ‫ُح ََح‬
71. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬wey kite bi subey maku saddi ‫لَع‬ ‫ون ٱَّلل ِ ما َل ي‬ ِ ‫قل أندعوا مِن د‬
amban Allahu Taala, bu gey makatabang kite bi duk gey ُ ‫ٱلش َيَٰط‬ ‫ح َحَحُ ه‬ ‫َ ح َ َ َ ح َ ح َ َ َٰ َ ه ُ َ ه‬
‫ني ِِف‬ ِ ‫ٱَّلل كٱَّلِي ٱستهوته‬ ‫أعقابِنا َعد إِذ هدىنا‬
makamula kite bi (ubus) pinabalik kite bi hap bukutan te bi ‫ح َ ُح ه‬ ‫ح‬ َ َ
‫حَٰب يَ حد ُعون ُه ٓۥ إَِل ٱل ُه َدى ٱئت ِناُۗ قل إِن‬ َ ‫ان َ َُل ٓۥ أَ حص‬
َ َ‫َ ح‬
‫ۡرض حۡي‬
َ‫ح‬
ِ ‫ٱۡل‬
(ilepas) puwas amban panoh kite bi, kowe iye ilepas Shaitan َ ‫ى َوأُم حِرنَا ل ِنُ حسل َِم ل َِرب ٱلح َعَٰلَم‬ َ ُ‫ه ُ ح‬ َ ُ
٧١ ‫ني‬ ِ ِ ۡۖ َٰ ‫هدى ٱَّلل ِ ه َو ٱلهد‬
diyata bulak miyaan, gey magkatau tau, buh niya du sab meh
sawe ne moo iye tudju toh pituhun (toh lu), Bissahun (Oh
Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam) bennal toin iye du
toh Allahu Taala, Duk taraak kami magpatigupu si Tuhan
sagannap Alamin.
َ ُ َ ‫َ َ ح َ ُ ْ ه َ َٰ َ َ ه ُ ُ َ ُ َ ه ٓ َ ح ُ ح‬
72. Duk subey tenggehan bi sambahayangin, duk magmatalew kaam ٧٢ ‫ّشون‬ ‫وأن أقِيموا ٱلصلوة وٱتقوه وهو ٱَّلِي إَِلهِ َت‬
si Iy (Allahu Taala), duk tudju iye du panimukan kaamin.
ُ ُ ُ َ ‫ۡرض ب ح‬ َ َ ‫َ َ َ ه َ َٰ َ َٰ َ ح‬ ‫ُ ه‬
73. Duk iye du mamapanjari meh langitin duk bulak sabennal, duk si ‫ٱۡل ِقِۖ َو َي حو َم َيقول كن‬ ِ ‫ت وٱۡل‬ِ ‫َوه َو ٱَّلِي خلق ٱلسمو‬
ُّ ُ َ ُ َ ‫َ َ ُ ُ َ ح ُ ُ ح َ ُّ َ َ ُ ح ُ ح ُ َ ح‬
ellew missa Allahu Taala paniyah kew na niyah ne, bissa nen ِِۚ‫ٱۡلق وَل ٱلملك يوم ينفخ ِِف ٱلصور‬ ‫فيكون قوَل‬
ُ ‫ٱۡلب‬ ‫ح‬ ‫ح‬
َ ُ َ َ ُ َ َ َ ‫َعَٰل ُِم ٱلح َغ حي َ ه‬
bennal duk si iye pagmilik (kawasehin) si ellew tinihup ne ٧٣ ‫ۡي‬ ِ ‫ب وٱلشهَٰدة ِِۚ وهو ٱۡلكِيم‬ ِ
sangkakalahin Sangat makahati gaib duk tampal, duk Iye Sangat
pandey (ngahukum) duk Sangat tau nuwi nuwi.
َ َ ٓ ً َ َ ً َ ‫َ َ َ ََه ُ َ ح‬ َ ُ َ‫ح َ َ ح‬
74. (Essebun bi) si waktu magpain Ibrahim (Alayhis Salam) si ammah ‫ّن أ َرىَٰك‬
ِ ِ ‫۞ِإَوذ قال إِبرَٰهِيم ِۡلَِيهِ ءازر أتتخِذ أصناما ءال ِهة إ‬
َ َ َ َ
ne A’zar, Weey hinang nu meh santuhin meh Tuhan? Bennal aku ٧٤ ‫َوق حو َمك ِِف ضلَٰل ُّمبِني‬
pamayam ku kauhin duk meh aanun, Si kalepas sa tampal
tampal. َ ُ َ‫ح‬ ُ َ َ َ َ ‫َ َ َ َٰ َ ُ ٓ ح‬
‫ۡرض َو َِلَكون م َِن‬
ِ ‫ت َوٱۡل‬ َ َ ‫وت ه‬َ ‫ك‬
75. Duk kowe damikkiyan ien, pakitehan kami Ibrahim (Alayhis ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ‫وكذل ِك نرِي إِبرَٰهِيم مل‬
َ ‫ٱل ح ُموقِن‬
٧٥ ‫ِني‬
Salaam) Kingdom (pagnakura) meh langit duk bulak, supaya iye
paniya amban meh aa ngannal.
َََ ٓ ََ َ َ َ َ َ َ ُ ‫َ ه‬ ََ
76. Sakay padebbun ne sangemin, makakite kiye potean pain ne: Inin ‫فل هما َج هن َعل حيهِ ٱَلحل َر َءا ك حوكبا ۖۡ قال هَٰذا َر َِبِۖ فل هما أفل‬
ne Tuhan kun, pagsakay ne lanyap, pain ne: Gey ku bayah si meh ٧٦ ‫ِني‬ ُّ ‫قَ َال ََلٓ أُح‬
َ ‫ِب ٱٓأۡلفِل‬
magkalanyap.
‫ََ ٓ َََ َ َ َ ه‬ َ َ َ َ َ‫ح‬ ََ
77. Sakay ne sab kite ne bulanin patampal, pain ne: Inin ne Tuhan ‫فل هما َر َءا ٱلق َم َر بَازَِغ قال هَٰذا َر َِبِۖ فل هما أفل قال لئِن ل حم‬
‫َ ََ ُ َ ه َ حَ حِ ه‬
َ ‫ٱلضٓال‬
kun, pagsakay ne sab lanyap, pain ne: Bang gey ku toan Tuhan ٧٧ ‫ِني‬ ‫َي حهد ِِّن ر َِب ۡلكونن مِن ٱلقوم‬
kun, sabennal aku paniya ne ku amban meh aa lepas.
78. Sakay ne sab kite ne mata ellewin pasilak, pain ne: Inin ne Tuhan ‫َب ۖۡ فَلَ هما ٓ أَفَلَ ح‬
‫ت‬ َُ‫ك‬‫َ َ ه َ َ ه ح َ َ َ َ َ َ َٰ َ َ َ َٰ َ ٓ َ ح‬
‫فلما رءا ٱلشمس بازِغة قال هذا ر َِب هذا أ‬
َ ُ ‫َ ٓ ه ُح‬ ‫َ َ َ َح‬
kun itu tamanan mahadjehin, pagsakay ne sab lanyap, pain ne: ٧٨ ‫ّشكون‬ِ ‫قال تَٰيَٰقو ِم إ ِ ِّن برِيء مِما ت‬
Oh kaam meh aa qawman ku, sabennal aku palappas ne ku
amban pagsakutuhan bi iyu.
ََٓ َ َ‫ح‬ ‫ِه ل هَِّلِي َف َط َر ه‬
79. Bennal aku paharap ku luwe kun, tudju iye mamapanjari meh ‫ٱلس َم َٰ َوَٰتِ َوٱۡلۡرض َحن ِيفا ۖۡ َو َما أنا‬ َ ِ ‫ت َو حج‬ُ ‫إّن َو هج حه‬
ِِ
langitin duk bulakin patulus, duk dumain ku amban meh aa َ ‫َ حُ ح‬
٧٩ ‫ّشك ِني‬ِ ‫مِن ٱلم‬

118
magsakutu.
ُ َ َ َٓ َ َ ‫ه‬ َ
َٰٓ َ ُ‫َو َحا ٓ هج ُهۥ قَ حو ُم ُهۥ قَ َال أت‬
80. Duk sinuwey iye weh meh aa qawman nen, pain ne: (Weey) ku ‫ح ُّج ٓو ِ ي ِِف ٱَّلل ِ َوق حد ه َدى َٰ ِ ِۚن َوَل أخاف‬
‫َ ُح ُ َ ٓ ه ٓ َ ََ َٓ َ َ ح َ َ َ ُه‬
‫ك َ ح‬
suwey bi si Allahu Taala, bu iye manoan akuhin, Duk gey ku ‫َشء‬ ‫ّشكون بِهِۦ إَِل أن يشاء ر َِب شيا وسِع ر َِب‬ ِ ‫ما ت‬
tinalew si (Tuhan) pagsakutuhan bi iyu, malaingkan bang َ ُ ‫حً َََ ََ َ ه‬
٨٠ ‫عِلما أفَل تتذكرون‬
kabayaan Tuhan kun (meke ku tinalew), Sangat luha si tiyap
tiyap ine ine panghati Tuhan kun, Weey ne gey taesseb bi?
‫ه‬ ‫ََ حَ َ َ ُ َ ٓ َ ح َح ُ ح ََ ََ ُ َ َه ُ ح َ ح َح‬
81. Duk saingge katinalew ku si pagsakutuhan bi iyu? Duk gey kaam ‫ۡشك ُتم بِٱَّلل ِ َما‬ ‫وكيف أخاف ما أۡشكتم وَل َّتافون أنكم أ‬
‫ح‬ َ ‫َ َ ح ُ ح ُ ح َ َ َ ُّ ح َ َ ح َ َ ُّ ح‬ ‫َح َُ ح‬
tinalew si pagsakutu si Allahu Taala? Bu gah kaam paturunan ne ‫ني أحق بِٱۡلم ِنِۖ إِن‬ ِ ‫َنل بِهِۦ عليكم سلطَٰنا فأي ٱلف ِريق‬ ِ ‫لم ي‬
َ َ َ ُ ُ
Sultan (pagbayah bayah), Na inggehin tumpukan labi patut ٨١ ‫نت حم ت حعل ُمون‬‫ك‬
kasanyang nen? Bang asal kaniyaan bin tahati bi.
َ‫ُ ح ُ َ َ َ ح‬ َ ‫هٱَّل‬
َ ‫ِين َء َام ُنوا ْ َول َ حم يَلحب ُس ٓوا ْ إ‬
82. Iye ne meh siye magparatsaya duk gah sinagetan we de ‫يم َٰ َن ُهم بِظلم أ ْو َٰٓلئِك ل ُه ُم ٱۡل حم ُن‬ِ ِ
َ ُ
pamaratsaya den duk anyaya (pagshirk, pagsakutu) iye ne meh ٨٢ ‫َوهم ُّم حه َت ُدون‬
siye ien, niyah ne kasanyangan de duk siye ien katoan.
َ َ َ َ َٰ َ َ َ َٰ َ ‫َ ح َ ُ ه ُ َ ٓ َ َ ح َ َٰ َ ٓ ح‬
83. Duk damikkiyan ien dalil (katarrangan) kami pangurung kami ‫لَع ق حو ِمهِۦ ن حرف ُع د َر َجَٰت همن‬ ‫وت ِلك حجتنا ءاتينها إِبرهِيم‬
َ ‫هَ ُٓ ه َه‬
Ibrahim (Alayhis Salaam) luu si meh aa qawman ne, angkat kami ٨٣ ‫ِيم َعل ِيم‬
ٌ ‫ك َحك‬ ‫نشاء ُۗ إِن رب‬
sa langkew ne pamangkat sine sine kabayaan kami, bennal
Tuhan nun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Sangat pandey Sangat tau.
ُ‫َح‬ َ ‫َ ح َ َ ح َ َ َ ح ُ َ ُ ًّ َ َ ح َ ُ ً َ َ ح‬
84. Duk pangurung kami si iye (Ibrahim Alayhi Salaam) Ishaaq duk ۡۖ ‫َو َوهبنا َُل ٓۥ إِسحَٰق َويعقوب ُك هدينا َونوحا هدينا مِن قبل‬
َ َ َٰ َ ُ َ َ ُ ُ َ َ ُّ َ َ َ َٰ َ ‫َ ُ َ َ ُ َ ح‬ ُ
Ya’cub, tiyap tiyap siye ien tinoan weh kami, Duk Nuh tinoan du ‫وَس َوهَٰ ُرون‬ ‫َومِن ذرِ هيتِهِۦ داوۥد وسليمن وأيوب ويوسف وم‬
َ ‫حسن‬ ‫ح ح‬ ‫َ َ َ َح‬
sab weh kami tagna pe, Duk amban meh panubu ne (Ibrahim) ٨٤ ‫ِني‬ ِ ‫َوكذَٰل ِك َن ِزي ٱل ُم‬
Dawud duk Sulaiman duk Ayyub duk Yusuf duk Musa duk
Harun (Alayhimus Salaam), na kowe damikkiyan ien panumbas
kami meh magpahap hapin.
‫َ َ َ ه َ َ ح َ َٰ َ َ َٰ ح َ َ ُ َ ه‬
َ ‫ٱلصَٰلح‬
85. Duk Zacaria duk Yahya duk Isa duk Ilyas (Alayhimus Salaam) ٨٥ ‫ني‬ ِ ِ ‫اس ك مِن‬
ۡۖ ‫وزكرِيا ويحي وعِيَس ِإَوَل‬
tiyap tiyap dangan amban meh aa hatul.
ََ َ‫َُ َ ه ح‬
َ ‫لَع ٱلح َعَٰلَم‬ ُ ُ ‫َ ح‬
86. Duk Ismail duk Alyasa’ duk Yunus duk Lut duk tiyap tiyap ٨٦ ‫ني‬ ِ ‫ِإَوس َمَٰعِيل َوٱليَ َس َع َو ُيون َس َولوُا ولُك فضلنا‬
‫ح‬

dangan amban siye palabi kami amban sagannap (aa) alaam. َ َ ‫َ ح َ َ ٓ ح َ ُ ه َٰ ح ح‬


87. Duk amban meh matattoe de duk meh pungtinai de duk pene ‫ٱج َت َب حي َنَٰ ُه حم َوه َديح َنَٰ ُه حم إ ِ ََٰل‬
‫ِإَوخ َو َٰنِه حم َو ح‬
ۡۖ ِ ‫ومِن ءابائ ِ ِهم وذ ِرتَٰيت ِ ِهم‬
kami siye duk toan kami siye tudju lan bentel. ٨٧ ‫صِ َرَٰط ُّم حس َتقِيم‬
ْ ُ َ ‫َ َح َ ح‬ ٓ َ ‫ه‬ ُ َ َ
88. Damikkiyan ien toh Allahu Taala, toan ne duk toh ien sine sine ‫ذَٰل ِك ه َدى ٱَّلل ِ َي حهدِي بِهِۦ َمن يَشا ُء م حِن ع َِبادِه ِۦ ولو أۡشكوا‬
kabayaan ne amban meh ipun ne, na bang siye ien magsakutu
َ ُ ْ ُ َ ‫َح‬ ََ
٨٨ ‫ۡلب ِ َط عن ُهم هما َكنوا َي حع َملون‬
asal pagpag ne (tumbas) iye bakas hinang de (mahapin).
ُ‫ح‬ َ ‫ُ ْ َ َٰٓ َ ه َ َ َ ح َ َٰ ُ ُ ح َ َٰ َ َ ح ُ ح‬
89. Iye ne meh siye ien kaurungan weh kami Kitab duk Hukuman ‫ٱۡلك َم َوٱنلُّ ُب هوةَ فإِن يَكف حر‬ ‫أولئِك ٱَّلِين ءاتينهم ٱلكِتب و‬
duk pagnabi, Na bang naggah me siye ien (Aa Makka) sabennal ٨٩ ‫ين‬َ ‫ٰٓ ُؤ ََلٓءِ َف َق حد َو هُكح َنا ب َها قَ حوما هليح ُسوا ب َها بكَٰفِر‬
َ ْ َٰٓ َ ‫ب ِ َها‬
ِ ِ ِ ِ
bakas ne ien pinangandel we kami si meh aa gey naggah (Meh
Muhajirin duk Ansar).
ُ ُ َ ‫ه ُ َ ُ َ َٰ ُ ُ ح َ ح ُ ه ٓ َ ح‬ َ َ ‫ُ ْ َ َٰٓ َ ه‬
90. Iye ne meh siye ien katoan weh Allahu Taala na si toh Allahu na ‫سلك حم‬ ‫ِين ه َدى ٱَّللۖۡ فبِهدىهم ٱقتدِه ُۗ قل َل أ‬
‫أولئِك ٱَّل‬
si toh de ien ninged kew (Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi

119
َ
Wasallam), Bissahun gey ku maku tumbas amban kaam, (ganah) ٩٠ ‫ني‬ ِ َٰ ‫َعلَ حيهِ أ حج ًراۖۡ إ ِ حن ُه َو إ ِ هَل ذ حِك َر‬
َ ‫ى ل ِلح َعَٰلَم‬
du hininang ku inin malaingkan pamaesseb hadja si (manusiya)
sagannap alam.
َ َٰ َ َ ُ ‫َ َ َ َ ُ ْ ه َ َ ه َ ح ٓ ح َ ُ ْ َ ٓ َ َ َ ه‬
91. Gah ginanta (weh meh siye meh pananaggah ley) Allahu Taala ‫لَع بَّش مِن‬ ‫وما قدروا ٱَّلل حق قدرِه ِۦ إِذ قالوا ما أنزل ٱَّلل‬
ُ َ ُ َٰ َ ُ ٓ ‫َ ح ُح َ ح َ ََ ح َ َ ه‬
gantaan sampurna, si waktu binissa weh de weh gah ‫ب ٱَّلِي َجا َء بِهِۦ موَس نورا وهدى‬ َٰ‫َشء قل من أنزل ٱلكِت‬
َ َ ُ‫ح‬ ُ َ ُ َ ََ َُ ُ َ‫َح‬
magpaturun Allahu Taala luu si meh manusiya bisan ine (amban ‫ِيس ت حب ُدون َها َوَّتفون كث ِۡياۖۡ َو ُعل حِم ُتم‬ ُ‫اس َتعلونهۥ قرا‬ ‫ه‬
ِۖ ِ ‫ل ِلن‬
wahi atawa Kasabennlan), Bissahun (Oh Muhammad Salla َ ُ َ ُ ُ‫ه َح َ ح َ ُ ْٓ َ ُ ح َ َ ٓ َ َُٓ ُ ح ُ ه‬
‫ٱَّللۖۡ ث هم ذ حره حم ِِف خ حوضِ ِه حم‬ ‫ما لم تعلموا أنتم وَل ءاباؤكمۖۡ ق ِل‬
Allahu Alayhi Wasallam) sine mamaturun Kitab binoo Musa َ ‫ح‬
٩١ ‫يَل َع ُبون‬
(Alayhis Salaam) in? Sahaya duk toh si manusiya, hinang bi hadja
katas patampal bi (sumaguwa) tapukan bi maekkahin, duk
tinoan kaam iye gah katauhan bin, kaam duk meh matattoe bi,
Bissahun (si siye) Allahu Taala du mamanoan kaamin, ubus
pasagaranun ne siye si meh pagsuweyan de ley magkalolaan.
ُ َ ‫ارك ُّم َصد ُِق هٱَّلِي ََ ح‬ َ َ‫ب أ‬
َ ‫نزلح َن َٰ ُه ُم َب‬ ٌ َٰ‫َو َهَٰ َذا ك َِت‬
92. Duk Kitab inin (Qur-an) pinaturun weh kami, magbarkat duk ‫ني يَ َديحهِ َوتلِ ُنذ َِر أ هم‬
ُ َ ‫ح‬ َ ‫ح ُ َ َٰ َ َ ح َ ح َ َ َ ه َ ح‬
nabennal si iye (dehellu amban iyehin) supaya pangaka nu ‫ِين يُؤم ُِنون بِٱٓأۡلخ َِرة ِ يُؤم ُِنون بِهِۖۡۦ َوه حم‬ ‫ٱلقرى ومن حولها وٱَّل‬
َ ُ ُ َ َٰ َ َ
(katatalewan siksa) si meh aa Makka, duk meh katalibut ne, Duk ٩٢ ‫لَع َصَلت ِ ِه حم ُيَاف ِظون‬
iye ne meh siye magparatsaya si Ellew Akhirat magparatsaya siye
si (Qur-an) duk iye ne meh siye si sambahayang de malihara.
َ َ َ ُ َ َ ‫َ َ ح َ ح َ ُ ه ح َ َ َٰ َ َ ه َ ً َ ح‬
93. Duk tamanan anyaya iye ne maghinang hinang bissa si Allahu ‫وۡ إ ِ هَل َول حم‬ ِ ‫ومن أظلم مِم ِن ٱفَتى لَع ٱَّلل ِ كذِبا أو قال أ‬
Taala puting atawa missa iye (pinaturun) si aku wahihin, buh َ ‫ح‬
َٰٓ ‫ٱَّللُۗ ولو ت َر‬َ َ ُ ‫ُ َ َح َ ح َ َ َ َ َ ُ ُ حَ َ ٓ َ ََ ه‬
ِ‫ى إِذ‬ ‫يوح إَِلهِ َشء ومن قال سأنزِل مِثل ما أنزل‬
gah pinaturun si iye bisan ine, duk sine sine magpain song ku ‫ك ُة بَاس ُِط ٓوا ْ َأيحدِيهمح‬ َ َٰٓ َ َ ‫ح َ ح َ ح‬ َ َ َ ‫ه‬
ِ َٰ ‫ٱلظَٰل ُِمون ِِف غ َمر‬
ِ ِ ‫ت وٱلملئ‬ ِ ‫ت ٱلمو‬
maturun kowe pinaturun Allahu Taalahin, bang hadja kite nu ُ ‫اب ٱل ح ُهون ب َما ُك‬ َ ‫ك ُمۖۡ حٱَلَ حو َم َُتح َز حو َن َع َذ‬ ُ َ ُ َ ْٓ ُ ‫َ ح‬
‫نت حم‬ ِ ِ ‫أخ ِرجوا أنفس‬
(Oh Muhammad Salla Allahu Allahu Alayhi Wasallam) apabila َ ُ َ ‫ح‬ ‫ح‬ َ ُ ‫ح‬
َ َ ‫َُ ُ َ ََ ه حَ َ َ ُح َ ح‬ َ
٩٣ ‫َبون‬ ِ ‫ٱۡل ِق وكنتم عن ءاتَٰيَٰتِهِۦ تستك‬ ‫تقولون لَع ٱَّلل ِ غۡي‬
meh aa panganganyayahin (bardusehin) si kalango kamatey,
Ubus meh malaikatin pinatugut weh de meh tangan den (pain
de): paguwaun bin di bin, ellew inin tinumbasan ne kaam, siksa
makadekdes sabab meh binissa bi si Allahu Taala gey mapatutin,
Duk kaniyaan bin si meh ayat Allahu Taala magtakabbur.
‫َ ح‬ َ َ ُ ‫َ َ َ ح ح ُ ُ َ ُ َ َ َٰ َ َ َ ح‬
94. Duk bennal tekka kaam dangan dangan, kowe du kapamapanjari ‫ى ك َما خلق َنَٰك حم أ هول َم هرة َوت َرك ُتم هما‬ ‫جئتمونا فرَٰد‬ ِ ‫ولقد‬
‫ه‬ ٓ
ُ َ َ َ ُ ‫ح َ َ َ َ َٰ َ َ ُ ح‬ ُ ُ ٓ ُ ‫َ ح‬
kami kaamin tagnah pe, Duk inambanan (tinaykutan) weh bi iye َ ‫ك ُم ٱَّل‬
‫ِين‬ ‫خ هول َنَٰك حم َو َرا َء ظ ُهورِكمۖۡ وما نرى معكم شفعاء‬
bakas pangurung kami kaamin, Duk ganah kite kami si kaam ‫َ ه‬ ُ َ‫ُ ح ُ َ َ ُْ ََ ه‬ ‫َه‬ َ
‫ۡشكَٰٓؤا لقد تق هط َع بَيح َنك حم َوضل‬ ‫َزع حم ُت حم أن ُه حم فِيكم‬
meh pananafaat (paninimbul) si kaam, iye ne meh siye pinain bi َ ُ َ ُ ُ ‫َ ُ ه‬
٩٤ ‫نت حم ت حزع ُمون‬‫عنكم ما ك‬
pagsakutuhan bi,bennal bekkat ne (puklas) antara bi
(pagkimmatin) duk lepas ne amban kaam kaniyaan pangannal
bin.
‫ح‬ ‫ه ه َ َ ُ ح َ َ ه َ َٰ ُ ح‬
‫َير ُج ٱلح َ ه‬
95. Bennal Allahu Taala, iye du mangepak bigihin duk seppa (koweh ِ ِ ‫ۡح م َِن ٱل َمي‬
‫ت‬ ِ ۡۖ‫ب وٱنلوى‬ ِ ‫۞إِن ٱَّلل فال ِق ٱۡل‬
َ ُ َ ‫َ ح َ َ َٰ ُ ُ ه ُ َ َ ه َٰ ُ ح‬ ‫ُح ُ ح‬
meh hurma), paguwah ne maellumin amban (asal asal) matey, ٩٥ ‫ۡح ذل ِكم ٱَّللۖۡ فأّن تؤفكون‬ ِ ‫ت مِن ٱل‬ ِ ِ ‫َوُم ِرجٱل َمي‬
duk maguwa iye matey amban (asal asal) ellum, Damikkiyan ien

120
(kawase) Allahu Taala saingge pabintung bi (pag ibadatin si saddi
amban Allahu Taala?).
َ‫ح‬ ‫ه‬ َ َ ‫َ ه‬ ‫َ ُ ح‬
96. (Allahu Taala) Mangepak (mamaguwa) subuhin (supaya ‫اح َو َج َعل ٱَلحل َسكنا َوٱلش حم َس َوٱلق َم َر ُح حس َبانا‬ ِ ‫ٱۡل حص َب‬
ِ ‫فال ِق‬
‫ح‬ َ‫َ َ َح ُ ح‬
ngadanta), duk hininang weh ne sangemin hipes, Duk mata ٩٦ ‫يز ٱل َعل ِي ِم‬
ِ ‫ذَٰل ِك تقدِير ٱلع ِز‬
ellewin duk bulan (pamistahan) damikkiyan ien, Gantaan (Iye
ne) Sangat kawase Sangat tau. ‫ُ ه‬
َ ‫وم تلِ َ حه َت ُدوا ْ ب َها ِف ُظلُ َم َٰ ح‬
َ ‫ج‬ُ ُّ‫ك ُم ٱنل‬ ُ َ ََ َ
‫َوه َو ٱَّلِي جعل ل‬
97. Duk Iye du (Allahu Taala) papanjarihan ne kaam meh potean ِ‫ت ٱلَب‬
ِ ِ ِ
َ َ
٩٧ ‫ت ل ِق حوم َي حعل ُمون‬
َ َٰ َ َ‫ح ح َ ح َ ه ح‬
supaya, hinang bi pandu si meh kalindeman bulak duk tahik, ِ ‫َوٱِلَحرِ قد فصلنا ٱٓأۡلتَٰي‬
bennal tinugila weh kami meh ayatin (tandain) si meh aa
qawman sangat makahati.
َ َ ‫هح‬
ُۗ ‫كم مِن نفس َوَٰح َِدة ف ُم حس َتقر َو ُم حس َت حو َدع‬ ُ َ َ َ ٓ ‫ََُ ه‬
98. Duk Iye (Allahu Taala) mamapanjari kaamin amban dambuwa ‫وهو ٱَّلِي أنشأ‬
َ ُ َ ‫َ َٰ َ ح َ ح‬
٩٨ ‫ت ل ِقوم يفقهون‬ َ‫َ ح َ ه ح‬
ginhawa baran (Adam Alayshis Salaam), na hininang ne sab ِ ‫قد فصلنا ٱٓأۡلتَٰي‬
katetegan (dem betteng dende) duk pamaliharaan iye (amban
lella) sabennal tinugila (sinalassay) weh kami meh ayatin si meh
aa Qawman makahati.
‫ات ُك َ ح‬
‫َشء‬ َ ‫ٱلس َمآءِ َمآء فَأَ حخ َر حج َنا بهِۦ َن َب‬ ‫نز َل م َِن ه‬ َ َ‫ِي أ‬ ٓ ‫َو ُه َو هٱَّل‬
99. Duk iye (Allahu Taala) magpaturun amban diyata langit bohe ِ ِ
‫ح‬ َ َ ‫َّنر ُج م حِن ُه َحبا ُّم‬ ‫ُّ ح‬ َ ُ‫ََ ح َ ح َ ح‬
(ulan) na paguwa kami sabab bohe ley, katumbu tumbuhan ‫َتاكِبا َوم َِن ٱنلهخ ِل مِن‬ ِ ‫ا‬ ‫ۡض‬ ِ ‫خ‬ ‫فأخرجنا مِنه‬
kemon ine inehin amban ien, gaddung (kowe meh paley duk meh َ ‫َ ه ح ُ َ َ ُّ ه‬ َ ‫ح َ ح‬ ‫َ ح َ ح َ َ َ َ َ َٰه‬
‫ُلعِها ق ِنوان دان ِية وجنت مِن أعناب وٱلزيتون وٱلرمان‬
lenga) paguwa kami amban ien bigi ne (buwa ne maglingkit) duk ‫ُ ُ ٓ ْ َ َٰ َ َ ٓ َ ٓ َ ح َ َ َ َ ح ٓ ه‬ َ ‫ُم حشتَبها َو َغ ح‬
َٰ َ َ‫ۡي ُمت‬
‫شبِه ٱنظروا إَِل ثمرِه ِۦ إِذا أثمر وينعِهِۦ إِن‬ ِ
amban hurma amban pungut ne patapit (pabowet) duk َ ُ ‫َ َٰ ُ ح َ َٰ َ ح ُ ح‬
٩٩ ‫ِِف ذل ِكم ٓأَلتَٰيت ل ِقوم يؤمِنون‬
kabbunan amban meh Grapes (duk meh jambangan palele) duk
Zaitun duk Rumman mag agid agid duk dumain magsali,
Payamun bi meh buwa nen bang ne mag buwa duk bang ne
sarang kinettu, Bennal si meh damikkiyan ien tanda si meh aa
Qawman magparatsaya.
‫َح‬ َ َ َ َ َ ُ َ ْ ُ َ َ ‫ۡش ََك ٓ َء ح ه َ َ َ َ ُ ح‬ َ ُ ِ ‫َو َج َعلُوا ْ ِ هَّلل‬
100. Duk hininangan weh de Allahu Taala sakutu amban meh ‫ۡي‬ ِۢ َٰ‫ٱۡلن وخلقهمۖۡ وخ َرقوا َلۥ بن ِني وبن‬
ِ ‫ت بِغ‬ ِ
َ ُ َ َٰ َ َٰ َ َ َ ُ َ َٰ َ ‫ح ُ ح‬
Jinn duk Allahu Taala du mamapanjari siyehin, Duk hininangan ١٠٠ ‫ل ع هما يَ ِصفون‬ ‫عِل ِۚم سبحنهۥ وتع‬
du sab weh de Allahu Taala meh anak lella du meh anak dende,
si ganah panghati de, Mahasutsi Allahu Taala amban kemon
sinipat de ien.
‫ُ ُ َ َ َ َ ُ ه‬ َ َ‫َ ُ ه َ َ َ ح‬
101. (Iye Allahu Taala) asal asal mamapanjari meh langit duk ‫ّن يَكون َُلۥ َول َول حم تكن َُلۥ‬َٰ ‫ۡرض أ ه‬
ِۖ ِ ‫ت وٱۡل‬ ِ َٰ ‫بدِيع ٱلسمَٰو‬
bulakin, saingge kaniya anak nen bu ganah sawe ne dende (anda ١٠١ ‫َشء َعل ِيم‬
َ
‫كل ح‬ ُ ََُ ‫ح‬ َ ‫ه‬ ُ َ َ َ َ َ َٰ ‫َص‬
ِ ِ ‫حبة ۖۡوخلق ك َشءِۖ وهو ب‬ ِ
ne)? Duk iye mamapanjari kemon ine inehin duk Iye si tiyap
tiyap ine ine Sangat makahati.
‫َ َٰ ُ ُ ه ُ َ ُّ ُ ح َ ٓ َ َٰ َ ه ُ َ َ َٰ ُ ُ َ ح َ ح‬
ُ‫ٱع ُب ُدوه‬
102. Damikkiyan ien Allahu Taala Tuhan bin, Gana Tuhan ‫ك َشء ف‬
ِ ‫ذل ِكم ٱَّلل ربكمۖۡ َل إِله إَِل هو ۖۡ خل ِق‬
ََ َ ُ َ
‫لَع ُك َ ح‬
patut (pagtag ipunan) malaingkan Iye mamapanjari tiyap tiyap ١٠٢ ‫َشء َوك ِيل‬ ِ َٰ ‫وهو‬
ine inehin, Na sumbahun bi Iye, duk iye si tiyap tiyap luu si ine
ine pasangdelan.

121
َ‫ح‬
ُ ‫ٱۡلب‬ ُ ‫ه ُح ُ ُ ح َح َ ُ َ ُ َ ُح ُ ح َح َ َ َ ُ َ ه‬
103. Gey iye (Allahu Taala) taabut mata (pinayam) duk Iye du ١٠٣ ‫ۡي‬ِ ‫َل تدرِكه ٱۡلبصَٰر وهو يدرِك ٱۡلبصَٰر ۖۡ وهو ٱلل ِطيف‬
makaabut meh pamayamin, Duk iye sangat makahati (tamanan
nahut ne kahalan meh ipun ne) duk Sangat tau nuwi nuwi.
‫ه ُ ح َ َ ح َح َ َ َ َح‬ ٓ ُ ٓ َ
104. Asal bakas ne kaam katekkahan meh katarrangan amban ‫سهِۖۡۦ َو َم حن‬
ِ ‫ِص فل ِنف‬‫ق حد َجا َءكم بَ َصائ ِ ُر مِن ربِكمۖۡ فمن أب‬
ُ َ ََٓ َ َ َ
Tuhan bi, Na sine sine makakite (kasabennalan) na ganta si ١٠٤ ‫م ف َعل حي َها َو َما أنا َعل حيكم ِِبَفِيظ‬
َِ‫ع‬
ginhawa baran ne du ien, na bang isab iye bute (gey mayaman
kasabennalan) na kalaatan ginhawa baran ne du ien, Duk
(bissahun si siye) dumain ku malihara kaam.
َ َ ‫ت َو َِلَ ُقولُوا ْ َد َر حس‬
‫ت َونلِ ُبَي ِ َن ُهۥ ل ِق حوم‬
َ ُ َ ُ َ َٰ َ َ َ
ِ َٰ ‫ِصف ٱٓأۡلتَٰي‬
105. Duk kowe damikkiyan ien, pamagpinda pinda ِ ‫وكذل ِك ن‬
َ َ
(pamatarrang) kami meh tandain (ayatin) duk supaya tabissa de, ١٠٥ ‫َي حعل ُمون‬
weh kapangadjian nu (kasabennalanin) duk supaya tapatarrang
kami si meh aa makahati.
‫َ َٓ َ ه ُ َ ح ح‬ َ ‫ه ح َ ٓ ُ ِ َ َح‬
106. Tuhutun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬iye pinaturun si kauhin ‫َلك مِن هرب ِك ۖۡ َل إِل َٰ َه إَِل ه َو ۖۡ َوأع ِرض َع ِن‬ ِ ‫ٱتبِع ما أوۡ إ‬
(Qur-an in) amban Tuhan nu, ganah Tuhan patut malaingkan َ ‫ٱل ح ُم حّشك‬
١٠٦ ‫ِني‬ ِ
Iye du (Allahu Taala), Duk pataykut kew amban meh mushrik (
meh aa magsasakutu).
َ َ َ‫َ َح َ َٓ هُ َ ٓ َ ح َ ُ ْ َ َ َ َ ح‬
107. Duk bang hadja bayah Allahu Taala gah siye ien ۡۖ ‫ك َعل حي ِه حم َحفِيظا‬َٰ‫ولو شاء ٱَّلل ما أۡشك ُۗوا وما جعلن‬
َ َ َََٓ
magsakutu, Duk gah kew hinang kami (Oh Muhammad Salla ١٠٧ ‫نت َعل حي ِهم ب ِ َوك ِيل‬ ‫وما أ‬
Allahu Alayhis Salla Allahi) luu si siye pasangdelan.
‫ه َ َ ُ ُّ ْ ه َ َ ح َ ُۢ َ ح‬ ُ َ ُ ‫َ َ َ ُ ُّ ْ ه َ َ ح‬
108. Duk da bese beseun bi iye ne meh siye mamaku si saddi ‫ۡي‬
ِ ‫ون ٱَّلل ِ فيسبوا ٱَّلل عدوا بِغ‬ ِ ‫وَل تسبوا ٱَّلِين يدعون مِن د‬
‫ج ُع ُه حم‬ ‫هح‬ َ َ ‫عِلحم َك َذ َٰل َِك َز هي هنا ل ُ ُ ه َ َ َ ُ ح ُ ه‬
amban Allahu Taalahin (meh aa magsasakutu), (bu janan isab) ِ ‫ِك أمة عملهم ثم إ ِ ََٰل رب ِ ِهم مر‬ ِ
bese beseh de Allahu Taala dumain dem sayu duk si ganah َ َُ‫ََُ ُُ َ َ ُ ْ َح‬
١٠٨ ‫فينبِئهم بِما َكنوا يعملون‬
panghati, Kowe damikkiyan ien pinangari ngarihan weh kami
tiyap tiyap ummat hinang den (kannal den tumawwa), puwas ien
tudju Tuhan de ru pamolean den, na suwi suwihan kami siye si
meh bakas hininang den.
‫ُح‬ ‫ٱَّلل ِ َج حه َد َأيح َمَٰنه حم َلئن َجا ٓ َء حت ُه حم َءايَة هَلُ حؤم ُ ه‬
‫ِن ب ِ َها قل‬
‫ََح َ ُ ْ ه‬
109. Duk napa siye si Allahu Taala sampurna sapa de, Bang ِ ِِ ِ ‫وأقسموا ب‬
‫َ ه ََ ُح ُ ُ ح َهَٓ َ َ َٓ ح‬ َ
ُ َٰ ‫ٱٓأۡلتَٰي‬ ‫ه‬
siye katekkahan ayat asal magparatsaya siye si ayat ley, Bisssahun ‫ت عِند ٱَّللِۖۡ وما يشعِركم أنها إِذا جاءت‬ ‫إِن َما‬
َ ‫َ ح‬
(Oh Muhammad Salla Allahu Alayhis Salla Allahi) bennal meh ١٠٩ ‫َل يُؤم ُِنون‬
ayatin si Allahu Taala du, Duk ine makapananam kaamin bang
ne siye katekkahan (ayat) bu gey du siye magparatsaya.
َ َ ْ ‫َ َ ُ َ َ ح‬ َ ‫َح‬ َُ
110. Duk baliskat kami ne meh pangateyan den duk meh ‫َونقل ُِب أفِ َدت ُه حم َوأبحص َٰ َره حم ك َما ل حم يُؤم ُِنوا بِهِۦٓ أ هول َم هرة‬
َ ‫ح‬ ُ ََ
pamayam den, kowe du asal gah bakas pamaratsaya den, ubus ١١٠ ‫َونذ ُره حم ِِف ُُغ َيَٰن ِ ِه حم َي حع َم ُهون‬
pasagaran kami ne siye dem panaggah de (magkakap).
َ ‫َ َ ح َ ه َ َ ه ح َ ٓ َ ح ُ ح َ َ َٰٓ َ َ َ َ ه َ ُ ُ ح َ ح َ َٰ َ َ َ ح‬
111. Bang siye paturunan kami meh malaikat, duk boo siye ‫ّشنا‬ ‫۞ولو أننا نزنلا إَِل ِهم ٱلملئِكة وُكمهم ٱلموَت وح‬
meh aa matey in magbissa, duk pagtimuk kami luu si siye tiyap ُ ‫َشء ُق ُبَل هما ََكنُوا ْ َِلُ حؤم ُِن ٓوا ْ إ هَلٓ أَن ي َ َشا ٓ َء ه‬
‫ٱَّلل‬
‫َ َح ح ُه‬
‫ك َ ح‬ ‫علي ِهم‬
ِ
ُ
َ ‫َ َ َٰ ه ح َ ُ ح‬
َ َ َ
tiyap ine inehin dehellu, asal masi du siye gey magparatsaya, ١١١ ‫َثه حم َي َهلون‬ ‫ولكِن أك‬
malaingkan bang kabayaan Allahu Taala sumaguwa kaekkahan

122
amban siye awam. ‫َ ح‬ ‫ََ َ َ َ َ حَ ُ َ َ ُ َ َ َ ح‬
112. Duk kowe damikkiyan ien hininang we kami si tiyap ِ ُ‫ٱۡل ِن ي‬
ۡ‫و‬ ِ ‫ٱۡلن ِس و‬ ِ ‫ِك ن ِب عدوا شيَٰ ِطني‬ ِ ‫وكذَٰل ِك جعلنا ل‬
َ ٓ َ َ ُ َ‫ح َ ح‬ َ ُ
tiyap Nabi kuntara meh Shaitan manusiya duk Jinn, mandu ‫ََ حعض ُه حم إ ِ ََٰل ََ حعض ُزخ ُرف ٱلق حو ِل غ ُرورا َول حو شا َء َر ُّبك َما‬
mandu kasinduwehanin si kasinduwehan, meh pangari ngari َ َُ ‫َ َ ُ ُ َ َ ح ُ ح ََ َح‬
١١٢ ‫َتون‬ ‫فعلوه ۖۡ فذرهم وما يف‬
bissa pamalelong, Bang hadja bayah Tuhan nun, gah ien hinang
de na pasagarun siye duk hininang hinang de pagputing de ley.
ُ‫ِۡي َض حوه‬ َ ُ ‫َ َ ح َ َٰٓ َ ح َ ح َ ُ ه َ َ ُ ح‬
‫ون بٱٓأۡلخ َِرة ِ َول َ ح‬
113. Duk supaya pakale (makataimah) meh pangateyan iye ne ِ ‫غ إَِلهِ أفِدة ٱَّلِين َل يؤمِن‬ ‫وتلِ ص‬
َ ُ َ ‫َ َ ح َ ُ ْ َ ُ ُّ ح‬
meh siye gey magparatsaya si (Ellew) Akhiratin, duk ١١٣ ‫َتفون‬
ِ ‫َتفوا ما هم مق‬ ِ ‫و َِلق‬
pagmalillaan hinang den iye asal hininang hinang deley.
ُ ‫ََ َ حَ ه َحَ َ َ َ ُ َ ه ٓ َ ََ َح‬
َ َٰ‫ك ُم ٱلحك َِت‬
114. Bisssahun (Oh Muhammad ‫{ )ﷺ‬Weey ku subey} ngangut ‫ب‬ ‫أفغۡي ٱَّلل ِ أَت ِغ حكما وهو ٱَّلِي أنزل إَِل‬
‫ه‬ َ ُ ُ ‫ُ َ ه َ ه َ َ َ ح َ َٰ ُ ُ ح َ َٰ َ َ ح َ ُ َ َ ه‬
hukum si saddi amban Allahu Taala? (Buh) Duk iye du ‫مفصَل وٱَّلِين ءاتينهم ٱلكِتب يعلمون أنهۥ مَنل مِن‬
mamaturun Kitab (Qur-an) in salassay {ne}. Duk iye ne meh siye َ ُ َ َ َ َ‫ه َ ح‬
َ ‫ون هن م َِن ٱل ح ُم حم ََت‬
١١٤ ‫ين‬ ِ ‫ربِك بِٱۡل ِقِۖ فَل تك‬
inurungan weh kami kitab (Yahudi duk Nasrani) katauhan de,
bennal iye (Qur-anin) pinaturun amban Tuhan nu, Na da kew
paniyah amban meh {aa} magkutu kutu. َ َ ‫ه‬
ُ َ
‫ت َربِك صِ حدقا َو َع حدَل َل ُم َبدِل ل ُِك َِمَٰتِهِۦ َوه َو‬ ُ ‫ت َُك َِم‬ ‫َو َت هم ح‬
115. Duk jukup ne kalimat (bissa) Tuhan nun, sabennal duk
ُ ‫يع ٱلح َعل‬
١١٥ ‫ِيم‬ ‫ه‬
ُ ‫ٱلس ِم‬
{adil} tintul, gana makapinda meh bissa nen, Duk iye Sangat
makakale Sangat makahati. َ‫ح‬
‫ه‬ َ َ َ ُّ ِ ُ‫ۡرض ي‬ ‫ُ ح َ ح‬
ََ‫ك‬
116. Duk bang tuhut nu kahekkan meh aa diyata bulakin, ‫يل ٱَّلل ِ إِن‬
ِ ِ ‫ضلوك عن سب‬ ِ ‫َث َمن ِِف ٱۡل‬ ‫ِإَون ت ِطع أ‬
َ ‫ح‬ َ ‫ه‬ ُ ‫ح‬ ‫ه َ ه ه‬
lepas dekew amban lan Allahu Taala, {Ganah} du tuhut de ١١٦ ‫يَتب ِ ُعون إَِل ٱلظ هن ِإَون ه حم إَِل َي ُر ُصون‬
malaingkan kannal {hadja}, duk {gana} du sab bissa de
malaingkan kilahap hadja.
َ‫ُ َ ح‬ ُّ َ َ ُ َ ‫ه َ ه َ ُ َ َ ح‬
117. Bennal Tuhan nun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Iye labi makahati ‫ضل َعن َسبِيلِهِۖۡۦ َوه َو أعل ُم‬ِ ‫إِن ربك هو أعلم من ي‬
iye malepas amban lan (agama) nen duk Iye labi makahati si meh َ ‫بٱل ح ُم حه َتد‬
١١٧ ‫ِين‬ ِ
(aa diyalem) to.
‫َُُ ْ ه ُ َ ح ُ ه‬
ُ ‫ٱَّلل ِ َعلَ حيهِ إن ُك‬
َ ‫نتم أَ‍ِب َتَٰيَٰتهِۦ ُم حؤ ِمن‬
118. Na mangan kaam si (sinumbali) pakasabbutan alen ١١٨ ‫ِني‬ ِ ِ ‫فُكوا مِما ذكِر ٱسم‬
Allahu iye, bang kaniyaan bin si Ayat ne (Allahu Taala)
magparatsaya.
َ َ َ َ ‫َ َ َ ُ ح َه َح ُ ُ ْ ه ُ َ ح ه‬
119. Na weey kaam gey mangan amban iye (sinumbali) ‫ٱس ُم ٱَّلل ِ َعل حيهِ َوق حد ف هصل‬ ‫وما لكم أَل تأكلوا مِما ذكِر‬
َ ‫ه‬ َ‫َ ُ ه َ ه َ َ َ ح ُ ح ه َ ح ُ ح ُ ح ح‬
pakasabbutan alen Allahu Taala si iyehin?, {Bu} Duk bennal ‫لكم ما حرم عليكم إَِل ما ٱضطرِرتم إَِلهِ ِإَون كث ِۡيا‬
‫َ ُ َ حَ ح‬ ‫َح ح ه‬ ٓ َ ‫ه ُ ُّ َ َ ح‬
bakas ne pinatarrang weh Allahu Taala si kaam iye hinaram si ١١٩ ‫ۡي عِل ِۚم إِن َر هبك ه َو أعل ُم بِٱل ُم حعتَدِين‬
َ
ِ ‫ضلون بِأهوائ ِ ِهم بِغ‬ ِ ‫َل‬
kaamin, malaingkan bang sab kaam mula (agen ne makamatey
kaam), Duk bennal kahekkahan ngalepas siye duk hawa napsu
de dumain dem panghati, Bennal Tuhan nun iye Sangat tau si
meh panganganyaya.
‫َ َ ُ ْ َ َٰ َ ح ح َ َ َ ُ ٓ ه ه َ َ ح ُ َ ح ح‬
120. Duk tinggalanun bi duse matampalin duk matapukin, ‫ٱۡلث َم‬
ِ ‫ٱۡلث ِم وباُِنهۥ إِن ٱَّلِين يكسِبون‬
ِ ‫وذروا ظ ِهر‬
َ ُ َ‫َ ُ ح َح َ َ َ ُ ْ َح‬
Bennal iye ne meh siye makausaha (makahinang) song du siye ١٢٠ ‫سيجزون بِما َكنوا يقَتِفون‬
tinumbasan si meh kaniyaan bakas hininang den.

123
‫ه‬ َ ‫ه‬ َ ‫ََ َح ُ ُ ْ ه َح ُ ح َ ح ه‬
121. Duk da kakanun bi, iye (sinumbali) gah panabbutan alen ‫ٱس ُم ٱَّلل ِ َعل حيهِ ِإَون ُهۥ لف حِسق ُِۗإَون‬ ِ‫وَل تأكلوا ِمما لم يذكر‬
Allahu Taalahin luu si siye, sabab bennal ien fisq (luwas agama), ُ ُ ُ ‫ه َ َٰ َ َ ُ ُ َ َ َٰٓ َ ح َ ٓ ح ُ َ َٰ ُ ُ ح ح َ َ ح‬
‫وهمح‬ ‫ٱلشي ِطني َلوحون إَِل أو َِلائ ِ ِهم َِلجدِلوكمۖۡ ِإَون أُعتم‬
Duk bennal meh Shaitanin magwahi (ngeyo ngeyo) tudju meh َ ُ ‫ه ُ ح َُ ح‬
١٢١ ‫ّشكون‬ِ ‫إِنكم لم‬
bebbeg de (amban meh manusiya) supaya nuwey kaam, Duk
bang siye tuhut bi bennal kaam amban meh aa magsakutu.
ُ َ ‫ح‬ ََ َ َ َ
122. Weh iye kaniyaan mamateyin (ubus) pakellum kami ‫أ َو َمن َكن َم حيتا فأ حح َي حي َنَٰ ُه َو َج َعل َنا َُلۥ نورا َي حم َِش بِهِۦ ِِف‬
َ َ َ َ َ َٰ َ ُ ُّ َُُ‫ه‬ َ
sartah hinangan kami si iye sahaya, boo ne lumengngan sahaya ‫ت ليح َس ِِبارِج م حِن َها كذَٰل ِك‬ ِ ‫اس ك َمن مثلهۥ ِِف ٱلظلم‬ ِ ‫ٱنله‬
َ ُ ْ ُ َ َ ‫ُ َ ح‬
nen si meh manusiya kowe iye upamahan diyalem meh ١٢٢ ‫ين َما َكنوا َي حع َملون‬ َ ‫كَٰفِر‬
ِ ‫زيِن ل ِل‬
kalindeman bu gey iye gumuwa amban iye? Kowe damikkiyan
ien pinangari ngarihan si meh pananaggah iye meh bakas
hininang den.
ُ ‫ُ َ ح َ َ َ َٰ َ ُ ح َ َ ح‬
َ ‫ك ُروا ْ ف‬ َ‫ََ َ َ َ َ ح‬
123. Duk kowe damikkiyan ien hininang weh kami si tiyap ‫ِيها ۖۡ َو َما‬ ‫ك قرية أك َِب ُم ِرمِيها َِلم‬ ِ ‫وكذَٰل ِك جعلنا ِِف‬
َ ‫ح‬ ُ َ ‫ُ َ ه‬
tiyap lahat meh aa mahadje (sabbutan nen) meh aa bulaug ١٢٣ ‫س ِه حم َو َما يَش ُع ُرون‬
ِ ‫َي حمك ُرون إَِل بِأنف‬
supaya siye jabu (magpakaat) diyalem ne, duk gana du ien
tapakaat de malaingkan ginhawa baran de, sumaguwa gey hadja
talessa de.
ُ َ ُ ٓ َ َ ‫َ َ ٓ َ ح ُ ح َ َ َ ُ ْ َ ُّ ح َ َ ه َٰ ُ ح َ َٰ ح‬
124. Duk bang siye katekkahan ayat pain de asal gey teed ‫وَت ُر ُسل‬
ِ ‫ِإَوذا جاءتهم ءاية قالوا لن نؤمِن حِت نؤَت مِثل ما أ‬
ْ ُ َ ‫ُ ه َ َ ح‬ َ ُ ‫ُ َح‬ َ‫ه هُ َ ح‬
kami magparatsaya samantaan kami (gey) kaurungan kowe ‫ٱَّلل أعل ُم َح حيث َي َعل رِ َساتلَ ُه ُۗۥ َس ُي ِصيب ٱَّلِين أجرموا‬ ‫ٱَّللِا‬
َ ُ ْ ُ َ ُ ‫ٱَّلل ِ َو َع َذاب َشد‬
‫َ َ ٌ َ ه‬
kapangurung meh Rasul Allahu Taalahin, Allahu Taala labi ١٢٤ ‫ِيد ُۢ ب ِ َما َكنوا َي حمك ُرون‬ ‫صغار عِند‬
makahati bang intag bettad ne pagrasul nen, song du tawwa
(patekkahan) kedekdes iye meh siye magbulaug ien amban
Allahu Taala, duk siksa makalandu (peddes) nen, si iye bakas
pagjabu (panipu) deley. َ ‫ح‬ َ ‫ح‬ ‫هُ َ َح َُ َح َ ح‬ َ
125. Na sine sine kabayaan Allahu Taalahin toan ne iye, ‫ّشح َص حد َرهُۥ ل َِِل حسل َٰ ِمِۖ َو َمن يُ ِرد أن‬ ‫ف َمن يُ ِردِ ٱَّلل أن يهدِيهۥ ي‬
ٓ ‫ه‬ ُ ‫ََه َ ه ه‬ َ ً َ ‫يُ ه ُ َ ح َ ح َ ح‬
paluhaya ne daakan (pangateyan) nen, Na sine sine sab kabayaan ِۚ ِ‫ضلهۥ َيعل صد َرهُۥ ضيِقا ح َرجا كأن َما يصعد ِِف ٱلس َماء‬ ِ
َ ‫ح‬ َ ‫ه‬ َ َ ُ ‫َكذَٰل َِك َيح َعل ه‬
َ ‫ٱَّلل ٱلر حج َس لَع ٱَّل‬ ُ َ َ
nen lepas ne iye, hinang ne pangateyan nen siket (hantang gey ١٢٥ ‫ِين َل يُؤم ُِنون‬ ِ
kapagnapas) makamula, kowe hantang mamanaik paangkat
pariyata langit miyaan, kowe damikkiyan ien pangahinang
Allahu Taala malemmiin si iye ne meh siye gey magparatsaya ley.
َ َ َ‫َ ح َ ه ح‬ َ ُ َ ُ َ َ
126. Duk inin ne lan Tuhan nun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬bentel, ِ َٰ ‫َوهَٰذا صِ َرَٰط َربِك م حستقِيماُۗ قد فصلنا ٱٓأۡلتَٰي‬
‫ت ل ِق حوم‬
َ ‫ه ه‬
bennal sinalassay ne weh kami meh ayatin si meh aa qawman ١٢٦ ‫يَذك ُرون‬
makaesseb.
َ ُ ْ ُ َ ُ َ ‫ٱلس َلَٰم ع‬ َ َ
127. Niya ne (tinagamehan) siye lahat sanyang si Tuhan de, ١٢٧ ‫ِند َرب ِ ِه حمۖۡ َوه َو َو ِ َُّل ُهم ب ِ َما َكنوا َي حع َملون‬ ِ ‫۞ل ُه حم د ُار ه‬
Duk iye (Nakura) bebbeg den, (tumbas) si iye bakas hininang
den.
‫َ َ ح َ َ ح َ ح َ ح َحُ َ ح‬ َ ‫ََحَ َح ُ ُ ُ ح‬
128. Duk si ellew tinimuk ne siye kemon we (Allahu Taala) ‫نس‬
ِۖ ِ ‫ٱۡل‬
ِ ‫ٱۡل ِن ق ِد ٱستكَثتم مِن‬ ِ ‫ويوم ُيّشهم َجِيعا تَٰيَٰمعّش‬
{pain ne}: Oh kaam meh (Bangsa) Jinn sabennal labi ne ekka bin
َٓ‫َََح‬ ُ ‫َوقَ َال أَ حو َِلَا ٓ ُؤ ُهم م َِن حٱۡلنس َر هب َنا ح‬
‫ٱس َت حم َت َع ََ حعض َنا ب ِ َب حعض وبلغنا‬ ِ ِ
‫ه‬ ٓ َ ‫ك حم َخ َٰ ِِل‬ ‫ح‬
ُ َٰ َ َ ُ ‫ه‬ َ َ َ َ ‫َ َ ََ ه ٓ َ ه ح‬
amban meh manusiya, Duk missa ne meh bebbeg de amban meh ‫ِيها إَِل َما‬ َ ‫ِين ف‬ ‫ت نلَا قال ٱنلار مثوى‬ ‫أجلنا ٱَّلِي أجل‬

124
َ ‫َ َٓ هُ ه َه‬
manusiyain: Oh Tuhan kami, bennal kapaglami lami ne ١٢٨ ‫ِيم َعل ِيم‬
ٌ ‫ك َحك‬ ‫شاء ٱَّللُۗ إِن رب‬
kasinduweh kamihin si kasinduwehan duk taabut kami ne
gantaan iye ginanta nu si kamihin, Pain ne: Narkain ne iye
paglahatan bin kakkal ne kaam, malaingkan sine sine kabayaan
Allahu Taala, Bennal Tuhan nun Sangat pandey Sangat tau.
َ ‫َ ُ ْ ح‬ ُۢ َ ‫ني ََ حع‬ ‫َ َ َ َٰ َ ُ َ َ ح َ ه‬
َ ‫ٱلظَٰلِم‬
129. Duk kowe damikkiyan ien, pagbebbeg kami meh ١٢٩ ‫ضا ب ِ َما َكنوا يَكس ُِبون‬ ِ ‫وكذل ِك نو ِل َعض‬
pangnganyayahin (magsasakutuhin) kasinduwehanin si
kasinduwehan, si iye bakas hininang den.
َ ُ ُ ُ ‫ََ ح‬ ‫َ َح َ َ ح َ ح‬
130. Oh kaam meh bangsa Jinn duk Manusiya, gah ke kaam ‫نس أل حم يَأت ِك حم ُر ُسل مِنك حم َيق ُّصون‬ ِ ‫ٱۡل‬
ِ ‫ٱۡل ِن و‬ ِ ‫تَٰيَٰمعّش‬
َ َ ْ ُ َ َ َ ُ َٓ ُ َ َ ُ َ
katekkahan meh Rasul amban kaam, ngissa ngissahan kaam meh ‫َعل حيك حم َءاتَٰي َٰ ِِت َو ُينذ ُِرونك حم ل ِقا َء يَ حومِك حم هَٰذا قالوا شهِ حدنا‬
‫َه‬ ُ َ َٰٓ َ َ ْ ُ َ َ َ ‫َ َ َٰٓ َ ُ َ َ َ ه ح ُ ُ ح َ َ َٰ ُ ُّ ح‬
ayat ku, Duk pakitalew de kaam duk pagdukpak si ellew itu? ‫س ِه حم أن ُه حم‬
ِ ‫لَع أنف‬ ‫لَع أنفسِنا ۖۡ وغرتهم ٱۡليوة ٱلنيا وش ِهدوا‬
Missa siye: Naksi ne kami (nguntarahan) ginhawa baran kami, َ ‫كَٰفِر‬ َ ْ ُ َ
١٣٠ ‫ين‬ ِ ‫َكنوا‬
duk tasassat siye weh kaellum Dunya, Duk naksi du sab siye si
ginhawa baran de, weh kaniyaan den pananaggah.
ُ ‫َ َٰ َ َ ه ح َ ُ ه ُّ َ ُ ح َ ح ُ َ َٰ ُ ح َ ح‬
131. Damikkiyan ien, dumain Tuhan nun (Oh Muhammad ‫)ﷺ‬ ‫ى بِظلم َوأهل َها‬‫ذل ِك أن لم يكن ربك مهل ِك ٱلقر‬
َ ُ َ
ngalarak lahat (matekkahan iye balah) sabab kaanyayahan ١٣١ ‫غَٰفِلون‬
(pagsakutu) bang kaniyaan meh aa nen ligap (Gah kapaboohan
Rasul). ْ ُ
َ ُ َ َ َ َ ُ
132. Si tiyap tiyap (manusiya) duk darajat tumbas, sabab ١٣٢ ‫َول ِك د َر َجَٰت ِم هما َع ِملوا َو َما َر ُّبك بِغَٰفِل ع هما َي حع َملون‬
bakas hinang de ley, duk Dumain Tuhan nun (Oh Muhammad
Salla Allahu Alayhi Wasallam), lupa amban meh hininang deley.
‫ح ح‬ ُ ‫َ ح ح‬ َ ‫ٱلر ح‬ ُّ ِ ‫ك ٱلح َغ‬
‫ّن ُذو ه‬ َ ُّ َ َ
133. Duk Tuhan nun (Oh Muhammad ‫)ﷺ‬, Sangat dayahan ‫ۡحةِِۚ إِن يَشأ يُذه حِبك حم َوي َ حس َتخل ِف ِم ُۢن‬ ‫ورب‬
َ ‫اخر‬َ َ ‫ه َح‬ ُ َ َ
ُ َ َ ُ ََ ‫ه‬ ٓ َ ٓ ُ ‫َح‬
dapu ase, Bang bayah patahalah ne kaam (amban diyata bulak), ١٣٣ ‫ين‬ ِ ‫َعدِكم ما يشاء كما أنشأكم مِن ذرِيةِ قوم ء‬
duk paganti ne puwas amban kaam, ine ine kabayaan ne kowe
kapamapanjari ne kaamin, amban panubu meh aa qawman
saddi.
ُ َََٓ
َ ‫نتم ب ُم حعجز‬
١٣٤ ‫ين‬
َ ُ َ ُ َ ‫ه‬
134. Bennal pangajanji kaamin, asal patekka, duk kaam ganah ِ ِ ِ ‫إِن ما توعدون ٓأَلتِۖ وما أ‬
gees bi (lahi amban siksa).
َ َ َ َ َ ُ َ َ َٰ َ َ ْ ُ َ ‫ُ ح َ َٰ َ ح ِ ح‬
135. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Oh kaam meh aa qawman ‫لَع َمَّكنت ِك حم إ ِ ِّن ََعمِل ۖۡف َس حوف ت حعل ُمون‬ ‫قل تَٰيقوم ٱعملوا‬
َ ُ َٰ ‫َ َ ُ ُ َ ُ َ َٰ َ ُ ه ه ُ َ ُ ح ُ ه‬
ku, hinangun bi ne (kabayaan bin) si tampat bi iyu, aku hinang ١٣٥ ‫من تكون َلۥ عقِبة ٱلارِِۚ إِنهۥ َل يفل ِح ٱلظل ِمون‬
ku du sab si akuhin, song du katauhan bi bang sine (mahap)
tumbas nen si (Ellew Akhirat), sabennal gey teed
magparuntungan aa Manganganyayahin (magsasakutu duk
maghinang laat).
َ َ ْ ُ ََ َ َ‫ح َح‬ َ
َ ‫َو َج َعلُوا ْ ِ هَّلل ِ م هِما َذ َرأ م َِن ح‬
136. Duk hininangan weh meh (siye magsasakutuh) Allahu ‫ث َوٱۡلنعَٰ ِم ن ِصيبا فقالوا هَٰذا‬ ِ ‫ٱۡل حر‬
َ ُ َ َ ٓ َ َ ُ َ َ َ َ َ ٓ َ َ ُ َ َٰ َ َ ‫ه َ ح ح‬
Taala amban pinapanjari ne amban taneman duk hinayep (unta ‫ِّشَكئ ِ ِه حم فَل يَ ِصل إَِل‬ ‫َِّلل ِ بِزع ِم ِهم وهذا ل ِّشَكئِنا ۖۡ فما َكن ل‬
َ ُ ‫ح‬ َ ٓ ٓ َ َ ُ َٰ َ ُ َ َ ُ َ ‫ه َ َ َ َ ه‬
duk sapi) bahagi, Na pain de: Inin si Allahu Taala bahasa de, Duk ١٣٦ ‫ۡشَكئ ِ ِه حمُۗ َسا َء َما ُيك ُمون‬ ‫ٱَّللِۖۡ وما َكن َِّلل ِ فهو ي ِصل إَِل‬
inin si meh pagsakutuhunan kamihin (sinumba kamihin), Na iye

125
ganta si sinumba den gey lumamud si Allahu Taala, duk iye ganta
si Allahu Taalahin na masi pe sumawu sinumba den, sa laat laat
ne manamal pangahukum de ien.
ُ ُ ٓ َ َ ُ ‫َ ح ُ ح َ َ ح َ َ ح َ َٰ ح‬ َ َ ‫ََ َ َ َه‬
137. Duk kowe damikkiyan ien pinangari ngarihan si ‫ۡشَكؤه حم‬ ِ ‫وكذَٰل ِك زين ل ِكث ِۡي مِن ٱلم‬
‫ّشك ِني قتل أول ِدهِم‬
ُ َ َ َ ُ‫ُح ُ ُ ح َ َ ح ُ ْ َ َح ح َ ُ ح َ َح َ َٓ ه‬
kahekkahan amban meh magsasakutu, pamapatey meh anak den ۡۖ ُ‫ٱَّلل ما فعلوه‬ ‫ل ِۡيدوهم و َِللبِسوا علي ِهم دِينهمۖۡ ولو شاء‬
meh pagsakutuhan den, supaya makaat siye duk ngalarak agama َ َُ ‫َ َ ح ُ ح ََ َح‬
١٣٧ ‫َتون‬ ‫فذرهم وما يف‬
de, Bang hadja kabayaan Allahu Taala gah ne ien tahinang de
saien, Na pasagaranun ne siye (Oh Muhammad Salla Allahu
Alayhi Wasallam) duk meh hinang de (kaputingan ien).
ٓ َ‫ه‬ ‫ٓ ه‬ ‫ح ه‬ ٌ َ‫َح‬ َ ْ ُ َ
138. Duk pain de: Meh hinayep inin (Untah, Sapi) duk meh ‫ِجر َل َي حط َع ُم َها إَِل َمن نشا ُء‬
‫َوقالوا هَٰ ِذه ِۦٓ أنعَٰم َو َح حرث ح‬
‫َ ح ح َ َ ح َ َٰ ٌ ُ َ ح ُ ُ ُ َ َ َ ح َ َٰ ه َ ح ُ ُ َ ح ه‬
tinanem inin gey ien makajari kakan (aa gah biddah) malaingkan ِ ‫ٱس َم ٱَّلل‬ ‫بِزع ِم ِهم وأنعم ح ِرمت ظهورها وأنعم َل يذكرون‬
subey kabayaan kami bahasa de, Duk meh hinayep gey makajari َ َُ ‫َ َ ُ ْ َح‬ ‫َتا ٓ ًء َعلَ حيهِ َس َي ح‬
َ ِ ‫َعلَ حي َها ٱفح‬
١٣٨ ‫َتون‬ ‫جزِي ِهم بِما َكنوا يف‬ ِۚ
paduwaan, duk meh hinayep gey panabbutan de alen Allahu
Taala (bang siye pasakey) diyata ne, puting de ien si Allahu Taala,
song du siye tumbasan Ne si meh kaniyaan bakas pamuting
deley.
َ ُ َ َ ُ ُ َ َ َٰ َ ‫َ َٰ ح َ ح‬
َٰٓ َ َ ‫ُم هر ٌم‬ ُُ َ ْ ُ ََ
139. Duk pain de: Iye dem betteng meh hinayep inin tartantu ‫لَع‬ ‫ون ه ِذه ِ ٱۡلنع ِم خال ِصة َِّلكورِنا و‬ ِ ‫وقالوا ما ِِف َط‬
hadja teed si meh kalellahan kami, hinaram si meh kaandahan َ
‫جزِي ِه حم َو حصف ُه حم‬ ‫ۡش ََك ٓ ُء َس َي ح‬
َ ُ ِ‫كن هم حي َتة َف ُه حم فِيه‬ ُ َ
‫ج َنا ۖۡ ِإَون ي‬ َ‫َح‬
ِ َٰ ‫أزو‬
kami, Na bang ien matey (dem betteng neley) magsawu ne siye ٌ ‫إنه ُهۥ َحك‬
١٣٩ ‫ِيم َعل ِيم‬ ِ
(lella dende) song du siye tumbasan Allahu Taala meh panipat de
ien, Bennal Allahu Taala Sangat Pandey Sangat Tau.
ْ ‫َ ح َ َ ه َ َ َ ُ ٓ ْ َ ح َ َٰ َ ُ ح َ َ َ ُۢ َ ح ح‬
140. Bennal teed asal dem kalugian ne iye meh siye mapatey ‫ۡي عِلم َو َح هر ُموا َما‬ِ ‫قد خ ِِس ٱَّلِين قتلوا أولدهم سفها بِغ‬
anak de, diyalem kadupang siye dumain diyalem panghati, duk
ْ َ ‫َ ََ ُ ُ هُ ح ًَٓ ََ ه‬
َ ‫ٱَّلل ِ قَ حد َض ُّلوا ْ َو َما َكنُوا ُم حه َتد‬
١٤٠ ‫ِين‬ ‫رزقهم ٱَّلل ٱف َِتاء لَع‬
hinaram weh de iye ne pangarizziki siye Allahu Taalahin puting
de si Allahu Taala, sabennal lepas ne siye ien duk dumain siye
meh aa katoan.
َ‫ح‬ َ ‫وشت َو َغ ح‬ َ َ َ ٓ ‫َُ ه‬
141. Duk Iye (Allahu Taala) mamapanjari meh kabbunin ‫وشت َوٱنلهخل‬ َٰ َ ‫ۡي َم حع ُر‬ َٰ َ ‫نشأ َج هنَٰت هم حع ُر‬ ‫۞وه َو ٱَّلِي أ‬
َ ‫شبها َو َغ ح‬ َ َ ُ َ ‫َ ه ح َ ُ ح َ ً ُ ُ ُ ُ َ ه ح ُ َ َ ُّ ه‬
(tinanem nen) meh palele (kowe meh labu duk meh kabasa) duk ‫ۡي‬ ِ َٰ ‫وٱلزرع ُمتل ِفا أكلهۥ وٱلزيتون وٱلرمان مت‬
‫ُ ْ ه‬ ‫َٓ َح‬ َ ْ ُ ُ َٰ َ َ ُ
patengge (kowe meh marang duk meh mampallam) duk meh ‫شب ِ ِۚه ُكوا مِن ث َم ِره ِۦٓ إِذا أث َم َر َو َءاتوا َحق ُهۥ يَ حو َم َح َصادِهِۖۡۦ‬ ‫مت‬
Hurma duk meh tanah, magbidda bidda takakan si iyehin (buwa َ ‫َو ََل ت حِسف ٓوا إن ُهۥ َل ُي ُِّب ٱل ُم حِسف‬
١٤١ ‫ِني‬
‫ح‬ ُ َ ‫ه‬ ْ ُ ُ
ِ ِ ِ
nen) duk Zaitun duk Rumman mag agid agid duk dumain mag
agid, mangan kaam amban buwa ne bang magbuwa ne, duk
pangurungun bi kapatut nen (Zakat atawa sadaqqa) nen bang ne
pinagani (kinettu), Duk da kaam magbusa bennal Allahu Taala
gey malasa si meh aa magbubusa.
ْ ُ ‫َ َ ح َحَ َُ َ َ َح ُُ ْ ه َ ََ ُ ُ هُ ََ َه‬
142. Duk amban meh hinayep magkakarga (kowe meh Unta, ‫ومِن ٱۡلنع َٰ ِم ۡحولة وفرشا ُكوا مِما رزقكم ٱَّلل وَل تتبِعوا‬
ُ َ ‫ه‬ ‫ه‬ َ ُ
kabew, sapi) duk diki (gey kapagboohan, kowe meh kambing), ١٤٢ ‫ت ٱلش حي َطَٰ ِ ِۚن إِن ُهۥ لك حم َع ُدو ُّمبِني‬
ِ َٰ ‫خ ُطو‬
mangan kaam amban pangarizziki Allahu Taala kaam, duk da

126
tuhutun bi meh tekangan (sassat) Shaitanin, Sabennal iye si kaam
kuntara tampal.
‫َ ه ح حَح َ َ حَ ح حَح‬ َ‫ََ ََ َح‬
143. Walu maglimbang (hinayep mag lella dende) amban bili ‫ني‬
ِ ‫ني ومِن ٱلمعزِ ٱثن‬ ِ ‫ثمَٰن ِية أزوَٰجِۖ مِن ٱلضأ ِن ٱثن‬
َ َ ‫ُح َٓ ه َ َ ح َ ه َ َ ح ُ ََح َه ح َ َ َ ح‬
bili duwe (limbang) duk amban kambing duwe (limbang). ِ‫ت عل حيه‬ ِ ‫قل ءاَّلكري ِن حرم أ ِم ٱۡلنثي‬
‫ني أما ٱشتمل‬
Bissashun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬duwe lellahin hinaram Allahu ١٤٣ ‫ِني‬ ُ ‫بو ي بعِلحم إن ك‬
َ ‫نت حم َص َٰ ِدق‬ ُ ُ َ ‫َح َ ُ ح ُ ََح‬
ِ ِ ِ ِ ‫أرحام ٱۡلنثينيِِۖ ن‬
Taalahin atawa duwe dendehin? Atawa (maglimbang maglella
dende) luu dem betteng duwe dende ley? Akahanun bi ku ko, si
panghati bin bang we asal bennal pinain bin?
َ َ ‫حَح َ َ حََ حَح ُح ٓ ه‬ ‫َ َ ح‬
144. Duk amban Untah duwe (limbang) duk amban sapi ‫ني قل َءاَّلك َر حي ِن َح هر َم أ ِم‬
ِ ‫ني ومِن ٱِلق ِر ٱثن‬ ِ ‫ٱۡلب ِ ِل ٱثن‬
ِ ‫ومِن‬
ٓ ُ ُ ُ ‫ح ُ ََح َه ح ََ َ ح َ َح َح َ ُ ح ُ ََح َح‬
duwe (limbang). Bissashun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬duwe lellahin ‫نت حم ش َه َدا َء‬ ‫ني أما ٱشتملت عليهِ أرحام ٱۡلنثينيِِۖ أم ك‬ ِ ‫ٱۡلنثي‬
hinaram Allahu Taalahin atawa duwe dendehin? Atawa َ ‫ح َ ه َٰ ُ ُ ه ُ َ َ َ َ ح َ ح َ ُ ه ح َ َ َٰ َ َ ه‬
‫إِذ وصىكم ٱَّلل ب ِهَٰذا فمن أظلم مِم ِن ٱفَتى لَع ٱَّلل ِ كذِبا‬
(maglimbang maglella dende) luu dem betteng duwe dende ley? َ ‫ٱلظَٰلِم‬ ‫حَ حَ ه‬ َ َ‫ُ ه ه َ َح ح ه ه‬
١٤٤ ‫ني‬ ِ ‫ٱَّلل َل َي حهدِي ٱلقوم‬ ‫ۡي عِل ِۚم إِن‬
ِ ‫ضل ٱنلاس بِغ‬ ِ ‫َِل‬
Atawa isab kaw du tasaksi bi si waktu kaam pinituwahan weh
Allahu Taala pasal inin, Na tamanan anyaya ne sine sine
maghinang hinang bissa si Allahu Taala puting supaya
pangalepas ne meh manusiya si dumain diyalem panghati,
Bennal Allahu Taala gey noan meh aa panganganyaya,
(magsakutu, maghinang laat).
َ ٓ‫ه‬ َ ُ ‫ُ ه ٓ َ ُ َ ٓ ُ َ َه‬
145. Bissashun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬gah ku makasuwa si َٰ َ َ ‫ُم هر ًما‬
‫لَع َُاعِم َي حط َع ُم ُه ٓۥ إَِل أن‬ ِ ‫جد ِِف ما أ‬
‫وۡ إَِل‬ ِ ‫قل َل أ‬
winahi (pinaturun) si akuhin, haram si aa mangan kinakan ne, ‫ۡل َم خَِنير فَإنه ُهۥ ر حج ٌس أَوح‬ َ‫َ ُ َ َ ح َ ً َ ح َ ه ح ُ ً َ ح ح‬
‫يكون ميتة أو دما مسفوحا أو‬
ِ ِ ِ
‫ح ُ ه َ حَ َ ََ َ َ ه‬ َ ‫ه‬ َ ‫ً ُ ه‬
malaingkan bang kaniyaan (kinakan) ley matey (gah tasumbali ‫ف حِسقا أهِل ل ِغ حۡيِ ٱَّلل ِ بِهِۦ ف َم ِن ٱضطر غۡي باغ وَل َعد فإِن‬
upama) atawa laha paselluy atawa isi bawi, na bennal ien lemmi َُ َ
١٤٥ ‫َر هبك غفور هرحِيم‬
atawa fisq (luwas agama) (sinumbali) ganta dumain si Allahu
Taala, na sine sine magmula (mudarrat ne we baunusin) dumain
panganyaya ne duk pinagtuud, bennal Tuhan nun Sangat
mangangampun Sangat Maase.
َ‫ح َ ح‬ ُ ُ ‫ُه‬ ْ ُ َ َ ‫َ ََ ه‬
146. Duk luu si meh siye Yahudi, hinaram we kami si siye ‫ِين هادوا َح هر حم َنا ك ذِي ظفرِۖ َوم َِن ٱِلَقرِ َوٱلغ َن ِم‬ ‫ولَع ٱَّل‬
tiyap tiyap taga kukku, duk amban sapi duk amban kambing ‫ٱۡل َوايَا ٓ أَوح‬ َ
َ ‫ور ُه َما ٓ أو ح‬
ُ ‫ت ُظ ُه‬ َ َ ‫وم ُه َما ٓ إ هَل َما‬
‫ۡحلَ ح‬ َ ‫ح‬ُ ‫َح هر حم َنا َعلَ حيه حم ُش‬
ِ ِ ِ
hinaram we kami (si siye) lemmek nen, malaingkan iye َ ُ َٰ َ َ ‫َ ح َ َ َ َ ح َ َٰ َ َ َ ح َ َٰ ُ َ ح ح ه‬
١٤٦ ‫ما ٱختلط بِعظ ِۚم ذل ِك جزينهم بِبغي ِ ِهمۖۡ ِإَونا لصدِقون‬
mapalekket si bukut nen, atawa si tinai nen atawa magsaget duk
tolang, Damikkiyan ien panumbas kami siyehin sabab
panganyaya de, Duk bennal kami too bissa (kamihin).
‫َ ُّ ح‬ ُ ُّ ‫َ َ ه ُ َ َ ُ ه‬
َ ‫ك حم ُذو َر ح‬
147. Na bang kew puting de (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Na bissahun ‫ۡحة َوَٰس َِعة َوَل يُ َرد بَأ ُس ُهۥ َع ِن‬ ‫فإِن كذبوك فقل رب‬
Tuhan bin, Taga ase Sangat luha, duk gey ne tabintung siksa nen َ ‫جرم‬ ‫حَ ح حُ ح‬
١٤٧ ‫ِني‬ ِ ‫ٱلقو ِم ٱلم‬
amban meh aa qawman magjajabu.
َ َ ُٓ ٓ َ ‫َ َُ ُ ه َ َ ح َ ُ ْ َح َ َٓ هُ َ ٓ َ ح َ ح‬
148. Song missa iye ne meh siye magsasakutuhin, bang hadja ‫ۡشك َنا َوَل َءابَاؤنا َوَل‬ ‫سيقول ٱَّلِين أۡشكوا لو شاء ٱَّلل ما أ‬
bayah Allahu Taala, gah kami magsakutu duk meh matattoe
ْ ُ َ ‫َح ح َ ه‬
‫ِت ذاقوا‬َٰ ‫ِين مِن قبل ِ ِهم ح‬ َ ‫َشء ِۚ َك َذَٰل َِك َك هذ َب هٱَّل‬
‫َح هر حم َنا مِن َ ح‬
‫َ ٓ َه َ ه‬ ‫ح َ ح‬ ُ َ ‫ُح َح‬ ‫ح‬
kamihin, du gah (du sab) hinaram weh kami bisan ine, kowe ‫ِندكم م حِن عِلم ف ُتخرِ ُجوهُ نلَا ۖۡ إِن تتب ِ ُعون إَِل‬ ‫بَأ َس َناُۗ قل هل ع‬

127
َ ‫ه ه ح َ ُ ه َح‬
damikkiyan ien du sab pamuting iye ne meh siye dehelluhin, ١٤٨ ‫نت حم إَِل َّت ُر ُصون‬ ‫ٱلظن ِإَون أ‬
sampay tananam ne weh de siksa kamihin, Bissahun (si siye Oh
Muhammad Sa Allahu Alayhi Wasallam), Ine niya si kaam
panghati (tenged) ien supaya paguwa bi si kami (pangaka)?
(Ganah) Tuhut bi malaingkan kannal kannal hadja, (Gana du sab
hinang bi) malaingkan magputing hadja.
َ ‫ك حم أَ ح‬
َ ‫َجع‬
١٤٩ ‫ِني‬
ُ َٰ َ َ َ َ ٓ َ ‫ُ ح َ ه ح ُ ه ُ ح َ َٰ َ ُ ۖۡ َ َ ح‬
‫قل فل ِلهِ ٱۡلجة ٱلبل ِغة فلو شاء لهدى‬
149. Bissahun (si siye Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬si Allahu Taala
tanda masangkain (mabasagin) bang hadja iye bayah toan ne
kaam kemon.
150. Bissahun (si siye Oh Muhammad Sa Allahu Alayhi
َ َ َ
‫ٱَّلل َح هر َم هَٰذاۖۡ فإِن‬ َ ‫ون أَ هن ه‬ َ ُ َ ‫ُح َ ُه ُ َ ََٓ ُ ُ ه َ َح‬
‫قل هلم شهداءكم ٱَّلِين يشهد‬
َ ْ ‫ه‬ َ ‫ه‬ ٓ َ
َ ‫َشه ُدوا ْ فَ ََل ت َ حش َه حد َم َع ُه حم َو ََل تَ هتب حع أ حه َوا َء ٱَّل‬
Wasallam) Papituhun bi ko meh saksi bi iye ne meh manaksi weh ‫ِين كذبُوا أَ‍ِبتَٰيَٰت َِنا‬ ِ ِ
bennal Allahu Taala hinaram weh meh inin (meh kasinduwehan َ ُ ‫َ َُ َ ح َح‬ َ ُ ‫َ ه َ َ ُح‬
١٥٠ ‫وٱَّلِين َل يؤمِنون بِٱٓأۡلخِرة ِ وهم بِرب ِ ِهم يعدِلون‬
hinayep). Na bang siye naksi, na da pain kew naksi palamud si
siye, Duk da tuhutun nafsu hawa iye ne meh siye mamuting meh
ayat kamihin, duk iye ne meh siye gey magparatsaya si Ellew
dambuli, duk siye amban tuhan de pasapehak.
ْ ُ ‫ُ ح َ َ َ ح ْ َ ح ُ َ َ ه َ َ ُّ ُ ح َ َ ح ُ ح َ ه ُ ح‬
151. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬di kaam bassa ku si kaam, ‫ّشكوا بِهِۦ‬
ِ ‫۞قل تعالوا أتل ما حرم ربكم عليكمۖۡ أَل ت‬
‫ح ح َ َٰ ه ُح‬ ُ َ َ ْ ُ ‫َ ح ۖۡ َ ح َ َٰ َ ح ح َ َٰ َ َ ح‬
iye hinaram Tuhan bi si kaamin, Subey kaam gey magsakutu si ‫سنا ۖۡ َوَل تق ُتل ٓوا أ حول َٰ َدكم مِن إِملق َنن‬ ‫شيا وب ِٱلو ِلي ِن إِح‬
iye, duk subey kaam si duwe matattoe bi magpahap hap, duk da َ َ َ َ ‫ح‬ َ َ َ َ َ َ ‫ح‬ ْ ُ ‫ح‬ َ َ ‫َ ُُ ُ ح ه ُ ح‬
ۡۖ‫ن حرزقكم ِإَوياهمۖۡ َوَل تق َربوا ٱلفوَٰحِش ما ظه َر مِنها َوما َط َن‬
papateyun bi meh anak bin sabab kamiskin, kami mangarizzikan ُ ُ َ َ‫ح‬ ‫ََ َحُُ ْ هح َ ه َ هَ هُ ه‬
‫ٱۡل ِ ِۚق ذَٰل ِك حم َو هصىَٰكم‬ ِ ‫وَل تقتلوا ٱنلفس ٱل ِِت حرم ٱَّلل إَِل ب‬
siye duk kaamin, duk da kaam patapit si meh lemmi (zina) Sali
َ ُ َ ُ ‫َ ه‬
du kaniyaan nen tampal duk tapuk, duk da bonoun bi ginhawa ١٥١ ‫بِهِۦ ل َعلك حم ت حعقِلون‬
baran hinaram (binono) weh Allahu Taala hin malaingkan si
kasabennalan, Damikkiyan ien pamituwa Allahu Taala kaamin,
kalu kalu du taakkal bi.
ُ َ َ ُ َٰ ‫َ َ ح َ ُ َ ه‬ ‫ه ه‬ ‫َ َح ْ َ ح‬
152. Duk daa kaam patapit si alta anak ilu, malaingkan bang ‫ِت َي حبلغ أش هدهُۥ‬ ‫َوَل تق َر ُبوا َمال ٱَلَت ِي ِم إَِل بِٱل ِِت ِه أحسن ح‬
‫ه‬ ‫ََحُ ْ ح َ حَ َ ح َ َ ح ح َ ُ َ ُ َح‬
si iye makahapin (kowe inenna atawa pinausaha) sampay taabut ۡۖ ‫كل ِف نف ًسا إَِل ُو حس َع َها‬ ‫ط َل ن‬ ِۖ ِ ‫وأوفوا ٱلكيل وٱل ِمَيان بِٱلقِس‬
ne siye hadje (pateng ne, ubus inungsuran ne alta den), Duk ُ‫ح‬ ََٰ ْ ُ ‫َ ُ ح ُ ح َ ح ُ ْ َ َ ح َ َ َ ُ ح َ َٰ َ َ ح ه َ ح‬
‫ِإَوذا قلتم فٱعدِلوا ولو َكن ذا قرَبِۖ وبِعه ِد ٱَّلل ِ أوفوا ذل ِكم‬
tuneyun bi pagkilu duk pagtimbangin si kabentelan, Gey kami َ ‫َ ه ُ ََ ه‬ ُ
١٥٢ ‫َو هصىَٰكم بِهِۦ ل َعلك حم تذك ُرون‬
ngaleges ginhawa baran malaingkan si tagees gees nen hadja,
duk bang kaam missa (magpatawwa, ngahukum) na pabentelun
bi, bisan pe kaniyaan nen (tawwa) si meh usba tapit, Duk si janji
Allahu Taala kaam nuney, Damikkiyan ien pamituwa kaam
(Allahu Taalahin) mura murahan taesseb bi.
َ َ َ َ ُّ ْ ُ ‫َ ه ُ ُ َ َ َ ه‬ َ َ ‫َه‬
153. Duk inin lan kun (Agama mabennalin), Na tuhutun bi ‫ٱلس ُبل ف َتف هرق‬ ‫َوأن هَٰذا صِ َر َٰ ِِط ُم حس َتقِيما فٱتب ِعوه ۖۡ وَل تتبِعوا‬
َ ُ َ ُ ‫َ ه‬ ُ ُ َ ُ
duk daa kaam nuhut meh lan saddi, Na janan makapagsapehak ١٥٣ ‫بِك حم َعن َسبِيلِهِۦ ذَٰل ِك حم َو هصىَٰكم بِهِۦ ل َعلك حم ت هتقون‬
kaam, amban lan ne, Damikkiyan ien pamituwa ne kaamin, mura
murahan magmatalew kaam.

128
‫َح‬ َ ٓ ‫ُ ه َحَ ُ َ ح َ َ َ َ ً ََ ه‬
154. Puwas billai, inurungan weh kami Musa (Alayhis ‫ِي أ حح َس َن َوتف ِصيَل‬ ‫ثم َءاتينا موَس ٱلكِتَٰب تماما لَع ٱَّل‬
َ ‫ح‬ َٓ ‫َ َحَ ه ه‬ ُ ‫ُ َ ح‬
Salaam) Kitab (Tawrat) panganjukup (nihmat kami) si ١٥٤ ‫ۡحة ل َعل ُهم بِل ِقاءِ َرب ِ ِه حم يُؤم ُِنون‬‫َشء َوهدى ور‬ ‫ِك‬
ِ ‫ل‬
makahapin, duk panalassay tiyap tiyap ine ine, duk toh duk aseh
kalu kalu du pain siye si pagkasuwa duk Tuhan de magparatsaya.
ُ ‫هُ ْ َ ه‬ ‫َ َ َٰ َ َ َٰ ٌ َ َ ح َ َٰ ُ ُ َ َ َ ه‬
155. Duk kitab inin (Qur-an) pinaturun weh kami magbarkat, ‫ارك فٱتب ِ ُعوهُ َوٱتقوا ل َعلك حم‬ ‫وهذا كِتب أنزلنه مب‬
َ َُ ‫ُح‬
Na tuhutun bi, duk magmatalew kaam, mura murahan kinaasean ١٥٥ ‫ۡحون‬ ‫تر‬
kaam.
ُ َ ‫َ َ ُ ُ ٓ ْ ه َ ٓ ُ َ ح َ َٰ ُ َ َ َٰ َ ٓ َ َ ح‬
156. Kaw pain pain bi, Iye ru pamaturunan Kitabin si duwe ‫ني مِن ق حبل َِنا ِإَون ك هنا‬
ِ ‫لَع ُائِفت‬ ‫أن تقولوا إِنما أنزِل ٱلكِتب‬
tumpukan dehellu amban kami, duk kaniyaan kamihin si َ ‫استه حم لَ َغَٰفل‬
١٥٦ ‫ِني‬ َ َ َ
ِ ِ ِ ‫عن دِر‬
pangadjian ne lupa. َ ُ َ ُ َ ‫َح َُ ُ ْ َح َه ٓ ُ َ َ َحَ ح‬
ََ
‫ى م حِن ُه حم فق حد‬ َٰ ‫ك هنا ٓ أ حه َد‬ ‫نزل علينا ٱلكِتَٰب ل‬
157. Atawa pain bi, bang hadja pinaturun si kami Kitabin, ِ ‫أو تقولوا لو أنا أ‬
َ ‫ح‬ َ َ ‫ح‬
َ ‫ك حم َو ُهدى َو َر‬
ُ ‫ه‬ َ َ ُ ََٓ
kaniyaan kamihin teed mian, asal labi katoan, Na bennal bakas ‫ۡحة ف َم حن أظل ُم م هِمن‬ ِ ‫جاءكم بيِنة مِن رب‬
ne kaam katekkahan katarrangan amban Tuhan bi, duk toh duk َ ُ
‫ِين يَ حصدِفون‬ َ ‫جزي هٱَّل‬ ‫ه َ َ َ َ َحَ َ َ ح‬ َ ‫َ ه‬
ِ َٰ ‫كذ َب أَ‍ِبتَٰي‬
ِ ‫ت ٱَّلل ِ وصدف عنهاُۗ سن‬
َ ُ ْ ُ َ َ َ‫َ ح َ َ َ ُ َٓ ح‬
١٥٧ ‫اب ب ِ َما َكنوا يَ حصدِفون‬
ase, Na tamanan anyaya ne, sine sine muting meh ayat Allahu
ِ ‫عن ءاتَٰيَٰت ِنا سوء ٱلعذ‬
Taala, duk pataikut amban iye, song du tumbasan kami iye ne
meh siye mapataykut amban ayat kamihin sa laat laat ne siksa,
sabab kaniyaan de mapataykut ley.
‫َ ح َ ُ َ ه ٓ َ َ ح ُ ح َ َ ُ َ ح َ ح ُّ َ َ ح‬
158. Ine inagaran den? Malaingkan katekkahan hadja siye َ ِ ‫ك أ حو يَأ‬
‫ِت‬ ‫ِت َرب‬
َ ِ ‫لئِكة أو يأ‬ َٰٓ ‫هل ينظ ُرون إَِل أن تأت َِيه ُم ٱل َم‬
‫َ َح‬ َ َ َ ُ ‫َ َ َ َح ح‬ َ ُ ‫ح‬
malaikat, Atawa patekka Tuhan nun, atawa patekka ‫ت َربِك َل يَنف ُع نف ًسا‬ ِ َٰ ‫ت َربِك ُۗ ي حوم يأ ِِت ََعض َءاتَٰي‬ ِ َٰ ‫ََعض َءاتَٰي‬
‫َح‬ َ ٓ ‫ت‬ ‫َحُ َح َ َ َ ح‬ ‫َ َُ َح َ ُ ح َ ََ ح‬
kasinduwehan amban meh ayat (tanda) Tuhan nun,Si gey ne ُۗ‫ِف إِيمَٰن َِها خۡيا‬ِ ‫إِيمَٰنها لم تكن ءامنت مِن قبل أو كسب‬
magmumpaat (makatabang) ginhawa baran gah magparatsaya َ
١٥٨ ‫نتظ ُِرون‬ َ ‫ٱنتظ ُِر ٓوا ْ إنها ُم‬
َ ‫قُل‬
ِ ِ
kamuwe andang, Atawa maghinang si pamaratsaya ne hap,
Bissahun (Oh Muhammad Sa Allahu Alayhi Wasallam) ngagad
kaam, bennal kami ngagad du sab kami (si patekka me
damikkiyan ien).
159. Bennal iye ne meh siye pinasapeh weh de agama den,
َٓ‫َ ح ه‬ َ ‫ِين ُه حم َو ََكنُوا ْ ش َِيعا هل حس‬
‫ت م حِن ُه حم ِِف َشء ِۚ إِنما‬ َ ‫إ هن هٱَّل‬
َ ‫ِين فَ هرقُوا ْ د‬
ِ
Duk kaniyaan den magkaniya kaniya siye (tumpukan) gah ne َ ُ َ ‫َح ُ ُ ح َ ه ُ ه َُ ُُ َ َ ُ ْ َح‬
١٥٩ ‫أمرهم إَِل ٱَّلل ِ ثم ينبِئهم بِما َكنوا يفعلون‬
kew ien lai si ien bisan daahat, Iye du pakaradjaan de ley (mole)
tudju Allahu Taala, Puwas billai suwi suwihan ne siye si meh
bakas hininang den.
‫ّش أَ حم َثال َِها ۖۡ َو َمن َجا ٓ َء ب ه‬
ِ‫ٱلسي ِ َئة‬ َ ‫َمن َجا ٓ َء ب ح‬
ُ ‫ٱۡل َس َنةِ فَلَ ُهۥ َع ح‬
160. Sine sine magboo kahapan (dambuwa) na niyah ne si iye ِ ِ
َ ُ َ ‫َ َ ُ ح َ َٰٓ ه ح َ َ َ ُ ح َ ُ ح‬
kowe sampu lipat (tumbas), Duk sine sine sab magboo kalaatan, ١٦٠ ‫فَل َيزى إَِل مِثلها وهم َل يظلمون‬
na gana tumbas ne malaingkan kowe dusab ien laat, Duk gey siye
ien taanyaya.
َ ‫َب إ َ ََٰل صِ َرَٰط ُّم حس َتقِيم دِينا ق َِيما م هِل َة إبح َرَٰه‬ َ َ َ ‫ُح ه‬
161. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬bennal aku katoan ku weh ‫ِيم‬ ِ ِ ٓ ِ ‫قل إِن ِّن هدى َٰ ِّن ر‬
Tuhan ku tudju lan bentel, agama mahalga, agama Ibrahim َ ‫َحن ِيفا َو َما ََك َن م َِن ٱل ح ُم حّشك‬
١٦١ ‫ِني‬ ِ
(Alayhis Salaam) tulus, Duk dumain kaniyaan nen amban meh aa
magsakutu.

129
162. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬bennal sambahayang kun, َ ‫اي َو َم َماِت ِ هَّلل ِ َرب ٱلح َعَٰلَم‬
١٦٢ ‫ني‬
‫َ َح‬
َ ‫ُم َي‬ ُ َ ‫ُح ه‬
‫قل إِن َصَل ِِت َون ُس ِِك و‬
ِ ِ ِ
duk paglugtuh (koweh meh paghadji duk pasumbali qurban)
kun duk kaellum kun duk kamatey kun, Karna Allah tartantu
Tuhan sagannap alam.
َ ‫يك َ َُل ۖۡۥ َوب َذَٰل َِك أُم حِر ُت َو َأنَا أَ هو ُل ٱل ح ُم حسلِم‬
١٦٣ ‫ني‬
َ َ َ
‫ۡش‬
163. Gana sakutu ne, Duk si damikkiyan ien pangandaakan ِ ِ ِ ‫َل‬
akuhin, duk aku tagna tagna magmuslim (magpatigupu).
ُّ ُ ُ ‫ُ ح َ َ ح َ ه َ ح َ َ ُ َ َ ُّ ُ َ ح َ َ َ ح‬
164. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Ine si saddi pe amban ‫بك‬ ‫س‬ِ ‫ك َشء ِۚ وَل تك‬ ِ ‫قل أغۡي ٱَّلل ِ أب ِغ ربا وهو رب‬
ُ َ َٰ َ ‫ه َ َ ح َ َ َ َ ُ َ َ ح َ ُ ح َ َٰ ُ ه‬ ‫َح‬
Allahu Taala miha ku Tuhan? Bu iye Tuhan tiyap tiyap ine ‫نفس إَِل عليها وَل ت ِزر وازِرة وِزر أخرى ثم إَِل ربِكم‬
َ ُ ‫َح‬ ُ ‫كم ب َما ُك‬
ُ ُ ََُ ‫هح ُ ُ ح‬
inehin, Duk ganah tausaha (kalaatan) weh ginhawa baran ١٦٤ ‫نت حم فِيهِ َّت َتل ِفون‬ ِ ‫جعكم فينبِئ‬ِ ‫مر‬
malaingkan (tinumbasan du sab si iye laat nen), Duk gey
pinadusehan (ginhawa baranin) duse aa saddi, Puwas ien tudju
Tuhan bi du pamolean bin, Na aka akahan ne kaam si iye bakas
hininang bin.
َ َ ُ َ َ َ‫َ ََ ُ ح َ َ َ ح‬ ‫ه‬
165. Duk iye du (Allahu Taala) iye mangahinang kaam meh ‫ۡرض َو َرف َع ََ حعضك حم ف حوق‬
ِ ‫لئِف ٱۡل‬ َٰٓ ‫َو ُه َو ٱَّلِي جعلكم خ‬
َ ‫َ َ َ َٰ َ ح ُ َ ُ ح َ ٓ َ َ َٰ ُ ح ه َ ه‬
gantiin diyata bulak, duk inangkat weh ne kasinduwehanin ُ ‫ك ََس‬
‫يع‬ ِ ‫ََ حعض درجت َِلبلوكم ِِف ما ءاتىكمُۗ إِن رب‬
amban kasinduwehan si meh pangkatan (sa langkew langkew), ُ ‫ٱلحع َِقاب ِإَونه ُهۥ لَ َغ ُفور هرح‬
١٦٥ ُۢ ‫ِيم‬ ِ
supaya nuley nuleyan kaam si meh pangurung ne kaamin,
Bennal Tuhan nun, Sangat samet siksa nen, duk Bennal Iye
Sangat Pangangampun duk Sangat Maase.

130
ُ‫سُ ُورةُُ ْاْل ْعر ح‬
ُ ‫اف‬
SURATUL AL- A'RAF 7

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

ٓ
1. Aleef Laam Meem Saad ( Meh huruf magtampu ganah makahati ١ ‫ال ٓم ٓص‬
maksud nen malaingkan Allahu Taala.
ُ ََ َ َ َ ُ ٌ َ
2. Kitab (Qur-an) pinaturun si kau (Oh Muhammad ‫)ﷺ‬, na da ‫ب أنزِل إَِلحك فَل يَكن ِِف َص حدرِ َك َح َرج م حِن ُه تلِ ُنذ َِر بِهِۦ‬ َٰ‫كِت‬
paniyah dem daakun (pangateyan) nu tanggalang amban iye, ٢ ‫ِني‬ َٰ ‫َوذ حِك َر‬
َ ‫ى ل ِلح ُم حؤ ِمن‬
sabab pangaka ngaka nu iyu (kahalubiluhan Akhirat) duk
paesseb si meh aa magpaparatsaya.
ٓ‫ك حم َو ََل تَ هتب ِ ُعوا ْ مِن ُدونِهِۦ‬
ُ ‫ه‬ ُ ‫ه ُ ْ َ ٓ ُ َ َح‬
3. Bissahun (Oh Muhammad ‫ ﷺ‬si siye) Tuhutun bi iye pinaturun si ِ ‫ٱتبِعوا ما أنزِل إَِلكم مِن رب‬
َ ‫ََ ه‬ َ ٓ َ
kaam amban Tuhan bin, duk da tuhutun bi saddi amban iyehin ٣ ‫أ حو َِلَا َء ُۗ قل ِيَل هما تذك ُرون‬
{Allahu Taala} meh saweh (gapih si kalaatan supaya kaam
magsakutu) {parsababan} kulang taesseb bin. ‫َ َ َحَ حَ َ َ َ ٓ َ ح‬
َ ُ َٓ ُ َ َ
4. Duk banes ne manamal meh kalahatan, ilarak we kami, tekkahan ٤ ‫جا َءها بَأ ُسنَا بَ َيَٰ ًتا أ حو ه حم قائِلون‬‫َوكم مِن ق حرية أهلكنَٰها ف‬
iye siksa kami (bessuwang) sangem atawa sasang de missa missa
(pela pela ellew).
ُ ‫ح ٓ ُ ح ٓ هٓ َ َ ُ ْ ه‬ ‫َ َ َ َ ح‬
5. Na ganah takebbut de (teppet sah balidja den) si waktu siye ‫ف َما َكن دع َوى َٰ ُه حم إِذ َجا َءهم بَأ ُس َنا إَِل أن قال ٓوا إِنا ك هنا‬
٥ ‫ني‬َ ‫َظَٰلم‬
katekkahan siksa kami, pain de: bennal kaniyaan kamihin asal ِِ
anyaya kami (maghinang kalaatan).
َ ‫ِين أُ حرس َِل إ ََلحه حم َولَنَ ح‬
َ ‫سلَ هن ٱل ح ُم حر َسل‬
٦ ‫ِني‬ َ ‫سلَ هن هٱَّل‬
َ ‫فَلَنَ ح‬
6. Na asal tilewan kami teed iye ne meh siye pinaboohan Rasulin (si ِ ِ
panaggah de) duk tilewan kami du sab meh Rasulin (si
pagpasaplag de).
َ ‫فَلَ َن ُق هص هن َعلَ حيهم بعِلحم َو َما ُك هنا ََغٓئب‬
٧ ‫ني‬
7. Duk suwi suwi han kam teed siye (bu asal kami labi) taga ِِ ِۖ ِ ِ
panghati, duk dumain kaniyaan kamihin gaib (gah naan
makahati).
ُ َ َ ُ َ ُ َٰ َ َ ‫ح َ ُّ َ َ َ ُ َ ح‬ َ ‫َ حَ ح ُ َح‬
8. Duk pagtimbang (hinangin) ellew ien (Akhirat) asal sabennal ne ‫ين ُهۥ فأ ْو َٰٓلئِك ه ُم‬ِ‫وٱلوزن يومئِذ ٱۡلق فمن ثقلت موز‬
َ ‫ح ح‬
teed, Na sine sine bohat meh timbangan (hinang ne mahapin), Na ٨ ‫ٱل ُمفل ُِحون‬
siye ne ien meh Magparuntunganin.
ْ ُ َ َ ُ َ ُ َ ْٓ ُ َ َ ‫َ َ ح َ ه ح ََ ُُ ََُْ َ ه‬
9. Duk sine sine lampung meh timbangan (hinang ne mahapin), Na ‫ومن خفت موَٰزِينهۥ فأو َٰٓلئِك ٱَّلِين خ ِِسوا أنفسهم بِما َكنوا‬
َ ‫ح‬ َ
iyene meh siye ien lugi ne ginhawa baran den, sabab kaniyaan ٩ ‫أَ‍ِبتَٰيَٰت َِنا َيظل ُِمون‬
den si meh ayat kami, nganyaya (naggah). َ‫ح‬
َ َ َ َ َ ‫َ َ َ حَ َ ُ ح‬ ُ ‫هه‬ ََ
10. Sabennal pinabaya kaam weh kami diyata bulak, Duk ‫ۡرض وجعلنا لكم فِيها معَٰيِشُۗ قل ِيَل‬ ِ ‫َولق حد َمكنَٰك حم ِِف ٱۡل‬
َ ُ ‫َح‬
hininangan kaam weh kami diyalem ne kaelluman bi (rizziki bi), ١٠ ‫هما تشك ُرون‬
{Sumaguwa} asal landu sab kakulang pagsarang shukur bi (si
Allahu Taalahin).

131
ْ ُ ُ ‫َََ ح َ َح َ ُ ح ُه َ ه حَ ُ ح ُه ُحَ حَ َ َ ح‬
11. Bennal kami papanjari kami kaam puwas pabantuk kami kaam َٰٓ ‫ولقد خلقنَٰكم ثم صورنَٰكم ثم قلنا ل ِلم‬
‫لئِكةِ ٱسجدوا‬
(amban asal asal Adam Alayhis Salaam), puwas billai pain kami si َ ‫ٱلسجد‬ ‫َ ه‬ ُ َ ‫َ َ َ َ َ ُ ْٓ ه ٓ ح َ َح‬
١١ ‫ِين‬ ِ َٰ ‫ٓأِلدم فسجدوا إَِل إِبل ِيس لم يكن مِن‬
meh malaikatin: Pasujud kaam (pangamulliya si) Adam
(Alayhissalam), na pasujud ne siye malaingkan si Iblis (La’natu
Allahi Alayhi), gah paniya amban meh mapasujud ley.
‫َ َح‬ َ ََ َ َ َ ُ َ ‫َ َ َ َ َ َ َ َه َح ُ ح‬
12. Pain (Allahu Taala): Ine makatanggalang kau hin (Oh Iblis) ‫ج َد إِذ أ َم حرتك ۖۡ قال أنا خ حۡي م حِن ُه خلق َت ِّن‬‫قال ما منعك أَل تس‬
‫َ َح‬ ‫ه‬
hangkan kew gah pasujud, si waktu kew daak ku? Pain ne: Aku ١٢ ‫مِن نار َوخلق َت ُهۥ مِن ُِني‬
labi pe hap amban iye, papanjari nuku amban ebbut, duk
papanjari nu sab iye amban bulak.
َ ‫َ َ َ ح ح حَ َ َ َ ُ ُ َ َ َ ََ َهَ َ َ ح ح ه‬
13. Pain ne (Allahu Taala): Na duwai ne kew amban diyalem ‫ِيها فٱخ ُرج إِنك‬ ‫قال فٱهبِط مِنها فما يكون لك أن تتكَب ف‬
(Surgah), gana kapatut nu magtakabbur (magdakag) diyalem ne, ‫َ ه‬
َ ‫ٱلصَٰغِر‬
١٣ ‫ين‬ ِ ‫مِن‬
Na paluwas nekew pi, bennal kau amban meh diki (dekdes,
pinagla’natan) ne. َ ُ َ ٓ ‫َ َ َ ح‬
١٤ ‫ ي إ ِ ََٰل يَ حو ِم ُي حب َعثون‬
ِ ‫قال أنظِر‬
14. Paine ne (Iblis La’natu Allahi Alayhi): Tangguhun hadja ku
sampay (abut) ellew pamakallum siye (manusiya) (Ellew
Qiyaamat).
َ ُ‫َ َ ه َ َ ح‬
َ ‫نظر‬
15. Pain (Allahu Taala): Bennal kau amban meh tinatanggu (Ellew ١٥ ‫ين‬ِ ‫قال إِنك مِن ٱلم‬
Qiyaamat).
َ َ َٰ َ ‫َ َ َ َ ٓ َ ح َ ح َ َ َ ح ُ َ ه َ ُ ح‬
َ ‫ك ٱل ح ُم حس َتق‬
16. Paine ne (Iblis La’natu Allahi Alayhi): Sabab peggeh lepas nu ku, ١٦ ‫ِيم‬ ُ‫قال فبِما أغويت ِّن ۡلقعدن لهم صِ ر‬
na asal bengkok ku si siye (meh panubu Adamin) lan nu
mabentelin (pasape ku siye amban agama nu).
َ َ ‫َ ح‬ َ ‫َح‬ ُ‫ُ ه َه‬
17. Ubus piyu ku si iye (pasawungkakey nassat siye) amban ‫ني أيحدِي ِه حم َوم حِن خل ِف ِه حم َوع حن أيح َمَٰن ِ ِه حم َو َعن‬
ِ َ ‫ثم ٓأَلت ِينهم ِم ُۢن‬
َ ‫شكِر‬ َ ‫َ َٓ ح ََ َ ُ َ ح ََ ُ ح‬
dehelluhan de duk amban bukutan de duk amban meh ١٧ ‫ين‬ ِ َٰ ‫َتد أكَثهم‬ ِ ‫شمائِل ِ ِهمۖۡ وَل‬
kanawanan de duk amban meh bibangan de duk gey ne siye ien
kasuwa (takite) nu kahekkahan den magsarang shukur (si ni’mat
nu, si labeyan panuhut kau).
‫ََ ََه‬ َ َ ‫ه‬ ‫َ َ ح‬
ُ ‫ٱخ ُر حج م حِن َها َم حذ ُءوما هم حد‬
18. Pain (Allahu Taala): Paluwas nekew amban Surgah diyalem la’nat ‫حوراۖۡ ل َمن تب ِ َعك م حِن ُه حم ۡل حمِلن‬ ‫قال‬
‫ح‬ َ
َ ‫ِنك حم أ‬ ُ
duk lahag (dekdes),Na sine sine nuhut kau amban siye (meh َ ‫َجع‬
١٨ ‫ِني‬ ‫َج َه هن َم م‬
panubu Adam alayhis salaam), Asal pennoan ku teed (Narka)
Jahannamin amban kaam (Jinn duk Manusiya) kemon.
ُ َ ُ َ َ َ ‫َ َ َٰٓ َ َ ُ ح ُ ح َ َ َ َ ح ُ َ ح‬
19. Duk Oh Adam (Alayhis Salaam): Patennah nekew kau duk anda ‫ٱۡل هنة فلُك م حِن َح حيث‬ ‫ويـادم ٱسكن أنت وزوجك‬
‫َٰه‬ َ ُ َ ‫ه‬ َ ‫َ َح‬ ‫ح‬
nun diyalem Surgah, Na mangan ne kaam (karuwangan) ine ine ١٩ ‫ج َرةَ فتكونا م َِن ٱلظل ِ ِمني‬
َ َ َ ‫ٱلش‬ ِ ‫شِئ ُت َما َوَل تق َر َبا هَٰ ِذه‬
(saingge) kabayaan bi, duk da hadja kaam patapit si kayu inin, na
paniya amban amban meh aa anyaya (barduse).
َ َ َ ‫َ َ ح َ َ َ ُ َ ه ح َ َٰ ُ ُ ح‬
20. Na sinassat hep siye weh Shaitan miyaan, supaya matampal ‫ِي ل ُه َما َما ُوۥرِ َي ع حن ُه َما مِن‬‫فوسوس لهما ٱلشيطن َِلبد‬
َ ٓ‫ه َ ه‬ ََٰ ‫َ ح َ َ َ َ َ َ َ َٰ ُ َ َ ُّ ُ َ َ ح‬
tinapukan si siye amban awrat den, duk pain ne pe: Gah hep َ
‫سوَٰءت ِ ِهما وقال ما نهىكما ربكما عن ه ِذه ِ ٱلشجرة ِ إ َِل أن‬
kaam iyu peges Tuhan bin amban kayu inin, malaingkan kaw َ ‫َ ُ َ َ َ َح َح َ ُ َ َ ح‬
َ ‫خَٰ ِِل‬
٢٠ ‫ِين‬ ‫ني أو تكونا مِن ٱل‬ ِ ‫تكونا ملك‬
kaam (manjari) Malaikat atawa kakkal (ellum diyalem Surgah

132
bang kaam patapit atawa mangan buwa ne).
‫ََ َ َُ َٓ َ ُ َ َ َ ه‬
َ ‫ٱلنَٰصح‬
21. Duk napa pe si siye kaduwangan, (pain ne) bennal aku si kaam, ٢١ ‫ني‬ ِ ِ ‫وقاسمهما إ ِ ِّن لكما ل ِمن‬
asan mamituwahin hadja.
َ ُ َ ‫ح‬ ‫َ َ ه َٰ ُ َ ُ ُ َ َ ه َ َ ه‬
22. Na pinatapit siye we ne pinadagey, na pagpi ne tananam weh de ‫ج َرةَ بَ َدت ل ُه َما َس حوَٰءت ُه َما َو َُفِقا‬
َ ‫ٱلش‬ ‫فدلىهما بِغرور ِۚ فلما ذاقا‬
َُ َ ‫ح َ ه َ َ َ َٰ ُ َ َ ُّ ُ َ ٓ َ َ ح َ ح‬ َ َ ‫َح‬
(buwa) kayuhin na patampal ne si siye kelemanan den (awrat ‫ان َعل حي ِه َما مِن َو َر ِق ٱۡلنةِِۖ ونادىهما ربهما ألم أنهكما‬ ِ ‫َي ِصف‬
den) ubus kaniya kaniya ne siye ngelligan di re duk kayu ُ َ ‫َُ ه ُ ٓ ه ه‬ ‫َ ح ُ َ ه‬
‫ج َرة ِ َوأقل لك َما إِن ٱلش حي َطَٰ َن لك َما َع ُدو‬َ ‫ٱلش‬ ‫عن ت ِلكما‬
kabbunin, duk ilinganan ne siye weh Tuhan de, weh gah ke kaam
٢٢ ‫ُّمبِني‬
peges ku amban kayu ien? Duk pain ku pe si kaam, bennal
Shaitanin si kaam kuntara tampal.
َ ُ َ ‫ه َح َ َ َح‬ ُ َٓ َ َ َ َ
23. Magpain ne siye ngaduwaa: Oh Tuhan kami, taanyaya kami ‫قاَل َر هب َنا ظل حم َنا أنف َس َنا ِإَون ل حم تغف حِر نلَا َوت حرۡح َنا نلَكون هن‬
ginhawa baran kamihin, na bang gey kami ampun nu duk َ ‫خَٰ ِِس‬َ ‫َ ح‬
٢٣ ‫ين‬ ِ ‫مِن ٱل‬
kaasean nu, na asal paniyah ne kami amban meh aa lugi. َ‫ح‬
َ ُ َ ُ ُ ْ ‫َ َ ح‬
24. Pain ne (Allahu Taala): Paduwai ne kaam, kasinduwehan bin si ِ ‫قال ٱهب ِ ُطوا ََ حعضك حم ِلِ َ حعض َع ُدو ۖۡ َولك حم ِِف ٱۡل‬
‫ۡرض ُم حس َتقر‬
َ َ
kasinduwehan kuntara, duk niya ne si kaam diyata bulak, ٢٤ ‫َو َمتَٰ ٌع إ ِ ََٰل حِني‬
patetegan duk kasuatan si gantaan ne.
َ ‫ُح‬ َ ُ َ َ َ َ ‫َ َ َ َحَح‬
25. Pain ne (Allahu Taala): Lai diyalem ne ellum kam duk lai diyalem ٢٥ ‫ِيها ت ُموتون َوم حِن َها َّت َر ُجون‬ ‫قال فِيها َتيون وف‬
ne matey kaam duk amban bulak kaam pinaluwas.
ُ ُ َ ‫َ َ َ ََ َح َ َح‬
26. Oh kaam meh anak Adam, sabennal pinaturun weh kami luu si ۡۖ ‫ِك حم َورِيشا‬ ‫نزنلَا َعل حيك حم ِلِ َاسا يُ َوَٰرِي َس حوَٰءت‬ ٓ ِ ‫تَٰيَٰب‬
‫ّن ءادم قد أ‬
‫ه َ ه‬ َ َ َ ‫َ َ ُ ه ح َ َٰ َ َ َ ح‬
kaam, semmek nabunan kalemanan bi (awrat bi) pangari ngari, ‫ت ٱَّلل ِ ل َعل ُه حم‬
ِ َٰ ‫ى ذَٰل ِك خۡي ذَٰل ِك م حِن َءاتَٰي‬ ‫وِلِ اس ٱتلقو‬
َ ‫ه ه‬
duk semmek pagmatalewin damikkiyan ien labi mahapin, ٢٦ ‫يَذك ُرون‬
damikkiyan ien amban meh ayat Allahu Taala mura murahan
siye ley makaesseb. َ
ُ ‫َ َٓ ح‬ ‫ه‬ ُ َ ‫َ َٰ َ ٓ َ َ ح‬
27. Oh kaam meh anak Adam, Asal da teed kaam takeyo keyo weh ‫ّن َءاد َم َل َيفت ِن هنك ُم ٱلش حي َطَٰ ُن ك َما أخ َر َج أبَ َو حيكم م َِن‬
ِ ‫تَٰيب‬
‫كمح‬ ُ َٰ َ َ ُ ‫ح َ ه َ ُ َ ح ُ َ َ َ ُ َ ُ َ ُ َ َ ح َ ٓ ه‬
Shaitan kowe pamaluwas de Sai Sama bi amban diyalem Surgain, ‫ٱۡلنةِ يَنِع عنهما ِلِ اسهما ل ِۡيِيهما سوَٰءت ِ ِهما إِنهۥ يرى‬
َ َ َ ‫ُ ََ ُُ ح َ ح ُ َ َ ح َُ ح ه َ َ حَ ه‬
nganan amban siye semmek de supaya makitehan siye َ‫ني أ حو َِلَآء‬ ‫ه َو وقبِيلهۥ مِن حيث َل ت َرونهمُۗ إِنا جعلنا ٱلشيَٰ ِط‬
َ ‫ه َ َ ح‬
kalemanan de (awrat de),Bennal Shaitanin takite ne kaam duk ٢٧ ‫ِين َل يُؤم ُِنون‬ ‫ل َِّل‬
meh tindeg ne, amban sakira kira gey takite bi, Bennal kami
hininang weh kami meh Shaitanin bebbeg si meh siye gey
magparatsaya.
َ َ ُ ‫َ َ َ ُ ْ َ َٰ َ َ ُ ْ َ َ ح َ َ َ ح َ ٓ َ َ ٓ َ َ َ ه‬
28. Duk bang siye makahinang lemmi (duse) pain de: Kasuwa kami ‫ٱَّلل أ َم َرنا‬‫حشة قالوا وجدنا عليها ءاباءنا و‬ ِ ‫ِإَوذا فعلوا ف‬
َ َ ‫َ ُح ه هَ َ َحُ ُ حَ ح َ ٓ ََُ ُ َ ََ ه‬
meh matattoe kamihin (saien hinnang den), duk Allahu Taala ‫بِهاُۗ قل إِن ٱَّلل َل يأمر بِٱلفحشاءِِۖ أتقولون لَع ٱَّلل ِ ما َل‬
َ َ َ
dinaak kami we ne, Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬bennal Allahu ٢٨ ‫ت حعل ُمون‬
Taala gey ngandaak maghinang lemmi, weey kaam missa si
Allahu Taala bu gey katauhan bi.
‫ِند ُ َ ح‬
َ ‫ك حم ع‬ُ َ ُ ُ ْ ُ َ َ ِۖ ‫ح ح‬ َ ‫ُح‬
29. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬ngandaak hadja Tuhan kun, ‫جد‬
ِ ‫ك مس‬ِ ‫قل أ َم َر َر َِب بِٱلقِس ِط وأقِيموا وجوه‬
َ ُ َ ُ َ َ َ َ َ ‫ُح‬ ‫ح‬
magpabentel duk pabentelun bi (padambus busun bi si kaikhlas) ٢٩ ‫ين ك َما بَ َدأك حم ت ُعودون‬ ِ ‫ني َُل‬
‫ٱل‬ ‫َوٱد ُعوهُ ُمل ِِص‬
luwe bin si tiyap tiyap Masjid, Duk maku kaam si Allahu Taala
patulus, Ikhlas si agama ne tartantu, Kowe panagna

133
(pamapanjari kaamin) balik du kaam (mole tudju hadarat Allahu
Taala).
‫َ ً َ َ َٰ َ َ ً َ ه َ َ ح ُ ه َ َٰ َ ُ ه ُ ُ ه َ ُ ْ ه‬
َ ‫ٱلش َيَٰط‬
30. {Sinduwe} tumpukanin} tinoan weh ne, duk tumpukan ‫ني‬ ِ ‫فرِيقا هدى وفرِيقا حق علي ِهم ٱلضللة إِنهم ٱَّتذوا‬
َ ‫َ َه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ َو َي ح‬ ُ َٓ ‫ح‬
َ
(sinduwehin) sabennal ne si siye kalepasin, Bennal siye hininang ٣٠ ‫ح َس ُبون أن ُهم ُّم حه َت ُدون‬ ِ ‫أو َِلَاء مِن د‬
‫ون‬
we de meh Shaitanin bebbeg (tabang) saddi amban Allahu Taala,
duk si bistahan de ley weh katoan siye.
ْ ُ َ ‫َ ُُ ْ َ ح‬ ‫ِند ُ َ ح‬
َ ‫ك حم ع‬ُ َ َ ْ ُ ُ َ َ َ ٓ َ َٰ َ
31. Oh kaam meh anak Adam (Alayhis Salaam) eddoun bi pangari ‫جد وُكوا وٱۡشبوا‬ِ ‫ك مس‬ِ ‫۞تَٰيب ِّن ءادم خذوا زِينت‬
ngari bin (magpangari ngari kaam, magtabun awrat) si tiyap َ ‫َو ََل ت ُ حِسفُ ٓوا ْ إنه ُهۥ ََل ُُي ُِّب ٱل ُم حِسف‬
٣١ ‫ِني‬
‫ح‬
ِ ِ ِ
tiyap Masjid (si kemon waktu sambahayang) duk mangan kaam
duk nginum, duk da kaam magbusa, bennal Allahu Taala gey
malasa si meh magbubusa.
‫ت م َِن‬ َ ‫ِت أَ حخ َر َج لِع َِبادِه ِۦ َو ه‬ ٓ ِ ‫ٱَّلل ِ هٱل‬
‫ُح َ ح َ هَ ََ ه‬
32. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬sine mangaharam, pangari ngari ِ َٰ‫ٱلطيِب‬ ‫قل من حرم زِينة‬
َ‫ٱل حن َيا َخال َِصة يَ حوم‬ ‫ح‬
ُّ ِ ‫ٱۡل َي َٰوة‬ ْ ُ
َ ‫ِين َءامنوا ِِف‬ َ َ ‫ه ل هَِّل‬
َ ِ ‫ٱلر حز ِ ِۚق قُ حل‬
Allahu Taala iye pinaguwa ne si meh ipun nen duk meh masutsi ِ
amban rizzikiin? Painun: Iye ien si iye ne meh siye magparatsaya َ َُ‫َح َح‬ ََٰ ُ َ ُ َ َٰ َ َ َ َٰ َ ‫ح‬
٣٢ ‫ت ل ِقوم يعلمون‬ ِ ‫ٱلقِيمةِ كذل ِك نف ِصل ٱٓأۡلتَٰي‬
si Ellew Dunya, tartantu pe si siye si Ellew Qiyaamat, Kowe
damikkiyan ien panalassay kami meh ayat (tandain) si me aa
makahati.
‫ُ ح ه َ َ ه َ َ َ ح َ َ َٰ َ َ َ َ َ ح َ َ َ َ َ َ َ ح ح‬
33. Bissahun (Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam) iye ru ‫ٱۡلث َم‬
ِ ‫قل إِنما حرم ر َِب ٱلفوحِش ما ظهر مِنها وما َطن و‬
‫ح‬ ‫َ ح َ ح َ َ ح حَ َ َ ُ ح ُ ْ ه َ َ ح ُ َ ح‬
hinaram Tuhan kun meh lemmi (Zina duk meh epang ne) iye ‫َنل بِهِۦ ُسلطَٰنا‬
َ
ِ ‫ّشكوا بِٱَّلل ِ ما لم ي‬ِ ‫ۡي ٱۡل ِق وأن ت‬
ِ ‫وٱِلغ بِغ‬
َ َ َ َ ‫َ َُ ُ ْ َ ه‬
َ
matampal amban iyehin duk tapuk, duk duse duk pag anyaya ٣٣ ‫َوأن تقولوا لَع ٱَّلل ِ َما َل ت حعل ُمون‬
dumain si kapatutan, duk pagsakutu si Allahu Taala si gah
pinaturun weh ne shara’ nen duk (hinaram) du sab missa kaam
si Allahu Taala bu gana tahati bi.
َ َ َ َ ُ ‫َ ُ ُه َ َ َ َ َ َٓ َ َ ُُ ح َ َح َح‬
34. Duk si tiyap tiyap ummat duk ajal (gantaan) ne, na apabila ne ‫اعة َوَل‬‫ِك أمة أجل ۖۡفإِذا جاء أجلهم َل يستأخِرون س‬
ِ ‫ول‬
tekka gantaan (kamatey) den gey ne tapasuhut bisan dasa saat َ ُ ‫َح َح‬
٣٤ ‫يستقدِمون‬
duk gey ne ru sab tapasong. ‫ح‬
ُ َ َ ُ ُ ُ َ ٓ َ َٰ َ
35. Oh kaam meh anak Adam (Alayhis Salaam) adakala asal ‫ّن َءاد َم إ ِ هما يَأت ِيَ هنك حم ُر ُسل مِنك حم َيق ُّصون َعل حيك حم‬ِ ‫تَٰيب‬
ُ َ َ ٌ َ َ َ َ َ َ ‫ه‬ َ
katekkahan teed kaam meh Rasul amban kaam nuwi nuwihan َٰ ‫َء َاتَٰي َٰ ِِت ف َم ِن ٱت‬
‫َّق َوأ حصل َح فَل خ حوف َعل حي ِه حم َوَل ه حم‬
َ ُ ‫َح‬
kaam meh ayat ku, Na sine sine magmatalew duk magpatintul na ٣٥ ‫ُي َزنون‬
ganah ne katalewan luu si siye duk gey ne du sab siye suse.
‫َ ه َ َ هُ ْ َ َ َ ح َ حَُ ْ َحَٓ َُْ َ َ ح َ ُ ه‬
36. Duk iye ne meh siye magputing si meh ayat kami, duk magdakag ِِۖ‫وٱَّلِين كذبوا أَ‍ِبتَٰيَٰت ِنا وٱستكَبوا عنها أو َٰٓلئِك أصحَٰب ٱنلار‬
hadja siye amban iye, Iye ne meh siye ien aa Narkain, siye ley َ ُ َٰ َ َ ‫ُ ح‬
٣٦ ‫ِلون‬ ِ ‫هم فِيها خ‬
diyalem ne kakkal.
َ ‫َ َ ح َ ح َ ُ ه ح َ َ َٰ َ َ ه‬
37. Na tamanan anyaya ne, sine sine maghinang hinang bissa si ٓ‫ٱَّلل ِ َكذِبًا أ حو َك هذ َب أَ‍ِب َتَٰيَٰتِهِۦ‬ ‫فمن أظلم مِم ِن ٱفَتى لَع‬
َ‫ِت إ َذا َجا ٓ َء حت ُه حم ُر ُسلُنا‬ َ ‫ح‬
‫يب ُهم م َِن ٱلكِتَٰ َ ه‬ َ َٰٓ َ ْ ُ
ُ ‫ك َي َنال ُ ُه حم نَ ِص‬
Allahu Taala puting, atawa puting ne meh ayat Nen, Iye ne meh ِ َٰٓ ‫ب ح‬ ِۖ ِ ِ ‫أولئ‬
siye ien taeddo de ne bahagi si siyehin amban kitabin (tasulat si ْ ُّ َ ْ ُ َ ‫ه‬ ُ َ ُ ‫َ َ َ ه ح َ ُ ح َ ُْٓ َح َ َ ُ ُ ح َ ح‬
‫ون ٱَّللِۖۡ قالوا ضلوا‬ ِ ‫يتوفونهم قالوا أين ما كنتم تدعون مِن د‬
siyehin), sampay bang ne tekka meh Rasul kamihin (Malakul َ ‫كَٰفِر‬ َ ْ ُ َ ‫َ ه َ َ ُ ْ َ َ َٰٓ َ ُ ح َ ه ُ ح‬
٣٧ ‫ين‬ ِ ‫س ِهم أنهم َكنوا‬ِ ‫عنا وش ِهدوا لَع أنف‬
mawut) ngeddo siye (mapatey siye) pain de: We intag kaniyaan

134
bi mamaku si saddi amban Allahu Taalahin? Sambung den: Lepas
amban kami (kasabennalanin) duk naksi ne siye si ginhawa
baran de weh kaniyaan den pananaggah.
‫نس‬
‫َ ح َ ح‬ ُ ‫َح‬ ‫ٱد ُخلُوا ْ ٓ ُ َ َ ح َ َ ح‬
‫َ َ ح‬
38. Pain ne (Allahu Taala): Paasek ne kaam (pasawe) si meh ummat ِ ‫ٱۡل‬
ِ ‫ٱۡل ِن و‬
ِ ‫ِف أمم قد خلت مِن قبل ِكم مِن‬ ِ ‫قال‬
ْ َُ ‫ه ُهَ َ َ َ ح ُه هََ ح ُ ح ََ َ ه َ ه‬
mapalabey dehellu amban kaamin amban Jinn duk Manusiya ‫ِت إِذا ٱداركوا‬ َٰٓ ‫ِِف ٱنلارِِۖ ُكما دخلت أمة لعنت أختها ۖۡ ح‬
ُّ
َ َ َ ٓ َ ُ َٰٓ َ َ ‫َ َ ح ُ ح َ َٰ ُ ح ُ َ َٰ ُ ح َ ه‬ َ َ
magdiyalem Narka, kahaba niya paasek ummat pagmulkaan ne ‫ٰٓؤَلءِ أضلونا‬ ‫ِيها َجِيعا قالت أخرىهم ِۡلولىهم ربنا‬ ‫ف‬
‫ه‬ ََٰ َ ‫ح‬ ُ َ َ ‫َ ه‬ َ ََ
‫فات ِ ِه حم َعذابا ضِ حعفا مِن ٱنلارِِۖ قال ل ِك ضِ عف ولكِن َل‬
pongtinai nen, sampay bang ne siye mag abut (magkasuwa)
diyalem ne, missa ne: Dambulihan den si panagnaan in: Oh َ َ َ
٣٨ ‫ت حعل ُمون‬
Tuhan kami, iye nehep siye ien mangalepas kamihin, na
urunganun ne siye siksa lipat manglipat amban Narka, Pain ne:
(Allahu Taala): si tiyap tiyap dangan (amban kaam) lipat
manglipat (siksa nen) sumaguwa gey hadja katauhan bi.
‫َ ح‬ ََ ُ َ َ َ َ ‫ُح‬ َ ُ ‫ََ َ ح‬
39. Missa isab panagnaan (ummatin) si (matekka) dambulihin: Na ‫ت أولى َٰ ُه حم ِۡلخ َرى َٰ ُه حم ف َما َكن لك حم عل حي َنا مِن فضل‬ ‫وقال‬
َ ُ ‫َُ ُ ْ حَ َ َ َ ُ ُح َ ح‬
ganah si kaam tuu si kami paglabi, Na nanamun bi siksa in sabab ٣٩ ‫فذوقوا ٱلعذاب بِما كنتم تكسِبون‬
bakas hinang bin.
َ َ َُ َ َ ْ َُ‫ه ه َ َ هُ ْ َ َ َ ح َ ح‬
40. Iye ne meh siye muting meh ayat kami duk magdakag siye ‫َبوا ع حن َها َل تف هت ُح ل ُه حم أبح َو َٰ ُب‬ ‫إِن ٱَّلِين كذبوا أَ‍ِبتَٰيَٰت ِنا وٱستك‬
‫َح‬ ُ ‫ح‬ َ ‫ون ح‬
َ ‫ٱۡل هن َة‬ َ ُ ُ ‫ه َٓ ََ َح‬
amban iye, asal gey teed iluka si siye meh gawang langitin, duk ِۚ ِ ‫ٱۡل َمل ِِف َس ِم ٱۡل ِي‬
‫اط‬ َ ‫ِت يَل َِج‬ َٰ ‫ح ه‬ ‫ٱلسماءِ وَل يدخل‬
gey teed siye makaasek surgah samantaan gey umasek untain َ ‫جرم‬‫حُ ح‬ ‫ََ َ َ َح‬
٤٠ ‫ِني‬ ِ ‫وكذَٰل ِك َن ِزي ٱلم‬
(amban) diyalem lowang dalum, Duk kowe damikkiyan ien
panumbas kami meh aa magbulaugin.
‫َ َ َ َح‬ َ َ َ ‫َ َه‬ َُ
41. Niya ne (tinagame) si siye amban (Narka) Jahannam meh ِۚ ‫لهم مِن جهن َم مِهاد َومِن ف حوق ِ ِه حم غ َو‬
‫اش َوكذَٰل ِك َن ِزي‬
pabakan duk amban diyataan ne meh lekkeb (sapew makalembo ‫ه‬
َ ‫ٱلظَٰلم‬
٤١ ‫ني‬ ِِ
siye gey ne siye umusa), Duk damikkiyan ien panumbas kami
meh aa anyaya.
ٓ َ َ ‫َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ُ ْ ه َٰ َ َٰ َ ُ َ ُ َ ح ً ه ُ ح‬
42. Duk iye ne meh siye magparatsaya duk maghinang meh ‫ت َل نكل ِف نفسا إَِل وسعها‬ ِ ‫وٱَّلِين ءامنوا وع ِملوا ٱلصل ِح‬
makasulut, -gey kami ngandaak ginhawa baran, malaingkan si َ َ َ‫ب ح‬
َ ‫ٱۡل هنةِِۖ ُه حم ف‬
ُ ِ َٰ ‫ِيها خ‬
٤٢ ‫ِلون‬ َ ‫ك أَ حص‬
ُ َٰ‫ح‬ َ َٰٓ َ ْ ُ
ِ ‫أولئ‬
tagees gees nen hadja-, Iye ne meh siye ien aa Surgain siye ley
diyalem ne ne kakkal.
‫ح َح‬ ‫َح‬ ‫َح‬ ‫َ ح‬
43. Duk inanan weh kami ine ine diyalem daakan de (pangateyan ۡۖ ‫َون َزع َنا َما ِِف ُص ُدورِهِم م حِن غِل َترِي مِن َتت ِ ِه ُم ٱۡلن َه َٰ ُر‬
‫َ َ َٰ َ َ َٰ َ َ َ ُ ه َ ح َ َ َ َ ٓ َ ح‬ ‫ه ه‬ َ ‫َوقَالُوا ْ ح‬
de) amban kajingki, magselluy amban tindakan de meh subain, ‫ِي ل حوَل أن‬ ‫ٱۡل حم ُد َِّلل ِ ٱَّلِي هدىنا ل ِهذا وما كنا نلِ هتد‬
ُ ‫َ َ َٰ َ ه ُ َ َ ح َ ٓ َ ح ُ ُ ُ َ َ ح َ ُ ُ ْ َ ح‬
Duk missa siye: Kapudji pudjihan si Allahu Taala, Iye ne ‫ٱۡل ِقِۖ َونود ٓوا أن ت ِلك ُم‬ ِ ‫هدىنا ٱَّللۖۡ لقد جاءت رسل ربِنا ب‬
َ ُ َ ُ ُ َ َ ُ ُ ‫حَ ه ُ ُ ح‬
٤٣ ‫نت حم ت حع َملون‬
mamanoan kami si inin, sabab dumain kaniyaan kamihin katoan
‫ٱۡلنة أورِثتموها بِما ك‬
bang gah kami toan Allahu Taala, Asal too bakas ne tekka meh
Rasul Tuhan kamihin si kasabennalan, Duk ilinganan ne siye,
inin ne Surgah bin tapusaka bi sabab iye bakas hininang bi (meh
kahapanin).
َ َ َ َ َ ‫ٱۡل هنةِ أَ حص‬
َ‫ب ح‬ َ ‫ى أَ حص‬ َ ََ
44. Duk ilinganan ne weh meh aa Surgain meh aa Narkain, (pain ‫ب ٱنلهارِ أن ق حد َو َج حدنا َما َو َع َدنا‬
َ َٰ‫ح‬ ُ َٰ‫ح‬ َٰٓ ‫اد‬ ‫ون‬
َ
َ ‫َ ُّ َ َ َ َ ح َ َ ُّ ه َ َ َ َ ُّ ُ ح َ َ ُ ْ َ َ ح َ ه‬
de): Bennal kami, kasuwa kami ne (katekkahan kami) iye bakas ‫ربنا حقا فهل وجدتم ما وعد ربكم حقا ۖۡ قالوا نعم فأذن‬

135
pangajanji kami Tuhan kamihin sabennal, Ine kasuwa bi du sab ‫ُ َ ُ ُۢ َ ح َ ُ ح َ ه ح َ ُ ه َ َ ه‬
َ ‫ٱلظَٰلِم‬
٤٤ ‫ني‬ ِ ‫مؤذِن بينهم أن لعنة ٱَّلل ِ لَع‬
bakas pangajanji Tuhan bin bennal? Pain de: Awe, na maglingan
ne maglalinganin, antara de (pain de): Mulka Allahu Taala luu si
meh aa anyaya.
َ ُ
ِ ‫ٱَّلل ِ َو َي حبغون َها ع َِوجا َو ُهم بِٱٓأۡلخ َِرة‬
‫ه‬
‫يل‬ َ َ َ ُّ ُ َ َ ‫ه‬
45. Iye ne meh siye nambelan lan Allahu Taala (agama ne), Duk ِ ِ ‫ٱَّلِين يصدون عن سب‬
َ َ
kabayaan den belog de pe duk siye si Akhirat asal meh ٤٥ ‫كَٰف ُِرون‬
pananaggah.
َ ُ ‫َ َح‬ ‫ََ حَح‬ َ ‫َو َبيح َن ُه َما ح‬
46. Duk antara deley (meh aa Narka duk aa Surgah ley) ellig, duk si ‫ِيمى َٰ ُه حم‬
َ ‫ون اَّۢلُك بس‬
ِ ‫اف رِجال يع ِرف‬ ِ ‫ِجاب َولَع ٱۡلع َر‬
ُ َ ُ ُ َ ُ َ َ َ ‫ََ َحْ َ ح َ َ ح‬
A’raaf (tampat langkew) meh lella (aa Sali timbangan kahapan ‫ٱۡل هنةِ أن َسل َٰ ٌم َعل حيك حم ل حم يَ حدخلوها َوه حم‬
َ ‫ونادوا أصحَٰب‬
َ
den duk kalaatan den) takilale weh de duk tatak de meh (aa ٤٦ ‫َي حط َم ُعون‬
Surgain duk meh aa Narkain), Ilinganan weh de meh aa Surgain
(pain de): Kasanyangan luu si kaam, gah siye (meh aa A’raaf ley)
umasek Surgah bu (siye ley) asal seeban siye manamal.
َ ْ ُ َ
‫ب ٱنلهارِ قالوا َر هب َنا َل‬ َ ‫۞ِإَوذا ُ َ ح َ ح َ ُ ُ ح ح َ ٓ َ َ ح‬
َ
47. Duk bang pinabintung meh pamayam den hap meh aa Narka, ِ َٰ‫صفت أبصَٰرهم ت ِلقاء أصح‬ ِ
missa siye: Oh Tuhan kami, da kami hinangun amban meh aa ‫َحَ حَ َ َ حَ حِ ه‬
َ ‫ٱلظَٰلم‬
٤٧ ‫ني‬ ِِ ‫َتعلنا مع ٱلقوم‬
qawman anyaya.
ٓ َ ْ ُ َ ‫َ َٰ ُ ح‬ َ ُ ‫َ َ َ َٰٓ َ ح َ َٰ ُ ح َ ح‬
48. Duk ilinganan weh meh aa A’raafin, meh lella (meh aa) asal ‫اف رِ َجاَل َي حعرِفون ُهم بِسِيمىهم قالوا ما‬ ِ ‫ب ٱۡلع َر‬ ‫ونادى أصح‬
takilale weh de duk tatak den, pain de: Gah du makatabang kaam
‫ح‬
َ ُ َ ‫ُح ح‬
٤٨ ‫َبون‬
َ ُ َ َ ‫أَ حغ َ َٰ َ ُ ح َ ح ُ ُ ح‬
ِ ‫ّن عنكم َجعكم وما كنتم تستك‬
meh tumpukan bin, duk iye pagdakagan bin.
َ َ ‫َ َ َٰٓ ُ َ ٓ ه َ َ ح َ ح ُ ح َ َ َ ُ ُ ُ ه ُ َ ح َ ح ُ ُ ْ ح‬
49. Weh iye ne ke meh ien panapahan bin, weh Allahu Taala gey ‫ٱۡل هنة‬ ‫أٰٓؤَلءِ ٱَّلِين أقسمتم َل ينالهم ٱَّلل بِرۡحةِۚ ٱدخلوا‬
َ ُ ‫َ َ حٌ َ َح ُ ح ََ ٓ َ ُ َح‬
taeddo de duk aseh ne, “ Paasek ne kaam Surgah, ganah ne ٤٩ ‫نت حم َت َزنون‬ ‫َل خوف عليكم وَل أ‬
katalewan luu si kaam, duk gey ne du sab kaam suse.
َ ْ ُ َ ‫َ َ َ َٰٓ َ ح َ َٰ ُ ه َ ح َ َٰ َ ح َ َ ح‬
50. Duk ilinganan weh meh aa Narkain meh aa Surgain, (pain de): ‫ٱۡل هنةِ أن أفِيضوا َعل حي َنا م َِن‬ ‫ونادى أصحب ٱنلارِ أصحب‬
ََ َ ُ َ ‫حَ ٓ َح ه َ ََ ُ ُ هُ َ ُْٓ ه هَ َ ه‬
Maselluy ko kaam bohe pitu si kami, atawa amban meh ‫ٱلماءِ أو مِما رزقكم ٱَّلل قالوا إِن ٱَّلل حرمهما لَع‬
kapangarizziki kaam Allahu Taala lu, missa siye: Bennal Allahu َ ‫ح‬
َ ‫كَٰفِر‬
٥٠ ‫ين‬ ِ ‫ٱل‬
Taala hinaram weh ne duwe ien si meh aa pananaggah.
‫ه َ ه َ ُ ْ َ ُ ح َ ح َ َ َ َ ه ح ُ ُ ح َ َ َٰ ُ ُّ ح َ ح‬
51. Iye ne meh siye hininang weh de agama den, pagdagey duk ‫ٱلن َيا فٱَلَ حو َم‬ ‫ٱَّلِين ٱَّتذوا دِينهم لهوا ولعِبا وغرتهم ٱۡليوة‬
َ ْ ُ َ َ َ َٓ ْ َ َ َ َ‫ن‬
kalolaan duk bimbang siye weh kaellum Dunya,- Na ellew inin ‫نسى َٰ ُه حم ك َما ن ُسوا ل ِقا َء يَ حو ِم ِه حم هَٰذا َو َما َكنوا أَ‍ِبتَٰيَٰت َِنا‬
kalupahan kami ne siye kowe pangalupa de pagkasuwa si ellew َ َ ‫َح‬
٥١ ‫ح ُدون‬ ‫َي‬
inin, duk iye si bakas kaniyaan den si meh ayat kami
pananaggah.
52. Duk sabennal pinatekkahan siye weh kami kitab (Qur-an) ‫ۡحة‬ َٰ َ َ ‫ج حئ َنَٰ ُهم بِك َِتَٰب فَ هصلح َن َٰ ُه‬
َ ‫لَع عِلحم ُهدى َو َر ح‬ ‫َََ ح‬
ِ ‫ولقد‬
َ ‫ح‬ َ
tinugila weh kami panghatihin diyalem toh duk ase si meh aa ٥٢ ‫ل ِق حوم يُؤم ُِنون‬
Qawman magparatsaya.
ُ َُ ُُ ‫َ ح َ ُ ُ َ ه َح َُ َحَ َح َح‬
َ ‫ول هٱَّل‬
ُ‫ِين ن َ ُسوه‬
53. Ine inagad den, malaingkan kasabennalan salassayan nen (Qur- ‫هل ينظرون إَِل تأوِيلهۥ يوم يأ ِِت تأوِيلهۥ يق‬
َٓ َ َ ُ ‫َ ح ُ َ ح َ ٓ َ ح ُ ُ ُ َ َ حَ َ ه‬
an)? Si ellew tekka ne salassayan nen, missa ne iye meh siye ‫ٱۡل ِق ف َهل نلَا مِن شفعاء‬ ِ ‫مِن قبل قد جاءت رسل ربِنا ب‬
malupa amban iyehin tagna ley, (Weh bennal) tekka meh Rasul ْٓ ُ َ ‫ُه َ ح َ ُ َ ح‬ ‫َ َ ح َ ُ ْ َ َ ٓ َ ح ُ َ ُّ َ َ ح َ َ َ ح َ ه‬
‫فيشفعوا نلا أو نرد فنعمل غۡي ٱَّلِي كنا نعمل قد خ ِِسوا‬
Tuhan kami, Niya pe enteh meh (nafaat) makatimbul, supaya َ َُ ‫َ ُ َ ُ ح َ َ ه َ حُ ه َ ُ ْ َح‬
٥٣ ‫َتون‬ ‫أنفسهم وضل عنهم ما َكنوا يف‬

136
nimbul kami, atawa pinabalik supaya ngahinang iye dumain
kowe bakas hinang kami (panaggah ley)? sabennal lugi ne
ginhawa baran den, duk lepas ne amban siye (gana guna ne) iye
bakas kaniyaan pagputing den.
ُ َ َ َ‫ح‬ َ َ ‫ٱَّلل هٱَّلِي َخلَ َق ه‬ ُ ‫ك ُم ه‬ ُ ‫ه َه‬
54. Bennal Tuhan bin, Allahu Taala iye mamapanjari meh langit duk ‫ت َوٱۡلۡرض ِِف س هِتةِ أيهام ث هم‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ‫إِن رب‬
ُ َ ‫ه‬ ‫ح‬ ‫ح‬ َ َ َٰ ‫ٱس َت َو‬
bulakin, diyalem ennem ellew, puwas ien paangkat ne Iye hap ‫ار َي حطل ُب ُهۥ َحث ِيثا‬َ ‫ى لَع ٱل َع حر ِش ُيغ َِش ٱَلحل ٱنله َه‬
ِۖ
‫ح‬
‫ح ٓ َ َ ُ حَ ح‬ َ َ َ ‫َ ه ح َ َ ح َ َ َ ُّ ُ َ ُ َ ه‬
Arash, Pinadebbun we ne sangemin si ellew apas ne ien samet ‫ٱۡلل ُق‬ ‫ت بِأم ِرهُِۗۦ أَل َل‬ ِۢ َٰ ‫وٱلشمس وٱلقم َر وٱنلجوم مسخر‬
duk mata ellewin duk bulanin duk meh poteanin patuhut tuhut
٥٤ ‫ني‬ َ ‫ٱَّلل َر ُّب ٱلح َعَٰلَم‬
ِ َ ‫َو حٱۡلَ حم ُر ُۗ َت َب‬
ُ ‫ار َك ه‬
hadja si meh daakan ne, Weh dumain ke si iye (tartantu kemon)
pinapanjari duk pakaradjaanin? Mahasutsi Allahu Taala Tuhan
sagannap alam.
َ ‫ۡضَع َو ُخ حف َي ًة إنه ُهۥ ََل ُُي ُِّب ٱل ح ُم حع َتد‬
٥٥ ‫ِين‬
ُ ‫ح ُ ْ َه‬
ُّ َ َ‫ك حم ت‬ ‫ٱدعوا رب‬
55. Maku kaam si Tuhan bi magpatigupu duk tapuk, bennal iye gey ِ
malasa si me aa panganganyaya (Barduse).
َ ‫ح‬ َ ‫ح َ ح‬ َ‫ْ ح‬ ‫َ ُح‬
56. Duk da kaam magpakaat diyata bulak, puwas pangahatul iye, ‫ح َها َوٱد ُعوهُ خ حوفا َو َُ َم ًعا‬ِ َٰ ‫ۡرض ََعد إِصل‬ ِ ‫س ُدوا ِِف ٱۡل‬
ِ ‫َوَل تف‬
َ ‫حسن‬ ‫ح ح‬ َ ‫ه َحَ َ ه‬
duk maku kaam si Iye (Allahu Taala) {diyalem} katalew duk ٥٦ ‫ِني‬ ِ ‫ت ٱَّلل ِ ق ِريب م َِن ٱل ُم‬ ‫إِن رۡح‬
kaseeb, bennal aseh Allahu Taalahin, Sangat tapit si meh aa
magpahap hap.
‫ِت إ َذا ٓ أَقَ هل ح‬ ‫َ ه‬ َ ‫َو ُه َو هٱَّلِي يُ حرس ُِل َ َ ُ ح َ َ ح َ َ َ ح َ ح‬
57. Duk Iye (Allahu Taala) magpaboo baliyu pamakeg, si antara aseh ‫ت‬ ِ َٰٓ ‫ٱلرتَٰيَٰح بّشُۢا َني يدي رۡحتِهِۖۡۦ ح‬ِ
َ ‫ح‬ َ ‫حََٓ ََ ح‬ َ ‫ََ َح‬ ‫ه‬ ََ ُ َ ‫ُ ح‬ َ َ ‫َس‬
ne, sampay bang ne (baliyu ley) moo gabun bohat lunturan kami ‫حاَا ث ِقاَل سقنَٰه ِلِ ِل ميِت فأنزنلا بِهِ ٱلماء فأخرجنا بِهِۦ‬
َ ‫ُ ه َ َ َٰ َ َ َٰ َ ُ ح ُ ح َ ح َ َٰ َ ه ُ َ َ ه‬
iye tudju lahat matey (jambangan nen), Na paturun kami bohe ٥٧ ‫َت ل َعلك حم تذك ُرون‬ ‫ت كذل ِك َّن ِرج ٱلمو‬ِۚ ِ ‫ك ٱثلمر‬
ِ ‫مِن‬
(ulanin) Na paguwa kami sabab ne amban tiyap tiyap meh buwa
kayu, Kowe damikkiyan ien pamaguwa kami me mamateyin
(pinakellum balik) kalu kalu du kaam makaesseb.
‫َ َ َ َح‬ ‫ه‬ ‫ح‬ ُ َ ‫َ حََُ ه ُ َح‬
58. Duk lahat mahapin, paguwa tinanem nen si kabayaan Tuhan ne, ‫ب َي ُر ُج ن َبات ُهۥ َِإِذ ِن َربِهِۖۡۦ َوٱَّلِي خ ُبث َل َي ُر ُج‬ ِ ‫وٱِلِل ٱلطي‬
َ ُ ‫ح‬ َ َٰ َ ُ َ ُ َ َ َ َ ‫ه‬
Duk lahat malemmiin gey paguwa malaingkan magkaat hadja ٥٨ ‫ت ل ِق حوم يَشك ُرون‬ ِ ‫ِصف ٱٓأۡلتَٰي‬ِ ‫إَِل نكِدا كذَٰل ِك ن‬
(tinanem nen), Saien pamagpinda pinda kami ayatin si meh aa
qawman magsarang shukur.
ُ َ َ ‫َ َ َ َ َٰ َ ح ِ ح ُ ُ ْ ه‬ َ َ ً ُ َ‫ََ ح َح َ ح‬
59. Bennal pinaboo we kami Nuh (Alayhis Salaam) tudju meh aa ‫ٱَّلل َما لكم‬ ‫وحا إ ِ ََٰل ق حو ِمهِۦ فقال تَٰيقوم ٱعبدوا‬ ‫لقد أرسلنا ن‬
Qawman ne. Pain ne: Oh kaam meh aa lahat ku, sumbahun bi َ ‫ح َ َٰ َ ح ُ ُ ٓ ٓ َ َ ُ َ َ ح ُ ح َ َ َ َ ح‬
٥٩ ‫مِن إِله غۡيهۥ إ ِ ِّن أخاف عليكم عذاب يوم عظِيم‬
Allahu Taala, ganah tuhan bi (patut pagpamariyawaan)
malaingkan Iye du (Allahu Taala tattap). Bennal Aku tinalew ku,
si kaam si siksa ellew tamanan hadje.
َ َ َ َََ ‫َح ٓ ه‬ َُ ‫َ َ ح‬
60. Missa (hadja) meh aa amban qawman nen: Bennal kami ٦٠ ‫َنىَٰك ِِف ضلَٰل ُّمبِني‬‫قال ٱل َمِل مِن قو ِمهِۦ إِنا ل‬
pamayaman kami kauhin, diyalem kalepas tampal.
َ ‫قَ َال َتَٰي َٰ َق حو ِم لَيح َس َب َض َلَٰلَة َو َل َٰكِّن َر ُسول مِن هرب ٱلح َعَٰلَم‬
٦١ ‫ني‬
61. Pain ne: Oh kaam meh Qawman ku, dumain ku lepas, sumaguwa ِ ِ ِ ِ
aku Rasul (pinaboo) amban Tuhan sagannap alam.
َ ‫ه‬ َ ‫ُ َ ُ ُ ح َ َٰ َ َٰ َ َ َ َ َ ُ َ ح‬
62. Masampayan (hadja) ku kaam meh kabtangan amban Tuhan ku, ‫نص ُح لك حم َوأعل ُم م َِن ٱَّلل ِ َما َل‬ ‫ت ر َِب وأ‬
ِ ‫أبل ِغكم رِسل‬
َ َ َ
duk mituwahan ku kaam, duk katauhan ku amban Allahu Taala ٦٢ ‫ت حعل ُمون‬

137
iye gey kinatauhan bin.
ُ َٰ َ َ ‫ك حم‬ُ ‫ه‬ ‫ََ َ حُ ح َ َ َٓ ُ ح ح‬
63. Bahasa ulali kaam peggeh tekkahan kaam paesseb amban Tuhan ‫لَع َر ُجل مِنك حم‬ ِ ‫جبتم أن جاءكم ذِكر مِن رب‬ ِ ‫أوع‬
‫ه‬ َ ْ ُ
َ َُ ‫ُ َ ح َ َه َ َ ُ ح ُح‬ُ
bi luu si dambuwa lella amban kaam du, supaya nuwi nuwihan ٦٣ ‫ۡحون‬ ‫َِلنذِركم وتلِ تقوا ولعلكم تر‬
kaam (katatalewan Narka) duk supaya kaam magmatalew? kalu
kalu du pain kaam kinaasean.
64. Na pinuting iye weh de, Na pinalappas iye weh kami duk iye ne َ ‫ك َوأَ حغ َر حق َنا هٱَّل‬
‫ِين‬
‫حُ ح‬ ُ َ َ َ ‫ك هذبُوهُ فَأََنَ حي َنَٰ ُه َو هٱَّل‬
ِ ‫ِين معهۥ ِِف ٱلفل‬
َ َ
‫ف‬
ْ َ ٓ ْ
َ ‫ك هذبُوا أَ‍ِب َتَٰيَٰت َِنا إ هن ُه حم َكنُوا قَ حو ًما َعم‬َ
meh siye magparatsaya sawe ne diyata adjungin (kappal), Duk ٦٤ ‫ني‬ ِ ِ
ilembo weh kami iye ne meh siye mamuting si meh ayat kamihin,
bennal siye ley me aa qawman pessek (gey ngite kasabennalan).
ُ َ َ ‫َ َٰ َ َ َ ُ ح ُ َ َ َ َٰ َ ح ِ ح ُ ُ ْ ه‬
65. (Duk pinaboo du sab weh kami) tudju Qawman Aad pongtinai de ‫َّلل َما لكم م حِن‬‫۞ِإَوَل َعد أخاهم هودا قال تَٰيقوم ٱعبدوا ٱ‬
َ ُ َ َ َ َ ُ ‫َ َٰ َ ح‬
Hud (Alayhis Salaam), Pain ne: Oh Kaam meh aa Qawman ku, ٦٥ ‫ۡيهُ ٓۥ أفَل ت هتقون‬ ‫إِله غ‬
sumbahun bi Allahu Taala (sabab) gana Tuhan bi (patut
sinumba) malaingkan iye du (tattap), gey pe kaam magmatalew?
‫َ َ ه‬ َ َََ ‫َح ٓ ه‬ ْ َ َ َ ‫َ َ حَ َ ُ ه‬
66. Pain meh mahadjana iye ne managgah amban qawman nen, ‫َنىَٰك ِِف َسفاهة ِإَونا‬ ‫ِين كف ُروا مِن قو ِمهِۦ إِنا ل‬ ‫قال ٱلمِل ٱَّل‬
َ ‫ح‬
َ َِ‫ك م َِن ٱلكَٰذ‬َ ُّ ُ َ َ
Bennal kami pamayaman kami kauhin dupang, duk pangannal ٦٦ ‫ني‬ ِ ‫نلظن‬
kami kauhin amban meh aa putingan.
‫ه‬ َُ ََ َ َ َ َ ‫َ َ َ َ ح َح‬
67. Missa iye (Hud Alayhis Salaam): Oh kaam meh aa qawman ku, ِ ‫قال تَٰيَٰقو ِم ليس َِب سفاهة ول َٰك ِِّن رسول مِن ر‬
‫ب‬
dumain ku dupang, sumaguwa aku Rasul (pinaboo hadja) weh َ ‫ٱلح َعَٰلَم‬
٦٧ ‫ني‬ ِ
Tuhan sagannap Alamin.
ٌ ‫ك حم نَ ٌح أَم‬
٦٨ ‫ِني‬
ُ َ َ َ َ َ َٰ َ َٰ َ ‫ُ َ ُ ُ ح‬
‫ت ر َِب وأنا ل‬
68. Masampayan (hadja) ku kaam meh kabtangan amban Tuhan ku, ِ‫اص‬ ِ ‫أبل ِغكم رِسل‬
duk aku si kaam pamimituwa kapangandelan.
ُ َٰ َ َ ‫ك حم‬
ُ ‫ه‬ ‫ََ َ حُ ح َ َ َٓ ُ ح ح‬
69. Bahasa ulali kaam peggeh tekkahan kaam paesseb (Qur-an) ‫لَع َر ُجل مِنك حم‬ ِ ‫جبتم أن جاءكم ذِكر مِن رب‬ ِ ‫أوع‬
ُ َ ٓ َ
َ ُ ُ َ ‫ح‬ ْ ُ ‫ح‬ ُ
amban Tuhan bi luu si dambuwa lella amban kaam du? supaya ‫َِلُنذ َِرك حم َوٱذك ُر ٓوا إِذ َج َعلك حم خلفا َء ِم ُۢن ََ حع ِد ق حو ِم نوح‬
ُ ‫َ ح ُ ْ َٓ ه َ ه‬ ‫ح‬ ‫حَ ح‬ ُ َ
nuwi nuwihan kaam (katatalewan Narka) duk essebun bi si ‫ٱۡلل ِق بَص َطة ۖۡفٱذك ُر ٓوا َءاَل َء ٱَّلل ِ ل َعلك حم‬ ‫َو َزادك حم ِِف‬
waktu kaam hininang weh Allahu Taala meh Khalifa (ganti) َ ‫ُح‬
٦٩ ‫تفل ُِحون‬
puwas amban qawman Nuh (Alayhis Salaam).
70. Pain de: Tekka kew pitu si kami (supaya ngadaak kami) numba َُٓ َ َ ََ َ ‫قَال ُ ٓوا ْ أَج حئتَ َنا نلِ َ حع ُب َد ه‬
‫ٱَّلل َو حح َدهُۥ َونذ َر َما َكن َي حع ُب ُد َءابَاؤنا‬ ِ
Allahu Taala tunggal dambus bus, ubus tinggalan kami ne iye ‫ه‬
َ ‫نت م َِن ٱلص َٰ ِدق‬
٧٠ ‫ِني‬ َ ‫فَأحت َِنا ب َما تع ُِدنا إن ك‬
ُ ٓ َ َ
ِ ِ
bakas sinumba meh matattoe kamihin? Na patekkahanun ne
kami (siksa) bakas pamakitalew nu kamihin, bang kaniyaan nun
amban meh aa bennal (aka aka nen).
َ ُ َ َُ ٌ َ َ َ ُ ُ َ َ َ َ َ
71. Pain ne: Sabennal labo ne si kaam amban Tuhan bi siksa duk ‫جَٰدِلون ِّن‬‫قال ق حد َوق َع َعل حيكم مِن هربِك حم رِ حجس وغضبۖۡ أت‬
ُ ‫كم هما نَ هز َل ه‬ ُ َُٓ َ َ ‫ٓ َ ح َ ٓ َ ه حُُ َ ٓ َ ُ ح‬
ama, weey ku suwey bi si meh alen (Sinumba bi) alen alenan bi ‫ٱَّلل ب ِ َها مِن‬ ‫ِِف أسماء سميتموها أنتم وءاباؤ‬
َ ‫َ ح‬ ُ ْ َ َ‫ُسلح َطَٰن ف‬
٧١ ‫ٱنتظ ُِر ٓوا إ ِ ِّن َم َعكم مِن ٱلمنتظ ِِرين‬
hadja kaam duk meh matattoe bin? gah ien paturun Allahu Taala َ ُ
ِۚ
(hinang shara’ panug), Na ngagad kaam (tumbas si hinang bi
iyu) bennal aku sawe bi ku ngagad.
ْ ُ ‫ََ َحَ ُ َ ه َ َ َ ُ َ حَ ه ََ َ حَ َ َ ه َ َ ه‬
72. Na pinalappas iye we kami duk iye ne meh siye sawe nen, sabab ‫فأَنينَٰه وٱَّلِين معهۥ بِرۡحة مِنا وقطعنا دابِر ٱَّلِين كذبوا‬
ase amban kami, duk tinegteb ne weh kami dambulihan َ ‫أَ‍ِب َتَٰيَٰت َِنا ۖۡ َو َما ََكنُوا ْ ُم حؤ ِمن‬
٧٢ ‫ِني‬

138
(panubu) iye meh siye pinuting weh de meh ayat kamihin,, duk
gah kaniyaan den magparatsaya.
ُ َ َ ‫َ َ َ َٰ َ ح ِ ح ُ ُ ْ ه‬ َ ُ َ َ َ َ َ
73. (Duk pinaboo du sab weh kami) tudju Qawman Thamud ‫َّلل َما لكم م حِن‬ ‫ِإَو ََٰل ث ُمود أخاه حم صَٰل ِحا قال تَٰيقوم ٱعبدوا ٱ‬
‫َ َُ ه‬ َ ُ ُ ‫ٓ ح‬ َ ُ ‫َ َٰ َ ح‬
pongtinai de Salih (Alayhis Salaam), Pain ne: Oh Kaam meh aa ِ ‫ۡيهُ ۖۡۥ ق حد َجا َءتكم بَي ِ َنة مِن هربِك حمۖۡ هَٰ ِذه ِۦ ناقة ٱَّلل‬ ‫إِله غ‬
َ ُّ َ َ َ َ ‫ه‬ َ ‫ح‬ ُ ‫َ َ َ َ َح‬ ُ َ
Qawman ku, sumbahun bi Allahu Taala (sabab) gana Tuhan bi ٓ‫وها ب ُسوء‬ ٓ ِ ‫ك حم ءاية ۖۡفذروها تأكل‬
ُ َ
ِ ‫ۡرض ٱَّللِۖۡ وَل تمس‬ ِ ‫ِف أ‬ ‫ل‬
(patut sinumba) malaingkan iye du (tattap), Sabennal katekkahan َ ٌ َ َ ‫ََح ُ َ ُ ح‬
٧٣ ‫فيأخذكم عذاب أ َِلم‬
kaam katarrangan amban Tuhan bi, Unta (dende) inin si Allahu
Taala {dapu} nen tanda si kaam, na pasagarun bi mangan si
bulak Allahu Taala duk da singkuhun bi (si maksud) laat sabab
eddo {tawwa} kaam iyu siksa peddes.
َ‫ح‬ ُ َ ٓ ََ ُ ُ َ ‫ح ُ ْ ح‬
74. Duk essebun bi (si waktu kaam) hinang Allahu Taala meh Khalifa ِ ‫َوٱذك ُر ٓوا إِذ َج َعلك حم خلفا َء ِم ُۢن ََ حع ِد ََعد َو َب هوأك حم ِِف ٱۡل‬
‫ۡرض‬
ْٓ ُ ُ ‫َ َح ُ َ ح َ َ ُُ َ ح‬ ُ ُ َ ُ ‫َه‬
(ganti) puwas amban Aad, duk bettaran ne kaam tampat diyata ‫ٱۡلبال َيوتا ۖۡ فٱذكروا‬ ِ ‫حتون‬ ِ ‫تتخِذون مِن ُس ُهول َِها قصورا وتن‬
‫ُح‬ َ‫َٓ ه َ َ َ ْ ح‬
bulak, hinang bi meh kud nen meh astana duk ukilan bi punuhin َ ‫سد‬
٧٤ ‫ِين‬ ِ ‫ۡرض مف‬ ِ ‫َءاَل َء ٱَّلل ِ َوَل ت حعث حوا ِِف ٱۡل‬
hinang luma, Na essebun bi meh Nihmat Allahu Taalahin duk
daa kaam magdayih dayih diyata bulak magpakaat.
ْ ُ ‫ه َ ح ح‬ َ ْ َُ ‫َ َ حَ َ ُ ه َ ح َ ح‬
75. Pain meh mahadjana iye ne meh siye magdakag amban meh ‫ٱس ُتضعِفوا ل َِم حن‬ ‫َبوا مِن ق حو ِمهِۦ ل َِّلِين‬ ‫قال ٱلمِل ٱَّلِين ٱستك‬
ٓ َ ‫َ ُْٓ ه‬ َ ‫ََ َ َ َه‬
Qawman nen si iye ne meh siye malamma lamma magparatsaya ‫َء َام َن م حِن ُه حم أت حعل ُمون أن صَٰل ِحا ُّم حر َسل مِن هربِهِۦ قالوا إِنا بِما‬
َ ‫ح‬ َ ُ
amban siyehin, We katauhan bi ke Salih pinaboo amban Tuhan ٧٥ ‫أ حرسِل بِهِۦ ُمؤم ُِنون‬
ne? Pain de: Bennal kami si iye pinaturun si iye hin
magparatsaya.
َ َ ٓ ‫َب ٓوا ْ إنها ب هٱَّل‬
ُ ‫ِي َء َام‬
٧٦ ‫نتم بِهِۦ كَٰف ُِرون‬ َُ‫ك‬‫َ َ ه َ ح َ ح‬
‫قال ٱَّلِين ٱست‬
76. Pain iye meh siye magdakagin: Bennal kami si iye pinaratsaya bi ِ ِ
iyu, mananaggah. َ َ ْ َ ََ ْ َ َ
‫ح‬ َ َ ْ ُ َ
77. Na sinumbali weh de Untain duk pasulang siye si daakan Tuhan ‫ف َعق ُروا ٱنلهاقة َوع َت حوا ع حن أ حم ِر َرب ِ ِه حم َوقالوا تَٰيَٰصَٰل ُِح ٱئت َِنا ب ِ َما‬
den, duk missa pe siye: Oh Salih, patekkahun ne pamakitalew nu ٧٧ ‫ِني‬ َ ‫نت م َِن ٱل ح ُم حر َسل‬
َ ‫تَع ُِدنَا ٓ إن ُك‬
ِ
kamihin, bang asal bennal kaniyaan nun amban meh Rasul.
78. Na eddo siye weh pigpid (bulak), Na manjari ne siye subuhin ٧٨ ‫ني‬ ُ ‫ٱلر حج َف ُة فَأَ حص َب‬
َ ‫حوا ْ ِف َداره حِم َجَٰثم‬ َ
‫فَأ َخ َذ حت ُه ُم ه‬
ِِ ِ ِ
diyalem me luma de ngessil.
ُ ُ ‫َ َ َ ه َٰ َ ح ُ ح َ َ َ َ َٰ َ ح ِ َ َ ح َ ح َ ح‬
‫ك حم ر َسالَ َة َرَب َونَ َص ح‬
ُ ‫ح‬
79. Na pataykut ne amban siye (Nabi Salih Alayhis Salaam), Duk ‫ت‬ ِ ِ ‫فتول عنهم وقال تَٰيقوم لقد أبلغت‬
َ ‫ٱلنَٰصح‬ ‫ه ُ ُّ َ ه‬ َ ُ َ
mapain iye: Oh kaam meh aa qawman ku, sabennal bakas ne ٧٩ ‫ني‬ ِ ِ ‫لك حم َولَٰكِن َل َتِبون‬
kaam pasampayan ku kabtangan amban Tuhan bi duk mituwa
ne ku si kaam, sumaguwa gey kaam bayah si meh pamimituwa.
ُ َ َ َ َٰ َ ‫َ ُ ً ح َ َ َ ح ٓ َ َ ح ُ َ ح‬
80. (Duk pinaboo du sab weh kami) Lut (Alayhis Salaam), Si waktu ‫حشة َما َس َبقكم ب ِ َها م حِن‬ ِ ‫ولوُا إِذ قال ل ِقو ِمهِۦ أتأتون ٱلف‬
َ ‫أَ َحد م َِن ٱلح َعَٰلَم‬
٨٠ ‫ني‬
ne missa si meh aa qawman ne: Wey kaam maghinang lemmi ِ
(magkabaya lella pagkasi) ganah pe makadehelluhan kaam bisan
dambuwa amban katalingkal alam?
َ ُ َ ‫َ ٓ َح‬ ُ َ ُ‫ه ُ ح ََح‬
َ ‫ون َ َ َ ح‬
81. Bennal kaam, binoo weh bi si meh kalellahan (pagkasi) shahwa ‫نت حم ق حوم‬ ‫ون ٱلن ِساءِ ِۚ بل أ‬
ِ ‫ٱلرجال شهوة مِن د‬
ِ ‫إ ِنكم تلأت‬
bin, saddi amban meh karendehan (kaandahan bi), asal kaam ne َ ُ ‫ُّ ح‬
٨١ ‫ِسفون‬ِ ‫م‬
iyu me aa magpakaatin.

139
ُ َ َ ُ ُ ‫هٓ َ َ ُ َْ ح‬ َ َ َ َ َ َ ََ
82. Na gana sambung meh aa qawman nen malaingkan missa siye: ۡۖ‫اب ق حو ِمهِۦٓ إَِل أن قال ٓوا أخرِجوهم مِن ق حريت ِك حم‬‫وما َكن جو‬
َ ُ‫َََ ه‬ َُ ‫ه‬
Paluwasun bi siye (Lut Alayhis Salaam duk meh sawe ne ٨٢ ‫إِن ُه حم أناس يتطهرون‬
magparatsaya iyu) amban lahat bi, bennal siye ley meh manusiya
magsutsi.
‫ٱم َر َأتَ ُهۥ ََكنَ ح‬
َ ‫ت م َِن ٱلح َغََٰب‬
٨٣ ‫ين‬ ‫فَأََنَ حي َنَٰ ُه َوأَ حهلَ ُه ٓۥ إ هَل ح‬
83. Na pinalappas iye weh kami duk meh ahli ne, malaingkan anda ِِ ِ
nen kaniyaan nen taamban (lamud amban meh tawwa siksa).
َ ‫جرم‬ ‫ََح َ ح َ َ َح ه َ َ ُ ح َ حَ َ َ َ َُ حُ ح‬
84. Duk inulanan weh kami sampurna ulan (batu), Na payamanun! ٨٤ ‫ِني‬ ِ ‫وأمطرنا علي ِهم مطراۖۡ فٱنظر كيف َكن عَٰقِبة ٱلم‬
Bang saingge tumbas si meh siye mabulaugin.
ُ َ َ ‫َ َٰ َ ح َ َ َ َ ُ ح ُ َ ح َ َ َ َٰ َ ح ِ ح ُ ُ ْ ه‬
85. (Duk pinaboo du sab weh kami) tudju Qawman Madyan ‫َّلل َما لكم م حِن‬ ‫ِإَوَل مدين أخاهم شعيبا قال تَٰيقوم ٱعبدوا ٱ‬
َ‫ه ُ ح ََحُ ْ ح َ ح‬ ُ ‫ٓ ح‬ َ ُ ‫َ َٰ َ ح‬
pongtinai de Shuaib (Alayhis Salaam), Pain ne: Oh Kaam meh aa ‫ۡيهُ ۖۡۥ ق حد َجا َءتكم بَي ِ َنة مِن ربِكمۖۡ فأوفوا ٱلكيل‬ ‫إِله غ‬
Qawman ku, sumbahun bi Allahu Taala (sabab) gana Tuhan bi َ‫َ ح َ َ ََ َح َ ُ ْ ه َ َح َٓ ُ ح ََ ُح ُ ْ ح‬
‫ۡرض‬ ِ ‫سدوا ِِف ٱۡل‬ ِ ‫وٱل ِمَيان وَل تبخسوا ٱنلاس أشيا َءهم وَل تف‬
(patut sinumba) malaingkan iye du (tattap), Sabennal katekkahan
٨٥ ‫ِني‬ ُ ‫ك حم إن ُك‬
َ ‫نتم ُّم حؤ ِمن‬ ُ ‫َ ح َ ح َ َٰ َ َ َٰ ُ ح َ ح ه‬
‫حها ذل ِكم خۡي ل‬
ِ ِ ‫َعد إِصل‬
ne kaam katarrangan amban Tuhan bi, Na tuneyun bi pagkiluhin
duk pagtimbangin (si kapatut ne) duk da kulanganun bi amban
meh manusiya meh kapanyapan den (kapatutan den), duk da
kaam magpakaat diyata bulak puwas pangahatul iye,
Damikkiyan ien makahap si kaam bang kaniyaan bin
magparatsaya.
‫ه‬ َ َ َ ُّ ُ َ َ َ ُ ُ َ ُ ْ ُ ُ ‫ََ َح‬
86. Duk da kaam pahali si tiyap tiyap lan pekok bi (amban ِ ِ ‫وَل تقعدوا بِك ِل صِ رَٰط توعِدون وتصدون عن سب‬
ِ ‫يل ٱَّلل‬
َ ُ ُ ‫َ َحُ ََ َ َ ح ُ ُ ْٓ ح‬
kasabennalan) duk nambelan kaam lan Allahu Taala si iye meh ‫نت حم قل ِيَل‬ ‫َم حن َء َام َن بِهِۦ وتبغونها عِوجا وٱذكروا إِذ ك‬
‫ُ ْ َ َ َ َ َ ُ ح ح‬ َُ‫َ َه‬
siye magparatsaya duk kabayaan bi belog iye. Duk essebun bi si َ ‫سد‬
٨٦ ‫ِين‬ ِ ‫َثك حمۖۡ َوٱنظ ُروا ك حيف َكن عَٰق َِبة ٱل ُمف‬ ‫فك‬
waktu kaniyaan bin kulang kulang pinahekka kaam weh (Allahu
Taala), Na payamanun bi bang saingge kaniyaan tumbas meh aa
maglarakin.
87. Duk bisan kaniyaan tumpukan amban kaam magparatsaya si iye
‫ٓ َ ه‬
‫ت بِهِۦ َو َُائِفة ل حم‬ ُ ‫ِي أُ حرسِلح‬ ٓ ‫ِنك حم َء َام ُنوا ْ ب هٱَّل‬
ُ َ ٓ َ َ
‫ِإَون َكن َُائِفة م‬
ِ
pinaturun si akuhin duk tumpukan sinduwehin gah ُ ‫ٱَّلل بَيح َن َنا َو ُه َو َخ ح‬
ُ ‫ك َم ه‬ ُ ‫ُ ح ُ ْ َ ح ُ ْ َ ه َٰ َ ح‬
‫ۡي‬ ‫يؤمِنوا فٱص َِبوا حِت ُي‬
magparatsaya, na magsabar (magsandal) ne dahu kaam, sampay َ ‫كم‬ َ ‫ح‬
٨٧ ‫ني‬ ِ ِ َٰ‫ٱلح‬
hukum Allahu Taala si antara te bi. Duk iye sa hap hap
pangangahukum.
َ ‫َُ ح َ ه‬
ُ ‫ك َتَٰي َٰ ُش َع حي‬ َ ْ َُ ‫َ َ حَ َ ُ ه َ ح َ ح‬
88. Pain meh mahadjana iye ne meh siye magdakag amban meh ‫ب‬ ‫َبوا مِن ق حو ِمهِۦ نلخ ِرجن‬ ‫۞قال ٱلمِل ٱَّلِين ٱستك‬
َ‫ه َ َ َ َ َ ح‬ ‫ُ ه‬ َ َ ٓ َ َ ْ َ ‫َو هٱَّل‬
Qawman nen, asal paguwa kami teed kew Oh Shuaib duk iye ne ‫ِين َء َام ُنوا َم َعك مِن ق حر َيت َِنا أ حو تلَ ُعودن ِِف مِلت ِنا قال أولو‬
meh siye magparatsaya sawe nu iyu amban lahat kami, duk balik َ ‫كَٰره‬ َ ‫ُه‬
٨٨ ‫ِني‬ ِ ‫كنا‬
kaam hap agama kami, pain ne: Weh dumain ke kami bunsi (si
agama bi iyu?).
‫ِكم ََ حع َد إ حذ َ ه‬
ُ ‫ه‬ َ ‫ح‬ َ ‫َ حََ ََ ه‬
89. Bennal kapaghinang hinang ne kami si Allahu Taala puting, bang ‫َنى َٰ َنا‬ ِ ‫َت حينَا لَع ٱَّلل ِ كذِبًا إِن ُع حدنا ِِف مِلت‬ ‫ق ِد ٱف‬
pe kami balik hap agama bi, puwas amban pamalappas kami ‫ه ُ ح َ َ َ َ ُ ُ َ َ ٓ َ ه ُ َ َ ٓ ه ٓ َ َ َ ٓ َ ُه‬
َ‫ٱَّلل َر ُّبنا‬ ‫ٱَّلل مِنها وما يكون نلا أن نعود فِيها إَِل أن يشاء‬
weh Allahu Taala amban iye (agam bi iyu). Duk dumain kami ‫ح ً ََ ه ََهحَ َهَ ح‬
َ‫ٱف َت حح بَيح َن َنا َو َب حني‬ ‫ك َ ح‬‫َ َ َ ُّ َ ُ ه‬
‫َشء عِلما لَع ٱَّلل ِ توُكنا ربنا‬ ‫وسِع ربنا‬
balik hap pi malaingkan bang kabayaan Allahu Taala Tuhan َ ََٰ ‫َ ح َ ح َ َ َ َ َ ح ُ ح‬
٨٩ ‫حني‬ ِ ِ ‫قومِنا بِٱۡل ِق وأنت خۡي ٱلفت‬

140
kami, Labi luha panghati Tuhan kamihin tiyap tiyap ine ine ilmu
nen. Si Allahu Taala tattap pasangdelan kamihin, Oh Tuhan kami
lukahun (kasabennalanin) si antara kami duk antara qawman
kami si kasabennalan, Duk kau labi hap Pangangaluka
(pananabang).
ُ ‫ه‬ َ َ ْ َ َ َ ‫ََ َ حَ َ ُ ه‬
90. Duk Pain meh mahadjana iye ne meh siye magdakag amban meh ‫ِين كف ُروا مِن ق حو ِمهِۦ لئ ِ ِن ٱت َب حع ُت حم ش َع حي ًبا‬‫وقال ٱلمِل ٱَّل‬
Qawman nen, Bang tuhut bi Shuaib (Alayhis Salaam) iyu asal َ ُ َٰ َ ‫ه ُ ح ه‬
٩٠ ‫ِسون‬ِ ‫إِنكم إِذا لخ‬
kaam ne teed meh aa malugiin.
ُ ‫ٱلر حج َف ُة فَأَ حص َب‬
َ ‫حوا ْ ِف َداره حِم َجَٰثم‬
٩١ ‫ني‬
َ
‫فَأ َخ َذ حت ُه ُم ه‬
91. Na eddo siye weh pigpid (bulak), Na manjari ne siye subuhin ِِ ِ ِ
diyalem me luma de ngessil.
ُ ْ ‫ه َ َ ه ُ ْ ُ َح َ َ ه ح َ حَحْ َ ه َ َ ه‬
92. Iye ne meh siye mamuting Shuaib (Alayhis Salaam) in kowe du ‫ِين كذبُوا ش َع حيبا‬
‫ٱَّلِين كذبوا شعيبا كأن لم يغنوا فِيها ٱَّل‬
siye gah bisan magdapa dapa (si meh lumah duk altah de), Iye ne َ ‫َ ُ ْ ُ ُ ح‬
َ ‫خَٰ ِِس‬
٩٢ ‫ين‬ ِ ‫َكنوا هم ٱل‬
meh siye mamuting Shuaib (Alayhis Salaam) in kaniyaan den siye
ne ien meh aa malugiin.
َ َٰ َ ‫َ َ َ ه َٰ َ ح ُ ح َ َ َ َ َٰ َ ح َ َ ح َ ح َ ح ُ ُ ح‬
93. Na pataykut ne iye amban siye, (sarta) Pain ne: Oh kaam meh aa ‫ت َر َِب‬ ِ َٰ ‫سل‬ ِ‫فتول عنهم وقال تَٰيقو ِم لقد أبلغتكم ر‬
َ َ َٰ َ َ َٰ َ َ َ ‫َ َ َ ح ُ َ ُ ح َ َ ح‬
qawman ku, sabennal bakas ne kaam pasampayan ku meh ٩٣ ‫ين‬ َ ‫كَٰفِر‬
ِ ‫لَع ق حوم‬ ‫ونصحت لكمۖۡ فكيف ءاَس‬
kabtangan Tuhan ku, duk mituwa ne ku si kaam. Saingge sah
kasuse ku si meh aa qawman Mananaggain.
ٓ‫ه ه ٓ َ َ ح َٓ َ ح ََ حَح َ ٓ َ ه ه‬ َ ‫َٓ ح‬
94. Duk gah kami bakas magpaturun si dambuwa lahat amban Nabi, ِ‫ٱلۡضاء‬‫َو َما أ حر َسل َنا ِِف ق حر َية ِمن ن ِب إَِل أخذنا أهلها بِٱِلأساءِ و‬
َ ‫ََهُ ح َ ه ه‬
malaingkan eddo kami (sinuley suleyan) meh aa nen kasigpit duk ٩٤ ‫ۡض ُعون‬ ‫لعلهم ي‬
kamudarrat, kalu kalu du pain siye ien pabalik (magsusun,
magtawbat).
َ ْ ُ َ ْ َ َ َٰ ‫ُ ه َ ه ح َ َ َ َ ه َ ح َ َ َ َ َ ه‬
95. Puwas billai, ginantian weh kami tampat malaatin duk ‫ِت عفوا هوقالوا ق حد َم هس‬ ‫ثم بدنلا مَّكن ٱلسيِئةِ ٱۡلسنة ح‬
َ ‫ح‬ َ ُ ‫ح‬ َ‫َ َََٓ ه هُٓ َ ه هٓ ََ َ ح‬
makahapin, sampay ne siye magkaekka (alta duk panubu) duk ٩٥ ‫ٱلِسا ُء فأخذنَٰ ُهم ََغ َتة َوه حم َل يَش ُع ُرون‬‫ءاباءنا ٱلۡضاء و‬
missa siye: Bennal tawwa du sab meh matattoe kamihin
kasigpitan duk kaluhayahan, Na ineddo siye weh kami (siniksa)
bessuwang bu gah ien talessa (hina hina) de.
ََ ْ َ‫ْ ه‬ َ َ
96. Duk asal bang hadja meh aa lahatin magparatsaya duk َ َ َٰٓ ‫َول َ حو أ هن أ حه َل ٱلح ُق َر‬
‫ى َء َام ُنوا َوٱتق حوا لف َت حح َنا َعل حي ِهم بَ َركَٰت‬
ْ ُ َ َ ُ َ‫َ هُ ْ ََ َ ح‬ َ َ‫َ ه ٓ ح‬
magmatalew, tantu nen lukahan kami luu si siye, meh barakatin ‫ۡرض َولَٰكِن كذبوا فأخذنَٰهم بِما َكنوا‬ ِ ‫ٱلس َماءِ َوٱۡل‬ ‫مِن‬
(rizzikiin) amban diyata langit duk bulak, sumaguwa pinuting َ ُ ‫َ ح‬
٩٦ ‫يكسِبون‬
weh de (kasabennalanin) na ineddo siye (siniksa) weh kami
sabab iye bakas tausaha de ley (hinang de kalaatanin).
‫ح‬ ‫َ ح‬ َ َ َ
97. Na weh sanyang ke meh aa lahatin, bang ko siye katekkahan
َ َٓ ُ َٰٓ ‫أفَأم َِن أ حه ُل ٱلح ُق َر‬
٩٧ ‫ى أن يَأت َِي ُهم بَأ ُس َنا بَ َيَٰتا َوه حم نائ ِ ُمون‬
siksa kami sangem sasang de matuli tulihin?
َ ‫ُ ح‬ ‫ح‬ ‫َ ح‬ َ َ َ
98. Atawa weh sanyang ke meh aa lahatin, bang ko siye katekkahan ُ َٰٓ ‫أ َو أم َِن أ حه ُل ٱلح ُق َر‬
٩٨ ‫ى أن يَأت َِي ُهم بَأ ُس َنا ضۡح َوه حم يَل َع ُبون‬
siksa kami pela ellew (sawung) sasang de maglolain?
َ ُ َٰ َ ‫َ َ َ ُ ْ َ ح َ ه َ َ َ ح َ ُ َ ح َ ه ه ح َ ح ُ ح‬
99. Na weh sanyang ke siye amban planu Allahu Taala, Na gana ٩٩ ‫ِسون‬
ِ ‫أفأمِنوا مكر ٱَّلل ِ فَل يأمن مكر ٱَّلل ِ إَِل ٱلقوم ٱلخ‬
sanyang si planu Allahu Taala, malaingkan iye meh siye aa lugi.

141
ٓ ََ ‫َح َٓ ه‬ َ َ ‫ََ َح َ ح ه َ ُ َ ح‬
100. Gah ke ien tatuun weh meh siye musaka bulak puwas ‫ِين يَ ِرثون ٱۡلۡرض ِم ُۢن ََ حع ِد أهل َِها أن ل حو نشا ُء‬ ‫أو لم يه ِد ل َِّل‬
َ ُ َ َ
amban meh bakas dapu nen, Bang hadja kabayaan kami tawwah
َ َ ُ َٰ ‫أ َص حب َنَٰ ُهم ب ِ ُذنُوب ِه حم َو َن حط َب ُع‬
١٠٠ ‫لَع قلوب ِ ِه حم ف ُه حم َل ي َ حس َم ُعون‬
َ
ِ
(siksa) kami siye sabab duse de, Duk tatakan kami ne meh
pangateyan den na gey ne siye makakale (makataima
kasabennalan).
ُ ‫ٓ ح‬ ََ ٓ َ َ ‫ح َ ح ُ َ َٰ َ ُ ُّ َ َ ح َ ح‬
101. Ien meh lahat panuwi nuwi kami si kau (Oh Muhammad ‫ۢنبائ ِ َها َولق حد َجا َءت ُه حم ُر ُسل ُهم‬ ‫ت ِلك ٱلقرى نقص عليك مِن أ‬
ُ‫ت َف َما ََكنُوا ْ َِلُ حؤم ُِنوا ْ ب َما َك هذبُوا ْ مِن َق حب ُل َك َذَٰل َِك َي حط َبع‬ َ ‫ح‬
‫ )ﷺ‬amban meh aka aka ne, Sabennal bakas ne siye katekkahan ِ ِ َٰ‫بِٱِلَيِن‬
meh Rasul magboo katarrangan, Gah kaniyaan den َ ‫كَٰفِر‬ َ ‫ح‬ ُ ُ َٰ َ َ ُ ‫ه‬
١٠١ ‫ين‬ ِ ‫وب ٱل‬ِ ‫لَع قل‬ ‫ٱَّلل‬
magparatsaya, sabab pamuting de tagna ley, Kowe damikkiyan
ien panatak Allahu Taala luu si meh pangateyan aa pananaggah.
ُ ََ ‫َ َ ح َٓ َ ح‬ َ َ ‫َ َ ح‬
102. Duk ganah kasuwa kami si kaekkahan de amban janji ‫َثه حم‬ ‫َو َما َو َج حدنا ِۡلكَثِهِم م حِن ع حهدِۖ ِإَون وجدنا أك‬
(haget, tuman), Iye du kasuwa kamihin kaekkahan den Fasiq َ ‫لَ َفَٰسق‬
١٠٢ ‫ِني‬ ِ
(luwas amban agama Allahu Taala).
َ َ َ َ ‫ُّ َ َٰ َ َ ٓ َ ح َ ح‬ ‫ح‬ ُ
103. Ubus pinaboo weh kami Musa (Alayhis Salaam) puwas ‫َليْهِۦ‬
ِ ‫وَس أَ‍ِبتَٰيَٰت ِنا إ ِ ََٰل ف ِرعون وم‬ ‫ث هم ََ َعث َنا ِم ُۢن ََ حع ِدهِم م‬
‫َ ُ َ َ َ َ َ ُ ح ح‬ ْ َ ََ
amban siye duk meh ayat (tanda) kami tudju Fir-aun duk َ ‫سد‬
١٠٣ ‫ِين‬ ِ ‫فظل ُموا ب ِ َها ۖۡ فٱنظ حر ك حيف َكن عَٰق َِبة ٱل ُمف‬
panindeg ne, Na inanyaya (pinuting) hadja weh de, Na
payamanun (sab) bang saingge kaniyaan tumbas meh aa
pamamakaatin.
َ ‫وَس َتَٰيَٰف حِر َع حو ُن إّن َر ُسول مِن هرب ٱلح َعَٰلَم‬
١٠٤ ‫ني‬ َٰ َ ‫َوقَ َال ُم‬
104. Duk pain Musa (Alayhis Salaam): Oh Fir-aun, bennal aku ِ ِ ِِ
Rasul (pinaboo) amban Tuhan sagannap alam.
ُ ‫َ ٌ َ َ َٰٓ َ ه ٓ َ ُ َ َ َ ه‬
‫ٱَّلل ِ إ هَل ح َ ه َ ح‬
105. Mapatut si akuhin, sugah ku gey missa ganta si Allahu ‫ج حئ ُتكم بِبَي ِ َنة‬
ِ ‫ٱۡلق قد‬ ِ ‫حقِيق لَع أن َل أقول لَع‬
Taala, malaingkan subey hadja kasabennalan, Bennal aku tekka َ َٰٓ َ ‫ه ُ ح َ َ ح ح َ َ َ ٓ ح‬
١٠٥ ‫مِن ربِكم فأرسِل م َِع ب ِّن إِسرءِيل‬
ku si kaam magboo tanda amban Tuhan bi, Na patuhutun ne si
aku meh (aa) Bani Israel in.
َ ‫ت ب َها ٓ إن ُك‬‫ُ َ ح َ َ َح‬ َ َ
106. Pain ne (Fir-aun): Bang kaniyaan nun magboo ‫نت م َِن‬ ِ ِ ِ ‫جئت أَ‍ِبية فأ‬ ِ ‫قال إِن كنت‬
kasabennalan, na paguwaun ko, bang asal too ke bissa nun. ‫ه‬
َ ‫ٱلص َٰ ِدق‬
١٠٦ ‫ِني‬
ُ َ َ َ ُ َ َ َٰ َ ‫َ َ ح‬
107. Na tepparan ne hep tungkud nen, Bessuwang hadja ١٠٧ ‫ه ث حع َبان ُّمبِني‬ِ ‫فألَّق عصاه فإِذا‬
manjari sawe (hadje) tampal.
‫َََ َ ََُ َ َ َ َح َ ُٓ ه‬
َ ‫ِلنَٰظِر‬
108. Duk anan ne tangan nen (amban bosa ne), Managha ١٠٨ ‫ين‬ِ ‫ونزع يدهۥ فإِذا ِه َيضاء ل‬
magsahaya si meh aa mamayam (mapaliputin).
ُ
109. Pain meh mahadjana amban qawman Fir-aunin, Bennal ١٠٩ ‫ح ٌر َعل ِيم‬ َٰ َ َ‫قَ َال ٱل ح َم َِل مِن قَ حو ِم ف حِر َع حو َن إ ِ هن َهَٰ َذا ل‬
ِ ‫س‬
(aa) inin asal Sahir (maghinang hinang balik mata) pandey. ‫ُ َ َ َح‬ َ
َ ُ ‫ُ ُ َ ُح‬
110. Kabayaan nen, paguwa ne kaam amban bulak (lahat) bi, ١١٠ ‫يد أن َي ِر َجكم م حِن أۡرضِ ك حمۖۡ ف َماذا تأ ُم ُرون‬‫ي ِر‬
Na ine pangandaak (tapikil) bin?
َ ‫قَال ُ ٓوا ْ أَ حرج حه َوأَ َخاهُ َوأَ حرس حِل ِف ٱل ح َم َدآئن‬
َ ‫ح َٰ ِّش‬
١١١ ‫ين‬
111. Pain de: Pandogahanun iye duk pongtinai ne (Harun ِ ِِ ِ ِ
Alayhis Salaam) duk paboohun siye tudju meh puweblo
pagtimukan me (mahadjana).

142
ُ َ ُ‫َح‬
َٰ َ ‫ك ِل‬
112. 112. Tekka sab siye si kau (Oh Fir-aun) duk tiyap ١١٢ ‫حر َعل ِيم‬
ِ ‫س‬ ِ ‫يأتوك ب‬
tiyap Sahir (maghinang hinang balik mata).
113. Duk tekka ne meh Sahirin tudju Fir-aun, Pain de: Ine ‫ُ َح‬ ‫ح َرةُ ف حِر َع حو َن قَال ُ ٓوا ْ إ هن َنلَا َۡلَ ح‬
‫ج ًرا إِن ك هنا َن ُن‬ ‫َو َجا ٓ َء ه‬
َ ‫ٱلس‬
ِ
niya tangdan (nu) si kami bang kaniyaan kamihin, kami َ ‫ٱلح َغَٰلِب‬
١١٣ ‫ني‬ ِ
mangandaagin?
َ ‫ك حم لَم َن ٱل ح ُم َق هرب‬
١١٤ ‫ني‬
ُ ‫َ َ ََ ح ه‬
‫قال نعم ِإَون‬
114. Pain ne (Fir-aun): Awe duk bennal kaam amban meh (aa) ِ ِ
tapit ne kaam (si aku).
َ ُ ‫َ ُ ْ َ َٰ ُ َ َٰٓ ه ٓ َ ُ ح َ ه ٓ َ ه‬
َ ‫ون ََنح ُن ٱل ح ُملحق‬
115. Pain de (Meh Sahirin): Oh Musa, Adakala kau dehellu ١١٥ ‫ِني‬ ‫قالوا تَٰيموَس إِما أن تل َِّق ِإَوما أن نك‬
mamettad (kapandeyan nun) atawa kami ne iye dehellu
maleppad si kamihin?
ٓ ُ َ ‫َ ح َح‬
‫َته ُبوه حم َو َجا ُءو‬ َ ُ ‫ح ُر ٓوا ْ أَ حع‬
ِ ‫ني ٱنله‬
‫اس وٱس‬ َ ‫قَ َال َألح ُق ۖۡوا ْ فَلَ هما ٓ َألح َق حوا ْ َس‬
116. Pain ne (Musa Alayhis Salaam): Kaam maleppad
(dehellu), pagleppad de, bintung we de pamayaman mahadjanain ١١٦ ‫ِحر َعظِيم‬ ‫بس ح‬
ِ
(me sawe takite den) sartah tinalew siye, Duk sihir (balik mata) sa
hadje hadje binoo den.
ُ َ ‫َ َ ح َ ح َ ٓ َ َٰ ُ َ َٰٓ َ ح َ ح َ َ َ َ َ َ َ ح‬
117. Duk winahihan (pinasepan pikilan) weh kami Musa ‫ه تلقف َما‬ ِ ‫۞وأوحينا إَِل موَس أن أل ِق عصاك ۖۡ فإِذا‬
َ ُ ‫ح‬
(Alayhis Salaam) tepparanun ne tungkud nu iyu, Na tagha hep ١١٧ ‫يَأف ِكون‬
iye manjari (sawe) iloroy weh ne kemon (binettad de hantang
sawehin).
118. Na paatag ne kasabennalanin duk batal (larak) ne iye
َ ُ ْ ُ َ َ َ ‫فَ َو َق َع ح‬
١١٨ ‫ٱۡل ُّق َو َب َطل َما َكنوا َي حع َملون‬
meh kaniyaan hininang den.
َ ‫ٱنقلَ ُبوا ْ َصَٰغِر‬
١١٩ ‫ين‬
َ َ َ َُ ْ ُ َُ
‫فغل ِبوا هنال ِك و‬
119. Na taraag ne siye lai, duk bintung ne siye desme ِ
(kaleman lemanan).
َ ‫سجد‬ َ َُ َ ‫َُح َ ه‬
120. Duk (mugtuy) ne meh magsisihir miyaan pasujud (tudju ١٢٠ ‫ِين‬ ِ َٰ ‫َّق ٱلسحرة‬
ِ ‫وأل‬
Allahu Taala).
َ ‫قَال ُ ٓوا ْ َء َام هنا ب َرب ٱلح َعَٰلَم‬
١٢١ ‫ني‬
121. Pain de: Magparatsaya ne kami si Tuhan sagannap ِ ِ ِ
alamin.
َ َ َٰ َ ُ َ
122. Tuhan Musa duk Harun (Alayhimas Salaam). ١٢٢ ‫وَس َوهَٰ ُرون‬ ‫بم‬
ِ ‫ر‬
‫َ َ َح َ َ َ ُ ه َ َ َ ح‬ ُ ‫قَ َال ف حِر َع حو ُن َء َام‬
123. Pain Fir-aun: Magparatsaya kaam si Iye (Allahu Taala), ‫نتم بِهِۦ ق حبل أن َءاذن لك حمۖۡ إِن هَٰذا ل َمكر‬
َ َ َ َ َ َ‫َٓح‬ ْ ‫ح‬ َ ‫ك حر ُت ُموهُ ِف ٱل ح َمد‬
َ ‫ه‬
dehellu amban panug ku kaam. Bennal inin dagey pangandagey ١٢٣ ‫ِينةِ تلِ ُخ ِر ُجوا م حِن َها أهل َها ۖۡ ف َس حوف ت حعل ُمون‬ ِ ‫م‬
bi si Puweblo, supaya paguwa bi amban iye meh aa nen, Na song
du katauhan bi (siksa in). َُ ُ
ُ َ ُ َ َ ُ َ ََُ
124. Asal tettepan ku teed meh tangan bin duk meh bettis bin ‫ۡلق ِط َع هن أيحدِيَك حم َوأ حر ُجلكم م حِن خِلَٰف ث هم ۡل َصل َِب هنك حم‬
َ ‫َجع‬
١٢٤ ‫ِني‬ َ ‫أَ ح‬
(pinag saliyu), Ubus bu kaam pagpak ku si (poon kayu hantang
krus) kemon.
َ َ َ ٓ‫َ ُ ْ ه‬
125. Pain de (Meh Sahir) in: Bennal kami tudju Tuhan kami ١٢٥ ‫قال ٓوا إِنا إ ِ ََٰل َرب ِ َنا ُمنقل ُِبون‬
ne kami pabalik (magtawbat duk maku kaampunan).

143
‫ٓ َح ح‬ ‫ٓ ح‬ َ َ ‫هٓ هٓ َح َه‬ َ َ
126. Duk gey kew ien magsugpak (males) si kami, malaingkan ‫ت َرب ِ َنا ل هما َجا َءت َنا َر هب َنا أفرِغ‬
ِ َٰ ‫َوما تنق ُِم مِنا إَِل أن َءامنا أَ‍ِبتَٰي‬
peggeh magparatsaya hadja kami si meh ayat (tanda) Tuhan ١٢٦ ‫ني‬ َ ‫َعلَ حي َنا َص حَبا َوتَ َو هف َنا ُم حسلِم‬
ِ
kami, si waktu tekka si kami, Pain de: Oh Tuhan kami,
pennoanun kami duk kasabar (kasandal) duk papateyun kami
(diyalem) Kamuslim (pagpatigupu sampurna).
ْ ‫ح‬ َ َٰ َ ُ ُ َ َ َ َ ‫َ ح ح َ ح‬ َُ ‫َ َ ح‬
127. Duk pain meh mahadjana amban qawman Fir-aunin: ‫س ُدوا ِِف‬
ِ ‫وَس َوق حو َم ُهۥ َِلُف‬ ‫َوقال ٱل َمِل مِن قو ِم ف ِرعون أتذر م‬
‫ََ َ َ َ ََ ََ َ َ َ َ َُ ُ َحََٓ ُ ح ََح َح‬ َ‫ح‬
Bahasa pasagaran nu hadja Musa duk meh aa nen, magpakaat ‫ۡحۦ‬
ِ ‫ۡرض ويذرك وءال ِهتك قال سنقت ِل أَناءهم ونست‬ ِ ‫ٱۡل‬
َ َ َ َ ‫ه‬ ُ ٓ
diyata bulak? Duk pasagaran ne sab kew duk meh Tuhan nu? ١٢٧ ‫ن َِسا َءه حم ِإَونا ف حوق ُه حم ق َٰ ِه ُرون‬
Pain ne (Fir-aun): Song du papatey tebi meh anak den, duk
pakellum tebi sab mek karendehan den, Duk bennal kitebi
diyataan de Sangat basagan.
َ َ‫ح َ ُ ْ ه َ ح ُ ْ ه ح‬ ‫قَ َال ُم َ َٰ َ ح‬
128. Pain Musa (Alayhis Salaam): Si meh aa qawman nen, ‫َب ٓۖۡوا إِن ٱۡلۡرض‬ ِ ‫وَس ل ِقو ِمهِ ٱستعِينوا بِٱَّلل ِ وٱص‬
maku tabang kaam si Allahu Taala duk pasandal kaam, Bennal َ ‫ِ هَّلل ِ يُور ُث َها َمن ي َ َشا ٓ ُء م حِن ع َِبادِه ِۦ َوٱلح َعَٰق َِب ُة ل ِلح ُم هتق‬
١٢٨ ‫ِني‬ ۡۖ ِ
bulakin si Allahu Taala (dapu nen) pamusaka ne iye sine sine
kabayaan ne amban meh ipun ne, Duk (sa hap hap ne) tumbas si
meh aa magmatalew.
َ
َٰ َ ‫ج حئتَ َنا قَال َع‬ َ ‫َح َ َح ََ َ َ ح‬ َ ُ ُْٓ َ
129. Pain de (me qawman Musahin) binsana ne kami dehellu ‫َس‬ ِ ‫قالوا أوذِينا مِن قب ِل أن تأت ِينا و ِم ُۢن َع ِد ما‬
ُ َ َ‫ح‬ ُ َ ‫ح‬ ُ َ َ ُ
pe amban katekka nu, Duk puwas ne katekka nun, Pain ne: Kalu ‫ۡرض ف َينظ َر‬ِ ‫َر ُّبك حم أن ُي حهل ِك َع ُد هوك حم َوي َ حس َتخل ِفك حم ِِف ٱۡل‬
َ ُ َ َ َ
du Tuhan bin, mapatey me kuntara bin, duk hinang ne kaam ١٢٩ ‫ك حيف ت حع َملون‬
ganti diyata bulak, supaya mayaman kaam bang saingge (ine hap
duke atawa laat) hinang bin.
‫َ هََ َ ه‬ ‫َ َح‬ َ َ َ َٓ‫ََ ح َ َ ح‬
130. Duk bennal bakas ineddo (siniksa) weh kami meh ‫ت ل َعل ُه حم‬
ِ َٰ ‫ٱلسن ِني َونقص مِن ٱثلمر‬
ِ ِ ‫َولقد أخذنا َءال ف ِ حرع حون ب‬
َ ‫ه ه‬
Panubu Fir-aun in Tahunan getem (ganah tomo jambangan duk ١٣٠ ‫يَذك ُرون‬
tinanem) duk kakulang buwa kayu, kalu kalu du pain taeeseb de
( Pasenep si siye manumba Allahu Taalahin).
ُ َ َ ْ ُ َ ُ َ‫َ َ َ ٓ َ ح ُ ُ ح‬
131. Bang siye katekkahan kahapan pain de: Si kami inin, duk ‫ٱۡل َس َنة قالوا نلَا هَٰ ِذهِۖۡۦ ِإَون ت ِص حب ُه حم َسي ِ َئة‬ ‫فإِذا جاءتهم‬
َ َ
bang sab siye tawwa kalaatan patawwaan de kalaat (nahas
َ ‫ه‬ َ ُ
‫طئ ِ ُره حم عِند ٱَّلل ِ َولَٰك هِن‬ َ ‫ه‬ ٓ ُ َ ‫ه‬ َ
َٰٓ ‫وَس َومن معه ُۗ ٓۥ أَل إِن َما‬ َٰ َ ‫ۡيوا ْ ب ِ ُم‬
ُ ‫َي هط ه‬
َ َ َ ُ ََ ‫َ ح‬
shaitan den) pusi Musa (Alayhis Salaam) duk meh saweh nen. ١٣١ ‫َثه حم َل َي حعل ُمون‬ ‫أك‬
Weh dumain ke iye (pagkumpas kumpas de shaitan den) diyalem
panghati Allah? Sumaguwa kahekkahan den gey katauhan de.
َ َ ‫َ َح‬ َ َ ‫ح َ َ َ ح‬ ‫َح‬ ْ ُ َ
132. Duk pain de: Bisan pe ine patekka nu si kami amban ayat ‫ح َرنا ب ِ َها ف َما َن ُن لك‬‫َوقالوا َم حه َما تأت َِنا بِهِۦ مِن ءاية ل ِتس‬
(tanda) supaya panawwa nu kami. Na asal dumain teed kami si ١٣٢ ‫ِني‬َ ‫ب ُم حؤ ِمن‬
ِ
kau magparatsaya.
َ َ ‫َ َ ح َ ح َ َ َ ح ُ ُّ َ َ َ ح َ َ َ َ ح ُ ه َ َ ه‬
133. Na pinaboohan (pinatekkahan bala) siye weh kami lasey ‫ٱل َم‬
‫ِع َو ه‬ ‫فأرسلنا علي ِهم ٱلطوفان وٱۡلراد وٱلقمل وٱلضفاد‬
‫َ َ ُّ َ ه َ َ ح َ ح َ ُ ْ َ َ ُ ْ َ ح ُّ ح‬
َ ‫ُمرم‬
duk meh ampan duk kutu duk bekbak duk laha meh ayat (tanda) ١٣٣ ‫ِني‬ ِ ‫ءاتَٰيَٰت مفصل َٰت فٱستكَبوا وَكنوا قوما‬
tugila, Na magdakag hadja siye duk kaniyaan den meh aa
qawman magbulaug (hadja). َ ُ ‫ََه ََ َ َ َح ُ ح ُ َ ُ ْ َ ُ َ ح‬
َ
134. Pagpi ne umatag si siye siksain (balain), Pain de: Oh ‫وَس ٱدع نلَا َر هبك ب ِ َما‬‫ولما وقع علي ِهم ٱلرِجز قالوا تَٰيَٰم‬

144
َ ‫ح َ َُح َه َ َ ََُح‬ َ َ ‫َ َ َ َ َ ح‬
Musa! Maku ko kew ganta si kami si Tuhan nu si iye pangajanji ‫َنسِل هن‬ ‫ت ع هنا ٱلرِجز نلؤمِن لك ول‬ ‫َع ِه َد عِندك ۖۡ لئِن كشف‬
َ َ َ َ
ne kauhin, bang taanan nu amban kami bala inin, asal ١٣٤ ‫ّن إ ِ حس َر َٰٓءِيل‬
ٓ ِ َ‫ك ب‬ ‫مع‬
magparatsaya teed kami si kau duk patuhut kami ne si kau meh
aa Bani Israel in.
ُ َ ُ ُ َ َ َ ‫ََه َ َ حَ َحُ ُ ح‬
135. Na pagpi inanan weh kami amban siye balain si tegteban ‫َل أ َجل هم َبَٰل ِغوهُ إِذا ه حم‬
َٰٓ ِ ‫ٱلرجز إ‬
ِ ‫فلما كشفنا عنهم‬
َ ُُ
taabut den, Tagha hep siye maluba (janji den). ١٣٥ ‫يَنكثون‬

ْ ُ ََ َ َ ْ ُ ‫حَ َه ُ ح َ ه‬ ‫ََ ح ح‬ ََ َ
136. Na males kami amban siye, Na ilembo siye weh kami si ‫ٱنتق حم َنا م حِن ُه حم فأغ َرق َنَٰ ُه حم ِِف ٱَل ِم بِأنهم كذبوا أَ‍ِبتَٰيَٰت ِنا وَكنوا‬ ‫ف‬
bohe (Tahik), sabab peggeh pinuting hadja weh de meh ayat َ
َ ‫َع حن َها غَٰفل‬
١٣٦ ‫ِني‬ ِ
(tanda) kamihin duk kaniyaan den amban ien ligap. َ ‫ََح َحَ حَ حَ ه َ َ ُ ْ ُح َ ح َُ َ َ َ َ ح‬
137. Duk pamusakah weh kami meh mahadjana iye ne ‫ۡرض‬ِ ‫ش ِرق ٱۡل‬ َٰ ‫ٱَّلين َكنوا يستضعفون م‬ ِ ‫وأورثنا ٱلقوم‬
ََٰ َ َ ‫َ َ َ َ َ ه َ َ ح َ َ َ َ ه ح َ َ ُ َ َ ح ُ ح‬
kaniyaan den dinekdes hadja siye si pasilangan bulak ‫ّن لَع‬ َٰ ‫ومغ َٰ ِربها ٱل ِِت بَٰركنا فِيها ۖۡ وتمت ُك ِمت ربِك ٱۡلس‬
َ ُ َ َ َ َ ْ ُ َ َ َ َ َٰٓ َ ‫َ ٓ ح‬
paseddepan ne iye neh pinagbarkat weh kami diyalem ne. Duk ‫َب ۖۡوا َود هم حرنا َما َكن يَ حص َن ُع ف حِر َع حون َوق حو ُم ُهۥ‬ ‫ب ِّن إِسرءِيل بِما ص‬
َ ُ ْ ُ َ
١٣٧ ‫َو َما َكنوا َي حعرِشون‬
tegteb ne bissa Tuhan nu mahapin (sabab kaadil ne) si meh aa
Bani Israel, sabab pagsandal de, duk pinakaat weh kami iye ne
hinang Fir-aun duk aa qawman nen, duk iye pagdapa dapaan de
(panenggehan den).
َ ُ ُ ‫َ َ َٰ َ ح َ َ ٓ ح َ َٰٓ َ ح َ ح َ َ َ َ ح ْ َ َ َٰ َ ح َ ح‬
َٰٓ َ َ ‫ون‬
138. Duk pinabutas weh kami meh aa Bani Israelin amban ‫لَع‬ ‫وجوزنا بِب ِّن إِسرءِيل ٱِلحر فأتوا لَع قوم يعكف‬
tahik, Na tekka siye si meh aa qawman nungguan meh santu de
َ َ َ َ ‫ح َ ه َ ٓ َ َٰ َ َ َ ُ ح‬
‫وَس ٱجعل نلا إِلها كما لهم ءال ِهة قال‬ َ ‫أَ حص َنام ل ه ُه حم قَالُوا ْ َتَٰي َٰ ُم‬
َ ُ ‫ه ُ َ َح‬
(sinumba weh de), Pain de: Oh Musa! Hinanganun kami Tuhan, ١٣٨ ‫إِنك حم ق حوم َت َهلون‬
kowe meh Tuhan de ien, pain ne: Bennal kaam meh aa jahil
(gana taalab alab bi kasabennalan, atawa langgalan bi iye).
َ ُ ْ ُ َ ُ ٓ َ ُ َٰٓ َ ‫ه‬
139. (Pain Musa Alayhis Salaam): Meh aa ien magkakaat ١٣٩ ‫ٰٓؤَلءِ ُم َت هَب هما ه حم فِيهِ َو َب َٰ ِطل هما َكنوا َي حع َملون‬ ‫إِن‬
(matey) ne siye ien (sabab pamatuk de si pagsumba santu), Duk
batal (ganah guna ne) iye kaniyaan hininang de ien.
ََ ‫ُ ح َ َ ُ َ َ ه َ ُ ح‬
َ ‫لَع ٱلح َعَٰلَم‬ َ ‫َ َ َ َ حَ ه‬
140. Pain ne: Weey ku (subey) si saddi amban Allahu Taala, ١٤٠ ‫ني‬ ِ ‫ۡي ٱَّلل ِ أبحغِيكم إِلَٰها وهو فضلكم‬ ‫قال أغ‬
mihahan kaam Tuhan? Bu iye mamalabi kaam amban meh
manusiya sagannap Alamin.
َ َ‫ح َح َ َُ ُ َ ُ ح ُ َٓ ح‬ َ ‫ح‬ ُ َ‫ح َ َح‬
141. (Duk essebun bi) si waktu kaam pinalappas weh kami ِ ‫ِإَوذ أَنينَٰكم مِن ءا ِل ف ِرعون يسومونكم سوء ٱلعذ‬
‫اب‬
َٓ ُ َ ُ ٓ َ ‫َُ ُ َ َحََٓ ُ ح ََح َ ح‬
amban meh tindeg Fir-aun binsana de kaam duk sa laat laat ne ‫ح ُيون ن َِسا َءك حم َو ِِف ذَٰل ِكم بََلء‬‫يقت ِلون أَناءكم ويست‬
ُ
siksa, papatey de meh kaanakan bin duk pakellum de meh ١٤١ ‫مِن هربِك حم َعظِيم‬
karendehan bin, Duk si damikkiyan ien panuley suley ien amban
Tuhan bi landu kahadje.
َ ‫َ َ َٰ َ ح َ ُ َ َٰ َ َ َٰ َ َ ح َ َ َ ح َ ح َ َٰ َ َ ح َ َ ه‬
ُ َٰ‫ِيق‬
142. Duk kinasuwa weh kami Musa (Alayhis Salaam) ‫ت‬ ‫۞ووعدنا موَس ثلث ِني َللة وأتممنها بِعّش فتم م‬
َ ‫َ َ ح ُح‬ َ َ ُ َ ََ َ َ َ َ‫َ َح‬
tellumpu bahangi duk jinukupan weh kami sampu, na bugtu ne ‫وَس ِۡلخِيهِ هَٰ ُرون ٱخلف ِّن ِِف ق حو ِّم‬
َٰ ‫ربهِۦٓ أربعِني َلحلة وقال م‬
ِ
pagkasuwa ne duk Tuhan nen ampat pu bahangi. Duk pain Musa َ ‫ََ ح ح ََ َه ح َ َ حُ ح‬
١٤٢ ‫سدِين‬ ِ ‫وأصل ِح وَل تتبِع سبِيل ٱلمف‬
(Alayhis Salaam) si pungtinai ne gantianun ku si lahat ku, Duk
maghatul kew duk da tuhutun lan meh magpakaatin.

145
ُ َ ٓ َ َ َ َ ُ ُّ َ ُ َ ‫َ َٰ َ َ َ ه‬ َٰ َ ‫َول َ هما َجا ٓ َء ُم‬
143. Duk si waktu ne tekka Musa (Alayhis Salaam) ganta ‫ ي أنظ حر‬ ِ ِ‫ب أر‬ ِ ‫وَس ل ِ ِميقت ِنا وُكمهۥ ربهۥ قال ر‬
َ ‫ح‬ َ َ‫ُ ح َ ح‬ َ َ َ َ َ َ َ
pakasuwa si kami, Duk binoo iye magbissa weh Tuhan ne. Pain ‫ٱس َتق هر‬ ‫ٱۡل َب ِل فإ ِ ِن‬ ‫إَِلحك قال لن ت َرى َٰ ِّن َولَٰك ِِن ٱنظر إَِل‬
َ َ َ ‫ل َر ُّب ُهۥ ل ِلح‬ َ َ َ َ
ne: Oh Tuhan ku, pakite kew mayam ku tudju kau, Pain ne
‫ج َب ِل َج َعل ُهۥ دكا‬ َٰ ‫َمَّكنَ ُهۥ فَ َس حوف تَ َرى َٰ ِّن ِۚ فَل هما َتَ ه‬
(Allahu Taala): Asal gey ku kite nu, sumaguwa mayam kew tudju َ َ َ َ ُ ‫َ َ ه ٓ َ َ َ َ َ ُ ح َ َٰ َ َ ُ ح‬ َٰ َ ‫َو َخ هر ُم‬
‫ت إَِلحك َوأنا‬ ‫وَس َصعِقا فلما أفاق قال سبحنك تب‬
punu, Na bang iye teteg si tampat ne, Song ku takite nu. Na pagpi
١٤٣ ‫ِني‬َ ‫أَ هو ُل ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
ne pakite Tuhan nen si punuhin lubu. Duk hebba Musa (Alayhis
Salaam) gah makasayu, Na bu ne iye makasayu, Pain ne:
Mahasutsi kew, magtawbat (balik) ku tudju kau, Duk aku
panagnaan Muslim.
ََ َ َ ‫ح‬
144. Pain ne ( Allahu Taala): Oh Musa, bennal aku pinene kew
َ َ َ َٰ َ
‫سل َٰ ِِت َوبِكل َٰ ِم‬ ِ ‫ٱص َطف حي ُتك لَع ٱنله‬
ِ‫اس بِر‬ َٰٓ َ ‫قَ َال َتَٰي َٰ ُم‬
‫وَس إ ِ ِّن‬
َ ‫ٱلشكِر‬ ‫َ ه‬ َُ َ ُ‫َ ُ ح َ ٓ َ َح‬
weh ku si meh manusiya duk meh kabtangan duk bissa ku, Na ١٤٤ ‫ين‬ ِ َٰ ‫فخذ ما ءاتيتك وكن مِن‬
eddoun (kinengkeman pinahaget) pinangurung ku kauhin, duk
paniya kew amban meh aa magsasarang shukur.
ُ ‫ُ َ ح هح َ ََح‬ ‫ح َح‬ َ َ
145. Duk sinulat weh kami si papan amban tiyap tiyap ine ine ‫ِك‬
ِ ‫ك َشء موعِظة وتف ِصيَل ل‬ ِ ‫اح مِن‬ ِ ‫َوك َتبح َنا َُلۥ ِِف ٱۡلل َو‬
ُ ُ َ ْ ُ ُ ‫ح َ َ ح‬ ُ َ ‫َ ح َ ُ ح‬
bulansang duk salassay (tugila) si tiyap tiyap ine ine. Na eddoun ‫َشء فخذها بِق هوة َوأ ُم حر ق حو َمك يَأخذوا بِأ حح َسن َِها َسأ ْورِيك حم‬
iye (kinengkeman pahaget). Duk daakun meh aa qawman nun, َ ‫َد َار ٱلح َفَٰسق‬
١٤٥ ‫ِني‬ ِ
ngeddo (nuhut) tamanan mahap amban iyehin, song kaam
pakitehan ku patennaan meh Fasiqeen (paguwa amban
agamahin).
َ‫ح‬ َ ُ ‫َ َ ح ُ َ ح َ َ َٰ َ ه َ َ َ َ ه‬
َ ‫ۡرض ب َغ حۡي ح‬
‫ٱۡل ِق‬
146. Song bintung kami amban meh ayat kami iye ne meh siye ِ ِ ِ ‫ِت ٱَّلِين يتكَبون ِِف ٱۡل‬ ِ ‫صف عن ءاتَٰي‬ ِ ‫سأ‬
َ ‫َ َ ح ْ َ َ ُّ ح‬ ْ ‫ح‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ُ ْ
magdakag diyata bulak dumain si kasabennalan. Bisan pe takite ‫ِإَون يَ َر حوا ك َءايَة َل يُؤم ُِنوا ب ِ َها ِإَون يروا سبِيل ٱلرش ِد َل‬
َ َ ُ َ‫ََ حْ َ َ ح‬ َ ُ ُ ‫َه‬
de kemon ayat (tandain) gey siye magparatsaya si iye duk bang ‫غ َي هتخِذوهُ َسبِيَل ذَٰل ِك‬ ِ ‫يتخِذوه سبِيَل ِإَون يروا سبِيل ٱل‬
kite de lan toin gey hinang de lan, duk bang takite de lan َ ‫ب َأ هن ُه حم َك هذبُوا ْ أَ‍ِب َتَٰيَٰت َِنا َو ََكنُوا ْ َع حن َها َغَٰفل‬
١٤٦ ‫ِني‬ ِ ِ
malepasin hinang de lan. Damikkiyan ien peggeh kaniyaan den
pinuting weh de meh ayat kamihin duk kaniyaan den amban ien
ligap.
‫َ َ َ ح َ ح ُ َح‬ َٓ َ ْ ‫َ ه َ َ ه‬
147. Duk iye meh siye pinuting weh de meh ayat kamihin duk ‫ت أع َمَٰل ُه حم هل‬ ‫ِين كذبُوا أَ‍ِبتَٰيَٰت َِنا َول ِقاءِ ٱٓأۡلخِرة ِ حبِط‬
‫وٱَّل‬
َ ُ ْ ُ َ ‫ه‬ َ ‫ُح‬
pagkasuwa si ellew akhirat pagpag ne (meh hinang de mahapin). ١٤٧ ‫َي َز حون إَِل َما َكنوا َي حع َملون‬
Ine niyah pe ke tumbas de malaingkan iye du bakas hininang
den?
‫ه‬ َٰ َ ‫ٱَّتَ َذ قَ حو ُم ُم‬
‫وَس ِم ُۢن ََ حعده ِۦ م حِن ُحل ِيه حم ع ح‬ ‫َ ه‬
148. Duk ngahinang meh aa qawman Musa hin puwas amban ‫ِجَل َج َسدا َُلۥ‬ ِِ ِ ‫و‬
ُ َ ‫ه‬ ً َ َ ُ َ ‫ه‬ َ ْ َ َ ُ
iye amban meh pangari ngari de (bulawan) baran sapi {santu ُ‫كل ُِم ُه حم َوَل َي حهدِيه حم َسبيَل ا ٱَّتذوه‬
ِ ِ ‫خ َو ٌار أل حم يَ َر حوا أن ُهۥ َل ي‬
supaya sumba de} taga (lowang helling), gah ke ien tapandoga ١٤٨ ‫ني‬ َ ‫َو ََكنُوا ْ َظَٰلم‬
ِِ
de weh gey moo siye magbissa duk gey makatoan siye lan,
hininang weh de duk kaniyaan den anyaya siye.
َ ْ ُ َ ْ ُّ َ َ ‫َ ْ َ ه‬ َ
ٓ ِ ‫َول َ هما ُسق َِط‬
149. Duk pagpi ne siye magsusun duk takite de ne weh lepas ‫ِف أيحدِي ِه حم َو َرأ حوا أن ُه حم ق حد ضلوا قالوا لئِن‬
hati (siye amban kasabennalan). Pain de: Bang gey kite bi kaasean َ ‫ه ح َ ح َ ح َ َ ُّ َ َ َ ح ح َ َ َ َ ُ َ ه َ ح‬
َ ‫خَٰ ِِس‬
١٤٩ ‫ين‬ ِ ‫لم يرۡحنا ربنا ويغفِر نلا نلكونن مِن ٱل‬
Tuhan ten bi duk ampun ne, asal paniya ne kite bi amban meh aa

146
lugi. َ
‫َ َ ح‬ ‫َ ح‬ َ َ َٰٓ َ ُ َ َ َ ‫َ َ ه‬
150. Duk sakayi ne tekka Musa (Alayhis Salaam) tudju ‫وَس إ ِ ََٰل ق حو ِمهِۦ غض َبَٰ َن أسِفا قال بِئ َس َما‬ ‫ولما رجع م‬
‫ح‬ َ ‫ح‬ َ
َ ‫ك حم َوألَّق ٱۡلل َو‬ ‫ح‬ َ ُ َ ‫ح‬
‫ِي أ َع ُ ح‬ َ ٓ ‫َح‬ ُُ‫َ َح‬
qawman ne diyalem astel duk pagsuse, Pain ne: asal laat pahap ‫اح‬ ۡۖ ِ ‫جلت حم أم َر َرب‬ ِ ِۖ ‫و ي ِم ُۢن َعد‬ ِ ‫خلفتم‬
َ‫ُ ه ح‬ َ َ َ َ َ ‫َ َ َ ح‬
isab pangaganti bi aku hin puwas amban aku, weey dayi dayi bi ‫َوأخذ ب ِ َرأ ِس أخِيهِ َيُ ُّرهُ ٓۥ إَِلح ِۚهِ قال حٱَ َن أ هم إِن ٱلق حو َم‬
َ ٓ ‫ََ ُ ْ َ ح ُ ُ َ ََ ُح ح َ ح َ ح‬ َُ ‫ح َ ح‬
‫َب ٱۡلع َدا َء َوَل‬
pakaradjaan Tuhan bin? Duk ilayapan weh ne meh papan
ِ ‫و ي وَكدوا يقتلون ِّن فَل تش ِمت‬ ِ ‫ٱستضعف‬
(palaihan sulat Tauratin) duk ginanggut weh ne kok pongtinai َ ‫ٱلظَٰلِم‬ ‫َحَ ح َ َ حَ حِ ه‬
١٥٠ ‫ني‬ ِ ‫َتعل ِّن مع ٱلقوم‬
nen (Harun Alayhis Salaam) binawut weh ne tudju iye, Pain ne
(Harun Alayhis Salaam): Oh kew anak si ina bennal meh
qawmanin ginuun ku weh de duk arak pe ku papatey de. Na da
hinangun (sinna kuntarahin si paminsana nu) si akuhin duk da
ku hinangun amban meh aa qawman anyaya.
َ َ ََ َ َ‫َ ح‬ ‫َح ح‬ َ ‫ح‬ َ َ َ
151. Pain ne (Musa Alayhis Salaam): Ampunun ku duk ‫نت أ حر َح ُم‬ ‫ب ٱغف حِر َِل َو ِۡل ِِخ َوأدخِل َنا ِِف رۡحت ِك ۖۡ وأ‬ ِ ‫قال ر‬
pongtinai kun duk paasekun kami si ase nu Duk kau Sangat ١٥١ ‫ِني‬ ‫ه‬
َ ‫ٱلر َٰ ِۡح‬
maase pamamaasein.
‫ه‬ َ َ ُ َ ‫ه ه َ هَ ُ ْ ح ح‬
152. Bennal iye ne meh siye mangahinang sapi (Tuhan ‫ِجل َسيَ َنال ُه حم غضب مِن هرب ِ ِه حم َوذِلة ِِف‬ ‫إِن ٱَّلِين ٱَّتذوا ٱلع‬
sinumbahin) song siye taeddo (tawwa) astel amban Tuhan de duk ‫ح‬ َ
َ ‫ٱل حن َيا َو َك َذَٰل َِك َنحزي ٱل ُم حف ََت‬
١٥٢ ‫ين‬ َ‫ح‬
ُّ ِ ‫ٱۡل َي َٰوة‬
ِ ِ
kadesme si Ellew Dunya duk saien panumbas kami meh
maghinang hinang (putingin).
َ ‫ْ ه‬ َ ْ َ ُ َ ‫ِين َعملُوا ْ ه‬ ‫ه‬
153. Duk iye ne meh siye makahinang kalaatan ubus ‫ات ث هم تابُوا ِم ُۢن ََ حعدِها َو َء َام ُن ٓوا إِن َر هبك‬
ِ ‫ٱلس ِي‬ ِ َ ‫َوٱَّل‬
ََُ َ
magtawbat siye puwas billai duk magparatsaya siye (sampurna) ١٥٣ ‫ِم ُۢن ََ حعدِها لغفور هرحِيم‬
bennal Tuhan nun (Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi
Wasallam) puwas amban ien, Asal sangat panganganmpun
sangat maase.
َ ُ َ ‫ب أَ َخ َذ حٱۡلَل ح َو‬
‫اح ۖۡ َو ِِف ن حسخت َِها‬
َ َ ‫َ َ ه َ َ َ َ ُّ َ ح‬
ُ ‫ض‬ ‫ولما سكت عن موَس ٱلغ‬
154. Pagpahali ne amban Musa (Alayhis Salaam) amahin,
Ineddo weh ne papan taga sulat diyalem nen toh duk ase si iye ne َ َُ ‫َ َ حَ ه َ ُ ح َ ح َح‬ ُ
١٥٤ ‫هدى ورۡحة ل َِّلِين هم ل ِرب ِ ِهم يرهبون‬
meh siye si Tuhan de tinalew.
‫ََ َٓ َ َح‬ َ َ ‫وَس قَ حو َم ُهۥ َس حبع‬
َٰ َ ‫ار ُم‬ ‫َ ح‬
155. Duk meneh Musa (Alayhis Salaam) pitumpu lella supaya ‫ِني َر ُجَل ل ِ ِميقَٰت َِنا ۖۡ فل هما أخذت ُه ُم‬ َ ‫ٱخ َت‬ ‫و‬
َُ ‫َ ح ُ ه َٰ َ َ ُ ح‬ ‫ح‬ َ َ َ
‫ه حَُ َ َ ح ح َ ح‬ َ
pakasuwa si kami, pagpi siye tawwa pigpid (tennug bulak). Pain ‫ت أهلك َت ُهم مِن قبل ِإَوتَٰي ۖۡ أتهل ِكنا‬ ‫ب لو شِئ‬ ِ ‫ٱلرجفة قال ر‬
ne: Oh Tuhan ku bang kew bayah papatey nu ne siye mian ُٓ َ َ َ َ ُّ ُ َ ُ َ ‫َ َ َ َ ُّ َ َ ٓ ُ ه ٓ ح َ ه ح‬
‫ضل بِها من تشاء‬ ِ ‫بِما فعل ٱلسفهاء مِنا ۖۡ إِن ِه إَِل ف ِتنتك ت‬
andang sampay aku, Weh (pakaat nu) papatey nu kami sabab ُ ‫نت َخ ح‬ َ ‫َ َ َ ٓ ُ َ َ َ ُّ َ َ ح ح َ َ َ ح ح‬
َ
َ ‫ۡح َنا ۖۡ َوأ‬ َ
‫ۡي‬ ‫َوت حهدِي من تشاء ۖۡ أنت و َِلنا فٱغفِر نلا وٱر‬
kahinang meh aa dupang amban kami? (Dumain ien ine ine) َ ‫ٱلح َغَٰفِر‬
١٥٥ ‫ين‬ ِ
malaingkat fitna (panuley suley nu), lepas nu sabab ne sine sine
kabayaan nu, duk toan nu sine sine kabayaan nu, Kau (Nakura)
bebbeg kamihin, Na ampunun kami duk kaaseanun kami, Na kau
sa hap hap Pangangampun.
َٓ ‫َ ه ُ ح‬ ‫ُّ ح‬ َ َ ‫َ حُ ح‬
156. Duk sulatun si kami si Dunya inin pe kahapan duk si ‫ٱلنيَا َح َس َنة َو ِِف ٱٓأۡلخِرة ِ إِنا هدنا‬ ِ ‫ب نلَا ِِف هَٰ ِذه‬ ‫۞وٱكت‬
‫َ ح َ َ ُٓ َ َ حَ َ َ ح ُه‬ ُ ِ‫اَب أص‬ ُ َ َ
ٓ ‫ك قَال عذ‬
َ َ ‫َح‬
Akhirat (damikkiyan). Bennal kami pabalik ne kami si kau, Pain ‫يب بِهِۦ من أشاء ۖۡ ورۡح ِِت وسِعت ك‬ ِ ‫إَِل‬
ne: Siksa kun patawwa ku (paniksa) si sine sine kabayaan ku duk ُ َ ‫َ ح َ َ َ ح ُ ُ َ ه َ َ ه ُ َ َ ُ ح ُ َ ه َ َٰ َ َ ه‬
‫َشء ِۚ فسأكتبها ل َِّلِين يتقون ويؤتون ٱلزكوة وٱَّلِين هم‬

147
َ ‫ح‬ َ
ase kun, lapat weh ne tiyap tiyap ine inehin, Na song du sulat ku ١٥٦ ‫أَ‍ِبتَٰيَٰت َِنا يُؤم ُِنون‬
si meh siye magmatalew duk ngungsud siye zakat, duk iye ne
meh siye si meh ayat kami magparatsaya.
ً ‫ك ُت‬ ‫َ ُ َُ َ ح‬ ‫ه َ َه ُ َ ه ُ َ ه ح ُ ه ه‬
157. Iye ne meh siye nuhut Rasul, Nabi Ummi (gey tau nulat ‫وبا‬ ‫َيدونهۥ م‬ ِ ‫ّم ٱَّلِي‬ ِ ‫ب ٱۡل‬ ‫ٱَّلِين يتبِعون ٱلرسول ٱنل ه‬
‫ح‬ ِ
duk massa) iye takasuwa de tasulat si siye dilyalem Taurat duk ‫وف َو َي حن َهى َٰ ُهمح‬ ‫ِند ُه حم ِف ٱتله حو َرىَٰةِ َو حٱۡلَنيل يَأ ُم ُر ُهم بٱل ح َمعرح‬
ُ َ ‫ع‬
ِ ِ ِ ِ ِ ِ
Injil, Ngandaak siye maghinang hap duk meges siye amban laat َ َٰٓ َ َ ‫َ ح ُ َ َ ُ ُّ َ ُ ُ ه َ َٰ َ ُ َ ُ َ َ ح ُ ح‬
‫بئِث‬ ‫ت ويحرِم علي ِهم ٱۡل‬ ِ ‫حل لهم ٱلطي ِب‬ ِ ‫ع ِن ٱلمنكرِ وي‬
duk ngahalal si siye meh masutsihin, duk hinaram weh ne luu si َ‫ت َعلَ حيه حم فَ هٱَّلِين‬ ‫ص ُه حم َو حٱۡلَ حغ َل َٰ َل هٱلِت ََكنَ ح‬
َ ‫َو َي َض ُع َع حن ُه حم إ ح‬
ِ ِ ِ
ٓ‫ِي أُنز َل َم َع ُهۥ‬
siye meh malemmiin duk pinuklas we ne si siye ( Janji mabohat si
ٓ ‫ور هٱَّل‬
َ ُّ‫ِصوهُ َو هٱت َب ُعوا ْ ٱنل‬ ُ َ َ‫َء َام ُنوا ْ بهِۦ َو َع هز ُروهُ َون‬
Bani Israel) duk iye meh karena mapalikes si siyehin, Na duk iye ِ ِ
َ ُ ‫ُ ْ َ َٰٓ َ ُ ُ ح ُ ح‬
ne meh siye magparatsaya si iye (Muhammad Salla Allahu Alayhi ١٥٧ ‫أولئِك هم ٱلمفل ِحون‬
Wasallam) duk tinuku iye weh de duk tinabangan duk tinuhut
weh de sahaya hin (Qur-an) iye pinaturun si iye, Iye meh siye ien
magparuntunganin.
ُ ‫ح‬ َ ‫َ ُ ُ ه َح ُ ح َ ً ه‬
‫ِيعا ٱَّلِي َُلۥ ُملك‬ ‫اس إ ِ ِّن رسول ٱَّلل ِ إَِلكم َج‬ ُ ‫ي َأ ُّي َها ٱنله‬
َٰٓ َ ‫قُ حل‬
158. Bissahun (Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam)
‫ْ ه‬ ُ ‫ۡرض ََلٓ إ َل َٰ َه إ هَل ُه َو يُ حۡحۦ َو ُي ِم‬
َ َ ۡۖ‫يت‬ َ‫ه َ َ َ ح‬
Bennal aku Rasul Allahu Taala tudju kaam kemon, Iye si iye ِ ‫فام ُِنوا بِٱَّلل‬ ِ ِ ِ ِۖ ِ ‫ت وٱۡل‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
magdapu meh langitin duk bulakin. Ganah Tuhan (patut ‫ه ُح ُ ه‬
ُ‫ٱَّلل ِ َو َُك َِمَٰتِهِۦ َوٱتهب ُعوه‬ ُ ‫ح‬ ‫َو َر ُس ِ ه‬
ِ ِ ‫ّم ٱَّلِي يؤمِن ب‬ ِ ِ ‫ب ٱۡل‬ ِ ِ ‫وَل ِ ٱنل‬
pagpamariyawaan) malaingkan (tattap) Iye magpakellum duk َ َ ُ ‫َ ه‬
١٥٨ ‫ل َعلك حم ت حه َت ُدون‬
magpapatey. Na magparatsaya ne kaam si Allahu Taala duk Rasul
ne Iye Nabi Ummi (gey tau massa duk nulat) Iye magparatsaya si
Allahu Taala duk meh kalimat ne (Qur-an, Taurat, Injil duk
Zabur) na tuhutun bi iye kalu kalu kaam katoan.
َ ُ َ ُ ‫َ َ ح ِ ُ َ َٰٓ ُ ه َ ح‬
َ ‫ون ب ح‬
159. Duk amban meh (aa) qawman Musa (Alayhis Salam) ١٥٩ ‫ٱۡل ِق َوبِهِۦ َي حعدِلون‬ ِ ‫وَس أمة يهد‬ ‫ومِن قوم م‬
ummat noh si kasabennalan, duk si ien paadil.
َ َ ُ ً َ ‫ََ ه ح َ ُ ُ حََ َ ح َ َ ح‬
160. Duk bahagi kami siye sampuk duwe bangsa (bahagi) َٰٓ َ ‫اُا أ َمما َوأ حو َح حي َنا ٓ إ ِ ََٰل ُم‬
ِ‫وَس إِذ‬ ‫ّشة أسب‬ َ ‫ِت ع‬‫وقطعنَٰهم ٱثن ح‬
َ
‫ت م حِن ُه‬ ‫ج َس ح‬ َ َ‫ج َر ۖۡ ف‬
َ ‫ٱۢنب‬ َ ‫ٱۡل‬َ ‫اك ح‬ َ ‫ٱۡضب َ َع َص‬ ‫ح‬ ُُٓ‫ح َ ح َ ُ َح‬
meh ummat duk wahihan kami (pinasenepan) Musa (Alayhis ِ ِ ‫ٱستسقىَٰه قومهۥ أ ِن‬
َ ‫َ هح‬ ُ ُّ ُ َ َ ‫ح َ َ َ ح َ َ ح َ ح‬
Salaam) si waktu miki painum si siye meh aa Qawman nen, (pain ‫ّش َب ُه حم َوظلل َنا َعل حي ِه ُم‬ َ ‫ك أنَاس هم ح‬ َ ‫ٱثنتا ع‬
‫ّشة عينا ۖۡ قد عل ِم‬
kami) lubakun (hadja) duk tungkud nu batuhin na pasumpit ْ ُ ُ َٰ َ ‫ح َ َ َٰ َ َ َ َ َ َ َ ح ُ َ ه َ ه‬
‫ح‬ ‫ح‬ ‫ح‬
‫ت َما‬ َ
ِ َٰ‫ىۖۡ ُكوا مِن َُيِب‬ ‫ٱلغمم وأنزنلا علي ِهم ٱلمن وٱلسلو‬
amban iye sampuk duwe (buwal) bohe, Sabennal katauhan weh َ ‫ح‬ ُ ُ َ َ ْ َ َ َ َ ُ ‫ح‬
١٦٠ ‫َر َزق َنَٰك حم َو َما ظل ُمونا َولَٰكِن َكن ٓوا أنف َس ُه حم َيظل ُِمون‬
tiyap tiyap aa inuman den, Duk pinalandung weh kami si siye
gabunin duk pinaturunan siye weh kami gula duk manuk
manuk. Mangan kaam amban meh sutsi iye pangarizziki kami
kaam, duk gah siye anyaya kami sumaguwa siye ginhawa baran
de mangangayayahin diren.
‫ُ ح‬ ْ ُُ َ َ‫ح‬ َ ْ ُ ‫ح َ َُ ُ ح‬
161. Duk (essebun) si waktu pinain si siye: Patenna ne kaam si ‫ٱسك ُنوا هَٰ ِذه ِ ٱلق حر َية َوُكوا م حِن َها َح حيث شِئ ُت حم‬ ‫ِإَوذ قِيل لهم‬
ُ‫ح‬ َ ُ َ ‫ح‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ح‬
َ َ‫َوقُولُوا ْ ح هِطة َوٱدخلوا ٱِل‬
ْ ُ ُ ‫ح‬
lahat inin (Palestine), Duk mangan kaam ine ine kabayaan bi ‫اب ُسجدا نغف حِر لك حم خ ِطيَٰٓٔـت ِكم‬
َ ‫سن‬ ‫َس ََن ُ ح ح‬
(saingge saingge kabayaan bi) duk missa kaam “ Oh Tuhan kami, ١٦١ ‫ِني‬ ِ ‫يد ٱل ُمح‬ِ
ampunun kami” duk paasek kaam amban gawang ne pasujud
(magpamariyawa) ampun kami si kaam meh duse bin, duk

148
tambahan kami pe (tumbas) meh aa magpahap hapin.
‫َ َ ََ ح‬ ‫ََه َ ه َ َ َُ ْ حُ ح َحً َ حَ ه‬
162. Na ginantian weh meh siye panganganyayahi ‫ۡي ٱَّلِي قِيل ل ُه حم فأ حر َسل َنا‬ ‫فبدل ٱَّلِين ظلموا مِنهم قوَل غ‬
َ ْ
‫َ ُ ح‬ ٓ ‫َ ه‬ َ
(maghinang laat) amban siye bissa dumain pinain si siyehin, Na ١٦٢ ‫ٱلس َماءِ ب ِ َما َكنوا َيظل ُِمون‬ ‫َعل حي ِه حم رِ حجزا مِن‬
pinaboohan weh kami si siye siksa amban diyata langit sabab
panganyaya deley (paghinang de kalaatan ley).
َ ‫َ ح َ حُ ح َ حَ حَ ه َ َ ح َ ََ حَ ح ح‬
163. Duk tilewun siye (Oh Muhamamad) pasal lahat si higad ‫ح ِر إِذ َي حع ُدون ِِف‬ ‫اۡضة ٱِل‬ ِ ‫وسلهم ع ِن ٱلقريةِ ٱل ِِت َكنت ح‬
َ َ ُ َ ‫ح َح ح‬
‫ان ُه حم يَ حو َم َسبحتِه حم ُ ه‬
tahikin si waktu siye nganyaya (palangka) si (ellew) Sabtu, ‫ۡشَع َو َي حو َم َل ي َ حسب ِ ُتون‬ ِ ِ ‫ٱلس حب‬
‫ت إِذ تأت ِي ِهم حِيت‬ ‫ه‬
َ ُ ‫َ ُ ْ ح‬ ُ ُ َ َ َ َ ‫َ َح‬
apabila ne patuwa meh kenna den Sabtu ley samet, Duk si ellew ١٦٣ ‫َل تأت ِي ِه حم كذَٰل ِك ن حبلوهم ب ِ َما َكنوا َيف ُسقون‬
(saddi amban Sabtu) gey tekka si siye, Na kowe damikkiyan ien
panuley suley kamihin sabab magfasiq deley (luwas amban
agama). َ ُ َ ُ َ َ ‫ح َ َ ح ُه حُ ح‬
ُ ‫ون قَ حو ًما ه‬
164. Duk si sakayi missa ummat amban siye: Weey pe subey ‫ٱَّلل ُم حهل ِك ُه حم أ حو ُم َعذ َُِ ُه حم‬ ‫ِإَوذ قالت أمة مِنهم ل ِم تعِظ‬
َ ُ ‫َ ُ ْ َ ح َ ً َ َٰ َ ُ ح َ َ َ ه ُ ح َ ه‬ َ َ َ
bulansangan bi meh aa qawman ilarak atawa siniksa Allahu ١٦٤ ‫عذابا شدِيداۖۡ قالوا معذِرة إَِل ربِكم ولعلهم يتقون‬
Taala makalandu iyu du? Pain de: Na pamuwas taksil ne hadja si
Tuhan bi duk kalu kalu du pain siye ien ujud magmatalew.
165. Na pagpi ne takalupa weh de iye pamaesseb siyehin, ِ‫ٱلس ٓوء‬ َ ‫فَلَ هما ن َ ُسوا ْ َما ُذك ُِروا ْ بهِۦٓ أََنَ حي َنا هٱَّل‬
ُّ ‫ِين َي حن َه حو َن َعن‬
ِ ِ
pinalappas weh kami iye ne meh siye mameges amban hinang َ ُ ُ ‫َ َ ُ ْ َح‬ َ َ َ ْ َُ َ َ ‫ََ َ حَ ه‬
١٦٥ ‫اب بِيب ۢ بِما َكنوا يفسقون‬ ِۢ ‫وأخذنا ٱَّلِين ظلموا بِعذ‬
laatin, Duk ineddo (siniksa) weh kami iye ne meh siye
mapissokoin duk siksa makalandu, sabab paguwa de (amban
daakan Allahu Taala).
َ ِ‫فَلَ هما َع َت حوا ْ َعن هما ُن ُهوا ْ َع حن ُه ُقلح َنا ل َ ُه حم ُكونُوا ْ ق َِر َدةً َخَٰس‬
١٦٦ ‫ني‬
166. Na si waktu ne siye palangka manamal amban ِ
pamegesan siye hin, pain kami si siye: paniya ne kaam meh kuya
pinagmih mian.
ُ ‫َث َعلَ حيه حم إ َ ََٰل يَ حو ِم ٱلحق َِيَٰ َمةِ َمن ي َ ُس‬ َ ُّ َ َ ‫ح َ َ ه‬
‫ك ََلَ حب َع َ ه‬
167. Duk mag ijin (magkahandak) Tuhan nun (Oh ‫وم ُه حم‬ ِ ِ ‫ِإَوذ تأذن رب‬
َ
َُ ‫ه‬ ‫ح‬
َ ُ َ َ ‫ه َه‬ َ َ َ‫ُ َٓ ح‬
Muhammad ‫ )ﷺ‬asal paboohan ne siye (Meh Yahudihin) sampay ١٦٧ ‫اب ِإَون ُهۥ لغفور هرحِيم‬ ِ ‫ِسيع ٱلعِق‬ ِ ‫اب إِن ربك ل‬ ِ ‫سوء ٱلعذ‬
si ellew Qiyaamat siksa sa laat laat pamasuse siye, Bennal Tuhan
nun Sangat alistu siksa nen, duk bennal iye Sangat
mangangampun Sangat Maase.
َ َ َ ُ ‫ه ُ َ حُ ح‬ ُ‫ح‬ َ ُ ِ َ‫َو َق هط حع َنَٰ ُه حم ِف حٱۡل‬
168. Duk bahagi kami siye diyata bulak meh ummat, amban ۡۖ ‫ۡرض أمما ۖۡ مِنه ُم ٱلصَٰل ِحون َومِنهم دون ذَٰل ِك‬ ِ
َ ُ ‫ح َ َ َ َٰ َ ه َ َ َ ه ُ ح َ ح‬ َ َ
siye hatul du sab duk amban siye saddi billai (gana katintul de), ١٦٨ ‫جعون‬ ِ ‫ات لعلهم ير‬ ِ ‫ت وٱلس ِي‬ ِ ‫َو َبل حونَٰ ُهم بِٱۡلسن‬
Duk sinuley suleyan siye weh kami duk meh kahapan duk meh
kalaatan kalu kalu du pain siye pabalik.
َ َ ُ ُ ‫ُۢ َ ح ح َ ح َ ُ ْ ح َ َٰ َ ح‬ ََ َ َ
169. Na paganti sab puwas amban siye ganti (laat) ‫ب يَأخذون َع َرض‬ ‫فخلف ِمن َع ِدهِم خلف ورِثوا ٱلكِت‬
ُ‫ح‬ ‫ح‬ َ َ ‫َ َ ح َ ح َ َٰ ُ ُ َ ح‬
makapusaka siye kitab (Ilmu) ineddo weh de inapas (parasahan ‫ّن َو َيقولون َس ُيغف ُر نلَا ِإَون يَأت ِ ِه حم َع َرض مِثل ُهۥ‬ ‫هَٰذا ٱۡلد‬
ََ ْ ُ ُ ‫ه‬
‫ب أن َل َيقولوا لَع‬
َ َ ‫َ ُ ح‬ ‫َح ُ ُ ُ َح ُح َ ح َ َح‬
َ
Dunyahin). Sarta missa pe siye song du inampun si kami (duse) ِ َٰ‫يأخذوه ألم يؤخذ علي ِهم مِيثَٰق ٱلكِت‬
kamihin, Ubus bang ne sab siye katekkahan (pagparasahan َ ُ َ ‫َُ َح ه‬
‫ِين َي هتقون‬ ‫ٱل ُار ٱٓأۡلخِرة خۡي ل َِّل‬ َ ‫ٱَّلل ِ إ ِ هَل ح‬
‫ٱۡل هق َو َد َر ُسوا ْ َما فِيهِ َو ه‬ ‫ه‬
Dunya laat) kowe ien eddo de ne sab, Weh gah ke tinenteman si َ ُ َ َََ
١٦٩ ‫أفَل ت حعقِلون‬
siye janji Kitabin, subey siye gey missa ganta si Allahu Taala

149
malaingkan subey hadja bennal sarta kaadjian weh de diyalem
Kitab ley, Duk lahat Ahiratin labi hap si iye ne meh siye
magmatalew, weh gah ien taakkal bi? َ ُ ُ َ ‫َََ ُ ْ ه َ َ ه‬ َ ‫َ ه َ َُ ُ َ ح‬
170. Duk iye ne meh siye ngengkeman Kitab pahap (Bebbegan ‫يع أ حج َر‬‫ض‬ِ ‫ب وأقاموا ٱلصل َٰوة إِنا َل ن‬
ِ َٰ‫وٱَّلِين يمسِكون بِٱلكِت‬
َ ‫ٱل ح ُم حصلِح‬
١٧٠ ‫ني‬
de diyalem ne) Duk matenggehan siye sambahayang, Bennal ِ
kami gey lepas kami tumbas meh aa magpatintulin.
‫ح َ َ ح َ حَ َ َ َ َ َ ه ُ ه َ ْ َ ه‬
171. Duk si waktu inangkat weh kami diyataan de (Meh ‫ٱۡل َبل ف حوق ُه حم كأن ُهۥ ظلة َوظ ُّن ٓوا أن ُهۥ َواق ُِع ُۢ ب ِ ِه حم‬ ‫۞ِإَوذ نتقنا‬
Yahudi) punuhin, kowe hantang landung, kannal den labo ne ien َ ُ‫ََه ُ ح َه‬ َ ْ ُُ ‫ُ ُ ْ َٓ َ َحَ ُ ُه َ ح‬
١٧١ ‫خذوا ما ءاتينَٰكم بِقوة وٱذكروا ما فِيهِ لعلكم تتقون‬
diyata de,(Pain kami): eddoun bi (kinengkeman) iye pangurung
kamihin pahaget (binebbegan), duk essebun bi diyalem nen,
mura murahan magmatalew kaam.
ُ ‫َح‬ ُ ُ َ ٓ َ ُۢ َ ُّ َ َ َ َ ‫ح‬
172. (Essebun) si waktu ineddo weh Tuhan nun, amban meh ‫ّن َءاد َم مِن ظ ُهورِه حِم ذرِ هي َت ُه حم َوأش َه َده حم‬ ِ ‫ِإَوذ أخذ ربك ِمن ب‬
َ‫ل َشه حدنَا ٓ أَن َت ُقولُوا ْ يَ حوم‬
ََٰ َ ْ ُ َ ‫َ َ َٰٓ َ ُ ح َ َ ح ُ َ ُ ح‬
‫س ِهم ألست بِربِكمۖۡ قالوا ب‬
anak Adam amban bukut de tubu den duk pinasaksi siye weh ne ِ ِ ‫لَع أنف‬
si ginhawa baran de: “Dumain ke aku Tuhan bin”? Pain de: Iye َ ََٰ َ َٰ َ ‫ح َ َٰ َ ه ُ ه َ ح‬
١٧٢ ‫ٱلقِيم ِة إِنا كنا عن هذا غ ِفل ِني‬
ne, naksi kami, kaw pe pain bi si Ellew Qiyaamat, kaniyaan
kamihin si (pagpasaksi) inin ligap.
‫ح‬ ‫َحُ ُه ُ ه‬ َ َُٓ َ َ ‫َح َُ ُْٓ ه َ ٓ َ ح‬
173. Atawa isab pain bi: Bennal, iye du magsakutuhin meh ۡۖ‫ۡشك َءاباؤنا مِن قبل َوكنا ذرِية ِم ُۢن ََع ِده حِم‬ ‫أو تقولوا إِنما أ‬
َ ُ ‫ح‬ َ َ ُ ََ
matattoe kamihin, bu kami meh panubu de hadja papuli puwas ١٧٣ ‫أف ُت حهل ِك َنا ب ِ َما ف َعل ٱل ُم حب ِطلون‬
amban siye, binsana nu (sab) kami sabab hinang meh aa mabatal
ley (larak ley)?
َ
١٧٤ ‫ج ُعون‬ ‫ٱٓأۡلتَٰي َٰ ِ َ َ َ ه ُ ح َ ح‬
َ ُ َُ َ َ َ
‫َوكذَٰل ِك نف ِصل‬
174. Duk kowe damikkiyan ien, panugila kami meh ayatin ِ ‫ت ولعلهم ير‬
(tandain), mura murahan siye ley balik (magtawbat).
‫ََح‬ َ َ َ َ َ َٰ َ َ ُ َٰ َ ‫َ ح ُ َ َ ح ح َ َ َ ه ٓ َ َ ح‬
175. Duk bassa hun (Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi ‫ٱنسلخ م حِن َها فأت َب َع ُه‬ ‫وٱتل علي ِهم نبأ ٱَّلِي ءاتينه ءاتَٰيت ِنا ف‬
Wasallam) si siye, suwi suwi iye aa inurungan weh kami meh َ ‫ٱلش حي َطَٰ ُن فَ ََّك َن م َِن ٱلح َغاو‬
١٧٥ ‫ين‬
‫ه‬
ِ
ayat (tanda, katarrangan) kami, Na papuwas iye pataykut amban
ien, Na paturul si iye shaitanin, na kaniyaan nen amban meh aa
lepas. َ ‫َ َح حَ َ َ ح َ ُ َ َ َ ه ُ ٓ َ ح ََ َ ح‬
َ ‫ه‬
176. Bang hadja kami bayah angkat kami iye duk ayat (tanda) ‫ۡرض َوٱت َب َع ه َوى َٰ ُه‬ِ ‫ِل إَِل ٱۡل‬ ‫ولو شِئنال َرفعنَٰه بِها ولَٰكِنهۥ أخ‬
‫َح ح َ َح َحَ ح َح َحُ ح‬ ‫َ ََُُ َ ََ حَح‬
ley, sumaguwa iye pateteg si bulak duk nuhut hadja hawa nafsu ‫َتك ُه‬ ‫ب إِن َت ِمل عليهِ يلهث أو ت‬ ِ ‫فمثلهۥ كمث ِل ٱلُك‬
‫َ ح َ ه َٰ َ َ َ ُ ح َ ح ه َ َ ه ْ َ َ ح‬
ne. Na upamahan ne ley kowe hantang asu, bang iye paboohan ‫ِين كذبُوا أَ‍ِبتَٰيَٰت َِنا فٱق ُص ِص‬‫ث ذل ِك مثل ٱلقو ِم ٱَّل‬ ِۚ ‫يله‬
nu (lahagan) nu pahele della nen atawa pasagad nu pahele dusab َ ُ ‫حَ َ َ ََهُ ح َََ ه‬
١٧٦ ‫ٱلقصص لعلهم يتفكرون‬
della nen, (koweh) damikkiyan ien upamahan meh aa qawman
mamuting meh ayat (tanda) kamihin, Na suwi suwihanun (Oh
Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam) qissa mura murahan
tatali tali de (makabintang siye).
ْ ُ َ ‫َ َٓ ًََ حَ حُ ه َ َ ه ُ ْ َ َ ََ ُ َ ُ ح‬
177. Laat teed upamahan me aa qawman mamuting, si meh ‫ساء مثَل ٱلقوم ٱَّلِين كذبوا أَ‍ِبتَٰيَٰت ِنا وأنفسهم َكنوا‬
َ ‫ح‬
ayat (tanda) kamihin, bu ginhawa baran den mismu kaniyaan ١٧٧ ‫َيظل ُِمون‬
den anyaya.

150
ُ َ َ َُ ‫ح ح‬ ‫َ َح هُ َ ح‬
178. Na sine sine katoan weh Allahu Taala, Na iye ley asal ‫ٱَّلل ف ُه َو ٱل ُم حه َت ِديِۖ َو َمن يُضل ِل فأ ْو َٰٓلئِك ه ُم‬ ‫من يه ِد‬
katoan ne teed, duk sine sine ilepas weh Allahu Taala, Na iye meh َ ُ َٰ َ ‫ح‬
١٧٨ ‫ٱلخ ِِسون‬
siye ien aa malugiin.
‫َ ُُ ه‬ ‫َ ح َ ح‬ َ َ ‫َ ََ ح َ َحَ َ َ ه‬
179. Duk bennal teed, pinapanjari weh kami ganta si (Narka) ‫نس ل ُه حم قلوب َل‬ ِۖ ِ ‫ٱۡل ِن وٱ ِۡل‬
ِ ‫ۡلهنم كث ِۡيا مِن‬ ِ ‫ولقد ذرأنا‬
‫َ ح َ ُ َ َ َ َُ ح َ ح ُ ه ُ ح ُ َ َ َ َُ ح َ َ ه‬
Jahannam kaekkahan amban meh Jinn duk Manusiya, Taga ‫ِصون بِها ولهم ءاذان َل‬ ِ ‫يفقهون بِها ولهم أعني َل يب‬
ُ َ َ ُ ُّ َ ُ ‫َ ٓ ُ َ َ َ ح َ ح َ ح‬
َ
pangateyan siye (sumaguwa) gey panali de {kasabennalan}, Taga ‫ي َ حس َم ُعون ب ِ َها أ ْو َٰٓلئِك كٱۡلنع َٰ ِم بَل ه حم أضل أ ْو َٰٓلئِك ه ُم‬
mata siye (sumaguwa) gey pamayam de {kasabennalan}, Taga َ ُ َ‫ح‬
١٧٩ ‫ٱلغَٰفِلون‬
tainge siye (sumaguwa) gey pakale de {kasabennalan}, Iye ne
meh siye ien koweh binatang, bu asal palabi pe siye billai duk iye
ne meh siye ien asal maligapin.
َ ُ ‫َ ه ح َ ح َ ٓ ُ ح ُ ح َ َٰ َ ح ُ ُ َ َ َ ُ ْ ه َ ُ ح‬
ٓ ِ ‫ون‬
180. Duk niyah si Allahu Taala meh alen tamanan hap, Na ‫ِف‬ ِ ‫و َِّلل ِ ٱۡلسماء ٱۡلسّن فٱدعوه بِها ۖۡ وذروا ٱَّلِين يل‬
‫حد‬
َ ُ ْ ُ َ َ ‫َ ُ ح‬ َ
pamakuhun bi si Iye (meh alen) ien, Duk pasagarun bi iye ne ١٨٠ ‫ج َز حون َما َكنوا َي حع َملون‬ َٰٓ َ ‫أ حس‬
‫مئِهِۦ سي‬
meh siye naggah si meh alen Allahu Taala, Song du siye
tinumbasan si meh bakas hininang de ien.
َ ُ َ ُ ‫َ ه ح َ َحَٓ ُه َح‬
َ ‫ون ب ح‬
181. Duk amban meh siye pinapanjari weh kami meh ummat ١٨١ ‫ٱۡل ِق َوبِهِۦ َي حعدِلون‬ ِ ‫ومِمن خلقنا أمة يهد‬
(parahimpunan manusiya) noh si kasabennalan duk ien
pagpabentel den.
َ َ َ ُ َ َ ْ ‫َ ه َ َ ه‬
182. Duk iye ne meh siye naggah si meh ayat (tanda, ١٨٢ ‫ِين كذبُوا أَ‍ِبتَٰيَٰت َِنا َسن حس َت حدرِ ُج ُهم م حِن َح حيث َل َي حعل ُمون‬
‫وٱَّل‬
katarrangan) kami song siye siggew kami sakira kira gana
pangatau de.
ٌ ‫َوأُ حمل ل َ ُه حم إ هن َك حيدِي َمت‬
١٨٣ ‫ِني‬
183. Duk tanggu ku dahu siye, sabennal bales kun, Sangat ِ ِ
haget.
ٌ ‫حبهم مِن ج هنةِۚ إ حن ُه َو إ هَل نَذِير ُّمب‬ َ َ ْ ُ ‫َََح َََ ه‬
184. Weh gah ke ien tatali tali de (siye meh pananaggah ley) ١٨٤ ‫ني‬ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ‫أولم يتفكر ُۗوا ما بِصا‬
weh dumain binelew sawe den (Rasulu Allahi Salla Allahu Alayhi
Wasallam), {Dumain iye} ine duk ine malaingkan nuwi nuwi
(Kahalubiluhan Siksa Narka) duk matampal. َ‫ح‬
ُ ‫ۡرض َو َما َخلَ َق ه‬ َ َ ‫كوت ه‬ ُ ََ ْ ُ َ َ
185. Gah ke siye (meh pananaggah ley) mayam si magmilik ‫ٱَّلل‬ ِ ‫ت َوٱۡل‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ ‫أ َول حم يَنظ ُروا ِِف مل‬
َ َ ُ َ ََ‫ََ ح َ َ َ َ ُ َ َ ح‬
(dapuh) meh langit duk bulak, duk iye pinapanjari weh Allahu ‫َت َب أ َجل ُه حمۖۡ فبِأ ِي‬ ‫َس أن يكون ق ِد ٱق‬ َٰٓ ‫َشء وأن ع‬ ‫مِن َ ح‬
َ ‫ح‬
Taala amban tiyap ine inehin? Duk asal hatu ne teed tapit ١٨٥ ‫ِيث ََ حع َدهُۥ يُؤم ُِنون‬ َ
ِۢ ‫حد‬
gantaan den. Na ine pe aka aka puwas amban ien pinaratsaya
den?
‫ح‬ ُ َ َ َ ََ ُ‫ه‬ ‫ح‬
186. Sine sine ilepas weh Allahu Taala, na ganah ne makatoan ‫ٱَّلل فَل هاد َِي َُلۥ َو َيذ ُره حم ِِف ُُغ َيَٰن ِ ِه حم‬ ‫َمن يُضل ِِل‬
َ
iye, Duk pasagaran ne siye si kalepas de ley bute (sabab ١٨٦ ‫َي حع َم ُهون‬
kaanyayahan de ley).
َ َ َ ُ‫ه َ َه َ ُ ح َ َ ُح ه َ ح‬ َ َ َ َُ ‫َح‬
187. Tilew de kew (Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi ِۖ‫يسلونك ع ِن ٱلساعةِ أيان مرسىَٰها ۖۡ قل إِنما عِلمها عِند ر َِب‬
َ َ‫ح‬ َ َ ‫ت ِف ه‬ ‫َ َُ َ َح َٓ ه َُ َُ َ ح‬
Wasallam) tenged {Ellew Qiyaamat} bang sumiyan katekka nen! ِۚ ِ ‫ت َوٱۡل‬
‫ۡرض َل‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ ‫َل َيل ِيها ل ِوقت ِها إَِل هو ثقل‬
‫ح‬ ‫ُح ه‬ َ ٌّ َ َ ‫َ ح ُ ح ه َ ح َ ُۗ َ ح َ ُ َ َ َ َ ه‬
Bissa hun si siye: Iye du taga panghati hin tattap Tuhan ku, gana ‫َف ع حن َها ۖۡ قل إِن َما عِل ُم َها‬ ِ ‫تأت ِيكم إَِل َغتة يسلونك كأنك ح‬
َ َ َ ‫َ ه َ َ َٰ ه َ ح‬
ََ‫ك‬
١٨٧ ‫اس َل َي حعل ُمون‬
makapakatau waktu nen malaingkan tattap Iye, Bohat ien si meh
ِ ‫َث ٱنله‬ ‫عِند ٱَّلل ِ ولكِن أ‬

151
langit duk bulak (pakaradjaan ien) gey tekka si kaam malaingkan
tagha hadja. Tilew de kew sakaula ula, asal tahati nu manamal
ien. Bissahun: Iye du teed makahatihin Allahu Taala tattap, duk
sumaguwah kaekkahan manusiyain gey katauhan de.
ُ ‫ۡضا إ هَل َما َشا ٓ َء ه‬
ُ ‫ٱَّلل َول َ حو ُك‬
‫نت‬ ًّ َ ‫قُل هَلٓ أَ حمل ُِك نلِ َ حف َِس َن حفعا َو ََل‬
188. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬ganah pagbayah bayah ku ِ
ََ ‫ح‬ ُّ ‫ّن‬َ ِ ‫ۡي َو َما َم هس‬ ‫َ ح َ ُ ح َ ح َ َ ح َ ح َ ح ُ َ حَ ح‬
si ginhawa baran ku (tatabangan duk kasiya siya) malaingkan ‫ٱلس ٓو ُء إِن أنا‬ ِ ‫أعلم ٱلغيب َلستكَثت مِن ٱۡل‬
َ ‫ح‬ َ َ ‫ه‬
subey du masi kabayaan Allahu Taala, Duk bang hadja asal ١٨٨ ‫إَِل نذِير َوبَشِ ۡي ل ِق حوم يُؤم ُِنون‬
katauhan ku gaibin (pakaradjaan gey takite duk gey katauhan)
tantu ne nasal paekka ku ne me kahapanin, duk gey neku tawwa
kalaatan (makahinang duse), {Gana kawase ku} malaingkan aku,
nuwi nuwi (hadja kahalu biluhan Siksa) duk ngaka ngaka
(kahapan Surgah) si me aa qawman magparatsaya.
َ ‫هح‬ ُ ََ َ ‫ُ ه‬
189. Iye (Allahu Taala) mamapanjari kaamin, amban ‫۞ه َو ٱَّلِي خلقكم مِن نفس َوَٰح َِدة َو َج َعل م حِن َها َز حو َج َها‬
‫َ ح‬ َ ً ‫َ ح ُ َ َ ح َ ۖۡ َ َ ه َ َ ه َٰ َ َ َ َ ح َ ح‬
dambuwa ginhawa baran, duk hinangan ne pe amban iye ‫ت ۡحَل خفِيفا ف َم هرت بِهِۖۡۦ‬ ‫ل ِيسكن إَِلها فلما تغشىها ۡحل‬
limbang ne, supaya neteg luu si iye, Si waktu ne iye (padambuwa َ ُ ‫ه‬ َ َ َ َ ‫فَلَ هما ٓ َأ حث َقلَت هد َع َوا ه‬
‫ٱَّلل َر هب ُه َما لئ ِ حن َءات حي َت َنا صَٰل ِحا نلَكون هن م َِن‬
iye aa magsakutuhin si anda ne) ubus bang ne betteng lampung َ ‫ٱلشكِر‬ ‫ه‬
١٨٩ ‫ين‬ِ َٰ
(panagnaan pe benteng nen), Ubus bang ne palabey amban iye
(bulanan sartah) bohat ne (ganta inanak) maku siye si Allahu
Taala, Pain de: Bang kami urungan nu anak hatul, asal paniya
teed kami amban meh aa magsarang shukur.
َ َ َ َ ٓ َ َٓ ََ ُ َُ َ َ َ َ َ ٓ ََ
190. Na pagpi ne inurung weh Allahu Taala (anak) hatul, ‫ِيما َءاتى َٰ ُه َما ف َتعَٰل‬ ‫فل هما َءاتى َٰ ُه َما صَٰل ِحا جعَل َلۥ ۡشَكء ف‬
َ ُ ‫هُ َ ه ُح‬
hininang weh de karuwangan pagshirik (pagsakutu) si ١٩٠ ‫ّشكون‬ ِ ‫ٱَّلل عما ي‬
pangurung si siye Allahu Taalahin, na mahatinggi Allahu Taala
amban meh pagsakutu de ley.
َ َُ‫ُ ُح‬ ‫َُح ُ َ َ َحُ َ ح‬
191. Ine pagsakatuhan de iye gey makapapanjari bisan inehin, ١٩١ ‫ّشكون َما َل َيل ُق شيا َوه حم َيلقون‬
ِ ‫أي‬
bu siye mismu pinapanjari du?
192. Duk gey du sab siye makagees nabang, Duk bisan mismu َ ُ ُ َ ‫َ َ َ ح َ ُ َ َُ ح َ ح َ َ ٓ َ ُ َ ُ ح‬
١٩٢ ‫نِصون‬ ‫وَل يست ِطيعون لهم نِصا وَل أنفسهم ي‬
ginhawa baran de gey du sab tatabang de.
ُ ََ ٓ ُ ‫َ ح ُ ُ ح َ ح ُ َ َٰ َ ه‬
193. Duk bang siye abi abi bi tudju toh (Oh Muhammad ‫)ﷺ‬ ‫ى َل يَتب ِ ُعوك حم َس َوا ٌء عل حيك حم‬ ‫ِإَون تدعوهم إَِل ٱلهد‬
َ َ ُ َ ‫ََ َحُُ ُ ح َح‬
gey du siye nuhut kaam, Sali du siye boo bi inabi abi atawa ١٩٣ ‫نت حم ص َٰ ِم ُتون‬ ‫أدعوتموهم أم أ‬
padeheng kaam (gey du teed siye pakale).
ُ ‫ه َ ٌ َ َ ُ ُ َ ح‬ ُ َ ُ ‫ه ه َ َح‬
194. Iye ne meh siye pamakuhan bi (pagsakutuhan) saddi ‫اد أ حمثالك حمۖۡ فٱد ُعوه حم‬ ‫ون ٱَّلل ِ عِب‬
ِ ‫إِن ٱَّلِين تدعون مِن د‬
ُ َ ْ ُ َ ‫َحَ ح‬
ُ ‫ك حم إن ُك‬
َ ‫نت حم َص َٰ ِدق‬
amban Allahu Taalahin meh ipun du sab siye koweh kaamin, Na ١٩٤ ‫ِني‬ ِ ‫جيبوا ل‬
ِ ‫فليست‬
maku ko kaam (nganduwaa) tudju siye (ubus) taima de (pakale
siye si duwaa) bin bang asal too bissa bi iyu.
‫ُ َ َٓ َ َ ح‬ َ َ َٓ َ ُ َ ََ
195. Atawa niya ke meh bettis (meh pamakuhan bi iyu) ‫أل ُه حم أ حر ُجل َي حمشون ب ِ َها ۖۡ أ حم ل ُه حم أيحد َي حب ِطشون ب ِ َها ۖۡ أ حم ل ُه حم أع ُني‬
ُ ٓ َ َ ُ ْ ُ ‫ُ ح ُ َ َ ٓۖۡ َ ح َ ُ ح َ َ َ ح َ ُ َ َ ُ ح‬
palengngan de, atawa meh tangan pangantan de, atawa meh ‫ۡشَك َءك حم‬ ‫ِصون بِها أم لهم ءاذان يسمعون بِهاُۗ ق ِل ٱدعوا‬ ِ ‫يب‬
mata pamayam de, atawa meh tainge pakale de? Bissahun (Oh ُ ُ َ َ ُ ‫ُه‬
١٩٥ ‫ون‬ِ ‫ون فَل تنظِر‬ ِ ‫ثم كِيد‬

152
Muhammad ‫ )ﷺ‬maku ne kaam si meh pagsakutuhan bi iyu, ubus
dageyun (mulahun) bi ne ku duk da ne ku tangguhun bi (bang
asal too pinain bi iyu).
‫ه ُ ه َ ه َ ح َ َٰ َ َ ُ َ َ َ َ ه ه‬
َ ‫ٱلصَٰلِح‬ ‫ه‬
196. (Bissahun Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi ١٩٦ ‫ني‬ ِ ‫إِن َوَيِّۧـِل ٱَّلل ٱَّلِي نزل ٱلكِتبۖۡ وهو يتول‬
Wasallam): Bennal bebbeg (nakura) kun Allahu Taala Iye
magpaturun Kitabin (Qur-an) duk iye mamagay meh aa
mahatulin.
ُ َ َٓ َُ ‫َ َح َ ُ َ َ ح‬ ُ َ َ َ ‫َ ه‬
197. Iye ne me siye pamakuhan bi (duwaa) saddi amban Iye ‫ِصك حم َوَل أنف َس ُه حم‬‫ِين ت حد ُعون مِن دونِهِۦ َل يست ِطيعون ن‬‫وٱَّل‬
(Allahu Taala) gey siye makagees nabangan kaam, damikkiyan َ ُ ُ َ
١٩٧ ‫ينِصون‬
gey du sab siye makatabangan ginhawa baran de.
َ َ َ ُ َ ْ َ َٰ َ ُ ‫َ ح ُ ُ ح َ ح‬
198. Duk bang siye boo nu inabi abi tudju toh, gey du masi ‫ى َل ي َ حس َم ُع ۖۡوا َوت َرى َٰ ُه حم يَنظ ُرون إَِلحك‬ ‫ِإَون تدعوهم إَِل ٱلهد‬
takale de, duk takite nu hadja siye (Oh Muhammad Salla Allahu َ ُ ‫َُ ح َ ُح‬
١٩٨ ‫ِصون‬ ِ ‫وهم َل يب‬
Alayhi Wasallam) mayam tudju kau, sah gey du siye makakite
(gey du tataimah de).
َ ‫ُ حَح َ َحُ ح حُ ح ََ ح ح َ ح‬
َ ‫جَٰهل‬
١٩٩ ‫ِني‬
199. Eddoun (tinenteman) pangamaapin (Oh Muhammad ‫)ﷺ‬ ِ ‫خ ِذ ٱلعفو وأمر بِٱلعر ِف وأع ِرض ع ِن ٱل‬
duk ngandaak kew maghinang hap, duk pataikut kew amban
meh aa jahallis.
ٌ ‫ٱس َتع حِذ بٱ هَّلل ِ إنه ُهۥ َس ِم‬ ‫ه َ َ َه َ َ ه‬
‫ٱلش حي َطَٰن نَ حزغ فَ ح‬
200. Duk bang kew keyo keyo Shaitan duk sassat ne, Na miki ‫يع‬ ِ ِ ِ ‫ِإَوما يَنغنك مِن‬
patalibun kew si Allahu Taala, bennal iye Sangat makakale ٌ ‫َعل‬
٢٠٠ ‫ِيم‬
Sangat makahati.
ْ ُ ‫َ ه حَ ََ ه‬ ْ َ ‫إ هن هٱَّل‬
َٰٓ َ ‫ِين هٱت َق حوا إ ِ َذا َم هس ُه حم‬
‫طئِف ِمن ٱلشيطَٰ ِن تذكروا‬
201. Bennal iye ne meh siye magmatalew, apabila siye ِ
tasingku weh meh tumpukan amban Shaitan, taesseb de َ ُ ‫َ َ ُ ُّ ح‬
٢٠١ ‫ِصون‬ ِ ‫فإِذا هم مب‬
(tapateng de we siye ley sinassat). Na mugtuy ne siye kumellat
(tudju kadantaan).
َ ُ ‫حَ ُه َ ُح‬ ‫ح َ ُ ُ ح َ ُ ُّ َ ُ ح‬
202. Duk meh pongtinai de (meh shaitan) ley lenneban de pe ٢٠٢ ‫ِصون‬ ِ ‫ِإَوخوَٰنهم يمدونهم ِِف ٱل‬
ِ ‫غ ثم َل يق‬
padiyalem kalepas, duk gey siye pahali (tegteb taman ien).
203. Duk bang gey siye boohan (pakitehan) nu (Oh ۡ‫و‬
َ ‫ِإَوذا ل َ حم تَأحتِهم أَ‍ِبيَة قَالُوا ْ ل َ حو ََل ح‬
َٰٓ َ ُ‫ٱج َتبَ حي َت َها قُ حل إ ِ هن َما ٓ أتهب ِ ُع َما ي‬ َ
ِ
َ َ‫َ َح‬ ُ ُ ٓ َ َ َ
Muhammad ‫ )ﷺ‬ayat (Mu’jizat) {kowe inangut meh Quraish si ‫ۡحة ل ِق حوم‬ ‫إ ِ هَل مِن هر َِب ِۚ هَٰذا بَ َصائ ِ ُر مِن هربِك حم َوهدى ور‬
َ ‫ح‬
Makkahin} pain de: Wey du kew gah maguwa (tanda)? Bissahun: ٢٠٣ ‫يُؤم ُِنون‬
Iye du hadja si akuhin, nuhut iye pinawahi (pinaturun) tudju aku
amban Tuhan ku, (Qur-an) inin katarrangan amban Tuhan bi
duk toh duk ase si meh aa qawman magparatsaya.
َ ُ َ ‫َ ُ َ حُ ح َ ُ َ ح َ ُ ْ َُ ََ ُ ْ َ َ ه ُ ح ُح‬
204. Duk apabila, binassa Qur-anin, Na pakale kaam si iye ٢٠٤ ‫ۡحون‬ ‫نصتوا لعلكم تر‬ ِ ‫ِإَوذا ق ِرئ ٱلقرءان فٱست ِمعوا َلۥ وأ‬
duk pahipes kaam, mura murahan kinaasean kaam (we Allahu
Taala).
َ‫ح‬ َ ‫ون ح‬
‫ٱۡل حهرِ م َِن ٱلق حو ِل‬
َ ُ َ َ َ ُّ َ َ َ ‫َ ح‬ َ
‫َوٱذكر هر هبك ِِف نفسِك تۡضَع وخِيفة ود‬
ُ ‫ح‬
205. Duk sabbutun (essebun) (Oh Muhammad Salla Allahu
ُ َ ََ َ َ ُ ُ‫ح‬
َ ‫كن م َِن ٱلح َغَٰفل‬
Alayhi Wasallam) Tuhan nun si ginhawa baran nu (diyalem ٢٠٥ ‫ِني‬ ِ ‫بِٱلغدوِ وٱٓأۡلصا ِل وَل ت‬
pangateyan nu) {tanda} pagpatigupu nu, tapuk duk dumain

153
basag, amban bissa, salung duk kohap duk da kew paniya amban
meh aa ligap.
َ ُ ََُ
‫حون ُهۥ‬
َ َ ‫َ َ َ َ َح َ ح ُ َ َ ح‬ َ ‫ه ه‬
206. Bennal iye meh siye malai si Tuhan nun (Meh Malaikat) ِ ‫إِن ٱَّلِين عِند ربِك َل يستك َِبون عن عِبادتِهِۦ ويسب‬
َ
gey siye magdakag amban pag ibadat de si Iye duk magtasbih ٢٠٦ ۩‫َو َُلۥ َۤنوُدُجۡسَي‬
hadja siye ganta si iye duk tattap siye si Iye pasujud.

154
ُ‫سُ ُورةُُاْلنْف ح‬
ُ ‫ال‬
SURATUL AL- ANFAL 8

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

َ ‫ٱت ُقوا ْ ه‬‫َ ه‬ ‫نف ُال ِ هَّلل ِ َو ه‬َ َ‫َح َُ َ َ َ حَ َ ُ ح‬


1. Tilew de kew (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬pasal ganima, bissahun: ‫ٱَّلل‬ ‫ٱلر ُسولِِۖ ف‬ ‫يسلونك ع ِن ٱۡلنفالِِۖ ق ِل ٱۡل‬
ُ
ُ ‫وَل ٓۥ إن ك‬ َ
ُ ‫ٱَّلل َو َر ُس‬ ْ
َ ‫ِيعوا ه‬ ُ َُ‫ِك حم َوأ‬ ُ ‫َ ح ُ ْ َ َ َح‬
Ganimahin si Allahu Taala duk Rasul ne, Na magmatalew kaam ‫نتم‬ ِ ۡۖ ‫َوأصل ِحوا ذات بين‬
si Allahu Taala duk sulutun bi antara bin duk tuhutun bi Allahu َ ‫ُّم حؤ ِمن‬
١ ‫ِني‬
Taala duk Rasul nen, bang kaniyaan bin magparatsaya
(sampurna).
َ ‫ه َ حُ ح ُ َ ه َ َ ُ َ هُ َ َ ح ُُ ُُ ح‬
‫ِإَوذا تُل َِي ح‬
2. Bennal iye du meh magparatsaya (sampurnain) iye ne meh siye ‫ت‬ ‫جلت قلوبهم‬ ِ ‫إِنما ٱلمؤمِنون ٱَّلِين إِذا ذكِر ٱَّلل و‬
َ ُ ‫َ َ ح ح َ َ َٰ ُ ُ َ َ ح ُ ح َ َٰ َ َ َ َٰ َ ح َ َ َ ه‬
bang tasabbut Allahu Taala tinalew meh pangateyan den, duk ٢ ‫علي ِهم ءاتَٰيتهۥ زادتهم إِيمنا ولَع رب ِ ِهم يتوُكون‬
bang binassa si siye meh ayat nen, tamba manamba pamaratsaya
den duk luu siye si Tuhan de pasangdel.
َ ُ ‫ح‬ َ ‫ه َ ُ ُ َ ه‬
3. Iye ne meh siye matenggehan sambahayang duk amban ٣ ‫ٱلصل َٰوةَ َوم هِما َر َزق َنَٰ ُه حم يُنفِقون‬ ‫ٱَّلِين يقِيمون‬
kapangarizziki kami siye magnafaqa (maggastu siye si lan Allahu
Taala).
‫ح‬ َ ُ ‫ُ ْ َ َٰٓ َ ُ ُ ح ُ ح‬
َ ‫ون َحقا ل ه ُه حم َد َر‬
4. Iye ne meh siye ien, magparatsaya sabennalin, niyah ne si siye ‫ِند َرب ِ ِه حم َو َمغف َِرة‬
َ ‫تع‬ٌ َٰ ‫ج‬ ‫أولئِك هم ٱلمؤمِن‬
َ
(tumbas Surgah) pangkat mamangkat si Tuhan de duk ٤ ‫َورِ حزق ك ِريم‬
kaampunan duk rizziki mulliya (sa hap hap).
َ ‫ِإَون فَريقا م َِن ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
‫ه‬ َ ُّ َ َ َ َ ‫َ َ ٓ َ ح‬
َ ‫ك ِم ُۢن بَيحت َِك ب ح‬
5. Kowe du pamaguwa kau (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Tuhan nun amban ‫ِني‬ ِ ‫ٱۡل ِق‬ ِ ‫كما أخرجك رب‬
َ ُ َ َ
luma nu si kasabennalan, duk bennal (sinduwe) tumpukan ٥ ‫لك َٰ ِرهون‬
amban meh magparatsayahin bunsi si ien.
‫حَ ح َ َ َ َ ه َ َ َ ه ُ ُ َ َ ح‬ َ َ ُ َ ُ
6. Sinuwey kew weh de si kasabennalan, puwas ne amban ِ ‫ٱۡل ِق ََعد ما تبني كأن َما ي َساقون إَِل ٱل َم حو‬
‫ت‬ ‫جَٰدِلونك ِِف‬ ‫ي‬
katarrang ne, kowe sakaula ula iluhuran siye tudju kamatey, bu َ ُ ُ َ ‫َُ ح‬
٦ ‫وهم ينظرون‬
siye teppet mandang.
‫ه ٓ َ َ ح َ ه َ ُ َ ُّ َ َ ه‬ َ ‫ح َ ُ ُ ُ هُ ح‬
7. Duk (essebun bi kaam meh Muslim) si waktu kaam jinanjian ‫ني أن َها لك حم َوت َودون أن‬ ِ ‫ِإَوذ يعِدكم ٱَّلل إِحدى ٱلطائِفت‬
َ ُ‫ه ح َ َ ُ ُ َ ُ ح َُ ُ ه‬
weh Allahu Taala dambuwa amban duwe (adakala kahapaan bi َ ‫ٱَّلل أن ُُي هِق ح‬
‫ٱۡل هق‬ ‫ات ٱلشوك ِة تكون لكم وي ِريد‬
َ َ‫َ ح‬
ِ ‫ۡي ذ‬ ‫غ‬
meh usaha meh pananaggah Quraishin, atawa tadugpak bi meh َ ‫كَٰفِر‬ ‫ح‬
َ َ َ َ َ ‫َ َ َٰ َ َ ح‬
٧ ‫ين‬ ِ ‫بِكل ِمتِهِۦ ويقطع دابِر ٱل‬
gapi de babonoanin) kimmat si kaam, duk kabayaan bin iye
mangganah luhi (peddang, bessi) nen kaniyaan ne si kaamin,
Duk kabayaan Allahu Taalahin, pabennal ne kasabennalanin duk
kalimat ne, duk tegteb ne bukutan (tubu) meh pananaggain.
8. Pabennal ne (Allahu Taala) mabennalin duk batal ne (ilarak)
َ
٨ ‫ج ِر ُمون‬ ِ ِ َ ‫ح هق ح‬
‫ٱۡل هق َو ُي حبط َل ٱلح َبَٰط َل َول َ حو َكرهَ ٱل ح ُم ح‬
ِ ُ‫َِل‬
ِ
mabatalin, bisan pe kabunsihan meh aa magbubulaug.
‫ُ َح‬ َ ُ َ َ َ َ ‫ح َح َ ُ َ َه ُ ح َ ح‬
9. (Essebun bi) si waktu kaam mikitabang si Tuhan bi, Tinaymah ‫اب لك حم أ ِّن ُم ِم ُّدكم بِألف‬ ‫إِذ تستغِيثون ربكم فٱستج‬
َ َٰٓ َ َ ‫َ ح‬
َ ‫كةِ ُم حردِف‬
(pinakale) weh ne si kaam, bennal aku pasongan te kaam ٩ ‫ِني‬ ِ ‫مِن ٱلملئ‬

155
(reinforce) dangibu malaikat magturulan (daagan den).
10. Gah ien hinang Allahu Taala ien, malaingkan pamasinna sinna ‫ِص‬
ُ ُ ُُ
ُ ‫ك حم َو َما ٱنله ح‬ ‫ى َوتلِ َ حط َمئ ِ هن بِهِۦ قلوب‬
َٰ ‫ّش‬َ ‫ٱَّلل إ هَل ب ُ ح‬
ُ ‫َو َما َج َعلَ ُه ه‬
ِ
ٌ ‫يز َحك‬ ٌ ‫ٱَّلل َعز‬ َ ‫ٱَّلل ِ إ هن ه‬ ‫ه‬ ‫ه‬
(kaam) duk supaya neteg meh pangateyan bin, Duk ganah du ١٠ ‫ِيم‬ ِ ِ ‫إَِل م حِن عِن ِد‬
tatabangan malaingkan amban Allahu Taala (tattap), Bennal
Allahu Taala Sangat geesan Sangat Pandey.
ٓ ‫َ ه‬ ُ َ ُ َ ُ َ ُ ‫ُ ُ ُّ َ َ َ َ َ ح‬ َ ‫ح‬
11. (Essebun bi) si waktu kaam daagan karu pamasanyang amban ِ‫ٱلس َماء‬ ‫َنل َعل حيكم مِن‬ ِ ‫شيكم ٱنلعاس أمنة مِنه وي‬ ِ ‫إِذ ُيغ‬
‫َُ ح َ َ ُ ح ح َ ه‬
‫ٱلش حي َطَٰن َول َ ح‬ ُ ٓ
Iye (Allahu Taala) duk pinaturunan kaam we ne amban diyata ‫ِۡيب ِ َط‬ ِ ‫َماء َِلُ َط ِه َركم بِهِۦ ويذهِب عنكم رِجز‬
langit bohe (ulan) supaya panutsi kaam, duk patahala ne amban َ ‫ت بهِ حٱۡلَقح َد‬
١١ ‫ام‬ َ ََُ ‫ُ ح‬ ُ ُ َٰ َ َ
ِ ِ ‫لَع قلوبِكم ويثب‬
kaam lemmi (sassat) shaitanin, duk supaya ngingket (mahaget)
luu si meh pangateyan bi duk matattap meh bettisin (atawa
tengge si pagbonoan duk satru).
ْ ُ َ َ َ ‫َ ُّ َ َ ح َ َ َ َ َ َ ُ ح َ َ ُ ْ ه‬ ‫ح‬
12. (Essebun bi) si waktu magwahi Tuhan nun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬si ‫لئِكةِ أ ِّن معكم فثبِتوا ٱَّلِين ءامنوا‬ َٰٓ ‫وۡ ربك إَِل ٱلم‬ ِ ُ‫إِذ ي‬
َ ‫ب فَ ح ُ ْ َ ح َ ح َ ح‬ َ َ ‫ه‬
ُّ ْ ‫ك َف ُروا‬
َ ‫ٱلر حع‬ ُُ ‫َ ُح‬
meh malaikat, Bennal aku luu ku sarta bi (sawe bi). Na patetegun ‫اق‬
ِ ‫ٱۡضبوا فوق ٱۡلعن‬ ِ ‫ِين‬‫ٱَّل‬ ‫وب‬ِ ‫ل‬ ‫ق‬ ‫ِف‬ ِ ‫َّق‬ ِ ‫سأل‬
َ ‫ه‬ ُ ‫ح‬ ْ ُ ‫َ ح‬
(tengge) iye ne meh siye magparatsayahin, song du bettaran ku ١٢ ‫ٱۡضبوا مِن ُه حم ك ََنان‬ ِ ‫و‬
diyalem pangateyan iye ne meh siye managgain kadahit, Na
lubakun bi (pineddang) diyataan meh kellong, duk lubakun bi
(pineddang) tiyap tiyap ulaan.
‫ه َ َ َ ُ َُ َ ه‬ َ ُ َ ‫ٱَّلل َو َر ُس‬ ُّ َ ‫َ َٰ َ َ ه ُ ح‬
َ ‫ٓاقوا ْ ه‬
13. Damikkiyan ien, sabab peggeh atuhan de (pataikut) siye amban ‫وَلۥ فإِن‬ ‫وَلۥ َو َمن يُشاق ِِق ٱَّلل ورس‬ ‫ذل ِك بِأنهم ش‬
Allahu Taala duk Rasul ne, duk sine sine naykutan Allahu Taala َ ‫هَ َ ُ ح‬
١٣ ‫اب‬ ِ ‫ٱَّلل شدِيد ٱلعِق‬
duk Rasul ne, Na bennal Allahu Taala makalandu siksa nen.
َ ‫ين َع َذ‬ َ ‫َ َٰ ُ ح َ ُ ُ ُ َ َ ه ح‬
14. Damikkiyan ien, Na nanamun bi (siksain) duk bennal niyah ne ١٤ ِ‫اب ٱنلهار‬ َ ‫كَٰفِر‬
ِ ‫ذل ِكم فذوقوه وأن ل ِل‬
(tinagame) si meh pananaggah siksa Narka.
ََ ْ َ َ َ ‫َ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ٓ ْ َ َ ُ ُ ه‬
15. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, apabila tadugpak bi iye ‫ِين كف ُروا َز ححفا فَل‬
‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا إِذا لقِيتم ٱَّل‬ َٰٓ
َ ‫ح‬
َ َ‫وه ُم ٱۡل حدب‬ ُّ
ُ َُ
ne meh siye managgain (si pagbonoan) na asal da teed siye ١٥ ‫ار‬ ‫تول‬
taikutanun bi (lahi, tahala amban siye).
َ ً َ َُ ‫َ َح‬ َ َُ ‫ََ َُ ح َحَ َُُُٓ ه‬
16. Duk sine sine pataikut ellew ien hap bukutan ne –malaingkan iye ‫َيا إ ِ ََٰل ف َِئة‬
ِ ‫ومن يول ِ ِهم يومئِذ دبرهۥ إَِل متح ِرفا لِقِتال أو متح‬
malelong (kuntara) si bono atawa ngahatul tumpukan ne- Na ١٦ ‫ۡي‬ ُ ‫ضب م َِن ٱ هَّلل ِ َو َمأح َوى َٰ ُه َج َه هن ُمۖۡ َوب حئ َس ٱل ح َم ِص‬
َ َ ََٓ ‫ََ ح‬
‫فقد باء بِغ‬
ِ
bennal iye ley mole iye tudju ama (astel) Allahu Taala, duk
patennaan nen (Narka) Jahannam duk sa laat laat ne pamolean.
َ ‫ت إ حذ َر َم حي‬ َ ‫ََح َحُُ ُ ح ََ ه هَ َََُ ح ََ ََح‬
17. Na gah siye ien tabonoh bi (tapapatey bi) malaingkan Allahu ‫ت‬ ِ ‫فلم تقتلوهم ولَٰكِن ٱَّلل قتلهم وما رمي‬
ٓ َ ‫َ َ َٰ ه ه َ َ َ َ ُ ح ح ُ ح َ ح‬
Taala du makamatey siyehin, Duk gah kew makatigi (Oh ‫ِني مِن ُه بََل ًء َح َس ًنا‬ َٰ ‫ولكِن ٱَّلل ر‬
َ ِ ‫ّم و َِلب‬
‫ل ٱلمؤ ِمن‬
Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam) si waktu nu nigi ١٧ ‫يع َعل ِيم‬ َ ‫إ هن ه‬
ٌ ‫ٱَّلل َس ِم‬
ِ
malaingkan Allahu Taala manigian (mamatawwa kuntarahin).
َ ‫َ َٰ ُ ح َ َ ه ه َ ُ ُ َ ح ح‬
َ ‫كَٰفِر‬
18. Damikkiyan ien, duk bennal Allahu Taala malamma paragey ١٨ ‫ين‬ِ ‫ذل ِكم وأن ٱَّلل موهِن كي ِد ٱل‬
meh pananaggah. (Janan gey makamula pamono den).
ُ ‫َ َُ ْ َُ َح ه‬ ُ ‫َح َح ُ ْ ََ ح َ ٓ ُ حَح‬
19. Bang kaam (Oh kaam meh pananaggah) miki luka {bayah ۡۖ‫إِن تستفت ِحوا فقد جا َءك ُم ٱلفتحۖۡ ِإَون تنتهوا فه َو خۡي لك حم‬
ُ َُ ‫َُ ُ ْ َُ ح ََ ُح َ َ ُ ح‬
َ ُ ‫ك حم َش حيا َول َ حو َك‬
bonoh) Bakas ne luka si kaam (talessa bi ne bonoin) Na bang ‫َث حت‬ ‫ِإَون تعودوا نعد ولن تغ ِّن عنكم ف ِئت‬
kaam pahali (gey ne ngusa) Na labi hap si kaam, Na bang sab ١٩ ‫ِني‬ َ ‫َوأَ هن ٱ ه‬
َ ‫َّلل َم َع ٱل ح ُم حؤ ِمن‬

156
kaam balik (monoh) na balik du sab kami monoh, Duk gey
makatabang kaam tumpukan bi iyu bisan daahat bisan pe
saingge hekka (tumpakan bin) duk bennal Allahu Taala sarta
(saweh) meh aa magparatsaya. َ َ
ُ َ‫وَلۥ َو ََل تَ َو هل حوا ْ َع حن ُه َوأ‬
‫نت حم‬ ُ َ ‫ٱَّلل َو َر ُس‬ ُ َُ‫ِين َء َام ُن ٓوا ْ أ‬
َ ‫ِيعوا ْ ه‬ َ ‫يأ ُّي َها هٱَّل‬
َٰٓ
20. kaam iye ne meh siye magparatsaya, magtaat kaam (tuhutun bi)
َ َ
Allahu Taala duk Rasul ne, Duk da kaam pataykut amban iye bu ٢٠ ‫ت حس َم ُعون‬
takale bi du (meh bulansang duk toh nen).
َ َ ُ ْ ُ َ َ ‫ََ َ ُ ُ ْ َ ه‬
21. Duk da kaam paniyah kowe iye ne meh siye magpain takale ٢١ ‫ِين قالوا َس ِم حع َنا َوه حم َل ي َ حس َم ُعون‬
‫وَل تكونوا كٱَّل‬
kami, sumaguwah siye ley gah takale de.
َ َ ‫َ ه ُّ ُّ ح ُ ح ُ ه‬ َٓ ‫ه َ ه ه‬
22. Bennal sa laat laat ne pinapanjari (palengngan diyata bulak) ‫ِين َل‬
‫ب عِند ٱَّلل ِ ٱلصم ٱِلكم ٱَّل‬
ِ ‫۞إِن ۡش ٱلوا‬
َ ُ
bang si Allahu Taala, bisu duk umew, iye ne meh siye gey tau ٢٢ ‫َي حعقِلون‬
(ngusal) aqqal ne.
ُ ْ ‫َ ه‬ َ َ َ‫َ ه‬ ُ ‫َول َ حو َعل َِم ه‬
23. Bang hadja katauhan Allahu Taala niyah kahapan si siye na asal ‫ٱَّلل فِي ِه حم خ حۡيا ۡل حس َم َع ُه حمۖۡ َول حو أ حس َم َع ُه حم تلَ َولوا هوهم‬
َ ُ
pakalehan siye Allahu Taala, Duk bisan pe siye pakalehan ne, asal ٢٣ ‫ُّم حعرِضون‬
patala du siye pataykut.
َ َ
24. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya taimaun bi (lingan) ُ َ َ ‫يبوا ْ ِ هَّلل ِ َول ه‬
‫ِلر ُسو ِل إِذا د ََعك حم ل َِما‬ ُ ‫ٱس َتج‬ َ ‫يأ ُّي َها هٱَّل‬
‫ِين َء َام ُنوا ْ ح‬ َٰٓ
ِ
Allahu Taala duk Rasul nen apabila kaam linganan ne, (Sabab) lai َ‫َ َ ه ُ ٓ ح‬ ‫ُح ُ ح َ ح َ ُ ْٓ َ ه هَ َُ ُ َح َ حَ ح َ َ ح‬
ِ‫ُييِيكمۖۡ وٱعلموا أن ٱَّلل ُيول َني ٱلمرءِ وقلبِهِۦ وأنهۥ إَِله‬
kaelluman bin duk ingatun bi Allahu Taala paellet si antara aa َ ُ َ ‫ُح‬
٢٤ ‫ّشون‬ ‫َت‬
duk pangateyan ne duk bennal tudju iye du panimukan kaamin
[pamolean bin].
ْٓ ُ َ ‫ُ ح َ ٓ ه َ ح‬ ْ َ َ َ ‫َ هُ ْ حَ ه ُ َه ه‬
25. Duk tinalew kaam si fitna (bala) dumain matawwain hadja iye ne ‫ِين ظل ُموا مِنكم خاصة ۖۡوٱعلموا‬
‫وٱتقوا ف ِتنة َل ت ِصيب ٱَّل‬
َ ‫َه هَ َ ُ ح‬
meh siye maanyayah (magkasain) amban kaamin tartantu, duk ٢٥ ‫اب‬ ِ ‫أن ٱَّلل شدِيد ٱلعِق‬
ingatun bi bennal Allahu Taala Sangat makalandu siksa nen.
َ ُ ََ َ‫ح‬ َ ُ ‫ح‬ َ ُ َ ‫َ ح ُ ُ ْٓ ح‬
26. Duk essebun bi si waktu kaam kulang kulang lamma (gana ‫ۡرض َّتافون‬ ِ ‫نت حم قل ِيل ُّم حس َتض َعفون ِِف ٱۡل‬ ‫وٱذكروا إِذ أ‬
kawase bi) diyata bulak, tinalew kaam lakbut (kidnap) meh aa, ‫كم ب َن ح‬ ُ َ ‫َ َ َ َ ه َ ُ ُ ه ُ َ َ َٰ ُ ح َ ه‬
َ َ
‫ِصه ِۦ‬
ِ ِ ‫أن يتخطفكم ٱنلاس فاوىكم وأيد‬
َ ُ ُ ‫َ ه َ َٰ َ َ ه ُ ح َ ح‬ ُ ََ
ِ ‫َو َرزقكم مِن ٱلطيِب‬
Na patenna ne (Allahu Taala) kaam duk basagan Ne kaam duk ٢٦ ‫ت لعلكم تشكرون‬
tabang ne, Duk rizzikian de kaam amban meh sutsi kalu kalu du
kaam magsarang shukur.
ْ ٓ ُ ُ َ َ َ ُ ‫َ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ُ ُ ْ ه َ َ ه‬
27. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya da khiyaanatun ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا َل َّتونوا ٱَّلل وٱلرسول وَّتونوا‬ َٰٓ
َ َ َ ُ َ ‫َ َ َٰ َ َٰ ُ ح‬
َ
(akkalanun) bi Allahu Taala duk Rasul ne, (Saingge) ٢٧ ‫نت حم ت حعل ُمون‬ ‫أمنت ِكم وأ‬
pangakhiyaanat (pamarupang) bi amanat bu kaam tahati bi? َ َ َ‫َ ح َُ ْ َه َ ٓ َحَ ُ ُ ح ََحَ ُ ُ ح حَ ََ ه ه‬
28. Duk ingatun bi bennal meh alta bin duk meh anak bin fitna ‫ِندهُ ٓۥ أ حج ٌر‬
‫وٱعلم ٓوا أنما أموَٰلكم وأولَٰدكم ف ِتنة وأن ٱَّلل ع‬
(panuley suley hadja amban Allahu Taala), duk bennal Allahu ٢٨ ‫َعظِيم‬
Taala niyah si iye (tagame ne si kaam) tumbas sa hadje hadje.
َ ُ ُ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ٓ ْ َ ه ُ ْ ه َ َ ح ه‬
29. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya bang kaam magmatalew ‫ٱَّلل َي َعل لك حم ف حرقانا‬ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا إِن تتقوا‬
tudju Allahu Taala, hinangan ne kaam pamagbiddaan (antara ‫َُ َ ح َ ُ ح َ َ ُ ح ََح ح َ ُ ح َ هُ ُ حَ ح‬
‫ويكفِر عنكم س ِيات ِكم ويغفِر لكمُۗ وٱَّلل ذو ٱلفض ِل‬
‫ح‬
bennal duk puting), duk papasan ne amban kaam meh kalaatan ٢٩ ‫ٱل َعظِي ِم‬
bin duk ampun ne si kaam (meh duse bin) duk bennal Allahu

157
Taala dapuh kalabbihan Sangat hadje.
‫ح َ ح ُ ُ َ ه َ َ َ ُ ْ ُح ُ َ َح َح ُُ َ َح ُح‬
َ ‫َير ُج‬
30. Duk (essebun) si sakayi kew pinagplanuhan (tinipu) weh iye ne ‫وك‬ ِ ‫ِإَوذ يمكر بِك ٱَّلِين كفروا َِلثبِتوك أو يقتلوك أو‬
meh siye managgah supaya kew lagget de atawa papatey de َ ‫ۡي ٱلح َمَٰكِر‬
٣٠ ‫ين‬ ُ ‫ٱَّلل َخ ح‬
ُ ‫ٱَّللۖۡ َو ه‬ ُ ‫ََح ُُ َ ََح‬
ُ ‫ك ُر ه‬ ‫ويمكرون ويم‬
ِ
atawa paguwa de kew [amban lahat nu] duk magplanu siye duk
magplanu du sab Allahu Taala duk Allahu Taala Sangat hap
planu nen.
َ‫َ ََ ٓ َُ ح ح‬ َ ْ ُ َ َ َ َ‫َ ُح‬
31. Duk bang binassa si siye meh ayat kamihin, Pain de: Sabennal ‫ل َعل حي ِه حم َءاتَٰي َٰ ُت َنا قالوا ق حد َس ِم حعنَا ل حو نشا ُء لقل َنا مِثل‬ َٰ ‫ِإَوذا تت‬
َ ‫ح‬ َ ٓ ‫ه‬
bakas ne takale kami iyu, bang kami bayah missa du sab kami ٣١ ‫ِني‬َ ‫ۡي ٱۡل هول‬
ُ ‫س ِط‬ َٰ ‫َهَٰ َذا ٓ إ ِ حن هَٰذا إَِل أ‬
َ ٓ َ َ

saiyu, (Dumain ine duk ine Qur-an) inin malaingkan aka aka du
hadja iyu meh aa dehellu.
ََ
32. Duk (essebun) si waktu siye (meh pananaggain) missa: Oh Tuhan
َ َ ‫ٱلل ُه هم إِن ََك َن َه َٰ َذا ُه َو ح‬
‫ٱۡل هق م حِن عِند َِك فأ حم ِط حر َعل حي َنا‬
‫ح َ ُ ْ ه‬
‫ِإَوذ قالوا‬
َ َ َ َ ‫َ َ َ ه َٓ َ ح‬
kami bang asal bennal inin (Qur-an inin) paturun amban kau, ٣٢ ‫حِجارة مِن ٱلسماءِ أوِ ٱئت ِنا بِعذاب أ َِلم‬
na paulanun ne si kami batu, atawa patekkahanun kami siksah sa
peddes peddes.
ُ
‫ٱَّلل ُم َعذ ََِ ُه حم َوه حم‬ َ َ‫َّلل َِلُ َعذ ََِ ُه حم َوأ‬
ُ ‫نت فِيه حم َو َما ََك َن ه‬ ُ ‫َو َما ََك َن ٱ ه‬
33. Duk dumain kaniyaan Allahu Taalahin niksa siye bang hina bu ِ
َ ‫ح‬
nu luu si siye (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬duk dumain Allahu Taala ٣٣ ‫ي َ حس َتغف ُِرون‬
niksa siye bang siye maku kaampunan.
َ ‫ج ِد ح‬
‫ٱۡل َر ِام‬ ‫َ َ َ ُ ح َ ه ُ َ َ ُ ُ ه ُ َ ُ ح َ ُ ُّ َ َ ح َ ح‬
34. Na weey sab siye gey siksa Allahu Taala bang sab bembelan de ِ ‫وما لهم أَل يعذَِهم ٱَّلل وهم يصدون ع ِن ٱلمس‬
ُ َ َ ‫َ َ َ ُ ٓ ْ َ ح َ ٓ َ ُ ٓ ح َ ح َ ٓ ُ ُ ٓ ه ح ُ ه ُ َ َ َ َٰ ه َ ح‬
(meh aahin) amban Masjid Alharaam, Bu dumain siye gapi Nen, ‫َثه حم‬ ‫وما َكنوا أو َِلاءهۥ إِن أو َِلاؤهۥ إَِل ٱلمتقون ولكِن أك‬
َ َ َ
Ganah gapih ne (bagay ne) malaingkan iye ne meh siye ٣٤ ‫َل َي حعل ُمون‬
magmatalew, sumaguwah kahekkahan amban siye gah katauhan
de.
ْ ُ ُ َ َ ‫َ َ َ َ َ َ ُُ ح َ حَح ه ُ َٓ َ َ ح‬
35. Gah niyah (hati) sambahayang (meh pananaggain) si Bait ‫ت إَِل مَّكء وتصدِية فذوقوا‬
ِ ‫وما َكن صَلتهم عِند ٱِلي‬
َ ُ‫حَ َ َ َ ُ ُ َ ح‬
(Masjid Alharaam) malaingkan tatihup duk teppak,- Na ٣٥ ‫نت حم تكف ُرون‬ ‫ٱلعذاب بِما ك‬
nanamun bi siksain sabab kaniyaan bin naggah (kaam si Allahu
Taala).
‫ه‬ َ َ ْ ُّ ُ َ ‫ه ه َ َ َ ُ ْ ُ ُ َ َ ح َ َ ُ ح‬
36. Bennal iye ne meh siye managgain, maggastu siye meh alta de, ِ ِ ‫إِن ٱَّلِين كفروا ينفِقون أموَٰلهم َِلصدوا عن سب‬
ِ ‫يل ٱَّلل‬
supaya membelan (manusiya) amban lan Allahu Taala, Na song َ ‫ونُۗ َو هٱَّل‬
‫ِين‬
َ َُ ‫َ َ ُ ُ ََ ُ ه َ ُ ُ َ َح ح َ ح َ ُ ه ُ ح‬
‫فسينفِقونها ثم تكون علي ِهم حِسة ثم يغلب‬
siye maggastu meh alta de ubus paniya si siye susunin, puwas َ ُ َ ‫َ َ ُ ٓ ْ َ َٰ َ َ ه َ ُ ح‬
٣٦ ‫ّشون‬ ‫كفروا إَِل جهنم ُي‬
kararaagan pe siye, Duk iye ne meh siye managgain tudju
(Narka) Jahannam siye tinipun.
َ َ‫َ َ ح َ َ ح‬
َٰ َ َ ‫يث ََ حع َض ُهۥ‬ ‫َ َ ه ُ حَ َ َ ه‬
37. Supaya pinig Allahu Taala malemmiin (meh pananaggah) amban ‫لَع‬ ِ ‫ب ويجعل ٱۡلب‬ ِ ِ ‫َِل ِمَي ٱَّلل ٱۡلبِيث مِن ٱلطي‬
ُ َ َ ُ ‫ۡي ُك َم ُهۥ ََجِيعا َف َي ح‬
َ ‫ج َعلَ ُهۥ ِف‬ ‫ََ حعض َف َ ح‬
masutsihin (meh magpaparatsaya), duk hinang ne malemmiin ‫ج َه هن َم أ ْو َٰٓلئِك ه ُم‬ ِ
kasinduwehanin luu si kasinduwehan na pagsaget ne َ ُ َٰ َ ‫ح‬
٣٧ ‫ِسون‬ ِ ‫ٱلخ‬
(malemmiin) kemon, Na hinang ne (ilayapan) padiyalem (Narka)
Jahannam, Iye ne meh siye ien malugiin.
ََ َ َ َ‫ُ ه َ َ َ ُ ْٓ َ َ ْ ح‬
38. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬si meh siye managgain bang siye ‫نت ُهوا ُيغف حر ل ُهم هما ق حد َسلف ِإَون‬ ‫قل ل َِّلِين كفروا إِن ي‬
َ ‫ح‬
َ ‫ت ٱۡل هول‬ ‫ودوا ْ َف َق حد َم َض ح‬
ُ ‫ت ُس هن‬ ُ َُ
pahali (amban panaggah de) inampun ne si siye iye meh ٣٨ ‫ِني‬ ‫يع‬

158
malumabey (duse de) ley, Na bang siye balik (tudju panaggah de
ley) na asal bakas ne teed lumabey iye sunnat (hinang
pamintangan) me aa dehellu ley.
َ ‫ُ ُ ُّ ه‬ َ ُ َ ُ َ َ َٰ ‫َ َ َٰ ُ ُ ح َ ه‬
39. Duk bonoun siye (meh pananaggah ley) supaya gey paniya fitna ‫ِت َل تكون ف حِت َنة َو َيكون ٱل‬
‫ِين ُك ُهۥ َِّلل ِ فإ ِ ِن‬ ‫وقت ِلوهم ح‬
(pangusa de aa mag agama) duk paniya Agamahin (Islam) kemon َ َ ُ َ ‫ََ حْ َ ه هَ َ َ ح‬
٣٩ ‫ٱنتهوا فإِن ٱَّلل بِما يعملون ب ِصۡي‬
si Allahu Taala {hadja}, Na bang ne siye pahali Na bennal Allahu
Taala si meh hininang den Sangat makakite.
َ ‫ح‬ ُ َ َ‫ََه حْ َ ح َ ُ ْٓ َ ه ه‬
40. Na bang siye pataykut (masi naggah), Na ingatun bi bennal ‫ٱَّلل َم حولىَٰك حم ن حِع َم ٱل َم حو َٰل َون حِع َم‬ ‫ِإَون تولوا فٱعلموا أن‬
Allahu Taala iye du Nakura (pasangdelan duk bebbeg bin) sa hap ُ ‫ص‬
٤٠ ‫ۡي‬ ِ ‫ٱنله‬
hap ne bebbeg duk sa hap hap ne pananabang.
ُ ُ ِ ‫َشء فَأَ هن ِ هَّلل‬
‫ُخ َس ُهۥ َول ه‬
‫ِلر ُسو ِل‬
َ
‫ٱعلَ ُم ٓوا ْ أ هن َما َغن حِم ُتم مِن َ ح‬
‫َ ح‬
‫۞و‬
41. Duk ingatun bi, iye taeddo bi (ganimahin) bennal si Allahu Taala
ُ‫ٱلسبيل إن ُكنت حم‬ ‫ح‬
‫سكِني َوٱبن ه‬ َ ‫ح‬ َ ‫ح‬
َ َ َٰ َ َٰ‫َب َوٱَلَت‬ َ ُ ‫ح‬
bahagi lime duk si Rasul ne duk si meh usba pinged duk meh ِ ِ ِ ِ ِ َٰ ‫م وٱلم‬ َٰ ‫َو َِّلِي ٱلق حر‬
َ ‫ح‬ َ
َ ‫ه َ َ ٓ َ ح َ َ َٰ َ ح َ َ ح َ ح ُ ح‬ َ
anak yatim duk anak lan (aa si tulakan) bang kaniyaan bin ‫ان يَ حو َم ٱتلََّق‬
ِ ‫لَع عبدِنا يوم ٱلفرق‬ ‫نتم بِٱَّلل ِ وما أنزنلا‬ ُ ‫َء َام‬
magparatsaya si Allahu Taala duk si iye pinaturun weh kami si ٌ ‫َشء قَد‬‫لَع ُك َ ح‬ َ َ ُ ‫حَ ح َ َ ه‬
٤١ ‫ِير‬ ِ َٰ ‫ان وٱَّلل‬ ِ ‫ٱۡلمع‬
ipun kami (Rasul Allahi ‫ )ﷺ‬ellew pamagbiddaan (antara
kasabennalan duk kaputing) ellew magdugpak duwe
tumpukanin (Bonoh Badr) duk bennal Allahu Taala luu si ine ine
Sangat kawase.
‫ب‬ ُ ‫ٱلر حك‬
‫ى َو ه‬َٰ ‫ٱل حن َيا َو ُهم بِٱلح ُع حد َوة ِ ٱلح ُق حص َو‬ ُ َ ‫ح‬
ُّ ِ ‫نتم بٱلح ُع حد َوة‬
42. (Essebun bi kaam Meh Muslimin) si waktu kaam si katapitan ِ ‫إِذ أ‬
َ َ ‫ح‬ ‫ُ ح َ َ ح َ َ َ ُّ َ ح َ ح‬ ََ َ
(amban lebbak si Madina) duk siye (meh Pananaggain) tumala ‫اعدت حم َلخ َتلف ُت حم ِِف ٱل ِميع َٰ ِد َولَٰكِن‬ ‫أ حسفل مِنكم ولو تو‬
َ َ ََ ‫َ َ ح‬ َ ُ‫ه‬
(amban lebbak si Madina) duk iye meh siye si sasakatan (meh َ
‫ٱَّلل أ حمرا َكن َمف ُعوَل َِلَ حهل ِك َم حن هلك ع ُۢن بَي ِ َنة‬ َ ِ ‫َِلَ حق‬
‫َض‬
Abu Sufyan duk tindeg ne). Bang kaam mian magkeddew ٌ ‫يع َعل‬
٤٢ ‫ِيم‬ ٌ ‫َّلل ل َ َس ِم‬ ‫ه‬
َ ‫ِإَون ٱ ه‬ َ ‫َ َ ح َ َٰ َ ح َ ه‬
‫ۡ ع ُۢن بَي ِ َنة‬ ‫ويحي من‬
magsabu magbidda du kaam (gey kaam kapagkasuwa),
Sumaguwa supaya ne tuney Allahu Taala pakaradjaan
hininangin, supaya ne larak {matey meh pananaggain} ganta
malarakin duk katarrang, duk ellum iye {meh
magpaparatsayahin) si katarrang, duk bennal Allahu Taala asal
Sangat makakale Sangat Makahati.
َ َ َ َ َ َ ُ ‫يك ُه ُم ه‬ َ ُ ‫ح‬
43. Duk essebun) si waktu kew (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬pakitehan ‫ٱَّلل ِِف َم َنامِك قل ِيَل ۖۡ َول حو أ َرىَٰك ُه حم كث ِۡيا‬ ِ‫إِذ ير‬
Allahu Taala si taginep nu (meh kuntarahin) kulang du, Bang ُۢ ‫ِيم‬ َ ‫هل َفشِ لح ُت حم َو َتلَ َنَٰ َز حع ُت حم ِف حٱۡلَ حمر َو َلَٰك هِن ه‬
ُ ‫ٱَّلل َس هل َم إنه ُهۥ َعل‬
ِ ِ ِ
kew mian pakitehan Ne (diyalem taginep) asal sumapayat kaam ٤٣ ِ‫ٱلص ُدور‬ ُّ ‫ب َذات‬
ِ ِ
(gey ngandaag) duk pawpalik kaam si pakaradjaan, Sumaguwa
Allahu Taala masanyang (nimbul), Bennal iye Sangat tau si meh
taga pangateyan.
ُ ُ َ َ ُ ‫حََ حُ ح ٓ َ ح‬ ‫ح ُ ُ ُ ُ ح‬
44. (Duk essebun bi) si waktu kaam pinagkite weh Allahu Taala si ‫ِف أع ُين ِك حم قل ِيَل َو ُيقل ِلك حم‬ ِ ‫ِإَوذ ي ِريكموهم إِذِ ٱتلقيتم‬
ُ ‫َ ه‬ ‫َ َ ح‬ َ ُ‫ه‬ َ
pagdugpakan bi si pamayam bi kulang duk pinakulang sab kaam ‫ٱَّلل أ حمرا َكن َمف ُعوَل ُۗ ِإَوَل ٱَّلل ِ ت حر َج ُع‬ َ ِ ‫ِف أ حع ُين ِ ِه حم َِلَ حق‬
‫َض‬ ِٓ
weh Allahu Taala si pamayam de, Supaya ne tuney Allahu Taala ُ
ُ ‫حٱۡل ُم‬
٤٤ ‫ور‬
pakaradjaan kaniyaan nen tahinang ne, Duk tudju Allahu Taala

159
du pamolean meh pakaradjaanin.
َ َ ‫َ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ٓ ْ َ َ ُ ح َ َ ح ُ ُ ْ َ ح ُ ُ ْ ه‬
45. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, bang tadugpak bi (si ‫ٱَّلل كث ِۡيا‬ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا إِذا لقِيتم ف ِئة فٱثبتوا وٱذكروا‬ َٰٓ
َ ‫ح‬ ُ ُ ‫ه‬ ‫ه‬
pagbonoan) tumpukan (meh pananaggain). Na pateteg ne kaam ٤٥ ‫ل َعلك حم تفل ُِحون‬
duk essebun bi Allahu Taala paekka, mura murahan
magparuntungan kaam.
ُ ُ َ ‫وَلۥ َو ََل تَ َنَٰ َز ُعوا ْ َف َت حف َشلُوا ْ َوتَ حذ َه‬
ُ َ ‫ٱَّلل َو َر ُس‬ ُ َُ‫َوأ‬
َ ‫ِيعوا ْ ه‬
46. Duk magtaat kaam (tuhutun bi) Allahu Taala duk Rasul ne duk ۡۖ‫ب رِيحك حم‬
َ ‫ٱلصََٰب‬ ‫َ ح ُ ْٓ ه هَ َ َ ه‬
da kaam magsapehak, Na (janan) kaam sumapayat (hebba) duk ٤٦ ‫ين‬ ِِ ‫وٱص َِبوا إِن ٱَّلل مع‬
tahala kabasag bin, Duk magsabar kaam bennal Allahu Taala
Sarta (sawe) meh aa magsasabar (magsasandal).
َٓ َ ْ َ َ ‫ََ َ ُ ُ ْ َ ه‬
47. Duk da kaam paniyah kowe meh siye paguwa amban meh lumah ِ ‫ِين خ َر ُجوا مِن دِتَٰي َٰ ِرهِم ََ َطرا َورِئا َء ٱنله‬
‫اس‬ ‫وَل تكونوا كٱَّل‬
de dakagan duk magpakite kite si Manusiya, Duk membelan siye ُ َ َُ‫ه َ هُ َ َح‬ َ َ َ ُّ ُ َ َ
٤٧ ‫يل ٱَّلل ِ وٱَّلل بِما يعملون ُم ِيط‬ ِ ِ ‫ويصدون عن سب‬
(meh manusiya) amban lan Allahu Taala, Duk Allahu Taala si
meh hininang deley Sangat paliput (Makahati).
‫َ ُ ح‬ َ َ َ َ َ ‫َ ح‬ ‫ه‬ َ ‫ح‬
48. Duk si waktu pinangari ngarihan weh Shaitan meh hinang den ‫ِإَوذ َز هي َن ل ُه ُم ٱلش حي َطَٰ ُن أع َمَٰل ُه حم َوقال َل َغل َِب لك ُم ٱَلَ حو َم م َِن‬
(weh hap) duk magpain pe: ganah makadaag kaam Ellew inin َٰ َ َ ‫ك َص‬
‫لَع‬
َ َ ََ ‫َ ه ُ ح ََه َََٓ ح‬
‫ان ن‬
ِ ‫ت ٱلفِئت‬ ِ ‫ِإَوّن جار لكمۖۡ فلما تراء‬ ِ ‫اس‬ ِ ‫ٱنله‬
amban meh manusiya duk aku tapit tapit bi, Pagpi ne magkite َ
ُ َ ٓ َ ‫ُ ح ٓ َ َٰ َ َ َ َ ح‬ َ ٓ َ َ ََ ‫َ َح‬
‫ّن أخاف‬ ِ ِ ‫عقِبيهِ وقال إ ِ ِّن برِيء مِنكم إ ِ ِّن أرى ما َل ترون إ‬
meh duwe tumpukanin (Meh Mujahideen duk meh Pananaggah) َ ‫هَ َ هُ َ ُ ح‬
٤٨ ‫اب‬
ِ ‫ٱَّلل وٱَّلل شدِيد ٱلعِق‬
teppet iye pataykut mag ubas lahi, Duk pain ne: Bennal aku
lappas ku amban kaam, bennal aku takite ku iye gey takite bin,
bennal aku tinalew ku si Allahu Taala duk Allahu Taala
makalandu siksa nen.
49. (Essebun bi) si waktu magpain meh Munaafiqeen (matampal
ٓ َ َٰٓ َ ‫ه َ ٌ َ ه‬
ِ‫ٰٓ ُؤَلء‬
ُُ َ ‫ون َو هٱَّل‬
‫ِين ِِف قلوب ِ ِهم مرض غر‬
َ ُ َٰ َ ُ ‫ح َ ُ ُ ح‬
‫إِذ يقول ٱلمنفِق‬
pamaratsaya, napukan panagga) duk iye ne meh siye diyalem َ ٌ َ َ ‫ُُ ح ََ َََهح ََ ه َ ه ه‬
٤٩ ‫دِينهمُۗ ومن يتوّك لَع ٱَّلل ِ فإِن ٱَّلل ع ِزيز حكِيم‬
pangateyan den saki, Lembo meh siye ien (Muslimin) weh agama
de, Duk sine sine magtawakkal (pasangdel) si Allahu Taala, Na
bennal Allahu Taala Sangat kesegan Sangat pandey.
َ َ ‫َ َ ح َ َ َٰٓ ح َ َ َ ه ه َ َ َ ُ ْ ح َ َ َٰٓ َ ُ َ ح‬
50. Bang hadja kite nu (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬si waktu, ineddo ‫ۡض ُبون ُو ُجوه ُه حم‬
ِ ‫لئِكة ي‬ ‫ولو ترى إِذ يتوِف ٱَّلِين كفروا ٱلم‬
َ
َ‫َ ح َ َ ُ ح َ ُ ُ ْ َ َ َ ح‬
(pinapatey) meh pananaggain weh meh Malaikat, ilubak ِ ‫وأدبَٰرهم وذوقوا عذاب ٱۡل ِر‬
٥٠ ‫يق‬
(pineddang) weh de luwe den duk me bukut den, (Pain de): Na
nanamun bi, iye siksa mangeggasin.
‫َ ه ح‬ َ َ‫ُ ح ََ ه ه‬ َ ‫َ َ َ َه َ ح‬
51. Damikkiyan (siksa ien) sabab bakas tapadehellu (hininang) meh ٥١ ‫ٱَّلل ليح َس بِظلَٰم ل ِل َعبِي ِد‬ ‫ت أيحدِيكم وأن‬ ‫ذَٰل ِك بِما قدم‬
tangan bin, Duk bennal Allahu Taala dumain panganganyaya si
meh ipun (Ne).
‫ح‬
52. Kowe palangey meh panindeg Fir-aunin duk iye ne meh siye
‫ه‬ َ ْ ََ َ َ ‫َك َدأب َءال ف حِر َع حو َن َو هٱَّل‬
ِ َٰ ‫ِين مِن ق حبل ِ ِه حم كف ُروا أَ‍ِبتَٰي‬
ِ ‫ت ٱَّلل‬ ِ ِ
dehellu amban siye, naggah siye si meh ayat Allahu Taala, Na َ ‫َ ُ ح‬ َ َ‫ََ َ َ ُ ُ هُ ُُ ح ه ه‬
٥٢ ‫اب‬ ِ ‫فأخذهم ٱَّلل بِذنوب ِ ِهم إِن ٱَّلل قوِي شدِيد ٱلعِق‬
ineddo (siniksa) siye weh Allahu Taala sabab meh duse de,
Bennal Allahu Taala Sangat keseg makalandu siksa nen.
ْ ُ َ ُ ‫ح َ ً َ ح َ َ َ َ َ َٰ َ ح َ ه‬ ُ َ ‫َ َٰ َ َ ه ه َ َ ح‬
53. Damikkiyan ien, dumain Allahu Taala minda nihmat tudju َٰ ‫ك ُم َغ ِۡيا ن ِعمة أنعمها لَع قوم ح‬
‫ِت يغ ِۡيوا‬ ‫ذل ِك بِأن ٱَّلل لم ي‬

160
(niqmat) panganihmat (pangurung) ne iye luu si meh aa ٥٣ ‫يع َعل ِيم‬ َ ‫سه حم َوأَ هن ه‬
ٌ ‫ٱَّلل َس ِم‬ ُ َ َ
ِ ِ ‫ما بِأنف‬
qawman, Sampay (malaingkan) subey pinda re ginhawa baran
den, Duk bennal Allahu Taala Sangat makakale Sangat makahati. ‫ح‬
‫ت َرب ِ ِه حم‬
َ ْ ‫َ ه‬ َ َ ‫َك َدأب َءال ف حِر َع حو َن َو هٱَّل‬
ِ َٰ ‫ِين مِن ق حبل ِ ِه حم كذبُوا أَ‍ِبتَٰي‬
54. Kowe palangey meh panindeg Fir-aunin duk iye ne meh siye ِ ِ
ْ ُ َ َُ َ ‫ََ ح َ ح َ ُ ُُ ح ََ ح َحَٓ َ َ ح َ ح‬
dehellu amban siye, pinuting we de meh ayat Tuhan den, Na ‫فأهلكنَٰهم بِذنوب ِ ِهم وأغرقنا ءال ف ِرعون وّك َكنوا‬
bininsana (pinapatey) siye weh kami sabab meh duse de, Duk ٥٤ ‫ني‬َ ‫َظَٰلِم‬
ِ
ilembo weh kami meh panindeg Fir-aunin, Duk tiyap tiyap
dangan kaniyaan den anyaya (maghihinang laat).
َ ‫َ ه ه َ ََ ْ َ َ ح‬ َٓ ‫ه َ ه ه‬
55. Bennal sa laat laat ne meh palele (pinapanjari) bang si Allahu ٥٥ ‫ِين كف ُروا ف ُه حم َل يُؤم ُِنون‬
‫ب عِند ٱَّلل ِ ٱَّل‬
ِ ‫إِن ۡش ٱلوا‬
Taala, iye meh siye pananaggah, Na siye ley gey magparatsaya.
َ ُ ُ ‫ه َ َ َ ه حُ ح ُه َ ُ ُ َ َ ح َ ُ ح‬
56. Iye meh siye sawe nu (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬magjanji amban siye, ‫ك َم هرة َوه حم َل‬
ِ ‫ٱَّلِين عَٰهدت مِنهم ثم ينقضون عهدهم ِِف‬
َ ُ
puwas billai binaluba weh de janji den kahaba, duk siye ley gey ٥٦ ‫َي هتقون‬
magmatalew.
‫َ حَ َ ه‬ ‫حَ ح َ َ ح‬ ‫َ ه َحََهُ ح‬
57. Na bang upama siye kasuwa bi si pagbonoan na pagsapeun bi ‫ّشد ب ِ ِهم هم حن خلف ُه حم ل َعل ُه حم‬
ِ ‫بف‬ ِ ‫فإِما تثقفنهم ِِف ٱۡلر‬
َ ‫ه ه‬
siye (pinapatey, pinagkanat) duk iye meh siye si dambulihan den ٥٧ ‫يَذك ُرون‬
(panubu den) kalu kalu du pain siye mintang.
َ َ ‫َ َ َ ح َ ح ح َ َ َٰ َ َ ٓ ه ه‬ َ َ ََ ‫ه‬
58. Duk adakala tinalew kew amban me aa qawman khiyaanat ‫ٱَّلل َل‬ ‫ِإَوما َّتاف هن مِن ق حوم خِيانة فٱۢنبِذ إَِلهِم لَع سواء ِۚ إِن‬
(panipu) na panggaun ne (janji duk antara den) si kabentelan ٥٨ ‫ِني‬ َ ‫ِب ح‬
َ ‫ٱۡلآئن‬ ُّ ‫ُُي‬
ِ
(diyalem panghati sabab pamatal janji) bennal Allahu Taala gey
malasa si meh aa pangangakhiyaanat (paninipu).
َ
٥٩ ‫ج ُزون‬ ‫َ َ َح َ َه ه َ َ َ ُ ْ َ َُ ْٓ ه ُ ح َ ُ ح‬
59. Duk da ngannal meh siye pananaggah ley weh puwas ne (janjiin ِ ‫وَل ُيسب ٱَّلِين كفروا سبقوا إِنهم َل يع‬
bang si Allahu Taala) sabab bennal gana gees de si Allahu Taala.
َ ُ َ‫ح‬
‫ٱۡل حي ِل ت حره ُِبون‬
ُ ‫َوأَع ُِّدوا ْ ل َ ُهم هما ح‬
ِ ‫ٱس َت َط حع ُتم مِن ق هوة َومِن رِ َب‬
‫اط‬
60. Duk magtagame kaam ganta si siye ine ine tagees bi amban
َ َ َ َ ُ َ ََ ‫َ ُ ه ه َ َ ُ ه ُ ح‬
kabasag (bessi, sinapang) duk amban meh (sasakatan, tanki). ‫ين مِن دون ِ ِه حم َل ت حعل ُمون ُه ُم‬ َ ‫اخر‬
ِ ‫بِهِۦ عدو ٱَّلل ِ وعدوكم وء‬
ُ َ ‫ه ه‬ ‫َ ح‬ ْ ُ ُ ََ ‫هُ َحَُُ ح‬
Pamakitalew bi kuntara Allahu Taala duk kuntara bi, duk ‫يل ٱَّلل ِ يُ َوف إَِلحك حم‬ َ
ِ ِ ‫ٱَّلل يعلمهم وما تنفِقوا مِن َشء ِِف سب‬
َ َ ‫ََ ُ َ ُح‬
kasinduwehanin saddi pe amban siye gey katauhan bi, Allahu ٦٠ ‫نت حم َل تظل ُمون‬ ‫وأ‬
Taala du makatauhan siyehin, Duk iye ginastu bi amban ine ine
ne hadja si lan Allahu Taala (pag atubangan duk satru), Tinuney
tumbas nen si kaam, duk kaam gey kaam taanyaya.
ُ ‫َ َ ُ ْ ه ح َ ح َ َ هح ََ ه ه‬
61. Duk bang siye patimpag (moo) magsulut, Na patimpag kew (Oh ‫ٱج َن حح ل َها َوت َوّك لَع ٱَّلل ِ إِن ُهۥ ه َو‬‫۞ِإَون جنحوا ل ِلسل ِم ف‬
Muhammad ‫ )ﷺ‬si ien, Duk magtawakkal kew (pasangdel) si ُ ‫يع ٱلح َعل‬
٦١ ‫ِيم‬ ‫ه‬
ُ ‫ٱلس ِم‬
Allahu Taala, Bennal iye Sangat makakale Sangat makahati.
َ ٓ ‫ُ ُ ْٓ َ َح َ ُ َ َ ه َ ح َ َ هُ ُ ه‬
62. Duk bang siye bayah marupang kau, Na bennal mararahi ne ‫ِي أيه َد َك‬‫ِإَون يرِيدوا أن َيدعوك فإِن حسبك ٱَّلل ه َو ٱَّل‬
(bebbeg,tabang) si kau Allahu Taala, Iye du (tattap) manuku kau َ ‫ب َن حِصه ِۦ َوبٱل ح ُم حؤ ِمن‬
٦٢ ‫ِني‬ ِ ِ ِ
duk tabang nen duk meh mapaparatsayahin.
63. Duk pinagdambuwa (pinagsulut) weh Allahu Taala meh ‫ت‬َ ‫ۡرض ََجِيعا هما ٓ َأ هل حف‬ َ‫ح‬
ِ ‫ت َما ِِف ٱۡل‬
َ َ ‫ََه َ َح َ ُ ُ ح َح‬
َ ‫نف حق‬ ‫وألف َني قلوب ِ ِهم لو أ‬
‫ه‬ َ َ ‫ني قُلُوبه حم َو َلَٰك هِن ٱ ه‬
pangateyan den, bisan pe gastu nu iye (alta) diyata bulakin ٦٣ ‫يز َحكِيم‬ ٌ ‫َّلل أل َف بَيح َن ُه حم إنه ُهۥ َعز‬ َ ‫ََ ح‬
ِ ِ ِِ
kemon, Gey teed kapagdambuwa nu antara pangateyan den,

161
Sumaguwa Allahu Taala mamagdambuwa antara den, Bennal Iye
Sangat geesan Sangat pandey.
َ َ َ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه ُّ َ ح ُ َ ه ُ َ َ ه‬
َ ‫ك م َِن ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
64. Oh kew Nabi mararahi ne si kau (bebbeg, gapi) nu Allahu Taala ٦٤ ‫ِني‬ ‫يأيها ٱنل ِب حسبك ٱَّلل وم ِن ٱتبع‬
duk meh siye manuhut kau amban meh siye magpaparatsayahin.
ُ ُ ‫حُ ح َ ََ ح‬ َ َ
65. Oh kew Nabi segeun meh Muhminin si bono, bang niyah amban ‫ِني لَع ٱلق َِتا ِل ِۚ إِن يَكن مِنك حم‬ ‫ب َح ِر ِض ٱلمؤ ِمن‬
ُّ ‫يأ ُّي َها ٱنله‬
ِ
َٰٓ
kaam duwempu magsasabar (teteg) ngandaag siye si duwe hatus, َْ ُ ُ َ ‫ح ُ َ َ َٰ ُ َ َ ح ُ ْ ْ َ َ ح‬
‫نيِۚ ِإَون يكن مِنكم مِائة‬ ِ ‫عِّشون ص َِبون يغل ِبوا مِائت‬
َ ُ َ‫َ ه َ َ َ ُ ْ َهُ ح َح ه َح‬ ‫ح ْ َح‬
Duk bang niya amban kaam dahatus ngandaag siye si dangibu ٦٥ ‫َيغل ُِب ٓوا ألفا مِن ٱَّلِين كفروا بِأنهم قوم َل يفقهون‬
amban iye meh siye pananaggah ley, Peggeh bennal siye ley meh
aa qawman gey makahati.
ُ َ َ ُ ‫َه‬ ُ ُ ‫ٱلحَٰٔـ َن َخ هف َف ه‬
66. Kuitu pinalampung ne we Allahu Taala amban kaam duk ‫ٱَّلل َعنك حم َو َعل َِم أن فِيك حم ض حعفا فإِن يَكن‬
‫ُ َح‬ ُ ‫ُ َْ َ َ َ ح ُ ْ ََْح‬
katauhan ne niya si kaam kalamma, Bang niya amban kaam ‫نيِۚ ِإَون يَكن مِنك حم ألف‬
ِ ‫مِنكم مِائة صابِرة يغل ِبوا مِائت‬
dahatus ne subey daagan de duwehatusin, Duk bang niyah ‫ح ه َ هُ َ َ ه‬
َ ‫ٱلصََٰب‬ ‫َ ح ُ ْٓ َحَ ح‬
٦٦ ‫ين‬ ِِ ‫ني َِإِذ ِن ٱَّللُِۗ وٱَّلل مع‬
ِ ‫يغل ِبوا ألف‬
amban kaam dangibu subey daagan de duwe ngibuhin kahandak
Allahu Taala, Duk Allahu Taala Sarta meh aa magsasabar
(magsasandal).
َ‫ح‬ ‫َ َ َ َ َ َ ُ َ َ ُ ٓ َ ح َ َٰ َ ه َٰ ُ ح‬
67. Gey patut si Nabihin niyah tasiggew ne (bihag si pagbonoan, ِۚ ِ ‫ِت يثخ َِن ِِف ٱۡل‬
‫ۡرض‬ ‫ما َكن نلِ ِب أن يكون َلۥ أَسى ح‬
ubus pinalekkatan), sampay (malaingkan) bang niyah (basag ne ُ ‫يد ٱٓأۡلخ َِرةَ ُۗ َو ه‬
ٌ ‫ٱَّلل َعز‬
‫يز‬ ُ ‫ٱل حن َيا َو ه‬
ُ ‫ٱَّلل يُر‬ ُّ ‫ون َع َر َض‬
َ ُ ُ
‫ت ِريد‬
ِ ِ
duk gees ne) pamakitalew kuntara, kabayaan bin pangari ngari ٦٧ ‫َحكِيم‬
(kahapan) Dunya, Bu Allahu Taala kabayaan nen Akhirat, Duk
Allahu Taala Sangat keseg Sangat pandey.
ٌ ‫ِيما ٓ أَ َخ حذ ُت حم َع َذ‬
‫اب‬
ُ ‫َ ه َ ََ ََ ه‬
َ ‫ك حم ف‬ َ َ ‫ه‬
‫ل حوَل كِتَٰب مِن ٱَّلل ِ سبق لمس‬
68. Bang hadja dumain sabab kitab (gantaan tasulat) amban Allahu
Taala dehellu, asal tawwa ne kaam sabab ineddo bin (hinang bin) ٦٨ ‫َعظِيم‬
siksa sangat hadje.
َُ َ‫َ هُ ْ هَ ه ه‬ َ َ ْ َُُ
69. Na mangan ne kaam amban iye taeddo bi (ganima si ‫ٱَّلل غفور‬ ‫فُكوا م هِما غن حِم ُت حم َحلََٰل َُيِبا وٱتقوا ٱَّلل إِن‬
pagbonoanin) halal duk sutsi, Duk tinalew kaam si Allahu Taala, ٦٩ ‫هرحِيم‬
Bennal Allahu Taala Sangat mangangampun Sangat maase.
َ ‫ب قُل ل َِمن ٓ َ ح‬ َ َ
ُ ‫ى إن َي حعلَ ِم ه‬ َ ‫َ ح ح‬ ُ ُّ ‫يأ ُّي َها ٱنله‬
70. Oh kew Nabi, bissahun si meh siye si antanan bilu amban meh ‫ٱَّلل‬ ِ َٰٓ ‫ِف أيدِيكم مِن ٱۡلَس‬ ِ ِ
َٰٓ
‫ح‬ ُ َ ُ ٓ َ ُ ‫ح‬ َ ُ ُ ُ
tasiggew (bihag) bang katauhan Allahu Taala diyalem ‫ِِف قلوبِك حم خ حۡيا يُؤت ِك حم خ حۡيا م هِما أخِذ مِنك حم َو َيغف حِر‬
َُ ُ‫َ ُ ح َ ه‬
pangateyan bi niya kahapan (pamaratsaya), urungan ne kaam ٧٠ ‫ٱَّلل غفور هرحِيم‬ ‫لكم و‬
labi pe hap amban iye taeddo (malepas) si kaamin, Duk ampun
ne (duse bin) si kaam, Duk Allahu Taala Sangat mangangampun
Sangat maase.
‫ح‬ َ ‫َحُ ََح‬ َ ‫ك َف َق حد َخانُوا ْ ه‬َ ََ َ ْ ُ ُ
71. Duk bang siye bayah ngakhiyaanat (marupang kau Oh ُۗ‫ٱَّلل مِن قبل فأمك َن مِن ُه حم‬ ‫ِإَون ي ِريدوا خِيانت‬
Muhammad ‫ )ﷺ‬Na bennal bakas takhiyaanat de Allahu Taala ٌ ‫ِيم َحك‬
٧١ ‫ِيم‬ ُ ‫َو ه‬
ٌ ‫ٱَّلل َعل‬
dehellu pe, Na pinadaag (kaam) weh ne si siye, Duk Allahu Taala
Sangat makahati Sangat pandey.
ُ َ ‫ْ َح‬ َ ‫إ هن هٱَّل‬
َ ْ َ ‫ِين َء َام ُنوا ْ َو َه‬
72. Bennal iye ne meh siye magparatsaya duk maghijra (maglalin ِ ‫اج ُروا َوج َٰ َه ُدوا بِأم َوَٰل ِ ِه حم َوأنف‬
‫س ِه حم ِِف‬ ِ
‫ح‬ َ ُ َٓ ‫ه َ ه َ َ َ ْ ه َ َ ُ ْٓ َُْ َ َ ح ُ ُ ح َح‬ َ
karna Allah) duk mag atubang (duk satru) duk meh pangalta de ِۚ ‫يل ٱَّلل ِ وٱَّلِين ءاووا ونِصوا أو َٰٓلئِك َعضهم أو َِلاء َع‬
‫ض‬ ِ ِ ‫سب‬

162
duk meh ginhawa baran de si lan Allahu Taala, Duk iye ne meh ‫كم مِن َو َل َٰ َيتِهم مِن َ ح‬ ُ َ َ ْ ُ َُ ‫َ ه َ َ َُ ْ ََح‬
‫َشء‬ ِ ‫جروا ما ل‬ِ ‫وٱَّلِين ءامنوا ولم يها‬
siye matenna (meh aa maglalin {muhaajirin}) duk nabang iye ne ‫َ َ َح ُ ُ ه ح ُ ه‬ ‫ح‬ ُ ُ َ َ ‫ح‬ ْ ُ َُ ‫َ ه‬
‫ِين فعليكم ٱنلِص إَِل‬ ِ ‫ِإَون ٱستنِصوكم ِِف ٱل‬ ِ ‫جروا‬ ِ ‫ِت يها‬ َٰ ‫ح‬
َ َ ُ ‫َح‬ ُ ‫ِيثَٰق َوٱ ه‬َ ُ َ َٰ َ َ
‫لَع ق حوِۢم بَيح َنك حم َو َبيح َن ُهم م‬
meh siye ien bebbeg kasinduwehanin si meh kasinduwehan, Duk
٧٢ ‫صۡي‬ ِ ‫َّلل ب ِ َما تع َملون ب‬ ُۗ
iye ne meh magparatsaya buh gah siye maglalin (karna Allah)
dumain kaam subey mebbegan siye samantaan siye gey maglalin,
na bang sab siye pikitabang karna agama na subey sab tabangan
bi, malaingkan (da tabanganun bi) si me aa qawman niya antara
bi duk antra de janji, duk Allahu Taala si hininang bin Sangat
makakite.
ُ َ ُ ‫ه َح‬
‫ض إَِل تف َعلوهُ تكن ف حِت َنة‬ ‫َ ه َ َ َ ُ ْ َح ُ ُ ح َح ُٓ َح‬
73. Duk iye ne meh siye naggah kasinduwehanin bebbeg si ِۚ ‫وٱَّلِين كفروا َعضهم أو َِلَاء َع‬
َ َ َ‫ح‬
kasinduwehan bang gey hinang bin (mebbegan ٧٣ ‫ۡرض َوف َساد كبِۡي‬
ِ ‫ِِف ٱۡل‬
magpaparatsayahin, duk patala amban pananaggah) paniyah
fitna diyata bulak duk kalarakan hadje.
ْ َ َ َ ‫ه َ ه‬ َ ْ ُ َ َ َ ْ ُ َ ََ ْ َُ َ َ ‫َ ه‬
74. Duk iye ne meh siye magparatsaya duk maghijra (maglalin karna ِ ِ ‫وٱَّلِين ءامنوا وهاجروا وجَٰهدوا ِِف سب‬
‫يل ٱَّلل ِ وٱَّلِين ءاووا‬
‫ح‬ ‫ه‬ َ ‫هَ َ ُ ُْ َ َ ُ ح ح‬
Allahu) duk mag atubang (duk satru) si lan Allahu Taala duk iye ‫ِص ٓوا أ ْو َٰٓلئِك ه ُم ٱل ُمؤم ُِنون َحقا ل ُهم همغف َِرة َورِ حزق‬ ‫ون‬
َ
meh matenna (siye meh aa maglalin) duk nabang pe, Iye ne meh ٧٤ ‫ك ِريم‬
siye ien magpaparatsaya sampurnain, niyah ne si siye
kaampunan (amban Allahu Taala) duk rizziki sa mulliya mulliya.
َ َ َُ ُ ْ ْ َ ََ ُ ‫َح‬ ْ ‫ه‬
75. Duk iye ne meh siye magparatsaya puwas amban dehellu ley, ‫اج ُروا َو َج َٰ َه ُدوا َم َعك حم فأ ْو َٰٓلئِك‬ ‫ين َء َام ُنوا ِم ُۢن َعد وه‬ ِ ‫َو‬
َ ‫ٱَّل‬
‫ه ه‬ َ ‫ِنك حم َوأُ ْولُوا ْ حٱۡلَ حر َح ِ َ ح ُ ُ ح َ ح َ َ ح‬
ُ
duk maghijra (maglalin siye karna Allahu Taala) duk mag ‫ب ٱَّلل ِ إِن‬ِ َٰ‫ام َعضهم أو َٰل بِبعض ِِف كِت‬ ‫م‬
atubang siye duk (satru) sawe bi iye, na meh siye ien amban َ
ُ ‫َشء عل‬ َ
‫ٱَّلل بكل ح‬ ُ َ ‫ه‬
٧٥ ُۢ ‫ِيم‬ ِ ِ
kaam du sab, duk mag usba pinggerin kasinduwehanin labi pe
amban kasinduwehanin diyalem Kitab (hukuman) Allahu Taala,
Bennal Allahu Taala si tiyap tiyap ine ine Sangat Makahati.

163
ُ ‫سُ ُورةُُالَّ ْتوبحُة‬
SURATUL AT-TAUBAH 9

١ ‫ِني‬ َ ‫وَل ِۦٓ إ ََل هٱَّل‬


َ ‫ِين َع َٰ َهدتُّم م َِن ٱل ح ُم حّشك‬ ُ َ َ ‫َََٓ َ ه‬
1. Kalappasan amban Allahu Taala duk Rasul ne tudju meh siye ِ ِ ِ ‫براءة مِن ٱَّلل ِ ورس‬
(sawe) bi magjanji amban meh siye Mushrikin (Magsasakutu).
‫ج ِزي‬ ‫ِيحوا ْ ِف حٱۡلَ ِ َ ح َ َ َ َ ح ُ َ ح َ ُ ٓ ْ َ ه ُ ح َ ح ُ ُ ح‬
ُ ‫فَس‬
2. Na ngunsanap ne kaam (Meh magsasakutu iyu) diyata bulak ِ ‫ۡرض أربعة أشهر وٱعلموا أنكم غۡي مع‬ ِ
ampat bulan (Shawwal, Dhul Qa’da, Dhul Hijja, Muharram) duk َ ‫كَٰفِر‬َ ‫ح‬ ‫ه ََ ه هَ ُح‬
٢ ‫ين‬ ِ ‫ٱَّلل ُم ِزي ٱل‬ ‫ٱَّلل ِ وأن‬
essebun bi gey pain kaam (lumahi amban siksa Allahu Taala) duk
bennal Allahu Taala dekdes ne meh pananaggain.
َ ‫ك ََب أَ هن ه‬
‫ٱَّلل‬
‫َ ح َ حَ ح َ ح‬
‫اس يوم ٱۡل ِج ٱۡل‬
َ
ِ ‫وَل ِۦٓ إَِل ٱنله‬
‫ه‬ ََ
ِ ‫َوأذَٰن م َِن ٱَّلل ِ َو َر ُس‬
3. Duk lingan amban Allahu Taala duk Rasul ne tudju meh ِ
ُ ‫َ ه‬ َ ُ َ ُُ ُ َ َ َ ‫َ حُ ح‬
manusiya si Ellew Hajji Sangat hadje, We bennal bennal Allahu ‫وَلۥ فإِن تبح ُت حم ف ُه َو خ حۡي لك حمۖۡ ِإَون‬ ‫ّشك ِني ورس‬ ِ ‫ب ِريء مِن ٱلم‬
ٓ َ
ْ ََُ َ ‫ه‬ ََ ‫ه‬ َ
‫ََهحُ ح َ ح َ ُ ْٓ ه ُ ح َ حُ ُ ح‬
Taala lappas amban meh aa magsasakutu duk Rasul ne (lappas ‫ّش ٱَّلِينكفروا‬ ِ ِ ‫ج ِزي ٱَّللُِۗ وب‬ ِ ‫توَلتم فٱعلموا أنكم غۡي مع‬
damikkiyan). Na bang ne kaam magtawbat (Magpaampun, َ َ
٣ ‫ب ِ َعذاب أ َِلم‬
magsusun) Na iye labi mahap si kaamin, Na bang kaam pataykut
(naggah) Na ingatun bi bennal kaam gey pain kaam lumahi
(amban siksa Allahu Taala) Duk pasinnahun (Oh Muhammad ‫)ﷺ‬
iye ne meh siye managgain duk siksa Sangat peddes.
َ ‫ه ه َ َ َٰ َ ُّ َ ح ُ ح َ ُ َ ُ ُ َ ح‬
4. Malaingkan iye ne meh siye sawe bi magjanji amban meh ‫ِني ث هم ل حم يَنق ُصوك حم شيا َول حم‬ ‫ّشك‬ِ ‫إَِل ٱَّلِين عهدتم مِن ٱلم‬
Mushrikin (magsasakutu) hin ubus gah du kaam kulangan de ‫ك حم أَ َحدا فَأَت ُِّم ٓوا ْ إ ََلحه حم َع حه َد ُه حم إ َ ََٰل ُم هدتِهمح‬ ُ ‫ُ َ َٰ ُ ْ َ َ ح‬
‫يظ ِهروا علي‬
ِ ِ ِ ِ
(baluba de janji bin) bisan daahat, duk gah patampal de َ ‫ه‬ ُ ‫ه ه َ ُ ُّ ح‬
٤ ‫إِن ٱَّلل ُيِب ٱلمتقِني‬
(panguntara de) si kaamin bisan dambuwa, Na jukupun bi si siye
janji den si tegteban ne, Bennal Allahu Taala malasa si meh aa
magmatalew. َ
ُ ُّ ُ
‫ِني َح حيث َو َجدت ُموه حم‬ ُ ‫ٱنسلَ َخ حٱۡل حش ُه ُر ح‬
َ ‫ٱۡل ُر ُم فَٱ حق ُتلُوا ْ ٱل ح ُم حّشك‬ َ ‫فَإ َذا‬
5. Na bang pekkus (puwas ne) meh bulan hinaraamin ( Iye ne: ِ ِ
ْ ُ َ َ َ ‫َ ُ ُ ُ ح َ ح ُ ُ ُ ح َ ح ُ ُ ْ َُ ح ُه َ ح‬
Shawwal, Dhul Qa’da, Dhul Hijja, Muharram, Pangelleg bi janji ‫وخذوهم وٱحِصوهم وٱقعدوا لهم ك مرص ِۚد فإِن تابوا‬
duk meh magsasakutuhin) Na bonoun bi ne meh Mushrikin ُ َ َ ‫َ َ َ ُ ْ ه َ َٰ َ َ َ َ ُ ْ ه َ َٰ َ َ َ ُّ ْ َ َ ُ ح ه ه‬
‫وأقاموا ٱلصلوة وءاتوا ٱلزكوة فخلوا سبِيلهم إِن ٱَّلل غفور‬
(magsasakutuhin) bisan antag pakasuwaan bi siye duk siggewin
٥ ‫هرحِيم‬
bi siye duk liputun bi siye (supaya siye matengge panji atawa
mag Muslim) duk jagahanun bi (kemon meh usaan den). Na
bang ne siye magtawbat duk matengge sambayahang duk mag
ungsud zakat, Na pasagarun (bine) labeyan den, Bennal Allahu
Taala Sangat mangangampun Sangat maase.
ََ ََ َ َ َ َ ‫َ حُ ح َ ح‬ َ َ ‫ح‬
6. Duk bang niyah dambuwa amban meh Mushrik (magsasakutu) ‫ِت ي َ حس َم َع كل َٰ َم‬
َٰ ‫ج حرهُ َح ه‬ِ ‫ّشك ِني ٱستجارك فأ‬
ِ ‫ِإَون أحد مِن ٱلم‬
َ َ ‫َ َ َه َ ه‬ ‫ه ُ َ ح ح‬
mikigapi si kau, na palindeganun iye supaya takale ne bissa ٦ ‫ٱَّلل ِ ث هم أبحل ِغ ُه َمأ َم َن ُهۥ ذ َٰل ِك بِأن ُه حم ق حوم َل َي حعل ُمون‬
Allahu Taalahin ubus paabutun si iye kasanyangan nen,
Damikkiyan ien peggeh siye ley meh aa qawman gey makahati.
‫ه‬ ‫َ ه‬
َ ‫ٱَّلل ِ َوع‬ َ َ ‫َحَ َ ُ ُ حُ ح‬
7. Saingge kaniyah si meh Mushrik (magsasakutu) janji si Allahu ِ ‫ِند َر ُس‬
‫وَل ِۦٓ إَِل‬ ‫ِني ع حه ٌد عِند‬ ‫ّشك‬
ِ ‫كيف يكون ل ِلم‬

164
ُ َ ْ َ ‫حَ َ ِ َ َ ح‬ ‫ه َ َ َ ُّ ح َ ح َ ح‬
Taala duk Rasul ne? (bang hinang den luwal hadja maluba janji ‫ٱس َتقَٰ ُموا لك حم‬ ‫ج ِد ٱۡلرامِۖ فما‬ ِ ‫ٱَّلِين عَٰهدتم عِند ٱلمس‬
de) Malaingkan iye ne meh siye sawe bi magjanji si Masjidil ٧ ‫ِني‬َ ‫ِب ٱل ح ُم هتق‬ َ ‫ِيموا ْ ل َ ُه حم إ هن ه‬
ُّ ‫ٱَّلل ُُي‬ ‫فَ ح‬
ُ ‫ٱس َتق‬
ِ
Haraam (si Hudaybiyaah), Na (samantaan de) pabentel si kaam
na pabentel sab kaam si siye, Bennal Allahu Taala Sangat malasa
si meh aa magmatalew.
َ ُ ْ ُ َ ُ َ ْ ‫ح‬ َ َ
8. Saingge (kaniyah janji de) bu bang kaam kasuwa de gey ‫ك حيف ِإَون َيظ َه ُروا َعل حيك حم َل يَ حرق ُبوا فِيك حم إَِل َوَل ذ هِمة‬
َ ُ َ ُ ُ َ ‫ُ ح ُ َ ُ َ ح َ َٰ ح َ َ ح َ َٰ ُ ُ ُ ُ ح َ َ ح‬
kimmatan de pag usbahin duk parjanjianin, pakeg de hadja kaam ٨ ‫َثه حم فَٰسِقون‬ ‫يرضونكم بِأفوهِ ِهم وتأَب قلوبهم وأك‬
duk meh behe de sumaguwa naggah du meh pangateyan den,
Duk kahekkahan den Fasiq (luwas amban agama Allahu Taala).
ٓ ‫ه‬ ْ َ َ َ ‫ه‬ َ ْ ََ ‫ح‬
9. Pinabellihan weh de meh ayat Allahu Taalahin si halga kulang ‫ت ٱَّلل ِ ث َمنا قل ِيَل ف َص ُّدوا َعن َسبِيلِهِۦٓ إِن ُه حم َسا َء‬
ِ َٰ ‫َت حوا أَ‍ِبتَٰي‬ ‫ٱش‬
kulang, Na binembelan weh de (meh manusiyain) amban lan Ne, َ َُ‫َ َ ُ ْ َح‬
٩ ‫ما َكنوا يعملون‬
Na bennal siye ley sa laat laat ne hininang den.
َ ‫ُ َ َ ُ ح‬ َ ‫ح‬ َ ُ َ
10. Gey pinatengan we de (meh magsukutu ley) si Mu’min (aa ١٠ ‫َل يَ حرق ُبون ِِف ُمؤمِن إَِل َوَل ذ هِمة َوأ ْو َٰٓلئِك ه ُم ٱل ُم حع َت ُدون‬
magparatsaya) pag usba duk parjanjianin, Duk iye ne meh siye
ien pangngayahin (pangangalangpas).
ُ ُ ‫َ َ ُ ْ َ َ َ ُ ْ ه َ َٰ َ َ َ َ ُ ْ ه َ َ ح‬
11. Na bang ne siye magtawbat duk matengge sambahayang duk ‫ٱلزك َٰوةَ فإِخ َوَٰنك حم ِِف‬ ‫فإِن تابوا وأقاموا ٱلصلوة وءاتوا‬
َ َُ‫َح َح‬ َ ُ َُ
mag ungsud zakat, Na (manjari ne siye) meh pongtinai bi si ١١ ‫ت ل ِقوم يعلمون‬ ِ َٰ ‫ِين َونف ِصل ٱٓأۡلتَٰي‬
ِ ‫ٱل‬
agama duk salassay kami meh ayatin si meh aa lahat makahati. َْ َُ ‫ه‬
ُ ْ َ
12. Duk bang baluba de meh sapa den puwas amban janji den duk ‫ِإَون نكث ٓوا أيح َم َٰ َن ُهم ِم ُۢن ََ حع ِد ع حه ِده حِم َو َُ َع ُنوا ِِف دِين ِك حم‬
َ َ َ ‫َ َ َٰ ُ ٓ ْ َ ه َ ح ُ ح ه ُ ح َ ٓ َ ح َ َٰ َ َ ُ ح َ َ ه ُ ح‬
makaatan agama bi, Na bonoun bi meh imam (nakura) ١٢ ‫نت ُهون‬ ‫فقت ِلوا أئِمة ٱلكف ِر إِنهم َل أيمن لهم لعلهم ي‬
pananaggain bennal siye ley gana (guna) sapa den, kalu du siye
(ujud) pereheng. َ ْ ُ َ ‫ََ َُ ُ َ َ ه‬
ُ ‫َ ْ ح‬
13. Weey gey bonoh bi meh aa qawman maluba meh sapa de (janji ‫ٱلر ُسو ِل َوهم‬
‫اج ه‬ ِ ‫أَل تقَٰت ِلون ق حوما نكث ٓوا أيح َم َٰ َن ُه حم َوه ُّموا َِإِخ َر‬
de) duk geget siye si pamaguwa de Rasul (‫ )ﷺ‬bu siye du managna ُ ‫ٱَّلل أَ َح ُّق أَن ََّتح َش حوهُ إن ُك‬
‫نتم‬ ُ ‫وك حم أَ هو َل َم هرة َأ ََّتح َش حو َن ُه حم فَ ه‬
ُ ُ ََ
‫بدء‬
ِ ِۚ
(mangusa) kaamin dehellu hin? Weh tinalew kaam si siye? Na ١٣ ‫ِني‬ َ ‫ُّم حؤ ِمن‬
Allahu Taala labi subey katatalewan bi Iye bang kaniyaan bin
meh magpaparatsaya. َ ُ‫َ ُ ُ ح َُ حُ ه‬
َ ُ ‫ُ ح َُ ح ح ََ ُ ح‬
14. Bonoun bi siye siksa pe siye Allahu Taala duk (labeyan) meh ‫نِصك حم َعل حي ِه حم‬ ‫ٱَّلل بِأيحدِيكم ويخ ِزهِم وي‬ ‫قَٰت ِلوهم يعذَِه ُم‬
َ ‫ور قَ حوم ُّم حؤ ِمن‬
١٤ ‫ِني‬ َ ‫َوي َ حش ِف ُص ُد‬
tangan bi duk desme ne siye duk tabangan kaam Allahu Taala si
siye, duk tambalan ne pangateyan meh aa qawman
magparatsayahin.
15. Duk anan ne sukkal (dugal) pangateyan den, Duk ampun Allahu
ٌ ‫ٱَّلل َعل‬
‫ِيم‬ َٰ َ َ ‫ٱَّلل‬
ُ ‫لَع َمن ي َ َشا ٓ ُء ُۗ َو ه‬ ُ ‫وب ه‬ُ ‫ِب َغ حي َظ قُلُوبه حمُۗ َو َي ُت‬
ِِ
‫َو ُي حذه ح‬

Taala luu si sine sine kabayaan ne, Duk bennal Allahu Taala ٌ ‫َحك‬
١٥ ‫ِيم‬
Sangat makahati Sangat pandey.
ُ ْ
‫ِين َج َٰ َه ُدوا مِنك حم‬ َ ‫ٱَّلل هٱَّل‬
ُ ‫َت ُكوا ْ َول َ هما َي حعلَ ِم ه‬َ ‫أَ حم َحسِبح ُت حم أَن ُت ح‬
16. We kannal bin pinasagad kaam (gey sinuley suleyan) buh gah pe
‫جة‬ َ ‫وَل ِۦ َو ََل ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
َ ‫ِني َو َِل‬ َ ‫ه‬
ِ ‫ون ٱَّلل ِ َوَل َر ُس‬
ُ ْ ُ ‫ََح َه‬
katauhan Allahu Taala iye ne meh siye magjihad (mag atubang) ِ ‫ولم يتخِذوا مِن د‬
َ ُ َ ُ ‫ٱَّلل َخب‬ ُ ‫َو ه‬
amban kaamin? Duk gah siye ngahinang saddi amban Allahu ١٦ ‫ۡي ُۢ ب ِ َما ت حع َملون‬ ِ
Taala duk Rasul ne duk meh magpaparatsaya bebbeg duk gapih,

165
Duk Allahu Taala Sangat nuwi nuwi si iye ne meh hininang bi
iyu.
َٰٓ َ َ ‫ِين‬
َ ‫شهد‬ َ ‫َ َ َ ح ُ ح َ َ َ ح ُ ُ ْ َ َ َٰ َ ه‬
17. Gana (kapatut) meh mushrik (magsasakutuhin) matengge meh ‫لَع‬ ِ َٰ ِ ‫جد ٱَّلل‬ ِ ‫ّشك ِني أن يعمروا مس‬ ِ ‫ما َكن ل ِلم‬
Masjid Allahu Taala (samantaan) kaniyaan den magnaiksaksi siye ‫ت أَ حع َمَٰلُ ُه حم َوِف ٱنلهار ُهمح‬ َ َٰٓ َ ْ ُ ‫ح ُ ح‬
‫ك َحب َط ح‬ ُ َ
ِ ِ ِ ِ ‫س ِهم بِٱلكفرِِۚ أولئ‬
ِ ‫أنف‬
luu si ginhawa baran de duk panaggah, Iye ne meh siye ien َ ُ َٰ َ
١٧ ‫ِلون‬ ِ‫خ‬
pagpag (ganah tumbas) meh hinang den duk diyalem Narkah
siye kakkal.
َ َ‫ٱَل حو ِم ٱٓأۡلخِر َوأَق‬
‫ام‬ َ ‫ٱَّلل ِ َو ح‬
‫ه َ َ ح ُ ُ َ َ َٰ َ ه َ ح َ َ َ ه‬
18. Bennal iye ru (mapatut) mamatengge meh Masjid Allahu ِ ِ ‫جد ٱَّلل ِ من ءامن ب‬ ِ ‫إِنما يعمر مس‬
َ َ َُْ َ َ َ َ‫ه َ َ َ َ ه َ َ ََح َح َ ه ه‬
Taalahin, iye ne meh siye magparatsaya si Allahu Taala duk si ‫َس أو َٰٓلئِك أن‬ َٰٓ ‫ٱلصل َٰوة و َءاِت ٱلزك َٰوة ولم َيش إَِل ٱَّللۖۡ فع‬
Ellew Akhirat duk matengge sambahayang duk mag ungsud َ ‫كونُوا ْ م َِن ٱل ح ُم حه َتد‬
١٨ ‫ِين‬
ُ َ
‫ي‬
zakat duk gana katalewan ne malaingkan Allahu Taala, Na kaw
kaw du pain siye ien ujud katoan.
َ َ ‫ج ِد ح‬
‫ٱۡل َر ِام ك َم حن َء َام َن‬ ‫۞أَ َج َعلح ُت حم س َِقايَ َة ح َ ٓ َ َ َ َ ح َ ح‬
19. We hinang bi magpainum aa maghajjiin duk magpatengge ِ ‫ٱۡلا ِج و ِعمارة ٱلمس‬
‫َ ه‬ َ َ ‫ه َ َح‬ َ َ َ َ َ ‫ه َ حَح‬
Masjidil Haramin, Kowe iye ne meh siye magparatsaya si Allahu ُِۗ‫يل ٱَّلل ِ َل يست ُوۥن عِند ٱَّلل‬ ِ ِ ‫بِٱَّلل ِ وٱَلو ِم ٱٓأۡلخ ِِر وجَٰهد ِِف سب‬
‫حَ حَ ه‬
َ ‫ٱلظَٰلم‬ َ ُ‫َ ه‬
Taala duk si Ellew Akhirat duk magjihad (mag atubang) si lan ١٩ ‫ني‬ ِِ ‫ٱَّلل َل َي حهدِي ٱلقوم‬ ‫و‬
Allahu Taala? gey teed siye ien magsali bang si Allahu Taala, Duk
Allahu Taala gey toan ne meh aa qawman maanyayahin. َ ‫ه‬
‫يل ٱَّلل ِ بِأ حم َوَٰل ِ ِه حم‬ َ ْ ُ َ َ َ ْ ُ َ ََ ْ َُ َ َ ‫ه‬
20. Iye ne meh siye magparatsaya duk maghijra (maglalin karna ِ ِ ‫ٱَّلِين ءامنوا وهاجروا وجَٰهدوا ِِف سب‬
َ ٓ َ‫ََ ُ ح َ ح َ ُ ََ َ ً َ ه ُ َ َ ُ ح‬
Allahu Taala) duk magjihad (mag atubang) si lan Allahu Taala ٢٠ ‫ِند ٱَّلل ِ َوأ ْو َٰٓلئِك ه ُم ٱلفائ ِ ُزون‬ ‫س ِهم أعظم درجة ع‬ِ ‫وأنف‬
duk meh pangalta de duk ginhawa baran de sa hadje hadje ne
pangkat bang si Allahu Taala, Duk iye ne meh siye ien
mangandaagin (magparuntunganin).
َ َ ‫ُ َ ُ ُ ح َ ُّ ُ َ ح َ ح ُ َ ح َ َٰ َ َ ه َٰ ه ُ ح‬
21. Pasinna sinna Allahu Taala (meh magparatsayahin) duk ase ‫ِيها نعِيم‬ ‫يب ِّشهم ربهم بِرۡحة مِنه ورِضون وجنت لهم ف‬
amban iye (Allahu Taala) duk pagrida duk meh surgah ٌ ‫ُّمق‬
٢١ ‫ِيم‬
(tinagame) si siye nihmat teteg. َ َ َ‫َ ًَََٓ ه ه‬ َ
22. Kakkal siye lai diyalem ne (Surgah) salama lama, Bennal Allahu ٢٢ ‫ِندهُ ٓۥ أ حج ٌر َعظِيم‬
‫خ َٰ ِِلِين فِيها أبدا إِن ٱَّلل ع‬
Taala niya si iye tumbas sa hadje hadje.
ٓ َ ُ َ ‫ح‬ َ َ
23. . Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, da hinangun bi meh
ُ ٓ ْ ُ َ َْ
‫ِين َء َام ُنوا َل ت هتخِذ ٓوا َءابَا َءك حم ِإَوخ َوَٰنك حم أ حو َِلَا َء‬ َ ‫يأ ُّي َها هٱَّل‬
َٰٓ
ُ ‫ه‬ ‫ح‬ َ ُ ‫ح َ َ ُّ ْ ح‬
َ ‫ك حف َر َلَع ٱۡل‬
matattoe bin duk meh pongtinai bin bebbeg (bagay, saweh) bang ‫يم َٰ ِ ِۚن َو َمن َي َت َول ُهم مِنك حم‬ ِ ‫إ ِ ِن ٱستحبوا ٱل‬
labi seeb den si panaggah amban pamaratsaya, Duk sine sine َ ُ َٰ ‫َ ُ ْ َ َٰٓ َ ُ ُ ه‬
٢٣ ‫فأولئِك هم ٱلظل ِمون‬
mikibebbeg si siye amban kaam, Na iye ne meh siye ien aa
maanyayahin (magkasain). َ ُ ُ ‫ح‬
ُ ُ ُٓ َ ُ ُٓ َ َ ‫ُح‬
24. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬bang kaniyaan meh matattoe bin ‫قل إِن َكن َءابَاؤك حم َوأ حَ َناؤك حم ِإَوخ َوَٰنك حم َوأ حز َو َٰ ُجك حم‬
َ َ َ َ َ ‫َح‬ َ ‫َ َ َ ُ ُ ح َ َ ح َ َٰ ٌ ح َ َ ح‬
duk meh anak bin duk meh pongtinai bin duk meh ‫َتف ُت ُموها َوت َِجَٰ َرة َّتش حون ك َسادها‬ ‫وعشِ ۡيتكم وأمول ٱق‬
kaandahan/kaellahan bin duk meh usba bin duk meh alta ‫ج َهاد‬
‫َ ه‬
َ ِ ‫ٱَّلل ِ َو َر ُس‬ ُ
‫ب إَِلحكم مِن‬
َ ‫سك ُِن تَ حر َض حو َن َها ٓ أَ َح ه‬ َٰ َ ‫َو َم‬
ِ ‫وَل ِۦ و‬
َ ُ‫َ ه‬ َ ُ‫ه‬ ‫ح‬ ْ
tausaha bin duk meh dagangan katalewan bi kaw gey tabelli duk
‫ٱَّلل َل َي حهدِي‬ ‫َّلل بِأ حم ِرهُِۗۦ و‬ َٰ ‫َت هب ُصوا َح ه‬
َ ِ ‫ِت يَأ‬
‫ِت ٱ‬ َ َ ‫ِف َسبيلِهِۦ َف‬
ِ ِ
meh patennaan kagegetan bi labi pe kalasahan bi amban Allahu َ ‫سق‬ َ ‫ح‬ َ َ‫ح‬
٢٤ ‫ِني‬ ِ َٰ‫ٱلق حوم ٱلف‬
Taala duk Rasul ne duk pag atubang si lan Ne, Na agarun bi

166
sampay patekka Allahu Taala pakaradjaan nen (siksa nen). Duk
Allahu Taala gey malasa si meh aa Fasiqeen (guwa amban agama
ne).
ُ َ ‫ِۡية َو َي حو َم ُح َن حني إ حذ أَ حع‬
‫ج َب حتك حم‬ َ ‫ٱَّلل ِف َم َواُ َِن َكث‬
ُ ‫ِص ُك ُم ه‬
َ َ َ‫لَ َق حد ن‬
25. Sabennal tinabang kaam weh Allahu Taala si meh tampat hekka, ِ ِ
ُ َ‫َ حَُ ُ ح ََح ُح َ ُ ح َ ح َ َ َ ح َ ُ ح‬
duk si ellew Hunain (Bonoh Hunain). (Essebun bi) si waktu kaam ‫ت َعل حيك ُم ٱۡلۡرض‬ ‫كَثتكم فلم تغ ِن عنكم شيا وضاق‬
seeban (sinna) si kahekka bi, nah gah du pain makatabang kaam ٢٥ ‫ين‬َ ‫ت ُث هم َو هَلح ُتم ُّم حدبر‬
‫ب َما َر ُح َب ح‬
ِِ ِ
bisan ine, (sessel pangalessahan bi bulak panenggehan bin), ubus
tahalah kaam pataykut.
ََ ََ َ ‫َ ََ حُ ح‬ َٰ َ َ ‫ٱَّلل َسكِينَ َت ُهۥ‬ َ َ‫ُث هم أ‬
ُ ‫نز َل ه‬
26. Sabennal tinabang kaam weh Allahu Taala si meh tampat hekka, ‫نزل‬ ‫وَل ِۦ ولَع ٱلمؤ ِمن ِني وأ‬ ِ ‫لَع َر ُس‬
ٓ َ َ ْ َ َ َ ‫ُ ُ هح ََ ح َ َ َ ه َ ه‬
duk si ellew Hunain (Bonoh Hunain). (Essebun bi) si waktu kaam ‫ِين كف ُروا َوذَٰل ِك َج َزا ُء‬ ‫جنودا لم تروها وعذب ٱَّل‬
seeban (sinna) si kahekka bi, nah gah du pain makatabang kaam َ ‫ح‬
َ ‫كَٰفِر‬
٢٦ ‫ين‬ِ ‫ٱل‬
bisan ine, (sessel pangalessahan bi bulak panenggehan bin), ubus
tahalah kaam pataykut.
‫ٱَّلل‬ ُۗ َٰ َ َ ‫ٱَّلل ِم ُۢن ََ حع ِد َذَٰل َِك‬
ُ ‫لَع َمن ي َ َشا ٓ ُء َو ه‬ ُ ‫وب ه‬ ُ ‫ُث هم َي ُت‬
27. Puwas billai, inampun weh Allahu Taala si meh kabayaan nen
َُ
duk Allahu Taala Sangat mangangampun Sangat maase. ٢٧ ‫غفور هرحِيم‬
ْ ُ َ ‫َ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ٓ ْ ه َ ح ُ ح ُ َ َ َ َ َ َ ح‬
28. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, bennal meh Mushrikin ‫ّشكون َنس فَل يقربوا‬ ِ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا إِنما ٱلم‬ َٰٓ
َ َ َ َ ‫َ َ ح ح‬ ‫ح‬ ‫حَ ح‬
(magsasakutuhin) Najjis siye (lemmi gey sutsi) na subey siye gey ‫ام ََ حع َد ََع ِم ِه حم هَٰذا ِإَون خِف ُت حم ع حيلة ف َس حوف‬ َ ‫ٱۡل َر‬
َ ‫ج َد‬ ِ ‫ٱلمس‬
patapit si Masjidil Haraam (Makkah) puwas amban tahun de ٢٨ ‫ِيم َحكِيم‬ ٌ ‫ٱَّلل َعل‬َ ‫َّلل مِن فَ حضلِه ِٓۦ إن َشا ٓ َء إ هن ه‬ ُ ‫ُح‬
ُ ‫ِيك ُم ٱ ه‬ ‫يغن‬
ِ ِ
inin, Duk bang kaam tinalew ngamiskin (kasigpitan) na song du
kaam padaya Allahu Taala amban kalabbihan ne bang Iye bayah,
Bennal Allahu Taala Sangat Makahati Sangat pandey.
َ ُ َ ‫َ ه َ ح‬ ‫َ َٰ ُ ْ ه َ َ ح‬
29. Bonoun bi iye meh siye gey magparatsaya si Allahu Taala duk si ‫ِين َل يُؤم ُِنون بِٱَّلل ِ َوَل بِٱَلَ حو ِم ٱٓأۡلخ ِِر َوَل ُيَ ِر ُمون‬
‫قت ِلوا ٱَّل‬
ْ ُ ُ َ ‫َ ه‬ ‫َ َ ه َ ه ُ َ َ ُ ُ ُ َ َ َ ُ َ َ َح‬
Ellew Akhirat duk gey haram de iye hinaram Allahu Taalahin ‫ما حرم ٱَّلل ورسوَلۥ وَل يدِينون دِين ٱۡل ِق مِن ٱَّلِين أوتوا‬
َ َ ُ َ ‫ح َ َٰ َ َ ه َٰ ُ ح ُ ْ ح‬
duk Rasul nen, Duk gey siye mag agamahan agama bennal ٢٩ ‫ٱۡل حز َية َعن يَد َوه حم صَٰغ ُِرون‬ ِ ‫ٱلكِتب حِت يعطوا‬
amban iye meh siye aa kaurungan kitab (Yahudi duk Nasrani),
samantaan siye gey ngurung jizya (tax) duk kaseeb de (dumain
sinege) duk siye ley dekdes.
ُ ‫ت ٱنله َص َٰ َرى ٱل ح َمس‬
‫ِيح حٱَ ُن‬
َ َ ‫ه‬ ‫َوقَالَ ح ُ ُ ح‬
30. Pain meh Yahudihin: Uzair anak Allahu Taala, Duk pain meh ِ ‫ت ٱَلَ ُهود ع َزي ٌر حٱَ ُن ٱَّلل ِ َوقال‬ِ
ْ ُ َ َ َ ‫ه َ َٰ َ َ ح ُ ُ َ ح َ ح ُ َ َٰ ُ َ َ ح َ ه‬
Nasranihin: Masih (Isa) anak Allahu Taala. Damikkiyan ien bissa ‫ٱَّللِۖۡ ذل ِك قولهم بِأفوَٰهِ ِهمۖۡ يض ِهون قول ٱَّلِين كفروا مِن‬
َ ُ َ ‫َ ح ُ َ َٰ َ َ ُ ُ ه ُ َ ه َٰ ح‬
de hadja duk meh behe de, pasali si bissa iye ne meh siye naggah ٣٠ ‫ّن يُؤفكون‬ ‫قبل قتلهم ٱَّللۖۡ أ‬
tagna ley, Mulka Allahu Taala si siye sabab, Na saingge (pasape
de amban kasabennalanin, puwas pakahati de iye)?
َ ‫ار ُه حم َو ُر حه َبَٰ َن ُه حم أَ حر َباَا مِن ُدون ٱ هَّلل ِ َوٱل ح َمس‬
‫ِيح حٱَ َن‬ َ ‫ٱَّتَ ُذ ٓوا ْ أَ حح َب‬
‫ه‬
31. Hininang weh meh (Yahudi duk Nasranie) meh pari den duk ِ
ُ ‫هٓ َ ه‬ َ ْ ‫ُٓ ْ ه‬
{panuhutan de mag agamahin} meh Tuhan saddi amban Allahu ‫َم حر َي َم َو َما أم ُِر ٓوا إَِل َِلَ حع ُب ُد ٓوا إِلَٰها َوَٰحِداۖۡ َل إِل َٰ َه إَِل ه َو‬
Taala duk Masih (Isa) Anak Maryam {hinang de ru sab Tuhan}. َ ُ ‫ُ ح َ َٰ َ ُ َ ه ُ ح‬
٣١ ‫ّشكون‬ ِ ‫سبحنهۥ عما ي‬
Duk gah siye dinaak malaingkan numba Tuhan dambuwa buwa,
ganah Tuhan {patut pagpamariyawaan} malaingkan Iye du

167
َ ٓ ‫ُ ُ َ َ ُ ح ُ ْ ُ َ ه َحَ ح ََح َ هُ ه‬
{Allahu Taala} mahasutsi iye amban meh pagsakutuhan de ien. ‫ٱَّلل إَِل أن‬ ‫يرِيدون أن يط ِفوا نور ٱَّلل ِ بِأفوَٰهِ ِهم ويأَب‬
َ َ ‫ُ ه ُ َ َ َ ح‬
32. Kabayaan den palem de sahaya (agama) Allahu Taalahin duk ٣٢ ‫ورهُۥ َول حو كرِهَ ٱلكَٰف ُِرون‬ ‫يت ِم ن‬
behe de, (sumaguwa) naggah Allahu Taala malaingkan subey du
tajukup ne sahaya (agama) nen, bisan pe bunsi meh
pananaggain. ََ ‫ح‬ َ ‫ى َودِين ح‬
‫ٱۡل ِق َِلُظ ِه َرهُۥ لَع‬ ُ َ ‫ِي أَ حر َس َل َر ُس‬
َٰ ‫وَلۥ بِٱل ح ُه َد‬ ٓ ‫ُه َو هٱَّل‬
33. Iye du (Allahu Taala tattap) Iye magpaboo Rasul ne duk toh duk ِ
َ ُ ‫َ َح َ َ حُ ح‬ ُ
agama sabennal, Supaya patampal ne amban {kemon} agama, ٣٣ ‫ّشكون‬ ِ ‫ِين ُكِهِۦ ولو كرِه ٱلم‬ ِ ‫ٱل‬
bisan pe kabunsihan meh aa magsasakutu.
َ ‫َ ح َ ح َ َ ُّ ح‬ َ ‫َ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ٓ ْ ه‬
34. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, bennal kahekkahan ‫ان‬ِ ‫۞يأيها ٱَّلِين ءامنوا إِن كث ِۡيا مِن ٱۡلحبارِ وٱلرهب‬ َٰٓ
‫ه‬ َ َ َ ُّ ُ َ َ ‫ح‬ َ َ َ ُ ‫َ ح‬
ُ
amban meh parih duk meh nakura (aa kitab) mangan siye meh ُِۗ‫يل ٱَّلل‬
َ
ِ ِ ‫اس بِٱلبَٰ ِط ِل ويصدون عن سب‬ ِ ‫َلَأكلون أ حم َوَٰل ٱنله‬
alta mahadjana si kabatalan (dumain si kapatutan) duk ‫ه‬
ِ ‫يل ٱَّلل‬ َ ََ ُ ُ ََ َ ‫َ ه َ َ ح ُ َ ه َ َ َ ح ه‬
ِ ِ ‫وٱَّلِين يك َِنون ٱَّلهب وٱلفِضة وَل ينفِقونها ِِف سب‬
membelan siye (manusiya) amban lan Allahu Taala, duk iye ne َ َ ُ ‫ََ ح‬
٣٤ ‫ّشهم ب ِ َعذاب أ َِلم‬ ِ ‫فب‬
meh siye magtipun bulawan duk pilak, duk gey gastu de si lan
Allahu Taala na pasinnahun inakahan (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬duk
siksa sa peddes peddes.
ُ َ َ َٰ َ ‫َ َ َ ه َ َ ُ ح‬
ُ ‫اه ُه حم َو ُج ُن‬ َ ‫يَ حو َم ُُيح َ َٰ َ َ ح‬
35. Si ellew tinunag ne (meh alta ley) diyalem Narka Jahannam, ubus ‫وب ُه حم‬ ‫جب‬ِ ‫م عليها ِِف نارِ جهنم فتكوى بِها‬
ُ ‫ِك حم فَ ُذوقُوا ْ َما ُك‬
ُ ُ َ ُ ‫َ ُ ُ ُ ُ ح َ َٰ َ َ َ َ ح‬
pamirinsa ien meh lendo (luwe) de duk meh seddi de duk meh ‫نت حم‬ ‫َنت حم ِۡلنفس‬ ‫وظهورهمۖۡ هذا ما ك‬
bukut de, (pinain si siye): Iye ne inin bakas tinipun (inenna bi) َ ُ ‫َ ح‬
٣٥ ‫َنون‬
ِ ‫تك‬
ganta si meh ginhawa baran bin, Na nanamun bi iye kaniyaan
bakas tinipun bin.
‫ه‬
‫ب ٱَّلل ِ يَ حو َم‬
َ ‫َ ه حَ َ َ َ َ ح‬ ُ ُّ َ ‫ه ه‬
36. Bennal itungan bulanin bang si Allahu Taala sampuk duwem ِ َٰ‫إِن عِدة ٱلشهورِ عِند ٱَّلل ِ ٱثنا عّش شهرا ِِف كِت‬
َ‫ُ ح‬ َ َ ٌ َ ٓ َ ‫ح‬َ َ َ ‫َخلَ َق ه‬
bulan {diyalem dantahun}, (tasabbut) diyalem kitab Allahu Taala ‫ِين ٱلقي ِ ُم‬ ‫ت َوٱۡلۡرض م حِن َها أ حر َب َعة ُح ُرم ذَٰل ِك ٱل‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
َ ‫ه َ ُ َ ُ ح َ َ ُ ْ حُ ح َ َ ه‬ ْ ُ ‫ََ َح‬
kamuwe pe amban ellew kapamapanjari ne meh langit duk ‫ِني كٓافة ك َما‬ ِ ‫فَل تظل ِموا فِي ِهن أنفسكم وقَٰت ِلوا ٱلم‬
‫ّشك‬
bulak amban ien ampat bulan mulliya (Iye ne: Shawwal, Dhul
٣٦ ‫ِني‬ َ ‫ٱعلَ ُم ٓوا ْ أَ هن ٱ ه‬
َ ‫َّلل َم َع ٱل ح ُم هتق‬ ‫ُ َ َٰ ُ َ ُ ح َ ه َ ح‬
‫يقت ِلونكم كٓافة و‬
Qa’da, Dhul Hijja, Muharram) iye ne ien agama mahalgain, Na
da anyayahun bi diyalem meh bulan ien meh ginhawa baran bin,
Duk bonoun bi meh mushrikin (magsasakutuhin) kemon kowe
pamono de kaam kemonin.
ْ ََُ َ ‫ه‬ ُّ َ ‫ح ُ ح‬ َ ‫هَ ه‬
37. Bennal pamalallay bi (Bulan mamulliyahin) tamba pe si ‫َس ُء زِ َيادة ِِف ٱلكفرِِۖ يُضل ب ِهِ ٱَّلِين كفروا‬
ٓ ِ ‫ٱلن‬ ‫إِنما‬
panaggah, pangalepas iye ne meh siye pananaggah hinalal weh ‫َُ ُ ْ ه َ َ َهَ ه‬
ُ‫ٱَّلل‬ َ ُ َ ُ َ ُ َ َ ُ َ ُّ ُ
‫اطوا عِدة ما حرم‬ ِ ‫ُيِلونهۥ َعما ويحرِمونهۥ َعما َِلو‬
de dantahun duk hinaram dantahun, Supaya siye tumala’ si ‫ح‬ َ َ ُ ‫َ ُ ُّ ْ َ َ ه َ ه ُ ُ َ َ ُ ح ُ ٓ ُ َ ح َ ح َ ه‬
‫حلوا ما حرم ٱَّلل زيِن لهم سوء أعمَٰل ِ ِهمُۗ وٱَّلل َل يهدِي‬ ِ ‫في‬
kaekkahan amban meh hinaram weh Allahu Taala, Na (sabab)
٣٧ ‫ين‬ َ ‫ٱلح َق حو َم ٱلكَٰفِر‬
َ ‫ح‬
ِ
ien hinalal weh de iye hinaram Allahu Taalahin pinangari
ngarihan si siye meh hinang de malaatin, Bennal Allahu Taala
gey toan ne me aa qawman pananaggain.
َ ‫ك ُم ٱنف ُِروا ْ ِف‬ ُ َ َ َ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ُ ح‬
38. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, weey bang pinain si ‫يل‬
ِ ِ ‫ب‬ ‫س‬ ِ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا ما لكم إِذا قِيل ل‬
ََ َ ‫ح‬ ُّ ُ ‫ۡرض أَ َر‬
َ ‫يتم ب ح‬
َ ‫ه ه َحُ َ ح‬
kaam usah kaam tudju lan Allahu Taala (mag atubang) pabohat ‫ٱۡل َي َٰوة ِ ٱلن َيا م َِن ٱٓأۡلخِرة ِِۚ فما‬ ِ ِ‫ٱَّلل ِ ٱثاقلت حم إَِل ٱۡل ِ ِۚ ض‬
ٌ َ ‫ه‬ ‫َ َ َٰ ُ ح َ َ َٰ ُّ ح‬
kaam (gey kuwat) diyata bulak, Weey maglillah ne kaam si ٣٨ ‫ٱلن َيا ِِف ٱٓأۡلخ َِرة ِ إَِل قل ِيل‬ ِ ‫متع ٱۡليوة‬

168
kaellum Dunya amban Akhirat? Ganah kasanyang ne kaellum si
Dunyahin bang (pinasali) si Akhirat malaingkan daahat du. َ َ
َ َُ‫َ َح َح ح َحً َ ح‬ ُ ْ َ ‫ه‬
39. Na bang gey kaam usah (tudju pag atubangan) siksa kaam Allahu ‫ۡيك حم َوَل‬ ‫إَِل تنف ُِروا ُي َعذِبحك حم َعذابًا أ َِلما ويستبدِل قوما غ‬
‫لَع ُك َ ح‬
ٌ ‫َشء قَد‬ َ َ ُ ‫َ ُ ُّ ُ َ ح َ ه‬
Taala siksa peddes, duk gantian ne kaam duk meh aa qawman ٣٩ ‫ِير‬ ِ َٰ ‫تۡضوه شياُۗ وٱَّلل‬
saddi amban kaam, duk gey tamula weh bi Allahu Taala bisan
daahat, Duk Allahu Taala luu si tiyap tiyap ine ine Sangat
makagees.
َ ِ َ‫ك َف ُروا ْ ث‬ َ َ ‫ه َ ُ ُ ُ ََ ح َ َ َُ هُ ح َ ح َ َ ُ ه‬
40. Bang gey tabangan bi ( Rasul Allah ‫ )ﷺ‬sabennal bakas ne iye ‫اّن‬ ‫إَِل تنِصوه فقد نِصه ٱَّلل إِذ أخرجه ٱَّلِين‬
‫َ َحَ ح ه ه‬
َ‫ٱَّلل‬ َ ُ ُ ‫حَ ح‬ ُ ‫حَح ح‬
tinabang weh Allahu Taala si waktu iye pinaguwa weh meh siye ‫حبِهِۦ َل َتزن إِن‬ ِ َٰ ‫ني إِذ ه َما ِِف ٱلغارِ إِذ َيقول ل ِص‬ ِ ‫ٱثن‬
َ َ ‫ه‬ َ َ َ َ
ُ ‫نزل ه‬ َ
َ ‫َم َع َنا ۖۡ فَأ‬
naggah, si kaduwe amban duwangan ley ( Muhammad Salla ‫ٱَّلل َسكِين َت ُهۥ َعل حيهِ َوأيه َدهُۥ ِِبُ ُنود ل حم ت َر حوها‬
Allahu Alayhi Wasallam duk AbuBakar Radia Allahu Anhu), si ُ ‫ه ٱلح ُعلح َياُۗ َو ه‬ ‫َ َ َ َ َ َ َ ه َ َ َ ُ ْ ُّ ح َ َٰ َ َ َ ُ ه‬
َ ِ ِ ‫ٱَّلل‬
‫ٱَّلل‬ ‫وجعل ُك ِمة ٱَّلِين كفروا ٱلسفل وُك ِمة‬
waktu de diyalem lingab si waktu magpain si sawe ne: Da kew ٌ ‫َعز‬
ٌ ‫يز َحك‬
٤٠ ‫ِيم‬ ِ
suse bennal Allahu Taala sawe ten, Na pinaturun weh Allahu
Taala kasanyanganin luu si siye duk tabangan ne duk meh
sundalu gey takite bi, Duk hininang weh Allahu Taala kalimat iye
ne meh siye managgain diyawa duk kalimat Allahu Taalahin
diyata, Duk Allahu Taala Sangat geesen Sangat pandey.
َ ‫ُ ح‬ ُ ََ ‫ُ ْ َ َ َ َ َ ُ ْ َحَ ُ ح‬
41. Usah kaam (tudju pag atubangan) Sali du kaam (diyalem kahap ِ ِ ‫ٱنفِروا خِفافا وث ِقاَل وج َٰ ِهدوا بِأموَٰل ِكم وأنفسِكم ِِف سب‬
‫يل‬
َ َ َ ُ ُ ُ ‫ه َ ُ َ ه‬
parasahan, luhaya) duk (sigpit atawa kamiskin) ngatubang kaam ٤١ ‫نت حم ت حعل ُمون‬‫ٱَّلل ِ ذَٰل ِك حم خ حۡي لك حم إِن ك‬
duk meh pangalta bi duk ginhawa baran bi si lan Allahu Taala,
Damikkiyan ien makahap kaamin bang kaniyaan bin tahati bi.
‫ح‬ َ َ ُ ‫ه ه‬ َ َ َ َ َ َ َ
42. Bang hadja kaniyaan ne ley (patudjuhan) tapit duk lengngan ‫ك ُۢن ََ ُع َدت‬
ِ َٰ ‫ل حو َكن ع َرضا قرِيبا َو َسفرا قاصِ دا َلت َبعوك َول‬
mura, asal nuhut teed siye (meh Munafiq ley) kau (Oh ُ َ َ ‫ٱس َت َط حع َنا‬
‫ۡل َر حج َنا َم َعك حم‬ ‫ٱَّلل ِ لَو ح‬
‫َ َ ح ُ ُّ ه ُ َ َ َ ح ُ َ ه‬
ِ ِ ‫علي ِهم ٱلشقة وسيحل ِفون ب‬
Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam), sumaguwa tala si َ ُ َٰ َ َ ‫ُ ح ُ َ َ ُ َ ُ ح َ ه ُ َ ح َ ُ ه ُ ح‬
٤٢ ‫يهل ِكون أنفسهم وٱَّلل يعلم إِنهم لكذِبون‬
siye labeyanin, Duk song siye napa si Allahu Taala bang hadja
tagees kami asal (nuhut kami) kaam paguwa, pakaat de ginhawa
baran den, duk Allahu Taala katauhan ne we siye ien meh aa
putingan.
ْ ُ َ َ َ ‫َ َ هُ َ َ َ َ َ َُ ح َ ه َََه َ َ َ ه‬
43. Maaf (ampun) Allahu Taala ne si kau (Oh Muhammad ‫)ﷺ‬, َٰ ‫عفا ٱَّلل عنك ل ِم أذِنت لهم ح‬
‫ِت يتبني لك ٱَّلِين صدقوا‬
َ ‫ََحََ ح‬
َ َِ‫كَٰذ‬
peggeh sinugan siye weh nu, supaya ne patampal si kau iye ne ٤٣ ‫ني‬ ِ ‫وتعلم ٱل‬
meh siye masabennal (bissa duk hinang) den duk katauhan nu
iye ne meh siye maputinganin.
ْ ُ َٰ َ ُ َ ‫َ َح َح ُ َ ه َ ُح ُ َ ه‬
َ ‫ٱَّلل ِ َو ح‬
44. Gey kew (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬pamairan weh iye ne meh siye ‫ٱَل حو ِم ٱٓأۡلخ ِِر أن يج ِهدوا‬ ِ ‫َل يستذِنك ٱَّلِين يؤمِنون ب‬
magparatsaya si Allahu Taala duk Ellew Akhirat in (Supaya siye
‫ح‬ ُ َ ُ ‫نف ِ ح َ ه‬
َ ‫ِيم ُۢ بٱل ُم هتق‬ ُ َ َ ‫َ ح َ َٰ ح‬
٤٤ ‫ِني‬ ِ ‫س ِهمُۗ وٱَّلل عل‬ ‫بِأمول ِ ِهم وأ‬
gey makatuhut) mag atubang duk meh alta de duk ginhawa
baran de, Duk Allahu Taala Sangat makahati meh aa
magmatalew.
‫هَ َح َح ُ َ ه َ َ ُح ُ َ ه‬
‫ٱَّلل ِ َو حٱَلَ حو ِم ٱٓأۡلخِر َو ح‬
‫ٱرتَابَ ح‬
45. Iye du mamaid si kauhin (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Iye ne meh siye gey ‫ت‬ ِ ِ ‫إِنما يستذِنك ٱَّلِين َل يؤمِنون ب‬

169
magparatsaya si Allahu Taala duk Ellew Akhirat in duk magkutu َ ُ ‫ُُ ُُ ح َُ ح َح ح َََه‬
٤٥ ‫َتددون‬ ‫قلوبهم فهم ِِف ريب ِ ِهم ي‬
kutu meh pangateyan den, Bu pe sab siye si pagkutu kutu de ley
gey magkasawsabut.
46. Bang siye asal baya paguwa (kimmat mag atubang) na asal ُ ‫وج َۡلَ َع ُّدوا ْ َ َُلۥ ُع هدة َو َلَٰكِن َكر َه ٱ ه‬
‫َّلل‬ ُ ‫ادوا ْ ح‬
َ ‫ٱۡل ُر‬ ُ ََ ‫َ َح‬
‫۞ولو أر‬
ِ
َ ‫ح‬ ْ ‫ح‬ َ َ َ
َ ‫اث ُه حم فث هب َط ُه حم َوقِيل ٱق ُع ُدوا َم َع ٱلقَٰعِد‬ َ َ
magtagame siye si ien saddiya de (pakekes), Sumaguwa bunsi ٤٦ ‫ِين‬ ‫ٱۢنبِع‬
Allahu Taala si paluwas de (manuhut kaam ley), Na dinuhulan
siye weh Allahu Taala si kabayaan den, Ubus pinain si siye: Luu
ne hadja kaam teteg duk sarta meh aa gey mausa ley (Bunsi mag
atubang duk satru).
ُ َ َ ْ َ ََ َ ‫ُ ُ ه‬ ُ ْ َ َ
47. Bisan pe siye paguwa si kaam (nuhut) gey siye makatamba kaam ‫ل حو خ َر ُجوا فِيكم هما َزادوك حم إَِل خ َباَل َوۡل حوض ُعوا خِلَٰلك حم‬
ُ ‫ون ل َ ُه حمُۗ َو ه‬
ُ ‫ٱَّلل َعل‬ َ ُ َٰ ‫ُ ح َ ه‬ َ ‫ُ َ ُ ح‬
malaingkan makalarak (hadja lengngan bi) duk labo de pe kaam ُۢ ‫ِيم‬ ‫َي حبغونك ُم ٱلف حِت َنة َوفِيكم سمع‬
(tinumbi tumbian) ngapas siye fitna (kasasew si antara bi) Duk ‫ه‬
َ ‫ٱلظَٰلِم‬
٤٧ ‫ني‬ ِ ِ‫ب‬
niyah pe amban kaam geget pakale siye, Duk Allahu Taala Sangat
makahati meh aa anyaya.
48. Sabennal kapaghinang hinang siye fitna tagna ley pe, Duk َ ‫ِت َجا ٓ َء ح‬
‫ٱۡل ُّق‬ َ ‫ك حٱۡلُ ُم‬
َٰ ‫ور َح ه‬ َ َ ْ ُ‫َحُ ََه‬ َ ‫َ ْ ح‬
‫لق ِد حٱَ َتغ ُوا ٱلف حِت َنة مِن قبل وقلبوا ل‬
ََ
َ ُ َ ُ ‫ه‬ َ َ
bintung de si kau (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬pakaradjaanin (si ٤٨ ‫َوظ َه َر أ حم ُر ٱَّلل ِ َوه حم ك َٰ ِرهون‬
pagsawungkakey de duk meh aa magsasakutu duk meh Yahudi),
Sampay tekka ne kasabennalanin duk patampal ne pakaradjaan
Allahu Taalahin, Duk siye ley bunsi si(kasabennalan) ien.
‫َ ْ ه‬ ‫ح‬ ََ َ ُ َُ ‫َ حُ ه‬
ٓ ِ ‫ول ٱئ ح َذن َِل َوَل َت حفت‬
49. Duk amban meh siye (Munaafiq) ley magpain pe, suganun ne ku ‫ِّن ِۚ أَل ِِف ٱلف حِت َنةِ َسق ُط ُۗوا ِإَون‬ ‫ومِنهم من يق‬
َ ‫ح‬ َ ‫ح‬ َ ‫َ ه‬
(Oh Muhammad ‫{ )ﷺ‬Gey nuhut mag atubang duk satru} duk ٤٩ ‫ين‬َ ‫يطُۢة بٱلكَٰفِر‬
ِ ِ ِ ‫ج َهن َم ل ُم‬
daku fitnahanun, Weh dumain ke diyalem Fitna kalaboan de ley?
Duk bennal Jahannamin asal ngaliput meh aa pananaggah.
َ ْ ُ ُ َ ُ َ ‫ُ ح‬ ُ ‫َ ح‬ َ ُ
50. Bang kew (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬katekkahan kahapan asal ‫يبة َيقولوا ق حد‬‫إِن ت ِص حبك َح َس َنة ت ُسؤه حمۖۡ ِإَون ت ِصبك م ِص‬
َ َ ُ ْ ‫ه‬ ُ َ َ َ َٓ‫َ َ ح‬
makalaat siye ien, Duk bang sab kew tawwa musiba, Pain de: Na ٥٠ ‫أخذنا أ حم َرنا مِن ق حبل َو َي َت َولوا هوه حم ف ِر ُحون‬
asal (hangkan ne kami maghalli tagna pe) bu ne siye pataykut
duk pagsinna sinna den.
‫ََ ه‬ َ ُ َ ُ‫ُ ه ُ ََٓ ه َ ََ َ ه‬
51. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬gey kami tawwa {weh ine bang ِ ‫ٱَّلل نلَا ه َو َم حولى َٰ َنا َولَع ٱَّلل‬ ‫قل لن ي ِصيبنا إَِل ما كتب‬
َ ‫َحَََه ح ح‬
ine} malaingkan iye du bakas tasulat Allahu Taala si kamihin ٥١ ‫ّك ٱل ُمؤم ُِنون‬
ِ ‫فليتو‬
{mapaatagin}, Iye {Allahu Taala nakura } bebbeg kamihin, Duk
luu si Allahu Taala pagtawakkalan iye ne meh siye
magpaparatsayahin.
‫َت هب ُص‬ ُ ‫ون ب َنا ٓ إ ِ هَلٓ إ ِ حح َدى ح‬
َ َ ‫ٱۡل حسنَ َي حني َو ََنح ُن َن‬ َ ُ ‫ُح َح ََه‬
52. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬bahasa nganjagahan kaam kami, ِِۖ ِ ‫قل هل تربص‬
(ganah patekka si kami) malaingkan dambuwa amban duwe َ ‫ٱَّلل ب َع َذاب م حِن عِنده ِۦٓ أَ حو ب َأيحد‬
ۡۖ ‫ِينا‬ ُ ‫ك ُم ه‬ ُ َ ُ َ ‫ُ ح‬
‫بِكم أن ي ِصيب‬
ِ ِ ِ
ُ ‫ْ ه‬ َ َ ‫َف‬
kahapan {Daagan sampurna, Kashaahid), bu ne bang kami ‫َت هب ُص ٓوا إِنا َم َعكم‬
nganjagahan kami kaam, patekkahan siksa Allahu Taala amban َ َ َ ‫ُّم‬
٥٢ ‫َتب ِ ُصون‬
iye atawa duk tangan kami, Na ngagad kaam bennal kami jaga
kami.

170
َ ُ ُ ‫ُ ح ه ُ ح‬ َ َ ‫ه‬ َ َ ْ ُ َ ‫ُح‬
53. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Maggastu ne kaam {si lan Allahu ‫نت حم ق حوما‬‫قل أنفِقوا َُ حو ًَع أ حو ك حرها لن ُي َتق هبل مِنكم إِنكم ك‬
Taala} si kaseeb bi duk kabunsi bi, asal gey ne teed tinayma َ ‫سق‬ َ
٥٣ ‫ِني‬ ِ َٰ ‫ف‬
amban kaam, sabab bennal kaniyaan bin meh aa qawman
Fasiqeen (luwas amban agama Allahu Taala).
‫ََ ْ ه‬ ‫هٓ َه‬ َََ ‫َ ُح َ ح‬
54. Gana makapeges siye supaya tinaymah amban siye meh gastu de ِ ‫َو َما َم َن َع ُه حم أن تق َبل مِن ُه حم نفقَٰ ُت ُه حم إَِل أن ُه حم كف ُروا بِٱَّلل‬
‫ُ َ ه‬ َ َٰ َ َ ُ ‫َ َ َ ح ُ َ ه َ َٰ َ ه َ ُ ح‬
{si lan Allahu Taalahin} malaingkan sabab peggeh siye naggah ‫اَل َوَل يُنفِقون إَِل‬ ‫وَل ِۦ وَل يأتون ٱلصلوة إَِل وهم كس‬ ِ ‫َوب ِ َر ُس‬
َ ُ َ ُ
siye si Allahu Taala duk Rasul ne duk gey siye piyu si ٥٤ ‫َوه حم كَٰرِهون‬
pagsambahayangan malaingkan duk kalisu de duk gey siye
maggastu {si lan Allahu Taala} malaingkan kaniyaan den bunsi.
ُ ‫يد ه‬
‫ٱَّلل َِلُ َعذ ََِ ُهم‬ ُ ‫ك أَ حم َوَٰل ُ ُه حم َو ََلٓ أَ حو َل َٰ ُد ُه حم إ هن َما يُر‬
َ ‫ََ ُح ح‬
‫جب‬
55. Na da kew seeban si {tatabangan} meh altah de duk meh anak ِ ِ ِ ‫فَل تع‬
َ ُ َٰ َ ‫ح َ َ َٰ ُّ ح َ َ َ ح َ َ َ ُ ُ ُ ح َ ُ ح‬
de, iye du kabayaan Allahu Taalahin niksa siye duk meh ien si ٥٥ ‫ب ِ َها ِِف ٱۡليوة ِ ٱلنيا وتزهق أنفسهم وهم كفِرون‬
kaellum Dunya duk song du tahal ginhawa baran den duk
kaniyaan de pananaggah.
َ ُ ُ ُ َ ‫ََ ح ُ َ ه ه‬
56. Duk napa siye si Allahu Taala weh bennal siye ley amban kaam ‫حل ِفون بِٱَّلل ِ إِن ُه حم ل ِمنك حم َو َما هم مِنك حم َولَٰك هِن ُه حم‬‫وي‬
duk dumain siye ien amban kaam, sumaguwa meh aa qawman َ َُ‫َح َح‬
٥٦ ‫قوم يفرقون‬
pasapehak.
ُ َ ْ ‫َ ه ه‬ َ َ َ ً َ ‫َح َ ُ َ َ ح‬
57. Bang hadja siye makasuwa patudjuhan atawa lingab ‫جا أ حو َمغ َٰ َرَٰت أ حو ُم هدخَل ل َول حوا إَِلحهِ َوه حم‬‫َيدون مل‬
ِ ‫لو‬
{patapukan} atawa paasekan tantu nen asal patykut ne siye َ ُ َ‫َح‬
٥٧ ‫َيمحون‬
tudju pi duk pagdayih dayih de.
‫ه‬ ْ ُ ْ ‫ه َ َ َ ح ُ ح‬ َ ‫ح ه َح‬
58. Duk amban siye {meh munaafiq ley} muggutan kau {Oh ‫ت فإِن أع ُطوا م حِن َها َرضوا ِإَون ل حم‬
ِ َٰ ‫َومِن ُهم من يل ِم ُزك ِِف ٱلصدق‬
َ َ ُ َ ٓ ْ
Muhammad ‫ } ﷺ‬si meh sadaqqa, Na bang siye kaurungan amban ٥٨ ‫ُي حع َط حوا م حِن َها إِذا ه حم ي َ حسخ ُطون‬
ien, maglillah siye peggeh gey siye kaurungan magsugpak siye
{mag astel}.
59. Bang hadja siye magmalillah si iye pangurung siye Allahu Taala ُ ‫وَلۥ َوقَالُوا ْ َح حسبُ َنا ه‬
‫ٱَّلل‬ ُ ‫َول َ حو َأ هن ُه حم َر ُضوا ْ َما ٓ َءاتَى َٰ ُه ُم ه‬
ُ ُ ‫ٱَّلل َو َر ُس‬
َ ‫َ َ ُ ُُ ه ٓ َ ه‬ ‫َ ح‬ ُ ‫َس ُي حؤت َِينا ه‬
duk Rasul nen, Duk magpain siye: Mararahi ne si kami Allahu ٥٩ ‫وَل ٓۥ إِنا إَِل ٱَّلل ِ َرَٰغ ُِبون‬ ‫ٱَّلل مِن فضلِهِۦ ورس‬
Taala, Song du kami urungan Allahu Taala amban kalabbihan ne,
Bennal kami si Tuhan kami du kaseeban kamihin.
60. Bennal meh sadaqqahin {zakatin} si meh aa faqir duk meh aa
َ َ َٰ َ ‫َ ح‬
‫ِني َعل حي َها‬ ‫ِني وٱلع ِمل‬
ِ ‫سك‬ َٰ َ ‫ت ل ِلح ُف َق َرآءِ َوٱل ح َم‬ ُ َٰ ‫ٱلص َد َق‬‫۞إ هن َما ه‬
ِ
‫ح‬ ‫ه‬
‫يل ٱَّلل ِ َوٱب ِن‬ َ َ َ َ ‫ح‬ َ َ َ ‫ح‬ ُ ُ ُ ُ َ ‫ه‬ َ ُ‫َ ح‬
miskin {makalandu} duk meh aa maghinang {mamahagi zakat ِ ِ ‫اب وٱلغَٰرِمِني و ِِف سب‬ ِ ‫وٱلمؤلفةِ قلوبهم و ِِف ٱلرِق‬
ٌ ‫ٱَّلل َعل‬ ُ ‫ٱَّللُِۗ َو ه‬
‫َ ه‬ َ َ
ley} duk meh {aa bahau si agama Islam} duk si meh ipun duk ٦٠ ‫ِيم َحكِيم‬ ‫يلِۖ فرِيضة مِن‬ ِ ِ ‫ٱلسب‬
‫ه‬
meh aa daagan utang duk meh aa mag atubang si lan Allahu
Taala duk aa kaelletan si tulakan, Fardu ien amban Allahu Taala
duk Allahu Taala Sangat makahati Sangat Pandey.
َ ُ ُُ ‫َ حُ ُ ه َ ُح ُ َ ه ه ُ ُ َ ُ ُُ ُح‬
61. Duk amban siye {me munaafiq} (binissahan we de peddi) Nabi ‫ب َو َيقولون ه َو أذن قل أذن خ حۡي‬ ِ ‫ومِنهم ٱَّلِين يؤذون ٱنل‬
ْ َُ َ َ ‫ه ُ ح ُح ُ ه َُح ُ حُح َ َ َحَ ه‬
Salla Allahu Alayhi Wasallam pain de: Iye “nainge nainge kemon ‫لكم يؤمِن بِٱَّلل ِ ويؤمِن ل ِلمؤ ِمن ِني ورۡحة ل َِّلِين ءامنوا‬
َ ٌ َ َ ‫ُ ح َ ه َ ُح ُ َ َ ُ َ ه َُ ح‬
bissa” Bissahun: “Iye pakale” hadja si iye meh makahap si kaamin, ٦١ ‫اب أ َِلم‬ ‫مِنكم وٱَّلِين يؤذون رسول ٱَّلل ِ لهم عذ‬
magparatsaya iye si Allahu Taala duk masanyang iye meh
magpaparatsayahin, duk aseh si meh siye magparatsaya amban

171
kaam. Duk iye ne meh siyte {Mamissahan} {Rasul Salla Allahu
Alayhi Wasallam} Mepeddiin, niyah ne tinagame si siye siksa sa
peddes peddes.
ُ‫وَل ٓۥ أَ َح ُّق أَن يُ حر ُضوه‬
ُ ُ ‫ٱَّلل َو َر ُس‬ ُ ُ ‫َح ُ َ ه َ ُ ح ُح‬
ُ ‫وك حم َو ه‬ ‫ُيل ِفون بِٱَّلل ِ لكم ل ِۡيض‬
62. Napa siye si Allahu Taala ganta si kaam, supaya magmalillah si
َ ‫إن ََكنُوا ْ ُم حؤ ِمن‬
٦٢ ‫ِني‬
kaam, duk Allahu Taala duk Rasul ne, labi patut subey ِ
magmalillah si iye bang kaniyaan den magpaparatsaya.
َ َ‫وَلۥ فَأَ هن َ َُلۥ ن‬
‫ار َج َه هن َم‬ َ ‫َأل َ حم َي حعلَ ُم ٓوا ْ َأنه ُهۥ َمن ُُيَادِدِ ه‬
ُ َ ‫ٱَّلل َو َر ُس‬
63. Weh gah ke katauhan de, sine sine nguntarahan Allahu Taala
‫َ َ َ ح‬
ُ ‫ٱۡل حِز ُي ٱلح َعظ‬ َ
duk Rasul ne, Bennal niyah ne si iye Narkah Jahannam, kakkal ne ٦٣ ‫ِيم‬ ‫خ َٰ ِِلا فِيها ذَٰل ِك‬
iye diyalem ne, Damikkiyan ien kadesmean sa hadje hadje.
ُُ َ ُ َ ُ ‫َ ح َ ُ ح ُ َ َٰ ُ َ َ ُ َ ه َ َ َ ح ح‬
64. Halli meh Munafiqin {Iye ne meh siye matampal pamaratsaya, ‫ورة تنب ِ ُئ ُهم ب ِ َما ِِف قلوب ِ ِه حم‬ ‫ُيذر ٱلمنفِقون أن تَنل علي ِهم س‬
َ ُ َ ‫ه َح‬ ‫ُ ح َح ُْٓ ه هَ ُح‬
napukan panaggah} kaw paturun si siye dambuwa sura, ngaka ٦٤ ‫ٱَّلل ُمرِج ما َتذرون‬ ‫ق ِل ٱستهزِءوا إِن‬
ngaka pasal diyalem pangateyan de, Na bissahun {Oh
Muhammad ‫ }ﷺ‬bennal Allahu Taala maguwa iye hinallian bi iyu
{tinapukan bin}.
‫ََ َ َحَُ ح ََُ ُ ه ه َ ُه َُ ُ َ َحَ ُ ُح َ ه‬
65. Duk bang siye ien tilew nu {Bang wey hinang de saien} ِ ‫ب قل أبِٱَّلل‬ ‫ولئِن سأتلهم َلقولن إِنما كنا َّنوض ونلع‬
َ َ ُ ُ َ
Sambung den hadja, iye du kaniyaan kamihin magpamellang ٦٥ ‫نت حم ت حس َت حهزِ ُءون‬ ِ ‫َو َءاتَٰيَٰتِهِۦ َو َر ُس‬
‫وَل ِۦ ك‬
duk maglola hadja, Bissahun {Si siye} Bahasa Allahu Taala duk
Rasul ne duk meh Ayat ne kaniyaan pangidjian bin?
َ ٓ ُ ‫ه‬ ُ َ َ ‫َ َحَ ُ ْ َح ََحُ َح‬
66. Da ne kaam magpamaap, sabennal kapanaggah ne kaam puwas ‫يمَٰن ِك حم إِن ن حعف َعن َُائِفة‬ِ ‫َل تعتذِروا قد كفرتم َعد إ‬
amban pamaratsaya bi, Bang kami ngamaaf amban meh َ ‫ُ ح َُ ح َ ٓ َ َهُ ح َ ُ ْ ُح‬
٦٦ ‫مِنكم نعذِب ُائِفَۢة بِأنهم َكنوا ُمرِمِني‬
tumpukan amban kaam, siksa kami sab tupukan {sinduwehin}
sabab kaniyaan den magbubulaug. ‫ح‬
َ ‫َ ح‬ ‫َح‬ ُ ُ ‫حُ َ ُ َ َ حُ َ َ ُ َح‬
67. Meh Munafiq {Iye ne meh siye matampal pamaratsaya, napukan ‫ض يَأ ُم ُرون بِٱل ُمنك ِر‬
ِۚ ‫ٱلمنَٰفِقون وٱلمنَٰفِقَٰت َعضهم ِم ُۢن َع‬
ََ َ‫ََح ُ َ َح َُ ح َُ ْ ه‬ ‫ح َ َ ح ح‬
panaggah} lellahin duk meh munaafiq dendehin, ‫ٱَّلل فنس َِي ُه حم‬ ‫وف ويقبِضون أيدِيهم نسوا‬ ِ ‫َو َين َه حون ع ِن ٱل َمع ُر‬
َ ُ َ ‫ه ح ُ َ َٰ َ ُ ح‬
kasinduwehanin siye amban kasinduwehan, ngandaak siye ٦٧ ‫ِني ه ُم ٱلفَٰسِقون‬ ‫إِن ٱلمنفِق‬
maghinang laat, duk meges siye maghinang hap, Duk
pinakengkem weh de meh tangan den {si paghinang kahapan
karna Allah}, takaipat weh de Allahu Taala na kinaipatan sab
siye weh Ne, bennal meh Munafiqeen siye ne ien meh Fasiqeen
{Luwas amban agama Allahu Taala}.
َ ‫ك هف‬
َ َ‫ار ن‬
َ ‫ار َج َه هن َم َخ َٰ ِِل‬ ُ ‫َ َ َ ه ُ ح ُ َ َٰ َ َ ح ُ َ َٰ َ َٰ َ ح‬
68. Tigamehan weh Allahu Taala meh munafiq lellahin duk meh ‫ِين‬ ‫ت وٱل‬ِ ‫وعد ٱَّلل ٱلمنفِقِني وٱلمنفِق‬
َ َ َ ُ ‫ه َح حس ُب ُه حم َولَ َع َن ُه ُم ه‬
munafiq dendehin duk meh pananaggain, Narka Jahannam, ٦٨ ‫ٱَّللۖۡ َول ُه حم عذاب ُّمقِيم‬ َ ‫ف‬
َ ِ ‫ِيها‬
kakkal siye diyalem ne, ien mararahi ne si siye, duk
pinagmulkaan siye weh Allahu Taala duk niyah ne si siye siksa
teteg.
َ ََ ‫ُ ح ُه ََ ح‬ ََْ ُ َ ُ َ َ ‫َك هٱَّل‬
69. Kowe iye ne meh siye dehellu amban kaam, kaniyaan den labi pe ‫َث أ حم َوََٰل‬ ‫ِين مِن ق حبل ِك حم َكن ٓوا أش هد مِنكم قوة وأك‬
‫ِك حم َك َما ح‬ ُ َٰ َ َ ُ ‫َ َ ح َ َٰ َ ح َ ح َ ُ ْ َ َ َٰ ح َ ح َ ح َ ح‬
amban kaam kabasag den, duk labi pe hekka alta den duk meh ‫ٱس َت حم َت َع‬ ‫وأولدا فٱستمتعوا ِِبلقِ ِهم فٱستمتعتم ِِبلق‬
َ َٰٓ َ ْ ُ ْ ٓ ُ َ ‫َ ه‬ ‫ُ ح‬ ََ ُ َ َ ‫هٱَّل‬
anak den, Na maglami lami ne siye duk bahagi si siyehin ‫ِين مِن ق حبل ِكم ِِبلَٰقِ ِه حم َوخض ُت حم كٱَّلِي خاضوا أولئِك‬

172
ُ َ َ ُ ‫ُّ ح‬ ُ ‫َ َ ح َ ح‬
{daddali}, Na maglami lami du sab kaam duk bahagi si kaamin ‫ٱلن َيا َوٱٓأۡلخ َِرةِِۖ َوأ ْو َٰٓلئِك ه ُم‬ ‫ت أع َمَٰل ُه حم ِِف‬ ‫حبِط‬
{daddali}, kowe kapaglami lami iye ne meh siye dehellu amban َ ُ َٰ َ ‫ح‬
٦٩ ‫ٱلخ ِِسون‬
kaam duk bahagi si siyehin {daddali} , duk missa kaam {Dumain
patut} kowe du sab iye pamissa den, Iye ne meh siye ien pagpag
ne meh {tumbas} hinang den si Dunya duk Akhirat duk iye ne
meh siye ien aa malugiin. ‫ح‬
َ َ َ ُ َ َ
‫ِين مِن ق حبل ِ ِه حم ق حو ِم نوح َو ََعد َوث ُمود َوق حو ِم‬ َ ‫َأل َ حم يَأتِه حم َن َبأُ هٱَّل‬
70. Weh gah ke siye katekkahan aka iye ne meh siye dehellu amban ِ
َ ‫ِك َٰ َ َ ح ُ ح ُ ُ ُ ُ ح‬ َ َ ‫ح َ َ َ َ ح َ َٰ َ ح َ َ َ ح ُ ح‬
siye meh aa qawman Nuh duk Aad duk Thamuwd duk aa ِۖ ِ َٰ‫ت أتتهم رسلهم بِٱِلَيِن‬
‫ت‬ ِۚ ِ ‫ب مدين وٱلمؤتف‬ ِ ‫إِبرَٰهِيم وأصح‬
qawman Ibrahim duk meh aa Madyan duk me aa qawman {Lut}. َ ُ ‫َ ُْٓ َ ُ َ ُ ح َ ح‬ ََٰ َ ‫َ َ َ َ ه ُ َ ح َ ُ ح‬
٧٠ ‫فما َكن ٱَّلل َِلظل ِمهم ولكِن َكنوا أنفسهم يظل ِمون‬
Katekkahan siye meh Rasul duk meh katarrangan, Na gah siye
inanyaya weh Allahu Taala sumaguwa siye kaniyaan den mismu
ginhawa baran de maanyayahin.
َ ‫ح‬ ‫َ حُ ح ُ َ َ حُ ح َ ُ َح ُ ُ ح َح ُٓ َح‬
71. Duk meh magparatsaya (lellahin) duk meh magparatsaya ‫ض يَأ ُم ُرون‬
ِۚ ‫وٱلمؤمِنون وٱلمؤمِنَٰت َعضهم أو َِلَاء َع‬
َ ُ‫ح‬ َ ‫ََحَ ح َ َ حُ َ َُ ُ َ ه‬ ‫ح ح‬
(dendehin) kasinduwehanin bebbeg si kasinduwehan ngandaak ‫ٱلصل َٰوةَ َو ُيؤتون‬ ‫وف وينهون ع ِن ٱلمنكرِ ويقِيمون‬ ِ ‫بِٱل َمع ُر‬
siye si kahapan duk meges amban kalaatan duk tenggehan de ُ ‫ه َ َ َ ُ ُ َ ه َ َ َ ُ َُ ٓ ُْ َ َ َ َح َ ُ ُ ُ ه‬
َ ‫ٱَّلل إ هن ه‬
‫ٱَّلل‬ ِ ُۗ ‫ٱلزك َٰوة وي ِطيعون ٱَّلل ورسوَلۥ أو َٰٓلئِك سۡيۡحهم‬
sambahayangin duk ungsuran de zakatin duk magtaat siye si ٌ ‫َعز‬
٧١ ‫يز َحكِيم‬ ِ
Allahu Taala duk Rasul ne, Iye ne meh siye ien song kinaasean
weh Allahu Taala, Bennal Allahu Taala Sangat geesan Sangat
Pandey.
‫َح‬ ‫َح‬ ‫َ َ َ ه ُ ح ُ ح َ َ ح ُ ح َ َٰ َ ه‬
72. Tinagamehan weh Allahu Taala meh magparatsaya (lellahin) duk ‫جنَٰت َترِي مِن َتت َِها‬ ‫ت‬
ِ ‫وعد ٱَّلل ٱلمؤ ِمن ِني وٱلمؤمِن‬
meh magparatsaya (dendehin) meh Surgah magselluy amban ‫ح‬
‫ت عد ِۚن‬َ ‫َ َٰه‬ َ
ِ ‫سكِن ُيِبة ِِف جن‬ َ َ َٰ َ ‫ِيها َو َم‬
َ ‫ِين ف‬ َ ‫حٱۡلَنح َه َٰ ُر َخ َٰ ِِل‬
tindakan ne meh subain kakkal siye diyalem ne duk meh ُ ‫َب َذَٰل َِك ُه َو ٱلح َف حو ُز ٱلح َعظ‬ َُ‫ك‬ ‫َ ح َ َٰ َ ه َ ح‬
٧٢ ‫ِيم‬ ‫ورِضون مِن ٱَّلل ِ أ‬
patennaan hap si meh surgah Adn duk Ase amban Allahu Taala
labi hadje, iye ne ien daagan sa hadje hadje.
َ ‫َ حُح‬ ‫ح ُه َ ح‬ َ َ
73. Oh kew Nabi (Muhammad ‫ )ﷺ‬jihadun (paglugtuan, inabi abi duk ‫ِني َوٱغلظ َعل حي ِه حم‬ ‫ار َوٱل ُم َنَٰفِق‬ ‫ب َج َٰ ِه ِد ٱلكف‬ ُّ ‫يأ ُّي َها ٱنله‬
ِ
َٰٓ
‫ح‬ ‫ح‬ ‫ح‬
ُ ‫َو َمأ َوى َٰ ُه حم َج َه هن ُمۖۡ َوبئ َس ٱل َم ِص‬
binonoh bang naggah) iye ne meh pananaggain duk munafiqin ٧٣ ‫ۡي‬ ِ
duk patuwas kew si siye duk patennaan den {Narka} Jahannam
duk sa laat laat ne pamolean.
ْ َ َ ‫َ ُ ْ ََ َ ُ ْ َ َ ح ُ ح‬ ‫َح ُ َ ه‬
74. Napa pe siye si Allahu Taala si pinain den, Duk sabennal siye ley ‫ُيل ِفون بِٱَّلل ِ َما قالوا َولق حد قالوا ُك َِمة ٱلكف ِر َوكف ُروا ََ حع َد‬
makabissa ne siye bissa panaggah duk naggah ne siye puwas ُ ‫إ حس َل َٰ ِمه حم َو َه ُّموا ْ ب َما ل َ حم َي َنالُوا ْ َو َما َن َق ُم ٓوا ْ إ هَلٓ أَ حن أَ حغ َنى َٰ ُه ُم ه‬
‫ٱَّلل‬ ِ ِ ِ ِ
ْ‫َََهح‬ ‫ه‬ ‫ح‬ َ ُ َ ْ ُ ُ َ ‫ح‬ َ ُ
amban pag Islam de {pagpatigupu} de duk geget pe siye si iye ‫وَلۥ مِن فضلِهِۦ فإِن َيتوبوا يك خۡيا ل ُه حمۖۡ ِإَون يتولوا‬ ُ ‫َو َر ُس‬
gah taeddo den, duk gah siye ngusa {ngangguun} malaingkan َ‫ح‬ َ ‫ُّ ح‬ َ َ َ ُ‫َُ حُ ُ ه‬
ِ ‫ٱلن َيا َوٱٓأۡلخ َِرة ِِۚ َو َما ل ُه حم ِِف ٱۡل‬
‫ۡرض‬ ‫ٱَّلل عذابًا أ َِلما ِِف‬ ‫يعذَِهم‬
pegge pinadaya ne siye weh Allahu Taala amban kalabbihan ne. َ ََ َ
٧٤ ‫مِن و ِل وَل ن ِصۡي‬
Na bang siye magtawbat {pabalik tudju Allahu Taala} ien
makahap siyehin, duk bang siye pataykut siksa siye Allahu Taala
siksa sa peddes peddes si Dunya pe duk si Akhirat duk gah ne
niya si siye diyata Bulak amban bebbeg duk tabang.
َ َ ‫َ ح‬ َ َ َ ‫َ ح ُ ه ح َ َٰ َ َ ه‬
75. Duk amban siye ngajanjian siye Allahu Taala, {Pain de}: bang ‫َّلل لئ ِ حن َءاتى َٰ َنا مِن فضلِهِۦ نلَ هص هدق هن‬‫۞ومِنهم من عهد ٱ‬

173
kami urungan weh Allahu Taala amban kalabbihan ne {Kadaya}, ‫َََ ُ َ ه َ ه‬
َ ‫ٱلصَٰلِح‬
٧٥ ‫ني‬ ِ ‫ونلكونن مِن‬
na asal tantu nen magsadaqqa kami duk paniya kami amban
meh aa sulut.
َ ُ ُ ْ ‫َ ه‬ ْ ُ َ ‫َ ح‬ َ ٓ ََ
76. Na pagpi ne siye kaurungan weh Allahu Taala amban kalabbihan ٧٦ ‫فل هما َءاتى َٰ ُهم مِن فضلِهِۦ ِبِلوا بِهِۦ َوت َولوا هوهم ُّم حعرِضون‬
ne {Pinadaya ne siye} magpinget ne siye si kadaya den, duk
pataykut ne siye sarta naggah.
77. Na mugtuy binettaran weh Allahu Taala dem pangateyan de َ ‫فَأَ حع َق َب ُه حم ن َِفاقا ِف قُلُوبه حم إ َ ََٰل يَ حو ِم يَلح َق حونَ ُهۥ ب َما ٓ أَ حخلَ ُفوا ْ ه‬
‫ٱَّلل َما‬ ِ ِ ِِ ِ
pagnifaq {Pamatampal pamaratsaya, panapuk panaggah} َ ُ ‫َ َ ُ ُ َ َ َ ُ ْ َ ح‬
٧٧ ‫وعدوه وبِما َكنوا يكذِبون‬
diyalem pangateyan de sampay ellew pagkasuwa de duk Allahu
Taala, sabab pamaluba de Allahu Taala si iye pangajanji den, duk
si kaniyaan bakas pamuting den.
‫َ َ ح َ ح َ ُ ٓ ْ َ ه ه َ َ ح َ ُ ه ُ ح َ َ ح َ َٰ ُ ح َ َ ه ه َ ه‬
78. We gah ke ien katauhan de weh bennal bennal Allahu Taala ‫ٱَّلل َعل َٰ ُم‬ ‫ألم يعلموا أن ٱَّلل يعلم َِسهم وَنوىهم وأن‬
makahati tinapuk den duk paglimbung limbung den? Duk ٧٨ ‫وب‬ ُُ‫ح‬
ِ ‫ٱلغي‬
bennal Allahu Taala Sangat makahati si gaib {gey takite duk gey
katauhan}.
َ ‫ت َو هٱَّل‬
‫ِين‬
َ َ ‫ه‬ َ ‫ح ح‬ َ ‫َ ح‬ ‫ه َ َح‬
ِ َٰ ‫ِين يل ِم ُزون ٱل ُم هطوِعِني م َِن ٱل ُمؤ ِمن ِني ِِف ٱلصدق‬‫ٱَّل‬
79. Iye ne meh siye muggutan magtatawwu {magvolunteer} amban
‫ٱَّلل م حِن ُه حم َول َ ُهمح‬ َ ُ َ ‫َ َ ُ َ ه ُ ح َ ُ ح ََ ح‬
ُ ‫ون م حِن ُه حم َسخ َِر ه‬
meh magparatsaya si {pagbahagi} zakat duk iye ne meh siye ‫َيدون إَِل جهدهم فيسخر‬ ِ ‫َل‬
َ ٌ َ َ
gana takasuwa de {usaha} malaingkan lugtu de du hadja, na ٌ
٧٩ ‫عذاب أ َِلم‬
diniyawa diyawaan weh de, na diyawaan sab siye Allahu Taala
duk {tinagamehan} ne siye siksa sah peddes peddes.
َ ‫ٱس َت حغف حِر ل َ ُه حم أَ حو ََل ت َ حس َت حغف حِر ل َ ُه حم إن ت َ حس َت حغف حِر ل َ ُه حم َس حبع‬
‫ِني َم هرة‬ ‫ح‬
80. Na maku nekew kaampunan si siye {Oh Muhammad ‫ } ﷺ‬ganta ِ
ُ ‫وَل ِۦ َو ه‬ ُ َ َ ‫َ َ َ ح َ هُ َُ ح َ َ َه ُ ح َ َ ُ ْ ه‬
si siye atawa gey kew maku kaampunan ganta si siye, bisan pe ‫ٱَّلل‬ ُۗ ِ ‫فلن يغفِر ٱَّلل لهم ذَٰل ِك بِأنهم كفروا بِٱَّلل ِ ورس‬
kew maku kaampunan ganta si siye min pitumpu na asal gey ٨٠ ‫ِني‬ َ ‫ََل َي حهدِي ٱلح َق حو َم ٱلح َفَٰسق‬
ِ
teed siye ien ampun Allahu Taala, sabab damikkiyan ien bennal
siye ley naggah si Allahu Taala duk Rasul ne duk Allahu Taala
gey noan meh aa Fasiqeen {meh aa luwas amban agama Allahu
Taala}.
َْ ُ َ ‫ه‬ َ َ ‫ح َ هُ َ ح‬ َ
81. Sinna meh mapaambanin (Meh Munaafiqin) si patennaan den, ‫ف ِر َح ٱل ُمخلفون ب ِ َمق َع ِده حِم خِلَٰف َر ُسو ِل ٱَّلل ِ َوك ِره ٓوا أن‬
ْ َ َْ ُ َ ‫ه‬ َ ‫سه حم ِف‬ ُ َ َ ‫ُ َ َٰ ُ ْ َ ح َ َٰ ح‬
pasulang amban Rasul Salla Allahu Alayhi Wasallam, Duk bunsi ‫يل ٱَّلل ِ َوقالوا َل تنف ُِروا ِِف‬ ِ ِ ‫ب‬‫س‬ ِ ِ ِ ‫نف‬ ‫يج ِهدوا بِأمول ِ ِهم وأ‬
siye mag atubang duk meh alta de duk ginhawa baran de si lan َ ُ َ ‫ح َ ُ ح َ ُ َ َ ه َ َ َ ُّ َ ه ح َ ُ ْ َ ح‬
٨١ ‫ٱۡلرِ ُۗ قل نار جهنم أشد حرا لو َكنوا يفقهون‬
Allahu Taala, Duk missa siye da kaam usa si {tempu} panas,
Bissahun {Oh Muhammad Salla Allahu Allahu Alayhi Wasallam}
Narkah Jahannamin labi pain makalandu panas nen, bang hadja
kaniyaan den tahati de.
ْ ُ َ َ ُۢ َ ٓ َ َ َ ْ ُ ‫ح‬ َ ْ ُ َ ‫َحَ ح‬
82. Na {Sabab siksa ien} ambat siye liyang magsayehan duk ‫حكوا قل ِيَل َوَلَ حبكوا كث ِۡيا جزاء بِما َكنوا‬ ‫فليض‬
magtangisan daran, tumbas si iye kaniyaan bakas tausaha den َ ُ ‫َ ح‬
٨٢ ‫يكسِبون‬
{hininang den}.
َُ ُ ‫َ ه َ َ َ ه ُ َ َٰ َ ٓ َ ح ُ ح َ ح َ ح َ ُ َ ح‬
83. Na bang kew {Oh Muhammad ‫ } ﷺ‬pabalik Allahu Taala tudju ِ ‫وك ل ِلخ ُر‬
‫وج فقل‬ ‫فإِن رجعك ٱَّلل إَِل ُائِفة مِنهم فٱستذن‬

174
tumpukan amban siye (Meh Munafiq), bu siye maid si kau ُ ‫ه َ ح ُ ُ ْ َ َ َ َ َ َ ُ َ َٰ ُ ْ َ َ َ ُ ًّ ه‬
ُ ‫ك حم َر‬
‫يتم‬ ِ‫ض‬ ‫لن َّترجوا م َِع أبدا ولن تقت ِلوا م َِع عدواۖۡ إِن‬
{ganta nuhut} paguwa {mag atubang}, Na painun: Da kaam َ ‫حُ ُ َهَ َ ه َ ح ُ ُ ْ َ َ ح‬
َ ‫خَٰلِف‬
٨٣ ‫ِني‬ ‫بِٱلقعودِ أول مرة فٱقعدوا مع ٱل‬
paguwah nuhut aku salama lama duk da kaam {nuhut} aku
monoh kuntara, {sabab} bennal kaam maglillah kaam neteg
{paamban} kamuwe tagna pe, na pateteg ne hadja kaam duk me
siye mapasulang {mapataykutin}.
‫ه‬
‫َبهِۖۡۦٓ إِن ُه حم‬‫َ َ ُ َ َ َ َٰٓ َ َ ح ُ ه َ َ َ َ َ َ ُ ح َ َ َٰ َ ح‬
84. Duk da kew nambahayang dambuwa amban siye matey salama ِ ‫وَل تص ِل لَع أحد مِنهم مات أبدا وَل تقم لَع ق‬
َ ُ َ ُ ْ ُ ‫ََ ْ ه‬
lama duk da kew {bisan} nengge diyata qubur ne, sabennal siye ٨٤ ‫وَل ِۦ َو َماتوا َوه حم فَٰسِ قون‬
ِ ‫كف ُروا بِٱَّلل ِ َو َر ُس‬
ley naggah siye si Allahu Taala duk Rasul ne, duk matey siye bu
{hal} de ley Fasiquwn {luwas amban agama}. َ ُ‫َ َ ُ ح ح َ َح َ ُُ ح ََح َ ُ ُ ح ه َ ُ ُ ه‬
85. Duk da kew seeban si {tabang} meh alta de duk meh anak de, Iye ‫ٱَّلل أن ُي َعذ ََِ ُهم‬ ‫جبك أموَٰلهم وأولَٰدهم إِنما ي ِريد‬ ِ ‫وَل تع‬
َ ُ َٰ َ ‫ُّ ح َ َ َ ح َ َ َ ُ ُ ُ ح َ ُ ح‬
du kabayaan Allahu Taalahin, niksa siye {duk meh altah de duk ٨٥ ‫ب ِ َها ِِف ٱلنيا وتزهق أنفسهم وهم كفِرون‬
anak de ien} si Dunya pe duk lepas ne ginhawa baran den duk
{hal de} ley pananaggah. ْ ‫َٓ ُ َ ح ُ َ َ ح‬
‫ْ ه‬
86. Duk bang {niyah} pinaturun Sura [magpain]: Magparatsaya ِ ‫ورةٌ أن َءام ُِنوا بِٱَّلل ِ َو َج َٰ ِه ُدوا َم َع َر ُس‬
ِ ‫وَل‬ ‫نزلت س‬ ِ ‫ِإَوذا أ‬
ُ َ َ‫ح َح ََ َ ُُْ ْ ه ح حُ ح ََ ُ ْ َح‬
kaam si Allahu Taala duk {nuhut} kaam Rasul ne mag atubang ‫ٱستذنك أولوا ٱلطو ِل مِنهم وقالوا ذرنا نكن‬
{magbonoh duk satru}, maid si kau iye ne meh malangkew َ ‫هم َع ٱلح َقَٰعِد‬
٨٦ ‫ِين‬
langkew amban siye hin, Duk missa siye: Pasagarun {suganun ne
kami} neteg duk meh aa mapahali hali hin.
َ ُ ُ َٰ َ َ َ ُ َ ُ َ َ ْ ُ َ
َ ‫كونُوا ْ َم َع ح‬
87. Maglillah ne siye kaniyaan den {sartah meh aa mapasulangin}, ‫لَع قلوب ِ ِه حم ف ُه حم‬ ‫ٱۡل َوال ِِف وُبِع‬ ‫رضوا ب ِأن ي‬
َ َ‫َ ح‬
duk tinatakan ne meh pangateyan den na gey ne siye ien ٨٧ ‫َل َيفق ُهون‬
makahati.
ُ َ َ ‫ول َو هٱَّل َ َ ُ ْ َ َ ُ َ ُ ْ َ ح‬ ُ ُ ‫ه‬ َ
88. Sumaguwa Rasulin {‫ } ﷺ‬duk iye ne meh siye magparatsaya sawe ِ ‫ِين َءامنوا معهۥ ج َٰ َهدوا بِأموَٰل ِ ِه حم َوأنف‬
‫س ِه حم‬ ‫لَٰك ِِن ٱلرس‬
َ ‫ُ َ َ ُ ح ح‬ َ َٰٓ َ ْ ُ َ
َ ‫ك ل َ ُه ُم ح‬
ne mag atubang siye duk meh altah de duk ginhawa baran de, ٨٨ ‫ٱۡل حي َر َٰ ُت ۖۡ َوأ ْو َٰٓلئِك ه ُم ٱل ُمفل ُِحون‬ ِ ‫وأولئ‬
duk iye ne meh siye ien niyah ne si siye meh kahapan duk iye ne
meh siye ien aa magparuntunganin.
َ ‫ٱَّلل ل َ ُه حم َج هنَٰت ََتحري مِن ََتحت َِها حٱۡلَنح َه َٰ ُر َخ َٰ ِِل‬
َ ‫ِين ف‬
‫ِيها‬ ُ ‫أَ َع هد ه‬
89. Tinagamehan ne siye weh Allahu Taala meh Surgah magselluy ِ
ُ ‫َذَٰل َِك ٱلح َف حو ُز ٱلح َعظ‬
٨٩ ‫ِيم‬
amban tindakan ne meh subain. Kakkal ne siye diyalem ne
salama lama. Damikkiyan ien daagan ne sa hadje hadje. َ
ْ ُ َ َ َ ‫ُ ح َ َ َُ ح َ َ َ َ ه‬
‫اب َِلؤذن لهم وقعد ٱَّلِين كذبوا‬ َ ‫َ َ َٓ حُ َ ُ َ َ ح ح‬
90. Duk tekka iye ne meh siye magbalidja {duk gey makatuhut ِ ‫وجاء ٱلمعذِرون مِن ٱۡلعر‬
َ ٌ َ َ ‫ُ ه َ ََ ْ حُ ح‬ ُ َ ‫ٱَّلل َو َر ُس‬
َ‫ه‬
magbonoin} amban meh Arab diyata supaya siye sugan nu {gey ٩٠ ‫اب أ َِلم‬‫وَلۥ َس ُي ِصيب ٱَّلِين كف ُروا مِنهم عذ‬
nuhut} Duk neteg ne iye meh siye magputing si Allahu Taala duk
Rasul nen. Song du tawwa iye meh siye managga ien amban siye
siksa Sangat peddes.
َ َ َ َ ‫ه ح َ َ َ ُّ َ َ ٓ َ َ َ َ ح َ ح َ َٰ َ َ َ َ ه‬
91. Ganah si meh aa malamma {manggana gees nen} duk ganah du ‫َي ُدون‬ ِ ‫َض وَل لَع ٱَّلِين َل‬ ‫ليس لَع ٱلضعفاءِ وَل لَع ٱلمر‬
َ‫سن ِني‬ ََ َ
‫لَع ٱل ح ُمحح‬ ُ ‫َ ُ ُ َ َ َ ٌ َ َ َ ُ ْ ه‬
sab si meh aa saki, duk ganah du sab si meh siye gey makasuwa ِ ِ ‫حوا َِّلل ِ َو َرس‬
‫وَل ِۦ ما‬ ‫ما ينفِقون حرج إِذا نص‬
َُ ُ‫َ ه‬
paggastu de {si lan Allahu Taala, pagbonoan duk satru} duse, ٩١ ‫َّلل غفور هرحِيم‬ ‫مِن َسبِيلِۚ وٱ‬
bang siye mituwa Karna Allah duk ganta si Rasul ne, ganah du

175
sab si meh aa magpahap hap labeyan {sinallah, pagdusehan}
duk Allahu Taala Sangat mangangampun Sangat Maase.
ٓ َ ُ َ َٓ َ ‫ََ ََ ه َ َ َ ٓ ََح َ َ ح َُ ح ُح‬
92. Duk ganah du sab {duse} si iye ne meh siye apabila siye tekka ‫جد ما‬
ِ ‫وَل لَع ٱَّلِين إِذا ما أتوك تلِ ح ِملهم قلت َل أ‬
‫َ ح ُ ُ ح َ َح ََه ْ هَ ح ُُُ ح َ ُ َ ه ح َ َ ً َه‬
piyu si kau {Oh Muhammad ‫ }ﷺ‬supaya siye boo nu {si ‫أۡحِلكم عليهِ تولوا وأعينهم تفِيض مِن ٱلمعِ حزنا أَل‬
َ ُ ْ َ
pagbonoan, sarta pinalutuan duk pinabessihan}. [Teppet] pain ٩٢ ‫َي ُدوا َما يُنفِقون‬
ِ
nu: Ganah pamoo ku kaam, [Teppet sah] siye pataykut duk nelluy
bohe mata den sabab kasuse de peggeh gey siye ngasuwah
paggastu de {si pag atubangan duk satru}. َ ْ ُ ٓ ‫ه َ ه ُ ََ ه َ َح َ ح ُ َ َ ُ َ ح‬
93. Iye du labeyan {pakasallaanin} iye ne meh siye maid siye si kau ‫تذِنونك َوه حم أغن َِيا ُء َرضوا بِأن‬ ‫۞إِنما ٱلسبِيل لَع ٱَّلِين يس‬
(gey nuhut) bu dayahan siye, maglillah siye paniyah sartah
َ ‫َ َ َ َ ه ُ َ َ َٰ ُ ُ ح َ ُ ح‬ َ ‫كونُوا ْ َم َع ح‬
‫ٱۡل َوال ِِف وُبع ٱَّلل لَع قلوب ِ ِهم فهم َل‬
ُ َ
‫ي‬
َ َ
{pasaweh} duk meh aa pasulang, duk tinatakan ne weh Allahu ٩٣ ‫َي حعل ُمون‬
Taala diyalem pangateyan den, na gey ne siye ien makahati.
‫ْ َ ُّ ح‬ َ ‫ُ ه‬ َ َ ُ َ َ
94. Magpamaaf siye si kaam {sababan ujjur de} bang kaam mole ne ‫َي حع َتذ ُِرون إَِلحك حم إِذا َر َج حع ُت حم إَِلح ِه حم قل َل ت حع َت ِذ ُروا لن نؤم َِن‬
balik si siye, Na akahanun siye {Oh Muhammad ‫ } ﷺ‬Da ne kaam ُ َ َ ُ‫ه‬
‫ٱَّلل ع َملك حم‬ ‫ۡيى‬ ُ ‫ك حم قَ حد َن هب َأنَا ه‬
َ َ ‫ٱَّلل م حِن أَ حخ َبار ُك حم َو َس‬ ُ َ
‫ل‬
ِ
magpamaaf sabennal bakas ne kami inakahan weh Allahu Taala َ‫كم بما‬ ُ ُ َ ُ َ ِ َ َٰ َ ‫َ َ ُ ُ ُ ُ ه ُ َ ُّ َ َ َٰ َ َٰ ح َ ح َ ه‬
ِ ‫ب وٱلشهدة فينبِئ‬ ِ ‫ورسوَلۥ ثم تردون إَِل عل ِ ِم ٱلغي‬
meh suwi suwi bin, Duk song du payaman {pinig} Allahu Taala َ ُ َ ُ ُ
٩٤ ‫نت حم ت حع َملون‬ ‫ك‬
meh hinang bin duk Rasul ne, Puwas ien pinabalik kaam tudju
iye Sangat makahati gaibin duk matampalin, Na aka akahan ne
kaam si iye bakas kaniyaan hininang bin.
‫ح ُ ْ َح‬ َ ُ‫ح ُ َ ه َ ُ َ َ َح‬
95. Song teed siye napa si Allahu Taala bang kaam balik si siye duk ۡۖ‫َس َيحل ِفون بِٱَّلل ِ لك حم إِذا ٱنقلبت حم إَِلح ِه حم تلِ ُع ِرضوا عن ُه حم‬
ْ ُ َ َ ُۢ َ ٓ َ َ ُ ‫َ َ ح َ َٰ ُ ح َ َ ه‬ ‫ه‬ َ ْ ُ ‫ََ ح‬
ne kaam pataykut amban siye, Na pataykut ne kaam amban siye, ‫فأعرِضوا ع حن ُه حمۖۡ إِن ُه حم رِ حجسۖۡ ومأوىهم جهنم جزاء بِما َكنوا‬
َ ‫ح‬
sabennal siye ley lemmi {Najjis} duk patennaan den (Narka) ٩٥ ‫يَكس ُِبون‬
Jahannam, Tumbas si iye bakas kaniyaan tausaha de (Tahinang
den).
َ َ‫َح ُ َ َ ُ ح َح َ حْ َ حُ ح َ َح َ حْ َ حُ ح َ ه ه‬
96. Napa siye si kaam supaya kaam maglillah (seeban) si siye, Na ‫ٱَّلل َل‬ ‫ُيل ِفون لكم ل َِتضوا عنهمۖۡ فإِن ترضوا عنهم فإِن‬
bisan pe kaam maglillah si siye, Na bennal Allahu Taala gey pain ٩٦ ‫ِني‬َ ‫َض َعن ٱلح َق حو ِم ٱلح َفَٰسق‬
َٰ َ ‫يَ حر‬
ِ ِ
maglillah si meh aa qawman fasiqeen (luwas amban agama
Allahu Taala).
ٓ َ َ ُ ُ ْ ُ َ ‫ح َ ح َ ُ َ َ ُّ ُ ح َ َ َ َ ح َ ُ َ ه َ ح‬
97. Iye ne meh Arab {badu, diyata} in labi makalandu panaggah den ‫ٱۡلعراب أشد كفرا ون ِفاقا وأجدر أَل يعلموا حدود ما‬
duk pagnifaq den (pamatampal pamaratsaya, panapuk ٩٧ ‫ِيم َحكِيم‬ ُ ‫وَل ِۦ َو ه‬
ٌ ‫ٱَّلل َعل‬ ُ َ َٰ َ َ ‫ٱَّلل‬ َ َ‫أ‬
ُ ‫نز َل ه‬
ُۗ ِ ‫لَع رس‬
panaggah), Duk labi pe hap (si siye) bang gey katauhan de iye
meh gantaan (Shara’) pinaturun weh Allahu Taala luu si Rasul
ne, Duk Allahu Taala Sangat makahati Sangat pandey.
ُ َ َ ‫َوم َِن حٱۡلَ حع َراب َمن َي هتخ ُِذ َما يُنف ُِق َم حغ َرما َو َي‬
‫َت هب ُص بِك ُم‬
98. Duk amban meh Arab [badu, diyata] hininang we de paggastu (si ِ
َ ٌ َ ُ‫ه َٓ َ َ َح ح َٓ َُ ه ح ِ َ ه‬
lan Allahu Taalahin) kalugian duk jaga si kaam supaya kaam ٩٨ ‫ٱلوائِر علي ِهم دائِرة ٱلسوء وٱَّلل س ِميع عل ِيم‬
katekkahan (laat, siya siya), Na siye masiya siya weh kalaatanin,
Duk Allahu Taala Sangat makakale Sangat makahati.
99. Duk amban meh Arab [badu, diyata] magparatsaya du sab siye si

176
َ
Allahu Taala duk si Ellew Akhirat duk hininang weh de paggastu
ُ ‫ه ح‬ ‫ح‬
‫اب َمن يُؤم ُِن بِٱَّلل ِ َوٱَلَ حو ِم ٱٓأۡلخِرِ َو َي هتخِذ َما يُنف ُِق‬ َ‫َ َ ح ح‬
ِ ‫ومِن ٱۡلعر‬
‫ََ ٓ ه ُ ه‬ ََ َ ‫َ ه‬ َ ُ
de {si lan Allahu Taalahin} patapit tudju Allahu Taala duk meh ‫ٱلر ُسو ِل ِۚ أَل إِن َها ق حر َبة ل ُه حم‬
‫ت ه‬ ِ َٰ ‫ق ُربَٰت عِند ٱَّلل ِ َوصلو‬
Duwaa Rasul in [Salla Allahu Alayhi Wasallam], Weh dumain ke َُ َ‫َ ُح ُُ ُ هُ َحَ ٓ ه ه‬
٩٩ ‫ٱَّلل غفور هرحِيم‬ ‫سيدخِلهم ٱَّلل ِِف رۡحتِهِۦ إِن‬
ien mamatapit siyehin? Song du siye paasek Allahu Taala si ase
ne (Surgah), Bennal bennal Allahu Taala Sangat mangangampun
duk Sangat maase.
ُ ‫َ َ حَ َ َ ه َ ه‬ َ ُ ‫َو ه َٰ ُ َ ح َ ه ُ َ َ ح‬
100. Duk iye ne meh siye dehellu tagna tagna amban meh ‫ِين ٱت َب ُعوهم‬ ‫ج ِرين وٱۡلنصارِ وٱَّل‬ ِ َٰ ‫ٱلسبِقون ٱۡلولون مِن ٱلمه‬
‫َح‬ ‫ه‬ َ َ َ ْ ُ َ ُ ‫ح َ َٰ ه ِ َ ه‬
Muhajirin [meh aa Makka maglalin tudju Madina] duk meh ‫َّلل ع حن ُه حم َو َرضوا ع حن ُه َوأ َع هد ل ُه حم َجنَٰت َت ِري‬ ‫َِإِحسن رَض ٱ‬
‫ح‬ ‫ح‬ َ َ
ُ ‫ِيها أبَدا ذَٰل َِك ٱل َف حو ُز ٱل َعظ‬ٓ َ ‫ََتح َت َها حٱۡلَنح َه َٰ ُر َخ َٰ ِِل‬
َ ‫ِين ف‬
Ansaar [meh aa Madina nimbul aa patekka si siye] duk iye ne ١٠٠ ‫ِيم‬
meh siye nuhut siye si kahapan, maglillah ne Allahu Taala si siye
duk maglillah ne du sab siye si Allahu Taala, Tinagamehan ne
siye weh ne meh Surgah magselluy amban tindakan ne, meh
subain kakkal ne siye diyalem ne salama lama, Damikkiyan ien
daagan sa hadje hadje.
َ ‫ونۖۡ َوم حِن أَ حهل ٱل ح َمد‬
ِ‫ِينة‬
َ ُ َٰ َ ُ
‫ِق‬ ‫ف‬‫ن‬ ‫م‬ ‫اب‬ ‫ر‬
َ
َ ‫كم م َِن حٱۡل حع‬ُ َ‫َ ه ح َ ح‬
‫ومِمن حول‬
101. Duk amban siye meh kataliput bi meh Arab [badu,diyata] ِ ِ
‫َ َ َح َُ ُ ح َح ُ َح َُ ُ ح َ َُ ُُ ه ه َح‬ ََ ْ ُ َ َ
Munaafiq siye {matampal pamaratsaya, napukan panaggah} duk ‫ني‬
ِ ‫اق َل تعلمهمۖۡ َنن نعلمهم سنعذَِهم مرت‬ ِ ‫مردوا لَع ٱنل ِف‬
َ َ َ ُّ ُ
amban meh aa Madina [Munafiq dusab] legleb ne siye diyalem ١٠١ ‫ث هم يُ َردون إ ِ ََٰل َعذاب َعظِيم‬
pagkamunafiq de, gey siye katauhan nu Oh Muhammad ‫}ﷺ‬,
Kami mangatauhan siyehin song siye siksa kami bale minduwe,
ubus pinabalik ne siye tudju siksa sa hadje hadje.
َ َ َ ْ َ َ ُُ ْ ََُ ‫َ َ َ ُ َ ح‬
102. Duk kasinduwehan ngakun ne siye si meh duse de, ‫َتفوا بِذنوب ِ ِه حم خل ُطوا ع َمَل صَٰل ِحا َو َءاخ َر‬ ‫وءاخرون ٱع‬
ُ َ ‫ه‬ َ
َ ‫وب َعل حيه حم إن ه‬ َ ُ ‫َسي ًئا َع ََس ه‬
َ ‫ٱَّلل أن َي ُت‬
kapagsaget weh den hinang mahapin duk sinduwe hinang laat, ٌ ‫ٱَّلل غفور هرح‬
١٠٢ ‫ِيم‬ ِ ِ ِ
Na kalu kalu du Allahu Taala ngampun siye, Sabennal Allahu
Taala Sangat Mangangampun Sangat Maase.
ََ َ ُ ُ ُ َ َ َ َ‫َح‬ ‫ُ ح‬
103. Ngeddo kew {Oh Muhammad ‫ }ﷺ‬amban alta de ganta ۡۖ‫خذ م حِن أموَٰل ِ ِه حم صدقة ت َط ِه ُره حم َوت َزك ِي ِهم ب ِ َها َوص ِل عل حي ِه حم‬
١٠٣ ‫ِيم‬ ٌ ‫يع َعل‬ ُ ‫كن ل ه ُه حم َوٱ ه‬
ٌ ‫َّلل َس ِم‬ َ َ َ َ َٰ َ َ ‫ه‬
‫إِن صلوتك س‬
sadaqqa (zakat) ne, supaya nutsi siye duk pangalissin nu siye duk ُۗ
zakat neley, duk nganduwaa kew si siye, bennal duwaa nun
makapateteg siye, Duk Allahu Taala Sangat makakale Sangat
makahati.
ُ ُ ‫ح‬ َ َ ‫ََح َ ح َ ُ ْٓ َ ه هَ ُ َ َ ح َُ ه‬
104. Weh gah ke katauhan de bennal Allahu Taala iye du ‫ٱتل حوبَة ع حن ع َِبادِه ِۦ َو َيأخذ‬ ‫ألم يعلموا أن ٱَّلل هو يقبل‬
manaimah tawbatin amban meh ipun ne duk eddoh (taimah) ne ُ ‫ٱلرح‬
١٠٤ ‫ِيم‬ ‫اب ه‬ َ ‫ت َوأ َ هن ه‬
‫ٱَّلل ُه َو ه‬
ُ ‫ٱتل هو‬ َ َ ‫ه‬
ِ َٰ ‫ٱلصدق‬
meh sadaqqahin, Duk bennal Allahu Taala Iye Sangat
mangangampun Sangat maaseh.
َ ‫ه ُ َ َ َ ُ ح َ َ ُ ُُ ح ح‬ َ َ ‫ٱع َملُوا ْ فَ َس‬
‫َُ ح‬
105. Duk bissahun {Oh Muhammad ‫ }ﷺ‬maghinang ne kaam ۡۖ‫وَلۥ َوٱل ُمؤم ُِنون‬ ‫ۡيى ٱَّلل عملكم ورس‬ ‫وق ِل‬
ُ
ُ ‫كم ب َما ك‬ ُ ُ َ ُ َ ِ َ َٰ َ ‫َ ح َ ه‬ ‫ح‬ َ
َ َٰ َ ُّ َ ُ َ َ
{ma gammal} song du payaman (pinig) Allahu Taala duk Rasul ‫نت حم‬ ِ ‫ب وٱلشهدة فينبِئ‬ ِ ‫وسَتدون إَِل عَٰل ِ ِم ٱلغي‬
َ ُ َ
ne duk meh Muhminin hinang bin, Duk song du kaam pinabalik ١٠٥ ‫ت حع َملون‬
si Sangat makahati gaibin duk matampalin, Na aka akahan ne
kaam bang ine bakas hininang bin.

177
ََ ُ َُ ‫ََ َ ُ َ ُح َ ح َ َح ه ه َُ ُُ ح ه‬
106. Duk kasinduwehan [teppet] sah helat helat den si ُۗ‫وب عل حي ِه حم‬ ‫وءاخرون مرجون ِۡلمرِ ٱَّلل ِ إِما يعذَِهم ِإَوما يت‬
pakaradjaan Allahu Taala, adakala siksa Ne siye atawa ampun Ne ١٠٦ ‫ِيم َحكِيم‬ ُ ‫َو ه‬
ٌ ‫ٱَّلل َعل‬
si siye, duk Allahu Taala Sangat makahati Sangat pandey.
َ ‫ني ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
‫ِني‬
َ ‫َ َُح ََح‬
َ ‫يقُۢا ََ ح‬ ‫َ ه َ هَ ُ ْ َ ح‬
107. Duk iye ne meh siye ngahinang Masjid paniya niya duk ِ‫ۡضارا وكفرا وتفر‬ ِ ‫جدا‬ ِ ‫وٱَّلِين ٱَّتذوا مس‬
َٓ َ ‫َحُ َََ ح ُ ح‬ ُ َ ‫َّلل َو َر ُس‬
panaggah duk pamagbutas antara meh Muhmin duk pagjagahan ‫حل ِف هن إِن أ َر حدنا‬ ‫وَلۥ مِن قبل وَل‬ َ ‫ار َب ٱ ه‬
َ ‫ح‬َ ‫ِإَور َصادا ل َِم حن‬
‫ح‬
َ َ َ ‫ه‬ ‫ه ح ُ ح َ َٰ َ ه ُ ح‬
si sine sine monoh Allahu Taala duk Rasul ne tagna pe, Duk asal ١٠٧ ‫ٱَّلل يَش َه ُد إِن ُه حم لكَٰذِبُون‬‫إَِل ٱۡلسّنِۖ و‬
napa pe teed siye, [Pain de]: Ganah kabayaan {maksud} kami
malaingkan kahapan, Duk Allahu Taala naksi bennal bennal siye
ley asal meh aa putingan. َ َ ََ َ ُ ٌ ‫ََ هَ ح‬
‫ى م حِن أ هو ِل يَ حوم أ َح ُّق‬َٰ ‫لَع ٱتله حق َو‬ ‫جد أسِس‬ ‫َ َُ ح‬
108. Da teed kew {Oh Muhammad ‫ }ﷺ‬nengge diyalem ِ ‫َل تقم فِيهِ أبدا لمس‬
‫ِب‬ ُ ‫ون أَن َي َت َط هه ُروا ْ َو ه‬
ُّ ‫ٱَّلل ُُي‬ َ ُّ ُ َ َ ‫أَن َت ُق‬
‫وم فِي ِۚهِ فِيهِ رِجال ُيِب‬
{Masjid ien} salama lama, Masjid pinatengge luu si katalew
[Allahu Taalahin] kamuwe tagna ellew [pamatengge iye] labi ١٠٨ ‫ين‬ َ ‫ٱل ح ُم هطهر‬
ِ ِ
patut subey ien panenggehan nun, Lai diyalem ne ien meh aa
bayah magsutsi duk Allahu Taala malasa si meh aa magsusutsi.
َ ٌ‫َ ه َ ح َ َ ح‬ َ َ
109. Weh iye maghinang lumah ne (Masjid) si katalew si ‫ۡي أم هم حن‬ ‫ى مِن ٱَّلل ِ ورِضوَٰن خ‬ َٰ َ َ ‫أ َف َم حن أ هس َس َُ حن َيَٰ َن ُهۥ‬
َٰ ‫لَع َت حق َو‬
‫َ َ َه‬ ‫َ ه َ ُ ح َ َٰ َ ُ َ َ َٰ َ َ ُ ُ َ َ ح‬
َ ‫ٱن َه‬
Allau Taala duk [pangapas] ase ne hap amban iye maghinang ُۗ‫ار بِهِۦ ِِف نارِ جهن َم‬ ‫أسس َنينهۥ لَع شفا جرف هار ف‬
َ ‫ٱلظَٰلم‬ ‫حَ حَ ه‬ َ ُ‫َ ه‬
lumah ne patebbi tebbi si higad [agen ne hebbah] Na ien mamoo ١٠٩ ‫ني‬ ِِ ‫َّلل َل َي حهدِي ٱلقوم‬ ‫وٱ‬
iye Malabo padiyalem Narkah Jahannamin? Duk Allahu Taala
gey noan mah aa qawman anyaya.
ََ َ ٓ‫ه‬ ُُ َ ‫ََل يَ َز ُال َُ حن َيَٰ ُن ُه ُم هٱَّلِي ََ َن حوا ْ ر‬
110. Gey teed halin halin lumah iye hininang de ley pagkutu ‫يبة ِِف قلوب ِ ِه حم إَِل أن تق هط َع‬ ِ
kutuan de diyalem pangateyan de, malaingkan bang ne asal ٌ ‫ِيم َحك‬
١١٠ ‫ِيم‬ ٌ ‫ٱَّلل َعل‬ ُ ‫وب ُه حم َو ه‬ ُ ُُ
ُۗ ‫قل‬
pettud {posak posak} pangateyan den, Duk Allahu Taala Sangat
Makahati Sangat Pandey.
َ ‫َ َ َه‬ ُ َ َ ‫ه ه َ ح َ َ َٰ َ ح ُ ح‬
111. Bennal Allahu Taala binelli weh ne amban meh ‫ِني أنف َس ُه حم َوأ حم َوَٰل ُهم بِأن ل ُه ُم‬ ‫۞إِن ٱَّلل ٱشَتى مِن ٱلمؤ ِمن‬
َ‫ه َ َ ح ُ ُ َ َ ُ ح َ ُ َ َ ح ً َ ح‬ َ َ ُ َ ُ َ ‫حَ ه‬
Mu’minin, ginhawa baran den duk alta den, [Tuk nen, pamelli ِ‫يل ٱَّلل ِ فيقتلون ويقتلونۖۡ وعدا عليه‬ ِ ِ ‫ٱۡلنة يقَٰت ِلون ِِف سب‬
َ ُ‫ح‬ ‫ه ح َ َٰ َ ح‬
siyehin] surgah, [Sabab] monoh siye si lan Allahu Taala, na ‫ه‬ َٰ َ ‫ان َو َم حن أ حو‬
ِ ‫ِف ب ِ َع حه ِده ِۦ ِم َن ٱَّلل‬ ِۚ ِ ‫يل َوٱلق حر َء‬
ِ ‫َن‬ ِ ‫ٱۡل‬
ِ ‫حقا ِِف ٱتلورىةِ و‬
َ
َ‫َ َ ُ ح‬ ‫ُ ه‬ ْ ُ ‫َ ح َح‬
mapatey siye duk matey sab siye janji luu si Iye sabennal diyalem ‫ّشوا بِبَ حيعِك ُم ٱَّلِي بَ َاي حع ُتم بِهِۦ َوذَٰل ِك ه َو ٱلف حو ُز‬ ِ ‫فٱستب‬
Tawrat duk Injeel duk Qur-an, Na sine sine nuney janji ne ُ ‫ٱلح َعظ‬
١١١ ‫ِيم‬
amban Allahu Taala, Na magsinna sinna ne kaam si dagangan bi
iye sinampurna [dinagang bi iyu]. Damikkiyan ien Iye daagan sa
hadje hadje.
َ ‫ون ه‬ َ ُ َٰٓ ‫ه َٰٓ ُ َ ح َ َٰ ُ َ ح َ َٰ ُ َ ه‬
112. Iye meh siye magtawbat, magpatigupu [mag-ibadat], ‫ٱلرَٰك ُِعون‬ ‫ٱلتئِبون ٱلعبِدون ٱلح ِمدون ٱلسئِح‬
َ ُ‫َ ه ُ َ َ ح‬ ‫َ ح ح‬ َ َٰ ‫ه‬
pamumudji, magruruku, magsusujud, ngandaak maghinang hap ِ‫وف وٱنلاهون ع ِن ٱلمنكر‬ ِ ‫ج ُدون ٱٓأۡلم ُِرون بِٱل َمع ُر‬
ِ ‫ٱلس‬
َ ‫ٱَّلل ِ َوبَّش ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
‫ه‬ ُُ َ ُ َ ‫َ ح‬
duk meges amban hinang laat duk malihara si meh tegteban ١١٢ ‫ِني‬ ِ ِ ُۗ ِ‫وٱلحَٰفِظون ِۡلدود‬
Allahu Taala [gey siye patalah pi]. Pasinna sinnahun ne {Oh
Muhammad ‫ } ﷺ‬meh aa magparatsayahin [sabab meh sipat de
tasabbut ien].
ُْٓ َ ‫َ َ َ ه َ ه َ َ َ ُ ْٓ َ َ ح َ ح ُ ْ ح ُ ح َ َ َح‬
113. Gey [manjari] si Nabi { Muhammad ‫ } ﷺ‬duk iye ne meh ‫ّشك ِني ولو َكنوا‬
ِ ‫ب وٱَّلِين ءامنوا أن يستغفِروا ل ِلم‬
ِ ِ ‫ما َكن ل ِلن‬

178
siye magparatsaya, maku kaampunan si meh aa magsasakutu, ١١٣ ‫حي ِم‬ َ‫ب ح‬ َ ‫ني ل َ ُه حم َأ هن ُه حم أَ حص‬
ُ َٰ‫ح‬ َ ‫َب ِم ُۢن ََ حع ِد َما تَبَ ه‬ ُ
َٰ َ ‫أ ْو ِل قُ حر‬
ِ ‫ٱۡل‬
bisan pe kaniyaan den meh usba pingged, puwas amban
katarrang ne si siye weh siye ley [hati] meh aa Jahim ( Aa
Narkah). َ َ َ‫ََ َ َ ح حَ ُ ح‬
َٓ َ َ َ َ ‫ه َ هح‬
114. Duk dumain kaniyaan pamaku Ibrahim kaampunan ‫ِيم ِۡلَِيهِ إَِل عن موعِدة وعدها‬ ‫وما َكن ٱست ِغفار إِبرَٰه‬
َ ‫ني َ َُل ٓۥ َأنه ُهۥ َع ُدو ِ هَّلل ِ َت َ ه‬
َ ‫َبأ م حِن ُه إ هن إبح َرَٰه‬ َ ‫إيهاهُ فَلَ هما تَبَ ه‬
ganta si ammah nen [kimmatan ne] malaingkan sabab janji ‫ِيم‬ ِ ِ ِ
َ ٌ ‫ه‬ ََ
pangajanji ne iye. Na pagpi ne tarrang si iye [weh] kuntara hati ١١٤ ‫ۡلوَٰه حل ِيم‬
iye Allahu Taala, muwas taksil ne iye amban iye, Bennal Ibrahim
{Alayhi Salaam} basag patulus nen duk pamaku ne si Allahu
Taalahin duk Sandal si panuley suley.
َ َ َ ُ ‫َ َ َ َ ه ُ ُ ه َ ح َ ُۢ َ ح َ ح َ َ َٰ ُ ح َ ه‬
115. Duk dumain kaniyaan Allahu Taalahin ngalepas meh aa ‫ني ل ُهم هما‬ َٰ ‫ضل قوما َعد إِذ هدىهم ح‬
ِ ‫ِت يب‬ ِ ‫وما َكن ٱَّلل َِل‬
ٌ ‫َشء َعل‬
‫كل ح‬َ ُ َ‫َهُ َ ه ه‬
qawman puwas amban panoh Ne siye {tudju Islam}, Malaingkan ١١٥ ‫ِيم‬ ِ ِ ‫يتقون إِن ٱَّلل ب‬
pinatampal weh ne ellig den {supaya siye gey lepas}, Bennal
Allahu Taala si tiyap tiyap ine ine Sangat makahati. َ ‫ه ه َ َُ ُ ح ُ ه َ َ َ ح‬
ُ َ ُ ‫ۡرض يُ حۡحۦ َو ُي ِم‬
116. Bennal Allahu Taala si iye pagmilik (dapu) meh langitin ‫يت َو َما لكم‬ ِ ِۖ ِ ‫ت وٱۡل‬ ِ َٰ ‫إِن ٱَّلل َلۥ ملك ٱلسمَٰو‬
َ َ ‫ه‬ ُ
duk bulakin, magpakellum iye duk magpapatey, Duk ganah si ١١٦ ‫ون ٱَّلل ِ مِن َو ِل َوَل ن ِصۡي‬
ِ ‫مِن د‬
kaam saddi amban Allahu Taala bebbeg duk tabang.
َ ‫نصار هٱَّل‬
ُ‫ِين هٱت َب ُعوه‬ َ َ‫ين َو حٱۡل‬ ََ ُ‫هَ ه َ ه‬
َ ‫لَع ٱنلهب َوٱل ح ُم َهَٰجر‬ ‫لقد تاب ٱَّلل‬
117. Bennal inampun ne weh Allahu Taala Nabi { ِ ِ ِ ِِ
ُ َ ُ ُ ُ َ َ َ ‫َ َ ح ُ ح َ ُۢ َ ح‬
ُ َ
Muhammad ‫ }ﷺ‬duk meh aa Muhajirin {Meh aa maglalin amban ‫وب ف ِريق م حِن ُه حم ث هم‬ ‫ِِف ساعةِ ٱلعِسة ِ ِمن َع ِد ما َكد ي ِزيغ قل‬
‫ه‬ َ َ َ
Makkah} duk meh aa Ansar {Meh aa paninimbul si Madina}, iye ١١٧ ‫اب َعل حي ِه حم إِن ُهۥ ب ِ ِه حم َر ُءوف هرحِيم‬ ‫ت‬
ne manuhut iye { Muhammad Salla Allahu Allahu Alayhi
Wasallam} si oras kasigpit [Bonoh Tabuk] puwas amban arak
kasassat pangateyan tumpukan amban siye, Puwas amban ien
inampun ne siye weh Allahu Taala, Bennal iye (Allahu Taala)
Sangat Makasi Sangat Maase.
ُ َ‫ح‬ َ ‫َ َ َ ه َ َٰ َ ه َ ُ ُ ْ َ ه َ َ َ ح‬
118. {Duk inampun ne du sab} Tellungan iye ne meh siye ‫ت َعل حي ِه ُم ٱۡلۡرض‬ ‫ِت إِذا ضاق‬ َٰٓ ‫ولَع ٱثللثةِ ٱَّلِين خل ِفوا ح‬
َ َ ‫َ َ ُ َ ح َ َ َ ح َ َ ح ح َ ُ ُ ُ ح َ َ ُّ ْ َ ه َ ح‬
paamban [gah nuhut si Bonoh Tabuk] sampay sessel ne si siye ‫بِما رحبت وضاقت علي ِهم أنفسهم وظن ٓوا أن َل ملجأ‬
bulakin [ganah ne kasanyang de, bisan pe saingge pateteg de ُ ‫ٱتل هو‬
‫اب‬ َ ‫وب ٓوا ْ إ هن ه‬
‫ٱَّلل ُه َو ه‬ َ َ‫ٱَّلل ِ إ هَلٓ إ ََلحهِ ُث هم ت‬
ُ ‫اب َعلَ حيه حم َِلَ ُت‬ ‫َ ه‬
‫مِن‬
ِ ِ ِ ِ
diyata ne], Duk sessel ne siye weh ginhwa baran de, Duk ngannal ١١٨ ‫ِيم‬ ُ ‫ٱلرح‬
‫ه‬
ne siye weh asal ganah palaihan amban Allahu Taala malaingkan
asal tudju iye du, ubus inampun du weh Ne supaya ne siye
pabalik [magpaampun], Bennal Allahu Taala Sangat
Mangangampun Sangat maase.
‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ْ ه ُ ْ ه َ َ ُ ُ ْ َ َ ه‬
َ ‫ٱلصَٰدق‬
119. Oh kaam iye ne meh siye magparatsay, tinalew kaam si ١١٩ ‫ِني‬ ِ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا ٱتقوا ٱَّلل وكونوا مع‬
Allahu Taala duk paniya kaam sarta meh aa sabennal
[pangateyan den, bissa den duk hinang den].
ْ ُ‫َ َ َ َح حَ َ َ َ ح َ ح َُ َ ح َ ح َ َ َ َ َ ه‬
120. Gey patut si meh aa Madinah duk meh kataliput de ‫اب أن يتخلفوا‬ ِ ‫ما َكن ِۡله ِل ٱلمدِينةِ ومن حولهم مِن ٱۡلعر‬
َ
‫َ َ ه‬ ‫َ هح‬ ُ َ ْ َ َ ‫ه‬ َ
amban meh Arab [badu, diyata] paamban si Rasul {Salla Allahu ‫سهِۦ ذَٰل ِك ب ِأن ُه حم‬ ِ ‫عن هر ُسو ِل ٱَّلل ِ َوَل يَ حرغ ُبوا بِأنف‬
ِ ‫س ِه حم عن نف‬

179
َ ‫ه‬ َ َ َ‫ََ َح‬ َ َ ََ َ َ ‫َ ُ ُُ ح‬
Allahu Alayhi Wasallam} [duk gey siye maglillah magparasahan ‫يل ٱَّلل ِ َوَل‬
ِ ِ ‫َل ي ِصيبهم ظمأ وَل نصب وَل ُممصة ِِف سب‬
‫ه ً ه‬ َ ُ َ َ ‫َ ُ ح ُه‬ َ ُ ََ
bu Rasul {Salla Allahu Allahu Alayhi Wasallam} binsana], ‫ار َوَل َي َنالون م حِن َع ُدو ن حيَل إَِل‬ ‫طون َم حوُِئا يغِيظ ٱلكف‬ ‫ي‬
َ ُ ُ َ َ‫َ َ َ ٌ ه ه‬ َ ُ
Damikkiyan ien peggeh gey siye ien tawwa langngang duk hapus َ‫يع أ حجر‬ ‫ض‬ ُ
ِ ‫كت ِب لهم بِهِۦ عمل صَٰل ِح إِن ٱَّلل َل ي‬ َ
duk kasigpit kaugtuh si lan Allahu Taala duk gey siye makadiik َ ‫سن‬ ‫ح ح‬
١٢٠ ‫ِني‬ ِ ‫ٱل ُمح‬
tampat pangandiikan ganta makaastel meh pananaggain
[kuntara den] malaingkan tasulat ne si siye hinang makasulut
{hinang hap}, Bennal Allahu Taala gey lepas ne tumbas meh aa
magpahap hapin.
‫ه‬ َ ‫ََ ُ ُ َ َََ َ َ ََ َ َ َ ح‬
121. Duk gey siye maggastu (Meh siye Muhminin) [si lan ‫ۡية َوَل َيق َط ُعون َوادِيًا إَِل‬ِ ‫وَل ينفِقون نفقة صغِۡية وَل كب‬
Allahu Taala] gastu hadje atawa diki duk gey siye pabutas amban َ ُ َ ‫ُ َ َُ ح َ ح َ ُ ُ هُ َ ح َ َ َ َ ُ ْ َ ح‬
١٢١ ‫كت ِب لهم َِلج ِزيهم ٱَّلل أحسن ما َكنوا يعملون‬
meh lehak, malaingkan tasulat ne ien si siye, supaya siye
tumbasan Allahu Taala sa hap hap [sabab] iye bakas hininang
den {mahapin}.
َ
‫ك ف حِرقة‬
ُ َ ََ َ‫ََ َ َ حُ ح ُ َ َ ُ ْ َ ه ََح‬
122. Duk gey meh Muhminin [manjari] usah {tudju pag ِ ‫۞وما َكن ٱلمؤمِنون َِلنفِروا كٓافة فلوَل نفر مِن‬
ْٓ ُ َ َ َ ‫َ ُ ُ ْ َح َ ُ ح‬ ْ ُ ‫حُ ح َ ٓ َ َََ ه‬
atubangan duk satru} kemon, bang hadja dumain [sabab] meh aa ‫ِين و َِلنذِروا قومهم إِذا رجعوا‬
ِ ‫مِنهم ُائِفة َِلتفقهوا ِِف ٱل‬
َ َ ‫َ ه َح‬ َ
amban tiyap tiyap tumpukan, [subey] siye magpatau si agama ١٢٢ ‫إَِلح ِه حم ل َعل ُه حم ُيذ ُرون‬
{magtuntut Ilmuh} supaya noan ngaka ngakahan aa qawman de
[katalewan siksa] bang siye balik moleh tudju siye, kalu kalu du
siye ien halli [Tantu ne asal subey siye usah kemon ngatubang].
‫َ ح ُه‬ ُ َ ُ َ َ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ْ َ َٰ ُ ْ ه‬
123. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, bonoun bi iye ne ِ ‫ار‬ ‫ف‬ ‫ك‬ ‫ٱل‬ ‫ِن‬
‫م‬ ‫م‬‫ك‬ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا قت ِلوا ٱَّلِين يلون‬
‫ه‬ ‫ُ ح ح َ َ ح َ ُ ٓ ْ َ ه ه َ َ َ ُح‬ ْ ‫َح‬
meh siye mapasunu [matapit] si kaam amban meh pananaggain, ١٢٣‫ج ُدوا فِيكم غِلظة وٱعلموا أن ٱَّلل مع ٱلمتقِني‬
َ
ِ َ‫وَل‬
duk subey takasuwah [takite] de amban kaam katuwas
[kaastelin]. Ingatun bi bennal Allahu Taala pasarta si meh aa
magmatalew.
َ َ ‫َ َ ٓ ُ َ ح ُ َ َ ح ُ ه َ ُ ُ َ ُّ ُ ح‬
ٓ‫ادتح ُه َهَٰ ِذه ِۦ‬
124. Duk apabila niyah paturun Sura, na amban meh siye ‫نزلت سورة ف ِمنهم من يقول أيكم ز‬ ِ ‫ِإَوذا ما أ‬
missa: Sine kaam katambahan {Sabab Sura mapaturun ley} iman َ ُ ‫َ َٰ َ َ ه ه َ َ َ ُ ْ َ َ َ ح ُ ح َ َٰ َ ُ ح َ ح َ ح‬
١٢٤ ‫إِيمنا فأما ٱَّلِين ءامنوا فزادتهم إِيمنا وهم يستب ِّشون‬
nen? Na adapun iye ne meh siye magparatsayahin, katambahan
weh ne pamatsaya den, duk [kahalan] deley magsinna sinna.
‫َ ح‬ ‫ح‬ ‫َ َح‬ ‫ه‬ ُُ َ ‫َوأَ هما هٱَّل‬
ِ ‫ِين ِِف قلوب ِ ِهم م َرض ف َزادت ُه حم ِرج ًسا إ ِ ََٰل رِج‬
‫س ِه حم‬
125. Duk adapun iye meh siye diyalem pangateyan den saki,
َ َ ُ ْ ُ
na tamba manamba sab kalemmian in tudju kalemmian de, duk ١٢٥ ‫َو َماتوا َوه حم كَٰف ُِرون‬
matey siye bu [diyalem] panaggah siye.
َ ُ ‫ُ َ ه هً َح َ ه َح‬ َ َُ ‫َََ ََ ح َ َهُ ح ُح‬
126. Gah ke ien takite de (tapandoga de)? [weh] finitnahan ‫ني ث هم َل‬
ِ ‫ك َعم مرة أو مرت‬
ِ ‫أوَل يرون أنهم يفتنون ِِف‬
َ ‫َُ ُ َ َ ُ ه ه‬
(sinuley suleyan) siye si tiyap tiyap tahun mintedde atawa ١٢٦ ‫وبون َوَل ه حم يَذك ُرون‬ ‫يت‬
minduwe, puwas amban ien gey pe siye magtawbat [maku
kaampunan] duk siye ley gey esseb de?
ُ ‫َح‬ َ ُ َ‫َ َُٓ َ ح ُ َ ه‬
127. Duk bang niyah Sura paturun, mayam kasinduwehan ‫ورة نظ َر ََ حعض ُه حم إ ِ ََٰل ََ حعض هل يَ َرىَٰكم‬ ‫ِإَوذا ما أنزِلت س‬
‫ح َ َ ُه َ َُ ْ َ ََ هُ ُُ َُ َهُ ح َح ه‬
den tudju kasinduwehan [Sarta magpain siye]: Niyah mian ‫مِن أحد ثم ٱنِصفوا صف ٱَّلل قلوبهم بِأنهم قوم َل‬
َ َ‫ح‬
makakite kaam? Ubus pabintung ne siye [pataykut] bintung sab ١٢٧ ‫َيفق ُهون‬

180
Allahu Taala pangateyan den, sabab bennal siye meh aa qawman
gey makahati.
َ ٌ َ ‫ُ ح‬ ُ َ ُ ٓ ََ
128. Sabennal katekkahan kaam Rasul amban ginhawa baran ‫يز َعل حيهِ َما َعن ُِّت حم‬ ‫لق حد َجا َءك حم َر ُسول م حِن أنفسِكم ع ِز‬
bi [amban epang bi, takilale bi] [Iye] tuwas si kaam gah kaam َ ‫كم بٱل ح ُم حؤ ِمن‬
١٢٨ ‫ِني َر ُءوف هرحِيم‬
ُ ‫َ ٌ َ َح‬
‫ح ِريص علي‬
ِ
bekkatan [sabab toan ne kaam inabi abi magpaampun], jaga
manamal si kaam si meh aa magparatsaya Sangat makasi Sangat
maase.
ُ ُ ‫َ َ َ ه ح ْ َ ُ ح َ ح َ ه ُ َ ٓ َ َٰ َ ه ُ َ َ َ ح َ َ ه ح‬
129. Na bang siye pataykut, Na bissahun {Oh Muhammad ‫ﷺ‬ ‫تۖۡ َوه َو‬ ‫فإِن تولوا فقل حس ِب ٱَّلل َل إِله إَِل هو ۖۡ عليهِ توُك‬
‫ح‬ ‫ح‬
}: Mararahi ne si aku Allahu Taala, Ganah Tuhan patut ١٢٩ ‫َر ُّب ٱل َع حر ِش ٱل َعظِي ِم‬
pagpamadiyawaan, malaingkan Iye (Allahu Taala Tunggal), Luu
ku si Iye pasangdel duk Iye Tuhan Arash sa hadje hadje.

181
ُ ُ‫سورةُي ْونس‬
SURATUL YUNUS 10
‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

1. Aleef Laam Raa ( Meh huruf magtampu ganah makahati maksud َ ‫ت ٱلحك َِتَٰب ح‬
١ ‫ٱۡلكِي ِم‬
َ ‫ٓ ح‬
ُ َٰ ‫ك َء َاتَٰي‬ ‫الرِۚ ت ِل‬
ِ
nen malaingkan Allahu Taala), Iye ien meh ayat Kitab [ Qur-an
Hakim] Sangat pandey.
َ ‫َح‬ َ ٓ َ ‫َ َ َح‬ َ َ َ
2. Weh kainu inuhan ke meh manusiya peggeh magwahi ‫جبًا أن أ حو َح حي َنا إ ِ ََٰل َر ُجل م حِن ُه حم أن أنذ ِِر‬ ‫اس ع‬ ِ ‫أكان ل هِلن‬
(magpaturun) kami tudju dambuwa lella amban siye َ َ َ ‫ِين َء َام ُن ٓوا ْ أَ هن ل َ ُه حم قَ َد َم حدق ع‬
‫ِند َرب ِ ِه حمُۗ قال‬ َ ‫اس َوب َ ِّش هٱَّل‬َ ‫ٱنله‬
ِ‫ص‬ ِ
(Mohammad ‫[ )ﷺ‬Pinain du hadja si iye]: {Suwi suwihanun ٌ ‫سحر ُّمب‬ َ َ َ َ ‫ح َ ُ َ ه‬
٢ ‫ني‬ ِ ِ َٰ ‫ٱلكَٰفِرون إِن هَٰذا ل‬
katatalewan siksa} meh manusiyain, duk pasinnahun iye ne meh
siye magparatsaya, bennal niya ne si siye tumbas kahapan amban
Tuhan de, missa hadja meh pananaggain: Gana ien [katoo ne]
malaingkan pasisihir iye mattan.
ُ َ َ َ‫ح‬ َ َ ‫َّلل هٱَّلِي َخلَ َق ه‬ ُ ‫ك ُم ٱ ه‬ ُ ‫ه َه‬
3. Bennal Tuhan bin Allahu Taala Iye mamapanjari meh langitin ‫ت َوٱۡلۡرض ِِف س هِتةِ أيهام ث هم‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ‫إِن رب‬
‫ه‬ َ َ ‫ح‬ ‫ح‬ َ َ
duk bulak diyalem ennem ellew, puwas ien paangkat iye tudju ‫ى لَع ٱل َع حر ِشِۖ يُ َدب ِ ُر ٱۡل حم َر ۖۡ َما مِن شفِيع إَِل ِم ُۢن ََ حع ِد‬ َٰ ‫ٱس َت َو‬
‫ح‬
َ ‫ََ ََ ه‬ َ ‫ُ َ ح‬ ُ ‫ِك ُم ٱ ه‬ ُ َٰ َ ‫ح‬
arash, ngahatul hatul pakaradjaan, ganah makashapaat (timbul) ٣ ‫َّلل َر ُّبك حم فٱع ُب ُدوهُ أفَل تذك ُرون‬ ‫إِذنِهِۦ ذل‬
malaingkan puwas panug ne, Damikkiyan ien Allahu Taala
Tuhan bin, na sumbahun bi (mag-ibadat kaam si iye, Weh gey ke
ien taesseb bi?
ُ ‫َ ح َ ه َ ًّ ه ُ َ ح َ ُ ْ ح َ ح‬ َ ُ ‫َح َ ح‬
4. Tudju Iye (Allahu Taala) du pamolean bin kemon, Janji Allahu ‫ٱۡلل َق ث هم‬ ‫ج ُعك حم َجِيعا ۖۡ وعد ٱَّلل ِ حقا إِنهۥ يبدؤا‬ ِ ‫إَِلهِ مر‬
‫ح‬
ِۚ ِ ‫ت بِٱلق حِس‬ َ ‫جز َي هٱَّل َ َ ُ ْ َ ُ ْ ه‬ ‫ُ ُُ َ ح‬
Taalahin sabennal, tinagnaan weh ne pagpapanjari nen ubus ‫ط‬ ِ َٰ‫ِين َءامنوا َوع ِملوا ٱلصَٰل ِح‬ ِ ‫يعِيدهۥ َِل‬
ْ ُ َ َ ُۢ ُ َ ٌ َ َ َ َ َ َ ‫ك َف ُروا ْ ل َ ُه حم‬َ َ ‫َ ه‬
pabalik ne du [pinakellum] supaya tumbasan ne iye ne meh siye ‫ۡشاب م حِن ۡحِيم وعذاب أ َِلم بِما َكنوا‬ ‫وٱَّلِين‬
maghinang makasulutin si kabentelan, Duk iye ne meh siye َ ُُ‫َ ح‬
٤ ‫يكفرون‬
naggah na niyah ne [tinagame] si siye inuman amban sagu
[nanah duk meh laha aa diyalem Narka] duk siksa peddes
makalandu, sabab kaniyaan den naggah.
َ َ ُ َ‫ٓ ح‬ ‫َ ه‬ ‫ُ ه‬
5. Iye du (Allahu Taala) mamapanjari ellew in tiyew duk bulanin ‫ه َو ٱَّلِي َج َعل ٱلش حم َس ضِ َياء َوٱلق َم َر نورا َوق هد َرهُۥ َم َنازِل‬
danta, duk ginanta weh ne pangkatan [tegteban] nen, supaya َ ‫َّلل َذَٰل َِك إ ِ هَل ب ح‬
‫ٱۡل ِ ِۚق‬ ُ ‫اب َما َخلَ َق ٱ ه‬ ‫َ َ ح‬
َ ‫ٱۡل َِس‬ َ َ َ ْ َ‫ح‬
ِ ‫تلِ َعل ُموا عدد‬
‫ٱلسن ِني و‬
ِ
َ َ َ َٰ َ ُ َ
katauhan bi itungan tahunin duk bistahan [bulan] in, Ga ٥ ‫ت ل ِق حوم َي حعل ُمون‬
ِ ‫ُيف ِصل ٱٓأۡلتَٰي‬
papanjari Allahu Taala damikkiyan ien malaingkan si
kasabennalan, tugila ne meh ayatin (tandain) si meh aa qawman
makahati.
َ َ ‫ٱَّلل ِف ه‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
‫ت‬ ‫هح‬
ُ ‫ٱَلل َوٱنله َهار َو َما َخلَ َق ه‬ َٰ َ ‫ح‬ ‫ه‬
6. Bennal si pagpinda pinda sangem duk ellew in, duk ine ine ِ ِ ِ ‫إِن ِِف ٱخت ِل ِف‬
َ ُ َ َ َ‫ح‬
pinapanjari weh Allahu Taala diyata meh langit duk bulak asal ٦ ‫ۡرض ٓأَلتَٰيَٰت ل ِق حوم َي هتقون‬
ِ ‫َوٱۡل‬
meh tanda ien ganta si meh aa qawman magmatalew.

182
ْ ُّ َ َ ‫ه ه َ َ َ ح ُ َ َ ٓ َ َ َ َ ُ ْ ح َ َ َٰ ُّ ح َ َ ح‬
7. Iye ne meh siye gey helat helat de pagkasuwa duk kamihin [gey ‫إِن ٱَّلِين َل يرجون ل ِقاءنا ورضوا بِٱۡليوة ِ ٱلنيا وٱُمأنوا‬
َ ُ َ َ َ ُ َ ‫َ َ ه‬
magkahagad si ellew Akhirat] duk maglillah hadja siye si Dunya ٧ ‫ِين ه حم ع حن َءاتَٰيَٰت َِنا غَٰفِلون‬
‫بِها وٱَّل‬
duk mararahi sanyang ne siye si ien, Duk iye ne meh siye amban
meh ayat kami ligap. ‫َُْ َ ح‬
َ ‫َ ُ ْ ح‬ ُ ‫ك َمأ َوى َٰ ُه ُم ٱنله‬
8. Iye ne meh siye ien, patennaan den Narkah sabab kaniyaan ِ ‫ار ب ِ َما َكنوا يَك‬
٨ ‫س ُبون‬ ِ ‫أو َٰٓلئ‬
tausaha den [tahinang den].
َ ُّ ‫ه ه َ َ َُ ْ َ َ ُ ْ ه‬
‫ٱلصَٰل َِحَٰ ِ ح‬
9. Iye ne meh siye magparatsaya duk maghinang siye makasulut, ۡۖ‫ت َيهدِي ِه حم َرب ُهم َِإِيم َٰن ِ ِه حم‬ ‫إِن ٱَّلِين ءامنوا وع ِملوا‬
‫ه‬ ‫َ َٰه‬ َ‫ح َح‬ ‫َح‬ ‫َح‬
toan siye ien Tuhan den sabab pamaratsaya de [tudju Surgah] ٩ ‫ت ٱنلعِي ِم‬ ِ ‫َترِي مِن َتت ِ ِه ُم ٱۡلنهَٰر ِِف جن‬
ُ

magselluy amban tindakan de meh subain, diyalem meh Surgah


Naim [pennoh meh weh nihmat].
َ َ ‫َ ح َ َٰ ُ ح َ ُ ح َ َٰ َ َ ه ُ ه َ َ ه ُ ُ ح‬
10. Lingan den diyalem ne, [pain de]: Mahasutsi kew Oh Tuhan ‫ِيها َسلَٰم َو َءاخ ُِر‬ ‫دعوىهم فِيها سبحنك ٱللهم وَتِيتهم ف‬
َ
kami, Duk pagsagina den diyalem ne Kasanyangan [tattap] duk ١٠ ‫ني‬ ِ َ ‫َد حع َوى َٰ ُه حم أ ِن ح‬
َ ‫ٱۡل حم ُد ِ هَّلل ِ َرب ٱلح َعَٰلَم‬
ِ
hinapusan lingan den “Sagannap Pudji tartantu si Allahu Taala
Tuhan malihara Sagannap Alam”. َ َ ُ َ ‫حَ ح‬
‫َض إَِلح ِه حم‬
ِ ‫ۡي لق‬ َُ َ ‫ه ه ح ح‬ ُ ‫۞ول َ حو ُي َعج ُل ه‬
ِ ‫ٱَّلل ل هِلن‬ َ
11. Bang hadja dayih dayih Allahu Taala si meh Manusiya kalaatanin ِ ‫اس ٱلّش ٱست ِعجالهم بِٱۡل‬ ِ
َ ‫ح‬ َ َٓ َ َ َ ‫َ َ ُُ ح ََ َُ ه‬
kowe sab pangaranda re [mamaku] kahapanin, asal tamanan de ١١ ‫ِين َل يَ حر ُجون ل ِقا َءنا ِِف ُُغ َيَٰن ِ ِه حم َي حع َم ُهون‬ ‫أجلهمۖۡ فنذر ٱَّل‬
ne tegteb ajal [gantaan] den, Na pasagaran kami iye ne meh siye
gey mangase ngase magkasuwa duk kamihin si kalepas de
magkakap [gey makakite kasabennalan].
ََ َٓ َ َ َ َ ِ ‫ٱلۡض َد ََعنَا‬
ُّ ُّ ‫نس َن‬ ‫َ َ ه ح‬
َٰ َ ‫ٱۡل‬
12. Bang manusiyain tawwa mula, [mugtuy] ne hep maku ‫ۡلۢنبِهِۦٓ أ حو قاع ًِدا أ حو قائِما فل هما‬ ِ ‫ِإَوذا مس‬
َ َ َ ُ َ ٓ ُ ‫ََ ه‬ ‫َك َش حف َنا َع حن ُه ُ ه‬
nganduwaa [sasang] si pabakan ne atawa si paningko ningkoan ‫ۡضهُۥ َم هر كأن ل حم يَ حدع َنا إ ِ ََٰل ۡض هم هس ُهۥ كذَٰل ِك‬
َ ُ ْ ُ َ َ ‫ُزي َن ل ِلح ُم حِسف‬
ne atawa si panengge nenggehan ne, Na pagpi inanan weh kami ١٢ ‫ِني َما َكنوا َي حع َملون‬ ِ ِ
amban iye siya siyahin, palabey [gah bisan mimpiye] kowe du
gah niyah bakas makamula atawa makatawwa iye, Kowe
damikkiyan ien pinangari ngarihan si meh magpapakaatin iye
bakas meh tahinang de ley.
‫ُ َ َ َ ْ ٓ ح‬ َ َ ُ‫ََ َ ح َ ح ح‬
13. Duk sabennal bakas ilarak weh kami iye ne meh Ummat dehellu ‫َولق حد أهلك َنا ٱلق ُرون مِن ق حبل ِك حم ل هما ظل ُموا َو َجا َءت ُه حم‬
َ‫ح‬ ‫َ ُ ْ ح ْ َ َ َ َح‬ َ ‫ح‬ ُ
amban kaam, si waktu de nganyaya [magsakutu si Allahu Taala ‫ت َو َما َكنوا َِلُؤم ُِنوا كذَٰل ِك َن ِزي ٱلق حو َم‬
ِ َٰ‫ُر ُسل ُهم بِٱِلَيِن‬
duk maghinang kalaatan], Bu katekkahan ne siye meh Rasul de ١٣ ‫ِني‬َ ‫جرم‬ ‫حُ ح‬
ِ ‫ٱلم‬
moo katarrangan [amban Allahu Taala], Na kaniyaan den gah
magparatsaya, Na kowe damikkiyan ien panumbas kami meh aa
qawman pamamakaatin.
َ َ ُ َ‫ح‬ َ َٰٓ َ َ ‫ُ ه َ َ ح َ َٰ ُ ح‬
14. Puwas billai [amban siye ien] hinang kami kaam meh Khalifa ‫ۡرض ِم ُۢن ََ حع ِده حِم نلِ َنظ َر ك حيف‬
ِ ‫لئِف ِِف ٱۡل‬ ‫ثم جعلنكم خ‬
َ ُ َ
(ganti) dambuli ne amban siye supaya payaman kami bang ١٤ ‫ت حع َملون‬
saingge {atawa ine sab} hinang bin.

َ َٓ َ َ َ ‫َ َ ه‬ ُ َ َ‫َ ُح‬
15. Duk apabila binassa luu si siye meh ayat kamihin patarrang, [Iye ‫ِين َل يَ حر ُجون ل ِقا َءنا‬ ‫ل َعل حي ِه حم َءايَات َنا ََي ِ َنَٰت قال ٱَّل‬
َٰ ‫ِإَوذا تت‬
َُ َ ُ ‫ح ُ ح َ َ ح َ َ ٓ َ ح َ ح ُ ُ ح َ َ ُ ُ ٓ َ ح‬
du hadja] bissa iye ne meh siye gey mangahelat helat pagkasuwa ‫ۡي هَٰذا أو بدَِل قل ما يكون َِل أن أبدَِلۥ‬ ِ ‫ت بِقرءان غ‬ ِ ‫ٱئ‬

183
duk kamihin, Boohanun kami [pinaturunan] Qur-an saddi ‫ح َ ٓ َ ح ٓ ح َ ه ُ ه َ ُ َ َٰٓ َ ه ٓ َ َ ُ ح‬
‫ّن أخاف إِن‬
ِ ِ ‫مِن ت ِلقا ِٕي نف َِسِۖ إِن أتبِع إَِل ما يوۡ إَِل ۖۡ إ‬
amban iyu atawa gantianun. Bissahun [Oh Mohammad ‫ ]ﷺ‬ganah ١٥ ‫اب يَ حوم َعظِيم‬َ ‫ت َرَب َع َذ‬ ُ ‫َع َص حي‬
ِ
[kapatut] ku ngagantian ne amban ginhawa baran ku, [Gana
tahinang hinang ku] malaingkan patuhut hadja si iye winahi
(pinaturun) si akuhin, Bennal aku tinalew ku, bang sulang ku
Tuhan kun si siksa ellew sa hadje hadje.
ُ ‫َ ُ َٓ َح‬ ُ ََ ُ‫ُ هح َ َٓ ه‬
16. Bissahun [Oh Mohammad ‫ ]ﷺ‬bang hadja kabayaan Allahu Taala, ‫ٱَّلل َما تل حوت ُهۥ َعل حيك حم َوَل أد َرىَٰكم بِهِۖۡۦ‬ ‫قل لو شاء‬
َ ُ َ َ َ َ َ ُ ُ ُ ‫َف َق حد َِلثح‬
gah hep bassa ku si kaam (Qur-an) inin duk gah ne pakatau ne si ١٦ ‫ت فِيك حم ع ُمرا مِن ق حبل ِهِۦٓ أفَل ت حعقِلون‬ ِ
kaam inin, sabab [tahati bi] weh bennal aku tekka ku teteg si
kaam dehellu pe [amban katekka ku]. Weh gah ke ien tapa si
akkal bi? َ ‫َ َ ح َ ح َ ُ ه ح َ َ َٰ َ َ ه‬
ٓ‫ٱَّلل ِ َكذِبًا أ حو َك هذ َب أَ‍ِب َتَٰيَٰتِهِۦ‬
17. Na weh niya pe ke pasong kaanyayahan nen amban iye ‫فمن أظلم مِم ِن ٱفَتى لَع‬
maghinang hinang puting si Allahu Taalahin atawa muting iye
َ ‫إنه ُهۥ ََل ُي حفل ُِح ٱل ح ُم ح‬
١٧ ‫ج ِر ُمون‬ ِ
meh ayat ne? Bennal asal gey teed magparuntungan iye ne meh
siye magpapakaatin.
َ ُ ُ َ َ ُ ُّ ُ َ َ َ ‫ه‬ ُ َ ُُ‫ََح‬
18. Duk numba siye mag-ibadat si saddi amban Allahu Taala, iye gey ‫ۡضه حم َوَل يَنف ُع ُه حم َو َيقولون‬ ‫ون ٱَّلل ِ ما َل ي‬
ِ ‫ويعبدون مِن د‬
َ َ َ ‫ون ه‬ َ
َ ُ َُ ‫َ ه ُح‬ َ ُ َٰٓ َ َ ُ ٓ َ ُ َٰٓ َ
makamula siye duk gey makatabang siyehin, Duk magpain pe ‫ٱَّلل ب ِ َما َل َي حعل ُم ِِف‬ ‫عؤنا عِند ٱَّلل ِ قل أتن ِب‬ ‫ٰٓؤَلءِ شف‬
َ ُ ‫ُ ح َ َٰ َ ُ َ َ َ َٰ َ َٰ َ ه ُ ح‬ َ‫ح‬ ََ َ َ ‫ه‬
siye: “Iye ne meh ien manafaat [manimbul kami] si Allahu ١٨ ‫ّشكون‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
ِ ‫ۡرض سبحنهۥ وتعل عما ي‬ ِۚ ِ ‫ت وَل ِِف ٱۡل‬
Taalahin, Bissahun [Oh Mohammad Salla Allahu Alayhi
Wasallam] bahasa akahan bi Allahu Taala iye gey katauhan nen
diyata langit duk diyata bulak? Mahasutsi iye mahatinggi amban
iye meh pagsakutuhan de ien.
َ َ َ ْ َُ ‫َ ح‬ ُ ٓ‫ََ َ َ ه ُ ه‬
19. Duk ganah hep [asal asal meh manusiyain] malaingkan ‫اس إَِل أ همة َوَٰح َِدة فٱخ َتلفوا َول حوَل ُك َِمة‬ ‫وما َكن ٱنل‬
َ ُ َ‫َح‬ َ ‫ح‬ ُ َ ‫ح‬ َ ُ َ َ ‫ه‬
َ ِ ‫ت مِن ربِك لق‬ ‫َس َب َق ح‬
dambuwa ummat du siye, Na magsapehak siye [kaungkanat], ١٩ ‫َض بينهم فِيما فِيهِ َيتل ِفون‬
Bang hadja domain sabab bissa dumehellu [tasulat, takimmat ne],
Na asal tegteb ne si antara de iye pagsaggaan de ien.
‫َُح ه‬ َ َ ُ َٓ َ َ ُ ُ
20. Duk pain de pe: “Bang be hadja paturun luu si iye ayat “tandain” ‫َو َيقولون ل حوَل أنزِل َعل حيهِ َءايَة مِن هربِهِۖۡۦ فقل إِن َما‬
٢٠ ‫ين‬ َ ُ‫َ ح‬
َ ‫نتظِر‬ ُ َ َ ْٓ ُ َ َ ‫حَح ُ ه‬
amban Tuhan ne, Na Bissahun [Oh Mohammad ‫ ]ﷺ‬Iye du hep ِ ‫ٱلغيب َِّلل ِ فٱنتظِروا إ ِ ِّن معكم مِن ٱلم‬
makahati gaibin tattap Allahu Taala, Na agarun bi sah bennal
aku sarta bi ku amban meh aa ngagad ngagad.
21. Duk bang pasuleyan kami manusiyain aseh puwas amban
‫ح‬ َ َ ٓ‫َح َ ه‬
‫ۡضا َء َم هس حت ُه حم إِذا ل ُهم همكر‬ َ ‫اس َر ح‬
‫ۡحة ِم ُۢن َع ِد‬ َ ‫ِإَوذا ٓ أَ َذ حق َنا ٱنله‬
َ
َ ‫ح‬ َ ‫ٓ َ َ َ ُ هُ َح َ ُ ح ه‬
kamula makatawwa siye. Tagha hep siye nipu (ngandagey) si ‫َسع َمك ًرا إِن ُر ُسل َنا يَك ُت ُبون َما‬ ‫ِِف ءايات ِنا ق ِل ٱَّلل أ‬
َ ُ َ
meh ayat kami, Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬Allahu Taala ٢١ ‫ت حمك ُرون‬
sangat lakes dageyan nen, Bennal meh Rasul kamihin [Meh
malaikat] nulat ine ine pangandagey bi.
‫حُ ح‬ ُ ُ َ َٰٓ ‫ح ه‬ َ ‫حر‬ ‫ك حم ِف ٱلح َ َ ح ح‬ُ ُ َُ ‫َُ ه‬
22. Duk iye du (Allahu Taala) mamalengngan kaamin diyata bulak ِ ‫ِت إِذا كنت حم ِِف ٱلفل‬
‫ك‬ ِِۖ َ‫َب وٱِل‬ ِ ِ ‫هو ٱَّلِي يس ِۡي‬
‫ح‬ ٓ ْ َ
duk diyata tahik, sampay bang ne kaam lai diyata kappal duk ‫يح ََعصِ ف‬ ٌ ‫َو َج َر حي َن بهم بريح َُي َبة َوفر ُحوا ب َها َجا َءت َها ر‬
ِ ِ ِ ِ ِِ ِِ
paubas ne siye duk baliyu hap ubus sinna ne siye tekka ne sab ‫ِيط بهمح‬ َ ‫َو َجا ٓ َء ُه ُم ٱل ح َم حو ُج مِن ُك َم ََّكن َو َظ ُّن ٓوا ْ َأ هن ُه حم أُح‬
ِِ ِ

184
َ ُ َ َ َ َ َ َ َ َ ‫َ َ ُْ هَ ُح‬
baliyu mabasagin duk tekkahan ne siye goyak amban kemon ‫ِين لئ ِ حن أَنَ حيت َنا م حِن هَٰ ِذه ِۦ نلَكون هن‬
‫ني َُل ٱل‬ ‫ٱَّلل ُمل ِِص‬ ‫دعوا‬
‫َٰه‬
tampat duk kannal den liput ne siye [limbo] nganduwaa siye ٢٢ ‫م َِن ٱلشكِرِين‬
َ
tudju Allahu Taala paikhlas dambus bus karnah Ne. [Pain de]:
Bang kami palappas Nu amban ien [Oh Tuhan} kami asal paniya
ne teed kami amban meh aa magsarang shukur.
َ َ ‫َح ح‬ َ‫ح‬ َ ُ ‫َ َ ه ٓ َ َ َٰ ُ ح َ ُ ح َ ح‬
23. Pagpi ne siye pinalappas [Weh Allahu Taala] tagha hep siye ‫يأ ُّي َها‬ َ ‫ۡرض بغۡي‬
َٰٓ ‫ٱۡل ِق‬ ِ ِ ِ ‫فلما أَنىهم إِذا هم يبغون ِِف ٱۡل‬
َ ُ ‫ُ ه َ َ ح َ َ َٰ ُّ ح‬ ُ َ َٰٓ َ َ ‫ه ُ ه َ َ ح ُ ُ ح‬
[ngapat] nganyaya diyata bulak dumain si kapatutan, Oh Kaam ‫ٱلن َيا ۖۡ ث هم إَِلح َنا‬ ِ ‫لَع أنفسِكمِۖ متَٰع ٱۡليوة‬ ‫ٱنلاس إِنما َغيكم‬
meh manusiya bennal anyaya bi iyu [mole du] tudju ginhawa َ َُ‫َح ُ ُ ح ََُ ُ ُ َ ُ ُح َح‬
٢٣ ‫جعكم فننبِئكم بِما كنتم تعملون‬ ِ ‫مر‬
baran bi, kakegan hadja iyu si kaellum dunya puwas ien tudju
kami du pamolean bin, na aka akahan kami kaam si iye bakas
hininang bin.
َ ‫ه َ َ َ ُ ح َ َ َٰ ُّ ح َ َ َ ٓ َ َ ح َ ُ َ ه ٓ َ ح‬
24. Bennal iye upamahan kaellum si dunyahin, kowe hantang bohe ‫ٱلس َماءِ فٱخ َتل َط‬ ‫إِنما مثل ٱۡليوة ِ ٱلنيا كماء أنزلنَٰه مِن‬
[ulan] pinaturun weh kami amban diyata langit, Na pasaget ien si َ َ َ ٓ َ َٰٓ ‫ه َ ح ُ ُ ه ُ َ ح َ ح َ َٰ ُ َ ه‬ َ‫ََ ُ ح‬
‫ت‬ِ ‫ۡرض مِما يأكل ٱنلاس وٱۡلنعم حِت إِذا أخذ‬ ِ ‫ات ٱۡل‬ ‫بِهِۦ نب‬
jambangan bulak, amban iye kinakan manusiya duk meh hayep. ٓ َ َٰ َ َ ٓ َ ‫ح َ ُ ُ ح ُ َ َ َ ه ه َ ح َ َ ه َ ح ُ َ ٓ َ ه ُ ح َ َٰ ُ َ َ َ ح‬
‫ٱۡلۡرض زخرفها وٱزينت وظن أهلها أنهم قدِرون عليها أتىها‬
Sampay bang ne taga pangari ngari bulakin duk ngalingkat ne, ‫ََ هح َح َ حَح‬ َ َ َ‫َح َُ َ ً َح ََ َ َ َ ح‬
‫س‬ ِۚ ِ ‫أمرنا َلحَل أو نهارا فجعلنَٰها ح ِصيدا كأن لم تغن بِٱۡلم‬
Duk kimmat meh aa nen weh geesan ne siye luu si iye, Na tekka َ ‫َ ه‬ َ ُ َُ َ َ َ
َ
isab daak kamihin tudju bulak sangem neke atawa ellew, Na ٢٤ ‫ت ل ِق حوم َي َتفك ُرون‬
ِ َٰ ‫كذَٰل ِك نف ِصل ٱٓأۡلتَٰي‬
hinang kami siye [hantang] pinagani, Kowe sakaula ula gah
makatabang [siye] diilewin, na kowe damikkiyan ien panugila
kami meh ayat [tandain] si meh aa qawman mikil.
َ ٓ َ َ ‫ه‬ َ َٰ َ ْ ٓ ُ ‫َ ه ُ َ ح‬
25. Duk Allahu Taala moo tudju lahat sanyang, Duk toan ne sine sine ‫ٱلسل َٰ ِم َو َي حهدِي َمن يَشا ُء إ ِ ََٰل صِ َرَٰط‬ ِ‫وٱَّلل يدعوا إَِل دار‬
kabayaan ne tudju lan bentel. ٢٥ ‫ُّم حس َتقِيم‬
َ َ ‫ه‬
26. Ganta si siye magpahap hap [tumbas nen] kahapan du sab duk
ََ َ َ َ َ
‫ّن َوزِ َيادة ۖۡ َوَل يَ حره ُق ُو ُجوه ُه حم قَت‬ ُ ‫ِين أ حح َس ُنوا ْ ح‬
َٰ َ ‫ٱۡل حس‬ ‫۞ل َِّل‬
‫ح‬
َ ُ َٰ َ َ ‫ْ َٰٓ َ ح َ َٰ ُ َ ه ُ ح‬ َ َ ُ ٌ ‫ه‬ َ
niyah pe tamba ne [kahapanin, iye ne pagkite duk Allahu Taala] ٢٦ ‫ِلون‬ ِ ‫َوَل ذِلة أولئِك أصحب ٱۡلنةِِۖ هم فِيها خ‬
gey tawwa hapus, bagumbun duk kadekdes luwe den, Iye ne meh
siye ien aa Surgain, lai ne siye diyalem ne salama lama.
27. Duk iye ne meh siye makausaha [makahinang] meh kalaatan,
‫ه‬ َُ َ ‫ح‬ ٓ
‫ات َج َزا ُء َسيِئَة ِۢ ب ِ ِمثل َِها َوت حرهق ُه حم ذِلة ۖۡ هما‬ ِ ‫ي‬ َ ‫ٱلس‬ َ ‫َو هٱَّل‬
‫ِين َك َس ُبوا ْ ه‬
ِ
Tumbas malaatin laat du sab kowe ien, Na duk tawwa pe siye ُ
‫ت ُو ُجوه ُه حم ق َِطعا م َِن‬ ‫ٱَّلل ِ م حِن ََعصِ م َك َأ هن َما ٓ أُ حغشِ َي ح‬
‫َُ َ ه‬
‫لهم ِمن‬
ِۖ
kadekdes gana si siye saddi amban Allahu Taala maka timbul, َ ُ َٰ َ َ ‫ه ح ُ ح ً ُ ْ َ َٰٓ َ َ ح َ َٰ ُ ه ُ ح‬
٢٧ ‫ٱَل ِل مظل ِما أولئِك أصحب ٱنلارِِۖ هم فِيها خ ِِلون‬
kowe hantang tinampengan meh luwe de duk [lindem] sangem,
Iye ne meh siye ien aa Narkah lai ne siye diyalem ne salama lama.
ُ َ‫ك حم أ‬
‫نت حم‬
ُ َ َ َ ْ َُ ‫ُه َُ ُ ه َ َح‬ َ ُ ُ ُ ‫ََحَ َح‬
‫ّشه حم َجِيعا ثم نقول ل َِّلِين أۡشكوا مَّكن‬ ‫ويوم َن‬
28. Duk si ellew tipun kami siye kemon [manusiyain] puwas ien
bissa kami si siye magsakutuhin, [da kaam usa] si tampat bi kaam َ ‫َ ُ ََُٓ ُ ح ََه حَ َحَُ ح َ َ َ ُ ََُٓ ُ ه ُ ُ ح ه‬
‫وۡشَكؤكم فزيلنا بينهمۖۡ وقال ۡشَكؤهم ما كنتم إِيانا‬
َ َ
duk meh pagsakutuhan bin, ubus pagsape kami antara de, Ubus ٢٨ ‫ت حع ُب ُدون‬
pain iye ne meh pagsakutuhan den, dumain kami bakas sinumba
bin!
ُ َ َ ُ ُ ‫َ َ َ َٰ ه‬
َ ‫ٱَّلل ِ َشه‬
29. Na mararahi ne Allahu Taala Saksi si antara kami duk antara bi, ‫يدُۢا بَيح َن َنا َو َبيح َنك حم إِن ك هنا ع حن ع َِبادت ِك حم‬ ِ ِ ‫فكَف ب‬
bennal kami amban panumba kaam ligap [gana pangalab ngalab

185
kami]. َ ‫لَ َغَٰفل‬
٢٩ ‫ِني‬ ِ
َ ‫ه‬ َ ْ ُّ َ َ َ ٓ ‫ح‬ َ ُّ ُ ْ ُ َ
‫ُه َنال َِك ت حبلوا ك نفس هما أ حسلف ح‬
30. Ellew ien takimmat ne weh manusiyain iye bakas pinadehellu ‫ت َو ُرد ٓوا إَِل ٱَّلل ِ َم حولى َٰ ُه ُم‬
nen (tahinang nen), Duk pinabalik [pinapole] ne siye tudju َ ُ َ ‫حَ َ َ ه َ ح ُ ه َ ُ ْ َ ح‬
٣٠ ‫َتون‬ ‫ٱۡل ِقِۖ وضل عنهم ما َكنوا يف‬
Allahu Taala Nakura (Bebbeg) den, Duk lepas ne amban siye iye
meh kaniyaan pagputing den.
31. Bissahaun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬sine mangarizziqian kaam amban ‫ۡرض أَ همن َي حمل ُِك ه‬
‫ٱلس حم َع‬
َ‫َ ه ٓ ح‬
ِ ‫ٱلس َماءِ َوٱۡل‬
ُ ُ
‫قل َمن يَ حر ُزقكم مِن‬
‫ُح‬
َ ‫خر ُج ٱل ح َمي‬
‫َُ ح‬ ‫ح‬ ‫َ ح َ ح َ َٰ َ َ َ ُ ح‬
‫َير ُج ٱلح َ ه‬
diyata langit duk bulakin atawa sine magdapu pakale duk meh ‫ت م َِن‬ ِ ِ ‫ت وي‬ِ ِ ‫ۡح م َِن ٱل َمي‬ ِ ‫وٱۡلبصر ومن‬
َ ُ َ َََ ‫ح َ ََ َُ ُ ح َح َ َ َ َُ ُ َ هُ َُ ح‬
pamayamin, atawa sine mamaguwa maellumin amban [asal asal] ٣١ ‫ٱَّلل فقل أفَل ت هتقون‬ ‫ۡح ومن يدبِر ٱۡلمر فسيقولون‬ ِ ‫ٱل‬
matey, duk mamaguwa mamateyin amban kaellum, atawa sine
mangahatul pakaradjaanin? Na song bissa de [sambung den]
Allahu Taala du, Na bissahun na weey kaam gey magmatalew?
َ ‫َ َ َٰ ُ ُ ه ُ َ ُّ ُ ُ ح َ ُّ َ َ َ َ ح َ ح َ ه ه‬
32. Na damikkiyan ien Allahu Taala Tuhan bi sabennalin, Na ine pe َٰ ‫ٱلض َل َٰ ُل ۖۡفَأ ه‬
‫ّن‬ ‫فذل ِكم ٱَّلل ربكم ٱۡلق ۖۡفماذا َعد ٱۡل ِق إَِل‬
puwas amban kasabennalan bang dumain kalepas? Na saingge َ َُ ‫ُ ح‬
٣٢ ‫ِصفون‬ ‫ت‬
pabintung bin? َ ‫َ َ َ َ ه ح َ َ ُ َ َ ََ ه َ َ ُ ْ َه‬
33. Kowe damikkiyan ien, tegteb ne kabennal bissa Tuhan nun (Oh ‫ِين ف َسق ٓوا أن ُه حم َل‬
‫كذَٰل ِك حقت ُك ِمت ربِك لَع ٱَّل‬
َ ‫ح‬
Muhammad ‫ )ﷺ‬luu si iye ne meh siye mapasape [amban agama ٣٣ ‫يُؤم ُِنون‬
Allahu Taalahin] bennal siye ley asal gey siye teed magparatsaya.
ُ ‫ِيدهُۥ قُل ه‬
‫ٱَّلل‬ َ ‫كم همن َي حب َد ُؤا ْ ح‬
ُ ‫ٱۡل حل َق ُث هم يُع‬ ُ ََٓ ُ ‫ُح َح‬
34. Bissahun (Oh Muhammad ‫)ﷺ‬: Weh niya ke amban meh ِ ِ ‫قل هل مِن ۡشَكئ‬
pagsakutuhan bi iyu, nagnaan pinapanjiari? Ubus pabalik ne? َ ُ َ ‫َ ح َ ُ ْ ح َ ح َ ُ ه ُ ُ ُ َ َ ه َٰ ُ ح‬
٣٤ ‫ّن تؤفكون‬ ‫يبدؤا ٱۡللق ثم يعِيده ۖۡۥ فأ‬
Bissahun: Allahu Taala du tattap managnaan pinapanjari hin
ubus [pakellum] ne du balik, Na saingge pataykut bi {Amban
kasabennalanin}?
َ ‫ِي إ ِ ََل ح‬
ُ ‫ٱۡل ِۚق قُل ه‬
‫ٱَّلل َي حهدِي‬
ُ ََٓ ُ
ٓ ‫كم همن َي حهد‬ ‫ُح َح‬
35. Bissahyn (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬weh niyah ke amban meh ِ ِ ِ ‫قل هل مِن ۡشَكئ‬
ٓ ‫ح َ َ َ َ َ ح ٓ َ ح َ َ َ ُّ َ ُ ه َ َ َ ه ه َ ٓ ه‬
pagsakutuhan bi iyu makatoh si kasabennalan? Bissahun: Allahu ‫ل ِلح ِق أفمن يهدِي إَِل ٱۡل ِق أحق أن يتبع أمن َل ي ِهدِي إَِل‬
َ ُ ‫َ ُ ح َ َٰ َ َ ُ َ َ َ ح‬
Taala du tattap makatoh si kasabennalanin, Weh [dumain] ke ٣٥ ‫ىۖۡ ف َما لك حم ك حيف َتك ُمون‬ ‫أن يهد‬
makatoh tudju kasabennalanin ien mapatut tinuhutin? Atawa iye
gey makatoin? Na ine pangahukum bi iyu?
‫َ َ َ ه ُ َ ح َ ُ ُ ح ه َ ًّ ه ه‬
َ ‫ٱلظ هن ََل ُي حغّن م َِن ح‬
ً ‫ٱۡلق َش ح‬
36. Duk ganah tatuhut weh kahekkahan amban siye (magsasakutu ‫يا‬ ِ ِ ‫وما يتبِع أكَثهم إَِل ظنا إِن‬
َ ُ ‫ح‬ َ ‫إ هن ه‬
ُ ‫ٱَّلل َعل‬
ley) malaigkan kannal (guni) du hadja, bennal kannalin gana ٣٦ ‫ِيم ُۢ ب ِ َما َيف َعلون‬ ِ
bale ne bang si kasabenalan bisan daahat, Bennal Allahu Taala
Sangat makahati si meh hininang de ley.
َ ‫ه‬
‫ون ٱَّلل ِ َولَٰكِن‬
ُ َ َ ‫ان أَن ُي حف‬
َٰ ‫َت‬ ُ َ ‫َ َ َ َ َ َٰ َ ح ُ ح‬
37. Duk dumain Qur-an inin pinuting si saddi amban Allahu Taala, ِ ‫ى مِن د‬ ‫وما َكن هذا ٱلقرء‬
َ ‫ح‬ َ َ َ ‫َحَ ََ ح ََح َ ح‬ ‫َ ح َ ه‬
Sumuguwa panabennal si iye dehellu amban iyehin (Injil, ‫ب َل ريب فِيهِ مِن‬ ِ َٰ‫تصدِيق ٱَّلِي َني يديهِ وتف ِصيل ٱلكِت‬
Tawrat) , duk panalassay Kitab (Hukuman duk aturan), Gana َ ‫هرب ٱلح َعَٰلَم‬
٣٧ ‫ني‬ ِ ِ
pagduwe duwe si diyalem ne ley amban Tuhan sagannap Alam.
‫ٱد ُعوا ْ َمن ح‬
‫َ ح‬ ‫َ ح َ ُ ُ َ ح َ َ َٰ ُ ُ ح َ ح ُ ْ ُ َ ح‬
38. Atawa sab pain de hinang hinang ne (Muhammad ‫ )ﷺ‬bissa ‫ٱس َت َط حع ُتم‬ ِ ‫ورة مِثلِهِۦ و‬ ‫أم يقولون ٱفَتىهۖۡ قل فأتوا بِس‬
َ َ ُ ُ ‫ه‬ ُ
puting, Bissahun: Maguwa ko kaam [ngahinang] dambuwa hadja ٣٨ ‫نت حم ص َٰ ِدقِني‬‫ون ٱَّلل ِ إِن ك‬
ِ ‫مِن د‬
Sura, duk lingananun bine sine sine takole bin [pikitabangan]

186
saddi amban Allahu Taala bang asal too ke si kaamin.
َ َ َ ُ ‫َ ح َح‬ ‫َح َ ه ُ ْ َ َح ُ ُ ْ ح‬
39. Sumguwa siye ley muting si gah taabut panghati de bu gah pe ‫ِيطوا بِعِل ِمهِۦ َول هما يَأت ِ ِه حم تأوِيل ُهۥ كذَٰل ِك‬ ‫بل كذبوا بِما لم ُي‬
siye bakas katekkahan ta’wil [salassayan ne], Kowe damikkiyan َ ‫َ ح ح َ ُ ح َ ح َ َ َ َ َٰ َ ُ َٰه‬
٣٩ ‫ِين مِن قبل ِ ِهمۖۡ فٱنظر كيف َكن عقِبة ٱلظل ِ ِمني‬ َ ‫َك هذ َب هٱَّل‬
ien du sab pamuting iye ne meh siye dehellu amban siyehin, na
payamanun bang saingge tumbas si meh aa panganganyayahin.
َ‫َ َ ح‬ ‫ه ح‬ ‫ح‬
40. Kasinduwehan amban siye magkahagad du sab siye si (Qur-an) ‫َوم حِن ُهم همن يُؤم ُِن بِهِۦ َوم حِن ُهم همن َل يُؤم ُِن بِهِۦ َو َر ُّبك أعل ُم‬
‫ح ح‬
duk amban siye gey magparatsaya, Duk Tuhan nun (Oh َ ‫سد‬
٤٠ ‫ِين‬ ِ ‫بِٱل ُمف‬
Muhammad ‫ )ﷺ‬sangat makahati si meh aa pamamakaat.
ٓ‫َ َ ََ ُ ح َ َُ ُ ح َ ُ َ ُٓ َ ه‬ َُ َ ُ‫َ ه‬
41. Duk bang kew puting de (Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi ‫وك فقل َِل عم ِل ولكم عملكمۖۡ أنتم برِيون مِما‬ ‫ِإَون كذب‬
Wasallam) Na bissahun si aku [du tumbas] hinang kun, duk si َ ُ َ ‫َ ح َ ُ َََ َ ٓ ه َ ح‬
٤١ ‫أعمل وأنا برِيء مِما تعملون‬
kaam du sab [tumbas] hinang bin, lappas kaam amban hininang
kun [damikkiyan] lappas du sab ku amban hininang bin.
42. Duk amban siye meh (magsakutu) ley pakale siye si kau, Ine kau
َْ ُ َ َ
‫ٱلص هم َول حو َكنوا َل‬ ِ َ َ‫ك أَفَأ‬
ُّ ‫نت ت ُ حسم ُع‬ َ ‫َ حُ ه َح َ ُ َ َح‬
‫ومِنهم من يست ِمعون إَِل‬
َ ُ
tapakale ne nu enteh si meh aa bisu [si kasabennalan] bisan gey ٤٢ ‫َي حعقِلون‬
taakkal de?
َْ ُ َ َ ‫حُح‬ َ َ‫ك أَفَأ‬
َ ‫نت َت حهدِي ٱلع‬
‫م َول حو َكنوا َل‬
َ ‫َ حُ ه َ ُ ُ َح‬
‫ومِنهم من ينظر إَِل‬
43. Duk amban siye meh (magsakutu) ley mayam siye tudju kau, Ine
َ ُ ‫ُح‬
kau katoan nu ente meh aa mapessek [si kasabennalanin] bisan ٤٣ ‫ِصون‬ِ ‫يب‬
siye gey makakite?
ُ َ َ ‫ه ه َ َ َ ح ُ ه َ َ ح َ َ َٰ ه ه‬
44. Bennal Allahu Taala gey nganyaya meh manusiya bisan daahat, ‫اس أنف َس ُه حم‬ ‫إِن ٱَّلل َل يظل ِم ٱنلاس شيا ولكِن ٱنل‬
َ ‫ح‬
Sumaguwa meh manusiyain ginhawa baran de [mismu] ٤٤ ‫َيظل ُِمون‬
manganyaya [diren].
َ ُ َ َ َ َ َ‫َ َ ح َ َح ُ ُ ُ ح َ َ ه ح َحَُ ْٓ ه َ َ َ ه‬
45. Duk si Ellew tinipun ne siye weh Allahu Taala, [pangalessahan ‫ارفون‬ ‫ويوم ُيّشهم كأن لم يلبثوا إَِل ساعة مِن ٱنلهارِ يتع‬
den] gah siye neteg [diyata Dunya] malaingkan dasasaat du ‫َحَُ ح َ ح َ َ ه َ َ ه ُ ْ َ ِٓ ه‬
َ ‫ٱَّلل ِ َو َما ََكنُوا ْ ُم حه َتد‬
٤٥ ‫ِين‬ ‫بينهم قد خ ِِس ٱَّلِين كذبوا بِل ِقاء‬
[hantang daoras] amban daellewin, magkilale kinilale ne siye si
antara de, Sabennal lugi ne iye nemeh siye pinuting weh de
pagkasuwa duk Allahu Taalahin, duk dumain kaniyaan den me
aa katoan.
‫ج ُع ُه حم‬ ‫ه ُ َه َ َ ح َ ه َ ُ ُ ح َح َََهَه َ َ َحَ َ ح‬
46. Adakala pakitehan kami kew (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬kasinduwehan ِ ‫ِإَوما نرِينك َعض ٱَّلِي نعِدهم أو نتوفينك فإَِلنا مر‬
iye pangatag kami siye [siksain] atawa [eddo] kami kew
َ ُ ‫ح‬ َٰ َ َ ‫يد‬
٤٦ ‫لَع َما َيف َعلون‬ ُ ‫ُث هم ه‬
ٌ ‫ٱَّلل َشه‬
ِ
pinapatey, Na tudju kami du pamolean den [kau damikkiyan]
Puwas billai Allahu Taala Saksi luu si ine ine hinang de. ُ
ُ ‫ح‬ َ ِ ‫َول ُِك أ همة هر ُسول ۖۡفَإ ِ َذا َجا ٓ َء َر ُسول ُ ُه حم ُق‬
47. Duk si tiyap tiyap ummat duk Rasul ne, Na apabila ne siye bakas ‫َض بَيح َن ُهم بِٱلق حِس ِط َوه حم‬ ِ
َ َُ ‫َ ُح‬
katekkahan Rasul, Na tahukum ne si antara duk kabentelan [gey ٤٧ ‫َل يظلمون‬
ne siye manjari muggut] duk siye ley gey ne siye taanyaya.
٤٨ ‫ِني‬ ُ ‫ِت َه َٰ َذا ٱل ح َو حع ُد إن ُك‬
َ ‫نت حم َص َٰ ِدق‬ َ ُ ََُ
َٰ َ ‫ون َم‬ ‫ويقول‬
48. Duk pain de, sumiyan [pe patekka] janji iyu, bang asal bennal ِ
(pinain bi iyu)? ُ ُ ُ‫َ ََ َح ً ه َ َ ٓ ه‬ ‫ُ ه ٓ َح ُ َح‬
49. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬gah niyah taantan ku ganta si ‫ِك أ همة‬ َ
ِ ‫قل َل أمل ِك نلِ ف َِس ۡضا وَل نفعا إَِل ما شاء ٱَّللُۗ ل‬
ginhawa baran ku piligu atawa tabang malaingkan subey du
َ َ َ
‫تخ ُِرون َساعة َوَل‬‫أَ َج ٌل إ َذا َجا ٓ َء أَ َجلُ ُه حم فَ ََل ي َ حس َ ح‬
ِ

187
َ ‫ح‬
kabayaan Allahu Taala. Si tiyap tiyap ummat duk ajal [gantaan ٤٩ ‫ي َ حس َتقد ُِمون‬
ne], Apabila ne tekka gantaan den, gey ne tapasuhut de bisan sa
dasasaat duk gey ne du sab tapasong de.
ُ ‫ُ ح َ َ َ ح ُ ح ح َ َ َٰ ُ ح َ َ ُ ُ َ َ َٰ ً َ ح َ َ ه َ َ ح َ ح‬
50. Bissahun (Oh Muhammad ‫[ )ﷺ‬saingge ente] bang kaam ‫جل‬
ِ ‫قل أرءيتم إِن أتىكم عذابهۥ بيتا أو نهارا ماذا يستع‬
katekkahan siksa Ne (Allahu Taala) Sangem neke atawa Ellew, َ
٥٠ ‫جرِ ُمون‬ ‫م حِن ُه ٱل ح ُم ح‬
Ine ente pagdayih dayian iye meh aa mabulaugin?
ُ ‫َأ ُث هم إ َذا َما َو َق َع َء َام‬
ُ ‫نتم بهِۦٓ َءٓالحَٰٔـ َن َوقَ حد ُك‬
‫نتم بِهِۦ‬
51. Weh bang puwas ne patekka si kaam magparatsaya ne kaam si ِ ِ
iye [Siksa ley] kuitu?, Bu kaniyaan bin si iye magdayih dayih. َ ُ ‫َح َح‬
٥١ ‫جلون‬ ِ ‫تستع‬
‫ُ ه َ ه َ َ َ ُ ْ ُ ُ ْ َ َ َ حُ ح َ ح ُ ح َ ه‬
52. Ubus pinain si iye meh siye manganyayahin, nanamun bi siksa ‫ِل هل َت َز حون إَِل ب ِ َما‬
ِ ‫ثم قِيل ل َِّلِين ظلموا ذوقوا عذاب ٱۡل‬
َ ‫ُ ُ َ ح‬
manetegin, Ine tinumbasan ke kaam malaingkan iye du [sabab] ٥٢ ‫نت حم تكس ُِبون‬ ‫ك‬
bakas tahinang bin.
ُ َ‫ۡلق َو َما ٓ أ‬ َ ُ‫َ َ ٓ ه‬ ‫َ َ ح َ ُ َ َ َ َ ٌّ ُ َ ُ ح‬
53. Duk mikiaka siye si kau (Oh Muhammad ‫)ﷺ‬: We asal bennal ke ‫نتم‬ ۡۖ َ ‫َب إِنهۥ‬ِ ‫ۢنبونك أحق هو ۖۡ قل إِي ور‬ ِ ‫۞ويست‬
inaka ku [Siksa duk meh Ellew pagtumbasin]? Bissahun si (siye): ٥٣ ‫ين‬ َ ‫ب ُم حعجز‬
ِ ِ ِ
Awe bennal duk gana teed gees bi [patala atawa lahi amban ien].
ْ ُّ َ َ َ ‫َ ح ح‬ َ‫ح‬ ‫َول َ حو أَ هن ل ُِك َن حفس َظلَ َم ح‬
54. Duk mikiaka siye si kau (Oh Muhammad ‫)ﷺ‬: We asal bennal ke ‫ۡرض َلف َت َدت بِهُِۗۦ وأَسوا‬ ِ ‫ت َما ِِف ٱۡل‬ ِ
َ ‫َحَُ ح ح َ ُ ح‬
َ َُ َ َ َ‫ه َ َ َ َه ََُْ ح‬
inaka ku [Siksa duk meh Ellew pagtumbasin]? Bissahun si (siye): ‫ٱنلدامة لما رأوا ٱلعذابۖۡ وق َِض بينهم بِٱلقِس ِط وهم َل‬
َ َ ‫ح‬
Awe bennal duk gana teed gees bi [patala atawa lahi amban ien]. ٥٤ ‫ُيظل ُمون‬
‫ََ ٓ ه ح ه‬ َ‫ح‬ َ َ ‫َأ ََلٓ إ هن ِ هَّلل ِ َما ِف ه‬
55. Weh dumain ke bennal si Allahu Taala iye [sagannap] diyata ‫ۡرض أَل إِن َوع َد ٱَّلل ِ َحق‬
ِ ‫ت َوٱۡل‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ ِ
َ ُ َ ‫َ َ َٰ ه َ ح َ َ ُ ح َ َ ح‬
meh langitin duk diyata meh bulakin? We dumain ke janji ٥٥ ‫ولكِن أكَثهم َل يعلمون‬
Allahu Taalahin sangat bennal? Sumaguwa kahekkahan den, gey
teed katauhan de.
َ ُ َ ُ َُ ‫َُ ُح‬
56. Iye (Allahu Taala) magpakellum duk magpapatey duk tudju iye ٥٦ ‫ت ِإَوَلحهِ ت حر َج ُعون‬ ‫ۡحۦ وي ِمي‬
ِ ‫هو ي‬
du sab pamolean bin.
َٓ ُ َ ُ ‫ٓ ح‬ َ ُ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه‬
57. Oh Kaam meh manusiya sabennal tekka ne si kaam bulansang ‫اس ق حد َجا َءتكم هم حوعِظة مِن هربِك حم َوشِفاء ل َِما ِِف‬ ‫يأيها ٱنل‬
amban Tuhan bin duk tambal si iye diyalem meh pangateyan duk َ ‫َ َحَ حُح‬ ُ َ ُ ُّ
٥٧ ‫ٱلصدورِ وهدى ورۡحة ل ِلمؤ ِمن ِني‬
toh duk aseh si meh aa magparatsaya.
َ ُ ْ ‫َ َ َ َح ح‬ َ ‫ٱَّلل ِ َوب َر ح‬
‫ه‬ ‫ُح َ ح‬
58. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬sabab kalabbihan duk aseh Allahu ‫ۡحتِهِۦ فبِذَٰل ِك فل َيف َر ُحوا ه َو خ حۡي م هِما‬ ِ ‫قل بِفض ِل‬
َ ‫َح‬
Taala, Na sabab damikkiyan ien na subey siye magsinna sinna, ٥٨ ‫َي َم ُعون‬
Iye labi pe hap amban iye tinipun de ien [amban meh pangalta
duk meh anak].
‫ح‬ ‫ح َ َ ح‬ ُ َ ُ‫ُح ََ َحُ ه ٓ َ ََ ه‬
59. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Iye pinaturun si kaam weh Allahu ‫ج َعل ُتم مِن ُه َح َراما‬‫ٱَّلل لكم مِن رِزق ف‬ ‫قل أرءيتم ما أنزل‬
Taala amban rizziki, Na hininang sab weh bi amban (rizziki ley) َ ُ َ ‫َ َ َ َٰ ُ ح َ ٓ ه ُ َ َ َ ُ ح َ ح َ َ ه َ ح‬
٥٩ ‫وحلَل قل ءاَّلل أذِن لكمۖۡ أم لَع ٱَّلل ِ تفَتون‬
haram duk halal, Bissahun [si siye] Wh sinugan ke kaam weh Ne
atawa si Allahu Taala paghinang hinangan bi bissa putingin?
َ ‫ِب يَ حو َم ٱلحق َِيَٰ َمةِ إ هن ه‬
َ ‫كذ‬ َ ‫َ َ َ ُّ ه َ َ ح َ ُ َ َ َ ه ح‬
60. Ine kannal iye meh siye maghinang hinang si Allahu Taala ‫ٱَّلل‬ ِ ‫وما ظن ٱَّلِين يفَتون لَع ٱَّلل ِ ٱل‬
َ ُ ‫ح‬ َ ُ َ ‫َ َ َٰ ه َ ح‬
َ ََ ‫َُ َ ح‬
putingin si Ellew Qiyaamat? Bennal Allahu Taala Sangat taga ٦٠ ‫َثه حم َل يَشك ُرون‬ ‫اس ولكِن أك‬ ِ ‫َّلو فضل لَع ٱنله‬

188
kalabbihan si meh manusiya, Sumaguwa kahekkahan amban siye
gey siye magsarang shukur.
َ ُ َ َ ُ ْ ُ َ ‫َ ح‬ ُ ُ َ
61. Duk gah niyah pakaradjaan harap nu (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬atawa ‫َو َما تكون ِِف شأن َو َما ت حتلوا م حِن ُه مِن ق حر َءان َوَل ت حع َملون م حِن‬
َ ُ ُ ‫َ ُ ُ ً ح‬ ُ ‫ه‬ َ
bassa nu amban diyalem Qur-an duk ganah hinang bi amban ‫ع َمل إَِل ك هنا َعل حيك حم ش ُهودا إِذ تفِيضون فِي ِۚهِ َو َما َي حع ُز ُب َعن‬
َ َ َٓ ٓ ‫ه‬ َ َ‫ح‬ َ َ‫ح‬ َ
hinang malaingkan kami luu si kaam meh Saksi, bang hinang bi ‫ٱلس َماءِ َوَل أ حصغ َر مِن‬ ِ ‫هربِك مِن مِثقا ِل ذ هرة ِِف ٱۡل‬
‫ۡرض َوَل ِِف‬
duk ganah tapuk amban Tuhan nu bisan kowe hapak َ ‫َ َ ََٓ َ حََ ه‬
٦١ ‫َب إَِل ِِف كِتَٰب ُّمبِني‬ ‫ذَٰل ِك وَل أك‬
[bagumbun] diyata bulak duk diyata langit padiki pe amban
damikkiyan ien malaingkan [tasulat] iye diyalem Kitab tampal.
َ ُ ‫َ ُ َح‬ َ ٌ َ َ ‫ََ ٓ ه َ ٓ ه‬
62. Dumain ke meh awliya’ [bagay,saweh] Allahu Taalahin gana ne ٦٢ ‫أَل إِن أ حو َِلَا َء ٱَّلل ِ َل خ حوف َعل حي ِه حم َوَل ه حم ُي َزنون‬
katalewan luu si siye duk gey ne siye magkasusehan?

63. Iye ne meh siye magparatsaya duk kaniyaan den magmatalew.


َ ُ ْ ُ َ ْ َ ‫هٱَّل‬
٦٣ ‫ِين َء َام ُنوا َوَكنوا َي هتقون‬

َ َ َ ‫َ َح‬ ‫ح َ َ َٰ ُّ ح‬ َ ‫ل َ ُه ُم ٱلحبُ ح‬
64. Niyah ne si siye kakegan si kaellum Dunya duk si Akhirat, ganah ِ َٰ ‫ٱلن َيا َو ِِف ٱٓأۡلخ َِرة ِِۚ َل تبدِيل ل ُِك ِم‬
‫ت‬ ِ ‫ى ِِف ٱۡليوة‬ َٰ ‫ّش‬
ne kapangaganti si meh kalimat Allahu Taala [tegteb ne janjih ٦٤ ‫ِيم‬ُ ‫ٱَّلل ِ َذَٰل َِك ُه َو ٱلح َف حو ُز ٱلح َعظ‬
‫ه‬
nen], Iye ne damikkiyan ien daagan sa hadje hadjehin.
ُ ‫يع ٱلح َعل‬ َ ُ‫ََ َح‬
ً ‫نك قَ حول ُ ُه حما إ هن ٱلحع هِزةَ ِ هَّلل ِ ََج‬
ُ ‫ِيعا ُه َو ٱل هس ِم‬
65. Duk da makasuse kau (Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi ٦٥ ‫ِيم‬ ِ ‫وَل ُيز‬
Wasallam) bissa den, Sabennal kawasehin tattap du si Allahu
Taala kemon, Iye Sangat makakale Sangat makahati.
َ ‫ۡرض َو َما يَ هتب ُع هٱَّل‬َ‫ح‬ َ َ ‫َأ ََلٓ إ هن ِ هَّلل ِ َمن ِف ه‬
66. Weh dumain ke si Allahu Taala siye meh diyata langitin duk siye ‫ِين‬ ِ ِ ‫ت َو َمن ِِف ٱۡل‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ ِ
diyata meh bulakin? Ganah hep tinuhut weh iye ne meh siye ‫ه ُ َََٓ َه ُ َ ه ه ه ح ُ ح ه‬ ُ َ ُ ‫َح‬
‫ون ٱَّلل ِ ۡشَكء إِن يتبِعون إَِل ٱلظن ِإَون هم إَِل‬ ِ ‫يدعون مِن د‬
َ ‫َح‬
mamaku si saddi amban Allahu Taalahin meh pagsakutuhan de, ٦٦ ‫َي ُر ُصون‬
Iye du tinuhut den kannalin duk siye ley maghinang hinang
hadja kaputingan.
‫َ هَ َ ُح ً ه‬ ْ ُُ ‫َ ََ َ ُ ه َ َ ح‬ ‫ُ ه‬
67. Iye du (Allahu Taala) mangahinangan kaam sangemin supaya ِ ‫ه َو ٱَّلِي جعل لك ُم ٱَلحل ل ِتسكنوا فِيهِ وٱنلهار مب‬
‫ِصا إِن ِِف‬
َ َ َ َ َ
patetegan bi diyalem ne duk ellewin ngite [danta], Bennal si ٦٧ ‫ذَٰل ِك ٓأَلتَٰيَٰت ل ِق حوم ي َ حس َم ُعون‬
damikkiyan ien meh tanda si aa qawman pakale.
َ َ ‫ّن َ َُلۥ َما ِف ه‬ َ‫َ ُ ْ هَ َ هُ ََ ُ ح َ َُ ُ َ ح‬
68. Pain de [meh siye magsakutuhin] ngahinang Allahu Taala anak, ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
‫ت‬ ِ ۡۖ ُّ ِ ‫قالوا ٱَّتذ ٱَّلل ولا ُۗ سبحَٰنه ۖۡۥ هو ٱلغ‬
ََ َ ُ ََُ َٓ ‫ح‬ ُ َ ‫ح‬ َ‫ح‬
Mahasutsi Iye. Iye sangat dayahan [gey maglagi] si Iye diyata ‫ِندكم مِن ُسل َطَِٰۢن ب ِ َهَٰذا أتقولون لَع‬ ‫ۡرض إِن ع‬ِۚ ِ ‫َوما ِِف ٱۡل‬
َ
َ َ َ َ ‫ه‬
meh langitin duk diyata bulakin. Gah si kaam pagbayah bayah si ٦٨ ‫ٱَّلل ِ َما َل ت حعل ُمون‬
inin. Na weey kaam missa tenged Allahu Taala bu ganah tahati
bi?
َ ‫ُح ه ه َ َح َُ َ ََ ه ح َ َ َ ح‬
69. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Bennal iye ne meh siye maghinang ٦٩ ‫ِب َل ُيفل ُِحون‬
‫قل إِن ٱَّلِين يفَتون لَع ٱَّلل ِ ٱلكذ‬
hinang si Allahu Taala kaputinganin, gey teed siye
magparuntungan.
‫ُّ ح َ ُ ه َ ح َ َ ح ُ ُ ح ُ ه ُ ُ ُ ُ ح َ َ َ ه‬
َ ‫ٱلشد‬ ََ
70. Pagdapa dapa du hadja Dunya, puwas ien tudju kami du ‫ِيد‬ ‫جعهم ثم نذِيقهم ٱلعذاب‬ ِ ‫متَٰع ِِف ٱلنيا ثم إَِلنا مر‬
َ ُ‫َ ُ ْ ح‬
pamolean den, Puwas ien pananaman kami du siye siksa ٧٠ ‫ب ِ َما َكنوا يَكف ُرون‬
makalandu, sabab kaniyaan panaggah de ley.

189
71. Duk bassahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬luu si siye suwi suwi Nuh َ ُ ‫۞وٱتح ُل َعلَ حيه حم َن َبأَ نُوح إ حذ قَ َال ل َِق حو ِمهِۦ َتَٰي َٰ َق حو ِم إن ََك َن َك‬
‫َب‬ َ
ِ ِ ِ
‫ح‬
ُ ‫ٱَّلل ِ تَ َو هُك‬
‫ه َََ ه‬ َ ‫َح‬ َ‫ََ ُ ه‬
(Alayhis Salaam), si waktu iye magpain si meh aa qawman nen, ‫ت‬ ‫ت ٱَّلل ِ فعل‬ ِ َٰ ‫اّم َوتذكِۡيِي أَ‍ِبتَٰي‬ ِ ‫عل حيكم مق‬
ُ َ ُ َ ُ َ ُ ُ ََٓ ُ َ ‫ََ ح ُ ْٓ َح َ ُ ح‬
‫ۡشَك َءك حم ث هم َل يَك حن أ حم ُرك حم َعل حيك حم‬
Oh kaam meh aa qawman ku, bang kaniyaan nen hadje si kaam
‫فأَجِعوا أمركم و‬
tengge ku [magpasaplag] inin duk pagpapaesseb ku inin, Na َ َ
ُ ُ َ ْٓ ُ ‫ُ ه ُ ه ح‬
٧١ ‫ون‬ ِ ‫غمة ثم ٱقضوا إ ِ هَل وَل تنظِر‬
tudju Allahu Taala du pain tattap pasangdelan kun, Na
pagtikulun bine pakaradjaan bin [gees] bin, duk meh saweh bin
ubus da paniyah un bi pakaradjaanin tanggalang, ubus hinangun
bi ne [kabayaan bin si aku] ubus da ku tangguhun bi.
‫ه ََ ه‬ ‫َ ح ح َ ح‬ ُ ‫َح‬ َ ُ ‫َ َ ه‬
72. Na bang kaam pataykut, na gah pain ku maku amban kaam ِۡۖ‫فإِن ت َوَلحت حم ف َما َسأتلُكم م حِن أجرِۖ إِن أج ِر َي إَِل لَع ٱَّلل‬
tumbas, ganah tumbas ku malaingkan luu du si Allahu Taala, َ ُ َ ‫َُ ح ُ َ ح‬
َ ‫ون م َِن ٱل ح ُم حسلِم‬
٧٢ ‫ني‬ ِ ‫وأمِرت أن أك‬
Duk tadaak ku paniyah amban meh Muslim [magpatigupu].
َ َٰٓ َ َ ‫ح ُ ح َ َ َ ح َ َٰ ُ ح‬ َُ ‫َ َ ه ََ ه َ ُ َ ه‬
73. Na pinuting iye weh de, na pinalappas iye weh kami duk meh ‫لئِف‬ ‫ك وجعلنهم خ‬ ِ ‫فكذبُوهُ فنج حينَٰه َومن معهۥ ِِف ٱلفل‬
ُ َ َ َ َ َ ُ َ َ ْ ‫ََ ح َحَ ه َ َ ه‬
saweh nen diyata adjung, duk hininang siye weh kami ganti ‫ِين كذبُوا أَ‍ِبتَٰيَٰت َِنا ۖۡ فٱنظ حر ك حيف َكن عَٰق َِبة‬
‫وأغرقنا ٱَّل‬
[diyata bulak], Duk ilembo weh kami iye nemeh siye mamuting َ ُ‫ح‬
َ ‫نذر‬
٧٣ ‫ين‬ ِ ‫ٱلم‬
meh ayat kamihin, Na payamun bi bang saingge kaniyaan
tumbas si meh aa pinaesseban [pasal siksain].
َ ‫َ َ ٓ ُ ح‬ َ َ ً ‫ح‬ َ‫ُ َح‬
74. Ubus pinaboo ne sab weh kami puwas amban iye [Nuh Alayhis ِ َٰ ‫ث هم ََعثنا ِم ُۢن ََع ِده ِۦ ُر ُسَل إ ِ ََٰل ق حو ِم ِه حم فجا ُءوهم بِٱِلَيِن‬
‫ت‬
Salaam] meh Rasulin tudju meh aa lahat qawman de, Na magboo َٰ َ َ ‫َف َما ََكنُوا ْ َِلُ حؤم ُِنوا ْ ب ِ َما َك هذبُوا ْ بِهِۦ مِن َقبح ُل َك َذ َٰل َِك َن حط َب ُع‬
‫لَع‬
siye meh katarrangan [tandah], Na gah kaniyaan den ٧٤ ‫ِين‬ َ ‫قُلُوب ٱل ح ُم حعتَد‬
ِ
magparatsaya, sabab pamuting den kowe du sab dehellu amban
siyehin, na kowe damikkiyan ien tatakan kami luu si me
pangateyan meh aa panganganyayahin.
َ َ َ َ ‫ُّ َ َٰ َ َ ُ َ َ ح َ ح‬ ‫ح‬ ُ
75. Ubus pinaboo ne weh kami puwas amban siye Musa duk Harun ‫َليْهِۦ‬
ِ ‫وَس وهَٰرون إ ِ ََٰل ف ِرعون وم‬ ‫ث هم ََ َعث َنا ِم ُۢن ََ حع ِدهِم م‬
‫َ َ َ ح َ ح َ ُ ْ َ َ ُ ْ َ ح ُّ ح‬
َ ‫ُمرم‬
(Alayhimas Salaam) tudju Fir-aun duk tindeg ne, Duk meh ayat ٧٥ ‫ِني‬ ِ ‫أَ‍ِبتَٰيَٰت ِنا فٱستكَبوا وَكنوا قوما‬
[tandah] kami, Na magdakag hadja siye, duk kaniyaan den meh
aa qawman bulaug.
٧٦ ‫ِحر ُّمبِني‬ ِ َ ‫فَلَ هما َجا ٓ َء ُه ُم ح‬
‫ٱۡل ُّق م حِن عِندِنَا قَال ُ ٓوا ْ إ هن َهَٰ َذا لَس ح‬
76. Na pagpi ne siye katekkahan kasabennalan amban kami, Pain de:
Bennal inin, asal sihir hadja [balik mata] tampal.
‫َ َ ُ َ َٰٓ َ َ ُ ُ َ ح َ َ ه َ ٓ َ ُ ح َ ح َ َ َ ح‬
77. Pain Musa (Alayhis Salaam) weey kaam missa si kasabennalan, ‫ِح ٌر هَٰذا َوَل ُيفل ُِح‬
‫قال موَس أتقولون ل ِلح ِق لما جاءكمۖۡ أس‬
َ َٰ ‫ه‬
bang tekka si kaam Weh sihir ke inin? Duk asal gey teed ٧٧ ‫ح ُرون‬
ِ ‫ٱلس‬
magparuntungan meh Sahirin.
ُ َ َ ُ َ َ ٓ َ َ َ ‫ح‬ َ َ ُْٓ َ
78. Pain de: Weh patekka kew pitu si kami supaya matala kami ‫ج حئت َنا تلِ َلف َِت َنا ع هما َو َج حدنا َعل حيهِ َءابَا َءنا َوتكون لك َما‬ِ ‫قالوا أ‬
َ ‫ََ َح ُ َ ُ َ ُ ح‬ َ‫ح‬ َٓ ‫ح ح‬
amban iye takasuwa kami [sinumba] meh matattoe kamihin? ٧٨ ‫ۡرض وما َنن لكما بِمؤ ِمن ِني‬ ِ ‫َِبياء ِِف ٱۡل‬ ُ
ِ ‫ٱلك‬
Duk paniyah si kaam kapatut [pagdakagin] diyata bulak? Bu asal
kami gey teed kami magparatsaya si kaam duwangan.
79. Duk pain Fir-aun: Boohun bi aku pitu, tiyap tiyap Sahir tau. ٧٩ ‫حر َعل ِيم‬ َٰ َ ‫ك ِل‬
ُ ُ‫ََ َ ح َح ُ ح‬
ِ ‫س‬ ِ ‫و ي ب‬
ِ ‫وقال ف ِرعون ٱئت‬
َ ُ ‫َ َ ه َ ٓ َ ه َ َ ُ َ َ َ ُ ُّ َ َٰٓ َ ح ُ ْ َ ٓ َ ُ ح‬
80. Na pagpi ne tekka meh Pasisihirin: Pain Musa (Alayhis Salaam) si ٨٠ ‫نتم ُّملقون‬ ‫فلما جاء ٱلسحرة قال لهم موَس ألقوا ما أ‬

190
siye: Tepperanun bine, tinepparan bi [pinakite bin]. َ
81. Na pagpi ne tinepparan weh de [meh lubid duk tungkud] den,
ُ َ ‫ِح ُر ۖۡ إ هن ه‬
‫ٱَّلل َسيُ حب ِطل ُه ٓۥ‬ ‫ح‬
ِ ‫جئتم بِهِ ٱلس‬
ُ ‫وَس َما ح‬
ِ َٰ َ ‫فَلَ هما ٓ ألح َق حوا ْ قَ َال ُم‬
‫َ َ ح ح‬ ‫إ هن ه َ َ ح‬
Pain Musa (Alayhis Salaam): Iye binoo bi iyu Sihir, Bennal Allahu َ ‫سد‬
٨١ ‫ِين‬ ِ ‫ٱَّلل َل يُصل ُِح ع َمل ٱل ُمف‬ ِ
Taala song du iyu batal [pakaat] ne. Bennal Allahu Taala gey
ngahatul hinang meh aa pamamakaat.
َ ‫كل َِمَٰتهِۦ َول َ حو َكرهَ ٱل ح ُم ح‬
٨٢ ‫ج ِر ُمون‬
َ ‫َو ُي ُّ ه ُ ح َ ه‬
82. Duk pinabennal weh Allahu Taala kasabennalanin duk kalimat ِ ِ ِ ‫حق ٱَّلل ٱۡلق ب‬
ِ
ne, Bisan pe kabunsihan meh aa magbulaug.
َ َ َٰ َ َ َ ُ ‫َ َ ٓ َ َ َ ُ َ َٰٓ ه‬
83. Na ganah du magparatsaya pusi Musa (Alayhis Salaam) ‫لَع خ حوف مِن ف حِر َع حون‬ ‫وَس إَِل ذرِ هية مِن ق حو ِمهِۦ‬ ‫فما ءامن ل ِم‬
َ‫ۡرض ِإَونه ُهۥ ل َ ِمن‬َ‫ح‬ َ َ َ ‫َ ََ ْ ح َ َح َُ ح ه ح َح‬
malaingkan meh panubuh du amban meh aa lahat ne, sabab ِ ‫َلي ِهم أن يفت ِنهم ِإَون ف ِرعون لعال ِِف ٱۡل‬ ِ ‫وم‬
katalew de pusi Fir-aun duk meh tindeg ne. Duk bennal Fir-aun ٨٣ ‫ِني‬َ ‫ٱل ح ُم حِسف‬
ِ
asal magmalangkew diyata bulak duk iye amban meh aa
magbubusah.
ْ ُ‫ه َ َ َ ه‬ ُ ‫وَس َتَٰي َٰ َق حو ِم إن ُك‬
ُ ‫نت حم َء َام‬ َٰ َ ‫َوقَ َال ُم‬
84. Duk missa Musa (Alayhis Salam): Oh kaam meh aa qawman ku, ‫نتم بِٱَّلل ِ ف َعل حيهِ ت َوُك ٓوا إِن‬ ِ
Bang kaniyaan bin magparatsaya si Allahu Taala, Na tudju iye ٨٤ ‫ني‬ َ ‫نتم ُّم حسلم‬ ُ ‫ُك‬
ِِ
kaam pasangdel, Bang kaniyaan bin meh Muslim [magpatigupu
sabennal].
َ‫ح‬ ‫َ َح ح‬ ‫َ َ ُ ْ ََ ه َ هح‬
85. Na missa siye: Luu si Allahu Taala pasangdelan kamihin, Oh ‫فقالوا لَع ٱَّلل ِ ت َوُك َنا َر هب َنا َل َت َعل َنا ف ِتح َنة ل ِلق حو ِم‬
Tuhan kami da kami hinangun fitna [makaladjaya] si meh aa ‫ه‬
َ ‫ٱلظَٰلم‬
٨٥ ‫ني‬ ِِ
qawman anyaya.
َ ‫َ َ َ َ حَ َ َ حَ ح ح‬
َ ‫كَٰفِر‬
86. Duk palappasun kami sabab aseh nu, amban meh qawman ٨٦ ‫ين‬ِ ‫َننا بِرۡحت ِك مِن ٱلقو ِم ٱل‬
ِ ‫و‬
pananaggah.
ُ ‫َ ََهَ َ ح‬
َ ‫ِك َما ب ِم ح‬
َ َ ُ َ َٓ‫ََح َ ح‬
87. Duk magwahi kami tudju Musa duk pongtinaine [Harun ‫ِص َُ ُيوتا‬ ِ ‫وَس َوأخِيهِ أن تبوءا ل ِقوم‬ َٰ ‫وأوحينا إ ِ ََٰل م‬
‫ح‬ َ
َ ‫ٱلصل َٰوةَ ُۗ َوبَّش ٱل ُم حؤ ِمن‬ ْ
‫ِيموا ه‬ َ َ
ُ ‫ك حم ق حِبلة َوأق‬ُ َ ُُ ْ َُ ‫َ ح‬
Alayhimas Salaam] subey patennah bi meh aa qawman bin si ٨٧ ‫ِني‬ ِ ِ ‫وٱجعلوا َيوت‬
Misr si meh luma, Duk hinangun bi meh lumah bin Qiblat, Duk
patenggehun bi sambahayangin duk pasinna sinnahun bi meh
magparatsayahin.
َ َ َُ َ َ َ َ ‫ََ َ ُ َ َهَٓ ه َ َح َ ح َ ح‬
88. Pain Musa (Alayhis Salaam): Oh Tuhan ku, bennal kau, ‫ينة َوأ حم َوََٰل ِِف‬ َ
ِ‫وقال موَس ربنا إِنك ءاتيت ف ِرعون ومِلهۥ ز‬
َٰ
ََٰٓ َ ‫َ َ ه َ ح ح‬ ْ ُّ ُ َ ‫ح َ َ َٰ ُّ ح َ َ ه‬
inurungan weh nu Fir-aun duk meh tindeg nen pangari ngari ‫ضلوا َعن َسبِيل ِك ۖۡ ربنا ٱُ ِمس لَع‬ ِ ‫ٱۡليوة ِ ٱلنيا ربنا َِل‬
‫ح‬ ْ
َ ‫ِت يَ َر ُوا ٱل َع َذ‬ ْ َ ُ َٰ َ َ ‫َ ح َ ح َ ح ُ ح‬
duk meh pangalta si kaellum Dunya, Oh Tuhan ku, pangalepas ‫اب‬ َٰ ‫لَع قُلوب ِ ِه حم فََل يُ حؤم ُِنوا َح ه‬ ‫أموَٰل ِ ِهم وٱشدد‬
de hadja ien amban lan [agama] Nu. Oh Tuhan ku, papasanun ne َ‫ح‬
٨٨ ‫ٱۡل َِل َم‬
meh altah den duk tatakanun ne meh pangateyan den, Na
peggeh gey du teed siye magkahagad samantaan gey kite de
siksah mapeddesin.
َ ٓ ‫َ َ َ ح ُ َ ه ح َُ ُ َ َ ح َ َ َ َه‬
89. Pain [Allahu Taala]: Sabennal tinaymah ne duwaa bin ‫ِيما َوَل تتب ِ َعا ِن َسبِيل‬ ‫جيبت دعوتكما فٱستق‬ِ ‫قال قد أ‬
karuwangan, Duk da teed tuhutun bi lan iye meh siye gey َ َُ‫ه َ َ َح‬
٨٩ ‫ٱَّلِين َل يعلمون‬
mangatauhin.
ُ ُ َ ‫َ َ َٰ َ ح َ َ ٓ ح َ َٰٓ َ ح َ ح َ َ ح‬
90. Duk pinalabey weh kami meh Bani Israel in amban tahik, Na ‫ح َر فأت َب َع ُه حم ف حِرع حون َو ُج ُنودهُۥ‬ ‫۞وجوزنا بِب ِّن إِسرءِيل ٱِل‬
‫َ ح َ َ ح ً َ ه َٓ َ ح َ َ ُ ح َ َ ُ َ َ َ َ ُ َهُ َ ٓ َ َ ه‬
tinurul siye weh Fir-aun duk meh sundalu ne sabab kaanyaya ‫ِت إِذا أدركه ٱلغرق قال ءامنت أنهۥ َل إِلَٰه إَِل‬ َٰٓ ‫َغيا وعدواۖۡ ح‬

191
duk kapissoko, Sampay taabut lembo ne [Fir-aun] pain ne: َ ‫ِيل َو َأنَا م َِن ٱل ح ُم حسلِم‬
٩٠ ‫ني‬
َ َٰٓ َ ‫َ ُ ٓ ْ ح‬ ٓ ‫هٱَّل‬
‫ِي َء َام َن ح‬
‫ت بِهِۦ َنوا إِسرء‬
ِ
Magparatsaya ne ku, weh bennal ganah Tuhan Patut malaingkan
Iye du pinaratsaya meh Banu Israel in duk aku amban meh
Muslim.
‫ح ح‬ َ ‫َءٓالحَٰٔـ َن َوقَ حد َع َص حي‬
َ ‫ت َق حب ُل َو ُك‬
91. Kuitu [magparatsaya nekew]? Bu naggah kew tagnah duk
َ ‫سد‬
٩١ ‫ِين‬ ِ ‫نت م َِن ٱل ُمف‬
kaniyaan nun amban meh aa magpapakaat.
َ ‫ه‬ َ َ‫َ ح‬ َ ُ َ َ َُ َ‫َ حَح‬
92. Na ellew inin palappas kami baran nun supaya kew paniyah si ‫جيك ب ِ َب َدن ِك تلِ َكون ل َِم حن خلفك َءايَة ِإَون كث ِۡيا‬
ِ ‫فٱَلوم نن‬
َ ُ َٰ َ َ َ َٰ َ َ ‫َ ح‬
dambuli amban kauhin ayat [tanda] duk bennal kahekkahan meh ٩٢ ‫اس عن ءاتَٰيت ِنا لغفِلون‬ ِ ‫م َِن ٱنله‬
manusiya amban meh tanda kami ligap.
َ ‫ِيل ُم َب هوأَ حدق َو َر َزقح َنَٰ ُهم م َِن ه‬ َ َٰٓ َ ‫َ َ َ ح َ ه ح َ َ ٓ ح‬
93. Duk asal pinatennah weh kami meh Bani Israel in patennaan ِ َٰ‫ٱلطيِب‬
‫ت‬ ِ‫ص‬ ‫ولقد بوأنا ب ِّن إِسرء‬
‫ح‬ ‫ه‬ ‫ح‬ ‫ح‬ ٓ ْ َ ‫ََ ح‬
sabennal duk rinizzikian siye weh kami amban meh sutsi, Na gah َ ُ
‫ِت َجا َءه ُم ٱلعِل ُم إِن َر هبك َيق َِض بَيح َن ُه حم يَ حو َم‬ َٰ ‫ٱخ َتل ُفوا َح ه‬ ‫فم ا‬
َ ُ َ‫َح‬ ْ ُ َ َ ‫ح‬
siye magsawsaggah malaingkan puwas amban katekka panghati ٩٣ ‫ٱلق َِيَٰ َمةِ فِيما َكنوا فِيهِ َيتل ِفون‬
si siye, Bennal Tuhan nun narah antarah de si Ellew Qiyaamat si
kaniyaan bakas pagbiddah biddaan den.
َ ‫ه ٓ َ َحَٓ َح َ َ ح َ ه َ ح‬ َ َ ‫فَإن ُك‬
94. Na bang kaniyaan nun diyalem pagkutuh kutuh amban iye ‫ِين َيق َر ُءون‬
‫نت ِِف شك مِما أنزنلا إَِلك فس ِل ٱَّل‬ ِ
َ ُ َ ََ َ ‫ه‬
‫وننه‬ ُّ َ ‫َح َ ََ ح َ َٓ َ ح‬ َ َ ‫ح‬
pinaturun kami si kauhin, Na tilewun iye ne meh siye mamassa ‫ٱلكِتب مِن قبل ِك لقد جاءك ٱۡلق مِن ربِك فَل تك‬ َٰ
Kitab dehellu amban kauhin. Too katekkahan kew amban Tuhan َ ‫م َِن ٱل ح ُم حم ََت‬
٩٤ ‫ين‬ِ
nu Kasabennalan, Na da kew paniyah amban meh aa magkutuh
kutuh.
َ ُ َ ‫ه‬ َ ْ ُ‫ََ َ ُ َه َ ه َ َ ه‬
95. Duk da teed kew paniyah amban iye meh siye muting si meh ayat ‫ت ٱَّلل ِ ف َتكون م َِن‬
ِ َٰ ‫ِين كذبوا أَ‍ِبتَٰي‬
‫وَل تكونن مِن ٱَّل‬
َ ‫ح‬
َ ‫خَٰ ِِس‬
Allahu Taala, Na paniya kew amban meh aa lugi. ٩٥ ‫ين‬ ِ ‫ٱل‬

َ ‫َ َ ح‬ ُ ‫ت َعلَ حيه حم َُك َِم‬


٩٦ ‫ت َربِك َل يُؤم ُِنون‬ َ ‫إ هن هٱَّل‬
‫ِين َح هق ح‬
96. Bennal Iye ne meh siye [tegteb ne] sabennal bissa Tuhan den gey ِ ِ
teed siye magparatsaya.
َ ‫َ َ ح َ ٓ ح ُ ح ُ ُّ َ َ ه َ ُ ْ ح َ َ َ ح‬
97. Duk bisan pe siye tekkahan kemon ayat [tanda], sampay hadja ٩٧ ‫اب ٱۡل َِل َم‬ َٰ ‫ولو جا َءتهم ك َءاية ح‬
‫ِت ي َروا ٱلعذ‬
takite de siksa mapeddesin [meke ne siye magparatsaya].
ُ َ ‫ََحَ َ َ ح َحٌَ َ ََ ح َََ ََٓ َ ٓ ه‬
98. Bang hadja weh dumain kaniyaan [aa] lahat magparatsaya, na ‫يم َٰ ُن َها إَِل ق حو َم يُون َس‬ ِ ‫فلوَل َكنت قرية ءامنت فنفعها إ‬
َ‫ٱل حنيا‬ ‫َح‬
ُّ ِ ‫ٱۡل َي َٰوة‬ ‫ح‬ ‫َه ٓ َ َ ُ ْ َ َ ح َ َ حُ ح َ َ َ ح‬
makatabang iye [du pain] pamaratsaya nen. Malaingkan aa ‫لما ءامنوا كشفنا عنهم عذاب ٱۡل ِز ِي ِِف‬
َ
qawman Yunos (Alayhis Salaam), Si waktu ne siye magparatsaya ٩٨ ‫َو َم هت حع َنَٰ ُه حم إ ِ ََٰل حِني‬
inanan ne we kami amban siye siksa makadesmein si kaellum
Dunya duk pinasinna siye weh kami si teggelan de ien.
‫ُ ُّ ُ ح َ ً َ َ َ َ ُ ح‬ َ‫ح‬ َ ُّ َ َ ٓ َ ‫َ َ ح‬
99. Duk bang hadja bayah Tuhan nun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬asal
ُ‫كره‬
ِ ‫ۡرض ُكهم َجِيعا أفأنت ت‬ ِ ‫ٓأَلم َن َمن ِِف ٱۡل‬
َ ‫ك‬ ‫ولو شاء رب‬
ْ
َ ‫كونُوا ُم حؤ ِمن‬
ُ َ َٰ ‫ه َ َ ه‬
magparatsaya ne meh siye diyata bulakin tiyap tiyap amban siye ٩٩ ‫ِني‬ ‫ٱنلاس حِت ي‬
kemon, Na wey kau leges nu manusiyain supaya hadja siye
paniyah meh Muslim.
َُ ‫ََ َ َ َح َ ُح َ ه ح ه ََ ح‬
100. Duk dumain kaniyaan ginhawa baranin magparatsaya, ‫ٱلر حج َس‬
ِ ‫وما َكن نلِ فس أن تؤمِن إَِل َِإِذ ِن ٱَّلل ِ ويجعل‬
َ ُ َ َ ‫ََ ه‬
malaingkan subey panug Allahu Taala, Duk hinang Allahu Taala ١٠٠ ‫ِين َل َي حعقِلون‬
‫لَع ٱَّل‬
siksain si iye ne meh siye gey magparatsaya.

192
ُ َ ‫ُح‬ َ‫ح‬ َ َ ‫اذا ِف ه‬ َ َ ْ ُ ُ ُ
101. ُ َٰ ‫ٱٓأۡلتَٰي‬
Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬payamanun bi bang ine ‫ت َوٱنلُّذ ُر‬ ‫ۡرض َو َما تغ ِّن‬
ِۚ ِ ‫ت َوٱۡل‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ ‫ق ِل ٱنظروا م‬
َ ‫َ ه ح‬
[pinapanjari Allahu Taala] diyata meh langit duk bulakin, Duk ١٠١‫َعن ق حوم َل يُؤم ُِنون‬
gey du teed makatabang meh tanda duk pamakitalewin si meh aa
qawman gey magparatsaya.
َ ْ َ َ َ ‫ََح َ َ ُ َ ه حَ َه ه‬
102. Na ine ngagad ke siye ien malaingkan [inagad den sah] ‫ِين خل حوا مِن ق حبل ِ ِه حم‬ ِ ‫فهل ينتظِرون إَِل مِثل أي‬
‫ام ٱَّل‬
َ ُ‫َ ح‬
َ ‫نتظِر‬
١٠٢ ‫ين‬
ُ َ َ ْٓ ُ َ َ ‫ُح‬
kowe meh ellew iye ne meh siye (Ummat)lumabey ne dehellu ِ ‫قل فٱنتظِروا إ ِ ِّن معكم مِن ٱلم‬
amban siye [siksa si kaellum de pe]. Bissahun Na ngagad kaam,
sabab bennal aku sarta bi amban meh aa ngagad.
ُ َ ‫ُ ه ُ َ ُ ُ َ َ َ ه َ َ ُ ْ َ َ َ َ ًّ َ َ ح‬
103. Puwas ien palappas kami meh Rasul kamihin duk iye ِ ‫ثم نن ِّج رسلنا وٱَّلِين َءامنوا كذَٰل ِك حقا علينا ن‬
‫نج‬
meh siye magparatsayah saweh nen, Kowe damikkiyan ien patut َ ‫ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
١٠٣ ‫ِني‬
tuu si kami palappas kami meh aa magparatsayahin.
َ ‫نت حم ِف َشك مِن دِيّن فَ ََلٓ أَ حع ُب ُد هٱَّل‬
‫ِين‬ ُ ‫اس إن ُك‬ ُ ‫ي َأ ُّي َها ٱنله‬
َٰٓ َ ‫قُ حل‬
104. Bisssahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Oh kaam meh manusiyah ِ ِ ِ
ُ ‫َ ه‬ ‫ه ََ ح َ حُُ هَ ه‬ ُ َ ُُ‫َح‬
bang kaniyaan bin kutu kutuan si agama ku, Na gey ku numba ۡۖ‫ٱَّلل ٱَّلِي َيت َوفىَٰك حم‬ ‫ون ٱَّلل ِ ولَٰكِن أعبد‬ ِ ‫تعبدون مِن د‬
iye meh siye sinumba bi iyu saddi amban Allahu Taala, َ ُ ‫َُ ح ُ ح‬
َ ‫ون م َِن ٱل ح ُم حؤ ِمن‬ َ َ
١٠٤ ‫ِني‬ ‫وأمِرت أن أك‬
Sumaguwa sumba ku hadja Allahu Taala iye mangeddo
[mamapatey] kaamin, Duk tadaak ku paniya amban meh aa
magparatsaya.
َ ُ َ ََ
َ ‫ون هن م َِن ٱل ح ُم حّشك‬ َ َ ‫ََ ح َ ح َ ح‬
105. Duk subey patulus nu luwe nun [Karna Allah] si Agama ١٠٥ ‫ِني‬ ِ ‫ِين َحن ِيفا وَل تك‬
ِ ‫وأن أق ِم وجهك ل ِِل‬
sampurna, duk da kew teed paniyah amban meh aa
magsasakutu.
ُّ ُ َ‫ك َو ََل ي‬
َ ‫ۡض َك ۖۡ فَإن َف َعلح‬
‫ت‬
َ ُ َ َ َ َ ‫ه‬
‫ون ٱَّلل ِ ما َل ينفع‬
ُ ُ ‫ََ َح‬
106. Duk da kew maku si saddi amban Allahu Taala, [Peggeh] ِ ِ ‫وَل تدع مِن د‬
gey makatabang kau duk makamula kau, na bang ien hinang nu, ‫َ ه‬
َ ‫ٱلظَٰلم‬ َ ‫َ ه‬
١٠٦ ‫ني‬ ِِ ‫فإِنك إِذا مِن‬
Na sabennal kau amban meh aa anyaya.
‫ح‬ ُ ‫ََ َ َ َ ه‬ ُ‫ك ه‬ َ ‫َح َ ح‬
107. Duk bang kew tawwa Allahu Taala (Oh Muhammad ‫)ﷺ‬ ‫ٱَّلل ب ِ ُۡض فَل َكشِف َُل ٓۥ إَِل ه َو ۖۡ ِإَون يُرِد َك‬ ‫ِإَون يمسس‬
duk kamula, Na ganah pain maka anan ne malaingkan Iye du َ ‫ح‬ ُ ٓ ََ َ ُ ُ ‫َح ََ َٓه َ ح‬
‫ِِبۡي فَل راد ل ِفضلِهِۦ ي ِصيب بِهِۦ من يشاء مِن عِبادِه ِۦ‬
[Allahu Taala tattap]. Duk bang sab iye bayah [ngurungan] kau ُ ‫ٱلرح‬
١٠٧ ‫ِيم‬ ُ ‫َو ُه َو ٱلح َغ ُف‬
‫ور ه‬
kahapan, na ganah makabawih kalabbihan nen, Paabut ne ien si
sine sine kabayaan ne amban meh ipun ne. Duk Iye Sangat
Mangangampun Sangat Maase.
َٰ ‫ٱه َت َد‬‫ه ُ ح ََ ح‬ ُ َ ٓ َ ‫ُ ح َ َٰٓ َ ُّ َ ه ُ َ ح‬
َ ‫ك ُم ح‬
108. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬Oh kaam meh manusiya, ‫ى‬ ‫ٱۡل ُّق مِن ربِكمۖۡ فم ِن‬ ‫قل يأيها ٱنلاس قد جاء‬
ََ ٓ َ َ َ ‫َ َ َ ه َ ه َ َ ُّ َ َ ح‬ ‫ح‬ َ ‫َ ه‬
Asal katekkahan kaam kasabennalan amban Tuhan bi. Na sine ‫ضل عليها ۖۡ وما أنا‬ ِ ‫سهِۖۡۦ ومن ضل فإِنما ي‬ ِ ‫فإِن َما َي حهتدِي نلِ َف‬
ُ َ
١٠٨ ‫َعل حيكم ب ِ َوك ِيل‬
sine katoan na ganta si iye du duk sine sine lepas si iye du.
[Painun]: Duk dumain ku ganta si kaam pasangdelan.
109. Duk tuhutun iye winahi [pinaturun] si kauhin duk ُ ‫ٱَّلل َو ُه َو َخ ح‬ ُ ‫َ ه ح َ ُ َ َٰٓ َ ح َ َ ح ح َ ه َٰ َ ح‬
ُ ‫ك َم ه‬
‫ۡي‬ ‫وٱتبِع ما يوۡ إَِلك وٱص َِب حِت ُي‬
magsabar kew [pasandal] sampay tekka hokum Allahu Taalahin َ ‫كم‬ َ ‫ح‬
١٠٩ ‫ني‬ ِ ِ َٰ‫ٱلح‬
duk Iye Sa hap hap pangangahukum.

193
ُ ُ‫سورةُهود‬
SURATUL HUD 11

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase

‫ه ح‬ ‫ب أُ ححك َِم ح‬
‫ت َء َاتَٰي َٰ ُت ُهۥ ُث هم فُصلَ ح‬
‫ت مِن ُلن َحكِيم‬ ٌ َٰ‫الٓر ك َِت‬
1. Aleef Laam Raa ( Meh huruf magtampu ganah makahati maksud ِ ِۚ
َ
nen malaingkan Allahu Taala), Kitab [Qur-an] pagen meh ayat ١ ‫خبِۡي‬
nen puwas ien tinugila amban Iye [Allahu Taala] Sangat Pandey
Sangat Nuwi Nuwi.
َ ُ َ ‫َه َ ح ُ ُ ْٓ ه هَ ه‬
2. Subey kaam gey numba [magibadat] magpariyawa malaingkan ٢ ‫ٱَّلل إِن ِّن لكم م حِن ُه نذِير َوبَشِ ۡي‬ ‫أَل تعبدوا إَِل‬
tattap Allahu Taala, Bennal aku si kaam amban Iye ngaka
katatalewan [siksa] duk nuwi nuwi [kahapan] Surgah.
َ ُ َ ْ ُ ُ ‫ََ ح َح ُ ْ َه ُ ح ُ ه‬
3. Duk subey kaam magpaampun si Tuhan bi puwas ien balik kaam ‫وب ٓوا إَِلحهِ ُي َمت حِعكم همتَٰ ًعا َح َس ًنا‬ ‫وأ ِن ٱستغفِروا ربكم ثم ت‬
ْ ‫ه‬ َ
ٓ ِ ِ ‫ك ذِي فَ حضل َف حضل ُه ۖۡۥ ِإَون تَ َول حوا فَإ‬ ‫َ ُ ح ُه‬ ُّ َ َ َ
tudju Iye paduhul ne kaam si kasinnahan hap duk tegteban ne ‫ّن‬ ِ ‫إِلىَٰٓأجل م َسم ويؤ‬
‫ت‬
َ ُ ‫َ َ ُ َ َح‬
َ ‫ك حم َع َذ‬
duk pangurung ne si dapu kalabbihanin kalabbihan nen, Na ٣ ‫اب يَ حوم كبِۡي‬ ‫أخاف علي‬
bang kaam pataykut bennal aku tinalew ku si kaam si siksa ellew
hadje [ellew akhirat].
ََ َ ُ َ ‫َ ه َ ح ُ ُ ح‬
‫لَع ُك َ ح‬
ٌ ‫َشء قَد‬
4. Tudju Allahu Taala du pamolean bin, duk Iye [Allahu Taala] luu ٤ ‫ِير‬ ِ َٰ ‫جعكمۖۡ وهو‬ ِ ‫إَِل ٱَّلل ِ مر‬
si tiyap tiyap ine ine Sangat Makagees.
َ ُ ‫ح‬ َ ‫خ ُفوا ْ م حِن ُه َأ ََل ح‬
‫ِني ي َ حس َتغشون‬
‫ََ ٓ هُ ح َحُ َ ُ ُ َ ُ ح َ ح َ ح‬
‫أَل إِنهم يثنون صدورهم ل ِيست‬
5. Weh si waktu ien pataibi de meh pangateyan de ley supaya siye
patapuk amban Iye (Allahu Taala) We si waktu ien magbungkus َ ُۢ ُ َ ُ ‫َ َ ُ َ ح َ ُ َ ُ ُّ َ َ َ ُ ح ُ َ ه‬
‫ات‬
ِ ‫ث ِياَهيعلم ما ي ِِسون وما يعل ِنون إِنهۥ عل ِيم بِذ‬
siye duk semmek de [weh kannal den gey] katauhan Allahu Taala ُّ
٥ ِ‫ٱلص ُدور‬
iye tinapukan den duk pinatampal den, Bennal iye sangat
makahati si iye meh taga pangateyanin. َ‫ح‬
َ َ َ ُ ‫ه ََ ه‬ َ
6. Duk ganah amban binatang [palele] diyata bulak malaingkan si ‫ۡرض إَِل لَع ٱَّلل ِ رِ حزق َها َو َي حعل ُم ُم حس َتق هرها‬
ِ ‫۞و َما مِن دٓابهة ِِف ٱۡل‬
َ
َ ُ َ َ
Allahu Taala rizzikih nen, Duk katauhan Allahu Taala patetegan ٦ ‫َو ُم حس َت حودع َها ك ِِف كِتَٰب ُّمبِني‬
nen duk pahalihan nen. Tiyap tiyap ien diyalem Kitab [Listahan]
tampal.
ُ َ َ َ َ َ‫ح‬ َ َ ‫َو ُه َو هٱَّلِي َخلَ َق ه‬
7. Duk Iye du (Allahu Taala) Iye mamapanjari meh langit duk ‫ت َوٱۡلۡرض ِِف س هِتةِ أيهام َوَكن َع حرش ُهۥ‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
bulakin diyalem ennem ellew, duk kaniyaan arash nen diyata ُ ‫َ َ ح َ ٓ ِ َ ح ُ َ ُ ح َ ُّ ُ ح َ ح َ ُ َ َ َ َ ُ ح َ ه‬
‫ت إِنكم‬ ‫لَع ٱلماء َِلبلوكم أيكم أحسن عمَل ُۗ ولئِن قل‬
bohe, [Papanjari ne meh tasabbut ley] supaya nuley nuleyan ‫َ ح حَ ح ََُ َ ه ه َ َ َ ُ ْٓ ح َ َٓ ه‬ َ ُ ُ ‫ه‬
‫ت َلقولن ٱَّلِين كفروا إِن هَٰذا إَِل‬ ِ ‫م حبعوثون ِم ُۢن َع ِد ٱلمو‬
kaam bang sine amban kaam mahap hinang nen, Duk bang ien ‫س ح‬
٧ ‫ِحر ُّمبِني‬
pain nu si siye (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬bennal kaam ellum kaam
puwas amban kamatey, Tantu nen bissa meh siye meh
mananaggain [dumain ine bang ine iyu] malaingkan sihir (balik
mata) tampal.

194
ُ ُ ‫َ ه‬ ُ َ َ َ َ‫ََ ح َ ه حَ َحُ ُ ح‬
8. Na bang ne sab palallay kami siksain amban siye si meh ummat ‫َل أ همة هم حع ُدودة َلَقول هن َما‬ َٰٓ ِ ‫ولئِن أخرنا عنهم ٱلعذاب إ‬
َ َ ً ُ ‫َح ُ ُ ٓ ََ َحَ َح ح َح َ َ ح‬
taitung du, Asal pain de ne sab: Wey ien kowe teggel ine? Ay ‫ِصوفا ع حن ُه حم َو َحاق ب ِ ِهم هما‬ ‫ُيبِسه ُۗۥ أَل يوم يأت ِي ِهم ليس م‬
َ ْ ُ َ
٨ ‫َكنوا بِهِۦ ي َ حس َت حه ِز ُءون‬
bang ne tekka si siye gey ne taagpang amban siye, Duk pabembel
ne si siye bakas iye kaniyaan pangidji den [siksa duk agama ley].
ُ َ َ‫ۡحة ُث هم نَ َز حع َنَٰ َها م حِن ُه إنه ُهۥ ل‬ َ ‫نس َن م هِنا َر ح‬ ‫ََ ح ََحَ ح‬
9. Duk bang teed pananaman kami manusiyain amban kami ‫يوس‬ ِ َٰ َ ‫ٱۡل‬
ِ ‫ولئِن أذقنا‬
rahmat [kadaya, kawase] puwas ien anan kami amban iye, َُ
٩ ‫كفور‬
Bennal iye asal magsugpak duk pananaggah.
10. Duk bang iye pananaman kami ni’mat puwas amban kamula
ُ ‫ي‬
‫ات‬ َ ‫ٱلس‬
‫ب ه‬ ‫َولَئ حن أَ َذقح َنَٰ ُه َن حع َما ٓ َء ََ حع َد َ ه‬
َ ‫ۡضا ٓ َء َم هس حت ُه ََلَ ُقولَ هن َذ َه‬
ِ ِ
makatawwa iye, Na asal bissa nen tahala ne amban aku meh ٌ ُ َ ََ ُ‫َ ٓ ه‬
١٠ ‫ع ِّن ِۚ إِنهۥ لفرِح فخور‬
kalaatin [kamiskinin], Bennal iye sinna duk dakagan. َ ‫ح‬ َ َ َ ُ َٰ َ َٰ ‫ه ه َ َ َ ُ ْ َ َ ُ ْ ه‬
11. Malaingkan iye ne meh siye magsabar (magsandal) duk ‫ت أ ْو َٰٓلئِك ل ُهم همغف َِرة َوأ حجر‬
ِ ‫إَِل ٱَّلِين صَبوا وع ِملوا ٱلصل ِح‬
َ
maghinang siye meh makasulut, Iye ne meh siye ien, niyah ne ١١ ‫كبِۡي‬
kaampunan si siye, Duk tumbas sangat hadje.
َ ٓ َ َ َ َٰٓ َ ُ َ َ ‫َ َ َ ه َ َ ُ ُۢ َ ح‬
12. Kalu kalu sab kew (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬ninggalan kasinduwehan ‫وۡ إَِلحك َوضائ ِ ُ ُۢق بِهِۦ َص حد ُر َك أن‬ ‫فلعلك تارِك َعض ما ي‬
amban pinaturun si kauhin duk sigpit diyalem pangateyan nu َ َ َ ٓ َ ‫َ ُ ُ ْ َحَ ٓ ُ َ َ َح َ ٌ َح َ َٓ َ َ ُ َ َ ٌ ه‬
‫يقولوا لوَل أنزِل عليهِ كَن أو جاء معهۥ ملك إِنما أنت نذِير‬
ٌ ََ ُ‫َ ه‬
‫لَع ُك َ ح‬
[peggeh] missa siye: Bang be hadja pinaturun si iye [alta] ١٢ ‫َشء َوك ِيل‬ ِ َٰ ‫وٱَّلل‬
sakiyanin atawa niyah nuhut iye malaikat, (Na dumain kew ine
bang ine) Malaingkan nuwi nuwi hadja katatalewan Siksa, Duk
Allahu Taala luu si tiyap tiyap ine ine Sangat makagees.
َََ ‫ُح‬ ‫ح‬ ‫َ ح َ ُ ُ َ ح َ َ َٰ ُ ُ ح َ ح ُ ْ َ ح‬
13. Atawa pain de (Iye meh siye mananaggain) bissa hinang hinang ‫َتتَٰيَٰت‬ ‫ّش ُس َور مِثلِهِۦ مف‬ِ ‫أم يقولون ٱفَتىهۖۡ قل فأتوا بِع‬
ne puting (Qur-anin), Bissahun (Oh Muhammad ‫)ﷺ‬: Na maguwa َ
َ ‫نت حم صَٰدق‬
١٣ ‫ِني‬ ِ
ُ
ُ ‫ٱس َت َط حع ُتم مِن ُدون ٱَّلل ِ إن ك‬
‫ه‬ ‫ٱد ُعوا ْ َمن ح‬
‫َ ح‬
‫و‬
ِ ِ ِ
ko kaam sampu sura [hadja] kowe ien kaputingan duk boohun bi
dinangen sine sine ne tagees bi saddi amban Allahu Taala bang
kaniyaan bin sabennal. َ ‫َ هح َح َ ُ ْ َ ُ ح َ حَُ َْهَُٓ َ ح ه‬
14. Na bang siye gey naimah [hinang de inangut bin]. Na ingatun bi, ‫نزل بِعِل ِم ٱَّلل ِ َوأن‬ ٓ
ِ ‫جيبوا لكم فٱعلموا أنما أ‬ ِ ‫فإِلم يست‬
Bennal paturun nen si Panghati Allahu Taala, Duk ganah teed َ ُ ‫ه ٓ َ َٰ َ ه ُ َ َ َ ح َ ُ ُّ ح‬
١٤ ‫َل إِله إَِل هو ۖۡ فهل أنتم مسل ِمون‬
Tuhan [patut pagpamariyaan] malaingkan iye. Na ine kaam
Muslim ne [magpatigupu sampurna]?
َ ‫ٱل حن َيا َوزينَ َت َها نُ َو ِف إ ََلحه حم أَ حع َمَٰلَ ُه حم ف‬
‫ِيها‬ َ ‫يد ح‬
ُّ َ‫ٱۡل َي َٰوة‬ ُ ‫َمن ََك َن يُر‬
15. Sine sine bayah si kaellum Dunya duk pangari ngari ne, Na ِ ِ ِ ِ
َ ُ َ ‫َُ ح َ َ ُح‬
tumbasan kami si siye hinang den (gantah si Dunya hadja) duk ١٥ ‫وهم فِيها َل يبخسون‬
siye ley si ien gey kakulangan (gey kinaikit).
ْ َُ َ َ َ َ َ ُ ‫َ ه ه‬ َ َ َ ‫َُْ َ ه‬
16. Iye ne meh siye ien ganah si siye si Akhirat, malaingkan Narkah, ‫ِين ليح َس ل ُه حم ِِف ٱٓأۡلخِرة ِ إَِل ٱنلار ۖۡ وحبِط ما صنعوا‬‫أو َٰٓلئِك ٱَّل‬
َ ُ ْ ُ َ
Duk pagpag ne tumbas hinang de (Mahapin) duk batal ne iye ١٦ ‫ِيها َو َب َٰ ِطل هما َكنوا َي حع َملون‬َ ‫ف‬
meh bakas hinang (ibadat) den.
َ
17. Weh [hap ien amban] iye sine sine kaniyaan nen diyalem
َ َ ُ َٰ َ َ ‫أ َف َمن ََك َن‬
‫لَع بَي ِ َنة مِن هربِهِۦ َو َي حتلوهُ شاهِد مِنح ُه َومِن ق حبلِهِۦ‬
ُ‫ح‬ َ ‫َ َٰ ُ ُ َ َٰٓ َ َ َ ح َ ً ُ َ َ ح‬
katampalan to amban Tuhan ne duk bassa iye saksi amban iye ley ‫ۡحة أ ْو َٰٓلئِك يُؤم ُِنون بِهِۦ َو َمن يَكف حر‬ ‫كِتب موَس إِماما ور‬
duk dehellu pe amban ien Kitab Musa [Alayhis Salaam] Pandu ُ‫ك ِف م حِر َية م حِن ُه إنهه‬ُ َ ََ ُُ ‫َ حَح َ َ ه ُ َح‬
ِ ِ ‫اب فٱنلار موعِدهۥ فَل ت‬ ِ ‫بِهِۦ مِن ٱۡلحز‬
duk ase, Iye ne meh siye ien magparatsaya si iye,Duk sine sine َ ُ ‫َ ُح‬ َ ‫ه َ َ َ َٰ ه َ ح‬ َ‫ح‬
١٧ ‫اس َل يؤمِنون‬ ِ ‫ٱۡل ُّق مِن ربِك ولكِن أكَث ٱنل‬
‫ه‬ َ

195
sab naggah si ien amban meh tumpukan, na Narkain panagame
iye, Na dakew paniya magkutu kutu amban iye, Peggeh iye ley
asal bennal teed amban Tuhan nu, Sumaguwa kahekkahan
amban meh Manusiya gey magparatsaya.
َ ُ َ ‫َ َ ح َ ح َ ُ ه ح َ َ َٰ َ َ ه َ ً ُ ْ َ َٰٓ َ ُ ح‬
َٰ َ َ ‫ون‬
18. Duk tamanan anyaya ne sine sine maghinang hinang si Allahu ‫لَع‬ ‫ومن أظلم مِم ِن ٱفَتى لَع ٱَّلل ِ كذِبا أولئِك يعرض‬
Taala bissa puting, Iye ne meh siye ien song pinakite si Tuhan de ُ َ ‫َ ح َ َ ُ ُ ح َ ح َ َٰ ُ َ َٰٓ ُ َ ٓ ه َ َ َ ُ ْ َ َ َٰ َ ح َ َ َ ح‬
‫رب ِ ِهم ويقول ٱۡلشهد ٰٓؤَلءِ ٱَّلِين كذبوا لَع رب ِ ِهم أَل لعنة‬
[barharap], Duk missa ne meh saksiin [pain de]: Iye ne meh siye ‫ه ََ ه‬
َ ‫ٱلظَٰلِم‬
١٨ ‫ني‬ ِ ‫ٱَّلل ِ لَع‬
ien magputing si Tuhan den, Na mulka’ luu si meh aa
panganganyaya.
َ ُ
ِ ‫ٱَّلل ِ َو َي حبغون َها ع َِوجا َو ُهم بِٱٓأۡلخ َِرة‬
‫ه‬
‫يل‬ َ َ َ ُّ ُ َ َ ‫ه‬
19. Iye ne meh siye nambel amban lan Allahu Taala (Agama ne) duk ِ ِ ‫ٱَّلِين يصدون عن سب‬
َ َ ُ
kabayaan den belog de [pinasape] duk ien siye si Ellew Akhirat ١٩ ‫ه حم كَٰف ُِرون‬
pananaggah.
ُ ُ َ َ َ َ َ ِ َ‫ين ِف حٱۡل‬
َ ‫َُْ َ َح َ ُ ُ ْ ُ ح‬
20. Iye ne meh siye gana gees de diyata bulak duk gana si siye si ‫ون‬
ِ ‫ۡرض وما َكن لهم مِن د‬ ِ ‫ج ِز‬ ِ ‫أو َٰٓلئِك لم يكونوا مع‬
َ ُ َ ‫ه ح َ ح َ ٓ َ ا ُ َ َٰ َ ُ َ ُ ُ ح َ َ ُ َ َ ُ ْ َ ح‬
Allahu Taala meh bebbeg, Ilipat manglipat pe si siye siksain, gah ‫يعون‬ ‫ٱَّلل ِ مِن أو َِلاء يضعف لهم ٱلعذاب ما َكنوا يست ِط‬
kaniyaan den makagees pakale [si kasabennalan] duk gah َ ُ ‫ه ح َ ََ َ ُ ْ ُح‬
٢٠ ‫ِصون‬ ِ ‫ٱلسمع وما َكنوا يب‬
kaniyaan den makakite.
ْ ُ َ ‫َُْ َ ه َ َ ُ ْٓ َ ُ َ ُ ح َ َ ه َ حُ ه‬
21. Iye ne meh siye ien ilugih weh de meh ginhawa baran den, Duk ‫أو َٰٓلئِك ٱَّلِين خ ِِسوا أنفسهم وضل عنهم ما َكنوا‬
lepas ne amban siye kaniyaan pagputing den. َ َُ ‫َح‬
٢١ ‫َتون‬ ‫يف‬
َ ُ َ ‫َ ُ ُ حَح‬ ‫َه‬ َ
22. Gah dapat asal siye ne teed ien si [Ellew] Akhirat tamanan ٢٢ ‫ِسون‬ ‫َل َج َر َم أن ُه حم ِِف ٱٓأۡلخِرة ِ هم ٱۡلخ‬
magkalugian.
َ َ ُ َ ْ ‫َ ح‬ َ ‫إ هن هٱَّل َ َ ُ ْ َ ُ ْ ه‬
23. Bennal iye ne meh siye magparatsya duk maghinang meh ‫ت َوأخ َب ُت ٓوا إ ِ ََٰل َرب ِ ِه حم أ ْو َٰٓلئِك‬ِ َٰ‫ِين َءامنوا َوع ِملوا ٱلصَٰل ِح‬ ِ
makasulut duk magpatigupu tudju Tuhan de, Iye ne meh siye ien َ ُ َٰ َ َ ‫َ ح َ َٰ ُ ح َ ه ُ ح‬
٢٣ ‫أصحب ٱۡلنةِِۖ هم فِيها خ ِِلون‬
aa Surgain siye ley lai ne diyalem ne kakkal salama lama.
‫َح‬
‫يع هل‬ ‫م َو حٱۡلَ َصم َو حٱِلَص َ ه‬
َٰ
َ
َ ‫يق حني َك حٱۡل حع‬
َ َ‫ََُ ح‬
24. Upamahan duwe tumpukan ley kowe aa pessek duk bisu duk aa ِۚ ِ ‫ۡي وٱلس ِم‬
ِ ِ ِ ِ ‫۞مثل ٱلف ِر‬
َ ‫ًَ َََ َ َ ه‬ َ َ ‫َح‬
ngite duk makakale, Ine magsali ente upama ley? Wey ien gey ٢٤ ‫ان َمثَل أفَل تذك ُرون‬ ِ ‫يستوِي‬
taesseb bi [tatali bi]?
ُ َ
ٌ ‫ك حم نَذِير ُّمب‬ َ َ ً ُ َ‫َََ ح َح َ ح‬
25. Duk bennal pinaboo weh kami Nuh (Alaihis Salaam) tudju aa ٢٥ ‫ني‬ِ ‫وحا إ ِ ََٰل ق حو ِمهِۦٓ إ ِ ِّن ل‬ ‫ولقد أرسلنا ن‬
qawman ne, [Paine ne]: Bennal aku si kaam ngaka ngaka
katatalewan (Siksa) tampal.
َ ُ ‫َ ه َ حُ ُ ْٓ ه هَ ٓ َ َ ُ َ َح‬
َ ‫ك حم َع َذ‬
26. Subey kaam gey mag-ibadat (numba) si saddi amban Allahu ٢٦ ‫اب يَ حوم أ َِلم‬ ‫أن َل تعبدوا إَِل ٱَّللۖۡ إ ِ ِّن أخاف علي‬
Taala, Bennal aku tinalew si kaam si siksa ellew peddes [ellew
akhirat].
َ‫ح‬ َ ‫َ َ ه‬ َ ْ َ َ َ ‫ََ َ حَ َ ُ ه‬
27. Na pain meh aa iye ne meh siye managgah amban qawman nen, ‫ِين كف ُروا مِن ق حو ِمهِۦ َما ن َرىَٰك إَِل بَّشا مِثل َنا‬ ‫فقال ٱلمِل ٱَّل‬
‫ح‬ ُ َ ‫ه‬ ‫ه‬
ganah pamayam kami kau, malaingkan manusiya du hadja kew ‫ى‬
َ َ ُ َ ‫ك هٱت َب َعك إَل ٱَّل‬
‫ِين ه حم أ َراذِنلَا بَاد َِي ه‬
َٰ ‫ٱلرأ ِي َوما ن َر‬ َ َ َٰ َ َ َ َ
‫وما نرى‬
ِ
kowe kamihin, duk ganah takite kami duk meh siye manuhut َ ََٰ ‫َ ح َ ح َ ُ ُّ ُ ح‬ َ ‫ح‬ ََ ‫َ ُ ح‬
٢٧ ‫لكم علينا مِن فضِۢل بل نظنكم كذَِِني‬
kauhin, malaingkan siye meh aa dekdes kami, pikilan den aa
diyata, duk gana kite kami si kaam kalabbihan sumaguwa

196
takannal kami kaam meh putingan.
ََ ُ ُ
َ ‫لَع بَي َنة مِن هرَب َو َءاتَىَّٰن َر ح‬
‫ۡحة م حِن‬ ‫َ َ َ َ ح ََ َحُ ح‬
28. Pain ne: Oh kaam meh aa qawman ku, saingge bang aku si ِ ِ ِ َٰ ‫قال تَٰيَٰقو ِم أرءيتم إِن كنت‬
َ ُ َ َ ُ ََ َ ُ ُ ُ ‫َ ُ َ ح َ َح ُ ح َُح‬
kasabennalan amban Tuhan kun duk urungan ne ku amban iye ٢٨ ‫نت حم ل َها كَٰرِهون‬ ‫عِن ِده ِۦ فع ِميت عليكم أنلزِمكموها وأ‬
aseh (pagnabi) amban iye, Na landap ien amban kaam (gah kite
bi, sabab panaggah bi), [kannal bin] segeh kami kaam si ien, bu
kaam si iye bunsi?
ََٓ ‫ه ََ ه‬ َ ‫ً ح‬ َ ُ ُ َ ‫َ َ َٰ َ ح ِ َ ٓ َ ح‬
29. Duk Oh kaam meh aa qawman ku, gey du hep ku maku si ‫سلك حم َعل حيهِ َماَل ۖۡ إِن أ حج ِر َي إَِل لَع ٱَّلل ِ َو َما أنا‬ ‫وتَٰيقوم َل أ‬
َ‫ه َ َ َ ُ ٓ ْ ه ُ ُّ َ َٰ ُ ْ َ ح َ َ َٰ ٓ َ َ َٰ ُ ح ح‬
hinang ku inin amban kaam alta, ganah tumbas ku malaingkan ‫ب ِ َطارِدِ ٱَّلِين ءامنوا إِنهم ملقوا رب ِ ِهم ولك ِِّن أرىكم قوما‬
ih lai si Allahu Taala, Duk gey ku ngalahagan iye ne meh siye َ ُ ‫َح‬
٢٩ ‫َت َهلون‬
magparatsaya ley, sabab bennal siye ley magkasuwa duk Tuhan
de, Sumaguwa pamayam ku kaamin meh aa qawman jahil
[mukali].
َ ‫ُّ َ َ َ َ َ ه‬ ‫ه‬ ُ ُ َ‫َو َتَٰي َٰ َق حو ِم َمن ي‬
30. Duk Oh kaam meh aa qawman ku, Sine manabang aku [saddi] ٣٠ ‫نِص ِ ي م َِن ٱَّلل ِ إِن َُ َردت ُه حم أفَل تذك ُرون‬
amban Allahu Taalahin bang siye [patahala] ku ilahagan? Weh
gah ien taesseb bi [tatali bi]?
ُ َُ ٓ َ َ ‫َ َٓ ُ ه ََ ٓ َ ح َُ حَح‬ ُ َ ُ َُ ٓ َ
31. Duk gey ku magpain si kaam weh niyah si aku meh pondo ‫ب َوَل أقول‬ ‫َوَل أقول لك حم عِندِي خزائِن ٱَّلل ِ وَل أعلم ٱلغي‬
[budega, rizziqi] Allahu Taala, Duk gey katauhan ku gaibin duk ُ ُُ ‫َ َ ََ ٓ َُ ُ ه َ َح َ ٓ َ ح‬
ُ ‫ك حم لَن يُ حؤت َِي ُه ُم ه‬
‫ٱَّلل‬ ‫إ ِ ِّن ملك وَل أقول ل َِّلِين تزدرِي أعين‬
gey du sab ku magpain weh aku malaikat duk gey du sab ku َ ‫ٱلظَٰلم‬ ‫َ ه‬ ‫ه‬ ٓ ِ ِ ‫س ِه حم إ‬ ُ َ ٓ َ َُ ‫َ حً هُ َ ح‬
٣١ ‫ني‬ ِِ ‫ّن إِذا ل ِمن‬ ِ ‫ِف أنف‬
ِ ‫خۡياۖۡ ٱَّلل أعلم بِما‬
magpain si iye ne meh siye diyawa pamayam bi [siyehin] weh
gey siye urungan Allahu Taala kahapan, Allahu Taala Sangat
makahati si meh ginhawa baran de, [Bang ien hinang ku] bennal
aku amban meh aa panganganyaya.
َٓ َ ‫َ ُ ْ َ ُ ُ َح َ َ ح َ ََ ح َح َ َ َ َح‬
32. Pain de: Oh Nuh [Alayhis Salaam] sabennal kau, bissa bissahan ‫جدَٰنلَا فأت َِنا ب ِ َما تع ُِدنا إِن‬ َ
ِ ‫قالوا تَٰيَٰنوح قد جَٰدتلنا فأكَثت‬
nu ne kami duk pahekka nu pe pamissa missa nun, Na ‫ُ َ َ ه‬
َ ‫ٱلصَٰدق‬
٣٢ ‫ِني‬ ِ ‫كنت مِن‬
patekkahun ne ko pamakitalew nu kami iyu, bang asal too ke
kew amban meh aa sabennal.
ُ َََٓ َٓ َ
َ ‫نتم ب ُم حعجز‬ ُ‫ه‬ ُ ‫َ َ ه َ َح‬
33. Pain ne: Bennal Iye mamatekka iye si kaamin Allahu Taala, Bang ٣٣ ‫ين‬ِ ِ ِ ‫قال إِنما يأت ِيكم بِهِ ٱَّلل إِن شاء وما أ‬
ne iye magkahandak, duk ganah ne gees bi [lahi amban siksa
ley].
ُ َ َ َ َ ‫َ َ َ َ ُ ُ ح ُ ح ٓ ح َ َ ُّ َ ح‬
ُ ‫ك حم إن ََك َن ه‬
34. Duk gey du magguna si kaam pituwa kun, bang ku bayah ‫ٱَّلل‬ ِ ‫وَل ينفعكم نص ِۡح إِن أردت أن أنصح ل‬
mituwahan kaam, Bang kaniyaan Allahu Taalahin bayah َ ُ َ ‫ُ ُ َ ُ ح َ ُ ح ُ َ َ ُّ ُ ح َ ح ُ ح‬
٣٤ ‫ي ِريد أن يغوِيكم هو ربكم ِإَوَلهِ ترجعون‬
ngalepas kaam, Iye du Tuhan bin duk tudju iye du sab pamolean
bin.
ٓ ‫اّم َو َأنَا بَر‬
‫يء‬ ِ ‫ر‬َ ‫ل إ ِ حج‬
‫ه‬ َ َ َ ُُ‫حََح‬
‫ع‬ ‫ف‬ ‫ۥ‬ ‫ه‬ ‫ت‬‫ي‬‫َت‬ ‫ٱف‬ ‫ن‬ ‫إ‬
‫َ ح َ ُ ُ َ ح َ َ َٰ ُ ُ ح‬
‫ل‬ ‫أم يقولون ٱفَتىهۖۡ ق‬
35. Atawa isab pain de [meh Arab Makkah pananaggain] weh bissa ِ ِ ِ
َ ‫ُح‬
puting hadja hinang hinang ne,Bissahun (Oh Muhammad Salla ٣٥ ‫م هِما َترِ ُمون‬
Allahu Alayhi Wasallam): Bang hinang ku puting, Na aku du
dapu kasaanin, Duk aku lappas sab ku amban kasaan bi.
َ ‫َ َ ه‬ ‫َُ َ َ ُ َه َ ح‬
36. Duk pinawahi ne pusi Nuh [Alayhis Salaam] bennal ganah ‫وۡ إ ِ ََٰل نوح أن ُهۥ لن يُؤم َِن مِن ق حومِك إَِل َمن ق حد َء َام َن‬
ِ ‫وأ‬

197
َ ُ ‫َ ُ ْ ح‬ َ ََ
magparatsaya ambat aa lahat nu,malaingkan iye du asal meh ٣٦ ‫فَل تبح َتئ ِ حس ب ِ َما َكنوا َيف َعلون‬
magparatsaya tagnain, Na da kew ngalamma sabab iye bakas
hininang de ley.
ْٓ ُ َ َ َ ‫ه‬ َ ُ َ ‫حُ ح َ َ ح‬
37. Duk maghinang nekew Adjung si pamayam [panganjaga, kami ‫ٱص َنعِ ٱلفلك بِأع ُين َِنا َو َو ححي ِ َنا َوَل تخَٰ ِط حب ِّن ِِف ٱَّلِين ظلموا‬‫َو ح‬
َ ُ ‫ح‬ ‫ه‬
duk toh kami] duk da ku boohun magbissa pasal siye meh ٣٧ ‫إِن ُهم ُّمغ َرقون‬
manganyaya [gah manuhut magparatsayain] sabennal siye ley
lembo ne.
ْ َ َ َ ‫حُ ح َ ُه‬
38. Duk maghinang ne hep inin Adjung, duk kahaba isab palabey ‫َو َي حص َن ُع ٱلفلك َوُك َما َم هر َعل حيهِ َمِل مِن ق حو ِمهِۦ َسخ ُِروا م حِن ُه‬
َ َ َ َ ُ َ َ ‫َ ه‬ ْ َ َ َ َ
meh mahadjana amban qawman nen, ngahinang hadja iye ٣٨ ‫قال إِن ت حسخ ُروا م هِنا فإِنا ن حسخ ُر مِنك حم ك َما ت حسخ ُرون‬
dagey, Pain ne: bang kaam ngahinang dagey song du sab kami
males si kaam kawe pangahinang bi dageyin.
َ َ ُّ َ َ ‫ُح‬ َ َ ‫َ َ َ ح َ َ َ َح‬
39. Na duk song du katauhan bi bang sine katekkahan siksa ‫حل َعل حيهِ َعذاب‬
ِ ‫ف َس حوف تعل ُمون من يأت ِيهِ عذاب َي ِزيهِ وي‬
makadekdesin duk harus ne si iye siksa mapeddesin. ٌ ‫ُّمق‬
٣٩ ‫ِيم‬
ُ ‫َ ه َٰٓ َ َ ٓ َ َ ح ُ َ َ َ َ ه ُّ ُ ُ ح َ ح‬
َ ‫ٱۡح حِل ف‬
40. Sampay tekka ne daak kamihin, duk pasuleyab ne bangawenin ‫ِيها مِن ك‬ ‫حِت إِذا جاء أمرنا وفار ٱتلنور قلنا‬
ٓ َ َ َ َ َ ‫َ ح َ ح حَح ََ ح َ َ ه َ َ َ َ َ َح حَ حُ َ َ ح‬
(pasumpit bohe mabasagin amban diyalem bulak), Pain kami: ‫ني وأهلك إَِل من سبق عليهِ ٱلقول ومن ءامن وما‬ ِ ‫ني ٱثن‬ ِ ‫زوج‬
َ ‫ه‬
Nganduwa kew diyata Adjung sasuku maglimbang duwe-duwe ٤٠ ‫َء َام َن َم َع ُه ٓۥ إَِل قل ِيل‬
(binatang maglella dende), Pinapatey ne weh [Allahu Taala]
malaingkan iye kadumehelluhan kabtanganin duk iye meh siye
magparatsaya, Duk gah du nyah magparatsaya sawe ne
malaingkat kulang du.
ََُ ‫ٓ ه‬ ‫ه َح‬ َ ‫ٱر َك ُبوا ْ ف‬
‫رى َٰ َها َو ُم حر َسى َٰ َها إِن َر َِب لغفور‬ٜ‫ِيها ِمۡسِب ٱَّلل ِ ُم‬ ‫۞وقَ َال ح‬
َ
41. Duk pain (Nuh Alayhis Salaam): Paduwa ne kaam diyata
[Adjung], si alen Allahu Taala usaan nen duk dungguan nen, ٤١ ‫هرحِيم‬
Bennal Tuhan kun Sangat Mangangampun Sangat Maase.
َ َ ٌ ُ‫ى ن‬ َ ََ َ ‫ح َح َ ح‬ ‫َ َ َح‬
42. Duk iye (Adjungin) moo siye diyata goyak kowe meh punu, Duk ‫وح حٱَ َن ُهۥ َوَكن ِِف‬ َٰ ‫اد‬ ‫ٱۡلبا ِل ون‬
ِ ‫ه َترِي ب ِ ِهم ِِف موج ك‬ِ‫و‬
َ ََٰ ‫َ ح َ َٰ ُ َ ه ح َ ه َ َ َ َ َ ُ ه َ ح‬
ilinganan weh Nuh (Alayhis Salaam) anak nen duk kaniyaan nen ٤٢ ‫مع ِزل تَٰيبّن ٱركب معنا وَل تكن مع ٱلكف ِِرين‬
tala talahan di ne. Paduwa ne kew pitu si kami duk da kew
paniya sarta meh aa pananaggah.
‫ح‬ َ َ َ ٓ ‫ح‬ َ ٓ ََ َ َ
43. Sambung ne: Song du ku patudju magdiyata punu malappas aku ‫ي إ ِ ََٰل َج َبل َي حع ِص ُم ِّن م َِن ٱل َماءِ ِۚ قال َل ََعصِ َم ٱَلَ حو َم‬ ِ‫قال ساو‬
َ َ َ ‫ح‬ َ ‫ه‬ ‫ه‬ َ
amban bohe, Pain ne: gana lappas ellew inin amban pakaradjaan ‫م حِن أ حمرِ ٱَّلل ِ إَِل من هرح َِم َوحال بينه َما ٱل َم حوج فَّكن م َِن‬
ُ ُ َ ‫ح‬ َ َ َ

Allahu Taala, malaingkan sine sine kaasean ne, duk paellet َ ‫ٱل ح ُم حغ َرق‬
٤٣ ‫ِني‬
antarah de goyakin na paniya ne iye meh aa lembo.
ٓ ‫َ ح‬ ‫َ ٓ َح‬ ٓ َ ُ َ َٰٓ َ َ َ
44. Duk pinain ne: Oh Bulak essepun ne bohe nun duk Oh Langit ‫يأۡرض ٱبحل َِع َما َءكِ َوتَٰي َٰ َس َما ُء أقل َِِع َوغِيض ٱل َما ُء‬ ‫وقِيل‬
‫ح‬ َ ‫ح‬ َ َ َ ‫ح‬
paangkat un ne [ulan nun] duk pagedda ne bohe in pahali, Duk َ ‫ح‬ ‫ح‬
ُ ‫ٱس َت َوت لَع‬
‫ٱۡلود ِِيۖۡ َوقِيل َُعدا ل ِلق حو ِم‬ ‫ح‬
‫َض ٱۡلم ُر َو ح‬ َ ِ ُ‫َوق‬
puwas ne pakaradjaanin, Duk parunggu ne si punu Judi, Duk ‫ه‬
َ ‫ٱلظَٰلِم‬
٤٤ ‫ني‬ ِ
pinain: Tumala landuh ne me aa qawman maanyaya
(magsasakutuhin).
‫ه ح‬ ‫َح‬ ‫ه‬ َ َ َ َ ُ ‫اد َٰ ُ ه ه‬
َ ََ
45. Duk ilinganan weh Nuh (Alayhis Salaam) Tuhan nen nah pain ‫ب إِن ٱب ح ِّن ِم حن أه ِل ِإَون َوع َد َك‬
ِ ‫ى نوح ربهۥ فقال ر‬ ‫ون‬

198
َ ‫كم‬ َ ‫ٱۡل ُّق َوأَ َ َ ح َ ح‬
َ‫ح‬
ne: Oh Tuhan ku bennal anak kun amban ahli ku, Duk too janji ٤٥ ‫ني‬ ِ ِ َٰ‫نت أحك ُم ٱلح‬
nun asal bennal, Duk Kau Sangat Tumawwa (Adil) si meh
Pangangahukum.
ََ َ ُ‫ح َ ح َ هُ َ ٌَ َ ح‬ َ ‫َ َ َ ُ ُ ه‬
46. Pain ne (Allahu Taala): Oh Nuh, bennal iye ley dumain amban ‫ۡي ص َٰل ِحِۖ فَل‬ ‫وح إِن ُهۥ ليح َس مِن أهل ِك ۖۡ إِنهۥ عمل غ‬ ‫قال تَٰيَٰن‬
َ ُ َ َ َ ُ ٓ ٌ‫ح‬َ َ َ َ ‫َح َح َ َح‬
ahli nu, bennal ien dumain hinang makasulut [hinang neley], Na ‫ّن أعِظك أن تكون م َِن‬ ِ ِ ‫تسل ِن ما ليس لك بِهِۦ عِلمۖۡ إ‬
daku pamakuhanun si ganah panghati nu, Bennal aku َ ‫جَٰهل‬
٤٦ ‫ِني‬ َ ‫ح‬
ِ ‫ٱل‬
pituwahan te kew [supaya kew gey paniyah] amban aa Jahil.
‫ح ه‬ َ َ ََ‫ٓ َ ُ ُ َ َح َح‬ َ َ َ
47. Pain ne [Nuh Alayhis Salaam]: Oh Tuhan ku bennal aku ‫سلك َما ليح َس َِل بِهِۦ عِلمۖۡ ِإَوَل‬ ‫ب إ ِ ِّن أعوذ بِك أن أ‬ِ ‫قال ر‬
َ ‫خَٰ ِِس‬َ ‫َ ح‬ ُ َ ٓ ‫َح ح ََح َح‬
mikipatalibun ku si kau, amban pamaku si gana panghati ku, na ٤٧ ‫ين‬ ِ ‫ّن أكن مِن ٱل‬ ِ ‫تغفِر َِل وترۡح‬
bang ku gey ampun nu duk kaasean nu na paniyah ne ku amban
meh aa lugi. ُ ََ َ َ ‫َ َح‬ َ َ َ َ ‫َ َ َٰ ُ ُ ح ح َ َ َٰ ه‬
48. Pinain ne: Oh Nuh, paduwai ne kew diyalem kasanyang amban ‫لَع أ َمم م هِمن‬
َٰٓ ‫كَٰت عليك و‬ ‫قِيل تَٰينوح ٱهبِط بِسلم مِنا وبر‬
َ ٌ َ َ ‫ه َ َ َ ُ َ َ ُ َ ُ ُ ح ُ ه َ َ ُّ ُ ه‬
kami duk meh barakaat luu si kau duk luu si meh ummat puwas ٤٨ ‫معك وأمم سنمت ِعهم ثم يمسهم مِنا عذاب أ َِلم‬
amban kau, duk meh ummat song paduhul kami duk tawwah du
siye amban kami siksa sa peddes peddes.
َ َ‫نت َت حعلَ ُم َها ٓ أ‬
َ ‫ك َما ُك‬ َ َ َٓ ُ ‫ح َ ح َ َِٓ حَح‬
49. Ien amban meh suwi suwi gaib, wahi [paturun] kami si kau (Oh ‫نت‬ ۡۖ ‫ب نوحِيها إَِلح‬
ِ ‫ت ِلك مِن أۢنباء ٱلغي‬
‫ه‬ ‫َح َ َ َ ح ح ه حَ ََ ح‬ َ َ َ
Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam), na gah katauhan nu ٤٩ ‫َوَل ق حو ُمك مِن قب ِل هَٰذاۖۡ فٱص َِب ۖۡ إِن ٱلعَٰقِبة ل ِلمتقِني‬
َ ُ

kau duk aa qawman nu, dehellu pe amban inin, na magsabar


kew [magsandal] bennal tumbas mahapin si meh aa
magmatalew.
ُ َ َ ‫َ َٰ َ َ َ ُ ح ُ َ َ َ َٰ َ ح ِ ح ُ ُ ْ ه‬
50. Duk [pinaboo du sab weh kami] tudju Aad pongtinai den Hud ‫َّلل َما لكم م حِن‬‫ِإَوَل َعد أخاهم هودا قال تَٰيقوم ٱعبدوا ٱ‬
َ ُ َ ‫َ َٰ َ ح ُ ُ ٓ ح َ ُ ح ه ُ ح‬
(Alayhis Salaam), Pain ne: Oh kaam meh aa qawman ku, (Mag ٥٠ ‫َتون‬ ‫إِله غۡيه ۖۡۥ إِن أنتم إَِل مف‬
ibadat kaam) sumbahun bi Allahu Taala ganah si kaam Tuhan
saddi amban Iye, ganah [du hinang bi] malaingkan
magpuputing.
ََ ‫َ َ ح َ ٓ َح َُ ُ ح َ َح َ ح ً ح َ ح َ ه‬
ٓ ‫لَع هٱَّلِي َف َط َر‬
51. Oh Kaam meh aa Qawman ku, gey ku makuhan kaam luu si iye ِۚ ‫ ي‬
ِ ‫تَٰيَٰقو ِم َل أسلكم عليهِ أجراۖۡ إِن أج ِري إَِل‬
َ ُ َ َََ
[hinang ku] inin, Ganah tumbas ku, malaingkan luu si iye ٥١ ‫أفَل ت حعقِلون‬
mamapanjari akuhin, wey ien gey taakkal bi?
ُ َ ٓ ‫ه‬ َ ْ ُ ُ ‫ََ َح ح َح ُ ْ َه ُ ح ُه‬
52. Duk Oh Kaam meh aa qawman ku, magpaampun kaam si Tuhan ‫ٱلس َما َء َعل حيكم‬ ‫وب ٓوا إَِلحهِ يُ حرس ِِل‬ ‫وتَٰيَٰقو ِم ٱستغفِروا ربكم ثم ت‬
bi puwas pabalik kaam tudju iye, paboo ne luu si kaam langitin َ ‫ُمرم‬ ‫ح َ َ َ ح ُ ح ُ ه ً َ َٰ ُ ه ُ ح َ َ َ َ َ ه ح ْ ُ ح‬
٥٢ ‫ِني‬ ِ ‫مِدرارا ويزِدكم قوة إَِل قوت ِكم وَل تتولوا‬
duk ulan ne, duk pagtamba manamba ne kaam kabasag in si
kabasag bi [andangin] duk da kaam pataykut magbulaug.
َ َ ‫َح‬ َ َ ُ ُ َ ْ ُ َ
53. Pain de: Oh Hud (Alayhis Salam) Dumain katarrangan binoo nu ‫ج حئت َنا بِبَي ِ َنة َو َما َن ُن ب ِ َتارِ َِكٓ َءال َِهت َِنا َعن ق حول ِك‬
ِ ‫قالوا تَٰيَٰهود ما‬
si kamihin, Duk gey du sab tinggalan kami meh Tuhan kamihin َ ‫ك ب ُم حؤ ِمن‬َ َ ُ ‫ََ َح‬
٥٣ ‫ِني‬ ِ ‫وما َنن ل‬
sabab bissa nu Duk dumain kami si kau magparatsaya.
َ ‫ّن أُ حشه ُد ٱ ه‬ َ َ ٓ ُ َ َ َ ُ ‫ه ُ ُ ه ح َ َ َٰ َ َ ح‬
54. Iye du hadja bissa kamihin, binusung kew weh kasinduwehan ‫َّلل‬ ِ ٓ ِ ِ ‫إِن نقول إَِل ٱعَتىك َعض ءال ِهت ِنا بِسوء قال إ‬
amban meh Tuhan kamihin [hangkan kew saiyu tawwa] laat, َ ُ ‫َ ح َ ُ ْٓ َ َ ٓ ه ُح‬
٥٤ ‫ّشكون‬ ِ ‫وٱشهدوا أ ِّن ب ِريء مِما ت‬
Pain (Hud Alayhis Salaam): Bennal aku pasaksi ku Allahu Taala

199
duk naksi kaam bennal aku lappas ku amban pagsakutuhan bi
iyu.
٥٥ ‫ون‬ ُ ُ َ ‫ُه‬ َ ُ َ ُ
55. Si pagsakutu bi iyu, tipuhun bi ne ku kemon kaam, ubus da ne ku ِ ‫و ي َجِيعا ثم َل تنظِ ر‬
ِ ‫مِن دونِهِۖۡۦ فكِيد‬
tangguhun bi.
ُۢ ُ َ َ ُ ‫َ ه ه‬ ُ ‫ََهح ُ ََ ه‬
56. Bennal aku pasangdel ku si Allahu Taala Tuhan ku duk Tuhan bi, ‫ت لَع ٱَّلل ِ َر َِب َو َربِك ِۚم هما مِن دٓابة إَِل هو ءاخِذ‬ ‫إ ِ ِّن توُك‬
َ َ ‫ه‬ ٓ
Gana bisan dambuwa binatang malaingkan Iye (Allahu Taala) du ٥٦ ‫لَع صِ َرَٰط ُّم حس َتقِيم‬
َٰ ‫ب ِ َناصِ َيت َِها إِن َرَب‬
ِ
mangantanan magbaya bayah si iyehin, Bennal Tuhan kun luu
iye tattap si lan bentel.
57. Na bang siye pataykut [painun]: sabennal aku kapasampayan ku
ُ ‫ح‬ ُ َ ُ ‫كم هما ٓ أُ حرسِلح‬
‫ت بِهِۦٓ إَِلحك حم َوي َ حس َتخل ِف‬
ُ ُ‫َ ََهحْ ََ ح َحَح‬
‫فإِن تولوا فقد أبلغت‬
َ
‫لَع ك ح‬ ُ َ َ َ ‫ه‬ ً ‫َ َ ح ً َ ح َ ُ ح َ َ َ ُ ُّ ُ ح‬
َ َ
ne kaam iye pinaboo si akuhin, Duk gantian du kaam Tuhan kun ‫َشء‬ ِ َٰ ‫ر َِب قوما غۡيكم وَل تۡضونهۥ شيا إِن ر َِب‬
٥٧ ‫َحفِيظ‬
duk meh aa qawman saddi amban kaam, Duk gey du iye tamula
bi bisan daahat, Bennal Tuhan kun luu si tiyap tiyap ine ine
mamalihara.
َ ‫ِين َء َام ُنوا ْ َم َع ُهۥ ب َر ح‬
‫ۡحة م هِنا‬ ‫َول َ هما َجا ٓ َء أَ حم ُرنَا َ ه‬
َ ‫َن حي َنا ُهودا َو هٱَّل‬
58. Na pagpi ne tekka pakaradjaan kamihin, pinalappas weh kami ِ
Hud (Alayhis Salaam) duk iye ne meh siye magparatsaya sawe َ َ
٥٨ ‫َن حي َنَٰ ُهم م حِن َعذاب غل ِيظ‬ ‫َو َ ه‬
nen sabab ase amban kami duk pinalappas du sab siye weh kami
amban siksa sa bohat-bohat.
َْ ‫ه‬ َ ْ َ ْ ُ َ َ َ َ ‫ح‬
59. Duk iye ien [pangkatan] Adin naggah siye si meh ayat Tuhan de, ‫ت َرب ِ ِه حم َو َع َص حوا ُر ُسل ُهۥ َوٱت َب ُع ٓوا أ حم َر‬
ِ َٰ ‫َوت ِلك َعد ۖۡ جحدوا أَ‍ِبتَٰي‬
ُ
duk sinulang weh de meh Rasul nen, duk tinuhut den iye ne ٥٩ ‫ك َج هبار َعن ِيد‬
ِ
pakaradjaan tiyap tiyap aa dakagan duk tuwas.
ْ ََُ ‫ََ ٓ ه‬ ‫ح‬ َ ‫ُّ ح‬ َ ْ ‫ُح‬
60. Duk pinatuhutan siye tuu pe si Dunya inin mulka’, Duk si Ellew ‫ٱلن َيا ل حع َنة َو َي حو َم ٱلق َِي َٰ َمةِ أَل إِن ََعدا كفروا‬ ِ ‫َوأتب ِ ُعوا ِِف هَٰ ِذه‬
ُ َ ََ
Qiyaamat. Bennal meh [pamangkat] Adin naggah siye si Tuhan ٦٠ ‫َر هب ُه حمُۗ أَل َُ حعدا ل َِعاد ق حو ِم هود‬
de, asal [landu] tumala Ad meh aa qawman Hud (Alayhis
Salaam).
ُ َ َ ‫َ َ َ َٰ َ ح ِ ح ُ ُ ْ ه‬ َ ُ َ َ َ َ َٰ َ
61. Duk [pinaboo weh kami] tudju si Thamud pongtinai den Salih ‫ٱَّلل َما لكم‬ ‫۞ِإَوَل ث ُمود أخاه حم صَٰل ِحا قال تَٰيقوم ٱعبدوا‬
َ ‫ٱس َت حع َم َر ُك حم ف‬
‫ۡرض َو ح‬ َ‫ح‬ ُ َ َ َ ُ ُ ‫ح َ َٰ َ ح‬
(Alayhis Salaam), Pain ne: Oh kaam meh aa qawman ku, ‫ِيها‬ ِ ‫ۡيهُ ۖۡۥ ه َو أنشأكم م َِن ٱۡل‬ ‫مِن إِله غ‬
sumbahun bi [pagpamariyawaan] Allahu Taala, ganah si kaam ُّ َ َ ‫َ ح َ ح ُ ُ ُ ه ُ ُ ْٓ َح ه‬
٦١ ‫ُميب‬ ِ ‫فٱستغفِروه ثم توبوا إَِل ِۚهِ إِن ر َِب ق ِريب‬
Tuhan saddi amban iye, Iye mamapanjari kaamin amban bulak
duk pasambu ne kaam diyata ne, Na maku kaam kaampunan
amban iye ubus balik kaam tudju iye [magpatigupu], Bennal
Tuhan kun Sangat tapit Sangat naima.
‫َ َ َ َََٓح َٓ ه‬ َ ‫قَالُوا ْ َتَٰي َٰ َصَٰل ُِح قَ حد ُك‬
62. Pain de: Oh Salih (Alayhis Salaam) bennal kau kaniyaan nun si ‫ِينا َم حر ُجوا قبحل هَٰذاۖۡ أتن َهى َٰ َنا أن ن حع ُب َد‬
َ ‫نت ف‬
َ َٓ َ َ َ ‫َُٓ ه‬
kami taaase ase dehellu amban [pangabi ngabi nu kami], Weh ٦٢ ‫َما َي حع ُب ُد َءابَاؤنا ِإَوننَا ل َِف شك م هِما ت حد ُعونا إَِلحهِ ُم ِريب‬
peges nu kami amban pag ibadat si iye pag ibadatan
(pagpamdiyawaan) matattoe kamihin? Duk bennal kami kawu
kawuhan si pangabi ngabi nu kami iyuen diyalem kutu kutu.
َ
‫لَع بَي ِ َنة مِن هر َِب َو َءاتى َٰ ِّن م حِن ُه‬ ُ ‫قَ َال َتَٰي َٰ َق حو ِم أَ َر َء حي ُت حم إن ُك‬
َٰ َ َ ‫نت‬
63. Pain ne: Oh kaam meh aa qawman ku, saingge bang aku diyalem ِ
َ ُ َ َ َ ُُ‫َ ه ح َ َ ح‬ ُ ُ َ‫ۡحة َف َمن ي‬ َ ‫َر ح‬
katarrang kasabennalan, amban Tuhan kun duk urungan ne ku ‫نِص ِ ي مِن ٱَّلل ِ إِن عصيته ۖۡۥ فما ت ِزيدون ِّن‬

200
‫َ حَ َح‬
amban iye aseh (pagnabi)? Sine manabang aku amban Allahu ٦٣ ‫سۡي‬
ِ ‫ۡي َّت‬ ‫غ‬
Taalahin bang Iye sulang ku? Na gana kapanamba bi aku
malaingkan kalugian hadja.
َ ُ ‫َ َ ُ ه َ ُ ح َ َ ۖۡ َ َ ُ َ َ ح‬
ٓ ِ ‫ك حل‬ َ َ َ
64. Duk Oh kaam meh aa qawman ku, Inin Unta Allahu Taala [unta ‫ۡرض‬
ِ ‫ِف أ‬ ‫َوتَٰيَٰق حو ِم هَٰ ِذه ِۦ ناقة ٱَّلل ِ لكم ءاية فذروها تأ‬
َ َ ُ َ ُ َ‫ح‬ َ َ َ ‫ه‬
dende], paniya si kaam tanda, na pasagarun bi mangan diyata ٦٤ ‫ٱَّللِۖۡ َوَل ت َم ُّسوها ب ِ ُس ٓوء ف َيأخذك حم َعذاب ق ِريب‬
bulak Allahu Taala duk da singkuhun bi tinapitan duk kalaatan,
Na janan pangeddoan ne kaam duk siksa sangat tapit.
65. Na sinumbali weh de, na pain ne: magduhul bayah ne kaam si ُ ‫وها َف َق َال َت َم هت ُعوا ْ ِف َدار ُك حم ثَ َل َٰ َث َة َأيهام َذَٰل َِك َو حع ٌد َغ ح‬
‫ۡي‬
َ َََُ
‫فعقر‬
ِۖ ِ ِ
ُ ‫ح‬
lumah bi tellu ellew, damikkiyan ien janji gana kaputing ne. ٦٥ ‫َمكذوب‬
َ ‫ِين َء َام ُنوا ْ َم َع ُهۥ ب َر ح‬
‫ۡحة م هِنا‬ ‫فَلَ هما َجا ٓ َء أَ حم ُرنَا َ ه‬
َ ‫َن حي َنا َصَٰل ِحا َو هٱَّل‬
66. Na pagpi ne tekka pakaradjaan kamihin, pinalappas weh kami ِ
Salih (Alayhi s Salam) duk iye ne meh siye magparatsaya sawe ne, ٦٦ ‫يز‬ ُ ‫ك ُه َو ٱلح َقو ُّي ٱلح َعز‬َ ‫ه َه‬
‫خ حز ِي يَ حو ِمئ ِ ِۚذ إِن رب‬ ِ ‫َوم حِن‬
ِ ِ
sabab ase amban kami duk amban kadekdes si ellew ien, Bennal
Tuhan nun Iye Sangat Basag Sangat geesan.
٦٧ ‫ني‬ ُ ‫ح ُة فَأَ حص َب‬
َ ‫حوا ْ ِف د َِتَٰيَٰره حِم َجَٰثم‬ َ ‫َوأَ َخ َذ هٱَّل‬
‫ِين َظلَ ُموا ْ ه‬
َ ‫ٱلص حي‬
67. Duk ineddo (pinapatey) iye ne meh siye panganyayahin ِِ ِ ِ
(pananaggain) weh ellang, na manjari ne siye si meh lumah de
bangkey.
ََ ْ َ َ َْ َ ‫َ َ ه ح َ حَحْ َ ٓ ََ ٓ ه‬
68. Kowe du gah makatabang siye [bisan ine] weh dumain ke ‫ِيها ُۗ أَل إِن ث ُمودا كف ُروا َر هب ُه حمُۗ أَل َُ حعدا‬ ‫كأن لم يغنوا ف‬
َ
pamangkat si Thamudin naggah si Tuhan de, asal landu ne ٦٨ ‫ِثلَ ُمود‬
tumala manamal Thamud.
َ َ َ َ ْ ُ َ َٰ َ ‫َ َ َ ح َ ٓ َ ح ُ ُ ُ َ ٓ ح َ َ ح ُ ح‬
69. Duk sabennal tekka meh Rasul kamihin [Malaikat] pusi Ibrahim ۡۖ‫ى قالوا َسلَٰما ۖۡ قال َسلَٰم‬‫ولقد جاءت رسلنا إِبرَٰهِيم بِٱلبّش‬
َٓ َ َ َ ََ
(Alayhis Salaam) duk aka makakeg, Pain de: Kasanyanyangan ٦٩ ‫جا َء بِع حِجل َحن ِيذ‬ ‫فما ِلِث أن‬
[luu si kaam] paine ne: Kasanyangan [du sab si kaam] gah du
teggel magboo ne iye sapi bakas tinape [pamakan siye]. َ ُ َٓ
َ َ َ ُ َ َ ََ
70. Na pagpi takite ne meh tangan den gey paabut [si kinakanin] ‫فل هما َر َءا أيحد َِي ُه حم َل ت ِصل إَِلحهِ نك َِره حم َوأ حو َج َس م حِن ُه حم خِيفة‬
ُ َ َ ٓ ‫َ ُ ْ َ ََح هٓ ُ ح‬
kawu kawuhan ne iye si siye duk tinalew ne si siye, bissa ٧٠ ‫قالوا َل َّتف إِنا أ حرسِل َنا إ ِ ََٰل ق حو ِم لوط‬
den:Dakew tinalew, Bennal kami pinaboo kami tudju aa qawman
Lut (Alayhi Salaam).
ٓ ‫ت فَبَ ه ح‬
َ ‫ّش َنَٰ َها َإ حس‬ َ َ َ َ َٓ ََُُ ‫َ ح‬
71. Duk anda nen sabu nengge, Na sumaye iye na pinakeg iye weh ِ‫حَٰ َق َومِن َو َراء‬ ِِ
‫ك ح‬‫ح‬ِ ‫وٱمرأتهۥ قائِمة فض‬
kami duk [song panganak] si Ishaaq (Alayhis Salaam) duk puwas َ ‫حَٰ َق َي حع ُق‬
٧١ ‫وب‬ َ ‫إ حس‬
ِ
amban Ishaaq [patekka] Ya’cub (Alayhis Salaam).
72. Pain ne: [Allo] bahasa nganak pe ku bu abahi ne ku? Duk ella ku َ َ ‫َ ً ه‬ َ َ
‫جوز َوهَٰذا ََ حع ِل ش حيخا ۖۡ إِن هَٰذا‬ ُ ‫ِت َءأَ ِ ُل َو َأنَا َع‬ َ ‫قَالَ ح‬
َٰٓ َ ‫ت َتَٰي َٰ َو حيل‬
inin bahi ne du sab? Bennal ien makaiu inu. ٧٢ ‫جيب‬ َ ٌ ‫لَ َ ح‬
ِ ‫َشء ع‬
ُ َ َ ‫َ ُْٓ ََ ح َ َ ح َح ه َ ح َ ُ ه‬
73. Pain ne: Bahasa ulali kew si pakaradjaan Allahu Taala? Ase ‫ت ٱَّلل ِ َو َب َرك َٰ ُت ُهۥ َعل حيك حم‬ ‫قالوا أتعجبِني مِن أمرِ ٱَّللِۖۡ رۡح‬
Allahu Taalahin duk meh barakaat ne luu si kaam oh kaam meh ‫ه‬ َ ُ‫َ ح َ حَح ه‬
٧٣ ‫ُميد‬ ِ ‫ت إِنهۥ ۡحِيد‬ ِۚ ِ ‫أهل ٱِلي‬
aa lumah, Bennal iye [Allahu Taala] Sangat pinupudji Sangat
Mahatinggi.
ُ َ ُ َٰ َ ‫َ َ ه َ َ َ َ ح ح َ َ ه ح ُ َ َ ٓ َ ح ُ ح ُ ح‬
74. Puwas tahala amban Ibrahim (Alayhis Salaam) kadahitin duk ‫جَٰدِنلَا ِِف‬‫فلما ذهب عن إِبرَٰهِيم ٱلروع وجاءته ٱلبّشى ي‬

201
ُ َ
katekka si iye pamakegin (boo ne kami) magbissa pasal aa ٧٤ ‫ق حو ِم لوط‬
qawman Lut (Alayhis Salaam). َ
٧٥ ‫ِيم أ هوَٰه ُّمن ِيب‬ َ َ ‫ِيم‬
ٌ ‫ۡلل‬ َ ‫إ هن إبح َرَٰه‬
ِ ِ
75. Bennal Ibrahim (Alayhis Salaam) asal Pateng duk magmasukal
duk pabalik [si kabayaan Allahu Taala]. َ ٓ
‫َ ه‬ َ ‫َ َٰٓ ح َ َٰ ُ َ ح ح َ َ َ ٓ ه‬
76. Oh kew Ibrahim (Alayhis Salaam) pataykut kew amban ien, ‫ِيم أع ِرض ع حن هَٰذاۖۡ إِن ُهۥ ق حد َجا َء أ حم ُر َربِك ۖۡ ِإَون ُه حم‬ ‫يإِبره‬
Bennal bakas nekew katekkahan pakaradjaan Tuhan nu, Bennal ُ ‫َ ح َ َ ٌ َ حُ َ ح‬
٧٦ ‫ءات ِي ِهم عذاب غۡي مردود‬
katekkahan siye siksa gana pagduwe duwe.
َ َ َ َ َ َ َ ٓ ِ ‫َول َ هما َجا ٓ َء حت ُر ُسلُ َنا لُوُا‬
77. Duk pagpi ne tekka meh Rasul kamihin tudju Lut (Alayhis ‫َس َء ب ِ ِه حم َوضاق ب ِ ِه حم ذ حرَع َوقال هَٰذا‬
Salaam) janan makalaat siye, duk hugagah si siye, duk pain ne: ٧٧ ‫يَ حو ٌم َع ِصيب‬
Inin ne ellew masigpitin.
َ ‫َ ح ُ َ ُ َْ ح ُ َ ه‬ َ َ ُ ‫َٓ َ ُُ ُح‬
78. Duk tekka ne tudju iye meh aa qawman nen magdayih dayih, ِۚ ِ ‫َوجا َءهُۥ ق حومهۥ يه َرعون إَِلحهِ َومِن قبل َكنوايع َملون ٱلس ِي‬
‫ات‬
َ َ‫َ َ َ َ ح َ َُٓ ََ ُ ه َح َ ُ َ ُ ح َ هُ ْ ه‬
Duk dehellu pe amban ien kaniyaan den maghinang laat siye ‫ٱَّلل َوَل‬ ‫اِت هن أُهر لكمۖۡ فٱتقوا‬ ِ ‫ٰٓؤَلءِ َن‬ َٰٓ ‫قال تَٰيَٰقو ِم‬
ُ َ َ ُ‫ُح‬
[magkabaya lellahin pagkasi de], Pain ne: Oh kaam meh aa ٓ ِ ‫ون ِِف َض حي‬
٧٨ ‫َفِۖ أليح َس مِنك حم َر ُجل هرشِيد‬ ِ ‫َّتز‬
qawman ku, oh ih lai meh anak ku dendehin labi pe siye sutsi
[pag andahan] bi, Duk tinalew kaam si Allahu Taala duk da ku
dekdesun bi si bisita kun, weh ganah ne ke iyu amban kaam lella
pateng?
َ َ َ ‫ه‬ َ َ َ ‫قَالُوا ْ لَ َق حد َعل حِم‬
79. Pain de: Bennal katauhan nu weh gana kapatut kami si meh anak ‫ت َما نلَا ِِف ََ َنات ِك م حِن َحق ِإَونك تلَ حعل ُم َما‬
nu iyu, duk bennal kau katauhan nu du bang ine kabayaan ٧٩ ‫يد‬ ُ ‫نُر‬
ِ
kamihin.
َ ‫ح‬ َ ٓ َ ‫ُ ح ُهً َح‬ ‫َ َ َح َ ه‬
80. Pain ne: Bang hadja niyah gees ku ganta si kaam, atawa ٨٠ ‫ي إ ِ ََٰل ُركن شدِيد‬ِ‫قال لو أن َِل بِكم قوة أو ءاو‬
pasangdelan ku tuwas [asal sangat du kaam].
َ ‫َ ُ ْ َ َٰ ُ ُ ه ُ ُ ُ َ َ َ َ ُ ٓ ْ َ ح َ َ َ ح َ ح‬
81. Pain [Meh Malaikatin]: Oh Lut (Alayhis Salaam): Bennal kami ‫َس بِأهل ِك بِق حِطع‬
ِ ‫قالوا تَٰيلوط إِنا رسل ربِك لن ي ِصلوا إَِلك ۖۡ فأ‬
ٓ َ َُ ُ ُ‫ُ ح َ َ ٌ ه ح َََ َ ه‬ ‫م َِن هٱَلحل َو ََل يَلح َتف ح‬
meh Rasul Tuhan nu, gey siye sumampay tudju kau, Na boohun ‫ِت مِنكم أحد إَِل ٱمرأتك ۖۡ إِنهۥ م ِصيبها ما‬ ِ
tahala ahli nun si kasinduwehan amban sangem, Duk da ne َ ُ ‫ُّ ح‬ َ ‫ح‬ َ َ ُ ‫َ َ َ ُ ح ه َ ح َ ُ ُ ُّ ح‬
٨١ ‫أصاَهم إِن موعِدهم ٱلصبح أليس ٱلصبح بِق ِريب‬
pahaleng bisan dambuwa amban kaam balik malaingkan anda
nun, bennal tawwah iye ley meh makatawwa siye ley, Bennal
keddew den subuh miyaan dumain ke Subuhin tapit ne?
82. Na pagpi ne tekka pakaradjaan kamihin hininang weh kami ‫ارة‬ َ ‫فَلَ هما َجا ٓ َء أَ حم ُرنَا َج َعلح َنا َعَٰل َِي َها َساف ِلَ َها َوأَ حم َط حرنَا َعلَ حي َها ح‬
َ ‫ِج‬
ُ
diyata [bulakin] diyawa nen, duk pinaulanan weh kami batu ٨٢ ‫ِجيل همنضود‬ ِ ‫مِن س‬
amban bulak magkebbeng mag atap atap.
‫ُّ َ ه َ ً َ َ َ َ َ َ َ ه‬
َ ‫ٱلظَٰلِم‬
83. Taga tanda amban Tuhan nu (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬duk dumain ٨٣ ‫ني ب ِ َبعِيد‬ ِ ‫مسومة عِند ربِك ۖۡ وما ِه مِن‬
iye amban meh aa panganganyaya (Magsasakutu) tala.
ُ َ َ ‫َ َٰ َ ح َ َ َ َ ُ ح ُ َ ح َ َ َ َٰ َ ح ِ ح ُ ُ ْ ه‬
84. Duk [ pinaboo du sab weh kami] tudju meh aa Madyan pongtinai ‫َّلل َما لكم‬ ‫۞ِإَوَل مدين أخاهم شعيبا قال تَٰيقوم ٱعبدوا ٱ‬
den Shuaib (Alayhis Salaam) pain ne: Oh kaam meh aa qawman ُ َٰ َ َ ٓ َ َ ‫ح َ َٰ َ ح ُ ُ َ َ َ ُ ُ ْ ح ح َ َ َ ح‬
‫مِن إِله غۡيه ۖۡۥ وَل تنقصوا ٱل ِمكيال وٱل ِمَيانۖۡ إ ِ ِّن أرىكم‬
ُّ ُ ‫ٓ َ َ ُ َ َح‬
َ ‫ك حم َع َذ‬ ‫َح‬
ku,mag-ibadat [magpamariyawa] kaam si Allahu Taala, ganah si ٨٤ ‫اب يَ حوم ُم ِيط‬ ‫ِإَوّن أخاف علي‬
ِ ‫ِِبۡي‬
kaam Tuhan saddi amban Iye (Allahu Taala). Duk da kulanganun
bi pagkilu duk pagtimbangin, bennal aku pamayaman ku kaamin

202
diyalem kahapan duk bennal aku tinalew ku si kaam si siksa
ellew likus (Ellew Qiyaamat).
َ ‫َ َ َٰ َ ح ِ َ ح ُ ْ ح ح َ َ َ ح َ َ ح ح َ َ َ ح‬
َ ‫خ ُسوا ْ ٱنله‬
85. Duk Oh kaam meh aa qawman ku, tuneyun bi [kapatut] pagkilu ‫اس‬ ِۖ ِ ‫وتَٰيقوم أوفوا ٱل ِمكيال وٱل ِمَيان بِٱلقِس‬
‫ط وَل تب‬
‫ح‬ َ‫َح ٓ ُ َ َ َ ْ ح‬
duk pagtimbangin pabentel duk da kulanganun bi [kapatut] meh ٨٥ ‫ِين‬ َ ‫سد‬ ِ ‫أش َيا َءه حم َوَل ت حعث حوا ِِف ٱۡل‬
ِ ‫ۡرض ُمف‬
panyap manusiyain duk da kaam masaplag pagpakaat diyata
bulak.
ُ َ َ َ ٓ َ ‫ُ ُ ُّ ح‬ ُ ‫َ ه ُ ه َ ه‬
86. Iye matebbi si kaam si Allahu Taalahin, labi hap si kaam bang ‫ِني َو َما أنا َعل حيكم‬ ‫ت ٱَّلل ِ خ حۡي لك حم إِن كنتم مؤ ِمن‬ ‫بقِي‬
kaniyaan bin magparatsaya duk dumain ku luu si kaam ٨٦ ‫ِِبَفِيظ‬
malihara.
َ َ َُٓٓ ‫َ ُ ْ َ ُ َح ُ َ َ َ ُ َ ح‬
87. Pain de: Oh Shuaib (Alayhis Salaam)weh sambahayang [duwaa] ُ ‫ك تَأ ُم ُر َك أَن هن ح‬
‫َت َك َما َي حع ُب ُد َءابَاؤنا أ حو أن‬ ‫قالوا تَٰيَٰشعيب أصل َٰوت‬
nun ngandaak kau supaya tinggalan kami sinumba iye sinumba ُ ‫ٱلرش‬
٨٧ ‫ِيد‬ ‫ِيم ه‬ َ ‫نت ح‬
ُ ‫ٱۡلل‬ َ َ‫ك َۡل‬َ ‫ه ح َ َ ٓ َ ح َ َٰ َ َ َ َ َٰٓ ُۖۡ ْ ه‬
‫نفعل ِِف أمونلِ ا ما نشؤا إِن‬
matattoe kamihin atawa hinang kami si meh pangalta kami ine
ine kabayaan kami? Bennal kau ne iyu Sangat mapateng Sangat
matintulin [dumain pudji si siye malaingkan lawan ne].
ً َ
‫لَع بَي ِ َنة مِن هر َِب َو َر َزق ِّن م حِن ُه رِ حزقا‬ ُ ‫قَ َال َتَٰي َٰ َق حو ِم أَ َر َء حي ُت حم إن ُك‬
َٰ َ َ ‫نت‬
88. Pain [Shuaib Alayhis Salaam]: Oh kaam meh aa qawman ku, ِ
saingge bang kaniyaan kun diyalem katarrang amban Tuhan ku? ُ‫ك حم َع حن ُه إ حن أُريد‬ ُ َٰ َ ‫َ َ َ َ ٓ ُ ُ َ ح ُ َ َ ُ ح َ َٰ َ ٓ َ ح‬
‫حسنا وما أرِيد أن أخال ِفكم إَِل ما أنهى‬
ِ ِ
Duk rizziqian ne ku amban Iye rizziqi hap duk gey ku bayah ُ‫ٱَّلل ِ َعلَ حيهِ تَ َو هُكحت‬
‫ه‬ ‫ه‬
ٓ ِ ‫ت َو َما تَ حوف‬ُ ‫ٱس َت َط حع‬‫إ هَل حٱۡل حص َل َٰ َح َما ح‬
ِ ‫ِيَّق إَِل ب‬ ِ ِ
nulang kaam si meh pamegesan ku kaamin, Iye du hadja ُ ُ َ
٨٨ ‫ِإَوَلحهِ أن ِيب‬
kabayaan ku ngahatul si tagees gees kun duk ganah tawfiq
[matawwa] aku malaingkan Allahu Taala, luu du si Iye
pasangdelan kun duk tudju Iye pabalik balikan kun.
89. Duk Oh kaam meh aa qawman ku, da janan makalaat kaam َ ‫كم م حِث ُل َما ٓ أَ َص‬
‫اب‬
ُ َ ُ َ ٓ َ ‫َ َ َٰ َ ح ِ َ َ ح َ ه ُ ح‬
‫اِق أن ي ِصيب‬ ِ ‫وتَٰيقوم َل َي ِرمنكم شِق‬
ُ ُ َ َ َ َ ُ َ َ ُ َ
panuwey kun bang kaam tekkahan [siksa] kowe makatawwa aa ‫ق حو َم نوح أ حو ق حو َم هود أ حو ق حو َم صَٰل ِِۚح َو َما ق حو ُم لوط مِنكم‬
qawman Nuhin atawa aa qawman Hudin atawa aa qawman
٨٩ ‫ب ِ َبعِيد‬
Salih duk dumain pe du pain tala amban kaam aa qawman Lutin.
ُ ‫َ ح َح ُ ْ َه ُ ح ُه ُ ُ ْ َ ه‬
90. Duk maku kaampunan kaam si Tuhan bi puwas balik kaam tudju ٩٠ ‫وب ٓوا إَِلح ِۚهِ إِن َر َِب َرحِيم َودود‬ ‫وٱستغفِروا ربكم ثم ت‬
iye, bennal Tuhan kun Sangat Maase Sangat malasa.
َ َََ ‫ه َُ ُ ه‬
‫َنىَٰك فِينَا‬
َ َ‫َح‬ ُ ‫قَالُوا ْ َتَٰي َٰ ُش َع حي‬
‫ب َما نفق ُه كث ِۡيا مِما تقول ِإَونا ل‬
91. Pain de: Oh Shuaib [Alayhis Salaam] gey tahati kami kahekkahan
َ َ َ َ ٓ َ َ َ َ‫َ َحَ َ ح ُ َ ََ َ ح‬ َ
amban binissa nu iyu, duk bennal kami pamayaman kami kauhin ٩١ ‫نت عل حي َنا ب ِ َع ِزيز‬ ‫ضعِيفا ۖۡ ولوَل رهطك لرَجنَٰك ۖۡ وما أ‬
lamma duk bang hadja dumain meh tindeg nu iyu, asal rajam
[pagtibagan kami nekew duk batu] duk dumain kew tuu si kami
geesan.
‫َ ه َ ه‬
ُ‫ٱَّتَ حذ ُت ُموه‬ ُ َ َ ‫َ َ َ َ َ ح‬
92. Pain ne: Oh kaam meh aa qawman ku, iye du meh tindeg kun ‫قال تَٰيَٰق حو ِم أ َره ِط ٓ أ َع ُّز َعل حيكم مِن ٱَّلل ِ و‬
ُ َ ُ َ ‫ه‬ ُ ٓ
labi basag si kaam amban Allahu Taala Duk hininang hadja Iye ٩٢ ‫َو َرا َءك حم ظ حِه ِر ًّيا ۖۡ إِن َر َِب ب ِ َما ت حع َملون ُم ِيط‬
weh bi pinanggah gah amban bukutan bi? Bennal Tuhan kun si
meh hininang bi iyu, Sangat paliput (panghati nen).
َ َ َ َ َ ُ َ َ َٰ َ َ ْ ُ َ ‫َ َ َٰ َ ح ِ ح‬
93. Duk Oh kaam meh aa qawman ku, hinangun bi ne si tampat bi ‫لَع َمَّكنت ِك حم إ ِ ِّن ع َٰ ِمل ۖۡ َس حوف ت حعل ُمون َمن‬ ‫وتَٰيقوم ٱعملوا‬
ُ ْ َ ‫َ َ ح ُ َ َ َٰ َ ح‬ ‫ح‬ ُ َ َ ‫ح‬
[kabayaan bin] aku hinang ku du sab kabayaan kun, song du ‫ٱرتق ُِب ٓوا إ ِ ِّن َم َعك حم‬ ‫يَأت ِيهِ عذاب َي ِزيهِ ومن هو كذِبو‬
ۡۖ

203
katauhan bi bang sine katekkahan siksa makadekdes iyehin duk ٩٣ ‫َرقِيب‬
iye maputinganin,Duk pajaga kaam bennal aku sarta bi jaga.
َ ‫ِين َء َام ُنوا ْ َم َع ُهۥ ب َر ح‬
‫ۡحة م هِنا‬ ‫َول َ هما َجا ٓ َء أَ حم ُرنَا َ ه‬
َ ‫َن حي َنا ُش َع حيبا َو هٱَّل‬
94. Duk pagpi ne tekka pakaradjaan kamihin, pinalappas ne weh ِ
َ ْ ُ َ ‫ه َ َ َُ ْ ه ح َ ُ ََ ح‬ َ َ َ
kami Shuaib [Alayhis Salaam] duk iye ne meh siye magparatsaya ‫حوا ِِف دِتَٰي َٰ ِره حِم‬ ‫ت ٱَّلِين ظلموا ٱلصيحة فأصب‬ ِ ‫َوأخذ‬
saweh nen sabab ase kami, duk tawwah [minasa duk mapatey ٩٤ ‫ني‬ َ ‫َجَٰثم‬
ِِ
siye] iye ne meh siye manganyayahin (Maghinang malaatin)
ellangin, Na gah siye nandal manjari diyalem lumah de meh
bangkey.
ُ َ ‫ح‬ َ ََ ٓ َ ْ‫َ َ ه ح َ حَح‬
95. Kowe du gah siye gah bakas magduhul bayah lai, Dumain ke ٩٥ ‫ِيها ُۗ أَل َُ حعدا ل َِم حد َي َن ك َما بَع َِدت ث ُمود‬ ‫كأن لم يغنوا ف‬
landu tumala [pamangkat Madyanin] kowe du katumala
pamangkat [Thamudin]? {Larak kemon meh lahat ien weh siksa
Allahu Taala}. ‫ح‬ َ َٰ َ ُ َ ‫َ َ َ ح َ ح َ ح‬
96. Duk sabennal pinaboo weh kami Musa [Alayhis Salaam] duk ٩٦ ‫وَس أَ‍ِبتَٰيَٰت َِنا َو ُسل َطَٰن ُّمبِني‬ ‫ولقد أرسلنا م‬
meh ayat [tanda] kami duk pagbaya bayah tampal manamal.
َ َٓ َ َْ ‫َ ه‬ ََ َ َ ‫َ ح َح‬
97. Tudju Fir-aun duk kampung ne na duk tinuhut ne weh de ‫َليْهِۦ فٱت َب ُع ٓوا أ حم َر ف حِر َع حونۖۡ َو َما أ حم ُر ف حِر َع حون‬
ِ ‫إ ِ ََٰل ف ِرعون وم‬
daakan Fir-aun in, Bu dumain pangandaakan Fir-aunin toh. ٩٧ ‫ب ِ َرشِيد‬
ُ ‫ح‬ ‫َ ح ُ ُ َ ح َ ُ َ ح َ ح َ َٰ َ َ َ ح َ َ ُ ُ ه َ ح‬
98. Tekka meh aa qawman [Fir-aun] si Ellew Qiyaamat na deretso ‫ار ۖۡ َوبِئ َس ٱلوِ حرد‬ ‫يقدم قومهۥ يوم ٱلقِيمةِ فأوردهم ٱنل‬
ُ ‫ح‬
siye tudju Narka, Duk sa laat laat ne patekka duk katekkahan. ٩٨ ‫ٱل َم حو ُرود‬

99. Duk pinatuhut pe [si Dunya si siye] mulkain duk si Ellew ُ ُ ‫ح ح‬


٩٩ ‫ٱلرف ُد ٱل َم حرفود‬ ‫س‬َ ‫َو ُأتحب ُعوا ْ ِف َهَٰ ِذه ِۦ لَ حع َنة َو َي حو َم ٱلحق َِيَٰ َمةِِۚ ب حئ‬
ِ ِ ِ ِ
Qiyaamat sa laat laat ne mulka tamba manamba.
َٓ َ َ ُ َ َٰ َ ُ ‫َ َٰ َ ح َ َ ٓ ح‬
100. Damikkiyan ien amban meh suwi suwi meh lahat ١٠٠ ‫ى نق ُّص ُهۥ َعل حيك ۖۡ م حِن َها قائِم َو َح ِصيد‬ ‫ذل ِك مِن أۢنباءِ ٱلقر‬
[zaman dehellu] aka aka kami si kau (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬amban
iye magsasang pe duk kasinduwehan umatag ne.
َ ‫َ َ ُ ْٓ َ ُ َ ُ ح َ َ ٓ َ ح َ ح‬ َ َ َ
101. Duk gah kami nganyaya siye sumaguwah inanyaya weh ‫ت ع حن ُه حم‬ ‫َو َما ظل حم َنَٰ ُه حم َولَٰكِن ظلموا أنفسهمۖۡ فما أغن‬
َ ٓ ‫َ ح ه‬ ‫ه‬ ُ َ ُ ‫َ َُُ ُ ه َح‬
de meh ginhawa baran den, Na gah makatabang siye meh Tuhan ‫َشء ل هما َجا َء أ حم ُر‬ ‫ون ٱَّلل ِ مِن‬
ِ ‫ءال ِهتهم ٱل ِِت يدعون مِن د‬
de iye ne pamakuhan de si saddi amban Allahu Taalahin bisan ‫َ َ ََ َ ُ ُ ح َ حَ َح‬
١٠١ ‫ۡي تتبِيب‬ ‫ربِك ۖۡ وما زادوهم غ‬
daahat si waktu ne tekka pakaradjaan Tuhan nun duk gah du sab
makatamba siye malaingkan kalugian duk kabinsanaan.
َ ‫َ َ َ َٰ َ َ ح ُ َ َ َ ٓ َ َ َ ح ُ َ َٰ َ َ َ ٌ ه َ ح‬
102. Duk kowe damikkiyan ien pangeddo [paniksa] Tuhan ‫ه ظَٰل َِمة إِن أخذهُ ٓۥ‬ِ ‫وكذل ِك أخذ ربِك إِذا أخذ ٱلقرى و‬
nun bang siksa ne meh lahatin, bu iye [lahat] ley anyaya bennal ٌ ‫أَ َِلم َشد‬
١٠٢ ‫ِيد‬
siksah nen peddi makalandu.
‫هح‬ َ َ َ َ ‫َ َٰ َ َ َ ح‬
َ ‫اف َع َذ‬ ‫ه‬
103. Bennal si damikkiyan ien tanda sine sine tinalew si siksa ‫اب ٱٓأۡلخ َِرة ِِۚ ذَٰل ِك يَ حوم ُم ُموع‬ ‫إِن ِِف ذل ِك ٓأَلية ل ِمن خ‬
‫ح‬ َ َ ُ ‫هُ ه‬
Ellew Akhirat damikkiyan Ellew ien timuk ne si iye meh ١٠٣ ‫اس َوذَٰل ِك يَ حوم همش ُهود‬ ‫َل ٱنل‬
manusiyain duk ellew ien asal takite [tampal].
َ ‫ه‬ َُ
104. Duk gah ien palallay kami malaingkan si gantaan ١٠٤ ‫َو َما نؤخ ُِرهُ ٓۥ إَِل ِۡل َجل هم حع ُدود‬
taitung.

204
َ َ ‫ه ح‬ ‫َحَ َح َ َ َ ه َح‬
105. Si ellew tekka ne [pagtumbasin] gey makabissa dambuwa ١٠٥ ‫ت َل تكل ُم نف ٌس إَِل َِإِذنِهِۦ ف ِم حن ُه حم ش َِّق َو َسعِيد‬
ِ ‫يوم يأ‬
ginhawa baranin malaingkan subey panug [Allahu Taala] na
amban siye [naan ne] madekdesin duk [naan ne] magkegkegin.
ٌ ‫ِيها َزفِۡي َو َشه‬
١٠٦ ‫يق‬ َ ‫فَأَ هما هٱَّل‬
َ ‫ِين َش ُقوا ْ فََف ٱنلهار ل َ ُه حم ف‬
106. Na adapun iye meh siye madekdesin na diyalem Narka ِ ِ ِ
siye magbageddu sah pain duk mag iget.
َ ٓ َ ‫حَ ُ ه‬ َ َ َ َ ‫ِين ف‬ َ ‫َخ َٰ ِِل‬
107. Kakkal siye diyalem ne teggelan meh langit duk bulak ‫ٱلس َم َٰ َو َٰ ُت َوٱۡلۡرض إَِل َما شا َء َر ُّبك‬
‫ت ه‬ ِ ‫ِيها ما دام‬
malaingkan subey kabayaan Tuhan nu, bennal Tuhan nun ُ ‫ك َف هعال ل َِما يُر‬
١٠٧ ‫يد‬
َ ‫ه َه‬
‫إِن رب‬
ِ
pangangahinang si kabayaan ne.
‫ت‬ َ َ َ َ ‫ِين ف‬
ِ ‫ِيها ما دام‬ َ ‫ِين ُسع ُِدوا ْ فََف ح‬
َ ‫ٱۡل هنةِ َخ َٰ ِِل‬ َ ‫۞وأَ هما هٱَّل‬
َ
108. Na adapun iye ne meh siye makeganin na diyalem ِ
ُ ‫َ َ ٓ َ َ ُّ َ َ َ ٓ ً َ ح َ َ ح‬ ‫ه‬ ُ َ ‫ح‬
Surgah siye kakkal salama lama diyalem ne teggelan meh langit ١٠٨ ‫ۡي ُمذوذ‬ ‫ٱلس َم َٰ َو َٰ ُت َوٱۡلۡرض إَِل ما شاء ربك ۖۡ عطاء غ‬ ‫ه‬
duk bulak malaingkan si kabayaan Tuhan ne, pangurung gana
kategteb ne.
َ ‫َ ه‬ ٓ َ ُ َٰٓ َ ُ ُ ‫ح َ ه َ ح‬ ُ َ ََ
109. Na da kew magduwe duwe si [kabatal] sinumba meh ‫ٰٓؤَلءِ ِۚ َما َي حع ُب ُدون إَِل ك َما َي حع ُب ُد‬ ‫فَل تك ِِف مِرية مِما يعبد‬
ُ َ ‫َ ح ُ ه َ ُ َ ُّ ُ ح َ َ ُ ح َ ح‬ ُ ُٓ
siye ien, ganah sumba de malaingkan kowe du sab panumba meh ١٠٩ ‫ۡي َمنقوص‬ ‫َءابَاؤهم مِن قبل ِإَونا لموفوهم ن ِصيبهم غ‬
matattoe de dehellu ley, Na duk bennal kami tuney kami bahagi
[tumbas siksa] den ganah kulang ne.
‫ٱخ ُتل َِف فِيهِ َول َ حو ََل َُك َِمة َس َب َق ح‬
‫ت‬
‫َ َ َ ح َ َ ح َ ُ َ ح َ َٰ َ َ ح‬
‫ولقد ءاتينا موَس ٱلكِتب ف‬
110. Duk sabennal inurung weh kami Musa [Alayhis Salaam] ِۚ
َ َ ‫ه‬ َ ِ ‫ك لَ ُق‬
َ ‫ه‬
Kitab (Taurat) na pagsuweyan iye, Bang hadja dumain bissa ١١٠ ‫َض بَيح َن ُه حم ِإَون ُه حم ل َِف شك م حِن ُه ُم ِريب‬ ِ ‫مِن رب‬
dumehellu amban Tuhan nu (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬na puwas ne
hukumin si siye, Duk bennal siye ley diyalem pagkutu kutu
amban iye magduwe duwe.
َ ُ ‫َ َ ح َ ه‬ َ ‫ه ُ ه‬
111. Duk bennal tiyap tiyap siye ien, asal tuney Tuhan nun si ‫ِإَون ُك ل هما َلُ َوف َِي هن ُه حم َر ُّبك أع َمَٰل ُه حم إِن ُهۥ ب ِ َما َي حع َملون‬
َ
siye meh [tumbas] hinang den, bennal Iye (Allahu Taala) si ١١١ ‫خبِۡي‬
hininang de ley Sangat nuwi nuwi.
112. Na pabentel kew (Oh Muhammad ‫)ﷺ‬ kowe
‫َ َ َ َ ْ ه‬ َ َ‫ٱس َتق حِم َك َما ٓ أُم حِر َت َو َمن ت‬
‫اب َم َعك َوَل ت حطغ حوا إِن ُهۥ ب ِ َما‬ ‫فَ ح‬
َ ُ َ
kapangandaak kauhin duk sine sine ne magtawbat sawe nu, Duk ١١٢ ‫ت حع َملون بَ ِصۡي‬
da kaam naggah, Bennal iye Allahu Taala si hininang bin Sangat
makakite.
ُ َ ُ ‫َ َ َح َ ُ ْٓ َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ َ ه‬
113. Duk da kaam pasangdel si iye ne meh siye manganyaya ‫ار َو َما لكم مِن‬
ُ ‫ك ُم ٱنله‬ ‫وَل تركنوا إَِل ٱَّلِين ظلموا فتمس‬
(pananaggah) iyu, Na bang [hinang bi] tasingku kaam Narka, َ ُ َ ُ َ ‫ه ح َح ََٓ ُ ه‬ ُ
١١٣ ‫نِصون‬ ‫ون ٱَّلل ِ مِن أو َِلاء ثم َل ت‬
ِ ‫د‬
Duk ganah si kaam si saddi amban Allahu Taala amban meh
bebbeg puwas ien gey kaam tatabang.
‫َوأَقِم ه‬
َ َ ‫ٱلصلَ َٰوةَ َُ َر َِف ٱنله َهار َو ُزلَفا م َِن هٱَلحل إ هن ح‬
114. Duk tenggehanun sambahayangin si tuggu duwe ellew ِ َٰ ‫ٱۡل َسن‬
‫ت‬ ِ ِۚ ِ ِ ِ ِ
‫ه‬ ‫ح‬ َ
َٰ ‫ات ذَٰل َِك ذِك َر‬
َ ‫ى ل ِلذَٰكِر‬ َ ‫ُح حَ ه‬
[sambahayang fardu: Juhr, Asr] duk kasinduwehan amban ١١٤ ‫ين‬ ِ ِۚ ِ ‫يذهِب ٱلس ِي‬
sangem [Sambahayang Magrib, Isha, Subuh], bennal meh
kahapanin mapasan meh kalaatan, damikkiyan ien pamaesseb si
meh makaesseb.
َ ‫سن‬ ‫ٱَّلل ََل يُض ُ َ ح ح ح‬
َ ‫َب فَإ هن ه‬
‫َ ح ح‬
115. Duk magsabar [magsandal kew] Na sabennal Allahu ١١٥ ‫ِني‬ ِ ‫يع أج َر ٱل ُمح‬ ِ ِ ِ ‫وٱص‬

205
َ ْ ُ ُ ُ َ ُ ُ‫ََحَ َ َ َ ح‬
Taala gey ngalepas tumbas meh aa magpahap hap. ‫ون مِن ق حبل ِك حم أ ْولوا بَق هِية َي حن َه حون َع ِن‬ ِ ‫فلوَل َكن مِن ٱلقر‬
116. Bang hadja dumain sabab kaniyaan meh ummat dehellu َ ‫ۡرض إ هَل قَل ِيَل م هِم حن أََنَ حي َنا م حِن ُه حمُۗ َو هٱت َب َع هٱَّل‬
‫ِين‬
َ‫ح‬ َ َ‫ح‬
ِ ِ ‫ٱلفسادِ ِِف ٱۡل‬
pe amban kaam iye ne meh taga panghati meges siye amban َ ‫ُمرم‬ ‫ََ ُ ْ ُح‬ ْ ُ ‫َ َُ ْ َٓ ُح‬
١١٦ ‫ِني‬ ِ ‫ظلموا ما أت ِرفوا فِيهِ وَكنوا‬
pagpakaat diyata bulak malaingkan kulang du [amban meh
aahin pakale] pinalappas kamihin amban siye, duk tinuhut weh
iye meh siye manganyayahin si pagduhul bayaan den duk
kaniyaan den meh aa bulaug.
َ ُ ‫َ َ َ َ َ ُّ َ ُ ح َ ح ُ َ َٰ ُ ح َ ح‬
117. Duk dumain kaniyaan Tuhan nun (Oh Muhammad ‫)ﷺ‬ ١١٧ ‫ى بِظلم َوأهل َها ُم حصل ُِحون‬‫وما َكن ربك َِلهل ِك ٱلقر‬
ngalarak lahat sabab kaanyayahan, bang du meh aa nen
maghatul.
َ ُ َ ُ َ ‫َ َ ح َ ٓ َ ُّ َ َ َ َ ه‬
118. Duk bang hadja bayah Tuhan nun, asal hinang ne teed ‫اس أ همة َوَٰح َِدة ۖۡ َوَل يَ َزالون‬ َ ‫ولو شا َء ربك‬
‫ۡلعل ٱنل‬
meh manusiyain ummat dambuwa, duk gey siye ien halin halin ‫ُح‬
َ ‫ُم َتلِف‬
١١٨ ‫ِني‬
magsapehak.
‫ه َ ه َ َ ُّ َ َ َ َٰ َ َ َ َ ُ ح َ َ ه ح َ ُ َ َ َ َ َ ه‬
119. Malaingkan sine sine kaasean Tuhan nu, Duk sabab ‫ت ُك َِمة َربِك ۡل حمِلن‬ ‫إَِل من رحِم ربك ول ِذل ِك خلقهمُۗ وتم‬
damikkiyan ien pinapanjari siye weh ne, duk tegteb ne bissa َ ‫اس أَ ح‬
َ ‫َجع‬
١١٩ ‫ِني‬
‫َ َهَ َ ح‬
ِ ‫ٱۡل هنةِ َوٱنله‬
ِ ‫جهنم مِن‬
Tuhan nun, [pain ne]: asal pennoan ku teed [Narka] Jahannamin
amban meh Jinn duk Manusiya kemon.
َ َُ
‫ت بِهِۦ فؤاد َك‬ ُ ‫ٱلر ُسل َما نُثَب‬ َ َ‫ك م حِن أ‬
ُّ ِ‫ۢنبآء‬ َ ‫َ ُ ه ُ ُّ َ َ ح‬
‫ولُك نقص علي‬
120. Duk tiyap tiyap ien, panuwi nuwi kami kau (Oh ِ ِ
‫ح‬
َ ‫ى ل ِل ُم حؤ ِمن‬ ‫ح‬ ‫ح‬
َ ِ ‫َو َجا ٓ َء َك ِِف َهَٰ ِذه‬
Muhammad ‫ )ﷺ‬amban meh aka aka Rasul iye pamahaget kami ١٢٠ ‫ِني‬ َٰ ‫ٱۡل ُّق َو َم حوع َِظة َوذِك َر‬
pangateyan nu, duk katekkahan kew si inin kasabennalan duk
bulansang duk paesseb si meh aa magparatsaya.
َ ُ َ ‫َ ُ ه َ َ ُ ح ُ َ ح َ ُ ْ َ َ َٰ َ َ ُ ه‬
121. Duk bissahun si iye ne meh siye gey magpatsaya ley, ١٢١ ‫لَع َمَّكنت ِك حم إِنا ع َٰ ِملون‬ ‫وقل ل َِّلِين َل يؤمِنون ٱعملوا‬
maghinang ne kaam si tampat [duk ine ine kabayaan bi] bennal
kami ngahinang du sab kami.
َ َ ‫ٱنتظ ُِر ٓوا ْ إنها ُم‬
١٢٢ ‫نتظ ُِرون‬ َ ‫َو‬
122. Duk ngagad kaam [si janji siksa si Ellew Qiyaamat] ِ
sabennal kami ngagad du sab.
ُّ ُ َ ‫ح‬ َ َ‫ح‬ ُ ‫َو ِ هَّلل ِ َغ حي‬
123. Duk si Allahu Taala du [dapu] gayib [gey takite] diyata ‫ۡرض ِإَوَلحهِ يُ حر َج ُع ٱۡل حم ُر ُك ُهۥ‬
ِ ‫ت َوٱۡل‬ َ َ ‫ب ه‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
َ ُ َ َ َ َ َ ‫َ هح‬ ‫َ ح‬
meh langit duk bulak, duk tudju Iye du sab pamolean ١٢٣ ‫فٱع ُب حدهُ َوت َوّك َعل حي ِۚهِ َو َما َر ُّبك بِغَٰفِل ع هما ت حع َملون‬
pakaradjaanin kemon, Na sumbahun iye [pag ibadatan] duk
pasangdel kew luu si iye, duk dumain kaniyaan Tuhan nun (Oh
Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam) ligap amban
hininang de ien.

206
ُ ُ‫سُ ُورةُُي ْوسف‬
SURATUL YUSUF 12

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

١ ‫ني‬ ُ ‫ت ٱلحك َِتَٰ ح‬ َ ‫ٓ ح‬


ُ َٰ ‫ك َء َاتَٰي‬
1. Aleef Laam Raa ( Meh huruf magtampu ganah makahati maksud ِ ِ ‫ب ٱلمب‬
ِ ‫الرِۚ ت ِل‬
nen malaingkan Allahu Taala), Ien meh ayat Kitab (Qur-an)
Sangat tampal.
َ ُ َ ُ ‫ه ه‬ ً ُ ‫هَٓ َح‬
2. Bennal kami pinaturun iye weh kami Qur-an [si bahasa ] Arab ٢ ‫نزل َنَٰ ُه ق حرَٰءنا َع َربِيا ل َعلك حم ت حعقِلون‬ ‫إِنا أ‬
kalu kalu du taakkal bi.
َ َ َ َ ٓ َٓ َ‫ح‬ َ َ َ َُ ‫َح‬
3. Kami nuwi nuwi si kau (Oh Mohammad ‫ )ﷺ‬sa hap hap Qissa, si ‫َن ُن نق ُّص َعل حيك أ حح َس َن ٱلق َص ِص ب ِ َما أ حو َح حي َنا إَِلحك هَٰذا‬
iye winahi kami si kau Qur-an inin, [peggeh]kaniyaan nun ٣ ‫ِني‬ َ ‫نت مِن َق حبلهِۦ لَم َن ٱلح َغَٰفل‬ َ َ ‫حُ ح‬
َ ‫ان ِإَون ُك‬ ‫ٱلقرء‬
ِ ِ ِ
dehellu amban ien lupa [gah tahati nu].
َ َ َ َ َ َ َ َ ُ ‫ََح‬
‫ّش ك حوكبا‬‫ت إ ِ ِّن رأيت أحد ع‬ َ َ َٰٓ َ ِ‫وس ُف ِۡلََيه‬
ُ ُ‫إ حذ قَ َال ي‬
4. [Essebun bi si waktu] Magpain Yusuf [Alayhis Salaam] si Ammah ِ ‫يأب‬ ِ ِ
ne: Oh kew ammah ku, bennal aku naginep ku sampuk َ َٰ َ ‫َ ه ح َ َ حَ َ َ ََح ُ ُ ح‬
٤ ‫جدِين‬ ِ ‫وٱلشمس وٱلقمر رأيتهم َِل س‬
dambuwa potean duk mata Ellew duk bulan, taginep ku weh
pasujud siye si aku.
َ َ َ ْ ُ َ َ َ َ ‫َ َ َ ُ َ ه َ َ ح ُ ح ُ ح َ َ َ َ َٰٓ ح‬
5. Pain Ammah nen: Oh anak ku da akahun taginep nun si meh ۡۖ‫ِيدوا لك ك حي ًدا‬ ‫قال تَٰيَٰبّن َل تقصص رءياك لَع إِخوت ِك فيك‬
‫ح‬ ‫ه ه‬
pongtinai nu, na janan kew dagey de jinijjil, Bennal Shaitanin si ٥ ‫نس ِن َع ُدو ُّمبِني‬َٰ َ ‫ٱلش حي َطَٰ َن ل َِِل‬ ‫إِن‬
manusiya nguntara tampal.
‫ِيث َو ُيت ُِّم‬ َ َ ‫ك مِن تَأحو ح‬ َ ُ َ ُ َ َ ُّ َ َ َ ‫َ َ َ َٰ َ َ ح‬
6. Duk kowe damikkiyan ien, pineneh kew weh Tuhan nu duk toan ِ ‫يل ٱۡلحاد‬ ِ ِ ‫وكذل ِك َيتبِيك ربك ويعل ِم‬
َ َ َ َ ٓ َ َ ‫لَع َءال َي حع ُق‬ََ َ َ ‫ح ََُ َ َح‬
ne kew amban pangahati meh bissa [taginep] duk jukup ne َ
‫لَع أبَ َو حيك مِن‬َٰٓ ‫وب ك َما أ َت هم َها‬ ِ َٰٓ ‫ن ِعمتهۥ عليك و‬
ٌ ‫ك َعل‬ َ ‫َ ح ُ ح َ َٰ َ ح َ َٰ َ ه َ ه‬
nihmat nen luu si kau duk si meh panubu Ya’cub [Alayhis ٦ ‫ِيم َحكِيم‬ ‫قبل إِبرهِيم ِإَوسحق إِن رب‬
Salaam] kowe du bakas kapangajukup ne nihmat si meh ammah
nu matuu ley, Ibrahim duk Ishaaq [Alayhimas Salaam] bennal
Tuhan nun Sangat makahati Sangat pandey.
َ ‫ِلسآئل‬
‫ه‬ َ َ ٓ َ‫ح‬ َ ُ ُ َ َ ‫هَ ح‬
7. Sabennal teed niyah si [qissa] Yusuf (Alayhis Salaam) duk meh ٧ ‫ِني‬ ِ ‫۞لقد َكن ِِف يوسف ِإَوخوتِهِۦ ءاتَٰيَٰت ل‬
pongtinai ne meh tandah [pamintangan, pangadjian] si meh aa
nilew.
‫َح ُ ٌ ه‬ َ ‫َل أَب‬
‫ينا م هِنا َوَن ُن ع حص َبة إِن‬
َ ُّ َ َ ُ ُ َ َ ُ ُ ُ َ ْ ُ َ ‫ح‬
8. [Essebun bi si waktu] siye (meh pongtinai Yusufin) magpain: ِ َٰٓ ِ ‫إِذ قالوا َلوسف وأخوه أحب إ‬
َ َ َ َ َ
Asal too teed Yusuf duk pongtinai nen (Sali ne) labi pe lasa ٨ ‫أبَانا ل َِف ضلَٰل ُّمبِني‬
ammah ten bi si siye amban kite bi bu kite bi usba [dambuwa
matattoe du] Bennal ammah ten bi asal si kalepasan tampal.
ُ َ ُ َ ُ‫َح‬ َ ‫وس َف أَو ح‬ ُ ُ‫ٱق ُتلُوا ْ ي‬
‫ح‬
9. Papateyun bi Yusuf atawa layapanun bi tudju bulak [lahat saddi], ‫ٱُ َر ُحوهُ أۡرضا َيل لك حم َو حج ُه أَِيك حم‬ ِ
supaya tattap tudju kaam paharap luwe ammah bin, duk paniya َ ‫كونُوا ْ ِم ُۢن ََ حع ِده ِۦ قَ حوما َصَٰلِح‬
٩ ‫ني‬
ُ ََ
‫وت‬
ِ
kaam puwas amban ien meh aa qawman sulut (hatul).

207
َ
10. Pain mamissa [dambuwa] amban siyehin: Da papateyun bi Yusuf ‫ب‬ ُ ‫وس َف َوألح ُقوهُ ِِف َغ َيَٰ َب ِ ح‬ ُ ُ‫قَ َال قَآئل م حِن ُه حم ََل َت حق ُتلُوا ْ ي‬
ِ ‫ت ٱۡل‬ ِ
ََٰ ‫ُ ُ ح‬ ُ ‫ح‬ ‫ح‬
laboun bi hadja iye tudju meh lowang kupung, puwa du iye iyu ١٠ ‫يَل َتق حِط ُه َعض ٱلسيارة ِ إِن كنتم فعِل ِني‬
َ َ ‫ه‬ ‫ه‬ َ
meh aa pabutas [meh aa magtulak tulak], bang weh asal hinang
bi.
َ ُ َٰ َ َ ُ َ ‫ه‬ َ ُ ُ َٰ َ َ ‫َ ُ ْ َ َٰٓ َ َ َ َ َ َ َ َ ح ه‬
11. Pain de [Meh pongtinai Yusuf in]: Oh kew ammah kami, weey ١١ ‫حون‬‫وسف ِإَونا َلۥ لن ِص‬ ‫قالوا يأبانا مالك َل تأَ۬منا لَع ي‬
kami gey pangandel nu pusi Yusuf bu kami si iye asal
pamumulansang.
َ ُ َ َ َُ ‫َح ح ُ َ َ َ َ َح َ ح َ َ ح َ ح ه‬
12. Patuhutun iye si kami sumu mag-ubasan, maglolah [duk kami] ١٢ ‫حَٰفِظون‬‫أرسِله معنا غدا يرتع ويلعب ِإَونا َلۥ ل‬
duk bennal kami si iye malihara (mateng).
ُ ‫ََ َ ُ َ َح‬
ُ ‫كلَ ُه ٱَّلِئ ح‬ ْ َ ‫ََ ح ُُ ٓ َ َ ح‬ َ َ
13. Pain ne [ammah den]: Bennal makasuse aku, bang iye boo bi duk ‫ب‬ ‫ّن أن تذهبُوا بِهِۦ وأخاف أن يأ‬
ِ ‫قال إ ِ ِّن َلحزن‬
َ ُ َ َ ُ ََ
tinalew ku kaw iye kakan limaung, bu kaniyaan bin amban iye ١٣ ‫نت حم ع حن ُه غَٰفِلون‬ ‫وأ‬
ligap.
َ ُ َٰ َ ‫َ ُ ْ َ ح َ َ َ ُ ح ُ َ َ ح ُ ُ ح َ ٌ ه ٓ ه‬
14. Pain de: Bang upama iye kakan limaung, bu kami magdausba, ١٤ ‫ِسون‬
ِ ‫قالوا لئِن أكله ٱَّلِئب وَنن عصبة إِنا إِذا لخ‬
asal kami ne teed inin meh aa malugiin.
ٓ َ ‫حُ َ َ ح َ ح‬ ََ َُ‫َحَُ َْ َح‬ ْ َ َ ََ
15. Si waktu ne binoo weh de Yusuf [Alayhis Salaam] duk ‫ب وأوحينا‬ ِ ‫فل هما ذه ُبوا بِهِۦ َوأَجع ٓوا أن َيعلوهُ ِِف غيَٰ َب‬
ِ ‫ت ٱۡل‬
َ ‫َ َ ُ َ ح‬ َ َ َ َ َ
magdambuwa [isun] ne siye hininang [ilabo] magdiyalem ١٥ ‫إَِلحهِ تلُنبِئ هن ُهم بِأ حمرِه حِم هَٰذا َوه حم َل يَش ُع ُرون‬
lowang kupung, duk winahihan iye weh kami asal aka akahan
nu teed siye si pakaradjaan [hininang de] inin bu gey ien
tananam de.
َ ُ ٓ َ ُ َ ٓ
16. Duk tekka ne siye [hap lumah] si ammah de waktu isha katangis ١٦ ‫َو َجا ُء ٓو أبَاه حم عِشاء َي حبكون‬
tangisan.
َ َ َ ُ ُ َ ‫َ ُ ْ َ َٰٓ َ َ َ ٓ ه َ َ ح َ َ ح َ ُ َ َ َ ح‬
17. Pain de: Oh ammah kami, bennal kami lengngan kami maglomba ‫ِند َمتَٰع َِنا‬ ‫وسف ع‬ ‫قالوا يأبانا إِنا ذهبنا نستبِق وتركنا ي‬
duk inambanan weh kami Yusuf si palaihan panyap kamihin, Na َ ََٰ ‫َ َ َ َ ُ ح ُ َ َ ٓ َ َ ُ ح ه َ َ َ ح ُ ه‬
١٧ ‫فأكله ٱَّلِئبۖۡ وما أنت بِمؤمِن نلا ولو كنا ص ِدقِني‬
[tagha] hep iye kinakan weh limaung, duk gey kew magkahagad
si kami bisan kaniyaan kamihin [ngaka bennal].
ُ َ ‫َ َ َح َ ه َ ح‬ َ َ َ َٰ َ َ ُ ٓ َ َ
18. 18. Duk [taboo de]matekkahin badju ne lamba laha puting, ‫ت لك حم‬ ‫ِب قال بل سول‬ ِۚ ‫يصهِۦ بِدم كذ‬
ِ ‫لَع ق ِم‬ ‫وجاءو‬
pain ne: [gah iyu too] sumaguwa asal iyu hadja kaam kineyo ََٰ َ ُ َ َ ‫َ ه ُ ح ُ ح‬
َ‫لَع ما‬ َ ‫َ ُ ُ ُ ح َح َ َ ح‬
‫أنفسكم أمراۖۡ فصَب َجِيل ۖۡوٱَّلل ٱلمستعان‬
keyo weh ginhawa baran bi [maghinag hinang] pakaradjaan, Na َ ُ َ
١٨ ‫ت ِصفون‬
magsabar in sah mahapin, Duk Allahu Taala du [tunggal]
pikitabanganin, si iye sinifat. [inaka bi iyu].
َ َ َٰ َ ‫َ َ ٓ َ ح َ ه َ َ َ ح َ ُ ْ َ َ ُ ح َ َ ح َ َٰ َ ح َ ُ َ َ َ َٰ ُ ح‬
19. Duk tekka ne hep meh aa magtatulakin, ubus pinalabo ne weh de ‫ى هَٰذا‬ ‫وجاءت سيارة فأرسلوا وارِدهم فأدَل دلوه ۖۡۥ قال تَٰيبّش‬
induk den [diyalem kupung], na patuhut iye si gayungin, Pain ne: َ ُ ُ ‫َّلل َعل‬
١٩ ‫ِيم ُۢ ب ِ َما َي حع َملون‬ ُّ َ َ‫ُغ َلَٰم َوأ‬
ُ ‫َسوهُ ب َض َٰ َعة َوٱ ه‬
ِ
Na asal hap aka! Na nakanak hep inin! Duk tinapukan weh de
[pinalamud si meh] dagangan den, Bu Allahu Taala Sangat
makahati si hininang den.
‫ودة َو ََكنُوا ْ فِيهِ م َِن ه‬
َ ‫ٱلزَٰهِد‬
٢٠ ‫ِين‬
َ ُ ‫َ َ َٰ َ َ ح‬ ‫َح‬ َ َ َ َ
‫ۡش حوهُ بِث َمِۢن ِبس درهِم معد‬ ‫و‬
20. Duk pinabellihan iye weh de si halgah kulang kulang, daka piye
dirham taitung du, duk kaniyaan den si ien amban meh imut
[gah paggagal de].

208
َٰٓ َ ‫كرِ ِّم َم حث َوى َٰ ُه َع‬ ‫ح َ ح ََ ٓ َ ح‬ ‫ح‬
َ َ ‫ٱش‬ ‫َ َ ه‬
21. Duk pain iye makabelli iyehin amban Egypt si anda nen ‫َس‬ ‫َتى َٰ ُه مِن مِِص َِلمرأتِهِۦ أ‬ ‫َوقال ٱَّلِي‬
َ‫ح‬ َ ُ ُ ‫َ َ َ َ َ ٓ َ ح َ ه َ ُ َ َ َ َ َ َٰ َ َ ه ه‬
mulliyahun patennah nelu, kalu kalu iye makatabang kite atawa ‫ۡرض‬
ِ ‫وسف ِِف ٱۡل‬ ‫أن ينفعنا أو نتخِذهۥ ولا وكذل ِك مكنا َِل‬
tahinang te iye anak, kowe damikkiyan ien pamanakura kami ‫ح‬ َ ََ ٌ َ ُ‫َ ه‬
‫لَع أم ِره ِۦ‬ َٰٓ ‫ِيث وٱَّلل َغل ِب‬ َ َ ‫َونلِ ُ َعل َِم ُهۥ مِن تَأحو ح‬
ِۚ ِ ‫يل ٱۡلحاد‬
ِ ِ
Yusuf [Alayhis Salaam] in diyata bulak duk supaya iye toan kami َ َُ‫َ َح‬ ََ‫ك‬‫َ َ َٰ ه َ ح‬
٢١ ‫اس َل يعلمون‬ ِ ‫َث ٱنله‬ ‫ولكِن أ‬
amban panghati meh bissa [taginep] duk Allahu Taala Sangat
ngandaag si pakaradjaan ne, Sumaguwa kahekkahan manusiyain
gey tahati de.
‫ح َ َ َ َح‬ ‫ح‬ َ َُ ََ َ
22. Duk si sakayi ne taabut ne kabasag nen [hadje ne], inurungan iye ‫َول هما بَلغ أش هدهُ ٓۥ َءات حي َنَٰ ُه ُحكما َوعِلما َوكذَٰل ِك َنزِي‬
َ ‫سن‬ ‫ح ح‬
weh kami panghati, Duk kowe damikkiyan ien panumbas kami si ٢٢ ‫ِني‬ ِ ‫ٱل ُمح‬
meh aa magpahap hapin.
َ‫ح‬ َ‫َه‬ ‫َ هح‬ ‫ح‬ ُ ‫َح ه‬
23. Duk kinati iye weh dende(Zulaikha) iye lumah ne palain nen ‫ت ٱۡلبح َو َٰ َب‬
ِ ‫سهِۦ َوغلق‬ ِ ‫َو َر َٰ َودت ُه ٱل ِِت ه َو ِِف بَيت َِها عن نف‬
[sulang amban kabayaan] nafsu ne duk tinambel weh dendehin َ ‫َب أَ حح َس َن َم حث َو‬
ۡۖ‫اي‬
‫ََ َ ح َح َ َ َ َ َ َ َ َ ه‬
ٓ ‫ٱَّللِۖۡ إِنه ُهۥ َر‬ ‫وقالت هيت لك قال معاذ‬
ِ
َ ‫ه‬ ‫ه َ ح‬
meh gawangin duk pain ne: Di kew pitu, Pain ne (Yusuf Alayhis ٢٣ ‫إِن ُهۥ َل ُيفل ُِح ٱلظَٰل ُِمون‬
Salaam): Patalibun ku Allahu Taala, Bennal iye (ella nun) nakura
ku pinahap weh ne patennaan kun, Sabennal gey teed
magparuntungan iye meh aa panganganyayahin. َ َٓ َ
َ َ َ َ َ ‫َولَ َق حد َه هم ح‬
24. Sabennal geget ne dende ley duk iye (lella) ley agpangan ne, bang ‫ت بِهِۖۡۦ َوه هم ب ِ َها ل حوَل أن هر َءا بُ حرهَٰ َن َربِهِۦ كذَٰل ِك‬
َ ‫َ ح َ َ ح ُ ُّ ٓ َ َ ح َ ح َ ٓ ه‬
hadja gah kite ne tanda Tuhan nen [asal arak ne], Kowe ‫حشا َء إِن ُهۥ م حِن ع َِبادِنا‬ ‫ِصف عنه ٱلسوء وٱلف‬ ِ ِ‫نل‬
َ ‫خلص‬ َ ‫ح ح‬
damikkiyan ien pamintung kami amban iye kalaatan duk ٢٤ ‫ني‬ ِ ‫ٱل ُم‬
kalemmianin, Sabennal iye amban meh ipun kami Ikhlas (tintul).
َ َ َ‫ُ َح‬ َ ‫اب َوقَ هد حت قَم‬ َ َ‫ٱستَ َب َقا حٱِل‬
25. Duk maglupug ne siye tudju behe gawang duk geret weh ‫يص ُهۥ مِن دبُر َوألف َيا َسي ِ َدها َلا‬ ِ
‫َو ح‬
َ َ ‫هٓ َ ُح‬ َ ‫َ َ َح‬ ٓ ‫حٱِلَاب قَالَ ح‬
(dendehin) badju nen amban bukutan, duk tadugpak de ‫ج َن أ حو‬ ‫ت َما َج َزا ُء َم حن أ َراد بِأهل ِك ُس ٓو ًءا إَِل أن يس‬ ِۚ ِ
karuwangan nakura nen (ella nen) si behe gawang. Pain ne: Ine َ ٌ َ َ
٢٥ ‫عذاب أ َِلم‬
tumbas nen bang niyah bayah maglaat si ahli nu, [dumain ke]
subey kinabusu atawa siniksa [pinapeddian]?
َ َ ٓ ‫َح‬ َ َ ‫َ َ َ َ ََح َ هح‬
26. Pain ne: Kinati ku weh ne [sulang si kabayaan] nafsu ku, duk ‫َس َوش ِه َد شاهِد م حِن أهل َِها إِن َكن‬ ِۚ ِ ‫ه رَٰودت ِّن عن نف‬ ِ ‫قال‬
َ ‫ح‬ ُ
َ َِ‫ت َوه َو م َِن ٱلك َٰذ‬ َ َ ُ ُ ُ ‫قَم‬
‫يص ُهۥ ق هد مِن ق ُبل ف َص َدق ح‬
naksi ne saksiin amban aa luma dendehin, pain ne: Bang ٢٦ ‫ني‬ ِ ِ
kaniyaan badju nen geret amban dehelluhan, asal bennal si
dendehin, duk iye lellahin amban meh aa putingan.
‫ُُ َ َ ََ ح َ َُ َ ه‬ ُ ُ َ َ َ
27. Duk bang kaniyaan badju nen, geret amban bukutan ne, na
َ ‫ٱلص َٰ ِدق‬
٢٧ ‫ِني‬ ‫يص ُهۥ ق هد مِن دبر فكذبت وهو مِن‬‫ِإَون َكن ق ِم‬
puting dendehin duk iye ley amban meh aa sabennal (bissa nen
atawa hinang nen).
‫َ ُ ه‬ ‫ُ َ َ ه‬ ُ َ َ ََ ‫ََه‬
28. Nah pagpi takite weh ella nen, badju nen geret amban bukutan ‫يص ُهۥ ق هد مِن دبُر قال إِن ُهۥ مِن ك حيدِك هنۖۡ إِن‬ ‫فلما رءا ق ِم‬
َ ُ َ
ne, pain ne: Bennal teed inin amban padagey [sassat] bi meh ٢٨ ‫ك حي َدك هن عظِيم‬
karendegan, asal bennal sassat bin hadje [basag manamal].
ُ ‫ه‬ َ ‫ُ ُ ُ َ ح ح َ ح َ َ َ ح َح‬
29. Oh kew Yusuf (Alayhis Salaam) patala kew amban inin, duk ‫نت م َِن‬
ِ ‫كك‬ ِۖ ِ ِ ‫يوسف أع ِرض عن هَٰذا وٱستغف ِِري َِّلۢنب‬
ِ ‫ك إِن‬
magpaampun kew amban duse nu [dende] sabennal kaniyaan َ ِ‫اط‬
٢٩ ‫ني‬ َ‫ح‬
ِ ‫ٱۡل‬
nun amban meh aa magkasah [magkamali].

209
َ ُ ُ ‫حَ َ ح َ ح‬ َ ََ
30. Duk missa ne [maglimbung] meh dende diyalem puweblohin, ‫ٱم َرأ ُت ٱل َعزِيزِ ت َرَٰوِد ف َتى َٰ َها َعن‬ ِ‫۞وقال ن حِس َوة ِِف ٱلمدِينة‬
pain de: Anda Nakurain: Kinati weh ne lella nen [Yusuf,sulang si َ َ
٣٠ ‫َنى َٰ َها ِِف ضلَٰل ُّمبِني‬ َ َ َ‫سهِۦ قَ حد َش َغ َف َها ُح ًّبا ۖۡ إنها ل‬ ‫هح‬
ِ ۡۖ ِ ‫نف‬
kabayaan] nafsu ne, asal binsana ne iye weh lasa nen, Sabennal
pamayam te bi dende ien asal si kalepas tampal.
َ َ ‫َ ح ح‬ َ ‫ََه َ َ ح َ ح ه َح َ َ ح‬
31. Pagpi ne takale weh (Zulaikha) paglimbung den [meh dende ‫ت إَِلح ِه هن َوأع َت َدت ل ُه هن ُم هتكا‬ ‫فلما س ِمعت بِمكرِهِن أرسل‬
diyalem puweblohin] magpasampay iye pi si siye duk ‫ٱخ ُر حج َعلَ حيه هن فَلَماه‬
‫ح‬
‫ت‬
َ ََ ‫َ ح‬ ‫َ َ َ ح ُه‬
ِ ‫ت ك َوَٰحِدة مِن ُه هن سِكِينا وقال‬ ‫وءات‬
ۡۖ ِ
tinagamehan weh ne meh paningkoan duk inurungan weh ne َ َٰ َ َ ‫َ َ ح َ ُ ٓ َ ح َ ح َ ُ َ َ ه ح َ َ ح َ ُ ه َ ُ ح َ َ َٰ َ ه‬
‫رأينهۥ أكَبنهۥ وقطعن أيدِيهن وقلن حش َِّلل ِ ما هذا‬
tiyap tiyap dambuwa amban siye oroh, duk pain ne [pusi Nabi َ َ ‫ََ ً ح َ َٓ ه‬
٣١ ‫ّشا إِن هَٰذا إَِل َملك ك ِريم‬ ‫ب‬
Yusuf Alayhis Salaam]: Paguwa kew pi si siye, na pagpi ne takite
weh de gah nandal tapudji weh de, duk takehet de meh tangan
den, duk pain de: Asal mahasutsi Allahu Taala! Dumain inin
manusiya, malaingkan inin malaikat mulliya.
‫ُّ َ ه ح‬ ‫ََ ح‬ ‫َ َ ح ََ ُ ه ُ ُه‬
32. Pain ne: Na damikkiyan ien hep (lella) panusunan bi akuhin, duk ‫سهِۦ‬ ِ ‫ت فذَٰل ِك هن ٱَّلِي ل حمتن ِّن فِيهِِۖ َولقد َر َٰ َودت ُهۥ عن نف‬ ‫قال‬
ُ َ َ
‫ج ه‬ َ ٓ ‫ح‬ ‫ح‬ ‫ه‬ َ ‫فَ ح‬
َ ‫ٱس َت حع َص َم َولئن ل حم َيف َعل َما َء ُام ُرهُۥ ل ُي حس‬
bennal aku kinati iye weh ku [dumain kaseeban ] nafsu ne, Na ‫ن َوَلَكونا م َِن‬ ِ ۡۖ
palih iye duk bang hadja gah hinang pangandaakan kun, asal َ ‫ٱلصَٰغِر‬ ‫ه‬
٣٢ ‫ين‬ ِ
takabusu iye duk paniyah iye amban meh aa desmeh.
‫ح ُ َ َ ُّ َ ه ه َ ح ُ َ ٓ َ ح ه َ ح ح‬ َ َ َ
33. Pain ne: Oh Tuhan ku, kabusuhin labi pe hap si aku amban ‫ِصف‬
ِ ‫ب ٱلسِجن أحب إَِل مِما يدعون ِّن إَِلهِِۖ ِإَوَل ت‬
ِ ‫قال ر‬
pamoohan de aku ien, bang gey patala nu amban aku sassat de َ ‫جَٰهل‬ َ ‫َ ح‬ ُ ََ ‫َ َ ح َ ُ ه َ ح ُ َح ه‬
٣٣ ‫ِني‬ ِ ‫ع ِّن كيدهن أصب إَِل ِهن وأكن مِن ٱل‬
ien, na kalu ku sumalosok tudju siye na janan ku paniya amban
meh aa [awam] Jahil.
34. Na tinayma amban iye weh Tuhan nen [paku nen], Na binintung ُ ‫ٱلس ِم‬
‫يع‬ َ َ َ‫اب َ َُلۥ َر ُّب ُهۥ ف‬
‫ِص َف َع حن ُه َك حي َد ُه هن إنه ُهۥ ُه َو ه‬ َ ‫ج‬ ‫فَ ح‬
َ ‫ٱس َت‬
ِ
weh ne amban iye sassat den, Sabennal iye Sangat Makakale ُ ‫ٱلح َعل‬
٣٤ ‫ِيم‬
Sangat Makahati.
َ ْ ُ َ َ َ ‫ُۢ َ ح‬
ُ ‫ٱٓأۡلتَٰيَٰت لَ َي حس‬
َٰ ‫ج ُن هن ُهۥ َح ه‬
َ ُ
35. Puwas ien tarrang ne si siye puwas amban pakakite de meh ayat ٣٥ ‫ِت حِني‬ ِ ‫ث هم بَ َدا ل ُهم ِمن َع ِد ما رأوا‬
(tanda), asal subey du iye (Yusuf Alayhis Salaam) kinabusu
sampay tegteban ne. َ ََ َٓ ُ ُ َ َ َ َ َََ َ ‫ح‬
36. Duk makaasek sawe ne padiyalem kabusu duwangan lella, Na
ُ ِ ‫ّن أ حع‬
‫ِص‬ ٓ ِ ِ ‫َو َد َخ َل َم َع ُه ٱلسِجن فتيا ِنِۖ قال أحدهما إ‬
ٓ ِ َٰ ‫ّن أرى‬
ُ ُ ‫ُ َح‬ ‫َح ُ َ َ ح‬ َ َ َ َ ‫َح‬
pain dambuwa amban siye duwangan ley: Bennal aku, taginep ku ‫ّن أۡحِل ف حوق َرأ َِس خ حبا تأكل‬ ٓ ِ َٰ ‫ّن أ َرى‬
ٓ ِ ِ ‫ٱٓأۡلخ ُر إ‬ ‫ُخراۖۡ َوقال‬
َ ‫سن‬ ‫ح ح‬ َ َ ‫ه‬ ‫ه حُ ح َ حَ َح‬
weh magpeggaan ku alaq, duk pain sab dambuwain: Bennal aku ٣٦ ‫ِني‬ ِ ‫ۡي مِن ُهۖۡ نبِئنا بِتأوِيلِهِۖۡۦٓ إِنا ن َرىَٰك م َِن ٱل ُمح‬ ‫ٱلط‬
taginep ku weh maglutu ko ku diyata kok ku pan, mangan
manuk manukin amban iye, akahanun ko kami bang ine hati ne
ien,, sabennal kami kite kami kew amban meh aa hap.
َ َ َ ‫ح‬ ُ ُ‫ه َ ح‬ َ ُ ُ ‫َ َ َ ح‬
37. Pain ne (Yusuf Alayhis Salaam): Gey kaam katekkahan kinakan ‫قال َل يَأت ِيك َما َُ َعام ت حر َزقانِهِۦٓ إَِل ن هبأتك َما ب ِ َتأوِيلِهِۦ ق حبل أن‬
َ ‫ََح ُ هَ َ ه ح‬ ُ َ ‫َح‬
ٓ ‫ك َما َذَٰل ُِك َما م هِما َع هل َمّن َر‬
pangarizziki kaam,malaingkan akahan ku kaam hati nen, ‫ت مِلة ق حوم َليُؤم ُِنون‬ ‫َب ِۚ إ ِ ِّن ترك‬ِ ِ ‫يأت ِي‬
Damikkiyan ien amban meh pamanoh aku Tuhan ku, Bennal aku َ ُ َٰ َ ‫َ ُ ح‬ ُ ‫ه‬
٣٧ ‫بِٱَّلل ِ َوهم بِٱٓأۡلخِرة ِ هم كفِرون‬
tinaikutan weh ku agama me aa qawman gey magparatsaya si
Allahu Taala, duk siye ley si Akhirat pananaggah.
َٓ َ َ َ َ ‫حَٰ َق َو َي حع ُق‬
َ ‫ِإَوس‬ ٓ َٓ َ َ‫َ هَح ُ ه‬
َ ‫ِي إبح َرَٰه‬
38. Duk tinuhut weh ku agama meh matattoe ku Ibrahim duk Ishaaq ‫وب َما َكن نلَا أن‬ ‫ِيم ح‬
ِ ‫وٱتبعت مِلة ءاباء‬

210
ََ َ ‫ه‬ ‫َ ح‬ َ َ ‫َ ح‬ ‫ه‬ ‫ُّ ح‬
duk Ya’cub [Alayhis Salaam], subey kite bi gey magsakutu si ِ ‫َشء ِۚ ذَٰل ِك مِن فض ِل ٱَّلل ِ َعل حي َنا َولَع ٱنله‬
‫اس‬ ‫ّش َك بِٱَّلل ِ مِن‬
ِ ‫ن‬
َ ُ ‫َ ح‬ ََ‫ك‬‫َ َ َٰ ه َ ح‬
Allahu Taala bisan ine, damikkiyan ien amban kalabbihan Allahu ٣٨ ‫اس َل يَشك ُرون‬ ِ ‫َث ٱنله‬ ‫ولكِن أ‬
Taala tuu si kami duk si meh manusiya, sumaguwa kahekkahan
meh manusiyain gey magsarang shukur.
‫ُّ َ َ ُ َ َ ح ٌ َ ه ُ ح‬ َ ‫ح‬ َ ِ َٰ ‫َتَٰي َٰ َص‬
39. Oh kaam meh saweh ku duwangan si kabusu, Tuhan mahekka ‫َّلل ٱل َوَٰح ُِد‬‫ِج ِن َءأ حر َباب متف ِرقون خۡي أ ِم ٱ‬
‫ب ٱلس‬
ِ ‫ح‬
magbidda bidda mahapin atawa Allahu Taala dambuwa buwa ٣٩ ‫ار‬ ُ ‫ٱلح َق هه‬
Sangat basag.
ٓ ‫َُٓ ُ ه‬ ُ ََٓ ُ ٓ ‫هٓ َح‬ ُ َ ُ ‫َ َح‬
40. Gana sumba bi pagpamariyawaan saddi amban Allahu Taala ‫ما تع ُبدون مِن دونِهِۦٓ إَِل أس َماء َس هم حيت ُموها أنت حم َو َءاباؤكم ما‬
ْ ٓ ُ ُ ‫حُ ح ُ ه ه َ َ َ َ ه َ ح‬ ‫ح‬ َ َ‫أ‬
ُ ‫نز َل ه‬
malaingkan meh kaalen alenan inalenan hadja weh bi kaam duk ‫ٱَّلل ب ِ َها مِن ُسل َطَٰ ِۚن إ ِ ِن ٱۡلكم إَِل َِّلل ِ أمر أَل تعبدوا‬
ََ‫ك‬‫ُ ح َ ُ َ َ َٰ ه َ ح‬ َ َ ٓ‫ه‬
meh kamattoehan bi, gah pinaturunan we Allahu Taala Sarah ‫اس‬ ِ ‫َث ٱنله‬ ‫إَِل إِيهاهُ ذَٰل ِك ٱلِين ٱلقيِم ولكِن أ‬
pagbayaan, Ganah hukum Malaingkan teppet du si Allahu Taala, َ َ َ
٤٠ ‫َل َي حعل ُمون‬
dinaak weh de gey numba malaingkan tattap tunggal tudju Iye,
Damikkiyan ien agama mabentelin, sumaguwa kahekkahan
manusiyain gey katauhan de.
َ َ ‫َح‬ َ ُ َٓ َ ‫ح‬ َ ِ َٰ ‫َتَٰي َٰ َص‬
41. Oh kaam meh sawe ku si kabusu,[Maksud taginep bi ley] adapun ‫ِج ِن أ هما أ َح ُدك َما فيَ حس َِّق َر هب ُهۥ ُخراۖۡ َوأ هما ٱٓأۡلخ ُر‬‫ب ٱلس‬ ِ ‫ح‬
‫حَ ه‬ ‫ح‬ ‫ح‬
ُ ََ ُ َ ‫َُ ح‬
dambuwa amban kaam iyu na magtugen2x nakura ne alaq, ِ‫َض ٱۡل حم ُر ٱَّلِي فِيه‬ َ ِ ُ‫ۡي مِن هرأ ِسهِۦ ق‬ ‫ك ُل ه‬
ُ ‫ٱلط ح‬ ‫فيصلب فتأ‬
adapun danganin na [matey iye](dinagtel si batang) na mangan ٤١ ‫ان‬ َ ‫َح َح‬
ِ ‫تستفت ِي‬
ne manuk manukin amban kok, tegteb ne pakaradjaan iye
tinilew bi duwangan ley. ََ َ َ ‫ٱذ ُك حر ي ع‬
‫حُ َ ح‬ َ ‫َ َه‬ ‫َ َ ه‬
42. Duk pain iye [dambuwa] mangannal weh lappas iye amban siye ‫ِند َربِك فأن َسى َٰ ُه‬ ِ ‫َوقال ل َِّلِي ظ هن أن ُهۥ ناج مِنهما‬
َ ‫ِجن ب حض َع سن‬ ‫ح‬ َ ََ َ َ‫ه حَ ُ ح‬
duwangan ley, akahun ku si nakurah nun, Na ilupahan iye weh ٤٢ ‫ِني‬ ِ ِ ِ ‫ٱلشيطَٰن ذِكر ربِهِۦ فلبِث ِِف ٱلس‬
we shaitan pamaesseb nakura nen, na neteg dahu iye diyalem
kabusu tahunan.
ُ ُ ‫ح‬ َ َ
ٓ ِ ِ ‫َوقَ َال ٱل ح َمل ُِك إ‬
43. Duk pain Datun (King)in: Bennal aku naginep ku pitu sapi ‫ى َس حب َع ََق َرَٰت س َِمان يَأكل ُه هن َس حب ٌع‬ َٰ ‫ّن أ َر‬
ُ َ َ ‫َ َ ُّ َ ح‬ ُ
lemmek kinakakan siye weh pitu sapih kagkag, Duk pitu isab ‫يأيها ٱلمِل‬ َٰٓ ِۖ‫ست‬ َٰ َ ِ ‫ۢنب َلَٰت ُخ حۡض َوأ َخ َر يَاب‬
ُ ‫ِجاف َو َس حب َع ُس‬ َ ‫ع‬
meh tumbu (batad) gaddung [ellum] duk sinduwehin lanes, Oh ٤٣ ‫َبون‬
َ ُ ُ ‫ُ ُ ح ُّ ح َ َ ح‬ َ
‫و ي ِِف ُر حءتَٰي َٰ َ إِن كنتم ل ِلرءيا تع‬ ُ‫َح‬
ِ ‫أفت‬
kaam meh mahadjana, akahanun bi ku ko si [maksud] taginep ku
ien bang kaniyaan bin si taginep pananalassay.
َ ‫ث أَ حح َلَٰم َو َما ََنح ُن ب َتأحويل حٱۡلَ حح َلَٰم ب َعَٰلِم‬
٤٤ ‫ني‬
ُ َٰ َ ‫َ ُ ٓ ْ َ ح‬
‫قالوا أضغ‬
44. Pain de: Meh taginep magsawsaget [puting] bu dumain kami si ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِۖ
panghati meh taginep tau.
‫ح‬ ُ َُ ََ ُ َ ‫ه‬ ‫َ ح‬ ‫َ َ ه‬
45. Duk pain iye malappas dambuwa amban (pilisuhin) duk ‫َوقال ٱَّلِي َنَا مِن ُه َما َوٱدك َر ََ حع َد أ همة أنا أنب ِ ُئكم ب ِ َتأوِيلِهِۦ‬
sinabbut ne [kulang labi meh pitun tahun] ne, aku ngakahan ُ ‫ََح‬
٤٥ ‫ون‬
ِ ‫فأرسِل‬
kaam pasal hati ne (taginep) ley, paboohun bi ku.
ُ ُ ‫ح‬ َ ‫ُ َح‬ َ ُ ُ ُ
46. [Oh] Yusuf (Alaihis Salaam) aa sabennal daran, akahun ko kami ‫ِيق أفت َِنا ِِف َس حبعِ ََق َرَٰت س َِمان يَأكل ُه هن‬ ِ ‫وسف أ ُّي َها‬
‫ٱلصد‬ ‫ي‬
ُ‫ل أَ حرجع‬ َ ‫َ َ ح ُ ُ َ َٰ ُ ح َ ُ َ َ َ َ َٰ ه‬ َ ٌ ‫ح‬ َ
iye [taginep pasal] pitu sapih lemmek kinakan siye weh pitu sab ِ ٓ ِ ‫سبع عِجاف وسبعِ سۢنبلت خۡض وأخر يابِست لع‬
َ َ ‫َ ه‬ َ
sapih kagkag, duk pitu tumbu (batad) ellum kasinduwehanin ٤٦ ‫اس ل َعل ُه حم َي حعل ُمون‬ ِ ‫إَِل ٱنله‬
lanes, [Pain Datuin]: kalu ku tapole tudju meh manusiya, kaw
kaw du pain tahati [kahalanin].

211
ُّ َ َ َ َ َ َ َ
ُ ‫دت حم فَ َذ ُروهُ ِف ُس‬ َ َ َ َ
47. Pain (Yusuf Alayhis Salaam): Magtanem kaam pitun tahun ٓ‫ۢنبلِهِۦ‬ ِ ‫قال ت حز َر ُعون َس حب َع ِسن ِني دأبا فما حص‬
َ ُ ُ ‫َح‬ َ ‫ه‬
magsunu sunu [koweh kabibiyaksahan bin]. Na iye tapagani bin, ٤٧ ‫إَِل قل ِيَل م هِما تأكلون‬
na pasagarun bi si tumbu ne [da usaun bi] malaingkan [ngeddo
hadja kaam] daahat amban kinakan bi.
‫َ ه‬ َ ‫ح ُ ح‬ َ َ ‫ُ ح‬
48. Ubus tekka ne sab puwas amban damikkiyan ien pitun tahun ‫ث هم يَأ ِِت ِم ُۢن ََ حع ِد ذ َٰل ِك َس حبع ش َِداد يَأكل َن َما ق هد حم ُت حم ل ُه هن إَِل‬
َ ‫ُح‬ َ
sigpit getem [gey ne katomoan na subey ginanta meh kinakanin] ٤٨ ‫قل ِيَل م هِما َت ِص ُنون‬
malaingkan (ngeddo) kaam daahat amban meh pinalihara bin.
ُ َُ
ُ ‫اث ٱنله‬ َ َ ‫ُ ح‬
49. Ubus patekka puwas amban damikkiyan ien tahun tinabang ِ‫اس َوفِيه‬ ‫ث هم يَأ ِِت ِم ُۢن ََ حع ِد ذَٰل ِك ََعم فِيهِ يغ‬
inulanan manusiyain, duk magpeggah ne siye meh [tainum alaq َ ُ ‫َح‬
٤٩ ‫ِصون‬ ِ ‫يع‬
duk saddi pe billai].
َ َ ‫ََه َ َُٓ ه ُ ُ َ َ ح‬ ُ‫ََ َ حَ ُ ح‬
50. Pain Datu (King) in: Boohun bi aku pitu (Yusuf Alayhis Salaam): ‫ج حع إ ِ ََٰل َربِك‬
ِ ‫و ي بِهِۖۡۦ فلما جاءه ٱلرسول قال ٱر‬ ِ ‫وقال ٱلمل ِك ٱئت‬
َ ‫ه‬ َ َ ‫ه‬ ُ ‫َ ح َح‬
Na pagpine tekka aa pinaboo miyaan, Pain (Yusuf Alayhis ‫سل ُه َما بَال ٱلن حِس َوة ِ ٱل َٰ ِِت ق هط حع َن أيحد َِي ُه هن إِن َر َِب بِك حي ِده هِن‬ ‫ف‬
Salaam): Balik kew tudju nakura nu, Na tilewun iye, bang weey ٥٠ ‫َعل ِيم‬
meh dende ley takehet de tangan den? Sabennal Tuhan kun si
keyo keyo (panassat de ley) Sangat makahati.
َ ‫ُح‬ ‫َ َ َ َ ح ُ ُ ه ح َ َٰ َ ُّ ه ُ ُ َ َ ه ح‬
51. Pain Datu (King in): Ine tapikil bin si waktu kinati weh bi Yusuf ‫سهِۦ قل َن َحَٰش‬ ِ ‫وسف عن نف‬ ‫قال ما خطبكن إِذ رودتن ي‬
‫ح‬ ‫ح‬
َ ُ َ‫ح‬ َ َ َ ََ َ َ َ ‫ه‬
(Alayhis Salaam) [sulang amban kabayaan nafsu ne]? Pain de: ‫يز ٱلَٰٔـ َن‬ِ ‫ت ٱمرأت ٱلع ِز‬ ِ ‫َِّلل ِ ما عل حِمنا عل حيهِ مِن ُس ٓوء ِۚ قال‬
َ ‫ه‬ ‫َ ح َ َ ح َ ُّ َ َ َ ُّ ُ َ ه ح‬
Mahasutsi Allahu Taala, ganah tahati kami amban iye laat, Pain ‫سهِۦ ِإَون ُهۥ ل ِم َن‬
ِ ‫ٱۡلق أنا ر َٰ َودتهۥ عن نف‬ ‫حصحص‬
anda Aziz (Datuin): Kuitu tarrang ne manamal kasabennalanin, َ ‫ه‬
٥١ ‫ٱلص َٰ ِدقِني‬
Aku iye mangati iyehin [sulang amban kabayaan nafsu ne], Too
teed iye amban meh aa sabennal (bissa ne duk hinang nen).
َ َ َ‫َ َ َح ََ َ َح َ ُ حُ حَح ََ ه ه‬
52. Damikkiyan ien, supaya hadja tahati ne, weh gah iye khiyaanat ‫ٱَّلل َل َي حهدِي ك حي َد‬ ِ ‫ذَٰل ِك َِلعلم أ ِّن لم أخنه بِٱلغي‬
‫ب وأن‬
[laugan] ku si katapukan, Duk bennal Allahu Taala gey toan ne ٥٢ ‫ِني‬ َ‫ح‬
َ ‫ٱۡلآئن‬
ِ
sassat aa pangangakhiyaanatin.
ٓ ‫ٱلس ٓوءِ إ ِ هَل َما َرح َِم َر‬
ِۚ ‫َب‬ َ ‫َس إ هن ٱنله حف َس َۡلَ هم‬
ُّ ‫ارةُ ُۢ ب‬ ُ َََُٓ
ٓ ِ ‫ئ َن حف‬ ‫۞وما أب ِر‬
53. Duk gey tapalih ku ginhawa baran kun, bennal ginhawa baranin ِ ِ ِ ِۚ
ُ َ ‫ه‬
pangangandaak si kalaatan malaingkan [iye du gey matawwain] ٥٣ ‫إِن َر َِب غفور هرحِيم‬
bang kaasean Tuhan kun, Bennal Tuhan kun Sangat
mangangampun Sangat maase.
َ َ ‫ََ َه‬ ‫ح‬ ‫َ ح‬ ُ‫ََ َ حَ ُ ح‬
54. Duk pain Datu in: Boohun bi iye pitu si aku, patattap ku iye ganta ‫و ي بِهِۦٓ أ حس َتخل حِص ُه نلِ َف َِسِۖ فل هما ُك َم ُهۥ قال‬
ِ ‫وقال ٱلمل ِك ٱئت‬
َ ٌ َ َ‫ه َ ح حَ ََح‬
si aku, Na pagpi ne taboo weh ne magbissa, pain ne: Sabennal ٥٤ ‫ِني أمِني‬ ‫إِنك ٱَلَوم لينا مك‬
kau ellew inin, si kami pasasangdelan duk kapangandelan.
ٌ َ َ‫َ َ ح َ ح ََ َ ٓ ح‬
55. Pain ne: Hinangun ku si meh pondohan bulak, Bennal aku ٥٥ ‫حفِيظ َعل ِيم‬ ِۖ ِ ‫لَع خ َزائ ِ ِن ٱۡل‬
‫ۡرض إ ِ ِّن‬ َٰ ‫قال ٱجعلّن‬
ِ
mamalihara duk Sangat tau.
ٓ َ ُ ُ َ َ‫ح‬ َ ُ ُ ‫َ َ َ َٰ َ َ ه ه‬
56. Duk kowe damikkiyan ien pinabayah weh kami Yusuf (Alayhis ‫ۡرض يَت َب هوأ ِم حن َها َح حيث يَشا ُء‬
ِ ‫وسف ِِف ٱۡل‬ ‫وكذل ِك مكنا َِل‬
َ ‫ح‬ ‫ُ َ ح َ َ َ ه َ ٓ ُ َ َ ُ ُ َ ح َ ُح‬ ُ
Salaam) diyata bulak, paglalin lalinan ne amban iye saingge ٥٦ ‫سن ِني‬
ِ ‫ضيع أجر ٱلمح‬ ِ ‫ن ِصيب بِرۡحت ِنا من نشاء ۖۡ وَل ن‬
saingge kabayaan ne, pangurung kami ase (kalabbihan) kamihin
sine sine kabayaan kami, duk gey lepas kami tumbas meh aa
magpahap hapin.

212
57. Duk asal tumbas [ellew] akhiratin labi hap si iye ne meh siye َ ُ ْ ُ َ ْ َ ‫َو َۡلَ حج ُر ٱٓأۡلخ َِرة ِ َخ حۡي ل هَِّل‬
٥٧ ‫ِين َء َام ُنوا َوَكنوا َي هتقون‬
magparatsaya duk kaniyaan den magmatalew.
َ ُ َ َ َ ْ ُ َ َ َ ُ ُ َُ ‫َ َ َٓ ح‬
‫وسف ف َدخلوا َعل حيهِ ف َع َرف ُه حم َوه حم َُلۥ‬
58. Duk tekka [nehep] meh pongtinai Yusuf (Alayhis Salaam) in na
‫وجاء إِخوة ي‬
paasek ne siye si iye, Bu siye si iye hantang naggah. َ
٥٨ ‫ُمنك ُِرون‬
ََ ُ َ ُ ‫َ ه‬ ُ‫ََه َ ه َ ُ ََ ح َ َ ح‬
59. Pagpi ne siye sinaddiyahan weh (Yusuf Alayhis Salaam) duk meh ‫و ي بِأخ لكم م حِن أَِيك حم أَل‬ ِ ‫ولما جهزهم ِِبهازِهِم قال ٱئت‬
binoo den,Pain ne: Boohun bi pitu aku pongtinai bi ammah lu, ٥٩ ‫ِني‬ ُ ‫ك حي َل َو َأنَا َخ ح‬
َ ‫ۡي ٱل ح ُمَنل‬ َ ‫ح‬
‫وِف ٱل‬
ُ َ َ ‫َ ح‬
ٓ َ
ِ ِ ‫ترون أ ِّن أ‬
Payamanun bi be tuney ku tinimbangin si kaam [sampurna], Duk
aku sa hap hap ne Pangangahurmat (Pangangaddat).
َُ‫ََ َح‬ ‫ََ َحَ َ ُ ح‬ ُ‫َ ه ح َح‬
60. Na bang gey iye boo bi pitu, na ganah gantah tinimbang si kaam ٦٠ ‫ون‬
ِ ‫و ي بِهِۦ فَل كيل لكم عِندِي وَل تقرب‬
ِ ‫فإِن لم تأت‬
tuu si aku duk da ku tapitanun bi.
َ ُ ََ ‫ه‬ َ َ ُ ْ ُ َ
61. Pain de: Masi pahemokan kami ammah nen, duk bennal asal ٦١ ‫قالوا َس ُن َرَٰوِد ع حن ُه أبَاهُ ِإَونا لفَٰعِلون‬
hinang kami teed.
َ ٓ َ ُ ‫َ ه‬ َ ْ ُ ‫ح‬ ‫َ َ ح‬
62. Duk pain (Yusuf Alayhis Salaam) si meh aa nen hinangun bi ‫ٱج َعلوا بِض َٰ َع َت ُه حم ِِف رِ َحال ِ ِه حم ل َعل ُه حم َي حع ِرفون َها إِذا‬ ِ‫َوقال لِفِت َيَٰنِه‬
kalga den si sasakatan de, kaw du kilale de, bang ne siye mole َ
٦٢ ‫ج ُعون‬ ‫ٱنقلَ ُب ٓوا ْ إ َ َٰٓ َ ح ح َ َ ه ُ ح َ ح‬
َ
ِ ‫َل أهل ِ ِهم لعلهم ير‬ ِ
hap meh ahli de, mura murahan balik du siye.
‫ح َ ُ ََ ح‬ َ َ َٰٓ َ ْ ُ َ ‫َ َ ه َ َ ُ ٓ ْ َ َٰٓ َ ح‬
63. Na pag pi ne siye balik tudju ammah den, pain de: Oh ammah ‫يأبَانا ُمن َِع م هِنا ٱلك حيل فأ حرسِل‬ ‫فلما رجعوا إَِل أَِي ِهم قالوا‬
kami, tinagga amban kami takesanin (gah kami inuring kinakan), َ ُ َٰ َ َ ُ َ ‫َ َ َ ٓ َ َ َ َ ح َ ح ه‬
٦٣ ‫معنا أخانا نكتل ِإَونا َلۥ لحفِظون‬
Na patuhutun si kami pongtinai kamihin supaya kami
makatakes, duk bennal kami si iye mamalihara. َ ََ ‫َ َ َح َُ ُ ح َ َح ه َ َ ٓ َ ُ ُ ح‬
64. Pain ne: Weh masi pe ku ngandel si kaam koweh pangandel ku َٰٓ ‫قال هل َءامنكم عليهِ إَِل كما أمِنتكم‬
‫لَع أخِيهِ مِن‬
kaam pongtinai ne tagna ley pe? Na Allahu Taala Sangat labi hap ‫ۡي َحَٰفِظا ۖۡ َو ُه َو أَ حر َح ُم ه‬
َ ‫ٱلر َٰ ِۡح‬
٦٤ ‫ِني‬ ُ ‫َق حب ُل فَ ه‬
ٌ ‫ٱَّلل َخ ح‬
pamamalihara duk Iye Sangat Maase si kemon Pamamaase.
َ َ َٰٓ َ ْ ُ َ ‫َ َ ه َ َ ُ ْ َ َ َٰ َ ُ ح َ َ ُ ْ َ َٰ َ َ ُ ح ُ ه ح َ ح ح‬
65. Duk pagpi ne iluka weh de meh kalga den, takasuwa weh de me ‫يأبَانا‬ ‫ولما فتحوا متعهم وجدوا بِضعتهم ردت إَِل ِهمۖۡ قالوا‬
َ َ َ ُ َ ‫َ َٰ َ ُ َ ُ ه ح َ ح َ َ َ ُ َ ح َ َ َ َ ح‬ َ َ
panyap den pinabalik si siye, Pain de: Oh kew ammah kami, gah ‫َما ن حب ِغِۖ هَٰ ِذه ِۦ بِضعتنا ردت إَِلنا ۖۡ ون ِمۡي أهلنا وَنفظ أخانا‬
kami nganyaya tiyah meh panyap kamihin pinabalik du si kami, َ َ َ َ َ َ ُ َ َ
٦٥ ‫سۡي‬ ِ ‫َون حزداد ك حيل بَعِۡيِۖ ذَٰل ِك ك حيل ي‬
duk ngusahahan kami ahli kami duk palihara kami pongtinai
kamihin, duk supaya katambahan pe duwaan untain, bum eh ien
takesan mura du ien (bang si Datuin).
‫ه َ حُه‬ ُ ‫َ َ َ ح ُ ح َ ُ َ َ ُ ح َ ه َٰ ُ ح‬
66. Pain ne (Ya’cub): Asal gey teed iye patuhut ku si kaam samantaan ‫ون َم حوث ِقا م َِن ٱَّلل ِ تلَأتن ِّن‬
ِ ‫ِت تؤت‬ ‫قال لن أرسِلهۥ معكم ح‬
ku gey urungan bi janji amban Allahu Taala, Asal subey du boo ‫لَع َما‬
َ َ ‫ه‬ َ
ُ ‫ك حمۖۡ فَلَ هما َءات حوهُ َم حوث ِق ُه حم قال‬
َ َ َ ٓ ُ َ َُ َ ٓ‫ه‬
َٰ ‫ٱَّلل‬ ِ ‫بِهِۦٓ إَِل أن ُياط ب‬
bi balik, malaingkan bang ne kaam asal kapepetan kemon (weh ُ َُ
٦٦ ‫نقول َوك ِيل‬
kuntara), na pagpi ne iye inurungan weh de meh Janji, pain ne:
Allahu Taala si binissa te bi inin Pasangdelanin.
َ ْ ُ ُ ‫ح‬ ْ ُ ُ َ َ ‫ََ َ َ َ ه‬
67. Duk pain ne: Oh kaam meh anak ku, da kaam paasek amban ‫ّن َل ت حدخلوا ِم ُۢن بَاب َوَٰحِد َوٱدخلوا م حِن أبح َو َٰب‬ ِ ‫وقال تَٰيَٰب‬
‫حُ ح ُ ه‬ ُ
dambuwa gawang, Duk paasek kaam amban meh gawang ‫َشءِۖ إ ِ ِن ٱۡلكم إَِل‬ ‫نكم م َِن ٱ هَّلل ِ مِن َ ح‬
ُ َ ‫ُّ َ َ َ َ َ ٓ ح‬
‫متفرِقةِۖ وما أغ ِّن ع‬
magbidda bidda duk ganah du makatabang kaam saddi amban َ ُ ََ ُ‫ه َ َح ََهح ُ َ َ َح َحَََه ح‬
٦٧ ‫ّك ٱلمتو ُِكون‬ ِ ‫َِّللِۖۡ عليهِ توُكتۖۡ وعليهِ فليتو‬
Allahu Taala bisan ine, Hukumanin tattap si Allahu Taala, Si iye

213
pasangdelan kun duk luu si Iye subey pasangdel kemon sasuku
magtatawakkalin.
َ ‫َ َ ح‬ ُ َ ُ َ ُ ْ ُ َ َ َ
68. Duk sakayi ne siye paasek si iye pangandaakan siye ammah den, ‫َول هما دخلوا م حِن َح حيث أ َم َره حم أبُوهم هما َكن ُيغ ِّن ع حن ُهم م َِن‬
َُ ‫ه‬ َ َ َ ُ‫َح َح‬
‫وب قضى َٰ َها ِإَون ُهۥ َّلو‬ َ ‫َشء إ هَل َح‬ َ ‫ه‬
gah du makatabang siye amban kabayaan Allahu Taalahin bisan ‫اجة ِِف نف ِس يعق‬ ِ ‫ٱَّلل ِ مِن ح‬
َ َ َ ََ‫ك‬‫ح َ َ ه ح َ َٰ ُ َ َ َٰ ه َ ح‬
daahat, malaingkan asal sabab ne hadja ien pagmamasuse si ٦٨ ‫اس َل َي حعل ُمون‬ ِ ‫َث ٱنله‬ ‫عِلم ل ِما علمنه ولكِن أ‬
Ya’cub miyaan tinuney weh ne, sabab bennal iye taga panghati
sabab katoan weh kami, sumaguwa kahekkahan meh manusiyain
asal gey katauhan de.
َ َ َ ُ َ َ َ ٓ َ َ ُ َ َ ‫َ َ ه َ َ ُ ْ َ َ َٰ ُ ُ َ َ َ َٰٓ َ ح‬
69. Na pagpi ne siye paasek pusi Yusuf [Alayhis Salaam] pinatenna ‫وك فَل‬ ‫ولما دخلوا لَع يوسف ءاوى إَِلهِ أخاه ۖۡ قال إ ِ ِّن أنا أخ‬
َ ُ ْ ُ َ َ
weh ne si iye pongtinai nen, pain ne si iye: Bennal aku pongtinai ٦٩ ‫تبح َتئ ِ حس ب ِ َما َكنوا َي حع َملون‬
nu ku, na da kew suse si meh bakas hininang de ley.
َ ‫ُ َه‬ َ َ َ َ ُ ََ
70. Na pagpi ne, tinagame hinatul ne duwaan den, pinaduwa weh ne ‫فل هما َج هه َزهم ِِبَ َهازِه حِم َج َعل ٱلسِقايَة ِِف َر حح ِل أخِيهِ ث هم أذن‬
gayung (bulawanin) si sasakatan Sali nen, Puwas ien maglingan َ ُ َٰ َ َ ‫ُ َ ٌ َ ه ُ َ ح ُ ه ُ ح‬
٧٠ ‫س ِرقون‬ ‫مؤذِن أيتها ٱلعِۡي إِنكم ل‬
ne maglalinganin, Oh kaam meh tumpukan (magtatulak) bennal
kaam pananangkew.
َ ‫َ َح‬ َ ْ ُ ‫َ ُ ْ َح‬
71. Pain de (Me Pongtinai Yusufin) duk patudju ne pi si siye: We ine ٧١ ‫قالوا َوأق َبلوا َعل حي ِهم هماذا تفق ُِدون‬
malepas si kaam ley?
ََ ُ‫ح‬ ٓ ‫َ ح‬ ‫َ ُ ْ َح‬
72. Pain de: Lepas gayung Datuin (gayung bulawan), sine sine ‫قالوا نفق ُِد ُص َواع ٱل َمل ِِك َول َِمن َجا َء ب ِهِۦ ِۡحل بَعِۡي َوأنا بِهِۦ‬
makasuwa ne taga tangdan duwaan ganta makategeb untah ٧٢ ‫َزعِيم‬
(amban meh kinakan).
ُ َ‫ح‬ ‫ح‬ ‫َ ُ ْ َ ه ََ ح َ حُ ه‬
73. Pain de: Sabennal katauhan bi teed asal dumain kami tekka ‫ۡرض َو َما ك هنا‬
ِ ‫ج حئ َنا نلِ ُفس َِد ِِف ٱۡل‬
ِ ‫قالوا تٱَّلل ِ لقد عل ِمتم ما‬
َ ‫سرق‬ َ
magpakaat diyata bulak duk dumain kaniyaan kamihin meh aa ٧٣ ‫ِني‬ ِ َٰ
pananangkew.
َ ‫ُ ُح‬
َ َِ‫كَٰذ‬ ُ َ َ ْ ُ َ
74. Pain de: Na ine tumbas nen bag weh kaniyaan bin meh putingan? ٧٤ ‫ني‬ِ ‫قالوا ف َما َجزَٰٓؤهُ ٓۥ إِن كنتم‬

‫َ ُ َ َ َ َٰٓ ُ َ َ َ َ ح‬ ُ َ ُُ ََ ْ ُ َ
75. Pain de: Tumbas nen, sine sine kasuwaan [panyap ley] si karga ‫زؤهُۥ كذَٰل ِك َن ِزي‬ ‫ج َد ِِف َر ححلِهِۦ فهو ج‬
ِ ‫قالوا جزَٰٓؤهۥ من و‬
ne, Na ien ne tumbas nen [ineddo iye siniggew] Saien [si Sharah ‫ه‬
َ ‫ٱلظَٰلم‬
٧٥ ‫ني‬ ِِ
kami] panumbas kami meh aa anyayahin.
َ ٓ ‫ُه ح ح‬ َ ٓ َ َ َ َ َ
76. Na nagnah ne hep magpiha (Yusuf Alayhis Salaam) si meh ِ‫ٱستَخ َر َج َها مِن وِ ََعءِ أخِي ِۚه‬ ‫ف َب َدأ بِأ حوع َِيت ِ ِه حم ق حبل وِ ََعءِ أخِيهِ ثم‬
ٓ‫ه‬ ‫ح‬ ُ ‫َ َ َٰ َ ح َ ُ ُ َ َ َ َ َ ح‬
ُ‫خ َذ أ َ َخاه‬
pangisihan pungtinai ne sinduwehin bahu piha ne si pangisihan ‫ِين ٱل َمل ِِك إَِل‬
ِ ‫د‬ ‫ِف‬ِ ‫كذل ِك كِدنا َِلوسفۖۡ ما َكن َِلأ‬
Sali nen [Benjamin] ubus pinaguwa weh ne amban pangisihan ‫ح‬ ُ َ ‫َ َ َ ٓ َ ه ُ َ ح َ ُ َ َ َ َٰ ه ه َ ٓ ُ َ َ ح‬
‫ك ذِي عِلم‬ ِ ‫أن يشاء ٱَّلل نرفع درجت من نشاء ُۗ وفوق‬
nen malepasin, Kowe damikkiyan ien panimbul kami Yusuf َ
٧٦ ‫عل ِيم‬
(Alayhi Salaam). Dumain kaniyaan nen eddo ne pongtinai nen
tudju agama Datuin, malaingkan bang kabayaan Allahu Taala,
Angkat kami meh pangkatan sine sine kabayaan kami, Duk Iye
labi makahati si tiyap tiyap ine ine amban kemon tagapanghati.
ُ ُ ُ َ ‫َحُ َََ ه‬ ‫َ ُْٓ َح ح َ َ ح َ َ َ َ ه‬
77. Pain de: Bang weh nangkew iye, sabennal bakas du sab nangkew ‫وسف‬ ‫َسق أخ َُلۥ مِن قبل فأَسها ي‬ ‫ِسق فقد‬ ِ ‫۞قالوا إِن ي‬
pongtinai nen dehellu pe, Na tinapuk ien weh Yusuf [Alayhis َ‫َّلل أَ حعلَ ُم بما‬ ُ َ‫ِف َن حفسهِۦ َول َ حم ُي حبد َِها ل َ ُه حم قَ َال أ‬
ُ ‫نت حم َۡش هم ََّكنا ۖۡ َوٱ ه‬ ِ
ِ ِ

214
Salaam] si ginhawa baran ne duk gah patampal ne si siye, Pain َ ُ َ
٧٧ ‫ت ِصفون‬
ne:Kaam labi pe kalaat bin, Duk Allahu Taala labi makahati si
meh sinipat [binissa bi iyu].
َ َ َ َ ‫َ ُ ح‬ َ َ َ َ ‫َ ُ ْ َ َٰٓ َ ُّ َ ح َ ُ ه‬
78. Pain de: Oh kew Nakura, bennal iye niyah iyu ammah ne bahi ne ‫يز إِن َُل ٓۥ أبا ش حيخا كبِۡيا فخذ أ َح َدنا َمَّكن ُه ۖۡ ٓۥ‬ ‫قالوا يأيها ٱلع ِز‬
َ ‫سن‬ ‫ح‬ ‫ح‬ َ َ ‫ه‬
manamal, Na ngeddo ne kew dambuwa amban kami ganti ٧٨ ‫ِني‬ ِ ‫إِنا ن َرىَٰك م َِن ٱل ُمح‬
pongtinai kami iyu, Bennal pamayam kami kauhin asal amban
meh aa hap kew.
ٓ‫َ ُٓ ه‬ َ َ ‫َ ه َ هح ُ َ ه‬ َ َ
79. Pain ne: Magpatalibun sab ku si Tuhan, Bang ngeddo saddi ‫قال َم َعاذ ٱَّلل ِ أن نأخذ إَِل َمن َو َج حدنا َمتَٰ َع َنا عِندهۥ إِنا‬
َ َ‫ه‬
amban iye kasuwa kami panyap kamihin si iye, Bang saien asal ٧٩ ‫إِذا لظَٰل ُِمون‬
meh aa anyaya kami.
‫ََه ح َحَ ُ ْ حُ َ َ ُ ْ َ َ َ َ ُ ُ ََ َ َ ْ َ ه‬
80. Na sakayi ne siye jumu magbuyu buyu, tahala ne siye palappas, ‫ۡيه حم أل حم ت حعل ُم ٓوا أن‬ ِ ‫َنيا ۖۡ قال كب‬ِ ‫فلما ٱستيسوا مِنه خلصوا‬
Pain masaka amban siyehin: We gah ke katauhan bi weh bennal ُ ‫ََ ُ ح َ ح َ َ َ َ َح‬
ُ‫كم هم حوث ِقا م َِن ٱ هَّلل ِ َومِن َق حب ُل َما فَ هرُت حم‬ ‫أباكم قد أخذ علي‬
ammah bin, ngeddo janji bi si Allahu Taala tagna pe, haman ‫ُ ُ َ َ َ ح َ ح َ َ ح َ َ َ ه َٰ َ ح َ َ ٓ َ ٓ َ ح َ ح ُ َ ه‬
ُ‫ٱَّلل‬ ‫ِِف يوسفۖۡ فلن أبرح ٱۡلۡرض حِت يأذن َِل أ َِب أو ُيكم‬
haman bi Yusuf? Na gey teed usaan ku bulan inin, samantaan َ ‫كم‬ َ ‫َل َو ُه َو َخ ح ُ ح‬
٨٠ ‫ني‬ ِ ِ َٰ‫ۡي ٱلح‬ ِۖ ِ
gey nugan aku ammah kun, atawa hukum ku Allahu Taala duk
Iye du Sa hap hap si kemon Pangangahukum.
ٓ َ ‫ح ُ ٓ ْ َ َٰٓ َ ُ ح َ ُ ُ ْ َ َٰٓ َ َ َ ٓ ه ح َ َ َ َ َ َ َ َ ح‬
81. Na balik ne kaam pi hap Ammah bi, na painun bi: Oh Ammah ‫جعوا إَِل أَِيكم فقولوا يأبانا إِن ٱَنك َسق وما ش ِهدنا‬ ِ ‫ٱر‬
َ َ ‫ح‬ َ ‫ح‬ ‫ه‬ ُ َ َ َ ‫ح‬ َ َ ‫ه‬
kami, bennal anak nun bakas nangkew, bug ah tasaksi kami ٨١ ‫ب حَٰفِظِني‬ ِ ‫إَِل بِما عل ِمنا وما كنا ل ِلغي‬
malaingkan iye du tahati kamihin, bu domain kami si gaib
mamalihara.
‫َ ح َ حَ حََ ه ُه َ َ ح َ ه ٓ َحَحَ َ ه‬
82. Duk tilewun [meh aa lahat] iye bakas palaihan kamihin, duk meh ‫ِيها ۖۡ ِإَونا‬ ‫وس ِل ٱلقرية ٱل ِِت كنا فِيها وٱلعِۡي ٱل ِِت أقبلنا ف‬
َ ُ َ َ
untah patekkahan kamihin, duk too kami asal sabennal. ٨٢ ‫لصَٰدِقون‬
ٌ َ ‫َ َ َح َ َ ح َ ُ ح َ ُ ُ ُ ح َح َ َ ح‬
ُ ‫ِيل َع ََس ٱ ه‬
83. Pain ne: Sumaguwa kineyo keyo kaam meh ginhawa baran bin si ‫َّلل‬ ۡۖ ‫قال بل س هولت لكم أنفسكم أمراۖۡ فصَب َج‬
pakaradjaan, Na asal magsabarin [magsandalin] sah mahapin. ُ ‫ك‬
٨٣ ‫يم‬ َ ‫ِيم ح‬
ِ ‫ٱۡل‬ ُ ‫ِيعا إنه ُهۥ ُه َو ٱلح َعل‬
ً َ ‫ح‬ َ ‫َ َح‬
ِ ‫أن يأت ِي ِّن ب ِ ِهم َج‬
Kalu du Allahu Taala boo ne siye pitu si aku kemon, bennal iye
Sangat makahati Sangat pandey.
َ ‫َ َ َ ه َٰ َ ح ُ ح َ َ َ َ َٰٓ َ َ َ َٰ َ َ َٰ ُ ُ َ َ ح َ ه ح‬
84. Duk pataykut ne amban siye duk pain ne: Asal landu sab kasuse ‫ت ع حي َناهُ م َِن‬ ‫وتول عنهم وقال يأسَف لَع يوسف وٱَيض‬
َ َ ُ‫ح‬
[ku] pusi Yusuf, na moteh ne mata nen [binulag, gey ne makakite, ٨٤ ‫ٱۡل حز ِن ف ُه َو كظِيم‬
sabab luwal sah si panangisan] sabab suse ne, Na iye ien
[magsandal] ama ne.
َ ُ َ َ ً َ ُ َ َٰ ‫َ ُ ْ َ ه َ ح َ ُ ْ َ ح ُ ُ ُ ُ َ َ ه‬
85. Duk pain de sapahan kami si Allahu Taala, asal gey teed halin ‫ِت تكون َح َرضا أ حو تكون‬ ‫قالوا تٱَّلل ِ تفتؤا تذكر يوسف ح‬
halin panabbut nu Yusufin sampay hadja kew saki makalandu, ٨٥ ‫ِني‬ َ ‫م َِن ٱلح َهَٰلِك‬
atawa sampay kew matey.
َ ‫ه‬ َ‫َ َ هََٓح ُ ْ َ َ ُ ح ٓ َ ه َ ح‬
86. Pain ne: Iye du pangakahan ku peddi atey kun duk kasuse kun ‫ ي إَِل ٱَّلل ِ َوأعل ُم م َِن ٱَّلل ِ َما َل‬
ِ ‫قال إِنما أشكوا َ ِث وحز‬
َ َ َ
tudju Allahu Taala, duk katauhan ku amban Allahu Taala iye gey ٨٦ ‫ت حعل ُمون‬
kinatauhan bin. َ َ ُ ُ
ْ ُ َ ‫َ َ َْح‬ ْ َ ‫ٱذ َه ُبوا ْ َف َت‬
‫َ َٰ َ ه ح‬
87. Oh kaam meh anak ku, pi ko kaam pihahun bi Yusuf duk ‫وسف َوأخِيهِ وَل تايسوا‬ ‫ح هس ُسوا مِن ي‬ ‫تَٰيب ِّن‬

215
َ‫ه ه ح‬ َ ‫ٱَّلل ِ إنه ُهۥ ََل يَا ْ ح‬
‫ه‬
magtilew tilew kaam tenged iye, duk da kaam bekkatan as ease ‫ي ُس مِن هر حو ِح ٱَّلل ِ إَِل ٱلق حو ُم‬ ‫هح‬
ِ ۡۖ ‫مِن رو ِح‬
َ َ ‫ح‬
amban aseh Allahu Taala. Bennal ganah bekkatan ase ase amban ٨٧ ‫ٱلكَٰف ُِرون‬
aseh Allahu Taala malaingkan meh aa qawman pananaggah. َ َ ْ ُ َ ‫ََه َ َ ُ ْ َ َح‬
ُّ ُّ ‫يز َم هس َنا َوأَ حهلَ َنا‬
‫ٱلۡض‬ ُ ‫يأ ُّي َها ٱلح َعز‬
َٰٓ ‫فلما دخلوا عليهِ قالوا‬
88. Pagsakayi ne siye paasek si iye [Yusuf] pain de: Oh kew Nakura, ِ
‫َ َ َ ح َ ٓ ه‬ ‫ح‬ َ ََ َ
bennal kami tawwah kami duk meh pamilya kamihin kasigpit, ‫ج حئ َنا بِبِض َٰ َعة ُّم حز َجىَٰة فأ حو ِف نلَا ٱلكيحل َوت َص هدق َعل حي َنا ۖۡ إِن‬ ِ ‫و‬
َ
bu iye du teppet taboo kamihin dagangan ganah tantu halga ne, ٨٨ ‫ِني‬ َ ‫ٱَّلل ََيحزي ٱل ح ُم َت َص ِدق‬
َ‫ه‬
ِ
Na jukupun ne bayed timbangan kamihin duk magsadaqqa
nekew si kami, bennal Allahu Taala tumbasan ne
magsasadaqqahin.
َ ُ ُ َ‫وس َف َوأَخِيهِ إ حذ أ‬
٨٩ ‫نت حم َج َٰ ِهلون‬ ُ ‫قَ َال َه حل َعل حِم ُتم هما َف َعلح ُتم َ ُي‬
89. Pain ne: katauhan bi ke bang ine hininang bi pusi Yusufin duk ِ ِ
pungtinai nen? Taesseb waktu kajahallis [kaawam] bi ien?
َ ََٓ َ ُ ُ ُ ََ َ َ ُ ُ ُ َ َ َ َ ‫َ ُْٓ َ ه‬
90. Pain de: Asal kau teed inin Yusuf? Pain ne: Aku Yusuf duk inin ‫وسف َوهَٰذا أ ِِخِۖ ق حد َم هن‬ ‫قالوا أءِنك ۡلنت يوسفۖۡ قال أنا ي‬
َ‫ه ُ َ َ ح َ ٓ ه ُ َ َ ه َ َ ح ح َ ه ه َ َ ُ ُ ح‬
pongtinai ku, Sabennal tinimbul kami weh Allahu Taala, ‫ضيع أج َر‬ ِ ‫ٱَّلل علينا ۖۡ إِنهۥ من يت ِق ويص َِب فإِن ٱَّلل َل ي‬
َ ‫حسن‬ ‫ح ح‬
sabennal sine sine magmatalew duk magsabar [magsandal] Na ٩٠ ‫ِني‬ ِ ‫ٱل ُم‬
bennal Allahu Taala gey lepas ne tumbas meh aa magpahap
hapin.
َ َ ‫ُه‬
َ ِ‫خَٰط‬ ‫َ ُ ْ َ ه‬
َ َ َ ُ ‫ٱَّلل ِ لَ َق حد َءاثَ َر َك ه‬
91. Pain de: Sabennal pinalabi kew weh Allahu Taala amban kami, ٩١ ‫ني‬ ِ ‫ٱَّلل عل حينا ِإَون كنا ل‬ ‫قالوا ت‬
bu binnaan kaniyaan kamihin asal makasah. َ ُ ُ َ ُ‫ه‬ ‫ح‬ ‫َ َ َ َح َ َ ُ ح‬
92. Pain ne: Ganah ne panusun kaam ellew inin, Bang pain sab kaam ‫ٱَّلل لك حمۖۡ َوه َو أ حر َح ُم‬ ‫يب َعل حيك ُم ٱَلَ حو َم ۖۡ َيغف ُِر‬‫َث‬
ِ ‫قال َل ت‬
ampun Allahu Taala, Duk iye Sangat maase si meh mamaasein. ٩٢ ‫ِني‬ ‫ه‬
َ ‫ٱلر َٰ ِۡح‬

ُ‫َح‬ َ‫لَع َو حجهِ أََب يَأحت ب‬ َ


َٰ َ َ ُ‫يِص َهَٰ َذا فَألح ُقوه‬ َ ْ َ ‫ح‬
93. Boohun bi badju ku inin, Na bettarun bi diyata luwe Ammah kun, ‫و ي‬
ِ ‫ت‬‫أ‬‫و‬ ‫ا‬ ‫ۡي‬ ‫ص‬
ِ ِ ِ ِ ‫ٱذه ُبوا بِق ِم‬
supaya kite makakite, duk boohun bi pitu si aku kemon meh ٩٣ ‫ِني‬ َ ‫ِك حم أَ ح‬
َ ‫َجع‬ ُ ‫َح‬
‫بِأهل‬
pamilya bin. َ َٓ َ َ ُ ُ َ ُ ََ
‫وسفۖۡ ل حوَل أن‬ ‫جد رِيح ي‬ ‫َول َ هما فَ َصلَ ِ ح ُ َ َ َ ُ ُ ح‬
94. Na pagsakayi ne tumahala meh sasakatan den [amban Egypt] ِ ‫ت ٱلعِۡي قال أبوهم إ ِ ِّن ۡل‬
pain Ammah den: Bennal aku tasengngut ku ne hamut Yusufin ٩٤ ‫ون‬ ُ َُ
ِ ‫تفن ِد‬
[bang hadja dumain] kannal bin weh magkaleanen ne ku.
َ‫َ ُ ْ َ ه ه َ َ َ َ َ ح‬
95. Pain de: Sapahan kami si Tuhan asal gah pe kew halin halin ٩٥ ‫قالوا تٱَّلل ِ إِنك ل َِف ضلَٰل ِك ٱلقدِي ِم‬
amban luwal si pagnanapan. َ ُ َ‫ََهَٓ َ ٓ ح‬
96. Na pagtekka ne aka aka mahapin, binettad ne weh ne badju
َ َ َ‫َ ح‬
‫ٱرت هد بَ ِصۡياۖۡ قال‬ َٰ َ َ ‫ۡي ألح َقى َٰ ُه‬
‫لَع َو حج ِههِۦ ف‬ ِ‫فلما أن جا َء ٱلبش‬
َ َ َ َ ‫ه‬ َ ‫ََح َُ ه ُ ح ٓ ح‬
َ
[Yusufin] si luwe [Ammah nen] na janan ne makakite, Pain ne: ٩٦ ‫ّن أعل ُم م َِن ٱَّلل ِ َما َل ت حعل ُمون‬ ِ ِ ‫ألم أقل لكم إ‬
Weh domain ke pain ku si kaam bennal aku katauhan ku amban
Allahu Taala iye gey kinatauhan bin?
َ ِ‫وب َنا ٓ إنها ُك هنا َخَٰط‬
٩٧ ‫ني‬ ِ ‫ي َأبَانَا ح‬
َ ُ‫ٱس َت حغف حِر َنلَا ُذن‬ ْ ُ
َٰٓ َ ‫قَالوا‬
97. Pain de: Oh kew Ammah kami, piki ampunun ne si [Allahu Taala] ِ
meh duse kamihin, bennal kami kaniyaan kamihin magkasah.
ُ ‫ٱلرح‬ ُ ‫َب إنه ُهۥ ُه َو ٱلح َغ ُف‬
‫ور ه‬ َ ‫َ َ َ حَ َح َح َ ُ ح‬
98. Pain ne: Masi du kaam pakuhan ku kaampunan si Tuhan kun, ٩٨ ‫ِيم‬ ِ ِۖ ٓ ِ ‫قال سوف أستغف ُِر لكم ر‬
‫َ َ ه َ َ ُ ْ َ َ َٰ ُ ُ َ َ َ َٰٓ َ ح َ َ َ ح َ َ َ ح‬
َ ‫ٱد ُخلُوا ْ م ح‬
bennal Iye Sangat mangngampun, Sangat maaseh. ‫ِِص‬ ‫فلما دخلوا لَع يوسف ءاوى إَِلهِ أبويهِ وقال‬

216
99. Na pagpi ne siye paasek si [Lumah] Yusufin, pinatapit weh ne si ٩٩ ‫ِني‬ ُ ‫إن َشا ٓ َء ه‬
َ ‫ٱَّلل َءا ِمن‬
ِ
iye meh Inah Ammah nen, Duk pain ne: Paasek ne kaam hap
Egypt [Misr] sanyang ne kaam.
َ َ َ َ َٰٓ َ َ َ َ ‫َ َ َ َ َ َ َ ح َ َ ح َ ح َ َ ُّ ْ َ ُ ُ ه‬
100. Duk [sakayi] ne inangkat weh ne pinapanaik Inah ‫ت هَٰذا‬ ِ ‫ورفع أبويهِ لَع ٱلعر ِش وخروا َلۥ سجداۖۡ وقال يأب‬
‫َحُ َح َ َََ َ َ ََح َ ح َ َ ٓ ح‬ َ ُ ‫َح‬
Ammah nen tudju paningkoan [Datu], kaniya kaniya siye ‫تأوِيل ُر حءتَٰي َٰ َ مِن قبل قد جعلها ر َِب حقا ۖۡ وقد أحسن َِب إِذ‬
َ ‫َ ه‬ ‫ح‬ ُ ٓ ‫أَ حخ َر َجّن م َِن ٱلس ح‬
[magpongtinaihin] pasujud si iye kemon] duk pain ne: Oh ‫ِج ِن َو َجا َء بِكم م َِن ٱِلَ حدوِ ِم ُۢن ََ حع ِد أن ن َزغ‬ ِ
Ammah iye ne inin hatihan taginep ku matuu ley hininang weh َ‫َت ِۚ إ هن َرَب لَ ِطيف ل َِما ي َ َشا ٓ ُء إنه ُهۥ ُهو‬
ٓ َ‫ني إ حخو‬ ‫ه‬
َ ‫ٱلش حي َطَٰ ُن بَيحّن َو َب ح‬
ِ ِ ِ ِ ِ ِ
Allahu Taala sabennal, duk pahap ne ku si waktu ku paluwas ne
١٠٠ ‫ِيم‬ َ ‫ِيم ح‬
ُ ‫ٱۡلك‬ ُ ‫ٱلح َعل‬
amban kabusuhan, duk binoo kaam weh ne pitu amban diyata
puwas ne amban panassat Shaitan antara ku duk meh pongtinai
ku, bennal Tuhan kun asal sulut manamal si sine sine kabayaan
ne, bennal Iye Sangat makahati Sangat pandey.
‫ِيث‬ َ َ ‫۞رب قَ حد َءاتَيح َتّن م َِن ٱل ح ُملحك َو َع هل حم َتّن مِن تَأحو ح‬ َ
101. Oh Tuhan ku, sabennal kau inurungan ku weh nu ِۚ ِ ‫يل ٱۡلحاد‬ ِ ِ ِ ِ ِ ِ
‫َ ه‬ ‫ُّ ح‬ َ َ َ َ ‫ح‬ َ َ ‫فَاُ َِر ه‬
amban pagdatu duk tinoan ku weh nu amban paghati bissa ‫ٱلن َيا َوٱٓأۡلخ َِرةِِۖ ت َوف ِّن‬ ‫لۦ ِِف‬
ِ ِ ‫ۡرض أنت و‬ ِ ‫ت َوٱۡل‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
[taginep] Managnah mapanjari meh langitin duk bulak kau َ ‫ٱلصَٰلح‬ ‫ه‬ ‫ََ ح ح‬ ‫ُ ح‬
١٠١ ‫ني‬ ِ ِ ِ ‫مسل ِما وأۡل ِق ِّن ب‬
Nakura [Pasangdelan kun] si Dunya duk Akhirat, papateyun ku
diyalem Kaislam duk paabutun ku si meh aa Saliheen [hatul].
ْٓ ُ َ ‫َح َ َ َ ُ َ ََ ح ح ح َ ح‬ ُ ‫َ َٰ َ ح َ َ ٓ ح َ ح‬
102. Damikkiyan ien amban meh aka aka tapuk, pinaturun ِ ‫ذل ِك مِن أۢنباءِ ٱلغي‬
‫ب نوحِيهِ إَِلك ۖۡ وما كنت لي ِهم إِذ أَجعوا‬
َ ُ ُ ُ َ
[pangaka kami] tudju kau [Oh Muhammad ‫]ﷺ‬, gah kaniyaan nu ١٠٢ ‫أ حم َره حم َوه حم َي حمك ُرون‬
lai si siye si waktu siye pagdambuwaan de pakaradjaan den bu
kaniyaan den ngandagey [makaat].
َ ‫َث ٱنله ِ َ َ ح َ َ ح‬
َ ‫ت ب ُم حؤ ِمن‬ َُ‫ك‬‫َََٓ ح‬
103. Duk asal hekka teed manamal meh manusiyah bisan pe ١٠٣ ‫ِني‬ ِ ‫اس ولو حرص‬ ‫وما أ‬
saingge kajaga nu [Oh Muhammad‫ ] ﷺ‬gey du siye magparatsaya.
َ ‫سلُ ُه حم َعلَ حيهِ م حِن أَ حجر إ حن ُه َو إ هَل ذ حِكر ل ِلح َعَٰلَم‬
١٠٤ ‫ني‬ َ ‫َو َما ت َ ح‬
104. Duk gey du kew ien maku tumbas si siye, ien teppet du ِ ِ ِ ِۚ
hadja pamaesseb si meh aa sagannap alam. ُ َ َ
‫ۡرض َي ُم ُّرون َعل حي َها َوه حم‬
َ‫ح‬
ِ ‫ت َوٱۡل‬ َ َ ‫َو َك َأين م حِن َءايَة ِف ه‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ ِ
105. Duk piye hadja amban meh tanda diyata meh langit duk
َ ُ ‫َحَ ُ ح‬
bulak, labeyan de hadja ubus pataybi du siye pataykut amban ien. ١٠٥ ‫عنها معرِضون‬

َ ُ ‫ه ه َ ُ ُّ ح‬ ُ َُ ‫ََ ُح ُ َ ح‬
106. Duk gah magparatsaya kahekkahan den si Allahu Taala, ١٠٦ ‫ّشكون‬
ِ ‫وما يؤمِن أكَثهم بِٱَّلل ِ إَِل وهم م‬
malaingkan siye ley magsakutu hadja.
ُ َ ‫ه َح َح َُ ُ ه‬ َ َ ‫َ َ َ ُ ٓ ْ َ َ ح َ ُ ح َ َٰ َ ح‬
107. Weh sanyang ne ke siye ien bang siye katekkahan debbut ‫ٱلساعة‬ ‫اب ٱَّلل ِ أو تأت ِيهم‬
ِ ‫أفأمِنوا أن تأت ِيهم غشِ ية مِن ع‬
‫ذ‬
َ ‫ُ َ ح‬ ‫ح‬
amban siksa Allahu Taala atawa [katekkahan siye] Qiyamat ١٠٧ ‫ََغ َتة َوه حم َل يَش ُع ُرون‬
tarakadjud bu gey talessa de?
َ َ ‫ٱَّلل ِ َ َ َٰ َ َ َ َ َ َ ه‬
‫َ ٓ َ ح ُ ْٓ َ ه‬ َٰ َ ‫ُ ح‬
108. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬Inin lan kun, ngabi ngabi ِۖ‫لَع ب ِصۡية أنا وم ِن ٱتبع ِّن‬ ‫يل أدعوا إَِل‬ ِ ِ ‫قل ه ِذه ِۦ سب‬
ku tudju agama Allahu Taala si labeyan panghati [hanunut] aku َ ‫ٱَّلل ِ َو َما ٓ َأنَا م َِن ٱل ح ُم حّشك‬
١٠٨ ‫ِني‬
‫َ ُ ح َ َٰ َ ه‬
‫وسبحن‬
ِ
duk sine sine ne nuhut aku, Duk Mahasutsi Allahu Taala duk
domain ku amban meh aa magsasakutu.
َ َ
109. Duk ganah paboo kami dehellu amban kau Oh ُۗ‫ى‬ ٓ ِ ‫َو َما ٓ أ حر َس حل َنا مِن َق حبل َِك إ ِ هَل ر َجاَل نُّو‬
َٰٓ ‫ۡ إ ِ ََلح ِهم م حِن أ حهل ٱلح ُق َر‬
ِ ِ

217
َ ‫نظ ُروا ْ َك حي َف ََك َن َعَٰق َِب ُة هٱَّل‬
ُ ََ َ ‫َََح َ ُ ْ ح‬
Muhammad ‫ ﷺ‬malaingkan meh lella du sab, winahihan siye weh ‫ِين مِن‬ ‫ۡرض في‬
ِ ‫ۡيوا ِِف ٱۡل‬ ‫س‬
ِ ‫أفلم ي‬
kami amban meh aa lahat, weh gah ke siye ien lumengngan َ ُ ‫َ َ ح ه َ هَ حْ َََ َ ح‬ ُ َ ََ ‫َح ح‬
١٠٩ ‫قبل ِ ِهمُۗ ولار ٱٓأۡلخِرة ِ خۡي ل َِّلِين ٱتقوا أفَل تعقِلون‬
diyata bulak, duk takite de bang saingge siksa si iye ne meh siye
dehelluhin, Duk lahat Akhiratin labi hap si iye ne meh siye
magmatalew weh gah ke ien taakkal bi?
َ ُ ‫َ ه َٰٓ َ ح َ ح َ َ ُّ ُ ُ َ َ ُّ ٓ ْ َ ه ُ ح َ ح ُ ُ ْ َ ٓ َ ُ ح َ ح‬
110. Sampay bang ne kajumuan meh Rasulin, ubus katauhan ‫ِصنا‬ ‫حِت إِذا ٱستيس ٱلرسل وظنوا أنهم قد كذِبوا جاءهم ن‬
َ ‫جرم‬ ‫َ ُ َ َ ه َ ٓ ُ َ َ ُ َ ُّ َ ح ُ َ َ ح َ ح ح ُ ح‬
de weh pinuting ne siye, tekka ne sab tatabangan kamihin, Na ١١٠ ‫ِني‬ ِ ‫فن ِّج من نشاء ۖۡ وَل يرد بأسنا ع ِن ٱلقو ِم ٱلم‬
pinalappas sine sine kabayaan kami, duk gey ne taagpang siksa
kamihin amban meh aa qawman bulaug.
َ َ
‫ب َما َكن َحدِيثا‬ َ‫ح حَ ُ ْ ح َح‬ َ َ َ َ ‫ََ ح‬
111. Sabennal niyah si meh qissa deley pamintangan si meh ِ َٰ‫لقد َكن ِِف قص ِص ِهم عَِبة ِۡلو ِل ٱۡللب‬
‫يل ُك َ ح‬ َ ‫َحَ ََ ح ََح‬ ‫َ ح َ ه‬ َ َٰ َ َ ‫ُ ح‬
aa halulakkal, domain kaniyaan [Qur-anin] aka aka putting, ‫َشء‬ ِ ‫ٱَّلي َني يديهِ وتف ِص‬ ِ ‫ِيق‬ ‫ى َولَٰكِن تصد‬ ‫يفَت‬
َ ُ ‫َ َحَ َح ُح‬ ُ
sumaguwa panabennal iye si iye dehellu amban iyehin duk ١١١ ‫َوهدى ورۡحة ل ِقوم يؤمِنون‬
panalsila kemon kemon, duk toh duk aseh si meh aa qawman
magparatsaya.

218
ْ َّ‫سُ ُورةُُال‬
‫رعد‬
SURATUL AR-RAD 13
ُُ

Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬


‫ٱَّلل ِ ه‬
‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

َ‫ك ح‬َ ‫ه‬ َ ‫ٓ ٓ ح َ َ َ َٰ ُ ح َ َٰ َ ه ٓ ُ َ َ ح‬


1. Aleef Laam Meem Raa ( Meh huruf magtampu ganah makahati ‫ٱۡل ُّق‬ ِ ‫نزل إَِلك مِن رب‬
ِ ‫ب وٱَّلِي أ‬
ِ ‫المرِۚ ت ِلك ءاتَٰيت ٱلكِت‬
َ ُ ‫َ ُح‬ ََ‫ك‬‫َ َ َٰ ه َ ح‬
maksud nen malaingkan Allahu Taala), iye meh ien meh ayat ١ ‫اس َل يؤمِنون‬ ِ ‫َث ٱنله‬ ‫ولكِن أ‬
Kitab duk iye pinaturun tudju kau [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬amban
Tuhan nun sabennal, sumaguwa kahekkahan meh manusiyain
asal gey magparatsaya.
َ َ َٰ َ َ ‫َ ح َ َ َ َ ح َ َ ُ ه ح‬ َ َ ‫ٱَّلل هٱَّلِي َر َف َع ه‬
ُ‫ه‬
2. Allahu Taala iye mangangkat meh langitin si ganah meh olom ne ‫ى لَع‬ ‫ۡي عمد ترونها ۖۡ ثم ٱستو‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
ِ ‫ت بِغ‬
َ ُّ َ َ ‫حَح َ َ ه َ ه ح َ َ حَ َ َ ُ َح‬
takite bi, puwas ien patandan ne iye diyata Arash, Duk ‫م يُ َدب ِ ُر‬
ِۚ ‫ٱلعر ِشِۖ وسخر ٱلشمس وٱلقمر ۖۡ ك َي ِري ِۡلجل مس‬
َ ُ ُ َٓ ُ ‫َ َٰ َ ه‬ ُ َ ‫حَح‬
pinalengngan weh ne mata ellewin duk bulanin, tiyap tiyap ien ٢ ‫ت ل َعلكم بِل ِقاءِ َربِك حم توق ُِنون‬ ِ ‫ٱۡلم َر ُيف ِصل ٱٓأۡلتَٰي‬
paubas duk tegteban ne taga gantaan, ngahatul hatul
pakaradjaan, nalassay meh ayat (tanda) kalu kalu du kaam si
pagkasuwa duk Tuhan bi ngannal.
ُ َ َ‫َ ه ح َ َ َ َ َ َ َ َ َ َ ََح‬ ‫ََُ ه‬
3. Duk Iye du iye (Allahu Taala) binellat weh ne bulakin duk ِ ‫وهو ٱَّلِي مد ٱۡلۡرض وجعل فِيها رو َٰ َِس وأنهَٰراۖۡ ومِن‬
‫ك‬
‫هحَ هَ َ ه‬ ‫ه َ َ َٰ َ َ َ َ َ ح َ ح ح َ ح ح‬
hininang iye ne meh lagsak duk meh subah, duk (pinatomoan) ‫ار إِن ِِف‬ ‫ني ٱثننيِِۖ ُيغ َِش ٱَلل ٱنله‬
ِ ‫ت جعل فِيها زوج‬ ِ ‫ٱثلمر‬
َ ‫ه‬ َ َ َ َ َ
weh ne amban kemon meh buwah kayu, hininangan weh ne ٣ ‫ذَٰل ِك ٓأَلتَٰيَٰت ل ِق حوم َي َتفك ُرون‬
diyalem ne amban tiyap tiyap maglimbang [ atawa lella dende]
duwe pinadebbun weh ne sangemin si ellew, bennal si meh ien
meh tanda si meh aa qawman mikil.
َ ‫َ ح‬ ‫ه‬ َ‫ح‬
4. Duk diyata bulak meh niyah meh magteppil teppil bahagi ne duk ‫جَٰوِ َرَٰت َو َجنَٰت م حِن أع َنَٰب َو َز حرع َوَّنِيل‬ َ ‫ۡرض ق َِطع ُّم َت‬
ِ ‫َو ِِف ٱۡل‬
meh kabbunan amban meh Grapes duk meh Tinanem (meh َٰ َ َ ‫ض ُل ََ حع َض َها‬
‫لَع‬
َُ ٓ َٰ َ ‫ح َ َ َ ح ُ ح َ ُ ح‬
ِ ‫َّق ب ِ َماء َوَٰحِد َونف‬‫صِ نوان وغۡي صِ نوان يس‬
َ ُ ‫َ َٰ َ َ َٰ َ ح َ ح‬ ‫حُ ُ ه‬
Batad) duk meh Hurma tomoh amban bigi atawa amban pange, ٤ ‫ََ حعض ِِف ٱۡلك ِلِۚ إِن ِِف ذل ِك ٓأَلتَٰيت ل ِقوم يعقِلون‬
tinatatah ien duk bohe dambuwa (ulan) duk pinagbidda weh
kami kasinduwehanin si lessa kasinduwehan si pamangan iye,
Bennal meh damikkiyan ien asal tandah si meh aa qawman taga
akkal.
‫َح َ ح ََ َ َ ُ َ َ ُ ُ َ ه َ َ ح‬
5. Duk bang kew ulali, na iye makaulaliin iye bissa de, weh bang ne ‫جب ق حول ُه حم أءِذا ك هنا ت َرَٰبًا أءِنا ل َِف خلق‬ ‫۞ِإَون تعجب فع‬
ُ َ ‫ح‬ َ ‫ح ََُْ َ ح‬ ْ َ َ َ ‫ُ ْ َ َٰٓ َ ه‬
kami (matey ubus manjari ne kami) bulak, ubus [pinapanjari ne ٓ ِ ‫كف ُروا ب ِ َرب ِهمۖۡ وأو َٰٓلئِك ٱۡلغلَٰل‬
‫ِف‬ ِ ‫َجدِيد أولئِك ٱَّلِين‬
sab kami balmula?] Iye ne meh siye ien managgah si Tuhan den َ ُ َٰ َ َ ‫َ ح َ ح َ ُ ْ َ َٰٓ َ َ ح َ َٰ ُ ه ُ ح‬
٥ ‫ِلون‬ ِ ‫أعناق ِ ِهمۖۡ وأولئِك أصحب ٱنلارِِۖ هم فِيها خ‬
duk iye ne meh siye ien meh karenahin si meh kellong de [taabut
si ellew Akhirat] duk iye meh siye ien aa Narkain lai siye diyalem
ne salama salama.
َ
‫ت مِن ق حبل ِ ِه ُم‬ َ ‫ٱلسي َئةِ َق حب َل ح‬
‫ٱۡل َس َنةِ َوقَ حد َخلَ ح‬ ‫ه‬ َ َ ُ ‫ََح َح‬
6. Duk dinayih dayih kew weh de [mikipatekka tumbas] kalaatanin ِ ِ ‫جلونك ب‬ِ ‫ويستع‬
َ ‫َ َ َٰ ُ ح ح ه َ ه‬ ‫ه‬ َ ‫ح َ ُ َ َٰ ُ ه َ ه َ َ ُ َ ح‬
dehellu amban kahapan, bu bakas ne lumabey amban siye meh ‫اس لَع ظل ِم ِهمۖۡ ِإَون ربك‬ ِ ‫ٱلمثلتُۗ ِإَون ربك َّلو مغفِرة ل ِلن‬

219
siksain,Duk bennal Tuhan nun [Oh Muhammad Salla Allahu َ ‫ََ ُ ح‬
٦ ‫اب‬
ِ ‫لشدِيد ٱلعِق‬
Alayhi Wasallam] asal dapu pangampun si meh manusiyah si
kaanyayahan de (duse de) duk bennal Tuhan nun asal
makalandu siksa nen.
َ َ‫ك َف ُروا ْ ل َ حو ََلٓ أُنز َل َعلَ حيهِ َءايَة مِن هربهِۦٓ إ هن َما ٓ أ‬
‫نت‬
َ َ ‫ََُ ُ ه‬
‫ويقول ٱَّلِين‬
7. Duk missa iye ne meh siye pananaggain, bang be hadja ِ ُۗ ِ ِ
َ ‫َ ُ َح‬ ُ
pinaturun si iye tandain amban Tuhan ne, Bennal kau makitalew ٧ ‫ِك قوم هاد‬ ِ ‫منذِر ۖۡ ول‬
[hadja kahalan siksa Akhirat] duk si tiyap tiyap meh aa qawman
niyah tartantu noh si siye.
8. Allahu Taala du iye tattap makahati bang ine binoo tiyap tiyap
ُّ ُ ُ َ َ ُ ‫ِيض حٱۡلَ حر َح‬
‫ام َو َما ت حزداد َوّك‬
ُ َ َ َ َٰ َ ُ ُّ ُ ُ ‫ه ُ َ ح َ ُ َ َ ح‬
‫ٱَّلل يعلم ما َت ِمل ك أنث وما تغ‬
dendehin duk bang saingge sah kulang ne (teggelan duk ‫ح‬
٨ ‫ِندهُۥ ب ِ ِمق َدار‬ ‫َ ح‬
َ ‫َشء ع‬
tamanan) diyalem betteng neba duk bang piye tamba nen, duk
tiyap tiyap ine inehin bang Allahu Taala taga gantaan. ‫َ َٰ ُ ح َ ح َ ه َ َ ح َ ُ ح‬
9. Sangat makahati gaib (tapuk) duk tampal Sangat Hadje, Sangat ٩ ‫ۡي ٱل ُم َت َعا ِل‬ِ ‫ب وٱلشهَٰدة ِ ٱلكب‬
ِ ‫عل ِم ٱلغي‬
Langkew.
ُ َ َ‫ُ ه ح ََ ه ح‬ ٓ
10. Sali du amban kaam tapukan ne bissahin atawa patampal ne, duk ‫َس ٱلق حول َو َمن َج َه َر بِهِۦ َو َم حن ه َو‬ ‫َس َواء مِنكم من أ‬
‫ه‬ ‫ُ ح َ ح‬
iye mapatapuk si sangemin duk mamananap ellewin. ١٠ ِ‫ب بِٱنله َهار‬
ُۢ ُ ‫ٱَلحل َو َسار‬
ِ ِ ِ ‫مستخ ِۢف ب‬
َ َ ُ َ‫َح‬ ‫َ ح‬ ‫َح‬ َ َ ُ َُ
11. Si tiyap tiyap (Manusiya) niya meh malaikat si dehelluhan ne duk ‫ني يَ َديحهِ َوم حِن خلفِهِۦ ُيفظون ُهۥ م حِن أ حم ِر‬
ِ َ ‫َلۥ معقِبَٰت ِم ُۢن‬
َٓ ‫ه ه هَ َ ُ َ ُ َ َ ح َ ه ُ َ ُ ْ َ َ ُ ح‬
si dambulihan ne, malihara iye amban pakaradjaan Allahu Taala, ‫س ِهمُۗ ِإَوذا‬
ِ ‫ِت يغ ِۡيوا ما بِأنف‬َٰ ‫ٱَّللُِۗ إِن ٱَّلل َل يغ ِۡي ما بِقوم ح‬
ُ َ َ ‫ه‬ ََ َ ُ‫ََ َ ه‬
Bennal Allahu Taala gey pinda ne iyeh (kahalan) lahatin ‫ٱَّلل بِق حوم ُس ٓوءا فَل َم َرد َُلۥ َو َما ل ُهم مِن دونِهِۦ مِن‬ ‫أراد‬
samantaan gey pinda re (kahalan) meh ginhawa baran den, duk
١١ ‫َوال‬
bang bayah Allahu Taala matekkahan aa qawman kalaatan
(siksa) na ganah makaagpangan iye duk ganah si siye saddi
amban Allahu Taala Nukura (Pasangdelan).
َ ‫ٱلس‬ ‫يك ُم ٱلح َ ح‬
ُ ِ‫َب َق َخ حوفا َو َُ َمعا َو ُينش‬ ُ ‫ُ ه‬
12. Iye du Iye (Allahu Taala) mamakitehan kaam lalatin (supaya) َ ‫ح‬
‫اب‬ ‫ئ ه‬ ‫ه َو ٱَّلِي يُ ِر‬
َ َ
makitalew kaam duk (supaya) kaam pabalik seeban maku tudju ١٢ ‫ٱثل ِقال‬
iye, duk pinaantung weh ne gabun (pagpondohan bohe) iye
mabohatin.
ُ َ ُ َ َٰٓ َ َ ‫َ ح‬ ‫ََُ ُ ه ح‬
13. Duk nasbih lettein pamudji si Iye (Allahu Taala) duk meh ‫لئِكة م حِن خِيفتِهِۦ َو ُي حرسِل‬ ‫ٱلرع ُد ِِبَ حم ِده ِۦ وٱلم‬ ‫ويسبِح‬
Malaikat sabab katalew de si Iye. Duk paturun ne sahawa lalatin, َُ َ ‫ه‬ َ ُ َٰ َ ُ ‫ُ َ َ َ َ ٓ ُ َ ُ ح‬ َُ َ َٰ َ ‫ه‬
‫ٱلصوعِق في ِصيب بِها من يشاء وهم يجدِلون ِِف ٱَّلل ِ وهو‬
Na tawwa ien sine sine kabayaan Ne, Duk siye meh ١٣ ‫حا ِل‬ َ ‫ِيد ٱلحم‬
ُ ‫َشد‬
ِ
(pananaggain) nuwey pe siye si Allahu Taala bu Iye makalandu
siksa Nen. َ َ ُ َ ‫َ َح‬ َ ُ ‫َ ُ َ ح َ ُ حَ َ ه َ َ ح‬
ُ
14. Tartantu du si iye pamakuhan kasabennalanin duk iye ne meh ‫يبون ل ُهم‬ ‫ج‬
ِ ‫ٱۡل ِ ِۚق وٱَّلِين يدعون مِن دونِهِۦ َل يست‬ ‫َلۥ دعوة‬
َ َ ُ َ َ ُ َ َ ُ‫َه ح َ حَ ٓ َح‬ َ َ ‫َ ح ه‬
siye maku saddi amban Iye, Na gey (meh pamakuhan ley) ‫س ِط كفيهِ إَِل ٱلماءِ َِلبلغ فاه وما هو بِبَٰل ِ ِغهِۦ‬ ِ َٰ‫بَِشء إَِل كب‬
َ َ ‫ه‬ َ ‫كَٰفِر‬َ ‫ََ ُ َُٓ ح‬
nambungan siye bisan daahat, malaingkan kowe hantang (aa) ١٤ ‫ين إَِل ِِف ضلَٰل‬ِ ‫وما دَعء ٱل‬
mamasawuk tangan ne tudju bohe bu gey du taabut ne, Duk
ganah du (guna) duwaa meh aa pananaggain malaingkan si

220
kalepasan.
ُ َ َ َ‫ح‬ َ َ ‫َوِۤهَّلِل ُۤدُجۡسَي َمن ِف ه‬
15. Duk si Allahu Taala du (tattap) pasujudan iye meh diyatah ‫ۡرض َُ حوَع َوك حرها َوظِلَٰل ُهم‬
ِ ‫ت َوٱۡل‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ
langitin duk bulakin, sabab panuhut de duk kasegeh de, َ ‫بٱلح ُغ ُدو َو‬
١٥ ۩‫ٱٓأۡلصا ِل‬ ِ ِ
damikkiyan sampay meh lingew den (pasujud) salung kohap.
ُ‫ُ هُ ُح ََ هَ ح‬ َ‫ح‬ َ َ ‫قُ حل َمن هر ُّب ه‬
16. Bissahun (Oh Muhammad ‫ )ﷺ‬bang sine Tuhan mamalihara meh ‫ٱَّلل قل أفٱَّتذتم مِن‬ ‫ۡرض ق ِل‬ ِ ‫ت َوٱۡل‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
‫َ َ ُح َح‬ ‫َح‬ ُ َ َ ُ َ ٓ َ ُ
langitin duk bulak, Painun: Allahu Taala, Painun: Na masi pe ‫س ِه حم نفعا َوَل ۡضا قل هل‬ ِ ‫دونِهِۦٓ أ حو َِلَا َء َل َي حمل ِكون ِۡلنف‬
َ ُ ُّ َ ُ َ ُ ُّ َ ‫ح َ ح َ َ حَ ُ َ َ ح‬
kaam ngahinang Nakura (Tuhan Pasangdelan) salddi amban Iye? ‫ور ُۗ أ حم‬ ‫ۡي أ حم هل ت حس َتوِي ٱلظلمَٰت وٱنل‬ ‫م وٱِل ِص‬ َٰ ‫ي َ حس َتوِي ٱۡلع‬
Ganah kapagbayaan de si meh ginhawa baran tabang duk ُ َ ‫َ َ َ َٰ َ َ ح َ ح‬ ‫َ َ ُ ْ ه ُ ََٓ َ َُ ْ َ َ ح‬
‫ٱۡلل ُق َعل حي ِه حم ق ِل‬ ‫ۡشَك َء خلقوا كخل ِقهِۦ فتشبه‬ ِ ‫جعلوا َِّلل‬
mudarat, Painun: We ine magsali mapessekin duk makakitehin? ‫َه‬ ‫ح‬ ‫ح‬ ُ ‫ح‬ َ ُ ُ َ ُ‫ه‬
١٦ ‫َشء َوه َو ٱل َوَٰح ُِد ٱلقه َٰ ُر‬ ِ ‫ٱَّلل خَٰل ِق‬
‫ك‬
Atawa magsali meh kalindemanin duk kadantaan? Atawa
hinangan de Allahu Taala meh sakutu makapapanjari siye kowe
pinapanjari nen, ubus mag agid agid pinapanjarihin si siye?
Bissahun: Allahu Taala mamapanjari tiyap tiyap ine inehin, duk
Iye Allahu Taala dambuwa buwa Sangat Magbaya bayah.
ُ ‫َ ََ َ ه َ ٓ َ ٓ َ َ َ ح َح َ َ َ َ َ ح َََ ه‬
17. Magpaturun amban diyata langit na janan paselluy meh lehakin ‫ٱلس حيل‬ ‫أنزل مِن ٱلسماءِ ماء فسالت أودِيُۢة بِقدرِها فٱحتمل‬
َ َ ‫َٓ ح‬ َ َ
duk gantaan ne, duk binoo weh selluy ley bukal bohein sampay ‫َز َبدا هراَِيا ۖۡ َوم هِما يُوق ُِدون َعل حيهِ ِِف ٱنلهارِ ٱبحت ِغا َء حِل َية أ حو َمتَٰع‬
pahanut iye pariyata [bulak], duk amban iye tinukunan de ley ‫ٱۡل هق َوٱلح َبَٰ ِط َل فَأَ هما ه‬
‫ٱلز َب ُد‬ َ ‫ٱَّلل ح‬
ُ ‫َز َبد م حِثلُ ُهۥ َك َذَٰل َِك يَ حۡض ُب ه‬
ِ
hinang ebbut supaya (panasal de bulawan) meh pangari ngari de َ‫ح‬ ُ ُ ‫ََ ح َ ُ ُ َ ٓ ََه َ َ َ ُ ه َ ََح‬
‫ۡرض‬
ِۚ ِ ‫فيذهب جفاء ۖۡ وأما ما ينفع ٱنلاس فيمكث ِِف ٱۡل‬
atawa panyap de bukal du sab ien, kowe damikkiyan ien َ َ َ ‫َ َ َٰ َ َ ح ُ ه ُ ح‬
١٧ ‫ٱَّلل ٱۡل حمثال‬ ‫ۡضب‬ِ ‫كذل ِك ي‬
pangupama Allahu Taala mabennalin duk mabatalin, Na adapun
bukal ley tahala ien ganah guna ne, na adapun iye
makamumpaat manusiyain na neteg diyata bulak, kowe
damikkiyan ien panabbut Allahu Taala meh upamahin.
‫ه َ ح َ َ ُ ْ َ ُ ح ُ ح َ َٰ َ ه َ َ ح َ ح َ ُ ْ َ َ َ ه‬
18. . Iye ne meh siye naimah (Daakan Allahu Taala) tumbas kahapan ‫يبوا َُلۥ ل حو أن‬ ‫ج‬
ِ ‫ل َِّلِين ٱستجابوا ل ِرب ِ ِهم ٱۡلسّن ِۚ وٱَّلِين لم يست‬
َ َٰٓ َ ْ ُ ٓ ْ ‫َ ح َ ُ َ َ ُ َ ح َ َ ح‬
‫ك ل َ ُهمح‬ َ َ‫ح‬ َ
iye ne meh siye gey naimah (lingan Tuhan den) bang hadja niyah ِ ‫ۡرض َجِيعا ومِثلهۥ معهۥ َلفتدوا بِهِۦ أولئ‬ ِ ‫ل ُهم هما ِِف ٱۡل‬
ُ ‫ح‬ ‫ح‬ ‫ح‬ َ ‫ُ ُٓ ح‬
si siye diyata bulak kemon duk epang ne pe kowe ien, asal ١٨ ‫اب َو َمأ َوى َٰ ُه حم َج َه هن ُمۖۡ َوبِئ َس ٱل ِم َهاد‬
ِ ‫سوء ٱۡل ِس‬
pangalekkat de ien [di re], Iye ne meh siye ien niyah ne si siye sa
laat laat bistahan duk pamolean den (Narka) Jahannam duk sa
laat laat ne patennaan.
َ َ َ‫ه َ ح‬ َ َ َ ُ َٓ ‫ََ َ َ ح َُ َه‬
19. Weh iye ke makahati pinaturun si kau amban Tuhan nun َٰٓ َ ‫ٱۡل ُّق ك َم حن ُه َو أ حع‬
‫م‬ ‫نزل إَِلحك مِن ربِك‬
ِ ‫۞أفمن يعلم أنما أ‬
َ‫ه َ َ َ َ ه ُ ُُْ ْ ح َح‬
sabennal, kowe du sab aa mapessek miyaan (ganah katauhan ne) ١٩ ‫ب‬ِ َٰ‫إِنما يتذكر أولوا ٱۡللب‬
Iye ru makaesseb iye ley meh siye taga akkal.
َ ‫ه َ ُ ُ َ ح‬ َ ُ َ ‫ه‬
20. Iye ne meh siye nuney janji de duk Allahu Taala duk gey siye ٢٠ ‫ِين يُوفون ب ِ َع حه ِد ٱَّلل ِ َوَل يَنقضون ٱل ِميثَٰ َق‬
‫ٱَّل‬
maluba parjanjian.
َ َ ‫ح‬ َ َ ُ َ ٓ ُ‫َ ه َ َ ُ َ ََََٓ ه‬
21. Duk iye ne meh siye sinugpat weh de pangandaakan Allahu ‫وصل َو َيخش حون َر هب ُه حم‬ ‫وٱَّلِين ي ِصلون ما أمر ٱَّلل بِهِۦ أن ي‬
Taala sinugpatin [nugpat kasilasa] duk tinalew siye si Tuhan de ٢١ ‫اب‬ َ ‫ََ َ ُ َ ُ َٓ ح‬
ِ ‫ويخافون سوء ٱۡل ِس‬
duk tinalew du sab siye si bistahan laat [si Ellew Akhirat].
22. Duk iye ne meh siye magsabar [magsandal] siye sabab panuhut

221
ْ ُ َ َ َ ‫َ ه َ َ َُ ْ ح ََٓ َ ح َ ح َََ ُ ْ ه‬
de [Karna Allah] Tuhan den duk tinenggehan weh de ‫ٱلصل َٰوةَ َوأنفقوا م هِما‬ ‫وٱَّلِين صَبوا ٱبت ِغاء وجهِ رب ِ ِهم وأقاموا‬
َ َٰٓ َ ْ ُ َ َ ‫َ َ َ َ َ َ ح َ ُ َ ح َ َ َ ه‬ ‫ح‬
sambahayangin duk maggastu siye [magnafaqa] amban meh ‫َر َزق َنَٰ ُه حم َِسا وعَلن ِية ويدرءون بِٱۡلسنةِ ٱلسيِئة أولئِك‬
bakas kapangarizziki kami siye tapuk duk tampal duk
٢٢ ِ‫ٱلار‬‫ل َ ُه حم ُع حق َب ه‬
inagpangan weh de duk kahapan kalaatanin iye ne meh siye ien
nyah ne tumbas de kahapan.
‫ج ِه حم‬ َ‫َ ه ُ َ ح َح ُ ُ ََ ََ َ َ َ ح َ َٓ ح ََح‬
23. Meh Surgah Adn paasekan den duk iye ne meh siye sulut amban ِ َٰ ‫جنَٰت عدن يدخلونها ومن صلح مِن ءابائ ِ ِهم وأزو‬
meh matattoe de duk meh kaandahan de duk meh panubuh de, ٢٣ ‫ك بَاب‬
ُ ‫َو ُذر هتَٰيَٰتِه حمۖۡ َوٱل ح َم َ َٰٓ َ ُ َ ح ُ ُ َ َ َ ح‬
ِ ‫لئِكة يدخلون علي ِهم مِن‬ ِ ِ
bu ne meh Malaikatin paasek [nagina siye] amban tiyap tiyap
gawang.
‫َب ُت حم فَن حِع َم ُع حق َب ه‬ ُ ‫َ َ َٰ ٌ َ َ ح‬
‫كم ب َما َص َ ح‬
24. Kasanyangan luu si kaam sabab pagsabar [pagsandal] bin, na sa ٢٤ ِ‫ٱلار‬ ِ ‫سلم علي‬
hap hap ne tumbas dambuli.
َٓ َ ‫ح‬ َ ‫ه‬ َ َ ُ ُ َ ‫َ ه‬
25. Duk iye ne meh siye binaluba weh de janji Allahu Taalahin ‫ِين يَنقضون ع حه َد ٱَّلل ِ ِم ُۢن ََ حع ِد مِيثَٰقِهِۦ َو َيق َط ُعون َما أ َم َر‬ ‫وٱَّل‬
puwas amban pangajanji, Duk binekkat weh de iye dinaak ُ َ ‫ُ ْ َ َٰٓ َ َ ُ ُ ه ح‬ َ‫ح‬ َ ُ ‫هُ ٓ َ ُ َ َ َُح‬
‫ۡرض أولئِك لهم ٱللعنة‬ ِ ‫سدون ِِف ٱۡل‬ ِ ‫ٱَّلل بِهِۦ أن يوصل ويف‬
Allahu Taala sinugpatin duk magpakaat siye diyata bulak, iye ‫َول َ ُه حم ُس ٓو ُء ه‬
٢٥ ِ‫ٱلار‬
meh siye ien niyah ne si siye mulka duk sa laat laat tumbas
[pamolean].
‫ح َ َ َ َ ٓ ُ َ َ ح ُ َ َ ُ ْ ح َ َ َٰ ُّ ح‬ ُ ُ ‫هُ َح‬
26. Allahu Taala pamura ne rizzikiin si sine sine kabayaan ne duk ‫ٱلن َيا َو َما‬ ِ ‫ٱلرزق ل ِمن يشاء ويقدِر وف ِرحوا بِٱۡليوة‬ ِ ‫ٱَّلل يبسط‬
َ ‫ه‬ ‫ح َ َ َٰ ُ ُّ ح‬
ngagantah, Duk kegan ne siye si kaellum Dunya buh ganah du ٢٦ ‫ٱلن َيا ِِف ٱٓأۡلخ َِرة ِ إَِل َمتَٰع‬ ‫ٱۡليوة‬
[bale ne] kaellum Dunyahin bang pinatimbang si Akhirat
malaingkan kasuatan [daddali du].
‫ُح‬ َ َ ُ ٓ َ‫َ َُ ُ ه َ َ َ ُ ْ َح‬
27. Duk pain iye ne meh siye managgain: ay bang be hadja iye ‫نزل َعل حيهِ َءايَة مِن هربِهِۦ قل‬ ِ ‫ويقول ٱَّلِين كفروا لوَل أ‬
َ َ
َ َ‫ِي إَلحهِ َم حن أن‬ٓ ‫ٱَّلل يُ ِ ُّ َ َ َ ٓ ُ َ َ ح‬
َ ‫إ هن ه‬
pinaturunan ayat amban Tuhan ne, Bissahun (Oh Muhammad ٢٧ ‫اب‬ ِ ‫ضل من يشاء ويهد‬ ِ
‫ )ﷺ‬bennal Allahu Taala lepas ne sine sine kabayaan ne duk toan
ne tudju Iye sine sine mapatudjuhin.
َ ‫ح ه‬ ََ ‫ح ه‬ َ ‫هٱَّل‬
ُ ُ‫ِين َء َام ُنوا ْ َو َت حط َمئ ُّن قُل‬
28. Iye ne meh siye magparatsaya duk teteg meh pangateyan den si ‫وب ُهم بِذِك ِر ٱَّللُِۗ أَل بِذِك ِر ٱَّلل ِ ت حط َمئ ِ ُّن‬ ِ
pangesseb Allahu Taala, Weh dumain ke si pangesseb Allahu ٢٨ ‫وب‬ ُ ُ‫ٱلح ُقل‬
Taala katetegan pangateyanin?
َ َ ‫وَب ل َ ُه حم َو ُح حس ُن‬
َٰ َ ُُ ‫ت‬ َ ‫هٱَّل َ َ ُ ْ َ ُ ْ ه‬
29. Iye ne meh siye magparatsaya duk maghinang meh makasulut, ٢٩ ‫ماب‬ ِ َٰ‫ِين َءامنوا َوع ِملوا ٱلصَٰل ِح‬
(Niyah ne si siye tumbas Surgah) Tuwba duk sa hap hap ne
pamolean.
َُْ‫َح َ ٓ َُ َح‬ ‫ِف أُ همة قَ حد َخلَ ح‬ َ َٰ َ ‫َ َ َٰ َ َ ح َ ح‬
ِٓ ‫ك‬
30. Kowe damikkiyan ien, paboo kami kew [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬tudju ‫ت مِن قبل ِها أمم ِتلتلوا‬ ‫كذل ِك أرسلن‬
ُ ‫ح‬ ُ ٓ َ
َ ُ ُ ‫َ َح ُ ه ٓ ح َ حَ ح َ َ ُ ح َ ح‬
َ
meh ummat, niyah ne lumabey ummat dehellu amban siye, ‫ٱلرِنَٰمۡح قل ه َو‬
‫ون ب ه‬
ِ ‫علي ِهم ٱَّلِي أوحينا إَِلك وهم يكفر‬
supaya bassa nu si siye iye winahi [pinaturun] kami si kauhin, َ َ ‫َ َ ٓ َ َ ه ُ َ َ َح ََهح ُ َح‬
٣٠ ‫اب‬ِ ‫ر َِب َل إِلَٰه إَِل هو عليهِ توُكت ِإَوَلهِ مت‬
Duk siye ley asal naggah pe siye si Sangat mamaasein, Bissahun:
Iye Tuhan kun, ganah patut pagpatigupuan malaingkan tunggal
Iye, luu si iye pasangdelan kun, duk tudju iye du pagtawbatanin
[pamoleanin].
ُ َ ُ َ‫ح‬ ‫ٱۡلبَ ُال أَ حو ُقط َع ح‬
‫ح‬ ‫َ َح َ ه ُح َ ُ َ ح‬
31. Duk bang hadja Qur-anin (inusal ganta) pamalalin meh Kapunu ‫ت بِهِ ٱۡلۡرض أ حو ُك َِم‬ ِ ِ ِ‫ولو أن قرءانا س ِۡيت بِه‬

222
‫َْ ه‬ َ ‫ِيعاُۗ أَفَلَ حم يَا ْ ح‬
َ ‫ي ِس هٱَّل‬ ً ‫َت بَل ِ هَّلل ِ حٱۡلَ حم ُر ََج‬ ‫ح‬
Punuhan, atawa pangebbeng Bulak, atawa pamoo meh aa Matey ‫ِين َء َام ُن ٓوا أن ل حو‬ َٰ َ ‫بِهِ ٱل َم حو‬
ْ ُ َ َ َ ‫ََ ََ ُ ه‬ َ َ ‫ه‬ َ ُ‫ََ ُٓ ه‬
magbissa, sumaguwa pakaradjaan ien si Allahu Taala ne kemon ‫اس َجِيعاُۗ وَل يزال ٱَّلِين كفروا‬ ‫ٱَّلل ل َه َدى ٱنل‬ ‫يشاء‬
[pagbayah bayaan ne], Weh gah ke agen ne jumuh meh siye ‫َ ه َح‬ َ َ ُّ ُ َ ‫ح‬ َ ٌَ َ ْ َُ َ َ ُُ ُ
َ ِ ‫ِت يأ‬
‫ِت‬ ‫ح‬
َٰ ‫ت ِصيبهم بِما صنعوا قارِعة أو َتل ق ِريبا مِن دارِهِم ح‬
magparatsayahin [sabab kasigpitan agama den duk kahalan َ َ ‫َ ح ُ ه ه هَ َ ُح ُ ح‬
٣١ ‫يعاد‬ ‫وعد ٱَّلل ِ إِن ٱَّلل َل َيل ِف ٱل ِم‬
pagda’wa den] Bang hadja bayah Allahu Taala tantu nen, toan ne
meh manusiyain kemon, duk gah pe halin iye ne meh siye
managgain, tawwah siye sabab hininang de ley siksa [atawa
tekkahan siye meh Sundalu Islam ,balah] atawa paatag tapit si
lumah de, sampay tekka janji Allahu Taalahin, Bennal Allahu
Taala gey maluba parjanjian.
ُ ْ َ َ َ ‫َح َ ََح َح ُ ه‬ َ ‫َولَ َق ِد ح‬
32. . Duk sabennal bakas inidji [diniyawa diyawaan] meh Rasul ‫ٱس ُت حه ِزئ ب ِ ُر ُسل مِن قبل ِك فأمليت ل َِّل‬
‫ِين كف ُروا ث هم‬
dehellu pe amban kau [Oh Muhammad ‫]ﷺ‬, Na tinanggu dahu َ َ َ َ‫َ َ حُُ ح َ َح‬
٣٢ ‫اب‬
ِ ‫أخذتهمۖۡ فكيف َكن عِق‬
weh ku iye ne meh siye managgain, Na asal makalandu teed
manamal siksa kun.
ََٓ ُ ‫َ َ َ َ ح َ َ َ ُ ْ ه‬ ‫َ َ َ ح ُ َ َ ٓ ٌ َ َ َٰ ُ َ ح‬
33. Weh Iye (Allahu Taala) nenggehan [nganjagahan tiyap tiyap ‫ۡشَك َء‬ ِ ‫ك نفب ۢ بِما كسبتُۗ وجعلوا َِّلل‬ ِ ‫أفمن هو قائِم لَع‬
َ َ َ ‫ح‬ َ َ َ ُ ‫وه حم أ َ حم ُت َن‬
ُ ُّ َ ‫ُ ح‬
ginhawa baran si kakahinang de]. Duk hininangan weh de ‫ۡرض أم بِظَٰ ِهر م َِن‬ ِ ‫بون ُهۥ ب ِ َما َل َي حعل ُم ِِف ٱۡل‬ ِ ‫قل سم‬
Allahu Taala meh sakutu, Bissahun [Oh Muhammad ‫]ﷺ‬: ‫ه‬ َ ْ ُ
ُّ ُ َ ‫ُ َ ُ ح‬‫ح‬ ْ َ َ َ ‫ه‬ َ ُ َ ‫حَ ح‬ ‫ح‬
‫يل‬
ِ ِ ‫ٱلقو ِل بل زيِن ل َِّلِين كفروا مكرهم وصدوا ع ِن ٱلسب‬
alenanun bi siye si aku! Atawa kaam mangakahan iyehin si gey َ َ َ ُ‫ه‬ ‫ح‬
٣٣ ‫ٱَّلل ف َما َُلۥ م حِن هاد‬ ‫َو َمن يُضل ِِل‬
kinatauhan ne diyata bulakin, atawa bisan bissa tampal?
Sumaguwa pinangari ngarihan si iye meh siye managgain
pagdagey den, Duk nambelan siye lan [Agama Allahu Taala]. Na
sine sine ilepas weh Allahu Taala na gana ne noan siye.
َ ََ ُ ‫ٱل حن َيا ۖۡ َولَ َع َذ‬ َ ‫ل ه ُه حم َع َذاب ِِف ح‬
34. Niyah ne si siye siksa si kaellum Dunya duk asal siksah si ‫اب ٱٓأۡلخ َِرة ِ أش ُّق ۖۡ َو َما ل ُهم م َِن‬ ُّ ِ ‫ٱۡل َي َٰوة‬
‫ه‬
Akhiratin landu kabohat, duk ganah si siye saddi amban Allahu ٣٤ ‫ٱَّلل ِ مِن َواق‬
Taala ngellig [ngagpangan siye supaya siye gey tasiksa].
‫ح َح‬ ‫َح‬ ‫ح ُ َ َح‬ ‫ه َ ُ حَ ه‬
35. Upamahan Surgah iye panagameh meh aa Magmatalewin, ۡۖ ‫ٱۡل هنةِ ٱل ِِت ُوع َِد ٱل ُم هتقونۖۡ َت ِري مِن َتت َِها ٱۡلن َه َٰ ُر‬ ‫۞مثل‬
َ ‫ح‬ ْ
َ ‫ِين هٱت َقوا هو ُع حق َب ٱلكَٰفِر‬ ‫ه‬
َ ‫ك ُع حق َب ٱَّل‬ َ ‫ح‬ ُّ ٓ َ ُ ُ ُ
magselluy amban tindakan ne meh subain, kinakan nen tattap ‫ين‬ِ ‫أكل َها دائِم َوظِل َها ت ِل‬
[salama lama, gey magkateggang] damikkiyan landung nen ٣٥ ‫ار‬ُ ‫ٱنله‬
kakkal, Iye ien tumbas si iye ne meh siye magmatalew in duk
tumbas iye meh pananaggain Narkah.
َ َ َ ُ ٓ َ َ ُ َ ‫َ ه َ َ َ ح َ َٰ ُ ُ ح َ َٰ َ َ ح‬
36. Duk iye ne meh siye kaurungan weh kami Kitab [Meh Yahudi ‫نزل إَِلحك ۖۡ َوم َِن‬
ِ ‫وٱَّلِين ءاتينهم ٱلكِتب يفرحون بِما أ‬
ََٓ َ‫َ ُ ُ َح َ ُ ُح ه َٓ ُ ح ُ َ ح َ ح ُ َ ه‬ َ ‫حَح‬
duk Nasranie] sinna siye si iye pinaturun kami (Qur-an) si ‫اب من ينكِر َعضهۥ قل إِنما أمِرت أن أعبد ٱَّلل وَل‬ ِ ‫ٱۡلحز‬
ََ ‫َح َح ُ ْ َح‬ َ ‫أُ ح‬
ِ ‫ۡشك بِهِۦٓ إَِلهِ أدعوا ِإَوَلهِ م‬
kauhin [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬duk amban meh tumpukan, naggah ٣٦ ‫اب‬ ِ
siye si kasinduwehan nen, Bissahun: Bennal aku taraak hadja ku
numba [magpatigupu si Allahu Taala] duk [subey ku] gey
magsakutu si Iye, si iye du pamakuhan kun duk tudju iye du
pamolean kun.
ُ ٓ ‫هَح َ َح‬ َ ‫ح‬ ‫َ َ َ َٰ َ َ َ ح‬
37. Duk kowe damikkiyan ien pinaturun weh kami (Qur-anin) ‫ت أه َوا َءهم ََ حع َد‬ ‫نزل َنَٰ ُه ُحك ًما َع َربِيا َولئ ِ ِن ٱتبع‬ ‫وكذل ِك أ‬

223
َ ‫ه‬ َ َ ‫ح ح‬ ٓ
Hukuman [si bahasa] Arab, Duk bang tuhut nu meh hawa [nafsu ٣٧ ‫َما َجا َء َك م َِن ٱلعِل ِم َما لك م َِن ٱَّلل ِ مِن َو ِل َوَل َواق‬
den] puwas amban katekka si kau amban Panghati na gana teed
si kau [saddi] amban AllahuTaala bebbeg duk ngellig
[ngagpangan kau amban siksa].
ُ َ َ ‫ح‬ َ َ ‫ََ َ ح‬
38. . Sabennal bakas kami magpaboo meh Rasul dehellu amban kau ‫َولق حد أ حر َسل َنا ُر ُسَل مِن ق حبل ِك َو َج َعل َنا ل ُه حم أ حز َوَٰجا َوذرِ هية َو َما‬
َ ُ ‫َ ه ح ه‬ ‫َ َ ُ َ ح‬
[Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬duk hininangan siye weh kami meh limbang ٣٨ ‫ِك أ َجل ك َِتاب‬ َ َ َ
ِ ‫َكن ل ِرسول أن يأ ِِت أَ‍ِبية إَِل َِإِذ ِن ٱَّللُِۗ ل‬
[anda] duk tubuh, Duk ganah bisan dambuwa Rasul moo ayat
[tanda] malaingkan subey panug Allahu Taala.
َ ‫َ ح ُ ْ ه ُ َ َ َ ٓ ُ َ ُ ح ُ َ َ ُ ٓ ُ ُّ ح‬
39. Pasewan Allahu Taala iye kabayaan nen duk patattap ne ِ َٰ‫يمحوا ٱَّلل ما يشاء ويثبِتۖۡ وعِندهۥ أم ٱلكِت‬
٣٩ ‫ب‬
[kabayaan nen] duk ih lai si iye sai Kitabin [Lawhul Mahfuwz] .
َ َ ‫َ ه َ ُ َ َ ه َ َ ه‬ َ ُ
40. Adakala pakitehan kami kew iye pangajanji kami siyehin atawa ‫ِإَون هما ن ِر َي هنك ََ حعض ٱَّلِي نع ُِده حم أ حو ن َت َوف َي هنك فإِن َما َعل حيك‬
‫حََ ُ َ َ َحَ ح‬
ُ ‫ٱۡل َِس‬
[hinang kami labeyan] kamatey nun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬Iye du ٤٠ ‫اب‬ ‫ٱِللَٰغ وعلينا‬
hadja si kauhin mamasaplagin, bu ne bang si kamihin magbista.
ُ ‫ََ َح ََ حْ َه َح ح َ َ َ ُ ُ َ ح َح َ َ َ هُ َح‬
41. Weh gah ke kite de [iye ne meh siye pananaggah ley] Weh ‫ٱَّلل ُيك ُم‬‫أو لم يروا أنا نأ ِِت ٱۡلۡرض ننقصها مِن أُراف ِها و‬
bennal kami kinulangan weh kami taras meh bulakin amban ٤١ ‫اب‬ َ ‫ك ِمهِۦ َو ُه َو َ ُ ح‬
‫َ ُ َ َ ُ ح‬
‫َل معقِب ِۡل‬
ِ ‫َسيع ٱۡل ِس‬
ِ
higad nen? [si labeyan pangandaag meh Mu’min duk pakaasek
de lahat de] Allahu Taala ngahukum gana makapasunuan
hukum nen duk Iye sangat lakkes si bistahan.
َ َ ‫َ ه ح ح‬ َ َ ‫ك َر هٱَّل‬
‫ِين مِن ق حبل ِ ِه حم فل ِلهِ ٱل َمك ُر َجِيعا ۖۡ َي حعل ُم َما‬
َ َ ‫ََح‬
‫وقد م‬
42. Sabennal bakas ngandagey iye ne meh siye [pananaggah dehellu
‫ه‬ َ ‫َ َ َ ح َ ُ ح ُ ه َٰ ُ َ ح ُ ح‬ ‫َ ح ُ ُ ُّ َ ح‬
amban siyehin] Na si Allahu Taala du kemon pangandageyin, ٤٢ ِ‫سب ك نفس وسيعلم ٱلكفر ل ِمن عقب ٱلار‬ ِ ‫تك‬
katauhan Ne iye tausaha tiyap tiyap ginhawa baranin, Duk song
du katauhan iye ne meh siye pananaggain bang ganta pusine
tumbas mahapin. [si ellew Akhirat].
‫َ َ ُ ُ ه َ َ َ ُ ْ َ ح َ ُ ح َ ُ ح َ َ َٰ ه‬
َ ‫ٱَّلل ِ َشه‬
43. Duk magpain pe iye ne meh siye managgain dumain kew [Oh ‫يدُۢا‬ ِ ِ ‫ويقول ٱَّلِين كفروا لست مرسَل قل كَف ب‬
َ ‫َُ حُ ح‬ ‫َح ََحَ ُ ح ََ ح‬
Muhammad ‫ ]ﷺ‬Rasul [Pinaboo] Bissahun: Mararahi ne Allahu ٤٣ ‫ب‬ِ َٰ‫بي ِّن وبينكم ومن عِندهۥ عِلم ٱلكِت‬
Taala saksiin, antara ku duk antara bi, Duk si iye duk panghati
Kitabin.

224
ُ ُ‫سُ ُورةُُإحبْر حاهيم‬
SURATUL IBRAHIM 14
‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

َ ُ ُّ َ َ ‫ب أَ َ ح َ ُ َ َ ح‬ ٌ َٰ‫الٓر ك َِت‬
1. Aleef Laam Raa ( Meh huruf magtampu ganah makahati maksud ِ َٰ ‫نزلنَٰه إَِلحك تلِ ُخ ِرج ٱنلهاس م َِن ٱلظلم‬
‫ت‬ ِۚ
‫َح‬ ‫َح‬ َ ‫ح‬ َ
nen malaingkan Allahu Taala), Kitab (Qur-an) pinaturun weh ١ ‫إَِل ٱنلُّورِ َِإِذ ِن َرب ِ ِه حم إ ِ ََٰل صِ َر َٰ ِط ٱلع ِزيزِ ٱۡل ِمي ِد‬
kami si kau [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬supaya paguwa nu meh
manusiyain amban meh kalindeman tudju kadantaan, si panug
Tuhan de tudju lan (Iye) Sangat makesegin duk Sangat
pinupudjihin. َ‫ح‬
‫ۡرض َو َو حيل‬
ِ ‫ت َو َما ِِف ٱۡل‬ َ َ ‫ٱَّلل ِ هٱَّلِي َ َُلۥ َما ِف ه‬
‫ه‬
2. (Lan) Allahu Taala Iye si Iye sagannap diyata meh langitin duk ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ
َ َ َ ‫ح‬
bulakin duk wayl si meh pananaggah amban siksa makalandu ٢ ‫ين م حِن َعذاب شدِيد‬ َ ‫كَٰفِر‬
ِ ‫ل ِل‬
[peddes nen].
َ َ َ ‫ه َ َ ح َ ُّ َ ح َ َ َٰ َ ُّ ح‬
3. Iye ne meh siye pinalabi weh de lasa den si ellew Dunya amban ‫ٱلن َيا لَع ٱٓأۡلخ َِرة ِ َو َي ُص ُّدون َعن‬ ‫حبون ٱۡليوة‬ ِ ‫ٱَّلِين يست‬
Akhirat duk nambelan siye [meh manusiya] amban lan [agama َ ََٰ َ َ َٰٓ َ ْ ُ ً َ َ َ ُ ‫ه َ َ ح‬ َ
٣ ‫يل ٱَّلل ِ ويبغونها عِوجا أولئِك ِِف ضلِۢل بعِيد‬ ِ ِ ‫سب‬
Allahu Taala] duk kabayaan den belog de [lan agama Allahu
Taalahin] Iye ne meh siye ien si kalepasan tala.
َ َ َ َ َ ‫ه‬ َ‫ََ ٓ َح َ ح‬
4. Duk gana paboo kami amban Rasul malaingkan si dellah ۡۖ‫ان ق حو ِمهِۦ َِلُب ِني ل ُه حم‬ ُ‫ه‬
ِ ‫وما أرسلنا مِن رسول إَِل بِل ِس‬
[Bahasa] Qawman ne, supaya matarrang si siye, na lepas Allahu ُ ‫ٱَّلل َمن ي َ َشا ٓ ُء َو َي حهدِي َمن ي َ َشا ٓ ُء َو ُه َو ٱلح َعز‬
‫يز‬ ُ ‫ض ُّل ه‬ َ
ِ ‫ف ُي‬
ِ
Taala sine sine kabayaan ne duk toan ne sine sine kabayaan ne, ٤ ‫ِيم‬ ُ ‫ٱۡلك‬َ‫ح‬
duk iye Sangat geesan Sangat pandey.
َ ُ ُّ َ َ َ ‫َ َ َ ح َ ح َ ح َ ُ َ َٰ َ َ ٓ َ ح َ ح ح‬
5. Duk sabennal bakas pinaboo weh kami Musa [Alayhis Salaam] ِ َٰ ‫وَس أَ‍ِبتَٰيَٰت ِنا أن أخ ِرج ق حومك م َِن ٱلظلم‬
‫ت‬ ‫ولقد أرسلنا م‬
ُ َ َ َ َ
‫َ ُّ َ َ ح ُ ه َٰ ه ه‬
magboo meh ayat [tanda] kami, [Pain kami]: Paguwaun meh aa ‫ِك َص هبار‬ ِ ‫إَِل ٱنلورِ وذكِرهم بِأيى ِم ٱَّلل ِ إِن ِِف ذَٰل ِك ٓأَلتَٰيَٰت ل‬
qawman nun amban meh kalindeman tudju kadantaan duk ُ َ
٥ ‫شكور‬
paessebanun siye si meh Ellew Allahu Taala , Bennal si meh
damikkiyan ien meh tanda si tiyap tiyap meh aa basag magsabar
duk meh aa basag magshukur. َ ‫ح ُ ْ َ ه ََ ُ ح‬
ُ َ َٰ َ ُ َ َ ‫ح‬
6. Duk [essebun] bi si waktu magpain Musa si meh aa qawman ne: ‫وَس ل ِق حو ِمهِ ٱذك ُروا ن حِع َمة ٱَّلل ِ عل حيك حم إِذ أَنَىَٰكم‬ ‫ِإَوذ قال م‬
َ َ َ ‫ح‬
َ َٓ ُ ‫ح َ ح َح َ َُ ُ َ ُ ح‬
Essebun bi nihmat Allahu Taala si kaamin, si waktu kaam ‫اب َو ُيذ ِِبُون‬
ِ ‫مِن ءا ِل ف ِرعون يسومونكم سوء ٱلعذ‬
َٓ ُ َ ُ ٓ َ ‫َحََٓ ُ ح ََح َ ح‬
palappas ne amban meh aa Fir-aun, ngurungan kaam siksa laat ‫ح ُيون ن َِسا َءك حم َو ِِف ذَٰل ِكم بََلء مِن‬ ‫أَناءكم ويست‬
duk sumbali ne meh kaanakan bin duk pakellum ne meh َ ُ
٦ ‫هربِك حم عظِيم‬
karendehan bin, Duk si damikkiyan ien bala [panuley suley]
amban Tuhan bi sa hadje hadje.
‫ََ ُ ه‬ َ ُ ‫ح َ َ ه َ َ ُّ ُ ح َ َ َ ح ُ ح َ َ َ ه‬
7. Duk [essebun bi] si waktu maglingan Tuhan bin, bang kaam ‫يدنك حمۖۡ َولئِن كف حرت حم إِن‬ِ‫ِإَوذ تأذن ربكم لئِن شكرتم ۡلز‬
ََ َ
magsarang shukur asal tambahan kami pe si kaam [pangurung ٧ ‫َعذ ِاَب لشدِيد‬
kamihin] duk asal bang kaam naggah bennal pain siksah kun

225
asal makalandu [peddih nen].
َ‫ح‬ ُ َ‫ك ُف ُر ٓوا ْ أ‬
8. Duk pain Musa [Alayhis Salaam]: Bang kaam naggah kaam ne َ ‫ۡرض ََجِيعا فَإ هن ٱ ه‬
‫َّلل‬ ِ ِ ‫نت حم َو َمن ِِف ٱۡل‬
‫َ ح‬ َٰٓ َ ‫َوقَ َال ُم‬
‫وَس إِن ت‬
duk sine sine pe diyata bulak kemon, Na sabennal Allahu Taala ٨ ‫ِيد‬ ٌّ ِ ‫لَ َغ‬
ٌ ‫ّن َۡح‬
Sangat dayahan [gey maglagi si kaam] Sangat pinupudji.
َ َ ُ َ ُ َ ُ ‫ََح َح‬
َ ‫ِك حم َن َب ُؤا ْ هٱَّل‬
9. Weh gah ke kaam katekkahan aka aka iye ne meh siye dehellu ‫ِين مِن ق حبل ِك حم ق حو ِم نوح َو ََعد َوث ُمود‬ ‫ألم يأت‬
ُُ ُ ُ ‫َ ح ح َ َ ح َ ُ ُ ح ه ه ُ َ ٓ َ ح ُ ح‬ َ ‫َو هٱَّل‬
amban kaamin? aa qawman Nuh duk qawman Aad duk qawman ‫ِين ِم ُۢن َع ِدهِم َل يعلمهم إَِل ٱَّلل جاءتهم رسلهم‬
َ ََ ‫َ ُ ْ ه‬ ‫ح َ َ َٰ َ َ ُّ ٓ ْ َ ح َ ُ ح ٓ َ ح‬
Thamuwd duk iye ne meh siye tekka dambuli amban siyehin, ‫ِف أف َوَٰهِ ِه حم َوقال ٓوا إِنا كف حرنا‬ ِ ‫ت فردوا أيدِيهم‬ ِ ‫بِٱِليِن‬
ganah makatauhan siye malaingkan Allahu Taala, katekkahan ُ ‫ح‬ َ ََٓ ُ ‫ه َح‬ َ َ ‫ه‬ ُ ‫َٓ ُح ح‬
٩ ‫بِما أرسِلتم بِهِۦ ِإَونا ل َِف شك مِما تدعوننا إ َِلهِ م ِريب‬
siye meh Rasul de moo katarrangan, Na pinatampeng hadja weh
de meh tangan den tudju behe de [pangidji duk pangandiyawa
de me Rasulin] duk pain de: Bennal kami naggah kami si iye
pinaturun si kaamin, duk kami si pagkutu kutu si iye [agama]
pamoohan bi kami ien sak.
َ‫ح‬ َ َ ‫ٱَّلل ِ َشك فَاُِر ه‬ ‫ه‬ َ ُ ‫۞قَالَ ح‬
10. Pain meh Rasul den: Weh niya pagduwe duwe si Allahu Taala, ِ ‫ت َوٱۡل‬
ِۖ‫ۡرض‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ ‫ت ُر ُسل ُه حم أ ِِف‬
َ َ ‫ُُ ُ ح ََُ ُ ح‬ ُ َ َ ‫َح ُ ُ ح َح‬
Mamapanjari meh langit duk bulak in? moo kaam hadja supaya ‫َل أ َجل‬َٰٓ ِ ‫كم مِن ذنوبِكم ويؤخ َِركم إ‬ ‫يدعوكم َِلغفِر ل‬
ampun ne si kaam amban meh duse bin, Duk lallay ne kaam َ ُّ ُ َ َ َ ُ ُ َ ُ ‫َ ُ ٓ ْ ح َ ُ ح ه َ َ ح‬ َ ُّ
‫م قالوا إِن أنتم إَِل بّش مِثلنا ترِيدون أن تصدونا‬ ِۚ ‫مس‬
[pinaabut] si gantaan kaalenan [taga tegteban], Panambung den: ‫ح‬ َ ُ‫َُٓ َح‬ َ َ َ
١٠ ‫ع هما َكن َي حع ُب ُد َءابَاؤنا فأتونا ب ِ ُسل َطَٰن ُّمبِني‬
[Dumain kaam ine duk ine] malaingkan meh manusiya du sab
kaam kowe kamihin, bayah hadja kaam nambelan kami amban
meh bakas sinumba meh kamattoehan kamihin, Na boohanun bi
ko kami sultan [tanda] tampal.
ُ ُ‫هح ُ ه ََ ح‬
َ ‫ك حم َو َلَٰك هِن ٱ ه‬ ُ َ ‫َ َ ح‬
11. Pain meh Rasul den si siye: [Bennal dumain kami ine bang ine] ‫َّلل‬ ‫ت ل ُه حم ُر ُسل ُه حم إِن َنن إَِل بّش مِثل‬ ‫قال‬
malaingkan manusiya du hadja kami kowe kaamin sumaguwa ُ َ ‫ََ َ َ ََٓ َ هح‬ َ ‫ح‬ ُ ٓ َ َ َ َٰ َ َ ُّ ُ َ
‫يمن لَع من يشاء مِن عِبادِهِۖۡۦ وما َكن نلا أن نأت ِيكم‬
َ ‫ُ ح َ َٰ ه ح ه َ َ َ ه َ ح َ َ َ ه ح ح‬
Allahu Taala [malabi, mene] sine sine kabayaan ne amban meh ١١ ‫ّك ٱل ُمؤم ُِنون‬ ِ ‫بِسلطن إَِل َِإِذ ِن ٱَّلل ِ ولَع ٱَّلل ِ فليتو‬
ipun ne, duk ganah si kami [kapatut kami] moohan kaam tanda,
malaingkan subey panug Allahu Taala duk luu du si Allahu Taala
pasangdel meh magparatsayahin.
‫َ َ َ َ ٓ َ ه َ َ َ ه َ َ َ ه َ َ ح َ َ َٰ َ ُ ُ َ َ َ َ َ ح َ ه‬
12. Weey pe kami gey pasangdel si Allahu Taala, bu bennal Iye du ‫َبن‬ِ ‫وما نلا أَل نتوّك لَع ٱَّلل ِ وقد هدىنا سبلنا ونلص‬
َ ُ ‫َ َ َٰ َ ٓ َ َ ح ُ ُ َ َ َ َ ه َ ح َ َ َ ه ح‬
menaoan kami meh lan [agama, kasabennalan] kamihin, Duk ١٢ ‫ّك ٱل ُم َت َو ُِكون‬
ِ ‫لَع ما ءاذيتمونا ولَع ٱَّلل ِ فليتو‬
asal magsabar [magsandal] teed kami si meh pangusa bi kamihin,
Duk luu si Allahu Taala tattap subey pasangdel meh aa
mapasangdelin. َٓ َ ‫ح‬ ‫َ ح‬ ْ ََ َ ‫ََ َ ه‬
ُ
‫ِين كف ُروا ل ُِر ُسل ِ ِه حم نلُخ ِر َج هنكم مِن أۡرضِ نا‬ ‫وقال ٱَّل‬
13. Duk pain iye ne meh siye managgain si meh Rasul den: Asal َ
َ َ َ ‫ه‬ ُ ََُ ‫َح‬
َٰٓ َ ‫ود هن ِِف مِلت َِنا ۖۡ فَأ حو‬
paguwa kami teed kaam amban bulak [lahat] kami, atawa asal ‫ۡ إَِلح ِه حم َر ُّب ُه حم نلُ حهل ِك هن‬ ‫أو تلع‬
‫ه‬
َ ‫ٱلظَٰلم‬
subey kaam balik hap agama kami, Na magwahi ne tudju siye ١٣ ‫ني‬ ِِ
Tuhan den, asal larak [papatey] kami teed iye ne meh siye
maanyayahin.
َ َ َ َ َ ‫ح‬ َ َ ‫َُ َه ُ ح‬
14. Duk asal patenna kami siye si bulak [lahat] puwas amban siye ِ ‫َولن حسكِننك ُم ٱۡلۡرض ِم ُۢن ََع ِده حِم ذَٰل ِك ل َِم حن خاف َمق‬
‫اّم‬

226
َ َ
[meh pananaggah ley]. Kowe damikkiyan ien [tumbas] sine sine ١٤ ‫َوخاف َوعِي ِد‬
tinalew [nengge si dehelluhan ku, si ellew Akhirat] duk tinalew si
tunggah [siksa] ku.
ُّ ُ َ َ َ ْ ُ َ ‫َ ح َ ح‬
15. Duk maku ne meh [Rasul in mikitabang, nganduwaa tudju ١٥ ‫اب ك َج هبار َعن ِيد‬ ‫وٱستفتحوا وخ‬
Allahu Taala] Duk taraag ne tiyap tiyap Matakabbur duk
Mabihedin [sabab panaggah de].
ٓ َٰ َ ‫مِن َو َرآئِهِۦ َج َه هن ُم َوي ُ حس‬
16. Katekkahan nen pe [Narka] Jahannam duk pamainum iyehin ١٦ ‫َّق مِن هماء َصدِيد‬
bohe sagu, nanah, panas makalandu.
َ ُ ُ ‫حَ ح‬ ‫ََ َ ُ ُ َ َ َ ُ ُ ُُ َح‬
17. Tellen ne ien duk agen gey paloroy [sabab kapekkat ne, bawwan ‫ك َمَّكن َو َما‬ َ َ
ِ ‫يتجرعهۥ وَل يكاد يسِيغهۥ ويأت ِيهِ ٱلموت مِن‬
‫ه‬
َ ٌ َ َ ٓ َ َُ
ne duk panas ne] Duk katekka tekkahan ne kamateyin si iye ١٧ ‫اب غل ِيظ‬ ‫ت َومِن َو َرائِهِۦ عذ‬ِۖ ِ ‫هو بِمي‬
amban tiyap tiyap tampat bu masi du iye gey matey, Duk si
dehelluhan nen pe siksa sa hunit hunit.
‫يح‬
‫ح‬
ُ ‫ٱشتَ هد حت بهِ ٱلر‬ ‫اد‬ َ ‫ك َف ُروا ْ ب َربه حم أَ حع َمَٰلُ ُه حم َك َر‬
‫م‬
َ َ ‫هَُ ه‬
‫مثل ٱَّلِين‬
18. Upamahan iye ne meh siye managgah si Tuhan den, meh hinang ِ ِ ۡۖ ِ ِ ِ
َُ َ َٰ َ ‫ه َ ح ُ َ ه َ َ ُ ْ َ َ َٰ َ ح‬
den koweh hantang abu, [tawwah weh baliyu basag dambuwa ‫ِِف يَ حوم ََعصِ فِۖ َل يقدِرون مِما كسبوا لَع َشء ِۚ ذل ِك هو‬
ellew], ganah ien ginanta si siye amban meh bakas tausaha ١٨ ‫ِيد‬ ُ ‫ٱلض َل َٰ ُل حٱِلَع‬
‫ه‬
[tahinang de ley] bisan daahat, Damikkiyan ien kalepas
matalahin. ‫ََ ح‬ َ َ ‫َ َ ح َ َ َ ه ه َ َ َ َ ه َ َٰ َ َٰ َ ح‬
َ ‫ۡرض ب ح‬
19. Gah ke kite nu bennal Allahu Taala pinapanjari weh ne meh ‫ٱۡل ِ ِۚق إِن يشأ‬ ِ ‫ت وٱۡل‬
ِ ‫ألم تر أن ٱَّلل خلق ٱلسمو‬
‫َح‬ ‫ُح ح ُ َح‬
langitin duk bulak si kasabennalan, bang Iye bayah patahala ne ١٩ ‫ت ِِبلق َجدِيد‬ ِ ‫يذهِبك حم َويأ‬
kaam duk matekka meh pinapanjari [manusiya] bahau.
‫َ َ ََ ه‬
20. Duk dumain damikkiyan ien si Allahu Taala hunit. ٢٠ ‫َو َما ذَٰل ِك لَع ٱَّلل ِ ب ِ َع ِزيز‬
ُ ‫َ َ َ ُّ َ َ ُ ْ ه َ ح َ ح َ ُ ْ ه‬ َ ‫ْ ه‬
21. Duk paguwa ne siye [patampal] si Allahu Taala kemon, Na pain ‫َب ٓوا إِنا ك هنا‬ ‫فؤا ل َِّلِين ٱستك‬ َٰٓ ‫َجيعا فقال ٱلضع‬ ِ ِ ‫َو َب َر ُزوا َِّلل‬
meh malamma lammahin si iye ne meh siye magtakabbur in: ‫ون َع هنا م حِن َع َذاب ٱ هَّلل ِ مِن َ ح‬َ ُ ‫َ ُ ح َ َ َ َ ح َ ُ ُّ ح‬
ِۚ ‫َشء‬ ِ ‫لكم تبعا فهل أنتم مغن‬
Bennal kami kaniyaan kamihin si kaam patuhut tuhut hadja. Na َ ‫َ ُ ْ َ ح َ َ َٰ َ ه ُ َ َ َ ح َ َٰ ُ ح َ َ ٓ ٌ َ َ ح َ ٓ َ َ ح َ ٓ َ ح َ َ ح‬
‫قالوا لو هدىنا ٱَّلل لهدينكمۖۡ سواء علينا أجزِعنا أم صَبنا‬
ine kaam ne kuwiraw si kami amban siksa Allahu Taala bisan ‫ه‬ َ
٢١ ‫َما نلَا مِن ُم ِيص‬
daahat? Pain de: Bang hadja kami tinoan weh Allahu Taala
katoan kami du sab kaam, Sali du si kite bi mag-astel atawa
magsabar [magsandal si siksah inin] gana du si kite bi [lahat]
palahihan.
ُ َ َ َ َ ‫َ َ َ ه ح َ َٰ ُ َ ه ُ َ ح َ ح ُ ه ه‬
َ ‫ك حم َو حع َد ح‬
22. Duk pain Shaitanin peggeh puwas ne pakaradjaanin [paghukum ‫ٱۡل ِق‬ ‫وقال ٱلشيطن لما ق َِض ٱۡلمر إِن ٱَّلل وعد‬
si ellew Akhirat]: Bennal Allahu jinanjian kaam weh ne duk janji ٓ ‫ُ ح َ َٰ ه‬ ُ ‫َ َ َ ُّ ُ ح َ َ ح َ ح ُ ُ ح َ َ َ َ َ َ َ ح‬
‫ووعدتكم فأخلفتكمۖۡ وما َكن َِل عليكم مِن سلطن إَِل‬
bennal, Duk jinanjian du sab kaam weh ku, [sumaguwa] ُ َ ُ َ ْٓ ُ ُ َ ُ َُ ََ ‫َ َ َ حُ ُ ح َ ح َ َ حُح‬
ِۖ‫و ي ولوموا أنفسكم‬ ِ ‫أن دعوتكم فٱستجبتم َِلِۖ فَل تلوم‬
binaluba weh ku janji ku duk kaamin, bu gana si aku ganta si َٓ ُ ‫ََح‬
‫ِخ إ ِ ِّن كفرت بِما‬ ُ َََٓ ‫ُ ح‬
‫نتم ب ُم حِص ِ ه‬ ‫هََٓ ُ ح‬
ِ ِ ‫ِصخِكم وما أ‬ ِ ‫ما أنا بِم‬
kaam pagbayah bayah, Malaingkan abih abih te hadja kaam َ ٌ َ َ ‫َ َُ ح‬ ‫َ ُ ه ه‬ ُُ‫َح َح‬
٢٢ ‫اب أ َِلم‬ ‫ون مِن ق حبل ُۗإِن ٱلظَٰل ِ ِمني لهم عذ‬
ِ ‫أۡشكتم‬
binoo nah patuhut sab kaam si aku, Na da ku susunanun bi duk
susunanun bi ginhawa baran bin, gey kaam katabangan ku duk
gey du sab ku katabangan bi [bisan pe kaam magkilahapan ne].
Sabennal aku naggah ku si iye pagsakutu bi si aku matuu ley pe,

227
‫َح‬
‫ت َجنَٰت َترِي مِن‬
‫ه‬ َ ‫َوأُ حدخ َِل هٱَّل َ َ ُ ْ َ ُ ْ ه‬
Bennal meh pananaggain niyah ne si siye siksa sa peddes peddes. ِ َٰ‫ِين َءامنوا َوع ِملوا ٱلصَٰل ِح‬
َ َ ‫َ ح َ ح َ ح َ َٰ ُ َ َٰ َ َ ح َ ح َ ه ُ ُ ح‬
23. Duk pinaasek ne iye meh siye magparatsaya duk maghinang meh ٢٣ ‫ِيها َسل َٰ ٌم‬ ‫َتت ِها ٱۡلنهر خ ِِلِين فِيها َِإِذ ِن رب ِ ِهمۖۡ َتِيتهم ف‬
makasulutin padiyalem Surgah magselluy amban tindakan ne
meh subain si panug Tuhan de meh pagsagina de diyalem ne ley
kasanyangan hadja.
َ ‫ٱَّلل َم َثَل َُك َِمة َُي َبة َك َش‬ َ
24. Gah ke kite nu [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam] ‫ج َرة َُي ِ َبة‬ ُ ‫ۡض َب ه‬ َ َ ‫أل َ حم تَ َر َك حي َف‬
ِ
ٓ ‫ه‬ ُ َ َ ُ َ
bang saingge pangupama Allahu Taala hantang bissa masutsihin ٢٤ ِ‫ٱلس َماء‬ ‫أ حصل َها ثابِت َوف حرع َها ِِف‬
kowe kayu sutsi poon nen teteg [haget] duk pange nen diyata
langit.
َ َ َ‫ح َ َ ََ ح ُ هُ ح‬ ‫ُح ٓ ُ ُ ََ ُه‬
25. Ngurung iye kinakan [buwa] ne kahaba musim si panug Tuhan ‫ٱَّلل ٱۡل حمثال‬ ‫ۡضب‬
ِ ‫تؤ َِت أكلها ك حِيِۢن َِإِذ ِن ربِهاُۗ وي‬
َ ‫َ ه‬ ‫َ ه‬
ne duk sinabbut weh Allahu Taala meh upamahin si manusiya ِ ‫ل هِلن‬
٢٥ ‫اس ل َعل ُه حم َي َتذك ُرون‬
kalu kalu du pain sangat taesseb de [tatali de].
َ‫ح‬ َ ‫ٱج ُت هث ح‬ َ َ َ َ َ َ َ َ َ َ َََُ
‫يثة ح‬
26. Duk upamahan bissa malemmiin kowe hantang kayu lemmi ِ ‫ت مِن ف حو ِق ٱۡل‬
‫ۡرض‬ ِ ‫ومثل ُك ِمة خبِيثة كشجرة خب‬
َ َ
matey iye amban diyata bulak pe bu ganah ien panetegan. ٢٦ ‫َما ل َها مِن ق َرار‬
‫ح َ َ َٰ ُّ ح‬ ‫ه‬ َ‫َُ ُ هُ ه َ َُ ْ ح‬
27. Patattap Allahu Taala iye ne meh siye magparatsayahin duk bissa ‫ٱلن َيا َو ِِف‬ ِ ِ ‫ِين َءامنوا بِٱلق حو ِل ٱثلاب‬
ِ ‫ت ِِف ٱۡليوة‬ ‫يثبِت ٱَّلل ٱَّل‬
ُٓ َ َ َ ُ ‫َ َ ُ ُّ ه ُ ه َٰ َ َ َ ح َ ُ ه‬
teteg [kasabennalan, haget] si kaellum Dunya duk Akhirat duk ٢٧ ‫ضل ٱَّلل ٱلظل ِ ِمني ويفعل ٱَّلل ما يشاء‬ ِ ‫ٱٓأۡلخِرةِِۖ وي‬
ilepas weh Allahu Taala meh panganganyayahin, duk hinang
Allahu Taala ine ine kabayaan ne.
َ َ ْ ُّ َ ‫َ َ ح َ َ َ ه َ َ ه ُ ْ ح َ َ ه ُ ح‬
28. Gah ke kite nu [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬iye ne meh siye ginantian ‫ت ٱَّلل ِ كفرا َوأ َحلوا ق حو َم ُه حم د َار‬ ‫۞ألم تر إَِل ٱَّلِين بدلوا ن ِعم‬
‫ح‬
weh de nihmat Allahu Taalahin duk panaggah duk tinagamehan ٢٨ ِ‫ٱِلَ َوار‬
weh de meh aa qawman den lumah larak [lahat pagsiksaan].
َ‫ح‬ ‫ح‬ َ َ
29. [Narka] Jahannam paasekan den duk sa laat laat ne ien ٢٩ ‫َج َه هن َم يَ حصل حون َها ۖۡ َوبِئ َس ٱلق َر ُار‬
patetegan.
‫ْ َ ه‬ َ ‫ُح‬ ْ ُّ ُ
‫ضلوا َعن َسبِيلِهُِۗۦ قل ت َم هت ُعوا فإِن‬ َ َ ‫َ َُ ْ ه‬
30. Duk hininangan weh de Allahu Taala meh sakutu, supaya siye ِ ‫َوجعلوا َِّلل ِ أندادا َِل‬
َ َُ َ
ngalepas amban lan [agama] ne, Bissahun magduhul bayah ne ٣٠ ِ‫ۡيك حم إَِل ٱنلهار‬ ‫م ِص‬
kaam, Na bennal pamolean bin tudju Narka [du pain].
‫ح‬ ْ ُ َ ‫َ َ ه َ َ َُ ْ ُ ُ ْ ه‬ ُ
31. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬si meh ipun ku iye meh siye ‫ٱلصل َٰوةَ َو ُينفِقوا م هِما َر َزق َنَٰ ُه حم‬ ‫قل لِعِبادِي ٱَّلِين ءامنوا يقِيموا‬
ٌَ َ ‫ه‬ ‫َ ح‬
magparatsayahin patengge re sambahayangin duk maggastu siye ٣١ ‫ِت يَ حوم َل ََ حيع فِيهِ َوَل خِلَٰل‬ َ ِ ‫َِسا َو َع ََلن َِية مِن َق حبل أن يَأ‬
ِ
[magnafaqa] amban iye bakas kapangarizziki kami siyehin tapuk
duk tampal, dehellu amban katekka ellew iye ne ganah ne
pagdagang duk ganah ne pagbagay.
ٓ ٓ ‫َ َ َ ه َ َٰ َ َ ح َ َ َ َ َ َ َ ه‬ ‫هُ ه‬
32. Allahu Taala mamapanjari meh langit duk bulakin, duk ‫ٱلس َماءِ َماء‬ ‫ت وٱۡلۡرض وأنزل مِن‬ ِ َٰ ‫َّلل ٱَّلِي خلق ٱلسمو‬ ‫ٱ‬
َ ‫ح‬ ُ ‫ح‬ ُ َ ‫ه‬ ُ ‫ه‬ َ ‫ح‬ َ َ
magpaturun amban diyata langit bohe [ulan] na pinaguwah weh ‫ت رِ حزقا لك حمۖۡ َو َسخ َر لك ُم ٱلفلك‬ ‫ه‬
ِ َٰ ‫فأخ َرج بِهِۦ م َِن ٱثل َم َر‬
َ
‫ه َ ُ ح ح‬ َ ‫جر َي ِف حٱِلَ ح‬
ne [magjan billai] meh buwa kayuhin ganta rizziki si kaam, Duk ٣٢ ‫ح ِر بِأ حم ِرهِۖۡۦ َو َسخ َر لك ُم ٱۡلن َه َٰ َر‬ ِ ِ ِ‫تل‬
‫َ ح‬
hininang weh [Allahu Taala] bangkain paubas diyata tahik sabab
daakan [pakaradjaan] ne, duk hininang weh ne si kaam subain
[pinamura pag usahahan bi].

228
َ ‫ه َ ُ ه‬ ‫حَ َٓ ح‬ ‫ه‬ ُ َ ‫ه‬
33. Duk pinamura weh [Allahu Taala] si kaam mata ellew duk ‫َو َسخ َر لك ُم ٱلش حم َس َوٱلق َم َر دائ ِ َبنيِِۖ َو َسخ َر لك ُم ٱَلحل‬
bulanin, [hinang tiyew duk pagbistahan bahangi duk tahun] َ ‫َوٱنله َه‬
٣٣ ‫ار‬
pasulut sulut duk pinamura weh ne si kaam sangem duk ellewin
[pahali halihan duk pag usahahan].
‫َ ُ ُّ ْ ح َ َ ه‬ ‫َح‬ ُ ُ َ ََ
34. Duk pangurung ne kaam amban tiyap tiyap pinaku bi si iyehin, ِ ‫ت ٱَّلل‬ ‫ك َما َسأتلُ ُموهُ ِإَون تعدوا ن ِعم‬ِ ‫وءاتىَٰكم مِن‬
‫َ ُ ح ُ َ ٓ ه ح َ َٰ َ َ ُ َ ه‬
duk bang itung bi nihmat Allahu Taala [si kaamin] asal gey ٣٤ ‫نس َن لظلوم كفار‬ ‫ٱۡل‬
ِ ‫َل َتصوها ُۗ إِن‬
tabista bi, Bennal manusiyain asal panganganyaya duk
pananaggah. َ ََ ‫َ حُح‬ َ َ َ‫ٱج َع حل َه َٰ َذا حٱِل‬
‫ِل َءامِنا وٱجنب ِّن وب ِ ه‬
‫ّن أن‬ ُ ‫ِإَوذ قَ َال إبح َرَٰه‬
‫ِيم َرب ح‬ ‫ح‬
35. Duk [essebun bi sakayi] magpain Ibrahim [Alayhis Salaam]: Oh ِ ِ
Tuhan ku hinangun lahat inin, sanyang duk patalibunun ku duk َ ‫هن حع ُب َد حٱۡلَ حص َن‬
٣٥ ‫ام‬
meh anak kun [amban] pagsumba meh santu [barhala].
ُ ‫َرب إ هن ُه هن أَ حضلَلح َن َكث ِۡيا م َِن ٱنله ِ َ َ َ َ َ ه‬
36. Oh Tuhan ku, sabennal meh santuhin, ngalepas kaekkahan ِۖ‫اس فمن تبِع ِّن فإِنهۥ م ِِّن‬
ِۖ ِ ِ
‫ه‬ َُ َ ‫َ ه‬ َ َ ‫ََ ح‬
amban meh manusiyah, Na sine sine nuhut aku na sabennal iye ٣٦ ‫اّن فإِنك غفور رحِيم‬ ِ ‫ومن عص‬
ley amban aku, duk sine sine naggah si aku, na bennal bennal
kew Sangat mangngampun Sangat maase.
َ َ ‫نت مِن ُذر هيِت ب َواد َغ حۡي ذِي َز حرع ع‬ َ ‫ههَٓ ٓ َح‬
37. Oh Tuhan kami bennal aku, pinatenna weh ku amban meh ‫ِند بَيحت ِك‬ ِ ِ ِ ِ
ُ ‫ك‬ ‫ربنا إ ِ ِّن أس‬
‫ح‬ َ ‫ح‬ َ َ
‫ٱلصل َٰوةَ ف ح‬ ْ
‫ِيموا ه‬ َ ‫ٱل ح ُم‬
ُ ‫ح هر ِم َر هب َنا َِلُق‬
pamilya ku si lehak gana tinanem ne si lumah nu maharamin ‫اس‬ِ ‫ٱج َعل أفِ َدة م َِن ٱنله‬
َ ُ ‫ح‬ ‫َح ٓ َح ح َ ح ُح ُ َ هَ َ َ ه‬
[Makkah] Oh Tuhan ku bang pain sab patengge de sambahayang ٣٧‫ت ل َعل ُه حم يَشك ُرون‬ ِ َٰ ‫تهوِي إَِل ِهم وٱرزقهم مِن ٱثلمر‬
in, Duk hinangun pangateyan meh manusiyain seeban patudju si
siye, duk rizzikianun siye amban meh buwah kayu kalu kalu du
siye magsarang shukur.
‫َ ه َ ٓ ه َ َ ح َ ُ َ ُ ح َ َ ُ ح ُ َ َ َ ح َ َٰ َ َ ه‬
38. Oh Tuhan kami bennal kau, katauhan nu tinapukan duk ِ ‫َف لَع ٱَّلل‬ ‫ربنا إِنك تعلم ما َّن َِف وما نعل ِنُۗ وما َي‬
ٓ ‫ه‬ َ َ‫ح‬
pinatampal kamihin, duk gah niya tapuk si Allahu Taala bisan ٣٨ ِ‫ٱلس َماء‬ ‫ۡرض َوَل ِِف‬ ‫مِن َ ح‬
ِ ‫َشء ِِف ٱۡل‬
ine diyata bulak duk diyata langit.
‫ه‬ َ ‫ِإَوس‬ َ َٰ َ ‫َ َ ح َ ح‬ َ ََ ‫حَ ح ُ ه ه‬
39. [Pain Ibrahim Alayhis Salaam]: Pudji tudju Allahu Taala ‫حَٰ َق إِن َر َِب‬ ‫ِيل ح‬ ‫َِب إِسمع‬
ِ ‫ٱۡلمد َِّلل ِ ٱَّلِي وهب َِل لَع ٱلك‬
ٓ ُّ ُ َ َ
pangurung ne aku si kabahi Ismael duk Ishaaq, Bennal Tuhan ٣٩ ِ‫ٱل ََعء‬ ‫لس ِميع‬
kun Sangat makakale duwaa [lingan].
ٓ ُ ‫ََ ح‬ ُ َ ‫ح َح ُ َ ه‬
40. Oh Tuhan ku, hinangun ku aa matenggehan sambahayang duk ٤٠ ِ‫ٱلصل َٰوة ِ َومِن ذرِ هي ِِت ِۚ َر هب َنا َوتق هبل د ََعء‬ ‫ب ٱجعل ِّن مقِيم‬ َ
ِ ‫ر‬
amban meh tubuh ku, Oh Tuhan kami duk taimaun duwaa kun.
‫َهَ ح ح َ َ َ ه َ حُ ح َ َحَ َُ ُ ح‬
ُ ‫ٱۡل َِس‬
41. Oh Tuhan ku ampunun ku duk duwe matattoe kun duk meh ٤١ ‫اب‬ ‫ربنا ٱغفِر َِل ول ِو َٰ ِلي ول ِلمؤ ِمن ِني يوم يقوم‬
magparatsyahin si ellew nengge ne pagbistahin.
ُ َ ‫َ ه‬ ‫ُ ه‬ َ ً َ َ‫ََ َح َ َه ه‬
42. Duk da teed kew ngannal [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi ‫ٱَّلل غَٰفَِل ع هما َي حع َمل ٱلظَٰل ُِمون إِن َما يُؤخ ُِره حم‬ ‫وَل َتسب‬
َ َ ‫ح‬ َ ‫َح‬
Wasallam] weh lupa Allahu Taala amban hininang meh ٤٢ ‫َِلَ حوم تشخ ُص فِيهِ ٱۡلبحص َٰ ُر‬
Panganganyayahin [meh pananaggah duk meh magsakutu].
Matoohin paabut hadja siye Allahu Taala si ellew padellag sah
pain meh matahin [weh talew den].
ُ ‫َح‬ ُ َ َ َ ‫َ ح‬
43. Hangad sah pain siye duk pabentel meh kok den, gey ne bisan ‫ِني ُمقن َِِع ُر ُءو ِس ِه حم َل يَ حرت ُّد إَِلح ِه حم َُ حرف ُه حمۖۡ َوأفِ َدت ُه حم‬ ‫ُم حه ِطع‬
ٓ َ
makapayam si saddi mata ren [pasung], duk meh pangateyan den ٤٣ ‫ه َواء‬

229
ganah ne isi ne.
َٓ‫ه َ َحَ َح ُ حَ َ ُ ََُ ُ ه َ َ َُ ْ َه‬ َ
44. Duk aka akahanun [pinakitalew pasal siksa] Meh manusiyain ‫َوأنذِرِ ٱنلاس يوم يأت ِي ِهم ٱلعذاب فيقول ٱَّلِين ظلموا ربنا‬
َ َ َ ُّ ‫ُّ ح َ ح َ َ َ ه‬ َ َ َ َٰٓ َ ٓ َ ‫َ ح‬
[Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬si ellew tekka si siye siksain, Na missa ne iye ‫ٱلر ُسل ُۗأ َو ل حم‬ ِ‫ب دع َوتك َونتبِع‬ ‫َن‬
ِ ‫َل أجل قرِيب‬ ِ ‫أخِرنا إ‬
meh siye manganyayahin [meh pananaggah duk meh َ َ ُ َ َ ُ‫َح‬ ُ ‫ح‬ َ ‫َ ُ ُْٓ َح‬
٤٤ ‫تكونوا أقسمتم مِن قبل ما لكم مِن زوال‬
magsakutu]: Oh Tuhan kami tangguhun kami bisan hadja
gantaan pandak, tuhut kami pamoohan nu [tudju agama nun]
duk patuhut kami si meh Rasul, weh dumain ke kaniyaan bin
napa kaam matuu ley weh gey ne kaam usah [tudju ellew
Akhirat]?
ُ َ َ ‫ه َ َ َ ُ ْٓ َ ُ َ ُ ح َ ََه‬ َٰ َ ‫نت حم ِِف َم‬
ُ ‫ك‬َ ََ
45. Duk patennah kaam [maglahat] si meh patennaan meh aa iye ne ‫ني لك حم‬ ‫سك ِِن ٱَّلِين ظلموا أنفسهم وتب‬ ‫وس‬
meh siye manganyaya ginhawa baran den [meh pananaggah duk َ َ ‫َ حَ َ َ حَ ح َ َ َ حَ َ ُ ُ ح َح‬
٤٥ ‫كيف فعلنا ب ِ ِهم وۡضبنا لكم ٱۡلمثال‬
meh magsakutu] bu asal tarrang si kaam bang saingge hininang
kami si siyehin, duk sabbutan kami kaam meh upama.
ُ ‫َ َ ح‬ ُ ‫ح‬ ‫ََح َ َُ ْ َ حَُ ح َ َ ه‬
46. Duk sabennal pangandagey ne weh de paragey den [pamakaat ‫ِند ٱَّلل ِ َمك ُره حم ِإَون َكن َمك ُره حم‬
‫وقد مكروا مكرهم وع‬
ُ ‫َُ َ حُ ح‬
agama duk pangusa meh aa mag aagama] bu si AllahuTaala du ٤٦ ‫ٱۡل َبال‬
ِ ‫ل َِتول مِنه‬
pagdagey den, bu dumain du pangandagey de ley makapapad
punu.
ُ ‫ََ َح َ َه هَ ُح‬
َ ‫ُمل َِف َو حع ِده ِۦ ُر ُسلَ ُه ٓۥ إ هن ه‬
47. Na duk da teed kew ngannal [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬weh baluba ‫ٱَّلل َعزِيز ذو‬ ِ ‫فَل َتسب ٱَّلل‬
Allahu Taala janji ne si meh Rasul nen, bennal Allahu Taala َ
٤٧ ‫ٱنت ِقام‬
Sangat keseg duk Pamamales. َ‫َحَ َُه ُ حَ ُ َ حَ ح‬
َ‫ُ ْ ه ح‬ ُ َ َ ‫ۡرض َو ه‬
48. Si ellew ginantian ne bulakin duk dumain bulak, damikkiyan ِ َٰ ‫ٱلسمَٰوَٰت ۖۡ َو َب َرزوا َِّلل ِ ٱلو‬
‫ح ِد‬ ِ ‫ۡي ٱۡل‬ ‫يوم تبدل ٱۡلۡرض غ‬
َ‫ح‬
meh langitin [ginantian du sab] duk patampal ne siye [paharap] ٤٨ ِ‫ٱلق ههار‬
si Allahu Taala Tunggal Sangat keseg [duk sampurna pagbayah
bayah nen].
َ َ‫ح‬ َ ‫ِني يَ حو َمئذ ُّم َق هرن‬ ‫َََ حُ ح‬
49. Duk takite nu [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬meh aa mabulaugin ٤٩ ِ‫ِني ِِف ٱۡل حصفاد‬ ِ
َ ‫جرم‬
ِ ‫وترى ٱلم‬
[pananaggain] si ellew ien maglintang lintang siye kemon duk
meh kadena [kanyamun].
َ ُ ُ َٰ َ ‫َ َ َ َ ح‬
ُ ‫وه ُه ُم ٱنله‬ ُ َ َ
50. Meh semmek den amban meh kitlan [inusal si meh paglekket ٥٠ ‫ار‬ ‫َساَِيل ُهم مِن ق ِطران وتغَش وج‬
lan] duk dinebbunan meh luwe den duk ebbut [Narka].
َ ‫ٱَّلل َ ُ ح‬ ‫ه َ َ َ ح‬
َ ‫ت إ هن ه‬ ‫ح َ هُ ُه َح‬
51. Supaya tumbasan Allahu Taala tiyap tiyap ginhawa baran in, ٥١ ‫اب‬
ِ ‫َسيع ٱۡل ِس‬
ِ ِ ‫َِلَج ِزي ٱَّلل ك نفس ما كسب‬
Bennal Allahu Taala Sangat lakkes bistahan nen.
َ ُ ‫َ َْه‬ ْ َ ‫َهَٰ َذا بَ َلَٰغ ل ه‬
52. Inin pasampay hadja si meh manusiyah, duk supaya pamakitalew ‫اس َو َِلُنذ ُروا بِهِۦ َو َِلَ حعل ُم ٓوا أن َما ه َو إِلَٰه َوَٰحِد‬ِ ‫ِلن‬
َ‫َ َ ه ه َ ُُْ ْ ح َح‬
siye [amban kahalubiluhan siksa] Duk supaya tahati [meh ٥٢ ‫ب‬ ِ َٰ‫و َِلذكر أولوا ٱۡللب‬
pananaggain] bennal ien Tuhan Tunggal Dambuwa Buwa duk
supaya taesseb weh meh siye halulakkal [Ellew ien].

230
ُ ‫سُ ُورةُُا ْْلح ْج حُر‬
SURATUL AL- HIJR

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

ُ َ ‫ٓ ح َ َ َ ُ ح‬
1. Aleef Laam Raa ( Meh huruf magtampu ganah makahati maksud ١ ‫ب َوق حر َءان ُّمبِني‬
ِ َٰ‫الرِۚ ت ِلك ءاتَٰيَٰت ٱلكِت‬
nen malaingkan Allahu Taala), Iye ien meh ayat Kitab duk Qu-an
tampal.
َ َ ‫ُّ َ َ َ َ ُّ ه‬
َ ‫ك َف ُروا ْ ل َ حو ََكنُوا ْ ُم حسلِم‬
2. Asal magkinaagen teed iye ne meh siye managgain bang hadja ٢ ‫ني‬ ِ ‫ربما يود ٱَّلِين‬
kaniyaan den meh magparatsaya [Bang ne takite de siksain].
َ َ َ َ ُ َ‫ح‬ ‫ْ ح‬ ْ ُ ُ ‫َ ُ ح‬
3. Pasagarun siye [meh managgain Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬mangan ٣ ‫ذ حره حم يَأكلوا َو َي َت َم هت ُعوا َو ُيل ِه ِه ُم ٱۡل َمل ۖۡف َس حوف َي حعل ُمون‬
hadja duk magduhul bayah duk ilinsa weh angan angan, na song
du masi katauhan de.
ُ َ ‫ه‬ َ ‫َٓحَ ح‬
4. Duk ganah ilarak weh kami lahat, malaingkan asal niyah ne ٤ ‫َو َما أهلك َنا مِن ق حر َية إَِل َول َها ك َِتاب هم حعلوم‬
Kitab [ tasulat tegteban ne] tahati andang.
َ ‫هما ت َ حسب ُق م حِن أُ همة أَ َجلَ َها َو َما ي َ حس َ ح‬
٥ ‫تخ ُِرون‬
5. Gey kadehelluhan weh meh Ummat gantaan den duk gey du sab ِ
tapalallay de [apabila ne tekka]. َ َ ُ ‫ه‬ َ َ ْ ُ ََ
َ ‫حُ ه‬
‫ك ل َ َم ح‬
6. Duk pain de [siye pananaggah ley]: Oh kew iye paturunan ٦ ‫ج ُنون‬ ‫يأ ُّي َها ٱَّلِي نزِل َعل حيهِ ٱَّلِكر إِن‬
َٰٓ ‫وقالوا‬

paasseb (Qur-an) bennal kau asal binelew kew [bissa meh


pananagga si Rasul Salla Allahu Alayhi Wasallam]. َ َٰٓ َ َ ‫ه ح َ َ ح َ ح‬
‫ُ َ َ ه‬
َ ‫ٱلصَٰدق‬
7. Bang be hadja kami boohan nu meh Malaikat bang asal kaniyaan ٧ ‫ِني‬ ِ ‫لئِكةِ إِن كنت مِن‬ ‫لو ما تأت ِينا بِٱلم‬
nun amban meh aa bennal [aka nen].
َ ُّ ْ ٓ ُ َ َ َ َ ‫ح‬
َ ‫نظر‬ ‫َ َُ ُ حَ َ َ َ ه‬
َٰٓ ‫َنل ٱلم‬
8. [Pain Allahu Taala]: Gey kami magpaturun meh Malaikat ٨ ‫ين‬ِ ‫لئِكة إَِل بِٱۡل ِق وما َكنوا إِذا م‬ ِ ‫ما ن‬
malaingkan subey si kasabennalan, duk dumain ne [meh aaley
bang saien kahalan den ] subey tinanggu.
َ ُ َ َ َُ ‫ح َ ه‬ ‫ه َح َ ح‬
9. Sabennal kami pinaturun weh kami paessebin (Qur-an) duk ٩ ‫حَٰفِظون‬‫إِنا َن ُن ن هزنلَا ٱَّلِكر ِإَونا َلۥ ل‬
bennal kami si iye malihara [ amban kalepas].
َ ‫َولَ َق حد أَ حر َس حل َنا مِن َق حبل َِك ِف ش َِيعِ حٱۡلَ هول‬
١٠ ‫ِني‬
10. Duk bennal bakas kami magpaboo dehellu amban kau [Oh ِ
Muhammad ‫ ]ﷺ‬tudju meh tumpukan [lahat dumehellu amban
kau]. َ ْ ُ َ ‫ه‬ ‫ح‬
11. Duk gana tekka si siye [meh pananaggain] bisan dambuwa ١١ ‫َو َما يَأت ِي ِهم مِن هر ُسول إَِل َكنوا بِهِۦ ي َ حس َت حه ِز ُءون‬
amban Rasul malaingkan, kaniyaan den si meh Rasul ley ngidji
[ngandiyawaan siye].
َ ‫جرم‬ ‫حُ ح‬ ُُ ُ ُ ُ ‫َ َ َ َح‬
12. Kowe damikkiyan ien, pinaasek kami si meh pangateyan meh aa ١٢ ‫ِني‬ ِ ‫كذَٰل ِك نسلكهۥ ِِف قل‬
ِ ‫وب ٱلم‬
mabulaugin.
َ ‫ت ُس هن ُة حٱۡلَ هول‬
١٣ ‫ِني‬
َ ُ ‫َ ُح‬
‫ون بهِۦ َوقَ حد َخلَ ح‬
13. Gey du siye magparatsaya si pasampay ley bu bakas ne palabey ِ ‫َل يؤمِن‬
iye hininang si meh aa dehelluhin [siksa si siyehin].

231
َ ْ ُّ َ َ ٓ ‫َ ه‬ َ ‫َول َ حو َف َت ح‬
14. Duk bang kami ien ngaluka gawang amban langit, na gey siye ١٤ ‫ٱلس َماءِ فظلوا فِيهِ َي حع ُر ُجون‬ ‫ح َنا َعل حي ِهم بَاَا مِن‬
pahali manaik tudju pi.
َ ُ ُ ‫َ َ ُ ٓ ْ ه َ ُ َ ح َ ح َ َٰ ُ َ َ ح َ ح ُ َ ح ه ح‬
15. Ubus asal missa teed hadja siye mian: Lango ne meh pamayam ١٥ ‫ورون‬ ‫لقالوا إِنما سكِرت أبصرنا بل َنن قوم مسح‬
kamihin, buh kami meh aa qawman tinawwah [hininang
hinang].
‫َ َ ه ه َٰ َ ه‬ ٓ ‫ه‬ ‫ح‬ ََ
16. Duk sabennal hininangan weh kami diyata langitin me pangari َ ‫ِلنَٰظِر‬
١٦ ‫ين‬ِ ‫ٱلس َماءِ بُ ُروجا وزينها ل‬ ‫َولق حد َج َعل َنا ِِف‬
ngari [meh potean] duk pinangari ngarihan weh kami si meh
mamayamin.
‫َو َحف حِظ َنَٰ َها مِن ُ َ ح َ ه‬
17. Duk pinalihara weh kami [langitin] amban meh Shaitan ِ ‫ك شيطَٰن ر‬
١٧ ‫جيم‬ ِ
pinagmulkaan.
‫ََح‬ ‫َت َق ه‬ ‫إ هَل َمن ح‬
َ َ ‫ٱس‬
18. Malaingkan sine sine amban [me shaitan ley] nengep nah turul ١٨ ‫ٱلس حم َع فأت َب َع ُهۥ ش َِهاب ُّمبِني‬ ِ ِ
ien [tibag] ungluan tampal.
19. Duk bulakin binellat weh kami duk bettaran kami diyata ne meh ‫ك‬
ُ
‫ِن‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫ِيه‬ َ َ‫َس َوأ‬
َ ‫ۢنبتح َنا ف‬ َ ‫ۡرض َم َد حد َنَٰ َها َو َألح َق حي َنا ف‬
َ ِ َٰ ‫ِيها َر َو‬ َ َ‫َ ح‬
‫وٱۡل‬
ِ
lagsak [Kapunu punuhan] duk pinatomo weh kami amban tiyap ١٩ ‫َشء م حو ُزون‬ ‫ه‬ ‫َ ح‬
tiyap ine ine [janan] timbang.
َ ‫ِيها َم َعَٰي َش َو َمن هل حس ُت حم َ َُلۥ ب َرَٰزق‬
٢٠ ‫ِني‬
ُ َ َ‫َ َ َ ح‬
َ ‫ك حم ف‬ ‫وجعلنا ل‬
20. Duk hininang weh [Allahu Taala] si kaam diyalem ne meh ِ ِ ِ
kaelluman, Na sine pe saddi amban iye mangarizzikan kaamin?
َ ‫َ َ َ َٓ ُُ ََ َُ ُ ه‬ ‫َ ح ه‬
21. Duk gah niyah bisan amban ine inehin malaingkan niyah si kami ‫َن َُل ٓۥ إَِل بِق َدر‬
ِ ‫ِإَون مِن َشء إَِل عِندنا خزائِنهۥ وما ن‬
ُ
meh pondo ne, duk gey paturun kami malaingkan si gantaan ٢١ ‫هم حعلوم‬
[tartantu] hadja tahati.
ُ َٰ َ ‫َ َٰ َ َ َ َ َ َ َ ح َ َ ه َ ٓ َ ٓ َ َ ح َ ح‬
ُ‫ك ُموه‬ َ‫ََح َ ح‬
22. Duk pinaboo weh kami meh baliyuhin [pamag ella mag anda ‫ٱلرتَٰيح لوَٰق ِح فأنزنلا مِن ٱلسماءِ ماء فأسقين‬ِ ‫وأرسلنا‬
jambangan] Na duk pinaturun weh kami amban diyata langit َ َُ ‫َ َ ٓ َ ُ ح‬
َ ‫خَٰزن‬
٢٢ ‫ِني‬ ِ ِ ‫وما أنتم َلۥ ب‬
bohe [ulanin] na pamainum kami iye kaam, duk dumain kaam si
iye magpapondo.
َ ُ ‫ه ََ ح ُ ُح َُ ُ َح ح‬
23. Duk bennal asal Kami teed Magpakellum duk Magpapateyin duk ٢٣ ‫يت َوَن ُن ٱل َوَٰرِثون‬‫ۡحۦ ون ِم‬
ِ ‫ِإَونا نلحن ن‬
Kami du sab Mamusakain.
ََ ُ َ ‫َولَ َق حد َعل حِم َنا ٱل ح ُم حس َت حق ِدم‬
‫ِني مِنك حم َولق حد َعل حِم َنا‬
24. Duk sabennal katauhan weh Kami iye meh madehellu [ummatin]
amban kaam duk bennal katauhan Kami du sab iye meh ٢٤ ‫ين‬ َ ‫تخِر‬ ‫ٱل ح ُم حس َ ح‬
ِ
[sinasang] duk dambuli [amban meh ummatin].
٢٥ ‫ِيم َعل ِيم‬ ُ ُ ‫ك ُه َو َُيح‬
ٌ ‫ّش ُه حم إنه ُهۥ َحك‬ َ ‫ه َه‬
‫ِإَون رب‬
25. Duk bennal Tuhan nun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬Iye manipun siyehin ِ
[si Ellew Qiyaamat] Bennal Iye Sangat pandey Sangat Tau.
َ َ ‫نس َن مِن َصلح َصَٰل م حِن‬ ‫َََ ح َ َحَ ح‬
26. Duk sabennal pinapanjari weh Kami aahin, amban bulak ٢٦ ‫ۡحإ هم حس ُنون‬ َٰ َ ‫ٱۡل‬
ِ ‫ولقد خلقنا‬
malegpeng [bang ne toho] amban asal asal pisak [lunuk].
27. Duk Jinn in pinapanjari weh kami dehellu pe amban sahaya ِ ‫ٱلس ُم‬
٢٧ ‫وم‬ َ ‫َو ح‬
‫ٱۡلا ٓ هن َخلَ حق َنَٰ ُه مِن َق حب ُل مِن نهار ه‬
ِ
ebbut [Ganah Humbu ne].
َ َ ‫كةِ إّن َخَٰل ُ ُِۢق ب َ َّشا مِن َصلح َصَٰل م حِن‬
‫ۡحإ‬
َ َٰٓ َ َ ‫ح َ َ َ ُّ َ ح‬
28. Duk [essebun] bi sakayi magpain Tuhan nun [Oh Muhammad ‫]ﷺ‬ ِ ِ ِ ‫لئ‬ ‫ِإَوذ قال ربك ل ِلم‬
si meh Malaikat: Bennal aku magpapanjari ku manusiya , amban ٢٨ ‫هم حس ُنون‬
bulak malegpeng [bang ne toho] amban asal asal pisak [lunuk].

232
َ ‫سجد‬ َ ُ َ ْ ُ َ َ ِ ُّ ‫َ َ َ هحُُ َََ ح‬
ُ ‫خ‬
29. Pagpi ne tapabantuk weh Ku sarta tinihupan ne weh ku amban ٢٩ ‫ِين‬ ِ َٰ ‫وۡ فقعوا َلۥ‬ ‫ت فِيهِ مِن ر‬ ‫فإِذا سويتهۥ ونف‬
nyawa ganta [hininang ku si iyehin], Na patudju ne kaam si iye
Pasujud [pangamulliya iye].
َ َ ‫َ َ َ َ ح َ َ َٰٓ َ ُ ُ ُّ ُ ح َ ح‬
30. Na pasujud ne meh Malaikatin tiyap tiyap dambuwa amban siye ٣٠ ‫َج ُعون‬‫فسجد ٱلملئِكة ُكهم أ‬
kemon.
َ ‫ٱلسجد‬ ‫ه ٓ ح َ َ َ َٰٓ َ َ ُ َ َ َ ه‬
31. Malaingkan si Iblis naggah paniyah amban meh Mapasujud in. ٣١ ‫ِين‬ ِ َٰ ‫َب أن يكون مع‬ ‫إَِل إِبل ِيس أ‬

َ ‫ٱلسجد‬ ‫َ َ َ َٰٓ ح ُ َ َ َ َ ه َ ُ َ َ َ ه‬
32. Pain [Allahu Taala]: Oh Iblis! Weey kew gah patuhut si meh ٣٢ ‫ِين‬ ِ َٰ ‫يإِبل ِيس ما لك أَل تكون مع‬ ‫قال‬
Mapasujud in?
ُ ‫كن ِۡلَ حس‬
َ َ ‫ج َد ل ِبَ َّش َخلَ حق َت ُهۥ مِن َصلح َصَٰل م حِن‬
‫ۡحإ‬
ُ َ ‫َ َ َح‬
‫قال لم أ‬
33. Pain ne: Dumain ku subey pasujud si manusiya papanjari nu,
amban bulak malegpeng [bang ne toho] amban asal asal pisak ٣٣ ‫هم حس ُنون‬
[lunuk].
٣٤ ‫جيم‬ َ َ ‫َ َ َ ح ُ ح حَ َ ه‬
34. Pain [Allahu Taala]: Na paguwah nekew amban [diyalem Surgah] ِ ‫قال فٱخرج مِنها فإِنك ر‬
nah sabennal kau, pinagtibag [pinagla’natan ne kew].
‫ه َ َ ح َ ه ح َ َ َ َٰ َ ح‬
35. Duk sabennal luu ne si kau La’natin sampay ellew pagtumbas ِ ‫ِإَون عليك ٱللعنة إَِل يو ِم ٱل‬
٣٥ ‫ِين‬
[Ellew Qiyaamat].
َ ُ َ ٓ ‫َ َ َ ََ ح‬
36. Pain ne: Oh Tuhan ku na paagarun [tangguhun] hadja ku taman ٣٦ ‫ ي إ ِ ََٰل يَ حو ِم ُي حب َعثون‬
ِ ‫ب فأنظِر‬
ِ ‫قال ر‬
ellew pamakellum siye [meh manusiya balik].
َ ‫نظر‬َ ُ‫َ َ َ ه َ َ ح‬
37. Pain ne: Na bennal kau amban meh pinaagad kew [tinanggu]. ٣٧ ‫ين‬ ِ ‫قال فإِنك مِن ٱلم‬
ُ ‫َ َٰ َ ح ح َ ح ح‬
38. Sampay ellew iye waktu tahati [tartantu]. ِ ‫ت ٱل َم حعل‬
٣٨ ‫وم‬ ِ ‫إَِل يو ِم ٱلوق‬
‫َُح‬ َ‫ح‬ َ ‫ََٓ حَحَ ََُ َه‬ َ َ َ
39. Pain ne: Oh Tuhan ku, sabab lepas ku, asal pangari ngarihan ku ‫ۡرض َوۡلغوِ َي هن ُه حم‬
ِ ‫ن ل ُه حم ِِف ٱۡل‬ ِ ‫ب بِما أغويت ِّن ۡلزي‬
ِ ‫قال ر‬
teed si siye [meh manusiya] diyata bulak duk supaya siye talepas ٣٩ ‫ِني‬ َ ‫أَ ح‬
َ ‫َجع‬
ku kemon.
‫َ َ ح ح ح‬
َ ‫خلَص‬ ‫ه‬
40. Malaingkan iye [gey talepas kun] amban siye meh ipun nu ٤٠ ‫ني‬ ِ ‫إَِل ع َِبادك مِن ُه ُم ٱل ُم‬
maikhlasin.
‫قَ َال َهَٰ َذا صِ َر َٰ ٌط َ َ ه‬
ٌ ‫لَع ُم حس َتق‬
٤١ ‫ِيم‬
41. Pain [Allahu Taala]: Inin ne lan [agama Islam in] tuu si aku
Bentel.
َ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ح‬ ََ َ َ َ ‫ه‬
42. Sabennal meh ipun ku gana si kau luu si siye pagbayah bayah, ‫إِن ع َِبادِي ليح َس لك عل حي ِه حم ُسل َطَٰ ٌن إَِل َم ِن ٱت َب َعك م َِن‬
malaingkan sine sine nuhut kau amban meh aa lepas. ٤٢ ‫ين‬ َ ‫ٱلح َغاو‬
ِ
َ ‫َجع‬
٤٣ ‫ِني‬ َ ‫ِإَون َج َه هن َم ل َ َم حوع ُِد ُه حم أَ ح‬
‫ه‬
43. Duk bennal [Narka] Jahannamin, asal pangajanji siye ien kemon.

ٌ ‫ل َ َها َس حب َع ُة َأبح َوَٰب ل ُِك بَاب م حِن ُه حم ُج حزء هم حق ُس‬


٤٤ ‫وم‬
44. Niyah pituh meh gawang ne, tiyap tiyap dambuwa gawang ganta ِ
si siye bahagi bahagi ne andang.
ُ ‫ه‬ َ ‫إ هن ٱل ح ُم هتق‬
٤٥ ‫ِني ِِف َجنَٰت َوع ُيون‬
45. Sabennal meh aa magmatalewin diyalem meh Surgah ne duk ِ
meh bohe ne [kasuba subaan].
َ ُ ُ ‫ح‬
َ ‫وها ب َس َلَٰم َءا ِمن‬
46. [Ilinganan ne siye] Paasek ne kaam duk kasanyang duk meh ٤٦ ‫ِني‬ ِ ‫ٱدخل‬
parasahan.

233
47. Duk inanan weh kami iye meh diyalem daakan [pangateya den, ‫َسر‬ َٰ َ َ ‫َونَ َز حع َنا َما ِِف ُص ُدورهِم م حِن غِل إ ِ حخ َوَٰنًا‬
ُ ُ ‫لَع‬
ِ
amban pagjingki [supaya siye tahinang kowe] magpawpongtinai ٤٧ ‫ِني‬َ ‫ُّم َت َقَٰبل‬
ِ
diyata meh kantil de magharap harap.
‫ََ ُ حَ ُ ح‬
َ ‫خ َرج‬
٤٨ ‫ني‬ َ َ َ ‫َ َ َ ُّ ُ ح‬
48. Gey ne siye tawwah kahapus diyalem ne, duk gey ne siye ِ ‫َل يمسهم فِيها نصب وما هم مِنها بِم‬
pinaluwas amban iye.
49. Aka akahanun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬meh ipun kun, sabennal aku ُ ‫ٱلرح‬
٤٩ ‫ِيم‬ ُ ‫ّن َأنَا ٱلح َغ ُف‬
‫ور ه‬
َ ٓ َ ‫َ ح‬
ٓ ِ ‫ِي أ‬ ‫۞نبِئ عِباد‬
Sangat mangangampun, Sangat Maase.
َ ‫ََ ه َ َ ُ حَ َ ُ ح‬
50. Duk [akahanun du sab siye] sabennal siksah kun, Iye siksa ٥٠ ‫اب ٱۡل َِل ُم‬‫وأن عذ ِاَب ه َو ٱلعذ‬
mapeddesin.
َ ‫َونَب حئ ُه حم َعن َض حي ِف إبح َرَٰه‬
٥١ ‫ِيم‬
51. Duk aka akahanun siye [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬tenged bisita ِ ِ
Ibrahim [Alayhis Salaam meh malaikatin].
َ ُ َ ‫ُ ح‬ ‫ح َ َ ُ ْ َ َح ََ ُ ْ َ َ َ َ ه‬
52. [Essebun] sakayi siye paasek luu si iye, na pain de: Kasanyangan ِ ‫إِذ دخلوا عليهِ فقالوا سلَٰما قال إِنا مِنكم و‬
٥٢ ‫جلون‬
[luu si kaam]! Pain ne: Bennal kami tinalew kami si kaam!
َ ُ ُ َُ ‫َ ُ ْ َ َح َ ح ه‬
53. Pain de: Da kew tinalew, sabennal kami moohan kau aka ٥٣ ‫ّش َك بِغلَٰم َعل ِيم‬
ِ ‫قالوا َل توجل إِنا نب‬
makasinna, duk nakanak tagapanghati!
َ ُ َ ُ َ َ ُ َ ‫َ َ َٰٓ َ ه ه َ ح‬ ُُ‫َ َ ََه ح‬
54. Pain ne: We akahan bi ku saien, puwas amban pakaabut ku ٥٤ ‫ّشون‬
ِ ‫و ي لَع أن مس ِّن ٱلكَِب فبِم تب‬
ِ ‫قال أبّشتم‬
kabahi, na ine [guna] aka bi iyu?
ُ َ َ َ َ ‫َ ُ ْ َ ه ح َ َٰ َ ح‬
َ ‫كن م َِن حٱل َقَٰنط‬
55. Pain de: Aka akahan kami kew duk kasabennalan, na da kew ٥٥ ‫ني‬ ِ ِ ‫قالوا بّشنك بِٱۡل ِق فَل ت‬
paniyah amban meh aa lepasan ase ase.
َ ُّ ‫ه ه‬ َ ‫قَ َال َو َمن َي حق َن ُط مِن هر ح‬
56. Pain ne: Gana lepasan as ease amban aseh Tuhan ne, malaingkan ٥٦ ‫ۡحةِ َربِهِۦٓ إَِل ٱلضٓالون‬
iye ne meh siye aa lepas.
َ ُ ‫ح‬ َ ُ َ َ َ َ
57. Na pain ne: Ine aka bin Oh kaam meh Rasul pinaboo? ٥٧ ‫قال ف َما خ حط ُبك حم أ ُّي َها ٱل ُم حر َسلون‬
َ ‫ُمرم‬ ‫َ ُ ٓ ْ ه ٓ ُ ح ح َ ٓ َ َٰ َ ح ُّ ح‬
58. Pain de: Bennal kami, pinaboo kami tudju aa qawman bulaug. ٥٨ ‫ِني‬ ِ ‫قالوا إِنا أرسِلنا إَِل قوم‬
َ ‫وه حم أَ ح‬
َ ‫َجع‬
٥٩ ‫ِني‬
ُ ُّ َ ُ َ ‫ه‬ ُ َ ٓ‫ه‬
‫إَِل َءال لوط إِنا لمنج‬
59. Malaingkan iye meh siye pamilya Lut [Alayhis Salaam] bennal
kami palappas kami siye kemon.
َ ‫ٱم َر َأتَ ُهۥ قَ هد حرنَا ٓ إ هن َها ل َ ِم َن ٱلح َغََٰب‬
٦٠ ‫ين‬ ‫إ هَل ح‬
60. Malaingkan anda nen, ginanta weh kami amban meh aa leyat ِِ ِ ِ
[lepas].
َ ُ ‫ح‬ ُ َ ٓ ََ
61. Pagpi ne tekka si meh aa Lut [Alayhis Salaam] Meh [Malaikat] ٦١ ‫فل هما َجا َء َءال لوط ٱل ُم حر َسلون‬
pinaboohin.
َ َ َ ُ ‫َ َ ه‬
62. Pain ne: Bennal kaam iyu, meh aa gey takilale. ٦٢ ‫قال إِنك حم ق حوم ُّمنك ُرون‬

َ َُ‫َ ح‬ ْ ُ َ َ ‫َ ُ ْ َح‬
63. Pain de: Ganta kamihin tekka pitu si kau, supaya [moohan siye ٦٣ ‫َتون‬ ‫ج حئ َنَٰك ب ِ َما َكنوا فِيهِ يم‬
ِ ‫قالوا بل‬
siksa] si iye pagduwe duwehan de ley.
َ ُ َ َ ‫ه‬ َ َ‫َََح‬
َ‫ك ب ح‬
64. Duk boohan kami kew kasabennalan duk kami asal kami iye ٦٤ ‫ٱۡل ِق ِإَونا لصَٰدِقون‬ِ َٰ‫وأتين‬
matoohin.
65. Na boohun tahala meh pamilya nun daahat amban meh sangem ‫فَأَ حَس بأَ حهل َِك بق حِطع م َِن هٱَلحل َوٱتهب حع أَ حد َب َٰ َر ُه حم َو ََل يَلح َتف ح‬
‫ِت‬ ِ ِ ِ ِ ِ
duk paturul turul hadja kew amban bukutan de, duk da ne َ َُ ‫ُ ح َ َ َ ح ُ ْ َح ُ ُح‬
٦٥ ‫مِنكم أحد وٱمضوا حيث تؤمرون‬

234
pahaleng bisan dambuwa amban kaam, duk palanjal ne hadja
kaam si pangandaakan kaamin.
‫َ َ َ ح َ ٓ َ ح َ َٰ َ ح َ ح َ َ ه َ َ َ َٰٓ ُ َ ٓ ح‬
66. Duk tinuney weh kami we iye damnikkiyan pakaradjaan ien, ‫ٰٓؤَلءِ َمق ُطوع‬ ‫وقضينا إ َِلهِ ذل ِك ٱۡلمر أن دابِر‬
َ ‫ُّم حصبح‬
٦٦ ‫ني‬
bennal tubuh den bekkat ne taabut siye subuh. ِ ِ

َ ُ ‫َ َ َٓ َ حُ حَ َ َح َح‬
67. Duk tekka ne meh aa puweblohin magsinna sinna. ٦٧ ‫ّشون‬
ِ ‫وجاء أهل ٱلمدِينةِ يستب‬

ُ َ ‫قَ َال إ هن َ َٰٓ ُ َ ٓ َ ح َ َ َ ح‬


68. Pain [Nabi Lut Alayhis Salaam]: Bennal iye meh siye ien bisita ku, ِ ‫ٰٓؤَلءِ ضي َِف فَل تفضح‬
٦٨ ‫ون‬ ِ
Na da ku paiyaun bi.
٦٩ ‫ون‬ ُ‫َ هُ ْ هَ ََ ُح‬
69. Duk tinalew kaam si Allahu Taala duk da ku desmeun bi. ِ ‫وٱتقوا ٱَّلل وَل َّتز‬

َ َ ‫َ ُْٓ ََ َح َح‬
َ ‫ك َعن ٱلح َعَٰلَم‬
70. Pain de: Weh gah ke kew [Lut] peges kami [gey dinaak mebbeg] ٧٠ ‫ني‬ ِ ِ ‫قالوا أو لم ننه‬
si meh aa alam?
ُ ‫اِت إن ُك‬
َ ‫نت حم َفَٰعل‬ َ َ ٓ َ ُ َٰٓ َ ‫قَ َال‬
71. Pain [Lut Alayhis Salaam]: Oh meh anak ku ley [andahun bi] labi ٧١ ‫ِني‬ ِ ِ ٓ ِ ‫ٰٓؤَلءِ َن‬
pe hap hinang bi. َ ‫ح‬ َ ‫ه‬ َ
72. Bennal sapahan ku si Umul nu [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬siye [meh aa ٧٢ ‫ل َع حم ُر َك إِن ُه حم ل َِف َسك َرت ِ ِه حم َي حع َم ُهون‬

qawman Lut ley] diyalem kalango de lakap.


َ ‫ح ُة ُم حّشق‬
٧٣ ‫ِني‬ ‫فَأَ َخ َذ حت ُه ُم ه‬
َ ‫ٱلص حي‬
73. Na ineddo [siye weh siksa] bageddu sawung sawung ne [waktu ِ
pasilak ellew].
َ َ ‫َ َ َ حَ َ ََ َ ََ ََح َ حَ َ َح ح‬
74. Na hininang weh kami diyata [lahatin] diyawa ne [pinagbaliskat] ِ ‫فجعلنا عَٰل ِيها ساف ِلها وأمطرنا علي ِهم حِجارة مِن س‬
٧٤ ‫ِجيل‬
duk inulanan siye weh kami batu amban [bulak panas].
َ ‫إ هن ِف َذَٰل َِك ٓأَل َتَٰيَٰت ل ِلح ُم َت َوسم‬
٧٥ ‫ني‬
75. Bennal si damikkiyan ien, meh tanda si meh aa ngannal [duk ِ ِ ِ ِ
naimah toh].
َ ‫ه‬
76. Duk bennal lahat ley [palaihan nen si ellet lan du amban Makka ٧٦ ‫ِإَون َها لب ِ َسبِيل ُّمقِيم‬
tudju Syria] bentel.
77. Bennal damikkiyan ien asal tanda [pamintangan] si meh aa َ ‫إ هن ِف َذَٰل َِك ٓأَليَة ل ِلح ُم حؤ ِمن‬
٧٧ ‫ِني‬ ِ ِ
magpaparatsaya.
َ ‫َ َ َ ح َ َٰ ُ ح َ ح‬
َ ‫كةِ لَ َظَٰلِم‬
78. Duk kaniyaan meh aa kayuhin [meh aa Madyan, iye ne ٧٨ ‫ني‬ ِ ‫ِإَون َكن أصحب ٱۡلي‬
pamaboohan Nabi Shuaib Alayhis Salaam in] kaniyaan den
anyaya [pananaggah duk magsasakutu].
َ ‫ه‬ ََ َ
79. Na males kami amban siye ien, duk [lahat deley] si kapaslangan ٧٩ ‫ٱنتق حم َنا م حِن ُه حم ِإَون ُه َما ِلِإ ِ َمام ُّمبِني‬ ‫ف‬
tampat. ‫َََ ح َ ه َ َ ح َ ُ ح‬
َ ‫ٱۡل حِجر ٱل ح ُم حر َسل‬
٨٠ ‫ِني‬ ‫ولقد كذب أصحَٰب‬
80. Duk bennal meh aa qawman Salih [Alayhis Salaam] , naggah du ِ
sab si meh Rasul [pinaboo weh Allahu Taala si siye].
َ ‫َو َء َات حي َنَٰ ُه حم َء َاتَٰيَٰت َِنا فَ ََّكنُوا ْ َع حن َها ُم حعرض‬
٨١ ‫ني‬
81. Duk inurungan siye weh kami meh ayat [tanda] kami na ِ ِ
kaniyaan den amban meh ayat ley pataykut [naggah].
‫ََ ُ ْ َ ح ُ َ َ ح‬
َ ‫ٱۡل َبال َُ ُيوتًا َءا ِمن‬
82. Duk kaniyaan den ngukilan hadja meh punu supaya hinang de ٨٢ ‫ِني‬ ِ ِ ‫حتون مِن‬ ِ ‫وَكنوا ين‬
lumah dem kasanyang de.
َ ‫ح ُة ُم حصبح‬
٨٣ ‫ني‬ ‫فَأَ َخ َذ حت ُه ُم ه‬
َ ‫ٱلص حي‬
83. Na [sabab duse de] ineddo siye [siniksa we bagedddu] suwala ِ ِ

235
pagtaabut sawung sawung.
َ ‫َ ُ ْ ح‬ َ َٰ َ ‫َ َ ٓ َ ح‬
84. Na gah du makatabang siye iye meh tausaha den [atawa kadaya, ٨٤ ‫ّن ع حن ُهم هما َكنوا يَكس ُِبون‬ ‫فما أغ‬
pangalta duk kawase den amban siksa ley].
85. Duk gah pinapanjari weh kami meh langit duk bulakin duk ine ‫ه‬ َ َ ‫َ َ َ َ ح َ ه َ َٰ َ َٰ َ ح‬
َ ‫ۡرض َو َما بَيح َن ُه َما ٓ إ ِ هَل ب ح‬
‫ٱۡل ِق ِإَون‬ ِ ‫ت وٱۡل‬ِ ‫وما خلقنا ٱلسمو‬
pe si antara de, malaingkan si kasabennalan, Duk bennal Oras ‫ح‬
َ َ َ ‫ه ح‬ َ ‫ه ََ َ َ ح‬
٨٥ ‫ٱۡل ِميل‬ ‫ٱصفحِ ٱلصفح‬ ‫ٱلساعة ٓأَلت ِية ۖۡف‬
[Qiyaamatin] asal patekka teed, Na maapun [siye Oh Muhammad
Salla Allahu Alayhi Wasallam si meh kasaan de meh pananaggah
ley] si pagmaaf si kahapan.
٨٦ ‫ِيم‬ َ ‫ك ُه َو ح‬
ُ ‫ٱۡل هل َٰ ُق ٱلح َعل‬ َ ‫ه َه‬
‫إِن رب‬
86. Sabennal Tuhan nun, Sangat magpapanjari Sangat tau.
َ َ ‫َ حََ َ حُ ح‬
َ ‫ان ٱلح َعظ‬ ‫َََ ح َ َحَ َ َ ح‬
87. Duk sabennal inurungan kew weh kami [Oh Muhammad ‫]ﷺ‬ ٨٧ ‫ِيم‬ ِ ‫ولقد ءاتينَٰك سبعا مِن ٱلمث‬
‫اّن وٱلقرء‬
pituh Mathani [papudjihan magbalik balik binassa “Alfatiha"]
duk Qur-an Sangat hadje. َ
‫َ َح ح‬ َ َ َ َ ‫َ َ ه‬
88. Duk da ne paladjuhun pamayam nun tudju iye meh siye ‫َل ت ُم هدن ع حين حيك إ ِ ََٰل َما َم هت حع َنا بِهِۦٓ أ حز َوَٰجا م حِن ُه حم َوَل َت َزن‬
[pananaggah] pinaduhul weh kami duk meh kaandahan amban ٨٨ ‫ِني‬ َ ‫ك ل ِلح ُم حؤ ِمن‬ َ َ َ َ ‫َ َح ح َ ح ح‬
‫علي ِهم وٱخفِض جناح‬
siye duk da kew suse si siye duk pariyawaun peppik nun si meh
Magpaparatsayahin [Magpahap hap kew tudju siye].
ُ ‫ِير ٱل ح ُمب‬ َ
89. Duk bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬bennal aku Pamamasampay ٨٩ ‫ني‬ِ ٓ ِ ِ ‫َوقُ حل إ‬
ُ ‫ّن أنَا ٱنلهذ‬
[katalewan siksa] tampal.
ََ َ‫َ َ ٓ َ َح‬
َ ‫لَع ٱل ح ُم حقتَسم‬
90. Kowe du sab kapamaturun kami tudju meh siye magbahagi [ ٩٠ ‫ني‬ ِ ِ ‫كما أنزنلا‬
magsapehak, amban meh Nasranie, Yahudi duk Quraish]. َ َ ‫ه َ َ َ ُ ْ حُ ح‬
َ ‫ان عِض‬
٩١ ‫ني‬ ‫ٱَّلِين جعلوا ٱلقرء‬
91. Iye ne meh siye hininang hadja weh de Qur-anin pinagbahagi ِ
[Paratsaya de kasinduwehin duk saggaan de kasinduwehanin
“Tafsir Tabaari”].
َ ‫سلَ هن ُه حم أَ ح‬
َ ‫َجع‬
٩٢ ‫ِني‬ َ ‫ك لَنَ ح‬
َ َََ
92. Na [Sapahan Tuhan nun si Dine] Asal tilewan kami teed siye ِ ‫فورب‬
kemon [taabut si Ellew Qiyaamat].
َ ُ ْ ُ َ َ
93. Si iye bakas hininang de ley. ٩٣ ‫ع هما َكنوا َي حع َملون‬

َ ‫ع ب َما تُ حؤ َم ُر َوأَ حعر حض َعن ٱل ح ُم حّشك‬


٩٤ ‫ِني‬
‫َ ح َ ح‬
94. Na [pataykut hadja kew si] pasampayun hadja iye pangandaakan ِ ِ ِ ِ ‫فٱصد‬
kauhin [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬duk pataikut kew amban iye meh
siye magsasakutuhin.
َ ‫ك ٱل ح ُم حس َت حهزء‬
٩٥ ‫ِين‬
َ َٰ َ ‫ه َ َ ح‬
‫إِنا كفين‬
95. Bennal kami pamararahi kami ne si kau iye meh siye pangingidji ِ
[Pangangandiyawain, Pananaggain].
َ َ َ َ َ َ ‫ه‬ َ ُ ‫ه َ َح‬
96. Iye ne meh siye hininangan weh de Allahu Taala [sakutu] tuhan ٩٦ ‫ِين َي َعلون َم َع ٱَّلل ِ إِل َٰ ًها َءاخ َر ف َس حوف َي حعل ُمون‬
‫ٱَّل‬
saddi na song du katauhan de [tumbas si siyehin].
َ ُ ُ َ ‫َََ ح َح َُ َه‬
97. Duk asal katauhan kami weh bennal kau [Oh Muhammad ‫]ﷺ‬ ٩٧ ‫يق َص حد ُر َك ب ِ َما َيقولون‬
ُ ‫ك يَض‬
ِ ‫ولقد نعلم أن‬
sigpit dem daakan [pangateyan] nu iye meh bissa den.
َ ‫ٱلسجد‬ ‫َ ه‬ َُ َ َ ‫َ َ ح َح‬
98. Nah nasbih hadja kew si Tuhan nu duk paniyah kew amban meh ٩٨ ‫ِين‬ ِ َٰ ‫فسبِح ِِبم ِد ربِك وكن مِن‬

236
aa Pasasujud.
َ َ ‫َ ح ُ ح َ ه َ َ ه َٰ َ ح‬
ُ ‫ك حٱَلَق‬
99. Duk sumbahun [magpatigupu kew mag ibadat] si Tuhan nu ٩٩ ‫ِني‬ ‫وٱعبد ربك حِت يأت ِي‬
samantaan kew katekkahan iye asal mabennalin [kamatey].

ُ ‫َّح حُل‬
ْ ‫سُ ُورةُُالن‬
SURATUL AN-NAHL 16

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

َ ُ ‫َ َ َٰٓ َ ح ُ ه َ َ َ ح َ ح ُ ُ ُ ح َ َٰ َ ُ َ َ َ َٰ َ َٰ َ ه ُ ح‬
1. Na masi du patekka pakaradjaan Allahu Taalahin [siksa ne si ١ ‫ّشكون‬
ِ ‫جلوه سبحنهۥ وتعل عما ي‬ ِ ‫أِت أمر ٱَّلل ِ فَل تستع‬
meh siye magsasakutu duk pananaggah] na da teed dayih dayiun
bi ien, Mahasutsi Iye duk Mahatinggi amban meh pagsakutuhan
de ien.
َ
َٰ َ َ ‫وح م حِن أ حمره ِۦ‬
ٓ‫لَع َمن ي َ َشا ٓ ُء م حِن ع َِبادِه ِۦ‬ َ َٰٓ َ َ ‫ُ َ ُ ح‬
ُّ ‫ك َة ب‬
ِ ‫ٱلر‬ ِ ِ ‫لئ‬ ‫َنل ٱلم‬
2. Magpaturun Iye meh malaikat duk Ruh [Jibril, Nakura de] amban ِ ِ ‫ي‬
daakan Ne tudju sine sine kabayaan Ne amban meh ipun Ne. ُ ‫َ ح َ ُ ٓ ْ َ ه ُ َ ٓ َ َٰ َ ه ٓ َ َ َ ه‬
٢ ‫ون‬ ِ ‫أن أنذِروا أنهۥ َل إِله إَِل أنا فٱتق‬
[Pain Ne]: Pasampayun bi [kahalan kahalubiluhan siksa] Bennal
Allahu Taala Iye du Tuhan ganah patut sinumba malaingkan
Aku, Na magmatalew kaam si Aku.
َ ُ ‫ح َ َ َ َٰ َ َٰ َ ه ُ ح‬ َ َ ‫َ َ َ ه َ َٰ َ َٰ َ ح‬
3. Pinapanjari weh Ne meh langit duk bulakin si kasabennalan, ٣ ‫ّشكون‬
ِ ‫ت وٱۡلۡرض بِٱۡل ِ ِۚق تعل عما ي‬ِ ‫خلق ٱلسمو‬
Mahatinggi Iye amban meh pagsakutu de ley.
َ ُ َ َ َ ُّ ‫َ ََ ح‬
4. Pinapanjari weh Ne manusiyain amban [Nutfa: pagtampu bohe َٰ َ ‫ٱۡل‬
٤ ‫نس َن مِن ن حطفة فإِذا ه َو خ ِصيم ُّمبِني‬ ِ ‫خلق‬
lella duk dende], Tagha hadja iye ngatu palangka tampal.
َ ُ ُ ‫َح‬ ‫َ ح َ ح َ َٰ َ َ َ َ َ َ ُ ح َ ح‬
5. Duk meh hinayep in [Upama meh Sapi duk Kambing] ٥ ‫ِيها دِفء َو َم َنَٰف ُِع َوم حِن َها تأكلون‬ ‫وٱۡلنعم خلقها ۖۡ لكم ف‬
pinapanjari ien weh Ne ganta si kaam pamanas manasan [amban

237
haggut hinang semmek] duk kamumfaat an bi duk amban ien du
pamanganan bin.
َ َ ‫َ ُ ُ َ َ َ َح‬ ٌ ََ َ ‫ََ ُ ح‬
6. Duk nyah lai si kaam kahapan pagjanggang bang ne boo bi ٦ ‫ِس ُحون‬‫َجال حِني ترِيحون وحِني ت‬ ‫ولكم فِيها‬
sangem [patandan] duk boo bi [pinindahan] pinakan.
ُ َ‫ح‬ ‫ه‬ َ ْ ُ ُ َ ‫َ َح ُ َحَ َ ُ ح َ ََ ه ح‬
7. Duk moo siye ien meh [duwaan bi] bohat tudju lahat gey taabut ِۚ ِ ‫وَت ِمل أثقالكم إ ِ ََٰل بِل لم تكونوا بَٰلِغِيهِ إَِل بِشِ ِق ٱۡلنف‬
‫س‬
َ ُ ‫ه‬
bi malaingkan asal paya ginhawa baran bin [bang dumain sabab ٧ ‫إِن َر هبك حم ل َر ُءوف هرحِيم‬
ne] Bennal Tuhan bin Sangat makasi Sangat Maase.
َ ُ ‫ح‬ َ ُ َ ‫َ حَ ح َ َ ح َ َ َ حَ َ َ ح‬
َ ‫وها َوز‬
8. Duk meh Kurah duk [Anak kura duk Himar] duk meh Himar ‫ينة َو َيخل ُق َما َل‬ِ ‫وٱۡليل وٱِلِغال وٱۡل ِمۡي ل َِتكب‬
َ َ َ
[papanajari Allahu Taala supaya paduwaan bi] duk [hinang] ٨ ‫ت حعل ُمون‬
pangari ngari duk magpapanjari AllahuTaala gey katauhan bi
[bang ine].
ُ َ ٓ َ َ ٓ
‫يل َوم حِن َها َجائِر َول حو شا َء ل َه َدىَٰك حم‬ ‫َ ََ ه َ ح ُ ه‬
9. . Duk tudju Allahu Taala du patudjuhan lan [mabentelin Agama ِ ِ ‫ولَع ٱَّلل ِ قصد ٱلسب‬
Islam, Pagtawheed] duk amban ien bengkok [kowe ne meh ٩ ‫ِني‬ َ ‫أَ ح‬
َ ‫َجع‬
agama saddi duk pagsakutu] Duk bang hadja bayah Allahu Taala
asal toan ne kaam kemon.
َ ‫ۡشاب َوم حِن ُه َش‬ ُ ‫َُ ه ٓ َ ََ َ ه َِٓ َٓ ه‬
َ َ ‫كم م حِن ُه‬
10. Duk Iye du [Allahu Taala] Iye magpaturun amban diyata langit ‫جر‬ ‫هو ٱَّلِي أنزل مِن ٱلسماء ماء ۖۡ ل‬
َ ُ ُ
bohe [ulan] amban ien panginuman duk amban ien [panata] ١٠ ‫ِيمون‬‫فِيهِ تس‬
katumbu tumbuhan [supaya tomo] duk diyalem ien pagpakanan
bi [meh hayep bin].
ُ َ َ َ ‫ه ح َ َ هحُ َ َ ه َ َ حَح‬ ُ َ ُ ُ
11. Patomo [Allahu Taala] si kaam duk bohe tinanemin [kowe meh ِ ‫يۢنبِت لكم بِهِ ٱلزرع وٱلزيتون وٱنلخِيل وٱۡلعنَٰب ومِن‬
‫ك‬
َ ‫َ ه‬ َ َ َ ‫ه‬ َ ‫ه‬
tanah] duk Zaitun duk meh Hurma duk meh Grapes duk amban ١١ ‫ت إِن ِِف ذَٰل ِك ٓأَليَة ل ِق حوم َي َتفك ُرون‬
ِۚ ِ َٰ ‫ٱثل َمر‬
kemon meh buwah kayu, bennal si meh damikkiyan ien tandah si
aa qawman nali nalih.
ُ ‫ج‬ ‫َ َ ه َ َ ُ ُ هحَ َ هَ َ َ ه‬
ُ ُّ‫ٱلش حم َس َوٱلح َق َم َر ۖۡ َوٱنل‬
12. Duk pinatuhut tuhut weh Allahu Taala si kaam sangem duk ‫وم‬ ‫وسخر لكم ٱَلل وٱنلهار و‬
َ ُ ‫َ َٰ َ َ َٰ َ ح َ ح‬ ‫ه‬ َ ُ َ ‫ُ َ ه‬
ellewin duk meh mata ellewin duk bulanin duk meh poteanin ١٢ ‫ت بِأ حم ِره ِٓۦ إِن ِِف ذل ِك ٓأَلتَٰيت ل ِقوم يعقِلون‬ ُۢ َٰ ‫مسخر‬
patuhut tuhut si daakan [Allahu Taala] bennal si meh
damikkiyan ien asal meh tandah si meh aa qawman ngakkal
[osal de akkal den].
َ َ َ ‫ُح ً َح ُ ه‬ َ‫ح‬ ُ َ َ َ
13. Duk iye du sab pinapanjari ne diyata bulakin, magbidda biddah ‫ۡرض ُم َتل ِفا أل َوَٰن ُه ٓۥ إِن ِِف ذَٰل ِك ٓأَليَة ل ِق حوم‬
ِ ‫َو َما ذ َرأ لك حم ِِف ٱۡل‬
َ ‫ه ه‬
warnah nen, bennal si damikkiyan ien asal tandah si meh aa ١٣ ‫يَذك ُرون‬
qawman makaesseb.
ْ ُ ‫ََح َ ح‬ ُ ‫َ ه َ حَ ح َ َح‬
‫كلُوا ْ م حِن ُه َ ح‬ ‫ُ ه‬
14. Duk iye du sab [mamalunuk, patuhut tuhut] Ne tahikin supaya ‫ۡلما َُ ِريا وتستخ ِرجوا‬ ‫َوه َو ٱَّلِي سخر ٱِلحر تلِ أ‬
ْ ُ َ ‫حُ ح‬ َ َ ‫ح َح‬ ‫ح‬
kaam mangan amban iye isi [kenna] hap duk magpaguwa kaam ‫مِن ُه حِل َية تلبَ ُسون َها ۖۡ َوت َرى ٱلفلك َم َواخ َِر فِيهِ َوتلِ َبح َتغوا مِن‬
َ ُ ‫َ ه ُ َح‬ ‫َ ح‬
amban iye pangari ngari supaya asek bi, Duk takite bi meh ١٤ ‫فضلِهِۦ َول َعلك حم تشك ُرون‬
bangkain pagampung diyata ne paubas, Supaya pamihahan bi
[kaelluman sabab] kalabbihan Ne duk kalu kalu du kaam
magsarang Shukur.
‫َ َ َٰ َ َ َ َ ُ َ ح‬ َ‫ح‬ ‫َح‬
َٰ َ ‫َوأل‬
15. Duk binettad diyata bulak lagsak nen [meh punu] supaya gey ‫يد بِك حم َوأن َهَٰرا َو ُس ُبَل‬‫ۡرض رو َِس أن ت ِم‬
ِ ‫َّق ِِف ٱۡل‬

238
َ َ ُ ‫ه ه‬
maghojjogan si kaam [duk magpapanjari] meh subah duk meh ١٥ ‫ل َعلك حم ت حه َت ُدون‬
lan supaya kaam katoan [atawa tumawwa].
َ ُ ‫َ َ َ َٰ َ َٰ َ ه ح‬
16. Duk meh katanda tandaan [si meh bulak, pela pela ellew] duk si ١٦ ‫ج ِم ه حم َي حه َت ُدون‬‫ت وبِٱنل‬
ِۚ ‫وعلم‬
meh potean pamanduan den [bang isab sangem].
َ ‫َحُ َ ه َحُ َََ َ َ ه‬ ََ
17. Weh iye ke makapagpapanjarihin [Sali] duk gey ١٧ ‫أف َمن َيل ُق ك َمن َل َيل ُق أفَل تذك ُرون‬
makapagpapanjari hin? Weh gey ke ien taesseb bi?
ُ َ َ َ ‫َ ُ ُّ ْ ح َ َ ه َ ُ ح ُ َ ٓ ه ه‬
18. Duk bang [suleyan bi] initung meh nihmat Allahu Taala [si ١٨ ‫ٱَّلل لغفور هرحِيم‬ ‫ِإَون تعدوا ن ِعمة ٱَّلل ِ َل َتصوها ُۗ إِن‬
kaamin], asal gey teed tabista bi, Bennal Allahu Taala asal Sangat
mangangampun Sangat maase.
َ ُ َ ُّ ُ َ ُ َ ‫َ ه ُ َ ح‬
19. Duk Allahu Taala katauhan ne iye tinapuk duk pinatampal bin. ١٩ ‫ِسون َو َما ت حعل ُِنون‬ ِ ‫وٱَّلل يعلم ما ت‬

ُ ‫ه َ َحُُ َ َ ح‬ ُ َ ُ ‫َ ه َ َح‬
20. Duk iye ne meh siye mamaku [ngaduwaa] si saddi amban Allahu ‫ون ٱَّلل ِ َل َيلقون شيا َوه حم‬
ِ ‫وٱَّلِين يدعون مِن د‬
Taalahin, gey siye ien makapapanjari bisan ine, siye du َ َُ‫ُح‬
٢٠ ‫َيلقون‬
pinapanjarihin.
َ ُ َ َ َ ‫ح‬ ٓ َ ُ‫َحَ ٌ َ ح‬
21. [Meh pamakuhan si saddi amban Allahu Taalahin] meh aa matey ٢١ ‫ۡي أ حح َياءِۖ َو َما يَش ُع ُرون أيهان ُي حب َعثون‬ ‫أموَٰت غ‬
siye ien dumain ellum, duk gey talessa de bang sumiyan siye
pinakellum.
َ ُ ‫َ ه َ َ ُح‬
ُ ُ‫ون بٱٓأۡلخ َِرة ِ قُل‬ َ َ ‫َ ُ ُ ح‬
22. Tuhan bin [Tunggal] Dambuwa Dambuwa, Na iye ne meh siye ‫وب ُهم ُّمنك َِرة‬ ِ ‫إِلَٰهكم إِلَٰه وَٰحِد فٱَّلِين َل يؤمِن‬
gey magparatsaya si [Ellew] Dambuli meh pangateyan den َ ُ ‫َ ُ ُّ ح َ ح‬
٢٢ ‫َبون‬ ِ ‫وهم مستك‬
naggah bu magtakabbur pe sab siye.
َ ُ ‫َ َ َ َ ه ه َ َ ح َ ُ َ ُ ُّ َ َ َ ُ ح‬
ُّ ‫ون إنه ُهۥ ََل ُُي‬
23. Bennal teed, asal katauhan weh Allahu Taala iye tinapuk duk ‫ِب‬ ِ ‫َل ج َرم أن ٱَّلل يعلم ما ي ِِسون وما يعل ِن‬
pinatampal den, Bennal Allahu Taala gey malasa si meh aa َ ‫كَب‬‫حُ ح َ ح‬
٢٣ ‫ين‬ ِ ِ ‫ٱلمست‬
abbuhan.
َ ‫ۡي حٱۡلَ هول‬
٢٤ ‫ِني‬
َ ُ ُّ َ َ َ َ ٓ َ ‫َ َ َ ُ ه‬
َٰ َ ‫ك حم قَال ُ ٓوا ْ أ‬
ُ ‫س ِط‬ ‫ِإَوذا قِيل لهم ماذا أنزل رب‬
24. Duk bang pinain si siye: Ine pinaturun Tuhan bin? Sambung den:
Aka aka meh aa dehellu [gah too].
25. Supaya boo de meh duse den jukup taabut si Ellew Qiyaamat duk َ ‫ح ِملُ ٓوا ْ أَ حو َز َار ُه حم ََكمِلَة يَ حو َم ٱلحق َِيَٰ َمةِ َوم حِن أَ حو َزار هٱَّل‬
‫ِين‬ ‫َِلَ ح‬
ِ
َ ٓ َ َ ‫ُ ُّ َ ُ َ ح ح‬
[boo de ru sab] meh duse iye ne meh siye ilepas weh de si dumain ٢٥ ‫ۡي عِلم أَل َسا َء َما يَ ِز ُرون‬ ِ ‫ضلونهم بِغ‬ ِ ‫ي‬
panghati, We dumain ke ien sa laat laat pagdusehan den?
َ َ َ‫ح‬ ‫َح ح ََ َ هُ ح‬ َ ‫ك َر هٱَّل‬
َ َ ‫َح‬
26. Sabennal bakas ngandagey iye ne meh siye dehellu pe amban ‫ٱَّلل َُن َيَٰ َن ُهم م َِن ٱلق َوا ِع ِد فخ هر‬ ‫ِين مِن قبل ِ ِهم فأِت‬ ‫قد م‬
َ ُ ‫َ ح ح َ َ َ َٰ ُ ُ ح َ َ ُ ح َ ح‬ ُ ‫َ َح ُ ه ح‬
meh [siye pananaggah Arab Quraish] na pinatekkahan weh ‫علي ِهم ٱلسقف مِن فوق ِ ِهم وأتىهم ٱلعذاب مِن حيث َل‬
َ ‫ح‬
Allahu Taala lumah den siksa amban meh olom ne ubus labo si ٢٦ ‫يَش ُع ُرون‬
siye palekkeb sapew nen amban diyataan de, duk tekkahan siye
siksa gah taangan angan de. َ ُ ََُ ‫ُه َحَ ح َ َ ُح ح‬
ُ ‫ِين ُك‬
‫نت حم‬ َ ‫ۡش ََكٓء َِي هٱَّل‬
َ ُ ‫ول أ حي َن‬ ‫ثم يوم ٱلقِيَٰمةِ َيزِي ِهم ويق‬
27. . Ubus si Ellew Qiyaamat dekdes Ne siye duk magpain Iye (Allahu
Taala): Intag ne meh sawe ku [pinasakutu bin] Iye ne paggeesan ُّ ‫ِين أُوتُوا ْ ٱلحعِلح َم إ هن ٱۡل حِز َي ٱَلَ حو َم َو‬
‫ٱلس ٓو َء‬
‫ح‬ ‫ح‬ َ ‫ون فِيه حم قَ َال هٱَّل‬َ ُّ َٰٓ َ ُ
‫تشق‬
ِ ِ
bin? Pain iye ne meh siye kaurungan panghatihin: Bennal َ ََٰ ‫َ َ ح‬
٢٧ ‫لَع ٱلكف ِِرين‬
kadekdesin si Ellew inin duk Kalaatanin luu si meh aa
Pananaggah.

239
ُ َ ‫َ ُ ح ََحَ ُْ ه‬ َ َٰٓ َ َ ‫ه َ َ َ َ ه َٰ ُ ُ ح‬
28. Iye ne meh siye pinapatey weh meh Malaikat[sabu] inanyaya ‫ٱلسل َم َما ك هنا‬ ‫سهِمۖۡ فألقوا‬ ٓ ِ ‫لئِك ُة َظال‬
ِ ‫ِم أنف‬ ‫ٱَّلِين تتوفىهم ٱلم‬
َ ُ َ ‫ُ ٓ َ َ َٰٓ ه ه َ َ ُ ُۢ َ ُ ُ ح َ ح‬ ُ َ
weh de meh ginhawa baran den [si pagsakutu si Allahu Taala] na ٢٨ ‫ن حع َمل مِن سوۚء ِۢ بل إِن ٱَّلل عل ِيم بِما كنتم تعملون‬
magmah mah hadja siye nalam, Pain de: Dumain kaniyaan
kamihin maghinang amban kalaatan! Weey sab, Bennal Allahu
Taala Sangat makahati si iye bakas hininang bin.
‫ح‬ ‫َ ح ُ ُ ٓ ْ َ ح َ َٰ َ َ َ ه َ َ َٰ َ َ َ َ ح‬
29. Na paasek ne kaam meh gawang [Narkah] Jahannam kakkal ‫ِيها ۖۡ فلبِئ َس َمث َوى‬ ‫فٱدخلوا أبوب جهنم خ ِِلِين ف‬
َ ‫كَب‬ َ َُ‫ح‬
kaam diyalem ne, Na sa laat laat ne pamolean meh aa ٢٩ ‫ين‬ِ ِ ‫ٱلمت‬
magtakabbur.
30. Duk pinain si iye ne meh siye magmatalew: Ine pinaturun Tuhan ُ ُّ َ َ َ َ ٓ َ َ ْ ‫َ َ ه َ ه َ ح‬
َ ‫ك حم قَالُوا ْ َخ حۡياُۗ ل هَِّل‬
‫ِين‬ ‫۞وقِيل ل َِّلِين ٱتقوا ماذا أنزل رب‬
َ َ َ ‫ُّ ح‬ َ ْ َ
bin? Sambung den: Kahapan, [niyah ne] si iye ne meh siye ‫ٱلن َيا َح َس َنة َو َل ُار ٱٓأۡلخ َِرة ِ خ حۡي َونل حِع َم‬ ِ ‫أ حح َس ُنوا ِِف هَٰ ِذه‬
magpahap hap tuu si Dunya [tumbas] kahapan, Duk asal lahat
٣٠ ‫ِني‬َ ‫َد ُار ٱل ح ُم هتق‬
Akhiratin labi hap duk sa hap hap ne teed lahat meh aa
magmatalew.
‫ح َح‬ ‫َح‬ ‫ُ ُ َ َح‬ َ ُ َٰ‫َج هن‬
31. Meh Surgah Adn paasekan den, magselluy amban tindakan ne ۡۖ ‫ت ع حدن يَ حدخلون َها َت ِري مِن َتت َِها ٱۡلن َه َٰ ُر‬
meh Subain, niyah ne lai si siye diyalem ne ine ine kabayaan de, ٣١ ‫ِني‬ َ ‫ٱَّلل ٱل ح ُم هتق‬
ُ ‫ون َك َذَٰل َِك ََيحزي ه‬
َ ُٓ َ َ َ َ ‫َُ ح‬
‫لهم فِيها ما يشاء‬
ِ
kowe damikkiyan ien panumbas Allahu Taala meh aa
magmatalewin.
ُ َ َ َ ُ ُ َ َ ُ َ َٰٓ َ َ ‫ه َ َ َ َ ه َٰ ُ ُ ح‬
32. Iye ne meh siye pinapapatey weh Malaikat [sabu de maghinang ‫ني َيقولون َسل َٰ ٌم َعل حيك ُم‬ِ ‫ٱَّلِين تتوفىهم ٱلملئِكة ُيِب‬
kahapan], Pain de: Kasanyangan luu si kaam, paasek ne kaam َ ُ َ ‫ح ُ ُ ْ حَ ه َ َ ُ ُ ح َ ح‬
٣٢ ‫ٱدخلوا ٱۡلنة بِما كنتم تعملون‬
Surgah sabab bakas hininang bi kahapanin.
َ َ َ َ َ ‫َ ح َ ُ َ ه ٓ َ َح َُ ُ حَ َ َ ُ َح َح‬
33. [Ganah ne] agaran de [meh siye pananaggah], malaingkan ‫ِت أ حم ُر َربِك كذَٰل ِك‬ َٰٓ ‫هل ينظ ُرون إَِل أن تأت ِيهم ٱلم‬
َ ِ ‫لئِكة أو يأ‬
ُ َْ ُ َ َ ُ‫َح ح ََ َ ََُ ُ ه‬ َ ‫َف َع َل هٱَّل‬
katekka Malaikat sah si siye atawa katekka pakaradjaan Tuhan ‫ٱَّلل َولَٰكِن َكن ٓوا أنف َس ُه حم‬ ‫ِين مِن قبل ِ ِهم وما ظلمهم‬
َ ‫ح‬
nu [Oh Muhammad], kowe damikkiyan ien du sab hininang iye ٣٣ ‫َيظل ُِمون‬
ne meh siye dehellu amban siyehin, Duk gah siye ien anyaya
Allahu Taala, Sumaguwa kaniyaan ginhawa baran den nganyaya
[di re].
ْ ُ َ َ ْ ُ
‫ات َما َع ِملوا َو َحاق ب ِ ِهم هما َكنوا بِهِۦ‬
ُ ‫ي‬ َ ‫فَأَ َص‬
َ ‫اَ ُه حم َس‬
34. Na tawwah siye kalaatan [tumbas] iye bakas hininang den duk ِ
َ
paliput ne si siye [laat] iye bakas pangidji [pangandiyawa ٣٤ ‫ي َ حس َت حه ِز ُءون‬
ngandiyawa] de [meh magparatsayahin]. َ َ ‫ََ َ ه‬
‫ٱَّلل َما َعبَ حدنَا مِن ُدونِهِۦ مِن َ ح‬
‫َشء‬ ُ ‫ۡش ُكوا ْ ل َ حو َشا ٓ َء ه‬
َ ‫ِين أ ح‬ ‫وقال ٱَّل‬
35. Duk pain iye ne meh siye magsakutuhin: Bang hadja bayah
َ َ َ َ َٰ َ َ ‫َ ح‬ ُ َ ‫ح‬ َ َ َ ُ ٓ ٓ َ ‫هح‬
Allahu Taala gah kami numba saddi amban Iye bisan ine, kami ‫َن ُن َوَل َءابَاؤنا َوَل ح هرمنا مِن دونِهِۦ مِن َشء ِۚ كذل ِك فعل‬
duk meh matattoe kamihin duk gah haram kami saddi amban iye ٣٥ ‫ني‬ ُ ‫ٱلر ُسل إ هَل حٱِلَ َل َٰ ُغ ٱل ح ُمب‬
ُّ ‫لَع‬ ََ ‫َح ح ََح‬
‫ِين مِن قبل ِ ِهم فهل‬ َ ‫هٱَّل‬
ِ ِ ِ
bisan ine, Kowe damikkiyan ien du sab hininang iye meh siye
dehellu amban siyehin, Na niyah ke [kapatut] meh Rasulin
malaingkan siye ley masampay hadja?
ْ ُ َ ‫ُ ُه ه ُ ً َ ح ُ ُ ْ هَ َ ح‬ َ‫َََ ح ََح‬
36. Duk sabennal pinaboo weh kami si tiyap tiyap Ummat Rasul, ‫ك أمة رسوَل أ ِن ٱعبدوا ٱَّلل وٱجتن ِبوا‬ ِ ‫ولقد َعثنا ِِف‬
ََ ‫هُ َ حُ ه ح َه ح‬ َ َ َ ُ َٰ ‫ه‬
Bissa den [du hadja]: Sumbahun bi Allahu Taala duk pahalli ِ‫ت عل حيه‬ ‫وت ۖۡ ف ِم حن ُهم هم حن ه َدى ٱَّلل ومِنهم من حق‬ ‫ٱلطغ‬
kaam amban Ta’guwt [Pagsumba Shaitan duk Pagshirik], Na ُ َ َٰ َ َ َ َ ‫َ ُ ُ ْ َ ح‬ َ‫ه َ َُ َ ُ ْ ح‬
‫ۡرض فٱنظروا كيف َكن عقِبة‬ ِ ‫سۡيوا ِِف ٱۡل‬ ِ ‫ٱلضلَٰلة ف‬

240
َ ُ‫ح‬
َ َِ‫كذ‬
kasinduwehan amban siye tinoan weh Allahu Taala, duk ٣٦ ‫ني‬ِ ‫ٱلم‬
kasinduwehanin asal sabennal ne si iye kalepasin, Na palengngan
kaam [mandangan] diyata Bulakin, Na payamanun bi bang
saingge kaniyaan [kalaatan] Tumbas iye ne meh siye
pamumutingin.
37. Bang kew jaga [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬si toh de, Na bennal Allahu
َ ُّ ُ َ
‫ضل ۖۡ َو َما ل ُهم‬ِ ‫ٱَّلل َل َيهدِي من ي‬ ِ َٰ َ َ ‫إِن ََتحر حص‬
‫لَع ُه َدى َٰ ُه حم فَإ هن ه َ َ ح‬
ِ
َ ‫ه‬
Taala gey noan aa lepas Ne duk ganah ne si siye amban meh ٣٧ ‫ِصين‬ ِ ِ َٰ‫مِن ن‬
pananabang.
َٰ َ َ‫وت ب‬ ُ‫ث ه‬
ُ ‫ٱَّلل َمن َي ُم‬ ُ َ ‫َ َ ح َ ُ ْ ه َ ح َ َ ح َ َٰ ح َ َ ح‬
38. Duk napa siye si Allahu Taala meh sapa makalandu, weh gey teed ‫ل‬ ‫وأقسموا بِٱَّلل ِ جهد أيمن ِ ِهم َل يبع‬
َ َ َ ‫َ ح ً َ َ ح َ َ َ َٰ ه َ ح‬
ََ‫ك‬
pakellum Allahu Taala balik iye sine sine matey. Weey sab, asal ٣٨ ‫اس َل َي حعل ُمون‬ِ ‫َث ٱنله‬ ‫وعدا عليهِ حقا ولكِن أ‬
janji luu si Iye kasabennalan, sumaguwa kahekkahan manusiyain
gey katauhan de.
‫َ َحََ ه َ َ َ َْه‬ َ ُ ‫َح‬ ‫َُ َ َ ه‬
39. Supaya salassay Ne si siye iye pagsaggaan den duk supaya ‫ني ل ُه ُم ٱَّلِي َي َتل ِفون فِيهِ و َِلعلم ٱَّل‬
‫ِين كف ُر ٓوا أن ُه حم‬ ِ ‫َِلب‬
katauhan weh meh siye pananaggain weh bennal hati siye َ ْ ُ َ
َ َِ‫كَٰذ‬
٣٩ ‫ني‬ِ ‫َكنوا‬
kaniyaan den putingan.

ُ ُ َ ُ َ َ ُ ‫ه َ َح َُ َ ح َٓ َ حَ َ ه‬
40. [Pain Allahu Taala]: Iye ru hadja bissa kamihin si ine ine bang ٤٠ ‫َِشء إِذا أ َردنَٰ ُه أن نقول َُلۥ كن ف َيكون‬ ‫إِنما قونلا ل‬
kabayaan kami, magpain hadja kami: Niyah kew, na paniyah ne
[saruun duun].
‫ُّ ح‬ َ َ ْ ُ ‫ه‬ ْ َ َ َ ‫َ ه‬
41. Duk iye ne meh siye maglalin karnah Allah puwas amban ‫ٱلن َيا‬ ‫اج ُروا ِِف ٱَّلل ِ ِم ُۢن ََ حع ِد َما ظل ُِموا نلُ َبوِئ هن ُه حم ِِف‬ ‫وٱَّلِين ه‬
َ َ ْ ُ َ َ ‫ح‬ َ َ َ
pakaanyaya siye, Na tagamehan kami teed siye si Dunya kahapan ٤١ ‫َب ل حو َكنوا َي حعل ُمون‬ َُ‫ك‬ ‫َح َس َنة ۖۡ َوۡل حج ُر ٱٓأۡلخ َِرة ِ أ‬
duk asal tumbas si Akhiratin labi hadje bang hadja ien tahati de.
42. Iye ne meh siye magsabar [magsandal] duk luu siye si Tuhan de
َ ُ‫ه‬ َٰ َ َ ‫َبوا ْ َو‬
٤٢ ‫لَع َرب ِ ِه حم َي َت َوُكون‬ َ ‫هٱَّل‬
ُ َ ‫ِين َص‬

[pasangdel] magtawakkal.
َ ‫َ ح َ ه َ ُّ ٓ َ ح ح َ ح َ ُ ْ َ ح‬ ‫َٓ ح‬
43. Duk ganah pinaboo weh kami dehellu amban kau [Oh ‫سل ٓوا أهل‬ ِ ‫َو َما أ حر َسل َنا مِن قبل ِك إَِل رِجاَل ن‬
‫وۡ إَِل ِهمۖۡ ف‬
َ َ َ َ ُ ُ ‫ح‬
Muhammad ‫]ﷺ‬ malaingkan meh kalellahan winahihan ٤٣ ‫نت حم َل ت حعل ُمون‬‫ٱَّلِك ِر إِن ك‬
[pinaturunan] weh kami tudju siye, Na tilewun bi meh aa
makaesseb [makahatihin] bang kaniyaan bin gey katauhan bi.
َ ُ َ ‫ح َ َ َٰ َ ُّ ُ َ َ َ ح َ ٓ َ ح‬
َ َ‫ك ٱَّل حِك َر تلِ ُب‬
44. Si meh tanda duk meh kakitab kitaban [pinaboo weh kami si ِ ‫ني ل هِلن‬
‫اس َما ن ِزل‬ ِ ‫ت وٱلزب ِر وأنزنلا إَِل‬
ِ ‫بِٱِليِن‬
Rasul] duk pinaturun weh kami Dhikr [Qur-an] nin supaya َ ُ ‫َح ح َََ هُ ح َََ ه‬
٤٤ ‫إَِل ِهم ولعلهم يتفكرون‬
patarrang nu si meh manusiya iye pinaturun si siyehin, Duk kalu
kalu du siye ien nalih.
َ َ‫ح‬ ‫َََ َ ه َ َ َ ُ ْ ه َ َ َح‬
ُ ‫َيس َِف ه‬
45. Weh saingge kasanyang iye ne meh siye mangandagey malaatin, ‫ٱَّلل ب ِ ِه ُم ٱۡلۡرض‬ ‫ات أن‬
ِ ‫أفأمِن ٱَّلِين مكروا ٱلس ِي‬
bang lubu Allahu Taala si siye bulakin [pangalekkeb siye] atawa َ ُ ُ ‫َح َح َُ ُ حَ َ ُ ح َ ح ُ َ َح‬
٤٥ ‫أو يأتِيهم ٱلعذاب مِن حيث َل يشعرون‬
patekkahan ne siye siksa amban sakira kira gey talessa de? ‫ح‬
َ ‫أَ حو يَأ ُخ َذ ُه حم ِف َت َق ُّلبه حم َف َما ُهم ب ُم حعجز‬
٤٦ ‫ين‬
46. Atawa ngeddo [tawwa siye siksa] sabu de magpi pitu [si meh ِ ِ ِ ِِ ِ
paghinangan de] Na ganah teed gees de [palahi amban ien].
ُ ‫َ ح َ ح ُ َ ُ ح َ َ َٰ َ َ ُّ َ ه َ ه‬
ٌ ‫ك حم ل َ َر ُءوف هرح‬
47. Atawa ngeddo [tawwa siye siksa][ waktu kajaga de diyalem ٤٧ ‫ِيم‬ ‫أو يأخذهم لَع َّتوف فإِن رب‬

241
kahekka alta duk kahap parasahan]? Na bennal Tuhan nun [Oh
Muhammad ‫ ]ﷺ‬Asal Sangat maase duk Sangat makasi.
ُ َ ُْ َ ُ ‫أَ َو ل َ حم يَ َر حوا ْ إ َ ََٰل َما َخلَ َق ه‬
‫ٱَّلل مِن َ ح‬
‫َشء َي َتف هيؤا ظِلَٰل ُهۥ َع ِن‬
48. Gah ke siye mayam tudju iye pinapanjari Allahu Taalahin ine ine ِ
patuhut lingew nen amban bibangan duk amban kanawanan َ ُ َٰ َ ‫َ ه َ ٓ ُ ه ه َ ُ ح‬
٤٨ ‫ني وٱلشمائ ِ ِل سجدا َِّلل ِ وهم دخِرون‬ ِ ‫ٱَل ِم‬َ‫ح‬
pasujud tudju Allahu Taala duk siye ley magpatigupu.
َ َ‫ح‬ َ َ ‫َوِۤهَّلِل ُۤدُجۡسَي َما ِف ه‬
49. Duk tudju Allahu Taala du pasujud ine ine diyata meh langit duk ‫ۡرض مِن دٓابهة‬
ِ ‫ت َو َما ِِف ٱۡل‬ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ
ine ine diyata bulak amban hinayep duk meh malaikat duk siye َ ُ ‫َ ح َ َ َٰٓ َ ُ َ ُ ح َ َ ح َ ح‬
٤٩ ‫وٱلملئِكة وهم َل يستك َِبون‬
ley gey magdakag.
َ ‫ح‬ َ ُ ‫ح‬ َ َ ُ ََ
50. Tinalewan siye Tuhan de amban diyataan de duk hinang de ٥٠ ۩‫َيافون َر هب ُهم مِن ف حوق ِ ِه حم َو َيف َعلون َما يُؤ َم ُرون‬
hadja dinaak si siyehin.
َ َٰ ‫ني ٱثحنَ حنيِِۖ إ ِ هن َما ُه َو إ ِ َلَٰه َوَٰحِد فَإ ِ هتَٰي‬‫ََ َ هُ َ َه ُ ْٓ َ َح‬
51. Duk pain Allahu Taala: Da kaam ngahinang duwe tuhan, Bennal ِ ‫۞وقال ٱَّلل َل تتخِذوا إِلَٰه‬
٥١ ‫ون‬ َُ‫َ ح‬
Iye du [Allahu Taala] Tuhan Tunggal Dambuwa Buwa, na tudju ِ ‫فٱرهب‬
Aku kaam magmatalew.
‫ُ َ ً ََ َحَ ه‬ َ َ‫ح‬ َ َ ‫َو َ َُلۥ َما ِف ه‬
52. Duk si Iye du [Allahu Taala] meh diyata langit duk bulakin, Duk ِ ‫ۡي ٱَّلل‬ ‫ۡرض َو َُل ٱلِين واصِ با أفغ‬
ِ ‫ت َوٱۡل‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ
َ ُ َ
si iye du [subey] pag agamahanin tattap, Dumain ke tudju Allahu ٥٢ ‫ت هتقون‬
Taala hadja kaam subey magmatalew?
َ َ ُّ ُّ ُ ُ ‫ح َ َ َ ه ُ ه َ َ ه‬ ُ
53. Duk ine ine [tekka si kaam] amban ni’mat na amban Allahu Taala ِ‫ٱلۡض فإَِلحه‬ ‫َو َما بِكم مِن ن ِعمة ف ِمن ٱَّللِۖۡ ثم إِذا مسكم‬
َ َ‫َ ح‬
iyu, puwas ien bang kaam tawwa siya siya nah tudju Iye du ٥٣ ‫ج ُرون‬ ‫ت‬
pagkilahapan bin.
ُ َ َ ُ
‫ٱلۡض َعنك حم إِذا ف ِريق مِنكم ب ِ َرب ِ ِه حم‬ ‫ُث هم إ َذا َك َش َف ُّ ه‬
54. Puwas ien bang anan Ne kasiya siyahin amban kaam, tagha hadja ِ
َ ُ ‫ُح‬
kasinduwehan amban kaam si Tuhan de magsakutu. ٥٤ ‫ّشكون‬ ِ ‫ي‬
َ َ َ َ َ ْ َ َ ٓ ْ ُ‫ح‬
55. Naggah siye si meh bakas pangurung kami siyehin, Na magduhul ٥٥ ‫َِلَكف ُروا ب ِ َما َءات حي َنَٰ ُه حم ف َت َم هت ُعوا ف َس حوف ت حعل ُمون‬
bayah ne kaam song du katauhan bi [tumbas si kaamin].
َُ ‫ه َ َحَ ُ ح َ ه َُ ح‬ َ َ َ َ َ ُ ‫ََ ح‬
56. Duk hihinangan weh de si gey kinatauhan den bahagi [meh ‫سل هن‬ ‫ج َعلون ل َِما َل َي حعل ُمون ن ِصيبا مِما رزقنَٰهمُۗ تٱَّلل ِ لت‬‫وي‬
pagsakutuhan den] amban meh bakas kapangarizziki kami siye, َ َُ ‫َ ه ُ ُح َح‬
٥٦ ‫عما كنتم تفَتون‬
[Pain Allahu Taala]: Sapahan ku si Allahu Taala asal tinilew teed
kaam iyu amban iye bakas paghinang hinangan bi bissa putingin.
َ ‫ح‬ َ َ ‫ون ِ هَّلل ِ حٱِلَ َنَٰت ُس حب‬
٥٧ ‫حَٰ َن ُهۥ َول ُهم هما يَش َت ُهون‬
َ َُ ‫ََ ح‬
‫ويجعل‬
57. Duk hininangan weh de Allahu Taala meh anak dende, ِ
Mahasutsi Iye [labi Allahu Taala Mahatinggi amban iye bissa de
ley] Duk magdapa dapa hadja siye si meh kaseeban den.
َ ُ ‫َ ُ َ َ َ ُ ُ ح ُ َ َٰ َ ه‬
58. Duk bang pinasinna dambuwa [amban meh pananaggah ley] ٥٨ ‫نث ظل َو حج ُه ُهۥ ُم حس َودا َوه َو كظِيم‬ ‫ِإَوذا ب ِّش أحدهم بِٱۡل‬
duk anak dende gey halin halin luwe nen ngittem [kennu sah
pain] duk mag astel iye magkasusehan [hawa kabunsi de si anak
dendehin].
ُ َٰ َ َ ُ ُ ‫ُ ٓ ِ َ ُ َ ٓ َ ُ ح‬ َ‫ح‬ َٰ ‫َي َت َو َٰ َر‬
59. Duk patapuk iye amban meh mahadjana sabab kalaat pamasinna ‫لَع هون‬ ‫ى م َِن ٱلق حو ِم مِن سوء ما ب ِّش بِهِۦ أيمسِكهۥ‬
َ ُ ‫َح‬ ٓ َ َ َ ُّ ُ ُّ ُ َ ‫َ ح‬
iyehin, [si pikilan nen] ine ipat ne ne [anak ne dende ien] atawa ٥٩ ‫اب أَل َسا َء َما ُيك ُمون‬
ِ ‫أم يدسهۥ ِِف ٱلَت‬
kubul ne ne diyalem bulak [duk ellum ellum ne]? Asal dumain ke
sa laat laat ne teed hukuman de ley.

242
ُ َٰ َ ‫َ ِ َ َ ُ ه ح ِ َ ه ح َ َ ُ ح َ ح‬ َ ‫ه َ َ ح‬
60. Duk si iye ne meh siye gey magparatsaya si [Ellew] Akhirat sa laat ‫لَع ِۚ َوه َو‬‫ِين َل يُؤم ُِنون بِٱٓأۡلخِرة مثل ٱلسوءِۖ و َِّلل ِ ٱلمثل ٱۡل‬
‫ل َِّل‬
laat ne upama duk si Allahu Taala sa hap hap ne upama duk Iye ُ ‫ح َ ُ َح‬
٦٠ ‫ٱلعزِيز ٱۡلكِيم‬
Sangat geesan Sangat pandey.
َ َ َ ‫َ َح َُ ُ هُ ه َ ُ ح‬
61. Duk bang hadja eddo Allahu Taala [siniksa] meh manusiyain ‫اس بِظل ِم ِهم هما ت َر َك َعل حي َها مِن دٓابهة‬ ‫ولو يؤاخِذ ٱَّلل ٱنل‬
َ ‫َ َ ََٓ َ َ ُُ ح‬ َ َ
sabab meh kaanyayahan [duse] re asal gana ne tebbi diyata bulak ‫َل أ َجل ُّم َسمِۖ فإِذا جاء أجلهم َل‬ َٰٓ ِ ‫َو َلَٰكِن يُ َؤخ ُِر ُه حم إ‬
bisan dambuwa sasuku [palele ellum], Sumaguwa tanggu de siye َ ‫ح‬ َ َ َ َ ُ ‫َح َح‬
٦١ ‫اعة َوَل ي َ حس َتقد ُِمون‬ ‫يستخِرون س‬
si tegteban tartantu, Na bang ne tekka tegteban si siyehin [ajal
den] gey ne siye tapasuhut bisan dasasaat duk gey ne du sab siye
tapasong.
َ ‫ََ ح َ ُ َ ه َ َ ح َ ُ َ ََ ُ َح َُُ ُ ح َ َ َ ه‬
62. Duk hininang weh de si Allahu Taala kabunsihan den, duk missa ‫ِب أن ل ُه ُم‬‫ويجعلون َِّلل ِ ما يكرهون وت ِصف ألسِنتهم ٱلكذ‬
َ ‫ح‬ ‫ح ُ ح َ َٰ َ َ َ َ َ ه َ ُ ُ ه َ َ ه‬
pe meh dellah den puting weh bennal niyah ne si siye kahapan ٦٢ ‫ار َوأن ُهم ُّمف َر ُُون‬ ‫ٱۡلسّن ِۚ َل جرم أن لهم ٱنل‬
[Surgah] asal bennal teed niyah ne [tinagame] si siye Narka duk
bennal siye ley [lai ne diyalam ne] pinasagad. َ ُ َ َٓ‫َ ه ََ ح َح َ ح‬
‫ه‬ َ َ َ
63. Pain Allahu Taala]: Sapahan ku si Allahu Taala bennal teed kami ‫َل أ َمم مِن ق حبل ِك ف َز هي َن ل ُه ُم ٱلش حي َطَٰ ُن‬
َٰٓ ِ ‫تٱَّلل ِ لقد أرسلنا إ‬
َ ٌ َ َ ‫َ ح َ َُ ح َ ُ َ ُ ُ ح ح َ َ َُ ح‬
bakas kami magpaboo tudju meh ummat dehellu amban kau [Oh ٦٣ ‫أعمَٰلهم فه َو و ِ َُّلهم ٱَلَوم ولهم عذاب أ َِلم‬
Muhammad ‫]ﷺ‬, Na pinangari ngarihan weh Shaitan si siye
hinang den, Na Iye [bebbeg] manabang siyehin Ellew inin duk
niyah ne [pangatag siye] siksa sa peddes peddes.
ْ َُ ‫ح‬ ‫ََ ٓ َ َحَ َ َح َ ح َ َ ه َُ َ َ ه‬
64. Duk gah paturun kami si kau Kitabin [Qur-an] malaingkan ِ‫ني ل ُه ُم ٱَّلِي ٱخ َتلفوا فِيه‬
ِ ‫وما أنزنلا عليك ٱلكِتَٰب إَِل تلِ ب‬
َ ‫ح‬ َ َ‫َ َح‬ ُ
supaya patarrang nu si siye iye pagsulangan den duk toh duk ٦٤ ‫ۡحة ل ِق حوم يُؤم ُِنون‬‫َوهدى ور‬
aseh si meh aa qawman magparatsaya.
‫ٓ ه‬ َ َ‫ح‬ ََ ٓ ٓ ‫َ هُ َ ََ َ ه‬
65. Duk Allahu Taala magpaturun amban diyata langit bohe [ulan] ‫ٱلس َماءِ َماء فأ حح َيا بِهِ ٱۡلۡرض ََ حع َد َم حوت َِها إِن ِِف‬ ‫وٱَّلل أنزل مِن‬
َ َ َ َ
na pinakellum weh ne bulakin puwas amban kamatey ne ٦٥ ‫ذَٰل ِك ٓأَليَة ل ِق حوم ي َ حس َم ُعون‬
[pinatomo meh katumbu tumbuhanin] bennal si damikkiyan ien,
asal tanda si meh aa qawman pakale [ si toh Allahu Taala].
‫َح‬ ُُ ‫ُ ه‬ ‫ح َ ح َ َ ح َ ُّ ح‬ ‫ه َ ُ ح‬
66. Duk bennal niyah si kaam si meh hinayep pamintangan, painum ِ َ ‫ِإَون لكم ِِف ٱۡلنع َٰ ِم لعَِبة ۖۡ نسقِيكم مِما ِِف َطونِهِۦ ِم ُۢن‬
‫ني‬
َ ‫ِلشرب‬ ‫ه‬ ٓ َ َ ًَ‫َح َ َ ه‬
kami kaam amban iye diyalem betteng nen amban antara tayih ٦٦ ‫ني‬ ِ ِ َٰ ‫فرث ودم ِلنا خال ِصا سائِغا ل‬
ne duk laha ne gatas tinoong hap manamal si meh aa
manginumin.
ً َ َ ُ َ َٰ َ ‫َ ح َ ح‬ ‫َومِن َث َم َر َٰ ِ ه‬
67. Duk amban meh buwa Hurmah duk meh Grapes hininang weh ‫ب ت هتخِذون م حِن ُه َسكرا َورِ حزقا‬ ِ ‫ِيل وٱۡلعن‬ ِ ‫ت ٱنلخ‬
َ ُ َ َ َ ‫ه‬
bi inuman [makalango] duk rizziki hap, bennal si damikkiyan ien ٦٧ ‫َح َس ًنا إِن ِِف ذَٰل ِك ٓأَليَة ل ِق حوم َي حعقِلون‬
asal tanda si meh aa qawman usal de akkal den [si
kasabennalan].
‫َ ح‬ ‫َ َ ح َ َ ُّ َ َ ه ح َ ه‬
68. Duk magwahi Tuhan nun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬tudju Buwani: ‫ٱۡل َبا ِل َُ ُيوتا َوم َِن‬
ِ ‫ۡ ربك إَِل ٱنلح ِل أ ِن ٱَّتِذِي مِن‬ َٰ ‫وأو‬
َ ُ ‫ه‬
Ngahinang kew amban meh punu lumah duk amban meh ٦٨ ‫ج ِر َوم هِما َي حع ِرشون‬ َ ‫ٱلش‬
kakayu kayuhan duk amban iye pinatengge [meh aahin].
‫ُُ َح‬ َ ُ ‫ُ هََ َ ح‬ ُ ‫ُه‬
69. Puwas ien mangan kew amban meh buwa kayu [duk meh ‫ك ذلَل َي ُر ُج ِم ُۢن‬ ِ ِ ‫ٱسل ِِك ُس ُبل َرب‬ ‫تف‬ِ َٰ ‫ك ٱثلمر‬
ِ ‫ثم ِلُك مِن‬
sumping ne] Na tuhutun lan [pamanoh] Tuhan nun sarta َ َ ‫ه‬
‫اس إِن ِِف ذَٰل ِك‬ ‫َٓ ه‬ ُ ُ َ ‫ُّ ح َ ٌ َ ح‬ َ َ َ ُُ
ِۚ ِ ‫َطون ِها ۡشاب ُمتل ِف ألوَٰنهۥ فِيهِ شِفاء ل ِلن‬

243
َ ‫َ ه‬ َ
pagpatigupu. Na paguwa amban meh betteng ne inuman [bohe ٦٩ ‫ٓأَليَة ل ِق حوم َي َتفك ُرون‬
ne] magbidda bidda warnah nen, ien tambal si meh manusiya,
bennal si damikkiyan ien asal tanda si meh aa qawman [nalih
mikil].
َ َ َٰٓ َ ُّ َ ُ ‫ُ ه‬ َ ‫َ هُ َ ََ ُ ح ُه َََه ُ ح‬
70. Duk Allahu Taala pinapanjari kaam weh ne puwas ien papatey ‫َل أ حرذ ِل‬ ِ ‫وٱَّلل خلقكم ثم يتوفىَٰكم ومِنكم من يرد إ‬
ne kaam, duk [kasinduwehan] amban kaam pabalik ne tudju َ
٧٠ ‫ٱَّلل َعل ِيم قدِير‬ ً ‫ٱلح ُع ُمر ل َ ح َ َ ح َ َ َ ح َ ح َ ح‬
َ ‫يا إ هن ه‬
ِ ‫ِِك َل يعلم َعد عِلم ش‬ ِ
kadekdes umul [pagkaleanen] supaya gey makahati [makaindan]
puwas amban pakahati ne, Bennal Allahu Taala Sangat tau
Sangat basagan.
ْ ُ ُ َ ‫ح ََ ه‬ ‫ك حم َ َ َٰ ح‬
ُ َ ‫َ هُ َ ه َ َح‬
71. Duk Allahu Taala pinalabi weh ne kasinduwehan amban kaamin ‫ضلوا‬ ِ ‫لَع ََعض ِِف ٱلرِز ِ ِۚق فما ٱَّلِين ف‬ ‫وٱَّلل فضل َعض‬
َ ٓ َ َ َ
si kasinduwehan si rizziki, Duk gey iye meh siye tapalabi rizziki َ َ
ِ‫ت أيح َم َٰ ُن ُه حم ف ُه حم فِيهِ َس َوا ٌء أفبِن حِع َمة‬
َ َٰ َ ‫ب ِ َرآدِي ر حزق ِ ِه حم‬
‫لَع َما َملك ح‬
ِ
de ley tapabalik de rizziki den si pagdapuan meh tangan den, َ ُ َ ‫ه َح‬
٧١ ‫ٱَّلل ِ َيحدون‬
weh si ni’mat Allahu Taala siye naggah?
ُ َ َ َ ُ ُ َ ُ َ َ ُ ‫َو ه‬
72. Duk Allahu Taala hininangan kaam weh ne amban meh ginhawa ‫ٱَّلل َج َعل لكم م حِن أنفسِك حم أ حز َوَٰجا َو َج َعل لكم م حِن‬
‫َ ح‬ َ ُ َ َ َ َ َ َ َ َ َ َ ُ َٰ َ ‫َ ح‬
baran bi meh limbang [anda atawa ella] duk hininangan kaam ‫ت أفبِٱل َبَٰ ِط ِل‬ َ ‫َ ه‬
ِۚ ِ َٰ‫جكم بن ِني وحفدة ورزقكم مِن ٱلطيِب‬ ِ ‫أزو‬
weh ne amban meh kaandahan bi meh anak duk meh ampu, duk َ ُُ‫ه ُ ح َ ح‬ َ ‫ح‬ َ َ ُ ‫ُح‬
٧٢ ‫ت ٱَّلل ِ هم يكفرون‬ ِ ‫يؤمِنون وبِن ِعم‬
rinizziqian kaam weh Ne amban meh hap [halal] [Puwas ien] si
mabatalin pinaratsaya den duk ni’mat Allahu Taala iye
panaggaan den?
َ َ ‫ٱَّلل ِ َما ََل َي حمل ُِك ل َ ُه حم ر حزقا م َِن ه‬
‫ه‬ ُ َ ُُ‫ََح‬
73. Duk numba siye magpatigupu si Saddi amban Allahu Taala Iye ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
‫ت‬ ِ ‫ون‬
ِ ‫ويعبدون مِن د‬
َ ُ َ ‫َ ح ََ َح‬ َ‫ح‬
gey makapagdapu si siye rizziki amban diyata langit duk bulakin, ٧٣ ‫يعون‬ ‫ۡرض شيا وَل يست ِط‬ ِ ‫َوٱۡل‬
bisan daahat duk asal gey tagees de [hininang saien].
َ َ َ َ ُ ََ ُ َ ‫ََ َ ح ُ ْ ه ح َح َ َ ه هَ َ ح‬
74. Na da sabbutun bi si Allahu Taala meh upamahin, bennal Allahu ٧٤ ‫نت حم َل ت حعل ُمون‬ ‫ۡضبوا َِّلل ِ ٱۡلمثال إِن ٱَّلل يعلم وأ‬
ِ ‫فَل ت‬
Taala labi ngatau bu kaam gey katauhan bi.
75. Sabbut Allahu Taala upamahan ipun pinagdapu ganah gees gees ‫َشء َو َمن‬‫لَع َ ح‬ َٰ َ َ ‫ٱَّلل َم َث ًَل َع حبدا هم حملُوَك هَل َي حقد ُِر‬
ُ ‫۞ۡض َب ه‬
َ َ
َ ‫َح‬ َ ً ‫ح‬
ne bisan daahat, duk [upama] rinizzikian weh kami asal amban ‫هر َزق َنَٰ ُه م هِنا رِ حزقا َح َسنا ف ُه َو يُنف ُِق م حِن ُه َِسا َو َج حه ًراۖۡ هل ي َ حس َت ُوۥن‬
َ َ َ ُ ُ َ ‫حَ ح ُ ه َ ح َ ح‬
٧٥ ‫َثه حم َل َي حعل ُمون‬
kami rizziki hap, duk magnafaqa [maggastu iye si lan Allahu
‫ٱۡلمد َِّلل ِ بل أك‬
Taala] amban ien tapuk duk tampal, ine magsali siye ien [duk
ipun ley]? Pudji tudju Allahu Taala, sumaguwa kahekkahan den
asal gey katauhan de.
َ ‫َ َ َ َ هُ َ َ ه ُ َح َ َ ُ ُ َ ٓ َح‬
َٰ َ َ ‫ك ُم ََل َي حقد ُِر‬
‫لَع َ ح‬
76. Duk sinabbut du sab weh Allahu Taala upamahan duwangan ‫َشء‬ ‫ني أحدهما أب‬ ِ ‫وۡضب ٱَّلل مثَل رجل‬
‫ح‬ ُّ ‫لَع َم حولَى َٰ ُه َأ حي َن َما يُ َو‬
lella, dambuwa amban siye ley umew ganah gees gees ne bisan ُ ‫ح‬ َ
‫ت ِِب حۡي هل ي َ حس َتوِي ه َو‬
َ َ
ِ ‫جهه َل يَأ‬ ِ َٰ َ َ ‫ك‬ ٌّ َ َ ُ َ
‫وهو‬
َ َ ‫ح‬ ‫ح‬
daahat duk iye ley makahugaga hadja si nakura ne tungan َٰ ‫َو َمن يَأ ُم ُر بِٱل َع حد ِل َو ُه َو‬
٧٦ ‫لَع صِ َرَٰط ُّم حس َتقِيم‬
tungan pamalengnganan iye gey makaboo kahapan, ine magsali
iye [ien] duk iye mangandaak maghinang mabentel [maadilin]
duk iye luu pe si lan bentel?
ََ ‫ََ ٓ َح ُ ه َ ه‬ َ‫ح‬ َ َ ‫ب ه‬ ُ ‫َو ِ هَّلل ِ َغ حي‬
77. Duk si Allahu Taala du matapuk si meh langit duk bulakin duk ِ‫ٱلساعةِ إَِل ُك حمح‬ ِۚ ِ ‫ت َوٱۡل‬
‫ۡرض وما أمر‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
dumain pakaradjaan Oras [Qiyaamatin] malaingkan kowe du َ ‫ح َ َ َ ح ُ َ َ ح َ ُ ه ه َ َ َ َٰ ُ َ ح‬
٧٧ ‫َشء قدِير‬ ‫ك‬ِ ‫ِص أو هو أقرب إِن ٱَّلل لَع‬ ِ ‫ٱِل‬

244
kilep mata atawa labi pe tapit billai, Bennal Allahu Taala luu si
tiyap tiyap ine ine Sangat makagees. ُ
‫ُ َ َ َ َ َ ح‬ ُ َ َ ‫َ هُ َ ح‬
78. Duk Allahu Taala paguwa [pakellum] ne kaam amban diyalem ‫ون أ هم َهَٰت ِك حم َل ت حعل ُمون شيا‬ ُُ
ِ ‫وٱَّلل أخرجكم ِم ُۢن َط‬
َ ُ ‫َ ه ُ َح‬ ‫حَح‬ َ َ‫ح‬ ُ َ ََ َ َ
betteng meh Inah bi ganah katauhan [pangalab ngalab] bi bisan ٧٨ ‫ٱلس حم َع َوٱۡلبحص َٰ َر َوٱۡلفِ َدةَ ل َعلك حم تشك ُرون‬
‫ك ُم ه‬ ‫وجعل ل‬
daahat, Duk papanjarihan ne kaam pakale duk meh pamayam
duk meh pangateyan kalu kalu du pain kaam magsarang shukur.
‫ه‬ ُ ٓ ‫َ ه‬
‫ٱلس َماءِ َما ُي حمسِك ُه هن إَِل‬ ‫َأل َ حم يَ َر حوا ْ إ ََل ه‬
َ ‫ٱلط ح ُ َ ه‬
79. We gah siye mayam tudju meh manuk manuk [pinagbayaan] ِ‫ۡي مسخرَٰت ِِف جو‬ ِ ِ
maglayangan diyata mahawan langit, ganah ngantanan siye َ ُ ‫َ َٰ َ َ َٰ َ ح ُ ح‬ ‫هُ ه‬
٧٩ ‫ٱَّلل إِن ِِف ذل ِك ٓأَلتَٰيت ل ِقوم يؤمِنون‬
malaingkan Allahu Taala, Bennal si damikkiyan ien asal meh
tanda si meh aa qawman magparatsaya.
ُ ُ َ َ َ ُ ُ َ َ ُ ‫َو ه‬
80. Duk Allahu Taala hinangan ne kaam amban lumah bi patennaan ِ‫ٱَّلل َج َعل لكم ِم ُۢن َُ ُيوت ِك حم َسكنا َو َج َعل لكم مِن ُجلود‬
ُ َ َ َ ‫ح َ ح َ َٰ ُ ُ َ ح َ ُّ َ َ َ ح َ َ ح ُ ح َ َ ح‬
duk hinangan ne kaam amban meh kuwit hinayep meh lumah, ‫امت ِك حم َوم حِن‬ ‫ٱۡلنع ِم َيوتا تستخِفونها يوم ظعن ِكم ويوم إِق‬
َ َ ََ ٓ َ ‫َ َ ح‬ َ َ
kalampungan kaam moo ne si lengngan bi duk [kalampungan du ٨٠ ‫أ حص َواف َِها َوأ حو َبارِها َوأش َعارِها أثَٰثا َو َمتَٰ ًعا إ ِ ََٰل حِني‬
sab kaam matengge ne] si waktu patennah bi, duk amban meh
bulu [bili bili] duk meh bulu [untah] duk meh bulu [kambing]
hinang Ne meh panyap bi [furniture] duk pagduhul bayah si
meh tegteban ne.
‫َ ح‬ ُ َ ََ َ َ َ ََ َ ‫َ هُ َ ََ َ ُ ه‬
81. Duk Allahu Taala hinangan ne kaam amban meh pinapanjari ne ‫ٱۡل َبا ِل‬
ِ ‫وٱَّلل جعل لكم مِما خلق ظِلََٰل وجعل لكم مِن‬
ُ َ َ ُ َ َ َٰ َ َ ‫َ ح َ َٰ َ َ َ َ َ ُ ح‬
َ ‫ِيك ُم ح‬
landung [pasaindungan bi] duk amban meh punu lingab ne ‫ٱۡل هر َو َس َرََِٰيل تقِيكم‬ ‫أكننا وجعل لكم سرَِيل تق‬
[patennaan bi] duk hinangan ne kaam meh semmek ngelligan َ ُ ‫َ ح َ ُ ح َ َ َٰ َ ُ ُّ ح َ َ ُ َ َ ح ُ ح َ َ ه ُ ح ُ ح‬
٨١ ‫بأسكم كذل ِك يت ِم ن ِعمتهۥ عليكم لعلكم تسل ِمون‬
kaam amban panas [duk haggut] duk meh taming [atawa
semmek basih] ngelligan kaam si pagbonoh bi, Kowe damikkiyan
ien pangandjukup Allahu Taala meh ni’mat Nen si kaam, kalu
kalu du kaam magpatigupu [ si pangateyan bi duk meh
paluwehan bi atawa paasek mag Islam].
82. Na bang siye pataykut bennal du hadja si kauhin [Oh ُ ‫ك حٱِلَ َل َٰ ُغ ٱل ح ُمب‬
٨٢ ‫ني‬
َ ‫َ ََهحْ َ ه َ َ َح‬
‫فإِن تولوا فإِنما علي‬
ِ
Muhammad ‫ ]ﷺ‬masampay tampal.
َ َ ‫َ ح ُ َ ح َ َ ه ُ ه ُ ُ ََ ََ ح َُ ُ ح‬
83. Katauhan de nihmat Allahu Taalahin puwas ien saggaan de ien, ٨٣ ‫َثه ُم ٱلكَٰف ُِرون‬ ‫يعرِفون ن ِعمت ٱَّلل ِ ثم ينكِرونها وأك‬
duk kahekkahan pe amban siye pananaggah.
ْ ََُ َ ‫ُه َ ُح َ ُ ه‬ َ ُ ُ ُ َ‫ََحَ َح‬
84. Duk [essebun bi] si ellew magpaniyah kami amban tiyap tiyap ‫ك أ همة ش ِهيدا ثم َل يؤذن ل َِّلِين كفروا‬
ِ ‫ويوم نبعث مِن‬
َ ُ َ
ummat saksi, puwas ien gey sinugan iye ne meh siye naggah ٨٤ ‫َوَل ه حم ي ُ حس َت حع َت ُبون‬
[missa] duk gey ne siye pinataubat.
ُ َ َ ُ ‫َ ََ ه َ َ َُ ْ حَ َ َ ََ َُه‬
85. Duk apabila ne takite weh iye ne meh siye manganyaya ‫اب فَل َيفف ع حن ُه حم َوَل ه حم‬‫ِإَوذا رءا ٱَّلِين ظلموا ٱلعذ‬
َ َ
[magduduse duk magsishirikin] siksain na gey ne ien ٨٥ ‫يُنظ ُرون‬
pinalampung si siye duk gey ne siye tinanggu.
َ ُ ٓ َ َ ُ ٓ َ ُ َٰٓ َ َ ‫َ َ َ ه َ َ ح َ ُ ْ ُ َ َ ٓ َ ُ ح َ ُ ْ َ ه‬
86. Duk apabila ne takite weh meh siye magsakutu iye pagsakutuhan ‫ۡشَكؤنا‬ ِ‫ِإَوذا رءا ٱَّلِين أۡشكوا ۡشَكءهم قالوا ربنا ٰٓؤَلء‬
ُ ‫ُ َ ََحَ حْ َح ُ حَ حَ ه‬ ْ َ ُ َ ‫ه‬
den [amban meh santu duk meh shaitan], Missa ne siye: Oh ‫كمح‬ ‫ِين ك هنا ن حد ُعوا مِن دون ِك ۖۡ فألقوا إَِل ِهم ٱلقول إِن‬‫ٱَّل‬
Tuhan kami iye ne meh siye ien kaniyaan kamihin maku kami َ َ َ
٨٦ ‫لكَٰذِبُون‬

245
[nganduwaa] si siye saddi amban kau, nah ngalebba ne siye bissa
[naksil pain de]: Bennal kaam asal putingan teed.
َ َُ ‫ه ََ َ َ ه َ حُ ه َ ُ ْ َح‬ ‫َحَ ْ َ ه‬
87. Duk [teppet sah siye] ngabtang tudju Allahu Taala kasanyangan, ٨٧ ‫َتون‬ ‫َوألق حوا إَِل ٱَّلل ِ يَ حو َمئِذ ٱلسلمۖۡ وضل عنهم ما َكنوا يف‬
duk lepas ne amban siye iye bakas kaniyaan pagputing den.
َ َ َ َ‫ه ح‬
‫يل ٱَّلل ِ زِدنَٰ ُه حم َعذابا ف حوق‬ َ َ ْ ُّ َ َ ْ ُ َ َ َ ‫ه‬
88. Iye ne meh siye naggah duk nambelan siye [meh manusiya] ِ ِ ‫ٱَّلِين كفروا وصدوا عن سب‬
َ ‫َ ُ ْ ح‬ َ َ‫ح‬
amban lan Allahu Taala na pagtamba manamba kami siksain si ٨٨ ‫س ُدون‬
ِ ‫اب ب ِ َما َكنوا ُيف‬
ِ ‫ٱلعذ‬
siksah den sabab bakas kaniyaan pagpakaat deley.
َ ُ َ ‫ح‬ َ ً َ ‫ُ ُه‬ ُ َ‫ََحَ َح‬
89. Duk [essebun] bi ellew paniyah kami amban tiyap tiyap ummat ‫ج حئ َنا بِك‬ َ ‫نف ِ ح‬
ِ ‫س ِهمۖۡ و‬ ‫يدا َعل حي ِهم مِن أ‬ ‫ك أمة ش ِه‬ ِ ‫ويوم نبعث ِِف‬
‫ب ت حِب َيَٰنا ل ُِك َ ح‬َ َٰ‫ك ٱلحك َِت‬ َ ‫َ ً َ َ َٰ َ َٰٓ ُ َ ٓ ِ َ َ ه ح َ َ َ ح‬
saksi luu si siye amban meh ginhawa baran de, duk patekka kami ‫َشء‬ ِ ‫ش ِهيدا لَع ٰٓؤَلء ِۚ ونزنلا علي‬
kew [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam ] saksi si siye, ٨٩ ‫ني‬ َ ‫ى ل ِلح ُم حسلِم‬ َ ‫ۡحة َوب ُ ح‬
َٰ ‫ّش‬ َ ‫َو ُهدى َو َر ح‬
ِ
duk pinaturun weh kami si kau Kitabin [Qur-an] matarrang
tiyap tiyap ine ine, duk toh duk aseh duk pamakeg si meh
Muslim [Magpatigupu sampurnah].
‫ح‬ ‫ه هَ َحُ ُ حَ ح َ ح‬
90. Bennal Allahu Taala ngandaak mag adil [magpabentel] duk ‫ِه‬ َٰ َ ‫ِإَويتا ٓ ِٕي ذِي ٱل ُق حر‬
َٰ َ ‫َب َو َي حن‬ َ ‫سن‬ َٰ َ ‫ٱۡل حح‬
ِ ‫۞إِن ٱَّلل يأمر بِٱلعد ِل و‬
ِ
magpahap hap duk ngurungan meh [usba] tapit duk meges َ ُ ‫َ حَ ح َ ٓ َ حُ َ َ حَح َ ُ ُ ح ََ ه ُ ح َ َ ه‬
٩٠ ‫غ يعِظكم لعلكم تذكرون‬ ِۚ ِ ‫ع ِن ٱلفحشاءِ وٱلمنكرِ وٱِل‬
amban kalemmian [zina] duk kalaatan duk pag anyaya,
pituwahan Ne kaam kalu kalu du pain taesseb bi. َ ‫ه َ َ ُّ َ َ ُ ُ ْ ح‬ ْ ُ َ
91. Duk tuneyun bi meh janji bi duk Allahu Taala hin bang kaam ‫َوأ حوفوا ب ِ َع حه ِد ٱَّلل ِ إِذا ع َٰ َهدت حم َوَل تنقضوا ٱۡليح َم َٰ َن ََ حع َد‬
َ ‫ِيَل إ هن ه‬ ً َ ‫َ ََ ح َ َ حُ ُ هَ َ َح ُ ح‬ ‫َح‬
ngajanji duk da balubahun bi meh sapahin puwas amban ‫ٱَّلل‬ ِ ‫توكِيدِها وقد جعلتم ٱَّلل عليكم كف‬
َ ُ ‫َح‬ َ
kapanampuna iye, duk bakas ne hininang weh bi Allahu Taala si ٩١ ‫َي حعل ُم َما تف َعلون‬
kaam pasangdelan. Bennal Allahu Taala Sangat makahati si iye
hininang bin.
َ َ ُ َ َ ‫ََ َ ُ ُ ْ َ ه ََ َ ح‬
92. Duk da kaam paniyah kowe iye [dende dupang dupang si waktu ‫ت غ حزل َها مِ ُۢن ََ حع ِد ق هوة أنكَٰثا‬ ‫وَل تكونوا كٱل ِِت نقض‬
miyaan] mambal tunglut nen puwas amban pamalibed ne iye ََٰ ‫َ ه ُ َ َ ح َ َٰ َ ُ ح َ َ َ ُۢ َ ح َ ُ ح َ َ ُ َ ُ ه ٌ َ َ ح‬
‫تتخِذون أيمنكم دخَل بينكم أن تكون أمة ِه أرَب‬
pahaget pekkal ne, hinang bi hadja meh sapa bin [pagparupang] ‫ح‬ ُ َ ‫َََُ َه‬
‫ن لك حم يَ حو َم ٱلق َِيَٰ َمةِ َما‬ ُ‫ح ُه ه َ َحُ ُ ُ ه‬
ِ ‫مِن أمةِۚ إِنما يبلوكم ٱَّلل بِهِۦ وَلبي‬
si antara bi, [sabab palindegan bi hadja] meh ummat labi َ ُ ‫َح‬ ُ ‫ُك‬
٩٢ ‫نت حم فِيهِ َّت َتل ِفون‬
mabasag amban kasinduwehanin, Bennal Allahu Taala suley
suleyan ne hadja kaam si ien, duk asal patarrang ne teed si kaam
si Ellew Qiyaamat iye kaniyaan bakas pagsulangan bin.
ٓ َ ُّ ُ
‫ضل َمن يَشا ُء‬
َ َ ‫ٱَّلل َ َ َ َ ُ ُ ه‬
ُ ‫َول َ حو َشا ٓ َء ه‬
93. Bang hadja bayah Allahu Taala asal hinang ne kaam ummat ِ ‫ۡلعلك حم أمة َوَٰحِدة َولَٰكِن ي‬
َ ُ َ ُ ُ ‫َ ََ ُٓ ََُ ح َُه َ ه‬
dambuwa [tunggal] sumaguwah [Iye] lepas ne sine sine ٩٣ ‫نت حم ت حع َملون‬‫َو َي حهدِي من يشاء ولتسلن عما ك‬
kabayaan ne duk toan ne sine sine kabayaan ne, duk asal song du
kaam teed iyu tinilew amban bakas hininang bin.
ُ َ ‫َ َ َ ه ُ ٓ ْ َ ح َ َٰ َ ُ ح َ َ َ ُۢ َ ح َ ُ ح َ َ ه‬
94. Duk da teed hinangun bi meh sapa bin tagga [supaya pagpakaat] ‫َتل ق َد ُم ُۢ ََ حع َد ث ُبوت َِها‬ِ ‫وَل تتخِذوا أيمنكم دخَل بينكم ف‬
si antara bi, na janan lumasud meh bettisin puwas amban ‫اب‬
َ َ ُ
ٌ ‫ٱَّلل ِ َولك حم عذ‬ َ ‫ه‬
‫يل‬ َ َ ‫َ َ ُ ُ ْ ُّ ٓ َ َ َ َ ُّ ح‬
ِ ِ ‫وتذوقوا ٱلسوء بِما صددتم عن سب‬
kahaget ne, ubus tananam bi kalaatan [siksain] sabab panambel ٩٤ ‫َعظِيم‬
bi [meh manusiya] amban lan [agama] Allahu Taala duk [niyah
ne pangatag kaam] siksa sa hadje hadje.

246
َ ُ ‫َ ه‬ ‫ه َ َ ً ه‬ ْ َُ ‫ََ َح‬
95. Duk da daganganun bi janji Allahu Taalahin si halgah kulang ‫ِند ٱَّلل ِ ه َو خ حۡي‬
‫َتوا ب ِ َع حه ِد ٱَّلل ِ ث َمنا قل ِيَل إِن َما ع‬ ‫وَل تش‬
َ َُ‫ُ ُح َح‬ ُ ‫ه‬
kulang, bennal iye malai si Allahu Taalahin labi hap si kaam ٩٥ ‫لك حم إِن كنتم تعلمون‬
bang kaniyaan bin tahati bi.
ْٓ َُ َ َ ‫َ ه َ َََ ح َ ه ه‬ َ ُ َ
96. Iye maniyah si kaamin magkateggang [magkaubus] duk maniya ‫ِندك حم يَنف ُد َو َما عِند ٱَّلل ِ باق ونلجزِين ٱَّلِين صَبوا‬‫َما ع‬
َ ُ ْ ُ َ َ ُ َ
si Allahu Taalahin tattap [kakkal] duk asal tumbasan kami teed ٩٦ ‫أ حج َرهم بِأ حح َس ِن َما َكنوا َي حع َملون‬
iye ne meh siye magsabar [magsandal] tumbas de sa hap hap,
sabab kahap iye bakas kaniyaan hininang den. ُ َ َ
‫نث َو ُه َو ُم حؤمِن فَ َل ُن ح‬
‫حيِيَ هن ُهۥ‬ َٰ َ ‫َم حن َع ِم َل َصَٰل ِحا مِن َذكر أ حو أ‬
97. Sine sine maghinang [hap] makasulut amban lella atawa dende
َ ُ ْ ُ َ َ ُ َ ‫َح َي َٰوة َُي َبة ۖۡ َو َنلَ ح‬
duk iye magparatsaya [si Allahu Taala], na asal pakellum kami ٩٧ ‫ج ِز َي هن ُه حم أ حج َرهم بِأ حح َس ِن َما َكنوا َي حع َملون‬ ِ
iye kaellum hap duk tumbasan kami siye sa hap hap, sabab
kahap iye bakas kaniyaan hininang den.
‫ه‬ َ‫َ َ ََح َ حُ ح َ َ َ ح َ ح ه َ ه ح‬
98. Na bang bassa nu Qur-anin [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬na ِ ‫فإِذا قرأت ٱلقرءان فٱستعِذ بِٱَّلل ِ مِن ٱلشيطَٰ ِن ٱلر‬
٩٨ ‫جي ِم‬
mikipatalibun kew [Mag audhu Billah] amban Shaitan
pinagtitibag [pinagmulkaan].
َٰ َ َ ‫ِين َء َام ُنوا ْ َو‬
‫لَع َرب ِ ِه حم‬ َ ‫لَع هٱَّل‬
ََ ٌ َ‫ه ُ َح َ َُ ُ ح‬
‫إِنهۥ ليس َلۥ سلطَٰن‬
99. Sabab bennal iye [shaitanin] ganah kawase ne luu si iye ne meh
َ ُ‫ه‬
siye magparatsaya duk luu si iye ne meh siye tudju Tuhan de ٩٩ ‫َي َت َوُكون‬
magtawakkal [pasangdel].
ُ َ ‫ه َ ُ ح َ َٰ ُ ُ َ َ ه َ َ َ َ ه ح َ ُ َ ه‬
100. Iye du hadja Sultan nen [pagbaya bayaan] nen, luu si iye ‫ِين هم بِهِۦ‬
‫إِنما سلطنهۥ لَع ٱَّلِين يتولونهۥ وٱَّل‬
ne meh siye mikitabang [mikibebbeg mapasawungkakey si َ ُ ‫ُ ح‬
١٠٠ ‫ّشكون‬ ِ ‫م‬
siyehin duk iye ne meh siye si Allahu Taala magsasakutu.
101. Duk bang kami ngaganti ayat si tampat ayat –Bu Allahu َ َ‫ٱَّلل أَ حعلَ ُم ب َما ُي ََن ُل قَال ُ ٓوا ْ إ هن َما ٓ أ‬
‫نت‬ ُ ‫ِإَوذا بَ هد حنلَا ٓ َءايَة هم ََّك َن َءايَة َو ه‬
َ
ِ ِ ِ
َ َ َ ُ َُ ‫ُ ح َ َح َ ح‬
Taala du labi makahati si iye pinaturun Nen- Pain [Iye ne meh ١٠١ ‫َثه حم َل َي حعل ُمون‬ ‫َت ِۢ بل أك‬ ۚ ‫مف‬
siye managgain]: Bennal kau maghinang hinang bissa [putting
kew Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬Sumaguwa kahekkahan den gey tahati
de [mabennalin].
ْ ُ َ َ َ ‫ه َ حَ ُ َ َ ه‬ ُ‫ُح َه َُ ُ ُ ح‬
102. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬mamoo iye mapaturunin ‫وح ٱلق ُد ِس مِن ربِك بِٱۡل ِق َِلثبِت ٱَّلِين ءامنوا‬ ‫قل نزَلۥ ر‬
‫ح‬
َ ‫ى ل ِل ُم حسلِم‬ َ ‫َو ُهدى َوب ُ ح‬
َٰ ‫ّش‬
Ruwh Alquds [Jibril Alayhis Salaam] amban Tuhan nun sabennal ١٠٢ ‫ني‬ ِ
supaya mateteg iye ne meh siye magparatsaya duk toh duk
pamakeg si meh Muslim [Magpatigupu].
‫ُ ه‬ َ ‫ُ ُ َ ه‬ ‫ََ َ َ َه‬
103. Duk sabennal katauhan kami bennal iye meh siye ‫َولق حد ن حعل ُم أن ُه حم َيقولون إِن َما ُي َعل ُِم ُهۥ بَّشُۗ ل َِسان ٱَّلِي‬
[managgah si kauhin Oh Muhammad] pain siye: Iye mamanoan ٌ ‫ان َع َرَب ُّمب‬ ٌ َ َ َٰ َ َ َ ‫ُ ح ُ َ َ ح َ ح‬
١٠٣ ‫ني‬ ِ ِ ‫حدون إَِلهِ أعج ِم وهذا ل ِس‬ ِ ‫يل‬
kau [Qur-anin] manusiya du hadja, Dellah [bahasa] pinain de
ien [Ajam dumain Arab] duk [Qur-an] inin dellah [bahasa] Arab
tampal.
ُ ‫ت ٱ هَّلل ِ ََل َي حهدِيه ُم ه‬
ٌ ‫ٱَّلل َول َ ُه حم َع َذ‬ َ َ ُ ‫ه ه َ َ ح‬
104. Bennal iye ne meh siye gey magparatsaya si meh Ayat ‫اب‬ ِ ِ َٰ ‫ِين َل يُؤمِنون أَ‍ِبتَٰي‬‫إِن ٱَّل‬
َ
Allahu Taala gey siye toan Allahu Taala, duk [niyah ne tinagame] ١٠٤ ‫أ َِل ٌم‬
si siye siksa sa peddes peddes.
َ َ ُ ‫ه‬ َ َ ُ ‫ح َ َ ه َ َ ح‬ َ‫هَ َح‬
105. Asal iye du teed meh maghinang hinang putingin, iye ne ِ َٰ ‫ِين َل يُؤمِنون أَ‍ِبتَٰي‬
‫ت ٱَّللِۖۡ َوأ ْو َٰٓلئِك‬ ‫َتي ٱلك ِذب ٱَّل‬
ِ ‫إِنما يف‬

247
َ َ ‫ُ ح‬
meh siye gey magparatsaya si meh tanda Allahu Taala duk iye ne ١٠٥ ‫ه ُم ٱلكَٰذِبُون‬
meh siye ien aa maputinganin.
‫َح‬ ‫ُ ح‬ ‫ه‬ َ ‫ٱَّلل ِ ِم ُۢن ََ حعد إ‬ ‫َََ ه‬
106. Sine sine naggah si Allahu Taala puwas amban ‫يمَٰنِهِۦٓ إ َِل َم حن أك ِرهَ َوقل ُب ُهۥ‬ ِ ِ ِ ‫من كفر ب‬
َ
kapamaratsaya ne- Malaingkan bang iye ileges [dinaak naggah] َ َ ‫ح ُح‬
‫ۡش َح بِٱلكف ِر َص حدرا ف َعل حي ِه حم‬ َ َ ‫يمَٰن َو َلَٰكِن همن‬ َ ‫نب ح‬ ُۢ ُّ َ ‫ُ ح‬
ِ ‫ٱۡل‬ ِ ِ ِ ‫مطمئ‬
bu pangateyan nen neteg du si pamaratsayahin- Sumaguwa bang
١٠٦ ‫اب َعظِيم‬ ٌ ‫ٱَّلل ِ َول َ ُه حم َع َذ‬
‫َ ه‬
‫غضب مِن‬
َ َ
[seeban] pangateyan nen si panaggah na asal [wajib] ne luu si
siye mulkah amban Allahu Taalahin duk niyah ne [tinagame] si
siye siksa sa hadje hadje.
َ َ‫َ ََ ه ه‬ َ َ ‫َ َ َ ه ُ ُ ح َ َ ُّ ْ ح َ َ َٰ َ ُّ ح‬
107. Sabab damikkiyan bennal siye ley palabi de pe lasa de si ‫ٱَّلل َل‬ ‫ٱلن َيا لَع ٱٓأۡلخِرة ِ وأن‬ ‫ذَٰل ِك بِأنهم ٱستحبوا ٱۡليوة‬
َ ‫حَ حَ ح‬
kaellum Dunyahin amban Akhirat, duk bennal Allahu Taala gey ١٠٧ ‫ين‬َ ‫كَٰفِر‬
ِ ‫َي حهدِي ٱلقوم ٱل‬
toan ne meh aa qawman pananaggain.
َ ‫َح‬ ُ ُ َٰ َ َ ُ ‫ُ ْ َ َ ه َ َ َ َ ه‬
108. Iye meh siye ien tinatakan weh Allahu Taala luu si meh ۡۖ‫لَع قلوب ِ ِه حم َو َس حمعِ ِه حم َوأبص َٰ ِره حِم‬ ‫أو َٰٓلئِك ٱَّلِين ُبع ٱَّلل‬
َ ُ َ‫ُ َ َ ُ ح‬
pangateyan de duk pakale de duk meh pamayam de [supaya ne ١٠٨ ‫َوأ ْو َٰٓلئِك ه ُم ٱلغَٰفِلون‬
siye gey makataymah kasabenanalan] duk iye ne meh siye ien aa
maligapin.
َ ُ َٰ َ ‫َ ُ ُ ح‬ ‫َ َ َ َه‬
109. Gana pagduwe duwe bennal iye ne meh siye ien si ِ ‫َل ج َرم أن ُه حم ِِف ٱٓأۡلخِرة ِ هم ٱلخ‬
١٠٩ ‫ِسون‬
Akhirat siye ien meh aa maluggiin.
ْ ُ َ َٰ َ ‫َ ح َ ُ ُ ْ ُ ه‬ ْ َ َ َ ‫ُه ه َه َ ه‬
110. Puwas ien bennal Tuhan nun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬si iye ‫اج ُروا ِم ُۢن َع ِد ما فت ِنوا ثم جهدوا‬ ‫ثم إِن ربك ل َِّلِين ه‬
َ
َُ َ َ ‫َ َ َُ ْ ه‬
ne meh siye maglalin puwas amban kapamitna siye [bininsana ١١٠ ‫َب ٓوا إِن َر هبك ِم ُۢن ََ حعدِها لغفور هرحِيم‬ ‫وص‬
supaya hadja siye paguwa amban agama de] duk magjihad siye
[maglugtu duk mag atubang duk satru] Bennal Tuhan nun,
puwas amban ien asal Sangat pangangampun Sangat maase.
‫ُ َ َٰ ُ َ ه ح َ َ ُ َ ه َٰ ُ ُّ َ ح‬ ‫َ ح ُ ُّ َ ح‬
111. [Essebun bi] Ellew tekka tiyap tiyap ginhawa baranin ‫ِف ك نفس هما‬ ‫۞يَ حو َم تأ ِِت ك نفس تجدِل عن نفسِ ها وتو‬
َ َ ‫َ َ ح ُ َ ح‬
nasah dine, duk tinuney ne [tumbas] tiyap tiyap ginhawa ١١١ ‫ت َوه حم َل ُيظل ُمون‬ ‫ع ِمل‬
baranin, si iye bakas tahinang nen, duk siye ley gey siye taanyaya.
ُ َ ‫ت َءام َِنة ُّم حط َمئ هنة يَأحت‬
‫ِيها رِ حزق َها‬ ‫ٱَّلل َم َثَل قَ حر َية ََكنَ ح‬
ُ ‫ۡض َب ه‬
َ َ ‫َو‬
112. Duk sinabbut weh Allahu Taala upamahan dambuwa ِ
lahat, kaniyaan nen sanyang teteg, tekkahan iye rizziki nen َ َ ِ‫ٱَّلل ِل‬ ‫ُ َ َ َ َََ ح َحُ ه‬
ُ ‫ٱَّلل ِ فَأَ َذ َٰ َق َها ه‬ َ َ
‫اس‬ ‫ك مَّكن فكفرت بِأنع ِم‬ ِ ‫رغدا مِن‬
sakiyanan, Na naggah iye [meh aa nen] si meh nihmat Allahu َ ْ ُ َ َ ‫وع َو ح‬
١١٢ ‫ٱۡل حو ِف ب ِ َما َكنوا يَ حص َن ُعون‬ ُ‫ح‬
ِ ‫ٱۡل‬
Taala amban tiyap tiyap tampat, Na pinananaman iye weh Allahu
Taala semmek baunus duk kadahit sabab iye bakas kaniyaan
hininang den.
ُ ُ َ َ‫حُ ح َ َ هُ ُ ََ َ َ ُ ُ ح‬ ُ ٓ ََ
113. Duk asal bennal bakas siye katekkahan Rasul amban siye ‫اب َوه حم‬‫َولق حد َجا َءه حم َر ُسول مِنهم فكذبوه فأخذهم ٱلعذ‬
َ َ
du, na pinuting weh de Rasulin, Na ineddo siye weh siksa bu ١١٣ ‫ظَٰل ُِمون‬
kaniyaan den hina bu [anyaya] maghinang duse.
‫َ ح ُُ ْ حَ َ ه‬ َ ُ‫َُُ ْ ه َ ََ ُ ُ ه‬
114. Na mangan ne kaam amban bakas kapangarizziki Allahu ‫ت ٱَّلل ِ إِن‬ ‫ٱَّلل َحلََٰل َُيِبا وٱشكروا ن ِعم‬ ‫فُكوا مِما رزقكم‬
Taala kaam halal sutsi duk magshukur kaam si nihmat Allahu َ َ ُ ‫ُك‬
١١٤ ‫نت حم إِيهاهُ ت حع ُب ُدون‬
Taala bang kaniyaan bin tudju Iye numba magpariyawa.
‫ۡي‬‫ٱۡل َِن َ َ ٓ ُ ه َ ح‬
‫ه َ َ ه َ َ َ ح ُ ُ ح َ ح َ َ َ ه َ َ َح َ ح‬
115. Asal iye ru hinaram [Allahu Taala] maluu si kaamin, ِ ‫ير وما أهِل ل ِغ‬
ِ ِ ‫إِنما حرم عليكم ٱلميتة وٱلم وۡلم‬

248
ُ َ َ‫ح ُ ه َ حَ َ ََ َ َ ه ه‬ َ ‫ه‬
matey [gah tasumbali] duk lahah duk isi bawi duk iye [sinumbali ‫ٱَّلل غفور‬ ‫ٱَّلل ِ بِهِۖۡۦ ف َم ِن ٱضطر غۡي باغ وَل َعد فإِن‬
si dumain alen Allahu Taala] Na sine sine mudarrat [sigpit] ١١٥ ‫هرحِيم‬
dumain panganyaya duk palangpas ne, na bennal Allahu Taala
Sangat pangangampun Sangat maase.
َ َ َ َ َ َ َ ‫ََ َُ ُ ْ َ َ ُ َح َُ ُ ُ ح‬
116. Duk da bissahun bi iye ilagtikan della bi putingin: Inin ‫ِب هَٰذا َحلَٰل َوهَٰذا‬‫وَل تقولوا ل ِما ت ِصف ألسِنتكم ٱلكذ‬
Halal duk inin Haram supaya kaam maghinang hinang puting si ‫َ َ َح َُ ْ ََ ه ح َ َ ه ه َ َح َُ َ َ ه‬
َ
ِ ‫َتون لَع ٱَّلل‬ ‫حرام ِتلفَتوا لَع ٱَّلل ِ ٱلكذِب إِن ٱَّلِين يف‬
َ ‫ح َ َ َ ح‬
١١٦ ‫ِب َل ُيفل ُِحون‬
Allahu Taala, bennal iye ne meh siye maghinang hinang bissa
‫ٱلكذ‬
puting gey siye magparuntungan.
َ ٌ َ َ ‫َ َُ ح‬ َ َ
117. Pagduhul bayah daahat du hadja [tahampit den] duk ١١٧ ‫اب أ َِلم‬‫َمتَٰع قل ِيل ولهم عذ‬
niya ne [tinagame] si siye siksa sa peddes peddes.
ُ َ َ َ َ ْ ُ َ َ ‫َ ََ ه‬
118. Duk luu si iye ne meh siye Yahudi hinaram weh kami iye ‫ِين هادوا َح هر حم َنا َما ق َص حص َنا َعل حيك مِن ق حبل ۖۡ َو َما‬
‫ولَع ٱَّل‬
َ ‫ح‬ َ
ُ ُ َْ َ َ َ
bakas Qinissa kami si kauhin [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬Kahalan de ١١٨ ‫ظل حم َنَٰ ُه حم َولَٰكِن َكن ٓوا أنف َس ُه حم َيظل ُِمون‬
matuu ley{Pangaharam meh kemon taga kukku duk meh
lemmek sapih duk meh kambing si siye} Na gah kami nganyaya
siye malaingkan kaniyaan den ginhawa baran de manganyaya
diren. ْ َ ُ َ ُّ ْ ‫ِين َعملُوا‬
‫ٱلس ٓو َء ِِبَ َهَٰلة ث هم تابُوا ِم ُۢن ََ حع ِد‬
‫ُ ه ه َ ه‬
119. Puwas ien bennal Tuhan nun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬si iye ِ َ ‫ث هم إِن َربك ل َِّل‬
ٌ ‫ك ِم ُۢن ََ حعد َِها لَ َغ ُفور هرح‬ َ ‫َ َٰ َ َ َ ح َ ُ ٓ ْ ه َ ه‬
ne meh siye maghinang kalaatan si kaawam, ubus ien magtawbat ١١٩ ‫ِيم‬ ‫ذل ِك وأصلحوا إِن رب‬
[siye pabalik] puwas amban damikkiyan ien, Bennal Tuhan nun
puwas ien asal Sangat mangangampun Sangat maase.
ُ َ ‫ه‬ َ ُ َ َ َ َٰ َ ‫ه ح‬
120. Bennal Ibrahim [Alayhis Salaam] kaniyaan nen, Ummat ‫ِيم َكن أ همة قان ِتا َِّلل ِ َحن ِيفا َول حم يَك م َِن‬ ‫إِن إِبره‬
َ ‫حُ ح‬
[tunggal] sabennal magpatigupu si Allahu Taala dambus bus duk ١٢٠ ‫ّشك ِني‬
ِ ‫ٱلم‬
dumain kaniyaan nen amban meh magsasakutu.
َ َ ‫َشاكِرا ۡلَ حن ُعمهِ ح‬
١٢١ ‫ٱج َتبَى َٰ ُه َوه َدى َٰ ُه إ ِ ََٰل صِ َرَٰط ُّم حس َتقِيم‬
121. Magsasarang shukur iye si meh nihmat Allahu Taala duk ِۚ ِ ِ
pineneh iye weh Allahu Taala duk toan ne tudju lan bentel.
‫َ َ َ ه‬ ‫ه‬ ‫ُّ ح‬ َ
122. Duk inurungan iye weh kami si Dunya kahapan duk
َ ‫ٱلص َٰلح‬
١٢٢ ‫ني‬ ِ ِ ‫ٱلن َيا َح َس َنة ِۖۡإَون ُهۥ ِِف ٱٓأۡلخِرة ِ ل ِمن‬ ‫َو َءات حي َنَٰ ُه ِِف‬
bennal iye si [Ellew] Dambuli amban meh aa sulut [hatul].
123. Puwas ien magwahi kami tudju kau [Oh Muhammad ‫]ﷺ‬
َ َ َ ‫ك أَن ٱتهب حع م هِل َة إبح َرَٰه‬
‫ِيم َحن ِيفا ۖۡ َو َما َكن م َِن‬
َ ‫ُ ه َح َ حَٓ َح‬
‫ثم أوحينا إَِل‬
ِ ِ ِ
subey kew nuhut agama Ibrahim [Alayhis Salaam] dambus bus َ ‫ٱل ح ُم حّشك‬
١٢٣ ‫ِني‬ ِ
duk dumain kaniyaan nen amban meh aa magsasakutu.
ُ ‫ه َه َ ََ ح‬ ْ َُ ‫ه َ ُ َ ه ح ُ ََ ه َ ح‬
124. ‫حك ُم‬
Iye du hep pangahinangan Sabtuin luu si iye ne meh siye ‫ِين ٱخ َتلفوا فِي ِۚهِ ِإَون ربك َل‬‫إِنما جعِل ٱلسبت لَع ٱَّل‬
َ ُ ‫َ َح‬ ْ ُ َ َ ‫ح‬
magsulang si iye duk bennal Tuhan nun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬asal ١٢٤ ‫بَيح َن ُه حم يَ حو َم ٱلق َِيَٰ َمةِ فِيما َكنوا فِيهِ َيتل ِفون‬
ngahukum si antara de si Ellew Qiyaamat si iye bakas kaniyaan
pagsulangan den.
‫حَ َ َ َ َ ح‬ َ ‫ح‬ ‫َ ح ح‬ َ َٰ َ ُ ‫ح‬
125. Moo kew [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬ngabi ngabi tudju [agama] ‫جَٰدِل ُهم‬ ‫يل َربِك بِٱۡل ِك َمةِ َوٱل َم حوعِظةِ ٱۡلسنةِِۖ و‬ ِ ِ ‫ٱدع إَِل سب‬
‫َ ه‬ َ‫َ ُ َ ح‬ ‫ه‬ َ ‫ه‬
Tuhan nu duk panghati duk bulansang hap duk suweyun siye si ‫ه أ حح َس ُن إِن َر هبك ه َو أعل ُم ب ِ َمن ضل َعن َسبِيلِهِۦ‬ َ ِ ‫ٱلِت‬
ِ ِ‫ب‬
َ
iye labi makahapin, bennal Tuhan nun labi makahati si iye َ ‫َو ُه َو أ حعلَ ُم بٱل ح ُم حه َتد‬
١٢٥ ‫ِين‬ ِ
malepas amban lan [agama] nen duk Iye labi makahati si meh aa

249
katoanin.
َ ُ‫َ َح‬ َ ‫ْ ح‬ َ َ ‫ح‬
126. Duk bang kaam minsanah [meh kuntara bi Oh kaam ‫َبت حم ل ُه َو‬ ‫ِإَون ََعق حب ُت حم ف َعاق ُِبوا ب ِ ِمث ِل َما ُعوق حِب ُتم بِهِۖۡۦ َولئِن ص‬
meh aa magparatsaya] na minsanah kaam kowe du sab bakas َ ‫ِلصََٰب‬ ‫ه‬ ‫َح‬
١٢٦ ‫ين‬ ِ ِ ‫خۡي ل‬
paminasa kaamin, duk bang teed kaam magsabar [magsandal]
asal labi pe ien hap si meh aa magsasabar [magsasandal].
ُ َ َ َ ‫ه َ َح ح‬ ‫َ ح ح ََ َ حُ ه‬
127. Duk magsabar kew magsandal [Oh Muhammad ‫]ﷺ‬ ‫َب َك إَِل بِٱَّلل ِ َوَل َت َزن َعل حي ِه حم َوَل تك ِِف‬ ‫وٱص َِب وما ص‬
{Sabab dumain ine bang ine sabar nun}malaingkan si Allahu َ ُُ ‫َ ح ه َح‬
١٢٧ ‫ضيق مِما يمكرون‬
Taala du duk da kew suse si siye duk da kew paniyah seek si meh
pangandagey de ley.
َ ‫ه ه َ َ َ ه َ ه َ ْ ه ه َ ُ ُّ ح‬
128. Bennal Allahu Taala Sarta [Saweh] iye ne meh siye ١٢٨ ‫ِين هم ُمس ُِنون‬‫إِن ٱَّلل مع ٱَّلِين ٱتقوا وٱَّل‬
magmatalew duk iye ne meh siye aa magpahap hap.

ُ ‫سُ ُورةُُا حإل ْسر حُاء‬


SURATUL AL- ISRA

Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬


‫ٱَّلل ِ ه‬
‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

َ ٓ ‫ُ ح َ َ ه‬
1. Mahasutsi [Allahu Taala] Iye mamalengngan ipun Nen [Nabi
َ
‫ٱۡل َر ِام إَِل‬ َ ‫ج ِد ح‬ ‫َ حَ ح‬ ‫َح‬ ‫َس َٰ َ ح‬
ِ ‫ى بِعب ِده ِۦ َلَل مِن ٱلمس‬
َ ‫ِي أ ح‬ ‫سبحَٰن ٱَّل‬
‫ه‬ ٓ َ َ ‫ح‬
ُ ُ ‫َ َ َ َ ح‬ ‫ه‬ َ ‫ح‬
‫ح‬ َ ‫حَ ح‬
Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam] dambuwa sangem ‫َِن َي ُهۥ م حِن َءاتَٰيَٰت َِنا إِن ُهۥ‬
ِ ‫ج ِد ٱۡلقصا ٱَّلِي بَٰركنا حوَلۥ ل‬ ِ ‫ٱلمس‬
amban Masjid Alharaam tudju Masjid Al-Aqsa iye ne ُ ‫ص‬ ‫َُ ه ُ ح‬
١ ‫ۡي‬ ِ َ‫يع ٱِل‬ ‫هو ٱلس ِم‬
pinagbarkat [pinagtamba manamba] weh kami kataliput nen
supaya iye pakitehan kami amban meh tandah kami bennal Iye
[Allahu Taala] Sangat makakale Sangat makakite.
‫َ َه‬
2. Duk inurungan weh kami Musa [Alayhis Salaam] Kitab [Tawrat] ٓ ِ َ‫ب َو َج َعلح َنَٰ ُه ُهدى ِِل‬
‫ّن إ ِ حس َرَٰٓءِيل أَل‬ َ َٰ‫وَس ٱلحك َِت‬
َ ‫َو َءاتَيح َنا ُم‬
ُ ْ ُ ‫َه‬
duk hininang ien weh kami toh si meh aa Bani Israil, daa kaam ٢ ‫و ي َوك ِيَل‬ ِ ‫تتخِذوا مِن د‬
teed ngahinang saddi amban Aku pasangdelan.
ُ َ َ َ َ ‫ه‬ ُ َ َ‫ُ هَ َ ََح‬
3. Me panubuh iye meh siye binoo weh kami duk Nuh [Alayhis ٣ ‫وح إِن ُهۥ َكن ع حبدا شكورا‬
ِۚ ‫ذرِية م حن ۡحلنا م َع ن‬
Salaam] sabennal iye ipun magsasarang shukur.
َ‫ح‬ ‫ه‬ ‫ح َ َٰ َ ح‬ َ َ ‫َ َ َ ح َ ٓ َ َٰ َ ٓ ح‬
4. Duk pina nyata weh kami si meh aa Bani Israil dilayem kitab: ِ ‫س ُدن ِِف ٱۡل‬
‫ۡرض‬ ِ ‫ب تلُف‬
ِ ‫ّن إِسرَٰٓءِيل ِِف ٱلكِت‬
ِ ‫وقضينا إَِل ب‬
َ ُ ُ ‫َ ه َح َََح ُ ه‬
Asal magpakaat teed kaam diyata bulak minduwe duk palangka ٤ ‫ني وتلعلن علوا كبِۡيا‬ ِ ‫مرت‬
teed kaam padakag makalandu [manamal].
‫ح‬ ُٓ ‫ه‬ ُ َ ‫ح‬ َ ُ ‫َ َ ٓ ح‬
5. Na apabila ne tekka janji dambuwa [amban] duwe ley paboo ‫فإ ِذا َجا َء َوع ُد أولى َٰ ُه َما ََ َعث َنا َعل حيك حم ع َِبادا نلَا أ ْو ِل بَأس‬

250
‫ح‬ ‫َ َ ح‬ ََ ْ ُ َ َ َ
kami tudju kaam meh ipun kamihin meh aa laatan na magpipitu ٥ ‫اسوا خِلَٰل ٱلِيَارِِۚ َوَكن َوعدا همف ُعوَل‬ ‫شدِيد فج‬
siye diyalem meh lahat [magpakaat, maglarak] duk kaniyaan ien
janji [tahinang ne] tuney.
َ ‫كم بأَ حم َوَٰل َو َبن‬
‫ِني‬
ُ َٰ َ ‫ُ ه َ َ ح َ َ ُ ُ ح َ ه َ َ َ ح ح َ َ ح َ ح‬
‫ثم رددنا لكم ٱلكرة علي ِهم وأمددن‬
6. Puwas ien pabalik kami si kaam daagan bin si siye duk urungan ِ
‫َ َ َ ح َ َٰ ُ ح َ ح‬
ََ‫ك‬
ً ‫َث نَف‬
kami kaam meh altah duk meh anak duk hinang kami meh ٦ ‫ِۡيا‬ ‫وجعلنكم أ‬
kahekkahan bin meh aa kawase.
َ َ ََ ُ‫ح َ ح‬ ُ ُ َ ُ ‫ح َ ح ُ َ ح‬
7. Bang kaam magpahap hap na si ginhawa baran bi du [tumbas ‫سك حمۖۡ ِإَون أ َسأت حم فل َها فإِذا‬ ِ ‫إِن أح َسنت حم أح َسنت حم ِۡلنف‬
‫ج َد‬ ‫ْ ُ ُ َ ُ ح َ ح ُ ُ ْ حَ ح‬ َ ُ ‫ََٓ َ ح‬
mahapin] duk bang kaam magpakalaat na si iye du [tumbas ِ ‫جاء وعد ٱٓأۡلخِرة ِ ؤُ‍ُسَيِلا وجوهكم و َِلَدخلوا ٱلمس‬
malaatin] na apabila ne tekka janji dambulihin na makakennu ٧ ‫ۡيا‬ ُ َ‫َك َما َد َخلُوهُ أَ هو َل َم هرة َو َِلُت‬
ً ‫َبوا ْ َما َعلَ حوا ْ تَتحب‬
ِ ِ
meh paluwehan bi ne [peggeh pasagad kami ne magpakaat meh
kuntara bin] duk sampay paasek pe siye si Majid [Al-Aqsa] kowe
du kaumasek de tagna ley duk magpakaat siye ganah tamanan.
‫ح‬ َ ُّ ‫ح‬ ُ َ َ ‫َ َ َٰ َ ُّ ُ ح َ َ ح‬
8. Bang kaam magpahap hap na si ginhawa baran bi du [tumbas ‫ۡحك حم ِإَون ُعدت حم ُع حدنا َو َج َعل َنا َج َه هن َم‬ ‫عَس ربكم أن ير‬
ً ‫ين َح ِص‬ َ ‫ح‬
َ ‫كَٰفِر‬
mahapin] duk bang kaam magpakalaat na si iye du [tumbas ٨ ‫ۡيا‬ ِ ‫ل ِل‬
malaatin] na apabila ne tekka janji dambulihin na makakennu
meh paluwehan bi ne [peggeh pasagad kami ne magpakaat meh
kuntara bin] duk sampay paasek pe siye si Majid [Al-Aqsa] kowe
du kaumasek de tagna ley duk magpakaat siye ganah tamanan. َ
َ ‫ِني هٱَّل‬
‫ِين‬ َ ‫ّش ٱل ح ُم حؤ ِمن‬ َ َ ‫ه َ َٰ َ ح ُ ح‬
َ ِ ‫ان َي حهدِي ل ِلهِت‬
ُ ِ َ‫ه أقح َو ُم َو ُيب‬ ‫إِن هذا ٱلقرء‬
9. Bennal Qur-an inin noh tudju iye labi mabentelin duk makeg ِ
َ ‫َ ح َ ُ َ ه َٰ َ َٰ َ ه َ ُ ح َ ح‬
meh aa magparatsaya, iye meh siye maghinang [kahapan] meh ٩ ‫ت أن لهم أجرا كبِۡيا‬ ِ ‫يعملون ٱلصل ِح‬
makasulutin bennal [niyah ne] siye tumbas sa hadje hadje.
َ َ َ َ ‫َ ح‬ َ ‫ََ ه ه َ َ ح‬
10. Duk bennal iye ne meh siye gey magparatsaya si Ellew Akhiratin ١٠ ‫ِين َل يُؤم ُِنون بِٱٓأۡلخ َِرة ِ أع َت حدنا ل ُه حم َعذابًا أ َِلما‬
‫وأن ٱَّل‬
magtagame kami ganta siye siksa sa peddes peddes.
‫حَ ح َ َ َ ح‬ َ ‫ََح ُ ح‬
ُ َ ٓ َ ُ ‫نس ُن ب ه‬
11. Duk maku manusiyain si [Allahu Taala] si kalaatan damikkiyan ١١ ‫جوَل‬ َٰ َ ‫ٱۡل‬
ُ ‫نس ُن َع‬
ِ ‫ۡيِۖ وَكن‬
ِ ‫ٱلّش دَعءهۥ بِٱۡل‬ِ ِ َٰ ‫ٱۡل‬ِ ‫ويدع‬
maku du sab si [Allahu Taala] kahapan, asal kaniyaan
manusayain teed dayi dayian. {Upama nen, nyah aa kaastelan ne,
mugtuy ne pinaku ne si Allahu Taalahin; “Yaa Allah
pagmulkaanun ne iye”, bu gey ien hinang Allahu Taala,
kapatutan nen subey dahu iye magsabar}.
َ ٓ ‫ح‬ ‫َ َ َ حَ هحَ َ هَ َ َ ََح َ َ َ َٓ َ ه‬
12. Duk hininang weh kami sangemin duk ellew duwe tanda, Na ‫ح حونا َءايَة ٱَلح ِل َو َج َعل َنا َءايَة‬ ‫وجعلنا ٱَلل وٱنلهار ءايتنيِِۖ فم‬
َ َ َ ْ َُ‫ه ُ ح َ َح‬ ‫ُ ْ َ ح‬
pinapasan weh kami tanda [sahaya] sangemin, duk hininang ‫ِصة ِتلَبح َتغوا فضَل مِن ربِكم وتلِ علموا عدد‬ َ ِ ‫ٱنله َهار ُم حب‬
ِ
weh kami tanda [sahaya] ellewin danta supaya kaam makapaku ‫َ َ ح َ َ َ ُ ه َ ح َ ه ح َ َٰ ُ َ ح‬
١٢ ‫ٱلسن ِني وٱۡل ِساب وّك َشء فصلنه تف ِصيَل‬ ِ
kalabbihan amban Tuhan bi duk supaya katauhan bi itungan
tahunin duk bistahan nen, duk tiyap tiyap ine ine salassay kami
sampurna.
‫ح‬ َ ‫ُح‬ ُ ‫َ ُ ه َ َٰ َ ح‬
13. Duk tiyap tiyap manusiya pahaget kami meh hinang nen si ِ‫طئ ِ َرهُۥ ِِف ع ُنقِهِۖۡۦ َوَّن ِر ُج َُلۥ يَ حو َم ٱلق َِيَٰ َمة‬
َٰٓ َ ‫نسن أل َز حم َنَٰ ُه‬ ِ ‫وّك إ‬
ً ‫نش‬ ‫ح‬
ُ َ ُ َٰ َ َ َٰ َ
kellong nen [hantag pinabowet si kellong ne, tanggung jawab iye ١٣ ‫ورا‬ ‫كِتبا يلقىه م‬
si hinang ne] duk paguwa kami si iye taabut si Ellew Qiyaamat

251
Kitab takasuwa ne pabellat.
َ َ ‫ح َ ح‬ َ َ َ َ ‫حَح‬
14. [Pinain ne si iye]: “Bassahun Kitab nun, mararahi ne si ginhawa َٰ َ ‫ك ك‬
١٤ ‫َف ب ِ َنفسِك ٱَلَ حو َم َعل حيك َحسِيبا‬ ‫ٱقرأ كِتَٰب‬
baran nu, Ellew inin luu si kau bistahanin”.
ُّ َ َ ‫َ َ َ ه َ ه‬ ‫ح‬ َ ‫ه ح َ َ َٰ َ ه‬
15. Sine sine katoan bennal iye katoan [ganta kahapan] ginhawa ‫ضل‬ ِ ‫سهِۖۡۦ ومن ضل فإِنما ي‬ ِ ‫ى فإِن َما َي حهتدِي نلِ َف‬ ‫م ِن ٱهتد‬
ُ
َ َِ‫ى َو َما ك هنا ُم َعذ‬ ‫ح‬ ُ َ‫ُ َ َ ح‬ َ ََ َ‫َ َح‬
baran ne du, duk sine sine lepas bennal iye leapas [duk si ‫ِت‬َٰ ‫ني َح ه‬ ِ ُۗ َٰ ‫عليها وَل ت ِزر وازِرة وِزر أخ َر‬
َ َ
kalaatan] ginhawa baran ne du, duk gey maguduse [dambuwa ١٥ ‫ن حب َعث َر ُسوَل‬
ginhawa baranin] sabab duse saddi, duk dumain kaniyaan
kamihin niksa samantaan kami gey kapamaboo Rasul.
َ ‫ِيها َف َف َس ُقوا ْ ف‬
‫ِيها‬ َ ‫ِإَوذا ٓ أَ َر حدنَا ٓ أَن ُّن حهل َِك قَ حر َي ًة أَ َم حرنَا ُم ح‬
َ ‫َتف‬ َ
16. Duk bang kami bayah ngalarak lahat [matekkahan iye siksa]
َ َ َ ُ َ‫ح‬ َ َ َ‫ف‬
daak kami dahu andang [nuhut daakan Allahu Taala], [bang ne] ١٦ ‫ح هق َعل حي َها ٱلق حول ف َد هم حرنَٰ َها ت حدمِۡيا‬
siye naggah palangka ne nah tegteb ne si siye bissahin na larak
kami ne sampurna manamal. َ
‫وب‬
ُ ُ َ َ َٰ َ َ َ ُ ‫ُۢ َ ح‬ ُ ُ‫ََ ح ح َ حَ َ ح‬
17. Duk hekka ne larak [siksa kami] amban meh ummat puwas ِ ‫َف بِربِك بِذن‬‫ون ِمن َع ِد نوح وك‬
ِ ‫وكم أهلكنا مِن ٱلقر‬
َ َ ‫ع َِبادِه ِۦ َخب‬
amban Nuh [Alayhis Salaam] duk mararahi ne si Allahu Taala ١٧ ‫صۡيا‬ِ ‫ۡيُۢا ب‬ِ
weh meh duse meh ipun nen Labi tau ngaka duk Labi makakite.
ُ ُ ُّ َ ُ ٓ َ َ َ َ َ ‫ح‬ ََ َ‫ه َ َ ُ ُ ح‬
18. Sine sine bayah masametin [kaellum dunya] pasamet kami du sab ‫يد ث هم‬‫جلة َع هجل َنا َُلۥ فِيها ما نشاء ل ِمن ن ِر‬ ِ ‫من َكن ي ِريد ٱلعا‬
‫ح‬ َ َ ‫ح‬
si kabayaan kamihin, si sine sine kabayaan kami, puwas ien ١٨ ‫َج َعل َنا َُلۥ َج َه هن َم يَ حصلى َٰ َها َمذ ُموما هم حد ُحورا‬
hinang kam si iye [Narka] Jahannamin paasekan ne [diyalem]
kadesme ne duk pinasagad [ne iye].
َ َ َ َ َُ ‫ُ ح‬ َ َ ََ ََ َ ََ ‫ََ ح‬
19. Duk sine sine bayah si Akhirat [Ellew Dambuli] duk magdayi ‫َع ل َها َس حع َي َها َوه َو ُمؤمِن فأ ْو َٰٓلئِك َكن‬
َٰ ‫اد ٱٓأۡلخِرة وس‬‫ومن أر‬
ُ ‫َ حُُ ه ح‬
dayih iye maghinang ganta hinang [pagtagame si iye] duk iye ١٩ ‫سعيهم مشكورا‬
magparatsaya du, Na iye ne meh siye ien kaniyaan hinang nen
pagshukuran [tinumbasan].
ٓ َ َ َ َ ٓ َ ٓ َ ُ َٰٓ َ َ ٓ َ ُ َٰٓ َ ُّ ُّ ُ
20. Tiyap tiyap amban siye ien, ungsuran kami siye dangan parangan ‫ٰٓؤَلءِ م حِن ع َطاءِ َربِك َو َما َكن ع َطا ُء‬ ‫ُك ن ِمد ٰٓؤَلءِ و‬
ً ‫ُم ُظ‬ ‫َ َ َح‬
amban meh pangurung Tuhan nu [Oh Muhammad Salla Allahu ٢٠ ‫ورا‬ ‫ربِك‬
Alayhi Wasallam] duk dumain kaniyaan pangurung Tuhan nun
tinaggah.
َُ‫ك‬‫ََ َُ َ ح‬ ‫ٱنظ حر َك حي َف فَ هضلح َنا ََ حع َض ُه حم َ َ َٰ َ ح‬
ُ
21. Payamanun [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam] ‫َب‬ ‫ض ولٓأۡلخِرة أ‬
ِۚ ‫لَع َع‬
‫َ َ َ َٰ َ َ ح َ ُ َ ح‬
bang saingge pamarakag kami kasinduwehan amban siyehin luu ٢١ ‫ضيَل‬ ِ ‫َب تف‬ ‫درجت وأك‬
si kasinduwehan duk asal Akhiratin labi hadje [langkew] meh
pangkat nen duk hadje kalabbihan nen.
ُ ‫هح‬ ‫ح‬ ‫َ َ ح‬ َ ‫ه‬ ‫ه َح ح‬
22. Da kew ngahinang sarta Allahu Taala Tuhan saddi, na teppet ٢٢ ‫َل َت َعل َم َع ٱَّلل ِ إِل َٰ ًها َءاخ َر ف َتق ُع َد َمذ ُموما ُمذوَل‬
kew ningko dekdes duk desme [diyalem Narka bang hinang nu].
{Ayat inin manudjuki si Rasul Salla Allahu Alayhi Wasallam,
sumaguwa langkum ne kemon ummat nen}.
‫َ َ َ َ ُّ َ َ ه َ ح ُ ُ ٓ ْ ه ٓ ه ُ َ ح‬
َٰ َ ‫ٱل َو َٰ ِ َليحن إ ِ حح‬
23. Duk pinapardu weh Tuhan nu [Oh Muhammad Salla Allahu ‫س ًنا إ ِ هما‬ ِ ِ ‫َض ربك أَل تعبدوا إَِل إِياه وب‬ َٰ ‫۞وق‬
ٓ َ ُ‫َ َ ح ََ َ َ ُ ُ َ ٓ َح َ ُ َ ََ َُ ه‬ َُ
Alayhi Wasallam] subey kaam gey numba malaingkan tudju ‫َي حبلغ هن عِندك ٱلكَِب أحدهما أو ُِكهما فَل تقل لهما‬
َ َ ‫ُ ه‬ ُ َ َ ُ
Allahu Taala [hadja tunggal] duk si duwe matattoe magpahap ٢٣ ‫أف َوَل ت حن َه حره َما َوقل ل ُه َما ق حوَل ك ِريما‬

252
hap, adakala kew taabut kabahi dambuwa amban siye atawa
karuwangan siye na da kew missa si siye upp [bissa laat] duk da
siye lahanganun duk missa hadja kew si siye kaduwangan bissa
mulliya.
َ ‫حَح‬ ‫َ ه حَ َُ ه‬ ُّ َ َ َ َ ُ َ ‫َ ح ح‬
24. Duk padiyawaun si siye kaduwangan peppik pagpalongkoyin ‫ٱرۡح ُه َما ك َما‬ ‫ب‬
ِ ‫وٱخفِض لهما جناح ٱَّل ِل مِن ٱلرۡحةِ وقل ر‬
sabab ase tudju siye, duk magpain kew: “Oh Tuhan ku kaaseanun ٢٤ ‫اّن َصغِۡيا‬ َ‫َه‬
ِ ‫ربي‬
ne [duwangan matattoe kun] kowe [ase de] waktu pangipat de
akuhin si kadiki [ku]”.
َ ‫كونُوا ْ َصَٰلِح‬
ُ َ ُ ُُ َ‫ُ َ ح‬
25. Tuhan bin labi makahati [iye si] ginhawa baran bin, bang kaam ‫ني‬ ِ ‫هر ُّبك حم أعل ُم ب ِ َما ِِف نفوسِك حم إِن ت‬
paniyah meh aa sulut [hatul], Na bennal bennal iye si meh aa ُ َ َ َٰ ‫َ ه ُ َ َ ح َ ه‬
٢٥ ‫ني غفورا‬ ِ َ‫فإِنهۥ َكن ل ِِلو‬
balik [magtawbat] Sangat pangangampun.
ُ َ ‫ات َذا ٱلح ُق حر َ َٰ َ ه ُ َ ح ح َ َ ح َ ه‬
26. Duk pangurungun iye meh [usba] matapitin kapatut nen duk ‫يل َوَل ت َبذ حِر‬
ِ ِ ‫َب حقهۥ وٱل ِمسكِني وٱَن ٱلسب‬ ِ ‫َو َء‬
mamiskin duk anak aa lan [aa magtulak tulak kasigpitan ً ‫َت حبذ‬
٢٦ ‫ِيرا‬
damikkiyan] duk da kew magbusa makalandu.
‫َ َ ه‬ ‫َ َ ُ ْ ح َ ه‬
‫ين َكن ٓوا إِخ َوَٰن ٱلش َي َٰ ِطنيِِۖ َوَكن ٱلش حي َطَٰ ُن ل َِربِهِۦ‬ َُ‫ه ح‬
27. Bennal meh aa magbusain, kaniyaan den meh pongtinai Shaitan, ِ‫إِن ٱلمبذِر‬
duk kaniyaan Shaitanin si Tuhan ne asal pananaggah. َُ
٢٧ ‫كفورا‬
‫َ َُ ه‬ َ َ َ ‫ِإَوما ُت حعر َض هن َع حن ُه ُم ٱبحت َِغا ٓ َء َر ح‬
‫ه‬
28. Duk bang kew pataikut amban siye [meh aa mamiskinin duk ‫ۡحة مِن هربِك ت حر ُجوها فقل ل ُه حم‬ ِ
َ
makaasein] sabab pangahelat helat nu ase amban Tuhan nu ase ٢٨ ‫ق حوَل هميح ُسورا‬
ase nu, Na missa hadja kew si siye bissa lamma lambud.
‫ُه ح‬ َ َ َ ُ َ ًَ ُ‫ح‬ ‫َ َح ح‬
29. Duk da hinangun tangan nun lagget tudju kellong nu [da kew ‫َوَل َت َعل يَ َد َك َمغلولة إ ِ ََٰل ع ُنقِك َوَل تبح ُس حط َها ك ٱلبَ حس ِط‬
papinget] duk da ru sab pabellat un makalandu [da kew pasayu ‫ََح ُ َ َ ُ هح‬
ً ‫ُم ُس‬
٢٩ ‫ورا‬ ‫فتقعد ملوما‬
tamanan] sabab kaw kew magsusun duk magkasigpitan.
َ َ ‫ه‬ ‫َ ٓ ح‬ َ ُ ُ ‫ه َه َ َح‬
30. Bennal Tuhan nun [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi ‫ٱلر حزق ل َِمن يَشا ُء َو َيقد ُِر إِن ُهۥ َكن بِع َِبادِه ِۦ‬
ِ ‫إ ِن ربك يبسط‬
َ َ ‫َخب‬
Wasallam] mamura rizziki si sine sine kabayaan ne duk ٣٠ ‫صۡيا‬ ِ ‫ۡيُۢا ب‬ِ
ngaganta isab [si sine sine kabayaan ne], Bennal iye Allahu Taala
kaniyaan nen si meh ipun ne Sangat mangangaka duk Sangat
makakite.
‫ُ ه‬ ُ َ ‫َ َح ُ ْ َ َ ُ َ ح َ َ هح‬
31. Duk da papateyun bi meh anak bin sabab katalew bi miskin, ‫َوَل تق ُتل ٓوا أ حول َٰ َدك حم خش َية إ ِ حملَٰقِۖ َن ُن ن حر ُزق ُه حم ِإَويهاك حم إِن‬
َ َ َ َ َ
kami mangarizzikian siye duk kaamin, bennal pamapatey siyehin ٣١ ‫ق حتل ُه حم َكن خ حِطا كبِۡيا‬
asal kaniyaan ne ley duse hadje.
ٓ َ َٰ َ َ َ ُ ‫َ َ َ ح َ ُ ْ َ َٰٓ ه‬
32. Duk da kaam patapit si zina, [atawa ngahinang labeyan supaya ٣٢ ‫حشة َو َسا َء َسبِيَل‬ِ ‫ٱلز ي ۖۡ إِنهۥ َكن ف‬
ِ ‫وَل تقربوا‬
kaam makazina] sabennal iye lemmi duk sa laat laat ne labeyan
[duse].
ُ ‫ُ َ ح‬ َ ‫ٱَّلل إ ِ هَل ب ح‬
‫ٱۡل ِق َو َمن قت ِل َمظلوما‬ ُ ‫َو ََل َت حق ُتلُوا ْ ٱنله حف َس هٱلِت َح هر َم ه‬
33. Duk da bonoun bi ginhawa baran iye hinaram Allahu Taalahin, ِ ِ
َ َ ُ‫حَح ه‬ ‫ح‬ ُ َ َ َٰ َ ‫ُ ح‬ َ َ‫ََ ح َ َ ح‬
malaingkan si kasabennalan, duk sine sine tapapatey anyaya, na ‫ِسف ِِف ٱلقت ِلِۖ إِنهۥ َكن‬ ِ ‫فقد جعلنا ل ِو َِلِهِۦ سلطنا فَل ي‬
sabennal hininang weh kami si bebbeg ne ley pagbayah bayah na ٣٣ ‫نصورا‬ ُ ‫َم‬
subey iye gey magpakaat si pamapatey sabennal iye ley tatabang

253
ne [We Allahu Taala].
ُ َ َ ُ َٰ ‫َ َ ح َ ُ َ ه‬ ‫ه ه‬ ‫َ َح ْ َ ح‬
34. Duk da kaam patapit si altah [anak] yateem, malaingkan si iye ‫ِت َي حبلغ أش هدهُۥ‬ ‫َوَل تق َر ُبوا َمال ٱَلَت ِي ِم إَِل بِٱل ِِت ِه أحسن ح‬
labi makahapin [kowe pinalihara atawa pinausaha] sampay
٣٤ ‫سوَل‬ُ ‫َوأَ حوفُوا ْ بٱلح َع حه ِد إ هن ٱلح َع حه َد ََك َن َم ح‬
ِ ِۖ ِ
taabut ne si kahadje ne, duk tuneyun bi janjiin, sabennal janjiin
kaniyaan ne tinilew.
َ َ َ ‫ح‬ ‫ُ ْ ح‬ ‫َ ُ ْ ح َ َ َ ح‬
35. Duk tuneyun bi kiluhanin bang kaam magkilu duk timbangun bi ‫اس ٱل ُم حس َتقِي ِ ِۚم ذَٰل ِك خ حۡي‬
ِ ‫َوأ حوفوا ٱلك حيل إِذا ُكِ ُت حم َوزِنوا بِٱلق حِس َط‬
‫َح‬ َ
si timbangan bentel, kowe damikkiyan ien labi mahapin duk ٣٥ ‫َوأ حح َس ُن تأوِيَل‬
gantaan matanamin.
َ َ ُ‫ح ٌ ه ه ح َ َ حَ َ َ ح‬ َ َ َ ُ ‫َ َح‬
36. Duk da kew patuhut [missa atawa ngahinang] si gana panghati ‫ِص َوٱلفؤاد‬‫َوَل تقف َما ليح َس لك بِهِۦ عِلم إِن ٱلسمع وٱِل‬
nu [ngaka puting, naksi gana pangatau] sabennal pakalehin duk َ َٰٓ َ ْ ُ ُّ ُ
ُ ‫ك ََك َن َع حن ُه َم ح‬
٣٦ ‫سوَل‬ ِ ‫ك أولئ‬
pamayamin duk pangateyanin, tiyap tiyap dambuwa amban ien
tinilew.
َُ َ َ َ َ ‫ه َ َ َح َ ح‬ َ‫ح‬ َ َ
37. Duk da kew lumengngan diyata bulak magdakag, sabennal kau ‫ۡرض َم َر ًحا ۖۡ إِنك لن َّت ِرق ٱۡلۡرض َولن ت حبلغ‬
ِ ‫َوَل ت حم ِش ِِف ٱۡل‬
َ ‫ح‬
gey du lessu [lubu, larak] weh nu bulakin duk gey du taabut nu ٣٧ ‫ٱۡل َبال ُُوَل‬
ِ
meh punuhin si langkewan ne.
‫َ ح‬ ُّ ُ
َ ‫ك َذَٰل َِك ََك َن َسيئُ ُهۥ ع‬
38. Tiyap tiyap damikkiyan ien, kaniyaan kalaatan nen bang si ٣٨ ‫ِند َربِك َمك ُروها‬ ِ
Tuhan nu asal makabunsi.
‫ه‬ ‫َ َح ح‬ ‫ح ح‬ َ َ َ َٰٓ َ ‫َ َٰ َ ه ٓ َ ح‬
39. Damikkiyan ien amban meh winahi [pinasampay] weh Tuhan nu ِ ‫ۡ إَِلحك َر ُّبك م َِن ٱۡل ِك َمةِ َوَل َت َعل َم َع ٱَّلل‬ ‫ذل ِك مِما أو‬
‫ح‬ ُ ‫ه‬
ً ‫َّق ِف َج َهن َم َملوما همد ُح‬ َ ‫ح‬ َُ َ َ ً َ
si kau [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam] amban ٣٩ ‫ورا‬ ِ َٰ ‫إِلَٰها ءاخ َر فتل‬
panghati duk da hinanganun sarta Allahu Taala Tuhan saddi, na
ilayapan kew [bang hinang nu] tudju [Narka] Jahannam
sinusunan [kew] duk pinasagaran.
ُ ‫ح َ َ َ ه َ َ َ ح َ َ َٰٓ َ َ ً ه‬ ُ ُ َ َََ
40. We pinene kaam ien [Oh kaam meh pananaggah Makkah?] weh ‫لئِكةِ إِنَٰثا إِنك حم‬‫أفأ حصفىَٰك حم َر ُّبكم بِٱِلن ِني وٱَّتذ مِن ٱلم‬
ً َ َ ُ ُ َ
Tuhan bi duk meh anak lella ubus ngahinang sab Iye meh ٤٠ ‫تلَقولون ق حوَل َعظِيما‬
malaikat dende? Bennal kaam asal missa kaam bissa makalandu
hadje [duse nen].
‫َ َ حُ ح َ َ ه ه ُ ْ ََ َ ُ ُ ه‬ َ‫َََ ح َ هح‬
41. Sabennal pinagbidda bidda ne weh kami [meh pamaesseb duk ‫يده حم إَِل‬ ِ ‫ولقد صفنا ِِف هَٰذا ٱلقرء‬
‫ان َِلذكروا وما ي ِز‬
pamasampayin] diyalem Qur-an inin, supaya du pain siye [meh ُُ
٤١ ‫نفورا‬
pananaggah ley] makaesseb [makapikil] sumaguwa tamba
manamba hadja kailla atawa panaggah den.
َ ْ َ ‫ه‬ َ ُ ُ َ َ َ ‫ُ ه‬
42. Bissahun [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam] bang ‫قل ل حو َكن َم َع ُه ٓۥ َءال َِهة ك َما َيقولون إِذا َل حَ َتغ حوا إ ِ ََٰل ذِي‬
‫ح‬
niyah sarta [Allahu Taala] meh Tuhan kowe pinain [meh ٤٢ ‫ٱل َع حر ِش َسبِيَل‬
pananaggah ley] asal tantu nen [takite de ien] duk asal patapit
siye hap dapuh Arashin miha labeyan.
َ ُُ َ ُ ُ َ َٰ َ َٰ َ َ َ ُ َ َٰ َ ‫ُ ح‬
43. Mahasutsi Allahu Taala amban binissa de ley Sangat langkew ٤٣ ‫ل ع هما َيقولون علوا كبِۡيا‬ ‫سبحنهۥ وتع‬
duk Sangat hadje.
ُ َ ‫ُ َ ُ َ ُ ه َ َٰ َ َٰ ُ ه ح ُ َ ح‬
‫ۡرض َو َمن فِيه هن ِإَون مِن َ ح‬
44. Nasbih [mudji] si Iye meh langit pitu lapis duk bulakin duk Sine ‫َشء‬ ِ ‫تسبِح َل ٱلسموت ٱلسبع وٱۡل‬
َ َ ُ‫ه َحَُ َ َح َ ُ ح ه‬ َ ‫ه‬
Sine pe diyalem ne, duk gana bisan dambuwa ine, malaingkan ‫إَِل ي ُ َسب ِ ُح ِِبَ حم ِده ِۦ َولَٰكِن َل تفقهون تسبِيحهم إِنهۥ َكن‬

254
nasbih si pudjihan Ne sumaguwa gey hadja tahati bi pudjihan َُ ً َ
٤٤ ‫ِيما غفورا‬ ‫حل‬
den, bennal Iye Sangat Pateng Sangat Mangangampun.
َ ‫َ ََح َ حُ ح َ َ َ َ حَ َحَ َ ََحَ ه َ َ ح‬
45. Duk bang bassa nu [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi ‫ِين َل يُؤم ُِنون‬
‫ِإَوذا قرأت ٱلقرءان جعلنا بينك وبني ٱَّل‬
Wasallam] Qur-anin, hinangan kami si antara nu duk antara iye ٤٥ ‫ِجاَا هم حس ُتورا‬
َ ‫خ َرة ِ ح‬
ِ ‫بِٱٓأۡل‬
ne meh siye gey magparatsaya si Ellew Akhirat ellig tambel.
َ ‫ح‬ َ ٓ َ ُ ُ َ ‫َ َ َ ح َ َ َ َٰ ُ ُ ح َ ه ً َ َ ح‬
46. Duk hinangan kami luu si meh pangateyan de meh simbel ‫ِف َءاذان ِ ِه حم َوقرا ِإَوذا‬ِ ‫وجعلنا لَع قلوب ِ ِهم أكِنة أن يفقهوه و‬
ُُ َ
‫ح ُ ح َ َ ح َ ُ َ ه ح ْ َ َ َٰٓ ح‬ َ ‫َ َح َ َه‬
[supaya] ne gey tahati de Qur-anin duk si meh tainge de ٤٦ ‫لَع أد َب َٰ ِره حِم نفورا‬ ‫ان وحدهۥ ولوا‬ ِ ‫ذكرت ربك ِِف ٱلقرء‬
senseng,duk bang sabbut nu Tuhan nun diyalem Qur-an
Tunggal Iye, pataykut siye hap bukutan de sabab panaggah de.
‫هح ُ َ ح َ ُ َ َح َ ُ َ ٓ ح َح َ ُ َ َح َ ح‬
َٰٓ ‫ِإَوذ ُه حم ََنح َو‬
47. Kami labi makahati iye pinakale den, [essebun] bang siye pakale ‫ى‬ ‫َنن أعلم بِما يست ِمعون بِهِۦ إِذ يست ِمعون إَِلك‬
ً ‫ح‬ُ ‫ون إ هَل َر ُجَل هم حس‬
َ ُ ‫َه‬ َ ُ ‫ح َُ ُ ه‬
si kau duk [essebun] bang siye magkemot kemotan di re, ٤٧ ‫ورا‬ ِ ‫إِذ يقول ٱلظَٰل ِمون إِن تتبِع‬
[essebun] bissa du iye meh siye panganganyayahin
[pananaggain] gana tuhut bi, malaingkan lella hininang hinang
[tinawwa].
َ ُ َ ‫ُ ح َ ح َ َ َ ُ ْ َ َ ح َ ح َ َ َ َ ُّ ْ َ َ َ ح‬
48. Pamun be bang saingge panabbut de si kau meh upamahin, na ‫يعون‬‫ٱنظر كيف ۡضبوا لك ٱۡلمثال فضلوا فَل يست ِط‬
lepas iye na gey ne tagees de tinuun lan [mabentelin, toh duk ٤٨ ‫َسبِيَل‬
agama Allahu Taalahin].
‫ُ َ َ ح‬ َ ‫َ َ ه‬ َ ُ َ َْ ُ َ
49. Duk pain de: “Weh bang ne kami manjari tolang sah [puwas ٤٩ ‫َوقال ٓوا أءِذا ك هنا عِظَٰما َو ُرف َٰ ًتا أءِنا ل َم حب ُعوثون خلقا َجدِيدا‬
amban kamatey kami] duk lupud ne [kami] weh masi pe kami
pinakellum balmula”?
50. Bissahun [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam] ً ‫ارةً أَ حو َحد‬
٥٠ ‫ِيدا‬ َ ‫۞قُ حل ُكونُوا ْ ح‬
َ ‫ِج‬
paniyah ne kaam batu atawa basi.
ُ َُ ُ َ َ ُ َُ َ َ ‫ُ ُ ُ ح‬ ُُ‫ك‬ ‫ه َ ح‬ ‫َ َ ح‬
51. Atawa[bisan pe] pinapanjari iye mahadje si meh daakan bin ‫ِيدنا ۖۡ ق ِل‬ ‫َب ِِف صدورِكم فسيقولون من يع‬ ‫أ حو خلقا مِما ي‬
َ ُ ُ َ ‫َ َ َُ ح َهَ َ ه َ َ ُح ُ َ َح‬ ‫ه‬
[pangateyan bin], na song hadja binissa den: We sine mamabalik ‫وس ُه حم َو َيقولون‬
َ ‫ك ُر ُء‬ ‫ٱَّلِي فطركم أول مرة ِۚ فسينغِضون إَِل‬
َ َ ُ َ َ َ ‫َ َ ُ ُح‬
[mamakellum] kamihin? Bissahun [Oh Muhammad Salla Allahu ٥١ ‫َس أن يَكون ق ِريبا‬َٰٓ ‫ِت ه َو ۖۡ قل ع‬
َٰ ‫م‬
Alayhi Wasallam]: Iye du [mamakellum kaamin] Iye bakas
mamapanjari kaam tagnain, na song hadja pakeleng de kok den
si kau, ubus pain de pe: Sumiyan ien? Painun: Na kalu kalu ne
tapit. ‫ه ح ه‬ َ َُ َ
‫جي ُبون ِِبَ حم ِده ِۦ َوتظ ُّنون إِن ِلِث ُت حم إَِل‬ َ ‫َحَ َح ُ ُ ح ََ ح‬
52. [Essebun bi] si Ellew linganan kaam Allahu Taala, na nambung ِ ‫يوم يدعوكم فتست‬
َ
kaam duk pamudji tudju Iye, duk takannal ne weh bi, gah du hati ٥٢ ‫قل ِيَل‬
kaam neteg ellum malaingkan kaellum daahat du.
ُ َ َ َ َ‫َ َ ح َ ُ ه ه ح‬ ‫ُ ُ ْ ه‬ ُ
53. Duk bissahun [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam] si ‫َنغ بَيح َن ُه حم‬ ‫َوقل لِع َِبادِي َيقولوا ٱل ِِت ِه أحسن إِن ٱلشيطَٰن ي‬
َ َٰ َ ‫ه ه ح َ َٰ َ َ َ ح‬
meh ipun kun, ambat hadja siye missa iye labi mahapin, sabab ٥٣ ‫نس ِن ع ُدوا ُّمبِينا‬ ‫إِن ٱلشيطن َكن ل َِِل‬
bennal Shaitanin ngeyo ngeyo si antara de [meh
magparatsayahin], Bennal shaitanin kaniyaan nen si manusiya
kuntara tampal. ‫َ ح‬ َ ُ ‫َ ح َح‬
ُ ُ َ‫ُ َ ح‬
54. Tuhan bin labi makahati si kaam, bang Iye bayah kaasean Ne ‫هر ُّبك حم أعل ُم بِك حمۖۡ إِن يَشأ يَ حرۡحك حم أ حو إِن يَشأ ُي َعذِبحك حم‬

255
َ َ ‫َٓ ح‬
kaam, atawa bang isab Iye bayah siksa Ne kaam, duk dumain ٥٤ ‫َو َما أ حر َسل َنَٰك َعل حي ِه حم َوك ِيَل‬
pamaboohan kami kauhin [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi
Wasallam] luu si siye pasangdelan.
َ ‫ََ َ ه ح‬ َ‫ح‬ َ َ ‫ك أَ حعلَ ُم ب َمن ِف ه‬
َ ُّ َ َ
55. Duk Tuhan nun labi makahati si iye meh siye diyata meh langit ‫ۡرض َولق حد فضل َنا ََ حعض‬
ِ ‫ت َوٱۡل‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ ِ ‫ورب‬
َ َ ‫ح‬ َ ‫ح‬ َ َ
duk bulakin, duk sabennal pinalabi weh kami kasinduwehan ٥٥ ‫لَع ََعضِۖ َو َءاتي َنا د ُاوۥد َز ُبورا‬
َٰ ‫ٱنلهب ِ ِيۧ َن‬
meh Nabihin luu si kasinduwehan, duk inurungan weh kami
Dawud [Alayhis Salaam] Zabuwr.
ُّ َ ‫ُ َ َ ح‬ ََ ُ َ َ ‫ُ ح ُ ْ ه‬
56. Bissahun [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam] maku ‫ٱلۡض‬
ِ ‫ِين َزع حم ُتم مِن دونِهِۦ فَل َي حمل ِكون كشف‬
‫ق ِل ٱدعوا ٱَّل‬
ً ‫َ ُ ح ََ َح‬
[nganduwaa] kaam si iye balidja bi [meh tuhan] saddi amban ٥٦ ‫عنكم وَل َتوِيَل‬
Allahu Taalahin, na gey ien makapagbaya [supaya] nganan
kasiya siyahan amban kaam duk gey du sab tapinda de [kasiya
siyahanin bang paatag].
‫َح‬ َ ََ ‫ح‬ َ َ ُ َ َ َٰٓ َ ْ ُ
َ ‫ك هٱَّل‬
57. Iye ne meh siye ien maku nganduwaa helat helat de tudju Tuhan ‫ِين يَ حد ُعون يَبح َتغون إ ِ ََٰل َرب ِ ِه ُم ٱل َوسِيلة أ ُّي ُه حم أق َر ُب‬ ِ ‫أولئ‬
َ َ َ َ
َ ‫ون َعذابَ ُه ٓۥ إ هن َعذ‬ َ َ ُ َ ََ ََُ‫ََح ُ َ َ ح‬
de [hinangan de labeyan, upama Uzair si meh Yahudi duk Isa si ‫اب َربِك َكن‬ ِ ‫ويرجون رۡحتهۥ ويخاف‬
meh Nasranie] duk sine pe labi matapitin, duk helat helat de aseh ُ ‫َح‬
٥٧ ‫ُمذورا‬
Allahu Taala [si labeyan hininang de ien] duk tinalew siye si siksa
Ne, Bannal siksa Tuhan nun asal [subey teed] hinallian atawa
katatalewan.
َ َ ‫ح‬ َ َ َ ُ ‫ه َح‬ َ
58. Duk gana bisan dambuwa amban lahat, malaingkan kami pakaat ‫ِإَون مِن ق حر َية إَِل َن ُن ُم حهل ِكوها ق حبل ي َ حو ِم ٱلق َِيَٰ َمةِ أ حو ُم َعذِبُوها‬
َ ‫ح‬ َ َ َ َ َ َ َ
kami iye dehellu amban Ellew Qiyaamat atawa siksa kami [meh ٥٨ ‫ب َم حس ُطورا‬ ِ َٰ‫عذابا شدِيدا َكن ذَٰل ِك ِِف ٱلكِت‬
aa nen] siksa makalandu, kaniyaan damikkiyan ien diyalem kitab
[paglistahan] tasulat.
َ َ ُ َ‫ح‬ ‫َ َٰ ه ٓ َ َ ه‬ َ ُّ َ ٓ َ َ َ َ َ
59. Duk gana makalang kami maboo meh tandah malaingkan sabab ‫ت إَِل أن كذ َب ب ِ َها ٱۡل هولون َو َءاتيح َنا‬ ِ ‫َوما منعنا أن ن حرسِل بِٱٓأۡلتَٰي‬
‫ه‬ َ ُ ُ َ ْ َ ََ َ ‫َُ َ ه ََ ُح‬
peggeh pinuting ien weh meh aa dehellu, duk inurungan weh ‫ت إَِل‬ِ َٰ ‫ِصة فظل ُموا ب ِ َها َوما ن حرسِل بِٱٓأۡلتَٰي‬ ِ ‫ثمود ٱنلاقة مب‬
kami meh bangsa Thamud in Untah [dende] na inanyaya weh de, ‫َح‬
٥٩ ‫َّتوِيفا‬
bu gey kami maboo meh tandah malaingkan pamakitalew kami
[hadja ien].
ٓ ِ ‫ٱلر حءيَا هٱل‬
‫ِت‬ ُّ ‫اس َو َما َج َعلح َنا‬ ‫ه‬ َ َ َ َ ‫ح ُحَ َ َ ه َه‬
60. Duk [essebun] sabennal Tuhan nun likus [weh panghati Ne] meh ِۚ ِ ‫ِإَوذ قلنا لك إِن ربك أحاط بِٱنل‬
ُ‫ح‬ ََ ُ‫ه َ َ ح ح‬ َ َ‫ََح‬
‫ك إ هَل ف حِت َنة ل ه‬
manusiyain, duk gah hinang kami taginep iye pinakite kami si ِۚ ِ ‫اس َوٱلشج َرة ٱل َملعونة ِِف ٱلق حر َء‬
‫ان‬ ِ ‫ِلن‬ ِ َٰ‫أرين‬
َ ‫َ َُ ُ ُ ح َ َ َ ُ ُ ه ح‬
kauhin malaingkan fitna [panuley suley hadja] si meh manusiya ٦٠ ‫يده حم إَِل ُُغ َيَٰنا كبِۡيا‬ ‫وَّنوِفهم فما ي ِز‬
[peggeh ien asal too ien dumain taginep iye ne pag isra Rasul
Salla Allahu Alayhi Wasallamin] duk damikkiyan kayu tasabbut
pinagla’natan diyalem Qur-anin [panuley suley du sab ien si
manusiya] duk pakitalew kami siye, sumaguwa [gey makahalin
siye gam pain] magtatamba panaggah den makalandu.
َ َ َ ‫ح ُحَ حَ َ َ ح ُ ُ ْ َ َ َ َ َ ُ ْٓ ه ٓ ح‬
61. Duk [essebun bi si waktu] pain kami si meh Malaikatin: “Pasujud ‫ِيس قال‬ ‫لئِكةِ ٱسجدوا ٓأِلدم فسجدوا إَِل إ ِبل‬ َٰٓ ‫ِإَوذ قلنا ل ِلم‬
kaam pusi Adam” [Alayhis Salaam, tanda pangaddat iye] Na ٦١ ‫ت ُِينا‬ ُ ‫َءأَ حس‬
َ ‫ج ُد ل َِم حن َخلَ حق‬
pasujud ne siye, malaingkan si Iblis, pain ne: Bahasa pasujud ku

256
si pinanpanjari nu [amban] Bulak [iyu]?
َ َ ‫َ ه ح َ َ َه َ َ ه‬ ‫َ َ َ ه‬ َ َ َ
62. Pain ne pe: Payamanun sah iye minulliya nu labi amban aku inin, ‫لَع لئ ِ حن أخ حرت ِن إ ِ ََٰل يَ حو ِم‬ ‫قال أ َر َء حي َتك هَٰذا ٱَّلِي كرمت‬
َ ‫ه‬ ُ َ ََ ‫ح‬
bang ku tanggu nu [pinataha umul kun] sampay Ellew Qiyaamat, ٦٢ ‫ٱلق َِيَٰ َمةِ ۡل حح َتن ِك هن ذرِ هي َت ُه ٓۥ إَِل قل ِيَل‬
asal sassat ku teed meh panubu nen, malaingkan kulang du [gey
taeddo sassatin].
ٓ ُ ُٓ ‫َ ه‬ َ َ َ ‫َ َ ح َ ح‬
63. Pain ne [Allahu Taala]: Tahala ne kew, na bang pain niyah nuhut ‫ب ف َمن تب ِ َعك م حِن ُه حم فإِن َج َه هن َم َج َزاؤك حم َج َزاء‬ ‫قال ٱذه‬
ُ
kau amban meh panubu Adam [Alayhis Salaam] na bennal ٦٣ ‫هم حوفورا‬
[Narka] Jahannamin, tumbas si kaam ien tumbas tatagame ne.
َ َ َ َ َ ‫ٱس َت حفز حز َمن ح‬
64. Duk keyo keyohun ne sine sine tagees nu amban siye duk suwala ‫ت م حِن ُهم ب ِ َص حوت ِك َوأ حجل حِب َعل حي ِهم ِِب حيل ِك‬ َ ‫ٱس َت َط حع‬
ِ ِ
‫َو ح‬
ُ ُ َ ‫ح‬ َ َ ‫ح‬ ‫َ َ َ َ ح‬
nu [upama meh kalangan duk parageyan] duk boohun ne meh ‫جل ِك َوشارِك ُه حم ِِف ٱۡل حم َو َٰ ِل َوٱۡل حول َٰ ِد َوع حِده حم َو َما يَع ُِده ُم‬ ِ ‫ور‬
tindeg nu si sasakatan duk mapalengnganin, duk sawuhanun ُ ‫ه‬ ‫ه‬
ً ‫ٱلش حي َطَٰ ُن إَل غ ُر‬
٦٤ ‫ورا‬ ِ
siye si meh pangalta duk meh anak de duk janjianun siye, duk
[gana du] guna janji shaitanin, malaingkan kaputingan hadja.
َ ‫ح‬ َ َ َ ‫َح‬
65. Bennal meh ipun ku [sampurnain] gana si kau lai siye pagbayah
َ َٰ َ ‫ك َعلَ حي ِه حم ُسل َطَٰن َوك‬
٦٥ ‫َف ب ِ َربِك َوك ِيَل‬
‫ه‬
‫إِن ع َِبادِي ليس ل‬
bayah, duk mararahi ne si Tuhan nun [Oh Muhammad]
Pasangdelan.
ْ ُ َ ‫ه ُّ ُ ُ ه ُ ح َ ُ ُ ح ُ ح‬
‫ك ِف حٱِلَ ح‬
66. Tuhan bin Iye mamanduan si kaam bangkain diyata tahik supaya ‫حرِ تلِ َبح َتغوا مِن‬ ِ ‫ٱَّلي يز ِِج لكم ٱلفل‬
ِ ‫ربكم‬
kaam makausaha amban kalabbihan ne, sabennal Iye kaniyaan َ ‫ح‬ ُ َ َ ُ‫َ ح ٓ ه‬
٦٦ ‫فضلِهِۦ إِنهۥ َكن بِكم رحِيما‬
Nen si kaam Sangat maase.
ََ ٓ‫َ ه‬ َ ‫حَ ح َ ه‬ ُّ ُّ ‫ك ُم‬ُ ‫َ َ ه‬
67. Duk bang kaam tawwah weh kasiya siyahan diyata tahik, lepas ‫ح ِر ضل َمن ت حد ُعون إَِل إِيهاهُ ۖۡ فل هما‬ ‫ٱلۡض ِِف ٱِل‬ ‫ِإَوذا مس‬
ُ َ ‫ح‬ َ
َ َ ‫َ حَ ح ُح‬ َ ‫ح‬ َ ‫َ ه َٰ ُ ح‬
ne iye pamakuhan bin saddihin, malaingkan tudju Iye du ٦٧ ‫ورا‬ً ‫نس ُن كف‬َٰ َ ‫ٱۡل‬
ِ ‫َب أعرضتم وَكن‬ ِ ‫َنىكم إَِل ٱل‬
[dambus bus], na pagpi ne kaam pinalappas weh ne tudju bulak,
pataikut ne kaam duk asal kaniyaan manusiyain teed
pananaggah. َ َ‫ُ ح َ َ ح‬
ُ َ َ َ ‫َََ ُ ح َ َح‬
68. We sanyang ne kaam ien, bang ko kebbeng ne si kaam higad ‫َب أ حو يُ حرسِل َعل حيك حم‬
ِ ‫ٱل‬ ‫ِب‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ج‬ ‫م‬ ‫ك‬ِ ‫ب‬ ‫ِف‬ ‫أفأمِنتم أن َيس‬
ً َ ‫ُه َ َ ُ ْ َ ُ ح‬ َ
bulakin atawa patekkahan ne kaam baliyu badju?, puwas ien ٦٨ ‫َتدوا لكم وك ِيَل‬ ِ ‫حاصِ با ثم َل‬
gana ne si kaam pasangdelan [saddi amban Iye].
ُ َ َ ‫َ َ ً ُ ح َ َٰ َ ُ ح‬ ُ َ ُ َ ‫َح َ ُح‬
69. Atawa sanyang ne kaam ien, bang ko kaam pabalik ne [tudju ‫ۡيسِل َعل حيك حم‬ ‫ِيدك حم فِيهِ تارة أخرى ف‬ ‫أم أمِنتم أن يع‬
ُ َ ْ ُ َ َ ‫َُح َ ُ َ ََحُح ُه‬
‫كمح‬ َ َ
tahik] balik ubus paboohan ne ne sab kaam baliyu basag? na ‫َتدوا ل‬
ِ ‫ٱلريحِ فيغ ِرقكم بِما كفرتم ثم َل‬ ِ ‫قاصِ فا مِن‬
َ َ
supaya ngalembo kaam sabab panagga bi, puwas ien gana ٦٩ ‫َعل حي َنا بِهِۦ تبِيعا‬
kasuwa bi tuu si kami [panaksil].
‫ح‬ ‫ۡحلح َنَٰ ُه حم ِف ٱلح ََب َو حٱِلَ ح‬
‫حرِ َو َر َزق َنَٰ ُهم‬
َ َ ٓ َ َ‫َََ ح َ هح‬
َ َ ‫اد َم َو‬‫۞ولقد كرمنا ب ِّن ء‬
70. Duk sabennal minulliya weh kami meh anak Adam in, duk ِ ِ
‫ه ح َ َحَ َح‬ َ َٰ َ َ ‫َ َ ه ح َ ُ ح‬ َ ‫م َِن ه‬
tinayak weh kami diyata bulak duk tahik duk rinizzikian siye ٧٠ ‫ضيَل‬ ِ ‫ت وفضلنَٰهم لَع كث ِۡي مِمن خلقنا تف‬ ِ َٰ‫ٱلطيِب‬
weh kami amban meh [rizziki] sutsi, duk pinalabi siye weh kami
amban kaekkahan pinapanjari weh kami sampurna.
َ َ ُ ‫َ َٰ ح َ َ ح‬ َُ ‫َح َ َ ح ُ ْ ُه‬
71. Duk [essebun bi] si Ellew linganan kami tiyap tiyap meh ‫وَت كِتَٰ َب ُهۥ َ ِ َي ِمينِهِۦ‬
ِ ‫يوم ندعوا ك أناِۢس َِإِم ِم ِهمۖۡ فمن أ‬
َ َ َ ‫َ ح‬ َ َ ‫َُ َ َ ح‬
manusiyain duk nakura de [Nabi de atawa listahan hinang de], ٧١ ‫فأ ْو َٰٓلئِك َيق َر ُءون كِتَٰ َب ُه حم َوَل ُيظل ُمون فت ِيَل‬
na sine sine kaurungan kitab ne duk kanawan ne, na iye ne meh

257
siye ien massa kitab de [listahan hinang de pahap, magsinna
sinna] duk gey siye taanyaya bisan daahat [kowe hapak tapung
atawa bagumbun].
ُّ َ َ َ ‫َ َ ح‬ َ َ ‫َ َٰ ٓ َ ح‬ َ
72. Duk sine sine tuu si [Dunyan] inin pessek, na iye si [Ellew] ‫م َوأضل‬ َٰ ‫م ف ُه َو ِِف ٱٓأۡلخِرة ِ أع‬ َٰ ‫َو َمن َك َن ِِف ه ِذه ِۦ أع‬
Dambuli pessek du sab duk labi pe kalepas lan nen. ٧٢ ‫َسبِيَل‬
َ‫ٓ َ َ ح‬ َ ٓ ‫َ ُ ْ َ ح ُ َ َ َ ه‬
73. Duk asal agen ne kew takeyo keyo de [Oh Muhammad] amban ‫ِي أ حو َح حي َنا إَِلحك تلِ َفَتِ َي‬‫ِإَون َكدوا َلَفت ِنونك ع ِن ٱَّل‬
َ َ ُ َ‫ه ه‬ َ ‫َعلَ حي َنا َغ ح‬
iye winahi [pinaturun] kami si kauhin, supaya kew maghinang ٧٣ ‫وك خل ِيَل‬ ‫ۡيهُ ۖۡۥ ِإَوذا َلَّتذ‬
hinang bissa [puting] si kami saddi amban [wahi] ien, duk bang
saien asal kau ne teed tahinang de bagay den.
ً َ ‫َ ح‬ َ َ َ ‫ه‬ ََ َ َ َ َٓ َ
74. Duk bang hadja weh dumain peggeh patattap kami kew [si ٧٤ ‫َول حوَل أن ث هب حت َنَٰك لق حد كِدت ت حرك ُن إَِلح ِه حم شيا قل ِيَل‬
kasabennalan Oh Muhammad] asal arak ne teed kew pasandig si
meh [managgain] bisan daahat.
َ َ َ َ ‫ُه‬ ‫حَ ح‬ َ ‫ك ضِ حع َف ح‬َ َٰ َ ‫ه َ َ ح‬
75. Na bang [kew mian] saien asal pananaman kami kew [siksa] lipat ‫َت ُد لك‬ ِ ‫ٱۡل َي َٰوة ِ َوضِ عف ٱل َم َم‬
ِ ‫ات ثم َل‬ ‫إِذا ۡلذقن‬
َ َ
manglipat si kaellum, duk [siksa] lipat manglipat si kamatey, ٧٥ ‫َعل حي َنا ن ِصۡيا‬
puwas ien gey kew makasuwa tuu si kami tabang.
‫ه‬ ‫ُ ح‬ َ‫ح‬ َ َ َ ْ ُ َ
76. Duk arak ne kew guun de amban bulak [lahat nu] supay kew ‫وك م حِن َها ۖۡ ِإَوذا َل‬
َ ‫خر ُج‬ ِ ‫ِإَون َكدوا ليَ حس َتف ُِّزونك م َِن ٱۡل‬
ِ ‫ۡرض َِل‬
َ ‫ح ُ َ ََ َ ه‬
paguwa de billai, na bang saien gey du siye neteg si panuwey de ٧٦ ‫يَل َبثون خِلَٰفك إَِل قل ِيَل‬
kau ley malaingkan daddali du.
‫ه‬ َ َ َ َ ُ ُّ َ َ‫ُ هَ َ َ ح َح َ حَ َح‬
77. [Damikkiyan ien] tahinang du sab si meh siye pinaboo kami ‫َت ُد ل ُِسنت َِنا‬
ِ ‫سنة من قد أرسلنا قبلك مِن رسل ِنا ۖۡ وَل‬
ً ‫َح‬
dehellu amban kauhin amban meh Rasul kami, duk gey ٧٧ ‫َتوِيَل‬
kasuwaan nu kakahinang Kamihin pamindahan.
‫َ َ َ هح َُح َ َ حَ ح‬ ‫ه ح‬ ُُ َ َ ‫ه‬ َ
78. Tenggehanun sambahayangin [tinuney] kamuwe amban lettu ِۖ‫أق ِ ِم ٱلصل َٰوة ِللوكِ ٱلشم ِس إ ِ ََٰل غس ِق ٱَل ِل وقرءان ٱلفج ِر‬
‫ه ُح َ َ حَ ح َ َ ح‬
ellew sampay sangem [Juhr, Asr, Magrib duk Ishaa] duk pamassa ٧٨ ‫ج ِر َكن َمش ُهودا‬ ‫إِن قرءان ٱلف‬
Qur-an si waktu Fajr [Subh] sabab bennal iye pamassa Qur-an si
sambahayang Fajr in sinaksian [weh meh malaikat].
َ َ َ َ ‫َ َ ه‬ ‫ه‬
79. Duk amban [kasinduwehan meh] sangem, na nahadjud kew si
َ َ َ َ َٰٓ ‫َوم َِن ٱَلح ِل َف َت َه هج حد بِهِۦ ناف ِلة لك ع‬
‫َس أن َي حب َعثك َر ُّبك َمقاما‬
‫هح‬
ien, sunnat si kau, kalu kalu du kew pakellum Tuhan nun [si ٧٩ ‫ُم ُمودا‬
Ellew Akhirat] si tampat pinupudji.
‫ُح‬ ‫َ ح‬ ََ ‫َُ ه َح ح‬
80. Duk bissahun [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam]: ‫ب أدخِل ِّن ُم حدخل صِ حدق َوأخرِ حج ِّن ُم َر َج صِ حدق‬ ِ ‫وقل ر‬
‫ه‬ ‫ح‬ َ ‫ه‬ ‫َو ح‬
Oh Tuhan ku, paasekun ku paasekan sabennal hap [tudju ٨٠ ‫ٱج َعل َِل مِن ُلنك ُسل َطَٰنا ن ِصۡيا‬
Madina] duk paluwas ku amban iye paluwasan sabennal hap
duk hinanganun ku amban kau, pagbayah bayah duk
tatabangan.
ُ َ َ َ ‫َ ح ُ ه ح‬ َ ‫َوقُ حل َجا ٓ َء ح‬
٨١ ‫ٱۡل ُّق َو َزه َق ٱل َبَٰ ِطل إِن ٱل َبَٰ ِطل َكن َزهوقا‬
81. Duk bissahun [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam]
tekka ne kasabennalanin duk lanyap ne mabatalin, bennal
mabatalin asal magkakalanyap.

258
82. Duk [Allahu Taala] magpaturun amban diyalem Qur-an iye ien ُ ‫ِني َو ََل يَز‬
‫يد‬ َ ‫ۡحة ل ِلح ُم حؤ ِمن‬
َ ‫َو ُن ََن ُل م َِن ٱلح ُق حر َءان َما ُه َو ش َِفآء َو َر ح‬
ِ ِ ِ
tambal duk aseh si meh aa magparatsaya, duk ganah patamba si َ َ ‫ه َٰ َ ه‬
٨٢ ‫ٱلظل ِ ِمني إَِل خسارا‬
meh aa anyaya malaingkan kalugian.
َ َ َ ‫نسن أَ حع َر َض َو‬
‫نا ِِبَانِبِهِۦ ِإَوذا َم هس ُه‬
‫َ ح‬ َ َ
َٰ َ ِ ‫ِإَوذا ٓ أ حن َع حم َنا َلَع‬
83. Duk bang pinalessahan nihmat weh kami manusaya ِ ‫ٱۡل‬
[pananaggain], pataikut iye [amban kasabennalan] duk ٨٣ ‫يوسا‬ُ َ ‫ٱلّش ََك َن‬
ُّ ‫ه‬
magdakag hadja, duk bang iye tawwah laat [kasigpit] na paniya
sab iye amban lepasan ase ase. َ َ ُ ُّ َ َ َ َ َ ُ َ ‫ُ ح ُ َ ح‬
84. Bissahun [Oh Muhammad Sall Allahu Alayhi Wasallam] ambat َٰ ‫ك حم أ حعلَ ُم ب ِ َم حن ُه َو أ حه َد‬
‫ى‬ ‫لَع شاُكِ تِهِۦ ف َرب‬
َٰ ‫قل ك يعمل‬

kaniya kaniya ngahinang si kasuatan [pag agama nen duk ٨٤ ‫َسبِيَل‬


pangahagad ne] Na Tuhan bin du Sangat makahati bang siye
tamanan katoan si lan [mabentelin]. ُٓ َ
‫وح م حِن أ حم ِر َر َِب َو َما أوت ُِيتم م َِن‬ ُّ ‫وحِۖ قُل‬
ُ ‫ٱلر‬ ُّ َ َ َ َُ ‫ََح‬
85. Duk tilew de kew [Oh Muhammad] pasal “Ruh” Nyawa, ِ ِ ‫ويسلونك ع ِن ٱلر‬
َ ‫ح ح ه‬
bissahun: Nyawahin amban pakaradjaan Tuhan ku, duk gah ٨٥ ‫ٱلعِل ِم إَِل قل ِيَل‬
kaam niyah kaurungan ilmu [panghati] malaingkan kulang
kulang du.
َ َ َ َ ‫حَ ََ ح َ َه ه ٓ َح َ حَٓ َح َ ُ ه‬ ََ
86. Duk bang hadja kami baya, asal ananan kami ne iye pinaturun ‫َت ُد لك بِهِۦ‬
ِ ‫ولئِن شِئنا نلذهب بِٱَّلِي أوحينا إَِلك ثم َل‬
ً َ
kami si kauhin, puwas ien gey kew ngasuwa si kami ٨٦ ‫َعل حي َنا َوك ِيَل‬
pasangdelan.
َ َ َ َ َ َ ‫َ ه َ ح‬ َ ‫إ هَل َر ح‬
٨٧ ‫ۡحة مِن هربِك إِن فضل ُهۥ َكن َعل حيك كبِۡيا‬
87. Malaingkan ase hadja amban Tuhan nu, bennal kalabbihan Nen ِ
kaniyaan nen si kau hadje.
َ َ ‫ح ُ َ ح ُّ َ َ َٰٓ َ ح ُ ْ ح‬ َ َ‫ح‬ ‫ُ ه‬
88. Bissahun [Oh Muhammad Sall Allahu Alayhi Wasallam] bisan pe ‫لَع أن يَأتوا ب ِ ِمث ِل هَٰذا‬ ‫ٱۡلن‬
ِ ‫ٱۡلنس و‬ ِ ‫ت‬ ِ ‫قل لئ ِ ِن ٱجت َمع‬
َ ُ َ َ َ ‫حُ ح َ َ حُ َ ح‬
magtimuk ne meh Manusiyah duk meh Jinn in, supaya siye ٨٨ ‫ان َل يَأتون ب ِ ِمثلِهِۦ َول حو َكن ََ حعض ُه حم ِلِ َ حعض ظ ِهۡيا‬ِ ‫ٱلقرء‬
ngahinang kowe Qur-an inin, asal gey teed siye makahinang
bisan pe kaniyaan kasinduwehan den luu si kasinduwehan
magtabang.
َُ‫ك‬‫ُ َ َ َ َ َ َٰٓ َ ح‬ َ ‫َ َ حُ ح‬ ‫َََ ح َ هح‬
89. Na sabennal bakas ne pinagbidda bidda weh kami si meh ‫َث‬ ‫ك مثل فأَب أ‬ ِ ‫اس ِِف هَٰذا ٱلقرء‬
ِ ‫ان مِن‬ ِ ‫صف َنا ل هِلن‬ ‫ولقد‬
ُُ ‫ه‬
manusiya diyalem Qur-an inin, amban tiyap tiyap upama, na ٨٩ ‫اس إَِل كفورا‬ ِ ‫ٱنله‬
nulang hadja kahekkahan manusiyahin malaingkan [kabayaan
den] naggah.
ً ‫ۢنب‬
ُ َ‫ۡرض ي‬َ‫ح‬ َ ُ ‫َ َ ُ ْ َ ُّ ح َ َ َ َ ه َ ح‬
90. Duk pain de pe: Asal gey teed kami magparatsaya si kau, ٩٠ ‫وَع‬ ِ ‫ج َر نلَا م َِن ٱۡل‬ َٰ ‫وقالوا لن نؤمِن لك ح‬
‫ِت تف‬
samantaan kami gey pasumpitan nu amban bulak [bohe] buwal.
َ َ ‫ح َح‬ ََُ َ َ ‫ه‬ ‫َح َ ُ َ َ َ َ ه‬
91. Atawa niyah si kau kabbunan amban hurmah duk grapes na ‫ج َر ٱۡلن َه َٰ َر خِلَٰل َها‬
ِ ‫أو تكون لك جنة مِن َّنِيل وعِنب فتف‬
pasumpitan meh subah amban ien tattap. ً ‫َت حفج‬
٩١ ‫ۡيا‬ ِ

‫َح ُح َ ه َ َٓ َ َ َ َ ح َ َ َحَ َ ً َح َح َ ه‬
92. Atawa palabo nu langitin kowe pinain nu ley si kebbengan, ِ ‫ِت بِٱَّلل‬
ِ ‫أو تسقِط ٱلسماء كما زعمت علينا كِسفا أو تأ‬
ً َ َ َ َ‫َ ح‬
atawa patekka nu Allahu Taala duk meh Malaikat pitu [si kami] َٰٓ ‫وٱلم‬
٩٢ ‫لئِكةِ قبِيَل‬
paharap [magbaan baan].

259
ٓ ‫ه‬ َ َ َ َ ُ َ ‫َح‬
93. Atawa niyah si kau luma amban ukilan [pangari ngari ne bu ِ‫ٱلس َماء‬ َٰ َ ‫ك ََ حيت مِن ُز حخ ُرف أ حو تَ حر‬
‫َق ِِف‬ ‫أو يكون ل‬
bulawan duk pilak] atawa manaik kew pariyata langit duk gey ‫َ َ ُّ ح َ ُ َ َ ه َٰ ُ َ َ َ َ ح َ َ َٰ ه ح َ ُ ُ ُ ح‬
‫َنل علينا كِتبا نقرؤه ُۗۥ قل‬ ِ ‫ولن نؤمِن ل ِرقِيِك حِت ت‬
du kami kahagad si pamanaik nu ley bang gey kew makaboo ُ ‫ه‬ ََ ‫ُ ح َ َ َ َح ُ ُ ه‬
٩٣ ‫سبحان ر َِب هل كنت إَِل بّشا رسوَل‬
kitab paduwai balik supaya bassa kami, bissahun [Oh
Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam] weh ine ku ien? Bu
Rasul manusiya du hadja ku.
ْ ٓ ُ َ َ ٓ ‫َ َ َ َ َ ه َ َ ُ ح ُ ٓ ْ ح َ ٓ َ ُ ُ ح ُ َ َٰٓ ه‬
94. Duk ganah du makalang aa amban pamaratsaya si waktu siye ‫وما منع ٱنلاس أن يؤمِنوا إِذ جاءهم ٱلهدى إَِل أن قالوا‬
َ ُ‫َََ َ ه‬
katekkahan toh, malaingkan [sabab bissa de ru] Weh magpaboo ٩٤ ‫ٱَّلل بَّشا هر ُسوَل‬ ‫أَعث‬
ke Allahu Taala manusiya [hinang] Rasul.
َ ‫َ َ َ َ ح ُ َ ُ ح َ َ ََهح‬ َ‫ح‬ َ َ ‫ُ ه‬
95. Bissahun [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam] bang ‫َننلَا َعل حي ِهم‬ ِ ‫قل ل حو َكن ِِف ٱۡل‬
َٰٓ ‫ۡرض م‬
‫لئ ِكة يمشون مطمئِن ِني ل‬
َ ٓ ‫َ ه‬
hadja niyah diyata bulak, meh malaikat lumengngan marasahan, ٩٥ ‫ٱلس َماءِ َملَّك هر ُسوَل‬ ‫مِن‬
asal tantu nen paturunan kami luu si siye amban diyata langit
malaikat Rasul [masampayan siye].
َ ‫ك حم إنه ُهۥ ََك َن بع َِبادِه ِۦ َخب‬ ُ َ ‫ُ ح َ َ َٰ ه َ َ ُۢ َ ح َ َ ح‬
96. Bissahun mararahi ne Allahu Taala saksi antara ku duk antara bi, ‫ۡيُۢا‬ ِ ِ ِ ‫قل كَف بِٱَّلل ِ ش ِهيدا بي ِّن وبين‬
sabennal Iye si meh ipun ne Sangat nuwi nuwi Sangat makakite. ٩٦ ‫بَ ِصۡيا‬
ٓ َ َ َ ََ ‫ََ َ ح هُ َ ُ َ حُ حَ ََ ُ ح ح‬
97. Duk sine sine katoan weh Allahu Taala, na iye ley asal katoan ‫َت َد ل ُه حم أ حو َِلَا َء‬
ِ ‫ومن يه ِد ٱَّلل فهو ٱلمهت ِدِۖ ومن يضل ِل فلن‬
teed, na sine sine lepas ne, na gey ne teed kasuwa nu si siye meh ‫ح‬ ُ
‫لَع ُو ُجوهِ ِه حم ع حميا َو ُبكما‬ َٰ َ َ ِ‫ّش ُه حم يَ حو َم ٱلحق َِيَٰ َمة‬
ُ ُ ‫مِن ُدونِهِۦ َو ََنح‬
ۡۖ
bebbeg saddi amban Iye, duk timuk kami siye si Ellew Qiyaamat َ ‫ح‬ ُ َٰ َ ‫َ ُ ه ح َ َٰ ُ ح َ َ ه ُ ُ ه َ َ َ ح ح‬
٩٧ ‫وصما ۖۡ مأوىهم جهنمۖۡ ُكما خبت زِدنهم سعِۡيا‬
luu si meh paluwehan de kapessek duk kaumew duk kabisu,
patennaan den [Narkah] Jahannam, kahaba ien ngakundem
tambahan kami ebbut.
َ ُ َ َْ ُ َ َ ْ ََ ‫ُٓ ُ َه‬ َ َ
98. Damikkiyan ien tumbas den, sabab bennal siye naggah si meh ‫ذَٰل ِك َج َزاؤهم بِأن ُه حم كف ُروا أَ‍ِبتَٰيَٰت َِنا َوقال ٓوا أءِذا ك هنا عِظَٰما‬
tandah kami, duk pain de: Weh bang ne kami manjari tolang duk ً ‫ون َخلحقا َجد‬ َ ُ ُ ‫َ ُ َ َٰ ً َ ه َ َ ح‬
٩٨ ‫ِيدا‬ ‫ورفتا أءِنا لمبعوث‬
lupud ne, masi pe kami pinakellum hantang pinapanjari bahau?
َ َ ‫َ َ َ ه َ َٰ َ َٰ َ ح‬
َٰٓ َ َ ‫ۡرض قَاد ٌِر‬ ‫ََ َح ََ حْ َ ه هَ ه‬
99. Weh gah ke kite de bennal Allahu Taala Iye mamapanjari meh ‫لَع‬ ‫ت وٱۡل‬
ِ ‫ٱَّلل ٱَّلِي خلق ٱلسمو‬ ‫۞أو لم يروا أن‬
langit duk bulakin makagees mapanjari kowe siye ley? Duk َ ُ َٰ ‫َ َ َ ه‬ ‫ه‬ َ َ ‫َ َح‬
َ ‫َيلُ َق م حِثلَ ُه حم َو َج َعل ل ُه حم أ َجَل َل َر حي‬
َ
‫ب فِيهِ فأَب ٱلظل ِمون‬ ‫أن‬
hinangan Ne siye tegteban ganah pagkutu kutu, Na nulang meh ُُ ‫ه‬
٩٩ ‫إَِل كفورا‬
panganganyahin [ganah kabayaan de saddi] amban naggah.
َ ‫َ ح‬ ‫ح‬ َ‫ه‬ َ ُ ‫ُ هح َ ُح َح‬
َ ‫ون َخ َزآئ َن َر ح‬
100. Bissahun [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam] ‫َب إ ِذا ۡل حم َسك ُت حم خش َية‬
ٓ ‫ۡحةِ َر‬
ِ ِ ‫قل لو أنتم تمل ِك‬
َ َٰ َ ‫ح َ َ َ َ ح‬
bang hadja kaam magdapu meh pondohan aseh Tuhan kun, na ١٠٠ ‫نس ُن ق ُتورا‬ ‫ٱۡل‬
ِ ‫اق وَكن‬ ِۚ ِ ‫ٱۡلنف‬
ِ
bang saien asal agpangan bi [rizzikiin] sabab tinalew kaam
maggastu, duk kaniyaan manusiyain asal pingetan.
‫َ ح‬ ٓ ِ َ‫س حل ب‬
‫ّن إ ِ حس َرَٰٓءِيل إِذ‬ َٰ َ ‫َولَ َق حد َءاتَيح َنا ُم‬
َ ‫وَس ت حِس َع َء َاتَٰيَٰت ََي َنَٰت فَ ح‬
ِۖ ِ ِۢ
101. Duk sabennal inurungan weh kami Musa [Alayhis
ُ ‫وَس َم حس‬ َ ُّ ُ َ َ
َٰ َ ‫ك َتَٰي َٰ ُم‬ ُ َ َ َ ََ ُ ٓ
Salaam] siyam tanda matarrang [kahadjehan] Allahu Taala, na ١٠١ ‫حورا‬ ‫َجا َءه حم فقال َُلۥ ف حِرع حون إ ِ ِّن ۡلظن‬
tilewun meh aa Bani Israilin si waktu tekka si siye, na pain Fir-
aun si iye: Bennal aku si ara araan ku Oh Musa hininang hinang
kew [tinawwah].

260
َ‫ح‬ َ َ ‫ٰٓ ُؤ ََلٓءِ إ هَل َر ُّب ه‬ َ َ‫ت َما ٓ أ‬
102. Pain [Musa Alayhis Salaam]: Asal katauhan nu ganah ِ ‫ت َوٱۡل‬
‫ۡرض‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ َٰٓ َ ‫نز َل‬ َ ‫قَ َال لَ َق حد َعل حِم‬
‫ُ ح‬ َ َ َُ َ َ ٓ َ َ
magpaturun [meh tandah ien] malaingkan Tuhan meh langit duk ١٠٢ ‫ِإَوّن ۡلظ ُّنك تَٰيَٰف حِر َع حون َمث ُبورا‬ ِ ‫بصائِر‬
bulakin gantah pamatarrang, duk bennal aku pamayam ku
kauhin Oh Fir-aun kararaagan [pinagmulkaan].
َ ‫ََ ح ح‬ َ‫ح‬ ُ َ َ ََ
103. Na kabayaan Fir-aun in, guun ne Musa duk meh Saweh ١٠٣ ‫ۡرض فأغ َرق َنَٰ ُه َو َمن هم َع ُهۥ َجِيعا‬
ِ ‫فأ َراد أن ي َ حس َتف هِزهم م َِن ٱۡل‬
nen pinaluwas amban bulak [lahat de] na ilembo siye we kami
duk meh sawe nen kemon.
‫َ ٓ ح َ َٰٓ َ ح ُ ْ ح َ َ َ َ ٓ ح‬ ‫ُح‬
104. Duk pain kami puwas amban [kamatey Fir-aun] si meh ‫ٱسك ُنوا ٱۡلۡرض فإِذا َجا َء َوع ُد‬ ‫َوقل َنا ِم ُۢن ََ حع ِده ِۦ ِلِ ِّن إِسرءِيل‬
َ ُ
aa Bani Israil:” Na patenna ne kaam diyata bulak, na apabila ne ١٠٤ ‫ج حئ َنا بِك حم لفِيفا‬ َ
ِ ِ ‫ٱٓأۡلخِرة‬
tekka janji [Ellew] Akhiratin, patekka kami kaam [pinakellum
amban meh Qubur bi magbaan baan tudju tampat pagbistahan].
‫َ حَ َ َ ح َ ُ َ حَ َ َ ٓ َ ح َ ه‬
105. Duk kasabennalan pamaturunan kami [Qur-anin] duk ‫ٱۡل ِق ن َزل ُۗ َو َما أ حر َسل َنَٰك إَِل ُمبَ ِّشا‬ِ ‫وبِٱۡل ِق أنزلنَٰه وب‬
َ
kasabennalan du sab paturun nen, duk gah kew paboo kami [Oh ١٠٥ ‫َونذِيرا‬
Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam] malaingkan ngaka
ngaka kahapan tumbas duk kalaatan siksa.
‫َ ح‬ ‫َ َ َٰ ح‬ ََ َ ‫ح‬ ‫َ ح‬ ُ
106. Duk [paturun kami] Qur-anin si kau [Oh Rasulu Allah] ‫لَع ُمكث َون هزل َنَٰ ُه‬ ِ ‫َوق حر َءانا ف َرق َنَٰ ُه تلِ َق َرأهُۥ لَع ٱنله‬
‫اس‬
supaya bassa nu si manusiya [pinatampal pangandaakan duk َ
١٠٦ ‫َنيَل‬ ِ ‫ت‬
pamagesanin] agak agak duk paturun kami iye [si gantaan
kalagihanin] sampurna.
َ َ ‫ُح َ ُ ْ ٓ َح َ ُح ُ ْٓ ه ه َ ُ ُ ْ ح ح‬
107. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬magparatsaya kaam si iye, ‫ِين أوتوا ٱلعِل َم مِن ق حبلِهِۦٓ إِذا‬‫قل ءامِنوا بِهِۦ أو َل تؤمِنوا إِن ٱَّل‬
َ َ‫ُح‬
atawa da kaam magparatsaya, bennal iye ne meh siye kaurungan ١٠٧ ‫ل َعل حي ِه حم َۤنوُّرِخَي ِۤناَقۡذَأۡلِل ۤاٗدَّجُس‬
َٰ ‫يت‬
panghati dehellu pe amban Qur-an, bang binassa si siye
[wahihin] mugtuy patondok de luwe den pasujud.
‫َ ح‬ ‫ٓ َ َ ح‬ َ ُ ََُ
َ ‫ون ُس حب‬
108. Duk pain de: Mahasutsi Tuhan kamihin, asal bennal teed ١٠٨ ‫حَٰ َن َرب ِ َنا إِن َكن َوع ُد َربِنَا ل َمف ُعوَل‬ ‫ويقول‬
janji tuhan kamihin asal [tahinang] tuman.
ُ ُ ُ ُ َ َ َ ُ ‫َ َ ُّ َ ح َ ح َ َ ح‬
109. Duk mugtuy patondok de luwe den nangis siye duk ١٠٩ ۩‫يده حم خشوَع‬‫ان يبكون وي ِز‬
ِ ‫ويخِرون ل ِِلذق‬
tamba manamba katalew den.
ٓ َ‫ْ ََ ح‬ َ َ
‫ٱد ُعوا ْ ه‬‫ُ ح ُ ْ هَ َ ح‬
110. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬maku kaam si Allahu Taala ‫ٱلر حح َم َٰ َنۖۡ أيا هما ت حد ُعوا فل ُه ٱۡل حس َما ُء‬ ِ‫ق ِل ٱدعوا ٱَّلل أو‬
atawa maku kaam si Iye Sangat mamakasihin, ingge ingge َ َ
‫ني ذَٰل ِك‬ َ ‫ّن َو ََل ََتح َه حر ب َصَلت َِك َوَل َّتاف حِت ب َها َو حٱَ َتغِ ََ ح‬
َ ُ َ َ َ ‫حُ ح‬
ِ ِ ِۚ َٰ ‫ٱۡلس‬
pamaku bi tudju Iye na niyah meh alen Ne Sangat hap, duk da
١١٠ ‫َسبِيَل‬
pabasagun [bassahan nun si sambahayang nu kaw kew takale
meh magsasakutuhin] duk da isab kemotun [peggeh gey kew
kale meh saweh nun] na pihahun si antara damikkiyan ien
labeyan [matumanamin].
َ ُ ‫َ ُ حَ ح ُ ه ه َ ح َ ه ح َ َ َ َ ح َ ُ ه‬
111. Duk bissahun: Kemon pudji si Allahu Taala gah Iye ‫ۡشيك ِِف‬
ِ ‫وق ِل ٱۡلمد َِّلل ِ ٱَّلِي لم يتخِذ ولا ولم يكن َلۥ‬
ngahinang anak [gana anak Ne] duk gana si Iye sakutu si ‫َ ُّ َ َ ح ُ َ ح‬
َ ‫كب‬
١١١ ‫ۡيُۢا‬ َ ُ ‫ٱل ح ُملح ِ َ َ ح َ ُ ه‬
ِ ‫ك ولم يكن َلۥ و ِل مِن ٱَّل ِل ۖۡوك َِبه ت‬
pagdapu duk gana du sab si iye bebbeg amban pinapanjari, duk
pahadjehun Iye [si Takbeer] sampurna pamahadje.

261
ُ‫سُ ُورةُُالْك ْه ح‬
ُ‫ف‬
SURATUL AL-KHAF 18
‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

‫ح َ ح ُ ه ه ٓ َ َ َ َ َ َٰ َ ح ح َ َ َ َ ح ه‬
1. Meh sanglit duk pudji tattap si Allahu Taala Iye magpaturun luu ‫ب َول حم َي َعل َُلۥ‬َٰ ‫ٱۡلمد َِّلل ِ ٱَّلِي أنزل لَع عب ِده ِ ٱلكِت‬
si ipun ne [Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam] Kitabin ١ ‫ع َِو َجا‬
[Qur-an] duk gah hininang weh ne bengkok [bentel duk tarrang
toh nen kemon].
‫ح‬
2. Bentel [toh Qur-anin] supaya pasampay ne kahalubiluhan َ ‫ِني هٱَّل‬
‫ِين‬ َ ِ َ‫َقيما َِلُنذ َِر بَأسا َشدِيدا مِن ه ُلنح ُه َو ُيب‬
َ ‫ّش ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
ِ
َ َ ‫ح‬ َ ‫َ ه َُ ح‬ َ ‫ه‬ َ ُ ‫ح‬
siksain si meh aa [pananaggah] amban Iye [Allahu Taala] duk ٢ ‫ت أن لهم أج ًرا حسنا‬ ِ َٰ‫َيع َملون ٱلصَٰل ِح‬
masinna sinna meh magparatsaya iye ne meh siye maghinang
meh [hinang hap] makasulut, bennal niyah ne si siye tumbas sa
hap hap.
َ َ ‫كث‬ ‫ه‬
3. Kakkal siye lai diyalem ne salama lama. ٣ ‫ِني فِيهِ أبَدا‬ ِ َٰ ‫م‬
َ ُ‫َُ َ ه َ َ ُ ْ هَ َ ه‬
4. Duk supaya masampayan [kahalubiluhan siksa] si iye ne meh ٤ ‫ٱَّلل َولا‬ ‫وينذِر ٱَّلِين قالوا ٱَّتذ‬
siye magpain weh Allahu Taala ngahinang anak [atawa taga
anak].
‫َح‬ َ ‫ح ح ََ َٓ ح َ َُ ح‬ َ
5. Ganah panghati de si ien duk meh matattoe den [si pangahinang ‫َبت ُك َِمة َّت ُر ُج م حِن‬ ‫هما ل ُهم بِهِۦ مِن عِلم وَل ٓأِلبائ ِ ِهم ك‬
َ ‫ُ ُ َ ه‬ ‫َح‬
de anak Tuhan] hadje manamal bissa mapaguwa amban meh ٥ ‫أف َوَٰهِ ِه حم إِن َيقولون إَِل كذِبا‬
behe den, [gah niyah bissa de ien] malaingkan puting.
6. Na kaw sab kew agen makabinsana kau [Oh Muhammad Salla ‫ِيث‬ َ ‫لَع َء َاثَٰره حِم إِن هل حم يُ حؤم ُِنوا ْ ب َه َٰ َذا ح‬
ِ ‫ٱۡلد‬ َٰٓ َ َ ‫ك‬
َ َ ‫هح‬ َ ‫ََ ه‬
‫فل َعلك َبَٰخِع نفس‬
ِ ِ
ً َ
Allahu Alayhi Wasallam] sabab bakkas gah pamaratsaya meh aa ٦ ‫أ َسفا‬
qawman nun si kau si aka aka [Qur-an] inin sabab kasuse nu.
َ َ ُ ُ ‫َ ه‬ َ‫ََ ح‬ ‫ح‬ ‫ه‬
7. Bennal hininangan weh kami iye maluu diyata bulakin pangari ‫ينة ل َها نلِ َ حبل َوه حم أ ُّي ُه حم أ حح َس ُن‬ ِ ‫إِنا َج َعل َنا َما لَع ٱۡل‬
ِ‫ۡرض ز‬
َ
ngari si iye, supaya suley suleyan kami [meh manusiyain] bang ٧ ‫ع َمَل‬
sine amban siye labi mahap hinang nen.
َ َ ُ َ َ ‫ه‬
8. Duk bennal hinang kami iye bulakin paslang [gana ne tanem ٨ ‫جَٰعِلون َما َعل حي َها َصعِيدا ُج ُر ًزا‬‫ِإَونا ل‬
tanem ne puwas amban ien, si ellew Qiyaamat].
َ ْ ُ َ َ ‫َ ح َ ح َ َ ه َ ح َ َٰ َ ح‬
9. Kannal nun [Oh Muhammad] iye [aka aka] meh aa lingabin duk ‫ٱلرقِي ِم َكنوا م حِن َءاتَٰيَٰت َِنا‬
‫ك حه ِف َو ه‬ ‫أم حسِبت أن أصحب ٱل‬
iye panulatan [meh kaalen alenan de makainu inu? Bu subey labi َ ‫َع‬
٩ ‫ج ًبا‬
kaulalian iye pamapanjari meh langit duk bulakin].
َ ُ‫ه‬
َ ‫نك َر ح‬ ٓ ْ ُ ََ َ ‫ح ح ُ َ ح‬ َ ‫ح‬
10. [Essebun] si waktu patenna meh lella miyaan tudju lingab, na ‫ۡحة‬ ‫إِذ أ َوى ٱلفِت َية إَِل ٱلك حه ِف فقالوا َر هب َنا َءات َِنا مِن ل‬
َ َ َ َ ‫ََ ح‬
teppet bissa den: “Oh Tuhan kami, urunganun kami amban kau ١٠ ‫ئ نلَا م حِن أ حمرِنا َرشدا‬ ِ ‫وهي‬
aseh duk saddiyahanun si kami amban pakaradjaan kami inin
toh”.
َ ‫ح‬ َ َٰٓ َ َ َ ‫َ َ َ ح‬
11. Na binnettaran we kami luu si meh tainge de [supaya siye ١١ ‫ِني َع َددا‬
َ ‫ك حهف ِسن‬
ِ ‫لَع َءاذان ِ ِه حم ِِف ٱل‬ ‫فۡضبنا‬

262
tumuli] tahunan banes. َْ ُ َ َ ‫ُ ه َ َ ح َ ُ ح ح َ َ َ ُّ ح ح َ ح‬
12. Puwas ien bangunan kami siye [amban patuli de] supaya َٰ َ ‫ني أ حح‬
١٢ ‫ِص ل َِما ِلِث ٓوا أ َمدا‬ َ
ِ ‫ثم َعثنَٰهم نلِ علم أي ٱۡل ِزب‬
katauhan [tapinig] kami bang ingge tumpukan makatauhan
itungan iye teggelan de [matulihin]. ْ ٌ ‫حَ ه‬ ُ َ َ َ َ ‫ه ح ُ َ ُ ُّ َ َ ح‬
13. Kami nuwi nuwihan kau [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi ‫ٱۡل ِ ِۚق إِن ُه حم ف حِت َية َء َام ُنوا ب ِ َرب ِ ِه حم‬ِ ‫َنن نقص عليك نبأهم ب‬
ُ َ‫ح‬
Wasallam] aka si mabennalin, bennal siye ien meh lella ١٣ ‫َوزِدنَٰ ُه حم هدى‬
magparatsaya si Tuhan de duk tambahan kami pe si siye toin.
َ‫ح‬
14. Duk hinaget weh kami meh pangateyan den, si waktu siye ‫اموا ْ َف َقالُوا ْ َر ُّب َنا َر ُّب ه‬
ِ ‫ٱلس َم َٰ َوَٰت ِ َوٱۡل‬
‫ۡرض‬ ِ ِِ َٰ َ َ ‫َو َر َب حط َنا‬
ُ َ‫لَع قُلُوبه حم إ حذ ق‬
َ ٓ ‫َ هَ ُح‬ ُ ْ ‫َ ه‬
nengge sarta magpain: Na Tuhan kamihin Tuhan meh langit duk ١٤ ‫لن ن حد ُع َوا مِن دونِهِۦٓ إِلَٰها ۖۡ لق حد قل َنا إِذا ش َط ًطا‬
bulakin, asal gey teed kami maku nganduwaa si saddi amban iye
Tuhan [na bang ien hinang kami] sabennal kami makabissa ne,
gana kabennal ne.
َ َ ُ‫ه َ ح‬ ُ ْ ُ َ‫ه‬ َ ٓ َ ُ َٰٓ َ
15. Iye siye [tinaykutan kami ien] meh aa qawman kami ngahinang ‫ٰٓؤَلءِ ق حو ُم َنا ٱَّتذوا مِن دونِهِۦٓ َءال َِهة ۖۡل حوَل يَأتون َعل حي ِهم‬
َ ‫ُ ح َ َ َ َ ح َ ح َ ُ ه ح َ َ َٰ َ َ ه‬
siye Saddi amban [Allahu Taala] meh Tuhan, niyah ke ente ien ١٥ ‫ى لَع ٱَّلل ِ كذِبا‬ ‫بِسلطَِٰۢن َ ِنيِۖ فمن أظلم مِم ِن ٱفَت‬
tanda de hangkan hinang de? Na asal tamanan anyaya ne, sine
sine maghinang hinang luu si Allahu Taala bissa puting.
َ ‫ح ََحُُ ُ ح َ َ َ حُ ُ َ ه هَ َحُْٓ َ ح‬
‫ك حه ِف يَ ُ ح‬
16. Na [essebun bi] si waktu tahalaan bi meh aa lahat bin duk iye ‫نّش‬ ‫ِإَوذِ ٱعَتتلموهم وما يعبدون إَِل ٱَّلل فأوۥا إَِل ٱل‬
sinumba de saddi amban Allahu Taalahin, [malaingkan subey َ‫ح َح ُ ح‬ ُ َ ‫ََُ ح‬ َ‫هح‬ ُ ُّ َ ‫َ ُ ح‬
١٦ ‫ئ لكم مِن أم ِركم مِرفقا‬ ِ ‫لكم ربكم مِن رۡحتِهِۦ ويهي‬
hadja numba Allahu Taala].Na patudju kaam hap lingab [supaya
numba Allahu Taala dambus bus,na urungan kaam Tuhan bi
amban ase ne duk saddiyahan ne kaam amban pakaradjaan bi
labeyan kaellum.
َ‫ه ح َ َ َ ََ هَ َ ُ َ َ ح ح َ َ ح‬ َََ
17. Duk takite nu ellewin bang pasilak amban [silangan] pasape ِ ‫۞وترى ٱلشمس إِذا ُلعت تزَٰور عن كهفِ ِهم ذات ٱَل ِم‬
‫ني‬
amban tampat lingab de pakanawan duk bang paseddep [si َ َ َ ‫ِإَوذا َغ َر َبت هت حقر ُض ُه حم َذ‬
‫ات ٱلش َمال َو ُه حم ِف فَ ح‬
‫ج َوة م حِن ُه ذَٰل ِك‬
َ
ِ ِ ِ ِ
َ ََ ‫ه َ َ ح هُ َ ُ َ حُ حَ َ َ ُ ح ح‬ َ
seddepan] pasagad de tudju bibang, [sabu de diyalem kaluhahan ‫َت َد‬
ِ ‫ت ٱَّللُِۗ من يه ِد ٱَّلل فهو ٱلمهت ِدِۖ ومن يضل ِل فلن‬ ِ َٰ ‫م حِن َءاتَٰي‬
َ
١٧ ‫َُلۥ َو َِلا ُّم حرشِدا‬
lingab ley, na gey siye ien tawwa mata ellew duk gey siye
bekkatan baliyu janan hap pagnapas den] damikkiyan ien amban
meh tanda Allahu Taala, sine sine katoan weh Allahu Taala na
asal ien ne [teed] katoanin na sine sine lepas ne asal gey teed
kasuwaan nu si siye toh.
‫ات‬ َ ‫َو ََتح َس ُب ُه حم َأ حي َقاظا َو ُه حم ُرقُود َو ُن َقل ُِب ُه حم َذ‬
َ ‫ات حٱَلَمني َو َذ‬
18. Duk kannal nun ngape siye bu siye ley pabak bak [tuli] duk ِ ِ
َ َ ‫َ ه َح‬ ‫ح‬ َ ‫َح‬
pinagbiling biling siye weh kami pakanawan duk pabibang [duk ‫ت َعل حي ِه حم‬ ‫سط ذ َِراع حيهِ بِٱل َوصِ ي ِ ِۚد لوِ ٱُلع‬ َ
ِ َٰ ‫ٱلش َمالِِۖ َوُك ُب ُهم ب‬
ِ
siye gey essep bulak], duk asu ren pasawut sawut lengngen ‫ََهح َ ح ُ ح َ َ َُ ح َ ح ُ ح ُ ح‬
١٨ ‫لوَلت مِنهم ف ِرارا ولمل ِئت مِنهم رعبا‬
[tangan] nen supaya malim, bang ien kite nu [Oh Muhammad]
asal patikarag kew ien lahi duk pennoh kew weh dahit.
ُ‫َ َ ح‬ ‫ح‬ ٓ َ َ َ َ ‫َ َ َ َٰ َ َ َ ح َ ُ ح َ َ ٓ ُ ْ َ ح‬
19. Duk kowe damikkiyan ien pinakellum siye weh kami balik, ۡۖ‫َلت َسا َءلوا بين ُه حم قال قائِل مِن ُه حم ك حم ِلِثت حم‬ ِ ‫وكذل ِك َعثنَٰهم‬
‫ح‬ َ َ َ
‫ُ ح‬ ْ ُ َ َ َ ‫َ ُ ْ َ ح‬
supaya siye magtilew tinilew si antara de, pain dambuwa amban ‫قالوا ِلِث َنا يَ حو ًما أ حو ََ حعض يَ حومِۚ قالوا َر ُّبك حم أعل ُم ب ِ َما ِلِث ُت حم‬
ٓ َ ُّ َ ‫ُ ح َ َٰ ٓ َ ح َ َ َ ح َ ُ ح‬ ُ َْ ُ ‫َ ح‬
siye mamissahin: Saingge teggelan bi [matulihin]? Pain de: Teggel ‫ٱَ َعث ٓوا أ َح َدكم ب ِ َورِق ِكم ه ِذه ِۦ إَِل ٱلمدِينةِ فلينظر أيها‬ ‫ف‬

263
‫ح َ ح َ ح ه‬ ُ ‫َح ح‬ َ
َٰ َ ‫أ حز‬
kami miyaan, daellew atawa gah du bisan daellew, Pain de: ‫َك َُ َعاما فل َيأت ِكم بِرِ حزق م حِن ُه َوَلَ َتل هطف َوَل يُشع َِرن‬
َ ُ
Tuhan bin labi makahati bang saingge teggelan bi [matulihin], ١٩ ‫بِك حم أ َح ًدا‬
Na daakun bi ko dambuwa amban kaam iyu, moo sin bi inin
tudju peweblo, ambat iye mayam kinakan sutsi, supaya moohan
kaam rizziki amban ien, duk ambat kamaya maya duk subey
kaam gey tabatik bisan dambuwa aa. َ ‫ه‬ ُ ُ ُ ‫هُ ح َ ح َ ُ ْ َ َح ُ ح َح ُُ ُ ح َح‬
20. Bennal bang siye tumampal si kaam [tahati de kaam] pagtibagan ‫ِيدوك حم ِِف مِلت ِ ِه حم َولن‬ ‫إِنهم إِن يظهروا عليكم يرَجوكم أو يع‬
َ ً ْ ‫ُح‬
de kaam duk batu [pinapatey] atawa pabalik de kaam [sinegeh] ٢٠ ‫تفل ُِح ٓوا إِذا أبَدا‬
tudju agama de, na asal gey ne teed kaam ien magparuntungan
salama lama.
َ َ ‫َ َ َ َٰ َ َ ح َ ح َ َ َ ح ح َ ح َ ُ ٓ ْ َ ه َ ح َ ه َ َ َ ه ه‬
21. Duk kowe damikkiyan ien, pinabawag weh kami [si meh ‫اعة‬ ‫وكذل ِك أعَثنا علي ِهم َِلعلموا أن وعد ٱَّلل ِ حق وأن ٱلس‬
َ ْ ْ ُ ََ ُ َ َ ‫َ َح َ َٓ ح‬
manusiyah] kahalan den, supaya katauhan de janji Allahu ‫ِيها إِذ َي َت َنَٰ َز ُعون بَيح َن ُه حم أ حم َره حمۖۡ فقالوا حٱَ ُنوا َعل حي ِهم‬ ‫َل ريب ف‬
َ‫ه‬ َ َ َ َ ْ َ َ ‫ه‬ َ َ َ َ
َ ‫َُ حن َيَٰنا ۖۡ هر ُّب ُه حم أ حعل ُم به حم قال ٱَّل‬
Taalahin bennal, duk bennal oras [Qiyaamatin] ganah pagduwe ‫لَع أ حم ِره حِم نلَ هتخِذن‬
َٰٓ ‫ِين غل ُبوا‬ ِِ
duwe si katekka ne ley, [essebun] siwaktu mgsulang [meh aa
٢١ ‫جدا‬ ‫َ َح ه ح‬
ِ ‫علي ِهم مس‬
qawmanin si pasal meh aa lingab ley] si antara de, na pain de:
patenggehan te bi si [tampat deley] lumah, Tuhan den labi
makahati si siyehin, pain iye ne meh siye ngandaagan
pakaradjaan de, ngahinang kite bi [si tampat de ley] Masjid.
‫َح‬ ‫ُ ُ َ َح‬ ‫َح‬ َََ َ ُ ُ
22. Song pain [kasinduwehanin] tellungan [hekkahan meh aa ‫َس َيقولون ثلَٰثة هراب ِ ُع ُه حم ُك ُب ُه حم َو َيقولون ُخ َسة َساد ُِس ُه حم ُك ُب ُه حم‬
َ ‫َ ح َ ُۢ ح َ ح َ َ ُ ُ َ َ ح َ َ َ ُ ُ ح َ ح ُ ُ ح ُ ه ٓ َ ح‬
lingabin] kaampat asu de, duk pain sab [kasinduwehanin] lime ‫َب أعل ُم‬ ِ ‫بِۖ ويقولون سبعة وثامِنهم ُكبهم قل ر‬ ِ ‫رَجا بِٱلغي‬
ََٰ ٓ َ ‫ح ه‬ َُ َ َ َ ‫ه َحَُُ ح ه‬
siye kaennem asu de ngalabak ne hadja si gaib, duk pain sab ‫بِع هِدت ِ ِهم ما يعلمهم إَِل قل ِيل ُۗفَل تمارِ فِي ِهم إَِل مِراء ظ ِهرا‬
[kasinduwehanin] pituh siye kawaluh asu de, bissahun [Oh َ ‫َ َح َح‬
٢٢ ‫ت فِي ِهم م حِن ُه حم أ َحدا‬ ِ ‫َوَل تستف‬
Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam]: Tuhan kun, labi
makahati hekkahan den, gana ngatauhan siye malaingkan
kulang kulang du. Na da kew ngatu magsuweyan duk siye
[malaingkan subey duk tanda kowe kapangaka kami kauhin Oh
Muhammad] duk da kew piki aka [tenged meh aa lingab ien]
bisan dambuwa amban siye.
َ َ َ َ ْ َ َ َُ َ
23. Duk da teed kew magpain si ine ine [pakaradjaan] weh bennal ٢٣ ‫َوَل تقول هن ل ِشا حيء إ ِ ِّن فاعِل ذَٰل ِك غ ًدا‬
aku tahinang ku inin sumu.
َ َ َ ‫ه ٓ َ ََ ٓ هُ َ ح ُ هه َ َ َ َ َُح‬
24. Malaingkan [subey pinain] “In Shaa Allah” Bang nganduhul ‫َس أن َي حهدِيَ ِن‬ ِ ‫إَِل أن يشا َء ٱَّلل وٱذكر ربك إِذا ن‬
َٰٓ ‫سيت وقل ع‬
َ َ َ ‫َح‬
Allahu Taala, duk essebun Tuhan nun bang takaipat nu, duk ٢٤ ‫َر َِب ِۡلق َر َب م حِن هَٰذا َرشدا‬
painun: “Kalu du pain ku toan Tuhan kun, kasabennalan labi pe
tapit amban inin.
ْ ُ َ‫َ َ ح‬ َْ َ ََ َ ْ ُ َ
25. Duk neteg siye diyalem lingab de, tellu hatus tahun duk ٢٥ ‫ٱزدادوا ت حِسعا‬‫َوِلِثوا ِِف ك حهفِ ِه حم ثلَٰث مِائة ِسن ِني و‬
katambahan de pe siyam [309 tahun].
26. Bissahun [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam] Allahu ‫ۡرض َأبح ِ ح‬
‫ِص بِهِۦ‬
َ ‫ُ ه ُ َ ح َ َ َ ُ ْ َُ َ ح ُ ه َ َ َ ح‬
ِ َٰ ‫ق ِل ٱَّلل أعل ُم بِما ِلِث ۖۡوا َلۥ غيب ٱلسمَٰو‬
ِۖ ِ ‫ت وٱۡل‬
Taala labi makatauhan teggelan den, si iye du gaib si meh langit ٓ‫ك ِمهِۦ‬‫ُ ح‬
‫ّش ُك ِِف ح‬
‫َ ََ ُح‬ ُ َُ َ ‫ََ ح ح‬
ِ ‫وأس ِمع ما لهم مِن دونِهِۦ مِن و ِل وَل ي‬

264
َ
duk bulakin, Sangat makakite duk Sangat makakale ien [Tuhan ٢٦ ‫أ َحدا‬
nun] ganah saddi si siye amban Allahu Taala bebbeg, duk ganah
nawuhan Iye si hukuman Ne bisan dambuwa.
َ َ َ َ َ َ ‫َ حُ َ ٓ ُ ِ َ َح‬
27. Duk bassahun iye winahi [pinaturun] si kau amban kitab Tuhan ‫اب َربِك ۖۡ َل ُم َبدِل ل ُِك َِمَٰتِهِۦ َولن‬ َ
ِ ‫وۡ إَِلك مِن كِت‬ ‫وٱتل ما أ‬
َ ‫ُح‬ ُ َ
nun [Qur-an] gana makapindahan meh bissa Nen, duk gey ne ٢٧ ‫َت َد مِن دونِهِۦ ملتحدا‬
َ
ِ
kasuwaan nu saddi amban Iye patudjuhan.
َ ‫َ ح ح َ ح َ َ َ َ ه َ َ ح ُ َ َ ه ُ ح َ َ َٰ َ ح‬
28. Duk pasandalun ginhawa baran nun [Oh Muhammad Salla ‫َش‬ِ ِ ‫وٱص َِب نفسك مع ٱَّلِين يدعون ربهم بِٱلغدوة ِ وٱلع‬
Allahu Alayhi Wasalamm] , sartah duk iye ne meh siye maku si َ ‫ين َة ح‬
ِ ‫ٱۡل َي َٰوة‬ َ ‫يد ز‬ُ ُ ‫ُ ُ َ َ ح َ ُ ََ َح ُ َ حَ َ َ حُ ح‬
ِ ‫ي ِريدون وجهه ۖۡۥ وَل تعد عيناك عنهم ت ِر‬
َ ‫ح َ ه‬ ‫َ حَ ح َح‬ ُ َ ‫ُّ ح‬
Tuhan de sawung kohap, dambus bus karna Allah [Meh Sahabat] ‫ٱلن َيا ۖۡ َوَل ت ِط حع َم حن أغفل َنا قل َب ُهۥ َعن ذِك ِرنا َوٱت َب َع ه َوى َٰ ُه‬
duk da palampasun [pamayam] mata nun, tudju meh siye ligap si ُ َ َ َ
٢٨ ‫َوَكن أ حم ُرهُۥ ف ُرُا‬
dunya, duk da kew beyah beyah si iye pinalupa weh kami
pangateyan nen amban pangesseb kami duk nuhut hadja iyeh
hawa [napsu ne] duk kaniyaan pakaradjaan nen, kalepas duk
kakaat.
ُ‫َ ٓ َح ح‬ ‫َ ٓ َح ح‬ َ ُ
‫ٱۡل ُّق مِن هربِك حمۖۡ ف َمن شا َء فل ُيؤمِن َو َمن شا َء فل َيكف حر‬ َ ‫َوقُل ح‬
29. Duk bissahun: Kasabennalanin amban Tuhan bi, na sine sine ِ
ْ ُ َ ‫َح‬ َ ُ َ ُ ‫ح‬ َ َ َ ً َ َ ‫هَٓ حَحَ ه‬
bayah ambat magparatsaya, na sine sine sab bayah ambat َٰ
‫إِنا أعتدنا ل ِلظل ِ ِمني نارا أحاط ب ِ ِهم َسادِقها ِإَون يستغِيثوا‬
naggah, sabennal kami tinagamehan weh kami ‫ٓ ح‬
‫اب َو َسا َءت‬ َ ‫ُي َغاثُوا ْ ب َمآء َكٱل ح ُم حهل ي َ حشوي ٱل ح ُو ُجوهَ بئح َس ه‬
ُ ‫ٱلّش‬
ِ ِ ِ ِ
ًََ
٢٩ ‫ُم حرتفقا‬
panganganyayahin [magsasakutuhin] Narkah, ngalikus siye
dinding nen, na bang siye mikitabang [mikipakan duk
mikipainum] tinambang siye duk bohe naigowak amban sagu,
makatunu luwe [hawa panas nen] na sa laat laat ne ien inuman
duk sa laat laat ne patennaan. َ ُ ُ َ ‫ه‬ َ ‫ٱَّل َ َ ُ ْ َ ُ ْ ه‬ ‫ه ه‬
30. Bennal iye ne meh siye magparatsaya duk maghinang makasulut, ‫يع أ حج َر َم حن‬‫ض‬ ِ َٰ‫ين َءامنوا َوع ِملوا ٱلصَٰل ِح‬
ِ ‫ت إِنا َل ن‬ ِ ‫إِن‬
ً َ َ
sabennal kami gey lepas kami tumbas iye ne meh siye magpahap ٣٠ ‫أ حح َس َن ع َمَل‬
hap hinang den.
َ ‫ح َح ُ ه‬ ‫َح‬ ‫َح‬ َ َٰٓ َ ْ ُ
ُ َٰ‫ك ل َ ُه حم َج هن‬
31. Iye meh siye ien, [niyah ne tinagame si siye] meh Surgah Adn, ‫ت َع حدن َت ِري مِن َتت ِ ِه ُم ٱۡلن َه َٰ ُر ُيَل حون‬ ِ ‫أولئ‬
‫ح‬ ُ َ ‫ح‬ َ َ
ُ ‫ِيها م حِن أ َساو َر مِن ذهب َو َيلبَ ُسون ث َِيابًا خۡضا مِن ُس‬ َ َ ‫ف‬
magselluy amban tindakan de meh subain, pinaasekan siye ‫ندس‬ ِ
‫اب َو َح ُس َن ح‬ ُ ‫ك ن حِع َم ٱثله َو‬ َ
َٓ ‫َ َ ََ ح‬ ‫ِإَوستَ ح َ ُّ ه‬‫ح‬
amban meh pangari ngari bulawan, na nemmek siye duk meh ‫ت‬ ِۚ ِ ِ ‫كِني فِيها لَع ٱۡلرائ‬ ِ ‫َبق مت‬
semmek gaddung [amban sutla nipis duk subuk] pasarey sarey ََ
٣١ ‫ُم حرتفقا‬
siye lai diyalem ne, sa hap hap ne ien tumbas duk sa hap hap du
sab patennaan.
‫َ ح ح َُ ه َ ه ُ َح َ َ حَ َ َ َ َ ه َح‬
32. Suwi suwihanun [Oh Rasulu Allah] meh pananaggah amban ‫ني م حِن‬
ِ ‫ني جعلنا ِۡلح ِدهِما جنت‬ ِ ‫ٱۡضب لهم مثَل رجل‬
ِ ‫۞و‬
‫َ ََحَ َُ َ ح َ َ َح‬ ‫َ ح‬
meh aa nun, [amban meh ummat dehellu] duwangan lella, ٣٢ ‫أع َنَٰب وحففنَٰهما بِنخل وجعلنا بينهما زرَع‬
‫ح‬ َ َ ُ َ ‫ح‬ َ َ
hininangan weh kami dambuwa amban siye ley [pananaggah]
kabbunan amban meh grapes duk ilikus weh kemi duk meh
hurma duk meh tinanem pe si ellet duwe kabbunan ley.
َ َ ‫َ ح‬ ‫ح َ حَ ه َ ح َ َ ح ُ ُ َ َ َ ح‬
33. Kaduwe kabbunan ley magbuwa daran duk gana bakas puru ne ‫ت أكل َها َول حم تظل ِم م حِن ُه شيا َوف هج حرنا‬ ‫ني ءات‬
ِ ‫ُكِ تا ٱۡلنت‬
َ َ َ
bisan daahat, duk ellet ne ley pinasumpitan weh kami subah. ٣٣ ‫خِلَٰل ُه َما ن َهرا‬

265
َ َُ ‫َ ُ َ َُ ُُٓ ََ َ ح‬ َ َ ََ َ َ َ َ
34. Duk niyah pe si [lella pananaggah ley] buwa kayu kabbun [duk ‫َث مِنك‬ ِ َٰ ‫َوَكن َُلۥ ث َمر فقال ل ِص‬
‫حبِهِۦ وهو ُياوِرهۥ أنا أك‬
ََ َ
pangalta saddi] na pain ne si saweh ne [malamma lammahin] ٣٤ ‫َماَل َوأ َع ُّز نفرا‬
buh siye ley magtapit du, aku labi hekka altah kun [amban kau]
duk labi kawase kun [si hekkahan tindeg].
َ ‫سهِۦ قَ َال َما ٓ أَ ُظ ُّن أَن تَب‬
ٓ‫يد َهَٰ ِذه ِۦ‬ ‫ح‬ َ ُ َ‫َ ََ ه‬
ِ ‫َودخل َجنت ُهۥ َوه َو ظال ِم ِنلَف‬
35. Duk paasek ne iye tudju kabbunan ne bu iye ley taanyaya weh ne ِ
َ
ginhawa baran nen, [sabab panaggah ne duk dakag nen] pain ne: ٣٥ ‫أبَدا‬
si bistahan ku, gey teed magkaubus [kabbunan inin] salama lama.
َ ‫َ َ ٓ َ ُ ُّ ه َ َ َ ٓ َ َ َ ُّ ُّ َ َٰ َ َ َ ه‬
36. Duk si ara araan ku, gey teed patekka oras [qiyaamatin] duk ‫ج َدن خ حۡيا‬
ِ ‫وما أظن ٱلساعة قائِمة ولئِن ردِدت إَِل ر َِب ۡل‬
َ َ
bang ku pinabalik [mole ne] tudju hadarat Tuhan ku, asal ٣٦ ‫م حِن َها ُمنقلبا‬
takasuwa ku [tumbas] labi pe hap amban [pangurung akuhin]
duk sa hap hap ne pamolean kun.
َ ََ َ ‫ه‬ ََ َ ُ ُ َ َ َ
37. Pain saweh ne [malamma lamma] miyaan: Duk iye ley boo ne ‫قال َُلۥ َصاحِبُ ُهۥ َوه َو ُيَاوِ ُرهُ ٓۥ أكف حر َت بِٱَّلِي خلقك مِن‬
َ ُ َ ُّ ُ ُ
magbissa pahap hap [aa madakaganin]: Weh naggah kew si iye ٣٧ ‫ت َراب ث هم مِن ن حطفة ث هم َس هوىَٰك َر ُجَل‬
Mamapanjari kau amban bulakin, puwas ien amban nutfa [laha
magkumpel] ne sab? Ubus papanjari ne kew lella [manusiya]? َ ُ
ٓ ‫ٱَّلل َرَب َو ََلٓ أ حۡش ُك ب ِ َر‬
٣٨ ‫َب أ َحدا‬ ُ ‫هلَٰك هِنا ُه َو ه‬
38. Sumaguwa Iye teed [Allahu Taala] Iye Tuhan kun, duk gey ِ ِ ِ
sakutuhan ku Tuhan kun, bisan dambuwa ine ine.
‫ه‬ ‫َ َحَ ٓ ح َ َ ح َ َ هَ َ ُ ح َ َ َ َٓ هُ َ ُ ه‬
39. Duk bang sih be hadja mian si waktu kew paasek tudju ‫ٱَّلل َل ق هوةَ إَِل بِٱَّلل ِ إ ِن‬ ‫ولوَل إِذ دخلت جنتك قلت ما شاء‬
َ َ ‫َ ََ ََه‬
kabbunan nu [si waktu nu kegan], missa kew: Maa Shaa Allah! ٣٩ ‫ت َر ِن أنا أقل مِنك َماَل َو َولا‬
Gana kawase [si pakasuwa ku kabbunan inin] malaingkan tattap
si Allahu Taala, gah du niyah takite nu si aku inin, malaingkan
labi kulang altah duk anak kun amban kau.
َ َ َ َ َ ‫َ َ َ َٰ َ ٓ َ ُ ح‬
40. Na kalu kalu du pain Tuhan kun, urungan ne ku labi hap amban ‫ِني خ حۡيا مِن َج هنت ِك َو ُي حرسِل َعل حي َها ُح حس َبانا‬
ِ ‫فعَس ر َِب أن يؤت‬
ًَ َ َ ٓ ‫َ ه‬
kabbunan nu iyu, duk paboohan iyu Allahu Taala siksa amban ٤٠ ‫ٱلس َماءِ فتُ حصب ِ َح َصعِيدا زلقا‬ ‫مِن‬
diyata langit na manjari ne iye bulak lareg [gey katomoan
jambangan].
َ َ َ َ ‫َح ُ ح َ َ ُٓ َ َ ح ََ َح‬
41. Atawa manjari bohe [kabbunan ley] paessep padiyalem bulak na ٤١ ‫يع َُلۥ َُلبا‬ ‫أو يصبِح ماؤها غورا فلن تست ِط‬
janan ne teed ien gey taeddo nu balik.
َ ‫نف َق ف‬
َ ِ ‫ِيها َو‬ َ َ ٓ َ َٰ َ َ ‫َ َ ح َ َ ُ َ ُ َ ه ح‬ َ َ َُ
42. Duk magkaat ne meh buwa kayu nen, na teppet sah ‫ه‬ ‫ِيط بِث َم ِره ِۦ فأصبح يقل ِب كفيهِ لَع ما أ‬ ‫وأح‬
َ ‫ح‬ ‫ح‬ ُ ‫َ ََُ ُ َ َحَ َح‬ َ َ ٌ
kamanjarihan nen, nondokan tangan nen ubus pinaekkem َ
٤٢ ‫َب أحدا‬
ُ َٰ ‫َخاوية‬
ٓ ‫لَع ع ُروشِها ويقول تَٰيَٰليتّن لم أۡشك ب ِ َر‬ َ
ِ ِ ِ ِ
pinahaya bu peggeh asal kalaboh laboan ne kemon, puru duk
mupus ne, teppet tabissa nen: “Bang si be hadja ku mian gah
kapagsakutu si Tuhan ku bisan dambuwa”.
َ َ ‫ه‬
‫ون ٱَّلل ِ َو َما َكن‬
ُ َُ ُ ُ َ َ ُ‫َ َح َ ُ ه‬
43. Duk ganah du [guna] meh tindeg nen nabang iye, saddi amban ِ ‫ولم تكن َلۥ ف ِئة ينِصونهۥ مِن د‬
Allahu Taala duk gah du iye tinabang. ٤٣ ‫ِصا‬ َ ‫ُم‬
ً ِ ‫نت‬

‫ُ َ َ ح َ َ َٰ َ ُ ه ح َ ُ َ َ ح َ َ َ َ ح ٌ ُ ح‬
44. Si [upamahan damikkiyan ien], si Allahu Taala pagnakura ٤٤ ‫ۡي عقبا‬ ‫هنال ِك ٱلولية َِّلل ِ ٱۡل ِ ِۚق هو خۡي ثوابا وخ‬
mabennalin, Iye ien [amban Allahu Taala] sa hap hap pahala duk

266
sa hap hap tumbas.
ٓ ‫َ ح ح َ ُ ه َ َ ح َ َ َٰ ُّ ح َ َ َ ٓ َ َ ح َ ُ َ ه‬
45. Duk suwi suwihanun [Oh Rasulu Allah, meh siye pananaggah ِ‫ٱلس َماء‬ ‫ٱۡضب لهم مثل ٱۡليوة ِ ٱلنيا كماء أنزلنَٰه مِن‬ ِ ‫و‬
ley] upamahan kaellum Dunyahin kowe hantang bohe du hadja َ َ َ ُ َٰ َ ُ ُ ‫َ ح‬ َ َ َ ‫ََ ح‬ َ‫ََ ُ ح‬ َ ََ‫َ ح‬
‫ۡرض فأصبح هشِ يما تذروه ٱلرِتَٰيحُۗ وَكن‬ ِ ‫فٱختلط بِهِۦ نبات ٱۡل‬
‫ه ُ َ َ َٰ ُ َ ح ح‬
pinaturun weh kami amban diyata langit, na tata ne jambangan ٤٥ ‫َشء ُّمق َتد ًِرا‬ ‫ك‬
ِ ‫ٱَّلل لَع‬
diyata bulakin [sampay tomo ne] na puwas ien, manjari ne sab
hapak lupud taboo baliyu, duk kaniyaan Allahu Taalahin luu si
ine ine Sangat makagees.
‫ح َ ُ َ ح َ ُ َ َ ُ ح َ َ َٰ ُّ ح َ َ ح َ َٰ َ َٰ ُ ه‬
ُ َٰ‫ٱلصَٰل َِح‬
46. Pangaltah duk meh Anakin, pangari ngari du hadja kaellum ‫ت‬ ‫ٱلمال وٱِلنون زِينة ٱۡليوة ِ ٱلنيا ۖۡ وٱلبقِيت‬
َ ٌ‫َ حٌ َ َ َ َ َ َ ح‬
Dunya, duk iye meh matebbi [amban meh sabbutan] duk meh ٤٦ ‫ۡي أ َمَل‬ ‫خۡي عِند ربِك ث َوابا وخ‬
hinang makasulut hap, labi pe hap tumbas nen si Allahu Taala
amban meh pangalta [Dunya duk Anak] duk ase ase labi hap.
َُ ََ َ‫ََحَ َُ ُ ح َ َ َََ حَ َ َ َ َ َ َ ح‬
47. Duk [essebun] si Ellew palengngan kami ne ne meh punuhin, ‫ّشنَٰ ُه حم فل حم نغاد حِر‬‫ٱۡلبال وترى ٱۡلۡرض بارِزة وح‬
ِ ‫ويوم نس ِۡي‬
َ
duk takite nu ne bulakin tampal duk timuk kami ne [meh ٤٧ ‫م حِن ُه حم أ َحدا‬
pinapanjarihin] duk gana lebbihan kami bisan dambuwa.
َ َ ُ ‫َ َ َ َح‬ ‫َو ُعر ُضوا ْ َ َ َٰ َ َ َ ه َ ح‬
48. Duk pinakite ne siye [paharap si Tuhan de] magdalan dalan, ‫ج حئتُ ُمونا ك َما خلق َنَٰك حم أ هول‬
ِ ‫لَع ربِك صفا لقد‬ ِ
sabab bennal kaam tekka kaam si kami kowe pamapanjari kami ‫ح‬ ‫ه‬ ُ َ ََ‫َ ه َح َ َ حُ ح َه هح‬
٤٨ ‫مرۚة ِۢ بل زعمتم ألن َنعل لكم موعِدا‬
kaam tagnain [ nantang, gey ninelas, gana gees gees], sumaguwa
[bissa bin] weh gey kaam hinangan kami pagsabuhan?
َ ُ ُ َ ‫ِني ُم حشفق‬
‫ِني م هِما فِيهِ َو َيقولون‬ َ ‫جرم‬ ‫َ ُ َ ح َ ُ َََ حُ ح‬
49. Duk binettad ne kitabin [bistahan hinang dangan danganin] na ِ ِ ‫ووضِ ع ٱلكِتَٰب فَتى ٱلم‬
ٓ ‫َ َ ح َ َ َ َ َ َٰ َ ح َ َ ُ َ ُ َ َ َ َ َ َ ً ه‬
kite nu meh mabulaug, pinasuweyan weh de iye diyalem ne ley, ‫ب َل يغادِر صغِۡية وَل كبِۡية إَِل‬ ِ َٰ ‫تَٰيَٰويلتنا ما ِل هذا ٱلكِت‬
ََ َ ُّ َ ُ ‫َ َ َ ح‬ َ ُ َ َ ْ ُ َ
ْ َ ‫َ ح‬
duk pain de: “Allo! Weey ne sainin bistahan inin, gana lebbihan ٤٩ ‫اۡضاُۗ وَل يظل ِم ربك أحدا‬ ِ ‫أحصى َٰ َها َو َوجدوا ما ع ِملوا ح‬
ne diki duk hadje malaingkan talista ne? duk takite de ne iye
bakas hininang den manyatakan, duk gey nganyaya Tuhan nu
bisan dambuwah.
َ َ َ ‫ح ُ ح َ ح َ َ َٰٓ َ ح ُ ُ ْ َ َ َ َ َ ُ ٓ ْ ه ٓ ح‬
50. Duk [essebun] si waktu, kami magpain si meh malaikat: Pasujud ‫ِيس َكن ِم َن‬ ‫ِإَوذ قلنا ل ِلملئِكةِ ٱسجدوا ٓأِلدم فسجدوا إَِل إِبل‬
َٓ َ ‫ح َ َ َ َ َ ح َ ح َ ٓ َ َ َ ه ُ َ ُ َ ُ ه َ ُ ٓ َ ح‬
kaam pusi Adam [Alayhis Salam tanda pangaddat iye] na pasujud ‫ٱۡل ِن ففسق عن أمرِ ربِهُِۗۦ أفتتخِذونهۥ وذرِيتهۥ أو َِلاء مِن‬ ِ
ne siye malaingkan si Iblis, kaniyaan ne amban Jinn, na paluwas َ َ َ ‫َٰه‬ َ ‫َ ُ ح َ ُ ح َ ُ ُّ ُۢ ح‬ ُ
٥٠ ‫و ي وهم لكم عدۚو بِئس ل ِلظل ِ ِمني بدَل‬ ِ ‫د‬
iye amban daakan Tuhan ne, [Ubus] weey iye hinang bi [bebbeg,
bagay sinumba] saddi amban Aku? Bu siye ley kuntara bi, asal sa
laat laat ne teed pangaganti weh meh aa panganganyaya.
ُ َ ‫َ َ ح‬ َ‫ح‬ ُّ َ ‫ه ٓ َ ح‬
َ َ ‫دت ُه حم َخلح َق ه‬
51. Gah siye [meh pananaggah ley] pakitehan ku, pamapanjari meh ‫س ِه حم َو َما‬
ِ ‫ۡرض َوَل خل َق أنف‬
ِ ‫ت َوٱۡل‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ‫۞ما أشه‬
ُ َ ‫ح‬ َ ‫ُ ُ ُه‬
langit duk bulakin, duk gah du sab [pakitehan ku siye] ٥١ ‫ِني َعضدا‬ ‫ضل‬ ِ ‫نت متخِذ ٱل ُم‬ ‫ك‬
pamapanjari ginhawa baran den, duk dumain ku ngahinang
meh aa ngalepas duk meh shaitan tabang.
ََ ُ َ َ َ ‫ََحَ َُ ُ َ ُ ْ ُ ََٓ َ ه‬
52. Duk [essebun bi] si Ellew magpain [Allahu Taala]: “Lingananun bi ‫ين َزع حم ُت حم ف َد َع حوه حم فل حم‬ ‫ٱَّل‬
ِ ‫ويوم يقول نادوا ۡشَكءِي‬
‫ح‬ َ ْ ُ َ ‫َح‬
ne, meh pinasakutu bi si akuhin iye ne meh siye pinain bi ٥٢ ‫يبوا ل ُه حم َو َج َعل َنا بَيح َن ُهم موبِقا‬
‫ح‬ ‫ه‬ ‫ج‬ِ ‫يست‬
[sinumba bin] na ilinganan ne weh de, na gey siye sambungan
de, duk hinangan kami antara de [sinumba duk manumba ley

267
diyalem Narka] kabinsanaan.
َ ْ َ ‫َ َ َ ح ُ ح ُ َ ه َ َ َ ُّ ٓ ْ َ ه ُ ُّ َ ُ َ َ َ ح‬
53. Duk takite ne weh meh mabulaug [pananaggain] Narkain duk ‫َي ُدوا ع حن َها‬
ِ ‫ورءا ٱلمج ِرمون ٱنلار فظنوا أنهم مواق ِعوها ولم‬
٥٣ ‫ِصفا‬‫َ ح‬
takannal de ne weh asal siye ley labo pi, duk gey ne siye ِ ‫م‬
makasuwa amban iye palahihan.
َ َ َ ُ
‫ك َمثلِۚ َوَكن‬ ِ ‫ان ل هِلن‬ َ ‫َ َ حُ ح‬ َ‫َََ ح َ هح‬
54. Duk asal bennal bakas ne pinagpinda pinda [pinagbiddah ِ ‫اس مِن‬ ِ ‫ولقد صفنا ِِف هَٰذا ٱلقرء‬
‫َث َ ح‬
ََ‫ك‬‫ح َ َٰ ُ َ ح‬
biddah] weh kami diyalem Qur-an si meh manusiya amban tiyap ٥٤ ‫َشء َج َدَل‬ ‫ٱۡلنسن أ‬ِ
tiyap upama [meh Qissa, pamintangan], duk kaiyaan manusiyain
asal basag ngalugat [ngandaawa, masuwey].
َ َ ‫ََ َََ ه‬
55. Duk gah niyah makalang meh manusiyah magparatsaya, si
ْ ‫ح‬ َٰ ‫اس أن يُ حؤم ُِن ٓوا ْ إ ِ حذ َجا ٓ َء ُه ُم ٱل ح ُه َد‬
‫ى َوي َ حس َتغف ُِروا َر هب ُه حم‬ ‫وما منع ٱنل‬
waktu siye katekkahan toh [inabi abi weh Rasul Allah] supaya ُُ ُ َ َ ‫ه ٓ َ َ ح َ ُ ح ُ ه ُ ح َ ه َ َ ح َ ح َ ُ ُ ح‬
٥٥ ‫إ َِل أن تأت ِيهم سنة ٱۡلول ِني أو يأت ِيهم ٱلعذاب قبَل‬
maku kaampunan tudju Tuhan de, malaingkan [maku siye kowe
meh siksa ummat dehelluhin] atawa tekkahan siye siksa andang.
‫َ َُ َ ُ ه‬ َ ‫ِني إ هَل ُمبَ ِّش‬
َ َ ‫ََ ُح ُ حُ ح‬
56. Duk dumain kami magpaboo meh Rasul [sabab ine bang ine] َ ‫ٱَّل‬
‫ين‬ ِ ‫جَٰدِل‬ ‫ين َو ُمنذِرِين وي‬ ِ ِ ‫وما نرسِل ٱلمرسل‬
ٓ َ َ َٰ َ َ ْ ٓ ُ َ ‫ح َ ه َ ه‬ ْ ُ ‫ََ ْ ح‬
malaingkan supaya hadja siye ngaka ngaka [kahapan tumbas ‫كف ُروا بِٱل َبَٰ ِط ِل َِلُ حدحِضوا بِهِ ٱۡلق ۖۡوٱَّتذوا ءاتَٰي ِِت وما‬
ُ ْ ُ
Akhirat] duk makitalew [kalaatan siksa Narka] duk ngalugat ٥٦ ‫أنذ ُِروا ه ُزوا‬
hadja iye ne meh siye pananaggain duk kabatalan, supaya anan
de kasabennalanin, duk hininang hadja weh de meh ayat kun
duk pamakitalew siyehin kalolaan. َ
َ ِ َ ‫ت َربِهِۦ فَأ حع َر َض َع حن َها َون‬ َ ُ َ ‫َ َح‬
57. Duk tamanan anyaya ne, sine sine pinaesseban duk meh ayat ‫َس َما‬ ِ َٰ ‫َوم حن أظل ُم م هِمن ذك َِر أَ‍ِبتَٰي‬
َ َ ُ ُ َٰ َ َ َ ‫َ ه َ ح َ َ ُ ه َ َ ح‬
Tuhan ne, na pataykut hadja ien amban ien, duk takaipat weh ne ٓ ‫ك هن ًة أن َي حف َق ُهوهُ َو‬
‫ِف‬ ِ ‫لَع قلوب ِ ِه حم أ‬ ‫قدمت يداه إِنا جعلنا‬
ِ
ََ ً ْ ٓ ُ َ ‫َ ح ُ ُ ح َ ح ُ َ َ َ َ ح‬
iye pinadehellu tangan nen [amban hinang laat], bennal kami ٥٧ ‫ى فلن يهتدوا إِذا أبدا‬ َٰ ‫اذان ِ ِه حم َوقحراۖۡ ِإَون تدعهم إَِل ٱلهد‬ َ َ
‫ء‬
hinangan kami meh pangateyan den meh tampeng, supaya ne
gey tahati de, duk si meh tainge de senseng, duk bang ne siye boo
nu tudju toh na asal gey ne teed siye katoan salama lama.
َ َ َ ْ َ ُ ُ َ َ َ ‫َ َ ُّ َ ح َ ُ ُ ُ ه ح‬
58. Duk Tuhan nun [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam] ‫ۡحةِِۖ ل حو يُؤاخِذهم ب ِ َما ك َس ُبوا ل َع هجل ل ُه ُم‬‫وربك ٱلغفور ذو ٱلر‬
َ ُ ْ ُ َ ‫ه‬ ‫ح َ َ َ َ هُ ه ح‬
Sangat pangangampun dapu aseh, bang hadja siye ineddo ٥٨ ‫َيدوا مِن دونِهِۦ م حوئَِل‬ ِ ‫ٱلعذاب بل لهم موعِد لن‬
[binistahan] sabab bakas meh hinang de [malaatin] na asal dayih
dayih de ne siksain, na sumaguwa niyah du si siye janji, gey ne
siye makasuwa saddi amban ien pahallian.
َ‫ح‬ ْ َ َ َ َ ‫َ ح َ ح ُ َ َٰٓ َ ح َ ح‬
59. Duk iye meh ien [si ummat dehellu] ilarak weh kami, [bininsana] ِ ِ ‫ى أهلكنَٰ ُه حم ل هما ظل ُموا َو َج َعلنا ل َِم حهل‬
‫ك ِهم‬ ‫وت ِلك ٱلقر‬
meh aa nen si waktu de nganyaya [naggah magsakutu], duk ٥٩ ‫هم حوعِدا‬
hininangan weh kami si paminasa siye ley janji.
َ ‫ح َ َ ُ َ َٰ َ َ َٰ ُ َ ٓ َ ح َ ُ َ ه َٰٓ َ ح ُ َ َ ح‬
‫ُم َم َع حٱِلَ ح‬
60. Duk [essebun] si waktu magpain Musa si nakanak [Yusha’ Bin ‫ح َر حي ِن أ حو‬ ‫ِإَوذ قال موَس ل ِفتىه َل أبرح حِت أبلغ‬
ُ َ ‫َح‬
Nun sawe ne nakanak lella], gey ku usa samantaan gey taabut ku, ٦٠ ‫َض ُحقبا‬ِ ‫أم‬
pagtampuhan duwe tahikin, atawa manalus ku bisan saingge
teggel nen [supaya kasuwa ku iye ipun Allahu Taala masulut ley].
‫ََه َََ َحَ َ َح َ َ َ ُ َُ َ َ ه‬
َ ‫ٱَّتَ َذ َسبِيلَ ُهۥ ِِف ح‬
‫ٱِل ح‬
61. [Lumengngan ne siye padayih] Na sakayi ne taabut weh de, ‫ح ِر‬ ‫فلما بلغا ُممع بين ِ ِهما نسِيا حوتهما ف‬
pagtimukan antara duwe tahikin, [duk ningko siye diyata batu]

268
ubus takalupa weh de Iye ne kenna mahadjeh [dinaak binooo َ َ
٦١ ‫َسبا‬
pusi Musahin supaya hinang de lutu, duk binoo weh si Yusha si
pangisihan, tagha hep ellum kenna mahadje miyaan], bu ne
ngahinang siye lan diyata tahik.
62. Pag sakayi ne siye lumimbus amban iye tampat [pakalupahan de
َ َ َ ‫او َزا قَ َال ل َِف َتى َٰ ُه َءات َِنا َغ َدا ٓ َءنَا لَ َق حد لَق‬
‫ِينا مِن َسف ِرنا‬ َ ‫فَلَ هما َج‬
َ َ َ
Kennahin,sarta hapus ne Musa [Alayhis Salaam] duk kinaugtuh ٦٢ ‫هَٰذا ن َصبا‬
ne] pain ne si saweh nen: Guwaan kite kinakan [lutuh te lu]
sabennal, kasuwa te si lengngan te itu kahapusanin.
ٓ َ َ َ ُ‫َ َ َ َ َ ح َ ح َ َ ح َ ٓ َ ه ح َ َ َ ُ ح‬
63. Pain ne si saweh nen: “Taesseb nu ke, pahali te tudju batuhin? Na ‫قال أرءيت إِذ أوينا إَِل ٱلصخرة ِ فإ ِ ِّن نسِيت ٱۡلوت وما‬
‫َ َ َٰ ُ ه ه ح َ ُ َ ح َ ح ُ َ ُ َ ه‬
َ ‫ٱَّتَ َذ َسبِيلَ ُهۥ ِِف ح‬
‫ٱِل ح‬
bennal aku takalupa ku [lai ngakahan kau pasal] kennahin, duk ‫حر‬
ِ ‫أنسىن ِيه إَِل ٱلشيطَٰن أن أذكرهۥ و‬
gana ien malupahan aku malaingkan shaitan hangkan gah َ ‫َع‬
٦٣ ‫جبا‬
taesseb ku, [peggeh ellum balik kenna ley ubus palaksu
padiyalem tahik] na ien amban meh makainu inu.
َ َ َٰٓ َ َ ‫َ َ َ َٰ َ َ ُ ه َ ح َ ح َ ه‬
64. Pain Musa[ Alayhis Salaam]: “Damikkiyan [bakas kaellum kenna ٦٤ ‫لَع َءاثارِه َِما ق َصصا‬ ‫قال ذل ِك ما كنا نب ِ ِۚغ فٱرتدا‬
ley duk tampat batu ley, iye ien tanda nen] tinudju ten, na balik
ne sab siye nuun lan den, [sampay de tekka].
‫ه‬ َ َ ‫فَ َو َج َدا َع حبدا م حِن ع َِبادِنَا ٓ َء َات حي َنَٰ ُه َر ح‬
65. Na kasuwa de ne Dambuwa ipun [Khadr Alayhis Salaam] amban ‫ۡحة م حِن عِندِنا َو َعل حم َنَٰ ُه مِن‬
‫ه ه ح‬
meh ipun kami, inurungan weh kami amban kami panghati. ٦٥ ‫ُلنا عِلما‬
َ ‫لَع أَن ُت َعل َِمن م هِما ُعل حِم‬
‫ت‬
َ ُ ‫َ َ َ ُ ُ َ َٰ َ ح َ ه‬
َٰٓ َ َ ‫ك‬ ‫قال َلۥ موَس هل أتبِع‬
66. Pain Musa [Alayhis Salaam] si iye:” Ine makajari ku nuhut kau, ِ
‫ح‬
supaya ku toan nu amban, kapanoh kau hin toh”? ٦٦ ‫ُرشدا‬
َ ‫َ َ ه‬
َ ‫ك لَن ت َ حس َت ِط‬
67. Pain Khadr [Alayhis Salaam]: “Bennal kau asal gey teed tagees nu ٦٧ ‫َع َص حَبا‬
َ ِ ‫يع َم‬ ‫قال إِن‬
magsawean akuhin, duk gey tasabar [tasandal] nu”.
ُ ُ َ َٰ َ َ ُ ‫َ َ ح َ َ ح‬
68. “Duk saingge pakasandal nu si iye, gah bakas talabey nun”? ٦٨ ‫لَع َما ل حم َت حِط بِهِۦ خ حَبا‬ ‫وكيف تص َِب‬
َ َ َ ‫َٓ َ ح‬ ُ ‫ّن إن َشا ٓ َء ه‬ ُ ‫قَ َال َس َت‬
69. Pain ne:” Song du ku kasuwa nu bang nganduhul Tuhan amban ٦٩ ‫ٱَّلل َصابِرا َوَل أع ِِص لك أ حمرا‬ ِ ٓ ِ ‫جد‬
ِ
meh aa sabar [sandal] duk gey sulang ku si kau daakanin.
ُ ‫َ ه‬
70. Pain ne:” Na bang weh asal manuhut akuhin kew, na da ku
‫َ َ َ ح‬
‫ِت أ ححدِث لك مِن ُه‬ ‫سلحّن َعن َ ح‬
َٰٓ ‫َشء ح‬ َ ‫قَ َال فَإن هٱت َب حع َتّن فَ ََل ت َ ح‬
ِِ
ِ ِ
‫ح‬
tilewin bisan pasal ine, samantaan gey pangaka ku kau, ٧٠ ‫ذِكرا‬
pamaesseb”.
‫ه َ َ َ َ َ َ َ ح‬ َ َٰٓ ‫َ َ َ َ َ ه‬
71. Na palengngan ne siye kaduwangan [si Musa duk Khadr ‫ِينةِ خ َرق َها ۖۡ قال أخ َرق َت َها‬ ‫ِت إِذا َرك َِبا ِِف ٱلسف‬ ‫فٱنطلقا ح‬
Alayhimas Salaam], sampay pagdumuwa ne siye diyata Bangka َ ‫تلِ ُ حغر َق أَ حهلَ َها ل َق حد جئح‬
ً ‫ت َش ح‬
٧١ ‫يا إ ِ حمرا‬
َ
ِ ِ
[sangka hadja siye dumuwai amban diyata ne] ilessuan ne hep
weh si [Khadr] Bankain, pain Musa [Alayhi Salaam] weey ien
subey lessuan nu, supaya lembo nu aa nen? Sabennal
makahinang kew Imr [kalaatan, hinang gey hap].
َ ‫َ َ ََح َُح ه‬
َ ‫ك لَن ت َ حس َت ِط‬
72. Pain ne:” Weh gah ke ku magpain si kau weh asal gey tagees nu ٧٢ ‫َع َص حَبا‬
َ ِ ‫يع َم‬ ‫قال ألم أقل إِن‬
sarta ku magsabar” [magsandalin]?

269
َ ‫َ َ ُ َ ُ ح‬ ‫َ َ َ َُ ح‬
73. Pain ne:” Da kew ngeddo-nggedo si aku [ngama] si iye takaipat ٧٣ ‫ِيت َوَل ت حرهِق ِّن م حِن أ حمرِي ُع حِسا‬
‫قال َل تؤاخِذ ِّن بِما نس‬
ku ley duk da ku landuanun si pakaradjaan ku inin duk kahunit”.
‫َ َ َ َ َ ه َٰٓ َ َ َ ُ َ َٰ َ َ َ َ ُ َ َ َ َ َ ح َ َ ح‬
74. Na palengngan ne siye kaduwangan sampay makalanggal siye ‫ت نفسا َزك هِيَۢة‬ ‫فٱنطلقا حِت إِذا لقِيا غلما فقتلهۥ قال أقتل‬
nakanak, na pinapatey hep weh si [Khadr Alayhis Salaam], Pain ‫َ ح َ ح ه َ ح ح َ َ ح ُّ ح‬
٧٤ ‫ت شيا نكرا‬ ‫جئ‬ِ ‫ۡي نفس لقد‬ ِ ‫بِغ‬
[Musa Alayhis Salaam]:”Pinapatey weh nu ginhawa baran sutsi
dumain sabab makamatey ginhawa baran [gana duse duse ne]?
asal bennal makahinang kew Nukr” [laat manamal].
َ ‫َ َ ََح َُ ه َ ه‬
َ ‫ك لَن ت َ حس َت ِط‬
75. Pain ne:” Weh gah ke ku magpain si kau weh asal gey tagees nu ٧٥ ‫َع َص حَبا‬
َ ِ ‫يع َم‬ ‫۞قال ألم أقل لك إِن‬
sarta ku magsabar” [magsandalin]?
َ ‫ح حبّن قَ حد بَلَ حغ‬ َ ُ ََ َ َ ‫َ َحُ َ َ َ ح َ ح‬ َ َ
76. Pain ne:” Bang pe kew tilew balik, puwas amban ien, na da nekew ‫ت مِن‬ ِۖ ِ ِ َٰ ‫َشء ِۢ َعدها فَل تص‬ ‫قال إِن سأتلك عن‬
‫ح‬ ‫ه‬
magsawean aku, sabennal taabut nu ne amban aku, tegteban ٧٦ ‫ُل ِّن ُعذرا‬
ujjurin”.
َ ْ ََ َ ‫ٓ َ ح‬ ‫ِت إ َذا ٓ َأ َت َيا ٓ أَ حه َل قَ حر َية ح‬ ‫َ َ ََ َ ه‬
77. Na palengngan ne sab siye, sampay tekka siye si meh aa ‫ٱس َت حط َع َما أهل َها فأبَ حوا أن‬ ِ َٰٓ ‫فٱنطلقا ح‬
dambuwa lahat, mikipakan siye si meh aa nen, na naggah siye َ َ‫نق هض فَأَق‬
‫ام ُه ۖۡۥ‬
َ َ َ ُ ُ َ َ َ َ ََ َ ُ ُ َ ُ
‫جدارا ي ِريد أن ي‬ ِ ‫يضيِفوهما فوجدا فِيها‬
pamisitahan de [ngaddatan siye duwangan], na makasuwa siye ‫ح‬ َ ‫َ َ َح ح َ َه َ ح َ َ َح‬
٧٧ ‫قال لو شِئت تلخذت عليهِ أجرا‬
dinding [birang] song ne hebba [suyad ne] sarta tinabang ne
pinabentel weh si [Khadr Alayhis Salaam], Pain [Musa Alayhis
Salaam]:” Bang kew mian bayah pakaeddoan nu pe tangdan”. ‫َح َ َ َُ ُ َ َح‬
َ َ َ ‫َ َ َ َ َ ُ َح‬
78. Pain si [Khadr Alayhis Salaam]:”Inin ne pagsape antara ku duk ‫يل َما ل حم ت حس َت ِطع‬
ِ ِ‫قال هَٰذا ف ِراق بي ِّن وبين ِك سأنبِئك بِتأو‬
antara nun, song nekew akahan ku, bang ine maksud iye [meh] ٧٨ ‫َبا‬ً ‫هعلَ حيهِ َص ح‬
gah tagees nu sinabaran” [sinandalanin].
‫ح َ ح َ َ ُّ َ ح‬ َ ُ َٰ َ ‫ت ل َِم‬‫ِين ُة فَ ََّكنَ ح‬ ‫أَ هما ه‬
79. “Adapun [pasal] bangkain, kaniyaan ne ley si meh aa miskin ‫ح ِر فأ َردت أن‬‫ِني َي حع َملون ِِف ٱِل‬
َ ‫سك‬ َ ‫ٱلسف‬
َ َ َ ‫َح ُ ُ ُه‬ ُ ٓ َ َ َ َ
maghihinang si tahik [pag usahahan de] na hangkan ku ien ٧٩ ‫ِينة غ حصبا‬ ‫ِيب َها َوَكن َو َرا َءهم همل ِك يأخذ ك سف‬ ‫أع‬
makaatan ne, [supaya hinangan ku ayib] sabab iye si dehelluhan
de ley King [Datu] eddoh ne sasuku Bangka, inagew” [amban
siye].
‫ح‬ َ َ َٓ َ َ ‫ََه حُ َ ُ َ َ َ ََ ُ ُ ح َح‬
80. “Duk adapun isab pasal nakanakin, kaniyaan matattoe nen meh ‫ينا أن يُ حرهِق ُه َما ُُغ َيَٰنا‬ َ
ِ ‫وأما ٱلغلَٰم فَّكن أبواه مؤمِن‬
ِ‫ني فخش‬
‫ُح‬
aa magparatsaya, na tinalew kami [hangkan papatey ku] peggeh ٨٠ ‫َوكفرا‬
bang taabut hadje, ngalaat iye naggah [si Allahu Taala janan
makaboo boo matattoe ne]”.
‫ح‬ ‫َ َح‬ َ َ َ َٓ‫ََ ح‬
81. “Na kabayaan kamihin, ambat iye gantian Tuhan den si siye ٨١ ‫فأ َردنا أن ُي حبدِل ُه َما َر ُّب ُه َما خ حۡيا م حِن ُه َزك َٰوة َوأق َر َب ُرۡحا‬
kaduwangan labi pe hap amban [anak de ien] panutsi duk labi
tapit si aseh” [ne].
َ ‫حَ َ َ َ َح‬ ‫َ َ ه ح َ ُ َ َ َ ُ َ َٰ َ ح َ َ ح‬
82. Na adapun isab pasal dinding [birangin] kaniyaan ne ley [dapu ‫ِينةِ َوَكن َت َت ُهۥ كَن‬ ‫ني ِِف ٱلمد‬ِ ‫ني يت ِيم‬ ِ ‫ٱۡلدار فَّكن ل ِغلم‬
ِ ‫وأما‬
nen] duwangan makanak ilu diyalem puweblo ien, duk niyah َُ ‫َ َ َ َ َ ُّ َ َ َ ح ُ َ ٓ َ ُ ه‬ ََٰ َ ُ ُ َ َ َ َ َ ُ ‫ه‬
‫لهما وَكن أبوهما صل ِحا فأراد ربك أن يبلغا أشدهما‬
‫َ َ َ َ حُُ َ َح‬ َ‫ح‬ َُ َ َ ‫ََح َ ح‬
diya birang ley meh [ennaan] pangalta, bu kaniyaan ammah de ِۚ ِ‫َنه َما َرۡحة مِن هربِك َوما فعلتهۥ ع حن أمر‬
‫ي‬ ‫ويستخرِجا ك‬
ley aa hatul [sulut], na kabayaan nun nulig ne siye pahadja duk ‫ح‬ َ ‫ح‬ َ ‫ه‬ ‫ح‬ َ ‫َ َٰ َ َ ح ُ َ َ ح‬
٨٢ ‫ذل ِك تأوِيل ما لم تس ِطع عليهِ صَبا‬
tapaguwa de ne pangalta de [ennaan sama de miyaan] sabab aseh

270
amban Tuhan nu, duk dumain ien hinang hinang ku amban
pakaradjaan ku, damikkiyan ien hati [maksud nen] iye gah tagees
nu sinabaran [sinandalanin].
ُ َ ْ ُ‫حَ َح ُح َح‬ َ َ َُ ‫ََح‬
83. Duk tilew de kew [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasalam] ‫سلونك َعن ذِي ٱلق حرننيِِۖ قل َسأتلوا َعل حيكم م حِن ُه‬ ‫وي‬
ً ‫ح‬
pasal Dhulqarnain, painun: “Song du kaam bassahan ku ٨٣ ‫ذِكرا‬
[ngakahan] pasal iye pamaesseb.
َ‫ح‬ َ ‫ه ه‬
84. . [Pain Allahu Taala]: “Bennal kami, pinaduhul bayah iye weh ‫ۡرض َو َء َات حي َنَٰ ُه مِن ُك َ ح‬
٨٤ ‫َشء َسبَبا‬ ِ ‫إِنا َمك هنا َُلۥ ِِف ٱۡل‬
ِ
kami diyata bulak duk inurungan iye weh kami amban tiyap
tiyap ine ine labeyan”.
‫ََح‬
85. Na tinuhut weh ne labeyan [kamihin]. ٨٥ ‫فأت َب َع َسبَ ًبا‬

َ ‫َح‬ ‫َ َح‬ ‫ه‬ ‫َ ه َٰٓ َ َ َ ح‬


86. Sampay taabut ne paseddepan ellewin, takasuwa ne paseddepan ‫ِت إِذا بَلغ َمغ ِر َب ٱلش حم ِس َو َج َدها تغ ُر ُب ِِف عني ۡح َِئة‬ ‫ح‬
َ ٓ ‫َ َ َ َ َ َ َح ُحَ َ َ حَ ح َح ه ٓ َ َُ َ ه‬
nen si pisak ittem, duk makasuwa iye meh aa ne [pananaggah], ‫ني إِما أن تعذِب ِإَوما أن‬ ِ ‫ووجد عِندها قوما ۖۡ قلنا تَٰيَٰذا ٱلقرن‬
َ َ
pain kami: “Oh Dhulqarnain, [kau ko] adakala siksa nu siye ٨٦ ‫ت هتخِذ فِي ِه حم ُح حسنا‬
atawa kaw kew makaeddoh amban siye kahapan”. َ َ َ
َ َ ُّ ُ ُ َ َ َ َ
87. Pain ne: “Iye meh manganyaya [managgain] asal song du siye ‫قال أ هما َمن ظل َم ف َس حوف ن َعذِبُ ُهۥ ث هم يُ َرد إ ِ ََٰل َربِهِۦ ف ُي َعذِبُ ُهۥ‬
‫َ ُّ ح‬
siksa kami, puwas ien pinabalik iye si Tuhan ne na ambat iye ٨٧ ‫َعذابا نكرا‬
siksa ne duk siksa sa laat laat”.
َ
88. Duk adapun iye magparatsaya duk maghinang makahap
َ ُ ُ
‫ّنِۖ َو َس َنقول َُلۥ‬ ُ ‫َوأ هما َم حن َء َام َن َو َع ِم َل َصَٰل ِحا فَلَ ُهۥ َج َزا ٓ ًء ح‬
َٰ َ ‫ٱۡل حس‬
َ َ
[makasulutin] na niyah ne si iye [tinagame] tumbas hap, duk ٨٨ ‫م حِن أ حمرِنا ي ُ حِسا‬
song kami missa amban daakan kami [bissa] mura.
‫ُ َح‬
89. Na tinuhut weh ne labeyan [kamihin]. ٨٩ ‫ث هم أت َب َع َسبَ ًبا‬
‫َ َ َ َ َ ح ُ ُ َ َ َٰ َ ه َ ح‬ ‫ه‬ َ َ َ َٰٓ ‫َ ه‬
90. Sampay taabut ne ne pasilakan ellewin, takasuwa weh ne pasilak ‫لَع ق حوم ل حم َن َعل‬ ‫ِت إِذا بَلغ َم حطل َِع ٱلش حم ِس وجدها تطلع‬ ‫ح‬
‫ح‬ ُ ‫ه‬
amban antag meh aa [item] gah hinang kami ellig [semmek duk ٩٠ ‫ل ُهم مِن دون َِها سَِتا‬
patennaan]. َ َ َ َ َ
ُ َ
91. Kowe damikkiyan [pangaka kami kau ien Oh Muhammad], si iye ٩١ ‫كذَٰل ِك ۖۡ َوق حد أ َح حط َنا ب ِ َما َليحهِ خ حَبا‬
ilabeya ne ley.
‫ُ َح‬
92. Puwas ien tuhut ne labeyan [kamihin]. ٩٢ ‫ث هم أت َب َع َسبَ ًبا‬
َ ُ َ ‫َ ه‬ ُ َ ‫ِت إ َذا بَلَ َغ ََ ح‬
93. Sampay taabut ne ne ellet duwe ellig [punu amban silangan duk ‫ٱلس هديح ِن َو َج َد مِن دون ِ ِه َما ق حوما َل يَكادون‬
‫ني ه‬ ‫َ ه‬
ِ َٰٓ ‫ح‬
َ َ َ‫ح‬
amban seddepan si antag Turkey] duk makasuwah iye saddi ٩٣ ‫َيفق ُهون ق حوَل‬
amban ien meh aa lahat agen gey makahati bissa [meh aa mamoo
siye magbissahin]. َ‫ح‬ َ ‫َ ُ ْ َ َٰ َ ح َ ح َ ح ه ح َ ح َ ح‬
94. Pain de: “Oh Dhulqarnain: Bennal Ya’juj duk Ma’juj in ِ ‫س ُدون ِِف ٱۡل‬
‫ۡرض‬ ِ ‫ني إِن يَأ ُجوج َو َمأ ُجوج ُمف‬ ِ ‫قالوا تَٰيذا ٱلقرن‬
َ ‫ح‬ َ َ َ َ ً ‫ك َخ حر‬َ َ َُ‫َ َح َح‬
magpakaat diyata bulak, na ine ngahinang kami si kau tangdan ٩٤ ‫لَع أن َت َعل بَيحنَ َنا َو َبيح َن ُه حم َسدا‬
َٰٓ ‫جا‬ ‫فهل َنعل ل‬
[pagjanjian gadji kowe hantang contract bang ubus ne hinangin],
hinangan nu antara kami duk siye [Ya’juj duk Ma’juj] ellig
[supaya kami gey tausah de”?

271
ُ ‫ُ َ ح‬ ُ ََ ‫َ َ ح‬ ‫َ َ َ َ ه‬
95. Pain ne:” Ingge iye panabang aku Tuhan ku si makahapin, na ‫و ي بِق هوة أ حج َعل بَيح َنك حم‬
ِ ‫قال ما مك ِّن فِيهِ ر َِب خۡي فأعِين‬
‫ح‬
tabanganun bi ku pabasag, hinangan ku antara bi duk antara de ٩٥ ‫َو َبيح َن ُه حم َرد ًما‬
ellig” [tuwas manamal].
96. Urungan bi ku putuk meh basih [sukat ganta hinang tampeng]
ْ ُ ُ َ َ ‫َ ه َ َ َ َٰ َ ح َ ه َ َ ح‬
‫ني قال ٱنفخ ۖۡوا‬
ِ ‫ِت إِذا ساوى َني ٱلصدف‬ َ ‫َءاتُو ي ُز َب َر ح‬
َٰٓ ‫ٱۡلدِي ِدِۖ ح‬ ِ
sampay pagniyah ne basih [tabettad] si ellet punu ley, pain ne [si ‫ح‬ ‫ح‬ َ َ ‫َ ه َ َ َ َُ َ َ َ َ ُ ٓ ُح ح‬
٩٦ ‫و ي أف ِرغ عليهِ ق ِطرا‬
ِ ‫ِت إِذا جعلهۥ نارا قال ءات‬ َٰٓ ‫ح‬
meh maghihinangin tukunanun bi ebbut, duk maku iye tumbaga
tinunang, supaya pangalekket ne basih] iye pettak neley.
97. Na gey ien tagees pinatampal [iluka weh meh Ya’juj duk Ma’juj] ‫ْ َ َح‬ ‫ٱس َطَٰ ُع ٓوا ْ أَن َي حظ َه ُروهُ َو َما ح‬
٩٧ ‫ٱس َت َطَٰ ُعوا َُلۥ نقبا‬ ‫َف َما ح‬
duk gey du sab tagees de ilessuan.
َ َ ٓ‫َ َه‬ ‫َ َ ٓ ح‬ َ ‫قَ َال َهَٰ َذا َر ح‬
98. Pain ne [Dhulqarnain]: “Inin amban aseh Tuhan ku [pukun ‫ۡحة مِن هر َِبِۖ فإِذا َجا َء َوع ُد َر َِب َج َعل ُهۥ دَك َء ۖۡ َوَكن‬
‫ح‬
katampengan] na apabila ne tekka janji Tuhan kun, [paluwas ne ٩٨ ‫َوع ُد َر َِب َحقا‬
Ya’juj duk Ma’jujin] larak ne inin paleppeng si bulak, duk bennal
teed janji Tuhan kun asal too [patekka].
ُّ َ َُ ‫َََحَ َح َ ُ ح َحَ َ ُ ُ َح‬
99. Duk pasagad kami ne siye si Ellew ien, magtatekka magsasong ِ‫۞وتركنا َعضهم يومئِذ يموج ِِف َعضِۖ ونفِخ ِِف ٱلصور‬
kasinduwehanin si meh kasinduwehan, duk patihup ne ‫َح‬ َ َ‫ف‬
٩٩ ‫ج َم حع َنَٰ ُه حم َجعا‬
sangkakalahin, na timuk kami ne sab siye si [Ellew Qiyaamat]
sampurn timuk.
ً َ ‫ح‬ ‫ح‬
100. Duk pakite kami ne [Narka] Jahannamin si ellew ien si ١٠٠ ‫ين َع حرضا‬
َ ‫كَٰفِر‬
ِ ‫َو َع َرض َنا َج َه هن َم يَ حو َمئِذ ل ِل‬
meh aa pananaggah sampurna [manyatakan].
َ ُ َ ‫ََ ُ ْ َ َح‬ ‫ح‬ ٓ ‫ه َ َ َ ح َ ح‬
101. Iye ne meh siye kaniyaan mata ren [tampeng] amban ‫يعون‬‫ت أع ُي ُن ُه حم ِِف غ َِطاء َعن ذِك ِري وَكنوا َليست ِط‬ ‫ٱَّلِين َكن‬
pangesseb Ku, duk kaniyaan den gey makagees pakale ١٠١ ‫َس حم ًعا‬
[kasabennalan].
ٓ َ ٓ ُ َ ْ ُ ‫ح ِ َ ه َ َ َ ُ ْٓ َ َه‬ َ َ‫أَف‬
102. We kannal iye ne meh siye managgain, makajari siye ‫و ي أ حو َِلَا َء‬
ِ ‫سب ٱَّلِين كفروا أن يتخِذوا عِبادِي مِن د‬
ُ َ َٰ َ ‫ه ٓ َ ح َ ح َ َ َ ه َ ح‬
ngahinang meh ipun ku saddi amban aku meh bebbeg [Tuhan, ١٠٢ ‫ين ن ُزَل‬‫إِنا أعتدنا جهنم ل ِلكف ِِر‬
kowe upama Isa duk Uzair duk saddi pe amban siye]? Bennal
tinagame weh kami [Narka] Jahannamin si meh aa pananaggah
patetegan [lahat patennaan].
ً ‫ُح َح َُ ُ ُ ح َ ح َ َ َ ح‬
103. Bissahun [Oh Muhammad Sallahu Alayhi Wasallam] ine ١٠٣ ‫ين أع َمََٰل‬‫ِس‬
ِ ‫قل هل ننبِئكم بِٱۡلخ‬
akahan ku kaam bang sine siye tamanan lugi meh hinang den?
‫َ َه‬ ‫ح َ َ َٰ ِ ُّ ح ُ َ ح‬ ‫ه َ َ ه‬
104. Iye ne meh siye lepas pagdayi dayian den [hinang den, ‫ٱلن َيا َوه حم ُي َس ُبون أن ُه حم‬ ‫ِين ضل َس حع ُي ُه حم ِِف ٱۡليوة‬‫ٱَّل‬
َ ‫ُح‬
kowe upama meh bid’ah] si kaellu Dunya duk kannal de ley weh ١٠٤ ‫ُيس ُِنون ُص حن ًعا‬
bennal siye ley hap ne hinang den.
َ َ ٓ َ َ ‫ك َف ُروا ْ أَ‍ِب َتَٰي َٰ َ ح‬
‫حب َط ح‬ َ َ ‫ُ ْ َ َٰٓ َ ه‬
105. Iye ne meh siye ien naggah si meh ayat [tanda] Tuhan de ‫ت‬ ِ ‫ت رب ِ ِهم ول ِقائِهِۦ ف‬ ِ ‫أولئِك ٱَّلِين‬
‫ح‬ َ َ
duk [muting] pagkasuwa duk Iye, na pagpag meh [tumbas] ُ ‫أ حع َمَٰلُ ُه حم فَ ََل نق‬
١٠٥ ‫ِيم ل ُه حم يَ حو َم ٱلق َِيَٰ َمةِ َو حزنا‬
ُ

hinang de mahapin, Na gey ne hinangan kami si siye si Ellew


Qiyaamat timbanganin.
َ ْ ُ َ‫َ َ ْ ه‬ ُ ُٓ َ َ
106. Damikkiyan tumbas de ien [Narka] Jahannam sabab ‫ذَٰل ِك َج َزاؤه حم َج َه هن ُم ب ِ َما كف ُروا َوٱَّتذ ٓوا َءاتَٰي َٰ ِِت َو ُر ُس ِل‬
ُ
panaggah de, duk hininang hadja weh de meh ayat Kun duk meh ١٠٦ ‫ه ُز ًوا‬

272
Rasul Kun pagdagey [paglolaan, gey kinahagad].
ُ َٰ ‫ت ل َ ُه حم َج هن‬
‫ت ََكنَ ح‬ َ ‫ٱَّل َ َ ُ ْ َ ُ ْ ه‬ ‫ه ه‬
107. Bennal iye ne meh siye magparatsaya duk maghinang ‫ت‬ ِ َٰ‫ين َءامنوا َوع ِملوا ٱلصَٰل ِح‬ ِ ‫إِن‬
ً ُ َ ‫ح‬
makasulut [hap], niyah ne [tinagame si siye] meh Surgah Firdaus ١٠٧ ‫ٱلف حِرد حو ِس ن ُزَل‬
patekkahan [lahat patennaan].
َ َ ُ َ َ َ َٰ َ
108. Tattap siye [magduhul bayah] diyalem ne salama lama, ١٠٨ ‫ِيها َل َي حبغون ع حن َها ح َِوَل‬ ‫خ ِِلِين ف‬
gey ne si iye bayah papinda amban ien.
َ َ َ ‫َ َ َ ح ح‬ َ َ َ ُ ‫ُ هح َ َ حَ ح‬
109. Bissahun [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi ‫ح ُر قبحل أن‬َ‫ت رَب نلَفِد ٱِل‬
ِ ِ َٰ ‫قل لو َكن ٱِلحر مِدادا ل ُِك ِم‬
‫ح‬
١٠٩ ‫ج حئنَا ب ِ ِمثلِهِۦ َم َددا‬ ‫َ َ َ َ َ ُ َ َ َح‬
Wasallam]: Bisan pe kaniyaan tahikin, [hinang ink supaya ِ ‫تنفد ُك ِمَٰت ر َِب ولو‬
panulat] meh kalimat [Ilmu] Tuhan ku, asal teggang hadja
tahikin, meke teggang meh [ilmu] Tuhan kun, bisan pe kami moo
[kowe hekkahan] tahik ley [hinang ink] balik.
َ ُ َ ٓ ‫ُ ح ه َ ٓ َ َ َ َ ح ُ ُ ح ُ َ َٰٓ َ َ ه‬
110. Bissahun aku manusiya du hadja kowe kaamin, ۡۖ‫وۡ إ ِ هَل أن َما إِل َٰ ُهك حم إِلَٰه َو َٰحِد‬ ‫قل إِنما أنا بّش مِثلكم ي‬
‫َ ُح ح‬ َ َ َ َ ‫َ َحَح‬ ‫ح‬ َ َٓ َ ْ ُ ‫َ َ َ َ َح‬
winahihan [pinaturunan] hadja ku, Bennal Iye du Tuhan bin ‫ّشك‬ِ ‫فمن َكن يرجوا ل ِقاء ربِهِۦ فليعمل عمَل صَٰل ِحا وَل ي‬
Tuhan dambus bus, na sine sine kaniyaan ne ngahelat helat َ َ‫ادة ِ َربهِۦٓ أ‬
١١٠ ‫ح َدُۢا‬
َ َ
‫بِعِب‬
ِ
pagkasuwa duk Tuhan ne, na ambat iye maghinang hinang
makasulut [hap] duk subey iye gey magsakutu si pag ibadat tudju
Tuhan ne bisan dambuwa.

273
ُ ُ‫سورةُمْري‬
SURATUL MARYAM 19
‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

ٓ ‫ٓك‬
١ ‫هيع ٓص‬
1. (Kaaf, Haa, Yaa, Aieen Saad) (Meh huruf magtampu ganah
makahati maksud nen malaingkan Allahu Taala).
ٓ َ َ َ
٢ ‫ت َربِك ع حب َدهُۥ َزكرِ هيا‬ َ‫ح ح‬
2. [Inin bilang] pamaesseb hadja aseh Tuhan nu si kau [Oh ِ ‫ذِك ُر َرۡح‬
Muhammad Salla Allah Alayhi Wasallam song suwi suwi kami si
kau] pasal ipun ne [Nabi] Zakaria [Alayhis Salaam sabab hekka
lai pamintang mintangan].
َ ٓ َ َ ‫ح‬
3. [Essebun] si waktu iye ngalingan [maku nganduwaa] si Tuhan ne ٣ ‫ى َر هب ُهۥ ن َِدا ًء خفِيا‬
َٰ ‫اد‬ ‫إِذ ن‬
lingan tapuk [kemot kemot].
ُ َ َ َ ‫َ ح َََ هح‬ ‫َ ح ح‬ َ َ َ
4. Pain ne:” Oh Tuhan ku, bennal ngalunuk ne tolangin amban aku ‫ٱلرأ ُس شيحبا َول حم أك ُۢن‬ ‫ب إ ِ ِّن َوه َن ٱل َعظ ُم م ِِّن وٱشتعل‬
ِ ‫قال ر‬
َ َ َ َٓ ُ
[lamma ne ku, bahi ne] duk lapat ne kok kun weh bu poteh, duk ٤ ‫ب شقِيا‬ ِ ‫بِدَعئِك ر‬
gah kaniyaan kun si pamaku tudju Kau oh Tuhan ku ilang”.
‫ٱم َرأَِت ََعق ِرا َف َه ح‬
‫ب َِل‬ َ ِ َٰ ‫ت ٱل ح َم َو‬
‫َل مِن َو َرآءِي َو ََكنَت ح‬ ُ ‫ِإَوّن خ حِف‬
5. “Duk bennal aku tinalew ku si meh usba ku [kaw gey tenggehan ِ ِ ِ
َ ‫ه‬
de agama nun sampurna] bu kaniyaan anda kun buyan, gey ٥ ‫مِن ُلنك َو َِلا‬
nganak na urunganun ku Oh Tuhan ku, amban kau [anak
musakaan aku si pag agama]”.
٦ ‫ب َرضِ يا‬ َ ُ‫َ ُ ََ ُ ح َ َحُ َ َ ح َح‬
6. “Musakaan aku duk musaka amban meh panubu Ya’cub [Alayhis ِ ‫ي ِرث ِّن وي ِرث مِن ءا ِل يعقوبۖۡ وٱجعله ر‬
Salaam] duk hinangun iye oh Tuhan ku [maglillah duk
kinaasean]”.
ُ َ ‫َ ََ هٓ ه َُ ُ َ ُ َ ح ُ ُ َحَ َ َح ه‬
7. [Pain Allahu Taala]” Oh Zakaria bennal kami masinna kau ‫ي ل حم َن َعل َُلۥ مِن ق حبل‬
َٰ ‫تَٰيَٰزكرِيا إِنا نب ِّشك بِغلَٰم ٱسمهۥ ُي‬
ngakahan, duk anak [pangarizziki kau] alen nen Yahya, gah ٧ ‫َس ِميا‬
kami bakas niyah alenan kami dehdellu [epang pangalen kami
iyehin].
ُ ‫ٱم َرأَِت ََعق ِرا َوقَ حد بَلَ حغ‬
‫ت‬
ُ ُ َ َٰ ‫َ َ َ َ ه‬
‫ون َل ُغ َلَٰم َو ََكنَت ح‬
8. Pain ne [Sarta Ulali]:” Oh Tuhan ku, saingge kaniyah anak kun? ِ ِ ِ ‫ّن يك‬ ‫بأ‬ ِ ‫قال ر‬
َ ‫ح‬
Buh anda kun buyan [gey nganak] duk bennal aku taabut ku ne ٨ ‫م َِن ٱلكَِبِ ِعت ِيا‬
kabahi manamalin, lunuk lompohan ne.
َ ُ َ َ ‫َ َ َح‬ َ ‫َ َ َ َ َٰ َ َ َ َ ُّ َ ُ َ َ َ ه‬
9. Pain [Allahu Taala]: Kowe damikkiyan ien, [Bang] Missa Tuhan ‫لَع ه ِني َوق حد خلق ُتك مِن ق حبل َول حم‬ ‫قال كذل ِك قال ربك هو‬
nun: Iye ien si aku lampung, [sabab] bennal aku pinapanjari kew ‫َ ُ َ ح‬
٩ ‫تك شيا‬
weh ku matuuhin, duk kau niyah kew amban gah [sabab kawase
ku].
َ َ َ َ ‫ح َ ٓ َ َ ۖۡ َ َ َ َ ُ َ َ ه ُ َ َ ه‬ َ َ َ
10. Pain ne: “Oh Tuhan ku hinanganun ku tanda”. Pain ne: “Tanda ‫اس ثلَٰث‬ ‫ب ٱجعل َِل ءاية قال ءايتك أَل تكل ِم ٱنل‬ ِ ‫قال ر‬
َ
nen gey kew makagess missa tudju manusiya tellum bahangi, bu ١٠ ‫َلَال َسوِيا‬
kau asal diyalam kasampat [duk kahap parasahan].

274
ْ ُ َ َ ‫َ ح ح َ َ َ ح َ َٰٓ َ ح ح‬ ‫خ َر َج َ َ َٰ َ ح‬
َ َ
11. Na paguwa iye tudju meh aa qaewman ne amban tampat pag ‫اب فأوۡ إَِل ِهم أن سبِحوا‬
ِ ‫لَع قو ِمهِۦ مِن ٱل ِمحر‬ ‫ف‬
ibadatan ne, na ninyas iye si siye [hati nen]: Mudji kaam [duk َ َ َ ‫ُ ح‬
١١ ‫بكرة وعشِ يا‬
mag ibadat kaam tudju Tuhan bi], sawung duk kohap.
‫َ َٰ َ ح َ َٰ ُ ح َ َٰ َ ُ ه َ َ َ ح َ َٰ ُ ح ُ ح‬
12. Pain [Allahu Taala pagtaabut ne hadje si Yahya miyaan duk ١٢ ‫ٱۡلك َم َصبِيا‬ ‫تَٰييحي خ ِذ ٱلكِتب بِقوةِۖ وءاتينه‬
makahati ne]: Oh Yahya [Alayhis Salaam] Eddoun [kinengkeman
bu hinati duk binebbegan] Kitab [Tauratin] pahaget, duk
inurungan iye weh kami panghati duk pangindan kamuwe
kadiki.
َ َ َ َ ‫ه ه‬
13. Duk aseh duk lasa amban Kami [si iye] duk kasutsi amban duse ١٣ ‫َو َح َنانا مِن ُلنا َو َزك َٰوة ۖۡ َوَكن تقِيا‬
duk kaniyaan nen magmatalew iye tudju Allahu Taala duk nuhut
toh Ne manamal.
ُ َ ‫َ َ ه ُۢ َ َٰ َ ح َ َ ح‬
14. Duk kaniyaan ne magpahap hap si duwe matattoe ne duk gah iye ١٤ ‫ارا َع ِصيا‬
ً ‫كن َج هب‬ ‫وبرا بِو ِليهِ ولم ي‬
paniyah amban meh dakagan duk pananaggah.
15. Duk kasanyangan luu si iye [amban Allahu Taala] kamuwe ellew ُ ُ ‫َو َس َل َٰ ٌم َعلَ حيه يَ حو َم ُو َل َو َي حو َم َي ُم‬
١٥ ‫وت َو َي حو َم ُي حب َعث َحيا‬ ِ ِ
panganak iye duk si ellew kamatey ne duk si ellew balik iye
pinakellum.
َ ‫َح‬ ‫َ َ ح‬ َ ‫ح‬ ُ ‫ح‬
16. Duk sabbutun [Oh Rasulu Allah si siye aka aka] Maryam ‫ب َم حر َي َم إِذِ ٱنت َبذت م حِن أهل َِها َمَّكنا‬ ِ ‫َوٱذك حر ِِف ٱل‬
ِ َٰ‫كت‬
[Alayhas Salaam] diyalem Kitab, si waktu ne patala amban meh ١٦ ‫ۡشقِيا‬ ‫َ ح‬
pamilya ne, duk magtampat iye si antag silanganan de.
َ َ‫ُ ح َ ََح َ حَٓ َحَ ُ َ َ ه‬ ‫َ هَ َ ح‬
17. Na ngahinang iye ellig amban meh Pamilya ne duk meh aa, Na ‫وح َنا ف َت َمثل ل َها‬ ‫فٱَّتذت مِن دون ِ ِهم حِجاَا فأرسلنا إَِلها ر‬
َ
pinaboo weh kami tudju iye Ruh kamihin [Jibril Alayhis Salaam] ١٧ ‫بَّشا َسوِيا‬
na magpabantuk si siye manusiya sampat sa mata mata.
َ َ ُ َ ُ ُ َ ٓ ‫َ َ ح‬
‫وذ ب ه‬
18. Pain ne: “Bennal aku miki patalibun ku si Allahu Taala amban ١٨ ‫نت تقِيا‬‫ٱلرِنَٰمۡح مِنك إِن ك‬ِ ‫ّن أع‬ ِ ِ ‫قالت إ‬
kau [bang kew song ngusah aku] bang kaniyaan nun,
magmatalew”.
َُ َ َ ََ ُ ََٓ ‫َ َ ه‬
19. Pain ne:” Bennal aku Rasul Tuhan nu, [tekka ku pitu tudju kau] ١٩ ‫ك غلَٰما َزك ِيا‬ ِ ِ ‫قال إِن َما أنا َر ُسول َرب‬
ِ ‫ك ِۡلهب ل‬
supaya hadja ngurungan kau anak sutsi”.
َ َ َ َ َُ ُ ُ َٰ ‫َ َ ح َ ه‬
20. Pain ne:”Saingge kaniya anak kun? Bu dumain kaniyaan kun ٢٠ ‫ّن يَكون َِل غلَٰم َول حم َي حم َس حس ِّن بَّش َول حم أ ُك بَغِيا‬ ‫قالت أ‬
[magkakahinangan duk lella]"?
‫ج َعلَ ُه ٓۥ َءايَة ل ه‬ َ َ ُ ُّ َ َ َ
‫لَع َهني َونلِ َ ح‬ َ َ َ َ
21. Pain ne:” Kowe damikkiyan ien, pinain Tuhan nun iye ien ‫اس‬
ِ ‫ِلن‬ ۡۖ ِ ‫ك ه َو ه‬ ِ ‫قال كذَٰل ِِك قال رب‬
‫حَ ه َ َ َح هح‬
mamura si akuhin, duk supaya hinang kami tanda si meh ٢١ ‫ضيا‬ِ ‫َو َرۡحة مِنا َوَكن أمرا مق‬
manusiyah duk aseh amban kami duk kaniyaan nen asal
pakaradjaan jumatu ne”.
َ َ ‫َ َ َ َ َ َ ح‬
22. Na binettengan ne hep weh ne [Isa Alayhis Salaam, puwas amban ٢٢ ‫ح َمل حت ُه فٱنت َبذت بِهِۦ َمَّكنا ق ِصيا‬‫۞ف‬
panihup si Jibril si bosa semmek ne] na binoo weh ne tudju
tampat tala tala [amban pamayam meh mahadjana].
َ َ ُّ َ َ َ ‫َ َ َ ٓ َ َ ح َ َ ُ َ َٰ ح ِ ه ح َ َ َ ح‬
23. Na tekkahan ne hep iye waktu panganak sarta binoo ne weh ne si ‫ِت قبحل‬‫ت تَٰيَٰل حيت ِّن م‬ ‫جذع ٱنلخلةِ قال‬
ِ ‫فأجاءها ٱلمخاض إَِل‬
poon hurma, missa ne iye: “Bang sih ne ku matey dehellu amban

275
َ ُ ُ َ َ َٰ َ
[panganak ku] inin duk [supaya ne kaniyaan kun, takaipat ٢٣ ‫نت ن حسيا همنسِيا‬‫هذا وك‬
manamal”.
َ ِ ‫ك ََتح َت‬ ُّ َ َ َ ‫َ ح‬ ‫َح ٓ َه َح‬ َ ََ
24. Na ilinganan ne iye weh si [Jibril atawa Isa]: “Da ne kew suse, ٢٤ ‫َسيا‬
ِ ‫ك‬ ِ ‫فنادى َٰ َها مِن َتت َِها أَل َت َز ِ ي قد جعل َرب‬
sabennal hininangan ne kew weh Tuhan nu si antag bohe”
[tampat supaya kew luhaya si panganak nu].
َ َ ‫ه ح َ ُ َ َٰ ح‬ ‫ح‬ َ ٓ َُ
25. Duk hojjogun hadja tudju kau poon hurmain kalabo laboan [si ٢٥ ‫ك ُر َُبا َجن ِيا‬
ِ ‫سقِط عل حي‬ ‫ِبذ ِع ٱنلخلةِ ت‬ ِ ‫ي إَِلح‬
ِِ ‫ك‬ ‫وه ِز‬
antag] nu buwa nen bahu pe tahak atawa ngisem.
َ
ٓ ‫ٱۡشَب َوقَري َع حينا ۖۡ فَإ ِ هما تَ َري هن م َِن ٱلحبَ َّش أ َحدا َف ُق‬
‫ول‬ َ ‫فَ ُ َ ح‬
26. Na mangan sah kew duk nginum kew duk magsinna sinna kew, ِ ِ ِ ِ ِ ‫لُك و‬ ِ
َ ‫ح‬ َ ‫َ ح ََح ُ َ َ ح‬ ‫ه‬ ُ ‫ح‬ ََ
na adakala makakite kew dambuwa amban meh manusiya, na ٢٦ ‫إ ِ ِّن نذرت ل ِلرِنَٰمۡح صوما فلن أكل ِم ٱَلوم إِنسِيا‬
bissahun hadja bennal aku, ngajanji ku tudju [Tuhan] Sangat
mamaasein puwase na gey teed ku magbissa si ellew inin duk
manusiyah.
‫َ ح َ َ َ ح ُ ُ َ ُ ْ َ َٰ َ ح َ ُ َ َ ح ح َ ح‬
‫ت شيا‬ ‫َََ ح‬
27. Na binoo ne weh ne [anak nen, Isa Alayhis Salaam] tudju meh aa ِ ‫جئ‬
ِ ‫فأتت بِهِۦ قومها َت ِمله ۖۡۥ قالوا تَٰيمريم لقد‬
َ
qawman nen pinippi weh ne, Pain de: “Oh Maryam sabennal kau ٢٧ ‫فرِيا‬
tekka kew magboo pakaradjaan hadje kadustaan [kabiasan]”.
ُّ ُ ‫َ َ َ ح‬ َ ‫ح‬ ُ َ َ َ َ َ َ َ ‫يأُ حخ‬ َٰٓ َ
28. “Oh kew pongtinai Harun dumain pain kaniyaan ammah nun aa ِ ‫ت هَٰ ُرون ما َكن أبوكِ ٱم َرأ َس حوء َوما َكنت أم‬
‫ك‬
laat duk dumain kaniyaan inah nun maglalellah”. ٢٨ ‫بَغِيا‬
‫ح‬ َ َ َ ُ َ َ ْ ُ َ َ ‫َََ َ ح‬
29. Na tinoh ne weh ne [anak nen] Pain de:”Saingge pamoo kami ٢٩ ‫ارت إَِلحهِِۖ قالوا ك حيف نكل ُِم َمن َكن ِِف ٱل َم حه ِد َصبِيا‬ ‫فأش‬
magbissa aa bahu pe diyalem puyutan [nakanak nahut nahut
pe?].
َ َ َ َٰ‫ّن ٱلحك َِت‬
٣٠ ‫ب َو َج َعل ِّن نبِيا‬ َ ِ َٰ ‫قَ َال إ ِ ِّن َع حب ُد ٱ هَّلل ِ َءاتَى‬
30. Pain ne:”Bennal aku, ipun Allahu Taala, inurungan ku weh ne
Kitab [Injil] duk sartah hininang ku weh ne Nabi
َ ‫ه َ َٰ َ ه‬ َ َ ُ ُ َ َ ‫َ َ َ َ ُ َ ًَ َح‬
31. Duk hinang Ne ku magbarkat, bisan intag ku duk Bulansangan ‫ٱلزك َٰوة ِ َما‬‫نت َوأ حوص َٰ ِّن بِٱلصلوة ِ و‬‫وجعل ِّن مبارَك أين ما ك‬
Ne ku tenged pagsambahayang duk pagzakat samantaan ku ٣١ ‫ت َحيا‬ ُ ‫ُد حم‬
ellum.
َ ‫َ َح ح‬
32. Duk magpahap hap si Inah ku duk gah ku hinang ne dakagan ٣٢ ‫َو َب هرُۢا ب ِ َو َٰ ِ َل ِِت َول حم َي َعل ِّن َج هبارا شقِيا‬
duk magkarussungan.
ُ ُ ُ ‫لَع يَ حو َم ُول ُّت َو َي حو َم أَ ُم‬
‫ٱلس َل َٰ ُم َ َ ه‬
33. Duk kasanyangan tuu si akau, [kamuwe] ellew panganak aku ٣٣ ‫وت َو َي حو َم أ حَ َعث َحيا‬ ِ ‫َو ه‬

duk kamatey ku sampay ku pinaguwa balik ellum. ‫َ ح ُ َ ح َ َ َ ح َ حَ ه‬


َ َُ‫َ ح‬ َ َ
34. Damikkiyan ien Isa anak Maryam [Alayhimas Salaam] bissa ٣٤ ‫َتون‬ ‫ٱۡل ِق ٱَّلِي فِيهِ يم‬ ‫ذَٰل ِك عِيَس ٱَن مريمۖۡ قول‬
mabennalin, iye ien pagsensongan den [Sabab pain de anak
Tuhan, ubus hangkan sumba de].
‫َ َ ُ ح َ َٰ َ ُ ٓ َ َ َ َٰٓ َ َ ه‬ َ َ ‫َ َ ه‬
35. Gah niyah [lagi] Allahu Taala si anak Mahasutsi Iye, bang Iye ‫َض أ حمرا فإِن َما‬‫َما َكن َِّلل ِ أن َي هتخِذ مِن ولِۖ سبحنهۥ إِذا ق‬
ُ ُ َ ُ َ ُ ُ
majatu pakaradjaan, pain Ne hadja: “Paniyah kew, na niyah ne”. ٣٥ ‫َيقول َُلۥ كن ف َيكون‬
َ َ ‫ُ َ ح‬ ‫ه‬
َ ‫ِإَون ٱ ه‬
36. Duk bennal Allahu Taala Tuhan ku duk Tuhan bi, Na sumbahun ٣٦ ‫َّلل َر َِب َو َر ُّبك حم فٱع ُب ُدوهُ هَٰذا صِ َرَٰط ُّم حس َتقِيم‬
bi [magpamariyawa kaam tudju Iye si panuhut pangandaakan
Ne duk patala amban panglangan Ne]. [Sabab] Inin iye lan

276
mabentelin.
37. Nah magsulang meh tumpukanin amban antara de [sabab ‫ح‬ ْ َ َ َ ‫َح ح ََح ه‬
‫ِين كف ُروا مِن همش َه ِد‬ ُ ‫ٱخ َتلَ َف حٱۡلَ حح َز‬
‫اب ِم ُۢن بين ِ ِهمۖۡ فويل ل َِّل‬
‫َ ح‬
‫ف‬
pangannal de weh Isa Alayhis Salaam anak Tuhan], na siksa si ٣٧ ‫يَ حوم َعظِيم‬
meh siye naggah amban pagkasuwa si ellew hadje [bang ne siye
ilayapan dilayem Ebbut Narka si Ellew Qiyaamat].
َ َ ‫َ ح‬ ‫ه‬ َ َ ُ‫ح‬ ‫أَ حس ِم حع به حم َو َأبح ِ ح‬
38. Asal tampal ne takale [iye ne meh siye magsasakutuhin duk ‫ِص يَ حو َم يَأتون َنا ۖۡ لَٰك ِِن ٱلظَٰل ُِمون ٱَلَ حو َم ِِف ضلَٰل‬ ِِ
pananaggain] duk takite de, si ellew tekka siye pitu si Kami, ٣٨ ‫ُّمبِني‬
sumaguwa meh panganganyaya amban siye ien si Ellew inin asal
diyalem kalepasan tampal.
َ‫ح‬ َ
39. Duk pakitalewun siye [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi
َ ُ َ ‫َح‬ ُ َ ِ ُ‫ِسة ِ إ ِ حذ ق‬
‫َض ٱۡل حم ُر َوه حم ِِف غفلة َوه حم َل‬ َ ‫َوأنذ حِر ُه حم يَ حو َم ح‬
َ ‫ٱۡل ح‬
َ ‫ح‬
Wasallam] si Ellew pagsusun duk ellew pagdukka bang ne tugila ٣٩ ‫يُؤم ُِنون‬
pakaradjaanin, peggeh kaniyaan den diyalem kalupa duk dumain
kaniyaan den maratsaya.
َ َ َ َ َ ‫ه َح َ ُ ح‬
40. Bennal Kami mamusaka bulakin duk ine pe diyalem ne, duk ٤٠ ‫إِنا َن ُن نرِث ٱۡلۡرض َو َم حن َعل حي َها ِإَوَلحنَا يُ حر َج ُعون‬
tudju kami du pamolean den [kemon pinapanjari].
‫ه‬ َ َ ‫ح َ َٰ ح َ َٰ َ ه‬ ‫َ ح ُح‬
41. Sabbutun [inaka Oh Rasulu Allah Salla Allahu Alayhi Wasallam] ٤١ ‫ِيم إِن ُهۥ َكن صِ دِيقا نب ِ ًّيا‬ ‫ب إِبره‬
ِ ‫وٱذكر ِِف ٱلكِت‬
diyalem Kitab Ibrahim [Alayhis Salaam] sabennal iye, kaniyaan
nen Magsasabennal duk Nabi.
‫َ َحُُ َ َ َح َ ُ ََ ُح ُ َ ح‬
‫ِص َوَل ُيغ ِّن‬ َ َ َٰٓ َ ِ‫إ حذ قَ َال ِۡلََيه‬
42. [Essebun si waktu ne] magpain si ammah ne: “Oh Ammah ku, ِ ‫ت ل ِم تعبد ما َل يسمع وَل يب‬
ِ ‫يأب‬ ِ ِ
weey kew magsumba [santu] gey makakale duk gey makakite ‫َ َ َ ح‬
٤٢ ‫عنك شيا‬
duk gey makatabang kau bisan daahat iyu”?
‫َ ح ح َ َح َح َ َ ه ح ٓ َ ح‬ ََٓ ‫َح‬ َ َ َٰٓ َ
43. “Oh ammah bennal aku katekkahan ku amban panghati bu gah ‫ّن أهد َِك‬ِ ‫ت إ ِ ِّن قد جاء ِّن مِن ٱلعِل ِم ما لم يأت ِك فٱتبِع‬ ِ ‫يأب‬
kew katekkahan, na tuhutun ku, toan te tekew tudju lan bentel”. ٤٣ ‫صِ َرَُٰا َسوِيا‬
‫ٱلش حي َطَٰ َن ََك َن ل ه‬
‫ه ح َ َٰ َ ه ه‬ َ َ َ َ َٰٓ َ
44. “Oh ammah da kew numba Shaitan, sabennal Shaitanin kaniyaan ‫ِلرِنَٰمۡح‬ ‫ت َل ت حع ُب ِد ٱلشيطنۖۡ إِن‬ ِ ‫يأب‬
nen si [Tuhan] Sangat mamaasein pananaggah”. ٤٤ ‫َع ِصيا‬
َ ُ َ
‫ٱلرِنَٰمۡح ف َتكون‬‫ك َع َذاب مِ َن ه‬ َ ‫ٓ َ َ ُ َ ََ ه‬
‫ت إ ِ ِّن أخاف أن يمس‬ َ َ َٰٓ َ
45. “Oh ammah sabennal aku, tinalew ku bang kew tawwah siksa ِ ‫يأب‬
‫ه‬
amban [Tuhan] Sangat mamaasein, na [janan] kew paniyah si ٤٥ ‫ل ِلش حي َطَٰ ِن َو َِلا‬
Shaitan bagay [bebbeg, gapih].
َ ‫َ َ َ َ ٌ َ َ َ ح َ َ َ َٰٓ ح َ َٰ ُ َ ه ح َ َ َ َ ح ُ َ ه‬
46. Pain [ammah nen]:”Wey gey kew bayah si meh tuhan kun Oh ۡۖ ‫ِيمۖۡ لئِن لم تنتهِ ۡلرَجنك‬ ‫قال أراغِب أنت عن ءال ِه ِِت يإِبره‬
‫َ ح‬
Ibrahim? Bang gey kew pareheng asal tibag te kew [duk batu ٤٦ ‫ج حر ِ ي َمل ِيا‬
ُ ‫ٱه‬‫و‬
sampay kew matey] duk tahalaanun ku duk kew sanyang
[dehellu amban paminsana ku kau].
َ َ ‫َ َ َ َ َٰ ٌ َ َ ح َ َ َ ح َ ح ُ َ َ َ ٓ ه‬
47. Pain ne: “Kasanyangan luu si kau, song du kew pakuhan ku ٤٧ ‫َبِۖ إِن ُهۥ َكن َِب َحفِيا‬
ِ ‫قال سلم عليك ۖۡ سأستغفِر لك ر‬
kaampunan si Tuhan ku,sabab bennal Iye Sangat maase si aku”.
ٓ ‫ه ََح ُ ْ َ َ َ َه‬ ُ َ ُ ‫ََ ح َ ُ ُ ح ََ َح‬
48. “Duk tahalaan ku ne kaam duk meh sinumba bi saddi amban َٰٓ ‫ون ٱَّلل ِ وأدعوا ر َِب ع‬
‫َس أَل‬ ِ ‫َتلكم وما تدعون مِن د‬ ِ ‫وأع‬
Allahu Taala iyu, duk maku ku si Tuhan ku [tattap] kalu kalu du َ َ َٓ ُ َ ُ َ
٤٨ ‫أكون بِدَعءِ ر َِب شقِيا‬
ku amban pamaku tudju Tuhan ku gey ilang”.

277
49. “Na pagpi ne ne iye tahala amban siye [meh ammah nen duk َ ‫ٱَّلل ِ َو َه حب َنا َ َُل ٓۥ إ حس‬
‫حَٰ َق‬
‫ه‬
‫ون‬
ُ َ ُ ُ ‫َ َ ه ح ََ َُ ح َ َ َ ح‬
ِ ِ ‫فلما ٱعَتلهم وما يعبدون مِن د‬
َ ‫ح‬ ُ َ ُ‫ََح‬
sawe ne magsasakutuhin] duk sinumba de saddi amban Allahu ٤٩ ‫وبۖۡ َولُك َج َعل َنا نبِيا‬ ‫ويعق‬
Taalahin, pangurung kami si iye Ishaaq duk Ya’cub [Alayhimas
Salaam] duk tiyap tiyap amban siye hininang weh kami meh
Nabi.
َ َ ‫ح‬ َ ‫َو َو َه حب َنا ل َ ُهم مِن هر ح‬
50. Duk inurungan siye weh Kami [kaluhayahan] amban aseh Kami ٥٠ ‫ۡحت َِنا َو َج َعل َنا ل ُه حم ل َِسان صِ حدق َعل ِيا‬
duk hininangan siye weh Kami dellah[bissa] sabennal sangat
langkew [janan pakasabbutan siye si kahapan].
َ َ ‫ُ َ َٰٓ ه ُ َ َ ُ ح‬
51. Duk sabbutun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬diyalem Kitab [Qur-an] Musa ٥١ ‫ُملصا َوَك َن َر ُسوَل نهبِيا‬ َ ‫ح‬ ‫َ ح ُح‬
‫ب موَس إِنهۥ َكن‬ِ َٰ‫وٱذكر ِِف ٱلكِت‬
[Alayhis Salaam] sabennal iye kaniyaan nen tulus ikhlas iye [si
pag ibadat tudju Allahu Taala] duk kaniyaan ne Rasul pe iye Nabi
pe.
َ ُ َ ‫ح َح َ َ َه ح‬ ُّ َ ُ َ‫ََ َ ح‬
52. Duk ilinganan iye weh Kami amban dangkepakan punu amban ٥٢ ‫َنيا‬ ِ ‫ونَٰدينَٰه مِن جان‬
ِ ‫ِب ٱلطورِ ٱۡليم ِن وقربنَٰه‬
kanawan duk pinatapit iye weh Kami [supaya magbissa duk
Kami].
َ َ َ َ َٓ َ‫هح‬ َ َ
53. Duk pangurung weh kami si iye amban ase kami pongtinai ne ٥٣ ‫ۡحت َِنا أخاهُ هَٰ ُرون نبِيا‬‫َو َوه حب َنا َُلۥ مِن ر‬
Harun [Alayhis Salaam] supaya [nawean iye si pag] Nabi.
َ َ ‫َ ح ح‬ َ َ ‫َ ه‬ َ ‫ح‬ ‫َ ح ُح‬
54. Duk sabbutun [Oh Rasulu Allah] diyalem Kitab [Qur-an] Ismail ‫ب إ ِ حس َمَٰعِيل إِن ُهۥ َكن َصادِق ٱل َوع ِد َوَكن َر ُسوَل‬
ِ َٰ‫وٱذكر ِِف ٱلكِت‬
[Alayhis Salaam] sabennal kaniyaan nen, nabennal [nuney] janji ‫ه‬
٥٤ ‫نبِيا‬
duk kaniyaan nen Rasul pe iye Nabi pe.
55. Duk kaniyaan nen, ngandaak meh Ahli [Pamilya] ne, َ ‫ٱلز َك َٰوة ِ َو ََك َن ع‬
٥٥ ‫ِند َربِهِۦ َم حرضِ يا‬ ‫َو ََك َن يَأح ُم ُر أَ حهلَ ُهۥ بٱ ه‬
‫لصلَ َٰوة ِ َو ه‬
ِ
magsambahayang duk ngungsud Zakat, duk kaniyaan nen si
Tuhan ne [Kinaridaan].
‫ه‬ َ َ ‫ح َ ه‬ َ ‫ح‬ ‫َ ح ُح‬
56. Duk sabbutun [Oh Rasulu Allah] diyalem Kitab [Qur-an] si Idris ٥٦ ‫يس إِن ُهۥ َكن صِ دِيقا نبِيا‬ ِ َٰ‫وٱذكر ِِف ٱلكِت‬
ِ‫ب إِدر‬
[Alayhis Salaam] sabennal kaniyaan nen, Magsasabennal duk
Nabi. ً َ َ
٥٧ ‫َو َرف حع َنَٰ ُه َمَّكنا َعل ًِّيا‬
57. Duk inangkat iye weh Kami tudju tampat langkew.
َ ُ َ ُ‫َُْ َ ه َ َحَ َ ه‬
58. Iye meh siye ien, inurungan nihmat weh Allahu Taala luu si siye, ‫ٱَّلل َعل حي ِهم م َِن ٱنلهب ِ ِيۧ َن مِن ذرِ هيةِ َءاد َم‬ ‫أو َٰٓلئِك ٱَّلِين أنعم‬
َ ‫ُ ه ح َ َٰ َ ح‬ ُ ‫َ ه ح ََح‬
amban meh kanabi nabihan, amban meh panubu Adam [Alayhis ‫ِإَوس َرَٰٓءِيل َوم هِم حن‬ ‫ۡحل َنا َم َع نوح َومِن ذرِيةِ إِبرهِيم‬ ‫ومِمن‬
Salaam] duk amban meh [panubu] iye binoo kami [diyata ‫ه‬ ُ ََٰ َ ‫َ َ ح َ َ ح َ َ ح َ ٓ َ ُ ح َ َٰ َ َ ح ح‬
‫هدينا وٱجتبينا إِذا تتل علي ِهم ءاتَٰيت ٱلرِنَٰمۡح ْۤاوُّرَخ ۤاٗدَّجُس‬
٥٨ ۩‫َو ُبكِيا‬
Adjung] Nuh Alayhis Salam] in duk amban meh panubun
Ibrahim duk Ya’cub [Alayhimas Salam] duk amban meh siye
tinoan weh kami duk pinene, apabila binassa luu si siye ayat
Allahu Taalahin mugtuy siye pahebba kaniya kaniya pasujud
sarta katangis tangisan.
ََ ‫َح ح َ حٌ َ َ ُ ْ ه َ َ َ هَُ ْ ه‬ ََ َ َ
59. Na paganti sab puwas amban siye meh [panubu] dambulihan de, ِۖ ِ َٰ ‫۞فخلف ِم ُۢن َع ِدهِم خلف أضاعوا ٱلصل َٰوة وٱتبعوا ٱلشهو‬
‫ت‬
َ َ َ‫َ َ ح‬
ngalepas sambayang [gey nuney] duk tinuhut den meh shahwa ٥٩ ‫ف َس حوف يَلق حون غ ًّيا‬
hawa nafsu de, na song siye ien paleppad tudju Narka.

278
َ َ ‫َ ُ ْ َ َٰٓ َ َ ح ُ ُ َ ح‬ َ َ َ َ‫إ هَل َمن ت‬
60. Malaingkan sine sine magtawbat [balik] magpaampun duk ‫ٱۡل هنة‬ ‫اب َو َء َام َن َو َع ِمل صَٰل ِحا فأولئِك يدخلون‬ ِ
magparatsaya duk maghinang makasulut [hap] na iye ne meh ‫ََ ُح َُ َ َ ح‬
٦٠ ‫وَل يظلمون شيا‬
siye ien makaasek Surgain duk gey siye inanyaya bisan daahat.
َ َ ‫َ ه َٰ َ ح ه َ َ َ ه ح َ َٰ ُ َ َ ُ ح َ ح ه‬
61. Meh Surgah Adn iye ne panagame weh [Tuhan] Rahman meh ‫ب إ ِن ُهۥ َكن‬
ِۚ ِ ‫ت عدن ٱل ِِت وعد ٱلرحمن عِبادهۥ بِٱلغي‬ ِ ‫جن‬
‫ح ُ َح‬
ipun Nen si gaib, bennal Iye kaniyaan janji Nen asal patekka. ٦١ ‫َوعدهُۥ مأت ِيا‬
‫ح‬ َ ‫ِيها لَ حغ ًوا إ هَل َس َلَٰما ۖۡ َول َ ُه حم ر حز ُق ُه حم ف‬
‫ِيها بُك َرة‬
َ َُ ‫ه َح‬
َ ‫ون ف‬ ‫َل يسمع‬
62. Gey siye makakale diyalem Surgah bissa tebba sasab, malaingkan ِ ِ
kasanyangan hadja, duk niyah ne [tinagame] si siye diyalem ne, ٦٢ ‫َو َعشِ يا‬
rizziki de sawung duk kohap.
َ َ َ َ ُ ُ ‫ح َ حَ ُ ه‬
63. Damikkiyan surgah ien, pamusaka Kami amban meh ipun ٦٣ ‫ٱۡل هنة ٱل ِِت نورِث م حِن ع َِبادِنا َمن َكن تقِيا‬ ‫ت ِلك‬
Kamihin, sine sine kaniyaan nen magmatalew.
َ ‫ني َأيحد‬
َ ‫ِينا َو َما َخلح َف َنا َو َما ََ ح‬ َ ‫ك َ َُلۥ َما ََ ح‬ َ ‫َ َََهُ ه َح‬
64. Duk gey kami [meh Malaikatin] paturun malaingkan subey du ‫ني‬ ۡۖ ِ ‫َوما نتَنل إَِل بِأم ِر َرب‬
َ َ َ َ َ َ
amban daakan amban Tuhan nu [Oh Muhammad] si Iye tattap ٦٤ ‫ذَٰل ِك َو َما َكن َر ُّبك نسِيا‬
dehelluhan kamihin duk dambulihan kamihin duk ine pe antara
ien duk dumain kaniyaan Tuhan nun lupa. َ‫ح‬
‫ََ َحَُ َ َ ح‬
‫ٱع ُب حدهُ َو ح‬ َ َ ‫هر ُّب ه‬
65. Tuhan meh langit duk bulak duk ine ine pe antara ien, Na ‫َب لِع َِب َٰ َدتِهِۦ‬
‫ٱص َط ح‬
ِ ِ ‫ت َوٱۡل‬
‫ۡرض وما بينهما ف‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
َ َ َ ‫َح‬
sumbahun iye [mag ibadat kew tudju Iye] duk magsabar kew ٦٥ ‫هل ت حعل ُم َُلۥ َس ِميا‬
sampurna, Ine niyah ke katauhan nu pasali [pasakutu si iye]?
[Mahasutsi Iye tattap ganah sakutu ne].
‫َ َ ُ ُ ح َ َٰ ُ َ َ َ ُّ َ َ ُ ح‬
66. Duk pain manusiyain: “Weh bang ku matey, we masi ku ٦٦ ‫ِت ل َس حوف أخ َر ُج َح ًّيا‬
‫ٱۡلنسن أءِذا ما م‬
ِ ‫ويقول‬
paguwah balik ellum [puwas ien]?
‫َ ُ َ ُ َ ح‬ ‫َ َ َ َ ح ُ ُ ح َ َٰ َ ه َ َ ح‬
67. Weh gah ke taesseb manusiyain weh bennal pinapanjari iye weh ٦٧ ‫نس ُن أنا خلق َنَٰ ُه مِن ق حبل َول حم يَك شيا‬ ‫ٱۡل‬
ِ ‫أو َل يذكر‬
Kami matuu ley duk kaniyaan nen amban gah?
َ ‫َ َ َ َ َ َ ح ُ َ ه ُ ح َ ه َ َٰ َ ُ ه َ ُ ح َ ه‬
68. Na sapahan Tuhan nun [Oh Muhammad si di ne] asal timuk ‫ۡضن ُه حم َح حول َج َه هن َم‬ِ ‫فوربِك نلحّشنهم وٱلشي ِطني ثم نلح‬
Kami teed meh siye [meh manusiyain] duk meh shaitan, ubus ٦٨ ‫جث ِيا‬
ِ
asal boo kami siye tudju kataliput Jahannam paluku.
َ َ ُّ َ َ ‫َ َ ُّ ُ ح‬
‫لَع ه‬ ُ ‫ُ ه ََ َ ه‬
69. Puwas ien asal eddo Kami amban tiyap tiyap tumpukan tamanan ٦٩ ‫ٱلرِنَٰمۡح ِعت ِيا‬ ‫ك شِيعة أيهم أشد‬ ِ ‫ثم نلَنِعن مِن‬
manulang si Sangat mamaasein duk tamanan matuwasin.
َ َ ُ َ ‫ُ ه ََ ح ُ َ ح َُ ه‬
70. Puwas ien, Kami tamanan makahati iye ne meh siye labi ٧٠ ‫ِين ه حم أ حو َٰل ب ِ َها صِ ل ِيا‬
‫ثم نلحن أعلم بِٱَّل‬
magkapatutan subey umasek [si Narka Jahannam ley].
71. Duk ganah bisan dambuwa amban kaam malaingkan taabut ne
‫َ َح هح‬ َٰ َ َ ‫ِنك حم إ ِ هَل َوار ُد َها ََك َن‬
ِ ‫لَع َربِك حتما مق‬
٧١ ‫ضيا‬
ُ
‫ِإَون م‬
ِ
[Narka] ley kaniyaan ien si Tuhan nu [Oh Muhammad] asal
tuney ne teed ien.
‫ه َ هَ ْ هََُ ه‬ ُ ُ
72. Puwas billai palappas kami iye ne meh siye magmatalewin duk
َ َ ِ ‫ث هم ن َن ِّج‬
ِ ‫ٱَّلين ٱتقوا ونذر ٱلظَٰل ِ ِمني فِيها‬
٧٢ ‫جث ِيا‬
pasagad kami iye ne meh siye panganganyayahin diyalem
[Narka] teppet paluku.
ْ ََُ َ ‫َ َ ه‬ َ َ َ َ‫َ ُح‬
73. Duk apabila binassa luu si siye meh ayat kamihin tarrang, pain ‫ل عل حي ِه حم َءاتَٰي َٰ ُت َنا ََي ِ َنَٰت قال ٱَّلِين كفروا‬َٰ ‫ِإَوذا تت‬
َ ُ َ ‫ه َ َ َ ُ ٓ ْ َ ُّ ح َ َ ح َ ح ه َ َ َ ح‬
iye meh siye pananaggain, si iye ne meh siye magparatsayahin, ٧٣ ‫ني خۡي مقاما وأحسن ندِيا‬ ِ ‫ل َِّلِين ءامنوا أي ٱلف ِريق‬

279
sine amban duwe tumpukan labi mahap duk labi matanam
pangkatan nen?
ََ َ ُ َ َ َ ‫َ َحَ ح‬
74. Duk piye hadja ilarak weh kami dehellu amban siye meh ٧٤ ‫َوك حم أهلك َنا ق حبل ُهم مِن ق حرن ه حم أ حح َس ُن أثَٰثا َورِ حءيا‬
[ummat] siye ley labi pe hap meh kapanyapan den duk bustan
den?
ْ ‫ه َ َٰ َ َ ح َ ح ُ ح َ ُ ه ح َ ُ َ ًّ َ ه َ َ َ ح‬
75. Bissahun [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam] sine َٰٓ ‫قُ حل َمن ََك َن ِِف ٱلضللةِ فليمدد َل ٱلرحمَٰن مدا ح‬
‫ِت إِذا رأوا‬
َ ُ َ َ َ ََ ‫َ ُ َ ُ َ ه حَ َ َ ه ه‬
sine kaniyaan nen diyalem kalepas pasong pe [Tuhan] Sangat ‫اعة ف َس َي حعل ُمون َم حن ه َو ۡش‬ ‫ما يوعدون إِما ٱلعذاب ِإَوما ٱلس‬
ُ ‫َ ح‬ َ
mamaasein [kalepas nen] sampay bang ne takite de iye tinagame ٧٥ ‫همَّكنا َوأض َعف ُجندا‬
si siyehin adakala siksa adakala [oras] Qiyaamat, na song ne
katauhan de bang sine sa laat laat tampat nen duk sa lamma
lamma sundalu nen.
ٌ ‫ت َخ ح‬ ‫َ ح َ َٰ َ َٰ ُ ه‬
ُ َٰ‫ٱلصَٰل َِح‬ ُ ْ ‫ََ ُ هُ ه َ ح‬
76. Duk tambahan pe Allahu Taala si iye ne meh siye katoanin toh ‫ۡي‬ ‫ِين ٱه َت َد حوا هدىُۗ وٱلبقِيت‬ ‫وي ِزيد ٱَّلل ٱَّل‬
ًّ َ َ َ
den, duk [Iye ne meh hinang de mahapin duk paninggal de ٧٦ ‫ِند َربِك ث َوابا َوخ حۡي هم َردا‬
َ ‫ع‬
malaatin] labi hap bang si Tuhan nu [Oh Muhammad] tumbas
nen duk labi hap balik nen.
َ َ ُ َ َ َ َ َ َٰ َ َ َ َ
‫وت َ ه‬ ‫َََ َح َ ه‬
77. Weh gah ke takite nu iye managgah si meh ayat kamihin duk ٧٧ ‫ني َماَل َو َو ًلا‬ ‫ت ٱَّلِي كفر أَ‍ِبتَٰيت ِنا وقال ۡل‬ ‫أفرءي‬
magpain pe [asal inurungan teed ku inin pangalta duk anak].
َ ‫َه ََ حَح َ َ ه‬
َ ‫ٱَّتَ َذ ع‬
78. Ine takite ne ke matapuk ley atawa makapagjanji duk [Tuhan] ٧٨ ‫ٱلرِنَٰمۡح ع حهدا‬
‫ِند ه‬ ‫أُلع ٱلغيب أ ِم‬
Rahman?
َ َ ‫َ ه َ َ ح ُ ُ َ َ ُ ُ َ َ ُ ُّ َ ُ َ ح‬
79. Asal gai teed, song du sulat kami iye binissa ne ley duk pasong ٧٩ ‫اب َمدا‬
ِ ‫ُك سنكتب ما يقول ونمد َلۥ مِن ٱلعذ‬
kami pe si iye amban siksa sampurna. ‫ُ ُ ح‬
َ ُ َ
80. Duk song du pusaka [tenteman sulat] kami iye binissa ne ley ٨٠ ‫َون ِرث ُهۥ َما َيقول َو َيأت َِينا ف حردا‬
[amban alta duk anak] duk tekka iye si kami tunggal.
َ ْ ُ ُ َ َ َ ‫ه‬ ُ ْ ُ َ‫َ ه‬
81. Duk ngahinang pe siye saddi amban Allahu Taala meh tuhan ٨١ ‫َلكونوا ل ُه حم عِزا‬ِ ‫ون ٱَّلل ِ ءال ِهة‬
ِ ‫وٱَّتذوا مِن د‬
supaya paniyah si siye kabasag.
َ َ ُ ُ َ َ ُ‫ح‬ ‫َه‬
82. Asal gai teed, song du saggaan de panumba siye hin[taabut si ٨٢ ‫ُك َس َيكف ُرون بِع َِبادت ِ ِه حم َو َيكونون َعل حي ِه حم ضِ ًّدا‬
ellew Qiyaamat] duk paniyah siye ien kuntara de.
َ ُ َُ َ َ ‫َ َ ح َ َ َ ه ٓ َ ح َ ح َ ه َ َٰ َ َ َ ح‬
83. Weh gah kite nu bennal kami pinaboo weh Kami meh shaitanin ٨٣ ‫ين تؤ ُّزه حم أزا‬‫ني لَع ٱلكَٰف ِِر‬‫ألم تر أنا أرسلنا ٱلشي ِط‬
luu si meh pananaggah supaya ngeyo ngeyo siye pabasag
[ngahinang kalaatan]?
َ َ ‫ه‬ َ ‫ََ َح َح‬
84. Na da ne siye dayih dayiun, bennal Kami asal bista Kami ne ٨٤ ‫جل َعل حي ِه حمۖۡ إِن َما ن ُع ُّد ل ُه حم َعدا‬‫فَل تع‬
tegteban den [supaya siye katumbasan].
85. [Essebun] Si Ellew timuk Kami ne meh magmamatalewin tudju
‫ح‬ ‫ِني إ ََل ه‬
٨٥ ‫ٱلرِنَٰمۡح َوفدا‬ َ ‫َحَ َح ُ ُ حُه‬
ِ ‫يوم َنّش ٱلمتق‬
[Tuhan] Rahman magbaan baan.
َ َ ‫َ َُ ُ حُ ح‬
86. Duk luhuran kami ne meh pananaggain [magsasakutu, ٨٦ ‫ِني إ ِ ََٰل َج َه هن َم وِ حردا‬
‫ونسوق ٱلمج ِرم‬
panganganyaya] tudju [Narka] Jahannam [kowe sapantun
hinayep langgangan patudju han di ne].
َ ‫ه َح ُ َ ه َ ََ ه َ ه‬
َ ‫ٱَّتَ َذ ع‬
87. Gana kapagdapuan de [shafaat] tabang malaingkan sine sine ٨٧ ‫ٱلرِنَٰمۡح ع حهدا‬
‫ِند ه‬ ‫َل يمل ِكون ٱلشفَٰعة إَِل م ِن‬

280
kapagjanji duk [Tuhan] Rahman.
َ ‫ََ ُ ْ ه‬
‫ٱَّتَ َذ ه‬
88. Duk pain de pe weh ngahinang anak anak ko [Tuhan] Rahmanin. ٨٨ ‫ٱلر حح َم َٰ ُن َولا‬ ‫وقالوا‬

89. Sabennal asal [bissa] bohat manamal ilebbahan bi iyu. ً ‫هل َق حد ج حئ ُت حم َش ح‬


٨٩ ‫يا إِدا‬ ِ
ُ ‫َ َ ُ ه َ َٰ َ ُ َ َ َ ه ح َ ح ُ َ َ َ ُّ ح َ ُ َ َ ُّ ح‬
90. Agen ne meh langitin kawkepak [sabab bissa ien] duk lubu ‫ٱۡل َبال‬
ِ ‫تكاد ٱلسموَٰت يتفطرن مِنه وتنشق ٱۡلۡرض وَّتِر‬
َ
bulakin duk hebba meh punuhin bubul. ٩٠ ‫ه ًّدا‬
َ َ
91. . [Sabab peggeh] hininangan weh de [Tuhan] Rahman in anak. ٩١ ‫ِلرِنَٰمۡح َولا‬‫أن َد َع حوا ْ ل ه‬

َ َ َ
92. Duk asal gey teed patut si [Tuhan] Rahman ngahinang anak ٩٢ ‫ِلرِنَٰمۡح أن َي هتخِذ َو ًلا‬ َ َ ََ
‫ۢنبغ ل ه‬
ِ ‫وما ي‬
[mag-anak].
َ‫ه َ َ َ ح‬
َ ‫ۡرض إ هَلٓ َءاِت ه‬
٩٣ ‫ٱلرِنَٰمۡح ع حبدا‬ َ ُّ ُ
ِ َٰ ‫إِن ك من ِِف ٱلسمَٰو‬
93. Ganah tiyap tiyap si meh langit duk bulak malaingkan tekka ِ ِ ِ ‫ت وٱۡل‬
tudju [Tuhan] Rahman ipun.
ُ َ َ‫ه‬
94. Sabennal taitung ne siye weh Ne duk tabista ne siye sampurna. ٩٤ ‫لق حد أ حح َصى َٰ ُه حم َو َع هده حم َعدا‬

ً َ ‫ح‬ ُّ ُ
95. Duk tiyap tiyap dambuwa amban siye tekka tudju Iye si Ellew ٩٥ ‫َوُك ُه حم َءات ِيهِ يَ حو َم ٱلق َِيَٰ َمةِ ف حردا‬
Qiyaamat tunggal.
‫ج َع ُل ل َ ُه ُم ه‬ ‫ه ه َ َ َُ ْ َ َ ُ ْ ه‬
96. Bennal iye ne meh siye magparatsaya duk maghinang [hap] ‫ٱلر حح َم َٰ ُن‬ ‫ٱلصَٰل َِحَٰت َس َي ح‬
ِ ‫إِن ٱَّلِين ءامنوا وع ِملوا‬
makasulut, song du hinangan [Tuhan] Rahman in kasilasa. ٩٦ ‫ُودا‬
َ ُ َ ‫حُه‬ ‫فَإ هن َما ي َ ه ح‬
َ ِ َ‫ِس َنَٰ ُه بل َِسان َِك تلِ ُب‬
97. Na hangkan hadja pamura Kami si [dellah] bahasa nu [Oh ‫ِني َوتنذ َِر بِهِۦ ق حوما‬ ‫ّش بِهِ ٱلمتق‬ ِ ِ
ُّ
Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam] supaya pakeg nu ٩٧ ‫لا‬
[duk tumbas Akhirat] meh magmatalewin, duk pakitalew nu
[duk siksa si Akhirat] meh aa qawman pananasah [pananaggain]. َ َ ُ ‫َح‬ َ َ َ ‫َ َحَ ح‬
98. Duk piye hadja larak Kami dehellu amban siye [meh Qawman nu ‫َوك حم أهلك َنا ق حبل ُهم مِن ق حرن هل َت ُِّس م حِن ُهم م حِن أ َحد أ حو‬
‫ح‬ َ َ
managgah iyu] amban meh ummat dehellu, ine nyah ke talessa ٩٨ ‫ت حس َم ُع ل ُه حم رِك َزُۢا‬
nu amban siye iyu bisan dambuwa atawa takale nu amban kemot
de?

281
ُ ‫سُ ُورةُُطه‬
SURATUT TAHA 20

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

1. Taa Haa, ( Meh huruf magtampu ganah makahati maksud nen ١ ‫ُه‬
malaingkan Allahu Taala).
َ َ ‫َ ٓ َ َحَ َ َح َ حُ ح‬
َٰٓ َ ‫ان ل ِتَ حش‬
2. Gah paturun Kami si kau [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi ٢ ‫َّق‬ ‫ما أنزنلا عليك ٱلقرء‬
Wasallam] Qur-anin supaya kew magkarussungan.
‫ه َ ح َ َ َح‬
َٰ َ ‫َي‬
3. Malaingkan [Qur-an in pinaturun supaya pamaesseb si sine sine ٣ ‫َش‬ ‫إَِل تذكِرة ل ِمن‬
tinalew [si siksa Allahu Taala].
َ ‫ه ح َ َ َ ح َ َ َ ه َ َٰ َ َٰ ح‬ َ
4. Turun amban Iye mamapanjari bulak duk meh langit malangkew ٤ ‫ت ٱل ُعل‬
ِ ‫َنيَل مِمن خلق ٱۡلۡرض وٱلسمو‬
ِ ‫ت‬
in.
ََ ُ َ ‫ه ح‬
‫لَع ٱلح َع حر ِش ح‬
َٰ ‫ٱس َت َو‬
5. [Tuhan] Sangat mamaasein, tudju diyata Arash paangkat. ٥‫ى‬ ‫ٱلرحمَٰن‬

َ ‫ۡرض َو َما بَيح َن ُه َما َو َما ََتح‬َ‫ح‬ َ َ ‫َ َُلۥ َما ِف ه‬


6. Tattap du si Iye iye diyatah meh langit duk iye diyata bulakin duk ‫ت‬ ِ ‫ت َو َما ِِف ٱۡل‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ
ine ine pe antara ne duk ine pe diyawa teddas bulak in. ٦‫ى‬ َ‫ه‬
َٰ ‫ٱلَث‬

َ‫ه َ ح‬ َ ‫حَ َ هُ ح‬ ‫َح‬


7. Na bang patampal nu bissahin, sabennal Allahu Taala ngatauhan ِ ‫ِإَون َت َه حر بِٱلق حو ِل فإِنهۥ َيعل ُم‬
٧ ‫ٱلِس َوأخَف‬
tapuk duk labi pe matapukin. َ
ُ ‫ٱَّلل ََلٓ إ ِ َل َٰ َه إ ِ هَل ُه َو ۖۡ َ َُل حٱۡل حس َما ٓ ُء ح‬
َٰ َ ‫ٱۡل حس‬
٨ ‫ّن‬ ُ‫ه‬
8. Allahu Taala, gana Tuhan patut [pagpamariyawaan] malaingkan
Iye nyah meh kaalen alenan ne sangat hap.
ُ َ َ َٰ َ َ ‫َ َ ح‬
َٰٓ َ ‫ِيث ُم‬
9. Duk ine katekkahan ke kew [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi ٩ ‫وَس‬ ‫وهل أتىك حد‬
Wasallam] suwi suwi Musa [Alayhis Salaam]?
ُ ‫ه‬ ٓ ِ ِ ‫ك ُث ٓوا ْ إ‬
ُ ‫ّن َءان َ حس‬
ٓ ِ ‫ت نَارا ل َع‬
ُ ‫ح‬ ‫َ ََ َ َح‬ ‫ح‬
10. [Essebun] sakaye iye makakite ebbut, na pain ne si meh ahli nen: ‫ل َءات ِيكم‬ ‫إِذ َر َءا نارا فقال ِۡلهلِهِ ٱم‬
ُ ََ َ ‫حَ َ َ َح‬
Ngagad dahu kaam, sabennal aku makakite ku ebbut, kalu kalu ١٠ ‫ج ُد لَع ٱنلهارِ هدى‬ ِ ‫مِنها بِقبس أو أ‬
kaam kaboohan ku amban iye [pamanas manasan bi, duk
panukunan bi ebbut saddi] atawa makasuwa ku lai si ebbut ley
[aa makatoh si lan]. َ
َٰٓ َ ‫فَلَ هما ٓ أتَى َٰ َها نُود َِي َتَٰي َٰ ُم‬
١١ ‫وَس‬
11. Na sakayi ne iye tekka si ebbutin, ilinganan ne hep iye pinain: Oh
Musa!
َ ‫ح‬ ‫َ َ ح َ َ َ َ ه َ ح‬ ََ ٓ
12. Bennal Aku Tuhan nun, na luwasanun sinelas nun bennal kew si ١٢ ‫ّن أنا َر ُّبك فٱخل حع ن حعل حيك إِنك بِٱل َوا ِد ٱل ُمق هد ِس ُُوى‬ِ ِ‫إ‬
antag lehak “Tuwa” sutsi magbarkat.
َ ُ ‫َََ ح َح‬
‫ك فَ ح‬
َٰٓ َ ُ‫ٱستَ ِم حع ل َِما ي‬
13. Duk Aku pinene kew weh ku [hinang Nabi] na pakale kew si ١٣ ۡ‫و‬ ‫وأنا ٱخَتت‬
winahi [tudju kauhin].
‫ٱع ُب حدّن َوأَقِم ه‬
ٓ ‫ٱلصلَ َٰوةَ َِّل حِكر‬
١٤ ‫ي‬
‫ه ٓ َ َ ه ُ َ ٓ َ َٰ َ ه ٓ َ َ َ ح‬
‫إِن ِّن أنا ٱَّلل َل إِله إَِل أنا ف‬
14. Bennal Aku Allahu Taala, ganah Tuhan patut ِ ِ ِ
[pagpamariyawaan] malaingkan [tattap] Aku, na sumbahun ku,
duk patenggehanun sambayahangin supaya ku taesseb nu lai.

282
‫ه ه َ َ َ َ ٌ َ َ ُ ُ ح َ ُ ح َ َٰ ُ ُّ َ ح‬
15. Bennal Oras [Qiyaamatin] asal patekka sugah tapukan ku ‫ى ك نفب ۢ ب ِ َما‬ ‫إِن ٱلساعة ءات ِية أكاد أخفِيها تلِ جز‬
manamal supaya ganah makahati ne, supaya katumbasan tiyap َٰ َ ‫ت َ حس‬
١٥ ‫َع‬
tiyap ginhawa baranin si iye hininang nen.
‫ك َع حن َها َمن هَل يُ حؤم ُِن ب َها َو هٱت َب َع َه َوى َٰ ُه َف َ ح‬
َٰ ‫َت َد‬
١٦ ‫ى‬
َ ‫ََ َ ُ هه‬
‫فَل يصدن‬
16. Na da teed makatanggalang kau, sine sine gey magparatsaya si ِ
[Ellew Qiyaamat] duk iye manuhut hawa nafsu nen, sabab siya
siya kew [bang kew nuhut iye].
َ ‫ََ ح‬
َٰ َ ‫ك َ ِ َي ِمين َِك َتَٰي َٰ ُم‬
17. Duk ine teh [inantanan nu] si kanawan nu iyu Oh Musa? ١٧ ‫وَس‬ ‫وما ت ِل‬
َ َ َ َ َ
18. Pain ne: “Tungkud ku hep ien, pamasagan ku iye duk َ ‫لف‬
‫ِيها‬ َٰ َ َ ‫اي أتَ َو هك ُؤا ْ َعلَ حي َها َوأ ُه ُّش ب ِ َها‬
َ ‫لَع َغ َن ِم َو‬ ‫ه عص‬ َ ِ ‫قَ َال‬
ِ
ُ
pangaluhud ku meh kambing ku, duk niyah pe meh َٰ ‫مار ُب أ حخ َر‬
١٨ ‫ى‬ ََ
ِ
pangangguhanan ku iye saddi. َ
19. Pain [Allahu Taala]: Layapanun iye Oh Musa. َٰ َ ‫قَ َال ألحق َِها َتَٰي َٰ ُم‬
١٩ ‫وَس‬
َ
20. Na ilayapan ne weh ne, tagha hep iye [manjari] sawe palele. ٢٠ ‫َع‬ َ ِ ‫فَألح َقى َٰ َها فَإ َذا‬
َٰ َ ‫ه َح هية ت َ حس‬ ِ

َ ُ‫ح‬ ُ ‫قَ َال ُخ حذ َها َو ََل ََّتَ حف َس ُنع‬


21. Pain [Allahu Taala]: Eddoun iye [pinuwa] duk da kew tinalew, َٰ ‫ِۡي َت َها ٱۡل‬
٢١ ‫ول‬ َ ‫ِيد َها س‬
ۡۖ
song du pabalik Kami [tungkud kayu iyu, dehellu amban
kamanjari ne sawe] kowe tagnah nen.
ً
‫ۡي ُس ٓوء َءايَة‬‫َ ح ُ ح َ َ َ َ َٰ َ َ َ َ ح ُ ح َ ح َ ٓ َ ح َ ح‬
22. Duk pasipitun tangan nun hap antag ilek nu, paguwa iye ِ ‫وٱضمم يدك إَِل جناحِك َّترج َيضاء مِن غ‬
ُ
magsahaya dumain makalaat [kowe saki kabang atawa panew] ٢٢ ‫ى‬ َٰ ‫أ حخ َر‬
saddi tanda ne isab.
َ‫كح‬ُ ‫ُ َ َ ح َ َ َٰ َ ح‬
23. Supaya kew pakitehan Kami amban meh tanda kami hadje. ٢٣ ‫َبى‬ ‫َِنيك مِن ءاتَٰيت ِنا ٱل‬
ِ ‫ل‬
َ ‫ح َ ح‬
24. Pi kew lengngan un Fir-aun sabennal iye ley naggah ne َٰ َ َُ ‫ب إ ِ ََٰل ف حِر َع حو َن إِنه ُهۥ‬
٢٤ ‫غ‬ ‫ٱذه‬
makalandu.
‫ح َ ح‬
٢٥ ‫ٱۡشح َِل َص حدرِي‬ ‫ب‬ َ َ َ
25. Pain [Musa Alayhis Salaam]: Oh Tuhan ku, paluhayahun aku ِ ‫قال ر‬
daakan [pangateyan] kun. َ ‫ََ ح‬
26. Duk pamurahun si aku pakaradjaan kun. ٢٦ ‫َل أ حم ِري‬
ٓ ِ ‫وي ِِس‬

٢٧ ‫اّن‬ َ َ ‫َ ح ُح ُ ح‬
27. Duk hatulun iye buku [sallah] amban dellah kun. ِ ‫وٱحلل عقدة مِن ل ِس‬

َ ْ َ‫ح‬
28. Supaya tahati de bissara kun. ٢٨ ‫َيفق ُهوا ق حو ِل‬

‫َح‬ ‫َو ح‬
29. Duk hinanganun ku [tabang, bebbeg] amban ahli ku. ٢٩ ‫ٱج َعل َِل َوزِيرا م حِن أه ِل‬

َ َ َ
30. [Hinangun ne aku tabang ku sawe ku] Harun [Alayhis Salaam] ٣٠ ‫هَٰ ُرون أ ِِخ‬
iye pongtinai ku.
َ ‫ح ح‬
31. Pamasagun iye bukut ku [Supaya iye nuku aku]. ٣١ ‫ٱش ُدد بِهِۦٓ أ حزرِي‬

َ ُ ‫ََ ح ح‬
32. Duk pasaweun iye si pakaradjaan ku [Pagpasaplag inin, ٣٢ ‫ِف أ حمرِي‬
ٓ ِ ‫وأۡشكه‬
ِ

283
hinangun iye Nabi].
َ َ َ َُ ‫َح‬
33. Supaya kami mudji Kau pabanes. ٣٣ ‫حك كث ِۡيا‬ ِ ‫َك نسب‬

34. Duk ngesseb Kau [nabbut] pabanes. ً ‫َونَ حذ ُك َر َك َكث‬


٣٤ ‫ِۡيا‬

35. Sabennal Kau kaniyaan Nun si kami Sangat Makakite. َ ‫ك ُك‬


٣٥ ‫نت ب ِ َنا بَ ِصۡيا‬
َ ‫ه‬
‫إِن‬

َ َ‫َ َ َح ُ َ ُ ح‬
َٰ َ ‫ك َتَٰي َٰ ُم‬
36. Pain [Allahu Taala]: Sabennal tapangurung kau ne paku nun Oh ٣٦ ‫وَس‬ ‫قال قد أوت ِيت سؤل‬
Musa.
ُ َ ‫َََ ح ََه َ َح‬
37. Duk [urungan Kami] ne sab kew nihmat balik. َٰٓ ‫ك َم هرةً أ حخ َر‬
٣٧ ‫ى‬ ‫ولقد مننا علي‬

َ ُ َٰٓ َ ٓ َ ‫ح َ ح َ ح‬
َٰٓ َ ُ‫ِك َما ي‬
38. [Essebun] si waktu kami magwahi si Inah nun, iye winahi ٣٨ ۡ‫و‬ ‫إِذ أوحينا إَِل أم‬
[panessah] kamihin.
‫وت فَٱقح ِذفِيهِ ِف حٱَلَم فَلح ُيلحقِهِ حٱَلَ ُّم ب ه‬ُ ‫َ ح‬
39. Bettarun iye diyalem kahun na layapanun iye pinahanut hap ‫ٱلساح ِِل‬ ِ ِ ِ ِ ‫أ ِن ٱق ِذفِيهِ ِِف ٱتلهاب‬
ََ َ َ ُ ‫َ َ ُ هُ ََحَ ح‬ ‫ح ُ ح‬
subah amban higad higad eddo iye kuntara Ku duk kuntara ‫ت َعل حيك ُم هبة م ِِّن َوتلِ ُ حص َن َع‬ ‫يَأخذهُ َع ُدو َِل وعدو َلۥ وألقي‬
nu[Oh Musa] duk bettad ku si kau kasilasa kun [supaya kew ٣٩ ‫ّن‬ َٰ َ َ
ٓ ِ ‫لَع َع حي‬
kalasahan aa makakite kauhin] duk inipat kew si panganjaga Ku
kau.
ُ ُ‫ح‬ ُ ُّ ُ َ ‫ح َ ح ٓ ُ ح ُ َ َ َ ُ ُ َ ح‬
َٰ َ َ ‫ك حم‬
40. [Essebun] si waktu lumengngan pongtinai nu dendehin na pain ‫لَع َمن يَكفل ُه ۖۡۥ‬ ‫إ ِذ تم َِش أختك فتقول هل أدل‬
ne: “Bayah kaam toan ku bang sine [matau] mag ipatin”? Na ‫َ َ َ ح َ َٰ َ َ َٰٓ ُ َ َ ح َ َ ه َ ح ُ َ َ َ َ ح َ َ َ َ َ ح َ َ ح‬
‫فرجعنك إَِل أمِك َك تقر عينها وَل َتزن وقتلت نفسا‬
pinabalik kew weh Kami tudju inah nun, supaya iye sinna duk ‫َ ٓ َح‬ َ ‫ََ هحَ َ َ حَ َََه َ ُُ ََ ح‬
‫ِف أه ِل‬ ِ ‫فنجينَٰك مِن ٱلغ ِم وفتنَٰك فتونا فلبِثت ِسن ِني‬
gey magkasusehan, [ubus pagtaabut nekew hadje] na
٤٠ ‫وَس‬ َٰ َ َ ‫ت‬
َٰ َ ‫لَع قَ َدر َتَٰي َٰ ُم‬ َ ‫َم حد َي َن ُث هم ج حئ‬
ِ
makapapatey kew dambuwa ginhawa baran, na pinalappas kew
weh Kami duk sarta [pinalabey kew] weh Kami sinuley suleyan
duk meh panuley suley.
‫َ ح‬
41. Duk hinang te kew [pinene magnabi, magrasul] ganta si Aku. ٤١ ‫ٱص َط َن حع ُتك نلِ َف َِس‬
‫َو ح‬

‫ح‬ َ َ َ َ ُ ََ َ َ ‫ح َ ح‬
42. Na pi kew palengngan kau duk pongtinai nu [Tudju Fir-aun] duk ٤٢ ‫وك أَ‍ِبتَٰي َٰ ِِت َوَل تن َِيا ِِف ذِك ِري‬ ‫ٱذهب أنت وأخ‬
meh tandah [mu’jizat pangurung Ku kauhin] duk da kaam
bekkat duk haman haman amban panabbut Aku.
َ
43. Pi kaam palengngan tudju Fir-aun, sabennal iye naggah ne َٰ َ َُ ‫ٱذ َه َبا ٓ إ ِ ََٰل ف حِر َع حو َن إِنه ُهۥ‬
٤٣ ‫غ‬
‫ح‬

makalandu.
‫َ ُ َ َُ َ ح ه ه َ ه ُ َ َ َ ه ُ َح َح‬
َٰ َ ‫َي‬
44. Na missa kaam si iye bissa lamma lambud, kalu kalu du pain iye ٤٤ ‫َش‬ ‫فقوَل َلۥ قوَل َلِنا لعلهۥ يتذكر أو‬
makaesseb [makapikil mag paampun] atawa magmatalew.
َ َ َ ُ ََ َ‫َ َ َهَٓ ه‬
45. Pain de [karuwangan]: Oh Tuhan kami, bennal kami tinalew َٰ َ ‫اف أن َي حف ُر َط َعلَ حي َنا ٓ أ حو أن َي حط‬
٤٥ ‫غ‬ ‫قاَل ربنا إِننا َّن‬
kami kaw iye [minasa kami] atawa magsasong kalaat nen [si
kami]. َ َ ُ َ َ ‫َ َ َ ََ َٓ ه‬
َٰ ‫ك َما ٓ أ حس َم ُع َوأ َر‬
٤٦ ‫ى‬ ‫قال َل َّتافا ۖۡ إِن ِّن مع‬
46. Pain [Allahu Taala]: Da kaam tinalew, sabennal Aku saweh bin

284
karuwangan takale [te kaam] duk takite [te kaam]. َ َ َ َ ُ َ ‫َح َ ُ َُ َٓ ه‬
َ َ
47. Na patekka kaam pi si iye, painun bi: Bennal kami karuwangan ‫ّن إ ِ حس َرَٰٓءِيل َوَل‬ٓ ِ َ‫ك فَأ حرس حِل َم َع َنا ب‬ِ ‫فأت ِياه فقوَل إِنا رسوَل رب‬
‫ه‬ َ َ َ َ ‫ه‬ َ َ َ ‫ُت َعذ حَِ ُه حم قَ حد ح‬
Rasul Tuhan nu, na patuhutun ne si kami meh Aa Bani Israilin, ‫لَع َم ِن ٱت َب َع‬
َٰ ‫ٱلسل َٰ ُم‬ ‫ك َو ه‬
ۡۖ ِ ‫جئنَٰك أَ‍ِبية مِن رب‬ِ ۡۖ
duk da siye binsanaun. Sabennal kami binoohan kew weh kami ٤٧ ‫ى‬ َٰٓ ‫ٱل ح ُه َد‬
tanda amban Tuhan nu duk kasanyangan sine sine nuhut toh.
‫َ ه‬ ‫َ ه‬
٤٨ ‫لَع َمن كذ َب َوت َو َٰل‬ َ ‫وۡ إ ََلح َنا ٓ أَ هن ٱلح َع َذ‬
َٰ َ َ ‫اب‬
ُ ‫ه َح‬
48. Bennal winahi tudju kami sabennal siksain luu si sine sine ِ َ ِ ‫إِنا قد أ‬
muting duk pataykut [amban kasabennalan agama Allahu Taala].
49. Pain ne: Weh sine teh Tuhan bin Oh Musa? ُ ُّ ‫َ َ َ َ ه‬
َٰ َ ‫ك َما َتَٰي َٰ ُم‬
٤٩ ‫وَس‬ ‫قال فمن رب‬

َٰ ‫َشء َخلح َق ُهۥ ُث هم َه َد‬


‫ك َ ح‬ ‫َ َ َ ُّ َ ه ٓ َ ح َ ُ ه‬
50. Pain ne: Tuhan kamihin, Iye mangurungan tiyap tiyap ine ine ٥٠ ‫ى‬ َٰ ‫قال ربنا ٱَّلِي أعط‬
pinapanjari Nen [kaellum kamatey, rizziki] ubus toan Ne. َ ُ‫ح‬
َٰ ‫ون ٱۡل‬
٥١ ‫ول‬ ُ ُ‫َ َ َ َ َ ُ ح‬
51. Pain Fir-aun: Na saingge sab [suwi suwi] meh ummat dehellu ِ ‫قال فما بال ٱلقر‬
hin?
َ َ‫ِند َرَب ِف ك َِتَٰب هَل يَض ُّل َرَب َو ََل ي‬
٥٢ ‫نَس‬ َ ‫قَ َال عِلح ُم َها ع‬
52. Pain Musa [Alayhis Salaam]: Panghati ien, tattap si Tuhan kun, ِ ِ ِۖ ِ ِ
diyalem Kitab [listahan Ne] gey lepas Tuhan kun duk gey lupa.
ُ َ َ َ ََ ‫َ ََ َ ُ ُ حَ َ َح‬ ‫ه‬
53. Iye mamapanjarihan kaam bulak [mapasad,mahayangin] duk ‫ِيها ُس ُبَل‬
َ ‫ك حم ف‬ ‫ٱَّلِي جعل لكم ٱۡلۡرض مهدا وسلك ل‬
َ َ ٓ ٓ ‫ََ ََ َ ه‬
hinangan ne kaam diyalem ne meh lan duk magpaturun amban َٰ ‫ٱلس َماءِ َماء فَأ حخ َر حج َنا بِهِۦٓ أ حز َوَٰجا مِن هن َبات َش ه‬
٥٣ ‫ِت‬ ‫وأنزل مِن‬
diyata langit bohe [ulan]. Na pinaguwa weh Kami [sabab ne]
bayuan jambanganin ginis baparapa.
ُ َ َ َٰ َ ‫ُُ ْ َ ح ْ َحَ ُ ه‬
54. Mangan ne kaam duk pakanun bi meh hinayep bin, bennal si َٰ َ ُّ‫ٓأَلتَٰيَٰت ِۡل ْو ِل ٱنل‬
٥٤ ‫ِه‬ ‫ٱر َع حوا أنع َٰ َمك حم إِن ِِف ذل ِك‬‫ُكوا و‬
damikkiyan ien meh tanda si meh aa bar akkal.
ُ ُ ‫ح َ َ َ ح َ َٰ ُ ح َ َ ُ ُ ُ ح َ ح َ ُ ح‬
َ َ‫ك حم ت‬
ً‫ارة‬
55. Amban [bulak ien] du pamapanjarihan Kami kaamin duk tudju ‫۞مِنها خلقنكم وفِيها نعِيدكم ومِنها َّن ِرج‬
ُ
ien du pamabalikan Kami kaamin [bang ne kaam matey] duk َٰ ‫أ حخ َر‬
٥٥ ‫ى‬
billai ne sab kaam paguwah Kami pinakellum balik [bang ne
Qiyaamat]. َ َ َ َ ‫َ َ َ ح َ َ ح َ َٰ ُ َ َ َٰ َ ُ ه‬
َٰ َ ‫ك هذ َب َوأ‬
56. Duk sabennal bakas ne iye [Fir-aun] pakitehan kami meh tandah ٥٦ ‫َب‬ ‫ولقد أرينه ءاتَٰيت ِنا ُكها ف‬
kami kemon, na pinuting hadja weh ne duk naggah iye.
َٰ َ ‫ِحر َك َتَٰي َٰ ُم‬
٥٧ ‫وَس‬ ‫ح‬ َ َ ‫قَ َال أَ ح َ َ ُ ح َ َ ح‬
57. Pain ne: “Tekka kew pitu si kami supaya kami paguwah nu ِ ‫جئتنا تلِ خرِجنا مِن أۡرضِ نا بِس‬
ِ
amban bulak [lahat] kami duk sihir nu Oh Musa?
ُ ‫ه ُح‬ َ ‫َ ح ح‬ ‫ح ح‬ َ ‫ََ ح‬
58. Na boohan kami du teed sab kew sihir kowe ien, na ngahinang ‫ٱج َعل بَيح َن َنا َو َبيح َنك َم حوعِدا َل َّنل ِف ُهۥ‬ ‫فل َنأت َِي هنك بِس‬
‫ِحر مِثلِهِۦ ف‬
َ َ َ ٓ ََ ُ ‫َح‬
kew antara kami duk antara nu pagsabuhan gey baluba kami ٥٨ ‫نت َمَّكنا ُسوى‬ ‫َنن وَل أ‬
duk kau tampat saddi.
ُ ُ ‫َ ََ ُح َ َ ه‬ ُ‫َ َ َ ح ُ ُ ح َح‬
59. Pain ne: Tampat, waktu pagsabuhanin ellew pagpangari ngari ٥٩ ‫اس ضۡح‬ ‫ٱلزينةِ وأن ُيّش ٱنل‬
ِ ‫قال موعِدكم يوم‬
duk subey timuk meh manusiyain tampalan sawung.
َ َ َ َ‫َف َت َو ه َٰل ف حِر َع حو ُن ف‬
60. Na pataykut ne Fir-aun, na tinimuk ne weh ne meh َٰ َ ‫ج َم َع ك حي َدهُۥ ُث هم أ‬
٦٠ ‫ِت‬
[pangandagey nen] ubus ien tekka [si pagsabuhan in].
ُ ‫َُ ح‬ َ ‫َ َ َ ُ ُّ َ َٰ َ ح َ ُ ح َ َ ح َ ُ ْ َ َ ه‬
61. Pain Musa [Alayhis Salaam] si siye: Siksa si kaam, da kaam ‫ح َتكم‬
ِ ‫َتوا لَع ٱَّلل ِ كذِبا فيس‬ ‫قال لهم موَس ويلكم َل تف‬
‫ََح َ َ َ ح‬
َ َ ‫ٱف‬ َ
maghinang hinang puting si Allahu Taala, sabab binsana Ne ٦١ ‫ى‬ َٰ ‫َت‬ ‫ب ِ َعذابِۖ وقد خاب م ِن‬

285
kaam duk siksa duk sabennal lugi ne iye magputingin.
َٰ ‫ج َو‬
٦٢ ‫ى‬ ُّ َ َ‫َف َت َنَٰ َز ُع ٓوا ْ أَ حم َر ُهم بَيح َن ُه حم َوأ‬
‫َسوا ْ ٱنله ح‬
62. Duk magsuweyan ne siye si pakaradjaan de antara de tinapuk
weh de pagbissa den [kinemot] bang ine ganta hininang den. َ
ُ ُ ‫َ ُ ٓ ْ ح َ َٰ َ َٰ َ َ َٰ َ َٰ ُ َ َ ُ ح‬
63. Pain de: Bennal duwangan inin [Musa duk Harun Alayhimas ‫ان أن َيرِ َجاكم م حِن أۡرضِ كم‬ ِ ‫حر ِن يرِيد‬
ِ ‫قالوا إِن هذ ِن لس‬
ََٰ ‫ح َ َ َ ح َ َ َ َ ُ ُ ح ُ ح‬
Salaam] pasisihir siye [maghinang hinang] kabayaan den ٦٣ ‫بِسِح ِرهِما ويذهبا بِط ِريقت ِكم ٱلمثل‬
paguwa de kaam amban bulak [lahat] bi duk sihir de, duk anan
de lan bi mabentelin.
‫َ َحَ ح‬ ْ ‫ُ ُ ح‬ َ ْ ‫ََ ح‬
64. Na timukun bi ne [katauhan bi] darageyin ubus patekka kaam ‫فأَج ُِعوا ك حي َدك حم ث هم ٱئ ُتوا َصفا َوق حد أفل َح ٱَلَ حو َم َم ِن‬
magdalan dalan, sabennal magparuntungan ne ellew inin sine ٦٤ ‫ل‬ َٰ َ ‫ٱس َت حع‬
‫ح‬
sine lumangkew [ngandaag].
‫َح‬ َ َ َ ُ ‫هَٓ ه‬ ‫َ ح‬ َٰٓ َ ‫قَالُوا ْ َتَٰي َٰ ُم‬
65. Pain de: “Oh Musa adakala kau mamettad [kapandeyan nun] َٰ َ ‫ون أ هول َم حن أل‬
٦٥ ‫َّق‬ َ ِ ‫وَس إ ِ هما ٓ أن تُل‬
‫َّق ِإَوما أن نك‬
atawa kami ne iye paniya dehellu mettad [kapandeyan] kami”?.
َ ُ ‫َ َ َ ح َ ح ُ ْ َ َ َ ُ ُ ح َ ُّ ُ ح‬
‫َي هي ُل إ ََلحهِ مِن س ح‬
66. Pain [Musa]: Na kaam mettad dehellu, bu ne hep pi meh lubid ‫ِح ِره حِم‬ ِ ‫ِصيهم‬ ِ ‫قال بل ألق ۖۡوا فإِذا حِبالهم وع‬
َ
den duk meh tungkud nen, pinabantuk si iye sihir den weh usah ٦٦ ‫َع‬ َٰ َ ‫أ هن َها ت َ حس‬
[palele].
َ
َٰ َ ‫ِيفة ُّم‬ ‫َح‬ َ ََ
67. Na makalessa ne hep si ginhawa baran ne kadahit Musa [Alayhis ٦٧ ‫وَس‬ ِ ‫فأ حوج َس ِِف نف‬
‫سهِۦ خ‬
Salaam]. َ َ َ َ ‫ُحَ َ ََح ه‬
68. Pain Kami: Da kew tinalew, sabennal kau iye labi malangkew in َٰ َ ‫نت حٱۡل ح‬
٦٨ ‫لَع‬ ‫قلنا َل َّتف إِنك أ‬
[si kasabennalan]. َ
69. Duk layapanun ne iye [tungkud] nu amban kanawanan nu iyu ِۖ‫حر‬ َٰ َ ‫َوألح ِق َما ِِف يَ ِمين َِك تَلح َق حف َما َص َن ُع ٓۖۡوا ْ إ ِ هن َما َصنَ ُعوا ْ َك حي ُد‬
ِ ‫س‬
َ ُ ‫َح‬ ‫َو ََل ُي حفل ُِح ه‬
loroy ne iye hininang hinang de ien, sabab hinang de ien, َٰ َ ‫ث أ‬
٦٩ ‫ِت‬ ‫ٱلساح ُِر حي‬
parageyan sihir duk gey teed magparuntung pasisihir bisan pe
ine ne boo ne.
َ ُ َٰ َ َ ‫َ ُ ح َ ه َ َ ُ ُ ه َ ُ ٓ ْ َ َ ه‬
َٰ َ ‫ون َو ُم‬
70. Na mugtuy ne hep pahebba meh Pasisihirin pasujud, [sarta] pain ٧٠ ‫وَس‬ ‫ب هر‬ ِ ‫فأل َِّق ٱلسحرة سجدا قالوا ءامنا بِر‬
de: Magparatsaya ne kami si Tuhan Harunin duk Musa.
‫َ َ َ َ ُ ح َُ َ حَ َ ح َ َ َ َ ُ ح ه ُ َ َ ُ ُ ه‬
71. Pain [Fir-aun]: Weh kahagad kaam si iye dehellu amban panug ‫ۡيك ُم ٱَّلِي‬ ِ ‫قال ءامنتم َلۥ قبل أن ءاذن لكمۖۡ إِنهۥ لكب‬
ََٰ ‫ح‬ ُ َ ُ ‫ح َ ََ َُ َ ه َح َ ُ ح ََح‬ ُ ‫ه‬
ku [supaya kaam tasiksa], sabennal iye du teed pagbahian bi ‫َعل َمك ُم ٱلسِحر ۖۡ فِلق ِطعن أيدِيكم وأرجلكم مِن خِلف‬
َ ََٓ َ َ َ ‫ح‬ ُ ُ ‫ََ ُ َ َه‬
mamanoan kaam sihir in, na asal putukan ku teed meh tangan ‫وع ٱنلهخ ِل َوتلَ حعل ُم هن أ ُّي َنا أش ُّد َعذابا‬
ِ ‫ك حم ِِف ُجذ‬ ‫وۡلصل ِبن‬
َ
bin duk meh bettis bin pinagsaliyu duk asal toweng te teed kaam َٰ َ َ‫َوأ ح‬
٧١ ‫َّق‬
si poon hurmah duk asal katauhan bi teed bang sine kami peddi
niksa duk tatas.
َ َ ‫ه‬ َ ‫ح‬ َ ٓ َ َ َٰ َ َ َ َ ‫َ ُ ْ َ ُّ ح‬
72. Pain de: “Gey kew palabi kami amban iye binoo ne amban meh ۡۖ ‫ت َوٱَّلِي ف َط َرنا‬ ِ َٰ ‫لَع ما جا َءنا م َِن ٱِلَيِن‬ ‫قالوا لن نؤث ِرك‬
katarranganin duk Iye mamapanjari kamihin, na hinangun ne
ٓ َ ‫ح َ َ َٰ َ ُّ ح‬ َ ‫ه َح‬
٧٢ ‫نت قاضِۖ إِن َما تق َِض هَٰ ِذه ِ ٱۡليوة ٱلنيا‬
َ َ َ‫فَٱقح ِض َما ٓ أ‬
iye hukum nun, bennal hukuman nu iye si kaellum Dunya du
hadja.
َ ‫َٓ ح ح‬ َ َ ‫ح‬ ٓ‫ه‬
73. Sabennal kami, magparatsaya ne kami si Tuhan kami, supaya ‫إِنا َء َام هنا ب ِ َرب ِ َنا َِلَغف َِر نلَا خ َطَٰ َيَٰ َنا َو َما أك َره َت َنا َعل حيهِ م َِن‬
َ
ampun ne si kami meh kasaan kamihin duk iye pangaleges nu َٰٓ َ َ‫ٱَّلل َخ حۡي َوأ ح‬
٧٣ ‫َّق‬ ُ ‫ِحر َو ه‬ ‫ح‬
ِ ‫ٱلس‬
kami amban pagsisihir in duk Allahu Taala labi Hap duk labi

286
Kakkal.
َ َ ُ ُ َ َ َ ‫ه ُ َ َح َ ه ُ ُ ح َ ه َُ َ َ ه‬
74. Sabebbal sine sine tekka tudju Tuhan ne magboo duse [hadje] ‫ِيها َوَل‬ ‫ت ربهۥ ُم ِرما فإِن َلۥ جهنم َل يموت ف‬
ِ ‫إِنهۥ من يأ‬
sabennal niyah ne [tinagame] si iye [Narka] Jahannam gey iye َٰ َ ‫َُيح‬
٧٤ ‫ي‬
ellum lai diyalem ne duk gey du sab matey.
َ َٰٓ َ ْ ُ َ َٰ َ َٰ ‫َ َ َ ح ُ ح َ ح َ َ ه‬
‫ك ل َ ُه ُم ه‬
ُ َٰ ‫ٱل َر َج‬
75. Duk sine sine tekka diyalem pamaratsaya duk bakas ‫ت‬ ِ ‫ت فأولئ‬ ِ ‫ومن يأتِهِۦ مؤمِنا قد ع ِمل ٱلصل ِح‬
‫ح‬
kapaghinang meh makasulut [hap] na iye meh siye ien, niyah ne ٧٥ ‫ل‬ َٰ َ ‫ٱل ُع‬
[tinagame] si siye meh pangkatan sa langkew langkew.
َ َ َ َ َٰ َ ُ َٰ َ ‫َ ح َ ح َ ح‬ ‫َح‬ ُ َٰ‫َج هن‬
76. [Tinagame] si siyehin meh Surgah Adn, magselluy amban ‫ِيها َوذ َٰل ِك‬ ‫ت َع حدن َترِي مِن َتت ِها ٱۡلنهر خ ِِلِين ف‬
tindakan ne meh subain kakkal siye diyalem ne, na damikkiyan ٧٦ ‫َك‬َٰ ‫َج َزا ٓ ُء َمن تَ َز ه‬
ien tumbas si sine sine nutsi dine [sabab pangahinang kahapan]. َ ‫َ ح‬
‫ٱۡض حب ل ُه حم َُرِيقا‬ َ ‫َولَ َق حد أَ حو َح حي َنا ٓ إ َ ََٰل ُم َ َٰٓ َ ح َ ح‬
77. Duk sabennal winahihan weh Kami tudju Musa [Alayhis Salaam] ِ ‫َس بِعِبادِي ف‬ِ ‫وَس أن أ‬ ِ
َ ‫ح‬ َ ََ ََ ُ َ َ ‫حَ ح ََ ه‬
boohun tahala [sangem] meh ipun Kun, na lubakun si siye َٰ ‫ِِف ٱِلح ِر يبسا َل تخَٰف درَك وَل َّت‬
٧٧ ‫َش‬
[supaya tahinang de] lan tahikin toho iye gey kew tinalew [kaw
kew taabut Fir-aun] duk gey du sab kew tinalew [lembo].
َ ‫ح‬ ََ ُ ‫ََح‬
78. Na tinurul siye weh Fir-aun duk meh sundalu ne, na kalekkeban ٧٨ ‫فأت َب َع ُه حم ف حِر َع حون ِِبُ ُنودِه ِۦ فغشِ َي ُهم م َِن ٱَلَ ِم َما غشِ َي ُه حم‬
siye weh tahikin duk lembo siye. َ
َٰ ‫َوأ َض هل ف حِر َع حو ُن قَ حو َم ُهۥ َو َما َه َد‬
٧٩ ‫ى‬
79. Duk ilepas weh Fir-aun meh aa qawman nen duk gah katoan ne.
ُ َ ُ ُ َ َ َ
80. Oh kaam meh Aa Bani Israel sabennal bakas kaam pinalappas ٓ ِ ‫َتَٰي َٰ َب‬
‫ّن إ ِ حس َرَٰٓءِيل ق حد أَنَ حي َنَٰكم م حِن َع ُدوِك حم َو َو َٰ َع حدنَٰك حم‬
ُ ‫ح ح َ َ ََهحَ َ َح‬
‫ك ُم ٱل ح َم هن َو ه‬ َ
weh kami amban kuntara bi duk jinanjian kaam weh kami si ٨٠ ‫ى‬ َٰ ‫ٱلسلح َو‬ ‫ٱلطورِ ٱۡليمن ونزنلا علي‬ ُّ ‫َجان َِب‬
punu kinanawanan bin duk pinaturunan kaam weh kami
inuman atawa kinakan [mamis kowe meh juice] duk kinakan
[manuk manuk kowe meh itew].
ُ َ ‫ََ ه‬ ْ َ ‫َ َحَ ُ َ َح‬ ْ ُُ
81. Mangan ne kaam amban meh sutsi [halal] kapangarizziki kami ‫حل َعل حيك حم‬
ِ ‫ت ما َرزقنَٰك حم َوَل تطغ حوا فِيهِ في‬
َ
ِ َٰ‫ُكوا مِن َُيِب‬
kaam duk da kaam nganyaya [atawa missoko] na janan patekka ٨١ ‫ى‬ َٰ ‫َغ َضبِۖ َو َمن َُيحل حِل َعلَ حيهِ َغ َضب َف َق حد َه َو‬
ِ ِ
si kaam astel ku duk sine sine harus si siye astel kun sabennal iye
ley magkakaat ne {Tafseer Attabari}.
‫ُه ح‬ َ َ َ ‫ََه‬
82. Duk bennal aku asal Pangangampun si sine sine balik َٰ ‫ٱه َت َد‬
٨٢ ‫ى‬ ‫ِإَوّن لغفار ل َِمن تا َب َو َء َام َن َو َع ِمل صَٰل ِحا ثم‬
ِ
[magpaampun] duk ngahinang makasulut puwas iye katoan.
َ ‫َََٓ ح َ َ َ َ َح‬
َٰ َ ‫ِك َتَٰي َٰ ُم‬
83. [Pain Allahu Taala]: Weh ine pagdayi dayian nu amban meh aa ٨٣ ‫وَس‬ ‫۞وما أعجلك عن قوم‬
qawman nu iyu Oh Musa?
َٰ َ ‫َِت‬ َ ‫َ َ ح ُ َح‬
‫ك َرب ل َ ح‬ َ َ َٰٓ َ َ ٓ َ ْ ُ ‫َ َ ُ ح‬
84. Pain [Musa Alayhis Salaam]: “Iye meh siye ien [nuhut] bakkas ku ٨٤ ‫َض‬ ِ ‫جلت إَِل‬
ِ ‫لَع أثرِي وع‬ ِ‫قال هم أوَلء‬
du siye ien duk magdayih dayih ku tudju kau Oh Tuhan ku
supaya Kew magrida”.
‫ك ِم ُۢن ََ حعد َِك َوأ َ َض هل ُه ُم ه‬
٨٥ ‫ٱلسامِرِ ُّي‬
َ َ ‫َ َ َ ه َ ح ََه َح‬
‫قال فإِنا قد فتنا قوم‬
85. Pain [Allahu Taala]: “Sabennal Kami sinuley suleyan weh Kami
meh aa qawman nun puwas amban kau duk ilepas isab siye weh
Saamiriy” [munaafiq amban meh tumpukan Bani Israel].
ُ ََ َ َ َ َ َ ‫َ ح‬ َ َ َٰٓ َ ُ َ َ َ َ
86. Na balik ne Musa [Alayhis Salaam] tudju meh aa qawman ne ‫وَس إ ِ ََٰل ق حو ِمهِۦ غض َبَٰ َن أسِفا قال تَٰيَٰق حو ِم أل حم يَع حِدك حم‬ ‫فرجع م‬
ngama duk ngandu ase, pain ne: “Oh kaam meh aa qawman ku,

287
‫َ َ ُّ َ َ ه‬ ‫ََ َ َ ُ ح‬ ‫ُ ح‬
weh gah ke kaam janjian Tuhan bin duk janji hap weh ‫َر ُّبك حم َوع ًدا َح َس ًنا أف َطال َعل حيك ُم ٱل َع حه ُد أ حم أ َردت حم أن ُيِل‬
‫ُ ََ ح َح‬ َ َ ُ َ
kateggelan ke kaam si janjiin? Atawa bayah ne kaam bang harus ٨٦ ‫َعل حيك حم غضب مِن هربِك حم فأخلف ُتم هم حو ِعدِي‬
si kaam ama amban Tuhan bin, hangkan baluba bi janji kun”?
َ ‫قَالُوا ْ َما ٓ أَ حخلَ حف َنا َم حوع َِد َك ب َملحك َِنا َو َلَٰك هِنا ُۡحِلح َنا ٓ أَ حو َزارا مِن ز‬
ِ‫ينة‬
87. Pain de: “Gah baluba kami janji nun amban kabayaan kami, ِ ِ
ُّ ‫ه‬ َ ‫ح َ ح ِ َ َ َ ح َ َٰ َ َ َ َ َٰ َ َ ح‬
malaingkan binoo kami [pinain weh gey ne ko taguna meh ٨٧ ‫ٱلقوم فقذفنها فكذل ِك ألَّق ٱلسامِرِي‬
pamulawan kamihin] na tinimanan weh kami amban kabayaan
Saamiri”.
ُ َ َٓ َ ْ ُ ََ ُ ‫ه‬ ‫فَأَ حخ َر َج ل َ ُه حم ع ح‬
‫ِجَل َج َسدا َُلۥ خ َوار فقالوا هَٰذا إِل َٰ ُهك حم‬
88. Na pinaguwah [weh Samiri amban bulawan ley] si siye [santu]
َ ِ َ‫وَس فَن‬ َ
َٰ َ ‫ِإَول َٰ ُه ُم‬
hantang anak sapi baran nen magsuwala [peggeh taga lessuh], ٨٨ ‫َس‬
pain me kasinduwehan amban siye [inin ne] iye Tuhan bin duk
Tuhan Musahin na takaipat ne [weh Saamiri].
َ َ َ ُ َ َ َ
‫ج ُع إَِلح ِه حم ق حوَل َوَل َي حمل ِك ل ُه حم ۡضا َوَل‬ ‫َََ ََ ح َ َه َح‬
89. . Weh gah ke ien takite de weh gey makaurung bissa si siye duk ِ ‫أفَل يرون أَل ير‬
‫َح‬
ganah gees ne ngurung kasiya siyahan duk kamumfaatan? ٨٩ ‫نفعا‬
‫ه‬ ُ ُ َٰ َ ‫َ َ َ ح َ َ َ ُ ح‬
ُ ‫ون مِن َق حب ُل َتَٰي َٰ َق حو ِم إ هن َما فُت‬
90. Duk bakas ne siye inakahan weh Harun andang : “Oh kaam meh ‫ِنتم بِهِۖۡۦ ِإَون‬ ِ ‫ولقد قال لهم هر‬
‫ح‬ َ ْ ُ ََ ُ ‫َ ه ُ ُ ه ح َ َٰ ُ َ ه‬
aa qawman ku, bennal kaam kafitnahan kaam [weh santu iyu] ٓ
٩٠ ‫و ي وأُِيعوا أم ِري‬ ِ ‫ربكم ٱلرحمن فٱتبِع‬
duk bennal Tuhan bin Sangat maase na tuhutun bi ku duk
tuhutun bi daakan kun”.
91. Pain de: “Gey teed kami usa luu si santu iyu, samantaan gey tekka َٰ َ ‫ج َع إ ِ ََلح َنا ُم‬
٩١ ‫وَس‬ ‫ِني َح ه َٰ َ ح‬
ِ ‫ِت ير‬
َ ‫كف‬ َ َ َ َ َ‫َ ُ ْ َ هح‬
ِ َٰ ‫َبح عل حيهِ ع‬ ‫قالوا لن ن‬
balik pitu si kami Musa.
ْ ُّ َ َ ‫َ ح‬ ُ َ َ َ
92. Pain [Musa Alayhis Salaam]: “Oh Harun! Ine ne makalang ٩٢ ‫قال تَٰي َٰ َه َٰ ُرون َما َم َن َعك إِذ َرأ حي َت ُه حم ضل ٓوا‬
kauhin, si waktu siye takite nu lepas [weey hadja pasagad nu gah
peges nu]?
َ َ ‫َه َه َ ََ َ َ ح‬
93. “Weey ku gah tuhut nu, weey sulang nu pangandaakan kun”? ٩٣ ‫ت أ حم ِري‬ ‫أَل تتبِع ِنِۖ أفعصي‬
َ َُ َ ُ ‫ح‬ ‫ح‬
94. Pain [Harun Alayhis Salaam]: “Oh kew anak si inah, da ‫يت أن تقول‬
َ ٓ ِ ‫قَ َال يَبح َن ُؤ هم ََل تَأ ُخ حذ بِل حِح َيِت َو ََل ب ِ َرأ‬
ِ‫َسِۖ إ ِ ِّن خش‬ ِ
َ ‫َ ه ح َ َ ح َ َ ٓ ح َ َٰٓ َ َ َ ح َ ح ُ ح‬
ganggutun bongot kun duk kok kun, bennal aku tinalew ku, kaw ٩٤ ‫ب ق حو ِل‬ ‫فرقت َني ب ِّن إِسرءِيل ولم ترق‬
pain nu pagkanat nu antara meh aa Bani Israelin duk gah
jagahan nu bissa kun”.
َ ُ ‫َ َ ََ َ ح‬
َٰ َ َٰ ‫ك َتَٰي‬
95. Pain [Musa Alayhis Salaam]: “Ine tapikil nu ley Oh Saamiri”? ٩٥ ‫س ِم ِر ُّي‬ ‫قال فما خطب‬

ََ ‫ح‬ َ ‫َََ ح ُ َح‬ ْ ُ ُ ‫َ َ َ ُ ح ُ َ َح َح‬


96. Pain ne: “Takite ku iye gah takite den, na ngeddo ku amban ِ‫قال بِصت بِما لم يبِصوا بِهِۦ فقبضت قبضة مِن أثر‬
[bagumbun] limpa [kura si Jibril] na ilayapan weh ku tudju ‫َح‬ ‫ٱلر ُسول َف َن َب حذ ُت َها َو َك َذَٰل َِك َس هولَ ح‬
٩٦ ‫ت َِل نف َِس‬ ‫ه‬
ِ
[ebbut palaihan bulawan meh aa Fir-aunin, iye gantah hininang
santu sapiin] damikkiyan saien pangeyo ngeyo aku ginhawa
baran kun.
97. Pain [Musa Alayhis Salaam]: “Na pi nekew tahala, na duk bennal َ َ ‫ه‬ َ َ َ َ ُ َ َ َٰ َ َ ‫ح‬ َ َ ‫َ َ َ ح َ ح َ ه‬
‫اس ِإَون لك‬ ۡۖ ‫قال فٱذهب فإِن لك ِِف ٱۡليوة ِ أن تقول َل مِس‬
َ َ ‫َ ح‬ ‫ه ُحََ ُ َ ُ ح َ َ َ ه‬
si kaellum inin bissa nun ‘gey kew inusa’ pinatahala hadja kew ۡۖ ‫ت َعل حيهِ ََعكِفا‬ َٰٓ ِ ‫َم حوعِدا لن َّتلفه ۖۡۥ وٱنظر إ‬
‫َل إِل َٰ ِهك ٱَّلِي ظل‬
ً َ ‫ح‬ َ َ ُ َ َ ُ‫ه‬
٩٧ ‫ح ِرق هن ُهۥ ث هم نلَنسِف هن ُهۥ ِِف ٱَلَ ِم ن حسفا‬
dendangan nu duk niyah ne janji si kau [siksa] gana kabaluba ne,
‫نل‬

288
payamanun sah Tuhan nu iye gey inusaan nu iyu, asal eggas
kami iyu puwas ien layapan kami parem tahik [abu ne
malupudin].
‫ح‬ ‫ه َ ٓ َ َٰ ُ ُ ُ ه ُ ه َ ٓ َ َٰ َ ه ُ َ َ َ ُ ه‬
‫ك َ ح‬
98. Bennal iye du Tuhan bin Allahu Taala Iye gana patut ٩٨ ‫َشء عِلما‬ ‫إِنما إِلهكم ٱَّلل ٱَّلِي َل إِله إَِل هو وسِع‬
[pagpamariyawaan] malaingkan Iye. Sangat paluha si tiyap tiyap
ine ine panghati Nen.
َ َ َ َ ٓ َ َ ‫َ َ َٰ َ َ ُ ُّ َ َ ح َ ح‬
99. Kowe damikkiyan ien panuwi nuwi Kami si kauhin [Oh ‫ۢنباءِ َما ق حد َس َب َق َوق حد َءات حي َنَٰك مِن‬ ‫كذل ِك نقص عليك مِن أ‬
‫ه ه ح‬
Muhammad] amban meh aka aka dehellu, duk sabennal bakas ٩٩ ‫ُلنا ذِكرا‬
kew inurungan weh kami amban kami pamaesseb [Iye ne Qur-
an]. ‫ح‬ ُ ‫َ ح َ َ َ ه َح‬
100. Sine ine pataykut amban [pamaesseb Qur-an] Na ١٠٠ ‫هم حن أع َرض ع حن ُه فإِن ُهۥ ُي ِمل يَ حو َم ٱلق َِي َٰ َمةِ وِ حز ًرا‬
sabennal iye ley magboo si Ellew Qiyaamat duse.
‫ح‬ ‫ح‬ َ ٓ َ ‫َخ َٰ ِِل‬
101. Kakkal siye ien diyalem siksa duk sa laat laat ne si Ellew ١٠١ ‫ِين فِيهِِۖ َو َسا َء ل ُه حم يَ حو َم ٱلق َِيَٰ َمةِ ِۡحَل‬
Qiyaamat binoo [dusehin].
102. Si Ellew tinihup ne Sangkakalahin [tihup si kaduwe]: ١٠٢ ‫ِني يَ حو َمئِذ ُز حرقا‬
َ ‫جرم‬‫َ َح ُ ُ حُ ح‬ ُّ ُ َ ُ َ‫َح‬
ِ ‫يوم ينفخ ِِف ٱلصورِِۚ وَنّش ٱلم‬
“Duk timuk kami ne meh aa barduse [pananaggain] si Ellew ien
taluk [ngennus atawa pessek] ‘Tafseer Qur-tubi’.
‫ح‬ ‫ه ح ه‬ َ َ َ
103. [Teppet sah] siye magkemot kemot si antara de, [gah du ١٠٣ ‫َي َتخَٰف ُتون بَيح َن ُه حم إِن ِلِث ُت حم إَِل َعّشا‬
kaam teggel si Dunya] ellum malaingkan [gah du bisan] sampuh
[bahangi].
‫ًَ ه ح ه‬ َُ َ ُ ُ ‫ُ ُ َ ح‬ َ ‫هح َ ح‬
104. Kami labi makahati bang ine pinain den, si waktu missa ‫َن ُن أعل ُم ب ِ َما َيقولون إِذ َيقول أ حمثل ُه حم َُرِيقة إِن ِلِث ُت حم إَِل‬
tamanan mapateng amban siyehin: “Gah du kaam iyu neteg ١٠٤ ‫يَ حوما‬
ellum, malaingkan daellew du”.
َ ُ ‫َُح‬ ‫ح‬ َ َ َ َُ ‫ََح‬
105. Duk tilew de kew [Oh Rasulu Allahi Sallahu Alayhi ١٠٥ ‫ٱۡل َبا ِل فقل يَنسِف َها َر َِب ن حسفا‬
ِ ‫ويسلونك ع ِن‬
Wasallam] pasal meh punu, na bissahun: Sabennal,sabulakan
Tuhan kun iyuen [hantang] bagumbun sampurna.
‫ح‬ َ َ َ َ
106. Ubus pasagad ne ien sampay ngapasad ne. ١٠٦ ‫ف َيذ ُرها قاعا َصف َصفا‬

َ َٓ
107. Gey kew makakite si ien bid atawa sekoan. ١٠٧ ‫ِيها ع َِوجا َوَل أ حمتا‬
َ ‫ىف‬َٰ ‫هَل تَ َر‬

108. Si Ellew ien Tuhut de hadja linganin gana sapean ne ‫ِلرِنَٰمۡح‬ ُ ‫خ َش َعت حٱۡلَ حص َو‬
‫ات ل ه‬ َ َ َُ َ َ َ َ ِ ‫َح َ َه ُ َ ه‬
‫يومئِذ يتبِعون ٱلاع َل عِوج َل ۖۡۥ و‬
ِ
َ ‫ه‬ َ ََ
[manalus nalus hadja] duk kadahitan kemon suwala ١٠٨ ‫فَل ت حس َم ُع إَِل ه حمسا‬
[pinapanjarihin] si Tuhan Sangat mamaasein, na gey kew
makakale malaingkan kemot kemot hadja.
َ َ َ َ ُ َ ‫َ ح َ ه َ َ ُ ه َ َٰ َ ُ ه َ ح َ َ َ ُ ه ح‬
109. Ellew ien, gey ne makatabang shafaatin, malaingkan sine ‫َض َُلۥ‬ ِ ‫يومئِذ َل تنفع ٱلشفعة إَِل من أذِن َل ٱلرحمَٰن ور‬
َ
sine sugan Ne si ien duk sartah magrida Iye si bissahin. ١٠٩ ‫ق حوَل‬
‫ح‬ َ ُ َ َ‫َ ح‬ َ َ‫َ ح َُ َ َح‬
110. Katauhan weh Allahu Taala mapaatag si sinasang den [si ١١٠ ‫ني أيحدِي ِه حم َو َما خلف ُه حم َوَل ُيِي ُطون بِهِۦ عِلما‬َ ‫يعلم ما‬
Dunya inin] duk dambulihan den [si Akhirat] duk gey katauhan

289
de panghati [Allahu Taalahin].
111. Duk nondok ne meh luwe hin si Iye Maellum Kakkalin ‫َ َ َ ح ُ ُ ُ ح َ ح َ ُّ َ َ ح َ َ َ ح َ َ َ ُ ح‬
١١١ ‫ۡحل ظلما‬ ِ ‫ۡح ٱلقي‬
‫ومِۖ وقد خاب من‬ ِ ‫ت ٱلوجوه ل ِل‬
ِ ‫۞وعن‬
[Allahu Taala] duk sabennal lugi ne iye magboo kaayayahan
[pagsakutu duk duse]hin.
َ ‫ََ ََ ُ ُ ح‬ ‫ُ ح‬ َ ‫ه‬ ‫َ ح ح‬
112. Duk sine sine ngahinang amban meh makasulut [hap] ‫ت َوه َو ُمؤمِن فَل َياف ظلما َوَل‬
ِ َٰ‫َومن َيع َمل م َِن ٱلصَٰل ِح‬
duk iye ley magparatsaya na gey ne iye tinalew si kalaatan ley ‫َ ح‬
١١٢ ‫هضما‬
[kaw katambahan] duk gey ne du sab tinalew si [kahapan nen
kaw kakulangan tumbas nen].
‫َ ه‬ ‫ح‬ ‫َ َ َ َٰ َ َ َ ح َ َٰ ُ ُ ح َ ً َ َ َ َ ه ح‬
113. Duk kowe damikkiyan ien, pinaturun weh Kami Qur- ‫صف َنا فِيهِ م َِن ٱل َوعِي ِد ل َعل ُه حم‬ ‫وكذل ِك أنزلنه قرءانا عربِيا و‬
‫ح‬ َ ُ ‫ُ َ َ ُح‬
anin [binahasa] Arab duk pagbidda bidda kami diyalem ne ١١٣ ‫َي هتقون أ حو ُيدِث ل ُه حم ذِكرا‬
amban meh [sabbutan siksa tinagame] kalu kalu du pain siye
magmatalew atawa [makabintang amban meh sabbutan siksa
ummat dehellu]. َ َ
‫ان مِن ق حب ِل أن‬ َ ‫ٱَّلل ٱل ح َمل ُِك ح َ ُّ َ َ َ ح َ ح ح ُ ح‬
ُ ‫َف َت َع َٰ َل ه‬
114. Na Sangat Mahatinggi Allahu Taala magmilik sabennal ِ ‫ٱۡلق ُۗوَل تعجل بِٱلقرء‬
‫ح‬ ‫ح‬ ‫ُي حق َ َٰٓ َ ح َ َ ح ُ ُ َ ُ ه‬
duk da dayi dayiun [mamassa Qur-anin Oh Rasulu Allah] ١١٤ ‫ب زِد ِّن عِلما‬
ِ ‫َض إَِلك وحيه ۖۡۥ وقل ر‬
dehellu amban kaubus [si Jibril Alayhis Salaam] amban pamassa
ne duk bissahun hadja Oh Tuhan ku pagtamba manambahun
panghati kun.
َ َ ‫َحُ ََ َ ََح‬ َ َ َ َٰٓ َ ‫َولَ َق حد َعه حدنَا ٓ إ‬
115. Sabennal ngajanji Kami pusi Adam [Alayhis Salaam] ١١٥ ‫َن حد َُلۥ َع حزما‬
ِ ‫َل ءادم مِن قبل فن َِس ولم‬ ِ ِ
tagna na takalupa weh ne duk gah Kami makasuwa si iye
[kateteg duk kahaget janji].
َ َ ‫ح ُحَ حَ َ َ ح ُ ُ ْ َ َ َ َ َ ُ ْٓ ه ٓ ح‬
116. Duk [Essebun si waktu] pain Kami si meh Malaikatin: َٰ َ ‫ِيس أ‬
١١٦ ‫َب‬ َٰٓ ‫ِإَوذ قلنا ل ِلم‬
‫لئ ِكةِ ٱسجدوا ٓأِلدم فسجدوا إَِل إِبل‬
Pasujud kaam pusi Adam [pangamulliya iye] na pasujud ne siye
kemon, malaingkan si Iblis naggah.
ُ ‫َ ُ ح َ َ َٰٓ َ َ ُ ه َ َٰ َ َ ُ ه َ َ َ ح َ َ َ ُ ح‬
117. Na pain Kami: “Oh Adam, bennal inin [Si Iblis] kuntara bi ‫جك فَل َي ِر َج هنك َما م َِن‬ ِ ‫فقلنا يـادم إِن هذا عدو لك ول ِزو‬
َ َ‫ح‬
duk anda nun, na asal da teed kaam [bayah keyo keyo ne] َٰٓ َ ‫ٱۡل هنةِ فتَ حش‬
١١٧ ‫َّق‬
pinaguwa amban diyalem Surgah [sabab] lubagan” [kaam bang
ne kaam gumuwa].
َٰ ‫ِيها َو ََل َت حع َر‬ َ َُ ‫ه َ َ َه‬
َ ‫وع ف‬
118. Sabennal niyah ne [tinagame] si kau diyalem Surgah gey ١١٨ ‫ى‬ ‫إِن لك أَل َت‬
nekew kinaugtuh duk gey nekew nantang.
َ َ ُْ َ ‫ََه َ َ َ ح‬
119. Duk gey nekew lekkakan diyalem ne duk [kapanasan َٰ َ ‫ِيها َوَل تَ حض‬
١١٩ ‫ۡح‬ ‫وأنك َل تظمؤا ف‬
Ellew].
‫َ َ ح َ َ َ ح ه ح َ ُ َ َ َ َ َ ُ َ ح َ ُ ُّ َ َ َ َٰ َ َ َ ح ُ ح‬
120. Na sinassat ne hep iye weh Shaitan pain ne: “Oh Adam! ‫ِل‬
ِ ‫ٱۡل‬ ِ ‫يـادم هل أدلك لَع شجرة‬ َٰٓ ‫فوسوس إَِلهِ ٱلشيطَٰن قال‬
‫ح ه‬
Bayah ke kew akahan ku duk [buwa kayu bang takakan nu] َٰ َ ‫َو ُملك َل َي حب‬
١٢٠ ‫ل‬
neteg nekew duk [manjari nekew Datu king] gey magkaala”.
َ َ ‫ََ َ َ ح َ َ َ َ ح َُ َ َ ح ُ ُ َ َ َ َ َح‬
121. Na makakan ne siye kaduwangan [amban buwa kayuhin] ‫ان َعل حي ِه َما‬
ِ ‫فأكَل مِنها فبدت لهما سوَٰءتهما وُفِقا َي ِصف‬
َ َ َٰٓ َ َ َ ‫ح َ ه‬
َٰ ‫اد ُم َر هب ُهۥ َف َغ َو‬
na pakite ne si siye [awrat den, pagkalella pagkarende den] na ١٢١ ‫ى‬ ‫مِن َو َر ِق ٱۡلنةِِۚ وعِص ء‬
nabunan di re ne siye duk dawen kayu amban diyalem Surgah

290
duk sinulang weh Adam Tuhan nen na lepas ne iye.
122. Puwas ien, pineneh iye weh Tuhan ne [balik iye َٰ ‫اب َعلَ حيهِ َو َه َد‬
١٢٢ ‫ى‬ ‫ُث هم ح‬
َ ‫ٱج َت َبَٰ ُه َر ُّب ُهۥ َف َت‬
magpaampun] na inampun ne iye duk tinoan [balik].
ُ ‫ح‬ َ ُ ُ ‫َ َ ح‬
َ ‫ٱهب َطا م حِن َها ََج‬
123. Pain [Allahu Taala]: “Duwai ne kaam amban diyalem ‫ِيعُۢا ۖۡ ََ حعضك حم ِلِ َ حعض َع ُدو ۖۡفإ ِ هما يَأت ِيَ هنكم‬ ِ ‫قال‬
َ َ َ َ َ ‫مِّن ُهدى َف َمن هٱت َب َع ُه َد‬
Surgah kemon [tudju Dunya] kasinduwehanin kaam si ١٢٣ ‫َّق‬ َٰ َ ‫ض ُّل َوَل ي َ حش‬
ِ ‫اي فَل ي‬ ِ ِ
kasinduwehan magkuntara, na adakala kaam tekkahan toh
amban Aku na sine sine nuhut toh Ku na gey ne iye lepas duk gey
ne magkarussungan.
ُ ُ ‫ِيشة َضنَّك َو ََنح‬
َ َ َُ ‫َ ه‬ ‫ح‬ َ ‫َ ح‬
124. Duk sine sine pataikut amban pamaesseb ku [Qur-an] na ‫ّشهُۥ يَ حو َم‬ ‫َو َم حن أع َرض َعن ذِك ِري فإِن َلۥ مع‬
َ ‫ح‬
bennal niyah ne si iye kaelluman sigpit duk timuk Kami iye ١٢٤ ‫م‬َٰ َ ‫ٱلق َِيَٰ َمةِ أ حع‬
[pinakellum] si Ellew Qiyaamat pessek. َ َ‫َ َ َ ح‬
ُ ‫م َوقَ حد ُك‬
١٢٥ ‫نت بَ ِصۡيا‬ َٰ َ ‫ّن أ حع‬
ٓ ِ ‫ب ل ِم حّشت‬ َ َ َ
125. Pain ne: “Oh Tuhan ku weey ku timuk Nu pinakellum ِ ‫قال ر‬
pessek, bu kaniyaan kun [si Dunya] makakite?
‫ح‬ َ َ َ َ َ ُ َ َ َ ‫َ َ َ َ َٰ َ َ َ ح‬
126. Pain [Allahu Taala]: “Kowe damikkiyan ien [si waktu َٰ َ ُ‫ِيت َها ۖۡ َوك َذَٰل َِك ٱَلَ حو َم ت‬
١٢٦ ‫نَس‬ ‫قال كذل ِك أتتك ءاتَٰيَٰتنا فنس‬
kew] katekkahan Ayat kami [pamaesseb diyalem Qur-an] na
kinaipatan hadja we nu, na Ellew inin kau sab kinaipatanin.
ُ ‫ت َربهِۦ َولَ َع َذ‬ َ ‫َ ح َح َ َ ََح ُح‬ ‫ََ َ َ َح‬
127. Duk kowe damikkiyan ien, panumbas Kami sine sine ‫اب‬ ِ ِ َٰ ‫وكذَٰل ِك َن ِزي من أَسف ولم يؤ ِم ُۢن أَ‍ِبتَٰي‬
َ َ
magpakaat duk gah iye magparatsaya si meh tanda Tuhan ne َٰٓ َ َ‫ٱٓأۡلخ َِرة ِ أ َش ُّد َوأ ح‬
١٢٧ ‫َّق‬
duk asal siksa si Ellew dambulihin makalandu duk teteg. َ َ
َ ُ
‫ون َي حمشون ِِف‬ ُ ُ‫َ َ ح َ ح َُ ح َ ح ح َ ح َ َ ح َُ َ ح‬
128. Weh gah ke makatoan siye [makaurungan siye ِ ‫أفلم يه ِد لهم كم أهلكنا قبلهم مِن ٱلقر‬
ُ َ َ َٰ َ
pamintangan] piye hadja larak Kami dehellu amban siye amban َٰ َ ُّ‫ٓأَلتَٰيَٰت ِۡل ْو ِل ٱنل‬
١٢٨ ‫ِه‬
‫ه‬
‫كن ِ ِه حم إِن ِِف ذل ِك‬ َٰ َ ‫َم‬
ِ ‫س‬
meh ummat, lumengngan lengngan siye [diyalem parasahan] si
meh lumah de, bennal si meh damikkiyan ien meh tanda si meh
aa bar akkal.
َ َ ََ َ ‫َول َ حو ََل َُك َِمة َس َب َق ح‬
129. Bang hadja dumain bissa dumehellu [tasulat] amban ١٢٩ ‫ت مِن هربِك لَّكن ل َِزاما َوأ َجل ُّم َسم‬
Tuhan nu, asal subey ne [teed patekka si siye siksa den]
sumaguwa sabab hadja ajal tartantu.
‫َ ح ح َ َ َٰ َ َ ُ ُ َ َ َ ح َ ح َ َ َ ح َ ُ ُ ِ ه‬
130. Na magsabar kew [Oh Muhammad] luu si binissa den ‫وع ٱلش حم ِس‬ ‫فٱص َِب لَع ما يقولون وسبِح ِِبم ِد ربِك قبل ُل‬
َ ‫ه‬ َ َ َ َ ‫َٓ ه‬ ُ َ َ
duk mudji kew si Tuhan nu, dehellu amban pasilak mata ellew ‫َوق حبل غ ُروب ِ َها ۖۡ َوم حِن َءانا ِٕي ٱَلح ِل ف َسب ِ حح َوأ حُ َراف ٱنله َهارِ ل َعلك‬
duk dehellu amban paseddep ne duk kasinduwehan amban َٰ َ ‫تَ حر‬
١٣٠ ‫َض‬
sangem duk kasinduwehan amban ellew [manudjuki si meh
puwas sambahayang] mura murahan magmalillah kew [si
tumbas Tuhan nun]. َ
َ ‫ك إ ِ َ ََٰل َما َم هت حع َنا بهِۦٓ أ حز َو َٰجا م حِن ُه حم َز حه َرةَ ح‬
ِ ‫ٱۡل َي َٰوة‬ َ ‫ََ َ ُ ه ه َ حَح‬
‫وَل تمدن عيني‬
131. Duk da patudjuhun pamayam nun si iye meh siye ِ
َ َ َ ُ‫َ ح‬ ‫ُّ ح َ َ ح َ ُ ح‬
pinaduhul weh kami duk meh kaandahan [amban meh siye ١٣١ ‫َّق‬َٰ َ َ‫ك َخ حۡي َوأ ح‬ ِ ‫ٱلنيا نلِ فت ِنهم فِي ِۚهِ ورِزق رب‬
magsasakutu] meh pangari ngari kaellum Dunya du hadja ien
supaya siye suley suleyan Kami si ien duk rizziki [tumbas
tinagame si Ellew Akhiratin] Tuhan nun labi hap duk teteg.

291
‫هح‬ َ ُ َ ‫ه َ َٰ ِ َ ح َ ح َ َ ح َ ۖۡ َ َ ح‬ َ َ‫ح َح‬
132. Duk daakun meh ahli nun [nenggehan] sambahayang ‫سلك رِ حزقا ۖۡ َن ُن‬ ‫َوأ ُم حر أهلك بِٱلصلوة وٱصط َِب عليها َل ن‬
duk magsabar manamal si [panuney] iye, gey Kami maku amban َٰ ‫ك ُۗ َوٱلح َعَٰق َِب ُة ل هِلت حق َو‬
١٣٢ ‫ى‬
َ ُُ ‫َح‬
‫نرزق‬
kau rizziki [gastu] Kami mangarizzikian kau hin duk [sa hap hap
ne tumbas] si pagmatalew.
ُ ‫َ َ َح‬ ‫َ ُ ْ َ َ ح‬
133. Duk pain meh [managgain]: “Bang be hadja kami ‫َوقالوا ل حوَل يَأت َِينا أَ‍ِبيَة مِن هربِهِۦٓ أ َو ل حم تأت ِ ِهم بَي ِ َنة َما ِِف‬
َ ُ‫ح‬ ُّ
ُ ‫ٱلص‬
patekkahan ne ayat [tanda] weh gah ke siye katekkahan ١٣٣ ‫ول‬ َٰ ‫ح ِف ٱۡل‬
katarrangan [tanda] si meh kitab dehellu” [upama: Taurat, Injil]?
134. Duk bang hadja siye larak kami [pinapatey] duk siksa َ ‫ك َنَٰ ُهم ب َع َذاب مِن َق حبلِهِۦ لَ َقالُوا ْ َر هب َنا ل َ حو ََلٓ أَ حر َسلح‬
‫ت‬
‫َ َح َه ٓ َ ح َ ح‬
‫ولو أنا أهل‬
ِ
َ َ
dehellu [amban Rasulu Allahi Sallahu Alayhi Wasallam duk Qur- ١٣٤ ‫ى‬ َٰ ‫إ ِ ََلح َنا َر ُسوَل فنتبِع َءاتَٰيَٰت ِك مِن قبل أن نذِل َوَّن َز‬
‫ح‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ح‬ َ َ َ َ ‫ه‬ َ َ
ِ
an] pain de teed: “Oh Tuhan kami, bang si be kami mian
paboohan Nu kami dahu Rasul na duk du sab tatuhut kami meh
ayat Nun dehellu amban kadesme kami duk kadekdes”.
‫ٱلص َر َٰ ِط‬ َ ‫ون َم حن أَ حص‬
ُ َٰ‫ح‬ َ ُ َ ‫َ َ َ ه ُ ۖۡ ْ َ َ َ ح‬ َ َ ‫قُ حل ُك ُّم‬
135. Bissahun [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi ِ ‫ب‬ ‫َتبِص فَتبصوا فستعلم‬
Wasallam]: “Tiyap tiyap ngagad, na pajaga kaam na song du ‫ََ ح‬
َٰ ‫ٱه َت َد‬ ‫ه‬
١٣٥ ‫ى‬ ‫ٱلسوِ ِي وم ِن‬
katauhan bi bang sine meh aa si lan mabentelin duk katoanin”.

292
ُ ‫سُ ُورةُُاْلنْبحي حُاء‬
SURATUL AL-ANBIYAH 21

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

َ ُ َ ‫َح‬ ُ ‫ح‬
َ َ ‫ٱق‬
1. Ngatapit ne si meh Manusiyain bistahan si siyehin [si Ellew ١ ‫اَ ُه حم َوه حم ِِف غفلة ُّم حع ِرضون‬ ِ ‫َت َب ل هِلن‬
ُ ‫اس ح َِس‬

Qiyaamat] bu siye ley diyalem kalupa sarta panaggah.


ُ ‫ُم َدث إ هَل ح‬
‫ُّ ح‬ ‫ح‬ ‫ح‬
2. Gey siye katekkahan paesseb amban Tuhan de bahau, ‫ٱس َت َم ُعوهُ َوه حم‬ ِ ‫َما يَأت ِي ِهم مِن ذِكر مِن هرب ِ ِهم‬
َ ‫ح‬
malaingkan takale de ien sumaguwa [boo de hadja] maglolah. ٢ ‫يَل َع ُبون‬
َ ‫َ َ ُ ُ ُ ُ ح َ َ َ ُّ ْ ه ح َ ه َ َ َ ْ َ ح َ َ ٓ ه‬
3. Bimbang meh pangateyan den duk tinapuk weh de pagkemot ‫ِين ظل ُموا هل هَٰذا إَِل بَّش‬‫َلهِية قلوبهمُۗ وأَسوا ٱنلجوى ٱَّل‬
َ ُ ‫ح َ ََ ُ ح ُح‬ َ ُ‫حُ ُ َََح‬
den [pain iye meh siye] maanyaya [magsakutuhin]: “Weh dumain ٣ ‫ِصون‬ ِ ‫مِثلك حمۖۡ أفتأتون ٱلسِحر وأنتم تب‬
ke manusiya du hadja iye [Rasul iyu] kowe kaamin [manudjuki
bissa den si Rasul Salla Allahu Alayhi Wasallam] weey kaam piyu
tudju sihir bu takite bi [katauhan bi gah too]? َ‫ه َٓ َ ح‬
‫ۡرض َو ُه َو ه‬
ُ ‫ٱلس ِم‬ َ‫َ َ َ َ ح َ حَ ح‬
4. Pain [Rasulu Allahi Sallahu Alayhi Wasallam]: “Tuhan kun du, ‫يع‬ ِۖ ِ ‫قال ر َِب يعل ُم ٱلقول ِِف ٱلسماءِ وٱۡل‬
Mangatauhan bissa diyata langit duk bulakin duk Iye Sangat ٤ ‫ِيم‬ ُ ‫ٱلح َعل‬
makakale Sangat makahati”.
‫َح ح‬ َ ُ ‫َ ح َ ُ ٓ ْ َ ح َ َٰ ُ َ ح َ َٰ َ ح َ َ ح‬
5. Weh pain de pe: “Hat meh [aka aka] taginep ien bu puting ne pe ‫َتى َٰ ُه بَل ه َو شاعِر فل َيأت َِنا أَ‍ِبيَة‬‫بل قالوا أضغث أحلِۢم ب ِل ٱف‬
َ ُ َ‫َ ُٓ َ ح‬
bu pasishiir iye, na ambat kite bi boohan ne ayat [tanda] koweh ٥ ‫ك َما أ حرسِل ٱۡل هولون‬
meh pinaboo si meh [ummat] dehellu hin.
َ ‫ح‬ ََ ٓ ‫َ َ ح َ ح‬ َ َ ‫َٓ َ ََ ح‬
6. Gah du sab magparatsaya [meh aa dehellu amban siyehin] iye ne ٦ ‫ت ق حبل ُهم مِن ق حر َية أهلك َنَٰ َها ۖۡ أف ُه حم يُؤم ُِنون‬ ‫ما ءامن‬
ilarak kami [lahat den] na meke sah weh siye iyu magparatsaya?
‫ح‬ َ ‫َ َ ٓ َ ح َ ح َ َ ح َ َ ه َ ُّ ٓ َ ح ح َ ح َ ُ ْ َ ح‬
7. Duk gah du sab kami magpaboo dehellu amban kau [Oh ‫سل ٓوا أهل ٱَّلِكرِ إِن‬ ِ ‫وما أرسلنا قبلك إَِل رِجاَل ن‬
‫وۡ إَِلهِمۖۡ ف‬
َ َ َ َ ُ ُ
Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam] malaingkan meh lella ٧ ‫نت حم َل ت حعل ُمون‬‫ك‬
winahihan weh kami [meh Nabi] tudju siye. Na tilewun bi meh
makahatihin bang kaniyaan bin gey katauhan bi.
ْ ُ َ َ َ َ َ ‫َ َ َ َ حَ ُ ح َ َ ه َح ُ ُ َ ه‬
8. Duk gah siye hininang weh kami baran hadja gey mangan ‫وما جعلنَٰهم جسدا َل يأكلون ٱلطعام وما َكنوا‬
kinakan duk dumain kaniyaan den kakkal. ٨ ‫ِين‬َ ‫َخ َٰ ِِل‬
‫هَ ٓ َحَ ح‬ ََ ‫ح ح‬ ‫ح‬ ُ
9. Puwas ien sinabennal we kami janjiin [tinuney] na pinalappas ‫ث هم َص َدق َنَٰ ُه ُم ٱل َوع َد فأَنَ حي َنَٰ ُه حم َو َمن نشا ُء َوأهلك َنا‬
weh kami sine sine kabayaan kamihin duk ilarak weh kami ٩ ‫ِني‬ َ ‫ٱل ح ُم حِسف‬
ِ
[siniksa] iye meh siye magpakaat [managgain].
َ ُ َ َََ ُ ‫ح‬ َ ُ َ ٓ ‫ََ ح َ َح‬
10. Duk sabennal pinaturunan kaam weh kami kitab [Qur-an] niyah ١٠ ‫نزنلَا إَِلحك حم كِتَٰبا فِيهِ ذِك ُرك حم أفَل ت حعقِلون‬ ‫لقد أ‬
diyalem ne meh paesseb weey gey taakkal bi [tatali bi]?
َ َ َ‫َ َ ح‬ َ ‫َحَ َ َ ح‬ َ َ
11. Duk piye hadja larak kami lahat kaniyaan nen panganyaya ‫ت ظال َِمة َوأنشأنا ََ حع َدها ق حو ًما‬ ‫َوك حم ق َص حم َنا مِن قرية َكن‬
[naggah, magsakutu meh aa nen] duk pinapanjarihan weh kami َ ‫اخر‬ َ َ
١١ ‫ين‬ ِ ‫ء‬
puwas ien meh aa qawman saddi.

293
َ ُ ُ ُ َ ٓ ‫ْ ح‬ َٓ ََ
12. Pagpi ne talessa [takite] de siksa kamihin kaniya kaniya ne siye ١٢ ‫فل هما أ َح ُّسوا بَأ َس َنا إِذا هم م حِن َها يَ حركضون‬
lahi.
ُ َ ‫َ َح ُ ُ ْ َ ح‬
13. Da kaam lahi duk balik kaam tudju meh kaluhayahan bi duk
ُ ‫ُ َ ه‬
‫كن ِك حم ل َعلك حم‬ َٰ َ ‫ج ُع ٓوا ْ إ ِ ََٰل َما ٓ أتحرِ حف ُت حم فِيهِ َو َم‬
ِ ‫س‬ ِ ‫َل تركضوا وٱر‬
meh lumah bin kalu kalu du kaam tinilew [pasal ien]. َ َُ ‫ُح‬
١٣ ‫سلون‬ ‫ت‬
َ ‫قَالُوا ْ َتَٰي َٰ َو حيلَ َنا ٓ إنها ُك هنا َظَٰلِم‬
١٤ ‫ني‬
14. Pain de [duk pagkilahap den ne]: “Siksa si kami, bennal kaniyaan ِ ِ
kamihin panganyaya [magsasakutu, mananaggah].
ً ‫ِت َج َعلح َنَٰ ُه حم َحص‬
َ ‫يدا َخ َٰ ِمد‬
١٥ ‫ِين‬
َ ‫ح‬
َ ‫ك َد حع َوى َٰ ُه حم‬
َٰ ‫ح ه‬
َ َ
‫ف َما َزالت ت ِل‬
15. Na gey siye halin halin si paglingan de [magkilahapanin] sampay ِ
hadja siye hinang kami kowe [bangley] tapagani [duk kowe abu]
bakas tinukunan.
َ َ‫ََ َ َحَ ه ََٓ َ ح‬
َ ‫ۡرض َو َما بَيح َن ُه َما َلَٰعب‬
16. Duk gah pinapanjari weh kami langit duk bulakin duk ine ine pe ١٦ ‫ني‬ِِ ‫وما خلقنا ٱلسماء وٱۡل‬
antara duwe ien [supaya hinang] kalolaan.
َ ‫ل َ حو أَ َر حدنَا ٓ أَن هن هتخ َِذ ل َ حهوا هَل هَّتَ حذ َنَٰ ُه مِن ه ُل هنا ٓ إن ُك هنا َفَٰعل‬
١٧ ‫ِني‬
17. Bang hadja kami bayah ngahinang kalolaan [anak duk anda] asal ِ ِ
ngahinang kami amban kami [meh Malaikat duk Birarali] bang
asal hinang kami.
ُ َ ُ َ َ ُ َ ‫حَ َ َ ح‬ ُ ‫َح َح‬
18. Sumaguwa panibag kami kasabennalanin si kabatalan [na ‫ٱۡل ِق لَع ٱل َبَٰ ِط ِل ف َي حد َمغ ُهۥ فإِذا ه َو َزاهِق َولك ُم‬ِ ‫بل نقذِف ب‬
َ ُ َ ُ ‫ح‬
sampay iye kalanduan duk tahala] duk niyah ne si kaam siksa ١٨ ‫ٱل َو حيل م هِما ت ِصفون‬
sinipat bin weh [Allahu Taala taga anak].
َ ُ ‫َُ َ َح َ ح‬
‫َبون‬ ‫ت َو حٱۡلَ ِ ِۚ َ َ ح‬ َ َ ‫َو َ َُلۥ َمن ِف ه‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
19. Duk si Allahu Taala du diyata meh langit duk bulakin duk iye ِ ‫ۡرض ومن عِندهۥ َل يستك‬ ِ
َ ُ ‫ََ َح َ ح‬ َ َ
meh malai si Iyehin [amban meh Malaikat] gey siye magtakabbur ١٩ ‫ع حن ع َِبادتِهِۦ وَل يستح ِِسون‬
[padakag nulang] amban pag ibadat tudju Iye duk gey siye jumu
duk hapus.
َ ُُ ‫َُ ُ َ هحَ َ هَ َ َ َح‬
20. Mudji hadja tabahan den sangem ellew duk gey siye hapus ٢٠ ‫َتون‬ ‫يسبِحون ٱَلل وٱنلهار َل يف‬
[atawa pahali peggeh kowe ne ien napas de].
َ ُ ُ ‫ُ ح‬ َ‫ح‬ ْ ُ َ‫َ ه‬
21. Atawa ngahinang siye meh tuhan saddi [amban Allahu Taala] ٢١ ‫ّشون‬ ِ ‫أ ِم ٱَّتذ ٓوا َءال َِهة م َِن ٱۡل‬
ِ ‫ۡرض هم ين‬
siye ley makapakellum aa matey?
‫َ ٓ َ َ ٌ ه ه ُ َ َ َ َ َ َ ُ ح َ َٰ َ ه َ ح‬ َ َ ‫َح‬
22. Bang hadja niyah diyata langit duk bulak meh tuhan saddi ‫ب ٱل َع حر ِش‬
ِ ‫لو َكن فِي ِهما ءال ِهة إَِل ٱَّلل لفسدتا فسبحن ٱَّلل ِ ر‬
َ ُ َ
amban Allahu Taala asal magkaat ne[langit duk bulakin], na ٢٢ ‫ع هما يَ ِصفون‬
mahasutsi Allahu Taala Tuhan Arash amban meh sinipat
[pananaggah] ley.
َ َُ ‫َ ُح َُ َ ه َح َُ َُ ح ُح‬
23. Gey Iye tinilew si hinang ne ley, sumaguwa siye meh [manusiya] ٢٣ ‫سلون‬ ‫َل يسل عما يفعل وهم ي‬
tinilewin.
‫ُح َ ُ ْ َ ُ َ َ ح‬ ُ ْ ُ َ‫َ ه‬
24. Atawa ngahinang siye saddi amban Allahu Taala meh tuhan, ‫أ ِم ٱَّتذوا مِن دونِهِۦٓ َءال َِهة ۖۡقل هاتوا بُ حرهَٰ َنك حمۖۡ هَٰذا ذِك ُر َمن‬
َ َ‫ه َ َ ح ُ َ َ ح َ ح َ ح َ ُ ُ ح َ َ ح َ ُ َ ح‬
bissahun [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam] ‫ٱۡل هق ۖۡف ُهم‬ ‫م َِع وذِكر من قب ِل ِۚ بل أكَثهم َل يعلمون‬
َ ُ
paguwaun bi ko meh tanda bin, [Qur-an] inin paesseb si meh ٢٤ ‫ُّم حع ِرضون‬
sawe kun [ummat kun] du paesseb si meh [ummat dehellu
amban aku], sumaguwah kahekkahan amban siye gey katauhan
de kasabennalanin na siye ley naggah.

294
َ َٓ ‫ه ُ ٓ َ َه‬ َ ‫َٓ ح‬
25. Duk gah kami magpaboo dehellu amban kau [Oh Muhammad] ِ ‫َو َما أ حر َسل َنا مِن ق حبل َِك مِن هر ُسول إَِل ن‬
‫وۡ إَِلحهِ أن ُهۥ َل إِل َٰ َه‬
amban Rasul malaingkan winahihan weh kami tudju iye: “Bennal ٢٥ ‫ون‬ ُُ‫هٓ ََ َ ح‬
ِ ‫إَِل أنا فٱعبد‬
ganah tuhan [patut pagpamariyawaan] malaingkan Aku na
sumbahun bi Ku [mag ibadat kaam tudju Aku dambus bus].
َ ‫ح‬ ‫ح‬ َ ‫ٱلر حح َم َٰ ُن َو َلا ُس حب‬ ‫ََ ُ ْ ه‬
‫ٱَّتَ َذ ه‬
26. Duk pain pe [meh pananaggain]: “Weh ngahinang Allahu Taala ٢٦ ‫حَٰ َن ُهۥ بَل ع َِباد ُّمك َر ُمون‬ ُۗ ‫وقالوا‬
anak, Mahasutsi Iye sumaguwa [me pinain de ien; Malaikat duk
Nabi Isa] ipun Allahu Taala mahamulliya”. َ ُ
َ ُ َ‫ح‬ َ ُ َ
27. Gey siye padehellu amban Iye missa duk siye ley pangandaakan ٢٧ ‫َل ي َ حسبِقون ُهۥ بِٱلق حو ِل َوهم بِأ حم ِره ِۦ َي حع َملون‬
Ne hadja hininang den.
َ ُ َ ‫َ ح َُ َ َحَ َح ح ََ َ حَ ُ ح ََ َح‬
‫ون إ هَل ل َِمن ح‬
َٰ َ َ‫ٱرت‬
28. Katauhan weh Allahu Taala iye si dehelluhan den duk si ‫َض‬ ِ ِ ‫يعلم ما َني أيدِي ِهم وما خلفهم وَل يشفع‬
َ ُ ‫ح‬ ‫َ ح‬ ُ
dambulihan den duk gey siye ien makashafaat malaingkan sine ٢٨ ‫َوهم م حِن خشيَتِهِۦ ُمشفِقون‬
sine pagridaan Ne duk siye ley sabab katalew de tudju Tuhan de
pilmi ne hadja saddiya.
‫َ َ َ َح‬ ُ َ ٓ ‫ََ َُح حُ ح‬
29. Duk sine sine magpain amban siye aku tuhan saddi amban ‫ّن إِلَٰه ِمن دونِهِۦ فذَٰل ِك َن ِزيهِ َج َه هن َم‬
ِ ِ ‫۞ومن يقل مِنهم إ‬
َ ‫ٱلظَٰلم‬‫ه‬ ‫َ َ َ َح‬
Allahu Taala, Na tumbasan kami iye [Narka] Jahannam kowe ٢٩ ‫ني‬ ِِ ‫كذَٰل ِك َن ِزي‬
damikkiyan ien panumbas kami meh panganganyayahin.
‫حَ َ َ َ ح‬ َ َ ‫ك َف ُر ٓوا ْ أَ هن ه‬
َ َ ‫ََ َح ََ ه‬
30. Weh gah ke takite [atawa katauhan] weh meh siye managgain, ‫ت َوٱۡلۡرض َكن َتا َرتقا‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ‫أو لم ير ٱَّلِين‬
bennal meh langit duk bulakin kaniyaan nen maglekket na َ ُ ‫َ َ َ ح َ َٰ ُ َ َ َ َ ح َ َ ح َ ٓ ُ ه َ ح َ َ َ َ ُ ح‬
٣٠ ‫ففتقنهما ۖۡ وجعلنا مِن ٱلماءِ ك َشء ۡ أفَل يؤمِنون‬
pinaglekkat ien weh kami duk hininang weh kami amban bohe
tiyap tiyap ine ine ellum, na weey siye gey magparatsaya?
َ َ َ َ َ َ ِ َ‫َو َج َعلح َنا ِف حٱۡل‬
َ ‫يد به حم َو َج َعلح َنا ف‬
‫ِيها ف َِجاجا‬
31. Duk hininangan weh Kami diyata bulak lagsak [meh punu ِ ِ ‫ۡرض رو َٰ َِس أن ت ِم‬ ِ
supaya gey hojjog si siye] duk hininangan weh Kami diyalem ne َ َُ‫ُ ُ هَهُ ح َح‬
٣١ ‫سبَل لعلهم يهتدون‬
lan luha supaya siye tumuun samunsaya.
َ ُ َ َ ُ ُ‫َ َ َ حَ ه ٓ ح هح‬
32. Duk hininangan weh Kami langitin sapew diyalem palihara duk ٣٢ ‫ٱلس َما َء َسقفا ُمفوظا ۖۡ َوه حم ع حن َءاتَٰيَٰت َِها ُم حع ِرضون‬ ‫وجعلنا‬
siye ley amban meh tandah ien [pataykut] naggah.
ََ ُ َ‫ح‬ ‫َ ََ هحَ َ هَ َ ه‬ ‫ُ ه‬
33. Duk Iye du Allahu Taala mamapanjari sangem duk ellewin duk ‫ار َوٱلش حم َس َوٱلق َم َر ۖۡ ك ِِف فلك‬ ‫َوه َو ٱَّلِي خلق ٱَلل وٱنله‬
mata ellew duk bulanin tiyap tiyap ien si mahawan paantung َ ُ َ ‫َح‬
٣٣ ‫حون‬ ‫يسب‬
antung.
َ ‫ه‬ َ َ َ ‫َ ح َ حُ ح‬ َ ‫ح‬
34. Duk ganah hininangan weh Kami [Oh Muhammad] manusiya ‫ِت ف ُه ُم‬‫ِل ۖۡ أفإِيْن م‬ ‫َو َما َج َعل َنا ل ِبَّش ِمن قبل ِك ٱۡل‬
dehellu amban kau kakakkal, na we bang nekew ien matey, siye َ ُ َٰ َ ‫ح‬
٣٤ ‫ِلون‬ ِ ‫ٱلخ‬
ley kakkal?
35. Tiyap tiyap ginhawa baran makananam kamatey duk suley
َ
‫ۡي ف حِت َنة ِۖۡإَوَلح َنا‬‫وكم ب ه َ ح َ ح‬
ُ ُ ‫َٓ َ ُ حَ ح َ َح‬ ‫ُ ُّ َ ح‬
ِ ‫ٱلّش وٱۡل‬
ِ ِ ‫ت ونبل‬ِ ‫ك نفس ذائِقة ٱلمو‬
َ ُ
suleyan Kami kaam duk kalaatan [kasigpitan kamiskin] duk ٣٥ ‫ت حر َج ُعون‬
kahapan [kaluhayahan kadaya] panuleyan kaam, duk tudju Kami
du kaam pinabalik.
‫ُ َ َ ه ُ ََ َ ه‬ ْ ََ َ ‫َ ََ َ ه‬
36. Duk bang kew takite weh meh siye pananggain hinang de hadja ‫ِين كف ُر ٓوا إِن َي هتخِذونك إَِل ه ُز ًوا أهَٰذا ٱَّلِي‬
‫ِإَوذا رءاك ٱَّل‬
َ َ ُ ‫ح‬ ُ ََ َ ُُ ‫َح‬
‫ك حم َو ُهم بذِكر ه‬
kew kalolaan [diniyawa diyawaan]: “Weh iye neke inin ٣٦ ‫ٱلرِنَٰمۡح ه حم كَٰف ُِرون‬ ِ ِ ‫يذكر ءال ِهت‬
manabbut meh tuhan bin [si kalaatanin]”, bu siye ien si panabbut

295
[Tuhan] Sanga mamasein naggah. ُ
ََ َ ُ ‫ُ َ ح‬
37. Pinapanjari manusiyain [tabiat nen ngaranda] si pagdayi dayian ‫جلِۚ َسأ ْورِيك حم َءاتَٰي َٰ ِِت فَل‬ َٰ َ ‫ٱۡل‬
َ ‫نس ُن م حِن َع‬
ِ ‫خل ِق‬
ُ ‫َح َح‬
ne hadja, song du kaam pakitehan Ku meh tanda Ku na da Ku ٣٧ ‫ون‬ِ ‫جل‬ ِ ‫تستع‬
randahun bi.
٣٨ ‫ِني‬ ُ ‫ِت َه َٰ َذا ٱل ح َو حع ُد إن ُك‬
َ ‫نت حم َص َٰ ِدق‬ َ ُ ََُ
َٰ َ ‫ون َم‬ ‫ويقول‬
38. Duk pain de pe: “Sumiyan pe janji iyu bang asal too pinain bin”? ِ

َ ُّ ُ َ َ ْ ُ َ َ َ ‫َح َ ح َ ُ ه‬
39. Bang hadja katauhan weh meh siye managgain si waktu gey ne ‫ِني َل يَكفون َعن ُو ُجوهِ ِه ُم ٱنلها َر‬ ‫لو يعلم ٱَّلِين كفروا ح‬
َ ُ َ ُ ‫ح ََ ُ ح‬ ُ َ
tasagang de amban meh luwe de ebbutin duk amban bukutan de, ٣٩ ‫َوَل َعن ظ ُهورِهِم وَل هم ينِصون‬
duk gey siye ien tinabang.
ُ َ َ ‫َحَ ََحَُُ ح ََ َح َ ُ َ ه‬ ‫ح َح‬
40. Sumaguwa patekka si siye [Qiyamatin] bessuwang ngeddut siye ‫يعون َردها َوَل ه حم‬‫بَل تأت ِي ِهم َغتة فتبهتهم فَل يست ِط‬
َ َ
na gey ne ien kaagpangan de duk gey du sab siye pinaagad ٤٠ ‫يُنظ ُرون‬
[tinanggu].
ْ َ ‫اق ب هٱَّل‬
‫ِين َسخ ُِروا م حِن ُهم‬
َ َ َ َ ‫َح‬ ُ ُ َ ‫َََ ح ُح‬
41. Duk sabennal bakas du sab diniyawa diyawaan meh Rasul ِ ‫ولق ِد ٱسته ِزئ بِرسل مِن قبل ِك فح‬
َ ْ ُ َ
dehellu amban kauhin [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi ٤١ ‫هما َكنوا بِهِۦ ي َ حس َت حه ِز ُءون‬
Wasallam] na tekka si iye meh siye mangandiyawa ngandiyawa
ley siksain si iye pangandiyawa de ley.
‫ح‬ َ ‫َح ُ ح‬ ‫َ ه‬ َ‫ُح َ َ ح َُ ُ هح َ ه‬
42. Bissahun [Oh Muhammad] sine manganjagahan kaam amban ِ‫قل من يكلؤكم بِٱَل ِل وٱنلهارِ مِن ٱلرِنَٰمۡح بل هم عن ذِكر‬
َ ُ
Allahu Taalahin bang ne sangem duk ellew? Sumaguwa siye ien ٤٢ ‫َرب ِ ِهم ُّم حعرِضون‬
amban pangesseb de Tuhan de pataykut.
ُ َ َ ‫ُ َ َ َح َ ُ َ َ ح‬ َ َ َ
43. Atawa niyah ke meh Tuhan de, meges siye amban kami, gey siye ‫س ِه حم‬
ِ ‫ِص أنف‬ ‫أ حم ل ُه حم َءال َِهة ت حم َن ُع ُهم مِن دون ِنا َل يست ِطيعون ن‬
َ َ ‫ََ ُ ه ُ ح‬
[meh Tuhan de ien] makatabangan meh ginhawa baran de duk ٤٣ ‫ح ُبون‬ ‫وَل هم مِنا يص‬
gey dusab kaagpangan de amban kami [siksain].
َََ ‫ح‬ َ َ ٓ ٓ َ َٰٓ َ َ ‫َ ح َ ه ح‬
44. Sumaguwa paduhul bayah kami dahu iye meh siye[pananaggah َٰ ‫ٰٓ ُؤَلءِ َو َءابَا َء ُه حم َح ه‬
‫ِت َُال َعل حي ِه ُم ٱل ُع ُم ُر ُۗ أفَل‬ ‫بل متعنا‬
َ َ ‫ح‬ َ َ ٓ َ ُ َ َ َ ‫ح‬ ‫ح‬ َ ‫َ َه‬
ien] duk meh kamamattoehan de na bimbang siye si kaellum de ٤٤ ‫يَ َر حون أنا نأ ِِت ٱۡلۡرض ننق ُص َها م حِن أ حُ َراف َِها أف ُه ُم ٱلغَٰل ُِبون‬
ien, weh gah ke kite de weh kulangan Kami bulakin amban higad
ne [sabab pangandaag Rasulu Allah Salla Allahu Alayhi
Wasallam duk meh sawe ne] na ngandaag enteh siye ien?
َ ٓ ُّ ُّ ُّ ُ َ ‫ح َ ح َ َ َ ح‬ ُ ُ ٓ ‫ُح ه‬
45. Bissahun aku nuwi nuwihan kaam hadja [katatalewan siksa] duk ‫ٱل ََع َء إِذا َما‬ ِۚ ِ ‫قل إِن َما أنذ ُِركم بِٱلو‬
‫ۡ وَل يسمع ٱلصم‬
َ َ
wahi duk gey du takale aa mabisuhin linganin bisan pe siye ٤٥ ‫يُنذ ُرون‬
inaka akahan [katatalewan siksa akhirat].
ُ ‫َ َ ُ ُ َ َ ٓ ه‬ َ َ ‫ََ ه ه حُ ح َح َ ح‬
46. Duk bang siye tawwah siksa amban Tuhan nu [teppet sah tabissa ‫اب َربِك َلَقول هن تَٰي َٰ َو حيل َنا إِنا ك هنا‬
ِ ‫ولئِن مستهم نفحة مِن عذ‬
den] Asal matey ne teed kite bi inin weh siksa sabab panaggah ٤٦ ‫ني‬َ ‫َظَٰلِم‬
ِ
duk pagsakutu ten bi.
‫َ ح‬ ‫ََ ُح َ َح‬ ‫ح‬ ‫ََ َ ُ حََ َ ح‬
47. Duk bettad kami meh timbangan mabentelin si Ellew Qiyaamat ۡۖ ‫ين ٱلق حِس َط َِلَ حو ِم ٱلق َِيَٰ َمةِ فَل تظل ُم نفس شيا‬ ِ‫ونضع ٱلموَٰز‬
َ َ َ
na gey taanyaya ginhawa baranin bisan daahat, bisan meh kowe َٰ َ ‫ِإَون ََك َن م حِث َقال َح هبة م حِن َخ حر َدل أتَيح َنا ب ِ َهاُۗ َوك‬
‫َف ب ِ َنا‬
bohat [hapak bigi] timbang kami du duk mararahi ne Kami َ ‫سب‬ َ
٤٧ ‫ني‬ ِ ِ َٰ ‫ح‬
pamimista.
‫ح‬ ٓ َ َ ُ ‫َ َ َ ح َ َ ح َ ُ َ َٰ َ َ ح‬
48. Duk Sabennal inurungan weh kami Musa duk Haron [Alayhimas ‫وَس َوهَٰ ُرون ٱلف حرقان َوضِ َياء َوذِكرا‬ ‫ولقد ءاتينا م‬
Salaam] Furqan [Tawrat] duk Tiyew [toh] duk pamaesseb si meh

296
magmatalew. َ ‫ل ِلح ُم هتق‬
٤٨ ‫ِني‬
َ ُ ‫ه َ َح َ ح َ َهُ حَح َ ُ َ ه َ ح‬
49. Iye ne meh siye magmatalew si Tuhan de si katapukan duk siye ٤٩ ‫اعةِ ُمشفِقون‬ ‫ب وهم مِن ٱلس‬
ِ ‫ٱَّلِين َيشون ربهم بِٱلغي‬
amban Ellew Qiyaamat tinalew.
َ َ ُ َ َ َ ُ َ ‫َ َ َ ح ُّ َ َ ٌ َ َ ح‬
50. Duk [Qur-an] inin paesseb magbarkat pinaturun weh Kami na ٥٠ ‫نت حم َُلۥ ُمنك ُِرون‬ ‫وهَٰذا ذِكر مبارك أنزلنَٰه أفأ‬
weey ien subey sulang bi?
َ ‫ِيم ُر حش َدهُۥ مِن َق حب ُل َو ُك هنا بهِۦ َعَٰلِم‬
٥١ ‫ني‬ َ ‫۞ولَ َق حد َءاتَيح َنا ٓ إبح َرَٰه‬
َ
51. Duk sabennal pangurung weh kami Ibrahim [Alayhis Salaam ِ ِ ِ
sababan] toin tagna pe duk kaniyaan kamihin si ien Sangat
makahati. َ ُ َ ٓ ‫هَ ُ ه‬ َ َ َ ‫ح‬
َ َ
52. [Essebun] si waktu pain ne si meh aa qawman ne ine meh santu ‫نت حم ل َها‬ ‫إِذ قال ِۡلَِيهِ َوق حو ِمهِۦ َما هَٰ ِذه ِ ٱتلماث ِيل ٱل ِِت أ‬
َ ُ َ
iye tinungguan bi [sinumba bi iyu]? ٥٢ ‫عَٰكِفون‬

53. Pain de: “Kasuwa kami meh matattoe kamihin sinumba weh de َ ‫قَالُوا ْ َو َج حدنَا ٓ َءابَا ٓ َءنَا ل َ َها َعَٰبد‬
٥٣ ‫ِين‬ ِ
[santuhin]”.
54. Pain ne: “Bennal kaniyaan bin duk meh matattoe bin, si kalepasan
َ َ ُ ُٓ ُ َ‫نت حم أ‬
٥٤ ‫نت حم َو َءابَاؤك حم ِِف ضلَٰل ُّمبِني‬ ُ ‫قَ َال لَ َق حد ُك‬
tampal”.
‫َ ُ ٓ ْ َ ح َ َ حَ َ ح َ َ َ ه‬
َ ‫ٱللَٰعب‬
55. Pain de: “Ine tekka kew pitu si kami [magboo] kasabennalan ٥٥ ‫ني‬ِ ِ ‫جئتنا بِٱۡل ِق أم أنت مِن‬
ِ ‫قالوا أ‬
atawa kau amban meh ngahinang kalolaan hadja”?
َ َ‫ح‬
56. Pain ne: “ Sumaguwa Tuhan bin, Tuhan meh langit duk bulakin, َٰ َ َ ‫ۡرض هٱَّلِي َف َط َر ُه هن َوأنَا‬
‫لَع‬ ِ ‫ت َوٱۡل‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
ُ ُّ ‫َ َ َ ه‬
َ َ ‫ك حم َر ُّب ه‬ ‫قال بل رب‬
َ ‫َٰه‬ َ ُ َ
iye mamapanjari siyehin duk aku amban damikkiyan ien amban ٥٦ ‫ذَٰل ِكم مِن ٱلش ِهدِين‬
meh saksi”.
57. Duk sapahan ku tudju Allahu Taala asal [usah] ku teed meh َ ‫كم ََ حع َد أَن ت ُ َو ُّلوا ْ ُم حدبر‬
٥٧ ‫ين‬
ُ َ َٰ َ ‫َ ه َ ح‬ ََ ‫َ ه‬
‫َوتٱَّلل ِ ۡلكِيدن أصنم‬
ِِ
santu bi iyu bang ne kaam pataykut [tahala].
َ ‫هُ ح َ َ هُ ح َح َح‬ َ ‫َ َ ََُ ح ُ َ ً ه‬
58. Na hininang weh ne [bubul,kanat-kanat] malaingkan ٥٨ ‫ج ُعون‬
ِ ‫فجعلهم جذَٰذا إَِل كبِۡيا لهم لعلهم إَِلهِ ير‬
mahadjehin [ilebbihan weh ne], kalu du siye pabalik [nilew santu
mahadje ien].
‫َ َٓ هُ َ َ ه‬
َ ‫ٱلظَٰلم‬ َ َ َ َ ْ ُ َ
59. Pain de [Si Namrudz duk meh Kampung ne]: “Sine mangahinang ٥٩ ‫ني‬ ِِ ‫قالوا َمن ف َعل هَٰذا أَ‍ِبل ِهت ِنا إِنهۥ ل ِمن‬
[mangalubu] meh Tuhan te bi inin [Meh Santu]? Asal bennal teed
iye amban meh aa panganganyaya”.
ُ ‫قَالُوا ْ َس ِم حعنَا فَِت يَ حذ ُك ُر ُه حم ُي َق ُال َ َُل ٓۥ إبح َرَٰه‬
٦٠ ‫ِيم‬
60. Pain de [Meh mahadjanain]:”Takale kale kami hadja [suwi-suwi] ِ
weh niyah lella, sinabbut we de [iye maglubu santuhin] pinain:
Weh Ibrahim ko [alen nen]”.
َ ‫ح‬ ‫َ ه‬
٦١ ‫اس ل َعل ُه حم يَش َه ُدون‬
ِ ‫ني ٱنله‬ُ ‫قَالُوا ْ فَ حأتُوا ْ بهِۦ َ َ َٰٓ َ ح‬
61. “Pain de: Boohun bi siye tudju meh pamayam manusiya [si ِ ‫لَع أع‬ ِ
kapaslangan supaya bawag], kalu kalu du pain siye makasaksi”.
ُ ‫يإبح َرَٰه‬ َ َ َ َ َ َ ‫َ ُْٓ ََ َ َ َ ح‬
62. Pain de: “Weh kau mangahinang [mangalubu] Meh Tuhan kami ٦٢ ‫ِيم‬ ِ َٰٓ ‫قالوا ءأنت فعلت هَٰذا أَ‍ِبل ِهت ِنا‬
[Santu inin] Oh Ibrahim”?
َ ُ ْ ُ َ ُ ُ َ ‫َ َ َ ح َ َ َ ُ َ ُ ُ ح َ َٰ َ َ ح‬
63. Pain ne [Ibrahim Alayhis Salaam]: “Mangahinang [Mangalubu ٦٣ ‫سلوه حم إِن َكنوا يَن ِطقون‬ ‫قال بل فعلهۥ كبِۡيهم هذا ف‬
iyehin] Iye du mahadje [amban meh santu] iyu, Na tilewun bi
koh siye bang weh makabissa siye”.

297
َ ‫َ َ َ ُ ٓ ْ َ َٰٓ َ ُ ح َ َ ُ ٓ ْ ه ُ ح َ ُ ه‬
64. “Na numbalik siye tudju ginhawa baran de, pain de [si meh ٦٤ ‫نت ُم ٱلظَٰل ُِمون‬ ‫س ِهم فقالوا إِنكم أ‬
ِ ‫فرجعوا إَِل أنف‬
saweh den]: Bennal asal kaam teed meh meh aanyayahin”.
65. Puwas ien pabintung ne sab siye si kok de [pikilan de pain de]
َ ُ ٓ َ ُ َٰٓ َ َ َ ‫ح َ َ ح َ ح‬
٦٥ ‫ٰٓؤَلءِ يَن ِطقون‬ َٰ َ َ ْ ‫ُث هم نُك ُِسوا‬
‫لَع ُر ُءو ِس ِهم لقد عل ِمت ما‬
katauhan nu [Oh Ibrahim] gey hep makabissa [meh Santu ien].
َ ‫َ َ ُ َ ح‬ ‫ه‬ ُ َ ُ ُ‫َ َ َََح‬
66. Pain [Ibrahim Alayhis Salaam]: “Na wey sinumba bin saddi ‫ون ٱَّلل ِ َما َل يَنف ُعك حم شيا َوَل‬
ِ ‫قال أفتعبدون مِن د‬
ُ ُّ ُ َ
amban Allahu Taala, iye gey makatabang kaam bisan ine duk gey ٦٦ ‫ۡضك حم‬ ‫ي‬
du sab makamula kaam”?
َ ُ َ َََ ‫ه‬ ُ َ ُُ‫ُ ه ُ ح َ َ َح‬
67. Karupangan bi teed, na wey kaam numba saddi amban Allahu ٦٧ ‫ون ٱَّلل ِ أفَل ت حعقِلون‬
ِ ‫أف لكم ول ِما تعبدون مِن د‬
Taala weh gey ke ien tapa si akkal bi?
ُ ََ َ ْٓ ُ ُ َ ُ ُ َ ْ ُ َ
ُ ‫ك حم إن ُك‬
َ ‫نت حم َفَٰعل‬
68. Pain de: “Eggasun bi ne iye duk tabanganun bi meh Tuhan bin, ٦٨ ‫ِني‬ ِ ِ ‫قالوا حرِقوه وٱنِصوا ءال ِهت‬
bang kaam asal [gagal] hinangun bi”.
َ ‫لَع إبح َرَٰه‬ََ ً َ َ َ ‫َح‬ ُ ُ َ َ َ‫ُح‬
69. Pain Kami [Allahu Taala]: “Oh kew Ebbut, paniyah kew kennel ٦٩ ‫ِيم‬ ِ َٰٓ ‫و ي بردا وسلَٰما‬
ِ ‫قلنا تَٰيَٰنار ك‬
duk sanyang luu pusi Ibrahim [Alayhis Salaam]”.
َ ‫ج َعلح َنَٰ ُه ُم حٱۡلَ حخ َِس‬
٧٠ ‫ين‬
ُ َََ
َ َ‫ادوا ْ بهِۦ َك حيدا ف‬‫وأر‬
70. Bayah siye ngandagey [Minasa ne] na siye hininang kami meh ِ ِ
tamanan Malugiin.
َ ‫ۡرض هٱلِت َب َٰ َر حك َنا ف‬
َ ‫ِيها ل ِلح َعَٰلَم‬ َ ‫َ َهحَ ُ َُ ً َ ح‬
71. Duk pinalappas iye [Ibrahim] weh kami duk si Lut ٧١ ‫ني‬ ِ ِ ِ ‫وُا إَِل ٱۡل‬ ‫وَنينَٰه ول‬
[Alayhimassalaam] tudju bulak iye pinagbarkat kami diyalem
nen si sagannap Alam.
َ ‫وب نَاف ِلَة ۖۡ َو ُلُك َج َعلح َنا َصَٰلح‬
٧٢ ‫ني‬ َ ‫َو َو َه حب َنا َ َُل ٓۥ إ حس‬
َ ‫حَٰ َق َو َي حع ُق‬
72. Duk pangurung weh kami si Iye Ishaaq duk Ya’qub ِ ِ ِ
[Alayhimassalam] panuat, duk tiyap tiyap dambuwa amban siye
hinang kami Sulut.
َ َ‫ح َ ح‬ َ َٓ َ َ َ ‫ح ُ َ َح‬ َ َ‫َ َح‬
73. Duk hininang siye weh kami meh Imam [Pamandu, Nakura] noh ِ َٰ ‫َوجعلنَٰ ُه حم أئ ِ همة َيهدون بِأم ِرنا َوأ حوح حينا إَِلح ِه حم ف ِعل ٱۡل حير‬
‫ت‬
si daakan kami duk wahihan kami tudju siye hinang meh َ ‫ٱلز َك َٰوةِِۖ َو ََكنُوا ْ َنلَا َعَٰبد‬
٧٣ ‫ِين‬ َ ِ ‫ٱلصلَ َٰوة‬
‫ِإَويتا ٓ َء ه‬ ‫ام ه‬َ َ‫ِإَوق‬
ِ
mahapin duk pagpatengge sambahayang duk pangungsud zakat
duk kaniyaan den tudju Kami [Aku] meh panunumba.
َ َ ‫ه‬ َ‫ح‬ ‫كما َوعِلحما َو َ ه‬
‫َن حي َن َٰ ُه م َِن ٱلق حر َيةِ ٱل ِِت َكنت‬
‫َُ ً َ َحَ ُ ُ ح‬
‫ولوُا ءاتينَٰه ح‬
74. Duk [essebun] si Lut [Alayhissalam] inurungan weh kami
َ ‫سق‬ َ َ َ ْ ُ َ ‫ٱۡلَ َ َٰٓ َ ه‬‫هحَُ ح‬
hukuman duk Panghati duk pinalappas iye weh kami amban ٧٤ ‫ِني‬ ِ َٰ ‫بئِث إِن ُه حم َكنوا ق حوم َس حوء ف‬ ‫تعمل‬
lahat iye kaniyaan nen maghinang lemmih [liwat] bennal siye ien
meh aa qawman laat meh fasiq [luwas agama].
‫َ َ ح َ ح َ َٰ ُ َ ح َ َ ٓ ه ُ َ ه‬
َ ‫ٱلصَٰلِح‬
75. Duk pinaasek iye weh kami si aseh kami [Surgah] sabab bennal ٧٥ ‫ني‬ ِ ‫وأدخلنه ِِف رۡحت ِنا ۖۡ إِنهۥ مِن‬
iye ley amban meh aa sulut.
َ‫َح‬ َ َ َ َ ‫َحُ َ ح‬ َ َ ‫َُ ً ح‬
76. Duk [essebun] Nuh [Alayhissalam] si waktu iye maglingan ‫ج حب َنا َُلۥ ف َن هج حي َنَٰ ُه َوأهل ُهۥ م َِن‬‫ى مِن قبل فٱست‬َٰ ‫اد‬ ‫ونوحا إِذ ن‬
‫ح َح ح‬
dehellu pe, na tinaymah weh kami [duwaa nen] Na pinalappas ٧٦ ‫ب ٱل َعظِي ِم‬ ِ ‫ٱلكر‬
iye weh kami duk ahli ne amban kasusehan hadje.
َ ْ ُ َ ‫َ َ َ ح َ َٰ ُ َ ح َ ح ه َ َ ه ْ َ ٓ ه‬
77. Duk tinabangan iye weh kami amban meh aa qawman iye ne ‫ِين كذبُوا أَ‍ِبتَٰيَٰت َِنا إِن ُه حم َكنوا ق حو َم َس حوء‬
‫ونِصنه مِن ٱلقو ِم ٱَّل‬
meh siye muting si meh ayat [tanda] kami, bennal siye ley ٧٧ ‫ِني‬ َ ‫فَأَ حغ َرقح َنَٰ ُه حم أَ ح‬
َ ‫َجع‬
kaniyaan den meh aa qawman laat, na ilembo siye weh kami
kemon.

298
78. Duk [essebun] Daud duk Sulaiman [Alayhimassalam] si waktu de
َ
‫ت فِيهِ غ َن ُم‬ ِ َ ‫ان ِِف ح‬
‫ٱۡل حرثِ إ حذ َن َف َش ح‬ َ ُ ‫َ َ ُ َ َ ُ َحَ َ ح َح‬
ِ ‫وداوۥد وسليمَٰن إِذ ُيكم‬
ngahukum si tinanem peggeh umasek pi [sangem] kambing َ ‫شهد‬ َ ‫حَ ح َُه ُ ح ح‬
٧٨ ‫ِين‬ ِ َٰ ‫ٱلقو ِم وكنا ِۡلك ِم ِهم‬
aahin duk kaniyaan kamihin si hukuman de ley Saksi.
َ َ َ ‫ه‬ ‫ح‬ ‫ح‬ َ ًّ ُ َ ََ
79. . Na pinahati iye weh kami pusi Sulaiman [Alayhissalam] duk ‫فف هه حم َنَٰ َها ُسل حي َم َٰ َن َولُك َءاتيح َنا ُحكما َوعِلما َو َسخ حرنا َم َع د ُاوۥد‬
tiyap tiyap dangan amban siye inurungan weh kami katau َ ‫ۡي َو ُك هنا َفَٰعل‬
َ ‫ٱلط ح‬
‫ح َن َو ه‬ ‫ٱۡل َب َال ي ُ َسب ح‬ ‫ح‬
٧٩ ‫ِني‬ ِ ِ ِ
pangahukum duk panghati duk pinatuhut weh kami pusi Daud
[Alayhissalam] meh kapunu punuhanin supaya nasbih duk meh
Manuk-manuk duk hininang teed weh kami.
‫ح ُ َ ح‬ ُ ُ ‫ه‬ َ َ ‫ه‬
80. Duk tinoan du weh kami [Daud Alayhissalam] paghinang ‫ك حم تلِ ُ ح‬
‫ح ِصنَكم ِم ُۢن بَأسِك حمۖۡ ف َهل‬ ‫َو َعل حم َنَٰ ُه َص حن َعة ِلُوس ل‬
semmek [amban basih] supaya ngelligan kaam si bonoh bi, Na َ
٨٠ ‫شك ُِرون‬ ُ َ‫أ‬
َٰ َ ‫نت حم‬
ine magsarang shukur du ke kaam iyu?
‫ح‬ ‫ه‬ َ‫َ ح‬ َ ‫َ َح‬ َ ‫َول ُِسلَ حي َم َٰ َن ٱلر‬
81. Duk pusi Sulaiman [Alayhissalam pinatuhut] weh Kami baliyu ‫ۡرض ٱل ِِت َب َٰ َرك َنا‬
ِ ‫يح ََعصِ فة َت ِري بِأ حم ِره ِۦٓ إَِل ٱۡل‬ِ
َ ‫ُ َ ح‬ ُ َ
basagin si iye, paubas hadja si daakan ne tudju bulak iye ٨١ ‫ِيها َوك هنا بِك ِل َشء عل ِ ِمني‬
َ َٰ ‫ف‬
pinagbarkat kamihin duk kaniyaan Kamihin si ine inehin sangat
Makahati.
َ َ َ ُ َ َ ُ ‫َ َُ ُ َ َ َح‬ َ ‫َ َ ه‬
82. Duk amban meh Shaitan magtuhunan [iye meh mussa diyalem ۡۖ ‫ني من يغوصون َُلۥ َويع َملون ع َمَل دون ذَٰل ِك‬ِ ‫ومِن ٱلشيَٰ ِط‬
tahik] duk maghinang siye meh hinang saddi pe billai duk َ ‫َو ُك هنا ل َ ُه حم َحَٰفظ‬
٨٢ ‫ِني‬ ِ
kaniyaan Kamihin si siye Malihara. َ َ َ َ ُّ ُّ َ َ َ ‫َ َ ُّ َ ح‬
83. Duk [essebun] Ayyub [Alayhissalam] si waktu ilinganan weh ne ‫نت أ حر َح ُم‬ َ ِ ‫ى َر هب ُه ٓۥ أ ِّن َم هس‬
‫ّن ٱلۡض وأ‬ َٰ ‫اد‬ ‫۞وأيوب إِذ ن‬
Tuhan nen “Bennal aku tawwah ku siya siya [kasaki] duk Kau ٨٣ ‫ِني‬ ‫ه‬
َ ‫ٱلر َٰ ِۡح‬
[Oh Tuhan] ku Sangat maaseh si meh Pamamaaseh.
َ‫ح‬ َ‫َح‬ َ ُ ‫َ ح َ َ َ َ َ َ ح‬
84. Na tinaymah weh Kami si iye duwaa nen, na inanan weh Kami ‫ج حب َنا َُلۥ فكشف َنا َما بِهِۦ مِن ۡضۖۡ َو َءات حي َنَٰ ُه أهل ُهۥ َومِثل ُهم‬ ‫فٱست‬
‫ح‬ ‫ح‬
َٰ ‫ۡحة م حِن عِندِنَا َوذِك َر‬
َ ‫ى ل ِل َعَٰبد‬ َ ‫هم َع ُه حم َر ح‬
amban iye siya siya nen [sakihin] duk pangurung weh Kami si iye ٨٤ ‫ِين‬ ِ
ahli nen duk kowe du sab siyehin sartah de sabab aseh amban
kami duk pamaesseb si meh aa Panunumba.
‫ح َ َٰ َ ح َ َ َ ح ح ُ َ ه‬
َ ‫ٱلصََٰب‬
85. . Duk [essebun] Ismail duk Idris duk Dhul Kifli [Alayhimassalam] ٨٥ ‫ين‬ِِ ‫ِإَوسمعِيل ِإَودرِيس وذا ٱلكِف ِلِۖ ك مِن‬
tiyap tiyap dangan meh amban Pasasabar.
‫َ َ ح َ ح َ َٰ ُ ح َ ح َ َ ٓ ه ُ َ ه‬
َ ‫ٱلصَٰلح‬
86. Duk pinaasek iye weh Kami si meh aseh Kami bennal siye ien ٨٦ ‫ني‬ ِ ِ ‫وأدخلنهم ِِف رۡحت ِنا ۖۡ إِنهم مِن‬
amban meh aa sulut.
َ ََ ‫َ َ ه َ ه هح َ َ َح‬
َٰ ‫اد‬ َ ُ َ َ ‫ه‬ ُّ َ َ
87. Duk Dapuh Nun [Yunos Alayhissalaam] si waktu ne tahala dem ‫ى ِِف‬ ‫ضبا فظن أن لن نقدِر عليهِ فن‬ ِ َٰ ‫ب مغ‬ ‫ون إِذ ذه‬
ِ ‫وذا ٱنل‬
ُ ‫ك إّن ُك‬َ َ َ ‫ُّ ُ َ َٰ َ ه ٓ َ َ ه ٓ َ َ ُ ح‬
astel, kannal nen gey iye tagees Kami [siniksa],Na maglingan ne ‫نت م َِن‬ ِ ِ ‫ت أن َل إِلَٰه إَِل أنت سبحَٰن‬ ِ ‫ٱلظلم‬
iye [nganduwaa amban diyalem betteng kenna] lindem “Ganah ‫ه‬
َ ‫ٱلظَٰلِم‬
٨٧ ‫ني‬ ِ
Tuhan patut, malaingkan Kau du dambus bus, Mahasutsi Kew,
bennal aku kaniyaan kun amban meh Panganganyaya”.
٨٨ ‫ِني‬ ‫ج حب َنا َ َُلۥ َو َ ه‬
َ ‫َن حي َنَٰ ُه م َِن ٱلح َغم َو َك َذَٰل َِك ُنّۨج ٱل ح ُم حؤ ِمن‬ ‫فَ ح‬
َ ‫ٱس َت‬
88. Na tinaymah weh Kami si iye, duk pinalappas iye weh kami ِ ِ
amban kasusehan nen, kowe damikkiyan ien pamalappas Kami
meh Magpaparatsayahin.
‫ۡي‬ َ َ‫ى َر هب ُهۥ َرب ََل تَ َذ حر ي فَ حردا َوأ‬
ُ ‫نت َخ ح‬ َ َ ‫َ ََ هٓ ح‬
َٰ ‫اد‬ ‫وزكرِيا إِذ ن‬
89. Duk [essebun] Zakaria si waktu ne maglinganan Tuhan ne ِ ِ

299
[nganduwaa] “Oh Tuhan ku, da ku pasagaranun dendangan ku َ ‫ٱلح َوَٰرث‬
٨٩ ‫ِني‬ ِ
[urunganun ku tubuh] Duk Kau sa hap hap Pamumusaka”.
‫ه‬ َ ‫َ ح َ َ حَ َُ َ َ َ حَ َُ َح َ ََ ح َ ح‬
90. Na tinaymah weh Kami si iye duk pangurung weh kami iye ‫ح َنا َُلۥ َز حو َج ُه ٓۥ إِن ُه حم‬ َٰ ‫فٱستجبنا َلۥ ووهبنا َلۥ ُي‬
‫ي وأصل‬
Yahya [Alayhissalaam] duk hinatul weh Kami si iye anda nen, ََ ْ ُ َ َ َ َ َ َ َ َ َ ُ ‫ح َ ح َ َ َ ح‬ َ ُ َٰ َ ُ ْ ُ َ
‫ت ويدعوننا رغبا ورهبا ۖۡ وَكنوا نلا‬ ِ َٰ ‫س ِرعون ِِف ٱۡلير‬ ‫َكنوا ي‬
bennal siye ien kaniyaan den magdayih dayih siye tudju meh َ َ
٩٠ ‫خَٰشِ عِني‬
kahapan duk maku siye tudju Kami tanda kaseeb [si tumbas] duk
katalew [ si siksa] duk kaniyaan den si Kami Magmamatalew.
‫ح‬ ‫َ ه ٓ َ ح َ َ ح َح َ َ َََ ح‬
91. Duk [essebun] iye mamalihara aurat nen [Maryam ‫ِيها مِن ُّروح َِنا َو َج َعل َنَٰ َها‬
َ ‫خ َنا ف‬ ‫وٱل ِِت أحصنت فرجها فنف‬
Alayhassalaam], Na tinihupan weh kami amban nyawa kami duk َ ‫َو حٱَ َن َها ٓ َءايَة ل ِ حل َعَٰلَم‬
٩١ ‫ني‬ ِ
hininang iye weh kami duk anak nen [Isa Alayhissalam] tandah
si sagannap alam.
ُ ُ ‫ُ ه ُ ُ ح ُ ه َ َ َ َ َ َ ُّ ُ ح َ ح‬ َ ‫ه‬
92. Bennal Ummat bin [Agama bi pagtawheedin] dambuwa du duk ِ ‫إِن هَٰ ِذه ِۦٓ أمتكم أمة وَٰحِدة وأنا ربكم فٱعبد‬
٩٢ ‫ون‬
Aku Tuhan bin, Na sumbahun bi Ku.
َ
٩٣ ‫ج ُعون‬ َ َ ‫َ َ َ ه ُ ٓ ْ َ ح َ ُ َ ح َ ُ ح ُ ٌّ َ ح‬
93. Duk pagsulangan de pakaradjaanin antara de [Agamahin], tiyap ِ َٰ ‫وتقطعوا أمرهم بينهمۖۡ ك إَِلنا ر‬
tiyap amban siye ien tudju Kami du pamolean den.
َ ‫ُ ح ََ ُح‬ َ ‫ه‬ ‫ح ح‬ َ
94. Na sine sine maghinang amban meh makasulut [hinang hap] duk ‫ت َوه َو ُمؤمِن فَل كف َران ل َِس حعيِهِۦ‬
ِ َٰ‫ف َمن َيع َمل م َِن ٱلصَٰل ِح‬
َ َ َ ‫ه‬
iye ley magparatsaya, Na asal gey teed pinanggah meh lugtuh ne ٩٤ ‫ِإَونا َُلۥ كَٰت ُِبون‬
ley, Duk bennal Kami si ien Magsasulat.
َ
٩٥ ‫ج ُعون‬ ‫َو َح َر َٰ ٌم َ َ َٰ َ ح َ َ ح َ ح َ َ ٓ َ ه ُ ح َ َ ح‬
95. Na lang ne iye lahat ilarak kami [pinapatey kami aa nen] bennal ِ ‫لَع قرية أهلكنَٰها أنهم َل ير‬
siye ley gey ne siye ien mole [balik hap Dunya supaya
magtawbat].
ُ ُ َ ُ ُ ‫َ ه َٰٓ َ ُ َ ح َ ح ُ ُ َ َ ح‬
96. Sampay bang ne ilukahan Ya’juj duk Ma’juj in duk amban tiyap ‫ك َح َدب‬
ِ ‫ِت إِذا فت ِحت يأجوج ومأجوج وهم مِن‬ ‫ح‬
tiyap pidju ngunsanap siye. َ ُ َ
٩٦ ‫ينسِلون‬
ْ ُ َ َ َ ‫َ ح َ َ َ ح َ ح ُ ح َ ُّ َ َ َ َ َٰ َ ٌ َ ح َ َٰ ُ ه‬
97. Duk ngatapit ne iye janji mabennalin [Ellew Qiyamat], Na bu ne ‫وٱقَتب ٱلوعد ٱۡلق فإِذا ِه شخِصة أبصر ٱَّلِين كفروا‬
pi pasung meh mata iye ne meh siye managgain, [Bissa den]: “ َ ‫َتَٰي َٰ َو حيلَ َنا قَ حد ُك هنا ِف َغ حفلَة م حِن َهَٰ َذا بَ حل ُك هنا َظَٰلم‬
٩٧ ‫ني‬ ِِ ِ
Allo kasiksaan ne si kite bi, sabab bennal kaniyaan ten bi ligap
amban inin duk kaniyaan ten bi panganganyaya”.
َ ُ َ َ‫ه َ َ ُ َ َه‬ ُ َ ُُ‫ه ُ ح ََ َح‬
98. Bennal kaam [meh pananaggain] duk iye sinumba bi saddi ‫نت حم ل َها‬ ‫ون ٱَّلل ِ حصب جهنم أ‬
ِ ‫إِنكم وما تعبدون مِن د‬
َ ُ
amban Allahu Taalahin [kayu ebbut Narka] Jahannam, kaam iyu ٩٨ ‫َوَٰرِدون‬
pi patudju.
َ ُ َٰ َ َ ُ َ ُ ٓ َ ُ َٰٓ َ َ َ ‫َ ح‬
99. Bang hadja meh siye [sinumba de ien] tuhan na asal gah ne siye ِ ‫ٰٓؤَلءِ َءال َِهة هما َو َردوها ۖۡ َوّك فِيها خ‬
٩٩ ‫ِلون‬ ‫لو َكن‬
ien makaasek Narka, duk tiyap tiyap dangan diyalem ne kakkal.
َ َ َ ‫َُ ح‬ َ ‫ل َ ُه حم ف‬
100. [Duk teppet sah kilahap si siyehin duk gey ne siye ien ١٠٠ ‫ِيها َل ي َ حس َم ُعون‬ ‫ِيها َزفِۡي وهم ف‬
makakale [landap ne siye pangsan].
َ ‫ه ه َ َ َ َ ح َ ُ ه ح ُ ح َ َٰٓ ُ َ َ َ ح‬
101. Bennal iye ne meh siye dumehellu ne si siye amban Kami ١٠١ ‫ّن أ ْو َٰٓلئِك عن َها ُم حب َع ُدون‬ ‫إِن ٱَّلِين سبقت لهم مِنا ٱۡلس‬
[janji] mahapin, Iye ne meh siye ien amban Narka pinatala.
َ ُ َٰ َ ‫َ َ ح َ ُ َ َ َ َ َ ُ ح َ ح َ َ ح َ ُ ُ ُ ح‬
102. Gey bisan takale de bageddu Narkain duk siye ley si ِ ‫َل يسمعون حسِيسها ۖۡ وهم ِِف ما ٱشتهت أنفسهم خ‬
١٠٢ ‫ِلون‬

300
kaseeban meh ginhawa baran den diyalem Surgah [Magduhul
bayah] lai siye Kakkal.
ُ َ َ ُ َ َٰٓ َ َ ‫َ َ ح ُ ُ ُ ُ ح َ َ ُ ح َ ح َ ُ َ َ َ َ ه َٰ ُ ُ ح‬
103. Gey ne makasuse siye kahalu biluhan tamanan mahadje ‫لئِكة هَٰذا يَ حو ُمك ُم‬ ‫َل ُيزنهم ٱلفزع ٱۡلكَب وتتلقىهم ٱلم‬
َ َ ُ ‫ُ ُح‬ ‫ه‬
[si Ellew Qiyaamatin] duk sinagina siye weh meh Malaikat, [pain ١٠٣ ‫وع ُدون‬ ‫ٱَّلِي كنتم ت‬
de]: “Inin ne ellew iye pangajanji kaamin”.
َ َ َٓ‫ح‬ َ ُُ ‫ح‬ َ ٓ ‫ه‬ َ
104. Si ellew ilikid ne weh Kami langitin, kowe likiran katas ‫ب ك َما بَ َدأنا أ هول‬ِۚ ِ ‫ج ِل ل ِلكت‬ ِ ِ ‫ٱلس َما َء ك َط‬
ِ ‫ٱلس‬ ‫يَ حو َم ن حطوِي‬
kitab, Koweh panagnah Kami pinapanjarihin, saien du sab ١٠٤ ‫ِني‬ ُ ‫َخلحق نُّع‬
َ ‫ِيدهُۥ َو حع ًدا َعلَ حي َنا ٓ إنها ُك هنا َفَٰعل‬
ِ ِ
pamabalik Kami iyehin, janji tuu si Kami, bennal Kami asal
hinang Kami [tinuney janjiin].
ُ َ َ‫ح َه ح‬ ‫َولَ َق حد َك َتبح َنا ِف ه‬
105. Duk sabennal sinulat weh Kami diyalem Zabuwr ‫ٱلز ُبورِ ِم ُۢن ََ حع ِد ٱَّلِك ِر أن ٱۡلۡرض يَ ِرث َها‬ ِ
َ ُ َٰ ‫َ َ ه‬
[paturun pusi Daud Alayhissalaam] puwas amban kapanulat iye ١٠٥ ‫عِبادِي ٱلصل ِحون‬
[si Lawhil Mahfuwdz] bennal Bulakin, tapusaka weh meh Ipun
Ku Mahatulin.
َ ‫إ هن ِف َهَٰ َذا َِلَ َلَٰغا ل َِق حوم َعَٰبد‬
١٠٦ ‫ِين‬
106. Bennal si inin, asal pasampay si meh aa Qawman ِ ِ ِ
panunumba.
َ َ‫ََ ٓ َح َ ح‬
َ ‫ك إ هَل َر ح‬
َ ‫ۡحة ل ِلح َعَٰلَم‬
107. Duk gah kew pinaboo weh Kami [Oh Muhammad Salla ١٠٧ ‫ني‬ ِ ِ َٰ‫وما أرسلن‬
Allahu Alayhi Wasallam] Malaingkan, tandah aseh si sagannap
alam.
ُ َ‫ك حم إ َلَٰه َوَٰحِد َف َه حل أ‬
‫نتم‬
ُ ُ َٰ َ ٓ َ ‫ُ ح ه َ ُ َ َٰٓ َ ه َ ه‬
‫قل إِنما يوۡ إَِل أنما إِله‬
108. Bissahun [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam] ۡۖ ِ
َ
iye pinaturun si akuhin, Bennal teed iye Tuhan bin Tuhan ١٠٨ ‫ُّم حسل ُِمون‬
Dambusbus, Na ine kaam [mag]Muslim ne kaam [magpatigupu si
kemon pangandaakan Allahu Taala duk patala amban kemon
panglangan Ne?] َ ٌ ََ ٓ ‫ح َح‬ ٓ َ َ َٰ َ َ ‫َ َ َ ه ح ْ َ ُ ح َ َ ُ ُ ح‬
109. Na bang siye pataykut [naggah meh aa Magsakutuhin ‫يب أم بَعِيد‬ِ‫فإِن تولوا فقل ءاذنتكم لَع سواءِۖ ِإَون أدرِي أقر‬
َ َ ُ ‫ه‬
duk meh Jewish duk Christian] na painun[Oh Muhammad Salla ١٠٩ ‫وع ُدون‬ ‫ما ت‬
Allahu Alayhi Wasallam]: Paesseban te hadja kaam [bonoin]
antara te bi pain, Duk gey katauhan ku bang tapit ne ke atawa
tala pe pangatag kaam [siksain si Ellew Qiyaamat].
َ ‫َ ح‬ َ َ‫ح‬ َ ‫إِنه ُهۥ َي حعلَ ُم ح‬
١١٠ ‫ٱۡل حه َر م َِن ٱلق حو ِل َو َي حعل ُم َما تك ُت ُمون‬
110. Sabennal Iye [Allahu Taala] Sangat ngatauhan matampal
[amban hinang bin] duk katauhan Ne du sab tinapukan bin.
َ َ ُ ‫ه‬ ‫َ ه‬ ‫ح َح‬
111. Duk gey du sab katauhan ku, adakala pitna mapatekka si ١١١ ‫ِإَون أدرِي ل َعل ُهۥ ف حِت َنة لك حم َو َمتَٰ ٌع إ ِ ََٰل حِني‬
kaamin atawa kalami lamihan daddali du.
ُ َ َ ‫ح َ َ َ ُّ َ ه ح َ َٰ ُ ح ُ ح‬
َٰ َ َ ‫ان‬ ُ ‫ح‬ َ ََ
112. Duk pain ne [ Muhammad Salla Allahu Alayhi ‫لَع َما‬ ‫ٱحكم بِٱۡل ِق وربنا ٱلرحمن ٱلمستع‬ ‫ب‬ِ ‫قَٰل ر‬
Wasallam] Oh Tuhan ku, ngahukum Kew sabennal duk Tuhan َ ُ َ
١١٢ ‫ت ِصفون‬
kamihin Sangat Maase Iye tattap [Pikitabangan, lappas amban
kemon sakutu] si meh pagsasakutu bi iyu.

301
ُ ‫اج‬
ُ‫سُ ُورةُُاْل ح‬
SURATUL AL-HAJJ 22
‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

‫اعةِ َ ح‬ ُ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه ُ ه ُ ْ َ ه‬
‫ك حم إ هن َزل ح َزلَ َة ه‬
1. Oh Kaam meh manusiya, magmatalew kaam si Tuhan bi, ١ ‫َش ٌء َعظِيم‬ َ ‫ٱلس‬
ِ ‫يأيها ٱنلاس ٱتقوا رب‬
sabennal linug [hojjog] Qiyamatin, asal pakaradjaan hadja pain.
َ ُّ ُ َ َ ‫َ ح َ َ َ ح َ َ َ ح َ ُ ُ ُّ ُ ح َ َ ه ٓ َ َ َ ح‬
2. [Essebun bi] Ellew takite bi [Qiyamatin] takalupa ne weh tiyap ‫ات‬ ِ ‫ت َوتض ُع ك ذ‬ ‫يوم ترونها تذهل ك مرضِ عة عما أۡرضع‬
َ َ
َٰ ‫ى َو َما ُهم ب ِ ُسك َٰ َر‬ َ ُ َ ‫ه‬ َ َ‫َح َح‬
tiyap [inah] magpasusuhin iye pinasusu nen duk [gey nandal] ‫ى َولَٰك هِن‬ َٰ ‫ك َٰ َر‬ ‫ۡحل ۡحل َها َوت َرى ٱنلاس س‬
nganak tiyap tiyap dende betteng binettengan nen duk takite nu َ ‫َ َ َ ه‬
٢ ‫اب ٱَّلل ِ شدِيد‬ ‫عذ‬
[Oh Muhammad] meh manusiyain lango bu dumain sab siye ien
lango, sumaguwa siksa Allahu Taalahin makalandu.
َ ‫ه ُه‬ ‫ه َح ح‬ ُ َ ُ َ
3. [Essebun bi] Ellew takite bi [Qiyamatin] takalupa ne weh tiyap ‫ۡي عِلم َو َيتب ِ ُع ك ش حي َطَٰن‬ ِ ‫َوم َِن ٱنله‬
ِ ‫اس من يجَٰدِل ِِف ٱَّلل ِ بِغ‬
tiyap [inah] magpasusuhin iye pinasusu nen duk [gey nandal] ٣ ‫همرِيد‬
nganak tiyap tiyap dende betteng binettengan nen duk takite nu
[Oh Muhammad] meh manusiyain lango bu dumain sab siye ien
lango, sumaguwa siksa Allahu Taalahin makalandu.
َ َ َ ‫ُكت َِب َعلَ حيهِ َأنه ُهۥ َمن تَ َو هَلهُ فَ َأنه ُهۥ يُ ُّ ُ َ َ ح‬
4. Tasulat si iye bennal sine sine [nuhut shaitan, hinang ne nakura ِ ‫ضلهۥ ويهدِيهِ إ ِ ََٰل عذ‬
‫اب‬ ِ
ne] na bennal iye ley lepas ne ien duk toan ne tudju siksa [Narka] ٤ ِ‫ٱلسعِۡي‬ ‫ه‬
Saeer.
ُ ‫َ حَح َ ه َ َح‬ ُ ُ َ َ
5. Oh kaam meh manusiyah, bang kaniyaan bin kutu kutuan si ‫ث فإِنا خلق َنَٰكم‬ ‫ح‬
ِ ‫يأ ُّي َها ٱنلهاس إِن كنت حم ِِف َريب مِن ٱِلع‬
ُ َٰٓ
َ ‫ُّ ح َ ُّ َ ه‬ ُ‫ُّ ح َ ُ ه ح َ َ َ ه‬ ُ‫ه‬ ُ
pagpakellum balik, Na bennal Kami pinapanjari kaam weh Kami ‫مِن ت َراب ثم مِن نطفة ثم مِن علقة ثم مِن مضغة ُملقة‬
ََ َ ٓ َ َ َ َ ‫ح َ ح‬ ُ َ َ َُ َ‫َ َ ح َُه‬
amban bulak [Adam Alayhisslaam] puwas ien amban Nutfa [bohe ‫َل أجل‬ َٰٓ ِ ‫ام ما نشا ُء إ‬ ِ ‫ك حم َونُق ُِّر ِِف ٱۡلرح‬ ‫ۡي ُملقة ِنلب ِني ل‬ ِ ‫وغ‬
lella duk dende] puwas ien amban laha magkumpel puwas ien ُ ُ ُ َ ْ ُ ُ ُ ‫ح‬ ُ ‫ح‬ ُ ُ
‫ُّم َسم ث هم َّنرِجكم ُِفَل ث هم تلِ َبلغ ٓوا أشدكمۖۡ َومِنكم من‬
‫ه‬ ‫ح‬ ‫ه‬ ‫ح‬ ‫ح‬ ُ
amban amban isi magjatu [bang ellum] duk gey magjatu [bang َ َ َ ‫ُ ه ُ َ ُّ َ َ َ ح‬
‫َل أ حرذ ِل ٱل ُع ُم ِر ل ِك حيَل َي حعل َم ِم ُۢن ََ حع ِد‬ َٰٓ ِ ‫ِف َومِنكم من يرد إ‬ َٰ ‫ُي َت َو ه‬
matey] supaya patarrang Kami si kaam duk pinateteg weh kami ٓ ‫ح‬ َ ‫ح َ ح َ ََ ح َ َ َ َ َ َٓ َ َ ح‬
diyalem betteng [dende] si kabayaan Kami taman tegteban ne ‫نزنلَا َعل حي َها ٱل َما َء‬ ‫عِلم شيا وترى ٱۡلۡرض هامِدة فإِذا أ‬
٥ ‫ك َز حوِۢج بَ ِهيج‬
ُ ‫حَه ح َ ََ ح ََ ََ ح‬
tartantu, puwas ien paguwa Kami ne kaam makanak, puwas ien ِ ‫ٱهَتت وربت وأۢنبتت مِن‬
supaya taabut bi kahadje bin, [kasinduwehan] amban kaam
pinapatey si kahadje ne, sinduwehin pinabalik hap kadekdesan
umur ne [pagkaleanen], supaya gana pangalab ngalab ne puwas
amban pangahati ne bisan daahat duk kite nu bulakin [Oh
Muhammad] tuwas, na apabila ien paturunan kami bohe [ulan]
na magkuligew iye sartah nulig duk matumbu amban meh tiyap
tiyap jambangan.
‫لَع ُك َ ح‬
َٰ َ َ ُ ‫َ َ َ ه ه َ ُ َ ح َ ُّ َ َ ه ُ ُ ح ح َ ح َ َ َ ه‬
6. Damikkiyan ien, si kabennal Allahu Taala Iye Sampunah katoo ‫َشء‬ ِ ‫َت وأنهۥ‬ ِ ‫ذَٰل ِك بِأن ٱَّلل هو ٱۡلق وأنهۥ ي‬
َٰ ‫ۡح ٱلمو‬
Nen duk bennal Iye magpakellum meh aa matey duk bennal Iye َ
٦ ‫قدِير‬

302
luu si tiyap tiyap ine ine Sangat makagees.
ُ َ ‫ِيها َوأَ هن ٱ ه‬
‫َّلل َي حب َعث َمن ِِف‬ َ ‫بف‬َ ‫اع َة َءات َِية هَل َر حي‬ ‫َوأَ هن ه‬
َ ‫ٱلس‬
7. Duk bennal qiyamatin asal patekka teed, gana pagkutu kutuh si
ُ‫ح‬
ien duk bennal Allahu Taala, pakellum Ne iye meh siye diyalem ٧ ِ‫ٱلق ُبور‬
qubur ley.
َ ُ َ ‫ه َح ح‬ ُ َ ُ َ
8. Duk amban meh manusiya nulang [masuwey] si Allahu Taala si ‫ۡي عِلم َوَل هدى َوَل‬ ِ ‫َوم َِن ٱنله‬
ِ ‫اس من يجَٰدِل ِِف ٱَّلل ِ بِغ‬
َ
dumain panghati duk dumain toh duk dumain si kitab ٨ ‫كِتَٰب ُّمن ِۡي‬
magsahaya [ amban Allahu Taala].
‫ح‬ ‫ُّ ح‬ َ ‫ه‬ َ َ ‫اّن ع حِطفِهِۦ َِلُ ِ ه‬
َ ِ َ‫ث‬
9. [Pakite ne] abbu nen supaya pangalepas ne amban lan [agama ۡۖ‫يل ٱَّللِۖۡ َُلۥ ِِف ٱلن َيا خِزي‬
ِ ِ ‫ضل عن سب‬
َ‫َ ُ ُ ُ َ ح َ ح َ َ َ َ َ ح‬
Allahu Taala], niyah ne ien si iye tuu pe si Dunya kadekdes duk ٩ ‫يق‬ ِ ‫ونذِيقهۥ يوم ٱلقِيَٰمةِ عذاب ٱۡل ِر‬
palessahan Kami iye si Ellew Qiyamat siksa makaeggas.
‫َ ه ح‬ َ َ ‫َ َٰ َ َ َ ه َ ح َ َ َ َ َ ه ه‬
10. Damikkiyan ien [nanamun] iye bakas pinadehellu tangan nu ١٠ ‫ٱَّلل ليح َس بِظلَٰم ل ِل َعبِي ِد‬ ‫ذل ِك بِما قدمت يداك وأن‬
[hinang malaatin] duk bennal Allahu Taala dumain Iye
panganganyaya si meh ipun Ne.
‫َ َ ح ُ ُ ه َ َ َ َٰ َ ح َ ح َ َ َ ُ َ ح ٌ ح َ ه‬
11. Duk amban meh manusiya numba Allahu Taala si dambatang ‫ٱُ َمأن‬ ‫اس من يعبد ٱَّلل لَع حرفِۖ فإِن أصابهۥ خۡي‬ ِ ‫َوم َِن ٱنله‬
[Panghati gey sukat], Na bang iye katekkahan kahapan kegan, َ‫ٱل حن َيا َوٱٓأۡلخ َِرة‬ َٰ َ َ ‫ب‬
َ ِ ‫لَع َو حجههِۦ َخ‬
ُّ ‫ِس‬ َ ٌَ‫ح َ َ َحُ ح‬
َ َ‫ٱنقل‬
ِ ‫بِهِۖۡۦ ِإَون أصاَته ف ِتنة‬
teteg si ien, sugah bang isab iye tawwah fitna balik pataybi ne ُ ُ ‫َ َ ُ َ حُ ح َ ُ ح‬
١١ ‫ِسان ٱلمبِني‬ ‫ذَٰل ِك هو ٱۡل‬
luwe nen [magmurtad], lugi ne iye Dunya Akhirat, na
damikkiyan ien ne kalugian iye matampalin.
ُ َ َ َ َ ُّ ُ َ‫ٱَّلل ِ َما ََل ي‬
‫ه‬ ُ ْ ُ ‫َح‬
12. Maku iye si saddi amban Allahu Taala, [bu pamakuhan nen] gey ‫ۡضهُۥ َو َما َل يَنف ُع ُهۥ ذَٰل ِك ه َو‬ ‫ون‬
ِ ‫يدعوا مِن د‬
makamula iye duk gey makatabang iye, Na iye ne ien malepas ُ ‫ٱلض َل َٰ ُل حٱِلَع‬
١٢ ‫ِيد‬
‫ه‬

[landu] matalahin.
‫ح َ َ ح‬ ‫َ ح‬ ‫هح‬ ‫َ ح ُ ْ َ َ َ ُّ َ ح‬
13. Pamaku neley, kamulahan nen tapit pe amban tabang ne, na sa ‫ۡضهُ ٓۥ أق َر ُب مِن نفعِهِۦ ِلِئ َس ٱل َم حو َٰل َوِلِئ َس‬ ‫يدعوا لمن‬
laat laat ne [Nakura, bebbeg] duk sa laat laat ne bagay. ُ ِ‫ٱلح َعش‬
١٣ ‫ۡي‬
‫ه‬
‫ت َجنَٰت‬ َ ‫ٱَّلل يُ حدخ ُِل هٱَّل َ َ ُ ْ َ ُ ْ ه‬ َ ‫إ هن ه‬
14. Bennal Allahu Taala paasek ne iye meh siye magparatsaya duk ِ َٰ‫ِين َءامنوا َوع ِملوا ٱلصَٰل ِح‬ ِ
ُ ُ َ ُ َ ‫َ ح َ ح َ ح َ َٰ ُ ه ه َ َ ح‬ ‫َح‬
meh maghinang makasulutin meh Surgah magselluy amban ١٤ ‫َترِي مِن َتت ِها ٱۡلنهر إِن ٱَّلل يفعل ما يرِيد‬
tindakan ne meh subain, Bennal Allahu Taala hinang ne iye
kabayaan Nen. َ
‫ح‬ ‫َح‬ ‫ُّ ح‬ َ ُ َ‫َمن ََك َن َي ُظ ُّن أن هلن ي‬
ُ ‫نِص ُه ه‬
15. Sine sine ngannal weh gey iye[Muhammad Salla Allahu Alayhi ‫ٱلن َيا َوٱٓأۡلخ َِرة ِ فل َي حم ُدد‬ ‫ٱَّلل ِِف‬
َ ‫َ ه َ ٓ ُ ه حَح َ ح َحَ ُ ح َ ح ُ ح َه‬
Wasallam] tabang Allahu Taala si Dunya duk Akhirat, Na ambat ‫ِب ك حي ُدهُۥ َما‬ ‫ب ِ َس َبب إَِل ٱلسماءِ ثم َلقطع فلينظر هل يذه‬
ُ
iye nugutan ingket pariyata ubus noweng dine, Ubus ambat ١٥ ‫يَغِيظ‬
payaman ne bang tahala ke amban iye putal nen.
َ ‫نزلح َنَٰ ُه َء َاتَٰيَٰت ََي َنَٰت َوأَ هن ٱ ه‬
ُ ‫َّلل َي حه ِدي َمن يُر‬
١٦ ‫يد‬ َ َ‫َو َك َذَٰل َِك أ‬
16. Duk kowe damikkiyan ien, pinaturun weh kami [Qur-anin] meh ِ ِ ِۢ
ayat tarrang duk bennal Allahu Taala toan Ne sine sine kabayaan
Ne.
َٰ ‫ني َوٱنله َص َٰ َر‬ ‫ه ه َ َ َُ ْ َ ه َ َ ُ ْ َ ه‬
َ ِ‫ٱلصَٰب‬
17. Bennal iye meh siye magparatsaya[ si Allahu Taala duk Rasul ‫ى‬ ِ ‫إِن ٱَّلِين ءامنوا وٱَّلِين هادوا و‬
Nen] duk iye ne meh siye Yahudi duk Sabiin duk meh Nasranie َ ‫َ حَ ُ َ َ ه َ َ ح َ ُ ْٓ ه ه‬
َ‫ٱَّلل َي حفص ُل بَيح َن ُه حم يَ حوم‬
ِ ‫وٱلمجوس وٱَّلِين أۡشكوا إِن‬
duk meh Majusi duk iye meh siye magsakutu, Bennal Allahu

303
ََ َ‫ح َ َ ه ه‬
‫لَع ُك َ ح‬
ٌ ‫َشء َشه‬
Taala ngahukum siye pinig ne siye si Ellew Qiyamat bennal ١٧ ‫يد‬ِ ِ َٰ ‫ٱلقِيَٰمةِِۚ إِن ٱَّلل‬
Allahu Taala luu si ine ine Sangat Makasaksi.
َ‫ح‬ َ َ ‫َّلل ُۤدُجۡسَي ۤۥُهَل َمن ِف ه‬ َ ‫َأل َ حم تَ َر أَ هن ٱ ه‬
18. Gah ke takite nu [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam] ‫ۡرض‬ ِ ‫ت َو َمن ِِف ٱۡل‬ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ
َ ٓ ‫َ ه ح ُ َ ح َ َ ُ َ ُّ ُ ُ َ ح َ ُ َ ه َ ُ َ ه‬
bennal Allahu Taala pasujud si Iye, meh diyata langit duk bulakin ‫ٱل َوا ُّب َوكث ِۡي‬‫ٱۡلبال وٱلشجر و‬ ِ ‫وٱلشمس وٱلقمر وٱنلجوم و‬
َُ َ َ ُ ‫ه‬ ُ ‫ِۡي َح هق َعلَ حيهِ ٱلح َع َذ‬
ٌ ‫اس َو َكث‬
duk mata Ellew duk Bulan duk meh potean duk meh punu duk ‫ابُۗ َو َمن يُ ِه ِن ٱَّلل فما َلۥ‬ ‫َ ه‬
ِۖ ِ ‫مِن ٱنل‬
meh kakayuhan duk meh binatang duk kaekkahan amban ٓ َ ُ ‫ه هَ ح‬ ‫ح‬
١٨ ۩‫ٱَّلل َيف َعل َما يَشا ُء‬ ‫مِن ُّمك ِرمِۚ إِن‬
manusiya, [sugah] duk kaekkahanin sabennal ne luu si iye
siksain, Na sine sine dinekdes weh Allahu Taala gana ne
makamulliya iye [inangkat], Bennal Allahu Taala hinang ne ine
ine kabayaan Ne.
َ َ ‫حَ َ ُ ْ َ ح َ ه‬
‫ك َف ُروا ْ ُقط َع ح‬ َ ‫۞هَٰ َذ َ ح‬َ
19. Duwangan magkuntara [Magpaparatsaya duk Pananaggah] ‫ت‬ ِ ‫ان ٱختصموا ِِف رب ِ ِهمۖۡ فٱَّلِين‬ ِ ‫ان خصم‬ ِ
magsasah siye sabab Tuhan de, Na bennal iye ne meh siye ١٩ ‫يم‬ َ ‫ب مِن فَ حو ِق ُر ُءو ِسه ُم ح‬
ُ ‫ٱۡل ِم‬ ُّ ‫ل َ ُه حم ث َِياب مِن نهار يُ َص‬
ِ
pananaggain, Inirisan siye semmek amban Narka, pinabonsong
amban diyataan kok de bohe mapanas manamalin.
ُ ُ ُ‫ح َ ح‬
20. Tinunag [we bohe panasin] meh diyalem betteng den duk meh ٢٠ ‫ٱۡللود‬ ‫يُ حص َه ُر بِهِۦ َما ِِف َُ ُطون ِ ِهم و‬
kuwit den.
َ َ
21. Niya ne [tinagame si siye] meh palit amban basih [paniksa siye]. ٢١ ‫َول ُهم همقَٰ ِم ُع م حِن َحدِيد‬
ْ ُ ُ َ َ ْ ُ ُ َ ‫ُهَ ٓ ََ ُ ْٓ َ َحُ ُ ْ حَ ح‬
22. Kahaba siye baya paguwa amban diyalem Narka sabab ‫ُكما أرادوا أن َيرجوا مِنها مِن غم أعِيدوا فِيها وذوقوا‬
kabinasahan, pinabalik ne sab siye pi, [sarta pinainan pe siye] ٢٢ ‫يق‬ َ‫َ َ َ ح‬
ِ ‫عذاب ٱۡل ِر‬
duk lessahun bi siksah mangeggasin.
‫َح‬ ‫ه‬
‫ت َجنَٰت َت ِري‬ َ ‫ٱَّلل يُ حدخ ُِل هٱَّل َ َ ُ ْ َ ُ ْ ه‬ َ ‫إ هن ه‬
23. Bennal Allahu Taala paasek Ne iye ne meh siye magparatsaya ِ َٰ‫ِين َءامنوا َوع ِملوا ٱلصَٰل ِح‬ ِ
ُ ‫َ َ َُح‬ َ َ ‫ه‬ َ ُ َ ‫ح‬ َ ‫ح‬ ‫ح‬ َ
duk mag hinang makasulut [mahapin] meh kasurgah surgaan ۡۖ‫ِيها م حِن أ َساوِ َر مِن ذهب ولؤلؤا‬
َ ‫مِن َتت َِها ٱۡلنه َٰ ُر ُيل حون ف‬
magselluy amban tindakan de meh subain, pinaasekan pe siye ٢٣ ‫ِيها َحرِير‬ َ ‫اس ُه حم ف‬ ُ َ ِ‫َوِل‬
diyalem ne amban meh gallang amban bulawan duk meh
mussah duk semmek den diyalem Surgah sutla.
َ ‫ٱلطيب م َِن ٱلح َق حو ِل َو ُه ُد ٓوا ْ إ ِ َ ََٰل صِ َر َٰ ِط ح‬
٢٤ ‫ٱۡل ِمي ِد‬ ‫َو ُه ُد ٓوا ْ إ ََل ه‬
ِ
24. Duk katoan ne siye andang [tuu pe si Dunya] tudju mahapin ِ ِ
amban bissa latun ne si hinang duk katoan du sab siye tudju lan
mulliya [iye ne pagtawheed duk panumba tudju Allah dambus
bus].
َ ‫ج ِد ح‬
‫ٱۡل َر ِام‬ ‫ه َ حَ ح‬
ِ ‫يل ٱَّلل ِ وٱلمس‬
َ َ َ ُّ ُ َ َ ْ ُ َ َ َ ‫ه ه‬
25. Bennal iye ne meh siye managgain duk nambelan siye [meh ِ ِ ‫إِن ٱَّلِين كفروا ويصدون عن سب‬
‫ح‬ ‫ح‬ ُ َ‫ٓ ح‬ ‫ح‬ ‫ه‬
manusiya] amban lan Allahu Taala duk Masjidil Haraam iye ne ِ ‫ٱَّلِي َج َعل َنَٰ ُه ل هِلن‬
ِ‫اس َس َوا ًء ٱلعَٰكِف فِيهِ َوٱِلَادِ ِۚ َو َمن يُرِد فِيه‬
َ َ ‫ح َ ُ ح ُّ ح‬
hininang weh kami si meh manusiya Sali du si aa lai duk si aa ٢٥ ‫ۡلاد ِۢ بِظلم نذِق ُه م حِن َعذاب أ َِلم‬ ِ ‫َِإ‬
patekka, duk sine sine bayah naggah lai diyalem kaanyaya na
palessahan Kami iye amban siksa peddes.
‫َ ح‬ ‫ح َ ه ح َ ِ ح َ َٰ َ َ َ َ ح َ ح َ ه ُ ح ح‬
26. Duk [essebun bi] si waktu pinakitehan weh Kami Ibrahim ‫ّشك َِب شيا َو َُ ِه حر‬
ِ ‫ت أن َل ت‬ ِ ‫ِإَوذ بوأنا ِۡلبرهِيم مَّكن ٱِلي‬
ُ ‫ٱلس‬ ‫ه‬
ُّ ِ‫ٱلركع‬ َ ‫ِني َوٱلح َقآئم‬
ُّ ‫ني َو‬ َ ‫ِت ل ِل هطآئف‬
َ ِ ‫بَيح‬
[Alayhissalam] tampat Masjidil Haramin, [pain Kami] da kew ٢٦ ِ‫جود‬ ِِ ِ
magsakutu tudju Aku, duk lissinanun sinutsi luma Kun gantah si

304
meh aa magtatawaf duk meh aa nengge [magsambahayang] duk
meh aa paruku duk pasujud.
َ َ َ َ َ ُ ‫حَ َ ح‬
َ ‫لَع ُك َضامِر يَأحت‬ َ
27. Duk maglingan kew tudju meh manusiya supaya siye maghadjih, ‫ِني مِن‬ ِ ‫َوأذِن ِِف ٱنله‬
ِ َٰ ‫اس بِٱۡل ِج يأتوك رِجاَل و‬
َ ُ
tekka siye tudju kau maglengngan duk luu si tiyap tiyap ٢٧ ‫ك فج َع ِميق‬ ِ
pasakatan tekka amban tiyap tiyap tampat [tala duk tapit]. َ
َ ُ ‫َ ح َ ُ ْ َ َ َٰ َ َ ُ ح َ َ ح ُ ُ ْ ح َ ه‬
28. Supaya tasaksi de [tadawhat de] makamumfaat siyehin [meh ‫ِف أيهام هم حعلومَٰت‬ ٓ ِ ِ ‫ٱَّلل‬ ‫ل ِيشهدوا منفِع لهم ويذكروا ٱسم‬
َ َ َ ‫ُۢ َ َ ح َ ح‬
tumbas paghajji de ley] duk magsabbut siye alen Allahu Taala si
ٓ ‫ح‬ ْ ‫ح‬ ْ ُ ُ
‫يمةِ ٱۡلنع َٰ ِمِۖ فُكوا مِن َها َوأ حُع ُِموا ٱِلَائ ِ َس‬
َ َٰ َ َ
‫لَع َما َر َزق ُهم ِمن ب ِه‬
meh ellew tartantu [si kasampuk dambuwa, kasampuk duwe َ ‫ٱلح َفق‬
٢٨ ‫ِۡي‬
kasampuk tellu si waktu pagsumbali de Kurban] si iye meh
pangarizziki siye amban meh binatang hinayep, na mangan
kaam amban ien duk makan kaam me aa kasigpitan duk miskin
makalandu.
‫ُ ه حَح ُ ْ ََ َُ ح َحُ ُ ْ ُ ُ َ ُ ح ُ ْ ح‬
29. Puwas ien ambat jukup de meh [manasik de si paghajjianin] duk ِ ‫وره حم َوَلَ هط هوفوا بِٱِلَيح‬
‫ت‬ ‫ثم َلقضوا تفثهم وَلوفوا نذ‬
tuney de iye meh janji de tudju Allahu Taalahin duk ambat siye ٢٩ ‫ِيق‬ َ‫ح‬
ِ ‫ٱلعت‬
magtawaf si lumah mulliya ien [Ka’ba].
‫ِند َربهِۦ َوأُح هِل ح‬
َ ‫خ حۡي ه َُلۥ ع‬
َ ََُ ‫ه‬ َ ُ َ َ َ َ
30. Damikkiyan ien sine sine mahadje meh hinaram [pinahaadje, ‫ت‬ ُۗ ِ ‫ت ٱَّلل ِ فهو‬ ِ َٰ ‫ذَٰل ِك ۖۡ َومن ُيعظ حِم ح ُرم‬
ْ ُ َ ‫َ ُ ُ ح َحَ ُ ه َ ُحَ َ َح ُ ح َ ح‬
minulliya Allahu Taalahin] Na iye ien makahap iyehin bang si ‫ٱلر حج َس م َِن‬
ِ ‫ل عليكمۖۡ فٱجتن ِبوا‬ َٰ ‫لكم ٱۡلنعَٰم إَِل ما يت‬
Tuhan ne, duk hinalal si kaam hinayep in malaingkan iye taaka si ٣٠ ِ‫ٱلزور‬ ‫حٱۡلَ حو َثَٰن َو ح‬
ُّ ‫ٱج َتن ُِبوا ْ قَ حو َل‬
ِ
kaam [maharamin] Na lilianun bi malemmiin amban santu duk
lianun bi bissa putingin.
َ ‫ََ ُح ح ه َ ََه‬ َ ‫ۡي ُم ح‬ َ ‫ُح َن َفا ٓ َء ِ هَّلل ِ َغ ح‬
31. Meh magparambus bus [siye] si Allahu Taala gey [siye] ‫ّشك بِٱَّلل ِ فكأن َما خ هر‬
ِ ‫ّشك ِني بِهِۦ ومن ي‬ ِ
magsakutu si Iye duk sine sine magsakutu si Allahu Taala, kowe َ
‫يح ِِف َمَّكن‬ُ ‫ۡي أَ حو َت حهوي بهِ ٱلر‬
ُ ‫ٱلط ح‬ ‫َ ه َٓ ََ ح‬
‫خ َط ُف ُه ه‬ ‫مِن ٱلسماءِ فت‬
ِ ِ ِ
du sakaula ula labo amban diyata na paglagitan ne iye manuk
٣١ ‫حيق‬ ِ ‫َس‬
manuk [bang ne matey] atawa taboo iye baliyu si tampat tala.
ُ ُ‫َح َ ح‬ َ ‫َذَٰل َِك َو َمن ُي َعظ حِم َش َ َٰٓ َ ه َ ه‬
32. Kowe damikkiyan ien sine sine mahadje tandah [agama] Allahu ٣٢ ‫وب‬
ِ ‫عئِر ٱَّلل ِ فإِنها مِن تقوى ٱلقل‬ ۡۖ
Taala na bennal ien amban katalew meh pangateyan.
‫ُ َ ُّ ٓ َ ح‬ ُّ َ َ َٰٓ َ ‫ِيها َم َنَٰف ُِع إ‬ ُ َ
33. Niyah ne si kaam [si meh sapih duk untah atawa kambing] meh ِ ‫َل أجل م َسم ث هم ُم ِل َها إَِل ٱِلَ حي‬
‫ت‬ ِ
َ ‫ك حم ف‬ ‫ل‬
َ ‫ح‬
pagguna si tegteban tartantu, puwas ien binoo iye [gantah ٣٣ ‫ِيق‬
ِ ‫ٱلعت‬
pagqurban] si Lumah masa [Ka’ba].
َ
‫لَع َما َر َزق ُهم ِم ُۢن‬ ‫َول ُِك أُ همة َج َعلح َنا َمن َسَّك َِلَ حذ ُك ُروا ْ ح‬
َٰ َ َ ِ ‫ٱس َم ٱ هَّلل‬
34. Duk tiyap tiyap ummat hinangan Kami pakaradjaan [agama] ِ
َ َ ْ ُ ‫ََُٓ َح‬ َ ََٰ ‫َ َ ح َ ح َ َٰ َ َ َٰ ُ ُ ح‬
supaya taesseb de Allahu Taala si pangarizziki Ne siyehin amban ِ ِ ‫ب ِهيمةِ ٱۡلنع ِم فإِلهكم إِله وَٰحِد فلهۥ أسل ِم ُۗوا وب‬
‫ّش‬
meh hinayep [untah,sapih duk kambing], Na Tuhan bin Tuhan َ ‫خبت‬ ‫حُ ح‬
٣٤ ‫ِني‬ ِ ‫ٱلم‬
dambus bus, Na tudju Iye kaam magpatigupu [si meh daakan Ne]
duk pasinnahun [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam]
meh magparambus busin.
َ ‫لَع َما ٓ أَ َص‬
‫اَ ُه حم‬ َٰ َ َ ‫ين‬ ‫ه َ َ ُ َ هُ َ َ ح ُُ ُُ ح َ ه‬
َ ‫ٱلصََٰب‬‫جلت قلوبهم و‬
35. Iye ne meh siye bang tasabbut Allahu Taala tinalew meh ِِ ِ ‫ٱَّلِين إِذا ذكِر ٱَّلل و‬
pangateyan den duk iye meh siye magsasabar si makatawwah َ ُ ُ ‫ه َ َٰ َ ه َ َ ح َ َٰ ُ ح‬
٣٥ ‫ِيم ٱلصلوة ِ ومِما رزقنهم ينفِقون‬ ُ‫َ ح‬
ِ ‫وٱلمق‬
siyehin duk meh nenggehan sambahayang duk amban

305
pangurung Kamihin magnafaqa siye.
‫ك حم ف َ َ ح‬ ُ َ ‫ه‬ َٰٓ َ ‫كم مِن َش‬ُ َ َ َٰ َ ‫َ ح ُ ح َ َ َ ح‬
36. Duk meh Budn [untah, sapih duk kambing] hininang weh Kami ۡۖ ‫ِيها خۡي‬ ‫عئ ِ ِر ٱَّلل ِ ل‬ ‫وٱِلدن جعلنها ل‬
ْ ُُ َ َُ ُ ُ ‫َ ح ُ ُ ْ ح َ ه َ َحَ َ َٓه َ َ َ َ َ ح‬
si kaam amban meh tandah [agama] Allahu Taala niyah ne si ‫فٱذكروا ٱسم ٱَّلل ِ عليها صواف ۖۡ فإِذا وجبت جنوبها فُكوا‬
ُ َ َ ‫حَ ََح ُ ْ حَ َ َ حُ حَه َ َ َ ه‬
kaam kahapan si ien,Na sabbutun bi alen Allahu Taalahin si ‫َت كذَٰل ِك َسخ حرنَٰ َها لك حم‬ ‫مِنها وأُعِموا ٱلقان ِع وٱلمع‬
pagdalan de [song sinumbali ley], na bang ne iye hebba [bakas َ ُ ‫َ ه ُ َح‬
٣٦ ‫ل َعلك حم تشك ُرون‬
sinumbali] na mangan kaam amban ien duk makan kaam meh aa
[maglagi] gah maku duk aa maku, kowe damikkiyan ien
pinamura iye weh Kami si kaam kalu kalu du kaam magsarang
shukur.
َٰ ‫ٱتل حق َو‬
‫ى‬ ‫اَل ه‬ ُ ُ ‫وم َها َو ََل د َِما ٓ ُؤ َها َو َلَٰكِن َي َن‬ ُ ُ ‫ٱَّلل‬
ُ ‫ۡل‬ َ ‫لَن َي َن َال ه‬
37. Gey du sumampay tudju Allahu Taala meh isi ne ley duk meh
lahah nen, sumaguwa iye du masumpay tudju Allahu Taalahin َٰ َ َ ‫ٱَّلل‬
‫لَع َما‬ َ ‫َبوا ْ ه‬
ُ ‫ك‬َ ُ ‫ُ ح َ َ َ َ ه ََ َ ُ ح‬
ِ ِ‫مِنكم كذ َٰل ِك سخرها لكم تل‬
َ ‫سن‬ ‫ح ح‬ َ َ ‫َ َ َٰ ُ ح‬
iye ne katalew amban kaam, saien pamalunuk weh Allahu Taala ٣٧ ‫ِني‬ ِ ‫ّش ٱل ُمح‬ ِ ِ ‫هدىكمُۗ وب‬
ien si kaam supaya pahadje bi Allahu Taala luu si kowe pamanoh
ne kaamin na pasinnahun [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi
Wasallam] meh magpahap hapin.
َ ‫ُه‬ ُ َ َ ‫ه ه َ ُ َ َٰ ُ َ ه َ َ َ ُ ٓ ْ ه ه‬
38. Bennal Allahu Taala mebbegan iye ne meh siye magparatsaya, ‫ٱَّلل َل ُي ُِّب ك خ هوان‬ ‫۞إِن ٱَّلل يدف ِع ع ِن ٱَّلِين ءامن ُۗوا إِن‬
َُ
Bennal Allahu Taala gey kalasahan Ne tiyap tiyap panganganya ٣٨ ‫كفور‬
duk pananaggah.
‫ِصه حِم‬‫ُ َ ه َ ُ َ َ ُ َ َ ه ُ ح ُ ُ ْ ه ه َ َ َ َٰ َ ح‬
39. Sinugan ne [monoh] iye meh siye [magparatsaya] binono sabab ِ ‫أذِن ل َِّلِين يقَٰتلون بِأنهم ظل ِموا ِإَون ٱَّلل لَع ن‬
bennal siye ley taanyaya, Duk bennal Allahu Taala luu si ٣٩ ‫ِير‬ٌ ‫لَ َقد‬
panabang siye Sangat makagees.
ُ ‫ِين أُ حخر ُجوا ْ مِن د َِتَٰيَٰرهِم ب َغ ح َ ه ٓ َ َ ُ ُ ْ ُّ َ ه‬ َ ‫هٱَّل‬
40. Iye ne meh siye pinaguwa amban meh lumah de dumain si ُۗ‫ۡي حق إَِل أن يقولوا َربنا ٱَّلل‬ ِ ِ ِ ِ
‫اس ََ حع َض ُهم ب َب حعض ل ه ُهد َِم ح‬ ‫َ َحَ َ ح ُ ه‬
َ ‫ٱَّلل ِ ٱنله‬
kasabennalan [hangkan siye pinaguwa] sabab peggeh magpain ‫ت َص َوَٰم ُِع َوب ِ َيع‬ ِ ‫ولوَل دفع‬
hadja siye Tuhan kamihin Allahu Taala, Bang hadja dumain ُ ‫نِص هن ٱ ه‬ َ َ
َ ُ َ‫ٱس ُم ٱ هَّلل ِ كث ِۡياُۗ َوَل‬
‫ِيها ح‬ َ ‫ح‬
َ ‫سج ُد يُذك ُر ف‬ َ َ َ ََ َ َ
‫َّلل‬ ِ َٰ ‫وصلوَٰت وم‬
sabab peggeh inagpangan weh Allahu Taala meh manusiyain,
٤٠ ‫يز‬ ٌ ‫ٱَّلل َل َقو ٌّي َعز‬
َ ‫نِصهُ ٓۥ إ هن ه‬
ُ ُ َ‫َمن ي‬
ِ ِ ِ
kasinduwehan amban siye luu si kasinduwehan tantu nen asal
larak ne iye meh Simbahan duk meh [pag ibadatan Yahudi] duk
meh Masjid, panabbutan alen Allahu Taala kaekkahan, na
sabennal asal tabangan teed Allahu Taala sine sine nabangan Iye,
Bennal Allahu Taala Sangat basagan Sangat geesan.
َ َٰ َ ‫َ َ ُ ْ ه َ َٰ َ َ َ َ ُ ْ ه‬ َ‫ح‬ ‫هه‬ َ ‫هٱَّل‬
41. Iye meh siye bang pinaduhul weh Kami [duk kawase] diyata ‫ۡرض أقاموا ٱلصلوة وءاتوا ٱلزكوة‬ ِ ‫ِين إِن همكنَٰ ُه حم ِِف ٱۡل‬
ُ‫ه َ ُ ح‬ َ ‫ح‬ ْ َ ‫َ ْ ح ح‬
bulak Na magpatengge siye sambahayang duk mag ungsud siye ٤١ ِ‫وف َون َه حوا َع ِن ٱل ُمنك ِر َو َِّلل ِ عَٰق َِبة ٱۡل ُمور‬
ِ ‫َوأ َم ُروا بِٱل َمع ُر‬
zakat duk ngandaak siye maghinang hap duk meges siye amban
hinang laat duk si Allahu Taala tumbas meh pakaradjaanin.
ُ َ ُ َ َ َ ‫ُ َ ُ َ ََ ح َ هَ ح‬
42. Na bang kew puting iye ne meh siye –pananaggain- [Oh ٤٢ ‫ت ق حبل ُه حم ق حو ُم نوح َو ََعد َوث ُمود‬ ‫ِإَون يكذِبوك فقد كذب‬
Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam] sabennal bakas du
sab pinuting meh [Nabi] dehelluhin weh aa Qawman Nuh duk
Ad duk Thamud.

306
ُ َ َ َ‫ََحُ ح‬
43. Duk [pinuting du sab weh] meh aa Qawman Ibrahim duk Lut. ٤٣ ‫ِيم َوق حو ُم لوط‬ ‫وقوم إِبرَٰه‬
ُ َ َٰ َ ‫َ َ ح َ َٰ ُ َ ح َ َ َ ُ َ ُ َ َٰ َ َ ح َ ح ُ ح‬
44. Duk meh aa Madyan duk pinuting du isab Musa, na tinanggu ‫ين ث هم‬ِ‫وأصحب مدينۖۡ وكذِب موَسِۖ فأمليت ل ِلكفِر‬
َ َ َ َ َ َ ُ‫َ َ ح‬
dahu weh Ku meh pananaggain na puwas ien ineddo weh Ku, na ٤٤ ِ‫أخذت ُه حمۖۡ فك حيف َكن نكِۡي‬
asal makalandu teed bales Ku ien.
‫َحَ َحَ ح‬ ََ َ
45. Na piye hadja lahat pinakaat weh Kami [sabab] peggeh anyaya َٰ َ َ ‫ِه َخاو َي ٌة‬
‫لَع‬ َ ِ َ‫ه َظال َِمة ف‬
َ ِ ‫ك َنَٰ َها َو‬ ‫فكأيِن مِن قرية أهل‬
ِ
َ َ ‫ح‬
iye na [janan] ne larak duk meh kupung teggang duk meh ٤٥ ‫ُع ُروش َِها َوبِئ ُّم َع هطلة َوق حِص همشِ يد‬
astanah lingkat [larak].
َٓ َ ُ ُُ َ َ ُ َ َ ‫َََح َ ُ ْ ح‬
46. Weh gah ke siye lumengngan diyata bulak [supaya] niyah ‫ۡرض ف َتكون ل ُه حم قلوب َي حعقِلون ب ِ َها أ حو‬ ِ ‫ۡيوا ِِف ٱۡل‬ ‫س‬
ِ ‫أفلم ي‬
َ َ َ َ‫ح‬ َ َ ‫ه‬ َ َ َ
pangateyan de makatali sabab ne atawa meh tainge de makakale ‫َءاذان يَسمعون بِها ۖۡ فإِنها َل تع َم ٱۡلبص َٰ ُر ولَٰكِن تع َم‬
‫ح‬ َ ‫ح‬ ‫ح‬ َ َ ُ َ ‫ح‬
sabab ne? Na sabennal gey pessek matahin sumaguwa pessek ٤٦ ِ‫ٱلص ُدور‬ُّ ‫وب هٱلِت ِف‬ ُ ُ‫ٱلح ُقل‬
ِ ِ
meh pangateyan diyalem daakanin.
‫ه‬ ‫هُ ح‬ َ ‫َ ُح‬ َ َ‫ََح َح ُ َ َ ح‬
47. Duk dinanda kew weh de [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi ‫ٱَّلل َوع َدهُۥ ِإَون يَ حو ًما‬ ‫اب َولن َيل ِف‬
ِ ‫جلونك بِٱلعذ‬ِ ‫ويستع‬
َ ُّ ُ َ ‫َ َ ه‬ ‫َ َ َ ََح‬
Wasallam] si siksa, duk asal gey teed baluba Allahu Taala janji ٤٧ ‫عِند ربِك كأل ِف سنة مِما تعدون‬
nen duk bennal daellew hadja si Tuhan nu [akhirat], kowe ne
dangibu tahun initung bi [si Dunya iyu]. َ
‫ه َظال َِمة ُث هم أ َخ حذ ُت َها َ ه‬
‫ِإَوَل‬ ُ ‫َو َك َأين مِن قَ حر َية أَ حملَ حي‬
َ ِ ‫ت ل َ َها َو‬
48. Duk piye hadja amban meh lahat tinanggu iye weh Ku, duk iye ِ
ُ ‫ح‬
[meh aa neley] anyaya puwas ien ineddo iye weh Ku duk tudju ٤٨ ‫صۡي‬ ِ ‫ٱل َم‬
Aku du pamoleanin.
َ ُ َ َ َ ٓ ‫ُ ح َ َٰٓ َ ُّ َ ه ُ ه‬
49. Bissahun [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam] aku ٤٩ ‫اس إِن َما أنا لك حم نذِير ُّمبِني‬ ‫قل يأيها ٱنل‬
inin Mangaka hadja [kalaatan siksa] sa tampal tampal.
َ ‫ح‬ َ َٰ َ َٰ ‫َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ُ ْ ه‬
50. Na iye ne meh siye magparatsaya duk maghinang [hap] ٥٠ ‫ت ل ُهم همغف َِرة َورِ حزق ك ِريم‬
ِ ‫فٱَّلِين ءامنوا وع ِملوا ٱلصل ِح‬
makasulut niyah ne si siye tumbas duk rizziki sangat mulliya
[Surgah].
َ ‫ك أَ حص‬
ُ َٰ‫ح‬ َ َٰٓ َ ْ ُ َ َ ُ َ َ َ ٓ ْ‫َ ه َ َ َ ح‬
51. Duk iye ne meh siye magdayi dayih si meh ayat [tanda] Kami
‫ب‬ ِ َٰ ‫ِف ءاتَٰيَٰت ِنا مع‬
ِ ‫ج ِزين أولئ‬ ِ ‫وٱَّلِين سعوا‬
٥١ ‫حي ِم‬ َ‫ح‬
ِ ‫ٱۡل‬
[supaya] masigpitan meh manusiya, na iye ne me siye ien aa
[Narka] Jaheem in
َ ‫َ َ َ ه ٓ َ َ َ ه َٰٓ َ ح‬ َ َ ‫َٓ ح‬
52. Duk gah Kami makapaboo dehellu amban kau [Oh Muhammad] ‫ّن ألَّق‬ ‫َو َما أ حر َسل َنا مِن ق حبل ِك مِن هر ُسول وَل ن ِب إَِل إِذا تم‬
amban Rasul atawa Nabi, malaingkan bang iye mag angan angan ُ ‫ه‬ ‫ح‬ ُ ‫نس ُخ ه‬
‫ٱَّلل َما يُل َِّق ٱلش حي َطَٰ ُن ث هم‬ َ ‫ِف أُ حمن هِيتِهِۦ َف َي‬ ‫ه‬
ٓ ِ ‫ٱلش حي َطَٰ ُن‬
patibag Shaitanin si angan angan ne, Na pinapasan weh Allahu ٥٢ ‫ِيم َحكِيم‬ ٌ ‫ٱَّلل َعل‬ ُ ‫ُُيحك ُِم ه‬
ُ ‫ٱَّلل َء َاتَٰيَٰتِهِۦ َو ه‬
ُۗ
Taala bakas paasekan Shaitanin puwas ien, pahaget Allahu Taala
meh ayat nen duk Allahu Taala Sangat makahati Sangat pandey.
53. Supaya hininang iye pasenepan Shaitan ley fitna si iye ne meh
ُُ َ ‫ٱلش حي َطَٰ ُن ف حِت َنة ل هَِّل‬
‫ِين ِِف قلوب ِ ِهم هم َرض‬
‫ه‬ ‫ح‬ َ ‫َ ح‬
‫ج َعل َما يُل َِّق‬ ‫َِل‬
َ َ َ ‫ه‬ ‫ه‬ ُ ُ َ ‫ح‬
siye diyalem pangateyan den saki duk meh siye tuwas ٥٣ ‫ق بَعِيد‬ ‫ُُ ح‬
ِۢ ‫وٱلقاسِيةِ قلوبهمُۗ ِإَون ٱلظَٰل ِ ِمني ل َِف شِقا‬
َ َ
pangateyan den duk bennal meh panganganyayahin landu
pagsulang den.
َ ُ َ ‫َ حََ ه‬
54. Duk supaya tahati weh iye ne meh siye kaurungan Ilmuin weh
ْ ‫َ َ ح‬
‫ٱۡل ُّق مِن هربِك ف ُيؤم ُِنوا بِهِۦ‬ َ ‫ِين أوتُوا ْ ٱلحعِلح َم أنه ُه ح‬
‫و َِلَعلم ٱَّل‬
ien [Qur-anin] Bennal amban Tuhan nu [Oh Muhammad], Na
َ ْ َ ‫ٱَّلل ل َ َهادِ هٱَّل‬
‫ِين َء َام ُن ٓوا إ ِ ََٰل صِ َرَٰط‬
‫َ ُ ح َ َُ ُ ُ ُ ُ ح ه‬
َ ‫ِإَون ه‬ ُۗ‫فتخبِت َلۥ قلوبهم‬

307
janan de magparatsaya si iye duk janan patullus pangateyan den, ٥٤ ‫ُّم حس َتقِيم‬
duk bennal Allahu Taala asal toan ne teed iye ne meh siye
magparatsayahin tudju lan bentel.
ُ َ ‫ح َ ح ُ َ ه َٰ َ ح َ ُ ُ ه‬ ْ َ َ َ ‫ََ ََ ُ ه‬
55. Duk gah du halin iye ne meh siye managgain si pagkutu kutu ‫اعة‬ ‫ِين كف ُروا ِِف مِرية مِنه حِت تأت ِيهم ٱلس‬ ‫وَل يزال ٱَّل‬
َ ‫ح‬ َ ُ َ َ ‫َ حًَ َح َح َُ ح‬
amban Qur-an ley, sampay hadja tekka si siye Qiyaamatin tagha ٥٥ ‫َغتة أو يأت ِيهم عذاب يوم عقِيم‬
atawa tekka si siye siksa Ellew tunggalin [ganah ne sangem ne].
ْ ُ َ َ ْ َُ َ َ ‫ه َح ُ ُ َحَُ ح َ ه‬ ُ ‫ح ح‬
56. Pagmilikin si ellew ien, tunggal si Allahu Taala ngahukum antara ‫ٱل ُملك يَ حو َمئِذ َِّلل ِ ُيكم بينهم فٱَّلِين ءامنوا وع ِملوا‬
٥٦ ‫ت ٱنلهعِي ِم‬
‫َه‬ َ ‫ه‬
de, Na iye ne meh siye magparatsaya duk maghinanang [hap] ِ َٰ‫ٱلصَٰل ِح‬
ِ َٰ ‫ت ِِف جن‬
makasulut diyalem meh Surgah ne siye [penno] weh Nihmat.
َ َ َ َ َُ َ ْ ‫َ ه َ َ َ ْ َ ه‬
57. Duk iye ne meh siye naggah duk muting si meh ayat [tanda] ‫ِين كف ُروا َوكذبُوا أَ‍ِبتَٰيَٰت َِنا فأ ْو َٰٓلئِك ل ُه حم َعذاب‬ ‫وٱَّل‬
Kami na niyah ne si siye siksa makadekdes siye. ٥٧ ‫ُّم ِهني‬

58. Duk iye ne meh siye maglalin karna Allah puwas ien tabonoh ‫ٱَّلل‬ ‫اج ُروا ْ ِف َسبيل ٱ هَّلل ِ ُث هم قُت ِلُ ٓوا ْ أَ حو َماتُوا ْ لَ َ ح‬
ُ ‫ۡي ُز َق هن ُه ُم ه‬ َ ‫َو هٱَّل‬
َ ‫ِين َه‬
ِ ِ ِ
siye atawa matey na asal rizzikian siye Allahu Taala rizziki hap ٥٨ ‫ِني‬ َ ‫ٱلرَٰزق‬ ‫ه هَ َُ َ َ حُ ه‬ َ َ ً‫ح‬
ِ ‫رِزقا حسنا ِإَون ٱَّلل لهو خۡي‬
[Surgah] duk bennal Allahu Taala asal Iye du teed sa hap hap
pangangarizziki.
ٌ ‫ٱَّلل لَ َعل‬ ‫ه‬
َ ‫ِإَون ه‬ َ َ َ َ َ
59. Tantu nen paasek Ne siye si paasekan paglillaan den [Iye ne ٥٩ ‫ِيم َحل ِيم‬ ‫َلُ حدخِل هن ُهم ُّم حدخَل يَ حرض حون ُهۥ‬
Surgah] duk bennal Allahu Taala Sangat makahati duk Sangat
pateng.
ََ َ ُ ‫ُه‬ َ ُ َ ‫َ َ ََ ح َ َ َ ح‬
60. Damikkiyan isab sine sine males kowe pangusa iyehin puwas ien ِ‫غ عل حيه‬ِ ‫۞ذ َٰل ِك ۖۡ ومن َعقب ب ِ ِمث ِل ما عوق ِب بِهِۦ ثم ب‬
ُ َ ُ َ َ‫ََ ُ َ هُ هُ ه ه‬
pinissoko ne sab iye, Na asal tabangan teed iye Allahu Taala ٦٠ ‫ٱَّلل ل َعف ٌّو غفور‬ ‫َلنِصنه ٱَّلل إِن‬
bennal Allahu Taala Sangat pangangamaap Sangat
mangangampun.
‫َه‬ ‫ه‬ َ ‫َذَٰل َِك بأَ هن ٱ ه‬
َ ‫َّلل يُول ُِج هٱَلح َل ِف ٱنله َهار َو ُيول ُِج ٱنله َه‬
61. Damikkiyan isab sine sine males kowe pangusa iyehin puwas ien ‫ار ِِف ٱَلح ِل َوأن‬ ِ ِ ِ
pinissoko ne sab iye, Na asal tabangan teed iye Allahu Taala ٦١ ‫يع ُۢ بَ ِصۡي‬ َ‫ه‬
ُ ‫ٱَّلل َس ِم‬
bennal Allahu Taala Sangat pangangamaap Sangat
mangangampun.
ُ ‫ُ ح‬ ُ َ ‫َ َٰ َ َ ه ه َ ُ َ ح َ َ ه‬
62. Damikkiyan ien bennal Allahu Taala pinaasek weh Ne sangemin ‫ٱۡل ُّق َوأن َما يَ حد ُعون مِن دونِهِۦ ه َو ٱل َب َٰ ِطل‬ ‫ذل ِك بِأن ٱَّلل هو‬
si ellew duk pinaasek weh Ne ellewin si sangem duk bennal
َ ‫ح‬
ُ ‫ل ٱلكب‬
٦٢ ‫ۡي‬
‫ح‬ َ ‫َوأَ هن ه‬
ُّ ِ ‫ٱَّلل ُه َو ٱل َع‬
ِ
Allahu Taala Sangat makakale Sangat makakite.
‫ََح ََ َ ه هَ َ ََ َ ه َٓ َ ٓ َُ ح ُ حَ ُ ُح َ هً ه‬
63. Gah ke takite nu bennal Allahu Taala magpaturun Iye amban ‫ۡضة إِن‬‫ألم تر أن ٱَّلل أنزل مِن ٱلسماءِ ماء فتصبِح ٱۡلۡرض ُم‬
diyata langit bohe, Na manjari ne bulakin gaddung [sabab َ ٌ َ َ‫ه‬
٦٣ ‫ٱَّلل ل ِطيف خبِۡي‬
katumbu tumbuhan duk pananem ne] bennal Allahu Taala
Sangat sulut Sangat mangangaka.
َ‫ح‬ َ َ ‫ه َُلۥ َما ِف ه‬
64. Si Iye kemon diyata meh langit duk si meh bulakin duk bennal ُّ ِ ‫ٱَّلل ل َ ُه َو ٱلح َغ‬
‫ّن‬
‫ه‬
َ ‫ِإَون ه‬ ‫ۡرض‬ َ
ِۚ ِ ‫ت َوما ِِف ٱۡل‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ
ُ ‫ٱۡلم‬‫ح‬
Allahu Taala asal Iye teed Sangat dayahan duk Sangat pinupudji. ٦٤ ‫يد‬ ِ َ
‫حُ ح َ َح‬ َ‫ح‬ ُ َ ‫ََح ََ َ ه هَ ه‬
65. Weh gah ke kite nu [Oh Muhammad] bennal Allahu Taala ‫ۡرض َوٱلفلك َت ِري ِِف‬ ِ ‫ٱَّلل َسخ َر لكم هما ِِف ٱۡل‬ ‫ألم تر أن‬
‫ح‬ ‫ه‬ َ‫َُح ُ ه َٓ َ ََ َ ََ ح‬ ‫ح‬ َ ‫ح ح‬
pinamura weh Ne si kaam iye meh diyata Bulakin duk meh ٓ‫ۡرض إَِل َإِذنِهِۦ‬
ِ ِ ‫حرِ بِأمرِه ِۦ ويمسِك ٱلسما َء أن تقع لَع ٱۡل‬ َ‫ٱِل‬

308
َ َ ‫إ هن ه‬
Bangkain paubas diyata tahik sabab daakan Ne? Duk antanan ne ٦٥ ‫اس ل َر ُءوف هرحِيم‬
ِ ‫ٱَّلل بِٱنله‬ ِ
langitin supaya gey labo magdiyata bulak malaingkan bang
panug ne ne, Bennal Allahu Taala si meh manusiya Sangat
makasi Sangat maase.
‫َ َُ ه ٓ َ حَ ُ ح ُه ُ ُ ُ ح ُه ُح ُ ح ه ح‬
66. Duk Iye du [Allahu Taala] iye mamakellum kaamin puwas َٰ َ ‫ٱۡل‬
‫نس َن‬ ِ ‫وهو ٱَّلِي أحياكم ثم ي ِميتكم ثم ُييِيكمُۗ إِن‬
َُ َ
mapatey kaam puwas makellum kaam, Bennal manusiyain asal ٦٦ ‫لكفور‬
makalandu panagga nen.
‫حَح‬ َ ‫ُ ُه َ َ حَ َ َ ً ُ ح َ ُ ُ ََ َُ ُ ه‬
67. Tiyap tiyap ummat hinangan Kami [pakaradjaan agama] paglami ِِۚ‫ِك أمة جعلنا منسَّك هم ناسِكوه ۖۡ فَل ينَٰزِعنك ِِف ٱۡلمر‬ ِ ‫ل‬
lamihan de [kowe upama pagsumbali qurban], Na da kew َ ‫ح‬ ُّ ُ َٰ َ َ َ َ ‫َ ح ُ َ َٰ َ َ ه‬
٦٧ ‫وٱدع إَِل ربِك ۖۡ إِنك لعل هدى مستقِيم‬
saggaan de si pakaradjaan ien [Oh Muhammad] duk maku kew
tudju Tuhan nu, sabennal kau si toh sangat bentel kew.
َ ُ َ َ‫هُ َ ح‬ ُ َ َ ُ َ َٰ َ
68. Duk bang kew suwey de, na painun Allahu Taala Sangat ٦٨ ‫ٱَّلل أعل ُم ب ِ َما ت حع َملون‬ ‫وك فق ِل‬ ‫ِإَون جدل‬
makahati hininang bi iyuen.
َ ُ ‫َح‬ َ ‫ك حم يَ حو َم ٱلحق َِيَٰ َمةِ ف‬
ُ ‫ِيما ُك‬ ُ َ‫هُ َح ُ ُ َح‬
69. Bennal Allahu Taala ngahukum antara bi taabut si Ellew ٦٩ ‫نت حم فِيهِ َّت َتل ِفون‬ ‫ٱَّلل ُيكم بين‬
Qiyaamat si iye bakas pagsulangan bin. َ‫ه ٓ ح‬
َ َ ‫ه‬ َ َ ‫ََ َح َ َ ه هَ َ ح‬
70. Gah ke katauhan nu weh Bennal Allahu Taala katauhan Ne bang ِۚ ِ ‫أل حم تعل حم أن ٱَّلل يعل ُم ما ِِف ٱلس َماءِ َوٱۡل‬
‫ۡرض إِن ذَٰل ِك ِِف‬
َ ‫ه َ َ ََ ه‬ َ
ine diyata langit duk bulakin? Bennal damikkiyan ien [tasulat ne] ٧٠ ‫سۡي‬ِ ‫ب إِن ذَٰل ِك لَع ٱَّلل ِ ي‬
ِۚ َٰ‫كِت‬
diyalem kitab, Bennal damikkiyan ien si Allahu Taala Sangat
mura.
َ َ ‫ح‬ ‫ه َ َح َُ ح‬ ُ َ ُُ‫ََح‬
71. Duk numba siye saddi amban Allahu Taala, buh gah bakas ‫َنل بِهِۦ ُسل َطَٰنا َو َما ليح َس ل ُهم‬
ِ ‫ون ٱَّلل ِ ما لم ي‬
ِ ‫ويعبدون مِن د‬
‫ه‬ ‫ح َ ه‬
َ ‫ِلظَٰلم‬
pinaboohan we Ne Sultan [Shara daakan] duk gah du sab niyah ٧١ ‫ني مِن ن ِصۡي‬ ِ ِ ‫بِهِۦ عِلمُۗ َوما ل‬
si siye panghati [tenged ien] duk ganah si meh aa panganganyaya
amban tatabangan.
ْ ََُ َ ‫ُ ُ ه‬ ُ َ َ َ َ‫َ ُح‬
72. Duk bang binassa si siye meh ayat [tanda] Kamihin pinatarrang, ‫ل َعل حي ِه حم َءاتَٰي َٰ ُت َنا ََي ِ َنَٰت ت حع ِرف ِِف وجوه ِ ٱَّلِين كفروا‬ َٰ ‫ِإَوذا تت‬
katauhan nu si luwe iye ne meh siye pananagga kalaat tin, agen ‫ح ُ َ َ َ َ ُ َ َ ح ُ َ ه َ َ ح ُ َ َ َ ح ح َ َ َٰ َ ُ ح‬
‫ٱلمنكر ۖۡ يكادون يسطون بِٱَّلِين يتلون علي ِهم ءاتَٰيت ِناُۗ قل‬
ْ ُ َ َ َ ‫َ َٰ ُ ُ ه ُ َ َ َ َ ه ُ ه‬ َ ُ َََُ
ne ilosakan weh de iye ne meh siye mamassa si siye meh ayat ‫أفأنب ِ ُئكم بِّش مِن ذل ِكم ٱنلار وعدها ٱَّلل ٱَّلِين كفر ۖۡوا‬
[tanda] Kamihin, bissahun [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi ُ ‫ص‬ ‫ح‬ ‫ح‬
٧٢ ‫ۡي‬ ِ ‫َوبِئ َس ٱل َم‬
Wasallam], ine bayah ke kaam akahan ku labi pe palaat amban
damikkiyan ien? Narkah [iye labi malaatin] panagame weh
Allahu Taala iye ne meh siye pananaggah duk sa laat laat ne
pamolean.
َ ُ َ َ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه ُ ُ َ َ َ َ ح َ ُ ْ َ ُ ٓ ه ه‬
73. Oh kaam meh manusiyah sinabbut upamahin na pakale kaam, ‫ِين ت حدعون مِن‬ ‫ۡضب مثل فٱست ِمعوا َلۥ إِن ٱَّل‬ ِ ‫يأيها ٱنلاس‬
ُ َ ْ َ ْ
‫َيلُ ُقوا ذبَاَا َولو ح‬
ُ ‫ه َ َح‬ ُ
Iye ne meh siye pamakuhan bi saddi amban Allahu Taala iyu asal ‫ٱج َت َم ُعوا َُل ۖۡۥ ِإَون ي َ حسل حب ُه ُم‬ ِ ‫ون ٱَّلل ِ لن‬
ِ ‫د‬
gey teed siye makapapanjari langew bisan pe siye magtimuk ne si ٧٣ ‫وب‬ ‫اب َش حيا هَل ي َ حستَنق ُِذوهُ م حِن ُه َض ُع َف ه‬
ُ ُ‫ٱلطال ُِب َوٱل ح َم حطل‬ ُّ
ُ َ‫ٱَّلب‬
ien kemon duk bang niyah taeddo langew ley amban siye bisan
daahat na gey du ien tapabalik de, sali ne lamma mamakuhin
duk pamakuhanin.
ٌ ‫ٱَّلل لَ َقو ٌّي َعز‬
٧٤ ‫يز‬ َ ‫َما قَ َد ُروا ْ ه‬
َ ‫ٱَّلل َح هق قَ حدره ِۦٓ إ هن ه‬
74. Gah ginantah weh de Allahu Taala si gantaan Ne sampurna, ِ ِ ِ ِ

309
Bennal Allahu Taala asal Sangat basag Sangat geesan.
َ ‫اس إ هن ه‬
ُ ‫ٱَّلل َس ِم‬
ُۢ ‫يع‬ ‫ٱَّلل يَ حص َطَف م َِن ٱل ح َم َ َٰٓ َ ُ ُ َ َ ه‬
ُ‫ه‬
75. Bennal Allahu Taala meneh amban meh malaikat Rasul duk ِ ِۚ ِ ‫لئِكةِ رسَل ومِن ٱنل‬ ِ
amban meh manusiya, bennal Allahu Taala Sangat makakale ٧٥ ‫بَ ِصۡي‬
Sangat makakite.
ُ ‫ٱَّلل ِ تُ حر َج ُع حٱۡلُ ُم‬
٧٦ ‫ور‬
‫َ ح َُ َ َحَ َح ح ََ َ حَ ُ ح َ ه‬
‫يعلم ما َني أيدِي ِهم وما خلفهم ِإَوَل‬
76. Katauhan weh Ne iye si sinasang den duk si pasongan den duk
tudju Allahu Taala du pamolean meh pakaradjaanin.
ُ ْ ‫ح‬ ْ َ ‫َ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ْ ح‬
77. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, parukuh kaam duk ‫ٱرك ُعوا َوْۤاوُدُجۡسٱ َوٱع ُب ُدوا َر هبك حم‬ َٰٓ
‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا‬
َ ‫ح‬
‫َ ح َ ُ ْ َحَ َ ه ُ ُح‬
pasujud kaam duk sumbahun bi Tuhan bin duk hinangun bi ٧٧ ۩‫ۡي ل َعلك حم تفل ُِحون‬ ‫وٱفعلوا ٱۡل‬
kahapanin mura murahan magparuntungan kaam.
َ ُ ‫ٱَّلل ِ َح هق ج َهادِه ِۦ ُه َو ح‬
‫ه‬ ْ
78. Duk mag atubang kaam karnah Allahu sampurna pag atubang, ‫ٱج َتبَىَٰك حم َو َما َج َعل‬ ِ ‫َو َج َٰ ِه ُدوا ِِف‬
ُ َ َٰ َ ‫ه َ َ ُ ح ح‬ َ ‫َ َح ُ ح‬
Iye mameneh kaamin, gah kaam hininangan weh Ne si agama ‫ِيم ه َو‬ ‫ج مِلة أَِيكم إِبره‬ ِۚ ‫ِين م حِن ح َر‬
ِ ‫عليكم ِِف ٱل‬
kasigpitan, agama ammah bi Ibrahim [Alayhis Salaam] iye ً ‫ول َشه‬
‫يدا‬
ُ ُ ‫َ ح ُ َ َ َٰ َ َ ُ َ ه‬
‫ني مِن قبل و ِِف هذا َِلكون ٱلرس‬ َ ‫ك ُم ٱل ح ُم حسلِم‬ ُ َٰ ‫َ ه‬
‫س مى‬
ِ ِ
mangalenan kaam Muslimin tagna pe, si inin janan paniya ْ ُ َ َ َ َٰ َ ‫َ َ ُ ْ ه‬ ‫ه‬ ََ ََٓ َ ُ ْ ُ ُ ََ ‫َ َح ُ ح‬
‫اس فأقِيموا ٱلصلوة وءاتوا‬ ِۚ ِ ‫عليكم وتكونوا شهداء لَع ٱنل‬
Rasulin saksi si kaam duk janan sab kaam [tahinang saksi] si meh َ‫ك حمۖۡ فَن حِع َم ٱل ح َم حو َ َٰل َون حِعم‬ُ َٰ َ ‫ه َ َٰ َ َ ح َ ُ ْ ه ُ َ َ ح‬
‫ٱلزكوة وٱعت ِصموا بِٱَّلل ِ هو مولى‬
Manusiya, na magpatengge kaam sambayang duk mag ungsud
٧٨ ‫ۡي‬ ُ ‫ص‬ِ ‫ٱنله‬
kaam zakat duk ngaput kaam si Allahu Taala Iye Nakura
[pasangdelan bin] na sa hap hap ne Nakura sa hap hap ne
Pananabang.

310
ُ‫سُ ُورةُُالْم ْؤحمنون‬
SURATUL AL- MU'MINUN 23

Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬


‫ٱَّلل ِ ه‬
‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

َ ‫َ َحَ ح ح‬
1. Sabennal teed magparuntungan ne meh magparatsayahin. ١ ‫ق حد أفل َح ٱل ُمؤم ُِنون‬
َ َ َ ُ َ ‫ه‬
2. Iye ne meh siye diyalem sambahayang de magmatalew siye [si ٢ ‫ِين ه حم ِِف َصَلت ِ ِه حم خَٰشِ ُعون‬
‫ٱَّل‬
Allahu Taala sampurna].
َ ُ ‫هح‬ ُ َ ‫َ ه‬
3. Duk iye ne meh siye amban lagwu [pakaradjaan gana guna ne] ٣ ‫ِين ه حم َع ِن ٱللغوِ ُم حع ِرضون‬
‫وٱَّل‬
pataykut.
َ ُ َ َ ‫َ ه َ ُ ح ه‬
4. Duk iye ne meh siye si zakat de maghihinang [tuney de ٤ ‫ِلزك َٰوة ِ فَٰعِلون‬ ‫وٱَّلِين هم ل‬
kapatutan nen].
َ ُ
٥ ‫ج ِه حم َحَٰفِظون‬ ُُ ‫َ ه َ ُ ح‬
5. Duk iye ne meh siye si meh aurat de malihara [gey pakitehan de ِ ‫وٱَّلِين هم ل ِفرو‬
duk gey osal de].
ُ ‫ت َأيح َم َٰ ُن ُه حم فَإ هن ُه حم َغ ح‬
َ ‫ۡي َملُوم‬ َ َ َ َ ‫ه َ َ َٰٓ َ ح َ ح َ ح‬
‫ك ح‬
6. Malaingkan [si meh limbang de [ella atawa anda] atawa ٦ ‫ِني‬ ِ ِ َٰ ‫إَِل لَع أزو‬
‫ج ِهم أو ما مل‬
kapagmilikan meh kanawan de. Na bennal siye si ien gey siye
kapuggutan [atawa magduse].
َ ُ ‫َ َ ح َ َ َٰ ٓ َ َ َ ُ َ َ ُ ح‬
7. Na sine sine pe miha saddi amban damikkiyan ien, na iye ne meh ٧ ‫غ َو َرا َء ذَٰل ِك فأ ْو َٰٓلئِك ه ُم ٱل َعادون‬ ‫فم ِن ٱَت‬
siye ien panunulangin [magdusehin].
َ َ ََ ُ َ ‫َ ه‬
8. Duk iye ne meh siye si meh amanat de duk janji de patengan de. ٨ ‫ِين ه حم ِۡلم َٰ َنَٰت ِ ِه حم َوع حه ِده حِم َر َٰ ُعون‬
‫وٱَّل‬
َ ُ ُ َ َٰ َ َ ‫َ ه َ ُ ح‬
9. Duk iye ne meh siye luu si meh sambahayang de palihara de. ٩ ‫لَع َصل َوَٰت ِ ِه حم ُيَاف ِظون‬ ‫وٱَّلِين هم‬
َ ُ ‫ُ َ َ ُ ح‬
10. Iye ne meh siye ien Mamusakain. ١٠ ‫أ ْو َٰٓلئِك ه ُم ٱل َوَٰرِثون‬
َ ُ َٰ َ َ ‫ه َ َ ُ َ ح ح َ ح َ ُ ح‬
11. Iye ne meh siye musaka [Surgah] Firdaus lai siye diyalem ne ١١ ‫ِلون‬
ِ ‫ٱَّلِين ي ِرثون ٱلفِردوس هم فِيها خ‬
salama lama.
َ َ ‫َََ ح َ َحَ ح‬
12. Duk sabennal pinapanjari weh Kami manusiyain [Adam] amban َٰ َ ‫ٱۡل‬
١٢ ‫نس َن مِن ُسلَٰلة مِن ُِني‬ ِ ‫ولقد خلقنا‬
pinagtampu bulak duk bohe [pisak].
َ َ ُ ‫ح‬ ُ
13. Puwas ien hinang Kami ne sab [meh panubu Adamin amban] ١٣ ‫ث هم َج َعل َنَٰ ُه ن حطفة ِِف ق َرار همكِني‬
bohe magtampu [amban lella duk dende] si katetegan tattap.
‫َ َ ََ َ َ َح ح ََ َ ح َ َ َ َح‬ ‫ُ َ َح‬
14. Ubus hinang Kami ne sab bohe magtampuhin lahah magkumpel, ‫ث هم خلق َنا ٱنلُّ حطفة َعلقة فخلق َنا ٱل َعلقة ُمضغة فخلق َنا‬
ً ‫ح ُ ح َ َ َ َٰ َ َ َ ح َ ح َ َٰ َ َ ح ُ َ َ ح َ َ ح‬
ubus hinang Kami ne sab laha magkumpelin isi na ‫ۡلما ث هم أنشأنَٰ ُه خلقا‬ ‫ٱلمضغة عِظما فكسونا ٱلعِظم‬
pinapanjarihan weh Kami isihin tolang, Na ilapat ne sab weh َ ‫ح‬ َ ُ‫َ َََ َ َ ه‬
١٤ ‫ٱَّلل أ حح َس ُن ٱلخَٰلِقِني‬
َ ‫َءاخ َر فتبارك‬
Kami tolangin duk isi ubus hinang Kami ne iye pinapanjari
saddi-saddi [Iye ne manusiya] Na mahasutsi Allahu Taala Sa hap
hap ne Mapanjari.
َ َ َ َ ُ ‫ُ ه‬
15. Puwas kaam iyu amban damikkiyan ien asal matey ne sab. ١٥ ‫ث هم إِنكم ََ حع َد ذَٰل ِك ل َمي ِ ُتون‬

311
َ ُ ُ ‫ح‬ ُ ‫ُ ه‬
16. Puwas bennal kaam si Ellew Qiyaamat pinakellum ne sab. ١٦ ‫ث هم إِنك حم يَ حو َم ٱلق َِيَٰ َمةِ ت حب َعثون‬
‫حَ ح‬ ُ ٓ ُ َ َ ‫ََ َ َح‬
17. Duk bennal Kami pinapanjari weh Kami diyataan bi pitu lan ‫ٱۡلل ِق‬ ‫َولق حد خلق َنا ف حوقك حم َس حب َع َُ َرائ ِ َق َو َما ك هنا َع ِن‬
[Langit] duk dumain kaniyaan Kamihin amban pinapanjari ligap. َ ‫َغَٰفل‬
١٧ ‫ِني‬ ِ
َ‫ح‬ ُ ‫ََ َح َ ه َ ٓ َ ٓ َ َ ََ ح َ ه‬
18. Duk pinaturun Kami amban diyata langitin bohe duk gantaan ne َٰ َ َ ‫ۡرض ِإَونها‬
‫لَع‬ ِۖ ِ ‫وأنزنلَا مِن ٱلسماءِ ما َء ُۢ بِقدر فأسكنَٰه ِِف ٱۡل‬
َ ََ َ َ
na pinateteg weh Kami diyata bulak duk bennal Kami si ١٨ ‫اب بِهِۦ لقَٰد ُِرون‬ِۢ ‫ذه‬
pamatahala iye ley asal Sangat makagees.
ُ ‫َ َ ح َ َٰ ه‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ُ َ َ‫ََ َ ح‬
19. Na pinapanjarihan kaam weh Kami sabab bohe ley meh
َ ‫ك حم ف‬
‫ِيها‬ ‫فأنشأنا لكم بِهِۦ َجنَٰت مِن َّنِيل وأعنب ل‬
َ ُ ُ ‫َح‬ َ ‫فَ َوَٰك ُِه َكث‬
kabbunan amban meh Hurma [duk ine pe kayu magbatang] duk ١٩ ‫ِۡية َوم حِن َها تأكلون‬
meh grapes [duk kemon ne kayu magbahan] ganta si kaam du
meh buwa ne sakiyanan duk amban ien kaam mangan.
‫َ ح َ ٓ َ َ ُ ُ ُّ ح‬
‫ٱله ِن َوصِ حبغ‬ ُ ُ ُ‫َ َ َ َ َح‬
20. Duk kayu paguwa amban antag punu Sinai [Zaitun, Olives] tomo ِ ‫وشجرة َّترج مِن ُورِ سيناء تۢنبت ب‬
َ
٢٠ ‫ِني‬
iye duk isellan ne duk hap manamal meh aa mamanganin. ِ‫ل ِٓأۡلُك‬

ُ َ ُ ُّ َ ‫ح َ ح َ َٰ َ ح‬ ُ َ ‫ه‬
21. Duk bennal niyah ne si kaam si meh hinayep pamintangan ‫َِبة ۖۡ ن حسقِيكم م هِما ِِف َُ ُطون َِها َولك حم‬ ‫ِإَون لك حم ِِف ٱۡلنع ِم لع‬
َ ُ ُ ‫َح‬ َ ‫ِيها َم َنَٰف ُِع َكث‬
[panali nalian bi kawase Allahu Taala], painum Kami kaam ٢١ ‫ِۡية َوم حِن َها تأكلون‬ َ ‫ف‬
amban diyalem betteng ne [gatas] duk niyah pe si kaam si meh
hinayep ley kamumpaatan banes duk amban ien pe [sinduwe]
kakan bi.
َ ُ ‫َ َ َحَ َ ََ حُ ح ُح‬
22. Duk si iye [diyata bukut] ne duk diyata meh bangka kaam ٢٢ ‫ك َت َملون‬
ِ ‫وعليها ولَع ٱلفل‬
sinakey.
ُ َ َ ‫َ َ َ َ َٰ َ ح ِ ح ُ ُ ْ ه‬ َ َ ً ُ َ‫َََ ح َح َ ح‬
23. Duk sabennal pinaboo weh kami Nuh [Alayhis Salaam] tudju ‫ٱَّلل َما لكم‬ ‫وحا إ ِ ََٰل ق حو ِمهِۦ فقال تَٰيقوم ٱعبدوا‬ ‫ولقد أرسلنا ن‬
َ ُ َ َ َ َ ُ ‫م حِن إ َلَٰه َغ ح‬
meh aa qawman ne, na pain ne:”Oh kaam meh aa qawman ku, ٢٣ ‫ۡيهُ ٓۥ أفَل ت هتقون‬ ِ
sumbahun bi Allahu Taala gana Tuhan bi saddi amban Iye, weh
gey ke kaam tinalew?
َ ‫َ َٓ ه‬ َ ْ َ َ َ ‫ََ َ حَ َُْ ه‬
24. Pain iye meh mahadjana managgah amban meh qawman nen, ‫ِين كف ُروا مِن ق حو ِمهِۦ َما هَٰذا إَِل بَّش‬ ‫فقال ٱلملؤا ٱَّل‬
َ َ َ َ ُ‫ح ُ ُ ح ُ ُ َ َ ََ ه َ َ َح ُ ح َ َح َ َٓ ه‬
gah iyu niya [kapatut ne] malaingkan manusiya du hadja iyu ‫مِثلكم ي ِريد أن يتفضل عليكم ولو شاء ٱَّلل ۡلنزل‬
koweh kaamin, bayah hadja palangka amban kaam, bang hadja َ ‫ِف َءابَآئ َنا حٱۡلَ هول‬
٢٤ ‫ِني‬
َ َٰٓ َ َ
ٓ ِ ‫كة هما َس ِم حع َنا ب ِ َه َٰ َذا‬
ِ ِ ‫ملئ‬
bayah Allahu Taala asal magpaturun Iye meh malaikat, gah
bakas takale te bi iyu [sinuwi-suwi] si meh matattoe te bi tagna
ley.
ْ َ َ ‫إ حن ُه َو إ هَل َر ُج ُ ُۢل بهِۦ ج هنة َف‬
َٰ ‫َت هب ُصوا بِهِۦ َح ه‬
٢ ‫ِت حِني‬
25. [Iye matoohin Nuh] iye ien lella taga belew, na jagahanun bi ِ ِ ِ ِ
teggelan ne [ellum].
٢٦ ‫ون‬ُ‫َ َ ه‬ ‫ُ ح‬ َ َ َ
26. Pain ne: “Oh Tuhan ku, tabanganun ku sabab pamuting de aku ِ ‫ب ٱنِص ِ ي بِما كذب‬
ِ ‫قال ر‬
inin”.
َ َ ٓ َ َ ‫حُ ح َ َ ح‬ ‫فَأَ حو َح حي َنا ٓ إ ََلحهِ أَن ح‬
27. Na winahihan iye weh Kami: Maghinang kew Ajjung [Oh Nuh] ‫ٱص َنعِ ٱلفلك بِأع ُين َِنا َو َو ححي ِ َنا فإِذا َجا َء أ حم ُرنا‬ ِ ِ
Si pamandang [pamano] Kami, Na apabila ne tekka parakadjaan َ ‫ُ َ ح َ ح حَح ََ ح َ َ ه‬ َ ‫َ َ َ ه ُّ ُ َ ح ُ ح‬
‫ني وأهلك إَِل من‬ ِ ‫ني ٱثن‬ ِ ‫وفار ٱتلنور فٱسلك فِيها مِن ك زوج‬

312
‫ه َ َ َ ْ ه‬ َ ُ َ ُ َ‫َ ح‬
Kamihin duk napey ne [bohein amban antag lapohan], na ‫َس َب َق َعل حيهِ ٱلق حول م حِن ُه حمۖۡ َوَل تخَٰ ِط حب ِّن ِِف ٱَّل‬
‫ِين ظل ُم ٓوا إِن ُهم‬
َ ُ ‫ح‬
masakat kew diyata ne [hayep] maglimbang duwe [maglella ٢٧ ‫ُّمغ َرقون‬
dende], na magkaat ne [matey lembo manusiyain] malaingkan
iye du kadumehelluhan bissa hin amban siye [masanyangin] duk
da Ku boohun magbissa ganta si meh siye manganyaya ley, na
bennal siye ien lembo ne. ‫َ َ ح ََح َ َ َ َ ه َ َ ََ حُ ح‬
‫ه‬ َ ‫ك َف ُقل ح‬
ِ ‫ٱۡل حم ُد َِّلل‬ ِ ‫نت َومن معك لَع ٱلفل‬ ‫فإِذا ٱستويت أ‬
28. Na bang ne kew untul [sumakey] kau duk meh saweh nun diyata ِ
َ ‫َ ه َٰ َ َ ح َ ح ِ َٰه‬ ‫ه‬
Bangka, Na bissahun: “Tattap pudjihin si Allahu Taala Iye ٢٨ ‫ٱَّلِي َنىنا مِن ٱلقوم ٱلظل ِ ِمني‬
mamalappas kami amban meh aa qawman anyaya”.
َ ‫ۡي ٱل ح ُمَنل‬
ُ‫خح‬َ َ َ َ َ َ ُّ َ ُ ‫َ ُ ه َ ح‬
29. . Duk bissahun: “Oh Tuhan ku, paduwaihun ku si tampat ٢٩ ‫ِني‬ ِ ‫نزل ِّن مَنَل مبارَك وأنت‬
ِ ‫بأ‬
ِ ‫وقل ر‬
magbarkat, duk Kau Sangat hap pamamaduwai”.
َ ‫إ هن ِف َذَٰل َِك ٓأَل َتَٰيَٰت ِإَون ُك هنا ل َ ُم حب َتل‬
٣٠ ‫ِني‬
30. Bennal si damikkiyan ien, asal meh tanda duk kaniyaan Kamihin ِ ِ
asal nuley nuley.
َ َ ً‫َح ح َح‬
َ ‫اخر‬ َ‫ُه َ َ ح‬
31. Puwas amban ien hinangan Kami ne sab dambuli amban siye ley ٣١ ‫ين‬ِ ‫ثم أنشأنا ِم ُۢن َع ِدهِم قرنا ء‬
meh ummat saddi.
َ ُ َ َ‫حُ ح َ حُُ ْ ه‬ ‫ََ ح‬
32. Na pinaboohan weh Kami siye Rasul amban siye, [Pain ne]: ‫ٱَّلل َما لكم م حِن إِلَٰه‬ ‫فأ حر َسل َنا فِي ِه حم َر ُسوَل مِنهم أ ِن ٱعبدوا‬
َ ُ َ َََ ُ‫َ ح‬
Sumbahun bi Allahu Taala, sabab gana Tuhan bi saddi amban ٣٢ ‫ۡيهُ ٓۥ أفَل ت هتقون‬ ‫غ‬
Iye, na weey kaam gey magmatalew? َُ ‫َ َ ح‬
َٓ ْ ‫َح ه َ ََ ْ َ ه‬
33. Duk pain meh mahadjana amban qawman nen iye ne meh siye ِ ‫كف ُروا َوكذبُوا بِل ِقاءِ ٱٓأۡلخ َِرة‬ ‫َوقال ٱل َمِل مِن قو ِمهِ ٱَّلِين‬
ُُ ‫َ َٓ ه َ حُ ُ ح‬ ‫ح َ َ َٰ ُّ ح‬ ‫َح ح‬
managgah duk mamuting si pagkasuwa si Ellew Akhiratin duk ‫ٱلن َيا َما هَٰذا إَِل بَّش مِثلك حم يَأكل‬ ِ ‫َوأت َرف َنَٰ ُه حم ِِف ٱۡليوة‬
َ َ ‫ه َح ُ ُ َ حُ َ َح َ ُ ه َح‬
pinadakag siye weh Kami si kaellum Dunya: [Ganah kapatut ne] ٣٣ ‫ّش ُبون‬ ‫مِما تأكلون مِنه ويّشب مِما ت‬
malaingkan aa du hadja kowe kaamin, mangan du sab kowe
kinakan bin duk nginum du sab kowe ininum bin.
َ ُ َٰ َ ‫ه‬ ُ ‫حَ ُ ه‬ ََ ُ‫َ َ ح‬
34. Na bang kaam nuhut manusiya kowe kaamin, na bennal kaam ِ ‫َولئ ِ حن أ َُعتم بّشا مِثلك حم إِنك حم إِذا لخ‬
٣٤ ‫ِسون‬
asal meh aa lugi ne.
ُ ‫َ َه‬ ُ ُ ُ َ ‫َ َ ُ ُ ح َ ه ُ ح َ ُّ ح‬
35. Weh janjian ne kaam bang koh kaam matey bu ne kaniyaan bin ‫نت حم ت َرابا َوعِظَٰ ًما أنكم‬‫أيعِدكم أنكم إِذا مِتم وك‬
َ ‫ُّ ح‬
[manjari bulak] ubus pinaguwa [ne sab kaam balik pinakellum]. ٣٥ ‫ُم َر ُجون‬
َ َ ُ َ َ َ‫َحَ َ َح‬
36. Asal [tala manamal gey teed paatag] pangajanji kaamin. ٣٦ ‫وع ُدون‬ ‫۞هيهات هيهات ل ِما ت‬

َ ‫وت َو ََنح َيا َو َما ََنح ُن ب َم حب ُعوث‬


ُ ‫ٱل حن َيا َن ُم‬ ُ ََ ‫ح َ ه‬
ُّ ‫ات َنا‬
37. [Matoohin] inin kaelluman te bi hadja si Dunya, matey kite bi ٣٧ ‫ِني‬ ِ ‫إِن ِه إَِل حي‬
ubus ellum, duk gey du kite bi [pinakellum balik].
َ ‫َح‬ َ ‫ح ُ َ ه َ ُ ٌ ح َ َ َٰ َ َ ه‬
38. [Matoohin] Iye lella hadja, maghinang hinang bissa si Allahu ‫ى لَع ٱَّلل ِ كذِبا َو َما َن ُن َُلۥ‬‫إِن هو إَِل رجل ٱفَت‬
Taala puting duk dumain kite bi [subey] magparatsaya si iye. َ ‫ب ُم حؤ ِمن‬
٣٨ ‫ِني‬ ِ

39. Pain ne: “Oh Tuhan ku, tabanganun ku sabab pamuting de aku ٣٩ ‫ون‬ُ‫َ َ ه‬ ‫ُ ح‬ َ َ َ
ِ ‫ب ٱنِص ِ ي بِما كذب‬
ِ ‫قال ر‬
inin.
ُ ‫قَ َال َع هما قَل ِيل هَلُ حصب‬
َ ‫ح هن َنَٰ ِدم‬
٤٠ ‫ِني‬
40. Pain [Allahu Taala]: “ Tapit ne ru, asal song teed siye manjari meh ِ

313
aa magsusun.
َ‫ح‬ َ َُٓ ‫َ َ َ َ ح ُ ُ ه ح َ ُ حَ َ َ ح‬
41. Na ineddo siye [disi Ad binasa matey] weh suwala [basag ‫ج َعل َنَٰ ُه حم غثاء ف ُب حعدا ل ِلق حو ِم‬‫فأخذتهم ٱلصيحة بِٱۡل ِق ف‬
‫ه‬
َ ‫ٱلظَٰلِم‬
manamal] sabennal, na hininang siye weh Kami hapak [kowe ٤١ ‫ني‬ ِ
hantang seggik], na la’nat si meh aa panganganyayahin.
َ َ ً ُ ُ ‫ُ ه َ َ ح َ ُۢ َ ح ح‬
َ ‫اخر‬
42. Puwas ien hinangan Kami ne sab dambuli amban siye meh ٤٢ ‫ين‬ِ ‫ثم أنشأنا ِمن َع ِدهِم قرونا ء‬
ummat saddi.
َ ‫َما ت َ حسب ُق م حِن أُ همة أَ َجلَ َها َو َما ي َ حس َ ح‬
٤٣ ‫تخ ُِرون‬
43. Gah teed niyah ummat ngandehelluhan gantaan ne duk gey du ِ
sab siye tarasaw si ien.
‫ُ َ ه ََح‬ ُ ٓ ‫ُ ه َح َ حَ ُ ُ ََ َحَ ُه‬
44. Puwas ien, paboo Kami ne sab meh Rasul [daraakan] Kamihin ‫َتاۖۡ ك َما َجا َء أ همة هر ُسول َها كذبُوهُ ۖۡ فأت َب حع َنا‬ ‫ثم أرسلنا رسلنا ت‬
َ ُ ‫َ َ َ ح َ َٰ ُ ح َ َ َ َ ُ ح َ ح ه ُ ح‬ َ
magsunu sunu, kahaba tekkahan rasul ummatin, na pinuting ٤٤ ‫ََ حعض ُهم ََ حعضا وجعلنهم أحادِيث فبعدا ل ِقوم َل يؤمِنون‬
hadja iye weh de, Na lai ne sab paturulan Kami kasinduwehanin
si kasinduwehan duk hinang Kami siye suwi-suwi [si
dambulihan den] na la’nat si me aa gey magparatsaya. ‫ح‬ َ َ َ َ َ َٰ َ ُ َ ‫ُ ه َ ح َ ح‬
45. Puwas ien paboohan Kami ne sab Musa duk pongtinai ne Haron ٤٥ ‫وَس َوأخاهُ هَٰ ُرون أَ‍ِبتَٰيَٰت َِنا َو ُسل َطَٰن ُّمبِني‬ ‫ثم أرسلنا م‬
[Alayhimi Salaam] duk meh tandah Kami duk pagsultan
[katarrangan] sa tampal tampal. ‫َ َٰ ح َ ح َ َ َ َ ْ َ ح َ ح‬
َ ‫َبوا ْ َو ََكنُوا ْ قَ حو ًما ََعل‬
٤٦ ‫ِني‬ َُ‫ك‬ ‫َليهِۦ فٱست‬
46. Tudju Fir-aun duk meh kampung ne, na magtakabbur siye duk ِ ‫إ َِل ف ِرعون وم‬
kaniyaan den meh aa dakagan. َ
َ َ َ َ ‫ح‬ َ َ َ‫َف َقال ُ ٓوا ْ أنُ حؤم ُِن ل ِب‬
47. Pain de:”Bahasa magparatsaya kami si duwangan manusiya inin? ٤٧ ‫ّش حي ِن مِثل َِنا َوق حو ُم ُه َما نلَا عَٰب ِ ُدون‬
Bu meh aa qawman den ipun [bataan] kami du”?
َ ‫وه َما فَ ََّكنُوا ْ م َِن ٱل ح ُم حهلَك‬
٤٨ ‫ِني‬
ُ ُ‫َ َ ه‬
‫فكذب‬
48. Na pinuting siye karuwangan weh de, na paniya siye amban meh
a tutew [matey, binasa].
َ ‫َََ ح َ َحَ ُ َ ح َ َ َ ه‬
49. Sabennal inurungan weh Kami Musa kitab [Taurat] kalu kalu du ٤٩ ‫ب ل َعل ُه حم َي حه َت ُدون‬َٰ‫ولقد ءاتينا موَس ٱلكِت‬
pain sab siye katoan.
َ َ َ ‫َ َ َ ح َ ح َ َ ح َ َ َ ُ ه ُ ٓ َ َ َ َ َ ح َ َٰ ُ َ ٓ َ َٰ َ ح‬
50. Duk hininang weh kami Anak Maryamin [Isa Alayhis Salaam] ‫ات ق َرار‬
ِ ‫وجعلنا ٱَن مريم وأمهۥ ءاية وءاوينهما إَِل ربوة ذ‬
duk inah nen tanda duk pinatenna siye weh Kami si antag punu ٥٠ ‫َو َمعِني‬
teteg duk bohe magselluy. َ َ
َ ْ ُ ‫ح‬ َ ‫ٱلر ُس ُل ُُكُوا ْ م َِن ه‬
51. Oh kaam meh Rasul, mangan kaam amban meh [kinakan] sutsi ‫ت َوٱع َملوا صَٰل ًِحا ۖۡ إ ِ ِّن ب ِ َما‬
ِ َٰ ‫ٱلطيِب‬ ُّ ‫يأ ُّي َها‬
َٰٓ
َ َ ُ َ
[halal] duk maghinang kaam [hap] makasulut, Sabennal Aku si ٥١ ‫ت حع َملون عل ِيم‬
hininang bin Sangat makahati.
ُ ‫ُ ه ُ ُ ح ُ ه َ َ َ َ َ َ ُّ ُ ح َ ه‬ َ ‫ه‬
52. Duk bennal Inin [agama bin] agama dambuwa du, Duk Aku ِ ‫ِإَون ه َٰ ِذه ِۦٓ أمتكم أمة وَٰحِدة وأنا ربكم فٱتق‬
٥٢ ‫ون‬
Tuhan bin, Na magmatalew kaam si Aku.
َ َ َ
٥٣ ‫ب ب ِ َما َليح ِه حم ف ِر ُحون‬ ‫َ َ َ ه ُ ٓ ْ َ ح َ ُ َ ح َ ُ ح ُ ُ ُ ُّ ح‬
53. Na magsapehak siye si pakaradjaan [agama de] bidda bidda, ِۢ ‫فتقطعوا أمرهم بينهم زبراۖۡ ك حِز‬
Tiyap tiyap tumpukan sinna siye si siyehin [si agama den].
َٰ ‫فَ َذ حر ُه حم ِِف َغ حم َرت ِ ِه حم َح ه‬
٥٤ ‫ِت حِني‬
54. Na pasagarun siye [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬si kalembo de teggel
teggel miyaan.
َ ‫ون َأ هن َما نُم ُّد ُهم بهِۦ مِن همال َو َبن‬
٥٥ ‫ِني‬
َ ُ َ ‫ََح‬
‫أُيسب‬
55. Weh kannal de ley, urungan Kami hadja siye meh pangalta duk ِ ِ
anak?

314
َ ‫ه ح‬
٥٦ ‫ت بَل َل يَش ُع ُرون‬ َ ‫حَ ح‬ َُ ُ َُ
56. Pasamet Kami [pangurung Kami ne andang pamitna] meh ِۚ ِ َٰ ‫نسارِع له حم ِِف ٱۡلير‬
kahapan den, sumaguwa gah ien tananam de.
َ ُ ‫ح‬ ‫َ ح‬ ُ َ ‫ه ه‬
57. Bennal iye ne meh siye si katalew si Tuhan de hallih. ٥٧ ‫ِين هم م حِن خش َيةِ َرب ِ ِهم ُّمشفِقون‬
‫إِن ٱَّل‬

َ ‫ح‬ َ ُ َ ‫َ ه‬
58. Duk iye ne meh siye si meh Ayat [tanda] Tuhan de magparatsaya. ٥٨ ‫ت َرب ِ ِه حم يُؤم ُِنون‬
ِ َٰ ‫ِين هم أَ‍ِبتَٰي‬
‫وٱَّل‬

59. Duk iye ne meh siye si Tuhan de gey magsakutu. َ ُ ‫َ ه َ ُ َ ح َ ُح‬


٥٩ ‫ّشكون‬
ِ ‫وٱَّلِين هم بِرب ِ ِهم َل ي‬
َ ‫َ ه َ ُحُ َ َٓ َ َ ْ هُُ ُُ ح َ ٌَ َه‬
60. Duk iye ne meh siye pangurung de sab [amban iye bakas ‫جلة أن ُه حم إ ِ ََٰل َرب ِ ِه حم‬
ِ ‫وٱَّلِين يؤتون ما ءاتوا وقلوبهم و‬
َ
pangurung siyehin] duk meh pangateyan den tinalew, Peggeh ٦٠ ‫ج ُعون‬ َ
ِ َٰ ‫ر‬
song siye tudju Tuhan de moleh.

61. Iye ne siye ien magdayih dayih tudju kahapan [Akhiratin] duk َ ُ َٰ َ َ َ ‫ح َ ح َ َٰ َ ُ ح‬ َ ُ َٰ َ ُ َ َٰٓ َ ْ ُ
٦١ ‫سبِقون‬ ‫ت وهم لها‬ ِ ‫س ِرعون ِِف ٱۡلير‬ ‫أولئِك ي‬
siye si ien [kaw kawuhan bang tinayma du ke hinang den atawa
gai].
ُ َ ‫َ َ ُ َ ُ َ ح ً ه ُ ح َ َ َ َ َ ح َ َ َٰ َ ُ ح‬
62. Duk gey daak Kami ginhawa baranin malaingkan si tagees nen ‫ٱۡل ِق َوه حم‬ِ ‫وَل نكل ِف نفسا إَِل وسعها ولينا كِتب ين ِطق ب‬
َ َ ‫َ ح‬
hadja, Duk niyah si Kami Kitab [records] missa kasabennalan duk ٦٢ ‫َل ُيظل ُمون‬
gey siye ien [meh manusiyain] taanyaya.
َ َ
‫ون ذَٰل ِك‬
ُ َ ‫َ ح َ ح َ َ َ َُ ح َ ح‬ ‫َح ُُ ُُ ح‬
63. Sumaguwa pangateyan den pangsan amban inin [Qur-an inin] ِ ‫بل قلوبهم ِِف غمرة مِن هَٰذا ولهم أعمَٰل مِن د‬
َ ُ َ َ ُ
duk niya pe meh hinang de [laat] saddi amban ien sabu hininang ٦٣ ‫ه حم ل َها ع َٰ ِملون‬
weh de.
َ َ‫َ ُ ح َ ح‬
٦٤ ‫ج ُرون‬‫اب إِذا هم ي‬
َ َ‫ح‬ َ ‫َح ه َٰٓ َ ٓ َ َ ح َ ُ ح‬
64. Sampay bang ne eddoh Kami iye magduhul bayah amban ِ ‫ِت إِذا أخذنا مَتفِي ِهم بِٱلعذ‬
siyehin, meke ne sab siye pasiru siruh [magkilahapan ngellang].
َ ُ َ ُ َ ‫َ َ ح َُ ْ حَحَ ه ُ ه‬
65. Da ne kaam magkilahapan, sabab bennal kaam amban Kami gey ٦٥ ‫نِصون‬ ‫َل تجروا ٱَلوم ۖۡ إِنكم ِمنا َل ت‬
ne tinabang.
ُ َ ‫َ ح َ َ ح َ َ َٰ ُ ح َ َٰ َ َ ح ُ ح َ ُ ُ ح َ َ َٰٓ َ ح‬
66. Bennal kaniyaan meh ayat Kun binassa si kaam, na kaam isab si ‫لَع أعقَٰبِك حم‬ ‫قد َكنت ءاتَٰي ِِت تتل عليكم فكنتم‬
َ َ
pataykutanin ne hadja nulang. ٦٦ ‫تنك ُِصون‬
َ ُ ‫َح‬ َٰ َ ‫ين بِهِۦ‬
َ ‫كَب‬‫ُ ح َ ح‬
67. Magdakag hadja [siye meh Quraish duk meh pananaggah si ٦٧ ‫ج ُرون‬‫س ِمرا ته‬ ِ ِ ‫مست‬
Makkahin] missa laat pe si tenged [Qur-an] sartah lahi.
َ ‫أَفَلَ حم يَ هدبه ُروا ْ ٱلح َق حو َل أَ حم َجا ٓ َء ُهم هما ل َ حم يَأحت َءابَا ٓ َء ُه ُم حٱۡلَ هول‬
٦٨ ‫ِني‬
68. Weh gah ke pastian de pahap bissa [Qur-anin] atawa ِ
katekkahan siye iye gah matekka si meh kamatattoehan de
dehellu hin?
َ َ َ َ ْ ُ َ ‫َح‬
69. Atawa gah katauhan de Rasul den, hangkan siye pataykut amban ٦٩ ‫أم ل حم َي حعرِفوا َر ُسول ُه حم ف ُه حم َُلۥ ُمنك ُِرون‬
iye?
َ ‫َث ُه حم ل ِلح‬
َُ‫ك‬‫حَ َ َ ح‬ ُ ٓ ‫ح‬ َ ُ َُ ‫َح‬
70. Na atawa pain de [Rasul den] taga belew, Sumaguwa iye ‫ح ِق‬ ‫ج هنُۢةۚ بَل َجا َءهم بِٱۡل ِق وأ‬
ِ ‫أم يقولون بِهِۦ‬
َ ُ َ
matoohin asal tekka si siye kasabennalanin duk kahekkahan den ٧٠ ‫ك َٰ ِرهون‬
si kasabennalan bunsi.
ُ َ‫ح‬ َ َ َ ُ ٓ ‫َولَو هٱت َب َع ح َ ُّ َ ح‬
71. Duk bang hadja tinuhut weh kasabennalan meh hawa nafsu den ‫ٱلس َم َٰ َو َٰ ُت َوٱۡلۡرض َو َمن‬
‫ت ه‬ ِ ‫ٱۡلق أه َوا َءه حم لف َسد‬ ِ
[meh pananaggain], asal larak meh langitin duk bulakin duk َ ُ ‫ُّ ح‬ ‫ح‬ َ ‫ح‬ ُ َ ‫ح ح‬ ُ َٰ َ ‫ح‬ ََ ‫ه َح‬
٧١ ‫فِي ِهن بل أتينهم بِذِكرِهِم فهم عن ذِكرِهِم معرِضون‬

315
kemon ne diyalem nen, Sumaguwa pangurung Kami si siye
paesseb den sah sinaggaan weh de pamaesseb siyehin.
‫َح َح َُُ ح َ ح َ َ َ ُ َ َ َ ح َ ُ َ َ حُ ه‬
َ ‫ٱلرَٰزق‬
٧٢ ‫ِني‬
72. Atawa isab pakuhan nu siye tangdan [Oh Muhammad] Na ِ ‫أم تسلهم خرجا فخراج ربِك خۡي ۖۡ وهو خۡي‬
tumbas Tuhan nun labi hap duk Iye sa hap hap pangangarizziki.
َ ُ َ َ ‫ه‬
73. Duk bennal kau [Oh Muhammad] Asal boonu teed siye tudju lan ٧٣ ‫ِإَونك تلَ حد ُعوه حم إ ِ ََٰل صِ َرَٰط ُّم حس َتقِيم‬
bentel.
َ َ َ َ ُ ‫ه ه َ َ ُح‬
74. Duk bennal iye ne meh siye gey magparatsaya si Ellew Akhirat ٧٤ ‫ٱلص َر َٰ ِط ل َنَٰك ُِبون‬
ِ ‫ِين َل يؤمِنون بِٱٓأۡلخ َِرة ِ ع ِن‬
‫ِإَون ٱَّل‬
[Ellew Dambuli] asal supameh ne siye amban lan [kasabennalan
agama Islam].
‫ح‬ ْ َ‫ُ ه‬ ‫َ َ ح‬ ‫ح‬ ََ
75. Duk bang hadja siye kaasean Kami duk anan Kami amban siye ‫۞ول حو َر ِۡح َنَٰ ُه حم َوكشف َنا َما ب ِ ِهم مِن ۡض لل ُّجوا ِِف ُُغ َيَٰن ِ ِه حم‬
َ
kamulahan den na asal paeggem du siye neteg si kalepasan de ٧٥ ‫َي حع َم ُهون‬
[anyaya] ley pessek.
ْ ُ َ ‫ََ ح‬ َ َ‫َََ ح َ َ حَ ُ ح‬
76. Sabennal ineddo siye weh Kami duk siksa, Na gah du hep siye ‫ٱس َتَّكنوا ل َِرب ِ ِه حم َو َما‬ ِ ‫ولقد أخذنَٰهم بِٱلعذ‬
‫اب فما‬
َ ‫ََ َ ه‬
teteg si Tuhan de duk gah du sab siye balik [maku kaampunan ٧٦ ‫ۡض ُعون‬‫يت‬
duk ase amban Iye].
ُ َ َ َ َ َ ََ ‫َ ه َ ََ ح‬
77. Sampay bang ne lukahan Kami luu si siye gawang iye taga siksa ِ‫ح َنا عل حي ِهم بَاَا ذا عذاب شدِيد إِذا ه حم فِيه‬ َٰٓ ‫ح‬
‫ِت إِذا فت‬
makalanduin kaniya kaniya ne siye magsusun, suse gana َ ُ ‫ُح‬
٧٧ ‫مبل ِسون‬
tamanan.
َ ‫حَح‬ َ َ‫ح‬ ُ َ َ َ َ ٓ ‫ََُ ه‬
78. Duk Iye du iye mamapanjarihan kaam pakalehin duk meh ‫ٱلس حم َع َوٱۡلبحص َٰ َر َوٱۡلفِ َدةَ قل ِيَل هما‬
‫ك ُم ه‬ ‫وهو ٱَّلِي أنشأ ل‬
َ ُ ‫َح‬
pamayamin duk meh pangateyanin [sumaguwa masi masi pe ٧٨ ‫تشك ُرون‬
teed] kulang pagsarang shukur bin.
َ ُ َ ‫َح ُح‬ َ‫ح‬ ُ َ َ ‫ُ ه‬
79. Duk Iye du iye mamapanjari kaamin diyata Bulak duk tudju Iye ٧٩ ‫ّشون‬ ِ ‫َوه َو ٱَّلِي ذ َرأك حم ِِف ٱۡل‬
‫ۡرض ِإَوَلهِ َت‬
du kaam tinipun [si Ellew Akhirat].
َََ ‫ََُ ه ُح َُ ُ َ ح َ ُ ه‬
80. Duk Iye du iye magpakallum duk magpapateyin duk si Iye ‫يت َو َُل ٱخت ِلَٰف ٱَلح ِل َوٱنله َهارِِۚ أفَل‬‫ۡحۦ وي ِم‬
ِ ‫وهو ٱَّلِي ي‬
َ ُ َ
pagganti gentian Sangem duk Ellewin, weh gey ke ien [pasenep si ٨٠ ‫ت حعقِلون‬
akkal bi]?
َ ُ َ‫َ َ ح‬ َ‫ح َ ُ ْ ح‬
81. Sumaguwa missa siye kowe pamissa iye ne meh siye [ummat] ٨١ ‫بَل قالوا مِثل َما قال ٱۡل هولون‬
dehellu ley.
َ ُ َ ‫َ َ ه‬ ُ ُ َ َْ ُ َ
82. Pain de: “Weh bang kami ien matey ne bu ne kaniyaan kamihin ٨٢ ‫قال ٓوا أءِذا م حِت َنا َوك هنا ت َرابا َوعِظَٰ ًما أءِنا ل َم حب ُعوثون‬
[manjari] bulak duk meh tolang, weh bennal pinakellum pe kami
balik?
َ ‫ه‬ َ
83. Bakas ne kami kajanjian kami mismu duk meh matattoe kamihin ‫ۡي‬ َٰ َ ‫لَ َق حد ُوع حِدنَا َنح ُن َو َءابَا ٓ ُؤنَا َه َٰ َذا مِن َق حب ُل إ ِ حن َهَٰ َذا ٓ إَِلٓ أ‬
ُ ‫س ِط‬

sainin matuuhin pe [ganah inin katoo ne] malaingkan kumpasan ٨٣ ‫ِني‬ َ ‫حٱۡلَ هول‬
meh aa dehellu.
َ َ َ ُ ُ َٓ ُ َ‫ح‬ ُ
84. Bissahun [Oh Muhammad si siye]:” Pusine bulakin duk meh ٨٤ ‫نت حم ت حعل ُمون‬‫ِيها إِن ك‬ ‫قل ل َِم ِن ٱۡلۡرض َو َمن ف‬
diyalem nen, bang weh asal bennal kaniyaan bin katauhan bi”?
َ ‫ُ ُ َ ه ُح َََ َ َ ه‬
85. Song du ien pain de si Allahu Taala, Na weey ien gey pasenep si ٨٥ ‫َس َيقولون َِّلل ِ قل أفَل تذك ُرون‬

316
kaam?
‫ح‬ ‫ح‬ َ َ ‫قُ حل َمن هر ُّب ه‬
86. Bissahun [Oh Muhammad si siye]:” Sine Mamalihara meh langit ٨٦ ‫ٱلس حبعِ َو َر ُّب ٱل َع حر ِش ٱل َعظِي ِم‬
‫ت ه‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
pitu lapisin duk Mamalihara Arash Sangat mahadjehin”?
َ ُ َ َََ ‫ُ ُ َ ه ُح‬
87. Song du ien pain de si Allahu Taala, Na weey kaam gey ٨٧ ‫َس َيقولون َِّلل ِ قل أفَل ت هتقون‬
magmatalew [si Allahu Taala]?
َ ُ َُ ََ ُ ُ َُ َ ‫َ َ ُ ُ ُ َ ح‬ َ َ ‫ُح‬
88. Bissahun [Oh Muhammad si siye]:” Sine dapuh kemon kemonin? ‫ار َعل حيهِ إِن‬ ‫َيۡي وَل َي‬ ِ ‫قل م ُۢن َِي ِده ِۦ ملكوت‬
ِ ‫ك َشء وهو‬
َ َ َ ُ ُ
Duk Iye mamalappas [amban siksain] duk iye gey iye subey ٨٨ ‫نت حم ت حعل ُمون‬ ‫ك‬
pinalappas, bang asal kaniyaan bin katauhan bi”?
َ َ ‫َ َ ُ ُ َ ه ُ ح َ َ ه َٰ ُ ح‬
89. Song du ien pain de si Allahu Taala, painun weey kaam tarupang ٨٩ ‫ح ُرون‬‫سيقولون َِّلل ِ قل فأّن تس‬
[weh pikilan bi] pataykut amban kasabennalan?
َ
90. Sumaguwa [iye matoohin] pinatekka Kami si siyehin
َ َ َ ‫ه‬ َ ‫بَ حل أ َت حي َنَٰ ُهم ب ح‬
٩٠ ‫ٱۡل ِق ِإَون ُه حم لكَٰذِبُون‬ ِ
kasabennalan duk bennal siye ien asal putingan.
َ ُّ ُ َ َ َ ‫ه‬ َ َُ َ َ َ َ َ ُ‫َ هَ َ ه‬
91. Gah ngeddo [ngahinang] Allahu Taala [bisan dambuwa] anak ِۢ ‫ما ٱَّتذ ٱَّلل مِن َول َوما َكن معهۥ م حِن إِل َٰ ِۚه إِذا َّلهب ك إِلَٰه‬
duk gah du sab niyah sawe ne tuhan, [Bang weh sih mian saien, َ ‫ه‬
‫حَٰ َن ٱَّلل ِ ع هما‬ ِۚ َٰ َ َ ‫ب ِ َما َخلَ َق َولَ َع ََل ََ حع ُض ُه حم‬
َ ‫لَع ََ حعض ُسبح‬
َ ُ
niyah tuhan saddi] asal kaniya kaniya ne tuhanin moo ٩١ ‫يَ ِصفون‬
pinapanjari nen duk maglindihan kasinduwehin si
kasinduwehan, Mahasutsi Allahu Taala amban iye panipat de
Iyehin.
َ ُ ‫َ َٰ ح َ ح َ ه َ َٰ َ َ َ َ َٰ َ َٰ َ ه ُ ح‬
92. Sangat Makahati tapuk duk tampal, Na mahatinggi [Iye Allahu ِ ‫ب وٱلشهدة ِ فتعل عما ي‬
٩٢ ‫ّشكون‬ ِ ‫عل ِ ِم ٱلغي‬
Taala] amban pagsakutuhan de ien.
َ َ ُ َ َ ُ ‫ُ ه ه‬
93. Bissahun [Oh Muhammad] bang be sih ku pakitehan nu iye ٩٣ ‫وع ُدون‬ ‫ب إِما ترِي ِّن ما ي‬
ِ ‫قل ر‬
[siksa] pangatag siyehin.
‫حَ حِ ه‬
َ ‫ٱلظَٰلم‬ ‫َ ََ َح ح‬
94. Oh Tuhan ku, da ku hinangun [lamud] si meh aa qawman ٩٤ ‫ني‬ ِِ ‫ب فَل َت َعل ِّن ِِف ٱلقوم‬
ِ ‫ر‬
panganganyaya.
َ ََ ُ َ َ ُّ َ َٰٓ َ َ ‫ه‬
95. Duk bennal Kami luu si pamakite kau, iye janji kami [siksa] si ٩٥ ‫لَع أن ن ِر َيك َما نع ُِده حم لقَٰد ُِرون‬ ‫ِإَونا‬
siye ley asal Sangat Makagees.
َ ُ َ ‫َ َ ح َ ُ ه َ َح َ ح‬ ‫حَ ه‬
96. Agpanganun duk iye mahapin iye malaat ley, Kami Labi tau si iye ٩٦ ‫ٱلسي ِئَة َن ُن أعل ُم ب ِ َما يَ ِصفون‬ ‫ٱدف حع بِٱل ِِت ِه أحسن‬
[pagsakutu] sinipat de ien.
َ ‫ه‬ َ َ ُ ُ َ ‫َُ ه‬
97. Duk bissahun [Oh Muhammad] Oh Tuhan ku, mikipatalibun ku ٩٧ ‫ني‬ ِ َٰ ‫ب أعوذ بِك م حِن ه َم َز‬
ِ ‫ت ٱلشي َٰ ِط‬ ِ ‫وقل ر‬
si Kau amban meh keyo keyo meh Shaitan. َ َ َ ُ ُ ََ
٩٨ ‫ون‬ ُ ُ ‫َح‬
98. Duk oh Tuhan ku, mikipatalibun ku si Kau amban pettekahan ِ ‫ب أن ُيۡض‬ ِ ‫وأعوذ بِك ر‬
[meh shaitan].
‫ِت إ َذا َجا ٓ َء أَ َح َد ُه ُم ٱل ح َم حو ُت قَ َال َر ح‬
ُ ‫ٱر‬ ‫َ ه‬
99. Sampay bang ne katekkahan dambuwa amban siye [pananaggah ٩٩ ‫ون‬
ِ ‫جع‬ِ ‫ب‬ ِ ِ َٰٓ ‫ح‬
ley] kamatey, Missa iye: “Oh Tuhan ku, pabalikun ku”
[pinakellum hap Dunya].
ُ َٓ ُ ٌ َ ‫َ ََ ح ُ َه ٓ ه‬ َ ُ ‫ََ ٓ َ ح‬
100. Kalu ku kapag hinang [hap] makasulut, si iye bakas ‫ت ُك إِن َها ُك َِمة ه َو قائِل َها ۖۡ َومِن‬ ‫ل أع َمل صَٰل ِحا فِيما ترك‬ ِ ‫لع‬
tatinggal ku ley, -Asal gai ne teed, bennal bissa ien du [daawa َ ُ َ ‫َ َ ٓ َ ح َ ٌ َ َٰ َ ح ِ ُ ح‬
١٠٠ ‫ورائ ِ ِهم برزخ إَِل يوم يبعثون‬

317
nen] binissahin- Duk puwas ien Barjakh [ellet Dunya duk
Akhirat] sampay ne siye pinakellum balik.
َ ُ ٓ َ َ
١٠١ ‫اب بَيح َن ُه حم يَ حو َمئِذ َوَل يَت َسا َءلون‬ َ َ‫ٱلصور فَ ََلٓ أ‬
َ ‫نس‬ ُّ ‫فَإ َذا نُف َِخ ِف‬
101. Na apabila ne tinihup Sangkakalahin, na gana ne meh ِ ِ ِ
pag-usbahan antara de [gey ne magkilale magtawtali Anakin]
duk gey ne siye magtilew tinilew [maghinang ine].
َ ‫َ َ َ ُ َ ح َ َ َٰ ُ َ ُ َ َ ُ ح ح‬
102. Na sine sine bohat meh timbangan de[mahapin] na iye ne ١٠٢ ‫ين ُهۥ فأ ْو َٰٓلئِك ه ُم ٱل ُمفل ُِحون‬ِ‫فمن ثقلت موز‬
meh siye ien magparuntunganin.
ُ َ ْ ُ َ َ ‫َ َ ح َ ه ح َ َ َٰ ُ ُ َ ُ ْ َ َٰٓ َ ه‬
103. Na sine sine lampung timbangan de [mahapin] na iye ‫ِس ٓوا أنف َس ُه حم ِِف‬
ِ ‫ومن خفت موزِينهۥ فأولئِك ٱَّلِين خ‬
meh siye ien lugi ne ginhawa baran den [sabab] diyalem [Narka] َ ُ َٰ َ َ ‫َ َ ه‬
١٠٣ ‫ِلون‬ ِ ‫جهنم خ‬
Jahannam ne siye kakkal.
َ َ َ ‫َحَ ُ ُ ُ َ ُ ُ ه ُ َ ُ ح‬
104. Ineggas meh luwe den weh Ebbut duk lai siye diyalem ne ١٠٤ ‫ِيها كَٰل ُِحون‬ ‫تلفح وجوههم ٱنلار وهم ف‬
[lolob meh paluwehan den duk lawlagsih ne kuwit den].
َ َ ُ ُ ‫ك‬ُ َ ‫َ َ ح َ ُ ح َ َ َٰ ُ ح َ َ َ ح ُ ح‬
105. [Tinilew ne siye lai]: “Weh gah ke kaniyaan meh ayat Kun ١٠٥ ‫نتم ب ِ َها تكذِبُون‬ ‫ل عليكم ف‬ َٰ ‫ألم تكن ءاتَٰي ِِت تت‬
binassa luu si kaam, ubus kaniyaan bin hadja si ien muting?
‫قَالُوا ْ َر هب َنا َغلَ َب ح‬
َ ‫ت َعلَ حي َنا ش حِق َو ُتنَا َو ُك هنا َق حوما َضٓال‬
١٠٦ ‫ِني‬
106. Pain de: “Oh Tuhan kami, dinaagan kami weh gantaan
kamihin [iye tasulat dehellu pe amban kapamapanjari siye] duk
kaniyaan kamihin meh aa Qawman lepas.
َ َ ‫َ َ ه‬ ‫َ ح‬ ‫َٓ ح‬
107. “Oh Tuhan kami paguwaun ne kami amban [Narkah] Na ١٠٧ ‫َر هب َنا أخرِ حج َنا م حِن َها فإِن ُع حدنا فإِنا ظَٰل ُِمون‬
bang pe kami balik [maghinang laat] na asal bennal kami
makaanyaya ne teed”.
١٠٨ ‫ون‬ ُ َ ُ ََ َ ْ ُ َ ‫َ َ ح‬
108. Pain ne [Allahu Taala]: “Luu ne kaam tala-talahan di bi ِ ‫قال ٱخسوا فِيها وَل تكل ِم‬
duk da ne Ku boohun bi magbissa”.
ٓ َ ُ ُ َ َ َ ‫ه‬
109. Sabennal niyah bakas tumpukan tagnah [si Dunya pe] ‫إِن ُهۥ َكن ف ِريق م حِن ع َِبادِي َيقولون َر هب َنا َء َام هنا‬
amban meh ipun Ku missa siye: “Oh Tuhan kami magparatsaya ١٠٩ ‫ِني‬ ‫ۡي ه‬
َ ‫ٱلر َٰ ِۡح‬ َ َ‫ۡح َنا َوأ‬
ُ ‫نت َخ ح‬ ‫َ ح ح ََ َ ح َح‬
‫فٱغفِر نلا وٱر‬
kami, Na ampunun ne duse kamihin duk kaaseanun kami sabab
Kau du Sangat labi hap pamamaase”.
ُ ‫َ ه َ ح ُ ُ ُ ح ح ًّ َ ه َٰٓ َ َ ح‬
ُ ‫ك حم ذ حِكري َو ُك‬
110. Na hininang hadje siye weh bi pamellang [iniidji] ‫نتم م حِن ُه حم‬ ِ ‫فٱَّتذتموهم سِخرِيا حِت أنسو‬
sampay makaligap kaam ne amban pangesseb [pag-badat] tudju َ ُ َ ‫َ ح‬
١١٠ ‫حكون‬ ‫تض‬
Aku duk kaniyaan bin masaye sayehan siye hadja.
َ ٓ َ‫َ َحُُ ُ حَحَ َ َ َُ ْ َه ُ ح‬
111. Sabennal Aku tinumbasan siye weh Ku si Ellew inin ١١١ ‫َب ٓوا أن ُه حم ه ُم ٱلفائ ِ ُزون‬‫إ ِ ِّن جزيتهم ٱَلوم بِما ص‬
sabab pagsabar de ley asal bennal siye ne teed
magparuntunganin.
َ ‫ۡرض َع َد َد ِسن‬َ‫ح‬ ‫ََ َ َ ح‬
112. Pain ne [Allahu Taala]: Saingge teggelan bi diyata bulak ١١٢ ‫ِني‬ ِ ‫قَٰل ك حم ِلِث ُت حم ِِف ٱۡل‬
[Dunyahin] tahunan miyaan?
َ ‫سل ٱلح َعآد‬
١١٣ ‫ِين‬ َ ‫قَالُوا ْ َِلثح َنا يَ حو ًما أَ حو ََ حع َض يَ حوم فَ ح‬
113. Pain de: “Neteg sab kami daellew atawa gah du bisan ِ ِ
daellew, na tilewun ne meh pangingitungin [meh malaikat].
َ َ َ ُ ُ ‫هح َه ُ ح‬ َ ‫ه ح ه‬ ََ
114. Pain ne [Allahu Taala]: Neteg sab hadja kaam daddali, ١١٤ ‫نت حم ت حعل ُمون‬‫قَٰل إِن ِلِث ُت حم إَِل قل ِيَل ۖۡ لو أنكم ك‬
bang sih be hadja mian kaniyaan bin tahati bi.

318
َ ُ َ َ ُ ‫َه‬ َ ُ ‫َه َ َح‬ َ َ‫أَف‬
115. Weh kannal bin ke papanjari Kami hadja kaam gana ١١٥ ‫حسِبح ُت حم أن َما خلق َنَٰك حم ع َبثا َوأنك حم إَِلح َنا َل ت حر َج ُعون‬
guna bi [ganah maksud kami si kaam] duk kannal bin dumain
kaam tudju Kami mamolein?
َ ‫ح‬ ‫ح‬ ُ ‫َ َ َ َٰ َ ه ُ ح َ ُ ح َ َ ٓ َ ه‬
116. Na mahatinggi Allahu Taala Malik [King] Sabennalin, ١١٦ ‫ٱۡل ُّق َۖۡل إِل َٰ َه إَِل ه َو َر ُّب ٱل َع حر ِش ٱلك ِري ِم‬ ‫فتعل ٱَّلل ٱلمل ِك‬
Gana Tuhan patut malaingkan tattap Iye Tuhan Arash Sangat
Mulliya.
‫َ ه‬ َ َ َ َ َ ‫ه‬ ُ
117. Na sine sine maku sakutuhan ne Allahu Taala si gana ‫َو َمن يَ حدع َم َع ٱَّلل ِ إِل َٰ ًها َءاخ َر َل بُ حرهَٰ َن َُلۥ بِهِۦ فإِن َما ح َِسابُ ُهۥ‬
َ َ ‫ح‬ ‫ه َ ح‬
tandah ne si ien, Na bennal bistahan neley si Tuhan ne, sabab ١١٧ ‫ِند َربِهِۦٓ إِن ُهۥ َل ُيفل ُِح ٱلكَٰف ُِرون‬ َ ‫ع‬
bennal gey teed magparuntungan meh Pananaggain.
118. Duk bissahun [Oh Muhammad] ngampun Kew [duse ‫ۡي ه‬
َ ‫ٱلر َٰ ِۡح‬
١١٨ ‫ِني‬ َ َ‫ٱر َح حم َوأ‬
ُ ‫نت َخ ح‬ ‫ح‬
‫ٱغف حِر َو ح‬ ‫ب‬ ‫َُ ه‬
ِ ‫وقل ر‬
kami] duk maase Kew [si kami], Sabab bennal Kau sa hap hap
Pamamaase.

319
ُ‫سُ ُورةُُالنُّوحر‬
SURATUL NUR 24
‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

ُ ‫ه ه‬ َ َٓ ‫ُ ٌَ َ َحَ َ ََ ح َ َ ََ َح‬
1. Sura pinaturun iye weh Kami duk pinapardu iye weh Kami duk ‫ت ََي ِ َنَٰت ل َعلك حم‬
ِۢ َٰ ‫سورة أنزلنَٰها وف َرضنَٰها وأنزنلَا فِيها َءاتَٰي‬
َ ‫ََ ه‬
pinaturun weh Kami meh ayat nen tarrang, kalu kalu du pain ١ ‫تذك ُرون‬
taesseb [tahapal duk kabebbegan bi].
َ َ‫ح ُ َ ْ ََ َ ح‬ ‫ه َُ َ ه َ ح ُ ْ ُه‬
2. Pazizina dendehin duk pazizina lellahin na lubakanun bi tiyap ‫ِلةِۖ َوَل‬ ‫ِلوا ك َوَٰحِد مِنهما مِائة ج‬ ِ ‫ٱلزان ِية وٱلز ِاّن فٱج‬
tiyap dambuwa amban siye dahatus lubak duk da kaam taeddo ‫ُ ُح ُح ُ َ ه‬ ‫ه‬ َ‫َ َح‬ ُ ‫َح ُ ح‬
ِ ‫ِين ٱَّلل ِ إِن كنتم تؤمِنون بِٱَّلل‬ ِ ‫تأخذكم ب ِ ِهما رأفة ِِف د‬
aseh [sabab ien kaw gey kabebbegan bi] agama [sarah] Allahu
٢ ‫ِني‬ َ ‫َو حٱَلَ حو ِم ٱٓأۡلخِر َولحيَ حش َه حد َع َذ َاَ ُه َما َُآئ َفة م َِن ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
ِ ِِۖ
Taalahin bang kaniyaan bin magparatsaya si Allahu Taala duk
Ellew Akhirat duk ambat mayaman meh siksa [paglubak] siye ley
meh tumpukan magparatsayahin.
‫ه َ َ ُ ه َ ًَ َح ُ ح َ َ ه َُ َ َ ُ ٓ ه‬
3. Iye lella pazizinahin gey [makajari] mag anda malaingkan subey ‫ِح َها إَِل‬
‫ّشكة وٱلزان ِية َل ينك‬ِ ‫ٱلز ِاّن َل ينكِح إَِل زان ِية أو م‬
du sab dende pazizina atawa dende magsasakutu duk dende َ ‫َ ُ َ َ َٰ َ َ َ ح ُ ح‬ ‫َ َح ُ ح‬
٣ ‫ّشك وحرِم ذل ِك لَع ٱلمؤ ِمن ِني‬ ِ ‫زان أو م‬
pazizinahin gey [makajari] inanda malaingkan subey du lella
pazizina atawa magsasakutu duk hinaram damikkiyan ien si meh
Magparatsaya.
ٓ ُ َ ْ ُ‫َ ه َ َح ُ َ حُ ح َ َ ُ َ ح‬
4. Duk iye ne meh siye nokod meh dende [pepeh we magzina siye] ‫ت ث هم ل حم يَأتوا بِأ حر َب َعةِ ش َه َدا َء‬
ِ َٰ ‫وٱَّلِين يرمون ٱلمحصن‬
ََ ً َ َ َ ‫َ ح ُ ُ ح َ َ َ َ ح َ َ َ َ ح َ ُ ْ َ ُ ح‬
buh gah siye ien moo ampat saksi na lubakanun bi siye [manuksa ‫فٱج ِِلوهم ثمَٰن ِني جِلة وَل تقبلوا لهم شهَٰدة أبدا‬
ley] walumpu lubak, duk asal da ne teed siye taymaanun bi saksi َ ُ َ‫ُ َ َ ُ ح‬
٤ ‫َوأ ْو َٰٓلئِك ه ُم ٱلفَٰسِقون‬
salama lama duk iye ne meh siye ien Fasiquwn [luwas amban
agama].
ُ َ َ ‫ه ه َ َ ُ ْ ُۢ َ ح َ َٰ َ َ َ ح َ ُ ْ َ ه ه‬
5. Malaingkan iye ne meh siye magtawbat [pabalik tudju Allahu ‫ٱَّلل غفور‬ ‫إَِل ٱَّلِين تابوا ِمن َع ِد ذل ِك وأصلحوا فإِن‬
Taala duk pag ibadat] duk ngahatul ne siye puwas ien, na bennal ٥ ‫هرحِيم‬
Allahu Taala Sangat Mangangampun Sangat Maase.
ُ َ ٓ‫ُ ه ُ ٓ ه‬ َ َ َ َ ‫َو هٱَّل‬
6. Duk iye meh siye nuksah meh anda de[magzina] buh gana meh ‫ِين يَ حر ُمون أ حز َو َٰ َج ُه حم َول حم يَكن ل ُه حم ش َه َدا ُء إَِل أنف ُس ُه حم‬
‫ه هُ َ َ ه‬
َ ‫ٱلص َٰ ِدق‬ َ َ َ َُ‫َ َ َ َ ُ َ َ ح َح‬
saksi de malaingkan ginhawa baran de du, na subey siye naksi ٦ ‫ِني‬ ِۢ َٰ ‫فشهَٰدة أح ِدهِم أربع شهَٰد‬
‫ت بِٱَّلل ِ إِنهۥ ل ِمن‬
dangan amban siye [bale] ampat saksi [sapa] ne si Allahu Taala
we asal bennal bennal iye ley amban meh aa mangaka
kasabennalanin.
َ ‫َ َ َ ح‬ َ ‫َ ح َ َٰ َ ُ َ ه َ ح َ َ ه‬
7. Duk [sapa] ne si kalimehin maku iye mulkah amban Allahu Taala َ َِ‫كَٰذ‬
٧ ‫ني‬ِ ‫ت ٱَّلل ِ َعل حيهِ إِن َكن مِن ٱل‬ ‫وٱلخ ِمسة أن لعن‬
bang weh kaniyaan [ella ne ien] amban meh aa putingan.
َ ‫ه ه‬ َ َ َ َ َ‫ََ ح َ ُْ َ حَ حَ َ َ َ َح َ َ َح‬
8. Duk tumala hadja amban dende ley siksah rajamin [pinagtibagan ‫ت بِٱَّلل ِ إِن ُهۥ ل ِم َن‬
ِۢ َٰ ‫ويدرؤا عنها ٱلعذاب أن تشهد أربع شه َٰد‬
َ ‫ح‬
َ َِ‫كَٰذ‬
duk batu sampay iye matey] bang iye naksi [napa si Allahu Taala] ٨ ‫ني‬ ِ ‫ٱل‬
min ampat [weh bennal bennal iye gah tahinang ne] duk bennal
iye [ella ne ley] amban meh aa magputing.

320
9. Duk saksi [sapa] nen si kalime [bang asal bennal tahinang ne] na ‫َ ح َ َٰ َ َ َ ه َ َ َ ه َ َ ح َ ٓ َ َ َ ه‬
َ ‫ٱلص َٰ ِدق‬
٩ ‫ِني‬ ‫وٱلخ ِمسة أن غضب ٱَّلل ِ عليها إِن َكن مِن‬
maku iye dende ley ama [mulkah] amban Allahu Taala peggeh
kaniyaan ella nen amban meh aa sabennal [aka] nen.
10. Bang hadja dumain sabab kalabbihan Allahu Taala duk aseh Ne ٌ ‫اب َحك‬
١٠ ‫ِيم‬ َ ‫ۡح ُت ُهۥ َوأَ هن ه‬
ٌ ‫ٱَّلل تَ هو‬ ُ ‫َ َحَ َ ح ُ ه َ َح‬
َ ‫ك حم َو َر ح‬ ‫ولوَل فضل ٱَّلل ِ علي‬
[na asal tantu nen dayih dayih ne ne si kaam siksain] duk bennal
Allahu Taala Sangat Mangangampun Sangat Pandey [hukuman
Nen].
ُ ‫ُ ح َ َح َ ُ ُ َ ه‬ َ ‫ِين َجا ٓ ُءو ب حٱۡلفح ِ ُ ح‬ َ ‫إ هن هٱَّل‬
11. Bennal iye ne meh siye nokod [Aisha Radia Allahu Anha ِۖ‫ك عصبة مِنكم َل َتسبوه ۡشا لكم‬ ِ ِ ِ
maghinang lemmih zina] tumpukan du amban kaam, da ‫ح َ َ َ َ ح ح‬ ‫ه‬ ُ ‫ح‬ ‫ح‬ ُ ‫َح ُ َ َ ح ه ُ ح‬
‫ٱۡلث ِ ِۚم‬
ِ ‫ِك ٱم ِري مِنهم ما ٱكتسب مِن‬ ِ ‫بل هو خۡي لكم ل‬
bistahun weh makalaat kaam sumaguwa makahap kaam [supaya َ َ ‫َو هٱَّلِي تَ َو ه َٰل ك ح‬
ٌ ‫َِبهُۥ م حِن ُه حم َُلۥ َع َذ‬
١١ ‫اب َعظِيم‬
tapinig mamaratsaya mabennal duk manggaihin], tiyap tiyap aa
makabatuk [nokod masi du kasuwa ne tumbas bissa ne ley], Duk
iye teed asal dapu bissa ley kamuwe tagna [na asal niyah ne
pangatag iye siksa sa hadje hadje].
َ ُ َ ُ َٰ َ ‫ه ح َ ٓ ح َ ح ُ ُ ُ َ ه ح ُ ح ُ َ َ ح ُ ح‬
12. Bang sih be hadja si waktu takale bi, mugtuy mapasenep si meh ‫س ِه حم خ حۡيا‬
ِ ‫ت بِأنف‬ ‫لوَل إِذ س ِمعتموه ظن ٱلمؤمِنون وٱلمؤمِن‬
‫َ ُ ْ َ َٓ ح‬
Mu'meen lella duk Dendehin kahapan duk sartah pain de " Bissa ١٢ ‫َوقالوا هَٰذا إِفك ُّمبِني‬
inin asal tampal teed puting manamal".
ٓ ُّ ْ ‫ُ ٓ َ ح َ ح‬ َ َ ٓ َ ‫ه‬
13. Bang sih hadja meh siye maghinang hinang bissa ley moo siye ِ‫ل حوَل َجا ُءو َعل حيهِ بِأ حر َب َعةِ ش َه َدا َء فإِذ ل حم يَأتُوا بِٱلش َه َداء‬
َ َ ‫َ ه ُ ح‬ َ َ َُ
ampat saksi [na kalu too pinain den] bang weh gah du siye moo ١٣ ‫ِند ٱَّلل ِ ه ُم ٱلكَٰذِبُون‬ ‫فأ ْو َٰٓلئِك ع‬
meh saksi asal siye ne ien bang si Allahu Taala meh
Maputinganin.
‫ُّ ح‬ ُ ‫َ َحَ َ ح ُ ه َ َح‬
َ ‫ك حم َو َر ح‬
14. Bang hadja dumain sabab kalabbihan Allahu Taala duk aseh ne si ِ ‫ٱلن َيا َوٱٓأۡلخ َِرة‬ ‫ۡح ُت ُهۥ ِِف‬ ‫ولوَل فضل ٱَّلل ِ علي‬
َ ُ ‫ََ ه‬
kaam si Dunya duk Akhirat asal tantu nen asal tawwah ne hadja ١٤ ‫ِيم‬ٌ ‫ك حم ِف َما ٓ أفَ حضتم فِيهِ عذاب عظ‬
َ ٌ َ َ ‫ح‬ ُ ‫لمس‬
ِ
kaam [sabab koto-koto bi iyu] siksa sa hadje hadje.
ُ َ َ ُ ‫ح ََه َ َح َ ُ َُ ُ َ َح‬
15. [Essebun bi] si waktu ilagtikan weh dellah bi duk binissa weh ‫إِذ تلق حون ُهۥ بِألسِنت ِك حم َوتقولون بِأف َواهِكم هما ليح َس لكم‬
‫ح َ َح َ ُ َُ َ َ ُ َ َ ه‬
behe bi si gah niyah panghati bi lai si ien duk kannal bin [duse ١٥ ‫ِند ٱَّلل ِ َعظِيم‬‫بِهِۦ عِلم وَتسبونهۥ هي ِنا وهو ع‬
diki du] bu bang si Allahu Taala [asal duse] hadje ien.
َ ‫ُ ُ َ ٓ َ ه َه‬ ‫ُح‬ ‫َ َٓ ح‬
16. Bang sih be hadja si waktu takale bi, mugtuy pain bi " asal ganah ‫َول حوَل إِذ َس ِم حع ُت ُموهُ قل ُتم هما يَكون نلَا أن ن َتُك َم ب ِ َهَٰذا‬
َ َ َ َ َ ‫ُ ح‬
teed kapatut te missa ne inin, Mahasutsi kew [Oh Tuhan kami] ١٦ ‫حَٰ َنك هَٰذا َُ حهتَٰ ٌن َعظِيم‬ ‫سب‬
asal inin ne teed kaputingan mahadjehin".
17. Pituwahan kaam Allahu Taala [supaya gey hinang bi] balik kowe ١٧ ‫ِني‬ ُ ‫ودوا ْ لِم حثلهِۦٓ َأبَ ًدا إن ُك‬
َ ‫نتم ُّم حؤ ِمن‬ ُ َُ َ ُ‫َ ُ ُ ُ ه‬
‫يعِظكم ٱَّلل أن تع‬
ِ ِ ِ
ien salama lama, bang asal kaniyaan bin bennal Magparatsaya.
ُ ‫ت َو ه‬
ٌ ‫ٱَّلل َعل‬
ٌ ‫ِيم َحك‬ َ ُ ُ َ ُ‫ََُ ُ ه‬
18. Duk pinatarrang weh Allahu Taala si kaam meh ayat nen duk ١٨ ‫ِيم‬ ِۚ ِ َٰ ‫ويب ِني ٱَّلل لكم ٱٓأۡلتَٰي‬
Allahu Taala Sangat Makahati duk Sangat Pandey.
َ ْ َ ‫ح َش ُة ِف هٱَّل‬ َ ‫ه ه َ ُ ُّ َ َ َ َ ح‬
19. Bennal iye ne meh siye bayah siye mahalayak "Kalemmian zina" si ‫ِين َء َام ُنوا ل ُه حم‬ ِ ِ َٰ‫يع ٱلف‬ ِ‫إِن ٱَّلِين ُيِبون أن تش‬
َ َُ ‫َ َ هُ َ ح َُ ََ ُ ح َ َح‬ ‫ُّ ح‬ َ ٌ َ َ
meh siye magparatsaya na niyah ne [pangatag siye] siksa si ١٩ ‫ٱلن َيا وٱٓأۡلخِرة ِِۚ وٱَّلل يعلم وأنتم َل تعلمون‬َ ‫اب أ َِلم ِِف‬‫عذ‬
Dunya duk Akhirat duk Allahu Taala tahati Ne bu kaam gey

321
tahati bi.
20. Bang hadja dumain sabab kalabbihan Allahu Taala duk aseh ne si َ ‫ۡح ُت ُهۥ َوأَ هن ه‬
٢٠ ‫ٱَّلل َر ُءوف هرحِيم‬
ُ ‫َ َحَ َ ح ُ ه َ َح‬
َ ‫ك حم َو َر ح‬ ‫ولوَل فضل ٱَّلل ِ علي‬
kaam [tantu nen pasamet Ne ne siksain sumaguwa] bennal
Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase.
‫ه‬ ‫ه‬
‫ت ٱلش حي َطَٰ ِ ِۚن َو َمن يَتب ِ حع‬ َ ُ ْ ُ ‫۞ي َأ ُّي َها هٱَّل َ َ ُ ْ َ َ ه‬ َٰٓ َ
21. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya da kaam nuhut meh ِ َٰ ‫ِين َءامنوا َل تتبِعوا خ ُطو‬
ُ ‫ه ح َ َٰ َ ه ُ َ ح ُ ُ ح َ ح َ ٓ ح َ َ َ َ ح‬ َ ُ
tekangan Shaitan duk sine sine nuhut tekangan Shaitan, na ‫حشاءِ َوٱل ُمنك ِرِۚ َول حوَل فضل‬ ‫ت ٱلشيط ِن فإِنهۥ يأمر بِٱلف‬ ِ َٰ ‫خ ُطو‬
َ َ
sabennal iye ley ngandaak iye maghinang lemmi duk laat duk َ
‫َك مِنكم م حِن أ َحد أبَدا َولَٰك هِن‬
ُ َٰ َ ‫ۡح ُت ُهۥ َما َز‬ ُ ‫ه َ َح‬
َ ‫ك حم َو َر ح‬ ‫ٱَّلل ِ علي‬
bang hadja dumain sabab kalabbihan Allahu Taala duk aseh ne si ٓ َ
ُ ‫ٱَّلل يُ َزَك َمن يَشا ُء ُۗ َو ه‬ َ‫ه‬
٢١ ‫يع َعل ِيم‬ٌ ‫ٱَّلل َس ِم‬
ِ
kaam na asal ganah ne teed lissin bisan dambuwa amban kaam
salama lama sumaguwa Allahu Taala susti Ne sine sine kabayaan
Ne, duk Allahu Taala Sangat Makakale Sangat Makahati.
‫ح‬ ُْ َ ‫ُ ح َ ه‬
َٰ َ ‫ٱلس َعةِ أن يُ حؤتُ ٓوا أ ْو ِل ٱل ُق حر‬ ‫َ حَ ُ ُ ْ حَ ح‬
22. Duk ambat gey napa iye meh siye taga gees duk luhaya amban ‫َب‬ ‫َوَل يَأت ِل أ ْولوا ٱلفض ِل مِنكم و‬
ََ ْ ُ َ ‫ه َحَحُ ْ َحَ ح‬ َ َ َ ُ ‫َوٱل ح َم َ َٰ َ َ ح‬
kaam [we gey ne ngurungan] meh usba tapit duk meh aa miskin ‫ح ُٓۗوا أَل‬ ‫يل ٱَّللِۖۡ وَلعفوا وَلصف‬ ِ ِ ‫ج ِرين ِِف سب‬ ِ َٰ ‫سكِني وٱلمه‬
duk meh aa maglalin si lan Allahu Taala ambat siye ngamaap ٌ ‫ٱَّلل َغ ُفور هرح‬ ُ َ ُ ‫ُ ُّ َ َ َ ح َ ه‬
ُ ‫ك حم َو ه‬
٢٢ ‫ِيم‬ ‫َتِبون أن يغفِر ٱَّلل ل‬
duk maluhaya, weh gey ke kaam bayah bang kaam ampun
Allahu Taala? Duk Allahu Sangat Mangangampun duk Sangat
Maase.
ْ ُ َ ‫ح َ َ َٰ ح ُ ح‬ َ َ ‫ٱَّل َ َ ُ َ ح ح‬ ‫ه ه‬
23. Bennal iye ne meh siye nokod meh dende malihara dire gana ‫ت لع ُِنوا ِِف‬
ِ َٰ ‫ت ٱلمؤمِن‬ ِ َٰ ‫ين ي حرمون ٱل ُمحصن‬
ِ ‫ت ٱلغَٰفِل‬ ِ ‫إِن‬
pangalab ngalab de, meh dende magparatsaya sabennal, na ٢٣ ‫اب َعظِيم‬ ٌ ‫ٱل حن َيا َوٱٓأۡلخ َِرة ِ َول َ ُه حم َع َذ‬
ُّ
pinagmulkaan ne siye si Dunya duk Akhirat duk niyah ne
[pangatag siye] siksah sa hadje hadje.
ْ ُ َ َ ُُ ُ ‫َح َ َح َ ُ َ َح ح َح َُُ ح ََح ح ََح‬
24. [Essebun] Si ellew naksi ne [pakuntara si siye] meh della den duk ‫يوم تشهد علي ِهم ألسِنتهم وأيدِي ِهم وأرجلهم بِما َكنوا‬
َ ُ
meh tangan den duk meh bettis den, si iye bakas hininang den. ٢٤ ‫َي حع َملون‬

‫ٱۡل ُّق‬ َ ‫ون أَ هن ه‬


َ ‫ٱَّلل ُه َو ح‬ َ ُ َ ‫َ ح َ ُ َ ُ ه ُ َ ُ ُ حَ ه َ َ ح‬
‫يومئِذ يوف ِي ِهم ٱَّلل دِينهم ٱۡلق ويعلم‬
25. Si ellew ien tinuney ne [pangurung] weh Allahu Taala si siye
tumbas den sabennal duk lai ne katauhan weh de Allahu Taala ٢٥ ‫ني‬ ُ ‫ٱل ح ُمب‬
ِ
asal Tampal Sabennal.
ُ َٰ‫ٱلطي َب‬ َ َ ‫َ َ حَ ُ َ ح‬
‫يثَٰ ِ َ ه‬ َ ‫حَ َ ُ ح‬
26. Meh dende malemmiin [ganta] si meh lella lemmi duk meh lella ‫ت‬ ِ ‫تو‬ ِۖ ِ ‫ٱۡلبِيثَٰت ل ِلخبِيث ِني وٱۡلبِيثون ل ِلخب‬
َ ُ ُ َ ‫ه َ َ ه ُ َ ه َ َٰ ُ ْ َ َٰٓ َ ُ َ ه‬
malemmiin [ganta] si meh dende lemmi duk meh dende ۡۖ‫َب ُءون م هِما َيقولون‬ ‫ت أولئِك م‬ ِۚ ِ ‫ل ِلطيِبِني وٱلطيِبون ل ِلطيِب‬
َ ‫ح‬ َ
masutsihin [ganta] si meh lella sutsi duk meh lella masutsihin ٢٦ ‫ل ُهم همغف َِرة َورِ حزق ك ِريم‬
[ganta] si meh dende susti, iye ne meh siye [masutsi] ien lappas
siye amban meh bissa de [tokod] ien, niyah ne [panagame] siye
kaampunan duk rizziki mulliya.
ُ ُ ُ َ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ح ُ ُ ْ ُ ُ ً َ ح‬
َٰ ‫ِك حم َح ه‬
27. Oh kaam iye meh siye magparatsaya da kaam paasek diyalem ‫ِت‬ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا َل تدخلوا َيوتا غۡي َيوت‬
meh lumah dumain lumah bi [malaingkan] subey kaam maid ‫كمح‬ ُ ‫َ ح َ ح ُ ْ َ ُ َ ُ ْ َ َ َٰٓ َ ح َ َ َٰ ُ ح َ ح ه ُ ح َ َ ه‬
‫تستأن ِسوا وتسل ِموا لَع أهل ِها ذل ِكم خۡي لكم لعل‬
َ ‫ََ ه‬
duk nalam si meh aa lumain, damikkiyan ien labi hap si kaam ٢٧ ‫تذك ُرون‬
kalu-kalu du taesseb bi [daakanin duk tatuhut bi].
ُ َ َ َ ‫َ ه ح َ ُ ْ َ ٓ َ َ َ َ َ ح ُ ُ َ َ ه َٰ ُ ح‬
28. Na bang ganah takasuwa bi diyalem ne bisan dambuwa na da ۡۖ‫ِت يؤذن لك حم‬ ‫َتدوا فِيها أحدا فَل تدخلوها ح‬
ِ ‫فإِن لم‬

322
ُ َ َٰ َ ‫َ َ ُ ُ ح ُ ْ َ ح ُ ۖۡ ْ ُ َ َ ح‬
ُ ‫ك حم َو ه‬
kaam paasek pi samantaan kaam gey sinugan, duk bang pinain si ‫ٱَّلل ب ِ َما‬ ‫جعوا هو أزَك ل‬ ِ ‫جعوا فٱر‬
ِ ‫ِإَون قِيل لكم ٱر‬
َ ُ َ
kaam balik ne kaam [mole] ne mole ne kaam labi pe hap si kaam ٢٨ ‫ت حع َملون َعل ِيم‬
duk Allahu Taala si hininang bin Sangat Makahati.
ُ ‫هح َ َ َح ُ ح ُ َ ٌ َ َح ُ ُ ْ ُُ ً َ حَ َ ح‬
َ ‫كونَة ف‬
29. Gey du [makapagduse] kaam bang kaam paasek si lumah gah ‫ِيها‬ ‫ليس عليكم جناح أن تدخلوا َيوتا غۡي مس‬
َ ‫َ ح‬ َ ُ َ ُ‫ََ ه ُ ح َ ه‬
patennaan, sabab tapagguna bi ien duk Allahu Taala tahati weh ٢٩ ‫َّلل َي حعل ُم َما ت حب ُدون َو َما تك ُت ُمون‬ ‫متَٰع لكم وٱ‬
Ne iye pinatampal duk iye tinapukan bin.
َ َ َ ُ ُ ْ ُ َ ‫ُ ح ُ ح َ َ ُ ُّ ْ ح َ ح َ َٰ ح َ َ ح‬
30. Gey du [makapagduse] kaam bang kaam paasek si lumah gah ‫وج ُه حم ذَٰل ِك‬ ‫قل ل ِلمؤ ِمن ِني يغضوا مِن أبص ِرهِم ويحفظوا فر‬
َ
patennaan, sabab tapagguna bi ien duk Allahu Taala tahati weh َ ُ ‫ٱَّلل َخب‬
٣٠ ‫ۡي ُۢ ب ِ َما يَ حص َن ُعون‬ِ ِ َٰ َ ‫أ حز‬
َ ‫َك ل َ ُه حم إ هن ه‬
Ne iye pinatampal duk iye tinapukan bin.

‫وج ُه هن‬ َ ‫ح َف حظ َن فُ ُر‬ ‫َوقُل ل ِلح ُم حؤم َِنَٰت َي حغ ُض حض َن ِم حن َأبح َصَٰره هِن َو َي ح‬
31. Duk bissahun [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam] si ِ ِ
ََٰ َ ‫َ َ ُ ح َ َ َ ُ ه ه َ َ َ َ ح َ َ ح َ ح ح َ ُ ُ ه‬
meh dende magparatsaya sampurna ambat padiyawa de ‫ۡضبن ِِبمرِهِن لَع‬ ِ ‫وَل يبدِين زِينتهن إَِل ما ظهر مِنها ۖۡ وَل‬
pamayam den duk palihara de [aurat den] duk ambat gey َٓ َ ‫ُ ُ ه ََ ُح َ ََُ ه ه ُُ َ ه َح َ َٓ ه َح‬
ِ‫جيوب ِ ِهنۖۡ وَل يبدِين زِينتهن إَِل ِلِ عوتل ِ ِهن أو ءابائ ِ ِهن أو ءاباء‬
َ َ َ ُُ َٓ‫ُُ َ ه َح َحَٓ ه َح َح‬
patampal de pangari ngari den malaingkan iye asal [mamanjari] ٓ ِ َ‫وتل ِ ِه هن أ حو إ ِ حخ َوَٰن ِ ِه هن أ حو ب‬
‫ّن‬ ‫َعوتل ِ ِهن أو أَنائ ِ ِهن أو أَناءِ َع‬
pinatampal amban iyehin [kowe semmek] duk ambat siye mettad َ ‫ح َ ه َح َ َ َ َ ه َح َ ٓ ه َح َ َ َ َ ح َحَ ُُ ه‬
ِ‫ّن أخوَٰت ِ ِهن أو ن ِسائ ِ ِهن أو ما ملكت أيمَٰنهن أو‬ ٓ ِ ‫إِخوَٰن ِ ِهن أو ب‬
turung de [kamuwe amban diyata kok de] tudju seddi de [antag َ‫ح ه َ ح‬ َ َ ‫ح‬ ُ
َ َ ‫ِني َغ حۡي أ ْول ح‬ َ ‫ٱلتَٰبع‬ ‫ه‬
‫ٱلطف ِل ٱَّلِين لم‬ ِ ِ‫ٱلرجا ِل أو‬ ِ ‫ٱۡلربةِ مِن‬ِ ِ ِ ِ
bosa de] duk ambat gey pakite de pangari ngari den malaingkan َ
َ
‫ۡض حب َن بِأ حر ُجل ِ ِه هن َِلُ حعل َم َما‬
‫َ ٓ ََ َ ح‬ َ َ َٰ َ َ ْ ‫َي حظ َه ُروا‬
si meh ella de atawa ammah de atawa ammah ella de atawa meh ِ ‫ت ٱلن ِساءِِۖ وَل ي‬ ِ َٰ ‫لَع ع حور‬
َ ‫َ ه َ ُ ُ ْٓ َ ه َ ً َ ح ح‬ ‫ُح‬
anak de lella atawa anak ella de lella atawa kamanakan de ‫ِيعا أيُّ َه ٱل ُمؤم ُِنون‬ ‫ِني مِن زِينت ِ ِهن وتوبوا إَِل ٱَّلل ِ َج‬ َ ‫َيف‬
َ ‫َ ه ُ ُح‬
amban meh pongtinai de lella atawa meh kamanakan de lella ٣١ ‫ل َعلك حم تفل ُِحون‬
amban anak pongtinai de dende atawa meh bataan de dende
atawa meh bataan de lella [pagdapu de] atawa meh meh lella gey
ne makaanda atawa meh makanak lella gey pe makasabut awrat
me dende duk ambat siye gey mettad si meh bettis de supaya
katauhan weh niya tapukan de amban pangari ngari de duk
balik kaam [maku kaampunan] kemon oh kaam meh
magparatsaya kalu kalu du kam magparuntungan.
ُ ‫ُ ح َ ه‬ َ‫ُ ْ ح‬ َ
32. Duk paandahanun bi [Oh Kaam meh magparatsaya] meh lella ‫ني م حِن ع َِبادِك حم‬َ ‫ٱلصَٰلح‬
ِ ِ ‫م مِنكم و‬ َٰ َ َٰ ‫ِحوا ٱۡل َتَٰي‬ ‫َوأنك‬
manggana anda den duk paellahanun bi meh dende manggana ‫ٱَّلل‬ ُ ‫كونُوا ْ ُف َق َرا ٓ َء ُي حغنِه ُم ه‬
ُ ‫ٱَّلل مِن فَ حضلِهِۦ َو ه‬ ُ َ ‫َٓ ُ ح‬
‫ِإَومائِكم إِن ي‬
ُۗ ِ
َ
ella den amban meh bataan bi ne ke lella duk dende [atawa ٣٢ ‫َوَٰس ٌِع عل ِيم‬
dumain], bang kaniyaan den miskin makalandu song du siye
padaya Allahu Taala amban kalabbihan Ne duk Allahu Taala
Sangat Luha [Kalabbihan Nen] Sangat Makahati
ُ ‫ِت ُي حغن َِي ُه ُم ه‬
َٰ ‫احا َح ه‬ً ‫ِك‬َ َ ُ َ َ َ ‫ه‬ ‫َحَ ح َح‬
33. Duk ambat mepeh dide [amban pagzina] iye ne meh siye gey ‫ٱَّلل مِن‬ ‫َيدون ن‬ِ ‫وليستعف ِِف ٱَّلِين َل‬
َ ‫َحَُ َ ح َ َ ه َ َ َ ح‬
ُ
‫ت أيح َم َٰ ُنك حم‬ ‫ِين يبتغون ٱلكِتَٰب مِما ملك‬ َ ‫فَ حضلِهِۦ َو هٱَّل‬
makasuwa anda [atawa ella] sampay siye padaya Allahu Taala ُۗ
amban kalabbihan Ne. Duk iye ne meh siye [bataan magsanggup ٓ‫وهم مِن همال ٱ هَّلل ِ هٱَّلِي‬ ُ ُ ََ ‫ح َح‬ ‫ح‬ ُ ‫ح‬ َ ‫ََ ُ ُ ح ح‬
‫فَّكت ِبوهم إِن عل ِمتم فِي ِهم خۡياۖۡ وءات‬
ِ
ُّ َ َ َ ‫َ َ َٰ ُ ح َ َ ُ ح ُ ْ َ َ َ ُ ح َ َ ح َ ٓ ح َ َ ح‬
duk kaam meh amu den si sulat] na suganun bi siye [si inangut ‫ءاتىكم وَل تك ِرهوا فتيَٰت ِكم لَع ٱِلِغاءِ إِن أردن َتصنا‬
َ ‫هه هن فَإ هن ه‬ ‫َ ح َ ُ ْ َ َ َ ح َ َ َٰ ُّ ح َ َ َ ُ ح‬
de ley] bang katauhan bi niyah si siye kahapan duk urunganun ‫ٱَّلل ِم ُۢن ََ حع ِد‬ ِ
ُّ ‫كر‬
ِ ‫ِتلبتغوا عرض ٱۡليوة ِ ٱلنيا ومن ي‬
bi siye amban alta Allahu Taala [gadji] iye ne pangurung Ne

323
َُ ‫ح‬
kaamin. Duk daa legesun bi meh karendehan bin [ bataan ٣٣ ‫إِك َرَٰهِ ِه هن غفور هرحِيم‬
budjangin] magzina bang siye bayah mepeh di de supaya hadja
tahinang bi usaha si kaellum Dunya duk sine sine bakas ngaleges
siye bennal Allahu Taala puwas amban pangeleges siye ley
Sangat Pangangampun Sangat Maase. ْ‫َ ه َ َ َح‬ َ َ ُ َ ٓ ‫َََ ح َ َح‬
34. Sabennal bakas pinaturun weh Kami meh ayat matarrangin duk ‫نزنلَا إَِلحك حم َءاتَٰيَٰت ُّم َبي ِ َنَٰت َو َمثَل مِن ٱَّلِين خلوا‬ ‫ولقد أ‬
‫ح‬ ُ ‫َح‬
َ ‫ِك حم َو َم حوع َِظة ل ِل ُم هتق‬
sabbutan [upama] amban iye ne meh siye tekka dehellu amban ٣٤ ‫ِني‬ ‫مِن قبل‬
kaamin duk pangadjian si iye ne meh siye magmatalew.
َ ‫َ ح‬ ُ َُ َ‫ح‬ َ َ ‫ور ه‬ ُ ُ‫۞ٱَّلل ن‬
ُ‫ه‬
35. Allahu Taala Sahaya meh langit duk bulak [toh si meh
َ ‫ك َٰوة ف‬
‫ِيها‬ ‫ۡرض َمثل نورِه ِۦ ك ِمش‬ ِۚ ِ ‫ت َوٱۡل‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
ُ َ َ ‫ُ َ َ ُّ َ َ ُ َ َ ه‬ ُ ‫اح ٱلحم حص َب‬ ٌ ‫ح‬
pangateyan magparatsaya], upamahan sahaya Nen sapantun ‫اجة كأن َها ك حوكب درِي‬ ‫اح ِِف زجاجةِۖ ٱلزج‬ ِ ۡۖ ‫مِص َب‬
tiyew [gey magkapupud sahaya manamal] kowe payitaan si ُ َ َ َ
‫ۡشق هِية َوَل غ حرب ِ هية يَكاد‬ ‫ج َرة ُّم َبَٰ َر َكة َز حي ُتونَة هَل َ ح‬ َ ‫يُوقَ ُد مِن َش‬
kassa, payitaan [magsahaya] ley kowe sapantun potean ُ ‫لَع نُور َي حهدِي ٱ ه‬ َ َ ٌ ُّ َ ُ ‫َ ح ُ َ ُ ُ َ َ ح َ ح َ ح َ ح‬
‫َّلل‬ ِۚ َٰ ‫َضء ولو لم تمسسه نار نور‬ ٓ ِ ‫زيتها ي‬
magsinglap [kowe mussah] kekketan iye payitaan ley weh ُ ُ‫َ ه‬ َ َ َ ‫ح‬ ٓ
ُ ‫نلِ ُوره ِۦ َمن ي َ َشا ُء َو َي حۡض ُب ه‬
‫ٱَّلل بِك ِل‬ ‫اس و‬ِ ‫ٱَّلل ٱۡل حمثَٰل ل هِلن‬ ِ ِ
[isellan] kayu magbarkat zaitun dumain iye kowe zaitun amban
َ
٣٥ ‫َشء عل ِيم‬ ‫َ ح‬
timpag silangan [gey kaellewan] duk dumain isab timpag
seddepan [gey kadebbunan ellew] [gey makamudarrat], masi
masi pe sahaya isellan nen bisan gey kekketan, Toan Allahu Taala
tudju sahaya Ne sine sine kabayaan Ne duk sabbut Allahu Taala
meh upamahin si Manusiya duk Allahu Taala si tiyap tiyap ine
ine Sangat Makahati.
َ ‫ٱس ُم ُهۥ ي ُ َسب ُح َ َُلۥ ف‬
‫ِيها‬ َ ‫َّلل أَن تُ حر َف َع َو ُي حذ َك َر ف‬
‫ِيها ح‬ ُ ‫ِف َُ ُيوت أَذ َِن ٱ ه‬
36. Si meh lumah [masjid] panugan Allahu Taala pinabasag sinabbut ِ ِ
َ َ ُ ُ‫ح‬
alen Nen, nasbih si iye lai sawung duk kohap. ٣٦ ‫بِٱلغدوِ وٱٓأۡلصا ِل‬

َ ‫ه‬ َ ‫ح‬ َ ‫ه ح‬
37. Meh lellah gey makabimbang siye pagdagangin duk pagbellihin ِ ‫ٱلصل َٰوة‬ ِ ‫رِ َجال َل تُل ِهي ِه حم ت َِجَٰ َرة َوَل ََ حي ٌع َعن ذِك ِر ٱ هَّلل ِ ِإَوق‬
‫ام‬
َ َ‫حُ ُ ُ ح‬ ُ ‫ون يَ حوما َت َت َق هل‬
َ ُ َ َ َٰ َ ‫َ ٓ ه‬
amban pagsabbut Allahu Taala duk pagpatengge sambahayang ٣٧ ‫وب َوٱۡلبحص َٰ ُر‬ ‫ب فِيهِ ٱلقل‬ ‫ِإَويتاءِ ٱلزكوة ِ َياف‬
duk pag ungsud zakat, [sabab] tinalew siye si ellew bawbaliskat
ne lai si ien meh pangateyanin duk meh pamayamin.
‫ٱَّلل‬ َ ‫ٱَّلل أَ حح َس َن َما َعملُوا ْ َو َيز‬
ُ ‫يد ُهم مِن فَ حضلِهِۦ َو ه‬ ُ ‫جز َي ُه ُم ه‬ ‫َ ح‬
38. Supaya siye tumbasan Allahu Taala sa hap hap [tumbas] bakas ُۗ ِ ِ ِ ‫َِل‬
َ ٓ َ ُ
hininang den duk tambahan Ne [pe tumbas ley] amban ٣٨ ‫يَ حر ُزق َمن يَشا ُء بِغ حۡيِ ح َِساب‬
kalabbihan Ne, duk Allahu Taala rizzikian Ne sine sine kabayaan
ne si gana pagbista.
َ
ٓ ُ َ‫َ َح َ ُُ ه ح‬
‫مان َما ًء‬ َ َ َ ‫َ ه َ َ َ ُ ْٓ ح َ ُُ ح‬
39. Duk iye ne meh siye managgain meh hinang den kowe ‫اب بِقِيعة ُيسبه ٱلظ‬ِۢ ‫وٱَّلِين كفروا أعمَٰلهم كِس‬
‫َ ه َٰٓ َ َ ٓ َ ُ َ ح َ ح ُ َ ح َ َ َ َ ه َ َ َ ه‬
sampantun [lingew halu] si kapaslangan, kannal iye aa ‫ِندهُۥ ف َوفى َٰ ُه‬
‫َيده شيا ووجد ٱَّلل ع‬ ِ ‫حِت إِذا جاءهۥ لم‬
malekekkanin bohe sampay bang ne tekka lai aa [miyaan] gana َ ‫َ َُ َ هُ َ ُ ح‬
٣٩ ‫اب‬
ِ ‫َسيع ٱۡل ِس‬ِ ‫حِسابه ُۗۥ وٱَّلل‬
hati kasuwa ne bisan ine, duk kasuwa ne Allahu Taala nuney
bistahan si iye duk Allahu Taala Sangat Samet Magbabista.
َ َ ‫ح‬ ُّ ‫َ ح‬ ُ ُ َ َ
40. Atawa kowe isab meh lindem diyalem tahik lalem kadebbunan pe ‫أ حو كظل َمَٰت ِِف ِبر ل ِّج َيغشى َٰ ُه َم حوج مِن ف حوقِهِۦ َم حوج مِن‬
َ ‫َٓ َ ح‬ َ َ ُ ُۢ ُ َٰ َ ُ ُ َ ‫فَ حوقِهِۦ َس‬
weh goyak amban diyataan goyakin goyak pe amban diyataan ‫ت ََ حعض َها ف حوق ََ حعض إِذا أخ َر َج يَ َدهُۥ ل حم‬ ‫حاب ظلم‬

324
ُّ َ َ ُ َ ُ ‫َ َ ح َ َ َٰ َ َ َ ه ح َ ح َ ه‬
meh goyak ley gabun [lindem] meh kalindeman tambak ٤٠ ‫ٱَّلل َُلۥ نورا ف َما َُلۥ مِن نور‬ ‫يكد يرىهاُۗ ومن لم َيع ِل‬
manambak, bang paguwa ne tangan nen [agen gey kite ne] Na
sine sine gey hinangan Allahu Taala sahaya [gey toan ne si lan
bentel] na asal ganah ne teed sahaya ne [ganah ne makatoan iye]. َ‫ح‬
ُ ‫ٱلط ح‬
‫ۡي‬ ‫ۡرض َو ه‬ ِ ‫ت َوٱۡل‬ َ َ ‫ٱَّلل ي ُ َسب ُح َ َُلۥ َمن ِف ه‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ َ ‫َأل َ حم تَ َر أَ هن ه‬
41. Gah ke kite nu [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam] ِ ِ
َ ‫ص هفَٰت ُك قَ حد َعل َِم َص ََلتَ ُهۥ َوت َ حسب‬
ُ ‫يح ُه ُۗۥ َو ه‬
ُ ‫ٱَّلل َعل‬
‫ِيم ُۢ ب ِ َما‬
َ
bennal Allahu Taala mudji si Iye meh diyata langit duk bulakin ِ ِۖ َٰٓ
َ ُ ‫ح‬
duk meh manuk manukin magdalan dalan [diyata langit ٤١ ‫َيف َعلون‬
mudji],tiyap tiyap amban ien katauhan Allahu Taala pudji duk
sambahayang nen [duwaa nen] duk pudjihan nen duk Allahu
Taala Sangat Makahati si hininang den. َ‫َ ه ُح ُ ه َ َ َ ح‬
ُ ‫ص‬ ‫َ ه ح‬
42. Duk si Allahu Taala du dapu meh langit duk bulakin duk tudju ٤٢ ‫ۡي‬ ِ ‫ۡرض ِإَوَل ٱَّللِ ٱل َم‬ ِ َٰ ‫و َِّلل ِ ملك ٱلسمَٰو‬
ِۖ ِ ‫ت وٱۡل‬
Allahu Taala du pamoleanin.
43. Gah ke kite nu [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam]
َ ُ ‫ُ َح‬ ُ َ ُ َ َ
‫حاَا ث هم يُؤل ِف بَيح َن ُهۥ ث هم َي َعل ُهۥ ُرَكما‬ َ ‫َأل َ حم تَ َر أَ هن ه‬
‫ٱَّلل يُ حز ِِج س‬
َٓ ‫ََُ ُ َ ه‬ َ ‫َ ََ حَ ح َ َح ُ ُ ح‬
bennal Allahu Taala binoo weh ne gabunin puwas ien ‫ج َبال‬ِ ‫فَتى ٱلودق َيرج مِن خِلَٰلِهِۦ ويَنِل مِن ٱلسماءِ مِن‬
pinagsimpet weh Ne ubus pinagkamara, na takite nu ulalin ٓ ََ ‫َ ََ ُٓ ََ ح ُُ َ ه‬ ُ َُ ََ َ
ۡۖ ‫ِصفهۥ عن من يشا ُء‬ ِ ‫فِيها ِم ُۢن برد في ِصيب بِهِۦ من يشاء وي‬
paguwa amban gabun ley duk pinaturun weh Ne amban diyata َ َ‫َح َ ُ ح‬ ُ َ
٤٣ ‫ب بِٱۡلبحص َٰ ِر‬ ‫يَكاد َس َنا بَ حرقِهِۦ يذه‬
langit amban antag meh punu niyah haluh ne, Na tawwah weh
[haluh ley] sine sine kabayaan Allahu Taala duk patala ne sab
amban kinabayaan Nen, agen iye killaw lalat [gabun ley]
makapessek.
َ َ‫ح‬ ُ َ‫َ َ َ ح‬ ‫َُ ُ هُ هحَ َ هَ َ ه‬
44. Pinagbaliskat [pinaganti ganti] weh Allahu Taala sangem duk ٤٤ ‫َِبة ِۡل ْو ِل ٱۡلبحص َٰ ِر‬ ‫ار إِن ِِف ذَٰل ِك لع‬ ‫يقل ِب ٱَّلل ٱَلل وٱنله‬
ellewin bennal si damikkiyan ien pamintangan si meh aa
mandangan [kasabennalan].
45. Duk Allahu Taala pinapanjari weh ne tiyap tiyap binatangin ‫لَع ََ حطنِهِۦ‬ َٰ َ َ ‫ك َدٓابهة مِن همآءِۖ فَ ِم حن ُهم همن َي حم َِش‬ ‫َ هُ َ َ َ ُه‬
‫وٱَّلل خلق‬
َ َ َ ‫ح‬ َ َ َ
amban boheh na kasinduwehan amban siye lumengngan duk َٰٓ ‫ني َوم حِن ُهم همن َي حم َِش‬
‫لَع أ حر َب ِۚع‬ ‫َوم حِن ُهم همن َي حمَش َٰ ح‬
ِ ‫لَع رِجل‬ ِ
betteng ne duk amban siye lumengngan duk duwe bettis duk َ ‫َ ح ُ ُ ه ُ َ َ َ ٓ ُ ه ه َ َ َ َٰ ُ َ ح‬
٤٥ ‫ك َشء قدِير‬ ِ ‫َيلق ٱَّلل ما يشاء إِن ٱَّلل لَع‬
amban siye lumengngan duk ampat bettis, papanjari Allahu
Taala ine ine kabayaan Ne, bennal Allahu Taala luu si tiyap tiyap
ine ine Sangat Makagees.
46. Sabennal pinaturun weh Kami meh ayat Kamihin matarrang duk
َ ٓ َ َ َ‫هل َق حد أ‬
ُ ‫نز حنلَا ٓ َء َاتَٰيَٰت ُّم َبي َنَٰت َو ه‬
‫ٱَّلل َي حهدِي َمن يَشا ُء إ ِ ََٰل صِ َرَٰط‬ ِۚ ِ
Allahu Taala noh sine sine kabayaan Ne tudju lan bentel. ٤٦ ‫ُّم حس َتقِيم‬
َ ‫ه‬ ُ َ ‫ََُ ُ َ َ َه ه‬
47. Duk pain de magparatsaya kami si Allahu Taala duk Rasul Ne ‫ٱلر ُسو ِل َوأ َُ حع َنا ث هم َي َت َو َٰل ف ِريق م حِن ُهم‬
‫ٱَّلل ِ َوب ه‬
ِ ِ ‫ويقولون ءامنا ب‬
‫ح‬ ‫ح‬ َ َ ُ ٓ
َ ‫ِم ُۢن ََ حعد َذَٰل َِك َو َما أ ْو َٰٓلئك بٱل ُمؤ ِمن‬
duk tuhut kami Iye, puwas pataykut sinduwe tumpukan amban ٤٧ ‫ِني‬ ِ ِ ِ
siye dambuli amban damikkiyan ien duk dumain siye ien meh
magpaparatsaya.
َ َ ُ ‫َ ح‬ ‫َ ُ ْ َ ه‬
48. Duk apabila siye [meh Munaafiqeen] ilinganan tudju [hukuman] ‫حك َم بَيح َن ُه حم إِذا فرِيق م حِن ُهم‬ ِ ‫ِإَوذا د ُع ٓوا إَِل ٱَّلل ِ َو َر ُس‬
‫وَل ِۦ َِل‬
َ ُ
Allahu Taala duk Rasul Ne, supaya siye magpahukum antara de, ٤٨ ‫ُّم حعرِضون‬

325
tagha tumpukan amban siye naggah.
َ ‫ٱۡل ُّق يَ حأتُ ٓوا ْ إ ََلحهِ ُم حذ ِعن‬
٤٩ ‫ِني‬ َ ‫كن ل ه ُه ُم ح‬
ُ َ
‫ِإَون ي‬
49. Bang si siyehin mabennalin tekka siye tudju ien magpamariyawa. ِ

َ ُ‫ه َ ٌ َ ح َ ُْٓ َح ََ ُ َ َ َ َ ه‬ ُُ َ
50. Weh diyalem pangateyan de ley saki atawa magkutu-kutu siye ‫ٱَّلل َعل حي ِه حم‬ ‫أ ِِف قلوب ِ ِهم مرض أ ِم ٱرتابوا أم َيافون أن ُيِيف‬
َ ‫َ َ ُ ُُ ح ُ َ َ ُ ه‬
[weh bennal iye Rasul Allahu Taala] atawa tinalew siye kaw siye ٥٠ ‫وَلۥ بَل أ ْو َٰٓلئِك ه ُم ٱلظَٰل ُِمون‬ ‫ورس‬
anyaya Allahu Taala duk Rasul de, na sumaguwa siye ien asal
Manganganyayahin.
ُ ‫َ ح‬ ‫ه َ َ َ َحَ حُ ح َ َ ُ ْ َ ه‬
51. Bennal iye ru teppet bissa meh magparatsayahin bang siye binoo ‫حك َم‬ ِ ‫ِني إِذا د ُع ٓوا إَِل ٱَّلل ِ َو َر ُس‬
‫وَل ِۦ َِل‬ ‫إِنما َكن قول ٱلمؤ ِمن‬
َ ‫ح‬ ‫ح‬ ُ َ َ ُ َ ْ ُ ُ َ
tudju Allahu Taala duk Rasul Ne [supaya siye hinukum] antara ٥١ ‫بَيح َن ُه حم أن َيقولوا َس ِم حع َنا َوأ َُ حع َنا َوأ ْو َٰٓلئِك ه ُم ٱل ُمفل ُِحون‬
de, pakale kami duk nuhut kami duk iye ne meh siye ien
magparuntunganin.
ُ َ َ َُ ‫ح‬ ‫ه َ َ َ ُ َُ َ َ ح‬
َ ‫خ َش ه‬
52. Duk sine sine nuhut Allahu Taala duk Rasul Ne duk tinalew si ‫ٱَّلل َو َي هتقهِ فأ ْو َٰٓلئِك ه ُم‬ ‫َو َمن يُطِعِ ٱَّلل ورسوَلۥ وي‬
َ ٓ َ‫ح‬
Allahu Taala duk paellig siye si Iye [si panuhut pangandaakan ٥٢ ‫ٱلفائ ِ ُزون‬
Ne], Na iye ne meh siye ien mangandaagin.
ُ ‫َ َ َ َ ح‬ َ ‫ْ ه‬ ‫ََح‬
53. Duk napa siye [Meh Munafiqeen] si Allahu Taala sapa gana ‫۞وأق َس ُموا بِٱَّلل ِ َج حه َد أيح َمَٰن ِ ِه حم لئ ِ حن أ َم حرت ُه حم َلَخ ُر ُج هنۖۡ قل‬
َ ُ َ ُ ‫َّلل َخب‬
٥٣ ‫ۡي ُۢ ب ِ َما ت حع َملون‬ َ ‫اعة هم حع ُروفَ ٌة إ هن ٱ ه‬ َ َُ ْ ‫هَل ُت حقس ُم ۖۡوا‬
tamanan meh sapa den bang siye daak nu [Oh Muhammad tudju ِ ِ ِ
pag atubangan] na asal paluwas teed siye, bissahun si siye: Da
kaam napa, pagtaat [ien] si kahapan, Bennal Allahu Taala Sangat
Mangaka Ngaka si meh hininang bin.
َ ُ َ ‫ُح َ ُ ْ هَ ََ ُ ْ ه َ َ َ ه ْ َ ه‬
54. Bissahun [Oh Muhammad] Tuhutun bi Allahu Taala duk Rasulin ‫ٱلر ُسول ۖۡفإِن ت َول حوا فإِن َما َعل حيهِ َما ۡحِل‬ ‫قل أُِيعوا ٱَّلل وأُِيعوا‬
‫ه‬ َ َ ْ َ
‫يعوهُ ت حه َت ُدوا َو َما لَع ه‬ُ ‫كم هما ُۡحِلح ُت حم ِإَون تط‬
ُ ُ ‫َ َ َح‬
[Salla Allahu Alayhi Wasallam], Na bang siye pataykut na si iye ‫ٱلر ُسو ِل إَِل‬ ِ ۡۖ ‫وعلي‬
du kawajib [pagpasampayin] duk si kaam du sab [kawajib ُ ‫ح َ َ َٰ ُ ُح‬
٥٤ ‫ٱِللغ ٱلمبِني‬
manuhutin] duk bang kaam nuhut na katoan kaam duk ganah
du si Rasul malaingkan masampay hadja tarrang.
َ ‫ُ َ ُ ْ ه‬ ْ َُ َ ‫َ َ َ هُ ه‬
55. Jinanjian weh Allahu Taala iye meh siye magparatsaya amban ‫ت‬ِ َٰ‫ِين َءامنوا مِنك حم َوع ِملوا ٱلصَٰل ِح‬ ‫وعد ٱَّلل ٱَّل‬
‫ِين مِن َق حبلِهمح‬ َ ‫خلَ َف هٱَّل‬ ‫َ َ ح َ ح‬ َ‫ح‬ َ ‫ح‬ َ
kaam duk maghinang [hap] makasulut, na asal hinang siye teed ِ ‫ۡرض كما ٱست‬ ِ ‫ليَ حس َتخل ِف هن ُهم ِِف ٱۡل‬
‫ح‬
َ َ َ َ َ‫ح‬ ‫َ َُ َ َه َُ ح َ ه‬
ien Allahu Taala ganti diyata bulak kowe kapangahinang iye ne ‫َض ل ُه حم َوَلُ َبدِنله ُهم ِم ُۢن ََ حع ِد‬ َٰ ‫ِين ُه ُم ٱَّلِي ٱرت‬ ‫وَلمكِن لهم د‬
ََ ‫َ ح‬ َ ُ ‫ُح‬ َ َ ُُ‫َ ح ح َح َح‬
meh siye dehellu ley ganti duk pahaget de agama Ne iye agama ‫ّشكون َِب شيا َو َمن كف َر ََ حع َد‬ ِ ‫خوف ِ ِهم أمنا يعبدون ِّن َل ي‬
de paglillaan Ne si siyehin duk gantian Ne teed puwas amban َ ُ َ‫َ َ َُ َ َ ُ ح‬
٥٥ ‫ذَٰل ِك فأ ْو َٰٓلئِك ه ُم ٱلفَٰسِقون‬
katalew den kasanyang sumba de hadja Ku duk gey siye
magsakutu si Aku bisan daahat, na sine sine naggah puwas
amban damikkiyan ien, Na iye ne meh siye ien Luwas amban
[daakan] Allahu Taala.
ُ ‫َ َ ُ ْ ه َ َٰ َ َ َ ُ ْ ه َ َٰ َ َ َ ُ ْ ه َ َ ه‬
56. Duk magpatengge kaam sambahayang duk ngungsud kaam ‫ٱلر ُسول ل َعلك حم‬ ‫وأقِيموا ٱلصلوة وءاتوا ٱلزكوة وأُِيعوا‬
zakat duk tuhutun bi Rasulin kalu kalu du pain kaam kinaasean. َ َُ ‫ُح‬
٥٦ ‫ۡحون‬ ‫تر‬
‫ح‬ َ‫ح‬ َ َ ‫َ َح َ َه ه‬
57. Da kannalun [Oh Muhammad] iye meh siye panagga ley weh ُ ‫ۡرض َو َمأ َوى َٰ ُه ُم ٱنله‬
ۡۖ ‫ار‬ َ ‫ك َف ُروا ْ ُم حعجز‬
ِۚ ِ ‫ين ِِف ٱۡل‬ ‫َل َتسب ٱَّلِين‬
ِ ِ
ُ ‫ص‬ ‫ح‬ ‫َ ح‬
kaagpangan [we de siksa Kun bang paturun Ku si siye] padiyata ٥٧ ‫ۡي‬ ِ ‫َوِلِئ َس ٱل َم‬

326
bulak duk patennaan den Narka duk sa laat laat pamolean. َ ‫ُ ُ ه َ ََ َ ح‬ َ َ
ُ
‫ت أيح َم َٰ ُنك حم‬ ‫تذِنكم ٱَّلِين ملك‬ ‫ِين َء َام ُنوا ْ ل ِيَ حس َ ح‬ َ ‫يأ ُّي َها هٱَّل‬ َٰٓ
58. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya ambat kaam pamairan ‫ح‬
ََٰ َ ‫َ ح‬ ‫ُ َ َ َه‬ َ ُ ْ ُ
ُ ‫ِين ل حم َي حبل ُغوا‬ َ ‫ه‬
iye ne meh siye pagmilikan bi lu [bataan bi] duk iye ne meh siye ِ ‫ت مِن قب ِل صلوة‬ ِۚ َٰ ‫ٱۡلل َم مِنك حم ثلَٰث مر‬ َ ‫َوٱَّل‬
َ ‫َ ه‬ ُ َ َ َ َ َ ‫حَ ح‬
gah pe akil balik [tellu waktu] magbalik, dehellu amban ِ ‫ۡية ِ َو ِم ُۢن ََ حع ِد َصل َٰوة‬َ ‫ٱلظه‬
ِ ‫ِني تض ُعون ث ِ َيابَكم مِن‬ ‫ٱلفج ِر وح‬
sambahayang Fajr duk bang ne kaam mettad semmek bi [gantian ُُۢ‫ك حم َو ََل َعلَ حيه حم ُج َناح‬ ُ ‫ح َ ٓ ِ َ َ َٰ ُ َ ح َ َٰ ه ُ ح َ ح َ َ َ ح‬
‫ٱلعِشاء ِۚ ثلث عورت لكم ليس علي‬
ِ
bi duk semmek patuli] puwas Luhul duk puwas sambahayang ُ‫لَع ََ حعض َك َذَٰل َِك يُبَني‬ ََٰ َ ‫َ ح َ ُ ه َ ه ُ َ َ َ ح ُ َ ح ُ ُ ح‬
ِ ِۚ ‫َعدهن ُوَٰفون عليكم َعضكم‬
Isha tellu [waktu ien] awrat ien si kaam, gey ne ien [Sali du] si ُ ‫ت َو ه‬
ٌ ‫ٱَّلل َعل‬ َ ُ َ ُ‫ه‬
٥٨ ‫ِيم َحكِيم‬ ِ َٰ ‫ٱَّلل لك ُم ٱٓأۡلتَٰي‬
kaam duk si siye pagdusehan bi puwas amban meh [waktu
tasabbut ley] sabab magpi pitu siye si kaam [si lumah bi]
kasinduwehan luu si kasinduwehan, kowe damikkiyan ien
pamatarrang weh Allahu Taala si kaam meh ayat nen duk Allahu
Taala Sangat Makahati Sangat Pandey.
َ َ ‫ُ ُ حُ ُ َ َ ح َ ح َ ح ُ ْ َ َ ح َ ح‬ ُ َ َ‫َ ََ ح‬
59. Na duk apabila ne umabut meh makanak amban kaamin balik na ‫ت ذن‬ ‫ِإَوذا بَلغ ٱۡل حُفَٰل مِنكم ٱۡللم فليستذِنوا كما ٱس‬
ambat siye maid [kemon waktu] kowe pamaid iye ne meh siye ٌ ‫ٱَّلل َعل‬
‫ِيم‬
ُ َ ُ ‫َ ح ح َ َ َٰ َ ُ َ ُ ه‬
ُ ‫ك حم َء َاتَٰيَٰتِهِۦ َو ه‬ َ ‫هٱَّل‬
‫ِين مِن قبل ِ ِهم كذل ِك يب ِني ٱَّلل ل‬
ُۗ
dehellu [meh kalellahan ley], kowe damikkiyan ien pamatarrang
٥٩ ‫َحكِيم‬
Allahu Taala si kaam meh ayat Nen duk Allahu Taala Sangat
Makahati Sangat Pandey.
َ ََ َ َ َ ‫ٓ ه‬ َ‫ح‬
60. Duk meh abahi dende [gey ne siye ilaha] duk gey ne siye ngase ‫َوٱلق َوَٰع ُِد م َِن ٱلن َِساءِ ٱل َٰ ِِت َل يَ حر ُجون ن ِكاحا فليح َس َعل حي ِه هن‬
‫ح‬ َ َ َ ‫اح أَن يَ َض حع َن ث َِي‬
َ ‫اَ ُه هن َغ ح‬
ngase mag ella peggeh bahi ne siye, Na gana luu si siye duse ‫ينةِۖ َوأن ي َ حس َت حعفِف َن‬ َ َ ‫ۡي ُم َت‬
ِۢ َٰ ‫َبج‬
ِ‫ت بِز‬ ِ
ٌ ‫ُج َن‬
bisan siye nganan meh [kumbus de] gey hadja magballay duk ٦٠ ‫يع َعل ِيم‬ ُ ‫َخ حۡي ل ه ُه هن َو ه‬
ٌ ‫ٱَّلل َس ِم‬
ُۗ
subey siye mepeh di de labi pe makahap si siye duk Allahu Taala
Sangat Makakale Sangat Makahati.
ََ َ ‫َ ََ حَح‬ َ‫ََ ح‬
َٰ َ ‫ليح َس لَع ٱۡل حع‬
‫ه‬
61. Gana si aa pessek duse duk gana si aa pengka duse duk gana si aa ‫م َح َرج َوَل لَع ٱۡلع َر ِج َح َرج َوَل لَع‬
ُ ْ ُ ُ ‫ُ َ َح‬ ُ َ َٰٓ َ َ َ َ َ َ ‫ح‬
saki duse duk gana du sab si ginhawa baran bi [duse] bisan kaam ‫لَع أنفسِك حم أن تأكلوا ِم ُۢن َُ ُيوت ِك حم‬ ‫يض حرج وَل‬ ِ ‫ٱل َم ِر‬
mangan si meh lumah bi atawa lumah meh ammah bi atawa َ ُ ‫ح‬ َ ُ َ ‫ُه‬ َ ُ َٓ َ
‫وت إِخ َوَٰن ِك حم أ حو‬ ِ ‫وت أمهَٰت ِك حم أ حو َُ ُي‬ ِ ‫وت َءابائِك حم أ حو َُ ُي‬ ِ ‫أ حو َُ ُي‬
lumah meh inah bi atawa lumah meh pongtinai bi [lella] atawa َ ُ ‫َه‬ َ ُ َ ‫َ ح‬ َ ُ ََ َ ُُ
‫وت عمَٰت ِك حم أ حو‬ ِ ‫وت أعم َٰ ِمك حم أ حو َُ ُي‬ ِ ‫وت أخوَٰت ِك حم أ حو َُ ُي‬ ِ ‫َي‬
lumah meh pongtinai bi [dende] atawa lumah meh siit bi [lella] َ‫َ َ ُ ح َ ح َ َ َ ح ُ ه َ َ ُ ٓ ح‬ َ َ
ُ َ ‫ح‬
atawa lumah meh siit bi [dende] atawa lumah meh siit bi lella ‫اَتهۥ أو‬ ِ ‫وت خَٰلَٰت ِكم أو ما ملكتم مف‬ ِ ‫وت أخوَٰل ِك حم أ حو َُ ُي‬ ِ ‫َُ ُي‬
‫ح‬ َ َ ً ‫كلُوا ْ ََج‬ ُ َ ‫ح‬ َ ُ ‫ُ ح َح َ َ َح‬
[amban inah] atawa lumah meh siit bi dende [amban inah] atawa ‫ِيعا أ حو أش َتاتا‬ ‫اح أن تأ‬ ٌ ‫ك حم ُج َن‬ ‫َصدِيقِكم ليس علي‬
‫ه‬ َ ُ ُ َ َٰٓ َ َ ْ ُ َ َ ُ ُ ُ ‫َ َ َ َ ح‬
[meh lumah taantan bi meh kunsi nen] atawa [lumah meh bagay ِ ‫سك حم َت هِية م حِن عِن ِد ٱَّلل‬ ِ ‫لَع أنف‬ ‫فإِذا دخلتم َيوتا فسل ِموا‬
ُ ‫ه‬ َ َ ُ ُ ‫ُ َ َٰ َ َ َ َ َ َ َٰ َ ُ َ ُ ه‬
َ
bi] gey ien makapagduse kaam bang kaam mangan magsawu ‫ت ل َعلك حم‬ ِ َٰ ‫ٱَّلل لك ُم ٱٓأۡلتَٰي‬ ‫مبركة ُيِبة كذل ِك يب ِني‬
َ ُ َ
٦١ ‫ت حعقِلون‬
atawa magkaniya kaniya na bang kaam paasek hap meh lumah
na nalam kaam si ginhawa baran bi duk salam [Assalamu
Alaykum] amban Allahu Taala magbarkat sarta hap iye kowe
damikkiyan ien pamatarrang weh Allahu Taala si kaam meh ayat
Nen kalu kalu du pain taakkal bi [tatali duk tabebbeg bi].
ْ ُ َ َ
‫وَل ِۦ ِإَوذا َكنوا َم َع ُهۥ‬
‫ْ ه‬
ِ ‫ِين َء َام ُنوا بِٱَّلل ِ َو َر ُس‬َ ‫ون هٱَّل‬
َ ُ ‫ه َ حُ ح‬
‫إِنما ٱلمؤمِن‬
62. Bennal iye ru teed asal meh maparatsayahin iye ne meh siye
‫ه‬ ‫ه‬ ُ َ
‫ِت ي َ حس ح‬ ْ َ ‫ح‬ ‫ه‬ َ ََ
magparatsaya si Allahu Taala duk Rasul Ne duk bang siye luu si َ ‫تذِنوهُ إن ٱَّل‬
‫ِين‬ ِ َٰ ‫لَع أ حمر َجامِع ل حم يَذه ُبوا َح ه‬َٰٓ

327
َ َ ‫َ ه‬ ‫َ ح َ ح ُ َ َ ُ ْ َ َٰٓ َ ه َ ح‬
Rasul [Salla Allahu Alayhi Wasallam] si pakaradjaan pagtimukan ِ ‫ِين يُؤم ُِنون بِٱَّلل ِ َو َر ُس‬
‫وَل ِۦ فإِذا‬ ‫يستذِنونك أولئِك ٱَّل‬
de, gey siye tahala samantaan siye gey makabaid amban iye. ‫ٱس َت حغفِرح‬ َ ‫وك ِلِ َ حع ِض َشأحنِه حم فَأح َذن ل َِمن ش حِئ‬
‫ت م حِن ُه حم َو ح‬ َ ُ‫ت َذن‬
‫ٱس َ ح‬
‫ح‬
ِ
Bennal iye ne meh siye mamaid si kau iyu [Oh Muhammad] iye ُ َ َ‫َُ ُ هَ ه ه‬
٦٢ ‫ٱَّلل غفور هرحِيم‬ ‫لهم ٱَّلل إِن‬
ne meh siye ien magparatsaya si Allahu Taala duk Rasul Nen, na
bang kew pamairan de si meh kasinduwehan pakaradjaan de, na
sugan siye sine sine kabayaan nu amban siye duk pakuhanun
siye kaampunan, Bennal Allahu Taala Sangat Mangangampun
Sangat Maase.
َ
‫ضكم ََ حعضا ق حد‬
ُ ‫َحَ ُ َ ُ َٓ ح‬ ‫هَل ََتح َعلُوا ْ ُد ََع ٓ َء ه‬
63. Da hinangun bi lingan bi si Rasulin [Salla Allahu Alayhi ِ ‫ٱلر ُسو ِل بينك حم كدَعءِ ََع‬
َ ‫ح َذر هٱَّل‬
‫ِين‬ ‫ُ ح َ َحَ ح‬ َ ُ‫َ ح َُ هُ ه َ ََ َ ه‬
Wasallam] kowe paglingan bi si antara bi kasinduwehanin luu si ِ ‫يعلم ٱَّلل ٱَّلِين يتسللون مِنكم ل ِواذا فلي‬
kasinduwehan, bennal katauhan weh Allahu Taala iye meh siye ‫اب‬ َ ‫يب ُه حم ف حِت َن ٌة أَ حو يُ ِص‬
ٌ ‫يب ُه حم َع َذ‬ َ ‫ون َع حن أَ حمره ِۦٓ أَن تُ ِص‬ َ ُ َُ
‫َيال ِف‬
ِ
َ
tahala amban kaam [gey bisan maid] na ambat halli iye meh siye ٦٣ ‫أ َِل ٌم‬
nulang daakan ne kaw siye tawwa fitna atawa siksa peddes.
ََ ُ ََٓ َُ‫َح َح‬ َ‫ه َ َ َ ح‬ َ ‫ََ ٓ ه ه‬
64. Weh dumain ke si Allahu Taala si iye si meh langit duk bulakin? ِ‫نت حم عل حيه‬ ‫ۡرض قد يعلم ما أ‬ ِ َٰ ‫أَل إِن َِّلل ِ ما ِِف ٱلسمَٰو‬
ِۖ ِ ‫ت وٱۡل‬
Katauhan weh Ne bang ine [kahalan bin] duk [essebun bi] si ‫كل َ ح‬ ُ ُ‫ََحَ ُح َ ُ َ َح ََُ ُُ َ َ ُ ْ َ ه‬
‫َشء‬ ِ ِ ‫ويوم يرجعون إَِلهِ فينبِئهم بِما ع ِمل ُۗوا وٱَّلل ب‬
Ellew pinapole ne siye [meh ipunin] tudju Iye, Na suwi suwihan ُ ‫َعل‬
٦٤ ُۢ ‫ِيم‬
Ne si bakas hininang den duk Allahu Taala si tiyap tiyap ine ine
Sangat Makahati.

328
ُ‫سُ ُورةُُالْفْرق ح‬
ُ ‫ان‬
SURATUL AL-FURQAN 25
‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

َ ‫ون ل ِلح َعَٰلَم‬


َ ُ َ َ َٰ َ َ َ َ ‫َ َ َ َ ه َ ه َ ح ُ ح‬
1. Mahatinggi [Allahu Taala] Iye magpaturun Furqan [Qur-an] luu ‫ني‬ ِ ‫لَع ع حب ِده ِۦ َِلك‬ ‫تبارك ٱَّلِي نزل ٱلفرقان‬
si ipun Ne [Salla Allahu Alayhi Wasallam] supaya paniyah [Qur- ً ‫نَذ‬
١ ‫ِيرا‬
an] ien si sagannap Alam, nuwi nuwi [kahalubiluhan Ellew
Dambuli].
ُ َ َ ‫ح‬ َ َ‫ح‬ ُ ‫ه َُ ُ ح‬
2. Iye [Allahu Taala] si Iye pagmilik meh langit duk bulakin duk gah ‫ۡرض َول حم َي هتخِذ َولا َول حم يَكن‬
ِ ‫ت َوٱۡل‬ َ َ ‫ك ه‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ‫ٱَّلِي َلۥ مل‬
Iye ngahinang [ngeddo] anak duk gah niyah sakutu Ne si ‫حُ ح َ َ َ َ ُه َ ح َ َ ه َُ َح‬ َ ُ‫ه‬
٢ ‫ك وخلق ك َشء فقدرهۥ تقدِيرا‬ ِ ‫ۡشيك ِِف ٱلمل‬
ِ ‫َلۥ‬
pagmilik Ne duk pinapanjari weh Ne tiyap tiyap ine inehin, Na
ginanta weh Ne sampurna gantaan.
َ َُ‫ُ ُح‬ ‫ه َحُُ َ َ ح‬ ُ ْ ُ َ‫ه‬
3. Duk ngahinang siye meh Tuhan gey makapapanjari bisan ine ‫َوٱَّتذوا مِن دونِهِۦٓ َءال َِهة َل َيلقون شيا َوه حم َيلقون‬
َ ُ َ ‫َ َح‬ َ ُ َ َ ُ َ
duk siye pe pinapanjarihin duk gana du sab kawase de si ‫س ِه حم ۡضا َوَل نفعا َوَل َي حمل ِكون َم حوتا‬
ِ ‫َوَل َي حمل ِكون ِۡلنف‬
ُُ َ َ
ginhawa baran de [ngahinang] siya siya duk tabang duk gey du ٣ ‫َوَل َح َي َٰوة َوَل نشورا‬
sab siye makapagmilikan kamatey duk kaellum duk pagpakellum
[balik puwas kametey].
َ َ َ َ َ َ ‫َ َ َ ه َ َ َ ُ ٓ ْ ح َ َٰ َ ٓ ه ٓ ح ٌ ح‬
4. Duk missa iye ne meh siye managgain: Gah niyah [katoo Qur-an] ِ‫َتى َٰ ُه َوأ ََعن ُهۥ عل حيه‬ ‫وقال ٱَّلِين كفروا إِن هذا إَِل إِفك ٱف‬
‫ٓ ُ ح‬ ََ َ َ َ
inin malaingkan puting du hadja hinang hinang ne duk ٤ ‫ق حو ٌم َءاخ ُرونۖۡ فق حد َجا ُءو ظلما َو ُزورا‬
tinabangan iye meh weh aa saddi [si puting ien] na bennal asal
kaanyayahan teed binissa de ien duk kaputingan.
‫ح‬ َ َ ‫َ َ ُ ٓ ْ َ َ َٰ ُ ح َ ه َ ح َ َ َ َ َ َ ُ ح‬
5. Duk missa siye: Meh kumpasan meh aa dehellu hadja [Qur-an ‫ل َعل حيهِ بُك َرة‬
َٰ ‫وقالوا أس ِطۡي ٱۡلول ِني ٱكتتبها ف ِِه تم‬
َ
iyu] na sinulat hadja weh ne duk ien binassa hadja si iye sawung ٥ ‫َوأصِ يَل‬
kohap. َ‫ح‬
َ َ ‫ه‬
‫ۡرض إِن ُهۥ َكن‬ َ َ ‫ه‬
ِۚ ِ ‫ٱلِس ِِف ٱلسمَٰوَٰتِ َوٱۡل‬ َ َ‫قُ حل أ‬
‫نز َ َُل هٱَّلِي َي حعلَ ُم ِ ه‬
6. Bissahun [Oh Rasul Allah]: Pinaturun iye weh Iye makahati
َُ
matapuk si meh langit duk bulakin, sabennal Iye Sangat ٦ ‫غفورا هرحِيما‬
Mangangampun Sangat Maase.
ُ ‫َ َ ُ ْ َ َ َٰ َ ه ُ َ ح‬
‫ك ُل ه‬
َ ‫ٱلط َع‬
7. Duk missa siye: Ine teh sab Rasul iyu mangan kinakan duk ‫ام َو َي حم َِش ِِف‬ ‫وقالوا ما ِل هذا ٱلرسو ِل يأ‬
ُ َ
lumengngan si tabuan? Bang be hadja iye pinaturunan Malaikat ً ‫حٱۡل حس َواق ل َ حو ََلٓ أنز َل إ ِ ََلحهِ َملك ف َيكون َم َع ُهۥ نذ‬
٧ ‫ِيرا‬
َ َ ُ َ َ
ِ ِ
duk niyah saweh ne nuwi nuwi [katatalewan siksa]?
َ َ ‫ح ُُ ح‬ َ ُ ُ َ َ ٌ َ ‫َح ُحَ َح‬
8. Atawa inurungan iye teppukan [pangarta bulawan duk pilak] ‫َن أ حو تكون َُلۥ َج هنة يَأكل مِن َها َوقال‬ َٰٓ ‫أو يل‬
‫َّق إَِلهِ ك‬
ُ ‫ح‬ ‫ه‬ ُ ‫ه‬ َ ُ ‫ه‬ َ
ً ‫ٱلظَٰل ُِمون إن تتبعون إَل َرجَل مسح‬ َ ‫ه‬
atawa niyah Surgah ne pamangan ne, duk missa iye meh siye ٨ ‫ورا‬ ِ ِ ِ
panganganyayahin gah iyu niya tuhut bi, malaingkan lella
tawwa [dupang sabab tinawwa].
َ ُ َ ‫ُ ح َ ح َ َ َ ُ ْ َ َ ح َ ح َ َٰ َ َ َ ُّ ْ َ َ َ ح‬
9. Payamanun [Oh Rasul Allah] bang saingge panabbut de si kau ‫يعون‬‫ٱنظر كيف ۡضبوا لك ٱۡلمثل فضلوا فَل يست ِط‬
meh upamahin, na lepas ne siye [amban lan agama bentel] na ٩ ‫َسبِيَل‬
gey ne siye makagees [nuhut] lan [agama tumawwah].

329
10. Mahatingngi [Allahu Taala] Iye bang kabayaan Ne hinangan Ne ‫َح‬ ‫َ َ ه‬ َ َ َ َ ٓ َ
‫ِي إِن شا َء َج َعل لك خ حۡيا مِن ذَٰل ِك َجنَٰت َترِي‬ ٓ ‫ار َك هٱَّل‬
َ ‫َت َب‬
َ ‫َ ح َ ح َ ح َ َٰ ُ َ َ ح َ ه‬
َ ‫ك قُ ُص‬
kew hap pe amban damikkiyan [sinabbut de si kau ien Oh Rasul ١٠ ‫ورُۢا‬ ‫مِن َتت ِها ٱۡلنهر ويجعل ل‬
Allah] meh Surgah [Kabbunan si Dunya pe] magselluy amban
tindakan ne, meh subain duk hinangan Ne kew meh Astanah.
11. Sumaguwa muting siye si Oras [Ellew Qiyaamat] duk ً ‫اعةِ َسع‬
١١ ‫ِۡيا‬ ‫اعةِِۖ َوأَ حع َت حدنَا ل َِمن َك هذ َب ب ه‬
َ ‫ٱلس‬ ‫بَ حل َك هذبُوا ْ ب ه‬
َ ‫ٱلس‬
ِ ِ
tinagamehan weh Kami sine sine muting si Oras ien Narka.
ََ َ ْ
١٢ ‫ن بَعِيد َس ِم ُعوا ل َها تغ ُّيظا َو َزفِۡيا‬
َ ‫ه‬ ُ ‫َ ََح‬
12. Apabila ne siye takite weh [Narka ley] takale de ne amban tampat ِۢ ‫إِذا رأتهم مِن مَّك‬
tala takale dene pag iget nen duk bageddu nen.
َ ُ ْ َ َ ‫ُّ َ ه‬ َ َ ْ ُ‫َٓ ُح‬
13. Duk apabila ne siye ilayapan amban tampat seek manamal ‫ِني د َع حوا ه َنال ِك‬ ‫ِإَوذا ألقوا م حِن َها َمَّكنا ضيِقا مقرن‬
ُ
maglintang lintang siye maku ne siye kamatey [mikipapatey]. ١٣ ‫ث ُبورا‬
َ ُ ْ ‫ح‬ ُ ‫ْ ح‬ َ ‫ه‬
14. Da ne kaam maku Ellew inin kamatey mintedde [sugah] maku ١٤ ‫َل ت حد ُعوا ٱَلَ حو َم ث ُبورا َوَٰحِدا َوٱد ُعوا ث ُبورا كث ِۡيا‬
kaam kamatey banes.
َ ُ ‫ُ ح َ َ َٰ َ َ ح ٌ َ ح َ ه ُ ح ُ ح ه ُ َ ح ُ ه‬
‫ون ََكنَ ح‬
15. Bissahun [Rasul Allah] damikkiyan ien ke mahapin atawa Surgah ‫ت‬ ‫ِل ٱل ِِت وعِد ٱلمتق‬
ِ ‫قل أذل ِك خۡي أم جنة ٱۡل‬
ٓ َ
kakkal, iye ne tinagame si meh Magmatalew kaniyaan ien si siye ١٥ ‫ل ُه حم َج َزاء َو َم ِصۡيا‬
tumbas duk pamolean.
َ َ َٰ َ َ َ َ َ َٰ َ َ ُ ٓ َ َ َ َ ‫ه ُ ح‬
ُ ‫ك َو حعدا هم ح‬
16. [Niyah ne] si siye lai diyalem sagannap kabayaan de kakkal siye ١٦ ‫سوَل‬ ِ ‫لهم فِيها ما يشاءون خ ِِلِين َكن لَع رب‬
kaniyaan nen si Tuhan nu [Oh Muhammad] janji tapaku [tuman
ne andang].
ُ َ‫ول َءأ‬
‫نت حم‬
ُ ََُ ‫ه‬
‫ون ٱَّلل ِ فيق‬
ُ َ ُُ‫ََحَ َح ُ ُ ُ ح ََ َح‬
17. Duk [Essebun bi] Ellew tinimuk siye [magsasakutuhin] weh ِ ‫ويوم ُيّشهم وما يعبدون مِن د‬
َ ‫َ َٰٓ ُ َ ٓ َ ح ُ ح َ ُّ ْ ه‬ ‫َ ح َح‬
Allahu Taala duk sinumba de saddi amban Allahu Taalahin, Na ١٧ ‫ٱلسبِيل‬ ‫أضلل ُت حم ع َِبادِي ٰٓؤَلءِ أم هم ضلوا‬
pain Ne: Kaam ke iye mangalepas meh ipun Ku ien atawa isab
lepasan siye dire?
َ ُ َ ‫َ ُ ْ ُ ح َ َٰ َ َ َ َ َ َ َ َ ٓ َ ه‬
18. Teppet tabissa den: Mahasutsi Kew ganah kapatut kami ‫ۢنب ِغ نلَا أن ن هتخِذ مِن دون ِك م حِن‬‫قالوا سبحنك ما َكن ي‬
ْ ُ ََ َ ‫ه ه ح َُ ح َ َ ََٓ ُ ح َ ه َُ ْ ح‬ َ َٓ ‫َح‬
ngahinang saddi amban Kau [Meh Pasangdelan –Tuhan-], ‫ِت نسوا ٱَّلِكر وَكنوا‬َٰ ‫َلا َء َولَٰكِن متعتهم وءاباءهم ح‬ ِ ‫أو‬
َ
sumaguwa pinaduhul bayah siye weh Nu duk meh matattoe de, ١٨ ‫ق حو َمُۢا بُورا‬
sampay takaipat ne weh de [pangesseb, pag ibadat si Kauhin] duk
kaniyaan den meh aa Qawman binsana.
َ ُ َ ‫ََ ح َ هُ ُ َ َُ ُ َ ََ َح‬
‫ون َ ح‬
19. Na sabennal pinuting kaam weh de si iye binissa bin, na gey ne ‫صفا‬ ‫فقد كذبوكم بِما تقولون فما تست ِطيع‬
َ َ َ ُ‫ُ ح ُ ح‬ ‫ح‬ َ َ
tagees bi matahalain duk manabangin duk sine sine makaanyaya ١٩ ‫َوَل ن حِصا َو َمن َيظل ِم مِنكم نذِقه عذابا كبِۡيا‬
[magsakutu amban kaam] pananaman Kami iye siksa hadje.
َ ُ ُ ‫ََ ٓ َح َ حَ َحَ َ َ حُ ح َ َ ه ٓ ه َ ح‬
20. malaingkan siye ley mangan du sab kinakan duk lumengngan du ‫ِني إَِل إِن ُه حم َلَأكلون‬ ‫وما أرسلنا قبلك مِن ٱلمرسل‬
َ
ُ َ ‫ح‬
‫اق َو َج َعل َنا ََ حعضك حم‬ َ ‫ح ح‬ َ ُ ‫ه َ َ ََح‬
sab siye hap meh tabuan duk hinang Kami kasinduwehan amban ِ ‫ٱلطعام ويمشون ِِف ٱۡلسو‬
َ َ َ َ ُ ‫حًَ ََ ح‬ ‫ح‬
kaamin si kasinduwehan fitna [panuley suley] ine tasabar ٢٠ ‫َبونُۗ َوَكن َر ُّبك بَ ِصۡيا‬ ِ ‫ِلِ َعض ف ِتنة أتص‬
[tasandal bi ke ien]? Duk kaniyaan Tuhan nun Sangat Makakite.
ُ َ َٰٓ َ َ ‫َ َ َ ه َ َ َ ح ُ َ َ ٓ َ َ َ ح َ ٓ ُ َ َ َ ح َ ح‬
21. Duk missa iye ne meh siye gey mangahelat helat pagkasuwa duk ‫لئِكة‬ ‫۞وقال ٱَّلِين َل يرجون ل ِقاءنا لوَل أنزِل علينا ٱلم‬
ُ َ ُ َ ٓ ْ ُ َ ‫َ ح َ َ َٰ َ ه َ َ َ ح َ ح‬
Kamihin, ay bang sih be hadja pinuturun tuu si kami meh ‫س ِه حم َوع َت حو ع ُتوا‬
ِ ‫ِف أنف‬
ِ ‫أو نرى ربناُۗ لق ِد ٱستكَبوا‬
Malaikatin atawa takite kami Tuhan kamihin, asal sabennal teed َ
٢١ ‫كبِۡيا‬

330
tumakabbur siye si ginhawa baran de duk naggah siye panaggah
makalandu.
َ ُ ُ َ ‫حُ ح‬
‫ى يَ حو َمئِذ ل ِلمج ِرم‬
‫ِني َو َيقولون‬ َ ‫ك َة ََل ب ُ ح‬
َٰ ‫ّش‬ َ َٰٓ َ َ ‫َ ح َ َ َ ح َ ح‬
22. Essebun] Ellew takite de ne meh Malaikatin dumain makasinna ِ ‫يوم يرون ٱلملئ‬
‫ح هح‬
ُ ‫ُم‬
Ellew ien si meh aa Jahulaka duk missa siye panaggah duk ٢٢ ‫جورا‬ ‫حِجرا‬
pagjahulaka manamal.
ُ ‫َ َ ح َ ٓ َ َٰ َ َ ُ ْ ح َ َ َ َ َ ح َ َٰ ُ َ َ ٓ ه‬
ً ‫نث‬
23. Duk pinakite ne weh Kami iye bakas hininang [Meh ٢٣ ‫ورا‬ ‫وقدِمنا إَِل ما ع ِملوا مِن عمل فجعلنه هباء م‬
pananaggain] amban hinang den. Na hininang hadja weh Kami
sapantun bagumbun sinabulakan [ganah halga ne]. َ َ َ َ‫ب ح‬
٢٤ ‫ٱۡل هنةِ يَ حو َمئِذ خ حۡي ُّم حس َتقرا َوأ حح َس ُن َمقِيَل‬ َ ‫أَ حص‬
ُ َٰ‫ح‬
24. Meh aa Surgain Ellew ien sa hap hap ne tampat den duk sanyang
patennaan den.
ً َ ُ َ َ َ ‫َ َ ح َ َ َ ه ُ ه َ ٓ ُ ح َ َ َٰ َ ُ َ ح‬
25. Duk [Essebun] Ellew kepak ne langitin duk weh gabun duk ٢٥ ‫َنيَل‬ َٰٓ ‫ويوم تشقق ٱلسماء بِٱلغم ِم ون ِزل ٱلم‬
ِ ‫لئِكة ت‬
pinaduwai ne meh Malaikatin sampurna.
26. Pagmilikin Ellew ien Sabennal si [Tuhan] Sangat Mamaasein duk َ ‫كَٰفِر‬
‫ين‬
َ ‫ََ َ َح ً ََ ح‬
‫ِلرِنَٰمۡح وَكن يوما لَع ٱل‬ َ ‫ك يَ حو َمئذ ح‬
‫ٱۡل ُّق ل ه‬ ُ ‫حُ ح‬
‫ٱلمل‬
ِ ِ
kaniyaan Ellew ien si meh aa pananaggah asal sigpit teed. ٢٦ ‫سۡيا‬ َ
ِ ‫ع‬
‫هَ ح‬ َ َ َ ُ ُ َٰ َ َ ‫ٱلظال ُِم‬
‫ه‬ ُّ
27. Duk [Essebun] Ellew kineket ne weh aa panganyaya hin ‫لَع يَ َديحهِ َيقول تَٰيَٰل حيت ِّن ٱَّتذ ُت َم َع‬ ‫َو َي حو َم َي َعض‬
[magsakutu, managgain] tangan nen, Duk missa ne: “Ay bangsih ٢٧ ‫ٱلر ُسو ِل َسبِيَل‬ ‫ه‬
be hadja Rasulin tahinnag ku labeyan” [Pakasuwaan ku
kasanyangan].
َ ً َ ُ ‫َ َٰ َ ح َ َ َٰ َ َ َ َ ه ح‬
28. Allo, bang sih be hadja gah tahinang ku si anu bagay [magsusun ٢٨ ‫ِت َلحت ِّن ل حم أَّتِذ فَلنا خل ِيَل‬ ‫تَٰيويل‬
ne siye pegge taboo boo si kalaatan].
‫َ َ ه‬ ٓ ‫ح‬ ‫ح‬ ‫هَ َ َ ه‬
29. Sabab bennal iye ley ilepas ku weh ne amban pangesseb [pag ‫لق حد أضل ِّن َع ِن ٱَّلِك ِر ََ حع َد إِذ َجا َء ِّن َوَكن ٱلش حي َطَٰ ُن‬
ibadat si Allahu Taala] puwas amban katekka [toh si aku] Duk ُ َ َٰ َ ‫ح‬
٢٩ ‫نس ِن خذوَل‬ ‫ل َِِل‬
kaniyaan Shaitanin si Manusiya asal pangangandesmeh.
َ ُ‫هَ ُ ْ َ َ ح‬ َ ‫ه‬ َ َ ُ ُ ‫ََ َ ه‬
30. Duk pain [Dambuwa] Rasul [si masa miyaan]: Oh Tuhan ku, ‫ب إِن ق حو ِّم ٱَّتذوا هَٰذا ٱلق حر َءان‬
ِ ‫وقال ٱلرسول تَٰيَٰر‬
bennal meh aa Qawman kun, hininang hadja weh de Qur-anin ُ ‫َم حه‬
٣٠ ‫جورا‬
[tininggalan duk tinaykutan].
َ َ ‫َ حُ ح‬ َ ُ َ ‫َ َ َ َٰ َ َ َ ح‬
31. Duk kowe damikkiyan ien hinanangan Kami tiyap tiyap Nabi
َ َٰ َ ‫ِني ُۗ َوك‬
‫َف ب ِ َربِك‬ ‫ِك ن ِب َع ُدوا مِن ٱلمجرِم‬
ِ ‫وكذل ِك جعلنا ل‬
َ َ
kuntara amban meh aa Jahulaka duk mararahi ne Tuhan nun ِ ‫هادِيا َون‬
٣١ ‫صۡيا‬
[Oh Muhammad] Sangat Pananoh duk Sangat Pananabang.
َ‫ََ َ ه َ َ َ ْ َ َ ُ َ َ حُ ُ ُح‬
32. Duk magpain iye ne meh siye managgain, Bang sih hadja ‫ِين كف ُروا ل حوَل ن ِزل َعل حيهِ ٱلق حر َءان َجلة‬ ‫وقال ٱَّل‬
َ ‫ح‬ ‫ه‬ َ َ ُ َ َ َ
َ ‫َوَٰح َِدة كذَٰل َِك نلِ ُثب‬
pinaturun si iye [Rasul Allah] Qur-anin, tibuuk mintedde, kowe ٣٢ ‫ت بِهِۦ فؤاد َك ۖۡ َو َرتل َنَٰ ُه ت حرت ِيَل‬ ِ
damikkiyan ien [hangkan gah pinaturun minintedde] supaya
pamateteg Kami pangateyan nu duk binassa weh Kami sampurna
bassahan.
ً ‫س‬ ‫َح‬ ‫ك ب حَ َ ح‬ َ َ‫ح‬ ‫َ َ َحُ َ َ َ َ ه‬
33. Duk gana boohan de kau [Oh Muhammad] upamahan [ bissa ٣٣ ‫ۡيا‬ ِ ‫ٱۡل ِق َوأح َس َن تف‬ِ َٰ‫جئن‬ِ ‫وَل يأتونك بِمثل إَِل‬
panulang de Qur-an] malaingkan patekkahan Kami kew
kasabennalan duk labi pe hap salassayan nen.

331
َ َ َ َ ُ َ َٰ َ َ ‫ون‬
َ ُ َ ‫ه َ ُح‬
34. Iye ne meh siye tinimuk binaliskat luwe den tudju [Narka] ‫لَع ُو ُجوهِ ِه حم إ ِ ََٰل َج َه هن َم أ ْو َٰٓلئِك ۡش همَّكنا‬ ‫ٱَّلِين ُيّش‬
ُّ َ َ
Jahannam, Iye ne ien sa laat laat tampat duk tamanan lepas ne ٣٤ ‫َوأضل َسبِيَل‬
lan.
َ َ َ َ ‫ح‬ َ َٰ‫وَس ٱلحك َِت‬
َ ‫َولَ َق حد َءاتَيح َنا ُم‬
35. Duk sabennal inurungan weh kami Musa [Alayhis Salaam] Kitab ‫ب َو َج َعل َنا َم َع ُه ٓۥ أخاهُ هَٰ ُرون‬
[Taurat] duk hininang weh Kami pongtinai nen Haron [Alayhis ٣٥ ‫َوزِيرا‬
Salaam] malindegan iye.
َ َ َ ْ ‫َُ حَ ح ََٓ َ حَ ح ه َ َ ه‬
36. Na pain Kami: Palengngan kaam karuwangan tudju meh aa ‫ِين كذبُوا أَ‍ِبتَٰيَٰت َِنا ف َد هم حرنَٰ ُه حم‬ ‫فقلنا ٱذهبا إَِل ٱلقو ِم ٱَّل‬
َ
Qawman iye ne muting si meh ayat Kami, Na ilarak siye weh ٣٦ ‫ت حدمِۡيا‬
Kami [bininsana] sampurna. ‫ح‬ ‫َ َ ح َ ُ ه ه َ ه ُ ْ ُّ َ َ ح ح‬
37. Duk [siniksa du sab weh Kami] meh aa Qawman Nabi Nuhin ِ ‫ٱلر ُسل أغ َرق َنَٰ ُه حم َو َج َعل َنَٰ ُه حم ل هِلن‬
‫اس‬ ‫وقوم نوح لما كذبوا‬
َ ً َ َ َ ‫َ ح َ ه‬
[Alayhis Salaam] si waktu ne pinuting weh de meh Rasulin ٣٧ ‫َءايَة ۖۡ َوأع َت حدنا ل ِلظَٰل ِ ِمني عذابا أ َِلما‬
ilembo siye weh Kami duk hinang Kami siye si meh manusiya
ayat [tanda pamintangan] duk tinagamehan weh Kami meh aa
panganganyahin [managgah duk magsakutuhin] siksa sa peddes
peddes.
َ َ َ َ ‫َ َ َ َ ُ َ ْ َ َ ح َ َٰ َ ه َ ُ ُ َ ُۢ َ ح‬
38. Duk [siniksa du sab weh Kami] meh bangsa Add duk Thamudin ٣٨ ‫ني ذَٰل ِك كث ِۡيا‬َ ‫وَعدا وثمودا وأصحب ٱلر ِس وقرونا‬
duk meh aa [Kupung] Rass duk meh mahadjana dasakiyan antara
ien pe niyah niyah.
‫َ ُ َ َ ح َ َ ُ ح َ ح َ َٰ َ َ ُ َ ه ح َ َ ح‬
39. Tiyap tiyap amban meh siye ien, sabbutan [pasampayan] Kami ٣٩ ‫َبنا تتبِۡيا‬ ‫ولُك ۡضبنا َل ٱۡلمثل ۖۡولُك ت‬
meh upama [tanda pamintangan] Tiyap tiyap amban meh siye
ien ilarak du sab weh Kami sampurna.
ْ ُ ُ َ ‫َََ ح ََحْ ََ حَ حَ ه ٓ ُح َ ح َ َ َ ه ح َََ ح‬
40. Duk sabennal bakas ne tekka si lahat inulanan ulan malaatin ‫ولقد أتوا لَع ٱلقريةِ ٱل ِِت أم ِطرت مطر ٱلسوءِ ِۚ أفلم يكونوا‬
ُُ َ َْ ُ َ ‫َ ح‬
[Saduwm-Qawman Lut Alayhi Salaam], weh asal gah ke ien ٤٠ ‫يَ َر حون َها بَل َكنوا َل يَ حر ُجون نشورا‬
takite de? Weey sab, saumaguwa gey helat helat de [paratsaya de]
pagpakellum [puwas amban kamateyin].
ُ‫ث ه‬ َ ََ ‫ُ َ َ ه ُ ََ َ ه‬ َ َ
41. Bang kew [Oh Rasul Allah] takite meh siye [Pananaggain gey kew ‫ٱَّلل‬ ‫ِإَوذا َرأ حو َك إِن َي هتخِذونك إَِل ه ُز ًوا أهَٰذا ٱَّلِي َع‬
ً
kahagad de] Malaingkan hinang de hadja kew pamellang, [Pain ٤١ ‫َر ُسوَل‬
de]: Weh inin ne ke pinaboo weh Allahu Taala Rasul in?
َ َ َ ‫َ َ َ ُ ُّ َ َ ح َ َ َ َ ح َ ٓ َ َ َ ح‬
42. Agen ne kite bi ilepas weh ne amban meh Tuhan te bi, ay bang ‫َبنا َعل حي َها َو َس حوف‬ ‫ضلنا عن ءال ِهت ِنا لوَل أن ص‬
ِ ‫إِن َكد َل‬
ً َ ُّ َ َ ‫َ َ َ ح َ ح َ َ َ َ ح‬ َ َ
sih hadja gey sandalan te bi ien, Duk asal song du teed katauhan ٤٢ ‫َي حعل ُمون حِني يرون ٱلعذاب من أضل سبِيَل‬
de [meh siye pananaggah ley] si waktu takite de ne siksain bang
sine teed asal tamanan malepasin.
ً َ ُ ُ َ َ َ َ َ ُ َٰ َ َ ُ َ َٰ َ َ َ ‫َ َ َ ح َ َ ه‬
43. Gah ke takite nu [Oh Muhammad] iye mangahinang hawa ٤٣ ‫نت تكون َعل حيهِ َوك ِيَل‬ ‫أرءيت م ِن ٱَّتذ إِلههۥ هوىه أفأ‬
[nafsu] ne tuhan nen? Ine [tagees] nu pe ente mangawakilan
[manganjagahan iye ley]?
‫ُ َ ح ُ ه‬ َ َ ُ ََ ‫َح َح َ ُ َ ه َ ح‬
44. Weh kannal nun kaekkahan de ien makakale atawa taakkal de ‫َثه حم ي َ حس َم ُعون أ حو َي حعقِلون إِن ه حم إَِل‬ ‫أم َتسب أن أك‬
[kasabennalanain]? [Gai teed], malaingkan asal kowe du teed siye ً َ ُّ َ َ ‫َ ح َ ح َ َٰ َ ح ُ ح‬
٤٤ ‫كٱۡلنع ِم بل هم أضل سبِيَل‬
ien meh binatang, sumaguwa [iye mabennalin] asal siye pe labi

332
malepasin.
ُ َ ََ َ ٓ َ ‫ه َ َ ح‬ َ َ َ َ َ ََ
45. Gah ke payaman nu [kawase] Tuhan nun [Oh Muhammad] bang ‫ۡل َعل ُهۥ َساكِنا ث هم‬ ‫أل حم ت َر إ ِ ََٰل َربِك ك حيف َم هد ٱلظِل ولو شاء‬
َ َ ‫ه‬ ‫ح‬
saingge pamatuhut tuhut ne lingew [mag usaanin]? Bang hadja ٤٥ ‫َج َعل َنا ٱلش حم َس َعل حيهِ د َِلَل‬
Iye bayah asal pateteg Ne hep,ubus hinang Kami hadja Mata
Ellewin si lingew ley pandu.
َ َ َ َ َ ‫ُ َ ح‬
46. Puwas ien eddo Kami [tinapukan] lingewin daahat daahat ِ ‫ث هم ق َبضنَٰ ُه إَِلحنا ق حبضا ي‬
٤٦ ‫سۡيا‬
[patuhut si paangkat mata ellew].
َ ‫ك ُم هٱَلح َل ِلِ َاسا َوٱنله حو َم ُس َباتا َو َج َع َل ٱنله َه‬
ُ َ ََ َ ‫ُ ه‬
47. Duk Iye du [Allahu Taala] Iye mangahinangan kaam sangemin ‫ار‬ ‫َوه َو ٱَّلِي جعل ل‬
ُُ
semmek [ellig bi] duk patulihin pahinekan bi duk hinang Ne ٤٧ ‫نشورا‬
Ellewin pangapehan bi [supaya kaam ngulimbanag mag usaha].
‫ََ َح‬ َ ‫ني يَ َد حي َر ح‬ َ ٓ ‫َُ ه‬
َ ‫ِي أ حر َس َل ٱلر َتَٰي َٰ َح ب ُ ح‬
َ ‫ّشُۢا ََ ح‬
48. Duk Iye du [Allahu Taala] Iye magpaboo baliyu [mahapin] ‫نزنلَا م َِن‬ ‫ۡحتِهِۦ وأ‬ ِ ‫وه َو ٱَّل‬
ٓ ٓ ‫ه‬
pamasinna antara aseh ne, Duk pinaturun Kami amban diyata ٤٨ ‫ٱلس َماءِ َماء َُ ُهورا‬
langitin bohe [ulan] sutsi.
َ َ َ ‫ح ِـۧ َ بهِۦ بَ ح‬
49. Supaya iye pamakellum [panata] Kami lahat matey [tohoh] duk ‫ِلة هم حيتا َون ُ حسق َِي ُهۥ م هِما َخلَ حق َنا ٓ أنح َعَٰما َوأنَ ِ ه‬
‫اَس‬ ‫ِنلُ ح‬
ِ
َ
pamainum Kami iye amban iye pinapanjari Kami meh binatang ٤٩ ‫كث ِۡيا‬
duk manusiya kaekkahan.
‫ه‬ َُ‫ك‬‫َ َ َ ح َ ه ح َ َٰ ُ َ ح َ ُ ح َ ه ه ُ ْ َ َ َ َٰٓ َ ح‬
50. Duk sabennal pinaglalin lalin [binahagi bahagi] we Kami bohein ِ ‫َث ٱنله‬
‫اس إَِل‬ ‫ولقد صفنه بينهم َِلذكروا فأَب أ‬
si antara de supaya du [pain Kami] taesseb de, na nulang ُُ
٥٠ ‫كفورا‬
kaekkahan manusiyain [kabayaan den] asal naggah.
‫ه‬ َ ُ
٥١ ‫ك ق حر َية نذِيرا‬ َ‫َ َح حَ ََ َ ح‬
51. Duk bang hadja Kami bayah asal paboohan Kami si tiyap tiyap ِ ‫ولو شِئنا ِلعثنا ِِف‬
lahat mangaka ngaka [katatalewan] Akhirat.
َ ُ ‫َ َ َ ح‬ َ ‫ح‬ ُ ََ
52. Na da teed tuhutun [Oh Mohammad] meh pananaggain duk ٥٢ ‫ج َهادا كبِۡيا‬
ِ ‫فَل ت ِطعِ ٱلكَٰف ِِرين وج َٰ ِهدهم بِهِۦ‬
Jihadun [siye si labeyan pasampay atawa atubang] Jihad sa hadje
hadje.
‫َ َ ح‬ ُ ‫َ َ ح‬ ‫َُ ه‬
‫ٱَّلي َم َر َج حٱِلَ ح‬
53. Duk Iye du [Allahu Taala] Iye magsaget duwe Tahikin [Bohe] Inin ‫ح َر حي ِن هَٰذا َعذب ف َرات َوهَٰذا مِل ٌح‬ ِ ‫۞وه َو‬
tebbag hap, Miyaan maasin pait duk hinangan Ne antara [duwe ‫ُ َ َ َ ََ َحَُ َ َح َ َ ح هح‬
ُ ‫ُم‬
٥٣ ‫جورا‬ ‫أجاج وجعل بينهما برزخا وحِجرا‬
bohein ellet duk ellig [supaya gey magtampu].
َ َ َ َ َ َ ََ َٓ‫َ ََ َ ح‬ ‫ُ ه‬
54. Duk Iye du [Allahu Taala] Iye mamapanjari amban bohein ‫ج َعل ُهۥ ن َسبا َوصِ حهراُۗ َوَكن‬‫َوه َو ٱَّلِي خلق مِن ٱلماءِ بّشا ف‬
َ َ
manusiya duk hinangan ne tubuh duk meh [pamikitan, pag ella ٥٤ ‫َر ُّبك قدِيرا‬
pag andahan supaya ngabanes] duk kaniyaan Tuhan nun [Oh
Muhammad] Sangat Makagees.
َ ‫ه َ َ َ َ ُ ُ ح َ َ َ ُ ُّ ُ َ َ ح‬ ُ َ ُُ‫ََح‬
55. Duk numba siye meh magsasakutuhin si saddi amban Allahu ‫ۡضه حمُۗ َوَكن ٱلَّكف ُِر‬‫ون ٱَّلل ِ ما َل ينفعهم وَل ي‬
ِ ‫ويعبدون مِن د‬
Taala gey makatabang siye duk gey makamula siye duk kaniyaan َ َٰ َ َ
٥٥ ‫لَع َربِهِۦ ظ ِهۡيا‬
aa pananaggain si Tuhan ne asal tampal [palangka nen, Shaitan
gapih nen]. ‫َٓ ح َ ه‬
َ
56. Duk gah kew paturun Kami [Oh Muhammad] Malaingkan ٥٦ ‫َو َما أ حر َسل َنَٰك إَِل ُمبَ ِّشا َونذِيرا‬
masinna sinna [duk tumbas] damikkiyan [makitalew duk siksa].

333
َ َ َ ٓ َ ‫ه‬ َ َ ُ َُ ‫ُح َ ٓ َح‬
57. Bissahun [Oh Muhammad] gey ku maku si hinang [pagpasaplag] ‫سلك حم َعل حيهِ م حِن أ حجر إَِل َمن شا َء أن َي هتخِذ إ ِ ََٰل‬ ‫قل ما أ‬
inin gadji malaingkan sine sine sab [maggastu alta ne pangapas ٥٧ ‫َربِهِۦ َسبِيَل‬
ne ase] karnah Allah [na gey iye lang ku amban ien].
58. Duk pasangdel kew si Maellum [salama lama] Iye gey
َ ُ ‫لَع ٱلح َۡح هٱَّلِي ََل َي ُم‬
َٰ َ ‫وت َو َسب ِ حح ِِبَ حم ِده ِۦ َوك‬
‫َف بِهِۦ‬
ََ ‫َََهح‬
‫وتوّك‬
ِ
mamateyin, Duk mudji kew duk meh sanglitan Ne, Duk ً ‫ب ُذنُوب عِبَادِه ِۦ َخب‬
٥٨ ‫ۡيا‬ ِ ِ ِ
Mararahi ne [Allahu Taala] si duse meh ipun Ne Sangat
Mangangaka.
ُ َ َ َ‫ح‬ َ َ ‫هٱَّلِي َخلَ َق ه‬
59. Iye mamapanjari meh langit duk bulakin duk ine pe antara ne si ‫ت َوٱۡلۡرض َو َما بَيح َن ُه َما ِِف س هِتةِ أيهام ث هم‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
َ ‫ه ح َ َٰ ُ َ ح َ ح‬ ‫ح َ َ َٰ َ َ ح‬
ennem ellew puwas ien paangkat Iye si Arash [Tuhan Sangat ٥٩ ‫سل بِهِۦ خبِۡيا‬ ‫ى لَع ٱل َع حر ِشِۖ ٱلرحمن ف‬ ‫ٱستو‬
Maase] na Iye tilewun [Sangat Iye Mangangaka].
ُ ‫ٱلر حح َم َٰ ُن َأن َ حس‬
‫ج ُد ل َِما‬ ‫ِلرِنَٰمۡح قَالُوا ْ َو َما ه‬
‫ِيل ل َ ُه ُم ْۤاوُدُجۡسٱ ل ه‬
َ َ
‫ِإَوذا ق‬
60. Duk bang pinainan si meh [pananaggain] pasujud be kaam si
ُُ ‫َحُ ُ َ َ َ َ ُ ح‬
[Tuhan Sangat Mamaasein] Sambung den: Ine [Rahman ٦٠ ۩‫تأمرنا وزادهم نفورا‬
pangandaakan nu kami pasujuran iyu]? Na tamba manamba
hadja panaggah den.
َ
‫ِيها س َِرَٰجا َوق َمرا‬ ‫ار َك هٱَّلِي َج َع َل ِف ه‬
َ ‫ٱلس َمآءِ بُ ُروجا َو َج َع َل ف‬ َ ‫َت َب‬
61. Mahatinggi [Allahu Taala] Iye mangahinang diyata langitin meh ِ
potean duk hinangan Ne du sab tiyew [Mata Ellew] duk Bulan ٦١ ‫ُّمن ِۡيا‬
maranta.
َ َ َ ‫َ َ َ ه ه‬ َ‫َ ََ هحَ َ هَ َ ح‬ ‫ُ ه‬
62. Duk Iye du [Allahu Taala] Iye mangahinang Sangem duk Ellewin ‫ار خِلفة ل َِم حن أ َراد أن يَذك َر أ حو أ َراد‬ ‫َوه َو ٱَّلِي جعل ٱَلل وٱنله‬
ُ ُ
[magganti] gantah sine sine bayah ngesseb [mag ibadat si Tuhan ٦٢ ‫شكورا‬
ne] atawa magsarang shukur [si Iye].
َ
َ ‫ِإَوذا َخ‬ َ َ‫ُ َ ََ ح‬ َ ‫اد ٱل هرِنَٰمۡح هٱَّل‬
ُ َ َ
63. Duk meh ipun Tuhan Sangat Maasein iye ne meh siye ‫اُ َب ُه ُم‬ ِ ‫ِين َي حمشون لَع ٱۡل‬
‫ۡرض ه حونا‬ ‫وعِب‬
ََٰ َ ْ ُ َ َ ُ َٰ َ ‫ح‬
lumengngan siye diyata bulak agak agak duk bang siye ٦٣ ‫ٱلج ِهلون قالوا سلما‬
binissahan weh meh aa awam [jahallis] missa hadja siye hap
[sanyang].
َ ُ َ َ ‫َ ه‬
64. Iye ne meh siye magjaga siye [sangem] si Tuhan de [diyalem] ٦٤ ‫يتون ل َِرب ِ ِه حم ُس هجدا َوق َِيَٰما‬ِ ‫وٱَّلِين يب‬
Pasujud duk Panambahayang [kuwat tegge de].
َ َ َ ‫ه‬
‫اب َج َه هن َمۖۡ إِن َعذ َاَ َها َكن‬ ‫َ ه َ َُ ُ َ َهَ ح‬
َ ‫ٱص حف َع هنا َع َذ‬
65. Duk iye meh siye magpain: Oh Tuhan kami, bintungun amban ِ ‫وٱَّلِين يقولون ربنا‬
َ
kami siksa [Narka] Jahannamin, sabennal siksah nen kaniyaan ٦٥ ‫غ َر ًاما‬
nen tattap.
َ َ ‫ٓ ح‬ ‫ه‬
66. Sabennal [Narkain] sa laat laat ne patetegan duk patennaan. ٦٦ ‫إِن َها َسا َءت ُم حس َتقرا َو ُمقاما‬
67. Duk iye ne meh siye bang siye maggastu gey siye magbusah duk
َ َ َ ‫َ ه َ َٓ َ َ ُ ْ َح ُح ُ ْ َ َح َ ح ُُ ْ ََ َ َح‬
gey siye magliskut duk siye ley si antara ien [sarang sarang] ‫ني ذَٰل ِك‬ َ ‫ِسفوا ولم يقَتوا وَكن‬ ِ ‫وٱَّلِين إِذا أنفقوا لم ي‬
َ
hinang den. ٦٧ ‫ق َواما‬
‫َ َ ح ُ َ ح‬ َ ‫ه‬ َ َ َ ‫َ ه‬
68. Duk iye ne meh siye gey siye maku sarta Allahu Taala tuhan ‫ِين َل يَ حد ُعون َم َع ٱَّلل ِ إِل َٰ ًها َءاخ َر َوَل َيق ُتلون ٱنلهف َس‬ ‫وٱَّل‬
َ َ ‫ح ح‬ َ ُ َ ‫ح‬ ‫ه‬ ُ ‫هٱلِت َح هر َم ه‬
saddi duk gey siye monoh [mapatey] ginhawa baran iye ne ‫ٱۡل ِق َوَل يَ حزنون َو َمن َيف َعل ذَٰل ِك‬ َ ‫ٱَّلل إَِل ب‬
ِ ِ
hinaram weh Allahu Taala malaingkan subey hadja si ََ َ‫َح‬
٦٨ ‫يلق أثاما‬
kasabennalan [meke pinapatey] duk gey siye magzina duk sine
sine ngahinang meh damikkiyan [tasabbut ien] tawwa iye meh

334
duse.
ً ‫خُح‬‫ُ َ َٰ َ ح َ ُ ح َ َ ُ َ ح َ ح َ َٰ َ َ َ ح‬
69. Pinagtamba manamba si iye siksain si Ellew Qiyaamat duk kakkal ٦٩ ‫ِل فِيهِۦ ُم َهانا‬ ‫يضعف َل ٱلعذاب يوم ٱلقِيمةِ وي‬
iye diyalem siksa duk kadekdes ne.
َ َٰٓ َ ْ ُ َ
ُ ‫ك ُي َبد ُِل ه‬ َ َ َ َ َ َ َ َ ََ َ َ َ ‫ه‬
70. Malaingkan sine sine balik [magtaubat] magsusun duk ‫ٱَّلل‬ ِ ‫إَِل من تاب وءامن وع ِمل عمَل صَٰل ِحا فأولئ‬
ُ َ ُ ‫َ َ ح َ َ َ َٰ َ َ َ ه‬
magparatsaya ne iye sarta ngahinang [hap] makasulut] na iye ٧٠ ‫َّلل غفورا هرحِيما‬‫س ِيات ِ ِهم حسنت وَكن ٱ‬
meh siye ien gantian Allahu Taala meh kalaatan den kahapan
duk kaniyaan Allahu Taalahin Sangat Mangangampun duk
Sangat Maase.
‫َ هُ َُ ُ َ ه‬ َ َ َ َ‫َو َمن ت‬
71. Duk sine sine magtaubat [balik ne si hinang hap] duk maghinang ٧١ ‫وب إَِل ٱَّلل ِ َم َتاَا‬ ‫اب َو َع ِمل صَٰل ِحا فإِنهۥ يت‬
ne makasulut, na bennal iye ley tudju Allahu Taala du
[pagtaubatan ne pamolean nen].
ْ ‫ْ هح‬ َ َ ُّ َ ُ َ ‫َ ه َ َ َ ح‬
72. Duk iye ne meh siye gey siye naksian kaputingan duk bang siye ٧٢ ‫ور ِإَوذا َم ُّروا بِٱللغوِ َم ُّروا ك َِراما‬ ‫وٱَّلِين َل يشهدون ٱلز‬
palabey amban lagwu [meh pakaradjaan gana guna ne] palabey
ne hadja siye duk kamulliya de [gey siye matuk magpamellang].
َ ْ َ َ َ ْ ُ َ َ ‫َ ه‬
73. Duk iye ne meh siye bang siye pinaesseban duk meh ayat Tuhan ‫ت َرب ِ ِه حم ل حم َي ُِّروا َعل حي َها ُصما‬
ِ َٰ ‫ِين إِذا ذك ُِروا أَ‍ِبتَٰي‬‫وٱَّل‬
ُ
de gey siye pahebba [lahi] magbisu pessek [malaingkan pakale ٧٣ ‫َوع حميانا‬
َ
siye duk tuhut de.
‫ُ ه ُ َ ح‬ َ‫َ ه َ َُ ُ َ َهَ َ ح ََ ح َح‬
74. Duk iye ne meh siye magpain: Oh Tuhan kami urunganun kami ‫ج َنا َوذرِتَٰيَٰت َِنا ق هرةَ أع ُني‬
ِ َٰ ‫وٱَّلِين يقولون ربنا هب نلا مِن أزو‬
amban meh kaandahan/kaellahan kami duk meh panubu kami ٧٤ ‫اما‬ َ ‫َ ح َ حَ حُه‬
ً ‫ِني إ َم‬
ِ ‫وٱجعلنا ل ِلمتق‬
kasanyang [kaibeg] duk hinanngun kami si meh aa magmatalew
panuhutan [pandu si kahapan]. َ َ َ ‫َُْ َ ُحَ ح َ حُ حََ َ َ َُ ْ ََُه ح‬
75. Iye ne meh siye ien tinumbasan siye meh bilik [Lumah diyalem ‫ِيها َت هِية‬ ‫أو َٰٓلئِك َيزون ٱلغرفة بِما صَبوا ويلقون ف‬
َ
Surgah] sabab pagsabr [pagsandal de] duk sinampang siye lai ٧٥ ‫َو َسل َٰ ًما‬
diyalem ne duk sagina hap duk kasanyangan.
َ َ َ ‫َخ َٰ ِِل‬
76. Tattap ne siye lai diyalem ne, sa hap hap ne patetegan duk ٧٦ ‫ت ُم حس َتقرا َو ُمقاما‬
‫ِيها َح ُس َن ح‬
َ ‫ِين ف‬
patennaan.
‫َ َ ُ ُٓ ُ ََ َ ه‬ ُ ُْ ‫ُح‬
77. Bissahun [Oh Muhammad] saingge pangahinang ine kaam ‫قل َما َي حع َبؤا بِك حم َر َِب ل حوَل د ََعؤك حمۖۡ فق حد كذ حَ ُت حم‬
ُ ُ َ َ
Tuhan kun [Bu gey kaam pakale nuhut] bang hadja dumain ٧٧ ‫ف َس حوف يَكون ل َِز َامُۢا‬
sabab pamaku bi [bang ne kaam kasigpitan janan sah kaam
luhaya, Na asal bennal pinuting hadja weh bi [Rasulin] na song
du teed [tattap, kakkal si kaam siksain].

335
ُ‫سُ ُورةُُالشُّعر حاء‬
SURATUL ASH-SHU'ARA 26

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

1. Taa’ Seen Meem ( Meh huruf magtampu ganah makahati ٓ


١ ‫ُس ٓم‬
maksud nen malaingkan Allahu Taala.
٢ ‫ني‬ ُ ‫ت ٱلحك َِتَٰ ح‬ َ ‫ح‬
ُ َٰ ‫ك َء َاتَٰي‬
2. Me damikkiyan ien meh ayat Kitab [Qur-an] Sangat Tampal ِ ِ ‫ب ٱلمب‬
ِ ‫ت ِل‬
[Tarrang].
ُ َ ‫َ َ ه َ َ َٰ ه ح َ َ َ ه‬
َ ‫كونُوا ْ ُم حؤ ِمن‬
3. Kalu kew [Oh Muhammad] agen ne mapatey dinu [sabab ٣ ‫ِني‬ ‫لعلك بخِع نفسك أَل ي‬
kadukka, kaastel] peggeh gah siye paniyah meh magparatsaya.
َ ُ ‫َ ه َٓ َ َ ََ ه ح َ ح‬ َ ‫هَ ح َُ ح‬
4. Bang Kami bayah magpaturun Kami luu si siye amban diyata ‫ت أع َنَٰق ُه حم ل َها‬ ‫َنل َعل حي ِهم مِن ٱلسماءِ ءاية فظل‬
ِ ‫إِن نشأ ن‬
langit ayat [tanda] Na tattap hadja meh kellong den si ien َ ‫َخَٰضع‬
٤ ‫ِني‬ ِ
patuhut tuhut [tattap hadja siye pasulut si daakan ne].
َ ْ ُ َ ‫ه‬ ‫ح‬
5. Duk gey siye katekkahan amban paesseb amban Tuhan Sangat
‫ُح‬
‫ٱلرِنَٰمۡح ُم َدث إَِل َكنوا ع حن ُه‬ ‫َو َما يَأت ِيهم مِن ذ حِكر م َِن ه‬
ِ
Mamaasein bahau, malaingkan kaniyaan den pataykut si ien. ٥ ‫ني‬ َ ‫ُم حعر‬
ِ‫ِض‬
َ ْ ُ َ ُْ َ َ ‫ََ ح َ هُ ْ َ َ َح ح‬
6. Na bennal asal pinuting teed weh de [Kasabennalanin] na song ٦ ‫ۢنبؤا َما َكنوا بِهِۦ ي َ حس َت حه ِز ُءون‬
َٰٓ ‫فقد كذبوا فسيأت ِي ِهم أ‬
du siye katekkahan aka aka si iye bakas paglolaan den [hinang de
dagey iye gey kinahagad den].
‫ك َز حوج‬
ُ َ َ‫َ ح َ َح‬ َ‫ْ َ ح‬ َ َ
ِ ‫أ َو ل حم يَ َر حوا إَِل ٱۡل‬
7. Weh gah ke siye mayam tudju bulak, bang saingge banesan ِ ‫ۡرض كم أۢنبتنا فِيها مِن‬
َ
pinatomo Kami amban tiyap tiyap bahagian [katumbu ٧ ‫ك ِريم‬
tumbuhan] mahapin?
َُ‫ك‬
َ ‫َث ُهم ُّم حؤ ِمن‬ ‫َ َٰ َ َ ۖۡ َ َ َ َ َ ح‬ ‫ه‬
8. Bennal si damikkiyan [pagpatomo ien] asal tanda duk dumain ٨ ‫ِني‬ ‫إِن ِِف ذل ِك ٓأَلية وما َكن أ‬
kahekkahan den meh magpaparatsaya.
9. Duk bennal Tuhan nun [Oh Muhammad] asal Iye teed Sangat ُ ‫ٱلرح‬
٩ ‫ِيم‬ ُ ‫ك ل َ ُه َو ٱلح َعز‬
‫يز ه‬ َ ‫ه َه‬
‫ِإَون رب‬
ِ
Geesan duk Sangat Makasi.
‫ح َ َ َٰ َ ُّ َ ُ َ َٰٓ َ ح ح َ ح َ ه‬
َ ‫ٱلظَٰلِم‬
10. Duk [Essebun si waktu] ilinganan weh Tuhan nun Musa [Alayhis ١٠ ‫ني‬ ِ ‫ت ٱلقوم‬ِ ‫ِإَوذ نادى ربك موَس أ ِن ٱئ‬
Salaam] na pe kew tekkahun meh aa Qawman Panganyayahin.
َ ُ ََ َ َ
11. Meh aa Qawman Fir-aun weey siye gey magmatalew [Tudju ١١ ‫ق حو َم ف حِر َع حون أَل َي هتقون‬
Allah Taala]?
١٢ ‫ون‬ُ َ ُ َ ُ َ َ ٓ ‫قَ َال َرب إ‬
12. Pain ne [Musa Alayhis Salaam]: Oh Tuhan ku, bennal aku tinalew ِ ‫ّن أخاف أن يكذِب‬
ِِ ِ
ku kaw ku puting de.
َ َ َ ‫ََ ح‬ َ ُ َ َ ََ ‫َو َي ُ َ ح‬
13. Duk sigpit daakan [pangateyan] kun [sabab pamuting de ley] duk ١٣ ‫اّن فأ حرسِل إ ِ ََٰل هَٰ ُرون‬
ِ ‫ضيق صدرِي وَل ينطل ِق ل ِس‬ِ
gey usah dellah kun [gey pasti bissa kun] Na paboohun [saweh
ku] Harun [Alayhi Salaam].
ُُ‫ََ َ ُ َ َح‬ َ ‫َ َُ ح َ َه‬
14. Duk niyah [kapatut de] duse ku si siye na tinalew ku papatey de. ١٤ ‫ون‬
ِ ‫لَع ذۢنب فأخاف أن يقتل‬ ‫ولهم‬

336
َ ُ ‫َ ٓ ه‬ َ ‫َ َ َه َ ح‬
15. Pain Ne [Allahu Taala]: Daa [da kaam tinalew si iye] Na pi ne ١٥ ‫قال ُك ۖۡ فٱذه َبا أَ‍ِبتَٰيَٰت َِنا ۖۡ إِنا َم َعكم ُّم حس َت ِم ُعون‬
kaam palengngan tudju iye [boohun bi meh ayat [tanda]
Kamihin, Bennal Kami [Meh Saweh bi] Pakale kale.
ُ ُ َ ‫َح َ ح َ ح َ َُ َٓ ه‬
َ ‫ول َرب ٱلح َع َٰ َلم‬
16. Na tekkahun bi Fir-aun [Sarta] na bissahun bi si iye: Bennal kami ١٦ ‫ني‬ ِ ِ ‫فأت ِيا ف ِرعون فقوَل إِنا رس‬
Rasul Tuhan [Sagannap] Alamin.
َ َ
17. Subey patuhut nu si kami meh aa Bani Israelin.
َ ٓ ِ َ‫أ حن أ حرس حِل َم َع َنا ب‬
١٧ ‫ّن إ ِ حس َرَٰٓءِيل‬

َ ‫ِينا م حِن ُع ُمر َك ِسن‬


َ ‫تف‬َ ‫ِينا َو َِلدا َو َِل حث‬
َ ‫كف‬َ َُ ‫َ َ ََح‬
18. Pain ne [Fir-aun]: Weh gah ke kew ipat kami tuu kew kadiki nun, ١٨ ‫ِني‬ ِ ِ ِ ‫قال ألم نرب‬
Duk neteg kew si kami amban umul nu tahunan?
َ ‫ََ َ ح َ َ ح ََ َ ه َ َ ح َ ََ َ َ ح‬
َ ‫كَٰفِر‬
19. Duk hininang nun hinang nu [mamapateyin] iye ien hininang ١٩ ‫ين‬ِ ‫وفعلت فعلتك ٱل ِِت فعلت وأنت مِن ٱل‬
nun duk kau amban meh nulang [tudju aku].
‫َ َ َ َ حَُ ٓ َََ َ ه‬
َ ‫ٱلضٓال‬
20. Pain ne [Musa Alayhi Salaam]: Tahinang ku hadja ien, [sabab ٢٠ ‫ِني‬ ‫قال فعلتها إِذا وأنا مِن‬
ganah kahap nu si Bani Israel] na duk kaniyaan kun si ien ligap
[gah tapateng ku].
َ ‫ح‬ ُ ُ ‫ُ ح َه ح‬
َ ‫ك حم فَ َو َه‬ ََ
21. Na lahi ku amban kaam si waktu ku tinalewan kaam, na ‫ب َِل َر َِب ُحكما َو َج َعل ِّن‬ ‫فف َر حر ُت ِمنكم لما خِفت‬
inurungan isab ku weh Tuhan ku hukum [panghati, kapandey] َ ‫م َِن ٱل ح ُم حر َسل‬
٢١ ‫ِني‬
duk hininang ku weh Ne amban meh Rasul.
َ ‫َ ح َ ح َ َ ُ ُّ َ َ َ ه َ ح َ ه ه‬
22. Duk damikkiyan [sinabbut nu pakaipat akuhin] balik balik nu pe ٢٢ ‫ّن إ ِ حس َرَٰٓءِيل‬
ٓ ِ َ‫دت ب‬ ‫وت ِلك ن ِعمة تمنها لَع أن عب‬
si kau, bu banyaga nu [hinang bataan] du meh aa bani Israil in.
٢٣ ‫ني‬ َ ‫قَ َال ف حِر َع حو ُن َو َما َر ُّب ٱلح َعَٰلَم‬
23. Pain Fir-aun: Weh ine [sine] Tuhan sagannap ‘Alamin? ِ
ُ ‫ۡرض َو َما بَيح َن ُه َما ٓۖۡ إن ُك‬
َ ‫نتم ُّموقِن‬ َ‫ح‬ َ َ ‫قَ َال َر ُّب ه‬
24. Pain [Musa Alayhis Salaam]: [Iye Ne] Tuhan meh langit duk ٢٤ ‫ِني‬ ِ ِ ‫ت َوٱۡل‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
bulakin duk ine pe si antara ne, bang hadja kaam kannalan.
َ َ ََ َ َ َ
25. Pain [Fir-aun] si katalibut nen: Takale bi pinain ne ien? ٢٥ ‫قال ل َِم حن َح حو َُل ٓۥ أَل ت حس َت ِم ُعون‬

26. Pain [Musa Alayhis Salaam]: [Iye Ne] Tuhan bin duk Tuhan meh َ ‫ك ُم حٱۡلَ هول‬
٢٦ ‫ِني‬
ُ ٓ َ َ ُّ َ َ ‫َ َ َ ُّ ُ ح‬
ِ ‫قال ربكم ورب ءابائ‬
matattoe bi dehellu ley.
ُ ‫َ َ ه َ ُ َ ُ ُ ه ٓ ُح َ َح‬
‫ك حم ل َ َم ح‬
27. Pain [Fir-aun]: Bennal Rasul bi iye pinaboo si kaam iyu asal ٢٧ ‫ج ُنون‬ ‫قال إِن رسولكم ٱَّلِي أرسِل إَِل‬
binelew.
َ ُ َ ُ ُ ٓ ‫َ حَ ح‬ ‫َ َ َ ُّ ح َ ح‬
28. Pain [Musa Alayhis Salaam]: [Iye Ne] Tuhan Silangan duk ٢٨ ‫نت حم ت حعقِلون‬‫ب َو َما بَيح َن ُه َما ۖۡ إِن ك‬
ِ ‫ّش ِق وٱلمغ ِر‬
ِ ‫قال رب ٱلم‬
Seddepan duk antara ne ien, bang kaniyaan bin taakkal bi.
َ ‫جون‬ َ ‫ه َ ح َ َ َٰ ً َ ح َ َ ح َ َ ه‬
ُ ‫ك م َِن ٱل ح َم حس‬ َ َ َ
29. Pain [Fir-aun]: Bang kew ngahinang Tuhan saddi amban aku, ٢٩ ‫ِني‬ ‫ۡيي ۡلجعلن‬ ِ ‫قال لئ ِ ِن ٱَّتذت إِلها غ‬
asal hinang te kew amban meh aa takabusu.
َ ُ‫َ َ ََ َح ح‬
‫ك بِ َ ح‬
30. Pain [Musa Alayhis Salaam]: Bahasa [gey pe kew kahagad] bisan ٣٠ ‫َشء ُّمبِني‬ ‫جئت‬
ِ ‫قال أولو‬
kew boohan ku tanda tampal? ‫َ َ َح‬
‫ُ َ َ ه‬
َ ‫ٱلص َٰ ِدق‬
31. Pain [Fir-aun]: Paguwaun ko [pinain nu] iyu bang asal kaniyaan ٣١ ‫ِني‬ ‫ت بِهِۦٓ إِن كنت مِن‬
ِ ‫قال فأ‬
nun sabennal [aka nun].
ُ َ َ َ ُ َ َ َٰ َ ‫َ َ ح‬
32. tinepparan ne weh ne tungkud nen tagha hep [ien] manjari sawe ٣٢ ‫ه ث حع َبان ُّمبِني‬ِ ‫فألَّق عصاه فإِذا‬

337
manyatakan.
‫َََ َ ََُ َ َ َ َح َ ُٓ ه‬
َ ‫ِلنَٰظِر‬
33. Duk anan ne tangan ne [binettad si antag ilek ne] tagha hep ٣٣ ‫ين‬ِ ‫ونزع يدهۥ فإِذا ِه َيضاء ل‬
poteh magsahaya si meh makakite hin.
34. Pain [Fir-aun] si katalibut nen: Bennal [aa] inin asal pasisihir ٣٤ ‫ح ٌر َعل ِيم‬ َٰ َ َ‫َل َح حو َ َُل ٓۥ إ ِ هن َه َٰ َذا ل‬
ِ ‫س‬
ََ‫َ َ ح‬
ِ ‫قال ل ِلم‬
[hahinangan balik mata] tampal. ‫َ َ َح‬
َ ُ
‫كم بس ح‬ َ ُ َ ‫ُ َ ُح‬
35. Bayah iye maguwa [matahala] kaam amban bulak [lahat ] bi duk ٣٥ ‫ِح ِره ِۦ ف َماذا تأ ُم ُرون‬ ِ ِ‫يُ ِريد أن َي ِرجكم م حِن أۡرض‬
sihir ne, na ine pangandaakan [pikilan] bin?
‫َ ُْٓ َح ح ََ َ ُ َ ح َ ح‬
َ ‫ث ِف ٱل ح َم َدآئن َح َٰ ِّش‬
36. Pain de [Mahadjanain]: Tangguhun dahu iye duk pongtinai nen ٣٦ ‫ين‬ ِ ِِ ِ ‫جه وأخاه وٱَع‬ ِ ‫قالوا أر‬
[Haron Alayhis Salaam], Duk ngalingan kew tudju puweblo
[pagtimukan mahadjana].
ُ َ ُ‫َح‬
37. Tekka siye moohan kau meh pasisihir [tau pe amban Musa ٣٧ ‫وك بِك ِل َس هحار َعل ِيم‬ ‫يأت‬
Alayhis Salaam].
ُ َ ُ َ ‫َ ُ َ ه‬
38. Na timuk ne hep meh Pasisihirin si tampat duk ellew [tartantu ٣٨ ‫ت يَ حوم هم حعلوم‬
ِ َٰ‫ٱلسح َرة ل ِ ِميق‬ ‫فج ِمع‬
pagkeddewanin].
َ ‫َ ح َ ُ ُّ ح‬ َ
39. Duk pinain ne si meh mahadjanain: Ine kaam timuk ne ru sab ٣٩ ‫نتم ُم َت ِم ُعون‬ ِ ‫َوقِيل ل هِلن‬
‫اس هل أ‬
[kaam]?
َ ‫ح َرةَ إن ََكنُوا ْ ُه ُم ٱلح َغَٰلب‬
٤٠ ‫ني‬ ‫لَ َع هل َنا نَ هتب ُع ه‬
َ ‫ٱلس‬
40. Kalu kite bi nuhut meh Pasisihirin bang kaniyaan den, siye ِِ ِ ِ
Mangandaagin?
‫ُ َح‬ ََ َ َ َ ْ ُ َ َ ‫ََه ََٓ ه‬
41. Na sakayi ne tekka meh Pasisihirin pain de pusi Fir-aun, Ine ‫ح َرةُ قالوا لِف حِر َع حون أئ ِ هن نلَا ۡل حج ًرا إِن ك هنا َن ُن‬‫فلما جاء ٱلس‬
bennal niyah tumbas [prize] kami bang kaniyaan kamihin َ ‫ٱلح َغَٰلب‬
٤١ ‫ني‬ ِِ
ngadaag?
َ ‫ك حم إذا لهم َن ٱل ح ُم َق هرب‬
٤٢ ‫ني‬
ُ ‫َ َ ََ ح ه‬
‫قال نعم ِإَون‬
42. Pain [Fir-aun]: Awe duk bennal kaam, sabab ien asal amban meh ِ ِ ِ
tapit [si aku].
َ ُ ‫َ َ َ ُ ُّ َ َٰٓ َ ح ُ ْ َ ٓ َ ُ ح‬
43. Pain Musa si siye, tepparanun bi ne ganta tinepparan bi lu. ٤٣ ‫نتم ُّملقون‬ ‫قال لهم موَس ألقوا ما أ‬

‫فَ َألح َق حوا ْ ح َِبال َ ُه حم َوعِص هي ُه حم َوقَالُوا ْ بع هِزة ِ ف حِر َع حو َن إنها َنلَ ح‬
‫ح ُن‬
44. Na tinepparan ne weh de meh lubid den duk meh tungkud den ِ ِ ِ
َ َ‫ح‬
duk pain de: Sabab kawase Fir-aun asal bennal kite bi ne ٤٤ ‫ٱلغَٰل ُِبون‬
mangandaaganin.
َ ُ ‫ح‬ ُ َ ‫َ َ ح َ َٰ ُ َ َٰ َ َ ُ َ َ َ َ ح‬
45. Na ilayapan ne weh Musa [Alayhis Salaam] tungkud nen, bu ne ٤٥ ‫ه تلقف َما يَأف ِكون‬ ِ ‫فألَّق موَس عصاه فإِذا‬
hep iloroy weh ne meh binintung de [hinang sawe amban
tungkurin].
َ ‫سجد‬ َ َُ َ ‫َُح َ ه‬
46. Na [mugtuy ne hep] pahebbah meh Pasisihirin [kaniya kaniya] ٤٦ ‫ِين‬ ِ َٰ ‫َّق ٱلسحرة‬
ِ ‫فأل‬
pasujud.
َ ‫قَال ُ ٓوا ْ َء َام هنا ب َرب ٱلح َعَٰلَم‬
٤٧ ‫ني‬
47. Pain de: Magparatsaya ne kami si Tuhan [sagannap] A’lamin. ِ ِ ِ
َ َ َٰ َ ُ َ
48. Tuhan Musa duk Haron [Alayhimas Salaam]. ٤٨ ‫وَس َوهَٰ ُرون‬ ‫بم‬
ِ ‫ر‬

‫َ َ َ َ ُ ح َُ َ حَ َ ح َ َ َ َ ُ ح ه ُ َ َ ُ ُ ه‬
49. Pain [Fir-aun]: Magparatsaya kaam si iye dehellu amban panug ‫ۡيك ُم ٱَّلِي‬ِ ‫قال ءامنتم َلۥ قبل أن ءاذن لكمۖۡ إِنهۥ لكب‬

338
ُ َ ََُ َ َ َ َ ََ ‫ح‬ ُ ‫ه‬
ku kaam, asal bennal teed [Musa] iye du mamanoan kaam sihir ‫َعل َمك ُم ٱلس‬
‫ِح َر فل َس حوف ت حعل ُمون ۡلق ِط َع هن أيحدِيَك حم‬
in, na asal song du katauhan bi [siksa ku si kaamin] Na asal ٤٩ ‫ِني‬َ ‫َجع‬ َ ‫ك حم أَ ح‬
ُ ‫ح َ َٰ َ َ ُ َ َ ه‬ ُ َ َ
‫َوأ حر ُجلكم مِن خِلف وۡلصل ِبن‬
putukan ku teed meh tangan bin duk meh bettis bin pinagsaliyu
duk [lansang ku kaam si poon hurmah] kemon. َ َ َ ٓ‫َ ُ ْ َ َ حَ ه‬
٥٠ ‫ۡي ۖۡ إِنا إ ِ ََٰل َرب ِ َنا ُمنقل ُِبون‬ ‫قالوا َل ض‬
50. Pain de: Gey ne makamula kami, sabennal kami tudju Tuhan
kami ne du pabalik [moleh].
َ ‫إنها َن حط َم ُع أَن َي حغف َِر َنلَا َر ُّب َنا َخ َطَٰ َيَٰ َنا ٓ أَن ُك هنا ٓ أَ هو َل ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
٥١ ‫ِني‬
51. Bennal kami geget kami si pangampun Tuhan kami meh kasaan ِ
kamihin, [hangkan ne kami baya] kaniyaan kamihin meh tagna
tagna magparatsaya.
َ ُ ‫َ ٓ ه‬
٥٢ ‫ِي إِنكم ُّم هت َب ُعون‬ ‫َس بِعِباد‬‫۞وأَ حو َح حي َنا ٓ إ َ ََٰل ُم َ َٰٓ َ ح َ ح‬
َ
52. Duk magwahi Kami pusi Musa [Alayhis Salaam] boohun ِ ‫وَس أن أ‬ ِ
patahala [sangem] meh ipun Kun sabab bennal kaam iyu tinurul
kaam.
53. Na magpaboo ne [manawag tawag] Fir-aun tudju meh kalahat َ ‫فَأَ حر َس َل ف حِر َع حو ُن ِف ٱل ح َم َدآئن َح َٰ ِّش‬
٥٣ ‫ين‬ ِ ِِ ِ
lahat.
َ ُ َ ‫ٰٓ ُؤ ََلٓءِ ل َ ِ ح‬
٥٤ ‫ّشذ َِمة قل ِيلون‬ َٰٓ َ ‫إ ِ هن‬
54. Pain ne pe]: Bennal meh siye ien tumpukan kulang kulang du.

َ ُ ََٓ َ ‫ه‬
55. Duk bennal siye ien asal maputal kite bi hadja. ٥٥ ‫ِإَون ُه حم نلَا لغائِظون‬

56. Duk bennal kami inin kemon asal halli [saddiya].


َ
٥٦ ‫يع َحَٰذ ُِرون‬ َ َ ‫ِإَونها‬
ٌ ‫ۡل ِم‬

ُ ‫ه‬ ‫ََ ح‬
57. Pain Allahu Taala: Na pinaguwa [pinatahala] siye weh Kami ٥٧ ‫فأخ َر حج َنَٰ ُهم مِن َجنَٰت َوع ُيون‬
amban meh kabbunan duk meh subah. َ َ ُ
58. Duk meh [ennaan] pangalta duk tampat mulliya. ٥٨ ‫َوك ُنوز َو َمقام كرِيم‬
َ
59. Kowe damikkiyan ien duk pamusaka [lahat ien] weh Kami si Bani
َ ٓ ِ َ ‫َك َذَٰل َِك ۖۡ َوأ حو َرثح َنَٰ َها ب‬
٥٩ ‫ّن إ ِ حس َرَٰٓءِيل‬
Israel.
ُ َُ‫ََح‬
َ ‫وهم ُّم حّشق‬
60. Na tinurul siye weh de si waktu pasilak ellew. ٦٠ ‫ِني‬ ِ ‫فأتبع‬
َ ُ َ ‫َ َ ه َ َ َٰٓ َ ح َ ح َ َ َ َ ح َ َٰ ُ ُ َ َٰٓ ه‬
61. Na pagtaabut ne magkite duwe tumpukanin, pain meh sawe ٦١ ‫وَس إِنا ل ُم حد َركون‬‫ان قال أصحب م‬
ِ ‫فلما ترءا ٱۡلمع‬
Musahin: Bennal kite bi taabut ne kite bi.
٦٢ ‫ِين‬ ‫َ َ َه ٓ ه َ َ َ َ َ ح‬
62. Pain ne: Gai [gey kite bi taabut de] bennal saweh kun Tuhan ku, ِ ‫قال ُك ۖۡ إِن م َِع ر َِب سيهد‬
toan ne du ku [bang ine hininang kun].
ُّ ُ َ َ َ َ َ َ ‫َ َ َ ح َ ح‬ ‫َ َ ح َ ح َ ٓ َ َٰ ُ َ َٰٓ َ ح‬
63. Na magwahi Kami pusi Musa [Alayhis Salaam]: Lubakun duk ‫ح َر ۖۡ فٱنفل َق فَّكن ك‬‫ٱۡضب َِعصاك ٱِل‬
ِ ‫وَس أ ِن‬ ‫فأوحينا إَِل م‬
َ ‫ح َ ه ح ح‬
tungkud nu tahikin, na magsepang ne [manjari lan sampuk duwe ٦٣ ‫ف ِرق كٱلطودِ ٱلعظِي ِم‬
sepang] na kaniyaan nen tiyap tiyap sepang kowe punu hadje.
َ َ ‫َ َح‬
64. Duk pinatapit weh Kami lai meh sinduwehin [Fir-aun duk tindeg َ ‫ٱٓأۡلخر‬
٦٤ ‫ين‬ِ ‫َوأ حزلف َنا ث هم‬
ne].
65. Duk pinalappas weh kami Musa [Alayhis Salaam] duk meh َ ‫وَس َو َمن هم َع ُه ٓۥ أَ ح‬
َ ‫َجع‬
٦٥ ‫ِني‬
َ
َٰ َ ‫َوأَنَ حي َنا ُم‬
saweh nen kemon.

339
َ ‫ُ َ ح ح‬
66. Puwas ien, ilembo ne sab weh kami kasinduwehanin [Fir-aun َ ‫ٱٓأۡلخر‬
٦٦ ‫ين‬ِ ‫ث هم أغ َرق َنا‬
duk meh saweh nen].
َُ‫ك‬
َ ‫َث ُهم ُّم حؤ ِمن‬ ‫َ َٰ َ َ ۖۡ َ َ َ َ َ ح‬ ‫ه‬
67. Bennal si meh damikkiyan ien asal tanda, Duk dumain kaniyaan ٦٧ ‫ِني‬ ‫إِن ِِف ذل ِك ٓأَلية وما َكن أ‬
kahekkahan den meh magparatsaya.
ُ ‫ٱلرح‬
٦٨ ‫ِيم‬ ُ ‫ك ل َ ُه َو ٱلح َعز‬
‫يز ه‬ َ ‫ه َه‬
‫ِإَون رب‬
68. Duk bennal Tuhan nun [Oh Muhammad], Asal Iye Sangat ِ
Kawase duk Sangat Makasi.
َ ‫َوٱتح ُل َعلَ حيه حم َن َبأَ إبح َرَٰه‬
٦٩ ‫ِيم‬
69. Duk bassahun [Oh Muhammad] luu si siye [meh aa qawman nu] ِ ِ
suwi suwi Ibrahim [Alayhis Salaam] in. َ َ َ ‫ح‬
َ َ َ
70. [Essebun si waktu] magpain si ammah ne duk aa qawman ne, ine ٧٠ ‫إِذ قال ِۡلَِيهِ َوق حو ِمهِۦ َما ت حع ُب ُدون‬
teh sinumba iyu?
َ َ ُّ َ َ ‫َ ُ ْ َح َ ح‬
71. Pain de: Numba kami meh santu, na hangkan kami pilmi neteg si َ ‫كف‬
٧١ ‫ِني‬ ِ َٰ ‫قالوا نع ُب ُد أص َناما ف َنظل ل َها ع‬
ien.
َ َ ‫َ ُ ح‬ ‫َ َ َح‬
72. Pain [Ibrahim Alayhis Salaam]: Ine takale kaam [sinumba bi iyu] ٧٢ ‫قال هل ي َ حس َم ُعونك حم إِذ ت حد ُعون‬
bang kaam maku?
َ ُّ ُ َ ‫َ ح َ َ ُ َ ُ ح َ ح‬
73. Atawa makatabang kaam siye atawa makamula? ٧٣ ‫ۡضون‬ ‫أو ينفعونكم أو ي‬
َ ُ ‫َٓ ٓ َ َ َ َ ح‬ ‫َ ُ ْ ح‬
74. Pain de: Kasuwa kami hadja meh matattoe kamihin kowe ٧٤ ‫قالوا بَل َو َج حدنا َءابَا َءنا كذَٰل ِك َيف َعلون‬
damikkiyan inin hinang den.
َ َ ُ ُ ‫َ َ َََ َحُ ه‬
75. Pain ne: We gah ke takite bi [katauhan bi] bang ine sinumba bi ٧٥ ‫نت حم ت حع ُب ُدون‬‫قال أفرءيتم ما ك‬
iyu?
َ ‫ُٓ ُ ح َح‬ ُ َ‫أ‬
76. Kaam duk meh matattoe bi dehellu hin. ٧٦ ‫نت حم َو َءابَاؤك ُم ٱۡلق َد ُمون‬

َ ‫َل إ هَل َر هب ٱلح َعَٰلَم‬ ُ َ ‫َ هُ ح‬


77. Na bennal siye iyu kuntara ku, malaingkan Tuhan Sagannap ٧٧ ‫ني‬ ِ ِ ٓ ِ ‫فإِنهم عدو‬
‘Alam.
‫َ ََ َُ َ َح‬ ‫ه‬
78. Iye mamapanjari akuhin Na Iye du manoan akuhin. ٧٨ ‫ِين‬
ِ ‫ٱَّلِي خلق ِّن فهو يهد‬
‫َُ ُح ُ ََح‬ ‫َ ه‬
79. Duk Iye du Iye mamakan duk mamainum akuhin. ٧٩ ‫ِني‬
ِ ‫وٱَّلِي هو يطعِم ِّن ويسق‬
‫َ َ ح ُ ََُ َح‬
80. Duk apabila ku saki Na Iye du mamakole akuhin. ٨٠ ‫ِني‬
ِ ‫ِإَوذا م ِرضت فهو يشف‬
‫َ ه ُ ُ ُه ُح‬
81. Duk Iye du mamapatey akuhin puwas ien pakellum Ne nesab ku. ٨١ ‫ني‬
ِ ِ ‫وٱَّلِي ي ِميت ِّن ثم ُيي‬
َ َ
٨٢ ‫ِين‬ َ‫َ ٓ َ َح‬ َ ‫َ ه ٓ ح َ ُ َح‬
82. Duk Iye du kagegetan ku mangampun kasaan kun si Ellew ِ ‫وٱَّلِي أُمع أن يغفِر َِل خ ِطي ِِت يوم ٱل‬
Pagtumbas.
‫ه‬
َ ‫ٱلصَٰلح‬ ‫ُ ح ََ ح ح‬ ‫َر َ ح‬
83. Oh Tuhan ku, urunganun ku [hukum,katau si agama Nu, ٨٣ ‫ني‬ ِ ِ ِ ‫ب هب َِل حكما وأۡل ِق ِّن ب‬ِ
kapandey] duk paturulun ku si meh aa sulut.
َ َ
َ ‫ان صِ حدق ِف ٱٓأۡلخِر‬ ‫َو ح‬
84. Duk hinanganun ku sabbutan hap si meh aa dambulihin. ٨٤ ‫ين‬ِ ِ ‫ٱج َعل َِل ل ِس‬
َ ‫ح‬
85. Duk hinangun ku amban meh aa musakah Surgah Naeem ٨٥ ‫َوٱ حج َعل ِّن مِن َو َرثةِ َج هنةِ ٱنلهعِي ِم‬
[Pagdapa dapaan].
‫َ ح ح َ ٓ هُ َ َ َ ه‬
َ ‫ٱلضٓال‬
86. Duk ampunun si Ammah sabennal iye kaniyaan nen amban meh ٨٦ ‫ِني‬ ‫وٱغفِر ِۡل َِب إِنهۥ َكن مِن‬

340
aa lepas.
َ ُ ‫َ ُح‬
87. Duk da ku dekdesun si Ellew [pagpakellum balik]. ٨٧ ‫َوَل َّت ِز ِ ي يَ حو َم ُي حب َعثون‬

َ َ َ َ
88. Si Ellew gey ne makatabang alta duk Anakin. ٨٨ ‫يَ حو َم َل يَنف ُع َمال َوَل ََ ُنون‬
‫ه َ ح ََ هَ َ ح‬
89. Malaingkan sine sine tekka tudju Allahu Taala [magboo ٨٩ ‫َّلل بِقلب َسل ِيم‬ ‫إَِل من أِت ٱ‬
pangateyan] sanyang.
َ‫ت ح‬
َ ‫ٱۡل هن ُة ل ِلح ُم هتق‬ َ ‫ُح‬
90. Duk pinatapit ne Surgain si meh Aa magmatalew. ٩٠ ‫ِني‬ ِ ‫َوأزل ِف‬

91. Duk pinatampal ne [Narka] Jaheem in si [Shaitan duk meh َ ‫يم ل ِلح َغاو‬
٩١ ‫ين‬ ُ ‫ح‬ َ‫ت ح‬
ِ ‫ٱۡل‬
َ
ِ ‫َو ُب ِرز‬
ِ
Pananaggah].
َ َ ُ ُ َ َ ‫َ َ َُ ح َح‬
92. Duk pinain si siye intag ne iye meh siye sinumba bin? ٩٢ ‫نت حم ت حع ُب ُدون‬‫وقِيل لهم أين ما ك‬
َ ُ َ َ ‫ه َح َ ُ ُ َ ُ ح َح‬ ُ
93. Saddi amban Allahu Taalahin? Ine makatabang kaam siye ien ٩٣ ‫ِصون‬
ِ ‫ون ٱَّلل ِ هل ينِصونكم أو ينت‬ ِ ‫مِن د‬
atawa ngandaag siye?
َ ُ َ‫َ ُح ُ ْ َ ُ ح َ ح‬
94. Na tinimuk ne siye [pinatumbuk] pariyalem [Narka] duk iye ne ٩٤ ‫اوۥن‬ ‫فكبكِبوا فِيها هم وٱلغ‬
meh siye Mangalepas siyehin. َ َ‫َ ُُ ُ ح َ َح‬
٩٥ ‫َج ُعون‬‫وجنود إِبل ِيس أ‬
95. Duk meh sundalu si Iblisin siye ne kemon.
َ ‫َ ُ ْ َ ُ ح َ َح‬
96. Duk pain de: Sasang de ne magsasah diyalem [Narkain]. ٩٦ ‫ِيها َي َت ِص ُمون‬ ‫قالوا وهم ف‬
َ َ َ ُ ‫َ ه‬
97. Sampahan kami si Allahu Taala asal kaniyaan kamihin lepas teed ٩٧ ‫تٱَّلل ِ إِن ك هنا ل َِف ضلَٰل ُّمبِني‬
tampal.
َ ‫يكم ب َرب ٱلح َعَٰلَم‬
٩٨ ‫ني‬
ُ َُ ‫ح‬
98. [Essebun si waktu] pasali kami kaam [si pag-ibadat] duk Tuhan ِ ِ ِ ِ‫إِذ نسو‬
Sagannap ‘Alamin.
َ ‫َو َما ٓ أَ َض هل َنا ٓ إ هَل ٱل ح ُم ح‬
٩٩ ‫ج ِر ُمون‬
99. Duk gah du niyah makalepas kami malaingkan iye ne meh siye ِ
majahulakain.
َ ‫شفع‬ َ َ َ
100. Na ganah ne makashafaat [kami]. ١٠٠ ‫ِني‬ ِ َٰ ‫ف َما نلَا مِن‬
َ َ
101. Gey du sab [makatabang si Ellew Qiyaamat bisan pe] ١٠١ ‫َوَل َصدِيق ۡحِيم‬
bagay lagah.
َ ُ ََ ‫ََح َ ه ََ َ ه‬
َ ‫ون م َِن ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
102. Na bang sih be hadja niyah si kami [kapatut] pabalik ١٠٢ ‫ِني‬ ‫فلو أن نلا كرة فنك‬
[ellum hap Dunya] supaya kami paniya amban meh aa
magparatsaya.
َُ‫ك‬
َ ‫َث ُهم ُّم حؤ ِمن‬ ‫َ َٰ َ َ ۖۡ َ َ َ َ َ ح‬ ‫ه‬
103. Bennal si damikkiyan ien, asal tandah sumaguwa dumain ١٠٣ ‫ِني‬ ‫إِن ِِف ذل ِك ٓأَلية وما َكن أ‬
kahekkahan amban siyehin magparatsaya.
ُ ‫ٱلرح‬
١٠٤ ‫ِيم‬ ُ ‫ك ل َ ُه َو ٱلح َعز‬
‫يز ه‬ َ ‫ه َه‬
‫ِإَون رب‬
104. Duk bennal Tuhan nun [Oh Muhammad] Asal iye Sangat ِ
Kawase Sangat Makasi.
َ ‫ت قَ حو ُم نُوح ٱل ح ُم حر َسل‬
١٠٥ ‫ِني‬ ‫َك هذبَ ح‬
105. Pinuting weh aa Qawman Nuh meh Rasulin.
َ ُ َ ََ ٌ ُ ‫ح َ َ َُ ح َ ُ ُ ح‬
106. . [Essebun si waktu] magpain Pungtinai de Nuh [Alayhis ١٠٦ ‫وح أَل ت هتقون‬ ‫إِذ قال لهم أخوهم ن‬
Salaam] magpain: Ay weey kaam gey magmatalew [Si Allahu

341
Taala]?
َ ٌ ُ َ
107. Bennal aku tudju kaam Rasul kapangandelan. ١٠٧ ‫إ ِ ِّن لك حم َر ُسول أمِني‬

١٠٨ ‫ون‬ ُ ََ َ‫َ هُ ْ ه‬


108. Na magmatalew be kaam si Allahu Taala duk tuhutun bi ِ ‫فٱتقوا ٱَّلل وأُِيع‬
ku.
‫ب‬ َ َٰ َ َ ‫ك حم َعلَ حيهِ م حِن أَ حجر إ حن أَ حجر َي إ هَل‬ُ َُ‫َََٓح‬
109. Duk gey du ku makuhan kaam si ien tumbas [gadji] gana ِ ‫لَع ر‬ ِ ِ ِ ِۖ ‫وما أسل‬
َ ‫ٱلح َعَٰلَم‬
١٠٩ ‫ني‬
du gadji ku, malaingkan luu si Tuhan Sagannap ‘Alamin. ِ

١١٠ ‫ون‬ ُ ََ َ‫َ هُ ْ ه‬


110. Na magmatalew be kaam si Allahu Taala duk tuhutun bi ِ ‫فٱتقوا ٱَّلل وأُِيع‬
ku.
َ َُ َ ‫َ ُ ْ َُح َ َ ه َ ح‬
111. Pain de: Saingge pangahagad kami kau bu manuhut ١١١ ‫۞قال ٓوا أنؤم ُِن لك َوٱت َب َعك ٱۡل حرذلون‬
kauhin du meh madiyawa bangsa nen?
َ ُ ْ ُ َ ‫ح‬ َ َ
112. Pain ne: Gah ne ien niyah panghati ku bisan ine hinang ١١٢ ‫قال َو َما عِل ِم ب ِ َما َكنوا َي حع َملون‬
de.
113. Ganah bistahan de [si kaam] malaingkan luu ne si Tuhan
َ ‫َ َح‬ َٰ َ َ ‫اَ ُه حم إ ِ هَل‬
١١٣ ‫لَع َر َِبِۖ ل حو تش ُع ُرون‬ ُ ‫إ حن ح َِس‬
ِ
ku, bang si hadja talessa bi [tapandoga bi].
114. Duk gey ku ngalahagan meh siye magparatsayain. َ ‫َو َما ٓ َأنَا ب َطاردِ ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
١١٤ ‫ِني‬ ِ ِ
َ ‫ح ََ ه‬
115. [Gana kapatut ku] malaingkan aku mangaka ngaka hadja ١١٥ ‫إِن أنا إَِل نذِير ُّمبِني‬
[katatalewan siksa] tampal.
َ ‫ون هن م َِن ٱل ح َم حر ُجوم‬
١١٦ ‫ِني‬
َ ُ َ َ ُ ُ َٰ َ َ َ ‫َ ُ ْ َ ه ح‬
‫قالوا لئِن لم تنتهِ تَٰينوح تلك‬
116. Pain de: Bang gey kew pareheng Nuh asal sudda paniya
teed kew amban meh aa pinagtibagan [duk batu sampay matey].
١١٧ ‫ون‬ُ‫َ ه‬ ‫قَ َال َر ه َ ح‬
117. Pain [Nuh Alayhis Salaam]: Oh Tuhan ku, bennal meh aa ِ ‫ب إِن قو ِّم كذب‬
ِ
Qawman kun, pinuting ku weh de.
َ ‫َع م َِن ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
َ ِ ‫َنّن َو َمن هم‬َ َ ‫َ حَ ح َح ََحَُ ح َح‬
118. Na lukahanun ne [kasabennalanin] antara ku duk antara ١١٨ ‫ِني‬ ِ ِ ‫فٱفتح بي ِّن وبينهم فتحا و‬
de duk palappasun ku duk meh saweh ku amban meh
magparatsayahin.
١١٩ ‫ون‬ ُ ‫فَأََنَ حي َنَٰ ُه َو َمن هم َع ُهۥ ِف ٱلح ُفلح ح َ ح‬
119. Nah pinalappas siye weh Kami duk meh saweh nen ِ ‫ك ٱلمشح‬ ِ ِ
diyata Bangka pagduwaanin.
120. Ubus ilembo ne weh Kami puwas ien meh matebbihin. َ ‫ُث هم أَ حغ َر حق َنا ََ حع ُد حٱِلَاق‬
١٢٠ ‫ِني‬

121. Sabennal si damikkiyan ien, asal tanda [pamintang َُ‫ك‬


َ ‫َث ُهم ُّم حؤ ِمن‬ ‫َ َٰ َ َ ۖۡ َ َ َ َ َ ح‬ ‫ه‬
١٢١ ‫ِني‬ ‫إِن ِِف ذل ِك ٓأَلية وما َكن أ‬
mintangan] duk dumain kaniyaan kahekkahan amban siyehin
magpaparatsaya.
ُ ‫ٱلرح‬
١٢٢ ‫ِيم‬ ُ ‫ك ل َ ُه َو ٱلح َعز‬
‫يز ه‬ َ ‫ه َه‬
‫ِإَون رب‬
122. Duk bennal Tuhan nun [Oh Muhammad] Asal Iye Sangat ِ
Kawase Sangat Makasi.
َ ‫ت ََع ٌد ٱل ح ُم حر َسل‬
١٢٣ ‫ِني‬ ‫َك هذبَ ح‬
123. Pinuting [dusab] weh meh bangsa disi ‘Ad meh Rasulin.
َ ُ َ ََ ٌ ُ ‫ح َ َ َُ ح َ ُ ُ ح‬
124. [Essebun] sakayi magpain si siye pongtinai de [aa lahat ١٢٤ ‫ود أَل ت هتقون‬ ‫إِذ قال لهم أخوهم ه‬

342
de] Hud [Alayhis Salaam]: Na weey pe kaam iyu gey magmatalew
[tudju Allahu Taala]?
َ ٌ ُ َ
125. Bennal aku inin si tudju kaam Rasul pinaboo tampal ١٢٥ ‫إ ِ ِّن لك حم َر ُسول أمِني‬
[manamal].
١٢٦ ‫ون‬ ُ ََ َ‫َ هُ ْ ه‬
126. Na magmatalew kaam tudju Allahu Taala duk tuhutun bi ِ ‫فٱتقوا ٱَّلل وأُِيع‬
ku [si kasabennalan agama].
‫ب‬ َ َٰ َ َ ‫ك حم َعلَ حيهِ م حِن أَ حجر إ حن أَ حجر َي إ هَل‬ُ َُ‫َََٓح‬
127. Duk gey du ku makuhan kaam si hinang inin tangdan ِ ‫لَع ر‬ ِ ِ ِ ِۖ ‫وما أسل‬
[gadji] Iye du tumbas kun luu si Tuhan Mamalihara ‘Alamin. َ ‫ٱلح َعَٰلَم‬
١٢٧ ‫ني‬ ِ
َ ُ َ ُ َ ََ
128. Weey hadja kaam magpatengge [meh lumah] si meh ١٢٨ ‫أتبح ُنون بِك ِل رِيع َءايَة ت حع َبثون‬
tampat langkew bu pakaatan bi hadja? [gey du paglahatan bi].
َ ُُ‫َ َه ُ َ َ َ َ َ َ ه ُ ح َح‬
129. Duk maghinang kaam meh lahat [Astanah] kannal bin ١٢٩ ‫ِلون‬ ‫وتتخِذون مصان ِع لعلكم َّت‬
kakkal kaam.
َ
َ ‫ِإَوذا ََ َط حش ُتم ََ َط حش ُت حم َج هبار‬
130. Duk bang niyah taantan bi [tasiggew bi] antanan bi ١٣٠ ‫ين‬ِ
[kowe kaam meh aa ngungkew].
١٣١ ‫ون‬ ُ ََ َ‫َ هُ ْ ه‬
131. Na magmatalew kaam tudju Allahu Taala duk tuhutun bi ِ ‫فٱتقوا ٱَّلل وأُِيع‬
ku [si kasabennalan agama].
َ َ َ ُ َ ٓ ‫َ هُ ْ ه‬
132. Duk magmatalew kaam tudju Allahu Taala Iye ١٣٢ ‫ِي أ َم هدكم ب ِ َما ت حعل ُمون‬‫وٱتقوا ٱَّل‬
manugutan panghati bin.
َ ‫كم ب َأنح َعَٰم َو َبن‬
١٣٣ ‫ِني‬
ُ ‫ََ ه‬
‫أمد‬
133. Pagtamba manamba ne pe meh hinayep [sapih] duk meh ِ
anak bin.
ُ ‫ه‬
134. Duk meh kakabbunan duk meh kasubaan. ١٣٤ ‫َو َجنَٰت َوع ُيون‬

ُ ‫ٓ َ َ ُ َ َح‬
َ ‫ك حم َع َذ‬
135. Sabennal aku tinalew ku si kaam [kaw kaam tawwa] ١٣٥ ‫اب يَ حوم َعظِيم‬ ‫إ ِ ِّن أخاف علي‬
siksa si ellew mahadejehin [ellew qiyaamat].
ُ َ ‫َ ُ ْ َ ٌَٓ َ َحَٓ ََ َ ح َ َح َح‬
َ ‫كن م َِن ٱلح َو َٰ ِعظ‬
136. Pain de: Sali du kami bulansangan nu atawa dumain ١٣٦ ‫ِني‬ ‫قالوا سواء علينا أوعظت أم لم ت‬
kaniyaan nun mulansang [gey du kami kahagad].
137. Gana katoo aka nu iyu, meh aka aka hadja aa dehellu َ ‫إ حن َهَٰ َذا ٓ إ هَل ُخلُ ُق حٱۡلَ هول‬
١٣٧ ‫ِني‬ ِ ِ
[agama meh kapapuan].
١٣٨ ‫ني‬ َ َ‫َو َما ََنح ُن ب ُم َع هذ‬
138. Duk dumain kamin inin meh aa siniksain. ِ ِ
ُ ُ َ ‫َ َٰ َ َ ۖۡ َ َ َ َ َ ح‬ ‫ه‬ ‫َ َ ه ََ ح َ ح‬
139. Na pinuting iye weh de na bininsana [pinapatey] siye we ‫َثهم‬ ‫فكذبُوهُ فأهلك َنَٰ ُه حم إِن ِِف ذل ِك ٓأَلية وما َكن أك‬
Kami, bennal si meh damikkiyan ien asal tanda dumain kaniyaan َ ‫ُّم حؤ ِمن‬
١٣٩ ‫ِني‬
kahekkahan amban siyehin magparatsaya.
140. Duk bennal Tuhan nun [Oh Muhammad] asal Iye Sangat ُ ‫ٱلرح‬
١٤٠ ‫ِيم‬ ُ ‫ك ل َ ُه َو ٱلح َعز‬
‫يز ه‬ َ ‫ه َه‬
‫ِإَون رب‬
ِ
Kawase Sangat Makasi.
َ ‫ود ٱل ح ُم حر َسل‬
١٤١ ‫ِني‬
ُ َُ ‫َ هَ ح‬
‫كذبت ثم‬
141. Pinuting weh bangsa qawman si Thamudin meh Rasulin.
َ ُ َ ََ َ ُ ُ َ َ َ َ ‫ح‬
142. . [Essebun si waktu] magpain: Si siye pongtinai de [aa ١٤٢ ‫إِذ قال ل ُه حم أخوه حم صَٰل ٌِح أَل ت هتقون‬

343
lahat den] Salih [Alayhis Salaam]: Wey kaam iyu gey
magmatalew [si Allahu Taala]?
َ ٌ ُ َ
143. Bennal aku si kaam Rasul kapangandelan. ١٤٣ ‫إ ِ ِّن لك حم َر ُسول أمِني‬

١٤٤ ‫ون‬ ُ ََ َ‫َ هُ ْ ه‬


144. Na magmatalew kaam si Allahu Taala duk tuhutun bi ku ِ ‫فٱتقوا ٱَّلل وأُِيع‬
[si agama Ne].
‫ب‬ َ َٰ َ َ ‫ك حم َعلَ حيهِ م حِن أَ حجر إ حن أَ حجر َي إ هَل‬
ُ َُ‫َََٓح‬
145. Duk gey ku makuhan kaam si inin tangdan [gadji] Gana ِ ‫لَع ر‬ ِ ِ ِ ِۖ ‫وما أسل‬
َ َ َ‫ح‬
tumbas ku malaingkan luu du si Tuhan Sagannap ‘Alamin. ١٤٥ ‫ٱلعَٰل ِمني‬
َ َُ‫َُح‬
َ ‫ون ِف َما َهَٰ ُهنَا ٓ َءا ِمن‬
146. Weh [kannal bin] pinasagad hadja kaam tuu si [tampat ١٤٦ ‫ِني‬ ِ ‫أتَتك‬
bi inin] Sanyang kaam?
ُ ‫ه‬
147. Si meh kakabbunan duk kasuba subaan? ١٤٧ ‫ِِف َجنَٰت َوع ُيون‬

َ ُ‫ح‬ ‫َح‬ ُ
148. Duk meh [tanah] tinanem duk hurmah paka nen lunuk. ِ ‫َوز ُروع َوَّنل َُلع َها ه‬
١٤٨ ‫ضيم‬
‫ََح ُ َ َ ح‬
َ ‫ٱۡل َبال َُ ُيوتا َفَٰره‬
149. Duk ngukil hadja kaam amban meh punu [hinang bi] ١٤٩ ‫ِني‬ ِ ِ ِ ‫حتون مِن‬ ِ ‫وتن‬
lumah duk meh pangari ngari han bi.
١٥٠ ‫ون‬ ُ ََ َ‫َ هُ ْ ه‬
150. Na magmatalew kaam si Allahu Taala duk tuhutun bi ku ِ ‫فٱتقوا ٱَّلل وأُِيع‬
[si agama Ne].
َ ‫يع ٓوا ْ أَ حم َر ٱل ح ُم حِسف‬
١٥١ ‫ِني‬ ُ ‫َو ََل تُط‬
151. Duk da tuhutun bi pakaradjaan meh aa magpakaatin. ِ ِ
َ ُ ‫ََ ُ ح‬ َ‫ح‬ َ ُ ‫ه َ ُح‬
152. Iye ne meh siye magpakaat hadja siye diyata bulak duk ١٥٢ ‫ۡرض وَل يصل ِحون‬
ِ ‫سدون ِِف ٱۡل‬ ِ ‫ٱَّلِين يف‬
gey siye maghatul [si labeyan paghinang laat bu gey siye
maghinang hap].
َ َ‫قَال ُ ٓوا ْ إ هن َما ٓ أ‬
َ ‫نت م َِن ٱل ح ُم َس هحر‬
١٥٣ ‫ين‬
153. Pain [meh aa qawman nen]: Iye matoohin, a tinawwa ِ ِ
kew iyu [hininang hinang].
‫ُ َ َ ه‬
َ ‫ٱلصَٰدق‬ ‫َ ٓ َ َ ه ََ حَُ َح‬
154. Dumain kew [ine bang ine] malaingkan manusiya du ١٥٤ ‫ِني‬ ِ ‫ت أَ‍ِبيَة إِن كنت مِن‬
ِ ‫نت إَِل بّش مِثلنا فأ‬ ‫ما أ‬
hadja kew kowe kamihin, na patekkahanun kami koh tanda,
bang asal kaniyaan nun amban meh aa sabennal [bissa duk
hinang nen].
ُ ُ َ َ ‫َ َ هَ ح‬ َ َ َ
155. Pain [Salih Alayhis Salaam]: Inin ne [tandain] Unta inin, ١٥٥ ‫ۡش ُب يَ حوم هم حعلوم‬
‫ك حم ِ ح‬ ‫قال هَٰ ِذه ِۦ ناقة لها ِۡشب ول‬
niyah si iye dambuwa ellew [tartantu] panginuman ne duk niyah
du sab [tartantu] si kaam pagpainuman bi [hayep bi] ellew tugila.
َ ُ َ ُ ‫َ َ َ َ ُّ َ ُ ٓ َ َ ح‬
ُ ‫ك حم َع َذ‬
156. Na duk da usaun bi si kalaatan, sabab eddo [tawwah] ١٥٦ ‫اب يَ حوم عظِيم‬ ‫وَل تمسوها بِسوء فيأخذ‬
kaam siksa si ellew hadje.
١٥٧ ‫ِني‬ ُ ‫وها فَأَ حص َب‬
َ ‫حوا ْ َنَٰ ِدم‬ َ َََُ
‫فعقر‬
157. Na sinumbali weh de Untain, na manjari ne siye teppet
magsusun.
158. Na tawwah ne siye weh siksain, bennal si damikkiyan ien ُ ُ َ ‫َ َٰ َ َ ۖۡ َ َ َ َ َ ح‬ ‫ََ َ َ ُ ُ حَ َ ُ ه‬
‫َثهم‬ ‫اب إِن ِِف ذل ِك ٓأَلية وما َكن أك‬‫فأخذهم ٱلعذ‬
asal tandah teed ien, Duk dumain kahekkahan den َ ‫ُّم حؤ ِمن‬
١٥٨ ‫ِني‬
magparatsaya.
ُ ‫ٱلرح‬
١٥٩ ‫ِيم‬ ُ ‫ك ل َ ُه َو ٱلح َعز‬
‫يز ه‬ َ ‫ه َه‬
‫ِإَون رب‬
159. Duk bennal tuhan nun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬Asal iye ِ

344
Sangat Kasawe Sangat Makasi.
َ ‫ت قَ حو ُم لُوط ٱل ح ُم حر َسل‬
١٦٠ ‫ِني‬ ‫َك هذبَ ح‬
160. Pinuting du sab weh meh aa qawman Lut [Alayhis
Salaam] meh Rasulin.
َ ُ َ ََ ٌ ُ ‫ح َ َ َُ ح َ ُ ُ ح‬
161. [Essebun] sakayi magpain si siye, pongtinai den [aa lahat ١٦١ ‫وط أَل ت هتقون‬‫إِذ قال لهم أخوهم ل‬
de] Lut [Alayhis Salaam]: Wey kaam gey magmatalew [tudju
Allahu Taala]? َ ٌ ُ َ
162. Bennal aku tudju kaam Rasul Kapangandelan. ١٦٢ ‫إ ِ ِّن لك حم َر ُسول أمِني‬

١٦٣ ‫ون‬ ُ ََ َ‫َ هُ ْ ه‬


163. Na magmatalew kaam tudju Allahu Taala duk tuhutun bi ِ ‫فٱتقوا ٱَّلل وأُِيع‬
ku [si agama Ne].
‫ب‬ َ َٰ َ َ ‫ك حم َعلَ حيهِ م حِن أَ حجر إ حن أَ حجر َي إ هَل‬
ُ َُ‫َََٓح‬
164. Duk gey ku maku tangdan [gadji] si kaam si hinang inin, ِ ‫لَع ر‬ ِ ِ ِ ِۖ ‫وما أسل‬
gana du tumbas ku malaingkan luu si Tuhan ‘Alamin. َ ‫ٱلح َعَٰلَم‬
١٦٤ ‫ني‬ ِ

165. Weey inapas bin [kinabayaan bin] meh lellah si ‘Alam َ َ ‫َ َ ح ُ َ ُّ ح‬


َ ‫ان م َِن ٱلح َعَٰلَم‬
١٦٥ ‫ني‬ ِ ‫أتأتون ٱَّلكر‬
[Manusiyain]?
َ ُ َ ‫ح َ ح َ َٰ ُ َ ح‬ ُ ُّ َ ‫َ َ َ ُ َ َ َ َ َ َ ُ ح‬
166. Duk tininggalan weh bi iye pinapanjari si kaam Tuhan bi ‫نت حم ق حو ٌم‬ ‫جك ِۚم بل أ‬
ِ ‫وتذرون ما خلق لكم ربكم مِن أزو‬
َ ُ
amban meh limbang bi [dende] asal kaam ne iyu meh ١٦٦ ‫ََعدون‬
panunulangin. ‫َ ُ ْ َ ه ح َ َ َ ُ ُ ََ ُ َ ه َ حُ ح‬
َ ‫خ َرج‬
167. Pain de: Bang gey kew pahali [missa missahan kami] Oh ١٦٧ ‫ني‬ ِ ‫قالوا لئِن لم تنتهِ تَٰيَٰلوط تلكونن مِن ٱلم‬
Lut, asal paniya teed kew amban meh aa pinaguwa [amban lahat
inin].
َ ‫ِكم م َِن ٱلح َقال‬
١٦٨ ‫ِني‬
ُ ََ َ َ
‫قال إ ِ ِّن ل ِعمل‬
168. Pain ne [Lut Alayhis Salaam]: Bennal aku si hinang bi
[magkabaya kaam pagkasi iyu] amban meh astel si iyu.
َ ُ ‫َح‬ َ َ
169. Oh Tuhan ku palappasun ku duk meh ahli ku amban iye ١٦٩ ‫َن ِّن َوأه ِل م هِما َي حع َملون‬
ِ ‫ب‬ِ ‫ر‬
hininang de ien.
َ ‫َف َن هج حي َنَٰ ُه َوأَ حهلَ ُه ٓۥ أَ ح‬
َ ‫َجع‬
١٧٠ ‫ِني‬
170. Na pinalappas iye weh Kami duk meh ahli nen kemon.
ُ ‫إ هَل َع‬
َ ‫جوزا ِف ٱلح َغََٰب‬
١٧١ ‫ين‬
171. Malaingkan abahi dende [anda nen] taamban –lamud ِِ ِ ِ
amban meh aa binasa-.
َ َ َ ُ
َ ‫ٱٓأۡلخر‬
١٧٢ ‫ين‬ِ ‫ث هم د هم حرنا‬
172. Puwas ien larak [papatey] Kami meh sinduwehin.
َ ُ‫ََح َ حَ َ َح ه َ َ َ َٓ َ َ ُ ح‬
َ ‫نذر‬
173. Duk inulanan weh Kami luu si siye ulan [siksa] na sa laat ١٧٣ ‫ين‬ِ ‫وأمطرنا علي ِهم مطراۖۡ فساء مطر ٱلم‬
laat ne ulan si meh aa katunggaan.
َُ‫ك‬
َ ‫َث ُهم ُّم حؤ ِمن‬ ‫َ َٰ َ َ ۖۡ َ َ َ َ َ ح‬ ‫ه‬
174. Bennal si damikkiyan ien asal tanda duk gah kaniyaan ١٧٤ ‫ِني‬ ‫إِن ِِف ذل ِك ٓأَلية وما َكن أ‬
kahekkahan amban siyehin magpaparatsaya.
ُ ‫ٱلرح‬
١٧٥ ‫ِيم‬ ُ ‫ك ل َ ُه َو ٱلح َعز‬
‫يز ه‬ َ ‫ه َه‬
‫ِإَون رب‬
175. Duk bennal Tuhan nun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬asal Iye ِ
Sangat Kawase Sangat Makasi.
َ ‫َ ه َ َ ح َ َٰ ُ ح َ ح‬
َ ‫كةِ ٱل ح ُم حر َسل‬
176. Duk pinuting du sab weh meh aa Aika [Lahat tapit si ١٧٦ ‫ِني‬ ‫كذب أصحب لي‬
Madian] meh Rasulin.

345
َ ُ َ ََ ٌ ‫ح َ َ َُ ح ُ َ ح‬
177. . [Essebun waktu] magpain si siye, Shuaib [Alayhis ١٧٧ ‫ب أَل ت هتقون‬ ‫إِذ قال لهم شعي‬
Salaam]: Weey kaam gey magmatalew [tudju Allahu Taala]?
َ ٌ ُ َ
178. Bennal aku tudju kaam Rasul Kapangandelan. ١٧٨ ‫إ ِ ِّن لك حم َر ُسول أمِني‬

١٧٩ ‫ون‬ ُ ََ َ‫َ هُ ْ ه‬


179. Na magmatalew kaam si Allahu Taala duk tuhutun bi ku ِ ‫فٱتقوا ٱَّلل وأُِيع‬
[si agama Ne].
‫ب‬ َ َٰ َ َ ‫ك حم َعلَ حيهِ م حِن أَ حجر إ حن أَ حجر َي إ هَل‬
ُ َُ‫َََٓح‬
180. Duk gey ku makuhan kaam si [hinang inin] tangdan ِ ‫لَع ر‬ ِ ِ ِ ِۖ ‫وما أسل‬
َ ‫ٱلح َعَٰلَم‬
١٨٠ ‫ني‬
[gadji] ganah tumbas ku, malaingkan luu si Tuhan sagannap ِ
‘Alam.
‫َحُ ْ ح َ حَ ََ َ ُ ُ ْ َ حُ ح‬
َ ‫خ ِِس‬
181. Duk tuneyun bi pagtimbangin [teppet] duk da kaam ١٨١ ‫ين‬ ِ ‫۞أوفوا ٱلكيل وَل تكونوا مِن ٱلم‬
paniyah amban meh aa ngalugih [ngaykit]. ‫ح‬ ‫ُ ْ ح‬
182. Duk magtimbang kaam si timbangan bentel. ١٨٢ ‫اس ٱل ُم حس َتقِي ِم‬
ِ ‫َوزِنوا بِٱلق حِس َط‬
َ‫ََ َح َ ُ ْ ه َ َح ٓ ُ َ َ َ ْ ح‬
183. Duk da kulanganun bi meh manusiyain si panyap de ِ ‫اس أش َيا َءه حم َوَل ت حعث حوا ِِف ٱۡل‬
‫ۡرض‬ ‫وَل تبخسوا ٱنل‬
[kapatut de] duk da kaam magdayih dayih diyatah bulak َ ‫سد‬ ‫ُح‬
١٨٣ ‫ِين‬ ِ ‫مف‬
magpakaat [monoh, mapatey,nangkew].
َ ‫ٱۡلب هل َة حٱۡلَ هول‬
١٨٤ ‫ِني‬
‫َ ََ ُ ح َ ح‬ ‫َ هُ ْ ه‬
184. Duk tinalew kaam si Iye mamapanjari kaamin duk meh ِ ِ ‫وٱتقوا ٱَّلِي خلقكم و‬
laksaan manusiya [dehellu amban kaam si maumatag si siyehin
amban siksa].
185. Pain de: Iye mabennalin kau iyu amban meh ١٨٥ ‫ين‬ َ َ‫قَال ُ ٓوا ْ إ هن َما ٓ أ‬
َ ‫نت م َِن ٱل ح ُم َس هحر‬
ِ ِ
aa[tinawwah] hininang hinang.
186. Duk dumain kew [ine bang ine] malaingkan manusiya ١٨٦ ‫ني‬
َ ‫ه ُ ُّ َ َ َ ح‬
َ َِ‫كَٰذ‬ ‫ٱل‬ ‫ن‬‫م‬ِ ‫ل‬ ‫ك‬ ‫ن‬‫ظ‬‫ن‬ ‫ِإَون‬ ‫ا‬ ‫ن‬ َ َ‫َو َما ٓ أ‬
َ ُ‫نت إ هَل ب َ َّش م حِثل‬
ِ ِ
du hadja kowe kamihin, iye pangannal kami kauhin asal amban
meh aa putingan.
‫ُ َ َ ه‬ ٓ ‫َ ه‬ َ ََ
187. Na palaboanun kami sopek amban langit bang asal
َ ‫ٱلصَٰدق‬
١٨٧ ‫ِني‬ ِ ‫ٱلس َماءِ إِن كنت مِن‬ ‫فأ حسق حِط َعل حي َنا ك َِسفا مِن‬
kaniyaan nun amban meh aa sabennal [bissa duk hinang nen].
َ ُ َ َ‫َ َ َ ٓ َ ح‬
188. Pain ne: Tuhan ku labi Makati si hininang bi iyu. ١٨٨ ‫َب أعل ُم ب ِ َما ت حع َملون‬ ِ ‫قال ر‬
‫ه‬ َ
ُّ ِ ‫َ َ ه ُ ُ َ َ َ ُ ح َ َ ُ َ ح‬
َ ‫ٱلظلةِِۚ إنه ُهۥ ََك َن َع َذ‬
189. Na pinuting iye weh de, na [tawwah] siye siksa ellew ‫اب يَ حوم‬ ِ ‫فكذبوه فأخذهم عذاب يوم‬
َ
gabunan, bennal ien siksa ellew sangat hadje. ١٨٩ ‫عظِيم‬

َُ‫ك‬
َ ‫َث ُهم ُّم حؤ ِمن‬ ‫َ َٰ َ َ ۖۡ َ َ َ َ َ ح‬ ‫ه‬
190. Bennal si damikkiyan ien asal tanda duk dumain ١٩٠ ‫ِني‬ ‫إِن ِِف ذل ِك ٓأَلية وما َكن أ‬
kahekkahan den magpaparatsaya.
ُ ‫ٱلرح‬
١٩١ ‫ِيم‬ ُ ‫ك ل َ ُه َو ٱلح َعز‬
‫يز ه‬ َ ‫ه َه‬
‫ِإَون رب‬
191. Duk bennal Tuhan nun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬asal Iye ِ
Sangat Kawase Sangat Makasi.
َ ‫يل َرب ٱلح َعَٰلَم‬
١٩٢ ‫ني‬
ُ ََ ُ‫ه‬
‫َن‬
192. Duk bennal [Qur-anin] asal paturun Tuhan sagannap ِ ِ ِ ‫ِإَونهۥ تل‬
‘Alamin.
ُ ‫وح حٱۡلَم‬
١٩٣ ‫ِني‬ ُّ ِ‫نَ َز َل به‬
ُ ‫ٱلر‬
193. Binoo iye paduwai weh Ruh Almeen [Jibril Alayhis ِ
Salaam].

346
194. Tudju pangateyan nu [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬supaya kew َ ُ َ َ ‫َ َ َٰ َ ح‬
َ ‫ون م َِن ٱل ح ُمنذِر‬
١٩٤ ‫ين‬ِ ‫لَع قلبِك تلِ ك‬
paniyah amban meh aa mangangaka [katatalewan siksa].
195. Duk della [bahasa] Arab tampal. ١٩٥ ‫بِل َِسان َع َر َِب ُّمبِني‬

196. Duk bennal ien [tasabbut] si meh kitab ummat dehellu. َ ‫ِإَونه ُهۥ لََف ُز ُبر حٱۡلَ هول‬
١٩٦ ‫ِني‬ ِ ِ
َ ‫ََ َح َ ُ ه‬
197. Weh dumain ke ien paniyah si siye tanda katauhan iye
َ ٓ ِ َ‫م ُؤا ْ ب‬
١٩٧ ‫ّن إ ِ حس َرَٰٓءِيل‬
َ َ
َٰٓ َ ‫كن ل ُه حم َءايَ ًة أن َي حعل َم ُهۥ ُعل‬ ‫أو لم ي‬
weh meh Ulama Bani Israil.
َ ‫جم‬َ ‫حَح‬ ‫َول َ حو نَ هزلح َنَٰ ُه َ َ َٰ ح‬
198. Duk bang hadja paturun Kami [Qur-anin] luu si ١٩٨ ‫ني‬ ِ ‫لَع ََع ِض ٱۡلع‬
kasinduwehan amban Ajam [Dumain Arab].
َ ‫َف َق َرأَهُۥ َعلَ حيهم هما ََكنُوا ْ بهِۦ ُم حؤ ِمن‬
١٩٩ ‫ِني‬
199. Na [ubus] bassa ne ien si siye, asal dumain teed kaniyaan ِ ِ
den si iye magparatsaya.
َ ‫جرم‬ ‫حُ ح‬ ُُ ُ َ‫َ َ َ َ َ ح‬
200. Kowe damikkiyan ien pamalabey Kami iye [pagputingin] ٢٠٠ ‫ِني‬ ِ ‫كذَٰل ِك سلكنَٰه ِِف قل‬
ِ ‫وب ٱلم‬
si meh pangateyan [meh aa Makkah] Pananaggain. َ‫َ ه َ ُْ حَ َ َ ح‬ َ ُ ‫َ ُح‬
201. Gey du siye magparatsaya masi si Iye samantaan gey ٢٠١ ‫اب ٱۡل َِل َم‬‫ِت ي َروا ٱلعذ‬
َٰ ‫ون بِهِۦ ح‬ ‫َل يؤمِن‬
takite de siksa mapeddesin. ‫َ ح‬
َ ‫ُ َ ح‬ ‫ح‬
202. Na tekka hadja si siye [siksain] tagha duk siye ley gey ٢٠٢ ‫ف َيأت َِي ُهم ََغ َتة َوه حم َل يَش ُع ُرون‬
takalessa de.
َ َ ‫َ ُ ُ ْ َح َح‬
203. Na teppet sah tabissa den, gey ne ente kami inin tinanggu ٢٠٣ ‫ف َيقولوا هل َن ُن ُمنظ ُرون‬
[bisan sah daddali]?
َ ُ ‫ََ َ َ َ َح َح‬
204. We [dumain ke] siksa Kamihin dinayih dayih den? ٢٠٤ ‫جلون‬
ِ ‫أفبِعذابِنا يستع‬
َ ‫ََ َح‬
َ ‫ت إن هم هت حع َنَٰ ُه حم سن‬
205. Gah ke kite nu [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬bang siye paduhul ٢٠٥ ‫ِني‬ ِ ِ ‫أف َرءي‬
bayah Kami tahunan.
َ َ ُ ْ ُ َ ‫ُه ََٓ ُ ه‬
206. Puwas ien tekka ne si siye iye kaniyaan inatagan siye ٢٠٦ ‫وع ُدون‬ ‫ثم جاءهم ما َكنوا ي‬
[siksain].
َ ْ ُ َ َ َٰ َ ‫َ ٓ َ ح‬
207. Gey du maglagi si siye iye kaniyaan bakas pamagduhul ٢٠٧ ‫ّن ع حن ُهم هما َكنوا ُي َم هت ُعون‬ ‫ما أغ‬
bayah siyehin [amban alta duk kawase].
َ َ ‫ه‬ َ ‫َٓحَ ح‬
208. Duk gana bakas larak Kami amban lahatan, malaingkan ٢٠٨ ‫َو َما أهلك َنا مِن ق حر َية إَِل ل َها ُمنذ ُِرون‬
niyah hadja [bakas paboo Kami] mangaka [katatalewan siksa
Nabi atawa Rasul].
٢٠٩ ‫ني‬ ِ َٰ ‫ذ حِك َر‬
َ ‫ى َو َما ُك هنا َظَٰلِم‬
209. Pamaesseb [ien] duk dumain kaniyaan Kamihin
panganganyaya.
‫ه‬
ُ ‫ٱلش َيَٰط‬
٢١٠ ‫ني‬ ‫َنلَ ح‬
ِ‫ت بِه‬ ‫َو َما َت َ ه‬
210. Duk dumain mamaturun iye [paesseb Qur-an] ley meh ِ
Shaitan.
َ ُ َ ‫َ َ َ َ َُ ح َ َ َ ح‬
211. Duk gey ien patut si siye [meh shaitan ley magboo wahi] ٢١١ ‫يعون‬‫وما يۢنب ِغ لهم وما يست ِط‬
duk gey du sab tagees de.
َ ُ َ ‫إ هن ُه حم َعن ه‬
212. Sabab si ley amban pakale si [Qur-an] pinatala ne siye ٢١٢ ‫ٱلس حمعِ ل َم حع ُزولون‬ ِ ِ
[gey ne makatabang siye].

347
213. Na da kew maku [Oh Mohammad ‫ ]ﷺ‬sarta Allahu Taala َ َ‫ون م َِن ٱل ح ُم َع هذ‬
٢١٣ ‫ني‬
َ ُ َ َ َ َ َ ً َٰ َ ‫َ َ َ ح ُ َ َ ه‬
‫فَل تدع مع ٱَّلل ِ إِلها ءاخر فتك‬
ِ
[si Tuhan saddi pasakutu nu],sabab [bang hinang nu] paniyah
kew amban meh aa siniksa.
َ ‫ك حٱۡلَقح َرب‬
٢١٤ ‫ني‬
َ ََ َ ‫ََ ح‬
‫وأنذِر عشِ ۡيت‬
214. Duk aka akahanun [kalaatan Narka] meh usba nu ِ
matapitin.
215. Duk padiyawaun peppik nun [boohan nun] si meh siye َ ‫ك م َِن ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
٢١٥ ‫ِني‬
َ ََ‫َ ح ح ََ َ َ َ ه‬
‫وٱخفِض جناحك ل ِم ِن ٱتبع‬
[saweh] nu magparatsayain.
َ ُ َ ٓ ‫فَإ حن َع َص حو َك َف ُق حل إّن بَر‬
216. Na bang kew sulang de, Na bissahun: Bennal aku lappas ٢١٦ ‫يء م هِما ت حع َملون‬ ِ ِِ ِ
ku amban hininang bi iyu.
ََ ‫َََهح‬
‫لَع ٱلح َعزيز ه‬
217. Duk pasangdel kew luu si [Tuhan] Sangat Kawase Sangat ٢١٧ ‫ٱلرحِي ِم‬ ِ ِ ‫وتوّك‬
Makasi.
ُ ‫ِني َت ُق‬
َ ‫كح‬َ َٰ َ َ ‫ه‬
218. Iye makakite kauhin bang sasang nu nengge ٢١٨ ‫وم‬ ‫ٱَّلِي يرى‬
[magtahadjud].
َ ‫ٱلسجد‬ ‫ه‬ َ َ ُّ َ َ َ
219. Duk pagpi pitu nu duk meh aa mapasujud [si ٢١٩ ‫ِين‬ ِ َٰ ‫وتقلبك ِِف‬
sambahayang lime waktu] hin.
220. Bennal Iye [Allahu Taala] Iye Sangat Makakale Sangat ُ ‫يع ٱلح َعل‬
٢٢٠ ‫ِيم‬ ‫إنه ُهۥ ُه َو ه‬
ُ ‫ٱلس ِم‬
ِ
Makahati.
221. Ine gey ke kaam akahan ku bang sine pateppatan meh ‫َ ح ُ َ ُ ُ ح َ َ َٰ َ َ َ ه ُ ه‬
ُ ‫ٱلش َيَٰط‬
٢٢١ ‫ني‬ ِ ‫هل أنبِئكم لَع من تَنل‬
shaitanin?
َ ‫ََهُ ََ ُ َه‬
222. Pateppat [patenna] siye luu si tiyap tiyap aa putingan duk ٢٢٢ ‫ك أفاك أث ِيم‬ َٰ ‫تَنل‬
ِ ‫لَع‬
barduse.
َ َ ُ َُ ‫ُحُ َ ه ح َ ََ ح‬
223. Nainge nainge hadja meh aa ien, sugah kahekkahan den ٢٢٣ ‫َثه حم كَٰذِبُون‬ ‫يلقون ٱلسمع وأك‬
meh putingan.
َ ُ َ ‫َ ُّ َ َ ٓ ُ َ ه ُ ُ ُ ح‬
224. Duk meh pasishiirin [pasasailin] manuhut siyehin meh ٢٢٤ ‫اوۥن‬ ‫وٱلشعراء يتبِعهم ٱلغ‬
aa lepas.
َ ُ َ َ ُ ‫ََح ََ َهُ ح‬
225. Gah ke kite nu [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬meh siye ien si tiyap ٢٢٥ ‫يمون‬‫ك واد ي ِه‬
ِ ‫ألم تر أنهم ِِف‬
tiyap lehak [tampat] magsakamama hadja siye [latag gey
sanglitan de bisan dumain bennal].
َ ُ ‫ُ ُ َ َ ح‬ ‫َه‬
226. Duk bennal siye ien bissa de hadja bu gey du hinang de. ٢٢٦ ‫َوأن ُه حم َيقولون َما َل َيف َعلون‬

َ َ ‫ه ه َ َ َ ُ ْ َ َ ُ ْ ه َٰ َ َٰ َ َ َ ُ ْ ه‬
227. Malaingkan iye meh siye magparatsaya duk maghinang ‫ٱَّلل كث ِۡيا‬ ‫ت وذكروا‬ِ ‫إَِل ٱَّلِين ءامنوا وع ِملوا ٱلصل ِح‬
[hap] meh makasulut duk ngesseb siye Allahu Taala pilmi duk َ َ ُ ‫َ ح َ ُ ُ ْ َ َ َ ح َ ُ ه َ َ َ ُ ْٓ َ ه‬ ْ ُ َ َ َ
‫ِصوا ِم ُۢن َع ِد ما ظل ِم ُۗوا وسيعلم ٱَّلِين ظلموا أي منقلب‬ ‫وٱنت‬
ngelleg siye di re [duk shiir] puwas amban panganyaya siye َ ُ َ َ
٢٢٧ ‫ينقل ِبون‬
[binissahan gey hap si shiir, kowe ne Hassan Bn Thabit Radi
Allahu Anhu] duk song du katauhan weh iye ne meh siye
pangangayaya ley bang tungan pabintungan den bang ne siye
pabintung.

348
ُ ‫سُ ُورةُُالن َّْم حُل‬
SURATUL AN-NAML 27

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

١ ‫ان َوك َِتاب ُّمبِني‬ َ ‫ٓ ح َ َ َ ُ حُ ح‬


1. Taa’ Seen ( Meh huruf magtampu ganah makahati maksud nen ِ ‫ُس ت ِلك ءاتَٰيَٰت ٱلقرء‬
malaingkan Allahu Taala. Me damikkiyan ien meh ayat Qur-an
duk Kitab Sangat Tampal [Tarrang].
َ ‫ى ل ِلح ُم حؤ ِمن‬
٢ ‫ِني‬ َ ‫ُهدى َوب ُ ح‬
َٰ ‫ّش‬
2. [Ayat Qur’an ley] Toh duk pamakeg si meh aa magpaparatsaya si
Allahu Taala.
ُ ُ َ ‫ه َ ُ ُ َ ه َ َٰ َ َ ُ ح ُ َ ه‬
3. Iye ne meh siye magpatengge sambahayang duk ngungsud siye ‫ٱلزك َٰوةَ َوهم بِٱٓأۡلخ َِرة ِ ه حم‬ ‫ٱَّلِين يقِيمون ٱلصلوة ويؤتون‬
َ
zakat [panutsi alta de] duk siye ley si Ellew Dambuli siye ngannal. ٣ ‫يُوق ُِنون‬
َ َ ‫َ َ ح‬ َ ‫ه ه َ َ ح‬
4. Bennal iye ne meh siye gey magparatsaya si Ellew Dambuli, ‫ِين َل يُؤم ُِنون بِٱٓأۡلخ َِرة ِ َز هي هنا ل ُه حم أع َمَٰل ُه حم ف ُه حم‬‫إِن ٱَّل‬
َ َُ‫َح‬
pangari ngarihan Kami meh hinang den [kannal den tumawwa ٤ ‫يعمهون‬
ine kew gah hati] na siye ien lepas ne siye [manamal].
ُ ُ َ َ ‫ُْ َ َ ه َ َُ ح ُ ٓ ُ ح‬
5. Damikkiyan iye ne meh siye ien niyah ne [tinagamehan[ siye ‫اب َوه حم ِِف ٱٓأۡلخ َِرة ِ ه ُم‬
ِ ‫أو َٰٓلئِك ٱَّلِين لهم سوء ٱلعذ‬
siksa laat [peddi manamal] si Ellew Dambuli duk siye ne ien asal َ ُ َ ‫حَح‬
٥ ‫ِسون‬ ‫ٱۡلخ‬
meh aa tamanan malugiin.
‫ه ح‬ َ ُ‫ه َ َ َه ح‬
6. Duk bennal kau [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬pangadjian nu Qur-anin ٦ ‫ِإَونك تلُلَّق ٱلق حر َءان مِن ُلن َحكِيم َعل ِيم‬
asal amban Iye [Allahu Taala] Sangat Pandey Sangat Makahati. َ َ ُ َ َ ‫ح‬
َ ُ
‫سات ِيكم م حِن َها ِِب ََب‬ ُ ‫ّن َءان َ حس‬
َ َ ‫ت نَارا‬ ٓ ِ ِ ‫وَس ِۡل حهلِهِۦٓ إ‬
َٰ ‫إِذ قال م‬
7. [Essebun si waktu] Musa [Alayhis Salaam] magpain si meh ahli
َ ُ َ ُ ‫ه‬ ‫ه‬ َ ُ َ
nen: “Bennal aku makasanggilap ku ebbut [sahaya, na ngagad ٧ ‫أ حو َءات ِيكم بِشِ َهاب قبَس ل َعلك حم ت حص َطلون‬
kaam daddali] Boohan te kaam amban iye [ebbut ley] aka aka
atawa bale ne, kalu du pain kaam kapamanas manas” [amban
kahaggutan lahat].
َ ‫فَلَ هما َجا ٓ َء َها نُود َِي أَ ُۢن بُور َك َمن ِف ٱنلهار َو َم حن َح حول َ َها َو ُس حب‬
‫حَٰ َن‬
8. Sakayi ne iye tekka si ebbutin, tagha hep iye ilingan [pinain]: ِ ِ ِ
“Magbarkat [Iye] si ebbut iyu duk si katalibut Nen, Duk ٨ ‫ني‬َ ‫ٱَّلل ِ َرب ٱلح َعَٰلَم‬ ‫ه‬
ِ ِ
Mahasutsi Allahu Taala Tuhan [Sagannap] ‘Alameen.
َ ‫يز ح‬
ُ ‫ٱۡلك‬ ُ ‫وَس إنه ُه ٓۥ َأنَا ه‬
ُ ‫ٱَّلل ٱلح َعز‬ َ ُ َ
9. Oh Musa [Alayhis Salaam] bennal ien, Aku Ne Inin ٩ ‫ِيم‬ ِ ِ َٰٓ ‫تَٰيَٰم‬
[mangalinganan duk magpabarakat kauhin] Allahu Taala Sangat
Kawase Sangat Pandey.
َ ‫ٓ ه‬ ‫َ َ ح َ َ َ َ َ ه َ َ َ َ ح َ ُّ َ َ ه‬
10. Duk tepparanun tungkud nu iyu, nah sakayi takite ne migpid ‫َت كأن َها َجان َو َٰل ُم حدبِرا َول حم‬ ‫وأل ِق عصاك فلما رءاها ته‬
[pabulessik tungkurin] kowe sapantun Jinn [manjari sawe] َ ُ َ ‫َ ََ ُ ََ ه حُ ح‬ ‫ُ َ ح َ َٰ ُ َ َٰ َ َ َ ح‬
١٠ ‫وَس َل َّتف إ ِ ِّن َل َياف لي ٱلمرسلون‬ ‫يعقِب تَٰيم‬
pataykut iye [mag ubas weh dahitin] duk gah iye balik, [pinain]:
“Oh Musa, da kew tinalew, sabennal Aku gey tinalew si Aku meh
Rasulin”.

349
َُ َ َ ُ َ َ ‫ه‬
11. Malaingkan sine sine nganyaya [sabab paghinang laat] puwas ١١ ‫إَِل َمن ظل َم ث هم بَ هدل ُح حس َنُۢا ََ حع َد ُس ٓوء فإ ِ ِّن غفور هرحِيم‬
ien bunglewan ne ru duk kahapan dambuli amban kalaatan ley,
Na sabennal Aku Sangat Mangangampun Sangat Makasi.
‫َ ح َ َحُ ح َح َ َٓ ح َ ح‬ َ ََ ‫ََح ح‬
12. Duk paasekun tangan nun hap bosa [semmek nu Oh Musa] ِ‫ۡي ُس ٓوءِۖ ِِف ت حِسع‬
ِ ‫وأدخِل يدك ِِف جيبِك َّترج َيضاء مِن غ‬
َ ‫سق‬ َ َ ْ ُ َ ‫ه‬ َ َ َ َ َ
paguwa [sahaya] pote dumain [saki] laat diyaleman siyam [iyu] ١٢ ‫ِني‬ ِ َٰ ‫َءاتَٰيَٰت إ ِ ََٰل ف حِرع حون َوق حو ِمهِۦٓ إِن ُه حم َكنوا ق حوما ف‬
tanda tudju Fir-aun duk meh aa qawman ne, bennal kaniyaan
den asal meh aa qawman luwas agama.
‫ِصة قَالُوا ْ َهَٰ َذا س ح‬
١٣ ‫ِحر ُّمبِني‬ َ ِ ‫فَلَ هما َجا ٓ َء حت ُه حم َء َاتَٰي َٰ ُت َنا ُم حب‬
13. Na sakayi siye katekkahan meh tanda Kami danta manamal bissa
den [disi Fir-aun]: Inin hinang hinang [balik mata] tampal.
َ َ ُ َ ُ ‫ُ ح‬ ُ َٓ َ َ ‫َ َ َ ُ ْ َ َ ح‬
14. Duk pinuting [tandain] weh de bu asal takannal ien weh ‫ٱست حيق َن حت َها أنف ُس ُه حم ظلما َو ُعلوا فٱنظ حر ك حيف‬ ‫وجحدوا بِها و‬
‫ح‬ ‫َ َ َ ُ ح‬
pangateyan de [sabennal amban Allahu Taala] sabab ١٤ ‫ِين‬ َ ‫سد‬ ِ ‫َكن عَٰق َِبة ٱل ُمف‬
kaanyayahan de duk kadakag de, Na payamanun be [Oh
Muhammad] bang saingge tumbas si meh aa magpakaatin.
15. Duk sabennal inurungan weh Kami Daud duk Sulaman
‫ه ه‬ َ ‫ۥد َو ُسلَ حي َم َٰ َن عِلحما ۖۡ َوقَ َاَل ح‬
‫ٱۡل حم ُد َِّلل ِ ٱَّلِي‬
َ ُ َ َ‫َََ ح َ َح‬
‫ولقد ءاتينا داو‬
[Alayhimas Salaam] panghati duk missa siye kaduwangan: Pudji ١٥ ‫ِني‬
‫ح‬ ‫ح‬
َ ‫لَع َكث ِۡي م حِن ع َِبادِه ِ ٱل ُمؤ ِمن‬َٰ َ َ ‫فَ هضلَ َنا‬
tudju Allahu Taala Iye ne, malabi kami amban kahekkahan
amban meh ipun Ne magpaparatsaya.
ُ ‫ي َأ ُّي َها ٱنله‬
‫اس ُعل حِم َنا َمن ِط َق‬
َ َ ُ َ ُ َٰ َ ‫َ َ َ ُ َ ح‬
َٰٓ َ ‫ۥد ۖۡ َوقَال‬‫وورِث سليمن داو‬
16. Duk makapusaka Sulaiman pusi Daud [Alayhimas Salaam] duk
pain ne: “Oh kaam meh manusiya, katoan kami bissahan manuk ُ ُ ‫ُ َ ح ه َ َ َُ َ حَ ح ُ ح‬
١٦ ‫ك َشءِۖ إِن هَٰذا لهو ٱلفضل ٱلمبِني‬ َ َُ ‫ه ح‬
ِ ‫ٱلطۡيِ وأوت ِينا مِن‬
manuk duk kaurungan kami amban tiyap tiyap ine ine [kawase
duk pangalta], bennal inin asal iye ne inin kalabbihan
matampalin.
َ ‫َ ه ح‬ ‫َ ُ َ ُ َحَ َ ُ ُ ُُ َ ح َ ح‬
17. Duk timuk ne pusi Sulaiman meh sundalu nen amban meh Jinn ‫ۡي ف ُه حم‬
ِ ‫نس وٱلط‬
ِ ‫ٱۡل‬ ِ ‫وح ِّش ل ِسليمَٰن جنودهۥ مِن‬
ِ ‫ٱۡل ِن و‬
َ َ ُ
duk meh Manusiya duk meh Manuk Manuk, na siye kemon ١٧ ‫وز ُعون‬ ‫ي‬
[magdalan-dalan].
ْ ُ ُ ‫ه ح َ َ ح َ ح َ َ َ ُّ َ ه ح ُ ح‬ َ
َٰ َ َ ْ ‫ِت إ ِ َذا ٓ أتَ حوا‬
18. Sampay tekka ne Sulaiman duk meh tindeg nen si lehak [lahatan] ‫يأيها ٱنلمل ٱدخلوا‬ َٰٓ ‫لَع َوادِ ٱنلم ِل قالت نملة‬ َٰٓ ‫َح ه‬
َ ُ ُ َ ُ ‫ُ َ َح‬
meh sanam, pain [nakura sanamin]: Oh kaam meh sanam, ‫سك َِنك حم َل ُي ِط َم هنك حم ُسل حي َم َٰ ُن َو ُج ُنودهُۥ َوه حم َل‬ َٰ َ ‫َم‬
َ ‫ح‬
paasek kaam magdiyalem meh lumah bi supaya kaam gey tadiik ١٨ ‫يَش ُع ُرون‬
disi Sulaiman [Alayhis Salaam] duk meh sundalu ne, bu siye ley
gey bisan tananam de [bang kaam tariik].
َ ُ ‫َح َ ََ َ َ َح ح ٓ َ ح َ ح‬ َ َ ‫َََ ه‬
19. Na umiyem iye [Sulaiman] sumaye sabab bissa sanamin duk pain ‫ّن أن أشك َر ن حِع َمتَك‬ ِ ‫ب أوزِع‬ ِ ‫فتبسم ضاحَِّك مِن قول ِها وقال ر‬
َ َ َ َ ‫َح َ ح‬ َٰ َ َ ‫لَع َو‬ َ ‫ِت َأ حن َع حم‬
‫ت َ َه‬ ٓ ِ ‫هٱل‬
ne: Oh Tuhan ku, patintulun ku supaya ku makapagsarang ‫لَع َو َٰ ِ َل هي َوأن أع َمل صَٰل ِحا ت حرضى َٰ ُه‬
shukur si ni’mat Nun iye ne pangurung Nu akuhin duk si duwe ‫َ َ ه‬
َ ‫ٱلصَٰلح‬ َ َ‫َح‬ ‫َح ح‬
١٩ ‫ني‬ ِ ِ ‫ۡحت ِك ِِف عِبادِك‬ ‫َوأدخِل ِّن بِر‬
matattoe ku, Duk supaya ku kapaghinang [hap] makasulut
paglillaan Nu, Duk paasekun ku sabab aseh Nu sartah meh ipun
Nu meh Masulutin.
َ َ َ ُ ‫ح‬ َ َٓ
َ ِ ‫ۡي َف َق َال َما‬ ‫َو َت َف هق َد ه‬
20. Duk binanteyan weh ne meh manuk manukin, pain ne: Weey ‫َل َل أ َرى ٱل ُه حده َد أ حم َكن م َِن‬ َ ‫ٱلط ح‬

gah kite ku Sambulatukin atawa kaw isab iye gah naan [si َ ‫ٱلح َغآئب‬
٢٠ ‫ني‬ ِِ

350
pagtimukan inin]? ‫َ َ ح‬
‫ح‬ َ ‫َ ُ َ َه ُ َ َ َ ً َ َ َْ ح‬
21. Asal siksa ku teed [Sambulatuk ien] siksa sampurna atawa ‫ِيدا أ حو ۡلاذِبَ هن ُه ٓۥ أ حو َلَأت ِيَ ِّن ب ِ ُسل َطَٰن‬
‫ۡلعذَِنهۥ عذابا شد‬
sumbali ku iye [bang gey ku] boohan ne [aka] tarrang. ٢١ ‫ُّمبِني‬

َ
‫ج حئتُك مِن‬ َ ‫ََ َ َ َ ُ َ َح ُ ح‬ َ َ‫َ َ َ َ َ ح‬
22. Na padapu ne hep gey du tala, na pain ne: Talibut ku iye gah ِ ‫فمكث غۡي بعِيد فقال أحطت بِما لم َتِط بِهِۦ و‬
َ
talibut nun [Oh kew Nabi Allah Sulaiman] duk tekka ku si kau ٢٢ ‫َس َبإ ِۢ بِن َبإ يَقِني‬
amban Saba duk aka [patut] kinannal.
َ ‫ُ َ ح‬
‫َشء َول َها‬ ‫ك‬ ‫َ َ ُّ ح َ َ َ ح ُ ُ ح َ ُ َ ح‬
23. Sabennal aku, takasuwa ku dende magnakuraan siyehin [Queen] ِ ‫إ ِ ِّن وجدت ٱمرأة تمل ِكهم وأوت ِيت مِن‬
ٌ
duk kaurungan iye amban tiyap tiyap [Kawase duk Pangalta] duk ٢٣ ‫َع حرش َعظِيم‬
niyah Paningkoan [Throne] sarang kahadje.
َ ‫ه‬ ُ ‫َ َ ُّ َ َ َ ح َ َ َ ح ُ ُ َ ه ح‬
24. Kasuwa ku iye duk meh aa lahat nen pasujud si mata ellew saddi ‫ون ٱَّلل ِ َو َز هي َن ل ُه ُم‬
ِ ‫وجدتها وقومها يسجدون ل ِلشم ِس مِن د‬
َ َ َ
٢٤ ‫يل ف ُه حم َل َي حه َت ُدون‬ ‫ه‬ َ ‫ه حَ ُ َ ح َ َُ ح َ َ ه ُ ح‬
amban Allahu Taala duk pinangari ngarihan weh Shaitan meh ِ ِ ‫ٱلشيطَٰن أعمَٰلهم فصدهم ع ِن ٱلسب‬
hinang den, Na tinambelan siye weh ne amban lan
[kasabennalan] na siye ien gah katoan.
َ‫ح‬ َ َ ‫ب َء ِف ه‬ َ ‫َير ُج ح‬
‫ٱۡل ح‬ ‫ُح‬ ‫ه ه‬
25. Wey siye gey pasujud si Allahu Taala Iye mamaguwa matapuk si ِ ‫ت َوٱۡل‬
‫ۡرض‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ ِ ‫ۤاَّلَأ ْۤاوُدُجۡسَي َِّلل ِ ٱَّلِي‬
َ ُ َ ُ‫ُح‬ َ
meh langit duk bulakin? duk katauhan Ne iye tinapuk duk ٢٥ ‫َو َي حعل ُم َما َّتفون َو َما ت حعل ُِنون‬
pinatampal bin.
‫ح‬ ‫ح‬ ُ ‫هُ َٓ َ ه‬
26. Allahu Taala Iye gana Tuhan [patut pagpamariyawaan] ٢٦ ۩‫ٱَّلل َل إِل َٰ َه إَِل ه َو َر ُّب ٱل َع حر ِش ٱل َعظِي ِم‬
malaingkan Iye [Tunggal] Tuhan Arash Sangat Hadje.
َ ‫َ َ َ َ ُ ُ َ َ َ ح َ َح ُ َ َ ح‬
َ َِ‫كَٰذ‬
27. Pain ne [Sulaiman Alayhis Salaam]: Payaman te ko, bang asal ٢٧ ‫ني‬ِ ‫۞قال سننظر أصدقت أم كنت مِن ٱل‬
bennal [ke aka nun Oh kew Sambulatuk] atawa bang kaniyaan
nun amban me putingan.
َ ُ َ َ ‫ُ َ ه‬ َ ‫َ َ ََح‬ َ َ ‫ح‬
28. Boohun [palengngan sulat] kitab ku inin, na tepparanun si siye, ‫كت َٰ ِب هَٰذا فألق حِه إَِلح ِه حم ث هم ت َول ع حن ُه حم فٱنظ حر َماذا‬ِ ِ ‫ٱذهب ب‬
َ
puwas ien pataykut nekew, payamanun bang ine pinabalik de ٢٨ ‫ج ُعون‬
ِ ‫ير‬
‫َح‬
[sambungin].
ٌ ‫َّق إ َ هَل ك َِتَٰب َكر‬ ‫َ َ ح َ َ ُّ َ ح َ َ ُ ْ ٓ ُ ح‬
29. Pain [si Bilqis]: “Oh kaam meh mahadjana, bennal tiya niya tekka ٢٩ ‫يم‬ِ ِ َ ِ ‫ّن أل‬ َٰٓ ‫قالت‬
ِ ِ ‫يأيها ٱلملؤا إ‬
si aku kitab [sulat] mulliya”.
‫ه‬ ‫ه‬ َ ‫ه‬
30. Sabennal iye [sulat] in amban Sulaiman [Alayhis Salaam] Duk
‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬
٣٠ ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ٱَّلل ِ ه‬ ‫إِن ُهۥ مِن ُسل حي َم َٰ َن ِإَون ُهۥ ِمۡسِب‬
Bennal [diyalem nen] Bismillah Arrahmaan Arraheem [Si Alen
Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase].
َ ‫لَع َو حأتُو ي ُم حسلِم‬
٣١ ‫ني‬
َ
‫أ هَل َت حعلُوا ْ َ َ ه‬
31. [Pain Sulaiman Alayhis Salaam]: Subey kaam gey palangkan si ِ ِ
aku, duk pitu kaam tekka tudju aku magmuslim.
َ ً َ ُ ُ َ َ َ َ َ ‫َ َ ح‬
32. Pain ne [si Bilqis]: Oh kaam meh mahadjana, sambunganun bi ku ‫نت قاُ َِعة أ حم ًرا‬ ٓ ِ ‫يأ ُّي َها ٱل ح َملَ ُؤا ْ أ حف ُتو ي‬
‫ِف أ حم ِري ما ك‬ َٰٓ ‫قالت‬
ِ
si pakaradjaan ku inin, dumain kaniyaan nu [negteb maghinang ٣٢ ‫ون‬ ُ َ ‫َح ه َٰ َ ح‬
ِ ‫ِت تشهد‬
hinangan di ku] pakaradjaan, samantaan kaam [gey] makasaksi.
ُ َ ‫َ ح َح ُ َح‬ َ ‫َ ُ ْ َح ُ ُ ْ ُ ُ ُ ْ َح‬
33. Pain meh tindeg nen: Kite bi taga kabasag [pakekes] duk taga ‫ك فٱنظ ِري‬ ِ ‫قالوا َن ُن أ ْولوا ق هوة َوأ ْولوا بأس شدِيد وٱۡلمر إَِل‬
‫َ َ ح‬
[kawase tuwas] makalandu, [sumaguwa] pakaradjaanin [pabalik ٣٣ ‫ين‬ َ ‫اذا تَأ ُمر‬ ‫م‬
ِ
kami] tudju kau, na pandogahanaun ko, bang ine pangandaakan

351
nu [kamihin].
34. Pain [si Biqis]: Sabennal meh Nakura [King in] bang siye paasek ٓ َ ‫َ َ ح ه حُ ُ َ َ َ َ ُ ْ َح َ ً َح َ ُ َ َ َ َ ُ ْٓ َ هَ َ ح‬
‫قالت إِن ٱلملوك إِذا دخلوا قرية أفسدوها وجعلوا أعِزة أهل ِها‬
َ ُ ‫َ ه َ َ َ ح‬
٣٤ ‫أذِلة َوكذَٰل ِك َيف َعلون‬
tudju lahat, larak de ien duk hinang de meh aa ne mageesanin
dekdes, Na damikkiyan kowe ien hininang den.
َ ُ ‫ح‬ ‫َ ه َ َ َ ُ ُۢ َ َ ح‬ ‫ِ ُ ح ٌَ َح‬
35. Duk bennal aku, magpaboo tudju siye hadiya [papulus] Na ٣٥ ‫ج ُع ٱل ُم حر َسلون‬
ِ ‫ِإَوّن مرسِلة إَِل ِهم بِهدِية فناظِرة بِم ير‬
mandogahan bang ine [balik sambung] meh daraakanin.
َ ُ ‫َ َ ه َ ٓ َ ُ َ ح َ َٰ َ َ َ َ ُ ُّ َ َ َ َ ٓ َ َ َٰ َ ه‬
36. Na sakayi tekka pusi [Nabi] Sulaiman [Alayhis Salaam papulusin] ‫ٱَّلل خ حۡي‬ ‫فلما جاء سليمن قال أت ِمدون ِن بِمال فما ءاتى ِنۦ‬
َ ‫ُ َح‬ ُ َ‫كم بَ حل أ‬
٣٦ ‫نتم ب ِ َهدِيهت ِك حم تف َر ُحون‬
ُ َ َ ٓ‫ه‬
pain ne: Urungan bi ku alta? Na iye pinangurung si aku Allahu ِۚ َٰ ‫مِما ءاتى‬
Taalahin, labi pe hap amban kapangurung kaamin, Sumaguwa
kaam iyu si papulus bin sinna kaam [kannal bin kapahemokan bi
kami].
ٓ َ ‫ح ح َح ح َ ََح َه ُ ُُ ه ََ َُ َ َ َُ ح َ ه ُ ح‬
37. Balik kew pi si siye Na asal boohan tebi teed siye meh sundalu ‫جع إَِل ِهم فلنأت ِينهم ِِبنود َل ق ِبل لهم بِها ونلخ ِرجنهم مِنها‬
ِ ‫ٱر‬
َ ُ َٰ َ ‫َ ه َ ُ ح‬
gey taatu de, Duk asal paguwa te bi siye amban lahat de ien ٣٧ ‫أذِلة وهم صغِرون‬
dekdes duk siye ley desme.
ُ‫َ ح َ َ حَ َ َح‬ ‫َ َ َ َ ُّ َ ح َ ُ ْ َ ُّ ُ ح َ ح‬
َ َٰٓ ‫قال‬
38. Pain [Sulayman Alayhis Salaam] Si meh tindeg nen: Sine kaam ‫و ي‬
ِ ‫ِيّن بِعرشِها قبل أن يأت‬
ِ ‫يأيها ٱلملؤا أيكم يأت‬
mamoo Arash [si Bilqisin atawa Throne nen], dehellu amban َ ‫ُم حسلم‬
٣٨ ‫ني‬ ِِ
katekka de tudju aku magmuslim?
َ ‫ِيك بهِۦ َق حب َل أَن َت ُق‬
‫وم مِن‬
َ َ ََ ‫َ ح‬
‫ٱۡل ِن أنا ءات‬
‫َ َ ح‬
39. . Pain dambuwa basagan amban Jinn aku moo ne kau, dehellu ِ ِ ‫قال عِف ِريت مِن‬
َ ََ َ َ َ‫ه‬
amban panennge nu amban tampat nu iyu, Duk bennal aku si ٣٩ ‫ِإَوّن َعل حيهِ لقوِ ٌّي أمِني‬
ِ ۡۖ ‫مقامِك‬
ien asal basag duk tapangandel.
َ َ َ َ َ َ َٰ َ ‫َ ُ ح َ ح‬ ‫َ َ ه‬
40. Pain iye [aa] maniya panghati ne amban kitabin: “Aku moo ne ‫ب أنا َءات ِيك بِهِۦ ق حبل أن‬ ِ ‫قال ٱَّلِي عِندهۥ عِلم مِن ٱلكِت‬
َ َ َ َ َ ََ َ ُ َ َ َ
tudju kau [arash in] dakijjap mata nu, Na sakayi takite weh ne ‫ِندهُۥ قال هَٰذا مِن‬ ‫يَ حرت هد إَِلحك َُ حرفك فل هما َر َءاهُ ُم حس َتق ًِّرا ع‬
‫َ َ َ ه‬ ُ ‫َ ح َ َحَُ ٓ َ ح ُ َ َ ح‬
‫ ي َءأشك ُر أ حم أكف ُر ۖۡ َو َمن شك َر فإِن َما‬
neteg ne di dehelluhan ne, pain ne: Inin amban kalabbihan
ِ ‫فض ِل ر َِب َِلبلو‬
Tuhan ku, supaya ku suley suleyan ne, bang magshukur du ke ku َ َ َ ‫َََ َ ه‬ َ ‫َح ُ ح‬
٤٠ ‫سهِۖۡۦ َومن كفر فإِن ر َِب غ ِّن كرِيم‬ ِ ‫يشك ُر نلِ َف‬
atawa bang nagga ke ku? Duk sine sine magshukur, Na iye du
[tumbas pagshukur ne ley] si ginhawa baran ne du, duk sine sine
naggah sabennal Tuhan kun, Sangat Dayahan [Mararahi ne si
Iye] Sangat Mulliya.
َ َ ‫َ َ َ ُ ْ ََ َ ح َ َ َ ُ ح ََ ح َ ٓ َح َ ُ ُ َ ه‬
41. Pain [Sulaiman Alayhis Salaam]: Pintahun bi si iye arash nen ‫ِين َل‬
‫قال نكِروا لها عرشها ننظر أتهتدِي أم تكون مِن ٱَّل‬
َ
[throne nen], payaman te ko bang tatuun ne ke atawa paniyah ke ٤١ ‫َي حه َت ُدون‬
iye amban iye ne meh siye gey makatuun. ُ ُ ‫ََه َ ٓ ح َ ََ َ َ َ ح ُ َ َ ح ََه‬
42. Na sakayi ne tekka si [Bilqis] pinain: Sainin ke iye arash nun? ‫ت كأن ُهۥ ه َو َوأوت َِينا‬ ِۖ ِ ‫فلما جاءت قِيل أهَٰكذا عرش‬
‫ك قال‬ َ

Pain ne: Kowe du bantuk nen, [Pain Sulaiman Alayhis Salaam]: ٤٢ ‫ني‬ َ ‫ٱلحعِلح َم مِن َق حبل َِها َو ُك هنا ُم حسلم‬
ِِ
Duk kaurungan kami panghati dehellu amban iye duk kaniyaan
kamihin andang ne Muslim.
َ ‫ٱَّلل ِ إ هن َها ََكنَ ح‬
‫ت مِن ق حوم‬
‫ه‬ ُ ُُ‫َ َ ه َ َ َ َ هح‬
43. Duk tinambelan iye [Bilqis] weh iye tagna sinumba ne saddi ِ ۡۖ ‫ون‬ ِ ‫وصدها ما َكنت تعبد مِن د‬
َ
َ ‫كَٰفِر‬
amban Allahu Taalahin, sabennal iye kaniyaan nen amban meh ٤٣ ‫ين‬ ِ
aa qawman pananaggah.

352
َ
44. Pinain pusi [Bilqis]: Paasek nekew hap lame [astana amban ‫ت َعن‬ ‫ۡلة َو َك َش َف ح‬ ‫ٱلِص َح ۖۡ فَلَ هما َرأتح ُه َحسِبَ حت ُه ُ ه‬
‫خل ه ح‬ ُ ‫َ ََ ح‬
ِ ‫قِيل لها ٱد‬
samin], Na sakayi kite ne, kannal nen bohe [lamehin] duk dinahik ُ ‫ت َرب إّن َظلَ حم‬
‫ت‬ ‫ير ُۗ قَالَ ح‬
َ ‫صح ُّم َم هرد مِن قَ َوار‬ ‫اق حي َها قَ َال إنه ُهۥ َ ح‬
َ َ
‫س‬
ِِ ِ ِ ِ
weh ne [palda nen] taman pusu ne, pain [Sulaiman Alayhis َ َ َٰ َ ‫َ َ ح َ ح ُ َ َ ُ َ ح َ َٰ َ ه َ ح‬ ‫َح‬
٤٤ ‫ب ٱلعل ِمني‬ ِ ‫نف َِس وأسلمت مع سليمن َِّلل ِ ر‬
Salaam]: Bennal ien [dumain bohe] sumaguwa iye ley kassa lame
hininang amban kassah, pain ne: Oh Tuhan ku, bennal aku
taanyaya ku ginhawa baran kun duk mag Islam neku sarta
[Nabi] Sulaiman [Alayhis Salaam] si Allahu Taala Tuhan
Sagannap ‘Alam.
ُ َ َ َ ‫َ َ َ ح َ ح َ ح َ ٓ َ َٰ َ ُ َ َ َ ُ ح َ َٰ ً َ ح ُ ُ ْ ه‬
45. . Duk sabennal pinaboo weh Kami tudju bangsa Thamud ‫ٱَّلل فإِذا ه حم‬ ‫ولقد أرسلنا إَِل ثمود أخاهم صل ِحا أ ِن ٱعبدوا‬
َ ‫َ َ َح‬
pongtinai den Salih [Alayhis Salaam pain ne]: Sumbahun bi ٤٥ ‫ان َي َت ِص ُمون‬
ِ ‫ف ِريق‬
[mapagpamariyawa kaam si] Allahu Taala, na tagha hep siye
magduwe bahagi [magparatsaya duk naggah] magsulang,
magbanta.
46. Pain ne: Oh kaam meh aa qawman ku, weey dayih dayih bi
َ َ َ ‫ٱلسي َئةِ َق حب َل ح‬
‫ٱۡل َس َنةِِۖ ل حوَل‬ ‫قَ َال َتَٰي َٰ َق حو ِم ل َِم ت َ حس َت حع ُ َ ه‬
ِ ِ ‫جلون ب‬ ِ
kalaatan [siksain] dehellu amban kahapan [aseh Allahu Taala]? َ َُ ‫َح َح ُ َ هَ ََه ُ ح ُح‬
٤٦ ‫تستغفِرون ٱَّلل لعلكم ترۡحون‬
bang sih be hadja kaam maku kaampunan amban Allahu Taala
kalu kaam kinaasean.
ُ َ‫ٱَّلل ِ بَ حل أ‬
‫نت حم‬
‫َ ه‬ ُ َٰٓ َ َ َ َ َ ‫َ ُ ْ ه ه ح َ َ َ َ ه‬
47. Pain de: Janan kami tekkahan [dimalas saki] amban kau duk meh ۡۖ ‫طئ ِ ُرك حم عِند‬ ‫قالوا ٱُۡينا بِك وبِمن معك قال‬
َ ‫َ ُح‬
sawe nu, pain ne: [Dimalas bin] amban Allahu Taala, sumaguwa ٤٧ ‫ق حوم تف َت ُنون‬
kaam meh aa qawman [sinuley suleyan]. َ‫ح‬
َ َ ‫ح‬ ‫َُ ح‬ َ ‫ح‬ َ َ
48. Duk niyah si puweblo de miyaan siyam aa magpakaat hadja ِ ‫س ُدون ِِف ٱۡل‬
‫ۡرض َوَل‬ ِ ‫َوَكن ِِف ٱل َمدِينةِ ت حِسعة َرهط ُيف‬
َ
diyata bulak duk gey siye maghatul. ٤٨ ‫يُ حصل ُِحون‬
َ ُ َ ُ َ‫َح‬ َ َ ‫َ ُ ْ ََ َ ْ ه‬
49. Pain de: Magsapa kaam si Allahu Taala, papatey te bi teed iye ‫اس ُموا بِٱَّلل ِ نلُبَيِت هن ُهۥ َوأهل ُهۥ ث هم نلَقول هن ل َِو َِلِهِۦ َما‬ ‫قالوا تق‬
َ ُ َٰ َ َ ‫ه‬ ‫َ حَ َح َ َح‬
[waktu sangem] ubus pain te bi si [usba ne mapinggerin] gah ٤٩ ‫ش ِهدنا مهل ِك أهلِهِۦ ِإَونا لصدِقون‬
tasaksi kami, kamatey meh usba nen duk bennal kami [ngaka
matoohin].
َ ‫ُ َ ح‬ ‫َ َ ح‬ ‫َ ْ ح‬
50. Duk magbanu banu ne siye duk banu banu de duk magbanu ٥٠ ‫َو َمك ُروا َمكرا َو َمك حرنا َمكرا َوه حم َل يَش ُع ُرون‬
banu du sab Kami duk banu banu Kami, bu siye ley gey ien
tananam de.
َ َ َ ‫َه‬ ‫َ ُ َ َ َ َ َ ُ ح‬
51. Na payamanun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬bang saingge tumbas iye ‫فٱنظ حر ك حيف َكن عَٰق َِبة َمكرِه حِم أنا د هم حرنَٰ ُه حم َوق حو َم ُه حم‬
pagbanu banu den, Bennal Kami ilarak siye we Kami [Duk balah] َ ‫َجع‬
٥١ ‫ِني‬ َ ‫أَ ح‬
sampay meh aa qawman den kemon.
َ َ َ ‫َ َ ْ ه‬ َ ُ َ ‫َ ح‬
52. Na damikkiyan meh lumah den larak manamal, sabab ‫فت ِلك َُ ُيوت ُه حم خاوِ َيَۢة ب ِ َما ظل ُم ٓوا إِن ِِف ذَٰل ِك ٓأَليَة ل ِق حوم‬
َ َ
panganyaya de [panagga de] Na bennal si damikkiyan ien, asal ٥٢ ‫َي حعل ُمون‬
tanda si meh aa qawman makahati.
53. Duk pinalappas weh Kami iye ne meh siye magpaparatsayahin
َ ُ ْ ُ َ ْ َ ‫َوأََنَ حي َنا هٱَّل‬
٥٣ ‫ِين َء َام ُنوا َوَكنوا َي هتقون‬
duk [sabab peggeh] kaniyaan den magmatalew.

353
54. . [Duk pinaboo du sab weh kami Lut Alayhis Salaam –essebun si َ ُ ‫َ ُ ً ح َ َ َ ح ٓ َ َ ح ُ َ ح َ َٰ َ َ َ َ ُ ح ُ ح‬
٥٤ ‫ِصون‬
ِ ‫حشة وأنتم تب‬ ِ ‫ولوُا إِذ قال ل ِقو ِمهِۦ أتأتون ٱلف‬
waktu] Iye magpain si meh aa qawman ne: Wey kaam
maghinang lemmi [liwat, pagkasi lella] bu kaam takite bi [tahati
bi hinang ien laat,lemmi]?
َ ُ َ ‫َ ٓ َح‬ ُ َ ُ‫َ ه ُ ح ََح‬
َ ‫ون َ َ َ ح‬
55. Weey kaam matekka nafsu shahwa si meh kalellahan saddi ‫نت حم ق حوم‬ ‫ون ٱلن ِساءِ ِۚ بل أ‬
ِ ‫ٱلرجال شهوة مِن د‬
ِ ‫أئِنكم تلأت‬
َ ُ ‫َح‬
amban meh karendehan? Asal kaam ne teed iyu me aa ٥٥ ‫َت َهلون‬
majahallisin.
ُ َ ْ ‫هٓ َ َ ُ َْ ح‬ َ َ َ َ َ َ ََ
56. Na gana sambung meh aa qawman nen malaingkan iye bissa ‫اب ق حو ِمهِۦٓ إَِل أن قال ٓوا أخ ِر ُج ٓوا َءال لوط مِن‬ ‫۞فما َكن جو‬
َ َ ُ ‫ُ ه‬ َ
den: Paguwaun bi meh panindeg [ahli] Lutin amban lahat bi, ٥٦ ‫ق حر َيت ِك حمۖۡ إِن ُه حم أناس َي َت َط هه ُرون‬
sabennal siye meh manusiya magmasutsi.
57. Na pinalappas iye weh Kami duk meh ahli ne, malaingkan dende َ ‫ٱم َر َأتَ ُهۥ قَ هد حر َنَٰ َها م َِن ٱلح َغََٰب‬
٥٧ ‫ين‬ ‫فَأََنَ حي َنَٰ ُه َوأَ حهلَ ُه ٓۥ إ هَل ح‬
ِِ ِ
[anda] ne ginanta iye weh kami amban iye meh siye taamban
[siniksa duk balah].
َ ُ‫ََح َ ح َ َ َح ه َ َ َ َٓ َ َ ُ ح‬
َ ‫نذر‬
58. Duk inulanan siye weh Kami ulan [batu] sa laat laat ne ulan si ٥٨ ‫ين‬ِ ‫وأمطرنا علي ِهم مطراۖۡ فساء مطر ٱلم‬
meh siye [bakas sinuwi-suwihan] kalaatan siksa.
َ ٌ‫ه َ ح َ َ ٓ هُ َ ح‬
59. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬Pudji si Allahu Taala duk ‫ۡي أ هما‬ َٰٓ ‫لَع ع َِبادِه ِ ٱَّلِين ٱصط‬
‫َفُۗ َءاَّلل خ‬ َ ‫قُل ح‬
َٰ َ َ ‫ٱۡل حم ُد ِ هَّلل ِ َو َس َل َٰ ٌم‬
ِ
kasanyangan si meh ipun Ne iye meh siye pinene weh ne, Allahu َ ُ ‫ُح‬
٥٩ ‫ّشكون‬ ِ ‫ي‬
Taala ke iye labi mahapin atawa iye ne meh pagsakutuhan den? –
Bennal teed labi hap Allahu Taala-.
ٓ ٓ ‫َ ه‬ ُ َ َ َ َ َ َ َ ‫َ ه ح َ َ َ ه َ َٰ َ َٰ َ ح‬
60. Atawa weh [dumain ke labi mahapin] iye magpapanjari meh ‫ٱلس َماءِ َماء‬ ‫نزل لكم مِن‬ ‫ت وٱۡلۡرض وأ‬ِ ‫أمن خلق ٱلسمو‬
ْ ُ ُ َ ‫َ َٓ َ َ َ َح َ ه َ َ َ ُ ح‬ ‫ََ َح‬
langit duk bulakin duk magpaturun si kaam amban diyata langit ‫ۢنبت َنا بِهِۦ حدائِق ذات َهجة ما َكن لكم أن تۢنبِتوا‬ ‫فأ‬
bohe [ulan] na pinatomoh weh Kami meh gulangan َ ُ ‫َ َ َ َ ٓ َ َ َٰ ه َ ه َ ح ُ ح َ ح َ ح‬
٦٠ ‫شجرها ُۗ أءِله مع ٱَّلل ِ بل هم قوم يعدِلون‬
makasinnahin, dumain kaniyaan nen kaam magpatumbu meh
kayu ien, We ine niya ke Tuhan sakutu Allahu Taala? –Gana-
sumaguwa siye ley meh aa qawman [magsakutu] pataykut
amban Allahu Taala Tuhan Sampurna. َ َ َ‫َه َ ََ ح‬
َ ِ َٰ ‫ۡرض قَ َرارا َو َج َع َل خ َِلَٰلَ َها ٓ أنح َهَٰرا َو َج َع َل ل َ َها َر َو‬
‫َس‬ ‫أمن جعل ٱۡل‬
61. Atawa Iye [Allahu Taala labi mahapin] Iye mangahinang bulak
َ ‫َ َ ََ َحَ حَ ح َح َ ً َ َ ه َ ه َح َ ح َُ ُ ح‬
matetegin duk hininangan weh Ne si kateteg ne ley meh subah ‫جزا ُۗ أءِلَٰه مع ٱَّلل ِ بل أكَثهم َل‬ ِ ‫وجعل َني ٱِلحري ِن حا‬
َ َ
duk hinangan Ne du sab meh lagsak [punu] duk hinangan Ne du ٦١ ‫َي حعل ُمون‬
sab antara duwe tahik bembel [supaya gey magtampu mamaasin
duk matebbagin], Weh niyah pe ke Tuhan sakutu Allahu Taala? –
Asal ganah ne teed- Sumaguwa kahekkahan den gey katauhan
de.
ُ ُ ‫ُّ ٓ َ َ َ ح‬ ُ ‫ح‬ َ َ ‫َه ُ ُ ح ح‬
62. Atawa Iye [Allahu Taala labi mahapin] Iye manambungan aa ‫ج َعلك حم‬‫يب ٱل ُمض َط هر إِذا د ََعهُ َو َيكشِ ف ٱلسوء وي‬ ‫َي‬
ِ ‫أمن‬
َ ‫ه‬ ََ َ ‫ه‬ َ َ َ ‫ح‬ ٓ ََ ُ
mamulahin, apabila ne iye maku tudju Iye duk anan ne amban ٦٢ ‫ۡرض أءِلَٰه هم َع ٱَّلل ِ قل ِيَل هما تذك ُرون‬
ِ ‫خلفا َء ٱۡل‬
iye kalaatanin, Duk hinang Ne kaam meh ganti diyata bulak.
Weh niyah pe ke Tuhan sakutu Allahu Taala? –Asal ganah ne
teed- Asal kulang teed [taesseb de] pasenep si pikilan de.

354
‫يك حم ِف ُظلُ َمَٰت ٱلح َ َ ح َ ح‬ َ
63. Atawa Iye [Allahu Taala labi mahapin] Iye manoan kaamin si َ ‫حر َو َمن يُ حرس ُِل ٱلر َتَٰي َٰ َح ب ُ ح‬
‫ّشُۢا‬
ُ
‫أ همن َي حه ِد‬
ِ ِ ‫َب وٱِل‬ ِ ِ ِ
meh kalindeman diyata bulak duk diyalem tahik, duk Iye َ ُ ‫َ ح َ َ َ ح َ ح َ ٓ َ َ َٰ ه َ ه َ َ َٰ َ ه ُ َ ه ُ ح‬
٦٣ ‫ّشكون‬ ِ ‫َني يدي رۡحتِهُِۗۦ أءِله مع ٱَّلل ِ تعل ٱَّلل عما ي‬
magpaboo baliyu mamoo kahapanin, diyalem antara ase ne, Weh
niyah pe ke Tuhan sakutu Allahu Taala? –Asal ganah ne teed-
Mahatinggi Allahu Taala amban meh pagsakutuhan den.
64. Atawa Iye [Allahu Taala labi mahapin] Iye managnaan
ٓ ‫َ ه‬
ِ‫ٱلس َماء‬ ُ ُ
‫ِيدهُۥ َو َمن يَ حر ُزقكم مِن‬ َ ‫أَ همن َي حب َد ُؤا ْ ح‬
ُ ‫ٱۡللح َق ُث هم يُع‬
ُ َ َٰ َ ‫َ ِ َ َٰ ه َ ه ُ ح َ ُ ْ ُ ح‬
ُ ‫ك حم إن ُك‬ َ‫ح‬
pinapanjarihin puwas ien pabalik Ne nesab [tudju kaellum] duk ‫نت حم‬ ِ ‫ۡرض أءله مع ٱَّلل ِ قل هاتوا برهن‬ ِ ‫َوٱۡل‬
Iye mangarizzikian kaam amban diyata langit duk bulakin, Weh ٦٤ ‫ِني‬ َ ‫َص َٰ ِدق‬
niyah pe ke Tuhan sakutu Allahu Taala? –Asal ganah ne teed-
Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬pangurungun bi meh tanda bin
bang asal sabennal bissa bin.
‫ٱَّلل َو َما‬ َ ‫ت َو حٱۡلَ ِ ح َ ح‬
ُ ‫ب إ هَل ه‬ َ َ ‫قُل هَل َي حعلَ ُم َمن ِف ه‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
65. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬gana ngatauhan iye meh siye ِ ‫ۡرض ٱلغي‬ ِ
diyata meh langit duk bulak [gey takite]hin malaingkan tattap َ َُ‫َح ُُ َ َه َ ُح‬
٦٥ ‫يشعرون أيان يبعثون‬
Allahu Taala, duk gey ien tananam de bang sumiyan siye
pinakellum [balik puwas amban kamatey de].
ُ ‫ح‬ َ ُ ‫ح‬ ‫ح‬ ‫ه‬
66. Sumaguwah [iye matoohin] gana panghati de si [ellew] Dambuli, ‫بَ ِل ٱد َٰ َر َك عِل ُم ُه حم ِِف ٱٓأۡلخ َِرة ِِۚ بَل ه حم ِِف شك م حِن َها ۖۡ بَل هم م حِن َها‬
َ َ
Sumaguwa asal dem pagkutu kutu siye ien amban iye sumaguwa ٦٦ ‫ع ُمون‬
asal pessek siye.
َ ‫َُٓٓ َ َ ح‬ ُ ُ َ َْ ََ َ ‫ََ َ ه‬
67. Duk pain iye meh siye managgain, weh bang ne kite bi kaniyaan ٦٧ ‫ِين كف ُر ٓوا أءِذا ك هنا ت َرَٰبا َو َءابَاؤنا أئ ِ هنا ل ُمخ َر ُجون‬
‫وقال ٱَّل‬
ten bi [ matey ne, manjari] bulak duk meh matattoe ten bi? We
bennal pinaguwa pe kite [balik pinakellum]? َ ‫ه‬ َ
68. Asal sabennal teed, bakas ne kite bi kajanjian, kite bi duk meh ‫ۡي‬ َٰ َ ‫لَ َق حد ُوع حِدنَا َهَٰ َذا َنح ُن َو َءابَا ٓ ُؤنَا مِن َق حب ُل إ ِ حن َهَٰ َذا ٓ إَِلٓ أ‬
ُ ‫س ِط‬

matattoe ten bi tagna pe, gana [katoo ne inin] malaingkan meh ٦٨ ‫ِني‬ َ ‫حٱۡلَ هول‬
aka aka hadja inin meh aa dehellu. َ‫ُ ْ ح‬
َ ‫جرم‬
٦٩ ‫ِني‬ ‫ٱنظ ُروا ْ َك حي َف ََك َن َعَٰق َِب ُة ٱل ح ُم ح‬
ُ َ
‫ف‬ ‫ۡرض‬
ِ
‫ُح‬
‫قل سِۡيوا ِِف ٱۡل‬
69. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬lumengngan kaam diyata bulak, na ِ
payamanun bi bang saingge kaniyaan tumbas iye meh siye
majahulakain.
َ ُ َ ُ َ َ َ ‫َ َح ح‬
70. Duk da kew suse si siye duk da kew paniya kasigpitan sabab ٧٠ ‫َوَل َت َزن َعل حي ِه حم َوَل تكن ِِف ض حيق م هِما َي حمك ُرون‬
pangandagey de [kauhin].
٧١ ‫ِني‬ ُ ‫ِت َه َٰ َذا ٱل ح َو حع ُد إن ُك‬
َ ‫نت حم َص َٰ ِدق‬ َ ُ ََُ
َٰ َ ‫ون َم‬ ‫ويقول‬
71. Duk pain iye ne meh siye managgain, sumiyan pe [tekka] janji ِ
iyu, bang asal kaniyaan bin [bennal aka bin]?
َ ُ ‫َح َح‬ ‫ُح َ َ َ َ ُ َ َ َ َ ُ َح ُ ه‬
72. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬kalu du mugtuy tekka si kaam, iye ٧٢ ‫جلون‬ َٰٓ ‫قل ع‬
ِ ‫َس أن يكون ردِف لكم َعض ٱَّلِي تستع‬
pagdayi dayian bi iyu.
َ ُ ََ ‫ََ ه َ ح‬ ََ ‫َ َُ َ ح‬ ‫ه‬
73. Duk bennal Tuhan nun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬asal Iye taga ‫َثه حم َل‬ ِ ‫ِإَون َر هبك َّلو فضل لَع ٱنله‬
‫اس ولَٰكِن أك‬
َ ُ ‫ح‬
kalabbihanin si meh manusiya, sumaguwa kahekkahan den gey ٧٣ ‫يَشك ُرون‬
siye magsarang shukur.
74. Duk sabennal Tuhan nun, asal katauhan Ne iye tinapukan meh َ ُ ُ ُ ُ ُّ ُ َ ُ َ ‫ه َ ه َ َ َ ح‬
٧٤ ‫وره حم َو َما ُي حعل ُِنون‬ ‫ِإَون ربك َلعلم ما تكِن صد‬
pangateyan den duk iye pinatampal den.

355
َ ‫ه‬ َ‫ه ٓ ح‬ َٓ
75. Duk gana bisan dambuwa tapuk diyata langit duk bulak, ٧٥ ‫ۡرض إَِل ِِف كِتَٰب ُّمبِني‬
ِ ‫ٱلس َماءِ َوٱۡل‬ ‫َو َما م حِن َغئ ِ َبة ِِف‬
Malaingkan diyalem kitab [ne talista kemon] tarrang.
ُ ‫ح َ َ َ ح ََ ه‬ َٰ َ َ ‫ان َي ُق ُّص‬
َ َ ‫ه َ َٰ َ ح ُ ح‬
76. Bennal Qur-an inin nuwi-nuwi luu si meh aa Bani Israil ِ‫َث ٱَّلِي ه حم فِيه‬ ٓ ِ َ‫لَع ب‬
‫ّن إِسرَٰٓءِيل أك‬ ‫إِن هذا ٱلقرء‬
َ ُ ‫َح‬
kaekkahan iye pagsulangan den. ٧٦ ‫َي َتل ِفون‬

َ ‫ۡحة ل ِلح ُم حؤ ِمن‬


٧٧ ‫ِني‬ َ ‫ِإَونه ُهۥ ل َ ُهدى َو َر ح‬
77. Duk bennal iye [Qur-anin] asal toh duk ase si meh aa
magpaparatsaya.
ُ ‫يز ٱلح َعل‬
٧٨ ‫ِيم‬ ُ ‫ك ِمهِۦ َو ُه َو ٱلح َعز‬
‫َحَُ ُ ح‬ ‫َ ح‬ ‫ه‬
‫إِن َر هبك َيق َِض بينهم ِِب‬
78. Sabennal Tuhan nun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬narah si antara de duk ِ
hukuman [Qur-an] duk Iye Sangat Kawase Sangat Makahati.
٧٩ ‫ني‬ ُ ‫لَع ح َ ح‬ََ َ ‫َََهح ََ ه ه‬
79. Na pasangdel kew si Allahu Taala, sabab kau asal si kasabennalan ِ ِ ‫ٱۡل ِق ٱلمب‬ ‫فتوّك لَع ٱَّللِۖۡ إِنك‬
tampal.
ْ ‫ه َ َ ُ ح ُ ح َ ح َ َ َ ُ ح ُ ُّ ه ُّ َ ٓ َ َ َ ه ح‬
80. Sabennal kau [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬gey tapakalehan nu meh aa َٰ ‫إِنك َل تس ِمع ٱلمو‬
‫َت وَل تس ِمع ٱلصم ٱلَعء إِذا ولوا‬
mamateyin duk gey tapakalehan nu me aa mabisuhin lingan َ ‫ُم حدبر‬
٨٠ ‫ين‬ ِِ
bang siye pataykut naggah.
‫ه‬ َ َ َ ‫حُح‬ َ
‫ح‬ ُ
‫م َعن ضلَٰلت ِ ِه حمۖۡ إِن ت حس ِم ُع إَِل َمن يُؤم ُِن‬ َٰ َ َ ٓ َ َ
81. Duk dumain kew panonoh [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬meh aa pessek ِ ‫وما أنت بِهدِي ٱلع‬
َ َ َ
amban kalepas de [si kasabennalan], gana du tapakelahan nu ٨١ ‫أَ‍ِبتَٰيَٰت َِنا ف ُهم ُّم حسل ُِمون‬
malaingkan iye magparatsaya si meh ayat Kamihin na siye ley
meh Muslim [magpatigupu].
َ‫ح‬ َ َ ‫َ ح‬ َ ُ َ‫َ َ ح‬
82. Duk bang ne paatag bissa [janji ganta] si siyehin, paguwaan Kami ِ ‫۞ِإَوذا َوق َع ٱلق حول َعل حي ِه حم أخ َر حج َنا ل ُه حم دٓابهة م َِن ٱۡل‬
‫ۡرض‬
َ َ َ ْ ُ َ َ ‫ُ َ ُُ ح َه ه‬
ne siye meh binatang amban bulak, boo re magbissa weh ٨٢ ‫اس َكنوا أَ‍ِبتَٰيَٰت َِنا َل يُوق ُِنون‬ ‫تكل ِمهم أن ٱنل‬
sabennal meh manusiyain kaniyaan den si meh ayat Kami gey
siye ngannal.
َ َ ُ َ ُ ‫ه‬ َ ُ ُ ُ ُ ‫ََحَ َح‬
83. [Duk essebun] si Ellew timuk Kami ne amban tiyap tiyap Ummat ‫ِب أَ‍ِبتَٰيَٰت َِنا ف ُه حم‬
‫ك أ همة ف حوجا مِمن يكذ‬
ِ ‫ويوم َنّش مِن‬
َ َ ُ
baanan [banes Manamal] amban iye meh siye muting meh ayat ٨٣ ‫وز ُعون‬ ‫ي‬
Kami. Na siye ley [song siye tinimuk si paghukuman Ellew
Qiyaamat].
‫ح‬ ْ ُ ُ ‫َ ََح‬ ‫َ ه َٰٓ َ ٓ َ َ َ َ ه‬
84. Sampay bang ne siye tekka magpain ne Iye [Allahu Taala]: Weey ‫ِيطوا ب ِ َها عِل ًما‬ ‫ِت إِذا َجا ُءو قال أكذ حَ ُتم أَ‍ِبتَٰي َٰ ِِت ولم َت‬ ‫ح‬
puting bi meh ayat Kun, buh gah tahati bi? Weh ine ente bakas َ ُ َ ‫َه َ ُ ُح َح‬
٨٤ ‫أماذا كنتم تعملون‬
hininang bin?
َ ُ َ َ ْ َ َ َ ُ َ‫َ ح‬
85. Na tegteb ne bissahin luu si siye sabab panganyaya de duk gey ne ٨٥ ‫َو َوق َع ٱلق حول َعل حي ِهم ب ِ َما ظل ُموا ف ُه حم َل يَن ِطقون‬
siye makabissa [makadaawa]
‫َ هَ َ ُح ً ه‬ ْ ُ ُ َ َ ‫ْ َه َ َ حَ ه‬ ََ
86. Weh gah ke takite de pinapanjari weh Kami sangemin supaya ِ ‫أل حم يَ َر حوا أنا جعلنا ٱَلحل ل ِي حسكنوا فِيهِ وٱنلهار مب‬
‫ِصا إِن ِِف‬
َ ‫ح‬ َ َ َ َ
siye tumenna diyalem ne duk ellewin [hinang Kami danta pag ٨٦ ‫ذَٰل ِك ٓأَلتَٰيَٰت ل ِق حوم يُؤم ُِنون‬
usahahan de]? Bennal si damikkiyan ien asal meh tanda si meh
aa magparatsaya. َ‫ح‬ َ َ ‫ع َمن ِف ه‬ َ ََ ُّ ‫نف ُخ ِف‬َ ُ َ‫ََح‬
87. [Duk essebun] si Ellew tinihup ne sangkakalahin, na [matey ِ ‫ت َو َمن ِِف ٱۡل‬
‫ۡرض‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ ‫ٱلصورِ فف ِز‬ ِ ‫ويوم ي‬
َ َ َ ٌّ ُ ُ ‫إ هَل َمن شا َء‬
‫ه‬
َ ‫ٱَّلل َوّك أت حوهُ دَٰخِر‬ ٓ َ
kemon “ weh talewin”] iye meh diyata langitin [amban malaikat] ٨٧ ‫ين‬ ِ ِ
duk bulakin [manusiya duk jinn], malaingkan sine sine kabayaan

356
Allahu Taala gey lamud, duk tiyap tiyap meh ien tekka tudju
Allahu Taala dekdes.
َ ‫ه‬ ‫ح‬
َ َ َ ِ ‫ٱۡل َب َال ََتح َس ُب َها َجام َِدة َو‬ َََ
88. Duk takite nu [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬meh punuhin kannal nun ِۚ ِ ‫ه ت ُم ُّر م هر ٱلسح‬
‫اب‬ ِ ‫وترى‬
َ ُ ‫َح‬ ُ ‫َشء إنه ُهۥ َخب‬ َ ‫ُ ح َ ه ه ٓ َحَ َ ُه‬
teteg iye, bu iye ley hati maglabeyan [hantang] palayang meh ٨٨ ‫ۡي ُۢ ب ِ َما تف َعلون‬ِ ِ ِۚ ‫صنع ٱَّلل ِ ٱَّلِي أتقن ك ح‬
gabun, Ien hinangan Allahu Taala, pinahap weh Ne tiyap tiyap
[hinangan Ne] ine inehin, Bennal Iye Sangat Nuwi nuwi si iye
hininang bi iyu.
َ ُ َ ََ َ ‫َمن َجا ٓ َء ب ح‬
‫ٱۡل َس َنةِ فل ُهۥ خ حۡي م حِن َها َوهم مِن ف َزع يَ حو َمئِذ‬
89. Sine sine tekka duk kahapan ne, Na niyah ne si iye labi pe hap ِ
َ
[lipat manglipat] duk siye. ٨٩ ‫َءام ُِنون‬
‫َح ُح َ ه‬ ُ ُ َ َ ‫ََ ََٓ ه‬
90. Duk sine sine siye magboo kalaatan, na ilegleban ne siye si meh ‫ت ُو ُجوه ُه حم ِِف ٱنلهارِ هل َت َز حون إَِل‬
‫ك هب ح‬ ‫ومن جاء بِٱلسيِئةِ ف‬
َ ُ َ ُ ُ َ
luwe de [pinatumbuk] tudju Narka, Ine niyah ke panumbas kaam ٩٠ ‫نت حم ت حع َملون‬‫ما ك‬
[saddi]? malaingkan iye du bakas hininang bin.
ُّ ُ َ ‫حَحَ ه‬ َ ‫َح َ ح‬ ُٓ ‫ه‬
91. Sabennal iye du pangandaakan akuhin, subey ku numba ‫ِلة ِ ٱَّلِي َح هر َم َها َو َُلۥ ك‬ ‫إِن َما أم حِر ُت أن أع ُب َد َر هب هَٰ ِذه ِ ٱِل‬
[magpatigupu] si Tuhan lahat [Makka] iye hinaram ne inin, Duk َ ‫ون م َِن ٱل ح ُم حسلم‬َ ُ َ ‫َ ح َُ ح ُ َ ح‬
٩١ ‫ني‬ ِِ ‫َشءِۖ وأمِرت أن أك‬
niyah si Iye tiyap tiyap ine inehin, Duk taraak ku paniyah amban
meh Muslim.
‫ح‬ َ ‫َ َ ح َ ح ُ َ ْ ح ُ ح َ َ َ َ ح َ َ َٰ َ ه‬
92. Damikkiyan taraak ku] massa Qur-an [pinasampay si ِ ‫ى فإِن َما َي حهتدِي نلِ َف‬
‫سهِۖۡۦ‬ ‫وأن أتلوا ٱلقرءانۖۡ فم ِن ٱهتد‬
َ ُ ‫ََ َ ه َُح هَََٓ َ ح‬
mahadjana] na sine sine katoan, na katoanin du ginhawa baran ٩٢ ‫ومن ضل فقل إِنما أنا مِن ٱلمنذِرِين‬
ne duk sine sine lepas, na bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬bennal
aku amban meh mangangaka hadja [kalaatan siksa].
َ َ َ ُ َ َ ُ ُ َ ‫َ ُ حَ ح ُ ه‬
93. Duk bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬pudji tudju Allahu Taala, song ‫ۡييك حم َءاتَٰيَٰتِهِۦ ف َت حعرِفون َها َو َما َر ُّبك بِغَٰفِل‬
ِ ‫وق ِل ٱۡلمد َِّلل ِ س‬
َ ُ َ َ
du kaam pakitehan Ne meh tanda Ne, Na katauhan ien weh bi, ٩٣ ‫ع هما ت حع َملون‬
Duk dumain Tuhan nun [Oh Muhammad] ligap amban iye
hininang bi iyu.

357
‫سُ ُورةُُالقص ح‬
ُ‫ص‬
SURATUL AL-QASAS 28

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

ٓ
١ ‫ُس ٓم‬
1. Taa’ Seen Meem ( Meh huruf magtampu ganah makahati
maksud nen malaingkan Allahu Taala.
٢ ‫ني‬ ُ ‫ت ٱلحك َِتَٰ ح‬ َ ‫ح‬
ُ َٰ ‫ك َء َاتَٰي‬
2. Me damikkiyan ien meh ayat Kitab [Qur-an] Sangat Tampal ِ ِ ‫ب ٱلمب‬
ِ ‫ت ِل‬
[Tarrang].
َ ‫ح‬ َ َ ‫ه َ ُ َ َٰ َ ح َ ح َ ح‬ َ ‫َحُ ْ َ َح‬
3. Bassa Kami si kau [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬amban suwi-suwi Musa ٣ ‫ٱۡل ِق ل ِق حوم يُؤم ُِنون‬ِ ‫نتلوا عليك مِن نبإ ِ موَس وف ِرعون ب‬
[Alayhis Salaam] duk Fir-aun si kasabennalan, si meh aa qawman
magparatsaya.
ُ ‫ح‬ َ‫َ َح‬ َ‫ح‬ َ َ ‫ه‬
4. Bennal Fir-aun magdakag diyata bulak duk hininang weh ne ِ ‫إِن ف حِر َع حون َعَل ِِف ٱۡل‬
‫ۡرض َو َج َعل أهل َها ش َِيعا ي َ حس َتضعِف‬
َ َ ‫ٓ ُ ه‬ ‫َ ٓ َ حُ ح َُ ُ َحََٓ ُ ح ََح َح‬
meh aa nen tindeg, dinesmeh weh ne meh tumpukan amban siye ‫ۡحۦ ن َِسا َءه حم إِن ُهۥ َكن م َِن‬
ِ ‫ُائِفة مِنهم يذبِح أَناءهم ويست‬
‫ح ح‬
sinumbali weh ne meh anak de lellahin duk pinakellum weh ne َ ‫سد‬
٤ ‫ِين‬ ِ ‫ٱل ُمف‬
meh dende ren bennal teed iye kaniyaan nen amban meh aa
magpakaat. َ َ ‫َح‬ َ‫َُ ُ َ ه ُ ه ََ ه َ ح ح ُ ْ ح‬
5. Duk bayah Kami mantu [kahapan] luu si iye ne meh siye ِ ‫ٱس ُتضعِفوا ِِف ٱۡل‬
‫ۡرض َوَن َعل ُه حم أئ ِ همة‬ ‫ون ِريد أن نمن لَع ٱَّلِين‬
dinesmeh siye diyata bulak duk hinang Kami siye meh َ ‫َو ََنح َعلَ ُه ُم ٱلح َوَٰرث‬
٥ ‫ِني‬ ِ
pagkokanan [si kahapan] duk hinang Kami siye pamamusaka. َ‫ح‬
ُ َ َ َ ُ َ ُ
6. Duk urungan Kami siye kawase diyata bulak duk pakitehan Kami ‫ۡرض َون ِر َي ف حِر َع حون َوهَٰ َم َٰ َن َو ُج ُنوده َما‬
ِ ‫َون َمك َِن ل ُه حم ِِف ٱۡل‬
َ َ ‫َ ُ ْ َح‬
Fir-aun duk si Haman duk sundalu de duwanganin amban siye si ٦ ‫م حِن ُهم هما َكنوا ُيذ ُرون‬
iye hinallian den [katalewan de mapaatagin].
‫َ ََح‬ ‫َ َ ح‬ َ ‫ََح َ حَٓ َ ُ ُ َ َ ح‬
7. Duk magwahi Kami si Ina Musahin, pasusuhun [anak nun “Musa ‫ت َعل حيهِ فألقِيهِ ِِف‬ِ ‫وَس أن أۡرضِ عِيهِِۖ فإِذا خِف‬ َٰٓ ‫َل أ ِم م‬ َٰٓ ِ ‫وأوحينا إ‬
ُ َ ٓ
ُّ ‫ح َ ٓ ه‬ َ َ َ ‫حٱَلَ ِم َو ََل ََّت‬
َ
Alayhis Salaam”] na bang kew tinalew si iye [kaw papatey Fir- ‫ك َو َجاعِلوهُ م َِن‬
ِ ‫ يِۖ إِنا َرادوهُ إ ِ حَل‬
ِ ‫اِف وَل َتز‬ِ
aun] na layapanun iye si subah duk da kew tinalew duk da kew ٧ ‫ِني‬ َ ‫ٱل ح ُم حر َسل‬
suse bennal Kami pabalik Kami iye tudju kau, Duk hinang Kami
iye amban meh Rasul.
َ ‫ً ه‬ َ َ ُ َ ُ َ ‫َ ح‬
8. Na tinimbul iye weh meh panindeg Fir-aunin supaya paniya ‫فٱتلَق َط ُه ٓۥ َءال ف حِر َع حون َِلَكون ل ُه حم َع ُدوا َو َح َزناُۗ إ ِن ف حِر َع حون‬
[manjari] kuntara de duk kasusehan de, Bennal Fir-aun duk si ٨ ‫ني‬ َ ِ‫َو َهَٰ َم َٰ َن َو ُج ُنو َد ُه َما ََكنُوا ْ َخَٰط‬
ِ
Haman duk meh sundalu de duwanganin kaniyaan den sala.
َ َ َ ُ ُُ‫ََ َ َ َح‬ َ ‫ح‬ َ َ
9. Duk pain anda Fir-aunin: Kakegan ku duk [kakegan nu] Da iye َٰٓ ‫ٱم َرأ ُت ف حِر َع حو َن قُ هر ُت َع حني َِل ولك ۖۡ َل تقتلوه ع‬
‫َس أن‬ ِ ‫َوقال‬
‫ت‬
َ ‫َ َٓ َ َ َ ُ َ ح‬
papateyun, kalu iye makatabang kite atawa tahinang te iye anak, ٩ ‫يَنف َع َنا أ حو ن هتخِذهُۥ َولا َوه حم َل يَش ُع ُرون‬
Duk siye ley gah talessa de [Bang ine kasuddahan nen].
َ َٓ َ َ ‫َ َ ح‬ ً َ َٰ َ ُ ُ ُ َ ُ َ َ ‫َ َ ح‬
10. Duk manjari ne gana isi pangateyan Inah Musahin [lengkong], ‫وَس ف َٰ ِرَغ ۖۡ إِن َكدت تلُ حبدِي بِهِۦ ل حوَل أن‬ ‫وأصبح فؤاد أ ِم م‬
‫ح‬ ‫ح‬ َ ُ ََ َ ‫هَح‬
َ ‫لَع قَلحب َها تلِ َكون م َِن ٱل ُمؤ ِمن‬
sabab agen ne pamahalayak ne [weh anak ne tapuwa meh tindeg ١٠ ‫ِني‬ ِ َٰ ‫ربطنا‬
Fir-aunin] Bang hadja gah ingketan Kami [pinute] pangateyan

358
nen, supaya iye paniya amban meh aa magpaparatsaya.
َ ُ ‫ََ ُ َ ح‬ ُ ‫ََ َ ح ُح‬
11. Duk pain Inah [Musa] hin si pungtinai ne dende: Panteyanun ‫ِصت بِهِۦ َعن ُج ُنب َوه حم َل‬ ‫ت ِۡلختِهِۦ ق ِصيهِِۖ فب‬ ‫وقال‬
[sali nun] Na pinayam payam weh ne amban higad [subain] bu َ ُُ ‫َح‬
١١ ‫يشعرون‬
siye ley gey talessa de.
ُ ُّ ُ َ ‫َ ح ُ َ َ َ ح َ ح‬ ‫َ ح‬
12. Duk hinaram weh Kami si iye meh magpapasusuhin tagna, Na ‫ت هل أدلك حم‬ ‫۞و َح هر حم َنا َعل حيهِ ٱل َم َراضِ َع مِن قبل فقال‬ َ
pain [pungtinai Musahin]: Ine bayah ke kaam si aa lumah ganta َ ُ َٰ َ ُ َ ‫َ َ َٰٓ ح َ ح َ ح ُ ُ َ ُ َ ُ ح َ ُ ح‬ َ
١٢ ‫حون‬ ‫لَع أه ِل َيت يكفلونهۥ لكم وهم َلۥ ن ِص‬
ngipat iye Duk matengan iye [mulansangan iye si kahapan]? ُ َ ُ َ‫َ َح‬
َ َ ‫َ َح‬ َ ََ َ
13. Na pinabalik iye weh Kami tudju inah ne, supaya iye kegan duk ‫َل أ ِمهِۦ َكح تق هر ع حي ُن َها َوَل َت َزن َوتلِ َ حعل َم‬
َٰٓ ِ ‫ف َرددنَٰه إ‬
َ َ َ ُ ََ ‫َ ه َ ح َ ه َ ََ ه َ ح‬
gey suse duk supaya katauhan ne weh asal janji Allahu Taalahin ١٣ ‫َثه حم َل َي حعل ُمون‬ ‫أن وعد ٱَّلل ِ حق ولَٰكِن أك‬
bennal, sumaguwa kahekkahan amban siye gey teed katauhan
de.
‫ح َ َ َ َح‬ ‫ح‬ َ َٰٓ َ َ ‫َ َ ه َ َ َ َ ُ ه ُ َ ح‬
14. Duk sakayi taabut ne hadje duk neteg ne, inurungan iye weh ‫ى َءات حي َنَٰ ُه ُحكما َوعِلما َوكذَٰل ِك َن ِزي‬‫ولما بلغ أشدهۥ وٱستو‬
َ ‫حسن‬ ‫ح ح‬
Kami kapandey duk panghati, duk kowe damikkiyan ien ١٤ ‫ِني‬ ِ ‫ٱل ُم‬
panumbas Kami meh aa magpahap hapin.
‫َ ح َ ح َ ح َ ََ َ َ َ َ ُ َح‬ َٰ َ َ ‫ِين َة‬َ ‫َو َد َخ َل ٱل ح َمد‬
15. Duk paasek iye [Musa miyaan] padiyalem puweblo gah himi ‫ني‬ ِ ‫ِني غفلة مِن أهل ِها فوجد فِيها رجل‬ ِ ‫لَع ح‬
‫َ ح َ َ ه‬ َ َ َ ‫َي حق َتت ََِلن َهَٰ َذا مِن ش‬
himi si meh aa nen, Na makadugpak iye diyalem puweblohin ‫ٱس َتغَٰث ُه ٱَّلِي‬‫ِيعتِهِۦ َوهَٰذا م حِن َع ُدوِهِۖۡۦ ف‬ ِ
duwangan lella magpapatey, ininen amban bebbeg ne miyaan َ‫َ َ َ َ ُ ُ َ َٰ َ َ َ َٰ َ ح‬ ُ َ ‫ح‬ ‫ه‬ َ َ َ
ِِۖ‫مِن شِيعتِهِۦ لَع ٱَّلِي مِن عدوِه ِۦ فوكزهۥ موَس فقَض عليه‬
amban kuntara ne, Na mikitabang iye amban bebbeg nen ُّ ُ َ ُ ‫ه‬ ‫ه‬ َ َ َ َ َ
١٥ ‫ضل ُّمبِني‬ ِ ‫قال هَٰذا م حِن ع َم ِل ٱلش حي َطَٰ ِنِۖ إِنهۥ عدو م‬
[ngatuhan] amban kuntara nen, sinuntuk [atawa binembal] weh
Musa na matey weh ne, pain ne: Inin amban hinang shaitan
sabennal iye kuntara ngalepas tampal.
ُ ‫َََ َ ه‬ ‫َ ح‬ ‫َ َح ُ َح‬ َ َ َ
16. Pain ne: Oh Tuhan ku, sabennal aku taanyaya ku ginhawa baran ‫ت نف َِس فٱغف حِر َِل فغف َر َُل ٓۥ إِن ُهۥ ه َو‬ ‫ب إ ِ ِّن ظلم‬
ِ ‫قال ر‬
kun, na ampunun ku, na inampun ne iye weh [Tuhan nen], ُ ‫ٱلرح‬
١٦ ‫ِيم‬ ‫ور ه‬ ُ ‫ٱلح َغ ُف‬
Bennal Iye Sangat Pangangampun Sangat Maase.
َ ‫جرم‬ ‫حُ ح‬ َ َ ُ َ ‫َ ٓ َ ح َ ح َ َ َه َ َ ح‬ َ َ َ
17. Pain [Musa Alayhis Salaam]: Oh Tuhan ku, sabab panganduhul ١٧ ‫ِني‬ ِ ‫ب بِما أنعمت لَع فلن أكون ظ ِهۡيا ل ِلم‬ ِ ‫قال ر‬
Nu aku [nihmat pangampun] Nu akuhin, Na asal gey ne teed ku
paniya tabang si meh aa bulaug.
‫ب فَإ َذا هٱَّلِي ح‬
َ َ َ‫ٱست‬
‫نِصهُۥ‬
َ َ َ‫ح‬
َ َ ‫خآئفا َي‬
ُ ‫َت هق‬ َ َ ‫ََ ح‬
18. Na manjari ne iye diyalem puweblo tinalew jaga, tagha ne hep ِ ِ ِ‫فأصبح ِِف ٱلمدِينة‬
sab iye bakas mikitabang si iye diilew mapalabey ley, ngellangan َ َ َ ‫َ ح َ ح ُ ُ َ َ َ ُ ُ َ َٰٓ ه‬
١٨ ‫وَس إِنك لغوِي ُّمبِني‬ ‫ِصخهۥ قال َلۥ م‬ ‫حَح‬
ِ ‫بِٱۡلم ِس يست‬
[Musa pikitabaang ne sab], pain Musa [Alayhis Salaam]: Bennal
kau asal lepas nekew tampal.
‫َ ه‬ َ َ َ ‫ََ َٓح‬
19. Na sakayi bayah niggew iye kuntara de duwanganin, pain ne: Oh َٰٓ َ ‫ٱَّلي ُه َو َع ُدو ل ه ُه َما قَ َال َتَٰي َٰ ُم‬
‫وَس‬ ِ ِ ‫فل هما أن أ َراد أن َي حب ِطش ب‬
َ ٓ‫ُ ُ ه‬ ‫ت َن حف َ ُۢ ح َ ح‬َ ‫يد أَن َت حق ُتلَّن َك َما َق َتلح‬ُ ‫َأتُر‬
Musa weh kinabayaan nun ke papatey nu ku weh pamapatey nu ‫يد إَِل أن‬ ‫س إِن ت ِر‬ ِۖ ِ ‫سا بِٱۡلم‬ ِ ِ
ginhawa baran diilewin mapalabeyin? Iye du hadja kinabayaan َ‫ون مِن‬َ ُ َ َ ُ ُ ََ َ‫ح‬ ‫ه‬ َ َ ُ َ
‫ۡرض وما ت ِريد أن تك‬ ِ ‫تكون جبارا ِِف ٱۡل‬
nun magdakag kew diyata bulak duk gey kew bayah paniya
١٩ ‫ني‬ َ ‫ٱل ح ُم حصلِح‬
ِ
amban meh aa pangangahatul.
َ َ َ‫ح َح َ حَ َ َح َ َ َ َ ُ َ ه ح‬ ٓ
20. Duk tekka ne dambuwa lella amban katalahan puweblohin pain ‫وَس إِن ٱلمِل‬ َٰ ‫َو َجا َء َر ُجل مِن أقصا ٱلمدِينةِ يس‬
َٰٓ ‫َع قال تَٰيَٰم‬
َ ‫ٱلنَٰصح‬‫َ َ َ ه‬ ‫َحَ ُ َ َ َح ُ ُ َ َ ح ح‬
ne: Oh Musa, bennal meh mahadjanain, magkaisunan ne supaya ٢٠ ‫ني‬ ِ ِ ‫وك فٱخ ُرج إ ِ ِّن لك مِن‬ ‫يأت ِمرون بِك َِلقتل‬

359
mapatey kau, na paguwa ne kew tahala, sabennal aku tudju kau
asal amban meh pamimituwa.
َ‫ح‬ َ َ َ َ ُ ‫َ َ َ َ حَ َ ٓ َََه‬
21. Na paluwas ne iye [ Musa tahala] amban puweblohin tinalew ‫َن ِّن م َِن ٱلق حو ِم‬
ِ ‫ب‬ِ ‫فخرج مِنها خائِفا يَتقبۖۡ قال ر‬
duk jaga, pain ne: “Oh Tuhan ku, palappasun ku amban meh aa ‫ه‬
َ ‫ٱلظَٰلِم‬
٢١ ‫ني‬ ِ
qawman anyaya”. ٓ َ َ َ َ َ َ َ َ ‫ََه َ ه َ حَ ٓ َ ح‬
22. Duk sakayi ne iye patimpag tudju Madyan, pain ne: Kalu ne ‫َب أن َي حهدِيَ ِّن َس َوا َء‬ٓ ‫َس ر‬
ِ َٰ ‫ولما توجه ت ِلقاء مدين قال ع‬
َ َ

٢٢ ‫يل‬ ‫ه‬
hadja pain Tuhan kun noan aku lan mabentelin. ِ ِ ‫ٱلسب‬
َ ُ ُ َ ٓ َ َ
23. Duk sakayi ne iye umabut si bohe Madyan, makasuwa iye lai ‫اس ي َ حسقون َو َو َج َد‬ ِ ‫َول هما َو َرد َما َء َم حد َي َن َو َج َد َعل حيهِ أ همة م َِن ٱنله‬
َ َ َ َ ُ َ َ َ َ ُ َ ‫ُ ُ ح َََح‬
meh ummat [tumpukan] amban manusiya magsibohe ‫انِۖ قال َما خ حط ُبك َما ۖۡ قاتلَا َل ن حس َِّق‬ ِ ‫ني تذود‬ ِ ‫مِن دون ِ ِهم ٱمرأت‬
[magpainum hayep de] duk makasuwa iye duwangan dende َ ‫َ ه ُ ح َ َُٓ ََُ َ َ ح‬
٢٣ ‫ِت يصدِر ٱلرَِعء ۖۡ وأبونا شيخ كبِۡي‬ َٰ ‫ح‬
saddi amban siye patingka tingka [miseran meh kambing de],
pain [Musa Alayhis Salaam] si siye: Ine bahan bi lu? Pain de: Gey
kami makasibohe [makapainum meh hayep kami] samantaan gey
tahala meh aa mag-hahayep iyu, bu ammah kamihin abahi ne
manamal.
َ َ ‫ََٓ َح‬ َ َ َ َ ‫ل إ ََل ٱلظ‬ ‫َ َ َ َُ َ ُ ه ََ ه‬
24. Na pinainum ne weh [Musa Alayhis Salaam meh hayep dende ‫ت إ ِ هَل م حِن‬ ‫ب إ ِ ِّن ل ِما أنزل‬
ِ ‫ِل فقال ر‬
ِ ِ َٰٓ ‫َّق لهما ثم تو‬ َٰ ‫فس‬
َ ‫َح‬
duwangan miyaan] puwas ien pataykut ne iye tudju ٢٤ ‫خۡي فقِۡي‬
kalandungan, pain ne: “Oh Tuhan ku, Ine ine ne paturun nu
tudju aku amban kahapan asal magnisisita teed ku [kowe meh
kinakan hawa baunus nen].
َ ‫ت إ هن أََب يَ حد ُع‬
‫وك‬ ‫ََ ح ح َٓ َ َ ح‬ ‫َ َ ٓ َ ح ُ ح َ َٰ ُ َ َ ح‬
25. Na tekka ne siye iye balik dambuwa amban dende duwangan in, ِ ِ ‫فجاءته إِحدىهما تم َِش لَع ٱست ِحياء قال‬
َ‫َ ح‬ َ ٓ ََ َ َ ‫َ ح َ َ َ ح َ َ َ َح‬
lumengngan temmen weh iyah nen, pain ne: Bennal si Ammah ‫ت نلَا فل هما َجا َءهُۥ َوق هص َعل حيهِ ٱلق َص َص‬ ‫َِلج ِزيك أجر ما سقي‬
‫حِ ه‬ َ ‫ح‬ َ ‫َ َ َ ََح‬
tinaabbit kew weh ne, supaya numbasan kau tumbas pamainum َ ‫ٱلظَٰلم‬
٢٥ ‫ني‬ ِِ ‫قال َل َّتفۖۡ َنَ حو َت م َِن ٱلقوم‬
nu [hayep kamihin], na sakayi ne tekka [Musa Alayhis Salam si
lumah Ya’cub] duk sinuwi suwi ne weh ne kahalan nen, pain ne:
Da nekew tinalew, lappas nekew amban meh aa qawman
panganganyaya. َ َ َ ُ َ ‫َ َ ح ح‬
‫ج حر َت‬ ‫ٱس َ ح‬
َ ‫ت‬ َ ‫تج حرهُ ۖۡ إ هن َخ ح‬
‫ۡي َمن ح‬ ‫ح َح‬
ِ َ‫يأب‬
َٰٓ ‫قالت إِحدىَٰهما‬
26. Pain dambuwa amban duwangan dendehin: Oh Ammah [eddoun ِ ِ ِ ‫ت ٱس‬
ُ ‫ٱلح َقو ُّي حٱۡلَم‬
٢٦ ‫ِني‬
iye maghinang duk ginadjihan] sabennal iye patut pinahinang ِ
duk tangdan ne, sabab kabasag ne duk kapangandelan.
‫َ َ ح َ حََ َ َح ََ َ َح‬ ُ َ ُ ُ
‫لَع أن تأ ُج َر ِ ي‬
َٰٓ ‫ني‬
ِ ‫ِت هَٰت‬ ‫يد أ حن أنكِحك إِحدى ٱبن ه‬ ٓ َ َ
27. Pain [Ya’cub Ammah nen]: Bennal aku, bayah ku maandahan kau ِ‫قال إ ِ ِّن أر‬
َُ ‫َ ََُٓ ُ َح‬ ‫ثَ َم َٰ َ َ َ ح َ ح َ ح َ َ ح َ ح‬
dambuwa amban duwe anak ku iyu [meneh nekew] si duwangan ‫يد أن أش هق‬ ِ‫ّن حِججِۖ فإِن أتممت عّشا ف ِمن عِندِك ۖۡ وما أر‬ ِ
iyu, sugah maghinang hadja kew si aku walun tahun, na bang َ ‫َٰه‬ َ ُ ‫َ َٓ ه‬ ُ
ٓ ِ ‫جد‬ َ َ َ ‫ح‬ ََ
٢٧ ‫حني‬ ِ ِ ‫ّن إِن شاء ٱَّلل مِن ٱلصل‬ ِ ‫عليك ست‬
kajukupan nu sampuh, amban kau ne ien, duk gey ku bayah
masigpitan kau, song ku kasuwa nu kahandak Tuhan asal amban
meh aa sulut.
ُ ‫ك َأ هي َما حٱۡلَ َجلَ حني قَ َض حي‬
‫ت فَ ََل ُع حد َو َٰ َن َ َ ه‬ َ َ‫َح‬ ‫َ َ َ َ َح‬
28. Pain [Musa Alayhis Salaam]: Damikkiyan [pagpaanda ien] antara ۡۖ ‫لَع‬ ِ ۡۖ ‫قال ذَٰل ِك بي ِّن َوبين‬
ku duk antara nu, ingge ingge duwe timpu ley tatuney ku, na

360
ُ ُ َ َٰ َ َ ُ ‫َ ه‬
ganah ne pain panaggaan aku duk Allahu Taala si iye binissa te ٢٨ ‫لَع َما نقول َوك ِيل‬ ‫وٱَّلل‬
inin Pasangdelanin.
َ ََ َ ‫َ َ ه َ َ َٰ ُ َ ح َ َ َ َ َ َ َ ح‬
29. Na sakayi ne tatuney weh Musa [Alayhis Salaam] tegtebanin duk ِ ‫َض موَس ٱۡلجل وسار بِأهلِهِۦٓ ءانس مِن جان‬
‫ِب‬ ‫۞فلما ق‬
ُ َ ‫ح ُ ُ ْٓ ٓ َ َح ُ َ ه‬ ‫ح‬ َ َ َ َ ُّ
palengngan ne iye duk ahli nen, makasanggilap iye amban higad َ
‫ل ءات ِيكم‬ ٓ ِ ‫ٱلطورِ ناراۖۡ قال ِۡلهلِهِ ٱمكثوا إ ِ ِّن ءانست نارا لع‬
َ ُ َ ُ ‫َ ه‬ ‫ح‬ َ َ
punu ebbut, pain ne si ahli nen, patenna dahu [kaam ngagad] ٢٩ ‫م حِن َها ِِب ََب أ حو َجذ َوة م َِن ٱنلهارِ ل َعلك حم ت حص َطلون‬
sabennal aku, makasanggilap ku ebbut kalu kaam kaboohan ku
amban iye [aka] atawa bale amban ebbut supaya kaam
tapamanas manas [amban haggut lahat].
َ ‫ح‬ ‫ح ح‬ َ‫ح ح‬ َ
30. Sakayi ne iye tekka si ebbut in, ilinganan ne iye amban higad ِ‫ش ِط ِٕ ٱل َوادِ ٱۡل حي َم ِن ِِف ٱِلُق َعةِ ٱل ُم َبَٰ َركة‬ َٰ َ ‫فَلَ هما ٓ أتَى َٰ َها نُود َِي مِن‬
lehak tampal kanawanin si tampat magbarkat amban antag kayu, ٣٠ ‫ني‬ ِ ُ ‫ّن َأنَا ه‬
َ ‫ٱَّلل َر ُّب ٱلح َعَٰلَم‬ ٓ ِ ِ ‫وَس إ‬
َ َ ‫َ ه‬
َٰٓ َ ‫ج َرة ِ أن َتَٰي َٰ ُم‬‫مِن ٱلش‬
“Oh Musa, bennal Aku ne Allahu Taala Tuhan sagannap
A’lameen.
َ ‫ٓ ه‬ ‫َ َ ح َ ح َ َ َ َ َ ه َ َ َ َ ح َ ُّ َ َ ه‬
31. Duk tepparan nun tungkud nun, nah sakayi takite ne mulessik ‫َت كأن َها َجان َو َٰل ُم حدبِرا َول حم‬ ‫وأن أل ِق عصاك فلما رءاها ته‬
َ َ ‫ه‬ ‫ُ َ ح َ َٰ ُ َ َٰٓ َ ح ح َ َ َ ح‬
kowe iye hantang Jinn [manjari sawe] mugtuy pataykut duk gah ٣١ ‫وَس أقبِل َوَل َّتفۖۡ إِنك م َِن ٱٓأۡل ِمن ِني‬ ‫يعقِب تَٰيم‬
balik, Oh Musa paharap kew balik pitu duk da kew tinalew
sabennal kau amban meh aa Sanyang.
‫ح‬
‫ۡي ُس ٓوء َوٱض ُم حم‬ ‫َ ح َ َحُ ح َح َ َٓ ح َ ح‬ َ ََ ‫ح ُ ح‬
32. Palabeyun [paasekun] tangan nun [Oh Musa] hap bosa nu ِ ‫ٱسلك يدك ِِف جيبِك َّترج َيضاء مِن غ‬
َ َ َ َ ‫ٱلر حه َ َ َ ُ ح‬ َ َ َ َ َ ‫َح‬
paguwa iyu [sahaya] poteh dumain laat [hantang panew, ‫ان مِن هربِك إ ِ ََٰل‬
ِ ‫ب فذَٰن ِك برهَٰن‬ ِۖ ِ
‫ك م َِن ه‬ ‫إَِلك جناح‬
kabang] duk pabettarun tangan nun [si antag daakan nu sapaya َ َ ْ
َ ‫ف حِر َع حو َن َو َم ََليْهِۦٓ إن ُه حم َكنوا ق حوما فَٰسق‬
ُ َ ‫ه‬
٣٢ ‫ِني‬ ِ ِ ِ
tahala talew nun si sawe hin] na duwe ien tanda amban Tuhan
nu tudju Fir-aun duk kampung ne, bennal siye ien kaniyaan den
meh aa qawman [luwas amban agama Allahu Taala].
ُُ‫ََح ُ حُ ح َح ََ َ ُ َ َح‬ َ َ َ
33. Pain ne: Oh Tuhan ku, sabennal aku makapapatey ku amban siye ٣٣ ‫ون‬
ِ ‫ب إ ِ ِّن قتلت مِنهم نفسا فأخاف أن يقتل‬
ِ ‫قال ر‬
dambuwa ginhawa baran, na tinalew sab ku papatey de.
‫َ ََح حُ َ َ ح‬ ُ َ ‫َ ُ ُ ُ َ َح‬ ََ
34. Duk pongtinai ku Harun [Alayhis Salaam] iye labi pasti amban ِ ‫وأ ِِخ هَٰرون هو أفصح م ِِّن ل ِسانا فأرسِله م‬
‫َع رِدءا‬
ُ َ ُ َ ُ َ َ ٓ ‫ّن إ‬ ُ َ ُ
aku della nen[ bissa nen] na patuhutun iye si aku tabang ku ٣٤ ‫ون‬
ِ ‫ّن أخاف أن يكذِب‬ ِ ِ ِۖ ٓ ِ ‫يصدِق‬
supaya ku kahagad [Fir-aun] bennal aku tinalew ku puting de.
ََ ‫ح‬ ُ َ ُ ‫َ َ َح‬ ُ ُ َ َ َ
35. Pain [Allahu Taala]: Song du basagan Kami pakaradjaan nun duk ‫قال َسنش ُّد َعض َد َك بِأخِيك َوَن َعل لك َما ُسل َطَٰنا فَل‬
pungtinai nu duk hinang Kami si kaam duwangan kawasehin, na َ َ‫ه ُ ح‬ ُ َ‫ك َما أَ‍ِب َتَٰيَٰت َِنا ٓ أ‬
٣٥ ‫نت َما َو َم ِن ٱت َب َعك َما ٱلغَٰل ُِبون‬
ُ ‫َ ُ َ َح‬
‫ي ِصلون إَِل‬
gey siye umabut tudju kaam [supaya ngamula] sabab tanda Kami
kaam duwangan duk sine sine nuhut kaam mangandaagin.
‫وَس أَ‍ِب َتَٰيَٰت َِنا ََي َنَٰت قَالُوا ْ َما َهَٰ َذا ٓ إ هَل س ح‬
‫ِحر‬ َٰ َ ‫فَلَ هما َجا ٓ َء ُهم ُّم‬
36. Na sakayi ne tekka si siye Musa duk meh tanda Kami ِ ِ
٣٦ ‫ِني‬َ ‫ِف َءابَآئ َنا حٱۡلَ هول‬
ٓ ِ ‫ُّم حف ََتى َو َما َس ِم حع َنا ب ِ َه َٰ َذا‬
matarrangin, pain de: Gana [inin katoo ne] malaingkan sihir ِ
kaputingan[balikmata hadja] duk gah kami bakas makakale
sainin si meh kamattoehan kami tagna ley. َ َ َ ُ َ ََ
‫ى م حِن عِن ِده ِۦ َو َمن‬ َٰ ‫َب أ حعلَ ُم ب ِ َمن َجا ٓ َء بِٱل ح ُه َد‬
ٓ ‫وَس ر‬
َٰ ‫وقال م‬
37. Duk pain Musa [Alayhis Salaam]:Tuhan kun labi tau si sine sine ِ
َ ‫ه‬ ‫ح‬ َ ‫َ ُ ُ َ ُ َ َٰ َ ُ ه ه‬
magboo toh amban Iye duk bang pusine iye tumbas mahapin, ٣٧ ‫ٱلارِِۚ إِن ُهۥ َل ُيفل ُِح ٱلظَٰل ُِمون‬ ‫تكون َلۥ عقِبة‬
sabennal gey magparuntungan meh aa manganyayahin.

361
َ َ ُ َ ُ ‫َ َ َ ح َ ح ُ َ َٰٓ َ ُّ َ ح َ َ ُ َ َ ح‬
38. Duk pain Fir-aun: Oh kaam meh aa kampung ku ganah pain ‫ت لكم م حِن إِلَٰه غ حۡيِي‬ ‫وقال ف ِرعون يأيها ٱلمِل ما عل ِم‬
َ ُ ‫َ ح هَ َه‬ ‫لَع ٱلطني َف ح‬ََ ُ َ َ َ ‫ََح ح‬
katauhan ku si kaam Tuhan saddi amban aku, na tukunanun ku ٓ ِ ‫ٱج َعل َِل صحا لع‬
َٰٓ ِ ‫ل أُل ِع إ‬
‫َل‬ ِ ِ ‫فأوق ِد َِل تَٰيَٰهَٰمَٰن‬
‫ح‬ َ َ
oh Haman pata na hinganganun ku kud langkew [tower] kalu َ َِ‫كَٰذ‬
٣٨ ‫ني‬ِ
َ َ ُ ُّ ُ
‫ِإَوّن ۡلظنهۥ مِن ٱل‬
ِ ‫وَس‬ َٰ َ ‫إ ِ َلَٰهِ ُم‬
tapayam ku Tuhan Musahin duk bennal aku asal takannal ku ne
iye amban meh aa putingan.
َ ‫َ ح حَ َ ْ َ ه‬ َ‫ح‬ ُ ُ ََ‫َ ح َ ح‬
39. Duk magdakag iye duk meh sundalu nen diyata bulak dumain si ‫ٱۡل ِق َوظ ُّن ٓوا أن ُه حم إَِلح َنا‬ ‫ۡي‬ ِ ‫َب ه َو َو ُج ُنودهُۥ ِِف ٱۡل‬
ِ ‫ۡرض بِغ‬ ‫وٱستك‬
َ َ
kapatutan duk kannal den dumain tudju Kami pamolean den. ٣٩ ‫َل يُ حر َج ُعون‬
ُ َ َ َ َ َ ُ َ ‫ح‬ َ‫َ َ ح‬ َ‫ََ َ ح‬
40. Na ineddo iye weh Kami [siniksa si Dunya pe] Na ilayapan siye ‫فأخذنَٰ ُه َو ُج ُنودهُۥ ف َن َبذنَٰ ُه حم ِِف ٱَلَمِۖۡ فٱنظ حر ك حيف َكن عَٰق َِبة‬
َ ‫ٱلظَٰلِم‬‫ه‬
weh Kami pariyalem tahik, Na payamun bang saingge tumbas iye ٤٠ ‫ني‬ ِ
ne meh aa panganyayahin.
َ ُ َ ُ َ َ َٰ َ ‫َ َ َ ح َ َٰ ُ ح َ ه َ ح ُ َ َ ه َ َ ح َ ح‬
41. Duk hininang siye [disi Fir-aun duk meh tindeg ne] weh Kami ٤١ ‫نِصون‬ ‫وجعلنهم أئِمة يدعون إَِل ٱنلارِِۖ ويوم ٱلقِيمةِ َل ي‬
meh pandu moo tudju Narka duk si Ellew Qiyamat asal gey teed
siye tinabang.
ُ ‫ح‬ َ ‫ُّ ح‬ َ ‫َح‬
42. Duk pinatuhutan siye weh Kami si Dunya inin mulka ne duk si ‫ٱلن َيا ل حعنَة ۖۡ َو َي حو َم ٱلق َِيَٰ َمةِ هم م َِن‬ ِ ‫َوأت َب حع َنَٰ ُه حم ِِف هَٰ ِذه‬
Ellew Qiyaamat siye ley amban meh aa [palas] dekdes. َ ‫ٱل ح َم حق ُبوح‬
٤٢ ‫ِني‬
َ ُ‫ٓ َ ح َ ح ح‬ َ َٰ‫وَس ٱلحك َِت‬
َ ‫َولَ َق حد َءاتَيح َنا ُم‬
43. Duk sabennal inurungan weh Kami Musa [Alayhis Salaam] ‫ب ِم ُۢن ََ حع ِد َما أهلك َنا ٱلق ُرون‬
َ ‫َ ه‬ ‫َ َحَ ه ه‬ ُ ٓ َ ُ‫ح‬
puwas amban pangalarak Kami meh ummat dehellu meh pandu ٤٣ ‫ۡحة ل َعل ُه حم َي َتذك ُرون‬ ‫اس َوهدى ور‬ ِ ‫ول بَ َصائ ِ َر ل هِلن‬
َٰ ‫ٱۡل‬
si manusiya duk toh duk ase kalu kalu du pain taesseb de [tatali
de Allahu Taala].
َ ‫وَس حٱۡلَ حم َر َو َما ُك‬
‫نت‬ َ ‫نت ِبَان ِب ٱلح َغ حرَب إ حذ قَ َض حي َنا ٓ إ َ ََٰل ُم‬َ ‫َو َما ُك‬
44. Duk dumain kaniyaan nun [Oh Muhammad] si antag seddepan ِ ِ ِِ ِ ِ
َ ‫ٱلشهد‬ ‫َ ه‬
[punu] si waktu pangurung Kami Musa pakaradjaan [wahihin] ٤٤ ‫ِين‬ ِ َٰ ‫مِن‬
duk dumain kaniyaan nun amban meh makasaksi.
َ َ ُ َ َ ُ ُ ُ ‫َ َ َٰ ه ٓ َ َ ح َ ُ ُ َ َ َ َ َ َ َ ح ُ ح‬
45. Sumaguwa Kami hininang weh Kami meh ummat [puwas ‫نت ثاوِيا‬ ‫ولكِنا أنشأنا قرونا فتطاول علي ِهم ٱلعمر وما ك‬
ُ َ َ َ ْ ُ َ ‫ٓ َح‬
ummat] na sampay pateggel ne umul tahun ne duk dumain ٤٥ ‫ِف أه ِل َم حد َي َن ت حتلوا َعل حي ِه حم َءاتَٰيَٰت َِنا َولَٰك هِنا ك هنا ُم حر ِسل ِني‬
َ
ِ
kaniyaan nun patenna si lahat Madyan massahan siye meh ayat
Kami sumaguwa Kami du iye magpaboo meh Rasulin.
َ
‫ۡحة مِن هربِك‬ َ ‫اد حي َنا َو َلَٰكِن هر ح‬
َ َ ‫ح‬ َ ‫َو َما ُك‬
ُّ ‫نت ِبَان ِب‬
‫ٱلطورِ إِذ ن‬
46. Duk dumain kaniyaan nun si higad punu si waktu linganan ِ ِ
َ ‫َ ه‬ ‫َ َ َ ه‬ ‫ه‬ ََٓ َ
Kami [Musa Alayhis Salaam] sumaguwa ase amban Tuhan nu, ٤٦ ‫تلِ ُنذ َِر ق حوما هما أتى َٰ ُهم مِن نذِير مِن ق حبل ِك ل َعل ُه حم َي َتذك ُرون‬
supaya kasuwi suwihan nu [kahalan siksa] aa lahat kaakahan ne
siye dehellu amban kau, kalu kalu du taesseb de [tapikil de
siksain].
ْ ُ ُ َ َ ‫َ َ ح َ ٓ َ ُ َ ُ ُّ َ َ َ ه َ ح َ ح ح‬
47. Bang sih hadja siye ien tawwa musiba [bala] sabab bakas ‫ولوَل أن ت ِصيبهم م ِصيبُۢة بِما قدمت أيدِي ِهم فيقولوا‬
َ ُ َ َ َ ‫َ ه‬ َ َ ‫َ هَ َحَ ٓ َح َ ح‬
tapadehellu tangan den [kasaan den], na magpain hep siye ien, ‫ت إَِلح َنا َر ُسوَل ف َنتب ِ َع َءاتَٰيَٰت ِك َونكون‬ ‫ربنا لوَل أرسل‬
Oh Tuhan kami, bang be kami mian paturunan Nu Rasul na َ ‫م َِن ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
٤٧ ‫ِني‬
tatuhut kami mian meh ayat Nun duk paniya kami mian amban
meh aa magparatsaya.
ُ ُ
48. Na sakayi siye katekkahan kasabennalan [Rasul Allahi ‫ ﷺ‬amban َ ‫وَت م حِث َل َما ٓ أ‬
‫وَت‬ َ ‫فَلَ هما َجا ٓ َء ُه ُم ح‬
َ ‫ٱۡل ُّق م حِن عِندِنَا قَالُوا ْ ل َ حو ََلٓ أ‬
ِ ِ

362
ُ ‫ُ َ َٰٓ َ َ َ ح َ ح‬
Kami [pain de hadja]: Bang be iye [Rasul iyu] kaurungan kowe ‫ان‬ َ ‫َحُ َ ُ ْ ح‬ َ ‫ك ُف ُروا ْ ب ِ َما ٓ أ‬
َٰ َ ‫وَت ُم‬
ِ ‫وَس مِن قبل ۖۡقالوا سِحر‬ ِ ‫موَس أو لم ي‬
pangurung Musahin [amban tanda duk mu’jizat], weh gah ke َ ُ َٰ َ ُ ‫َ َ َٰ َ َ َ َ ُ ٓ ْ ه‬
٤٨ ‫تظهرا وقالوا إِنا بِكل كفِرون‬
siye naggah pusi Musa tagna ley? Pain de [hadja]: Duwangan iyu
pasisihir [balikmata] patampal [si manusiya] ubus pain de [pe]:
Bennal kami si tiyap tiyap dambuwa amban siye iyu asal naggah.
‫ٓ َه‬ َ ‫ح‬
49. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ﷺ‬ngurung ko kaam Kitab amban َٰ ‫قُ حل فَأتُوا ْ بِك َِتَٰب ِم حن عِن ِد ٱ هَّلل ِ ُه َو أ حه َد‬
‫ى م حِن ُه َما أتب ِ حع ُه‬
Allahu Taala, iye labi hap toh nen amban [Taurat duk Qur-an] ٤٩ ‫ِني‬ ُ ‫إن ُك‬
َ ‫نت حم َص َٰ ِدق‬
ِ
supaya tuhut ku, bang asal kaniyaan bin sabennal [bissa bi iyu].
ُّ َ َ ُ ٓ ‫َ هح َح َ ُ ْ َ َ َ ح َ َه ه َ َح‬
50. Na bang siye gey nambungan kau [si pinain nun] na ingatun, iye ‫يبوا لك فٱعل حم أن َما يَتب ِ ُعون أه َوا َءه حم َو َم حن أضل‬ ‫ج‬ ِ ‫فإِن لم يست‬
ru tinuhut den meh hawa nafsu den duk iye ne tamanan lepas َ‫ٱَّلل ََل َي حهدِي ٱلح َق حوم‬
َ ‫م هِمن هٱت َب َع َه َوى َٰ ُه ب َغ حۡي ُهدى م َِن ٱ هَّلل ِ إ هن ه‬
ِ ِ ِ ِ
sine sine nuhut ginhawa nafsu ne si dumain toh amban Allahu َ ‫ه‬
٥٠ ‫ٱلظَٰل ِ ِمني‬
Taala, bennal Allahu Taala asal gey teed noan meh aa qawman
anyaya.
َ ‫َ ه‬ ‫ح َ حَ َ َ ه‬ َََ
51. Duk sabennal pinasampay weh Kami si siye bissahin [Qur-anin] ٥١ ‫۞ولق حد َو هصل َنا ل ُه ُم ٱلق حول ل َعل ُه حم َي َتذك ُرون‬
kalu kalu du pain taesseb de [tatali de].
52. Iye ne meh siye inurungan weh Kami kitab [Taurat duk Injeel] َ ‫ح‬ ُ َ
٥٢ ‫ب مِن ق حبلِهِۦ هم بِهِۦ يُؤم ُِنون‬ َ ‫هٱَّل‬
َ َٰ‫ِين َء َات حي َنَٰ ُه ُم ٱلحك َِت‬
dehellu amban ien magparatsaya siye si Qur-an.
53. Duk bang binassa luu si siye [Qur-anin] pain de bennal kami
ُ ‫ٓ ه‬ َ ‫ل َعلَ حيه حم قَال ُ ٓوا ْ َء َام هنا بهِۦٓ إِنه ُه ح‬
‫ٱۡل ُّق مِن هرب ِ َنا إِنا ك هنا مِن‬
َ
َٰ َ ‫ِإَوذا ُي حت‬
ِ ِ
magparatsaya kami, sabab peggeh bennal ien amban Tuhan ٥٣ ‫ني‬ َ ‫َق حبلهِۦ ُم حسلم‬
ِِ ِ
kami, sabennal kami kaniyaan kamihin dehellu pe amban [Qur-
an] inin magparatsaya [Kowe ne Abdullah Bn Salaam duk Salman
Alfarisi].
َ ُ َ ‫ُ ْ َ َٰٓ َ ُ ح َ ح َ َ ح َ ُ ه ه َ ح َ َ َ ُ ْ َ َ ح‬
َ ‫ون ب ح‬
54. Iye meh siye ien pangurung siye tumbas den bale minduwe, ِ‫ٱۡل َس َنة‬ ِ ‫ني بِما صَبوا ويدرء‬ ِ ‫أولئِك يؤتون أجرهم مرت‬
sabab pagsandal de [pagsbar] duk inagpangan weh de duk َ ُ ُ ‫ه َ َ َ ه َ َ ح َ َٰ ُ ح‬
٥٤ ‫ٱلسيِئة ومِما رزقنهم ينفِقون‬
kahapan kalaatanin, Duk amban iye pangarizziki Kami siyehin
maggastu siye [magnafaqa si kabayaan Allau Taala].
ُ َ ُ ‫َ ُ ْ َ َٓ ح‬ َ ْ ُ ‫ْ هح َ ح‬ َ
55. Duk bang siye makakale [bissa tebba sasab] pataykut siye amban ‫ِإَوذا َس ِم ُعوا ٱللغ َو أع َرضوا ع حن ُه َوقالوا نلَا أع َمَٰل َنا َولك حم‬
َ ‫جَٰهل‬َ ‫َ ح َ ُ ُ ح َ َ ٌ َ َح ُ ح َ َحَ ح‬
ien duk pain de: [mole] si kami du [tumbas] meh hinang kamihin ٥٥ ‫ِني‬ ِ ‫أعمَٰلكم سلَٰم عليكم َل نبت ِغ ٱل‬
duk [mole] si kaam du sab tumbas meh hinang bin [bang pain
sab kaam sanyang] gey kami matukan meh aa awam.
ُ ٓ َ
‫ٱَّلل َي حهدِي َمن يَشا ُء َوه َو‬ َ ‫ك ََل َت حهدِي َم حن أَ حح َب حب‬
َ ‫ت َو َلَٰك هِن ه‬ َ ‫ه‬
‫إِن‬
56. Sabennal kau [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬gey katoan nu iye kinalasahan
nun, sumaguwa Allahu Taala asal noh sine sine kabayaan Ne duk ٥٦ ‫ِين‬َ ‫أَ حعل ُم بٱل ُم حه َتد‬
‫ح‬ َ
ِ
Iye labi makahati si meh aa katoanin.
57. Duk pain de: Bang kami nuhut toh pasaweh si kau, sinigpang sab َ َٓ َ ‫َ ُ َ ح‬ َٰ ‫َوقَال ُ ٓوا ْ إِن نه هتبِعِ ٱل ح ُه َد‬
‫ى َم َعك ن َتخ هطف م حِن أۡرضِ َنا أ َو ل حم‬
kami [pinatahala] amban bulak [lahat] kami, weh gah ke siye ‫ب إ ِ ََلحهِ َث َم َر َٰ ُت ُك َ ح‬ ‫ه‬
‫َشء رِ حزقا‬ ِ َٰٓ َ ‫ُن َمكِن ل ُه حم َح َر ًما َءامِنا َُيح‬
paduhul Kami si lahat haram [Makka] sanyang? Binoo tudju iye َ َ َ ُ ََ ‫هُه ََ ه َ ح‬
buwa kemon kayuhin rizziki de amban Kami, sumaguwah ٥٧ ‫َثه حم َل َي حعل ُمون‬ ‫مِن لنا ولَٰكِن أك‬
kahekkahan amban siye gey tahati de.

363
َ َٰ َ ‫ك َم‬ َ ‫َ ح َ َ َ ح َ َ َ َ ۖۡ َ ح‬ ‫َ َحَ ح‬
58. Duk piye hadja ilarak weh Kami amban meh kalahatan [sabab ‫سك ُِن ُه حم ل حم‬ ‫َوك حم أهلك َنا مِن قرية ِۢ ب ِطرت معِيشتها فت ِل‬
kahap] kaelluman aa nen [buh gah siye magsarang shukur tudju ٥٨ ‫ِني‬َ ‫كن ِم ُۢن ََ حع ِده حِم إ هَل قَل ِيَل ۖۡ َو ُك هنا ََنح ُن ٱلح َوَٰرث‬ َ ‫ُح‬
‫تس‬
ِ ِ
Allahu Taala] Na meh lumah den gey ne kapatennaan puwas
amban siye, malaingkan kulang kulang sah duk kaniyaan
Kamihin Kami du iye mamusakain.
ْ ُ‫َح‬ ُ َ َ ‫َ َ َ َ َ ُّ َ ُ ح َ ح ُ َ َٰ َ ه َٰ َ ح‬
59. Duk dumain Tuhan nun [Oh Muhammad] pangalarak lahat, ‫ِف أم َِها َر ُسوَل يتلوا‬
ِٓ ‫ث‬ ‫وما َكن ربك مهل ِك ٱلقرى حِت يبع‬
َ ُ َٰ َ َ ُ ‫ح ُ َ َٰٓ ه َ َ ح‬ ُ َ َ
samantaan gey kapagpaboo tudju meh aa lahat ley Rasul, ٥٩ ‫َعل حي ِه حم َءاتَٰيَٰت َِنا َو َما ك هنا ُم حهل ِِِك ٱلقرى إَِل وأهلها ظل ِمون‬
massahan siye meh ayat Kami duk gey Kami ngalarak lahat
malaingkan subey isab meh aa nen nasal panganganyaya.
60. Duk iye kapangurung kaamin amban ine ine ne [pangalta] na َ ‫ٱل حن َيا َوزينَ ُت َها َو َما ع‬
‫ِند‬ َ ‫َشء َف َم َتَٰ ُع ح‬
ُّ ِ ‫ٱۡل َي َٰوة‬ ُ ‫َو َما ٓ أُوت‬
‫ِيتم مِن َ ح‬
ِ
َ ُ َ َ َ َ َٰٓ َ ‫ه َ ح َ َ ح‬
parasahan kaelluman Dunya du hadja ien duk pangari ngari ne ٦٠ ‫َّق أفَل ت حعقِلون‬ َ‫ٱَّلل ِ خۡي وأ‬
duk iye malai si Allahu Taalahin labi hap duk labi kakkal, weey
ien gey taakkal bi َ
َ ‫أ َف َمن َو َع حد َنَٰ ُه َو حع ًدا َح َسنا َف ُه َو َلَٰقِيهِ َك َمن هم هت حع َنَٰ ُه َم َتَٰ َع ح‬
ِ ‫ٱۡليَ َٰوة‬
61. We iye ke jinanjian Kami duk janji mahapin na iye ley kasuwa ne
َ ‫ۡض‬ َ ‫ُّ ح َ ُ ه ُ َ َ ح َ ح َ َ َ ح ُ ح‬
[janji si iyehin] [Sali du duk] iye pinaduhul Kami parasahan ٦١ ‫ين‬ ِ ‫ٱلنيا ثم هو يوم ٱلقِيَٰمةِ مِن ٱلمح‬
kaellum Dunyahin puwas ien iye ley si Ellew Qiyaamat amban
meh aa binoo [tudju siksa Narka]?
َ ُ َ ُ ُ َ ‫ح ََُ ُ َح َ ُ ََٓ َ ه‬
62. Duk [essebun] si ellew ilingan siye weh [Allahu Taala] na pain ٦٢ ‫نت حم ت حزع ُمون‬‫َو َي حو َم ُي َنادِي ِهم فيقول أين ۡشَكءِي ٱَّلِين ك‬
Ne: Ingge ne meh sakutu Ku, iye ne meh siye [pagputingan bi,
sinumba bi saddi amban Akuhin]?
ٓ َ ‫َ َ ه َ َ ه َ َ ح ُ ح َ ح ُ َ ه َ َ َٰٓ ُ َ ٓ ه َ َ ح َ ح‬
63. Pain iye ne meh siye: Kasampurnaan bissa [siksain]: Oh Tuhan ‫قال ٱَّلِين حق علي ِهم ٱلقول ربنا ٰٓؤَلءِ ٱَّلِين أغوينا‬
َ َ ْ ُ َ َ َ ٓ َ ‫َ ح َ ح َ َٰ ُ ح َ َ َ َ ح َ ۖۡ َ َ ه ح‬
kami, Iye ne meh siye malepas [amban kasabennalanin] ilepas we ٦٣ ‫َبأنا إَِلحك ۖۡ َما َكن ٓوا إِيهانا َي حع ُب ُدون‬ ‫أغوينهم كما غوينا ت‬
kami, lepas kami siye kowe du sab kalepas kamihin [dumain siye
sinege], na palappas kami [amban siye] tudju Kau, dumain
kaniyaan den siye ien tudju kami numba.
ََُْ َ ‫َ َ ح ُ ْ ُ َََٓ ُ ح َ َ َ ح ُ ح َ َ ح َ ح َ ُ ْ َُ ح‬
64. . Duk pinain: Lingananun bi ne pagsakutuhan bin, na ilinganan ‫جيبوا لهم ورأوا‬ ِ ‫وقِيل ٱدعوا ۡشَكءكم فدعوهم فلم يست‬
َ ْ ُ َ ‫حَ َ َ َ َه‬
ne weh de, na gey hep bisan nambungan siye duk [sakayi] ne kite ٦٤ ‫اب ل حو أن ُه حم َكنوا َي حه َت ُدون‬‫ٱلعذ‬
de siksain [teppet sah angan angan den] bang sih be hadja siye
mian katoan.
َ ‫اذا ٓ أَ َج حب ُت ُم ٱل ح ُم حر َسل‬
٦٥ ‫ِني‬
َ َ ُ ََُ ‫ح‬
‫َو َي حو َم ُي َنادِي ِهم فيقول م‬
65. Duk [essebun] si ellew ilingan ne siye weh [Allahu Taala pain ne]:
Ine panambung bi meh Rasulin [si waktu kaam abi-abi de si
kasabennalan]?
َ ُ ٓ َ َ َ َٓ َ ‫َ َ َ ح َ َح ُ ح‬
66. . Na lanyap ne si siye ellew ien iye meh [kimmat] pangaka den, na ٦٦ ‫ۢنبا ُء يَ حو َمئِذ ف ُه حم َل يَت َسا َءلون‬ ‫فع ِميت علي ِهم ٱۡل‬
gey ne siye kapagtilew tinilew.
َ َ ََ َ َ‫فَأَ هما َمن ت‬
67. Na adapun sine sine balik [maku kaampunan amban Allahu
َ ُ َٰٓ ‫اب َو َء َام َن َو َع ِم َل َصَٰل ِحا فع‬
‫َس أن يَكون م َِن‬
Taala] duk magparatsaya iye duk maghinang [hap] makasulut, na َ ‫ٱل ح ُم حفلِح‬
٦٧ ‫ني‬ ِ
kalu kalu ne pain iye paniya amban meh aa magparuntungan.
َ ‫ِۡيةُ ُس حب‬ ‫َ َ ُّ َ َ ح ُ ُ َ َ َ ٓ ُ َ َ ح َ ُ َ َ َ َ ُ ُ ح‬
َ َ ‫ٱۡل‬
68. Duk Tuhan nun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬magpapanjari ine ine ‫حَٰ َن‬ ‫وربك َيلق ما يشاء ويختار ُۗ ما َكن لهم‬

364
kabayaan Ne duk mene Iye [hinang Rasul duk Nabi] dumain َ ُ ‫ه َ َ َ َٰ َ َٰ َ ه ُ ح‬
٦٨ ‫ّشكون‬
ِ ‫ٱَّلل ِ وتعل عما ي‬
amban siye pagpenein, Mahasutsi Allahu Taala amban iye
pagsakutuhan de ien.
َ ُ ُ ُ ُ ُّ ُ َ ُ َ ‫َ َ ُّ َ َ ح‬
69. Duk Tuhan nun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬katauhan Ne tinapukan ٦٩ ‫وره حم َو َما ُي حعل ُِنون‬ ‫وربك يعلم ما تكِن صد‬
pangateyan den duk iye pinatampal den.
َ َ ُ‫ح‬ َ ‫ٱَّلل ََلٓ إ ِ َل َٰ َه إ ِ هَل ُه َو ۖۡ َ َُل ح‬
ُ ‫َو ُه َو ه‬
70. Duk Iye du Allahu Taala gana Tuhan patut [sinumba] َٰ ‫ٱۡل حم ُد ِِف ٱۡل‬
‫ول َوٱٓأۡلخ َِرةِِۖ َو َُل‬
َ ُ َ ‫حُ ح‬
malaingkan tattap Iye, tartantu si Iye pudjihin si Dunya duk ٧٠ ‫ٱۡلك ُم ِإَوَلحهِ ت حر َج ُعون‬
diyalem Surga duk tattap si iye hukumanin duk tudju Iye du
pamolean bin. َ ‫ُح‬
‫ح‬ َ ‫ك ُم هٱَلح َل َ ح‬
ُ ‫َ ََ هُ َ َح‬
71. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬saingge enteh bang hinang Allahu ِ‫َس َم ًدا إ ِ ََٰل يَ حو ِم ٱلق َِيَٰ َمة‬ ‫قل أ َر َء حي ُت حم إِن جعل ٱَّلل علي‬
َ َ َََ ٓ ُ ‫َ ح َ َٰ ٌ َ ح ُ ه َ ح‬
Taala si kaam sangemin tattap ne hadja salama lama [gey ne ٧١ ‫ض َياء ِۚ أفَل ت حس َم ُعون‬ ِ ِ ‫ۡي ٱَّلل ِ يأت ِيكم ب‬ ‫من إِله غ‬
ellew, danta] sampay Ellew Qiyaamat? Sine sah Iye Tuhan
mangurungan kaam tiyewin, weey kaam gey pakale? َ ‫ُح‬
َ ُ ‫َ ََ هُ َ َح‬
72. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬saingge enteh bang hinang Allahu ‫َس َم ًدا إ ِ ََٰل يَ حو ِم‬
‫ار َ ح‬
َ ‫ك ُم ٱنله َه‬ ‫قل أ َر َء حي ُت حم إِن جعل ٱَّلل علي‬
َََ َ ُ َ َ ُ ‫ح َ َٰ َ َ ح َ َٰ ٌ َ ح ُ ه ح‬
Taala si kaam ellewin [danta ne hadja] salama lama sampay ‫ۡي ٱَّلل ِ يَأت ِيكم بِل حيل ت حسك ُنون فِي ِۚهِ أفَل‬ ‫ٱلقِيمةِ من إِله غ‬
Ellew Qiyaamat sine sah Iye Tuhan saddi amban Allahu Taala َ ُ ‫ُح‬
٧٢ ‫ِصون‬ ِ ‫تب‬
mangurungan kaam sangemin supaya pahinekan bi, weey kaam
gey mayam?
ْ َُ‫َ َح‬ ْ ُ َ َ َ‫َ ََ َ ُ ُ هحَ َ ه‬ َ ‫َومِن هر ح‬
73. Duk amban ase Allahu Taala hinang Ne si kaam Sangem duk ‫ار ل ِت حسك ُنوا فِيهِ وتلِ بتغوا‬ ‫ۡحتِهِۦ جعل لكم ٱَلل وٱنله‬
َ ُ ‫َ ه ُ َح‬ ‫َ ح‬
Ellewin supaya pahinekan bi duk supaya kaam makapiha [usaha] ٧٣ ‫مِن فضلِهِۦ َول َعلك حم تشك ُرون‬
amban kalabbihan Ne duk kalu kalu du pain sab kaam
magsarang shukur.
َ ُ َ ُ ُ َ ‫ح ََُ ُ َح َ ُ ََٓ َ ه‬
74. Duk [essebun] si ellew ilinganan weh [Allahu Taala] iye meh siye ٧٤ ‫نت حم ت حزع ُمون‬‫َو َي حو َم ُي َنادِي ِهم فيقول أين ۡشَكءِي ٱَّلِين ك‬
[pananaggain] pain Ne: Intag ne iye meh sakutu Ku[sinumba bi]
weh pain bi [Tuhan siye]?
‫َْه‬ َ ُ َ ْ ُ َ ‫َُ ح‬ َ ُ ُ َ‫َََ ح‬
75. Duk inanan weh Kami amban tiyap tiyap ummat saksi, Na pain ‫ك أ همة ش ِهيدا فقل َنا هاتوا بُ حرهَٰ َنك حم ف َعل ُِم ٓوا أن‬
ِ ‫ونزعنا مِن‬
Kami: Tuhun bi tanda bin, na katauhan weh de weh َ ُ َ ‫حَ ه ه َ َ ه َ ح ُ ه َ ُ ْ َ ح‬
٧٥ ‫َتون‬ ‫ٱۡلق َِّلل ِ وضل عنهم ما َكنوا يف‬
kasabennalanin si Allahu Taala duk lanyap ne amban siye iye
[daawa] bakas pagputing den.
َ َ َٰ َ َ َ َٰ َ ُ ‫َ ح‬ َ َ َ َ ‫ه‬
76. Bennal Qarun kaniyaan nen amban aa qawman Musa [Alayhis ‫غ َعل حي ِه حمۖۡ َو َءات حي َنَٰ ُه م َِن‬ ‫۞إِن ق َٰ ُرون َكن مِن قو ِم موَس فب‬
َ َ َ ‫حُ ح‬ ُ ‫َ ُ ح‬ َ ‫ٓ ه‬ ُ ‫ح‬
Salaam danganakan ne mintedde amban ammah], na nganyaya ‫اَتَ ُهۥ تلَ ُن ٓوأ بِٱل ُع حص َبةِ أ ْو ِل ٱلق هوة ِ إِذ قال َُلۥ‬ ِ ‫ٱلك ُنوزِ َما إِن َمف‬
iye siye duk dinuhulan iye weh Kami amban meh [teppukan] ٧٦ ‫ِني‬ َ ‫ٱَّلل ََل ُُي ُِّب ٱلح َفرح‬
َ ‫قَ حو ُم ُهۥ ََل َت حف َر حح ۖۡ إ هن ه‬
ِ ِ
pangalta, iye hadja kunsi ne [amban bulawan pe] agen gey takole
weh meh tumpukan aa basagan, [essebun sakayi] magpain si siye
meh aa qawman nen: Da kew kegan, bennal Allahu Taala gey
baya si meh aa kegan [makalandu].
َ َ َ َ َ ََ ََ ُ‫ك ه‬ َ َٰ َ َ ٓ َ
77. Duk helat helatun si iye pangurung [tinagame tumbas Surgah] ‫يبك م َِن‬ ‫ٱل َار ٱٓأۡلخِرة ۖۡ وَل تنس ن ِص‬ ‫ٱَّلل ه‬ ‫َو حٱَ َتغِ فِيما ءاتى‬
َ َ‫َ َٓ َ ح َ َ هُ َ َ َ َ ح‬ َ ‫ُّ ح‬
Allahu Taala si kau si Ellew Dambulihin duk da hadja isab ‫ٱَّلل إَِلحك ۖۡ َوَل ت حبغِ ٱلف َساد ِِف‬ ‫ٱلن َيا ۖۡ َوأ ححسِن كما أحسن‬

365
‫ه ه َ َ ُ ُّ ح ح‬ َ‫ح‬
kaipatanun bahagi [rizziki] nu si Dunyahin duk magpahap hap َ ‫سد‬
٧٧ ‫ِين‬ ِ ‫ِب ٱل ُمف‬ ‫ۡرض إِن ٱَّلل َل ُي‬
ِۖ ِ ‫ٱۡل‬
kew kowe pagpahap hap Allahu Taala si kauhin duk da kew
miha miha kalarakan diyata bulak, bennal Allahu Taala asal gey
teed Iye malasa si meh aa pamamakaat.
َ َ‫ٓ ََ َح َ ح َح َ ه ه‬ ‫َ َ ه َ ٓ ُ ُ ُ َ َ َٰ ح‬
78. Sambung neb: Bennal [meh alta ku inin] kaurungan ku sabab ‫ٱَّلل ق حد‬ ‫ِي أو لم يعلم أن‬ِۚ ‫لَع عِلم عِند‬ ‫قال إِنما أوت ِيتهۥ‬
katau ku du dihanan ku, weh gah ke tahati ne bennal Allahu ُ‫ك ََث‬ ‫َ ح ُ َ َ َ ُّ ح ُ ُ ه َ َ ح‬ ُ ُ‫َ ح‬ ‫َح‬ َ َ‫َح‬
‫ون من هو أشد مِنه قوة وأ‬ ِ ‫أهلك مِن قبلِهِۦ مِن ٱلقر‬
Taala pinapatey ne weh ne dehellu amban iye amban meh َ
٧٨ ‫ج ِر ُمون‬ َ ‫َجعا َو ََل ي ُ ح‬
‫س ُل َعن ُذنُوبه ُم ٱل ح ُم ح‬ ‫َح‬
ِِ
ummat siye ien labi basagan amban iye duk banes tumpukan den
duk gey tinilew [Allahu Taala] amban duse de ley meh aa
bulaugin.
‫َ َ ه َ ُ ُ َ ح َ َ َٰ َ ُّ ح‬ َ َ َٰ َ َ َ َ َ َ
79. Na paguwa iye si meh aa qawman ne duk pangari ngari ne pe, ‫ٱلن َيا‬ ‫لَع ق حو ِمهِۦ ِِف زِينتِهِۖۡۦ قال ٱَّلِين ي ِريدون ٱۡليوة‬ ‫فخرج‬
ُ َ ‫ه‬ ُ َ ُ ٓ َ ‫ح‬ َ َ ‫َتَٰيَٰلَ حي‬
pain iye meh siye mabaya si [pangalta] kaellum Dunyahin, bang ٧٩ ‫وَت ق َٰ ُرون إِن ُهۥ َّلو َحظ َعظِيم‬
َ ‫ت نلَا مِثل َما أ‬
ِ
si be hadja kite bi [kaurungan kowe] kapangurung Qarun ien,
sabennal iye asal dapu bahagi landu kahadje [kabanes].
َ ‫ََ َ ه َ ُ ُ ْ ح حَ َحَ ُ ح ََ ُ ه‬
80. Duk pain iye meh siye aa kaurungan pangahati [weh Allahu ‫اب ٱَّلل ِ خ حۡي ل َِم حن َء َام َن‬ ‫وقال ٱَّلِين أوتوا ٱلعِلم ويلكم ثو‬
َ ُ َٰ ‫ه‬ ‫َ َه ٓ ه‬ َ َ
Taala]hin weey te kaam ien, Tumbas Allahu Taalahin labi pe hap ٨٠ ‫َو َع ِمل صَٰل ِحا َوَل يُلقى َٰ َها إَِل ٱلص َِبون‬
[amban ien] si aa magparatsaya duk ngahinang hap [makasulut]
duk gey ien tadawhat malaingkan subey aa magsasabar.
َ ُ ُ َ َ َ َ َ َ َ َ‫ح‬ ‫َ َ ح‬
81. Na ilubu weh Kami si iye duk si lumah ne bulakin, na gana ne ‫ِصون ُهۥ‬ ‫فخ َسف َنا بِهِۦ َوب ِ َدارِه ِ ٱۡلۡرض ف َما َكن َُلۥ مِن ف ِئة ين‬
٨١ ‫ين‬ َ ‫ِص‬ َ ُ‫ه ََ َ َ َ ح‬ ُ
amban meh tumpukan nabangan iye saddi amban Allahu Taala ِ ِ ‫ون ٱَّلل ِ وما َكن مِن ٱلمنت‬ ِ ‫مِن د‬
duk dumain kaniyaan nen amban me tinatabang.
َ ‫كأَ هن ه‬
‫ٱَّلل‬
َ ‫ََ ح َ َ ه َ َ َهحْ َ َ َُ ح َح َ ُ ُ َ َح‬
‫وأصبح ٱَّلِين تمنوا مَّكنهۥ بِٱۡلم ِس يقولون وي‬
82. Duk teppet sah manjari iye ne meh siye mag angan angan [si
َ
ُ ‫يَبح ُس ُط ٱلر حز َق ل َِمن ي َ َشا ٓ ُء م حِن ع َِبادِه ِۦ َويَ حقد ُِر ۖۡ ل َ حو ََلٓ أن هم هن ه‬
kadaya ne] diilew miyaan missa: Ah asal bennal hati Allahu Taala ‫ٱَّلل‬ ِ
pinaluhaya weh Ne rizzikiin si sine sine kabayaan Ne amban meh َ ُ َٰ َ ‫َ َ ح َ َ َ َ َ َ َ ح َ َ ه ُ َ ُ ح ُ ح‬
٨٢ ‫علينا ۡلسف بِنا ۖۡ ويكأنهۥ َل يفل ِح ٱلكفِرون‬
ipun Ne duk ginanta weh Ne, bang hadja dumain sabab peggeh
[pinadakag] pe kite bi weh Allahu Taala, asal lubu Ne ru sab si
kite bi bulakin asal bennal teed gey magparuntungan meh aa
pananaggain. َ‫ح‬ ُ َ ُ ُ َ َ ‫َُ َحَ َُ ه‬ ُ ‫ح َ ه‬
83. Damikkiyan lahat ellew Akhiratin, hinang Kami hadja iye si meh ِ ‫يدون ُعلوا ِِف ٱۡل‬
‫ۡرض‬ ِ‫ت ِلك ٱلار ٱٓأۡلخِرة َنعلها ل َِّلِين َل ير‬
siye gey mabayah magdakag diyata bulak duk gey [bayah] َ ‫َو ََل فَ َسادا َو حٱل َعَٰق َِب ُة ل ِلح ُم هتق‬
٨٣ ‫ِني‬
magpakaat duk sa hap hap ne tumbas si meh aa magmatalew.
84. Duk sine sine tekka magboo kahapan, na niyah ne [tumbas] si iye
ََ َ ‫َمن َجا ٓ َء ب ح‬
‫ٱۡل َس َنةِ فَلَ ُهۥ َخ حۡي م حِن َها ۖۡ َو َمن َجا ٓ َء ب ه‬
‫ٱلسي ِ َئةِ فَل‬ِ ِ
labi pe hap amban ien duk sine sine tekka magboo kalaatan na َ َُ‫ه َ َ ُ ْ َح‬ َ ‫ه‬ ْ ُ َ َ ‫ُحَ ه‬
٨٤ ‫ات إَِل ما َكنوا يعملون‬ ِ ‫َيزى ٱَّلِين ع ِملوا ٱلس ِي‬
gey tinumbasan iye nemeh siye maghinang malaatin, malaingkan
kowe du sab bakas hininang den.
85. Bennal Iye magpaturun si kau Qur-anin duk [mamapardu ٓ ‫ان ل َ َرا ٓ ُّد َك إ ِ َ ََٰل َم َعاد ِۚ قُل هر‬
َ َ ‫ََ َ َ َح َ حُ ح‬ ‫ه ه‬
‫َب‬
ِ ‫إِن ٱَّلِي فرض عليك ٱلقرء‬
َ
pamebbeg nen] asal mabalik kau tudju pamolean [Ellew َ َ
٨٥ ‫ى َو َم حن ه َو ِِف ضلَٰل ُّمبِني‬
ُ َٰ ‫أ حعلَ ُم َمن َجا ٓ َء بِٱل ح ُه َد‬
Dambuli], Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬Tuhan kun Sangat

366
Makahati si iye magboo toin duk iye si kalepasan tampalin.
َ ‫ه‬ َ ‫نت تَ حر ُج ٓوا ْ أَن يُلح َ َٰٓ َ َ ح َ ُ ه ح‬ َ ‫َو َما ُك‬
86. Duk gah kaaniyaan nun taase ase nu weh pinaturun si kau Kitab ۡۖ ‫َّق إَِلحك ٱلكِتَٰب إَِل َرۡحة مِن ربِك‬
َ ‫ح‬ َ َ ُ َ ََ
[Qur-anin] malaingkan ase ien amban Tuhan nu, na asal da teed َ ‫ك َٰفِر‬
٨٦ ‫ين‬ ِ ‫فَل تكون هن ظ ِهۡيا ل ِل‬
kew paniya tabang si meh aa pananaggah.
َ ُ ‫ه َح َ ح ُ َ ح َ َ ح‬ َ َ َ ‫َ ُ ُّ ه‬
87. Duk ambat gey makatambel kau amban ayat Allahu Taala puwas ‫ت إَِلحك ۖۡ َوٱدع إ ِ ََٰل‬ ‫نزل‬
ِ ‫ت ٱَّلل ِ َعد إِذ أ‬ ِ َٰ ‫َوَل يَصدنك ع حن َءاتَٰي‬
amban kapaturun ne si kau duk ngabi ngabi kew [magda’wa] َ ‫ون هن م َِن ٱل ح ُم حّشك‬ َ ُ َ ََ َ َ
٨٧ ‫ِني‬ ِ ‫ربِك ۖۡ وَل تك‬
tudju Tuhan Nu duk asal da teed kew paniyah amban meh aa
magsasakutu.
‫ه‬ َ ‫َ َ َ ح ُ َ َ ه َ َٰ ً َ َ َ ا َ ٓ َ َٰ َ ه ُ َ ُ ُّ َ ح‬
88. Duk da kew maku sarta Allahu Taala Tuhan saddi Gana Tuhan ‫َشء هال ٌِك إَِل‬ ‫وَل تدع مع ٱَّلل ِ إِلها ءاخر َل إِله إَِل هو ك‬
َ ُ َ ‫َ ح َ ُ َ ُ حُ ح‬
patut [pagpamariyawaan] malaingkan tattap Iye, tiyap tiyap ine ٨٨ ‫ٱۡلك ُم ِإَوَلحهِ ت حر َج ُعون‬ ‫وجههۥ َل‬
inehin larak [matey] malaingkan [Iye du Allahu Taala
makakkalin] tattap si Iye hukumanin duk tudju Iye du pamolean
bin.

367
‫سُ ُورةُُالعْنكب ح‬
ُ‫وت‬
SURATUL AL-ANKABUT 29

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

ٓ
١ ‫ال ٓم‬
1. Aleef Laam Meem [Meh huruf magtampu ganah makahati
maksud nen malaingkan Allahu Taala].
َ ‫ُ َ ح‬ ْ ُ ُ َ ْ َُ‫َ َ َ ه ُ َ ُح‬
2. Weh kannal meh manusiyain pinasagad hadja siye bang siye ٢ ‫َتك ٓوا أن َيقول ٓوا َء َام هنا َوه حم َل ُيف َت ُنون‬ ‫سب ٱنلاس أن ي‬
ِ ‫أح‬
magpain magparatsaya ne kami weh gey siye ien sinuley
suleyan?
ْ ُ َ َ َ ‫َح ح َََح ََ ه هُ ه‬ َ ‫َولَ َق حد َف َت هنا هٱَّل‬
3. Sabennal bakas sinuley suleyan weh Kami iye ne meh siye ‫ِين مِن قبل ِ ِهمۖۡ فليعلمن ٱَّلل ٱَّلِين صدقوا‬
dehellu amban siye [pananaggain] na asal katauhan teed weh َ ‫َََح ََ ه ح‬
َ َِ‫كَٰذ‬
٣ ‫ني‬ ِ ‫وَلعلمن ٱل‬
Allahu Taala iye ne meh siye masabennalin duk asal katauhan Ne
teed iye ne meh maputinganin.
ٓ َ ُ َ َ ‫َح َ َ ه َ َحَُ َ ه‬
4. Atawa isab kannal iye meh siye maghinang meh malaatin ‫ات أن ي َ حسبِقونا َسا َء َما‬
ِ ‫سب ٱَّلِين يعملون ٱلس ِي‬
ِ ‫أم ح‬
َ ُ ‫َح‬
[kapagmanda mandahan de siksa Kamihin] asal laat isab ٤ ‫ُيك ُمون‬
hukuman de ien.
‫َ َ َ َح ُ ْ َ َٓ ه َ ه َ َ َ ه‬
‫ٱَّلل ِ ٓأَلت َو ُه َو ه‬
ُ ‫ٱلس ِم‬
5. Sine sine ngase ngase pagkasuwa duk Allahu Taala, Na sabennal ‫يع‬ ِۚ ‫من َكن يرجوا ل ِقاء ٱَّلل ِ فإِن أجل‬
teed ginanta Allahu Taalahin asal patekka, Duk Iye Sangat ُ ‫ٱلح َعل‬
٥ ‫ِيم‬
Makakale Sangat Makahati.
ٌّ ِ ‫ٱَّلل لَ َغ‬
‫ّن َع ِن‬ َ ‫سهِۦٓ إ هن ه‬ ‫ََ َ َ َ َ ه َ ُ َ ُ َح‬
ِ ِ ‫ومن جَٰهد فإِنما يجَٰ ِهد نلِ ف‬
6. Duk sine sine maglugtu [ngatubang Satru] na sabennal [tumbas
٦ ‫ني‬َ ‫ٱلح َعَٰلَم‬
pangatubang ne ley] balik du tudju ginhawa baran ne, Bennal ِ
Allahu Taala asal [gey iye] maglagi si sagannap ‘Alam [amban
Jinn duk Manusiya].
َ ُ َ َٰ َ َٰ ‫َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ُ ْ ه‬
َ ‫كف َِر هن َع حن ُه حم َس‬
7. Duk iye ne meh siye magparatsaya duk maghinang meh ‫يات ِ ِه حم‬ِ ‫ت نل‬
ِ ‫وٱَّلِين ءامنوا وع ِملوا ٱلصل ِح‬
َ َُ‫َ ُ ْ َح‬ ‫ه‬ َ ‫َو َنلَ ح‬
makasulut [hap] na asal papasan Kami teed amban siye meh ٧ ‫جزِ َي هن ُه حم أ حح َس َن ٱَّلِي َكنوا يعملون‬
kalaatan den, Duk asal tumbasan Kami teed siye sa hap hap iye
ne [tumbas] bakas hininang den.
‫ّش َك َِب َما‬
‫َ َ َ َ ُ ح‬ ‫َو َو هص حي َنا حٱۡل َ َٰ َ َ َ ح ُ ح‬
8. Duk pinutuwahan weh Kami manusiyain si duwe matattoe ne iye ِ ‫نسن بِو َٰ ِليهِ حسنا ۖۡ ِإَون جَٰهداك ل ِت‬ ِ
َ‫كم بما‬ ُ ُ َ ُ َ ‫ح َ َ ُ ح ُ َ ٓ َه َ ح ُ ُ ح‬ َ َ َ ‫َح‬
subey magpahap hap, Duk bang kew leges de karuwangan ِ ‫جعكم فأنبِئ‬ ِ ‫ليس لك بِهِۦ عِلم فَل ت ِطعهما إَِل مر‬
َ ُ َ ُ ُ
supaya kew magsakutu si Aku, si gah niyah panghati nu si ٨ ‫نت حم ت حع َملون‬ ‫ك‬
damikkiyan ien, Na da teed siye tuhutun, [Sabab] tudju Aku
pamolean bin, na aka akahan Ku kaam, iye bakas hininang bin.
‫ه‬ َ َ َٰ َ َٰ ‫َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ُ ْ ه‬
9. Duk iye ne meh siye magparatsaya duk maghinang meh
َ ‫ٱلصَٰلح‬
٩ ‫ني‬ ِ ِ ‫ت نلُ حدخِل هن ُه حم ِِف‬
ِ ‫وٱَّلِين ءامنوا وع ِملوا ٱلصل ِح‬
makasulut [hap] na asal paasek kami [pinatampu siye] si meh aa
hap [tumbas den diyalem Surgah].
َ ‫ه‬ ُ َٓ َ ‫ه‬ ُ ُ
10. Duk niya amban meh manusiya magpain: Magparatsaya kami si ‫اس َمن َيقول َء َام هنا بِٱَّلل ِ فإِذا أوذ َِي ِِف ٱَّلل ِ َج َعل‬
ِ ‫َوم َِن ٱنله‬

368
ُ ُ َ َ َ ٓ َ ‫ه‬ َ َ َ َ
Allahu Taala, Na apabila iye tabinsana [sabab pamaratsaya neley] ‫اب ٱَّللِۖۡ َولئِن َجا َء ن حِص مِن هربِك َلَقول هن‬
ِ ‫اس كعذ‬ ِ ‫ف حِت َنة ٱنله‬
hininang weh ne siksa paminsana iye aa hin kowe siksa Allahu ُ ُ َ ََ ‫ه ُه َ َ ُ ح ََ َح َ هُ َ ح‬
ِ‫إِنا كنا معكم أو ليس ٱَّلل بِأعلم بِما ِِف صدور‬
Taala, Duk bang isab tekka daaganin [tabang Allahu Taala] asal َ ‫ٱلح َعَٰلَم‬
١٠ ‫ني‬ ِ
pain de: Bennal kami kaniyaan kamihin saweh bi hep, weh
dumain ke Allahu Taala katauhan Ne bang ine diyalem
pangateyan sagannap pinapanjari si ‘Alameen [amban Jinn,
Manusiya duk Binatang].
11. Duk asal katauhan teed weh Allahu Taala iye ne meh siye ١١ ‫ِني‬ ِ َ ‫ٱَّلل هٱَّل‬
َ ‫ِين َء َام ُنوا ْ َو ََلَ حعلَ َم هن ٱل ح ُم َنَٰفق‬ ُ ‫َو ََلَ حعلَ َم هن ه‬
magparatsayahin duk asal katauhan Ne du sab meh Munaafiqeen
[Matampal pamaratsaya, napukan panaggah].
12. Duk pain iye ne meh siye managgain si iye ne meh siye ‫ََ َ ه َ َ َ ُ ْ ه َ َ َُ ْ ه ُ ْ َ ََ َحَ ح ح‬
‫ح ِمل‬ ‫وقال ٱَّلِين كفروا ل َِّلِين ءامنوا ٱتبِعوا سبِيلنا ونل‬
magparatsayahin, tuhutun bi labeyan [kakahinang kamihin] ‫ه‬ ‫ِني م حِن َخ َطَٰ َيَٰ ُهم مِن َ ح‬
‫َشءِۖ إِن ُه حم‬ َ ُ َ ُ َ َ
َ ‫حَٰمل‬
ِ ِ ‫خ َطَٰيَٰك حم َوما هم ب‬
supaya tanggung kami meh kasaan bin duk siye ien dumain teed َ َ َ
١٢ ‫لكَٰذِبُون‬
nanggung meh kasaan de bisan daahat, sabennal siye ien asal
meh aa putingan.
‫ح‬ ُ َ ‫َ ََ ح ُ ه َحَ َُ ح ََحَ ه َ َحَ ح َ َُ ح‬
13. Duk asal tanggung de teed ilutu bohat [meh kasaan den] duk ِ‫سل هن يَ حو َم ٱلق َِيَٰ َمة‬ ‫وَلح ِملن أثقالهم وأثقاَل مع أثقال ِ ِهمۖۡ ولي‬
meh bohat [kasaan] sartah meh bohat [kasaan iye pinainan de َ َُ ‫َ ه َ ُ ْ َح‬
١٣ ‫َتون‬ ‫عما َكنوا يف‬
ley] duk asal tinilew teed siye [sinumariya] taabut si Ellew
Qiyaamat amban iye bakas pagputing de ley.
‫ه‬ َ‫َح‬ َ ََ َ َ ً ُ َ‫َََ ح َح َ ح‬
14. Duk sabennal bakas pinaboo weh Kami Nuh [Alayhis Salaam] ‫وحا إ ِ ََٰل ق حو ِمهِۦ فلبِث فِي ِه حم ألف َس َنة إَِل‬ ‫ولقد أرسلنا ن‬
َ َ ُ ُ َ ُّ ُ ُ َ َ َ َ َ ‫َ ح‬ َ
tudju meh aa qawman ne, na neteg iye si siye dangibu tahun ١٤ ‫ٱلطوفان َوه حم ظَٰل ُِمون‬ ‫ُخسِني َعما فأخذهم‬
malaingkan limempu [siyam hatus duk limempu tahun], na
bininsana siye [ilembo] weh lasey duk siye ley diyalem
panganyaya.
َ ‫ِينةِ َو َج َعلح َنَٰ َها ٓ َءايَة ل ِلح َعَٰلَم‬
١٥ ‫ني‬ َ ‫ٱلسف‬
‫ب ه‬ َ ‫فَأََنَ حي َنَٰ ُه َوأَ حص‬
َ َٰ‫ح‬
15. Na pinalappas [Nuh] weh Kami duk meh aa kappalin duk ِ
hininang weh Kami ien tanda [pamintangan] si sagannap ‘Alam.
ُ ‫حُُ ْ هَ هُ َ ُ َ ه‬ َ َ َ ‫ح َ َٰ َ ح‬
16. Duk [pinaboo du sab weh Kami] Ibrahim [Alayhis Salaam] ‫ٱَّلل َوٱتقوهُ ۖۡ ذَٰل ِك حم خ حۡي لك حم‬ ‫ِيم إِذ قال ل ِق حو ِمهِ ٱعبدوا‬ ‫ِإَوبره‬
َ َ َ ُ ُ
[essbun] sakayi magpain si meh aa qawman ne: Na sumbahun bi ١٦ ‫نت حم ت حعل ُمون‬ ‫إِن ك‬
Allahu Taala duk magmatalew kaam si Iye, damikkiyan ien labi
mahap si kaamin, bang kaniyaan bin katauhan bi.
َ ‫ون إفح ًَّك إ هن هٱَّل‬َ ُُ‫ه َح َ َ َح‬ ُ َ ُُ‫هَ َح‬
17. Iye teed sinumba bi saddi amban Allahu Taala iyu meh santu duk ‫ِين‬ ِ ِ ‫ون ٱَّلل ِ أوثَٰنا وَّتلق‬ ِ ‫إِنما تعبدون مِن د‬
hinang hinangan bi pe kaputingan, bennal iye ne meh siye َ ‫ٱَ َت ُغوا ْ ع‬
‫ك حم ر حزقا فَ ح‬ ُ َ َ ُ ‫ه َ َح‬ ُ َ ُُ‫َح‬
‫ِند‬ ِ ‫ون ٱَّلل ِ َل يمل ِكون ل‬ ِ ‫تعبدون مِن د‬
sinumba bi saddi amban Allahu Taala iyu, gey makaurungan َ ُ َ َ ْ ُ ‫ح‬ ‫َ ح‬ ‫ه‬
١٧ ‫ٱَّلل ِ ٱلرِ حزق َوٱع ُب ُدوهُ َوٱشك ُروا َُل ۖۡ ٓۥ إَِلحهِ ت حر َج ُعون‬
kaam rizziki, na tudju Allahu Taala kaam maku rizziki duk
sumbahun bi Iye duk magsarang Shukur kaam si Iye duk tudju
Iye du pamolean bin.
ََ ََ ‫َح ُ ح‬ ُ ‫ُ َ ْ ََ َ ه‬
18. Na bang kaam muting na sabennal bakas du sab muting meh ‫ٱلر ُسو ِل‬
‫لَع ه‬ ‫ِإَون تكذِبُوا فق حد كذ َب أ َمم مِن قبل ِكمۖۡ وما‬
ummat dehellu amban kaamin duk gah du niyah [angut] Rasulin ١٨ ‫ني‬ُ ‫إ هَل حٱِلَ َل َٰ ُغ ٱل ح ُمب‬
ِ ِ

369
malaingkan pasampay hadja tarrang.
َ َ َ َ ‫َ َ َ ح َ َ ح ْ َ ح َ ُ ح ُ ه ُ حَ ح َ ُ ه ُ ُ ه‬
19. Weh gah ke ien kite re bang saingge panagna Allahu Taala ‫ِيدهُ ٓۥ إِن ذَٰل ِك لَع‬ ‫أو لم يروا كيف يبدِئ ٱَّلل ٱۡللق ثم يع‬
pinapanjari hin [puwas papatey Ne] pabalik Ne [pinakellum] ١٩ ‫سۡي‬ َ ‫ه‬
ِ ‫ٱَّلل ِ ي‬
bennal damikkiyan ien bang si Allahu Taala asal mura manamal.
ُ ِ‫ٱَّلل يُنش‬
‫ئ‬ َ ‫ٱنظ ُروا ْ َك حي َف بَ َدأَ ح‬
ُ ‫ٱۡللح َق ُث هم ه‬ ُ َ
‫ۡرض ف‬
َ‫ُ ْ ح‬
ِ ‫ِۡيوا ِِف ٱۡل‬‫قل س‬
‫ُح‬
20. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬lumengngan kaam diyata bulak, na
payamanun bi bang saingge panagna Allahu Taala
َ ‫َ َ ه ه َ َ َ َٰ ُ َ ح‬
٢٠ ‫َشء قدِير‬ ‫ك‬ ََ ‫ه ح‬
ِ ‫ٱلنشأة ٱٓأۡلخِرة إِن ٱَّلل لَع‬
pinapanjarihin, Puwas ien Allahu Taala du mamapanjari iye
balikin papanjari si Akhirat, Bennal Allahu Talla luu si tiyap tiyap
ine inehin Sangat Makagees.
َ َ ‫َ ٓ َ ُح‬ ٓ َ
21. Siksa [Allahu Taala] sine sine kabayaan Ne duk kaasean Ne sine ٢١ ‫ِب َمن يَشا ُء َو َي حر َح ُم َمن يَشا ُء ۖۡ ِإَوَلحهِ تقل ُبون‬
ُ ‫ُي َعذ‬
sine kabayaan Ne duk tudju Iye du pabintungan bin.
ُ َ ٓ ‫ه‬ َ َ‫ح‬ َ ‫نتم ب ُم حعجز‬ ُ َََٓ
22. Duk gey kaam [makagees lahi amban siksa] diyata bulak ke kaam ‫ٱلس َماءِِۖ َو َما لكم مِن‬ ‫ۡرض َوَل ِِف‬
ِ ‫ين ِِف ٱۡل‬ ِ ِ ِ ‫وما أ‬
َ َ ‫ه‬ ُ
duk diyata langit duk ganah saddi amban Allahu Taala si kaam ٢٢ ‫ون ٱَّلل ِ مِن َو ِل َوَل ن ِصۡي‬
ِ ‫د‬
Bebbeg duk Tabang.
َ َُْ َٓ َ ‫ه‬
َ ‫ك يَئ ُسوا ْ مِن هر ح‬ َ ْ ََ َ ‫َ ه‬
23. Duk iye ne meh siye naggah si meh ayat [tanda] Allahu duk ‫ۡح ِِت‬ ِ َٰ ‫ِين كف ُروا أَ‍ِبتَٰي‬
ِ ِ ‫ت ٱَّلل ِ ول ِقائِهِۦٓ أو َٰٓلئ‬ ‫وٱَّل‬
َ ٌ َ َ ‫َُْ َ َ َُ ح‬
pagpakasuwa duk Iye, meh siye ien bekkatan ase ase ne ne siye ٢٣ ‫وأو َٰٓلئِك لهم عذاب أ َِلم‬
amban aseh Ku duk meh siye ne ien [tinagamehan] siksa
mapeddesin. ََ ُ َ ُ ‫هٓ َ َ ُ ْ ح‬ َ َ َ َ َ َ ََ
24. Na ganah sambung meh aa qawman [Ibrahim]in malaingkan ‫اب ق حو ِمهِۦٓ إَِل أن قالوا ٱق ُتلوهُ أ حو َحرِقوهُ فأَنَى َٰ ُه‬‫فما َكن جو‬
pain de hadja: Papateyun bi ne iye atawa eggasun bi, Na َ ُ ‫َح ُح‬ ََٰ َ َٰ َ ‫هُ َ ه ه‬
٢٤ ‫ٱَّلل مِن ٱنلارِِۚ إِن ِِف ذل ِك ٓأَلتَٰيت ل ِقوم يؤمِنون‬
pinalappas iye weh Allahu Taala amban ebbut, bennal si
damikkiyan ien asal meh tanda si meh aa qawman magparatsaya.
َ ‫ِك حم ِِف ح‬
ِ ‫ٱۡل َي َٰوة‬ ُ ‫ه َ ح َ َٰ ه َ ه َ َ ح‬ ُ ُ‫ََ َ ه َ هَ ح‬
25. Duk pain [Ibrahim Alayhis Salaam]: Iye hininang bi saddi amban ‫ون ٱَّلل ِ أوثنا مودة بين‬
ِ ‫وقال إِنما ٱَّتذتم مِن د‬
‫ح‬ ُ ُ ُ‫ح‬ ‫ح‬ ُ ‫ُّ ح‬
Allahu Taala [Tuhan iyu] meh santu hadja hinang bi pag esseban ‫ٱلن َيا ۖۡ ث هم يَ حو َم ٱلق َِيَٰ َمةِ يَكف ُر ََ حعضكم ب ِ َب حعض َو َيل َع ُن‬
antara bi si kaellum Dunya puwas ien si Ellew Qiyaamat naggah َ ‫ِص‬ ‫ه‬ ُ َ َ َ ُ ‫َ َ ح َ َٰ ُ ُ ه‬ ‫َح ُ ُ َح‬
٢٥ ‫ين‬ ِ ِ َٰ‫َعضكم َعضا ومأوىكم ٱنلار وما لكم مِن ن‬
ne kasinduwehan amban kaamin si kasinduwehan duk
magmulka ne kasinduwehanin si kasinduwehan duk patennaan
bin Narka duk ganah ne si kaam meh pananabang.
ُ ‫َبِۖ إنه ُهۥ ُه َو ٱلح َعز‬ َ َ َُ َ َ َ ُ َُ َ َ َ َ
26. Na magparatsaya ne si Iye Lut [Alayhis Salaam kamanakan ne ru ‫يز‬ِ ِ ٓ ِ ‫ج ٌر إ ِ ََٰل ر‬
ِ ‫۞فامن َلۥ لوطا وقال إ ِ ِّن مها‬
duk gana magparatsaya aa qawman Ibrahim saddi amban Iye] ٢٦ ‫ِيم‬ َ‫ح‬
ُ ‫ٱۡلك‬
Duk pain [Ibrahim Alayhis Salaam]: Bennal aku maglalin ku
tudju Tuhan ku, bennal Iye Sangat Kawase Sangat Pandey.
27. Duk pangurung weh Kami iye [anak ne Ishaq duk ampu ne َ َٰ‫وب َو َج َعلح َنا ِف ُذر هيتِهِ ٱنلُّ ُب هوةَ َوٱلحك َِت‬
‫ب‬ َ ‫َو َو َه حب َنا َ َُل ٓۥ إ حس‬
َ ‫حَٰ َق َو َي حع ُق‬
ِ ِ ِ
Ya’cub] duk hininang weh Kami si panubu ne pagnabihin duk ٢٧ ‫ني‬
‫ه‬ َ ‫ه‬
َ ‫ٱلن َيا ۖۡ ِإَون ُهۥ ِف ٱٓأۡلخ َِرة ِ لم َن ٱلصَٰلِح‬
ِ ِ
‫ح‬ ُّ ‫َو َء َات حي َنَٰ ُه أَ حج َرهُۥ ِف‬
ِ ِ
meh Kitabin[Taurat, Zaboor, Injil duk Qur-an] duk bennal iye si
Ellew Dambuli amban meh aa sulut.
ُ َ َ َ َٰ َ ‫َ ُ ً ح َ َ َ ح ٓ ه ُ ح َ َ ح ُ َ ح‬
28. Duk [pinaboo du sab weh Kami Lut Alayhi Salaam essebun ‫حشة َما َس َبقكم ب ِ َها‬ ِ ‫ولوُا إِذ قال ل ِقو ِمهِۦ إِنكم تلأتون ٱلف‬
َ ‫م حِن أَ َحد م َِن ٱلح َعَٰلَم‬
٢٨ ‫ني‬
sakayi] Iye magpain si meh aa qawman ne: Bennal kaam ِ

370
maghinang kaam lemmi [pagkasi bi lella] ganah pe bakas
makadehelluhan kaam si hinang iyu bisan dambuwa amban meh
pinapanjari si ‘Alam.
ُ َ َ ُ‫َ َ َ َح َ ُ َ ه َ َح‬ َ ُ‫َ ُ َ ح‬
29. Weey kaam [bayah si pagkasi bi] lella duk maghapa kaam lan ‫ٱلسبِيل َوتأتون ِِف نادِيك ُم‬ ‫أئ ِ هنك حم تلَأتون ٱلرِجال وتقطعون‬
‫ه‬ َ َ َ ‫هٓ َ َ ُ ْ ح‬ ‫حُ َ َ َ َ َ َ َ َ َ َح‬
[pissoko bi aa mapalabeyin] duk maghinang kaam kalaatan ِ ‫ٱلمنكر ۖۡ فما َكن جواب قو ِمه ِٓۦ إَِل أن قالوا ٱئت ِنا بِعذ‬
ِ ‫اب ٱَّلل‬
[lemmih liwat] si kampung bi? Na ganah panambung meh aa ‫ُ َ َ ه‬
َ ‫ٱلص َٰ ِدق‬
٢٩ ‫ِني‬ ‫إِن كنت مِن‬
qawman [Lutin] malaingkan, pain de hadja: Patekkahanun kami
siksa Allahu Taalahin bang asal kau amban meh aa sabennal.
‫ُ ح ََ حَ ح ح‬ َ َ َ
30. Pain ne: Oh Tuhan ku, tabanganun ku [pinadaag] si meh aa
َ ‫سد‬
٣٠ ‫ِين‬ ِ ‫ٱنِص ِ ي لَع ٱلق حو ِم ٱل ُمف‬ ‫ب‬
ِ ‫قال ر‬
magpakaat.
‫ُ َْح‬ ‫َ َ ه َ ٓ َ ح ُ ُ ُ َ ٓ ح َ َٰ َ ح ُ ح َ َٰ َ ُ ْ ه‬
31. Duk sakayi tekka meh Rasul [Malaikat pinaboo Kami] pusi ‫ى قال ٓوا إِنا ُم حهل ِك ٓوا أه ِل‬ ‫ولما جاءت رسلنا إِبرهِيم بِٱلبّش‬
Ibrahimin duk aka hap, bennal Kami: Ngalarak Kami meh aa َ ‫َهَٰ ِذه ِ ٱلح َق حر َيةِِۖ إ هن أ َ حهلَ َها ََكنُوا ْ َظَٰلِم‬
٣١ ‫ني‬ ِ ِ
lahat inin, sabab bennal meh aa nen kaniyaan den anyaya [si
paghinang de duse lemmi].
َ‫َح‬ ََُ َ َ َُ ‫َ َ ه َ ُ َ ُ ْ َح ُ َ ح‬
32. Pain [Ibrahim Alayhis Salaam]: Bennal ih lai diyalem ne Lut ‫ج َي هن ُهۥ َوأهل ُه ٓۥ‬
ِ ‫قال إِن فِيها لوُا قالوا َنن أعلم بِمن فِيها ۖۡ نلن‬
[Alayhis Salaam], pain de: Kami labi makahati bang sine me malai ‫ٱم َر َأتَ ُهۥ ََكنَ ح‬
َ ‫ت م َِن ٱلح َغََٰب‬
٣٢ ‫ين‬ ‫إ هَل ح‬
ِِ ِ
diyalem lahat ien, asal palappas Kami teed iye duk meh ahli nen,
malaingkan anda nen kaniyaan nen [amban meh taamban
tawwa siksa]. َٓ َ
ْ ُ ََ ‫ٓ َ ح َ َ َ ح َح‬ ُ ُ ‫ٓ ح‬
33. Duk sakayi tekka meh Rasul [Malaikat pinaboo Kami] pusi Lut ‫َول هما أن َجا َءت ُر ُسل َنا لوُا َِسء ب ِ ِهم وضاق ب ِ ِهم ذرَع ۖۡوقالوا‬
َ َ َ َ ‫َ َ َ ح َ َ َ ح َ ح ه ُ َ ُّ َ َ َ ح َ َ ه ح‬
‫ك ََكنَ ح‬
[Alayhis Salaam] in: Makalaat iye siye [sabab tinalew iye kaw ‫ت م َِن‬ ‫َل َّتف وَل َتزن إِنا منجوك وأهلك إَِل ٱمرأت‬
usah meh aa qawman nen si hinang lemmi] duk gey ne taagpang ٣٣ ‫ين‬َ ‫ٱلح َغََٰب‬
ِِ
ne [astel nen magsaget duk talew] Pain [Meh Malaikatin]: Da
kew tinalew duk da kew suse sabennal Kami malappas Kami kau
duk meh ahli nu malaingkan anda nun kaniyaan nen amban
meh [aa taamban tawwa siksa].
ْ ُ َ َ َٓ ‫َ ه‬ َ‫ح‬ َ ‫ه ُ ُ َ َ َ َٰٓ َ ح‬
34. Bennal Kami Malabo Kami luu si meh aa lahat iyu siksa amban ‫لَع أه ِل ه َٰ ِذه ِ ٱلق حر َيةِ رِ حجزا مِن ٱلسماءِ بِما َكنوا‬ ‫َنلون‬
ِ ‫إِنا م‬
َ ُ ‫ح‬
diyata langit sabab iye panagga de si [Allahu Taalahin]. ٣٤ ‫َيف ُسقون‬
َ ُ َ ٓ ‫ََ ه ح‬
35. Duk sabennal inambanan weh Kami amban lahat ien tanda ٣٥ ‫َولقد ت َرك َنا م حِن َها َءايََۢة بَي ِ َنة ل ِق حوم َي حعقِلون‬
tampal [iye ne kalarak ne duk kamatey tahik ne gana ellum bisan
ine tanda ien] si meh aa nali.
ْ ُ ‫َ َٰ َ ح َ َ َ َ ُ ح ُ َ ح َ َ َ َ َ ح ح ُ ُ ْ ه َ َ ح‬
36. Duk [pinaboo du sab we Kami] tudju Madyan pongtinai den [aa ‫ِإَوَل مدين أخاهم شعيبا فقال تَٰيَٰقو ِم ٱعبدوا ٱَّلل وٱرجوا‬
‫ح‬ َ‫َ َ َ ْ ح‬ ‫ح‬
lahat de] Shuaib [Alayhis Salaam], Na pain Ne: Oh kaam meh aa ِ ‫ۡرض ُمف‬
َ ‫سد‬
٣٦ ‫ِين‬ ِ ‫ٱَلَ حو َم ٱٓأۡلخ َِر َوَل ت حعث حوا ِِف ٱۡل‬
qawman ku, magparatsaya kaam si Allahu Taala duk helat
helatun bi Ellew Dambulihin, Duk daa kaam magdayi dayi diyata
bulak magpakaat.
٣٧ ‫ني‬ ُ ‫ٱلر حج َف ُة فَأَ حص َب‬
َ ‫حوا ْ ِف َداره حِم َجَٰثم‬ َ َ َ
‫ك هذبُوهُ فَأ َخ َذ حت ُه ُم ه‬ ‫ف‬
37. Na pinuting iye weh meh aa qawman nen, na ineddo [siniksa ِِ ِ ِ

371
siye] weh linug basag na manjari ne siye si lahat den palekket si
bulak [matey gey ne umusa] .
َ ُ َ َ ‫َ َ َ َ ُ َْ َ َ هَه‬
َٰ َ ‫كم مِن هم‬
38. Duk [siniksa du sab weh Kami] aa qawman ‘Add in duk Thamud ‫كن ِ ِه حمۖۡ َو َز هي َن ل ُه ُم‬
ِ ‫س‬ ‫وَعدا وثمودا وقد تبني ل‬
duk tampal ne manamal si kaam meh lumah den [ganah siye َ ‫ِص‬
٣٨ ‫ين‬ ِ
ْ ُ َ
‫ٱلسبيل َوَكنوا ُم حستَ ح‬
‫ب‬ ‫ٱلش حي َطَٰ ُن أَ حع َمَٰلَ ُه حم فَ َص هد ُه حم َعن ه‬
‫ه‬
ِ ِ ِ ِ
ngalab] duk bakas pinangari ngarihan weh Shaitan si siye meh
hinang den [kannal den tumawwa buh gah] na binembelan siye
we de amban lan [kasabennalan] duk kaniyaan den meh aa
pateng [sabab toh Rasulin].
َ ‫ون َوف حِر َع حو َن َو َهَٰ َم َٰ َن َولَ َق حد َجا ٓ َء ُهم ُّم َ َٰ ح‬
َ ُ َٰ َ َ
39. Duk [siniksa du sab weh Kami] disi Qarun duk disi Fir-aun duk ِ َٰ ‫وَس بِٱِلَيِن‬
‫ت‬ ۡۖ ‫وقر‬
َ ََٰ ْ ُ َ َ َ َ‫َ ح َ حَُ ْ ح‬
disi Haman duk asal sabennal bakas tekka si siye Musa [Alayhis ٣٩ ‫ۡرض وما َكنوا سبِقِني‬ ِ ‫فٱستكَبوا ِِف ٱۡل‬
Salaam] duk meh katarrangan [tanda] na magdakag hadja siye
diyata bulak bu gah du tagees de [malahi amban siksa Allahu
Taala hin]. ‫َ ح‬
َ َ َ َ ‫َ ُ ًّ َ َ ح‬
40. Na tiyap tiyap dambuwa amban siye ien, Ineddo [siniksa weh ‫فلُك أخذنا بِذۢنبِهِۖۡۦ ف ِم حن ُهم هم حن أ حر َسل َنا َعل حيهِ َحاصِ با َوم حِن ُهم‬
َ َ‫ح‬ ‫َ ح‬ ُ َ ‫ه ح َ َ َحُ ه ح‬
Kami] sabab duse ne, na amban siye niyah ne paboohan Kami ‫حة َوم حِن ُهم هم حن خ َسف َنا بِهِ ٱۡلۡرض َوم حِن ُهم هم حن‬ ‫من أخذته ٱلصي‬
ُ َ ْ ُ َ َ ‫ح‬ ُ ‫أَ حغ َر حق َنا َو َما ََك َن‬
‫ه‬
baliyu basag [kowe si ‘Add in] duk niyah ne amban siye siniksa ‫ٱَّلل َِلَظل َِم ُه حم َولَٰكِن َكن ٓوا أنف َس ُه حم‬
َ ‫ح‬
weh lugung [suwala basag] duk niyah ne amban siye ilubu weh ٤٠ ‫َيظل ُِمون‬
Kami si iye bulakin [kowe Qarun] duk niyah ne amban siye
ilembo weh Kami [kowe Fir-aun], Duk gah kaniyaan Allahu
Taalahin nganyaya siye sumaguwa kaniyaan den ginhawa baran
de mismu manganyaya diren.
َ َ‫ه َ ٓ َ َ ح‬ ُ ْ ُ َ‫ََُ ه َ ه‬
41. Upamahan iye meh siye ngahinang saddi amban Allahu Taala ِ ‫ون ٱَّلل ِ أ حو َِلَا َء ك َمث ِل ٱلعنك ُب‬
‫وت‬ ِ ‫مثل ٱَّلِين ٱَّتذوا مِن د‬
ْ ُ َ ‫َح‬ ُ َ َ ‫ِإَون أَ حو َه َن حٱِلُ ُي ِ َ ح ُ ح‬
‫ه‬ ‫هَ َ ح‬
ۡۖ ‫ٱَّتذت بَيحتا‬
meh pasangdelan [Tuhan] kowe upamahan Bombo maghinang ِۚ ِ ‫وت ِلَيت ٱلعنكب‬
‫وت لو َكنوا‬
َ َ
lumah duk sabennal tamanan lokah ne meh lumah iye ne lumah ٤١ ‫َي حعل ُمون‬
Bombo bang si hadja ien katauhan de.
42. Bennal Allahu Taala katauhan Ne iye pamakuhan de saddi ُ ‫َشء ِۚ َو ُه َو ٱلح َعز‬
‫يز‬
َ ُ ‫ه هَ َحَُ َ َح‬
‫ون مِن ُدونِهِۦ مِن َ ح‬ ‫إِن ٱَّلل يعلم ما يدع‬
ِ
amban Iyehin amban ine ine ne duk Iye [Allahu Taala Sangat ُ ‫ٱۡلك‬
٤٢ ‫ِيم‬ َ‫ح‬
Kawase Sangat Pandey.
َ َ‫ُ ٓ ه ح‬
٤٣ ‫اس َو َما َي حعقِل َها إَِل ٱلعَٰل ُِمون‬ ‫ك حٱۡلَ حم َثَٰ ُل نَ ح ُ َ ه‬
َ ‫َ ح‬
43. Duk damikkiyan meh upama ien sabbut Kami iye si meh ِۖ ِ ‫ۡضبها ل ِلن‬
ِ ‫وت ِل‬
manusiya duk ganah ien makatali ne malaingkan meh aa
makahati du.
َ َ ‫حَ ه‬ َ َ ‫َ َ َ ه ُ ه َ َٰ َ َٰ َ ح‬
44. Pinapanjari weh Allahu Taala meh langit duk bulakin si ‫ٱۡل ِ ِۚق إِن ِِف ذَٰل ِك ٓأَليَة‬ِ ‫ت وٱۡلۡرض ب‬ِ ‫خلق ٱَّلل ٱلسمو‬
kasabennalan, bennal si damikkiyan ien asal tanda teed si meh aa َ ‫ل ِلح ُم حؤ ِمن‬
٤٤ ‫ِني‬
magpaparatsaya.
َٰ َ ‫ٱلصلَ َٰوةَ َت حن‬
‫ِه‬ ‫ك م َِن ٱلحك َِتَٰب َوأَقِم ه‬
‫ٱلصلَ َٰوةَ ۖۡ إ هن ه‬ َ ‫حُ َ ٓ ُ ِ َ َح‬
‫ٱتل ما أوۡ إَِل‬
45. Bassahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬Iye winahi [pinaturun] tudju ِ ِ ِ
َ ُ ‫َب ُۗ َو ه‬ ‫ح‬ َ ‫ه‬ ‫ح‬ َ َ ‫ح‬ ٓ َ ‫َ حَ ح‬
kauhin amban Kitab [Qur-an duk Hadith] duk patenggehanun ‫ٱَّلل َي حعل ُم َما‬ َُ‫ك‬ ‫حشاءِ َوٱل ُمنك ِر َوَّلِك ُر ٱَّلل ِ أ‬ ‫ع ِن ٱلف‬
sambahayangin, sabennal sambahayangin meges amban [hinang] َ َُ ‫َ ح‬
٤٥ ‫تصنعون‬
lemmi duk laat, Duk asal pangesseb [panabbut] Allahu Taalahin

372
labi hadje duk Allahu Taala tahati Ne iye hininang bin.
َ ‫ه أَ حح َس ُن إ هَل هٱَّل‬
‫ِين‬
‫ه ه‬
َ ِ ‫ٱلِت‬ ‫ب‬ ‫َل‬ ‫إ‬ ‫ب‬ َٰ َ ‫َ َ ُ َ َٰ ُ ٓ ْ َ ح َ ح‬
‫ِت‬
‫۞وَل تجدِلوا أهل ٱلك‬
46. Duk da [boohun] magsambung meh aa dapuh Kitabin [Yahudi ِ ِ ِ ِ ِ
ُ‫َ َ ُ ْ ح ُ ح َ ُ ُ ٓ ْ َ َ ه ه ٓ ُ َ َ ح َ َ ُ َ َ ح ح‬
duk Nasrani] malaingkan si iye makahapin [labeyan pangabi ‫ظلموا مِنهمۖۡ وقولوا ءامنا بِٱَّلِي أنزِل إَِلنا وأنزِل إَِلكم‬
َ َ ‫َح‬ ُ َ َ
ngabi duk ayat Allahu Taala] malaingkan iye ne meh siye ٤٦ ‫ِإَول َٰ ُه َنا ِإَول َٰ ُهك حم َوَٰحِد َوَن ُن َُلۥ ُم حسل ُِمون‬
nganyaya amban siyehin [ngatuhan meh Muslim mag atubang]
duk bissahun bi [si siye] magparatsaya kami si iye pinaturun si
kamihin duk si iye pinaturun si kaamin duk Tuhan kamihin duk
Tuhan bin dambuwa du duk kami si Iye muslim [magpatigupu].
َ ‫ب فَ هٱَّل‬
َ َٰ‫ِين َء َات حي َنَٰ ُه ُم ٱلحك َِت‬ َ َٰ ‫ك ٱلحك َِت‬ َ ‫َ َ َ َٰ َ َ َ ح َ ٓ َ ح‬
47. Duk kowe damikkiyan ien pinaturun weh Kami tudju kau [Oh ‫ب‬ ‫وكذل ِك أنزنلا إَِل‬
ٓ َ َٰ َ ُ َ ‫َ َ َ ح‬ ‫ح‬ ٓ َ َ
ُ َٰٓ ‫َ ح‬ َ ‫ح‬
Muhammad ‫ ]ﷺ‬Kitabin [Qur-an] na iye meh siye inurungan weh ‫ٰٓؤَل ِء َمن يُؤم ُِن بِهِۦ وما َيحد أَ‍ِبتَٰيت ِنا‬ ‫يُؤم ُِنون بِهِۖۡۦ ومِن‬
Kami kitab [amban Yahudi duk Nasrani] magparatsaya siye si َ َ ‫ه ح‬
٤٧ ‫إَِل ٱلكَٰف ُِرون‬
[Qur-an kowe ne Abdullahi Bin Salaam duk meh Pongtinai ne]
duk amban siye ien [niyah du isab magparatsaya si [Qur-an] duk
ganah naykutan meh ayat Kamihin malaingkan meh aa
pananaggah.
َ َُ َ َ َ ْ ُ َ َ ُ ََ
48. Duk dumain kaniyaan nun [Oh Muhammad] massa dehellu ‫نت ت حتلوا مِن ق حبلِهِۦ مِن كِتَٰب َوَل َّت ُّط ُهۥ َ ِ َي ِمين ِك ۖۡ إِذا‬‫وما ك‬
amban iyu [Kitab saddi] duk gah du sab kew nulat duk kanawan َ ُ ‫ه حَ َ حُح‬
٤٨ ‫َلرتاب ٱلمب ِطلون‬
nu [tangan nu] na bang weh [saien kew] asal magkutu kutu ne
meh aa mamatalin [managgain].
49. Sumaguwa [Muhammad ‫ ﷺ‬meh sipat nen] meh ayat matarrang َ ‫ِين أُوتُوا ْ ٱلحعِلح َم َو َما ََيح‬
‫ح ُد‬ َ ‫ت ََي َنَٰت ِف ُص ُدور هٱَّل‬ُۢ ُ َٰ ‫بَ حل ُه َو َء َاتَٰي‬
ِ ِ ِ
َ ‫َ ٓ ه ه‬
ganta si meh daakan [pangateyan] iye ne meh siye kaurungan ٤٩ ‫أَ‍ِبتَٰيَٰت َِنا إَِل ٱلظَٰل ُِمون‬
katau [meh Yahudi duk Nasrani] duk gana pataykut amban meh
ayat Kami malaingkan meh aa panganyaya.
َ ‫ُح ه‬ َ َ َ ُ َٓ َ ْ ُ َ
50. Duk pain [iye ne meh siye pananaggain] bang sih be hadja
َ ‫تع‬
‫ِند‬ ُ َٰ ‫ٱٓأۡلتَٰي‬ ‫َوقالوا ل حوَل أنزِل َعل حيهِ َءاتَٰيَٰت مِن هربِهِۦ قل إِن َما‬
pinaturun tudju iye meh ayatin amban Tuhan ne, Bissahun [Oh ٥٠ ‫ني‬ ٌ ‫ِإَون َما ٓ َأنَا نَذِير ُّمب‬
‫ه ه‬
ِ ‫ٱَّلل‬
ِ
Muhammad ‫ ]ﷺ‬bennal meh ayatin amban Allahu Taala du,
Dumain ku ine duk ine malaingkan aku nuwi –nuwi hadja [pasal
kalaatan siksa] tampal.
‫ه‬ َ َ‫ََ َح َ ح ح َهٓ َ َحَ َ َح َ ح َ َ ُح‬
51. Weey ge pe mararahi si siye [meh pananaggah ien] weh bennal ‫ل َعل حي ِه حم إِن ِِف‬
َٰ ‫أو لم يكفِ ِهم أنا أنزنلا عليك ٱلكِتَٰب يت‬
َ ‫ح‬ َ َٰ َ ‫َ َٰ َ َ َ ح َ َ ح‬
Kami magpaturun tudju kau Kitabin [Qur-anin Oh Muhammad] ٥١ ‫ى ل ِق حوم يُؤم ُِنون‬‫ذل ِك لرۡحة وذِكر‬
binassa luu si siye? Bennal si damikkiyan [pagpaturun Kami ien]
asal aseh teed duk pameesseb si meh aa qawman magparatsaya.
َ َ ‫ك حم َشهيداۖۡ َي حعلَ ُم َما ِف ه‬ ُ َ ‫ُ ح َ َ َٰ ه َ ح َ َ ح‬
52. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬mararahi ne Allahu Taala si antara ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
‫ت‬ ِ ِ ‫قل كَف بِٱَّلل ِ بي ِّن وبين‬
ُ َ َ ُ ‫ه‬ ْ َ َ ‫ح‬ ْ َ ‫ۡرض َو هٱَّل‬ َ‫ح‬
ku duk antara bi Saksi, [sabab] Iye Makahati diyata meh langit ‫ِين َء َام ُنوا بِٱل َبَٰ ِط ِل َوكف ُروا بِٱَّلل ِ أ ْو َٰٓلئِك ه ُم‬ ِ ‫َوٱۡل‬
duk bulakin duk iye ne meh siye magparatsaya si kabatalan duk َ ُ َٰ َ ‫ح‬
٥٢ ‫ِسون‬ ِ ‫ٱلخ‬
naggah siye si Allahu Taala, iye meh siye ien malugiin.
َ
‫اب‬ َ ‫ك بٱلح َع َذاب َول َ حو ََلٓ أ َجل ُّم َسم ه‬
ُ ‫ۡلا ٓ َء ُه ُم ٱلح َع َذ‬ َ َ ُ ‫ََح َح‬
53. Duk dinayi dayi kew weh de [Oh Muhammad piki paboo] siksa ِ ِ ‫جلون‬ ِ ‫ويستع‬
bang hadja dumain gantaan tartantu, asal tekka ne si siye siksain َ ُ ُ ‫َََح َهُ َ حَ َ ُ ح َ َح‬
٥٣ ‫وَلأت ِينهم َغتة وهم َل يشعرون‬

373
duk asal patekka teed si siye tagha duk siye ley gey ien talessa de.
َ ‫ح‬ َ ‫ح‬ َ ‫ه َ ه‬ َ َ‫َح َح ُ َ َ ح‬
54. Dinayi dayi kew weh de piki siksa duk bennal [Narka]
َ ‫كَٰفِر‬
٥٤ ‫ين‬ِ ‫يطُۢة بِٱل‬ ِ ‫اب ِإَون ج َهن َم ل ُم‬
ِ ‫جلونك بِٱلعذ‬
ِ ‫يستع‬
Jahannamin asal ngalikus teed meh aa pananagga. َ ‫َح‬
ُ ُ
‫ت أ حر ُجل ِ ِه حم َو َيقول‬
َ ُ ‫يَ حو َم َي حغ َشى َٰ ُه ُم ٱلح َع َذ‬
ِ ‫اب مِن ف حوق ِ ِه حم َومِن َت‬
55. Essebun] si Ellew dinebbuhan ne siye weh siksain amban
َ ُ َ ُ ُ َ ْ ُ ُ
diyataan de duk amban diyawaan meh bettis de duk pinain: ٥٥ ‫نت حم ت حع َملون‬ ‫ذوقوا ما ك‬
Nanamun bi iye [tumbas] bakas hininang bin.
ُ ُ ‫ِين َء َام ُن ٓوا ْ إ هن أَ ِ َ َ َ ه َ ح‬
َ ‫َتَٰيَٰع َِباد َِي هٱَّل‬
56. Oh kaam meh ipun Ku iye ne meh siye magparatsaya, sabennal ِ ‫ۡرَض وَٰسِعة فإِتَٰي َٰ َ فٱعبد‬
٥٦ ‫ون‬ ِ
bulak Kun luha, na tunggal hadja kaam si Aku manumba
[magpamariyawain]. َ ُ َ ُ ‫َٓ َ ُ حَ ح‬ ‫ُ ُّ َ ح‬
٥٧ ‫ت ث هم إَِلح َنا ت حر َج ُعون‬
ِۖ ِ ‫ك نفس ذائِقة ٱلمو‬
57. Tiyap tiyap ginhawa baran makananam kamatey, puwas ien
tudju Kami du pamolean bin.
ُ َ ‫َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ُ ْ ه َٰ َ َٰ َ ُ َ َ ه ُ َ ح‬
58. . Duk iye meh siye magparatsaya duk maghinang [hap] meh ‫ٱۡل هنةِ غ َرفا‬ ‫ت نلبوِئنهم مِن‬ ِ ‫وٱَّلِين ءامنوا وع ِملوا ٱلصل ِح‬
َ ‫ح‬ َ
َ ‫ِيها ن حِع َم أ حج ُر ٱلعَٰمل‬ َ ‫ََتحري مِن ََتحت َِها حٱۡلَنح َه َٰ ُر َخ َٰ ِِل‬
َ ‫ِين ف‬
makasulut asal patennah Kami teed siye amban diyalem Surgah ٥٨ ‫ِني‬ ِ ِ
meh bilik magselluy amban tindakan ne meh subain kakkal siye
lai diyalem ne salama lama, sa hap hap ne tumbas meh aa
maghinang [ammal ibadat].
59. Iye ne meh siye magsandal [magsabar] duk luu siye si Tuhan de
َ ُ‫ه‬ َٰ َ َ ‫َبوا ْ َو‬
٥٩ ‫لَع َرب ِ ِه حم َي َت َوُكون‬ َ ‫هٱَّل‬
ُ َ ‫ِين َص‬

[tattap] pasangdel.
ُ ُ ُ ُ ‫َو َك َأين مِن َدٓابهة هَل ََتح ِم ُل ر حز َق َها ه‬
‫ٱَّلل يَ حر ُزق َها ِإَويهاك حم َوه َو‬
60. Duk piye hadja amban meh binatang gana ngagastuhan ِ ِ
ُ َ ‫ه ُ ح‬
[rizzikian dine] Allahu Taala mangarizzikian iyehin [damikkiyan] ٦٠ ‫ٱلس ِميع ٱلعل ِيم‬
kaam Iye du sab, Duk Iye Sangat Makakale Sangat Makahati.
‫ه‬ ‫ه‬ َ َ‫ح‬
‫ت َوٱۡلۡرض َو َسخ َر ٱلش حم َس‬ َ َ ‫َولَئن َس َأ حتلَ ُهم هم حن َخلَ َق ه‬
61. Duk bang siye tilew nu [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬bang sine ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ
َ ُ َ ‫َ ح َ َ َ َ َ ُ ُ ه ه ُ َ َ ه َٰ ُ ح‬
magpapanjari meh langit duk bulakin duk mamatuhut tuhut ٦١ ‫وٱلقمر َلقولن ٱَّللۖۡ فأّن يؤفكون‬
mata ellew duk bulanin? Asal pain de teed iyu: Allahu Taala, na
saingge pe [patala de amban kasabennalanin]?
َ ‫ٱَّلل يَبح ُس ُط ٱلر حز َق ل َِمن ي َ َشا ٓ ُء م حِن ع َِبادِه ِۦ َو َي حقد ُِر َ َُل ٓۥ إ هن ه‬
‫ٱَّلل‬ ُ‫ه‬
62. Allahu Taala mamellat [mangurung] rizzikiin si sine sine ِ ِ
kabayaan Ne amban meh ipun Ne duk ganta Ne iye, Bennal ٦٢ ‫َشء َعل ِيم‬ ‫كل َ ح‬ ُ
ِ ِ‫ب‬
Allahu Taala si tiyap tiyap ine ine Sangat Makahati. ََ ٓ ٓ ‫ََ َ َحَُ ه ههَ َ ه‬
َ َ‫ح‬
63. Duk bang siye tilew nu [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬bang sine ‫ٱلس َماءِ َماء فأ حح َيا بِهِ ٱۡلۡرض ِم ُۢن‬ ‫ولئِن سأتلهم من نزل مِن‬
َ ‫َ ح َ ح َ َ َ ُ ُ ه ه ُ ُ حَ ح ُ ه َ ح َ ح َ ُ ُ ح‬
magpaturun amban diyata langit bohe [ulanin] na [janan] ellum ‫َع ِد موت ِها َلقولن ٱَّلل ق ِل ٱۡلمد َِّلل ِ بل أكَثهم َل‬
َ ُ
weh ne [jambangan] bulakin puwas amban kamatey [katoho ne] ٦٣ ‫َي حعقِلون‬
asal pain de teed iyu Allahu Taala du, Bissahun pudji tudju
Allahu Taala, sumaguwa kahekkahan den gey tatali de.
َ ِ َ ‫ٱل َار ٱٓأۡلخ َِرةَ ل‬ ‫ه‬ َ َ ‫ح َ َ َٰ ُ ُّ ح ٓ ه‬ َ
64. Duk ganah du [guna] kaellum Dunya inin malaingkan ‫ِه‬ ‫ِإَون ه‬ ‫ٱلن َيا إَِل ل حهو َولعِب‬ ‫َو َما هَٰ ِذه ِ ٱۡليوة‬
َ َ ْ ُ َ َ ُ َ‫ح‬
pagpamellang hadja duk pagkalolaan duk bennal lahat Akhiratin ٦٤ ‫ٱۡل َي َوان ل حو َكنوا َي حعل ُمون‬
asal iye teed ien [mapatut pagtagemahanin sabab hap iye
manamal amban kaellum Duya] bang sih hadja ien katauhan de.
‫َ ََ َه‬ َ َ ‫َ َ َ ُ ْ حُ ح َ َ ُْ هَ ُح‬
65. Na apabila siye paruwa diyata kappal maku maku siye tudju ‫ِين فل هما َنى َٰ ُه حم‬
‫ني َُل ٱل‬ ‫ٱَّلل ُمل ِِص‬ ‫ك دعوا‬
ِ ‫فإِذا رك ِبوا ِِف ٱلفل‬

374
Allahu Taala tulus ikhlas tartantu si pag agama si Iye [sabab dahit َ ُ ‫َ حَ َ ُ ح ُح‬
٦٥ ‫ّشكون‬
ِ ‫َب إِذا هم ي‬
ِ ‫إَِل ٱل‬
de si goyak basag] Na sakayi siye pinalappas weh Ne tudju bulak
na tagha hep siye magsakutu [si Allahu Taala].
َ َ َ َ ْ َ ٓ ْ ُ‫ح‬
66. Na ambat siye naggah si kapangurung Kami siye [amban meh ٦٦ ‫َِلَكف ُروا ب ِ َما َءات حي َنَٰ ُه حم َو َِلَ َت َم هت ُعوا ف َس حوف َي حعل ُمون‬
ni’matin] duk maglami lami na song du ien katauhan de.
‫اس م حِن‬ُ ‫أَ َو ل َ حم يَ َر حوا ْ َأنها َج َعلح َنا َح َر ًما َءامِنا َو ُي َت َخ هط ُف ٱنله‬
67. Weh gah ke takite de hininang weh Kami Haram [Makkahin]
َ ُ‫ح‬ ‫ه‬ َ ‫ح‬ ‫ََ ح‬
Sanyang duk bineddut [pinatahala sinege] meh manusiya ٦٧ ‫َح حول ِ ِه حم أفبِٱل َبَٰ ِط ِل يُؤم ُِنون َوبِن حِع َمةِ ٱَّلل ِ يَكف ُرون‬
katalibut den [ambat lahat de]?, Weh si kabatalan hadja
pamaratsayahan den duk si Ni’mat Allahu Taala panaggaan den?
َ َ‫ح‬
‫ٱۡل ِق ل هما‬ َ ‫َت َٰ َ َ ه َ ً َ ح َ ه‬ ‫ََ ح َح َُ ه ح‬
َ َ ‫ٱف‬
68. Duk tamanan anyaya iye ne maghinang hinang luu si Allahu ِ ‫ى لَع ٱَّلل ِ كذِبا أو كذب ب‬ ‫ومن أظلم مِم ِن‬
ََٰ ‫ح‬ ‫َ َهَ َح‬ ََ ٓ
Taala [bissa] puting atawa muting iye kasabennalan sakayi tekka ٦٨ ‫َجا َءهُ ٓۥ أليح َس ِِف جهنم مثوى ل ِلكفِرِين‬
َ
si iye, weh dumain ke si [Narka] Jahannam lahatan meh aa
pananaggain? َ َ ‫َ ه َ َ َٰ َ ُ ْ َ َ َ ح َ ه ُ ح ُ ُ َ َ ه ه‬
69. Duk iye ne meh siye maglugtuh si [agama] Kami asal toan Kami ‫ٱَّلل ل َم َع‬ ‫ٱَّلين جهدوا فِينا نلهدِينهم سبلنا ِإَون‬
ِ ‫و‬
َ ‫حسن‬ ‫ح ح‬
teed siye meh lan tudju Kamihin duk bennal Allahu Taala asal ٦٩ ‫ِني‬ ِ ‫ٱل ُم‬
pasarta si meh aa magpahap hap.

375
ُ‫الر حوم‬
ُّ ُُ‫سُ ُورة‬
SURATUL AR-ARUM 30
ُ

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

ٓ
1. Aleef Laam Meem ( Meh huruf magtampu ganah makahati ١ ‫ال ٓم‬
maksud nen malaingkan Allahu Taala.
ُ ‫ٱلر‬ ُ
2. Taraag Rome in [Weh Persia]. ٢ ‫وم‬ ِ ‫غل َِب‬
ُّ ‫ت‬

َ ‫ح‬ ََ ُ َ‫َحَ ح‬
3. Si tamanan katapitan lahat Rome duk siye ien puwas amban ٣ ‫ۡرض َوهم ِم ُۢن ََ حع ِد غلب ِ ِه حم َس َيغل ُِبون‬
ِ ‫ِف أدّن ٱۡل‬ ِٓ

pakadaag siye song du siye ngandaag si [Kuntara de Parsia]. َ‫َ ه ح‬


‫ح‬ ُ َ ‫ح‬
4. Si tellu sampay pasiyam tahun, tattap si Allahu Taala ‫ِني ُۗ َِّلل ِ ٱۡل حم ُر مِن ق حبل َو ِم ُۢن ََ حع ُد َو َي حو َمئِذ َيف َر ُح‬ ‫ِِف بِضعِ ِسن‬
َ ‫ح ح‬
pakaradjaanin dehellu pe duk dambuli [amban ien] duk si ellew ٤ ‫ٱل ُمؤم ُِنون‬
[pangandaag meh Rome ley magsinna sinna meh aa
magparatsayahin.
ُ ‫ٱلرح‬
٥ ‫ِيم‬ ُ ‫نِص َمن ي َ َشا ٓ ُء ۖۡ َو ُه َو ٱلح َعز‬
‫يز ه‬ ‫َ ح ه‬
ُ ُ َ‫ٱَّلل ِ ي‬ ‫ِص‬
5. Sabab tabang Allahu Taala, tabangan Ne [pinadaag] sine sine ِ ِ ‫بِن‬
kabayaan Ne, Na Iye Sangat Kesegan Sangat Makasi.
َ ََ‫ك‬‫َ ح َ ه َ ُ ح ُ ه ُ َ ح َ ُ َ َ َٰ ه َ ح‬
6. Janji Allahu Taala gey iye maluba janji Ne, sumaguwa ِ ‫َث ٱنله‬
‫اس َل‬ ‫وعد ٱَّللِۖۡ َل َيل ِف ٱَّلل وعدهۥ ولكِن أ‬
َ َ
kahekkahan meh manusiyain gey katauhan de. ٦ ‫َي حعل ُمون‬
ُ ُ ‫َ ح َ َ َٰ ِ ُّ ح‬ َ َ َ
7. Katauhan den hadja iye katampalan kaellum Dunyahin [kowe ‫ٱلن َيا َوه حم َع ِن ٱٓأۡلخ َِرة ِ ه حم‬ ‫َي حعل ُمون ظَٰ ِهرا مِن ٱۡليوة‬
َ ُ َ
meh pag-usaha] duk siye ley amban Akhirat asal ligap [gey ٧ ‫غَٰفِلون‬
tatanul de pag-agamahin].
َ َ‫ح‬ ُ ‫سهم هما َخلَ َق ه‬
َ َ ‫ٱَّلل ه‬ ُ َ ٓ ْ ُ ‫ََ َح َََ ه‬
8. Weh gah ke siye ien makapikil si ginhawa baran de, weh gah ‫ت َوٱۡلۡرض َو َما‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ ِ ‫ِف أنف‬ ِ ‫أو لم يتفكروا‬
ََ ‫ح‬
pinapanjari weh Allahu Taala meh langit duk bulakin duk ine pe
َٓ
‫اس بِل ِقا ِٕي‬ ‫ه‬ َ َ ‫ه‬ َ ُّ
ِ ‫ٱۡل ِق وأجل مسم ِإَون كث ِۡيا مِن ٱنل‬ َ َ ‫بَيح َن ُه َما ٓ إ ِ هَل ب‬
ِ
si antara ne malaingkan asal kasabennalan [hangkan ien َ ُ َٰ َ َ ‫َ ح‬
٨ ‫رب ِ ِهم لكفِرون‬
pinapanjari] duk tegteban ginanta? Duk bennal kahekkahan
amban meh manusiya si pagkasuwa duk Tuhan de asal naggah
[gey magkahagad]. َ ‫ََ َح َ ُ ْ ح‬
‫ِين مِن‬َ ‫نظ ُروا ْ َك حي َف ََك َن َعَٰق َِب ُة هٱَّل‬ ُ ََ
‫ۡرض في‬ِ ‫ۡيوا ِِف ٱۡل‬ ‫س‬
ِ ‫أو لم ي‬
9. Weh gah ke siye lumengngan diyata bulak, Na takite re du pain
َ‫ك ََث‬‫َ ح ح َ ُْٓ َ َ ه ح ُ ح ُه َََ ُ ْ ح َ َ َ َ َ ُ َ ٓ َ ح‬
bang saingge kaniyaan tumbas iye meh siye dehellu amban siye ‫قبل ِ ِهم َكنوا أشد مِنهم قوة وأثاروا ٱۡلۡرض وعمروها أ‬
ُ ‫ت َف َما ََك َن ه‬ َ ‫ه َ َُ َ َ َ َٓحُ ح ُُ ُُ ح‬
[meh pananaggain] kaniyaan den labi pe basag amban siye ien ‫ٱَّلل‬ ِۖ ِ َٰ‫مِما عمروها وجاءتهم رسلهم بِٱِلَيِن‬
َ ‫ح‬ ُ َْ ُ َ َ ‫ح‬
duk [bungkalan de bulakin, binadja pagtaneman] duk ٩ ‫َِلَظل َِم ُه حم َولَٰكِن َكن ٓوا أنف َس ُه حم َيظل ُِمون‬
patenggehan we de meh lumah duk meh lahat [labi pe amban
pagpatengge meh siye magsakutu panaggah iyu] duk katekkahan
siye meh Rasul de magboo katarrangan [kasabennalan] na
dumain Allahu Taala manganyaya siyehin, sumaguwa kaniyaan

376
den ginhawa baran den du [mismu] manganyayah di ren.
‫ه‬ َ ْ ‫ُ ه َ َ َ َٰ َ َ ه َ َ َ َٰٓ ُ ْ ُّ ٓ َ َٰٓ َ َ ه‬
10. Puwas ien kaniyaan tumbas iye ne siye magpakalaat kalaatan ِ َٰ ‫ى أن كذبُوا أَ‍ِبتَٰي‬
ِ ‫ت ٱَّلل‬ ‫ثم َكن عقِبة ٱَّلِين أسـوا ٱلسوأ‬
َ ْ ُ َ
[pagsakutu] pagputing meh ayat Allahu Taalahin [laat du sab] ١٠ ‫َوَكنوا ب ِ َها ي َ حس َت حه ِز ُءون‬
duk kaniyaan den si meh ayat ley ngidji [ngandiyawa
ngandiyawa pe siye].]
َ ُ َ ُ ُ ُ ‫ه ُ َ ح َ ُ ْ حَ ح َ ُ ه‬
11. Allahu Taala managnaan pinapanjarihin puwas ien [pakellum] ١١ ‫ِيدهُۥ ث هم إَِلحهِ ت حر َج ُعون‬ ‫ٱَّلل يبدؤا ٱۡللق ثم يع‬
Ne balik [puwas amban kamatey de] puwas ien tudju Iye du
pamapolean kaamin.
12. Duk [essebun] si Ellew nengge ne Qiyamatin [patekka] ne, َ ‫اع ُة ُي حبل ُِس ٱل ح ُم ح‬
١٢ ‫ج ِر ُمون‬ َ ‫ٱلس‬ ُ ‫َو َي حو َم َت ُق‬
‫وم ه‬
puspus ne susun meh pananaggah meh aa bulaugin.
ََٓ ُ ْ ُ ََ ُْ َ َ ُ ‫ُ ََٓ ح‬ ‫ََح َ ُ ه‬
13. Duk gah ne niya si siye amban meh pagsakutuhan den meh ‫ّشَكئ ِ ِه حم‬ َٰٓ ‫كن ل ُهم مِن ۡشَكئ ِ ِهم شف‬
ِ ‫عؤا وَكنوا ب‬ ‫ولم ي‬
nafaat duk kaniyaan den si meh magsakutu si siyehin naggah ne. َ
َ ‫كَٰفِر‬
١٣ ‫ين‬ ِ
َ ُ َ َُ ‫ََحَ َُ ُ ه‬
14. Duk [essebun] si Ellew nengge ne Qiyamatin si ellew ien ١٤ ‫اعة يَ حو َمئِذ َي َتف هرقون‬ ‫ويوم تقوم ٱلس‬
magsapehak ne siye kemon.
َ َ َٰ َ َٰ ‫َ َ ه ه َ َ َ ُ ْ َ َ ُ ْ ه‬
15. Na adapun iye ne meh siye magparatsaya duk maghinang ‫ت ف ُه حم ِِف َر حوضة‬
ِ ‫فأما ٱَّلِين ءامنوا وع ِملوا ٱلصل ِح‬
َ َُ‫ُح‬
makasulut [mahapin] na siye ien diyalem meh kabbunan ١٥ ‫َبون‬ ‫ُي‬
[Surgah] ne magsinna sinna.
َٓ ْ ‫ََه ه َ َ َ ْ َ ه‬
16. Duk adapun iye ne meh siye naggah duk muting si meh ayat ِ ‫كف ُروا َوكذبُوا أَ‍ِب َتَٰيَٰت َِنا َول ِقا ِٕي ٱٓأۡلخ َِرة‬ ‫وأما ٱَّلِين‬
َ ُ َ ‫ُح‬ َ َ‫ح‬ َ ََُْ
Kami duk pagkasuwa si Akhirat, Na iye meh siye ien diyalem ١٦ ‫اب ُمۡضون‬ ِ ‫فأو َٰٓلئِك ِِف ٱلعذ‬
siksa pinaasek.
َ ُ ‫َ ُح ُ َ َ َ ُ ح‬ ‫َ ُ ح َ َ ه‬
17. Na [Pudjihun bi] Allahu Taala si kohap bi duk si sawung bi. ١٧ ‫حون‬ِ ‫فسبحَٰن ٱَّلل ِ حِني تمسون وحِني تصب‬

َ ‫َ َ ُح‬ َ‫ح‬ ‫َ َُ ح‬
18. Duk Mahasutsi Allahu Taala diyata langit duk bulak duk kohap ‫ۡرض َو َعشِ يا وح‬
١٨ ‫ِني تظ ِه ُرون‬ ِ ‫ت َوٱۡل‬ َ َ ‫ٱۡل حم ُد ِف ه‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ َ ‫وَل‬
[sabu bi manuney Asr in] duk sabu bi [manuney luhulin].
‫َُ ح ُ حَ َ َ ح َ َُ ح‬ ‫ح‬ ‫َير ُج ٱلح َ ه‬‫ُح‬
19. Pinaguwa weh Allahu Taala [manusiya] maellumin amban asal ‫ۡح‬
ِ ‫ۡح وي‬ِ ‫ت ويخ ِرج ٱلميِت مِن ٱل‬ ِ ِ ‫ۡح م َِن ٱل َمي‬ ِ
َ ‫َ َ َ ُح‬ َ َ‫ح‬
asal matey [iye ne nutfa] duk paguwa Ne du sab mamateyin ١٩ ‫ٱۡلۡرض ََ حع َد َم حوت َِها َوكذَٰل ِك َّت َر ُجون‬
[nutfa] amban manusiya ellum [supaya pakellum ne] duk
pakellum Ne bulakin [tinata ulan] puwas amban kamatey ne,
Kowe du sab damikkiyan ien pamaguwa kaamin [si mahshar].
َ ُ َ َٓ ‫َُ ُ ه‬ ُ ََ َ ‫َ ح‬ َ
20. Duk amban meh tanda Allahu Taala iye ne papanjari Ne kaam ‫نتم بَّش‬ ‫َوم حِن َءاتَٰيَٰتِهِۦٓ أن خلقكم مِن تراب ثم إِذا أ‬
َ ُ َ َ
amban bulak [Adam] puwas ien tagha kaam [ngahekka] meh ٢٠ ‫ّشون‬ ِ ‫تنت‬
manusiyain ngulimbanag.
ْٓ ُ ُ ‫َ ح‬ َ ُ ُ َ ُ َ َ َ ‫َح‬ َ
21. Duk amban meh tanda [Allahu Taala] pinapanjarihan kaam weh ‫َوم حِن َءاتَٰيَٰتِهِۦٓ أن خل َق لكم م حِن أنفسِ ك حم أ حز َوَٰجا ل ِتسكنوا‬
َ َ َ َ ‫َحَ َ َ ََ َحَ ُ ه َ ه َ َ حًَ ه‬
Ne amban meh ginhawa baran bi meh limbang [Anda/Ella] ‫ۡحة إِن ِِف ذَٰل ِك ٓأَلتَٰيَٰت ل ِق حوم‬‫إَِلها وجعل بينكم مودة ور‬
َ ‫َ ه‬
supaya kaam neteg si meh [limbang bi] duk hininang weh Ne si ٢١ ‫َي َتفك ُرون‬
antara bi meh kasilasa duk asein, bennal si meh damikkiyan ien
asal meh tanda si me aa qawman mikil.

377
ُ َ ‫ح َ ُ َح‬ َ‫ح‬ َ َ ‫َوم حِن َء َاتَٰيَٰتهِۦ َخلح ُق ه‬
22. Duk amban meh tanda Ne pagpapanjari meh langit duk bulak ‫ۡرض َوٱخت ِلَٰف ألسِنت ِك حم‬
ِ ‫ت َوٱۡل‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ
duk pagbidda bidda della bi meh [bahasa bi] duk meh warna bi, َ ََٰ ‫ح‬ ََٰ َ َٰ َ ‫َ َ ح َ َٰ ُ ح ه‬
٢٢ ‫وألون ِكم إِن ِِف ذل ِك ٓأَلتَٰيت ل ِلعل ِ ِمني‬
bennal si damikkiyan ien asal meh tanda si sagannap ‘Alam.
ُ ُ ٓ َ ‫َ ح َ َ َٰ َ َ ُ ُ ه ح َ ه َ َ ح‬
ٓ‫كم مِن فَ حضلِهِۦ‬
23. Duk amban meh tanda Ne [iye ne] katumuli bi sangem duk ellew ‫ومِن ءاتَٰيتِهِۦ منامكم بِٱَل ِل وٱنلهارِ وٱبت ِغاؤ‬
َ َ َ َ َ ‫ه‬
duk pangapas bi [pag-usaha] bi amban kalabbihan Ne, bennal si ٢٣ ‫إِن ِِف ذَٰل ِك ٓأَلتَٰيَٰت ل ِق حوم ي َ حس َم ُعون‬
damikkiyan ien asal meh tanda teed si meh aa qawman pakale.
ٓ ‫َ ح َ َ َٰ ُ ُ ُ ح َ ح َ َ ح َ َ َ َ ُ َ ُ َ ه‬
24. Duk amban meh tanda Ne pakitehan Ne kaam lalat katalewan ِ‫ٱلس َماء‬ ‫َنل مِن‬ ِ ‫ومِن ءاتَٰيتِهِۦ يرِيكم ٱلَبق خوفا وُمعا وي‬
َ َ َٰ َ
‫ٓأَلتَٰيَٰت ل ِ َقومح‬ ‫ٓ ه‬ َ َ‫ح‬ ‫َٓ َُح‬
duk helat helat duk pinaturun ne amban diyata langitin bohe ‫ۡحۦ بِهِ ٱۡلۡرض ََ حع َد َم حوت َِها إِن ِِف ذل ِك‬
ِ ‫ماء في‬
َ ُ
[ulan] na pakellum Ne duk bohe ley bulakin puwas amban ٢٤ ‫َي حعقِلون‬
kamatey [katoho ne], bennal si damikkiyan ien asal meh tanda si
meh aa qawman nalih.
ُ َ َ ُ َ ُ َ‫َ َُ َ ه ٓ ح‬ َ
25. Duk amban meh tanda Ne [iye ne] panengge langit duk duk ‫ٱلس َما ُء َوٱۡلۡرض بِأ حمرِه ِۦ ث هم إِذا د ََعك حم‬ ‫َوم حِن َءاتَٰيَٰتِهِۦٓ أن تقوم‬
َ ‫َٓ َ ُ َح‬ َ‫ح‬ ‫َ ح‬
bulak sabab daakan Ne, puwas ien bang ne kaam linganan Ne ٢٥ ‫نت حم َّت ُر ُجون‬ ِ ‫دع َوة م َِن ٱۡل‬
‫ۡرض إِذا أ‬
amban diyalem bulak tagha ne kaam kaguwa guwaan.
َ َ ‫ُ ه‬ َ‫ه َ َ َ ح‬ َ َ
26. Duk si Iye du dapuh kemon sasuku diyata meh langit duk ٢٦ ‫ۡرض ك َُلۥ قَٰن ُِتون‬ ِ َٰ ‫َو َُلۥ من ِِف ٱلسمَٰو‬
ِۖ ِ ‫ت وٱۡل‬
bulakin duk si Iye du patuhut.
َُ ‫َ ح‬ َ ُ ‫ُ َح‬ َ ‫َو ُه َو هٱَّلِي َي حب َد ُؤا ْ ح‬
ُ ‫ٱۡللح َق ُث هم يُع‬
27. Duk Iye du managnaan pinapanjarihin puwas ien pabalik Ne ‫ِيدهُۥ َوه َو أه َون َعل حي ِۚهِ َو َُل ٱل َمثل‬
َ‫ح‬ َ‫حَ ح‬
[pinakellum puwas amban kamatey de] duk ien labi pe lampung ٢٧ ‫ِيم‬ َ ‫يز ح‬
ُ ‫ٱۡلك‬ ُ ‫ۡرض َو ُه َو ٱلح َعز‬
ِۚ ِ ‫ت َوٱۡل‬
َ َ ‫لَع ِف ه‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ َٰ ‫ٱۡل‬
ِ
si Iye, duk Iye du Tamanan langkew upama diyata meh langit
duk bulakin [Sabab gana patut pagpamariyawaan malaingkan
tattap Iye] Duk Iye Sangat Kawase Sangat Pandey.
َ ََ ‫ه‬ ُ ‫ُ َ ه‬ ُ َ َ ُ َ َ َ
28. Sinabbut weh Ne si kaam upamahin amban meh ginhawa baran ‫ك ح‬
‫ت‬ ‫ۡض َب لكم همثَل م حِن أنفسِك حمۖۡ هل لكم مِن ما مل‬
bi, weh ine niyah si kaam amban meh [meh bataan bi iyu] meh ٓ
‫نت حم فِيهِ َس َواء‬ُ َ‫ك حم فَأ‬
ُ َٰ َ ‫ُ َ َ ٓ َ َ َ َ ح‬ ُ
‫أيح َم َٰ ُنكم مِن ۡشَكء ِِف ما رزقن‬
َ

pagsakutuhan si iye bakas pangarizziki Kami kaamin?[ na Allahu َ ُ َُ َ َ َ ُ ُ َ ُ َ َ َ ُ ََ


ِ َٰ ‫َّتافون ُه حم كخِيفت ِك حم أنف َسك حم كذَٰل ِك نف ِصل ٱٓأۡلتَٰي‬
‫ت‬
Taala gey du sab bayah pagsakutuhan si Pag-ibadat] Na kaam iyu َ ُ َ
٢٨ ‫ل ِق حوم َي حعقِلون‬
Sali du kaam si ien duk siye, sabab tinalew kaam [si siye] kowe du
katalew bi si meh ginhawa baran bi [pagkasi bi], Kowe
damikkiyan ien panalassay Kami meh ayatin si meh aa qawman
nali.
َ ‫َ هَ َ ه َ َ َ ُ ْٓ َ ح ََٓ ُ َ ح ح‬
29. Sumaguwa [iye mabennalin] tinuhut weh iye ne meh siye ‫ۡي عِلمِۖ ف َمن َي حهدِي َم حن‬
ِ ‫ب ِل ٱتبع ٱَّلِين ظلموا أهواءهم بِغ‬
َ ‫ِص‬ ‫ه‬ َُ َ َ ُ‫َ َ ه ه‬
manganyayahin meh hawa nafsu den, si gana panghati de, na ٢٩ ‫ين‬ ِ ِ َٰ‫أضل ٱَّللۖۡ وما لهم مِن ن‬
sine ne manoan iye ilepas Allahu Taalahin? Duk gana ne teed si
siye meh pananabang.
َ َ ‫ك ل ِِلِين َحن ِيفا ف حِط َر َت ٱ هَّلل ِ هٱلِت َف َط َر ٱنله‬َ َ ‫ََ ح َ ح‬
30. Na pabentelun luwe nun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬si pag-agama ‫اس َعل حي َها‬ ِ ِ ‫فأق ِم وجه‬
َ ‫ح‬ َ َ
َ ‫ِين ٱلقي ُم َولَٰك هِن أك‬ َ ‫ح‬ َ َ ‫ه‬ ‫ح‬ َ َ ‫َ َح‬
dambus bus, si asal asal pamapanjari Allahu Taala meh ‫اس‬ ِ ‫َث ٱنله‬ ِ
ُ ‫ۡللق ٱَّلل ِ ذَٰل ِك ٱل‬
ِ ِ ‫َل تبدِيل‬
َ َ َ
manusiyain, gey ne kagantian papanjarihan Allahu Taalahin, ٣٠ ‫َل َي حعل ُمون‬
Damikkiyan ien agama mabentelin, Sumaguwa kahekkahan
manusiyain gey katauhan de.

378
ْ ُ ُ َ َ َ ‫َ َح َ هُ ُ ََ ُ ْ ه‬
31. Pabalik [kaam tattap] tudju Iye [Allahu Taala] duk magmatalew ‫ٱلصل َٰوةَ َوَل تكونوا م َِن‬ ُ
‫۞من ِيبِني إَِلهِ وٱتقوه وأقِيموا‬
kaam si Iye duk magpatengge kaam sambahayang duk da kaam ٣١ ‫ِني‬َ ‫ٱل ح ُم حّشك‬
ِ
paniyah amban meh aa magsakutu.
َ
‫ب ب ِ َما َليح ِه حم‬ ‫َ ه َ َ ه ُ ْ َ ُ ح َ َ ُ ْ َ ُ ُّ ح‬
32. Amban [kowe meh siye] pagsapehak de agama den duk kaniyaan ِۢ ‫مِن ٱَّلِين فرقوا دِينهم وَكنوا شِيعا ۖۡ ك حِز‬
َ َ
den meh tumpukan [maghinang hinangan di re] tiyap tiyap ٣٢ ‫ف ِر ُحون‬
tumpukan si maniya si siyehin pagkeg keg de [pain de siye
matumawwain, si sawe den gah].
َ َ َ َٓ ُ َ َ ُّ ُ ‫َ َ ه ه َ ُ َ َ ح ْ َ ه‬
33. Duk apabila tawwah manusiyain kamulahan [sigpit atawa saki] ‫ني إَِلحهِ ث هم إِذا أذاق ُهم‬ِ ‫ِإَوذا مس ٱنلاس ۡض دعوا ربهم من ِيب‬
maku maku siye si Tuhan de magpatigupu dambus bus, Puwas َ ُ ‫حُ َ ح ُح‬ َ َ ًَ‫حُ َح‬
٣٣ ‫ّشكون‬ ِ ‫مِنه رۡحة إِذا ف ِريق مِنهم بِرب ِ ِهم ي‬
ien bang ne sab siye pasuleyan Ne ase [pangalta, kahap
parasahan] tagha hep tumpukan amban siyehin si Tuhan de
magsakutu.
َ َ َ َ َ ْ َ َ ٓ ْ ُ‫ح‬
34. Supaya siye naggah si iye kapangurung Kami siyehin, Na ٣٤ ‫َِلَكف ُروا ب ِ َما َءات حي َنَٰ ُه حم ف َت َم هت ُعوا ف َس حوف ت حعل ُمون‬
maglami lami ne kaam song du iyu katauhan bi.
َ ُ ‫ُح‬ ْ ُ َ َ ُ‫َح َ َحَ َ َح ح ُ حَ َُ َ ََ َه‬
35. Atawa weh bakas ke Kami magpaturun si siye [tanda] ubus ien ِ ‫أم أنزنلا علي ِهم سلطَٰنا فهو يتُكم بِما َكنوا بِهِۦ ي‬
٣٥ ‫ّشكون‬
manugan mangadaakan siye, supaya siye magsakutu?
ُ ْ َ َ ‫َٓ َ َ ح َ ه َ َ ح‬
36. Duk apabila pananaman Kami meh manusiyain aseh [alta, kahap ‫ۡحة فرِ ُحوا ب ِ َها ۖۡ ِإَون ت ِص حب ُه حم َسي ِ َئُۢة ب ِ َما‬‫ِإَوذا أذقنا ٱنلاس ر‬
parasahan] magsinna sinna siye si ien, duk bang siye tawwah َ َُ‫َه َ ح َح ح َ ُ ح َح‬
٣٦ ‫قدمت أيدِي ِهم إِذا هم يقنطون‬
kalaatan [kamiskin, kalaat parasahan] sabab kakahinang de,
tagha hep siye bekkatan ase ase.
َ َ ‫ه‬ ‫َ ٓ ح‬ َ
‫ٱلر حزق ل َِمن يَشا ُء َو َيقد ُِر إِن ِِف ذَٰل ِك‬ ُ ُ ‫ََ َح ََ حْ َ ه هَ َح‬
37. Weh gah ke kite de weh bennal Allahu Taala pamurahan ne ِ ‫أو لم يروا أن ٱَّلل يبسط‬
َ ‫ح‬ َ َ
rizzikiin si sine sine kabayaan Ne duk ganta Ne, Bennal si ٣٧ ‫ٓأَلتَٰيَٰت ل ِق حوم يُؤم ُِنون‬
damikkiyan ien asal meh tandah si meh aa qawman
magparatsaya.
َ َ َ
‫يلِۚ ذَٰل ِك خ حۡي‬ ‫ات َذا ٱلح ُق حر َ َٰ َ ه ُ َ ح ح َ َ ح َ ه‬ ََ
38. Na urunganun meh [usba] nu matapitin kapatutan ne duk aa ِ ِ ‫َب حقهۥ وٱل ِمسكِني وٱَن ٱلسب‬ ِ ‫ف‬
َ ‫ه ُ َ َ ُ ح ح‬ َ ُ ُ َ ‫ه‬
mamiskinin duk aa magtulak tulak [si tengnga lanin]. ٣٨ ‫يدون َو حج َه ٱَّللِۖۡ َوأ ْو َٰٓلئِك ه ُم ٱل ُمفل ُِحون‬‫ل َِّلِين ي ِر‬
Damikkiyan ien iye labi makahap si sine sine mabayah [si
tumbas] Allahu Taala duk meh siye ien aa magparuntunganin. َ ْ ُ‫َح‬
‫ََ َ ُ ْ َ ه‬ ٓ ِ ‫َو َما ٓ َءاتَيح ُتم مِن ربا ل ِۡيب َوا‬
39. Duk iye kapangurung bi amban [pagganda] ribahin supaya mag ِۡۖ‫اس فَل ي حربوا عِند ٱَّلل‬ ِ ‫ِف أ حم َو َٰ ِل ٱنله‬ ِ
ُ‫ك ُهم‬ َ َٰٓ َ ْ ُ َ ‫َ َ َٰ ُ ُ َ َ ح َ ه‬ ُ‫ََ ٓ َ َح‬
anak si meh alta manusiya, na gey ien magtatamba bang si ِ ‫وما ءاتيتم مِن زكوة ت ِريدون وجه ٱَّلل ِ فأولئ‬
َ ُ ‫ح ح‬
Allahu Taala duk iye pangurung bi amban zakatin, pangahelat ٣٩ ‫ٱل ُمضعِفون‬
helat bi tumbas Allahu Taala, Na iye meh siye ien magtamba
manamba [tumbas den].
ُ ‫َ ََ ُ ُ ََ ُ ُ ُ ُ ُ ُ ُح‬ ‫هُ ه‬
40. Allahu Taala du Iye mamapanjari kaamin puwas ien rizzikian Ne ۡۖ‫ٱَّلل ٱَّلِي خلقك حم ث هم َرزقك حم ث هم ي ِميتك حم ث هم ُييِيك حم‬
َ ‫َشء ُس حب‬ َ ُ َ َُ ‫ُ ََٓ ُ ه َح‬ ‫َح‬
kaam puwas ien papatey Ne kaam puwas ien pakellum Ne nesab ‫حَٰ َن ُهۥ‬ ِۚ ‫ۡشَكئِكم من يفعل مِن ذَٰل ِكم مِن ح‬ ‫هل مِن‬
kaam, Ine niyah ke amban meh pagasakutuhan bi [sinumba bi] َ ُ ‫َ َ َ َٰ َ َٰ َ ه ُ ح‬
٤٠ ‫ّشكون‬ ِ ‫وتعل عما ي‬
iyu makahinang amban meh damikkiyan ien bisan ine?
Mahasutsi Allahu Taala amban iye pagsakutu de ien.

379
َ ‫حَ َ ح ح َ َ َ َ ح‬ ُ َ َ‫َ َ َ ح‬
41. Pasaplag kalarakanin diyata bulak duk tahik sabab bakas tangan ِ ‫ت أيحدِي ٱنله‬
‫اس‬ ‫َب وٱِلَحرِ بِما كسب‬
ِ ‫ظهر ٱلفساد ِِف ٱل‬
َ ‫َ ُ ْ ََهُ ح َح‬ ‫َُ َح َ ه‬
manusiya [kalalaungan de] supaya siye pananaman Allahu Taala ٤١ ‫ج ُعون‬ِ ‫َِلُذِيقهم َعض ٱَّلِي ع ِملوا لعلهم ير‬
[tumbas] kasinduwehan hinang den kalu kalu du pain siye balik
[tudju Iye magtawbat].
ُ َ َ ‫ٱنظ ُروا ْ َك حي َف ََك َن َعَٰق َِب ُة هٱَّل‬
ُ َ َ‫ُ ْ ح‬ ‫ُح‬
42. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬lumengngan kaam diyata bulak na ‫ِين مِن ق حبل‬ ‫ۡرض ف‬
ِ ‫ِۡيوا ِِف ٱۡل‬‫قل س‬
payamanun bi [pinandogahan] bang saingge kaniyaan tumbas َُ‫ك‬
َ ‫َث ُهم ُّم حّشك‬ ‫َ َ َ ح‬
٤٢ ‫ِني‬ ِ ‫َكن أ‬
iye ne meh siye dehellu kaniyaan kahekkahan amban siyehin
magsasakutu].
َ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫َ ح‬ َ َ ‫ََ ح َ ح‬
43. Na pabentelun hadja luwe nun [ginhawa bara nun] si agama َ ِ ‫ك ل ِِلِين ٱلح َقي ِ ِم مِن َق حبل أن يَأ‬
‫ِت يَ حوم َل َم َرد َُلۥ م َِن‬ ‫فأق ِم وجه‬
ِ ِ
َ ‫ه‬
mabentelin dehellu amban katekka ellew gana ne kabintung ne ٤٣ ‫ٱَّللِۖۡ يَ حو َمئِذ يَ هص هد ُعون‬
amban Allahu Taala ellew ien magsapehak ne siye [Adakala tudju
Surgah atawa Narka].
ُ َ َ َ َ َ َ ‫ُح‬ َََ ََ َ
44. Na sine sine naggah na si ye du [mole tumbas] panaggah nen duk ِ ‫من كف َر فعل حيهِ كف ُرهُ ۖۡۥ َوم حن ع ِمل صَٰل ِحا ف ِِلنف‬
‫س ِه حم‬
َ
sine sine maghinang makasulut [hap] Na si meh ginhawa baran ٤٤ ‫َي حم َه ُدون‬
de ru ien [Surga pagdapa dapaan den].
َ ‫ه‬ ‫َ ح‬ َٰ َ ‫ٱلصَٰل‬‫َ ح َ ه َ َ َُ ْ َ َ ُ ْ ه‬
45. Supaya tumbasan Ne iye ne meh siye magparatsaya duk ‫ت مِن فضلِهِۦٓ إِن ُهۥ َل‬ِ ‫ِح‬ ‫َِلج ِزي ٱَّلِين ءامنوا وع ِملوا‬
maghinang meh makasulut [hap] amban kalabbihan Ne, َ ‫كَٰفِر‬ َ ‫ُ ُّ ح‬
٤٥ ‫ين‬ ِ ‫ُيِب ٱل‬
sabennal Iye gey malasa si meh aa pananaggah.
ُ َ َُ َ َ ‫َ ح َ َ ٓ َ ُح‬
46. Duk amban meh tanda Allahu Taala paboo Ne baliyu mahapin ‫ش َرَٰت َو َِلُذِيقكم مِن‬ ِ ‫ٱلر َياح مب‬ ِ ‫ومِن ءاتَٰيَٰتِهِۦ أن يرسِل‬
‫َ ح‬ ْ ُ َ ُ ‫حُ ح‬ َ‫ح‬
makeg [Duk ulan] duk supaya kaam palessahan Ne amban ase ‫ج ِر َي ٱلفلك بِأ حم ِره ِۦ َوتلِ َبح َتغوا ِمن فضلِهِۦ‬
‫ۡحتهِۦ َوتلِ َ ح‬
ِ ‫هر‬
َ ُ ‫َ ه ُ َح‬
[ni’mat] Ne duk paubas kappalin si daakan Ne duk supaya kaam ٤٦ ‫َول َعلك حم تشك ُرون‬
ngahelat helat amban kalabbihan Ne duk supaya kaam
magsarang shukur [si ni’mat Ne].
َ ‫َ َ ٓ ُ ح‬ َ َ ً َ ‫َح‬ َ‫ََ ح َ ح‬
47. Duk sabennal bakas Kami magpaboo dehellu amban kau [Oh ‫ت‬ِ َٰ‫َولقد أ حر َسلنا مِن قبل ِك ُر ُسَل إ ِ ََٰل ق حو ِم ِه حم فجا ُءوهم بِٱِلَيِن‬
َ ‫ِص ٱل ح ُم حؤ ِمن‬ َ َ ‫َ ََ حَ َ ه‬
Muhammad] meh Rasul tudju meh qawman de duk meh ٤٧ ‫ِني‬ ُ ‫ِين أ حج َر ُم ۖۡوا ْ َو ََك َن َح ًّقا َعلَ حي َنا نَ ح‬
‫فٱنتقمنا مِن ٱَّل‬
katarrangan [ayat Allahu Taala, sarta pinuting weh de] Na males
Kami amban iye ne meh siye magbulaug managgain, Duk
kaniyaan nen sabennal [kapatutan] Kami manabangan iye meh
siye magparatsayahin.
ٓ ‫ه‬ َ َ َ ُ ُ َ َ َٰ َ ُ ‫هُ ه ُح‬
48. Allahu Taala Iye magpaboo baliyuhin, Na ngalunsuran iye gabun ِ‫ٱلس َماء‬ ‫حاَا ف َيبح ُس ُط ُهۥ ِِف‬‫ٱلرتَٰيح فتث ِۡي س‬
ِ ‫ٱَّلل ٱَّلِي يرسِل‬
َ ‫َ َََ ح حَ َح‬ ُ ‫َحَ ََ ُٓ ََ ح‬
na pinabellat weh Ne [Allahu Taala] gabunin diyata langit ‫َتى ٱل َودق َي ُر ُج م حِن خِلَٰلِهِۖۡۦ‬ ‫ج َعل ُهۥ كِسفا ف‬ ‫كيف يشاء وي‬
saingge saingge kabayaan Ne, duk hininang we Ne magkanat َ ُ ‫َ ََ ُٓ ح َ ٓ َ ُ ح َح َح‬
٤٨ ‫اب بِهِۦ من يشاء مِن عِبادِه ِۦ إِذا هم يستب ِّشون‬ َ ‫فَإ َذا ٓ أَ َص‬
ِ
kanat na takite nu [Oh Muhammad] ulanin paguwa amban
diyalem gabun ley, Na bang tawwa weh ulan ley meh ipun Nen,
tagha hep siye magsinna sinna.
‫ِإَون ََكنُوا ْ مِن َق حبل أَن ُي َ ه‬
َ ‫َن َل َعلَ حيهم مِن َق حبلِهِۦ ل َ ُم حبلِس‬
٤٩ ‫ِني‬
49. Duk bisan pe sab bakas kaniyaan den dehellu amban kapaturun ِ ِ
ulan ley si siye magkarussungan.
َٓ ‫ه َحَ ُح حَ َ َح َ َح‬ َ ‫ٱنظ حر إ َ َٰٓ َ ح‬ُ َ
50. Na mayam kew tudju meh bakkas ni’mat Allahu Taala, bang ‫ۡح ٱۡلۡرض َعد موت ِها‬ ِ ‫َل َءاث َٰ ِر َرۡح‬
ِ ‫ت ٱَّلل ِ كيف ي‬ ِ ‫ف‬

380
َ ‫ه َ َٰ َ َ ُ ح ح َ ح َ َٰ َ ُ َ َ َ َٰ ُ َ ح‬
saingge pamakellum Ne bulakin puwas amban kamatey [katoho] ٥٠ ‫َشء قدِير‬ ‫ك‬
ِ ‫ۡح ٱلموَتِۖ وهو لَع‬ ِ ‫إِن ذل ِك لم‬
ne, Bennal damikkiyan [Ien Allahu Taala] mamakellum meh aa
mamateyin, duk Iye luu si tiyap tiyap ine inehin Sangat
Makagees. ْ ُّ َ ‫َ ه‬ َ َ ‫َ َ ح‬
‫َولئ ِ حن أ حر َسل َنا رِيحا ف َرأ حو ُه ُم حصفرا لظلوا ِم ُۢن ََ حع ِده ِۦ‬
51. Duk bang Kami magpaboo baliyu na [ubus] kite de ien
َ ُ‫ح‬
[magbinaningan ne toho meh jambangan den] asal gey siye halin ٥١ ‫يَكف ُرون‬
puwas ien si panaggaan de.
ْ ‫َ ه َ َ ُ ح ُ ح َ ح َ َ َ ُ ح ُ ُّ ه ُّ َ ٓ َ َ َ ه ح‬
52. Na bennal kau [Oh Muhammad] gey tapakalehan nu meh aa ‫َت وَل تس ِمع ٱلصم ٱلَعء إِذا ولوا‬ َٰ ‫فإِنك َل تس ِمع ٱلمو‬
mamateyin duk gey du sab tapakalehan nu meh aa mabisuhin ٥٢ ‫ين‬َ ‫ُم حدبر‬
ِِ
apabila siye patikarag pataykut.
‫ح‬ ‫ه‬ ُ َ َ َ
‫م َعن ضلَٰلت ِ ِه حمۖۡ إِن ت حس ِم ُع إَِل َمن يُؤم ُِن‬ ‫َََٓ َ َ حُح‬
53. Duk dumain kew pananoh si meh aa pessek amban kalepasan de, ِ ‫وما أنت بِه َٰ ِد ٱلع‬
َ َ َ
Iye du hadja pinakalehan nun iye magparatsaya si meh ayat ٥٣ ‫أَ‍ِبتَٰيَٰت َِنا ف ُهم ُّم حسل ُِمون‬
Kamihin, Na siye ien meh Muslim [magpatigupu si meh daakan
Kami].
َ َ ُ َ ُ ََ َ ‫هُ ه‬
54. Allahu Taala Iye mamapanjari kaamin amban kalamma [ amban ‫۞ٱَّلل ٱَّلِي خلقكم مِن ض حعف ث هم َج َعل ِم ُۢن ََ حع ِد ض حعف‬
ُ ٓ َ ُ‫َح‬ َ َ ُ َ ُ ُ
bohe magkumpel sampay kamakanak] puwas ien hinangan Ne ‫ق هوة ث هم َج َعل ِم ُۢن ََ حع ِد ق هوة ض حعفا َوشيح َبة َيل ُق َما يَشا ُء َوه َو‬
kaam kabasag [kamuwe subul/budjang sampay pasong song pe] ٥٤ ‫ِير‬ ُ ‫ِيم ٱلح َقد‬
ُ ‫ٱلح َعل‬
puwas ien hinang Ne ne sab kaam lamma [si kabahi bi ne] duk
pote kok, papanjari Ne ine ine kabayaan Ne duk Iye Sangat
Makahati Sangat Makagees.
َ ُ ‫ََحَ َُ ُ ه َ ُ ُح ُ حُ ح‬
َ ‫ون َما َِل ُثوا ْ َغ ح‬
55. Duk [essebun] Ellew nengge ne qiyamatin, napa ne meh ‫ۡي‬ ِ ‫ويوم تقوم ٱلساعة يقسِم ٱلمج ِرم‬
َ ُ َ‫َ َ َ َ َ َ ُ ْ ح‬
mabulaugin, weh bennal gah siye neteg [si Dunya] malaingkan ٥٥ ‫اعةِۚ كذَٰل ِك َكنوا يُؤفكون‬ ‫س‬
dasasaat du, kowe damikkiyan ien [palahi de amban
kasabennalin].
َ ‫ه‬
‫ب ٱَّلل ِ إ ِ ََٰل‬
َ ‫ِين أُوتُوا ْ ٱلحعِلح َم َو ح َ َ َ َ ح َ ح ُ ح‬
َ ‫َوقَ َال هٱَّل‬
56. Duk pain iye ne meh siye kaurungan panghati duk ِ َٰ‫ٱۡليمَٰن لقد ِلِثتم ِِف كِت‬
ِ
َ َ َ َ ُ ُ ‫َ ح ِ ح َ ح َ َ َٰ َ َ ح ُ ح َ ح َ َ َٰ ه ُ ح‬
pamaratsayahin, sabennal teed kaam bakas ne ellum ٥٦ ‫نت حم َل ت حعل ُمون‬ ‫ث ولكِنكم ك‬ ِ ‫ث فهذا يوم ٱِلع‬ ِۖ ِ ‫يوم ٱِلع‬
[magsawung kakey duk kitab Allahu Taala kowe ne Qur-an]
sampay ellew pagpakellum balik, na inin ne ellew pagpakellumin
sumaguwa kaam kaniyaan bin gah katauhan bi [sabab gey kaam
bayah ngahati].
ُ َ ُ ْ َ َ َ ‫ََحَ ه َ َ ُ ه‬
57. Na si ellew ien gey ne makatabang iye ne meh siye ‫ِين ظل ُموا َم حعذ َِرت ُه حم َوَل ه حم‬
‫فيومئِذ َل ينفع ٱَّل‬
َ
manganyayahin [pagsusun den] duk gey ne du sab siye ٥٧ ‫ي ُ حس َت حع َت ُبون‬
pinataubat.
َ َ ُ
‫ك َمثلِۚ َولئِن‬ َ ‫َ َ حُ ح‬ َ َ ‫َولَ َق حد‬
ِ ‫ۡض حب َنا ل هِلن‬
58. Duk sabennal bakas ne sinabbut weh Kami si meh manusiya ِ ‫ان مِن‬ ِ ‫اس ِِف هَٰذا ٱلقرء‬
َ ُ ‫َ هَُ َ ه ه َ َ َ ُ ْٓ ح َ ُ ه‬
diyalem Qur-an tiyap tiyap upamahin, Duk asal bang siye ٥٨ ‫نت حم إَِل ُم حب ِطلون‬ ‫ج حئ َت ُهم أَ‍ِبية َلقولن ٱَّلِين كفروا إِن أ‬ ِ
boohan nu [Oh Muhammad] tanda asal missa teed iye meh siye
managgah iyu [tudju kaam], kaam ne iyu mamaluba bissahin
[sabab pagpatigupu tudju Allahu Taala].

381
َ َ َ َ ‫ه‬ ُ ُ َٰ َ َ ُ ‫َ َ َٰ َ َ ح َ ُ ه‬
59. Kowe damikkiyan ien panatak Allahu Taala si meh pangateyan ٥٩ ‫ِين َل َي حعل ُمون‬
‫وب ٱَّل‬
ِ ‫لَع قل‬ ‫كذل ِك يطبع ٱَّلل‬
iye meh siye gey mangahati [Ayat Allahu Taala pinaturun Ne si
Rasul Nen].
َ َ َ ‫َ ح ح ه َ ح َ ه َ ََ َح َ هه َ ه‬
60. Na magsabar kew [Oh Rasul Allah] sabab too janji Allahu ٦٠ ‫ِين َل يُوق ُِنون‬
‫فٱص َِب إِن وعد ٱَّلل ِ حق ۖۡوَل يستخِفنك ٱَّل‬
Taalahin bennal, Duk da kew takeyo keyo weh iye ne meh siye
gey ngannal [si Allahu Taala duk Ellew Dambuli].

382
ُ ُ‫سُ ُورةُُل ْقمان‬
SURATUL LUQMAN 31

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬
ٓ
1. Aleef Laam Meem ( Meh huruf magtampu ganah makahati ١ ‫ال ٓم‬
maksud nen malaingkan Allahu Taala).
2. Damikkiyan ien meh ayat kitab [Qur-an] Sangat Haget. َ ‫ت ٱلحك َِتَٰب ح‬
٢ ‫ٱۡلكِي ِم‬
َ ‫ح‬
ُ َٰ ‫ك َء َاتَٰي‬ ‫ت ِل‬
ِ
َ ‫سن‬ ‫حَ ح ح‬ ُ
3. Toh duk aseh si meh aa magpahap hap. ٣ ‫ِني‬ ِ ‫هدى َو َرۡحة ل ِل ُمح‬
ُ ُ َ ‫ه َ ُ ُ َ ه َ َٰ َ َ ُ ح ُ َ ه‬
4. Iye meh siye matenggehan Sambahayang duk mag-ungsud zakat ‫ٱلزك َٰوةَ َوهم بِٱٓأۡلخ َِرة ِ ه حم‬ ‫ٱَّلِين يقِيمون ٱلصلوة ويؤتون‬
َ
duk siye si Akhirat asal ngannal teed. ٤ ‫يُوق ُِنون‬
َ ‫ُ َ َ ُ ح ح‬ ُ َٰ َ َ َ َٰٓ َ ْ ُ
5. Iye meh siye ien luu si toh Tuhan de duk iye meh siye ien aa ٥ ‫لَع هدى ِمن هرب ِ ِه حمۖۡ َوأ ْو َٰٓلئِك ه ُم ٱل ُمفل ُِحون‬ ‫أولئِك‬
magparuntunganin.
‫ه‬
ِ ‫يل ٱَّلل‬ َ َ ‫ِيث َِلُ ِ ه‬ َ ‫اس َمن ي َ حش ََتي ل َ حه َو ح‬ ِ ‫َوم َِن ٱنله‬
6. Duk [niyah] amban meh manusiya niyah melli [ngahinang] bissa ِ ِ ‫ضل عن سب‬ ِ ‫ٱۡلد‬ ِ
َ َ َ َ ُ ُ َ َ ‫َح ح‬
parageyan [kowe upama kalangan, makapangsan amban ٦ ‫ۡي عِلم َو َي هتخِذها ه ُز ًوا أ ْو َٰٓلئِك ل ُه حم َعذاب ُّم ِهني‬ِ ‫بِغ‬
kasabennalan] supaya ngalepas amban lan Allahu Taala [agama
Ne] si gana panghati ne duk hinang ne ien pamellang, iye meh
siye ien niyah ne [tinagame] si siye siksa makdesme.
َ َ ‫َ ُ ح َ َ َ ح َ َ ُ َ َ ه َٰ ُ ح َ ح‬
7. Duk apabila binassa luu si iye meh ayat Kamihin pataykut iye ٓ ِ ‫ك َِبا َكأن هل حم ي َ حس َم حع َها َكأ هن‬
‫ِف‬ ‫ل عليهِ ءاتَٰيَٰتنا ول مست‬ َٰ ‫ِإَوذا تت‬
َ َ َ ُ‫َُُح َح ََ ح‬
magdakag, kowe hantang gah takale ne, kowe niya sensing ٧ ‫أذنيهِ وقراۖۡ فب ِّشه بِعذاب أ َِلم‬
tainge nen, Na pasinnahun iye [Oh Muhammad] duk siksa
peddes.
ُ َٰ‫ت ل َ ُه حم َج هن‬ َ ‫إ هن هٱَّل َ َ ُ ْ َ ُ ْ ه‬
8. Sabennal iye ne meh siye magparatsaya duk duk maghinang ٨ ‫ت ٱنلهعِي ِم‬ ِ َٰ‫ِين َءامنوا َوع ِملوا ٱلصَٰل ِح‬ ِ
[hap] meh makasulut, niyah ne [tinagame] si siye meh Surgah
pagdapa dapaan.
9. Kakkal ne siye lai diyalem ne, [ien] janji Allahu Taalahin asal َ ‫يز ح‬
ُ ‫ٱۡلك‬
٩ ‫ِيم‬ ُ ‫ٱَّلل ِ َحقا َو ُه َو ٱلح َعز‬
‫َ َٰ َ َ ۖۡ َ ح َ ه‬
‫خ ِِلِين فِيها وعد‬
ِ
bennal duk Iye Sangat Kawase Sangat Pandey.
َ َ‫ح‬ ‫َح‬ ‫َخلَ َق ه‬
10. Pinapanjari weh Ne meh langitin si gana meh olom ne takite bi ‫َس أن‬َ ِ َٰ ‫ۡرض َر َو‬ َٰ َ ‫ۡي َع َمد تَ َر حو َن َها ۖۡ َوأل‬
ِ ‫َّق ِِف ٱۡل‬ ‫ٱلس َم َٰ َو َٰ َ ح‬
ِ ‫ت بِغ‬ِ
ٓ ٓ ‫ُ َ ه ََ َحَ َ ه‬ َ ‫َ َ ُ ح ََ ه‬
duk binettaran weh Ne diyata bulakin meh lagsak [punu] supaya ‫ٱلس َما ِء َماء‬ ‫ك دٓابةِۚ وأنزنلا مِن‬ ِ ‫ت ِميد بِكم وبث فِيها مِن‬
gey maglinggangan si kaam duk ilatagan weh Ne diyata bulak ley ١٠ ‫ك َز حوج ك ِريم‬
َ ُ َ َ‫ََ َح‬
ِ ‫فأۢنبتنا فِيها مِن‬
amban tiyap tiyap binatang duk pinaturun Kami amban diyata
langitin bohe [ulan] na pinatumbu weh Kami diyata ne amban
tiyap tiyap ginisan [jambangan] mulliya.
ُ َ ‫اذا َخلَ َق هٱَّل‬
‫ِين مِن دونِهِۦ بَ ِل‬
َ َ ََُ ‫َ َ َ حُ ه‬
11. Inin papanjarihan Allahu Taalahin, Na pakitehanun bi ku [bang ِ ‫هَٰذا خلق ٱَّلل ِ فأر‬
‫و ي م‬
َ َ َ ‫ه‬
ine] tapapanjari iye ne meh siye saddi amban Allahu Taalahin, ١١ ‫ٱلظَٰل ُِمون ِِف ضلَٰل ُّمبِني‬

383
sumaguwa meh aa panganganyahin [magsakutuhin] si kalepasan
tampal teed siye.
‫ح ُ َ ه‬ ‫ح ح َ َ ح ُ ه‬ ‫َ ُح‬ ََ
12. Duk sabennnal inurungan weh Kami si Luqman hikma [katau, ‫َولق حد َءاتيح َنا لق َم َٰ َن ٱۡل ِك َمة أ ِن ٱشك حر َِّلل ِ َو َمن يَشك حر فإِن َما‬
َ ٌّ َ َ ‫َ َ َ َ ه ه‬ َ َ ِ ‫ك ُر نلِ َ حف‬ ُ ‫َح‬
kapandey] na subey kew magsarang shukur tudju Allahu Taala, ١٢ ‫ّن ۡحِيد‬ ِ ‫سهِۖۡۦ ومن كفر فإِن ٱَّلل غ‬ ‫يش‬
duk sine sine magsarang shukur, na sabennal [ginhawa baran ne
du makadawhat tumbas ne ley] duk sine sine naggah na sabennal
Allahu Sangat Dayahan Sangat Pinupudji.
‫َ ُ َ َ ُ ُ َ َٰ ُ َ ه َ ُ ح ح ه ه‬ ‫ح َ َ ُح َ ُ ح‬
13. Duk [essebun] sakayi si Luqman magpain si anak nen duk iye ley ِ ‫ِإَوذ قال لقمَٰن َِلبنِهِۦ وهو يعِظهۥ تَٰيبّن َل ت‬
‫ّشك بِٱَّللِۖۡ إِن‬
‫ح َُ ح‬
mulansangan iye: Oh kew anak ku, da kew magsakutu si Allahu ١٣ ‫ٱلّش َك لظل ٌم َعظِيم‬
ِ
Taala, sabennal pagsakutuhin asal anyaya sa hadje hadje.
ُ َ ‫َ َ ه ح َ ح َ َٰ َ َ َٰ َ ح َ َ َ ح ُ ُ ُّ ُ َ ح ً َ َ َٰ ح‬
14. Duk pinituwahan weh Kami manusiyain, magpahap hap si duwe ‫لَع َوهن َوف ِصَٰل ُهۥ‬ ‫ٱۡلنسن بِو ِليهِ ۡحلته أمهۥ وهنا‬ ِ ‫ووصينا‬
ُ ‫َ َ ح َ ح ُ ح َ َ َ ح َ َ ه َح‬
matattoe nu, [sabab] binettengan iye weh inah ne diyalem ١٤ ‫ني أ ِن ٱشكر َِل ول ِو َٰ ِليك إَِل ٱلم ِصۡي‬ ِ ‫ِِف َعم‬
kalamma [kabohat gana tegteb ne] duk sinepean iye [amban
pamasusu iye] diyalem duwentahun, na hangkan subey kew
magshukur si Aku duk si duwe matattoe nu, sabab tudju Aku du
pamoleanin.
ََ ‫ح‬ َ َ َ ‫َ َ َ َ َ َ َٰٓ َ ُ ح‬
15. Duk bang kew sege de karuwangan supaya kew magsakutu si ‫ّش َك َِب َما ليح َس لك بِهِۦ عِلم فَل‬ ِ ‫ِإَون جَٰهداك لَع أن ت‬
Aku, si gana panghati nu, na da siye tuhutun karuwangan, َ َ‫يل َم حن َأن‬
َ َ ‫ُّ ح َ َ ح ُ َ ه ح‬ َ ُ‫ُ حُ َ َ َ ح‬
‫اب‬ ِ ‫ت ِطعهما ۖۡ وصاحِبهما ِِف ٱلنيا معروفا ۖۡ وٱتبِع سب‬
[sumaguwa] pasawungkakey kew si siye si Dunya magpahap َ ُ َ ُ ُ َ ُ ُ َ ُ َ ‫َه ُ ه َه َ ح ُ ُ ح‬
١٥ ‫نت حم ت حع َملون‬ ‫جعكم فأنبِئكم بِما ك‬ ِ ‫إَِل ثم إَِل مر‬
hap, duk tuhutun iye labeyan aa mapabentel tudju akuhin,
puwas ien tudju Aku du pamolean bin, na suwi suwihan Ku
kaam si meh bakas hininang bin.
‫ح‬ ُ َ َ َ َ َ‫َ َُه ه ٓ َ ُ ح‬
16. Oh kew anak ku, bennal teed bisan pe, kowe dorok timbangan ‫ّن إِن َها إِن تك مِثقال َح هبة م حِن خ حردل ف َتكن ِِف َصخ َرة‬ ‫تَٰيَٰب‬
ٌ َ َ‫َ هُ ه ه‬ ‫ح‬ َ ‫ح‬ َ
َ ِ ‫ٱلس َم َٰ َو َٰت أ حو ِف ٱۡل‬ ‫أَ حو ِف ه‬
amban bigi [lupud] na kaniyaan nen ke diyalem batu atawa ‫ٱَّلل ل ِطيف‬ ‫ت بِها ٱَّلل إِن‬
ِ ‫ۡرض يأ‬ ِ ِ ِ
diyata meh langit atawa diyalem bulak masi du paguwa Allahu َ
١٦ ‫خبِۡي‬
Taala, bennal Allahu Taala Sangat Sulut Sangat Mangangaka. ‫ه َ َ ح‬
‫َ حَ َ حُ َ َ ح‬ ‫ح ح‬ َ َُ َ
17. Oh kew anak ku, patenggehanun sambahayangin duk ngandaak
‫ٱص ح‬
‫َب‬ ِ ‫وف وٱنه ع ِن ٱلمنك ِر و‬ ِ ‫ٱلصل َٰوة َوأ ُم حر بِٱل َمع ُر‬ ‫تَٰيَٰب ه‬
‫ّن أق ِ ِم‬
ُُ ‫َ َ َ ٓ َ َ َ َ ه َ َ ح َ ح ح‬
kew maghinang hap duk meges kew amban hinang laat duk ١٧ ِ‫لَع ما أصابك ۖۡ إِن ذَٰل ِك مِن عز ِم ٱۡلمور‬ َٰ
magsabar [magsandal kew] si iye makatawwa kauhin, bennal
damikkiyan ien amban kahaget pakaradjaan [pamaratsaya]. َ‫ح‬
َ ‫ۡرض َم َر ًحا ۖۡ إ هن ه‬ َ َ َ ُ َ
18. Duk da pakennuun [papa nun] luwe nun si manusiya duk da ‫ٱَّلل‬ ِ ِ ‫َوَل ت َصع حِر خ هد َك ل هِلن‬
ِ ‫اس َوَل ت حم ِش ِِف ٱۡل‬
ُ َ ‫ُه ُح‬ ُ َ
kew lumengngan diyata bulak magdakag, bennal Allahu Taala ١٨ ‫َل ُي ُِّب ك ُم َتال فخور‬
gey malasa si tiyap tiyap aa abbuhan dakagan.
َ ‫َ َ ه َ َ حَ ح‬ ‫ح ح َ ح َ ح ُ ح‬
19. Duk paagak kew si palengngan nu duk pahanunutun suwala ِ َٰ ‫َوٱق ِصد ِِف مشيِك َوٱغضض مِن ص حوت ِك إِن أنك َر ٱۡلصو‬
‫ت‬
nun, sabennal sa laat laat ne meh suwala iye ne suwala himar. َ ‫ل َ َص حو ُت ح‬
١٩ ِ‫ٱۡل ِمۡي‬

384
َ‫ح‬ َ َ ‫كم هما ِف ه‬ ُ َ َ ‫ََح ََ حْ َ ه هَ َ ه‬
20. We gah ke takite bi bennal Allahu Taala, pinamura weh Ne si ِ ‫ت َو َما ِِف ٱۡل‬
‫ۡرض‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ ‫ألم تروا أن ٱَّلل سخر ل‬
ُ َٰ َ ُ َ َ ُ َ َ َ
kaam iye meh diyata langit duk bulakin duk pinagbayu bayu weh ‫اس من يجدِل‬ ِ ‫َوأ حس َبغ َعل حيك حم ن َِع َم ُهۥ ظَٰ ِهرة وباُِنة ُۗومِن ٱنل‬
‫ه‬ َ َ َ َ َ َ
َ َ ُ َ ‫ه َح ح‬
٢٠ ‫ۡي عِلم َوَل هدى َوَل كِتَٰب ُّمن ِۡي‬
Ne si kaam meh ni’mat Nen tampal duk tapuk, [ubus] amban
ِ ‫ِِف ٱَّلل ِ بِغ‬
meh manusiya niyah pe nuwey si tenged [pagtuhan, kawase]
Allahu Taala si dumain diyalem panghati duk dumain toh duk
dumain kitab matarrang.
َ ‫َ َ َُ ُ ه ُ ْ َ ٓ َ َ َ هُ َ ُ ْ ح َه‬
21. Duk bang pinain si meh siye [magsakutu ley]: Tuhutun bi iye ‫ٱَّلل قالوا بَل نتب ِ ُع َما َو َج حدنا‬ ‫ِإَوذا قِيل لهم ٱتبِعوا ما أنزل‬
َ َ َٰ َ ‫َ َ ح َ َ ٓ َ َ ٓ َ َ َ ح َ َ ه ح َ َٰ ُ َ ح ُ ُ ح‬
pinaturun Allahu Taala hin, pain de hadja: Iye du tinuhut ‫اب‬
ِ ‫عليهِ ءاباءنا أولو َكن ٱلشيطن يدعوهم إَِل عذ‬
kamihin iye takasuwa kami si meh matattoe kamihin, weh ‫ه‬
٢١ ِ‫ٱلسعِۡي‬
dumain ke Shaitanin iye mangalinganan siye tudju siksa [Narka]
Saeer ley?
َ ‫ُمسِن َف َق ِد ح‬‫ََ ُح ح َ ح َُٓ َ ه ََُ ُح‬
22. Duk sine sine patigupu ne luwe nen [ginhawa baran nen] tudju ‫ٱستَ حم َسك‬ ‫۞ومن يسل ِم وجههۥ إَِل ٱَّلل ِ وهو‬
ُ‫َ ه َ َُ ح‬ ‫ح‬ ‫ح‬
Allahu Taala duk sarta iye magpahap hap, na sabennal iye ley
ُ َٰ َ ‫بِٱل ُع حر َوة ِ ٱل ُو حث‬
٢٢ ِ‫َّق ِإَوَل ٱَّلل ِ عَٰقِبة ٱۡلمور‬
makakaput ne iye si [pangantanan] tamanan haget [Lailaha Illa
Allah] duk tudju Allahu Taala du hinapusan pakaradjaanin.
َ َ
‫ج ُع ُه حم ف ُننب ِ ُئ ُهم ب ِ َما‬ ‫َ َ َ ََ َحُ َ ُ ح ُُٓ َحَ َ ح‬ ََ
23. Duk sine sine naggah na da makasuse kau [Oh Muhammad] ِ ‫ومن كفر فَل ُيزنك كفرهۥ إَِلنا مر‬
ُّ ‫ِيم ُۢ ب َذات‬
٢٣ ِ‫ٱلص ُدور‬ َ َ ‫َعملُ ٓوا ْ إ هن ه‬
panaggah ne ley. [Sabab] tudju Kami du pamolean den, na suwi ِ ِ ُ ‫ٱَّلل عل‬ ِ ِ
suwihan Kami siye iye bakas hininang den, bennal Allahu Taala
Sangat Makahati si meh taga daakan [pangateyan]. َ َ َ ُ ‫ُ َ ح‬ َ ُ
24. Paduhul Kami siye daddali [si Dunya] puwas ien papole Kami ٢٤ ‫ن َمت ُِع ُه حم قل ِيَل ث هم نض َط ُّره حم إ ِ ََٰل َعذاب غل ِيظ‬
siye tudju siksa tamanan bohat.
ُ ُ ‫َ َ َ َ ح َ ُ ه ح َ َ َ ه َ َٰ َ َٰ َ ح َ َ َ َ ُ ُ ه ه‬
25. Duk bang siye tilew nu [Oh Muhammad] bang sine ‫ٱَّلل ق ِل‬ ‫ت وٱۡلۡرض َلقولن‬ ِ ‫ولئِن سأتلهم من خلق ٱلسمو‬
magpapanjari meh langit duk bulakin, asal pain de teed Allahu َ ُ َ ‫حَ ح ُ ه َ ح َ ح َ ُ ُ ح َ َ ح‬
٢٥ ‫ٱۡلمد َِّلل ِ بل أكَثهم َل يعلمون‬
Taala, Bissahun: Pudji, sanglit si Allahu Taala, sumaguwa
kahekkahan den asal gey tahati de. َ‫ه َ َ َ ح‬
‫ح‬
26. Si Allahu Taala du iye diyata meh langit duk bulakin, bennal
ُ ‫ٱۡلم‬
٢٦ ‫يد‬ ُّ ِ ‫ٱَّلل ُه َو ٱلح َغ‬
ِ َ ‫ّن‬ َ ‫ۡرض إ هن ه‬ َ ‫ه‬
ِ َٰ ‫َِّلل ِ ما ِِف ٱلسمَٰو‬
ِ ِۚ ِ ‫ت وٱۡل‬
Allahu Taala Iye Sangat Dayahan [gey maglagi si ine ine] duk
Sangat Pinupudji.
‫ج َرة أَقح َلَٰم َو حٱِلَ ح‬
‫ح ُر َي ُم ُّدهُۥ ِم ُۢن ََ حع ِده ِۦ‬ َ ‫ۡرض مِن َش‬َ‫ح‬ ‫َ َه‬
ِ ‫َول حو أن َما ِِف ٱۡل‬
27. Duk bisan pe diyata bulakin [penno] weh kayu [hinang] panulat
َ ‫ٱَّلل ِ إ هن ه‬
ٌ ‫ٱَّلل َعز‬ ‫َ ح َ ُ َ ح ُ ه َ َ ح َ َ َٰ ُ ه‬
duk tahikin [hinang tinta ink] ne, puwas ien pitu pe tahik ٢٧ ‫يز َحكِيم‬ ِ ِ ‫سبعة أِبر ما نفِدت ُك ِمت‬
panamba ink [panulat ley] asal gey teed teggang meh kalimat
[Ilmu] Allahu Taalahin, Bennal Allahu Taala Sangat Geesan
Sangat Pandey.
َ ‫ك حم إ هَل َك َن حفس َوَٰح َِدة إ هن ه‬
ُ ‫ٱَّلل َس ِم‬
ُۢ ‫يع‬ ُ ُ‫ه َ حُ ُ ح ََ َح‬
‫ما خلقكم وَل َعث‬
28. Gah niyah [panagna] pamapanjari kaamin duk pamakellum ِ ِۚ ِ
[kaam balikin] malaingkan kowe du hantang dambuwa baran, ٌ ‫بَ ِص‬
٢٨ ‫ۡي‬
Bennal Allahu Taala Sangat Makakale Sangat Makakite.
‫ه‬ َ ‫َأل َ حم تَ َر أَ هن ه‬
َ ‫ٱَّلل يُول ُِج هٱَلح َل ِف ٱنله َهار َو ُيول ُِج ٱنله َه‬
‫ار ِِف ٱَلح ِل‬
29. Gah ke kite nu [Oh Muhammad] bennal Allahu Taala, paasek Ne ِ ِ
sangemin si ellew duk paasek Ne ellewin si sangem duk patuhut َ ‫َل أَ َجل ُّم َسم َوأَ هن ٱ ه‬
‫َّلل‬
َ ٓ ‫َ َ ه َ ه ح َ َ حَ َ َ ُ َح‬
َٰٓ ِ ‫ي إ‬‫وسخر ٱلشمس وٱلقمر ۖۡ ك َي ِر‬

385
َ َ ُ َ
tuhut Ne mata ellewin duk bulanin tiyap tiyap paubas tudju ٢٩ ‫ب ِ َما ت حع َملون خبِۡي‬
gantaan ne tartantu, Duk bennal Allahu Taala si iye hininang bin
Sangat Mangangaka.
‫ح ُ َه‬ ُ َ ‫َ َٰ َ َ ه ه َ ُ َ ح َ َ ه‬
30. Damikkiyan ien, Too Allahu Taala Iye Mabennalin duk bennal ‫ٱۡل ُّق َوأن َما يَ حد ُعون مِن دونِهِ ٱل َبَٰ ِطل َوأن‬ ‫ذل ِك بِأن ٱَّلل هو‬
ُ َ ‫هَ َُ حَ ح‬
isab sinumba de saddi amban Iye [Allahu Taalahin] kabatalan, ٣٠ ‫ل ٱلكبِۡي‬ ُّ ِ ‫ٱَّلل هو ٱلع‬
Duk bennal Allahu Taala Iye Sangat Langkew Sangat Hadje.
ُ ُ ‫ه‬ َ ‫حر بن حِع‬‫ك ََتحري ِف حٱِلَ ح‬ َ ‫ََح ََ َ ه حُ ح‬
31. Gah ke kite nu [Oh Muhammad] bennal kappalin paubas iye ‫ِۡي َيكم م حِن‬ ِ ‫ل‬ ِ ‫ٱَّلل‬ ‫ت‬
ِ ‫م‬ ِ ِ ِ ِ ‫ألم تر أن ٱلفل‬
ُ َ ‫ُ َ ه‬ ََٰ َ َٰ َ ‫َ َ ٓ ه‬
diyata tahik [sabab] ase Allahu Taala? Supaya kaam pakitehan Ne ٣١ ‫ِك صبار شكور‬ ِ ‫ءاتَٰيَٰتِهِۦ إِن ِِف ذل ِك ٓأَلتَٰيت ل‬
amban meh tanda Ne, bennal si damikkiyan ien asal meh tanda
teed si tiyap tiyap aa Pasasabar aa basag magsarang shukur [si
Ni’mat Allahu Taala].
ََ َ َ َ ‫َ َ َ ُ ه ح َ ُّ َ َ َ ُ ْ ه َ ُ ح‬
32. Duk apabila siye [agen ne] kallekeban weh goyak kowe ne ‫ِين فل هما‬ ‫ني َُل ٱل‬ ‫ٱَّلل ُمل ِِص‬ ‫ِإَوذا غشِ يهم موج كٱلظل ِل دعوا‬
َ ُّ ُ ‫ه‬ ٓ َ َ ‫َنى َٰ ُه حم إ ََل ٱلح ََب فَم حن ُهم ُّم حق َتصد َو َما ََيح‬
‫َه‬
landung [gabun maglindem] maku ne siye si Allahu Taala ‫ح ُد أَ‍ِبتَٰيَٰت َِنا إَِل ك خ هتار‬ ِ ِ ِ ِ
parambus bus karna pag-agama si Iye, na sakayi ne siye َُ
٣٢ ‫كفور‬
pinalappas weh Ne tudju bulak [si katandanan] na
kasinduwehan amban siye [mag-ang ang si pamaratsaya] duk
gana du naggah si meh ayat Kami malaingkan iye
pamamabaluba janji, pananagga [si ni’mat Allahu Taala].
ٌ ِ ‫ٱخ َش حوا ْ يَ حوما هَل ََيحزي َو‬ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه ُ ه ُ ْ َ ه ُ ح َ ح‬
33. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, magmatalew kaam si ‫ال َعن‬ ِ ‫يأيها ٱنلاس ٱتقوا ربكم و‬
َ ‫ه‬ َ ‫ح‬ ‫ه‬ ‫ح‬ َ َ ُ ٌ ُ َ َ
Allahu Taala, duk tinalew du sab kaam si ellew [iye ne] gey ne ۡۖ ‫اله ِۦ شيا إِن َوعد ٱَّلل ِ حق‬
ً ِ ِ ‫له ِۦ َوَل َم حولود ه َو َجاز عن َو‬
ِ ‫َو‬
makatabang ammain si anak ne, gey du sab makatabang Anakin ُ ‫كم بٱ هَّلل ِ ٱلح َغ ُر‬ ُ ‫َ َ َ ُ ه ه ُ ُ ح َ َ َٰ ُ ُّ ح َ َ َ َ ُ ه ه‬
٣٣ ‫ور‬ ِ ‫فَل تغرنكم ٱۡليوة ٱلنيا وَل يغرن‬
si ammah ne bisan daahat, asal too janji Allahu Taalahin
sabennal, na da teed kaam bimbang weh kaellum Dunya duk da
teed kaam bimbang si Allahu Taala weh makabimbangin.
َ َ َ‫ه هَ َُ حُ ه َ ََُ ُ ح‬
34. Bennal Allahu Taala si Iye du panghati [waktu Qiyamatin] duk ‫َنل ٱلغ حيث َو َي حعل ُم َما ِِف‬
ِ ‫إِن ٱَّلل عِندهۥ عِلم ٱلساعةِ وي‬
َ ََ َ ُ ‫ه َ َ ح‬ ‫َح‬ َ َ‫ح‬
magpaturun Iye ulan duk katauhan Ne iye meh [makanakin, si ‫امِۖ َو َما ت حدرِي نفس ماذا تكسِ ب غداۖۡ وما تدرِي‬
‫ح‬ ِ ‫ٱۡل حر َح‬
ُ ‫ِيم َخب‬
٣٤ ُۢ ‫ۡي‬ ٌ ‫َّلل َعل‬ ُ ‫س بأَي أَۡرض َت ُم‬
َ ‫وت إ هن ٱ ه‬ ُ ‫َح‬
sinong den duk ajal den] diyalem betteng sai de pe siye, duk gey ِ ِ ِ ِ ُۢ ‫نف‬
katauhan weh [dambuwa] ginhawa baran, bang ine usaha ne
sumuhin [malaingkan Allahu Taala du makahati nen] duk gey
katauhan weh [dambuwa] ginhawa baran bang bulak intag
kamateyan nen [malaingkan Allahu Taala du makahati nen]
Bennal Allahu Taala Sangat Makahati Sangat Mangangaka.

386
ُ ‫الس ْجدُةح‬
َّ ُُ‫سُ ُورة‬
SURATUL AS-SAJDAT 32

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

ٓ
1. Aleef Laam Meem ( Meh huruf magtampu ganah makahati ١ ‫ال ٓم‬
maksud nen malaingkan Allahu Taala).
٢ ‫ني‬ َ ‫يل ٱلحك َِتَٰب ََل َريح‬
َ ‫ب فِيهِ مِن هرب ٱلح َعَٰلَم‬ ُ َ
‫َن‬
2. Pagpaturun Kitab [Qur-anin] gana pagkutu kutu diyalem neley ِ ِ ِ ِ ‫ت‬
amban Tuhan Sagannap ‘Alam.
ََٓ َ َ َ ‫َتى َٰ ُه بَ حل ُه َو ح‬ ‫َح َُ ُ َ ح‬
َ َ ‫ٱف‬
3. Atawa sab pain meh siye [pananaggain]: Puting [Rasul Allahi ‫]ﷺ‬ ‫ٱۡل ُّق مِن هربِك تلِ ُنذ َِر ق حوما هما أتى َٰ ُهم‬ ‫أم يقولون‬
َ ‫ه‬ َ َ َ ‫ه‬
sumaguwa, asal bennal ien amban Tuhan nu, supaya pangaka ٣ ‫مِن نذِير مِن ق حبل ِك ل َعل ُه حم َي حه َت ُدون‬
ngaka nu [katatalewan siksain] si meh aa qawman kowe du sab
pangaka ngaka weh matekka si siye dehellu amban kauhin, kalu
kalu du pain siye katoan.
َ َ َ‫ح‬ َ َ ‫َّلل هٱَّلِي َخلَ َق ه‬
ُ‫ٱ ه‬
4. Allahu Taala Iye mamapanjari meh langit duk bulakin duk ine pe ‫ت َوٱۡلۡرض َو َما بَيح َن ُه َما ِِف س هِتةِ أيهام‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
antara duwe ien diyalem ennem ellew puwas ien paangkat Iye َ ََ َ ُ ُ َ َ ‫ُ ه ح َ َ َٰ َ َ ح َ ح‬
‫ِيع‬
ِۚ ‫ش ما لكم مِن دونِهِۦ مِن و ِل وَل شف‬ ِۖ ِ ‫ثم ٱستوى لَع ٱلعر‬
َ ‫َََ َ َ ه‬
pariyata arash, ganah ne si kaam saddi amban Iye [Tuhan] duk ٤ ‫أفَل ت َتذك ُرون‬
Pananapaat weey ien gey taesseb [tatali] bi? َ‫َُ حَح َ ه ٓ َ ح‬
َ َ َ ُ
5. Hinatul hatul weh Ne pakaradjaanin amban diyata langit tudju ‫ۡرض ث هم َي حع ُر ُج إَِلحهِ ِِف يَ حوم َكن‬
ِ ‫ٱلس َماءِ إَِل ٱۡل‬ ‫يدب ِ ُر ٱۡلم َر مِن‬
َ َ َ‫َح‬ ‫ح‬
bulak, puwas ien paangkat [pakaradjaan ien] balik si ellew ٥ ‫مِق َد ُارهُ ٓۥ ألف َس َنة م هِما ت ُع ُّدون‬
[Qiyaamat] kaniyaan gantaan nen limempu ngibu tahun amban
[tahun] initung bi iyu.
ُ ‫ٱلرح‬
٦ ‫ِيم‬ ُ ‫ٱلش َه َٰ َدة ِ ٱلح َعز‬
‫يز ه‬ ‫َ َٰ َ َ َٰ ُ ح َ ح َ ه‬
‫بو‬
6. Damikkiyan ien [Iye Allahu Taala] Sangat Makahati gaib [tapuk] ِ ِ ‫ذل ِك عل ِم ٱلغي‬
duk tampal Sangat Kesegan Sangat Makasi.
‫ه ٓ َ ح َ َ ُه َ ح َ ََ ُ َ َ َ َ َ ح َ ح‬
7. Iye pinahap weh Ne manamal tiyap tiyap ine ine pinapanjari weh َٰ َ ‫ٱۡل‬
٧ ‫نس ِن مِن ُِني‬ ِ ‫ٱَّلِي أحسن ك َشء خلقه ۖۡۥ وبدأ خلق‬
Ne duk tinagnaan weh Ne pagpapanjari manusiyain amban
bulak [basse].
ٓ َ َ َ َ َ ُ
8. Puwas ien hininang weh Ne meh panubu nen amban bohe ٨ ‫ث هم َج َعل ن حسل ُهۥ مِن ُسلَٰلة مِن هماء هم ِهني‬
magkumpel [amban lella duk dende].
َ َ‫ح‬ ُ َ ََ َ َ َ ََ ُ
9. Puwas ien pinabantuk weh Ne [nakanakin] duk tinihupan weh ‫ٱلس حم َع َوٱۡلبحص َٰ َر‬
‫ك ُم ه‬ ِ ‫ث هم َس هوى َٰ ُه َونفخ فِيهِ مِن ُّرو‬
‫حهِۖۡۦ وجعل ل‬
َ ُ ‫َح‬ َ َ ‫حَح‬
Ne nyawa duk hinangan Ne kaam pakale [tainge] duk meh ٩ ‫َوٱۡلفِ َدة قل ِيَل هما تشك ُرون‬
pamayam [duwe mata] duk meh pangateyan [saien ne pain] masi
pe kulang pagsarang shukur bin.
ُ ‫ح‬ ‫َ ه َ َ ح‬ َ‫ح‬ ‫َ ُ َْ َ َ َح‬
10. Duk pain de: Weh bang ne ke kami lepas [matey ne] diyalem ِ ‫َوقال ٓوا أءِذا ضلل َنا ِِف ٱۡل‬
‫ۡرض أءِنا ل َِف خلق َجدِيۚد ِۢ بَل هم‬
َ َ َٓ
bulak, ubus masi ne sab kami [pinapanjari] balmula? Iye ١٠ ‫بِل ِقاءِ َرب ِ ِه حم كَٰف ُِرون‬
mabennalin siye ley si pagkasuwa duk Tuhan de naggah.
ُ َ ُ ُ َ ‫ُ ح َ َ َ ه َٰ ُ ه َ ُ ح َ ح ه‬
11. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬papatey kaam Malak Almaut iye ne ‫ت ٱَّلِي ُو ِك بِك حم ث هم إ ِ ََٰل َربِك حم‬
ِ ‫۞قل يتوفىكم ملك ٱلمو‬

387
َ ُ
pinangandel si kaam, puwas ien tudju Tuhan bi ne kaam ١١ ‫ت حر َج ُعون‬
pinapole.
َٓ‫ح َ َ ح َه‬ ْ َ َ
‫جرِ ُمون ناك ُِسوا ُر ُءو ِس ِهم عِند رب ِ ِهم ربنا‬ ‫ى إذِ ٱل ح ُم ح‬ ََ ‫َ َح‬
12. Duk bang hadja kite nu meh aa mabulaug [pananaggah atawa ِ َٰٓ ‫ولو تر‬
magsakutuhin] teppet tondokan meh kok de sah siye [gey ne tau َ ‫ه‬ َ ‫َ ح‬
١٢ ‫ج حع َنا ن حع َمل صَٰل ًِحا إِنا ُموق ُِنون‬ ‫َح َ حَ َ َ حَ َ ح‬
ِ ‫أبِصنا وس ِمعنا فٱر‬
mayam pabentel] si Tuhan de [taabut si Ellew Qiyaamat pain de]:
Oh Tuhan kami, takite duk takale kami ne [meh ayat duk tanda
nun, sumaguwa gah tinuhut weh kami] na pabalikun ne kami
supaya kami makahinang [kahapan] makasulut, sabennnal kami
asal ngannal ne kami.
ُ َ‫ح‬ َ ُ ‫َ ُه َح‬ ‫َ ح‬
13. Duk bang Kami asal mabaya asal pangurung Kami teed tiyap ‫َول حو شِئ َنا ٓأَلتيح َنا ك نفس ه َدى َٰ َها َولَٰك حِن َح هق ٱلق حول م ِِّن‬
tiyap ginhawa baran toh nen [asal toan Kami teed siye] َ ‫َجع‬
١٣ ‫ِني‬ َ ‫اس أَ ح‬ ‫ََح ََه َ َهَ َ ح‬
ِ ‫ٱۡل هنةِ َوٱنله‬
ِ ‫ۡلمِلن جهنم مِن‬
sumaguwa sabennal bissahin amban Aku, asal pennoan Ku teed
[Narka] Jahannamin amban meh Jinn duk Manusiya
[pananaggah] kemon.
ُ َ َ ‫ُ َ َٓ ه‬ َ َٓ ُ َ ْ ُ َُ
14. Na nanamun bi [siksain] sabab pangaipat bi pagkasuwa si ellew ۡۖ‫فذوقوا ب ِ َما نسِيت حم ل ِقا َء ي حومِك حم هَٰذا إِنا نسِينَٰك حم‬
َ ُ َ ُ ُ َ ‫َ ُ ُ ْ َ َ َ حُ ح‬
bi inin, Bennal Kami kaipatan Kami ne du sab kaam duk ١٤ ‫نت حم ت حع َملون‬‫ِل بِما ك‬ ِ ‫وذوقوا عذاب ٱۡل‬
nanamun bi sah siksa makakakkalin, [tumbas] sabab bakas
hininang bin.
ْ ُ ‫ََه‬ ْ ُ َ َ ‫هَ ُح ُ َ َ ه‬
15. Bennal iye du magparatsaya si meh ayat Kamihin, iye ne meh siye ‫ِين إِذا ذك ُِروا ب ِ َها ْۤاوُّرَخ ۤاٗدَّجُس وسبحوا‬
‫إِنما يؤمِن أَ‍ِبتَٰيَٰت ِنا ٱَّل‬
bang siye pinaesseban duk ien, mugtuy siye pahebba kaniya َ ُ ‫َح َ ح َُ ح َ َح َ ح‬
١٥ ۩‫َبون‬ ِ ‫ِِبم ِد رب ِ ِهم وهم َل يستك‬
kaniya pajusud duk mudji siye si sanglitan Tuhan den duk siye
ley gey magdakag.
َ َ َ َ ‫َ َ َ َ َٰ ُ ُ ُ ُ ح َ ح‬
16. Patala meh seddi den [atawa bukut den] amban meh pabakan de ‫جعِ يَ حد ُعون َر هب ُه حم خ حوفا َو َُ َمعا‬
ِ ‫اِف جنوبهم ع ِن ٱلمضا‬ ‫تتج‬
َ ُ ‫ح‬
[sabab pagtahajjud duk] pamaku maku de [kaampunan Tuhan ١٦ ‫َوم هِما َر َزق َنَٰ ُه حم يُنفِقون‬
de] sabab katalew [si Iye] duk pangahelat helat [tumbas Ne] duk
amban iye meh pangarizziki Kami siyehin magnafaqa siye.
ْ ُ َ َ ُۢ َ ٓ َ َ ُ ‫ُ ه َ ح‬ َ ‫هُٓ ح‬ َ
17. Na gey katauhan ginhawa baran bang ine iye tinapukan si َ ِ ‫فََل َت حعلَ ُم َن حفس ما أخ‬
‫َف ل ُهم مِن قرة ِ أعني جزاء بِما َكنوا‬
َ ُ
siyehin [amban meh pahala] makasinna siye manamal, ١٧ ‫َي حع َملون‬
panumbas iye bakas hininang den.
َ ‫ه‬ َ َ َ َ ‫َ َ ح‬ ََ
18. We bang kaniyaan aahin magparatsaya kowe du sab ke iye ١٨ ‫أف َمن َكن ُمؤمِنا ك َمن َكن فاسِقا َل ي َ حس َت ُوۥن‬
managgah [mapaluwas amban kabayaan agamahin]? Asal gey
teed siye ien magsali.
ُۢ َ ُ َٰ َ ‫َ ه ه َ َ َ ُ ْ َ َ ُ ْ ه َٰ َ َٰ َ َ ُ ح َ ه َٰ ُ ح َ ح‬
19. Adapun iye ne meh siye magparatsaya duk maghinang [hap] ‫ى ن ُزَل‬ ‫ت فلهم جنت ٱلمأو‬ ِ ‫أما ٱَّلِين ءامنوا وع ِملوا ٱلصل ِح‬
َ ُ ْ ُ َ
makasulutin, na niyah ne si siye [tinagame] meh Surgah ١٩ ‫ب ِ َما َكنوا َي حع َملون‬
pamolean, patennaan ien sabab [tumbas si iye bakas hininang
den].
ٓ َ ‫َ َ ه ه َ َ َ ُ ْ َ َ ح َ َٰ ُ ُ ه ُ ُ ه َ ٓ َ َ ُ ٓ ْ َ َ ح ُ ُ ْ ح‬
20. Duk adapun iye meh siye managgah [luwas amban kabayaan ‫وأما ٱَّلِين فسقوا فمأوىهم ٱنلار ۖۡ ُكما أرادوا أن َيرجوا مِنها‬
agama] na pamolean den Narka, kahaba siye bayah paguwa ُ ‫اب ٱنلهار هٱَّلِي ُك‬ َ َ َ ْ ُ ُ
َ ‫ِيل ل َ ُه حم ُذوقُوا ْ َع َذ‬
‫نتم بِهِۦ‬ ِ ‫أعِيدوا فِيها وق‬

388
َ َ ُ
amban iye, pinabalik siye padiyalem ne duk pinain si siye, ٢٠ ‫تكذِبُون‬
nanamun bi siksa Narka iye bakas pinuting bin.
‫حَ حَ َ ه‬ َ َ ‫ح َ ح َ َٰ ُ َ ح‬ َ َ‫ََُ َهُ َ ح‬
21. Duk asal pananaman Kami teed siye amban siksa lampung ‫َب ل َعل ُه حم‬
ِ ‫اب ٱۡلك‬
ِ ‫ّن دون ٱلعذ‬ ‫اب ٱۡلد‬
ِ ‫ونلذِيقنهم مِن ٱلعذ‬
َ
dumain pe siksa bohat, kalu kalu du pain sab siye pabalik ٢١ ‫ج ُعون‬ ‫َح‬
ِ ‫ير‬
[magtaubat].
‫ُ َ ح َ َ ٓ ه‬ َ ُ َ ‫َ َح‬
22. Duk tamanan anyaya ne sine sine pinaesseban duk meh ayat ‫ت َربِهِۦ ث هم أع َرض ع حن َها إِنا م َِن‬
ِ َٰ ‫َوم حن أظل ُم م هِمن ذك َِر أَ‍ِبتَٰي‬
َ
٢٢ ‫نتق ُِمون‬ َ ‫ِني ُم‬َ ‫جرم‬ ‫حُ ح‬
Tuhan Ne puwas ien pataykut iye amban ien, Bennal Kami ِ ‫ٱلم‬
amban meh aa bulaug [masi] males.
َٓ ُ َ َ َ َ َٰ َ ‫َ َ َ ح َ َ ح َ ُ َ ح‬
23. Duk sabennal inurungan weh Kami Musa [Alayhis Salaam] kitab ‫ب فَل تكن ِِف م حِر َية ِمن ل ِقائِهِۖۡۦ‬ ‫ولقد ءاتينا موَس ٱلكِت‬
َ َٰٓ َ ‫َ ٓ ح‬ ُ ‫ح‬
[Taurat] na da kew paniya amban magkutu-kutu si pagkasuwa ٢٣ ‫َو َج َعل َنَٰ ُه هدى ِِل ِّن إِسرءِيل‬
duk iye [si Mi’raj] duk hininang iye [Taurat] in weh Kami toh si
meh aa Bani Israil.
َ ْ ُ َ ْ َُ َ ‫َ َ َ حَ حُ ح َ ه َ ح ُ َ َح َ َه‬
24. Duk hininang weh Kami amban siye meh Imam [pandu] noh si ‫َب ۖۡوا َوَكنوا أَ‍ِبتَٰيَٰت َِنا‬ ‫وجعلنا مِنهم أئِمة يهدون بِأم ِرنا لما ص‬
َ
Daakan Kami sakayi ne siye magsabar duk kaniyaan den si meh ٢٤ ‫يُوق ُِنون‬
ayat Kami ngannal.
ْ ُ َ َ ‫ح‬ ُ ‫َ ُ ح‬ ‫ه‬
25. Bennal Tuhan nun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬nalassay [ngahukum] si ِ‫ِيما َكنوا فِيه‬ ‫إِن َر هبك ه َو َيف ِصل بَيح َن ُه حم يَ حو َم ٱلق َِيَٰ َمةِ ف‬
َ ُ ‫َح‬
antara de Ellew Qiyaamat, si iye bakas pagsulangan den. ٢٥ ‫َي َتل ِفون‬
َ ُ
‫ون َي حمشون‬ ُ ُ‫َ ح‬ ‫َح‬ َ ‫ََ َح َ ح َُ ح َ ح َ ح َ ح‬
26. Weh gey pe ke ien makatoan siye [iye pamintangan in]? Kahekka ِ ‫أو لم يه ِد لهم كم أهلكنا مِن قبل ِ ِهم مِن ٱلقر‬
َ َ َ َ َ َ َٰ َ ‫ح ه‬ َٰ َ ‫ِِف َم‬
ne larak Kami dehellu amban siye meh ummat [kaniyaan den] ٢٦ ‫ت أفَل ي َ حس َم ُعون‬ِۚ َٰ ‫كن ِ ِهم إِن ِِف ذل ِك ٓأَلتَٰي‬
ِ ‫س‬
lumengngan siye si meh lumah de, bennal si damikkiyan ien asal
meh tanda teed, wey pe siye gey pakale?
‫حُ َ ح‬ َ‫ْ َه َ ُ ح ٓ َ ح‬ َ َ
27. Weh gah ke takite de weh bennal Kami tugutan Kami bohein ‫ٱۡل ُرزِ ف ُنخ ِر ُج بِهِۦ َز حرَع‬ ِ ‫أ َو ل حم يَ َر حوا أنا ن ُسوق ٱل َما َء إَِل ٱۡل‬
‫ۡرض‬
tudju bulak toho, na paguwa Kami sabab [bohe ley] tinanemin َ ُ ‫َ ح ُ ُ ح ُ َ ح َ َٰ ُ ُ ح َ َ ُ ُ ُ ح َ َ َ ُ ح‬
٢٧ ‫ِصون‬ ِ ‫تأكل مِنه أنعمهم وأنفسهم أفَل يب‬
mangan amban ien meh hinayep den duk ginhawa baran den,
wey ien gey takite de? [gey tapandoga de]?
٢٨ ‫ِني‬ ُ ‫ِت َه َٰ َذا ٱلح َف حت ُح إن ُك‬
َ ‫نت حم َص َٰ ِدق‬ َ ُ ََُ
َٰ َ ‫ون َم‬ ‫ويقول‬
28. Duk pain de [meh pananaggah ley] sumiyan iye Ellew pagluka ِ
[kabaktulan antara kami duk kaam iyu] bang asal kaniyaan bin
sabennal [aka bin]?
ُ َ َ َ ‫ُح َحَ حَح َ َ َ ُ ه‬
َ ‫ك َف ُر ٓوا ْ إ‬
29. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬Iye Ellew [mabaktulin-Ellew ‫يم َٰ ُن ُه حم َوَل ه حم‬ِ ‫قل يوم ٱلفتحِ َل ينفع ٱَّلِين‬
َ َ
Qiyaamatin] gey ne makatabang iye ne meh siye pananaggah ٢٩ ‫يُنظ ُرون‬
pamaratsaya den duk gey ne du sab siye tinanggu.
30. Na pataykut kew amban siye [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬duk ngagad ne
َ
٣٠ ‫نتظ ُِرون‬ َ ‫فَأَ حعر حض َع حن ُه حم َو‬
َ ‫ٱنتظ حِر إ هن ُهم ُّم‬
ِ ِ
kew, sabennal siye ley ngagad du isab.

389
ُ‫سُ ُورةُُاْل ْحز ح‬
ُ ‫اب‬
SURATUL AL-AHZAB 33

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

‫ح َ َٰ َ َ ح ُ َ َٰ َ ه‬ ُ َ َ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه ُّ ه ه‬
1. Oh kew Nabi [Mohammad ‫ ]ﷺ‬magmatalew kew si Allahu Taala ‫ِني إِن‬ ‫ٱَّلل َوَل تطِعِ ٱلكفِرِين وٱلمنفِق‬ ‫يأيها ٱنل ِب ٱت ِق‬
duk da tuhutun meh Pananaggain duk Munafiqin, Bennal Allahu َ
١ ‫ِيما حكِيما‬ ً ‫ٱَّلل ََك َن َعل‬
َ‫ه‬
Taala Sangat Makahati Sangat Pandey.
َ ُ َ َ َ َ‫ه َ ه ه‬ َ َ َٰٓ َ ُ َ ‫َ ه ح‬
2. Duk tuhutun iye winahi [pinaturun] tudju kau amban Tuhan ‫ٱَّلل َكن ب ِ َما ت حع َملون‬ ‫وۡ إَِلحك مِن ربِك إِن‬ ‫وٱتبِع ما ي‬
nun, bennal Allahu Taala si iye hininang bin Sangat Nuwi-Nuwi. َ
٢ ‫خبِۡيا‬

‫َ َ َ ه ح َ َ ه َ َ َ َٰ ه‬
3. Duk pasangdel kew si Allahu Taala, Duk mararahi ne Allahu ٣ ‫َف بِٱَّلل ِ َوك ِيَل‬‫وتوّك لَع ٱَّلل ِ وك‬
Taala Pasasangdelan. َ َ
ُ ‫َحَح‬ ُ َ ُ‫ه َ ََ ه‬
4. Gah hininingan weh Allahu Taala [bisan] dambuwa lella duwe ‫ني ِِف َج حوفِهِۦ َو َما َج َعل أ حز َو َٰ َجك ُم‬ِ ‫ما جعل ٱَّلل ل ِرجل مِن قلب‬
ُ ٓ ‫َ َح‬ ُ ُ َ َ ُ َٰٓ ‫ه‬
pangateyan nen diyalem daakan ne, Duk gah du sab hininang ‫ٱلـِ تظَٰ ِه ُرون م حِن ُه هن أ هم َهَٰت ِك حم َو َما َج َعل أدع َِيا َءك حم‬
ُ َ ‫َ ح َ ٓ َ ُ ح َ َٰ ُ ح َ ح ُ ُ َ ح َ َٰ ُ ح َ ه ُ َ ُ ُ ح‬
weh Ne meh kaandahan bi meh siye [iye pamissahan bi Jihar- ‫ٱۡل هق َوه َو‬ ‫أَناءكم ذل ِكم قولكم بِأفوهِكمۖۡ وٱَّلل يقول‬
َ ‫ه‬
pimasali de si ina de] meh inah bi duk gah hinang Ne meh anak ٤ ‫ٱلسبِيل‬ ‫َي حهدِي‬
taboo si kaamin meh anak bi sampurna, damikkiyan ien bissa bi
hadja duk meh meh behe bi duk Allahu Taala missa
kasabennalan duk Iye noh [tudju] lan [bentel].
ُ ٓ ْ َ َ ‫َ ه َ ه‬ ‫ُ َح‬ ٓ ُ ‫ح‬
5. Lingananun bi [meh anak taboo si kaam lu] duk meh [alen] ‫ٱد ُعوه حم ٓأِلبَائ ِ ِه حم ه َو أق َس ُط ع‬
‫ِند ٱَّلل ِ فإِن ل حم ت حعل ُم ٓوا َءابَا َءه حم‬
َٓ ُ َ َ ُ ‫َ حَ ُ ُ ح‬
ammah de, iye ien labi mabentelin bang si Allahu Taala na bang ‫ِين َو َم َو َٰ َِلك حم َول حي َس َعل حيك حم ُج َناح فِيما‬ ِ ‫فإِخوَٰنكم ِِف ٱل‬
gey katauhan bi meh ammah den, na meh pongtinai bi siye iyu si ُ َ ُ‫ه َ َ ه َ ح ُُ ُ ُ ح ََ َ ه‬ َ ُ‫َ ح ح‬
‫ٱَّلل غفورا‬ ‫أخ َطأتم ب ِهِۦ َولَٰكِن ما تعمدت قلوبكم وَكن‬
agama duk meh [bataan bi/maharlika] duk gey du pagdusehan bi ً ‫هرح‬
٥ ‫ِيما‬
iye meh pagkasaan bin, malaingkan iye pinagtuuran meh
pangateyan bin [pagdusehanin], Duk kaniyaan Allahu Taalahin
Sangat Mangangampun Sangat Maase.
ْ ُ ْ ُ َ ‫ه ُّ َ ح َ َٰ ح ُ ح َ ح َ ُ ح َ َ ح َ ُ ُ ٓ ُ ه َ ُ ُ ح‬
6. Nabihin [‫ ]ﷺ‬labi pe subey pinaag duk tuhut meh aa ‫س ِهمۖۡ وأزوَٰجهۥ أمهَٰتهمُۗ وأولوا‬ ِ ‫ٱنل ِب أول بِٱلمؤ ِمن ِني مِن أنف‬
magparatsayahin [kalasahan de amban] ginhawa baran de, duk َ ‫ام ََ حع ُض ُه حم أَ حو َ َٰل ب َب حعض ِف كِتَٰب ٱَّلل ِ م َِن ٱل ُمؤ ِمن‬
‫ِني‬
‫ح‬ ‫ح‬ ‫ه‬ َ َ‫ح‬
ِ ‫ٱۡل حر َح‬
ِ ِ ِ
meh anda nen inah de, duk meh mag-usbawarisin َ َ ُ ٓ َ َٰٓ َ ْ ٓ ُ َ ‫َ ه ٓ َ َ ح‬ َُ‫َ ح‬
‫َل أ حو َِلَائِكم هم حع ُروفا َكن‬ ِ ‫جرِين إ َِل أن تفعلوا إ‬ ِ َٰ ‫وٱلمه‬
kasinduwehadin labi pe pinaag amban kasinduwehan si Kitab َ ‫ح‬ َ َ
٦ ‫ب َم حس ُطورا‬ ِ َٰ ‫ذَٰل ِك ِِف ٱلكِت‬
Allahu Taala [si pagpusaka] amban meh aa magparatsaya duk
meh muhajirin [meh aa maglalin amban Makka tudju Madina],
malaingkan bang hinang bi si meh pongtinai [hininang Rasul ‫]ﷺ‬
kahapan [kamulliya], kaniyaan damikkiyan ien diyalem Kitab
[Lawhil Mahfuwz] asal tasulat ne.

390
7. Duk [essebun si waktu] ineddo weh Kami [tinenteman] amban َ َ ‫ح َ َ ح َ َ ه َ َ َٰ َ ُ ح‬
َ ‫ِنك َومِن نُّوح ِإَوبح َرَٰه‬
‫ِيم‬ ‫ِإَوذ أخذنا مِن ٱنلب ِ ِيۧن مِيثقهم وم‬
َ ً َٰ َ ‫ح‬ َ‫َ َ ح‬ َٰ َ ‫َو ُم‬
meh kanabi nabihanin janji den duk amban kau [Oh ٧ ‫ِيَس ٱبح ِن َم حر َي َمۖۡ َوأخذنا مِنهم مِيثقا غل ِيظا‬
ُ َ ‫وَس َوع‬
Muhammad] duk amban Nuh duk Ibrahim duk Musa duk Isa
anak Maryam [Alayhim Assalam] duk tinenteman teed weh Kami
janji ien makalandu.
َ َ َٰ َ ‫ح ح َ َ َ ه ح‬ ‫َ ح ََ ه‬
8. Supaya tilew Allahu Taala meh magsabennal [kanabi nabihanin] ‫ين َعذابًا‬‫ِني َعن صِ دق ِ ِهم وأعد ل ِلكف ِِر‬
َ ‫ٱلص َٰ ِدق‬ ‫ل ِيسل‬
َ
amban kabennal deley, duk tagamehan Ne meh pananaggain ٨ ‫أ َِلما‬
siksa peddes. َ َ
ُ ‫ْ ح ُ ْ َ ه َ ُ ح ٓ ح‬
‫ِين َء َام ُنوا ٱذك ُروا ن حِع َمة ٱَّلل ِ َعل حيك حم إِذ َجا َءتك حم‬ َ ‫يأ ُّي َها هٱَّل‬
َٰٓ
9. Oh kaam iye meh siye magparatsaya essebun bi ni’mat Allahu
َ
ُ ‫ُج ُنود فَأ حر َسلح َنا َعلَ حيه حم ريحا َو ُج ُنودا هل حم تَ َر حو َها َو ََك َن ٱ ه‬
Taala si kaamin si waktu kaam katekkahan meh sundalu ‫َّلل ب ِ َما‬ ِ ِ
[pananaggah] na pinaboohan isab siye weh Kami baliyu [badju] ً ‫ون بَ ِص‬ َ َُ‫َح‬
٩ ‫ۡيا‬ ‫تعمل‬
duk meh sundalu [malaikat] gah takite bi, Duk Allahu Taala si iye
hininang bin Sangat Makakite.
َ َ ‫ح‬ ُ ََ ‫َح‬ ُ َ ُ َٓ ‫ح‬
10. [Essebun bi] si waktu tekka [meh Mushrikin] tudju kaam amban ِ ‫إِذ جا ُءوكم مِن ف حوق ِك حم َوم حِن أسفل مِنك حم ِإَوذ زاغ‬
‫ت‬
‫َُ َ ه‬ َ َ ‫وب ح‬
ُ ُ‫ت ٱلح ُقل‬ َََ َ ‫ح َح‬
diyataan bi [amban silangan Madina meh Banu Gatfan] duk ِ ‫ج َر َوتظ ُّنون بِٱَّلل‬
ِ ‫ٱۡلنا‬ ِ ‫ٱۡلبص َٰ ُر َوبلغ‬
َ ُّ
amban diyawaan bi [amban seddepan meh Quraish duk Banu ١٠ ‫ٱلظ ُنونا‬
Kinana] bu ne gey hinek meh pamayamin [weh talewin] duk
taabut ne pangateyanin tudju kellong weh dahitin, Duk ngannal
ne kaam si Allahu Taala [niyah ne daagan atawa kararaagan].
َ ‫َ ح ُ ْ ح‬ ‫َُ َ حُ َ ح ح‬
11. Lai [si pagtumpuk meh mushrik ien] sinuley suleyan meh ١١ ‫ل ٱل ُمؤم ُِنون َو ُزلزِلوا زِل َزاَل شدِيدا‬
ِ ‫هنال ِك ٱَت‬
magparatsayahin duk ginenggo siye genggo makalandu.
َ ‫ح َُ ُ حُ َ ُ َ َ ه‬
ُ ‫ِين ِف قُلُوبهم هم َرض هما َو َع َدنَا ٱ ه‬
12. Duk [essebun] si waktu magpain meh munafiqin [matampal ka- ‫َّلل‬ ِِ ِ ‫ِإَوذ يقول ٱلمنَٰفِقون وٱَّل‬
ُ ‫َ َ ُ ُُ ه‬
islam duk napukan panaggah] duk iye meh siye diyalem ١٢ ‫وَل ٓۥ إَِل غ ُرورا‬ ‫ورس‬
pangateyan den saki, ganah pangajanji kami weh Allahu Taala
duk Rasul Ne malaingkan pangaligap hadja.
ْ ُ ‫ح َ َ ه ٓ َ حُ ح َ َحَ َح َ َ َُ َ َ ُ ح َ ح‬
13. Duk [essebun] si waktu magpain meh tumpukan amban siye ‫جعوا‬ ِ ‫يأهل يَثِب َل مقام لكم فٱر‬ َٰٓ ‫ِإَوذ قالت ُائِفة مِنهم‬
[meh munafiqin]: Oh kaam meh aa Yathrib [Madina] gana atu َ ُُ ‫حُ ُ ه ه َُ ُ َ ه‬
َ ِ ‫وت َنا َع حو َرة َو َما‬ َ ُ ‫ََح َح‬
‫ه‬ ‫تذِن ف ِريق مِنهم ٱنل ِب يقولون إِن َي‬ ‫ويس‬
‫ه‬ َ
atu bi si [meh kuntara bi] na balik ne kaam, duk maid pe ١٣ ‫ب ِ َع حو َرةِۖ إِن يرِيدون إَِل ف َِرارا‬
ُ ُ
sinduwe tumpukan amban siye si Nabi ‫ ﷺ‬pain de: Bennal meh
lumah kamihin aurat [bantang si kurtara] dumain ien bantang,
sumaguwa kabayaan de ley lahi.
َ َ َ ‫ُ ْ ح‬ ُ َ ‫َح‬ َ ‫َ َح ُ َ ح‬
14. Duk bang siye kaasekan [weh kuntara] amban kemon pidju, ‫ت َعل حي ِهم م حِن أق َطارِها ث هم ُسئِلوا ٱلف حِت َنة ٓأَلت حوها َو َما‬ ‫ولو دخِل‬
َ ‫ََهُ ْ َ ٓ ه‬
puwas ien dinaak siye [paguwa amban Islam] asal hinang de ١٤ ‫سۡيا‬ ِ ‫تلبثوا بِها إَِل ي‬
teed, duk gey siye neteg si [kasabennalan] malaingkan kulang du
amban siye.
َ َ َ ‫َ ُ َ ُّ َ ح َ ح‬ َ ‫َولَ َق حد ََكنُوا ْ َع َٰ َه ُدوا ْ ه‬
15. Duk bennal bakas kaniyaan den ngajanjian Allahu Taala tagna ‫ٱَّلل مِن ق حبل َل يُ َولون ٱۡلد َب َٰ َر َوَكن ع حه ُد‬
pe, weh gey siye paubas pataykut [si pagbonoan] duk kaniyaan ١٥ ‫سوَل‬ ُ ‫ٱَّلل ِ َم ح‬
‫ه‬
janji Allahu Taalahin asal tinilew teed.

391
َ‫ََ حُ َ حَ ح َ ح‬ ‫َ َ ُ ح‬ ‫ُ ه‬
16. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬gey teed makatabang kaam ‫ت أوِ ٱلق حت ِل ِإَوذا‬
ِ ‫قل لن يَنفعك ُم ٱلف َِر ُار إِن فررتم مِن ٱلمو‬
َ ‫َ ه‬ ُ ‫ه‬
palahihin, bisan pe kaam lahi amban kamatey atawa bono, na si ١٦ ‫َل ت َم هت ُعون إَِل قل ِيَل‬
saien gey du kaam tapaduhul malaingkan daahat du.
َ ُ َ َ ‫ه ح‬ ُ ‫َ ه‬ ‫ُح‬
17. Bissahun, sine mamalihara kaam amban Allahu Taalahin bang ‫قل َمن ذا ٱَّلِي َي حع ِص ُمكم م َِن ٱَّلل ِ إِن أ َراد بِك حم ُس ٓو ًءا أ حو‬
َ ‫ه‬ ُ ُ َ َ ُ َ ‫ۡحة َو ََل‬ ُ َ ََ
َ ‫ك حم َر ح‬
kabayaan Ne laat [makatawwa] kaamin atawa kabayaan Ne ase ‫ون ٱَّلل ِ َو َِلا َوَل‬
ِ ‫َيدون لهم مِن د‬ ِ ِ ‫أراد ب‬
[matekka] si kaamin duk gey ne siye makasuwa saddi amban َ
١٧ ‫ن ِصۡيا‬
Allahu Taala Bebbeg [Pasangdelan] duk Pananabang.
18. Sabennal katauhan weh Allahu Taala iye meh siye mangeyo
َُ ‫ُ ح َ حَ ٓ َ ح‬
‫ِني ِ ِۡلخ َوَٰن ِ ِه حم هل هم‬ ‫ِني مِنكم وٱلقائِل‬ َ ‫َّلل ٱل ح ُم َعوق‬
ُ ‫۞قَ حد َي حعلَ ُم ٱ ه‬
ِ
ً َ ‫َ حُ َ ح ح ه‬ َ
ngeyo amban kaamin duk meh aa magpain si meh pungtinai de ١٨ ‫إَِلح َنا ۖۡ َوَل يَأتون ٱِلَأ َس إَِل قل ِيَل‬
[sawe den], pitu kaam si kami [mono kite bi] bu siye mismu gey
du siye patudju hap pagbonoan ley malaingkan kulang du
[amban siye mapihin].
ُ ‫ك تَ ُد‬ َ ‫َ ه ً َ َ ح ُ ح َ َ َ ٓ َ حَ ح ُ َ َ ح َ ُ ح َ ُ ُ َ َ ح‬
19. Pinget siye manamal si kaam [gey makaurung si paggastu si pag- ‫ور‬ ‫أشِحة عليكمۖۡ فإِذا جاء ٱۡلوف رأيتهم ينظرون إَِل‬
atubangan] na apabila ne tekka katalew katalewanin, takite nu ُ ‫َ ح ُ ُ ُ ح َ ه ُ ح َ َٰ َ َ ح َ ح َ ح َ َ َ َ َ ح َ ح‬
‫تِۖ فإِذا ذهب ٱۡلوف‬ ِ ‫أعينهم كٱَّلِي يغَش عليهِ مِن ٱلمو‬
siye mayam tudju kau [Oh Muhammad], ngaliget sah pain meh ْ ُ ‫َ َ ه ً َ َ حَ ح ُ ْ َ َ َ ح ُ ح‬
‫ۡي ِۚ أو َٰٓلئِك لم يؤمِنوا‬ َ ‫َ َُ ُ َح‬
ِ ‫سلقوكم بِألسِنة حِداد أشِحة لَع ٱۡل‬
mata den, kowe aa kalokoban weh kamatey, na apabila ne sab َ ‫َ َ َ َ ََ ه‬ َ َ ‫ََ ح ََ هُ َ ح‬
ِ ‫ٱَّلل أعمَٰل ُه حم َوَكن ذَٰل ِك لَع ٱَّلل ِ ي‬
١٩ ‫سۡيا‬ ‫فأحبط‬
tahala amban siye dahitin binsana de kam duk meh della talem,
pinget siye si kahapan, iye ne meh siye ien gah magparatsaya, Na
pinagpagan weh Allahu Taala meh hinang den, duk kaniyaan
damikkiyan ien bang si Allahu Taala lampung.
َ ْ ُّ ُ َ ‫َ ح ح َ ح‬ ْ َ ‫َح َ ُ َ حَ ح َ َ َ َح‬
20. Kannal den meh tumpukan [Mushrik Quraish in duk meh Banu ‫اب يَ َودوا ل حو‬ ِ ‫اب ل حم يذه ُب ۖۡوا ِإَون يأ‬
‫ت ٱۡلحز‬ ‫ُيسبون ٱۡلحز‬
Gatfanin] gah pe tahala [taraag] duk bang tekka balik meh ْ ُ َ ‫ح َ ح َ َ ح َ ُ َ َ ح َ َٓ ُ ح َ َح‬ َ ُ َ ُ‫َه‬
‫اب يسلون عن أۢنبائِكمۖۡ ولو َكنوا‬ ِ ‫أنهم بادون ِِف ٱۡلعر‬
َ ‫َ ُ ْ ه‬ ُ
٢٠ ‫فِيكم هما ق َٰ َتل ٓوا إَِل قل ِيَل‬
tupukan ley, kinaagen den lai hadje siye pasawungkakey si meh
Arab Diyata, nilew hadja kahalan bi [bang taraag ke kaam atawa
ngandaag], duk bisan kaniyaan den luu patampu si kaam [mono
kuntara bi] kowe du siye gah mono malaingkan kulang du
amban siye.
‫ٱَّلل‬ َ ٌ‫ك حم ِف َر ُسول ٱ هَّلل ِ أُ حس َوة‬
َ ‫ح َس َنة ل َِمن ََك َن يَ حر ُجوا ْ ه‬ ُ َ َ َ ‫هَ ح‬
‫لقد َكن ل‬
21. Sabennal niyah ne si kaam si Rasul Allah ‫ ﷺ‬paningeran kahapan, ِ ِ
َ َ‫َ َ َ ََ ه‬ ‫ح‬
si sine sine kaniyaan nen ngahelat helat Allahu Taala duk Ellew ٢١ ‫َوٱَلَ حو َم ٱٓأۡلخِر وذكر ٱَّلل كث ِۡيا‬
dambuli duk ngesseb Allahu Taala daran.
22. Duk sakayi takite weh meh magparatsayahin meh tumpukan ُ ُ ‫ٱَّلل َو َر ُس‬
‫وَلۥ‬ َ ‫ون حٱۡلَ حح َز‬
ُ ‫اب قَالُوا ْ َه َٰ َذا َما َو َع َدنَا ه‬ َ ُ ‫ََه َ َ حُ ح‬
‫ولما رءا ٱلمؤمِن‬
[kuntara den], pain de: Inin ne iye pangajanji Allahu Taala kite ‫ح‬ َ َ َٰ َ ٓ ‫َ َ َ َ ه ُ َ َ ُ ُ ُ َ َ َ َ ُ ح ه‬
٢٢ ‫وصدق ٱَّلل ورسوَلۥ وما زادهم إَِل إِيمنا وتسل ِيما‬
duk Rasul Nen, duk asal bennal [janji] Allahu Taalahin duk Rasul
Nen, duk gey [maka dahit] siye malaingkan tamba pe
pamaratsaya den duk pagpatigupu den.
23. Amban meh [siye Sahabat] magparatsaya ley [niyah meh] lella
َ َ َ ‫َ َ ُ ْ َ َ َٰ َ ُ ْ ه‬
‫َّلل َعل حيهِِۖ ف ِم حن ُهم همن‬‫ِني رِ َجال صدقوا ما عهدوا ٱ‬ َ ‫م َِن ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
sinabennal weh de pangajanji de duk Allahu Taalahin, na niyah َ ْ ُ َ َ‫َض ََنح َب ُهۥ َوم حِن ُهم همن ي‬
٢٣ ‫نتظ ُِر ۖۡ َو َما بَ هدلوا ت حبدِيَل‬ َٰ َ َ‫ق‬
ne amban siye baktul ne tegteban nen[ Shaheed si pag-

392
atubangan] duk niyah isab amban siye ngagad iye duk gey teed
siye magbaluba.
ٓ َ َ ‫ِب ٱل ح ُم َنَٰفق‬
‫ِني إِن شا َء‬ َ ‫ِني ب ِص حدقِه حم َو ُي َعذ‬
َ ‫َ ح َ هُ ه‬
24. Supaya tumbasan Allahu Taala meh aa masabennalin si ِ ِ ِ ‫َِلجزِي ٱَّلل ٱلص َٰ ِدق‬
ُ َ َ َ َ‫َح َُ َ َ َح ح ه ه‬
kasabennal de ley, duk siksa ne meh munafiqeen bang Iye bayah ٢٤ ‫ٱَّلل َكن غفورا هرحِيما‬ ‫أو يتوب علي ِهم إِن‬
atawa ampun Ne siye, Bennal Allahu Taala Sangat
Mangangampun Sangat Makasi.
َ َ ‫َ َه هُ ه‬
ُ ‫ك َف ُروا ْ ب َغ حي ِظه حم ل َ حم َي َنالُوا ْ َخ حۡيا َو َك ََف ه‬
25. Duk pinabalik weh Allahu Taala iye meh siye pananaggain duk ‫ٱَّلل‬ ِ ِ ‫ورد ٱَّلل ٱَّلِين‬
kaputal de, gah siye makaeddo kahapan [si pagbonoan], Duk َ ًّ َ ُ‫حُ ح َ ح َ َ ََ َ ه‬
٢٥ ‫ٱلمؤ ِمن ِني ٱلقِتال وَكن ٱَّلل قوِيا عزِيزا‬
pinamamarahi ne weh Allahu Taala di Nen si meh
magpaparatsayahin si bonoh duk kaniyaan Allahu Taalahin
Sangat Basagan Sangat Geesan.
َ ‫ََ ََ ه َ َ َ ُ ُ ح َ ح ح‬
26. Duk dinesmeh weh Allahu Taala iye meh siye mamebbegan meh ‫ب مِن َص َياصِ ي ِه حم‬ِ َٰ ‫وأنزل ٱَّلِين ظَٰهروهم مِن أه ِل ٱلكِت‬
َ َ ُ ‫َح ُُ َ َ َح‬ َ َ ‫ُ ُ ُ ُّ ح‬ َ ََ
[pananaggain] amban meh aa Kitab [Yahudi] si meh kutah de ٢٦ ‫َسون ف ِريقا‬ ِ ‫ب ف ِريقا تقتلون وتأ‬ ‫َوقذف ِِف قلوب ِ ِهم ٱلرع‬
duk binettad weh Ne tudju meh pangateyan de kadahitin,
tumpukan amban siye tapapatey bi duk tasiggew bi sab sinduwe
tumpukanin.
َ َ َ ُ ََ ‫هح‬ َ َ َ ُ َ َ َ ُ َ َ
27. Duk pinusakaan kaam weh [Allahu Taala] bulak de duk meh ‫طوها َوَكن‬ ‫َوأ حو َرثك حم أۡرض ُه حم َودِتَٰي َٰ َره حم َوأ حم َوَٰل ُه حم َوأۡرضا لم ت‬
lumah de [lahat de] duk meh altah de, duk meh bulak gah pe َ ‫ه ُ َ َ َٰ ُ َ ح‬
٢٧ ‫َشء قدِيرا‬ ‫ك‬ِ ‫ٱَّلل لَع‬
bakas tariik bi, duk Allahu Taala luu si tiyap tiyap ine ine Sangat
Makagees.
‫ُ ُ ه ُ ح َ ح َ َ َٰ َ ُّ ح‬ َ َٰ َ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه ُّ ُ َ ح‬
28. Oh kew Nabi [‫ ]ﷺ‬bissahun si meh anda nun, bang asal kaniyaan ‫ٱلن َيا‬ ‫جك إِن كنُت ترِدن ٱۡليوة‬ ِ ‫يأيها ٱنل ِب قل ِۡلزو‬
bin bayah kaam si kaellum Dunya duk pangari ngari ne, Na di َ َ َ ‫ه‬ ُ ‫َ َََ َََ َحَ َُ ح ُ ه َُ َ ح‬
٢٨ ‫َسحكن َساحا َجِيَل‬ ِ ‫وزِينتها فتعالني أمت ِعكن وأ‬
kaam [papene te kaam] duk timanan te kaam [si pagsulutan] si
kahapan.
َ َ‫َ َ ه ه‬ ُ َ ‫َّلل َو َر ُس‬ ‫ِإَون ُك ُ ه‬
َ ‫نُت تُر حد َن ٱ ه‬
29. Duk bang kaniyaan bin bayah kaam si Allahu Taala duk Rasul Ne ‫ٱَّلل أ َع هد‬ ‫وَلۥ َو ه‬
‫ٱل َار ٱٓأۡلخ َِرة فإِن‬ ِ
َ ُ ‫ح ح‬
duk lahat [Tumbas si ellew] Dambuli, Na sabennal Allahu Taala ٢٩ ‫ت مِنك هن أ حج ًرا َعظِيما‬ َ ‫ح‬
ِ َٰ‫سن‬ِ ‫ل ِل ُم‬
tagamehan Ne meh magpahap hap amban Kaamin Tumbas Sa
hadje hadje. ‫َ ح‬
‫َ ح‬ َ َٰ َ ‫ُ ه‬
‫حشة ُّم َبي ِ َنة يُض َٰ َعف‬ ِ ‫ب من يَأ‬ ‫َ َ َٓ ه‬
30. Oh kaam meh kaandahan Nabi, na sine sine [tekka] amban kaam ِ ‫ت مِنكن بِف‬ ِ ِ ‫تَٰيَٰن ِساء ٱنل‬
َ ‫اب حع َف ح َ َ َ َ َ َ ه‬ َ َ‫َ ح‬
ngahinang lemmi [zina] tampal, na ilipat si iye siksain minduwe ٣٠ ‫سۡيا‬ ِ ‫نيِۚ َوَكن ذَٰل ِك لَع ٱَّلل ِ ي‬
ِ ِ‫ل َها ٱلعذ ُ ض‬
lipat, duk kaniyaan ien bang si Allahu Taala asal mura.
ٓ َ ‫ُّ ح‬ َ ‫َ ح‬ ‫ُ ه‬ ‫۞و َمن َي حق ُن ح‬
31. Duk sine sine amban kaam [Oh kaam meh kaandahan Nabi] ‫وَل ِۦ َوت حع َمل صَٰل ِحا نؤت ِها‬
ِ ‫ت مِنك هن َِّلل ِ َو َر ُس‬ َ
َ َ َ ‫َ ح َ َ َ ه َح َ ح‬
nuhut [daakan] Allahu Taala duk Rasul Ne, duk maghinang ٣١ ‫ني َوأع َت حدنا ل َها رِ حزقا ك ِريما‬ ِ ‫أجرها مرت‬
makasulut [hap] urungan Kami iye tumbas ne minduwe duk
tagamehan Kami iye rizziki mulliya [iye ne Surgah duk ine pe
diyalem ne].
َ ‫هَ حُه ََ َح‬ ٓ ََ ‫َ َ ٓ ه َح ُه‬
32. Oh Kaam meh kaandahan Nabi, dumain kaam iyu kowe kowe ‫ُت فَل َّتض حع َن‬ ‫ُت كأ َحد م َِن ٱلن َِساءِ إ ِ ِن ٱتقي‬ ‫ب لس‬ َ َٰ
ِ ِ ‫تَٰين ِساء ٱنل‬
َ ‫ُح‬ ‫َح‬ ‫ه‬ َ َ‫ح‬
meh dende sinduwehin, bang kaam asal magmatalew ٣٢ ‫بِٱلق حو ِل ف َي حط َم َع ٱَّلِي ِِف قلبِهِۦ َم َرض َوقل َن ق حوَل هم حع ُروفا‬

393
[sampurna] na da palamma lambudun bi bissahan [bin] na janan
seeban iye [taga] saki pangateyan nen duk missa hadja kaam,
bissa hap.
َ َ ُ ‫َ َ ح َ ُ ُ ُ ه َ َ َ َ ه ح َ َ َ ُّ َ ح َ ه ح‬
33. Duk neteg hadja kaam si meh lumah bi, duk da kaam magballay ‫ولِۖ َوأق حِم َن‬
َٰ ‫وقرن ِِف َيوت ِكن وَل تَبجن تَبج ٱلجَٰ ِهل ِيةِ ٱۡل‬
[kowe] pagballay meh [timpu] Jahiliya panagnaanin, duk ُ ‫يد ه‬
‫ٱَّلل‬ ُ ‫وَل ٓۥ إ هن َما يُر‬ َ ‫ٱلز َك َٰوةَ َوأَُ حِع َن ه‬
ُ َ ‫ٱَّلل َو َر ُس‬ َ ‫ٱلصلَ َٰوةَ َو َءات‬
‫ِني ه‬ ‫ه‬
ِ ِ
matenggehan kaam sambahayang duk ngurung kaam zakat duk َ ُ ‫ُح َ َ ُ ُ ح َحَ ح‬
٣٣ ‫ت َو ُي َط ِه َرك حم ت حط ِهۡيا‬ ِ ‫ٱلرج َس أهل ٱِلَيح‬ ِ ‫َِلذهِب عنكم‬
magtaat kaam si Allahu Taala duk Rasul Ne, iye du hep kabayaan
Allahu Taalahin nganan amban kaam lemmi Oh kaam meh aa
lumah [Nabi] duk nutsi kaam sampurna panutsi.
‫ح ح‬ ُ ‫ح‬
34. Duk sabbutun bi iye binassa si meh lumah bin, amban meh ayat
‫ه‬ ‫ه‬
‫ت ٱَّلل ِ َوٱۡل ِك َمةِِۚ إِن‬
َ ُ َٰ َ ‫َوٱذك حر َن َما ُي حت‬
ِ َٰ ‫ل ِِف َُ ُيوت ِك هن م حِن َءاتَٰي‬
Allahu Taala duk Hadith [Rasul ‫]ﷺ‬, Sabennal Allahu Taala Sangat ً ‫يفا َخب‬ ً َ َ َ َ‫ه‬
٣٤ ‫ۡيا‬ ِ ‫ٱَّلل َكن ل ِط‬
Makahati Iye Sangat Nuwi- Nuwi [si meh kakahinang bi].
35. Bennal meh Muslim lellahin duk meh Muslim dendehin duk meh َ ‫ِني َوٱل ح ُم حؤم َِنَٰت َوٱلح َقَٰنت‬
‫ِني‬ َ ‫ني َوٱل ح ُم حسل َِمَٰت َوٱل ح ُم حؤ ِمن‬ َ ‫إ هن ٱل ح ُم حسلم‬
ِ ِ ِ ِِ ِ
Magparatsaya lellahin duk meh Magparatsaya dendehin duk َ َٰ ‫ه‬ َ َ َٰ ‫ه‬ َ َ َٰ ‫ه‬ َ َ َٰ ‫ه‬ َ َ َٰ َ ‫َ ح‬
‫ت‬ِ َٰ ‫َبين وٱلصبِر‬ ِ ِ ‫ت وٱلص‬ ِ َٰ ‫ت وٱلص ِدقِني وٱلصدِق‬ ِ َٰ‫وٱلقن ِت‬
meh Lellah Manuhut [Allahu Taala duk Rasul nen] duk meh ََٰ َ َ ُ ‫َ َ ح‬ َ َ ‫ح‬ َ َ ‫ح‬ َ َ ‫ح‬
‫ت‬ ِ ‫ت َوٱل ُمتص ِدقِني وٱلمتصدِق‬ ِ َٰ ‫َوٱلخَٰشِ عِني َوٱلخَٰشِ ع‬
dende Manuhutin duk meh Lella Sabennal masampurnain duk َ َ ‫ح‬ َ ُ َ َ ‫ح‬ َ َٰٓ ‫ني َو ه‬ َ ‫ٱلصئم‬ ‫ه‬
‫ت‬ ِ َٰ‫ت َوٱلحَٰفِظِني ف ُروج ُه حم َوٱلحَٰفِظ‬ ِ َٰ ‫ٱلصئِم‬ ِ ِ َٰٓ ‫َو‬
meh Dende Sabennal masampurnain, Duk meh Lella ‫ح‬ َ ُ ‫َ ه َٰ َ َ َ ه ه‬ َ َ ‫َ ه َٰ َ ه‬
Magsasabarin duk meh Dende Magsasabarin, Duk meh Lella ‫ٱَّلل ل ُهم همغف َِرة‬ ‫ت أع د‬ ِ َٰ ‫ٱَّلل كث ِۡيا وٱلذكِر‬ ‫وٱلذكِرِين‬
َ
magmatalewin duk meh Dende magmatalewin duk meh Lella ٣٥ ‫َوأ حج ًرا َعظِيما‬
Magsasadaqqahin duk meh Dende Magsasadaqqahin duk meh
Lella Magpupuwasehin duk meh Dende Magpupuwasehin duk
meh Lella Malihara [Pagkalella de] duk meh Dende Malihara,
duk meh Lella Nabbut Allahu Taala daran duk meh Dende
Nabbut Allahu Taala, Tinagamehan siye weh Allahu Taala si siye
kaampunan duk Tumbas Sa hadje hadje.
َ َ ُُ ُ َ َ ُ ‫ه‬ َ َ َ ‫َ ح‬ ‫َ َ ح‬
36. Duk ganah si dambuwa lella magparatsaya duk dende ‫وَل ٓۥ أ حم ًرا أن‬ ‫َو َما َكن ل ُِمؤمِن َوَل ُمؤم َِنة إِذا قَض ٱَّلل ورس‬
َ َ َُ ُ َ َ َ ‫ه‬ َ ‫َ ُ َ َُ ُ ح‬
magparatsaya, apabali ne taganta weh Allahu Taala dambuwa ‫وَلۥ فق حد‬ ‫ِۡيةُ م حِن أ حمرِه حِمُۗ َو َمن َي حع ِص ٱَّلل ورس‬
َ َ ‫ٱۡل‬ ‫يكون لهم‬
pakaradjaan, [gey ne] siye kapagbaya amban pakaradjaan de ley ُّ َ َ ‫َ ه‬
٣٦ ‫ضل ضلََٰل مبِينا‬
duk sine sine naggah si Allahu Taala duk Rasul Ne, na sabennal
Iye ley lepas ne kalepas tampal.
َ ََ ‫ح‬ َ َ َ َ ‫ح َُ ُ ه ٓ َح َ َ هُ َ َح ََح َ ح‬
37. Duk [Esssebun Oh Rasul Allah ‫ ]ﷺ‬si waktu kew magpain si iye ‫ت عل حيهِ أ حمسِك عل حيك‬ ‫ِإَوذ تقول ل َِّلِي أنعم ٱَّلل عليهِ وأنعم‬
َ ‫ح‬ َ ُ ‫ِك َما ه‬ َ ‫َح‬ ‫َ ح َ َ َ ه هَ ُح‬
[Zaid Bn Haritha] dinuhulan nihmat weh Allahu Taala luu si iye ‫ٱَّلل ُم حبدِيهِ َوَّتَش‬ ‫ٱَّلل َوَّت َِف ِِف نفس‬ ‫زوجك وٱت ِق‬
َ َ َ ‫ح‬ َ َ َ
[Sabab pangahidayat Ne iye] duk dinuhulan weh nu [si pangipat َٰ َ ‫ٱَّلل أ َح ُّق أن َّت َشى َٰ ُهۖۡ فل هما ق‬
‫َض َز حيد م حِن َها َو َُرا‬ ُ ‫اس َو ه‬
َ ‫ٱنله‬
nu iye], Hatulun anda nun duk magmatalew kew si Allahu Taala, َ َ ‫لَع ٱل ح ُم حؤ ِمن‬ََ َ ُ َ َ َ َ َ َ ‫َه ح‬
‫ِف أ حز َو َٰ ِج‬
ٓ ِ ‫ِني َح َرج‬ ‫ِِك َل يكون‬ ‫زوجنَٰكها ل ح‬
duk tinapuk weh nu si ginhawa baran nu , Iye pinatampal Allahu ‫ه ح‬ َ َ َ ْ َ َ َ ٓ ‫َح‬
٣٧ ‫أدع َِيائ ِ ِه حم إِذا قض حوا م حِن ُه هن َو َُرا َوَكن أ حم ُر ٱَّلل ِ َمف ُعوَل‬
Taala si kauhin [Weh song iye taanda nu], duk tinalew kew si
meh Manusiya [Kaw pain de Muhammad mag andahan bakas
anda anak ne], [sumaguwa] Allahu Taala iye labi subey

394
katalewan nun. Na sakayi ne tegteb bayah si Zaid in [timanan ne
ne iye], na pinaandahan kew weh Kami siye, supaya gey tahinang
kahunitan si meh magparatsaya mag-anda [si anak taboo si
siyehin] bang ne tegteb kabaya den amban siye, duk kaniyaan
daakan Allahu Taalahin [tahinang ne] tuney.
‫َ ه‬ َ ُ‫َ ََ َ ه‬
‫َّلل َُل ۖۡۥ ُس هنة ٱَّلل ِ ِِف‬‫ب م حِن َح َرج فِيما فرض ٱ‬ ‫ه َ َ ََ ه‬
38. Gah niyah si Nabi ien puggut si iye pangandaakan iye weh ِ ِ ‫ما َكن لَع ٱنل‬
‫َ حُ ََ َ َح ُ ه‬
ً ‫ٱَّلل ِ قَ َدرا هم حق ُد‬ ْ َ َ َ ‫ه‬
Allahu Taala, kakahinang ien Allahu Taala si iye ne meh siye ٣٨ ‫ورا‬ ‫ِين خل حوا مِن قبل وَكن أمر‬ ‫ٱَّل‬
[Nabi] palabey ne dehellu pe, duk kaniyaan pakaradjaan Allahu
Taalahin asal ganta ne tegteb.
‫ه‬ َ َ َ ‫ح َ َ َ َح‬ ‫ه‬ َ َٰ َ َ ُ َ ُ َ ‫ه‬
39. Iye meh siye magpasampay meh bissa [daakan] Allahu Taala duk ‫ت ٱَّلل ِ َو َيخش حون ُهۥ َوَل َيش حون أ َح ًدا إَِل‬
ِ َٰ ‫سل‬ ِ‫ٱَّلِين يبل ِغون ر‬
‫ه َ َ َ َ َٰ ه‬
magmatalew siye si Iye duk gey siye magmatalew si saddi amban ٣٩ ‫َف بِٱَّلل ِ َحسِيبا‬ ‫ٱَّللُۗ وك‬
Iye bisan dambuwa malaingkan tattap du Allahu Taala
[katalewan den] duk mararahi ne Allahu Taalah Babistahan.
‫َ ه‬ َ ُ َٓ َ َُ َ َ
40. Dumain kaniyaan Muhammad in [‫ ]ﷺ‬sama dambuwa amban ِ ‫هما َكن ُم هم ٌد أبَا أ َحد مِن رِ َجال ِك حم َولَٰكِن هر ُسول ٱَّلل‬
meh kalellahan bi, sumaguwa iye Rasul Allahu Taala, Duk ٤٠ ‫َشء َعل ِيما‬‫كل َ ح‬ ُ ُ‫َ َ َ َ ه َ ََ َ ه‬
ِ ِ ‫وخاتم ٱنلب ِ ِيۧنُۗ وَكن ٱَّلل ب‬
hinapusan meh Nabi duk kaniyaan Allahu Taalahin si tiyap tiyap
ine ine Sangat Makahati.
َ ‫َ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ْ ح ُ ُ ْ ه َ ح‬
41. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, essebun bi Allahu Taala ٤١ ‫ٱَّلل ذِكرا كث ِۡيا‬ َٰٓ
‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا ٱذكروا‬
pangesseb daran [sampurna]. ً َ ‫ح‬ ُ ‫َو َسب‬
٤٢ ‫حوهُ بُك َرة َوأصِ يَل‬ ِ
42. Duk pudjihun bi Iye sawung duk kohap.
ُ ‫َ َ ح ُ ح َ َ َ َٰٓ َ ُ ُ ُ ح‬ ‫ُ ه‬
43. Iye du Iye [Allahu Taala] manalawat [mangurungan kaam] meh ‫َلخ ِر َجكم م َِن‬ِ ‫ه َو ٱَّلِي يُ َص ِل عليكم وملئِكتهۥ‬
َ ‫ٱلظلُ َمَٰت إ ََل ٱنلُّور َو ََك َن بٱل ح ُم حؤ ِمن‬
٤٣ ‫ِني َرحِيما‬
ُّ
barkat in duk [daak Ne meh Malaikat Nen maku-makuhan kaam ِ ِِۚ ِ ِ
kaampunan] supaya kaam paguwa Ne amban meh kalindeman
[pagsakutu] duk karantaan [Islam] duk kaniyaan [Allahu
Taalahin] si meh aa magparatsaya Sangat Makasi. َ َ َ َ
َ َ َ‫ح‬ َ
44. Pagsagina den si ellew magkasuwa ne siye [duk Allahu Taala] ٤٤ ‫َت هِي ُت ُه حم يَ حو َم يَلق حون ُهۥ َسلَٰم َوأ َع هد ل ُه حم أ حجرا كرِيما‬
Kasanyangan duk tinagamehan siye weh Ne tumbas mulliya [Iye
ne Surga].
َ َ َٰ َ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه ُّ ه ٓ َ ح َ ح‬
َٰ َ ‫ك‬
45. Oh kew Nabi Allah, sabennal Kami pinaboo kew weh Kami Saksi ٤٥ ‫ش ِهدا َو ُمبَ ِّشا َونذِيرا‬ ‫يأيها ٱنل ِب إِنا أرسلن‬
duk Masinna sinna [pasal tumbas] duk makitalew [pasal siksa].
‫ََ ً َ ه‬
َ ِ ‫ٱَّلل ِ َإ حذنِهِۦ َو‬
46. Duk Mangabi ngabi tudju [agama] Allahu Taala sabab panug Ne ٤٦ ‫َساجا ُّمن ِۡيا‬ ِِ ‫وداعِيا إَِل‬
[ si agama nen, kowe] hantang tiyew danta.
َ ‫ه َ ح‬ َ ‫حُ ح َ َ ه‬ ََ
47. Duk pakegun Oh Rasul Allah ‫ ﷺ‬meh magparatsayahin , sabennal ٤٧ ‫ِني بِأن ل ُهم م َِن ٱَّلل ِ فضَل كبِۡيا‬ ‫ّش ٱلمؤ ِمن‬
ِ ِ ‫وب‬
niyah ne [tinagame] si siye amban Allahu Taala kalabbihan
[tumbas] hadje.
‫َ هح ََ ه‬ َ َ ‫ح َ َٰ َ َ ح ُ َ َٰ َ َ ح‬ ُ َ
48. Duk da tuhutun meh Pananaggain duk Munafiqeen duk ِ ‫ِني َودع أذى َٰ ُه حم َوت َوّك لَع ٱَّلل‬ ‫َوَل تطِعِ ٱلكفِرِين وٱلمنفِق‬
‫َ َ َ َٰ ه‬
pasagarun hadja [meh pangusah, panguntara, paminsana den ٤٨ ‫َف بِٱَّلل ِ َوك ِيَل‬‫وك‬

395
samantaan pe kew gey sinugan ngatu monoh siye] duk pasangdel
kew [tattap] si Allahu Taala duk mararahi ne Allahu Taala
Pasasangdelanin.
ُ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ٓ ْ َ َ َ ح ُ ُ ح ُ ح َ َٰ ُ ه ح‬
49. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, apabila anda bi [hinang ‫ت ث هم َُلق ُت ُموه هن‬
ِ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا إِذا نكحتم ٱلمؤمِن‬
bi anda] meh dende magparatsayahin, puwas ien timanan bi du َۡۖ ‫ونها‬َ ُّ َ ‫َ ح َ َ َ ُّ ُ ه َ َ َ ُ ح َ َ ح ه ح ه َ ح‬
‫مِن قب ِل أن تمسوهن فما لكم علي ِهن مِن عِدة تعتد‬
dehellu amban kapagdambuwa bi [kapamangahangi bi] na gana َ ُ ُ َ َ ‫ََ ُ ُ ه‬
َ َ ‫وه هن‬
٤٩ ‫َساحا َجِيَل‬ ‫َسح‬
ِ ‫فمت ِعوهن و‬
si kaam luu si siye idda [gantaan tellumbulan] supaya tanggu bi
si gantaan ley, na pabayaun bi ne siye duk timananun bi ne
timan makahap.
ُ َ ُ ُ َ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه ُّ ه ٓ َ ح َ ح َ َ َ َ ح َ َٰ َ َ ه َٰ ٓ َ َ ح‬
50. Oh kew Nabi Allah sabennal hinalal weh Kami si kau meh anda ‫وره هن‬ ‫يأيها ٱنل ِب إِنا أحللنا لك أزوجك ٱل ِِت ءاتيت أج‬
َ َ َ َ َ َ َ ُ ‫ك م هِما ٓ أَفَا ٓ َء ه‬ َ ُ َ ‫ََ ََ َ ح‬
nu iye ne kaurungan nu siye ungsuran den, duk iye pagdapu ِ ‫ات ع ِمك َو َبن‬
‫ات‬ ِ ‫ٱَّلل عل حيك َو َبن‬ ‫وما ملكت ي ِمين‬
َ َ َ َ ‫َ َٰ َ َٰ َ ه َٰ َ َ ح‬ َ َ َ َ َ ‫َه‬
kanawan nu [upama meh dende tabihag si pagbonoan] amban ‫ات خلت ِك ٱل ِِت هاجرن معك‬ ِ ‫ات خال ِك َو َبن‬ ِ ‫عمَٰت ِك َو َبن‬
iye pangurung kau Allahu Taala [gah labey bonoin] duk meh َ ‫ح ََ َ ه‬ ‫ٱم َرأَة ُّم حؤم َِن ًة إن َو َه َب ح‬
‫ب أن‬ ُّ ‫ت َن حف َس َها ل هِلنب إِن أراد ٱنل‬ ِ
‫َو ح‬
ِ ِِ
dende [dangakan nu] anak siit nu lella [amban ammah] duk meh َ َ ‫حُ ح‬ ُ َ ‫َح َ َ َ َ َ ه‬
‫ِني ُۗ ق حد َعل حِم َنا َما‬ ‫ون ٱلمؤ ِمن‬ِ ‫يستنكِحها خال ِصة لك مِن د‬
dende [dangakan nu] anak siit nu dende [amban ammah] duk َ َ َ ‫َ ح َ َ َح ح َحَ ح ََ َ َ َ ح‬
meh dende [danganakan nu] anak siit nu lella [amban inah] duk ‫ت أيح َم َٰ ُن ُه حم ل ِك حيَل‬ ‫ج ِهم وما ملك‬ ِ َٰ ‫ِف أزو‬ ٓ ِ ‫ف َرضنا علي ِهم‬
ُ َ ُ‫َ ُ َ َ َح َ َ َ ََ َ ه‬
meh dende [danganakan nu] anak siit nu dende [amban inah] iye ٥٠ ‫َّلل غفورا هرحِيما‬ ‫يكون عليك حرجُۗ وَكن ٱ‬
ne siye maghidjra [maglalin amban Makka tudju Madina sawe
nu] duk dende magparatsaya bang pangurung ne dinen
[magtahakkim] si Nabihin [‫ ]ﷺ‬Bang bayah Nabihin mag-
andahan ne, tartantu si kau dumain si meh [sawe nu]
magparatsayahin, sabennal katauhan Kami bang ine [sinara]
Kami maluu si siyehin si meh kaandahan de [aturan pag anda
ren] duk si meh bataan de [milkul yameen] supaya gey paniya
luu si kau [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬sigpit, Duk Kaniyaan Allahu
Taalahin Sangat Mangangampun Sangat Makasi.
َ ‫ك َمن ت َ َشا ٓ ُء ۖۡ َو َمن حٱَ َت َغ حي‬ َ ‫ُح َ ََ ُٓ حُ ه َ ُ ح ٓ َح‬
51. Paagad nu [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬sine sine kabayaan nu amban siye ‫ت‬ ِ ‫۞تر ِِج من تشاء مِنهن وتوِي إَِل‬
َ َ َ
‫ه ح َ َ ح َ َ َ ُ َ َ َ َ ح َ َ َٰ َ ح َٰٓ َ َ ح‬
َ
[meh kaandahan] nun duk pateteg nu si kau sine sine kabayaan ‫ّن أن تق هر أع ُي ُن ُه هن‬ ‫مِمن عزلت فَل جناح عليك ذل ِك أد‬
nu duk sine sine angut nu amban iye tinaykutan nu َ
‫ٱَّلل َي حعل ُم َما ِِف‬ ُ ‫ني ب َما ٓ َءاتَيح َت ُه هن ُُكُّ ُه هن َو ه‬َ‫ََ َحَ ه ََح َ ح‬
ِ ‫وَل ُيزن ويرض‬
[pagbahangihin] na gey ien makapagduse kau, damikkiyan ien ً ‫ٱَّلل َعل‬ ُ ُُ
ُ ‫ك حم َو ََك َن ه‬
٥١ ‫ِيما َحل ِيما‬ ِ ‫قلوب‬
tamanan diyawa ne supaya siye sinna duk gey siye suse duk
magmalilla siye si iye pangurung nu siyehin tiyap tiyap dangan
duk Allahu Taala katauhan Ne iye si meh pangateyan bin duk
kaniyaan Allahu Taalahin Sangat Makahati Sangat Pateng. َ
َ َ َ َ َٓ ٓ َ َ ُّ َ ‫ه‬
52. Gey ne halal [gey makajari] si kau meh karendehanin [pag- ‫َل ُيِل لك ٱلن َِسا ُء ِم ُۢن ََ حع ُد َوَل أن تبَ هدل ب ِ ِه هن م حِن أ حز َوَٰج َول حو‬
ُ َٰ َ َ ُ ‫َ ح َ َ َ ُ ح ُ ُ ه ه َ َ َ َ ح َ ُ َ َ َ َ ه‬
andahan] puwas amban [siyam ien] duk gey du sab [jinari] ‫ك‬ِ ‫لَع‬ ‫أعجبك حسنهن إَِل ما ملكت ي ِمينك ُۗ وَكن ٱَّلل‬
magganti kew amban meh kaandahan ien, bisan pe kaseeban nu ‫َ ح‬
٥٢ ‫َشء هرقِيبا‬
meh lingkat den, malaingkan iye kapag dapuan nu [milkul

396
yameen] Duk kaniyaan Allahu Taalahin luu si tiyap tiyap ine ine
Sangat Jaga.
َ َ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ح ُ ُ ْ ُ ُ َ ه ه ٓ َ ح‬
53. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, da kaam paasek diyalem ‫ب إَِل أن يُؤذن‬ ِ ِ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا َل تدخلوا َيوت ٱنل‬
meh lumah Nabi [Muhammad ‫ ]ﷺ‬malaingkan bang kaam ْ ُ ُ ‫َ َ َٰ ُ َ َ َٰ ح َ ُ ُ ح َ ح‬ َ َ ‫َ ُ ح َ َٰ َ َ َ ح‬
‫ۡي نَٰظ ِِرين إِنىه ولكِن إِذا دعِيتم فٱدخلوا‬ ‫لكم إَِل ُعام غ‬
sinugan [ininggal] mangan dumain ngagad [dehellu amban ُ َ ‫ه‬ َ ‫تنس‬ ‫ُ َح‬ َ ْ ُ ِ َ‫فَإ َذا َُع حِم ُت حم فَٱنت‬
‫ِيث إِن ذَٰل ِك حم‬ ِۚ ‫ۡلد‬ َ ِ ‫ِني‬ ِ ‫ّشوا َوَل م حس‬ ِ
kapagbettad kinakan], sumaguwa bang ne kaam ininggal ne ‫َ ح‬ ‫ُ ح َ هُ َ َح َح‬ ‫ه ه ََ ح َح‬ ‫َ َ ُح‬
َ
‫ۡحۦ ِمن ٱۡل ِ ِۚق‬
paasek ne kaam, na bang ne kaam ubus mangan na magkanat ne ِ ‫ۡحۦ مِنكمۖۡ وٱَّلل َل يست‬ ِ ‫َكن يؤذِي ٱنل ِب فيست‬
ُ َ َ ٓ ُ َ ‫َ َ َح ُ َ َ َ ح‬
ُ
kaam [tahala] duk gey ne subey magsuwi-suwi [puwas ien] ‫اب ذَٰل ِك حم‬ ِۚ ‫ِإَوذا سأتلُ ُموه هن متَٰعا فسلوه هن مِن َو َراءِ حِج‬
‫َ ه‬ ْ ُ ‫َ َ َ ُ َ ُح‬ ُُ ُ ُ ُ َ
sabennal ien maka makasiggul Nabi ‫ﷺ‬, na bu iya iye si kaam duk ِ ‫أ حُ َه ُر ل ِقلوبِك حم َوقلوب ِ ِه هن َو َما َكن لك حم أن تؤذوا َر ُسول ٱَّلل‬
Allahu Taala gey iyah si kasabennalan. Duk apabila tilew bi [meh َ ‫ِك حم ََك َن ع‬ ُ َٰ َ ‫َ َ ٓ َ َ ُ ٓ ْ َ ح َ َٰ َ ُ ُۢ َ ح ٓ َ َ ً ه‬
‫ِند‬ ‫وَل أن تنكِحوا أزوجهۥ ِمن َع ِده ِۦ أبدا إِن ذل‬
anda nen] ganta kalagihan, na tilewun bi siye amban ellig de ً ‫ٱَّلل ِ َعظ‬ ‫ه‬
٥٣ ‫ِيما‬
[sasang de magbungkus], damikkiyan ien labi sutsi [hap] si meh
pangateyan bi duk meh pangateyan de, duk gey teed manjari usa
bi [si bissa atawa saddi pe billai] Rasul Allah ‫ ﷺ‬duk pag-andahan
bi meh anda nen puwas [kamatey ne] salama lama, sabennal
damikkiyan ien kaniyaan nen bang si Allahu Taala asal [duse
hadje teed manamal].
ُ َ َ َ‫ُح ُ ْ َ ح ً َح ُحُ ُ َ ه ه‬
‫كل َ ح‬
54. Na bang patambal bi bisan ine atawa tapukan bi, Na sabennal ٥٤ ‫َشء َعل ِيما‬ ِ ِ ‫إِن تبدوا شيا أو َّتفوه فإِن ٱَّلل َكن ب‬
Allahu Taala si tiyap tiyap ine ine Sangat Makahati.
ٓ ََ ‫ه ُ َ َ َ َح ه ٓ َ َٓ ه ََ ٓ َحَٓ ه ََ ٓ ح َ ه‬
55. Gey makaine [bisan patampal meh anda Rasul ‫ ]ﷺ‬luu meh ‫َل جناح علي ِهن ِِف ءابائ ِ ِهن وَل أَنائ ِ ِهن وَل إِخوَٰن ِ ِهن وَل‬
ammah de atawa pongtinai de atawa meh kamanakan de lella ‫ك ح‬َ َ َ َ ََ ‫َحَٓ حَ ه ََٓ َحَٓ َ ََ ه ََ َ ٓ ه‬
‫ت‬ ‫أَناءِ إِخوَٰن ِ ِهن وَل أَناءِ أخوَٰت ِ ِهن وَل ن ِسائ ِ ِهن وَل ما مل‬
atawa meh [bataan de] dende atawa meh kapagmilikan de ً ‫َشء َشه‬ ‫لَع ُك َ ح‬ َٰ ََ َ َ َ‫َحَ ُُ ه َ ه َ هَ ه ه‬
٥٥ ‫يدا‬ ِ ِ ‫أيمَٰنهنُۗ وٱتقِني ٱَّلل إِن ٱَّلل َكن‬
[bataan bihag] duk magmatalew kaam oh kaam meh anda [Rasul
Allah ‫]ﷺ‬, Bennal Allahu Taala luu si tiyap tiyap ine ine Sangat
Makasaksi.
ْ ُ َ َ َ ‫ه ه َ َ َ َ َ َ ُ ُ َ ُّ َ َ َ ه َ َ ُّ َ ه‬
56. Bennal Allahu Taala [nanglit] duk meh Malaikat Nen َٰٓ ‫لئِكتهۥ يصلون لَع ٱنلب‬
‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا‬ َٰٓ ‫إِن ٱَّلل وم‬
ِِ
[nganduwaahan Nabi ‫ ﷺ‬duk maku makuhan iye kaampunan] ً ‫َص ُّلوا ْ َعلَ حيهِ َو َسل ُِموا ْ ت َ حسل‬
٥٦ ‫ِيما‬
nalawat luu si Nabi [Muhammad ‫]ﷺ‬, Oh Kaam iye ne meh siye
magparatsaya nalawat kaam [pahadjehun bi] iye painun bi
[Allahumma Salli Wasallim Wabaarik alayhi].
‫ُّ ح‬ ُ َ ‫ٱَّلل َو َر ُس‬
ُ ‫وَلۥ لَ َع َن ُه ُم ه‬ َ ‫ون ه‬ َ ُ ‫ه ه َ ُح‬
57. Bennal iye meh siye ngusa [missahan/nulang] Allahu Taala duk ِ ‫ٱلن َيا َوٱٓأۡلخ َِرة‬ ‫ٱَّلل ِِف‬ ‫إِن ٱَّلِين يؤذ‬
Rasul Ne, pagmulkaan iye Allahu Taala si Dunya duk Akhirat duk ُّ َ َ ‫ََ َ ه َُ ح‬
٥٧ ‫وأعد لهم عذابا م ِهينا‬
tagamehan Ne siye siksa makadekdes.
ََ ْ َ ‫ح‬
‫ۡي َما ٱكت َس ُبوا فق ِد‬‫َح‬ َ ‫َو هٱَّل َ ح ُ َ ح ح َ ح ح‬
58. Duk iye ne meh siye ngusah [missahan] meh lella magparatsaya ِ َٰ‫ِين يُؤذون ٱل ُمؤ ِمن ِني َوٱل ُمؤمِن‬
ِ ‫ت بِغ‬
‫ح‬ َ ْ ُ ‫ح‬
duk meh dende magparatsaya, si dumain tahinang de, na ٥٨ ‫ٱح َت َملوا َُ حهتَٰنا ِإَوثما ُّمبِينا‬
sabennal [mamissa ley] magpanangkit siye [duse pagtokod] duk
duse sa tampal tampal.

397
59. . Oh Kew Nabi Allah ‫ ﷺ‬bissahun si meh kaandahan nu duk mek َ ‫ِني يُ حدن‬ َ َٰ َ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه ُّ ُ َ ح‬
َ ‫ك َو َب َنات َِك َون َِسآءِ ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
‫ِني‬ ‫ج‬
ِ ‫يأيها ٱنل ِب قل ِۡلزو‬
َ َ َ َ ‫ه َ َٰ َ َ ح َ َٰٓ َ ُ ح َ ح َ َ َ ُ ح َ ح‬ َ َ
anak nu dende duk meh karendehan magparatsayahin, tabunan ‫َعل حي ِه هن مِن َجلَٰبِيب ِ ِهن ذل ِك أدّن أن يعرفن فَل يؤذينُۗ وَكن‬
de duk jilbab [hijab] de amban luwe de [dangkepak mata َُ ُ‫ه‬
٥٩ ‫ٱَّلل غفورا هرحِيما‬
pinaguwain sampay puwas antag bosa de] damikkiyan ien
tamanan diyawa ne pangilalehan siye [weh maharlika siye] na
janan siye gey inusa [pinayam duk payam laat atawa saddi pe]
duk bennal Allahu Taala Sangat Mangangampun Sangat Makasi.
َ ُ ‫َ حُ ح‬ َ‫ه‬ ُُ َ ‫ه ه ح َ َ حُ َ ُ َ َ ه‬
60. Na bang gey pe pareheng meh Munafiq duk iye ne meh siye taga ‫جفون‬ِ ‫۞لئِن لم ينتهِ ٱلمنَٰفِقون وٱَّلِين ِِف قلوب ِ ِهم مرض وٱلمر‬
saki si meh pangateyan den [baya mahalayak fitna duk zina] duk َ ‫حَ َ َُح َه َ ح ُ ه َ َُ ُ َ َ َ ٓ ه‬
٦٠ ‫ِيها إَِل قل ِيَل‬ ‫ِِف ٱلمدِينةِ نلغرِينك ب ِ ِهم ثم َل َياوِرونك ف‬
iye meh siye magboo boo bissa [supaya pamakaat] diyalem
Madina, asal padaag Kami teed kew [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬si siye
puwas ien, gey ne siye tumapit si kau, tahala ne siye sampay
matey ne.
‫ُ ُ ُْ ُ ْ ُ ُ ْ َح‬ َ َ ُ‫ه ح‬
61. Pinagla’natan siye [meh pananaggah duk meh magsasakutuhin] ٦١ ‫ِني ۖۡ أ حي َن َما ثقِف ٓوا أخِذوا َوقت ِلوا تقت ِيَل‬ ‫ملعون‬
bisan siye intag kasuwa,[subey siye] ineddo binono duk subey
teed siye pinapatey sampurna.
‫ه‬ َ ََ ُ‫َح‬ ْ‫ه َ َ َح‬ ‫ُهَ ه‬
62. [Saien hinang] Allahu Taalahin si iye ne meh siye lumabey ِ ‫َت َد ل ُِس هنةِ ٱَّلل‬
ِ ‫سنة ٱَّلل ِ ِِف ٱَّلِين خلوا مِن قبل ۖۡولن‬
َ
dehellu, Duk asal gey teed kasuwaan nu hinang Allahu Taalahin ٦٢ ‫ت حبدِيَل‬
ganti.
‫َ ه‬ ‫ح‬ ‫ه َ ُح ه‬ َ َُ ‫َح‬
63. Tilew kew meh manusiyain [Oh Muhammad] tenged Qiyaamat, ‫ِند ٱَّلل ِ َو َما‬
‫اعةِِۖ قل إِن َما عِل ُم َها ع‬ ‫اس َع ِن ٱلس‬
ُ ‫ك ٱنله‬ ‫يسل‬
َ ُ َ
ُ َ َ ‫ه‬ ‫ه‬ َ َ
Bissahun iye panghatihin [si tenged ien tattap] si Allahu Taala, ٦٣ ‫يبا‬ً ‫كون قر‬
ِ ‫يُ حدرِيك ل َعل ٱلساعة ت‬
Duk weh gana ke makaakahan kau? kalu kalu Qiyaamatin
kaniyaan nen tapit ne.
ً ‫ين َوأَ َع هد ل َ ُه حم َسع‬
٦٤ ‫ِۡيا‬
َ ‫ه هَ ََ َ ح‬
َ ‫كَٰفِر‬ ‫إِن ٱَّلل لعن ٱل‬
64. Sabennal Allahu Taala, pagmulkaan Ne meh meh pananaggain ِ
duk tagamehan Ne siye [Narka] Saeer.
َ َ َ َ ‫َ َََٓ ه‬ َ
65. Kakkal siye lai diyalem ne salama lama, gey ne siye makasuwa ٦٥ ‫َي ُدون َو َِلا َوَل ن ِصۡيا‬
ِ ‫خ َٰ ِِلِين فِيها أبداۖۡ َل‬
Bebbeg duk Tabang.
َ ‫ون َتَٰيَٰلَ حيتَ َنا ٓ أَ َُ حع َنا ه‬
‫ٱَّلل‬
َ ُ َُ ‫ه‬ ُ ُ ‫يَ حو َم ُت َق هل‬
‫ب ُو ُجوه ُه حم ِِف ٱنلارِ يقول‬
66. [Essebun] Ellew pimatumbuk ne meh paluwehan den padiyalem
َ ‫َََ حَ ه‬
Narka, [teppet sah pain de]: Allo, bang si be hadja tatuhut kami ٦٦ ‫ٱلر ُسوَل‬ ‫وأُعنا‬
Allahu Taala duk tatuhut kami Rasul Nen.
َ ‫َ َ ُ ْ َ ه َ ٓ ه ٓ َ َ ح َ َ َ َ َ َ ُ َ َ ٓ َ َ َ َ َ ُّ َ ه‬
67. Duk pain de: Oh Tuhan kami, sabennal kami tinuhut kamihin ٦٧ ‫ٱلسبِيَل‬ ‫وقالوا ربنا إِنا أُعنا سادتنا وكَباءنا فأضلونا‬
meh Nakura kami duk meh Pagkabahian kamihin, Na ilepas
kami weh de [amban lan agama] bentel.
َ َ ‫ح ح‬ َ َ‫َهَٓ َ ح حَح َ ح‬
68. Oh Tuhan kami, urunganun siye lipat manglipat amban siksa, ٦٨ ‫اب َوٱل َعن ُه حم ل حعنا كبِۡيا‬
ِ ‫ني مِن ٱلعذ‬
ِ ‫ربنا ءات ِ ِهم ضِ عف‬
duk pagmulkaanun siye mulka sampurna.
ُ‫َبأَه‬ َ َ َ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ُ ُ ْ َ ه‬
َٰ َ ‫اذ حوا ْ ُم‬
‫وَس َف َ ه‬
69. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, da kaam paniyah kowe ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا َل تكونوا كٱَّلِين ء‬
iye meh siye, inusa [bininsana, binissihan, pinahunitan we de] َ ‫َ ه‬ َ ََ ْ ُ َ ‫هُ ه‬
٦٩ ‫جيها‬ِ ‫ٱَّلل مِما قالوا وَكن عِند ٱَّلل ِ و‬

398
Musa Alayhis Salaam, Na pinalappas iye weh Allahu Taala
amban iye binissara den, duk kaniyaan nen si Allahu Taala
Mulliya.
َ ْ ُ ُ َ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ْ ه ُ ْ ه‬
70. Oh Kaam iye ne meh siye magparatsaya, magmatalew kaam si ٧٠ ‫ٱَّلل َوقولوا ق حوَل َسدِيدا‬ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا ٱتقوا‬
Allahu Taala duk missa hadja kaam bissa tumawwa.
ُ َ ُ ُ ‫ُ ح ح َ ُ ح َ ح َ َٰ َ ُ ح َ َ ح ح َ ُ ح‬
71. [Sabab bissa matumawwa ley] Janan makahap meh hinang bi ِ‫وبك حمُۗ َو َمن يُطِع‬ ‫يصل ِح لكم أعملكم ويغفِر لكم ذن‬
duk ampun Ne si kaam meh duse bin, duk sine sine nuhut Allahu ً ‫از فَ حو ًزا َعظ‬
٧١ ‫ِيما‬ ُ َ ‫ٱَّلل َو َر ُس‬
َ َ‫وَلۥ َف َق حد ف‬ َ‫ه‬
Taala duk Rasul Ne, Na sabennal iye ley ngandaag ne iye daagan
[tumbas] sa hadje hadje.
َ َ‫َ ح َ َََح‬ َ‫ح‬ ََ ََ ََ ‫ه َ َ ح َ ح‬
َ َ ‫لَع ه‬
72. Bennal Kami pinabettad weh Kami Amanatin diyata meh Langit ‫ني أن‬ َ‫ٱۡلبا ِل فأ‬ ِ ‫ت َوٱۡل‬
ِ ‫ۡرض و‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ‫إِنا عرضنا ٱۡلمانة‬
ُ َ َ َ ُ ‫َ ح ح َ َ َ َ ح َ ح َ ح َ َ َ َ َ َ ح َ َٰ ُ ه‬
duk Bulak duk meh Punu, na naggah siye [gey mabaya moo ‫ٱۡلنسنۖۡ إِنهۥ َكن ظلوما‬
ِ ‫ُي ِملنها وأشفقن مِنها وۡحلها‬
amanat] duk masuwey siye [sabab talew de si siksa Allahu Taala], ٧٢ ‫َج ُهوَل‬
Duk binaluwang iye weh Manusiya, sabab bennal iye kaniyaan
nen Panganganyaya duk Awam makalandu.
َ ‫ُ َ َ ه ُ ح ُ َ َٰ َ َ ح ُ َ َٰ َ َٰ َ ح ُ ح َ َ ح ُ ح‬
73. Supaya siksa Allahu Taala meh Munafiq lellahin duk meh ِ َٰ ‫ّشك‬
‫ت‬ ِ ‫ّشك ِني وٱلم‬
ِ ‫ت وٱلم‬ِ ‫َِلعذِب ٱَّلل ٱلمنفِقِني وٱلمنفِق‬
Munafiq dendehin, duk meh Magsasakutu lellahin duk meh ُ َ ُ ‫َ َ ُ َ ه ُ َ َ ح ُ ح َ َ ح ُ ح َ َٰ َ َ َ ه‬
‫ت وَكن ٱَّلل غفورا‬ِ ‫ويتوب ٱَّلل لَع ٱلمؤ ِمن ِني وٱلمؤمِن‬
magsasakutu dendehin, Duk ampun Allahu Taala meh َ ‫هرح‬
٧٣ ‫ِيمُۢا‬
Magpaparatsaya lellahin duk meh Magpaparatsaya dendehin
duk kaniyaan Allahu Taalahin Sangat Mangangampun Sangat
Makasi.

399
ُ ‫سُ ُورةُُسبأ‬
SURATUL SABA' 34

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

َ‫ح‬
1. Pudji, sanglit [tartantu] si Allahu Taala Iye ne si Iye ma diyata َ ‫ۡرض َو َ َُل ح‬
‫ٱۡل حم ُد‬ ِ ‫ت َو َما ِِف ٱۡل‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ َ‫ح‬
َ َ ‫ٱۡل حم ُد ِ هَّلل ِ هٱَّلِي َ َُلۥ َما ِف ه‬

meh langit duk bulakin duk pudji, sanglit si Iye si Akhirat duk Iye ١ ‫ۡي‬ َ ‫ِف ٱٓأۡلخ َِرة ِ َو ُه َو ح َ ُ ح‬
ُ ‫ٱۡلب‬
ِ ‫ٱۡلكِيم‬ ِۚ ِ
Sangat Pandey Sangat Nuwi-Nuwi.
ٓ ‫ََ َحُ ُ حَ ََ َ ُ َ ه‬ َ‫ح‬ َ
2. Katauhan Ne iye mapaasek si bulak duk iye mapaluwas amban ِ‫ٱلس َماء‬ ‫َنل مِن‬
ِ ‫ۡرض وما َيرج مِنها وما ي‬ ِ ‫َي حعل ُم َما يَل ُِج ِِف ٱۡل‬
iyehin duk iye mapaturun amban diyata langit duk mamanaik ٢ ‫ور‬ُ ‫ِيم ٱلح َغ ُف‬ ‫ِيها َو ُه َو ه‬
ُ ‫ٱلرح‬ َ ‫َو َما َي حع ُر ُج ف‬
tudju iyehin, Duk Iye [Allahu Taala] Sangat Makasi Sangat
Mangangampun.
‫َ ح‬ ‫ََ َ ه َ َ َ ُ ْ َ َح َ ه َ ح‬
3. Duk pain iye ne meh siye pananaggain, gey patekka si kami
ُ َٰ َ َ‫اع ُة ۖۡقُل ب‬
‫ل َو َر َِب تلَأت ِيَ هنك حم‬ ‫وقال ٱَّلِين كفروا َل تأت ِينا ٱلس‬
ََ َ َ ‫ه‬ َ ُ َ‫َحُ ح‬ ‫َعَٰلم ٱلح َغ حي َ ح‬
Qiyaamatin, Bissahun [Oh Muhammad] Weey sab, sapahan ku si ‫ت وَل ِِف‬ ِ َٰ ‫ب َل َيع ُز ُب عنه مِثقال ذ هرة ِِف ٱلسمَٰو‬ ِۖ ِ ِِ
Tuhan ku Sangat Makahati matapukin, asal patekka teed َ
٣ ‫َب إَِل ِِف كِتَٰب ُّمبِني‬
‫ه‬ ُ َ ‫حٱۡلَۡر ِض َوَل أ حصغ ُر مِن ذَٰل َِك َوَل أك‬
‫ح‬ َ ٓ َ َ َ َ ٓ َ
[Qiyaamatin] gana tapuk si iye bisan pe kowe dorok [hapak bigi]
diyata meh langit neke duk diyata bulak duk [gey du sab tapuk
bisan pe] padiki billai atawa pahadje, malaingkan iye [tabista te
ne andang] diyalem kitab tampal [si Lawhil Mahfuwz].
‫ح‬ َ َ َ ُ َٰ َ َٰ ‫َ ح َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ُ ْ ه‬
4. Supaya tumbasan Allahu Taala iye ne meh siye magparatsaya duk ‫ت أ ْو َٰٓلئ ِك ل ُهم همغف َِرة‬
ِۚ ِ ‫َِلجزِي ٱَّلِين ءامنوا وع ِملوا ٱلصل ِح‬
َ
maghinang [hap] meh makasulutin, iye meh siye ien niyah si siye ٤ ‫َورِ حزق كرِيم‬
kaampunan duk meh rizziqi mulliya [iye tumbas surgah].
َ َ َ َ ُ َ َ ُ َ َ َ ٓ ‫َ ه َ َ َح‬
5. Duk iye ne meh siye magdayi dayih si meh ayat Kami [magdakag ‫ين أ ْو َٰٓلئِك ل ُه حم َعذاب مِن رِ حجز‬ ِ َٰ ‫ِف ءاتَٰيَٰت ِنا مع‬
‫ج ِز‬ ِ ‫وٱَّلِين سعو‬
َ
kannal den gey siye takole Kami siniksa] iye meh siye ien ٥ ‫أ َِلم‬
[tinagamehan] siksa lemmi peddes.
َ ‫ك ُه َو ح‬
َ ‫ه‬ َ َ َ ُ ٓ ‫َََ ه َ ُ ُ ْ ح حَ ه‬
6. Duk takite weh meh siye kaurungan panghatihin [Yahudi duk ‫ٱۡل هق‬ ‫نزل إَِلحك مِن ر ِب‬
ِ ‫ويرى ٱَّلِين أوتوا ٱلعِلم ٱَّلِي أ‬
Nasranie] iye pinaturun si kauhin [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬amban َ ‫ِي إ ِ َ ََٰل صِ َر َٰ ِط ٱلح َعزيز ح‬
٦ ‫ٱۡل ِمي ِد‬ ٓ ‫َو َي حهد‬
ِ ِ
Tuhan nun, asal sabennal teed ien duk noh tudju lan Sangat
Makasawe duk Sangat Pinupudjihin.
7. Duk pain iye meh siye pananaggain gey ke kaam toan kami tudju
َ ُ َ َٰ َ َ ‫ك حم‬
‫لَع َر ُجل يُنب ِ ُئك حم إِذا‬
ُ ُّ ُ َ ‫َ َ َ ه َ َ َ ُ ْ َ ح‬
‫وقال ٱَّلِين كفروا هل ندل‬
َ ‫ُ ح ُ ح ُه ُ َ ه ه ُ ح َ َ ح‬
aa [lella] ngaka ngakahan kaam, weh bang ne ko kaam lepet ٧ ‫م ِزقتم ك ممزق إِنكم ل َِف خلق جدِيد‬
lepet makalandu [puwas kamatey bi] weh bennal kaam
[pinakellum] ne sab kaam balmula?
َ ‫ه َ ه َ َ ح‬ َ ً َ ‫َحََ ََ ه‬
8. Magputing ke ente iye ien si Allahu Taala atawa niya pagkabelew ‫ِين َل يُؤم ُِنون‬
‫جنُۢةُۚۗ ب ِل ٱَّل‬ِ ‫ى لَع ٱَّلل ِ كذِبا أم بِهِۦ‬ َٰ ‫أفَت‬
‫ه َ ح‬ َ َ‫ح‬
ne? Sumaguwa [iye mabennalin] Iye ne meh siye gey ٨ ‫اب َوٱلضل َٰ ِل ٱِلَعِي ِد‬ َ
ِ ‫بِٱٓأۡلخِرة ِ ِِف ٱلعذ‬
magparatsaya si [Ellew] Dambulihin diyalem siksa duk kalepas
landu katala.

400
َ‫ه ٓ ح‬ ُ َ‫َ َ ح‬ ‫َََ َ حْ َ َ َحَ َح‬
9. Weh gah ke siye mayam tudju meh dehelluhan de duk meh ِۚ ِ ‫أفل حم ي َروا إ ِ ََٰل ما َني أيدِي ِه حم َوما خلفهم م َِن ٱلس َماءِ َوٱۡل‬
‫ۡرض‬
َ ُ َ َ َ‫ح‬ ‫هَ ح َح ح‬
dambulihan de [duk kataliput de] amban diyata langit duk bulak, ‫إِن نشأ َّنسِف ب ِ ِه ُم ٱۡلۡرض أ حو ن حسق حِط َعل حي ِه حم ك َِسفا م َِن‬
َ ُ َ َ َٰ َ ‫ه َٓ ه‬
٩ ‫ِك ع حبد ُّمن ِيب‬
bang hadja kabayaan Kami lubu Kami bulakin si siye atawa
ِ ‫ٱلسماءِ ِۚ إِن ِِف ذل ِك ٓأَلية ل‬
palaboan Kami siye kebbeng amban diyata langit, Bennal si
damikkiyan ien asal tanda si tiyap tiyap ipun pabalik [tujdu
Tuhan ne].
ََ َ‫َ َ ُ َ ه ح‬ َ ُ َ ‫َََ ح َ َحَ َ ُ َ ه َ ح‬
10. Duk sabennal inurungan weh kami Dawud [Alayhis Salaam] ‫ۡي ۖۡ َوأنلها‬ ‫ج َبال أوِ َِب معهۥ وٱلط‬
ِ َٰ ‫۞ولقد ءاتينا داوۥد مِنا فضَل ۖۡ تَٰي‬
amban Kami kalabbihan [pagnabi duk pagdatu] [duk pain Kami]: ١٠ ‫ِيد‬ َ ‫َ َُل ح‬
َ ‫ٱۡلد‬
Oh kaam meh punu, pabalik kaam [magtasbih] nuhut [Dawud]
duk kaam du sab meh manuk manukin [nasbi du sab kaam] duk
pinalunuk weh Kami si iye basiin.
ً ِ ‫ٱع َملُوا ْ َصَٰل‬
‫ه ح َ ح‬ َ َ َٰ َ ‫َ ح َ ح‬
11. . Na ngahinang kew [Oh Dawud] meh [taming duk semmek ‫حا ۖۡ إ ِ ِّن ب ِ َما‬ ‫سبِغَٰت َوقد حِر ِِف ٱلِسدِِۖ و‬ ‫أ ِن ٱعمل‬
َ ُ َ
amban basih hinang ellig si pagbonoan] duk gantaun [lansang ١١ ‫ت حع َملون بَ ِصۡي‬
atawa meh siput]in duk mag-ammal kaam salih [makahap]
sabennal Aku si iye hininang bin Sangat Makakite.
12. Duk [pinamura weh Kami] pusi Sulaiman [Alayhis Salaam] َ ‫اح َها َش حهر ۖۡ َوأَ َسلح َنا َ َُلۥ َع ح‬
‫ني‬ َ ‫َول ُِسلَ حي َم َٰ َن ٱلر‬
ُ ‫يح ُغ ُد ُّو َها َش حهر َو َر َو‬
ِ
baliyuhin lengngan nen [tenga ellew du] gantaan dambulan ‫ََ َ ح‬ َ ‫ح ح َ َ ح َ َ ح َُ َحَ ََ ح ح‬
‫ٱۡل ِن من يعمل َني يديهِ َِإِذ ِن ربِهِۖۡۦ ومن يزِغ‬ ِ ‫ٱلقِطرِِۖ ومِن‬
ilengngan kabibiyaksahan duk pole nen saien du sab duk ‫ه‬ َ َ ‫حُ ح َ ح َح َ ُ حُ ح‬
١٢ ‫ِۡي‬ ِ ‫اب ٱلسع‬ ِ ‫مِنهم عن أم ِرنا نذِقه مِن عذ‬
pinaselluy weh Kami si iye tumbagahin kowe hantang bohe duk
amban meh Jinn niyah maghinang si iye sabab panug Tuhan ne
duk sine sine nulang amban siye [si daakan Sulaiman Alayhis
Salaam] amban pakaradjaan Kami, pananaman Kami iye amban
siksa [Narka] Saeer.
‫اب‬ َ َ‫َ ح‬ َ َ َ َٰ َ َ َ َ َٰ َ ‫ه‬ ُ ٓ َ َ َ َُ َ ُ َ ‫َ ح‬
13. Maghinang siye [meh Jinn in] ine ine kabayaan [Nabi Sulaiman] ِ ‫جفان كٱۡلو‬ ِ ‫يعملون َلۥ ما يشاء مِن مح ِريب وتمث ِيل و‬
َ ‫ح ُ ْ َ َ َ ُ ح‬ َ ‫َُُ ه‬
amban meh tampat pagsambahayangan duk meh santu duk meh ‫ت ٱع َمل ٓوا َءال د ُاوۥد شكرا َوقل ِيل م حِن ع َِباد َِي‬ ِۚ َٰ‫وقدور راسِي‬
tanki kowe meh pag-pondohan bohe duk meh kaldero tattap ُ ‫ك‬ُ ‫ه‬
١٣ ‫ور‬ ‫ٱلش‬
[duk pain Kami]: Oh kaam meh panubu Dawud mag-ammal
kaam tanda pagshukur [si meh kapangurung Allahu Taala
َ‫ه َ ُ ح‬
kaamin] duk kulang du amban me ipun Ku magsarang Shukurin. ‫ۡرض‬ َٰ َ َ ‫فَلَ هما قَ َض حي َنا َعلَ حيهِ ٱل ح َم حو َت َما َدل ه ُه حم‬
ِ ‫لَع َم حوتِهِۦٓ إَِل دٓابهة ٱۡل‬
َ َ ْ ُ َ ‫ح َ ه‬ َ َ َ َ َ َ ُ َ َ َ ‫ك ُل م‬ ُ ‫َح‬
14. Na sakayi ne ginanta weh Kami si iye [Sulaiman] kamateyin, gana ‫ٱۡل ُّن أن ل حو َكنوا َي حعل ُمون‬
ِ ‫ت‬ ِ ‫ِنسأته ۖۡۥ فل هما خ هر تب هين‬ ‫تأ‬
makapanduan siye si kamatey neley malaingkan aney mangan ‫ُح‬ َ َ‫حَح َ َ َ ُ ْ ح‬
١٤ ‫ني‬ ِ ‫اب ٱلم ِه‬ ِ ‫ٱلغيب ما ِلِثوا ِِف ٱلعذ‬
tungkud ne, na sakayi ne iye hebba tanyag ne si meh Jinn in weh
bang hadja siye ngatauhan tapuk asal gah ne siye neteg si
kabinsanaan kadekdes.
َ َ َ َ ‫كنِه حم َءايَة ۖۡ َج هن َت‬ َ ‫َ ح‬ َ َ َ َ ‫ََ ح‬
15. Sabennal teed bakas niyah si meh [bangsa] Saba si lahat de ِۖ‫ان عن ي ِمني وشِمال‬ ِ ِ ‫لقد َكن ل ِسبإ ِِف مس‬
tandah duwe kabbunan amban kanawanan de duk amban َُ
١٥ ‫ِلة َُي ِ َبة َو َر ٌّب غفور‬َ ‫ك ُروا ْ َ َُلۥ بَ ح‬
ُ ‫ح َ ُ ح َ ح‬ ْ ُُ
‫ُكوا مِن رِز ِق ربِكم وٱش‬
bibangan de, [pain Kami]: mangan ne kaam amban rizziki Tuhan
bi duk magsarang shukur kaam si Iye [sabab] niyah ne si kaam

401
lahat hap duk Tuhan Pangangampun.
َ ‫ح‬ ‫َ ح‬ َ ‫ََ ح ُ ْ ََ ح‬
16. . Na naggah siye na pinaboohan siye weh Kami lasey makalarak ‫فأع َرضوا فأ حر َسل َنا َعل حي ِه حم َس حيل ٱل َع ِر ِم َو َب هدل َنَٰ ُهم ِِبَ هنت حي ِه حم‬
َ ‫َ هَح ََ َ ُ ُ َح‬
birang duk ngandebbunan lahat de duk ginantian weh Kami
َ
١٦ ‫َشء مِن س حِدر قل ِيل‬ ‫ُخط َوأثحل َو َ ح‬ ‫اِت أكل‬ ‫ني ذو ح‬
ِ ‫جنت‬
duwe kabbunan den duk kabbunan meh kayu nen magbuwa
bawwan duk meh kayu gey buwa luhihan kulang kahapan ne.
َ ‫َ َٰ َ َ َ ح َ ُ َ َ َ ُ ْ َ َ ح ُ َ َٰ ٓ ه ح‬
َ ‫ك ُف‬
17. Kowe damikkiyan ien panumbas kami siyehin sabab panaggah ١٧ ‫ور‬ ‫ذل ِك جزينَٰهم بِما كفر ۖۡوا وهل نجزِي إَِل ٱل‬
deley, We gey ke saien tumbas meh aa pananaggain?
َ ُ َ َ ‫َ َ َ ح َ َ ح َ ُ ح َ َ ح َ ح ُ َ ه َ َٰ َ ح‬
18. Duk hininang weh Kami antara den [Aa Yamanin] duk lahat iye ‫ِيها قرى ظَٰ ِه َرة‬ ‫وجعلنا بينهم وبني ٱلقرى ٱل ِِت بركنا ف‬
pinagbarkat Kamihin [Shaam] meh lahat tampal duk ginanta ١٨ ‫ِني‬ ً ‫اَل َو َأيه‬
َ ‫اما َءا ِمن‬ َ ِ َ‫ِيها ََل‬
َ ‫ِۡيوا ْ ف‬ َ ‫ٱلس ح‬
ُ ‫ۡي ۖۡ س‬ َ ‫َوقَ هد حرنَا ف‬
‫ِيها ه‬
weh Kami paglengnganin hap,[Duk pain kami si siye]:
lumengngan ne kaam lai diyalem lahat ien sangem duk ellew
kabayaan bi [kaam] diyalem kasanyangan. ‫َ َ ُ ْ َ هَ َ ح َح َ َ ح َ َ َ َ َ ُ ْٓ َ ُ َ ُ ح َ َ ح‬
19. Na pain de: Oh Tuhan kami pagtalahun antara meh ‫ج َعل َنَٰ ُه حم‬ ‫فقالوا ربنا بَٰعِد َني أسفارِنا وظلموا أنفسهم ف‬
ُ َ َ َٰ َ ‫َ َ َ َ َ ه ح َ َٰ ُ ح ُ ه ُ َ ه ه‬
paglengnganan [patulakan] kamihin [supaya kami gey magseek] ‫ِك َص هبار‬ ِ ‫ل‬ ‫ت‬ َٰ ‫ٓأَلتَٰي‬ ‫ِك‬ ‫ل‬‫ذ‬ ‫ِف‬
ِ ‫ن‬ِ ‫أحادِيث ومزقنهم ك ممز ِۚق إ‬
ُ َ
duk taanyaya weh de ginhawa baran den, na hininang siye weh ١٩ ‫شكور‬
kami meh [suwi-suwi] pamintangan duk pinagsapehak siye weh
Kami pinagkanat, Bennal si damikkiyan ien asal meh tanda si
tiyap tiyap aa magsasabar magsasarang shukur.
َ ‫ه‬ ‫َ ه‬ َ ُ ‫َََ ح َ ه َ َ َح ح ح‬
20. Duk asal sinabennal we Iblis kannal nen weh masi du siye nuhut ‫ِيس ظ هن ُهۥ فٱت َب ُعوهُ إَِل فرِيقا م َِن‬ ‫ولقد صدق علي ِهم إِبل‬
iye, malaingkan [tumpukan kulang du gah manuhut] amban َ ‫ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
٢٠ ‫ِني‬
meh magparatsayahin.
‫ح‬ َ ‫ه‬ ‫ح‬ َ َ َ َ
21. Duk gana pusi [Iblis] kawase [si meh pananaggah ien, sassat du ِ ‫َو َما َكن َُلۥ َعل حي ِهم مِن ُسل َطَٰن إَِل نلِ َ حعل َم َمن يُؤم ُِن بِٱٓأۡلخ َِرة‬
‫لَع ُك َ ح‬ َ َ َ ُّ َ َ َ َ‫ه ح َُ ح‬
hadja amban iyehin] malaingkan supaya hadja tapinig Kami ٢١ ‫َشء َحفِيظ‬ ِ َٰ ‫مِمن هو مِنها ِِف شك ُۗ وربك‬
bang sine magparatsaya si Ellew Akhiratin amban iye ne meh
siye magkutu kutu si [Ellew Ien] duk Tuhan nun [Oh
Muhammad] Luu si tiyap tiyap ine hinang Mamalihara.
َ َ َ‫ُ َ ح‬ َ ‫ه‬
‫ون ٱَّلل ِ َل َي حمل ِكون مِثقال ذ هرة‬
ُ ُ‫ُ ح ُ ْ ه َ َ َ ح‬
22. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬lingananun bi iye pinain bi ِ ‫ق ِل ٱدعوا ٱَّلِين زعمتم مِن د‬
َ ‫ۡرض َو َما ل َ ُه حم فِيه َما مِن ِ ح‬َ‫ح‬ َ َ َ ‫ِف ه‬
[sinumba bi tuhan] saddi amban Allahu Taala hin, gana ‫ۡشك َو َما َُلۥ‬ ِ ِ ‫ت َوَل ِِف ٱۡل‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ
َ ‫ح‬
kapatutan de bisan kowe timbangan [dorok bigi] diyata meh ٢٢ ‫مِن ُهم مِن ظ ِهۡي‬
langit duk gana du sab diyata bulak duk ganah ien kapasawuhan
de si duwe ien duk ganah ien tabang de si Allahu Taala bisan ine.
23. Duk gey makatabang shafaatin si Allahu Taala malaingkan sine َ َ ُ َ َٰٓ ‫َ َ َ َ ُ ه َ َٰ َ ُ َ ُ ٓ ه َ ح َ َ َ ُ َ ه‬
‫ِت إِذا ف ِزع عن‬ ‫وَل تنفع ٱلشفعة عِندهۥ إَِل ل ِمن أذِن َلۥ ح‬
sine sinugan weh Ne, sampay bang ne tahala katalew in amban َ ‫ح‬
ُ ‫ل ٱلكب‬
٢٣ ‫ۡي‬ِ
‫ح‬ َ ‫ك حمۖۡ قَالُوا ْ ح‬
ُّ ِ ‫ٱۡل هق ۖۡ َو ُه َو ٱل َع‬ ُ ُّ َ َ َ َ َ ْ ُ َ ‫ُ ُ ح‬
‫قلوب ِ ِهم قالوا ماذا قال رب‬
pangateyan de, Pain de [si sawe den kowe masinna miyaan]: Ine
pinain Tuhan bin [si tenged shafaat]? Pain de: Sabennal teed ien,
Duk Iye [Allahu Taala] Sangat Langkew [amban kemon] Sangat
Hadje. َٓ‫ُ هُ ه‬ َ‫َ ه َ َ َ ح‬ ُ ُُ َ ‫ُح‬
24. Bissahun [Oh Muhammad] sine mangarizzikian kaam amban ‫ٱَّللۖۡ ِإَونا أ حو‬ ‫ۡرض ق ِل‬ ِ َٰ ‫۞قل من يَ حرزقكم مِن ٱلسمَٰو‬
ِۖ ِ ‫ت وٱۡل‬

402
َ َ َ ُ َٰ َ َ َ ‫ه ُ ح‬
diyata meh langit duk bulakin? Painun: Allahu Taala du, Duk ٢٤ ‫ل ه ًدى أ حو ِِف ضلَٰل ُّمبِني‬ ‫إِياكم لع‬
bennal kami atawa kaam diyalem toh atawa kalepasan tampal.
َ ُ َ َ َُ ‫ُ ه ُح َُ َ َ هَٓ ح َحَ ََ ُح‬
25. Bissahun [Oh Muhammad] gey kaam tinilew si meh tahinang ٢٥ ‫سل ع هما ت حع َملون‬ ‫قل َل تسلون عما أجرمنا وَل ن‬
kami [maalatin] duk gey du sab kami tinilew si iye hininang bin.
َ ‫ُ ح َ ح َ ُ َ ح َ َ َ ُّ َ ُ ه َ ح َ ُ َ ح َ َ ح‬
ُ ‫ٱۡلق َو ُه َو ٱلح َف هت‬
‫اح‬
26. Duk bissahun, pagtimuk Tuhan ten bi kite bi du si antara tebi ِ ِ ‫قل َيمع بيننا ربنا ثم يفتح بيننا ب‬
puwas ien [pagsapehak] Ne kite bi antara kasabennalan duk Iye ُ ‫ٱلح َعل‬
٢٦ ‫ِيم‬
Sangat [Pangangahukum] Sabennal Sangat Makahati.
ُ ‫ٱَّلل ٱلح َعز‬
‫يز‬
‫ُ َََٓ َه‬
ُ ‫ُك بَ حل ُه َو ه‬ ُ ‫ِين َأ ح َ ح‬
َ ‫و ي هٱَّل‬ َ
َ ‫قُ حل أ ُر‬
27. Bissahun [si siye] pakitehanun bi Ku iye meh siye [sinumba bi ِ ۡۖ ‫ۡلقتم بِهِۦ ۡشَكء‬ ِ
amban meh santuhin], Pain Allahu Taala: Gey teed makatabang ٢٧ ‫ِيم‬ َ‫ح‬
ُ ‫ٱۡلك‬
kaam Sumaguwa Allahu Taala du Sangat Kawase Sangat Pandey.
ََ‫ك‬‫َ َ َٰ ه َ ح‬ َ ‫َ َ ٓ َ ح َ ح َ َٰ َ ه َ ه‬
28. Duk gah kew paboo Kami [Oh Muhammad] malaingkan [supaya ‫َث‬ ‫اس بَشِ ۡيا َونذِيرا ولكِن أ‬ ‫ٓافة ل ه‬
ِ ‫ِلن‬ ‫وما أرسلنك إَِل ك‬
َ َ َ
masampayan] kemon meh manusiya mangaka ngaka [kahapan ٢٨ ‫اس َل َي حعل ُمون‬ِ ‫ٱنله‬
tumbas] duk makitalew [kalaatan siksa], Sumaguwa kehakkahan
meh manusiyain gah katauhan de.
٢٩ ‫ِني‬ ُ ‫ِت َه َٰ َذا ٱل ح َو حع ُد إن ُك‬
َ ‫نت حم َصَٰدق‬ َ ُ ََُ
َٰ َ ‫ون َم‬ ‫ويقول‬
29. Duk pain [meh siye pananaggain]: Sumiyan pe janji iyu bang asal ِ ِ
kaniyaan bin sabennal [aka bin]?
َ َ َ ُ‫َ ُ َح ه َح َ ح ُ َ َ ح‬ ُ ‫ُ ه‬
30. Bissahun [si siye]: Niyah du pagjanjian ellew [kamatey] gey ne ‫اعة َوَل‬‫قل لكم مِيعاد يوم َل تستخِرون عنه س‬
َ ‫َ ح‬
kaam tapadambuli amban ien bisan dasasaat duk gey ne ru sab ٣٠ ‫ت حس َتقد ُِمون‬
tapadehellu [apabila ne tekka gantaan bin].
31. Duk pain iye ne meh siye managgain asal gey teed kami َ ‫ك َف ُروا ْ لَن نُّ حؤ ِم َن ب َه َٰ َذا ٱلح ُق حر َءان َو ََل ب هٱَّلِي ََ ح‬
‫ني‬
َ َ ‫ََ َ ه‬
‫وقال ٱَّلِين‬
ِ ِ ِ
magparatsaya si Qur-an inin duk gey du sab si dehellu amban ‫ج ُع‬ ‫َ َ ح َح‬ َ ُ ُ ‫ه ُ َ َح‬
ِ ‫ى إِذِ ٱلظَٰل ِمون موقوفون عِند رب ِ ِهم ير‬ َٰٓ ‫يَ َديحهِ َول َ حو تَ َر‬
iyehin [Taurat duk Injil] duk bang hadja takite nu [Oh َ ‫ٱس ُت حضع ُِفوا ْ ل هَِّل‬
‫ِين‬ ‫ِين ح‬ َ ‫ول هٱَّل‬ ُ َُ َ‫حَ ح‬ َ
‫ََ حعض ُه حم إ ِ ََٰل ََ حعض ٱلقول يق‬
ُ
Muhammad ‫ ]ﷺ‬apabila ne siye pinatengge si dehelluhan Tuhan َ ‫ك هنا ُم حؤ ِمن‬ َ
ُ َ ‫ح َ ح َُ ْ َحَ ٓ ُ ح‬
٣١ ‫ِني‬ ‫ٱستكَبوا لوَل أنتم ل‬
de, magpatawwa pinatawwa ne siye, pain iye meh malamma
lammahin si iye ne meh siye madakaganin, bang dumain hadja
[sabab] bi asal kaniyaan kamihin ne teed magparatsaya.
ُ َ‫ح‬ ‫َ َ ه َ ح َ ح َُ ْ ه َ ح ح ُ ْ َ َح‬
32. Pain isab meh siye magdakagin si iye ne meh siye malamma ‫ٱس ُتضعِف ٓوا أَن ُن َص َددنَٰك حم‬ ‫قال ٱَّلِين ٱستكَبوا ل َِّلِين‬
lammahin, weh bahasa kami manambelan [lan bi] pukun bi gah ٣٢ ‫ني‬
ُّ
‫ُ ح‬
َ ‫ُمر ِم‬ ُ ‫ح‬ َ ُ َ ٓ َ ‫َ ح ُ َ َٰ َ ح َ ح‬
ِ ‫ع ِن ٱلهدى َعد إِذ جاءكمِۖ بل كنتم‬
katoan, puwas amban katekka ne si kaam, sugah [iye
mabennalin] asal kaniyaan bin asal bulaug [pananaggah].
َ‫ََ َ ه َ ح ُ ح ُ ْ ه َ ح َ ح َُ ْ َح َ ح ُ هح َ ه‬
33. Duk pain iye ne meh siye malamma lammahin si iye meh siye ِ‫وقال ٱَّلِين ٱستضعِفوا ل َِّلِين ٱستكَبوا بل مكر ٱَل ِل وٱنلهار‬
َ ْ ُّ َ َ َ َ َ ٓ ُ َ َ َ ‫ح َ ح ُ ُ َ َ ٓ َ ه ح ُ َ ه َ َ ح‬
madakaganin [sabab] pangandagey [bi kami] Sangem ellewin, ‫َسوا ٱنله َد َامة‬ ‫إِذ تأمروننا أن نكفر بِٱَّلل ِ وَنعل َلۥ أندادا وأ‬
[essebun bi] si waktu kami daak bi naggah si Allahu Taala duk ْ ُ َ َ َ ‫َ ه َ َ ُ ْ ح َ َ َ َ َ َ ح َ ح َ ح َ َٰ َ ٓ َ ح َ ه‬
‫اق ٱَّلِين كفر ۖۡوا‬ ِ ‫لما رأوا ٱلعذاب وجعلنا ٱۡلغلل ِِف أعن‬
ngahinangan iye meh sakutu duk tinapuk ne weh de susun de َ ُ ْ ُ َ ‫َح ُح َ ه‬
٣٣ ‫هل َي َز حون إَِل َما َكنوا َي حع َملون‬
[makalanduin] sakayi takite de siksain duk hininang weh Kami
meh karenahin si kellong iye ne meh siye managgain, ine niyah
ke tinumbasan si siye malaingkan iye du bakas hininang den?
‫ه َ َ ُ حَُ َٓ ه ٓ ُ ح‬ ‫ه‬ َ ‫َٓ ح‬
34. Duk gana bakas pinaboo weh Kami si dambuwa lahat amban ‫َتفوها إِنا ب ِ َما أ حرسِل ُتم‬ ‫َو َما أ حر َسل َنا ِِف ق حر َية مِن نذِير إَِل قال م‬

403
َ َ
[Nabi/nuwi-nuwi kalaatan siksa] malaingkan missa hadja meh ٣٤ ‫بِهِۦ كَٰف ُِرون‬
madayahan/makawasehanin, sabennal kami si iye pinaturun si
kaamin asal pananaggah.
35. Duk pain de: kami mabanes meh pangalta duk meh anak nen َ َ‫َث أَ حم َوََٰل َوأَ حو َلَٰدا َو َما ََنح ُن ب ُم َع هذ‬
٣٥ ‫ني‬ َُ‫ك‬‫ََ ُ ْ َح ُ َ ح‬
‫وقالوا َنن أ‬
ِ ِ
duk gey kami siniksa.
36. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬Bennal Tuhan kun pamura Ne ََ‫ك‬‫ح َ َ َ َ ٓ ُ َ َ ح ُ َ َ َٰ ه َ ح‬ ُ ُ ‫ُح ه َ َح‬
‫َث‬ ‫ٱلرزق ل ِمن يشاء ويقدِر ولكِن أ‬ ِ ‫قل إِن ر َِب يبسط‬
َ َ َ
rizzikiin si sine sine kabayaan Ne duk ganta Ne, sumaguwa ٣٦ ‫اس َل َي حعل ُمون‬
ِ ‫ٱنله‬
kahekkahan manusiyain gey tahati de.
‫ََ ٓ َحَ ُ ُ ح ََ ٓ َحَ ُ ُ ه َُ ُ ُ ح َ َ ُحَ ه‬
37. Duk ganah [guna] meh alta duk meh anak bi iye pagpatapit bi si َٰٓ ‫وما أموَٰلكم وَل أولَٰدكم ب ِٱل ِِت تقرِبكم عِندنا زل‬
‫َف إَِل‬
ٓ َ َ َ َ َُ َ َ َ
Kami hin [weh] makatapit, malaingkan sine sine magparatsaya ‫ٱلض حع ِف ب ِ َما‬ َ
ِ ‫م حن َءام َن َوع ِمل صَٰل ِحا فأ ْو َٰٓلئِك ل ُه حم ج َزا ُء‬
َ
duk maghinang hap [makasulut], Na iye ne meh siye ien [niyah َ َ ُ‫ح‬ ُ ْ ُ َ
٣٧ ‫ت َءام ُِنون‬ ِ َٰ ‫ع ِملوا َوه حم ِِف ٱلغ ُرف‬
ne tinagamehan siye] tumbas lipat manglipat si iye hininang den
duk siye ley si meh bilik [astana] marasahan sanyang.
َ َ‫ح‬ َ َُْ َ َ ُ َ َ َ ٓ َ ‫َ ه َ َح َح‬
38. Duk iye ne meh siye magdayi dayi si meh ayat Kami [kannal den ‫اب‬ ِ َٰ ‫ِف ءاتَٰيَٰت ِنا مع‬
ِ ‫ج ِزين أو َٰٓلئِك ِِف ٱلعذ‬ ِ ‫وٱَّلِين يسعون‬
gey siye tagees Kami tinumbasan], iye meh siye ien َ ُ َ ‫ُح‬
٣٨ ‫ۡضون‬ ‫ُم‬
[tinagamehan] siksain.
َ ‫ح‬ ٓ َ َ ‫ُح ه‬
39. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬Bennal Allahu Taala pamura Ne ‫قل إِن َر َِب يَبح ُس ُط ٱلرِ حزق ل َِمن يَشا ُء م حِن ع َِبادِه ِۦ َو َيقد ُِر َُلۥ‬
‫ۡي ه‬ ‫َ ح َُ َ ُح‬
ُ ‫َيل ُِف ُه ۖۡۥ َو ُه َو َخ ح‬ ‫َٓ َح‬
rizzikiin si sine sine kabayaan Ne amban meh ipun Ne duk ganta َ ‫ٱلرَٰزق‬
٣٩ ‫ِني‬ ِ ‫َو َما أنفق ُتم مِن َشء فهو‬
Ne si iye, duk ine ine gastu bi [karna Allah] na Iye [Allahu Taala]
gantian ne duk iye sa hap hap Pangangarizziki.
ْ ُ َ ‫ُ ه َ ُ ُ ح َ َ َ َ َ َٰٓ ُ َ ٓ ه ُ ح‬ ُ ُ ‫َو َي حو َم َُيح‬
40. Duk [essebun] si ellew tipun Ne ne siye kemon, puwas ien َٰٓ ‫ّش ُه حم ََجِيعا ثم يقول ل ِلم‬
‫لئِكةِ أٰٓؤَلءِ إِياكم َكنوا‬
َ
magpain Iye si meh malaikatin? Weh iye ke meh siye ien bakas ٤٠ ‫َي حع ُب ُدون‬
manumba si kaamin?
‫َح َ ُ ْ َ حُ ُ َ ح‬ ُ َ ُّ َ َ َ َ َ َ ‫َ ُ ْ ُ ح‬
41. Pain de [Meh Malaikatin]: Mahasutsi kew [Yaa Allah] Kau ۡۖ‫ٱۡل هن‬
ِ ‫قالوا سبحَٰنك أنت و َِلنا مِن دون ِ ِهمِۖ بل َكنوا يعبدون‬
َ ‫ح‬ ُ َُ ‫َ ح‬
Nakura [Tuhan kamihin] dumain siye, sumaguwa kaniyaan den ٤١ ‫َثهم ب ِ ِهم ُّمؤم ُِنون‬ ‫أك‬
numba siye Jinn kaekkahan den si siye magparatsaya.
ُ َُ َ َ ََ ‫َ حَحَ َ َ ح ُ َ ح ُ ُ ح َح هح‬
َ ‫ول ل هَِّل‬
42. Na ellew inin gana ne kapagdapu kasinduwehan amban kaamin ‫ِين‬ ‫فٱَلوم َل يمل ِك َعضكم ِلِ عض نفعا وَل ۡضا ونق‬
si kasinduwehan tabang duk kasiya kasiya, Duk pain Kami si iye َ َ ُ
٤٢ ‫نتم ب ِ َها تكذِبُون‬ َ ‫َظلَ ُموا ْ ُذوقُوا ْ َع َذ‬
ُ ‫اب ٱنلهار هٱلِت ُك‬
ِ ِ
meh siye manganyaya [magsasakutuhin] nanamun bi siksa Narka
iye kaniyaan ne pinuting bin.
َ ُ ُ ُ َ ‫َ ُ ْ َ َ َٓ ه‬ َ َ َ‫َ ُح‬
43. Duk bang binassa luu si siye meh ayat kami matarrangin, pain ‫يد أن‬ ‫ل َعل حي ِه حم َءاتَٰي َٰ ُت َنا ََي ِ َنَٰت قالوا ما هَٰذا إَِل رجل ي ِر‬
َٰ ‫ِإَوذا تت‬
‫ح‬ ٓ ‫ه‬ ٓ َ َ ْ ُ َ ُ ُ ٓ َ َ َ ُ
de: [Gah inin too] malaingkan [bissa] aa hadja bayah nambelan ‫يَ ُص هدك حم ع هما َكن َي حع ُب ُد َءابَاؤك حم َوقالوا َما هَٰذا إَِل إِفك‬
‫ٓ ُ ح َ َٓ ه‬ َ َ ‫ََ َ ه َ ََُ ْ ح‬ َ‫ح‬
kaam amban iye bakas sinumba meh matattoe bin, duk pain de: ‫ح ِق ل هما َجا َءه حم إِن هَٰذا إَِل‬‫ٱَّلين كفروا ل ِل‬ ِ ‫ُّمفَتى وقال‬
[Gah inin too] malaingkan puting hadja, duk pain iye ne meh ‫س ح‬
٤٣ ‫ِحر ُّمبِني‬
siye pananagga si kasabennalanin sakayi siye katekkahan, [gah
inin bennal] sumaguwa inin sihir tampal.
َ َ َ َ ٓ ‫َٓ ح‬ َ ُ َ ٓ
44. Duk [pain de weh] gana pangurung Kami siye amban meh kitab ‫َو َما َءات حي َنَٰ ُهم مِن ك ُتب يَ حد ُر ُسون َها ۖۡ َو َما أ حر َسل َنا إَِلح ِه حم ق حبلك مِن‬
‫ه‬
pangadjian de duk gah kami magpaboo tudju siye dehellu amban ٤٤ ‫نذِير‬

404
kau [mangaka ngaka kalaatan siksa Nabi].
45. Duk pinuting weh iye ne meh siye dehdellu [amban siye
ْ ُ‫َح ح ََ ََُ ْ ح َ َ َٓ َ َحَ ُ ح َ َ ه‬ َ ‫َو َك هذ َب هٱَّل‬
‫ِين مِن قبل ِ ِهم وما بلغوا مِعشار ما ءاتينَٰهم فكذبوا‬
َ َ َ َ َ َ
pananaggain] duk gah taabut de [bisan bahagi] sampu iye bakas ٤٥ ِ‫ُر ُس ِل ِۖفك حيف َكن نكِۡي‬
pangurung Kami siyehin, na pinuting weh de meh Rasul Kun, na,
saingge ente pamanggah Ku meh [putting de ley duk siksa]?
ُ َٰ َ َٰ َ ُ َ َٰ َ ‫ُ ح ه َ ٓ َ ُ ُ َ َٰ َ َ َ ُ ُ ْ ه َ ح‬
46. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬bennal iye du pamulansang ku ‫ى ث هم‬ ‫۞قل إِنما أعِظكم بِوحِدةِۖ أن تقوموا َِّلل ِ مثّن وفرد‬
َ ‫كم ََ ح‬ ُ ‫ه‬ َ ‫ح ُ ه‬ ُ ْ ‫َََ ه‬
kaamin dambuwa [sipat hadja]: Iye ne subey kaam nengge si ‫ني‬ ‫ج هنةِۚ إِن ه َو إَِل نذِير ل‬
ِ ‫حبِكم مِن‬ ِ ‫تتفك ُروا َما ب ِ َصا‬
َ َ
Allahu Taala duwangan duwangan atawa dendangan ٤٦ ‫يَ َد حي َعذاب شدِيد‬
dendangan, puwas ien taliun bi weh dumain sawe bi iyu
[Muhammad ‫ ]ﷺ‬binelew, malaingkan iye iyu pamamaesseb hadja
si kaam [katatalewan] siksa peddes si sinong.
‫ه ََ ه‬ ‫َ ح َ َ ُ ح َ ح‬ ُ ‫ُح َ َح‬
47. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬gah ku makuhan kaam amban ِۡۖ‫قل ما َسأتلُكم م حِن أجر ف ُه َو لك حمۖۡ إِن أجرِ َي إَِل لَع ٱَّلل‬
meh tumbas, sabab [hinang bin] si kaam du, gana du tumbas ku َ ‫َ ُ َ َ َ َٰ ُ َ ح‬
٤٧ ‫َشء ش ِهيد‬ ‫ك‬
ِ ‫وهو لَع‬
malaingkan si Allahu Taala duk Iye luu si tiyap tiyap ine ine
Mananaksi.
ُ ُ ‫حَ َ ه ُ ح‬ ُ ‫ُح ه َ َح‬
48. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬sabennal Tuhan kun, mettad [wahi ِ ‫قل إِن ر َِب يقذِف بِٱۡل ِق علَٰم ٱلغي‬
٤٨ ‫وب‬
tudju meh Nabi ne] kasabennalan, [Iye] Sangat Makahati meh
tapuk.
ُ ‫ُ ح َ ٓ َ ح َ ُّ َ َ ُ ح‬
ُ ‫ِئ ٱلح َبَٰط ُل َو َما يُع‬
49. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬Tekka ne kasabennalanin duk gey ٤٩ ‫ِيد‬ ِ ‫قل جاء ٱۡلق وما يبد‬
patampal kabatalanin duk gey malik bakkas ne.
َ ُ ‫حََح‬ ‫َ َ ح ُ َ ه َ ٓ َ ُّ َ َ َٰ َ ح‬ ‫ُح‬
50. Bissahun [Oh Muhammad ‫]ﷺ‬, Bang ku lepas lepasan du ku di ku, ‫ت فب ِ َما‬ ‫ِإَون ٱهتدي‬
ِ ِۖ‫لَع نف َِس‬ ‫قل إِن ضللت فإِنما أضِ ل‬
َ ‫ُ ٓ َه َ ٓ ه‬
Duk bang ku katoan na sabab toh wahi ien tudju aku amban ٥٠ ‫َب ِۚ إِن ُهۥ َس ِميع ق ِريب‬
ِ ‫يو ِۡ إَِل ر‬
Tuhan ku, sabennal Iye Sangat Makakale Sangat Tapit.
َ َ ْ ُ ُ َ َ َ ْ َ ‫َ َ ح َ َ َٰٓ ح‬
51. Duk bang si hadja takite nu [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬apabila ne siye ٥١ ‫ى إِذ فزِ ُعوا فَل ف حو َت َوأخِذوا مِن همَّكن قرِيب‬ ‫ولو تر‬
[kadahitan si Ellew Qiyaamat] na gey ne siye lumeppa duk
siniggew siye amban meh tampat tapit du.
َ ‫ه‬ ُ ُ َ ‫َ َ ه َٰ َ ُ ُ ه‬ ْ ُ َ
52. Duk pain de: [Sakayi takite de siksain] magparatsaya ne kami, ٥٢ ‫ن بَعِيد‬
ِۢ ‫ّن لهم ٱتلناوش مِن مَّك‬ ‫َوقال ٓوا َء َام هنا بِهِۦ وأ‬
[saingge sah] bu siye ley si tampat tala ne?
‫ن‬
َ ‫ه‬ ‫َحُ ََح ُ َ حَح‬ ْ ََُ ‫ََح‬
53. Duk sabennal bakas ne siye naggah dehellu duk [latag gey ِۢ ‫ب مِن مَّك‬
ِ ‫وقد كفروا ب ِهِۦ مِن قبل ۖۡويقذِفون بِٱلغي‬
pangalen de Rasul Allah ‫ ]ﷺ‬bu siye ley [tala gana pangalab ٥٣ ‫بَعِيد‬
ngalab de].
ُ َ ‫َ َ ُ َ َح‬ ‫ح‬ َ َ
َ ‫ِيل بَيح َن ُه حم َو َب ح‬
54. Duk pabembel ne si antara de duk kinabayaan den, kowe du ‫ني َما يَش َت ُهون ك َما فعِل بِأش َيا ِع ِهم مِن ق حبل‬ ‫وح‬
ُّ َ ْ َ
ُ ‫هُ ح‬
pangahinang meh epang de dehelluhin [amban meh aa ٥٤ ‫يب‬ ِۢ ‫إِنهم َكنوا ِِف شك م ِر‬
pananaggah], bennal kaniyaan den asal diyalem pagkutu kutu
makalandu.

405
‫سُ ُورةُُف ح‬
‫اطر‬
SURATUL FATIR 35
ُ

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

َ‫ح‬
1. Pudji/Sanglit si Allahu Taala Iye Mamapanjari meh langit duk
ً َ َٰٓ َ َ ‫ح‬
‫لئِك ِة ُر ُسَل‬ ‫ۡرض َجاع ِِل ٱلم‬ِ ‫ت َوٱۡل‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ َ‫ح‬
َ َ ‫ٱۡل حم ُد ِ هَّلل ِ فَاُِر ه‬
ِ
‫َ ٓ ه‬ ‫حَ ح‬ َ َٰ َ ُ َ َٰ َ ‫ُ ْ ٓ َ ح َ ه ح‬
bulakin, Mangahinang meh Malaikatin rasul, taga peppik duwe ‫ٱۡلل ِق َما يَشا ُء إِن‬ ُ ‫ث َو ُر َب َٰ َع يَز‬
‫يد ِِف‬ِ ‫أو ِل أجن ِحة مثّن وثل‬
maglimbang duk tellu maglimbang duk ampat maglimbang, َ ‫ه َ َ َ َٰ ُ َ ح‬
١ ‫َشء قدِير‬ ‫ك‬
ِ ‫ٱَّلل لَع‬
tambahan Ne si pagpapanjari Ne si ine ine kabayaan Ne, Bennal
Allahu Taala luu si tiyap tiyap ine ine sangat Makagees.
ََ ‫ح‬ َ َ ََ َ‫هح‬ ُ ‫هما َي حف َتحِ ه‬
2. Ine ine lukahan Allahu Taala si meh manusiya amban rahmat, na ‫ۡحة فَل ُم حمسِك ل َها ۖۡ َو َما ُي حمسِك فَل‬ ‫اس مِن ر‬ ِ ‫ٱَّلل ل هِلن‬
gana makakengkem ne, Duk ine ine sab kengkeman Allahu Taala ٢ ‫ِيم‬ َ ‫يز ح‬
ُ ‫ٱۡلك‬ ُ ‫ُم حرس َِل َ َُلۥ ِم ُۢن ََ حع ِده ِۦ َو ُه َو ٱلح َعز‬
ِ
na gana sab makapekkus ne puwas amban Iye, Duk Iye [Allahu
Taala] Iye Sangat Kesegan Sangat Pandey.
ُ ‫ك حم َه حل م حِن َخَٰل ِق َغ ح‬ُ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه ُ ح ُ ُ ْ ح َ َ ه َ َ ح‬
3. Oh Kaam meh manusiya essebun bi ni’mat Allahu Taala si ‫ۡي‬ ‫يأيها ٱنلاس ٱذكروا ن ِعمت ٱَّلل ِ علي‬
‫َ ٓ َ َٰ َ ه ُ َ َ َ ه‬ َ‫ه ٓ ح‬ ُ ُُ َ ‫ه‬
kaamin, ine niyah pe ke Magpapanjari saddi amban Allahu Taala ‫ّن‬ ِۚ ِ ‫ٱَّلل ِ ي حرزقكم م َِن ٱلس َما ِء َوٱۡل‬
َٰ ‫ۡرض َل إِله إَِل هو ۖۡ فأ‬
ngarizzikian kaam amban diyata langit duk bulakin, Gana Tuhan َ ُ َ‫ُح‬
٣ ‫تؤفكون‬
[Patut sinumba] Malaingkan Iye [Allahu Taala], na saingge
[patala bi amban kasabennalanin?].
ُ ‫َ َ َ ه‬ ‫وك َف َق حد ُكذِب َ ح‬ َ ُ
َ ُ‫كذِب‬
4. Duk bang kew putting de [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬na sabennal, bakas ‫ت ُر ُسل مِن ق حبل ِك ِإَوَل ٱَّلل ِ ت حر َج ُع‬ ‫ِإَون ي‬
du sab pinuting meh rasul dehellu amban kauhin, duk tudju ُ ‫حٱۡلُ ُم‬
٤ ‫ور‬
Allahu Taala pinapole meh pakaradjaanin.
‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه ُ ه َ ح َ ه َ َ َ َ ُ ه ه ُ ُ ح َ َ َٰ ُ ُّ ح‬
5. Oh kaam meh manusiya bennal janji Allahu Taalahin sabennal, ‫ٱلن َيا‬ ‫يأيها ٱنلاس إِن وعد ٱَّلل ِ حق ۖۡفَل تغرنكم ٱۡليوة‬
na da kaam gampang weh kaelluman Dunya duk daa kaam ُ ‫ٱَّلل ِ ٱلح َغ ُر‬
‫ه‬ ُ ‫ََ َُهه‬
٥ ‫ور‬ ِ ‫وَل يغرنكم ب‬
limpang si Allahu [bisan pe ine makabimbang].
ْ ‫ه‬ ُ ‫َ ه‬ ُ َ ‫ه ه‬
6. Bennal Shaitanin nguntara si kaam, na hinangun bi sab iye ‫إِن ٱلش حي َطَٰ َن لك حم َع ُدو فٱَّتِذوهُ َع ُد ًّوا إِن َما يَ حد ُعوا ح حِز َب ُهۥ‬
kuntara, iye du pangabi ngabian ne meh tindeg ne [amban meh ٦ ‫ِۡي‬ ‫ع‬ ‫حَٰب ه‬
‫ٱلس‬ َ ‫كونُوا ْ م حِن أَ حص‬
ُ َ
‫َِل‬
ِ ِ
manusiyain] supaya siye manjari aa [Narka] Saeer.
ْ ُ َ َ ْ َُ َ َ ‫َ ه‬ َ َ َ ْ ََ َ ‫ه‬
7. Iye ne meh siye managgain, niyah ne [tinagamehan siye] siksa ‫ِين كف ُروا ل ُه حم َعذاب شدِيدۖۡ وٱَّلِين ءامنوا وع ِملوا‬ ‫ٱَّل‬
َ َ َ
ٌ ‫ت ل ُهم هم حغف َِرة َوأ حجر كب‬ َ ‫ه‬
makalandu duk iye ne meh siye magparatsaya duk maghinang ٧ ‫ۡي‬ ِ ِ َٰ‫ٱلصَٰل ِح‬
makasulut [mahapin] niyah ne [tinagamehan] siye kaampunan
duk tumbas sa hadje hadje.
ُّ ُ َ ‫َ َ َ ُ َ َ َ ه ه‬ َ َ ُ ََ
8. We iye ke aa pinangari ngarihanan malaat hinang nen, kannal ‫ضل َمن‬ ِ ‫أف َمن زي ِ َن َُلۥ ُس ٓو ُء ع َمل ِهِۦ فرءاه حسنا ۖۡ فإِن ٱَّلل ي‬
َ َ َ ‫َ ََ ٓ ََ َ ح َ ح َح ُ َ َ َح‬ ‫ََ ٓ َح‬
nen si pamayam ne hap? Na sabennal Allahu Taala lepas Ne sine ِۚ َٰ ‫يشا ُء َويهدِي من يشا ُء ۖۡ فَل تذهب نفسك علي ِه حم حسر‬
‫ت‬
sine kabayaan Ne, duk toan Ne sine sine kabayaan Ne, na da َ َ ‫إ هن ه‬
ُ ‫ٱَّلل َعل‬
٨ ‫ِيم ُۢ ب ِ َما يَ حص َن ُعون‬ ِ
boohun [Oh Muhammad] ginhawa baran nun ngalamma ganta
si siye, sabennal Allahu Taala Sangat tahati Ne iye meh hininag

406
de ley.
َ َ ‫َ َٰ َ َ ُ ُ َ َ َ ح‬ َ َ ‫َ هُ ه ٓ َح‬
9. Duk Allahu Taala du Iye magpaboo baliyuhin na ngaluhud iye ‫حاَا ف ُسق َنَٰ ُه إ ِ ََٰل بَِل هميِت‬ ‫ٱلرتَٰيح فتث ِۡي س‬
ِ ‫ٱَّلي أرسل‬ ِ ‫وٱَّلل‬
ُ ُّ َ َ َ
ُ ‫ۡرض ََ حع َد َم حوت َِها كذَٰل َِك ٱلنش‬ َ ‫ح‬ ََ
gabun, na tundan Kami iye tudju lahat matey, na pakellum Kami ٩ ‫ور‬ ‫فأ حح َييح َنا بِهِ ٱۡل‬
sabab ne bulakin [pinatumbu meh jambangan nen] puwas
amban kamatey ne, kowe damikkiyan ien [pagpakellum si
mahsharin].
َ‫ح‬ َ ً َ ُ‫َ َ َ ُ ُ ح هَ َ ه ح ه‬
10. Sine sine bayah si kakeseg [kamulliyahan], Na si Allahu Taala du ‫ِيعا إَِلحهِ يَ حص َع ُد ٱلُك ُِم‬ ‫من َكن ي ِريد ٱلعِزة فل ِلهِ ٱلعِزة َج‬
kakesegin kemon, Tudju Iye manaik meh bissa masutsihin duk َ ‫ٱلس‬ ‫ون ه‬ ‫ه‬
َ ُ ‫ه ُ َ ح َ َ ُ ه َٰ ُ َ ح َ ُ ُ َ َ َ ح‬
ُ
‫ات‬
ِ ‫ي‬ ِ ‫ٱلطيِب وٱلعمل ٱلصل ِح يرفعهۥ وٱَّلِين يمكر‬
hinang mahapin ngangkat iye, Duk iye ne meh siye ُ ‫ك ُه َو َي ُب‬ َ َٰٓ َ ْ ُ ُ ‫َ َ ح‬ َ َ َ ‫َُ ح‬
١٠ ‫ور‬ ِ ‫لهم عذاب شدِيدۖۡ ومكر أولئ‬
mangandagey duk meh malaatin, na niyah ne [tinagamehan siye]
siksa makalandu duk pangandagey de ien lanyap.
َ ُ َ ُ َ ُّ ُ ُ ُ ََ َ ُ‫َ ه‬
11. Duk Allahu Taala papanjari Ne kaam amban bulak [Adam ‫ٱَّلل خلقكم مِن ت َراب ث هم مِن ن حطفة ث هم َج َعلك حم أ حز َوَٰجا‬ ‫و‬
َ ُّ َ ُ َ ‫ح‬ ‫ه‬ َ َ َ َ ُ ُ ‫ح‬ َ َ
Alayhis Salaam], puwas ien amban nutfa [laha magkebbeng ‫نث َوَل تض ُع إَِل بِعِل ِمهِۦ َوما يع هم ُر مِن مع همر‬ َٰ ‫َوما َت ِمل م حِن أ‬
magtampu amban lella duk dende], puwas ien hinang ne kaam َ
‫ه َ َ َ ه‬ َ ‫ه‬ ُ ُ ‫ََ ُ َ ُ ح‬
ِ ‫ب إِن ذَٰل ِك لَع ٱَّلل‬ ِۚ َٰ‫وَل ينقص مِن عمرِه ِۦٓ إَِل ِِف كِت‬
maglimbang, duk gana bettengan dende duk inanakan َ
١١ ‫سۡي‬ ِ ‫ي‬
malaingkan diyalem pangahati [Allahu Taala] ien duk gana
inurungan umur amban [ pinataha umur ne] duk gana
ngakulang amban umur ne, malaingkan tasulat ne ien [diyalem
kitab lauhil mahfuwdz] Bennal damikkiyan ien si Allahu Taala
labi mura.
12. ] duk inin maasin pait [tahik], duk amban [ tiyap tiyap diyalem
َ َ َ َ ‫غِئ‬ٞٓ‫ح َران َهَٰ َذا َع حذب فُ َرات َسا‬
‫ۡشابُ ُهۥ َوهَٰذا‬ ِ َ ‫َو َما ي َ حس َتوي ح‬
‫ٱِل ح‬
ِ
َ ُ ‫ََح َ ح‬ َ َ ُ ُ ‫ُ َح‬ ُ ‫ح‬
ne] kakan bi amban [isi kenna] duk maguwa kaam [nuhun] meh ‫مِل ٌح أ َجاجۖۡ ومِن ك تأكلون ۡلما ُ ِريا وتستخ ِرجون‬
َ ‫ح‬ َ
ْ ُ َ ‫حُ ح‬ َ َ ‫ح َح‬
mussa duk kumala duk takite nu [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬kappalin ‫حِل َية تلبَ ُسون َها ۖۡ َوت َرى ٱلفلك فِيهِ َم َواخ َِر تلِ َبح َتغوا مِن‬
pagampung, supaya pamihahan bi kalabbihan Allahu Taala َ ُ ‫َ ه ُ َح‬ ‫َ ح‬
١٢ ‫فضلِهِۦ َول َعلك حم تشك ُرون‬
[rizziki] duk kalu kalu du pain kaam magsarang shukur.
‫ه‬ ‫ه‬ ‫ه‬ َ ‫يُول ُِج هٱَلح َل ِف ٱنله َهار َو ُيول ُِج ٱنله َه‬
13. Pinaasek weh Ne sangemin si ellew duk paasek Ne ellewin si ‫ار ِِف ٱَلح ِل َو َسخ َر ٱلش حم َس‬ ِ ِ
sangem duk [palunuk, patuhut tuhut Ne] mata ellew duk ُ ‫َ َٰ ُ ُ ه ُ َ ُّ ُ ح َ ُ ح ُ ح‬ َ ُّ َ َ ‫ح‬ َ ُ َ َ َ‫َ ح‬
‫م ذل ِكم ٱَّلل ربكم َل ٱلملك‬ ِۚ ‫وٱلقمر ۖۡ ك َي ِري ِۡلجل مس‬
bulanin, tiyap tiyap ien palengngan duk tegteban ne tartantu, َ ُ ُ َ َ َ ‫َ ه‬
١٣ ‫ِين ت حد ُعون مِن دونِهِۦ َما َي حمل ِكون مِن ق حِط ِمۡي‬ ‫وٱَّل‬
Damikkiyan ien Allahu Taala Tuhan bin, Si Iye dapu kawasehin
duk iye ne meh siye pamakuhan bi saddi amban Iyehin gana
kapagdapu de bisan sah kowe dorok, hapak bigi.
ْ ُ َ َ ‫َ ح ُ ُ ح َ َ ح َ ُ ْ ُ ََٓ ُ ح َ َح َ ُ ْ َ ح‬
14. Bang kaam maku tudju siye gey du takale de lingan bin duk ‫إِن تدعوهم َل يسمعوا دَعءكم ولو س ِمعوا ما ٱستجابوا‬
ُ ‫َ ُ ح َ َ ح َ ح َ َٰ َ َ ح ُ ُ َ ح ُ َ َ َ ح‬
bisan pe takale de gey du siye nambungan kaam, Duk si ellew ‫ّشكِك حم َوَل يُنب ِ ُئك مِثل‬
ِ ِ ‫لكمۖۡ ويوم ٱلقِيمةِ يكفرون ب‬
Qiyaamat naggah siye si meh pagsakutu bi [panumba bi siyehin, َ
١٤ ‫خبِۡي‬
duk ganah makaakahan kau [Oh Muhammad] tenged Dunya
duk Akhirat [kowe Tuhan nu] Sangat Panuwi nuwihin.
15. Oh kaam meh manusiya, kaam ne iyu maglagi manamal tudju ُّ ِ ‫ٱَّلل ُه َو ٱلح َغ‬ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه ُ َ ُ ُ ح ُ َ َ ٓ ُ َ ه‬
ُ ‫ٱَّللِۖۡ َو ه‬
‫ّن‬ ‫۞يأيها ٱنلاس أنتم ٱلفقراء إَِل‬
ُ ‫ٱۡلم‬ ‫ح‬
Allahu Taalahin, Duk Allahu Taala Iye Sangat [Dayahan gey ١٥ ‫يد‬ ِ َ

407
maglagi] Iye Pinupudji. ‫ح‬
‫َح‬ ُ ‫ََ ح ح‬
16. Bang Iye bayah patahala Ne kaam duk matekka Iye meh ١٦ ‫ت ِِبلق َجدِيد‬
ِ ‫إِن يشأ يُذه حِبك حم َو َيأ‬
pinapanjari bahau [ganti bi].
‫َ َ ََ ه‬
17. Duk dumain damikkiyan ien bang si Allahu Taala bohat hunit. ١٧ ‫َو َما ذَٰل ِك لَع ٱَّلل ِ ب ِ َعزِيز‬

‫َ ُ حَ ٌَ َ ح َ ُح ح‬ ُ
18. Gey tahinang duse duse danganin weh saddi ginhawa duk bisan ‫ى ِإَون ت حدع ُمثقلة إ ِ ََٰل ِۡحل َِها َل ُي َمل‬ َٰ ‫َو ََل تَز ُر َواز َرة و حز َر أ حخ َر‬
ِ ِ ِ
pe paboo ne [hawa bohat ne ley, matattoe pongtinai ne] gey ien ‫ح ُ َ ح َ َ ح َ َ َ ُ ح َ َٰٓ ه َ ُ ُ ه َ َ ح‬
ُ‫َي َش حو َن َر هبهم‬ ‫مِنه َشء ولو َكن ذا قرَب ُۗ إِنما تنذِر ٱَّلِين‬
َ ‫ح َ ح َ َ َ ُ ْ ه َ َٰ َ َ َ َ َ ه َٰ َ ه َ َ َ َ َٰ ح‬
‫ه‬
binoo amban iye bisan daahat, bisan pe usba ne pingged, bennal ‫سهِۦ ِإَوَل‬ ِ ‫َك نلِ َف‬ ‫ب وأقاموا ٱلصلوة ومن تزَك فإِنما يَت‬ ِ ‫بِٱلغي‬
iye du [pinakitalew nu duk siksain Oh Muhammad] iye ne meh
١٨ ‫ۡي‬ُ ‫ٱَّلل ِ ٱل ح َم ِص‬
‫ه‬
siye magmatalew si Tuhan de si gaib, duk matenggehan siye
sambahayang, duk sine sine nutsi ginhawa baran ne [amban
shirk duk ma’siyat] sabennal iye ley nutsi du iye di ne.
ُ ‫م َو حٱِلَ ِص‬ َ‫ح‬
19. Duk gey magsali aa Mapessekin duk Mangitehin. ١٩ ‫ۡي‬ َٰ َ ‫َو َما ي َ حس َتوِي ٱۡل حع‬

20. Duk meh Kalindemanin duk Karantaanin. ُ ُّ‫ت َو ََل ٱنل‬


٢٠ ‫ور‬
ُّ َ َ
ُ َٰ ‫ٱلظلُ َم‬ ‫وَل‬

21. Duk [gey du sab magsali] landuingin duk panas ellewin. ٢١ ‫ور‬ َ ‫َو ََل ٱلظ ُِّل َو ََل ح‬
ُ ‫ٱۡل ُر‬

ٓ َ َ ُٓ ََ َ ُ ‫ح َ ح َُٓ ََ ح َحَ ُ ه هَ ُح‬


22. Duk [gey du sab] magsali meh maellum duk mamateyin, Bennal ‫َو َما ي َ حس َتوِي ٱۡلحياء وَل ٱۡلموَٰت إِن ٱَّلل يس ِمع من يشاء ۖۡ وما‬
Allahu Taala pakalehan Ne sine sine kabayaan Ne duk gey ُ‫ح‬ َ َ‫أ‬
٢٢ ِ‫نت ب ِ ُم حس ِمع همن ِِف ٱلق ُبور‬
[tapakalehan nu Oh Muhammad meh] aa diyalem kubur in
[lingan atawa duwaa].
َ َ‫إ حن أ‬
ٌ ‫نت إ ِ هَل نَذ‬
٢٣ ‫ِير‬
23. [Dumain kew ine duk ine Oh Muhammad] malaingkan ِ
mangangaka hadja [katatalewan siksa].
َ ‫ٱۡلق بَشِ ۡيا َونَذِيرا ِإَون م حِن أُ همة إ هَل َخ ََل ف‬ َ
َ‫ه ٓ ح َ ح َ َ ح‬
24. Bennal Kami paboo Kami kew [Oh Muhammad] si kasabennalan ‫ِيها‬ ِ ِ ِ ‫إِنا أرسلنَٰك ب‬
masinna sinna [kahapan tumbas] duk makitalew [kalaatan siksa], َ
٢٤ ‫نذِير‬
duk gana bisan dambuwa ummat malaingkan bakas ne
[katekkahan] mangangaka [kalaatan siksa] Iye ne Nabi.
ُ ‫ٓ ح‬ َ
‫ِين مِن ق حبل ِ ِه حم َجا َءت ُه حم ُر ُسل ُهم‬ َ ‫وك َف َق حد َك هذ َب هٱَّل‬ َ ُ
َ ُ‫كذِب‬ ‫ِإَون ي‬
25. Duk bang kew puting de [Oh Muhammad] sabennal bakas
ُ ‫ح‬ ََٰ ‫ح َ َ َٰ َ ُّ ُ َ ح‬
pinuting we meh siye dehelluhin, tekkahan siye meh rasul duk ٢٥ ِ‫ب ٱلمن ِۡي‬ ِ ‫ت وبِٱلزبرِ وبِٱلكِت‬ ِ ‫بِٱِليِن‬
meh katarrangan duk meh kakatasan duk meh kitab magsahaya.
َ َ َ َ َ َ ْ ََ َ ‫ُه َ َ ح ُ ه‬
26. Puwas ien [eddo Ku duk siksa] iye ne meh siye managgain, na ٢٦ ِ‫ِين كف ُر ۖۡوا فك حيف َكن نكِۡي‬
‫ثم أخذت ٱَّل‬
saingge du iye [panuwey Ku siye] duk siksain?
َ ‫ََح ََ َ ه هَ َ ََ َ ه ٓ ٓ ََ ح‬
27. Weh gah ke kite nu [Oh Muhammad] bennal Allahu Taala, ‫ٱلس َماءِ َماء فأخ َر حج َنا بِهِۦ ث َم َرَٰت‬ ‫ألم تر أن ٱَّلل أنزل مِن‬
ُ ‫ح‬ َ ٌ ‫ُح ح‬ُّ ُ ‫ُّ ح َ ً َ ح َ ُ َ َ َ ح‬
pinaturun weh Ne amban diyata langit bohein, na pinaguwah ‫ٱۡل َبا ِل ُج َدد ُۢ َِيض َوۡحر ُم َتل ِف أل َوَٰن َها‬
ِ ‫ُمتل ِفا ألو َٰنها ومِن‬
weh Kami sabab ne meh buwa kayuhin, Magbidda bidda meh ٢٧ ‫يب ُسود‬ ُ َ‫َو َغ َرا‬
ِ
warna nen duk amban diyata punu lan [pote] duk meh himar
magbidda bidda du sab meh warna nen duk meh owak item.

408
‫ح َحَ ُح ٌ َح ُ َ َ َ ه‬ َٓ ‫َ ه‬
28. Duk amban meh manusiya duk meh binatang magbidda bidda ‫ب َوٱۡلنع َٰ ِم ُم َتل ِف أل َوَٰن ُهۥ كذَٰل ِك ُۗ إِن َما‬
ِ ‫اس وٱلوا‬ِ ‫َوم َِن ٱنله‬
du sab meh warna nen damikkiyan, Iye du matinalew si Allahu ٌ ‫يز َغ ُف‬
ٌ ‫ٱَّلل َعز‬ َ ‫م ُ ُۗؤا ْ إ هن ه‬ََُ‫ح‬ َ ‫هَ ح‬ َ ‫َح‬
٢٨ ‫ور‬ ِ ِ َٰٓ ‫َيَش ٱَّلل مِن عِبادِه ِ ٱلعل‬
Taalahin iye meh siye amban ipun ne meh Taga Panghatihin,
Bennal Allahu Taala Sangat Kawase Sangat Mangangampun.
ْ ُ َ َ َ ‫ه ه َ َحُ َ َ َ ه َََ ُ ْ ه‬
29. Sabennal iye ne meh siye magbassa kitab Allahu Taala [Qur’an] ‫ٱلصل َٰوةَ َوأنفقوا م هِما‬ ‫إِن ٱَّلِين يتلون كِتَٰب ٱَّلل ِ وأقاموا‬
‫ه‬ َ ُ ‫َ َ َ َ َح‬
َ ‫ون ت َِجَٰ َرة لن َت ُب‬ ‫ح‬
duk matenggehan siye sambahayang duk magnafaqa siye ٢٩ ‫ور‬ ‫َر َزق َنَٰ ُه حم َِسا وعَلن ِية يرج‬
[maggastu si kabayaan Allahu Taala] amban iye bakas
kapangarizziki Kami siyehin, helat helat de ne dagangan gey
magkalugiin.
ُ َ َُ ‫ه‬ ‫َ ح‬ ُ َ ََ ‫َُ َُ ح ُ ُ َُ ح‬
30. Supaya siye duhulan Ne meh tumbas de duk tambahan Ne pe ien ٣٠ ‫يدهم مِن فضلِهِۦٓ إِن ُهۥ غفور شكور‬ ‫َِلوفِيهم أجورهم وي ِز‬
amban kalabbihan Ne, Bennal Iye Sangat Mangangampun Sangat
Magsarang shukur [ si meh hinang de mahapin tumbasan Ne].
َ ‫ك م َِن ٱلحك َِتَٰب ُه َو ح‬
َ ‫ٱۡل ُّق ُم َصدِقا ل َِما ََ ح‬ َ ‫َ ه ٓ َح َ حَٓ َح‬
31. Duk iye winahi [pinaturun] Kami tudju kauhin [Oh Muhammad] ‫ني‬ ِ ‫وٱَّلِي أوحينا إَِل‬
َ َ َ َ ‫يَ َديحهِ إ هن ه‬
amban Kitabin [Qur’an in] asal ien mabennalin, nabennal si iye ٣١ ‫صۡي‬ ِ ‫ٱَّلل بِع َِبادِه ِۦ ۡلبِۡي ُۢ ب‬
ُ
ِ
meh madehellu amban iyehin [Taurat duk Injil], Bennal Allahu
Taala si meh ipun Ne Asal Sangat Mangangaka duk Sangat
Makakite.
َ َ َ َ ‫ُ ه َ ح َ ح َ ح َ َٰ َ ه َ ح‬
32. Puwas ien pamusaka Kami kitabin si iye ne meh siye meh pinene ‫ٱص َطف حي َنا م حِن ع َِبادِنا ۖۡ ف ِم حن ُه حم ظال ِم‬ ‫ثم أورثنا ٱلكِتب ٱَّلِين‬
‫ح ه‬ َ َ ‫َ ح ُ ح َ ُ ُۢ ح‬ َ ‫ح ُّ ح‬ ‫ح‬
Kami amban meh ipun Kamihin, na amban siye makaanyaya si ِ ‫ت َِإِذ ِن ٱَّلل‬ ِ َٰ ‫سهِۦ َومِن ُهم مقت ِصد ومِنهم سابِق بِٱۡلير‬
‫ح‬ ِ ‫ِنلَف‬
ginhawa baran ne duk amban siye sarang sarang [maglagumey ُ ‫كب‬ َ ‫َ َ َُ حَ ح ُ ح‬
٣٢ ‫ۡي‬ِ ‫ذَٰل ِك هو ٱلفضل ٱل‬
hap duk laat] duk amban siye ien magdehelluhan si meh
kahapan si panug Tuhan de, Damikkiyan ien Iye ne ien
kalabbihan mahadjehin.
َ َ َ َ ‫ون َها ُُيَ هل حو َن ف‬
َ ُ ُ ‫َ ه َٰ ُ َ ح َ ح‬
33. Meh Surgah Adn paasekan de diyalem nen, duk pinaasekan pe ‫ِيها م حِن أ َساوِ َر مِن ذهب‬ ‫جنت عدن يدخل‬
siye amban meh gallang bulawan duk mussah duk semmek den ٣٣ ‫ِيها َح ِرير‬ ُ َ ِ‫َول ُ حؤلُؤاۖۡ َوِل‬
َ ‫اس ُه حم ف‬
diyalem [Surga] sutla.
ََُ ‫َ َ ُ ْ حَ ح ُ ه ه ٓ َ ح َ َ َ ه حَ َ ه‬
34. Duk pain de: Pudji si Allahu Iye manganan amban kami ‫ٱۡل َزنۖۡ إِن َر هب َنا لغفور‬ ‫وقالوا ٱۡلمد َِّلل ِ ٱَّلِي أذهب عنا‬
kasusehanin, bennal Tuhan kamihin Asal Sangat ٌ ‫ك‬ُ َ
٣٤ ‫ور‬ ‫ش‬
Mangangampun Sangat Magsarang Shukur [si meh hinang ipun
Ne tumbasan Ne siye].
35. Iye Ne [Allahu Taala] patenna Ne kami lahat kakkal, amban
َ َ َ َ ُّ َ َ َ
‫ِيها ن َصب َوَل‬
‫َ ح‬ َ ‫ِي أَ َح هل َنا َد َار ٱل ح ُم َق‬
‫امةِ مِن فضلِهِۦ َل يمسنا ف‬ ٓ ‫هٱَّل‬
kalabbihan Ne, gey ne kami tawwa kapaya duk gy ne kami ُ ُ َ َ ُّ َ َ
٣٥ ‫ِيها لغوب‬ ‫يمسنا ف‬
tawwa kahapus.
َ ْ ُ َ َ َ َ َ ‫َ ه‬
ُ َ‫ك َف ُروا ْ ل َ ُه حم ن‬
َٰ َ ‫ار َج َه هن َم َل ُي حق‬
36. Duk iye ne meh siye managgain niyah ne [tinagamehan] siye ‫َض َعل حي ِه حم ف َي ُموتوا َوَل‬ ‫وٱَّلِين‬
ُ َ ‫ُه‬ َ‫ُ َ ه ُ َ ح ُ ح َ َ َ َ َ َ ح‬
Narka Jahannam, gey siye binugtang duk siye gey matey duk gey ٣٦ ‫َيفف عنهم مِن عذابِها كذَٰل ِك َنزِي ك كفور‬
du sab pinalampung amban siye siksa nen, kowe damikkiyan ien
panumbas Kami tiyap tiyap pananaggah makalanduin.
‫َ ُ ح َ ح َ ُ َ َ َهَٓ َ ح ح َ َح َح َ ً َ حَ ه‬
37. Duk siye ley magkilahapan siye [diyalem Narka ley pain de]: Oh ‫ۡي ٱَّلِي‬ ‫وهم يصط ِرخون فِيها ربنا أخ ِرجنا نعمل صَٰل ِحا غ‬

409
‫ََ ه‬ ‫َ ه‬ ُ ُ َ َ ُ َ ُ
Tuhan kami, paguwaun ne kami [supaya kami] maghinang [hap] ‫ك هنا ن حع َمل أ َو ل حم ن َع ِم حركم هما َي َتذك ُر فِيهِ َمن تذك َر‬
makasulut, dumain kowe iye bakas hininang kamihin, weh gah ‫ه‬ َ ‫ِلظَٰلِم‬‫َ ََٓ ُ ُ ه ُ َُ ُ ْ ََ ه‬
٣٧ ‫ني مِن ن ِصۡي‬ ِ ‫وجاءكم ٱنلذِير ۖۡ فذوقوا فما ل‬
ke kaam [urungan Kami umur waktu] gah taesseb iye ne iye
makaesseb in, Duk sabennal bakas kaam katekkahan [mangaka-
ngaka katatalewan siksa], Na nanamun sah sabab gana si meh aa
panganganyaya [magsasakutu] amban meh tabang. َ‫ح‬
َ ُ َ ُ‫ه‬ َ َ ‫ٱَّلل َعَٰل ُِم َغ حيب ه‬
َ ‫إ هن ه‬
38. Bennal Allahu Taala, Sangat Makahati tapuk meh langit duk ‫ات‬ ِ ‫ِيم ُۢ بِذ‬ ‫ۡرض إِنهۥ عل‬ِۚ ِ ‫ت َوٱۡل‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ ِ
bulakin, Bennal Iye Sangat Makahati si meh taga pangateyan. ُّ
٣٨ ِ‫ٱلص ُدور‬
َ َ ََ َ َ‫ح‬ َ َٰٓ َ َ ‫َ َ َ ُ ح‬ ‫ُ ه‬
39. Duk Iye [Allahu Taala] mangahinang kaam meh ganti diyata ِ‫ۡرض ف َمن كف َر ف َعل حيه‬ ِۚ ِ ‫لئِف ِِف ٱۡل‬ ‫ه َو ٱَّلِي جعلكم خ‬
َ ‫ه ح‬ َ ‫ك حف ُر ُه حم ع‬ ُ َ َٰ َ ‫ُ ح ُ ُ َ َ َ ُ ح‬
bulakin, na sine sine naggah [mole tudju iye du tumbas ‫ِند َرب ِ ِه حم إَِل َمقتا ۖۡ َوَل‬ ‫كفره ۖۡۥ وَل يزِيد ٱلكفِرِين‬
panaggah nen] duk gana katambahan meh pananaggain si َ َ ‫َ ُ ح َ َٰ َ ُ ح ُ ُ ح ه‬
٣٩ ‫يزِيد ٱلكفِرِين كفرهم إَِل خسارا‬
panaggah de si Tuhan de, malaingkan kadugal duk gana
katambahan meh pananaggain si panaggah de malaingkan
kalugian.
َ
‫و ي َماذا‬ َُ ‫ه‬ ُ َ ُ ‫ُح ََ َحُ ح ُ َََٓ ُ ُ ه َ َح‬
40. Bissahun [Oh Muhammad si siye]: kite bi ke iye meh siye ِ ‫ون ٱَّلل ِ أر‬ ِ ‫قل أرءيتم ۡشَكءكم ٱَّلِين تدعون مِن د‬
َ َ َ َٰ َ َٰ َ ‫ه‬ ‫ۡرض أَ حم ل َ ُه حم ِ ح‬َ‫ح‬ ْ َُ َ
pagsakutuhan bi iye ne meh siye pamakuhan bi saddi amban ‫ت أ حم َءات حي َنَٰ ُه حم كِتَٰبا‬ ِ ‫ۡشك ِِف ٱلسمو‬ ِ ‫خلقوا م َِن ٱۡل‬
‫ً ه‬ ُ َ ‫ه‬ ‫ح‬ َٰ َ َ ‫َف ُه حم‬
Allahu Taalahin, pakitehanun bi ko Ku bang ine tapapanjari de ‫لَع بَي ِ َنت م حِن ُه بَل إِن يَع ُِد ٱلظَٰل ُِمون ََ حعض ُهم ََ حعضا إَِل‬
amban bulakin, atawa bang niyah ke lamud de [ si pagpapanjari]
٤٠ ‫ورا‬ ً ‫ُغ ُر‬
meh langit, atawa bang kaurungan Kami ke siye kitab pukun de
ien katarrangan amban ien, [Sugah iye mabennalin] gana
pangajanji meh panganganyayahin [magsasakutuhin]
kasinduwehanin si kasinduwehan malaingkan pamimbang
hadja.
‫َ ٓ ح‬ َ َ َ َ َ َ‫ح‬ َ َ ‫ِك ه‬ ُ ‫ه هَ ُح‬
41. Bennal Allahu Taala antanan Ne meh langit duk bulakin duk gey ‫ت َوٱۡلۡرض أن ت ُزوَل َولئِن َزاتلَا إِن‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ‫۞إِن ٱَّلل يمس‬
ُ َ ً َ َ َ ُ ‫ُۢ َ ح ٓ ه‬ َ َ ‫َح َ َ ُ َ ح‬
[beddut] laboh duk bang ien labo, sine sah mangantanan duwe ٤١ ‫أمسكهما مِن أحد ِمن َع ِده ِۦ إِنهۥ َكن حل ِيما غفورا‬
ien puwas amban Iye? Bennal [Allahu Taala] Sangat Pateng
Sangat Mangangampun.
َ ُ ُ ‫ه‬ َ ُ ٓ َ َ ‫ْ ه‬ ‫َح‬
42. Duk napa [meh pananaggain] sampurna meh sapa de, weh asal َٰ ‫ون هن أ حه َد‬
‫ى‬ ‫َوأق َس ُموا بِٱَّلل ِ َج حه َد أيح َمَٰن ِ ِه حم لئِن َجا َءه حم نذِير َلَك‬
ً ‫اد ُه حم إ هَل ُن ُف‬
َ َ ‫ه‬ َ ُ ٓ ََ ُ‫ح‬
bang siye katekkahan [mangangaka katalewan siksa iye ne Nabi] ٤٢ ‫ورا‬ ِ ‫م حِن إ ِ حح َدى ٱۡل َم ِمِۖ فل هما َجا َءه حم نذِير ما ز‬
asal paniya teed siye tamanan katoan ne mula-mula amban meh
ummat, Na sakayi siye katekkahan [Nabi] gana du patamba si
siye malaingkan kailla [amban kasabennalan].
‫ََ ح َ ه ََ َ ُ حَ ح ُ ه ُ ه‬ َ‫ح‬ ‫ح ح‬
43. Pagdakag diyata bulak duk pangandagey laat [hadja pinakite ‫ئ إَِل‬ ِ ‫ۡرض ومكر ٱلسيِّي وَل ُيِيق ٱلمكر ٱلسي‬ ِ ‫ٱست ِك َبارا ِِف ٱۡل‬
‫ه‬ َ ‫ت حٱۡلَ هول‬
‫ِني فَلَن َ َ ه‬ َ ‫ون إ هَل ُس هن‬
َ ُ َ ‫ََح‬ ‫َح‬
den], duk gey du pabalik pangandagey malaatin bang dumain ِ ‫ت ٱَّلل‬ ِ ‫َتد ل ُِسن‬
ِ ِ ‫بِأهلِهِۦ فهل ينظ ُر‬
ً ‫ه َح‬ ‫َت حبدِيَل َولَن َ َ ه‬
tudju dapu [dagey ley], Na ine niya ke takite de bang dumain sah ٤٣ ‫ت ٱَّلل ِ َتوِيَل‬ ِ ‫َتد ل ُِسن‬ِ ۡۖ
kowe meh mapaatag [siksa Allahu Taala] si meh aa ummat
dehellu ley? Na asal gana teed kasuwa nu si hinangan [Siksa]

410
Allahu Taala ganti duk asal gana teed kasuwa nu si hinangan
[Siksa ] Allahu Taala kapinda.
َ ‫نظ ُروا ْ َك حي َف ََك َن َعَٰق َِب ُة هٱَّل‬ُ ََ َ ‫ََ َح َ ُ ْ ح‬
44. Weh gah ke siye ien lumengngan diyata bulak, ubus duk takite ‫ِين ِمن‬ ‫ۡرض في‬ ِ ‫ۡيوا ِِف ٱۡل‬ ‫س‬
ِ ‫أو لم ي‬
َ ‫َ هُ ح‬ َ َ ْ
َ َ ‫َ ح ح ََ ُٓ َ ه حُ ح ه‬
ُ
de bang saingge kaniyaan tumbas Allahu Taala hin si iye ne meh ‫َشء‬‫ج َزهُۥ مِن ح‬ ِ ‫قبل ِ ِهم وَكنوا أشد مِنهم قوة وما َكن ٱَّلل َِلُع‬
siye dehellu amban siye [pananaggah] kaniyaan den asal labi pe َ َ َ ‫ه‬ َ‫ح‬ َ
٤٤ ‫ۡرض إِن ُهۥ َكن َعل ِيما قدِيرا‬ ِۚ ِ ‫ت َوَل ِِف ٱۡل‬
َ َ ‫ِف ه‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ
keseg [amban meh aa qawman nu iyu Oh Muhammad], Duk
dumain kaniyaan Allahu Taalahin [taguun Iye we ine-ine] diyata
meh langit ne ke duk ganah du sab bisan diyata bulak
[makaguun Iye], Bennal [Allahu Taala] Kaniyaan Nen Sangat
Makahati Sangat Makagees.
َ َ َ َٰ َ َ َ َ َ َ ْ ُ َ َ َ َ ‫َ َ ح ُ َ ُ ه ُ ه‬
45. Duk bang si hadja [eddo Allahu Taala duk siksa] meh manusiyain ‫لَع ظ حه ِرها مِن دٓابهة‬ ‫ولو يؤاخِذ ٱَّلل ٱنلاس بِما كسبوا ما ترك‬
sabab tausaha de [kalalaungan ma’siyat de], asal gana teed َ ‫َل أَ َجل ُّم َسم فَإ َذا َجا َء أ َجل ُه حم فَإ هن ه‬
‫ٱَّلل‬
ُ َ ٓ َ
َٰٓ ِ ‫َو َلَٰكِن يُ َؤخ ُِر ُه حم إ‬
ِ ِ ِۖ
talebbi [diyata bulak] amban lumenggan [hinayep meh ٤٥ ‫ۡيُۢا‬ َ ‫ََك َن بع َِبادِه ِۦ ب َ ِص‬
ِ
mahadjana], Sumaguwa tanggu de siye si tegteban tartantu, Na
apabila ne tekka gantaan den, Na bennal Allahu Taala Kaniyaan
Nen si meh ipun Ne Sangat Makakite.

411
ُ ‫سُ ُورةُُيس‬
SURATUL YA'SIN 36
ُ

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

ٓ
١ ‫يس‬
1. Yaa Seen ( Meh huruf magtampu ganah makahati maksud nen
malaingkan Allahu Taala).
2. [Sapahan Ku si Qur’an] Iye ne Sangat Tumawwa [Sabennal َ ‫ان ح‬
٢ ‫ٱۡلكِي ِم‬ َ ‫َ حُ ح‬
ِ ‫وٱلقرء‬
Shara’ nen].
َ ‫ك لَم َن ٱل ح ُم حر َسل‬
٣ ‫ِني‬
َ ‫ه‬
‫إِن‬
3. Bennal kau [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬amban me rasul [pinaboo weh ِ
Allahu Taala].
َٰ َ َ
٤ ‫لَع صِ َرَٰط ُّم حس َتقِيم‬
4. Si lan bentel [Iye ne Islam].

٥ ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫يل ٱلح َعزيز ه‬ َ َ


5. Paturun Iye Sangat Kawase Sangat Mamakasihin. ِ ِ ِ‫تَن‬
َ ُ َ َ ُ ُٓ ُ ٓ َ
6. Supaya [pakitalew nu duk kalaatan siksa] iye meh aa qawman ٦ ‫تلِ ُنذ َِر ق حوما هما أنذ َِر َءابَاؤه حم ف ُه حم غَٰفِلون‬
gah bakas kapaesseban meh matattoe den tagna, na siye ley asal
ligap.
َ ‫َ َ ح‬ َ ‫َ َ ح َ ه ح َ ح ُ َ َ َٰٓ َ ح‬
7. Asal sabennal [wajib ne luu siksain si] kahekkahan den, sabab ٧ ‫َثه حِم ف ُه حم َل يُؤم ُِنون‬
ِ ‫لقد حق ٱلقول لَع أك‬
gey du siye masi magparatsaya [si Allahu Taala].
َ َ ‫ه َ َ ح َ ٓ َ ح َ َٰ ح َ ح َ َٰ َ َ َ ح َ ح‬
8. Sabennal hinang Kami si meh kellong de karenahin [paniksa ‫ان ف ُهم‬
ِ ‫إِنا جعلنا ِِف أعنقِ ِهم أغلَل ف ِِه إَِل ٱۡلذق‬
siye] Na tangan den [ilagget tudju] meh langal de, na siye ley َ ُ َ ‫ُّ ح‬
٨ ‫حون‬ ‫مقم‬
teppet ne hadja pahangad.
َ ‫ََ ح‬ ‫َ ح‬ َ ‫َح‬ َ‫َ َ َ ح‬
9. Duk hinangan Kami amban meh dehelluhan den taplek duk ‫ني أيحدِي ِه حم َسدا َوم حِن خل ِف ِه حم َسدا فأغش حي َنَٰ ُه حم‬
ِ َ ‫وجعلنا ِم ُۢن‬
amban dambulihan den taplek, Ubus na lekkeban Kami siye na َ ُ ‫َُ ح َ ُح‬
٩ ‫ِصون‬ ِ ‫فهم َل يب‬
gey ne siye makakite.
َ ‫َ َ َ َ َ ُ ُ َ ح‬ َ ٓ
10. Duk sali du siye pakitalew nu [duk siksa Oh Muhammad] atawa ١٠ ‫َو َس َوا ٌء َعل حي ِه حم َءأنذ حرت ُه حم أ حم ل حم تنذ حِره حم َل يُؤم ُِنون‬
gey pakitalew nu, gey du siye masi magparatsaya.
11. Iye du asal [tapaessaban nu kalaatan siksain Oh Muhammad ‫]ﷺ‬, ‫ح َم َٰ َن بٱلح َغ حيب فَبَ ِ ح‬
ُ‫ّشه‬
ِۖ ِ ِ
‫ٱلر ح‬
‫َش ه‬َ ِ ‫إ ِ هن َما تُنذ ُِر َمن هٱت َب َع ٱَّل حِك َر َو َخ‬
ِ
Sine sine nuhut paesseb duk tinalew iye si Tuhan Sangat َ ‫َ ح َ ََ ح‬
١١ ‫بِمغفِرة وأجر كرِيم‬
Mamaasein si katapukan, Na pakegun iye duk kaampunan
[amban Allahu Taala] duk tumbas tamanan mulliya [Iye ne
surgah].
‫ب َما قَ هد ُموا ْ َو َء َاث َٰ َر ُه حم َو ُ هّك َ ح‬ ‫ه َ ح ُ ُ ح ح َ ح َ َٰ َ َ ح‬
ُ ‫ك ُت‬
12. Sabennal Kami pakellum Kami meh Mamateyin ne duk sulat ‫َشء‬ ‫ۡح ٱلموَت ون‬ ِ ‫إِنا َنن ن‬
َ
Kami iye tapadehellu de [amban meh hinang den] duk meh ُّ
١٢ ‫ِف إِمام مبِني‬ َ ٓ ِ ‫أ حح َص حي َنَٰ ُه‬
bakkas den duk tiyap tiyap ine inehin talista Kami diyalem
listahan tarrang.
َ ُ ‫ح ٓ َ ح‬ َ ‫َ ح ح َ ُ ه َ ً َ ح َ َٰ َ ح‬
13. Sabbutun si siye [Oh Muhammad] upama iye meh aa lahat ١٣ ‫ب ٱلق حر َيةِ إِذ َجا َءها ٱل ُم حر َسلون‬ ‫ٱۡضب لهم مثَل أصح‬ ِ ‫و‬

412
[Antaqiahin Capital Rome zaman ley essebun] sakayi siye
katekkahan meh rasul masampay [amban Isa Alayhis Salaam].
ُْٓ َ َ َ َ َ ُ ‫ح َح َ حَٓ َح ُ حَح َ َ ه‬
14. . [Essebun] Sakayi Kami magpaboo tudju siye Duwangan ‫ني فكذبُوه َما ف َع هز حزنا بِثال ِث فقالوا‬
ِ ‫إِذ أرسلنا إَِل ِهم ٱثن‬
َ ُ ُ َ ٓ‫ه‬
Magpasampay na pinuting siye weh aa qawman den ١٤ ‫إِنا إ َِلحكم ُّم حر َسلون‬
karuwangan, Na binasagan ne sab weh Kami [duk] katellu
Masampay, Na pain de: Kami inin tudju kaam meh aa Masampay
[agama sabennal] hadja.
‫َ ح ح‬
‫َشء إِن‬ ‫ٱلر حح َم َٰ ُن مِن‬ َ َ‫نت حم إ هَل ب َ َّش م حِثلُ َنا َو َما ٓ أ‬
‫نز َل ه‬ ُ ََٓ ْ ُ َ
15. Pain [meh aa qawman den]: Ine te, dumain kaam iyu rasul ِ ‫قالوا ما أ‬
َ ‫َ ُ ه َ ح‬
masampay, manusiya du hadja kaam iyu kowe kamihin, Duk ١٥ ‫نت حم إَِل تكذِبُون‬ ‫أ‬
gana bakas paturun Tuhan Sangat Mamaasein bisan ine, sugah
kaam iyu magputing kaam.
َ ُ َ ُ َ ٓ‫َ ه‬ ْ ُ َ
16. Pain de: Tuhan kamihin, Sangat makahati nen, weh bennal kami ١٦ ‫قالوا َر ُّب َنا َي حعل ُم إِنا إَِلحك حم ل ُم حر َسلون‬
tudju kaam asal meh aa Masampay.
17. Duk gana tuu si kami, malaingkan pasampay hadja matarrangin ُ ‫َو َما َعلَ حي َنا ٓ إ هَل حٱِلَ َل َٰ ُغ ٱل ح ُمب‬
١٧ ‫ني‬ِ ِ
[Ayat duk meh kasabennalan].
ُ َ ُ َُ ‫ُ ح َ هح َ َُ ْ ََح‬ َ ‫َ ُْٓ ه َ َ هح‬
18. Pain aa qawman den: Bennal kami ngandimalas kami sabab bi ‫َج هنك حم َوَلَ َم هس هنكم‬‫ۡينا بِكمۖۡ لئِن لم تنتهوا لَن‬ ‫قالوا إِنا تط‬
َ ٌ َ َ ‫ه‬
[gey ne paturun ulanin], asal bang gey kaam pareheng, asal ١٨ ‫مِنا عذاب أ َِلم‬
pagtibagan kami teed kaam duk taabut bi amban kamihin asal
siksa peddes pain [sabab binasa kami kaam].
َ ُ ‫َ ُ ْ َ َٰٓ ُ ُ ه َ ُ ح َ ُ ح ُ َ ح َ ُ ح َ ح ُّ ح‬
19. Pain meh aa mamasampayin: Kadimalas bin iyu du pasarta si ١٩ ‫ِسفون‬
ِ ‫قالوا طئِركم معكم أئِن ذكِرت ِۚم بل أنتم قوم م‬
kaam [sabab panaggah bi], bang kaam pinaesseban, sugah asal
kaam ne teed meh aa mapalangka magpakaat [managgain].
ْ ُ ‫َ َ َٓ ح َح َ حَ َ َ ُ َح َ َ َ َ َ ح ه‬
20. Duk tekka ne amban diyataan puweblo [Antaqiahin] dambuwa ‫َع قال تَٰيَٰقو ِم ٱتبِعوا‬
َٰ ‫وجاء مِن أقصا ٱلمدِينةِ رجل يس‬
lella [Habib Bn Annajjar], pain ne: Oh kaam meh aa qawman ku, َ ‫ٱل ح ُم حر َسل‬
٢٠ ‫ِني‬
tuhutun bi be [pakalehun bi] meh Aa Mamasampay iyu.
َ ُ َ ُ َُ ‫ه ُ ْ َ ه َح‬
21. Pain [Lella magparatsaya miyaan]: Tuhutun bi iye meh siye ٢١ ‫سلك حم أ حجرا َوهم ُّم حه َت ُدون‬ ‫ٱتبِعوا من َل ي‬
[Mamasaplag] gey makuhan kaam tangdan [bayed/gadji] bu siye
ley katoan siye.
َ َ ‫َح ُح‬ َ ‫ه‬ ‫ََ َ َٓ َ ح‬
22. Duk wey ku gey numba Iye mamapanjari akuhin, duk [buh] ٢٢ ‫ج ُعون‬‫َل َل أع ُب ُد ٱَّلِي ف َط َر ِ ي ِإَوَلهِ تر‬ِ ‫وما‬
tudju Iye du pamapolean kaamin?
َ ‫ُ ه ُح‬ َ
23. Wey ku ngahinang saddi amban [Allahu Taala] meh Tuhan, bang ‫ح َم َٰ ُن بِۡض َل تغ ِن ع ِّن‬ ‫َءأ هَّتِ ُذ مِن ُدونِهِۦٓ َءال َِه ًة إن يُر حدن ه‬
‫ٱلر ح‬
ِ ِ ِ
koh kabayaan [Allahu Taala] Sangat Mamasein si aku kasiya siya, ُ ُ ََ ‫َ َ َُُ ح َ ح‬
ِ ‫شفَٰعتهم شيا وَل ينقِذ‬
٢٣ ‫ون‬
gey du makatabang aku shafaat meh tuhan [hininang hinang
ien] bisan daahat duk gey du sab siye makatimbul aku.
َ َ ‫ٓ ه‬
24. Bennal aku bang saien asal lepas ne teed ku tampal. ٢ ‫ّن إِذا ل َِف ضلَٰل ُّمبِني‬
ِ ِ‫إ‬

٢٥ ‫ون‬ َُ ‫إ ٓ َ َ ُ َ ُ ح َ ح‬
25. Bennal aku magparatsaya si Tuhan bi, na pakale kaam si aku. ِ ‫ّن ءامنت بِربِكم فٱسمع‬
ِِ

413
َ َ َ َ ‫ح َ ه َ َ َ َ َٰ َ ح‬ ُ ‫َ ح‬
26. Sabab pangampun aku Tuhan kun duk hinang Ne ku amban meh ٢٦ ‫ت ق حو ِّم َي حعل ُمون‬ ‫قِيل ٱدخ ِل ٱۡلنة ۖۡقال تَٰيلي‬
aa minulliya.
‫َ حُ ح‬
َ ‫ك َرم‬ َ ََ
27. Sabab pangampun aku Tuhan kun duk hinang Ne ku amban meh ٢٧ ‫ِني‬ ‫ب ِ َما غف َر َِل َر َِب َو َج َعل ِّن مِن ٱلم‬
aa minulliya.
ٓ ‫َ ه‬ َ َٰ َ َ َ ‫َ َ ٓ َ َ ح‬
28. Duk gah Kami magpaturun luu si meh aa qawman ne puwas ‫ٱلس َماءِ َو َما‬ ‫لَع ق حو ِمهِۦ ِم ُۢن ََ حع ِده ِۦ مِن ُجند مِن‬ ‫۞وما أنزنلا‬
amban [kamatey ne ien] meh sundalu amban diyata langit duk َ ‫ُك هنا ُمَنل‬
٢٨ ‫ِني‬ ِ
dumain kaniyaan Kamihin [malikan ne].
َ َ ُ َ َ َ ‫ت إ هَل َص حي‬
٢٩ ‫حة َوَٰح َِدة فإِذا ه حم خ َٰ ِم ُدون‬ ‫َ َ ح‬
29. . [Gana du paboo Kami] malaingkan suwala mintedde [basag] ِ ‫إِن َكن‬
tagha hep siye lettep tutew kemon.
ْ ُ َ ‫ه‬ ‫ح‬ ‫َ َ ح َ ََ ح‬
30. Asal landu sab susun meh ipun, [sabab] gey siye katekkahan ‫ِسةً لَع ٱلع َِبادِ ِۚ َما يَأت ِي ِهم مِن هر ُسول إَِل َكنوا بِهِۦ‬‫تَٰيَٰح‬
Rasul malaingkan hinang de hadja siye pamellang [gey paratsaya َ ُ ‫َح َح‬
٣٠ ‫يسته ِزءون‬
de].
َ َ ‫ََح ََ حْ َ ح َ ح َ حَ َحَُ َ حُ ُ َه‬
31. Weh gah ke kite de bang piye ne ilarak Kami [duk siksain] ‫ون أن ُه حم إَِلح ِه حم َل‬
ِ ‫ألم يروا كم أهلكنا قبلهم مِن ٱلقر‬
َ
dehellu amban siye [meh pananaggain] amban meh ummat ٣١ ‫ج ُعون‬ ‫َح‬
ِ ‫ير‬
dehellu, Bennal siye ley dumain tudju siye meh ummat ien
pamolean den.
َ ُ َ ‫ُ هه َ هَحَ ُح‬
32. Duk tiyap tiyap meh ummat kemon siye si kami du tinimuk. ٣٢ ‫ۡضون‬ ‫ِإَون ك لما َجِيع لينا ُم‬

‫َ ح‬ َ ُ ‫ه حَ ُ ح‬
33. Duk tanda ne si siye, bulakin matey [toho] pinakellum weh Kami ‫َو َءايَة ل ُه ُم ٱۡلۡرض ٱل َم حيتَة أ حح َي حي َنَٰ َها َوأخ َر حج َنا م حِن َها َحبا‬
َ ُ ُ ‫ح‬ َ
duk pinaguwa weh Kami amban iye meh bigihin [tomo ellum] na ٣٣ ‫ف ِم حن ُه يَأكلون‬
amban ien siye mangan.
34. Duk hinangan Kami diyata bulakin meh kabbunan amban meh َ ‫ِيها َج هنَٰت مِن هَّنِيل َوأَ حع َنَٰب َوفَ هج حرنَا ف‬
‫ِيها م َِن‬ َ ‫َو َج َعلح َنا ف‬
hurma duk meh grapes duk pasumpitan Kami diyata ne amban ٣٤ ‫ون‬ ُُ‫ح‬
ِ ‫ٱلعي‬
meh bohe [buwal].
َ ُ ‫َََ ح‬ َ َ َ ْ ُ ُ ‫َح‬
35. Supaya siye mangan amban meh buwa kayu ley duk amban ٣٥ ‫َلأكلوا مِن ث َم ِره ِۦ َو َما َع ِمل حت ُه أيحدِي ِه حم أفَل يَشك ُرون‬ ِ
tahinang tangan den [kahandak Tuhan makakan siye], weey siye
gey magsarang Shukur?
ُ َ ‫َ َ َ ح َ ح َ َٰ َ ُ ه َ ه ُ ُ ح‬ ‫ُ ح َ َ ه‬
36. Mahasutsi Iye mamapanjari maglimbang [ginis baparapa] tiyap ‫ت ٱۡلۡرض َوم حِن‬ِ ‫سبحَٰن ٱَّلِي خلق ٱۡلزوج ُكها مِما تۢنب‬
َ َ َ ُ َ
tiyap amban meh pinatomo weh bulak duk amban meh ginhawa ٣٦ ‫س ِه حم َوم هِما َل َي حعل ُمون‬
ِ ‫أنف‬
baran de [lella duk dende] duk amban pe iye [pinapanjari] gey
kinatauhan den.
َ ‫َ َ َ هُ ُ هحُ َح َ ُ ح ُ هَ َ َ َ ُ ح‬
37. Duk tanda si siye Sangemin pinekkus hadja weh kami amban ٣٧ ‫ار فإِذا هم ُّمظل ُِمون‬ ‫وءاية لهم ٱَلل نسلخ مِنه ٱنله‬
[danta] ellewin, Na tagha ne hep siye kalindeman.
‫ح‬ َ ‫ُ ح ََ هَ َ َ َح ُ ح‬ ‫َ ه ح ُ َح‬
38. Duk mata ellewin paubas iye si patennaan ne, damikkiyan ien ٣٨ ‫يز ٱل َعل ِي ِم‬
ِ ‫وٱلشمس َت ِري ل ِمستقر لها ذَٰل ِك تقدِير ٱلع ِز‬
gantaan Sangat Makawase Sangat Mapandeyin.
َ‫ح‬ ُ ‫َوٱلح َق َم َر قَ هد حر َنَٰ ُه َم َناز َل َح ه َٰ َ َ َ ح ُ ح‬
39. Duk bulanin ginanta weh Kami meh palebbesan nen sampay ٣٩ ‫ون ٱلقدِي ِم‬
ِ ‫ِت َعد كٱلعرج‬ ِ
balik ne iye kowe lurang [hurmah] kowe tagnain.

414
َ‫َ ه ح ُ َ َ ََ ٓ َ ُ ح َ حَ َ َ َ َ ه ُ َ ُ ه‬
40. Gey manjari mata ellewin abut ne bulanin duk gey du sab ِِۚ‫َل ٱلشمس يۢنب ِغ لها أن تدرِك ٱلقمر وَل ٱَلحل سابِق ٱنلهار‬
َ ُ َ ‫ََ َح‬ ُ
manjari sangemin dehelluhan ne ellewin duk tiyap tiyap ien ٤٠ ‫حون‬ ‫َوّك ِِف فلك يسب‬
tudju mahawan du patuhun.
٤١ ‫ون‬ َ َ ‫َو َءايَة ل ه ُه حم َأنها‬
ُ ‫ۡحلح َنا ُذر هي َت ُه حم ِف ٱلح ُفلح ح َ ح‬
41. Duk tanda ne si siye bennal Kami boo Kami dinuwah [si kappal ِ ‫ك ٱلمشح‬ ِ ِ ِ
Nabi Nuh] meh tubu den diyata pagduwaan [pennoh weh hayep
maglimbang].
َ َ ‫ح‬ َ ‫َ َح‬
42. Duk hininangan du sab weh Kami kowe hantang Kappal [Nuhin] ٤٢ ‫َوخلق َنا ل ُهم مِن مِثلِهِۦ َما يَ حرك ُبون‬
paduwaan de.
َ ُ َ ُ َ َ َ َ ََ ‫هَ ح ُح حُ ح‬
43. Duk bang Kami bayah lembo Kami siye na gana ne kilahap de ٤٣ ‫صيخ ل ُه حم َوَل ه حم يُنقذون‬
ِ ‫ِإَون نشأ نغ ِرقهم فَل‬
[pinakale] si siye duk gey ne siye tinimbul.
44. . Malaingkan ase amban Kami duk panganduhul Kami [kinakan
َ َ َ ‫إ هَل َر ح‬
٤٤ ‫ۡحة م هِنا َو َمتَٰ ًعا إ ِ ََٰل حِني‬ ِ
de duk inuman] sampay taabut ne ajal den.
ُ ‫َ حَ ُ َ ه‬ ُ َ َ ‫َ َ َُ ُ ه ُ ْ َ َح‬
45. Duk bang pinain si siye tinalew kaam si dehelluhan bin amban ‫ني أيحدِيك حم َو َما خلفك حم ل َعلك حم‬ َ ‫ِإَوذا قِيل لهم ٱتقوا ما‬
siksa [Dunya] duk [siksa Akhirat] mura murahan kaam َ َُ ‫ُح‬
٤٥ ‫ۡحون‬ ‫تر‬
kinaasean. ‫َ َح‬
َ ْ ُ َ ‫ه‬ َ
46. Duk gey siye katekkahan ayat amban meh ayat Tuhan de ‫ت َرب ِ ِه حم إَِل َكنوا ع حن َها‬ َ
ِ َٰ ‫َوما تأت ِي ِهم م حِن َءاية م حِن َءاتَٰي‬
malaingkan siye ien pataykut hadja [naggah]. ٤٦ ‫ني‬ َ ‫ُم حعر‬
ِ‫ِض‬

ْ ُ َ َ َ ‫َ َ َُ ح َ ُ ْ ه َ ََ ُ ُ هُ َ َ ه‬
47. Duk bang pinain si siye, na maggastu [magnafaqa] du kaam ‫ِإَوذا قِيل لهم أنفِقوا مِما رزقكم ٱَّلل قال ٱَّلِين كفروا‬
‫ه َ َ َ ُ ْٓ َُ ح ُ َ ه ح َ َ ُٓ هُ َح َ َ ُ ٓ ح َ ُ ه‬
amban iye bakas kapangarizziki kaam Allahu Taalahin, pain ‫نت حم إَِل ِِف‬ ‫ل َِّلِين ءامنوا أنطعِم من لو يشاء ٱَّلل أُعمهۥ إِن أ‬
َ َ
hadja iye meh siye managgain si meh siye magparatsayahin, Wey ٤٧ ‫ضلَٰل ُّمبِني‬
subey pakan kami meh aa bang asal bayah Allahu Taala pakan
Ne du? Kaam iyu asal lepas ne tampal.
٤٨ ‫ِني‬ ُ ‫ِت َه َٰ َذا ٱل ح َو حع ُد إن ُك‬
َ ‫نت حم َصَٰدق‬ َ ُ ََُ
َٰ َ ‫ون َم‬ ‫ويقول‬
48. Duk pain de: Sumiyan pe janji [Qiyaamat] iyu bang asal kaniyaan ِ ِ
bin sabennal.
َ َ ُ ُ ُ ُ ‫َح‬ َ ‫ون إ هَل َص حي‬
َ ُ َ َ
49. Gana du agaran de, malaingkan sangkakala mintedde ngeddo ٤٩ ‫حة َوَٰح َِدة تأخذه حم َوه حم َي ِِص ُمون‬ ِ ‫ما ينظ ُر‬
[mapatey] siye duk siye ley [magsensong hadja gey tasayu sayu de
sabab kaligap].
َ
٥٠ ‫ج ُعون‬ ‫ون تَ حوصِ َية َو ََلٓ إ َ َٰٓ َ ح ح َ ح‬
َ ُ َ ‫ََ َح‬
50. Na gey ne siye makagees nessah duk dumain ne siye tudju meh ِ ‫َل أهل ِ ِهم ير‬ ِ ‫فَل يست ِطيع‬
ahli de balik.
َ ُ َ
٥١ ‫اث إ ِ ََٰل َرب ِ ِه حم يَنسِلون‬ َ ‫حَح‬ ُ َ َ ُّ َ ُ
51. Duk tinihup ne sab Sangkakalahin, na tagha ne sab siye amban ِ ‫َونفِخ ِِف ٱلصورِ فإِذا هم م َِن ٱۡلجد‬
meh liyang de tudju Tuhan de [nengge] tomo [hantang bigi].
‫قَالُوا ْ َتَٰي َٰ َو حيلَ َنا َم ُۢن ََ َع َث َنا مِن هم حرقَدِنَاُۚۗ َهَٰ َذا َما َو َع َد ه‬
‫ٱلر حح َم َٰ ُن‬
52. Pain de: Allo! Sine ne mamakellum kite bi balik amban pabakan
َ ُ ‫َ ح‬
ten bi [qubur ten bi]? Inin ne iye pangajanji Sangat Mamaasein ٥٢ ‫َو َص َدق ٱل ُم حر َسلون‬
[Allahu Taalahin] duk sabennal teed aka meh Rasul in.
َ ُ َ ‫َ َ ح ه َ ح َ َ َٰ َ َ َ ُ ح َ ه َ ح َ ُ ح‬
53. [Kowe du ien manggah] Malaingkan tihup mintedde du, na tagha ٥٣ ‫ۡضون‬ ‫إِن َكنت إَِل صيحة وحِدة فإِذا هم َجِيع لينا ُم‬
hep siye tudju kami timuk.

415
54. Na ellew inin, gey ne taanyaya ginhawa baranin bisan daahat, ُ ‫ٱَلَ حو َم ََل ُت حظلَ ُم َن حفس َش حيا َو ََل َُتح َز حو َن إ هَل َما ُك‬
‫نت حم‬
‫َ ح‬
‫ف‬
ِ
Duk gey kaam tinumbasan malaingkan [kowe du sab] bakas َ َُ‫َح‬
٥٤ ‫تعملون‬
hininang bin.
َ َ ُ ُ ‫ه َ ح َ َ حَ ح‬
55. Bennal meh aa Surgain ellew inin asal diyalem kalinsahan siye ٥٥ ‫ٱۡل هنةِ ٱَلَ حو َم ِِف شغل فَٰك ُِهون‬ ‫إِن أصحَٰب‬
maglami lami.
َ ُ ‫َ َٰ َ َ ح َ َ ٓ ُ ه‬ ُ ‫ُ َح‬
56. Siye duk meh kaandahan de diyawa landung si meh pabakan de ٥٦ ‫كون‬ ِ ِ ‫ه حم َوأز َوَٰج ُه حم ِِف ظِلل لَع ٱۡلرائ‬
ِ ‫ك مت‬
pasarey sarey.
َ َ َ َ ‫َُ ح‬
57. Niyah ne [tinagame si siye] meh buwa kayu duk kemon paku de ٥٧ ‫ِيها فَٰك َِهة َول ُهم هما يَ هد ُعون‬ ‫لهم ف‬
[kabayaan de].
َ َ
58. Kasanyangan sah tattap bissahin amban Tuhan Sangat ٥٨ ‫َسلَٰم ق حوَل مِن هرب هرحِيم‬
Mamakasihin.
َ ‫ٱم َتَٰ ُزوا ْ حٱَلَ حو َم َأ ُّي َها ٱل ح ُم ح‬
٥٩ ‫ج ِر ُمون‬ ‫َو ح‬
59. Duk magpapinig ne kaam ellew inin, Oh kaam aa jahulaka
[pananaggah].
‫ه‬ ‫ْ ه‬ َ ‫َ َ ح َ ح َ ح َ ح ُ ح َ َٰ َ ٓ َ َ ه‬
60. Weh gah ke kaam janjian ku Oh kaam meh anak Adam da kaam ‫ّن َءاد َم أن َل ت حع ُب ُدوا ٱلش حي َطَٰ َنۖۡ إِن ُهۥ‬ ِ ‫۞ألم أعهد إَِلكم تَٰيب‬
ُ َ
numba shaitan, Bennal iye si kaam asal kuntara tampal. ٦٠ ‫لك حم َع ُدو ُّمبِني‬
َ َ
٦١ ‫و ي ِۚ هَٰذا صِ َرَٰط ُّم حس َتقِيم‬ ُ ُ ‫ََ ح‬
61. Duk subey Aku sinumba bin, Inin asal lan [agama] mabentelin. ِ ‫وأ ِن ٱعبد‬
َ ُ َ ْ ُ ُ َ َََ ً َ ‫ُ ح‬ ‫َََ ح َ َ ه‬
62. Duk sabennal asal talepas weh [shaitanin] amban kaam laksaan ٦٢ ‫ِۡياۖۡ أفل حم تكونوا ت حعقِلون‬ ‫جبَِل كث‬
ِ ‫ولقد أضل مِنكم‬
banes, Wey ne ien gah tatali bi?
َ َ ُ ‫َ َهُ ه ُ ُح‬ َ
63. Inin ne [Narka] Jahannamin iye ne bakas pangajanji kaamin. ٦٣ ‫وع ُدون‬ ‫هَٰ ِذه ِۦ جهنم ٱل ِِت كنتم ت‬

َ ُ ‫ح َح َ حَحَ َ ُ ُ َ ح‬
64. Paasek ne kaam ellew inin Narka sabab bakas panaggah bin. ٦٤ ‫نت حم تكف ُرون‬‫ٱصلوها ٱَلوم بِما ك‬

ُ َ ‫َح‬ َٓ َ ُ ‫ح َ ح َ َ ح ُ َ َ َٰٓ َ ح‬
65. Ellew inin tampengan kami ne meh behe den duk boo Kami meh ‫لَع أف َوَٰهِ ِه حم َوتكل ُِم َنا أيحدِي ِه حم َوتش َه ُد أ حر ُجل ُهم‬ ‫ٱَلوم َّنت ِم‬
َ ُ ‫َ َ ُ ْ َ ح‬
tangan den magbissa duk naksi meh bettis den, sabab bakas ٦٥ ‫بِما َكنوا يكسِبون‬
tausaha de [ tahinang de malaatin].
َ ‫َ َ ح َ َ ٓ ُ َ َ َ ح َ َ َ َٰٓ َ ح‬
66. Duk bang si Kami bayah asal papasan kami meh mata den, na َٰ ‫ٱلص َر َٰ َط فَأ ه‬
‫ّن‬
ْ ُ َ ‫َ ح‬
ِ ‫لَع أع ُين ِ ِه حم فٱست َبقوا‬ ‫ولو نشاء لطمسنا‬
magdehellu han ne siye si lan [mag-apas,magkakap], saingge sah َ ُ ‫ُح‬
٦٦ ‫ِصون‬ ِ ‫يب‬
pakakite den?
َ ُ ْ ُ َ ‫ح‬ َ َ َ َ َٰ َ َ ‫َ َ ح َ َ ٓ ُ َ َ َ ح َ َٰ ُ ح‬
67. Duk bang si Kami bayah asal pangeggil Kami ne siye si meh ِ ‫لَع مَّكنت ِ ِه حم ف َما ٱست َطَٰعوا م‬
‫ضيا َوَل‬ ‫ولو نشاء لمسخنهم‬
َ
tampat de, na gey ne siye makagees pasong duk gey ne du sab ٦٧ ‫ج ُعون‬ ‫َح‬
ِ ‫ير‬
siye tabalik.
َ ُ َ َ َ ‫حَ ح‬ ُ ُّ
68. Duk sine sine urungan Kami umur [taha] na pabalik Kami [kowe ٦٨ ‫ٱۡلل ِ ِۚق أفَل َي حعقِلون‬ ‫َو َمن ن َع ِم حرهُ ن َنك حِس ُه ِِف‬
tagna] pamapanjari iyehin [ngalamma ne], weey ien gey taakkal
de?
ُ ‫حَ ََ َ َ َ ح ُ ه ح‬ ‫ه‬
69. Duk gah iye [Muhammad ‫ ]ﷺ‬toan Kami shiir [sail] duk gey patut ‫ۢنب ِغ َُل ٓۥ إِن ه َو إَِل ذِكر َوق حر َءان‬‫َو َما َعل حم َنَٰ ُه ٱلشِعر وما ي‬
si iye, [Gey ien tumawwa] malaingkan iye [binissa ne] ley paesseb ٦٩ ‫ُّمبِني‬

416
duk Qur’an tampal.
70. Supaya paesseban ne [kalaatan siksa] iye maellumin, Duk َ ‫ُ َ َ َ َ َ ََ ه حَ حُ ََ ح‬
َ ‫كَٰفِر‬
٧٠ ‫ين‬ِ ‫حق ٱلقول لَع ٱل‬
ِ ‫َِلنذِر من َكن حيا وي‬
sabennal ne [siksain] luu si meh aa pananaggah.
َ َ َ ‫ََ َح ََ حْ َه َ َح َ َُ ه َ َ ح َح َٓ َح‬
71. Weh gah ke takite de bennal Kami papanjari Kami amban hinang ‫ِينا أنعَٰما ف ُه حم ل َها‬
‫أو لم يروا أنا خلقنا لهم مِما ع ِملت أيد‬
َ ُ َ
meh tangan Kamihin meh hinayep, nah bu siye du magdapuin. ٧١ ‫مَٰل ِكون‬
َ ُ ُ ‫ح‬ ُ ‫َو َذ هللح َنَٰ َها ل َ ُه حم فَم حن َها َر ُك‬
72. Duk pinalunuk weh Kami meh binatangin si siye, na amban ien ٧٢ ‫وب ُه حم َوم حِن َها يَأكلون‬ ِ
pasakeyan den duk amban ien kakan de pe.
َ ُ ‫َََ ح‬ َ َ ‫َول َ ُه حم ف‬
73. Duk niyah ne si siye kamumfaatan [amban kuwit ne] duk meh ٧٣ ‫ِيها َم َنَٰف ُِع َو َمشارِ ُب أفَل يَشك ُرون‬
inuman [gatas ne], na weey siye ien gey magsarang shukur?
َ ُ َ ُ ‫ه َ َ هَهُ ح‬ ُ ْ ُ َ‫َ ه‬
74. Duk ngahinang siye saddi amban Allahu Taala meh tuhan, kalu ٧٤ ‫نِصون‬ ‫ون ٱَّلل ِ ءال ِهة لعلهم ي‬
ِ ‫وٱَّتذوا مِن د‬
kalu du pain siye tatabang.
َ ُ َ ‫َ َ ح َ ُ َ َ ح َ ُ ح َ ُ ح َ ُ ح ُ ُّ ح‬
75. Gey du siye [meh sinumba de ien] makagees nabangan siye, duk ٧٥ ‫ۡضون‬ ‫َل يست ِطيعون نِصهم وهم لهم جند ُم‬
paniyah siye ien sundalu [nguntarahan] siye pinaubuk.
َ َ ُّ ُ َ ُ َ ‫َ َ َ ح ُ َ َ ح ُ ُ ح ا ه َ ح‬
76. Na da subey makasuse kau [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬bissa den, bennal ٧٦ ‫ِسون َو َما ُي حعل ُِنون‬ ِ ‫فَل ُيزنك قولهم إِنا نعلم ما ي‬
Kami katauhan Kami iye tinapukan de duk pinatampal den.
َ ُ َ َ َ ُّ ‫َ َ َ ح َ َ ح َ َٰ َ ه َ َ ح‬
77. Weh gah ke takite manusiyain bennal Kami papanjari Kami siye ‫نس ُن أنا خلق َنَٰ ُه مِن ن حطفة فإِذا ه َو خ ِصيم‬ ‫ٱۡل‬
ِ ‫أو لم ير‬
amban nutfa [laha magkumpel amban lella duk dende]? Na ٧٧ ‫ُّمبِني‬
tagha hep iye pananasa [pananaggah] tampal.
78. Duk nabbut pe iye si Kami upama sugah takaipat ne pamapanjari َ ِ ‫َس َخلح َق ُه ۖۡۥ قَ َال َمن يُ حۡح ٱلحع َِظَٰ َم َو‬
‫ه‬ َ ِ َ ‫ۡض َب َنلَا َم َثَل َون‬
َ َ ‫َو‬
ِ
iyehin, pain ne: Sine mamakellum meh tolang inin balik bu lepet ٧٨ ‫َرمِيم‬
ne iye?
ُ َ ُ َ ‫ُح ُح َ ه ٓ َ َ َ َ ٓ َهَ َ ه‬
ٌ ‫كل َخلحق َعل‬
79. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬mamakellum iye balikin, Iye du ٧٩ ‫ِيم‬ ِ ِ ‫قل ُييِيها ٱَّلِي أنشأها أول مرةِۖ وهو ب‬
mamapanjari iye tagnain, Duk Iye si tiyap tiyap meh pinapanjari
Sangat Makahati.
80. Iye mangahinangan kaam amban kayu maellumin ebbut, Na ُ َ‫خ َۡض نَارا فَإ َذا ٓ أ‬
‫نتم‬
‫َ ه َ حَح‬ ُ َ َ
‫ٱَّلِي َج َعل لكم مِن ٱلشج ِر ٱۡل‬
‫ه‬
ِ ِ
َ ُ
tagha hadja kaam amban kayu ley nukun. ٨٠ ‫م حِن ُه توق ُِدون‬
ُ ‫َ َ َ ه َ َٰ َ َ ح َ َ َ َٰ َ َ َٰٓ َ َ ح‬ ‫ه‬ ‫َ َح‬
81. Weh dumain ke Iye mamapanjari meh langit duk bulakin, labi ‫لَع أن َيل َق‬ ِ َٰ ‫أ َو لي َس ٱَّلِي خلق ٱلسمو‬
‫ت وٱۡلۡرض بِقدِر‬
Makagees mapanjari kowe meh siye ley du sab? Awe asal Iye ٨١ ‫ِيم‬ َ ‫ل َو ُه َو ح‬
ُ ‫ٱۡل هل َٰ ُق ٱلح َعل‬ َ
َٰ َ َ‫م حِثل ُه ِۚم ب‬
Sangat Pamamapanjari duk Sangat Makahati.
ُ ُ َ ُ َ َ ُ َ ً ‫ه َ ٓ َح ُُٓ َٓ ََ َ َ ح‬
82. Iye du pakaradjaan Nen, apabila Iye bayah [mapanjari bisan] ine, ٨٢ ‫يا أن َيقول َُلۥ كن ف َيكون‬ ‫إِنما أمرهۥ إِذا أراد ش‬
bissa Ne hadja paniya kew, na niya ne.
َ ُ َ ‫وت ُك َ ح‬
ُ ‫ك‬ُ ََ ‫َ ُ ح َ ه‬
83. Na mahasutsi Iye si antanan Ne pagdapu tiyap tiyap ine inehin, ٨٣ ‫َشء ِإَوَلحهِ ت حر َج ُعون‬ ِ ‫حَٰ َن ٱَّلِي َ ِ َي ِده ِۦ مل‬‫فسب‬
Duk tudju Iye du pamapolean kaamin.

417
ُ‫الصافَّ ح‬
ُ ‫ات‬ َّ ُُ‫سُ ُورة‬
SURATUL AS-SAFFAT 37

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

‫َ ه َٰٓ ه‬
1. Sinapahan weh Allahu Taala si meh Malaikat magdalan dalan si ١ ‫ت َصفا‬
ِ َٰ‫ٱلصف‬ ‫و‬
pag-ibadat de [pagsambahayang de] magdalan meh peppik de
sampurna pagdalan.
٢ ‫ت َز حجرا‬ ‫َ ه‬
2. Duk si meh Malaikat ngaluhuran gabun kahandak Tuhan de ِ َٰ ‫ج َر‬
ِ َٰ ‫فٱلز‬
tungan tungan kabayaan Ne.
‫ح‬ َ ‫َ ه‬
3. Duk meh [Malaikat atawa tumpukan] magbabassa Qur’an atawa ٣ ‫ت ذِك ًرا‬
ِ َٰ‫فٱلتَٰل ِي‬
pananabbut.
َ ُ َ ‫ه‬
4. Bennal Tuhan bin [Tunggal] Dambuwa buwa. ٤ ‫إِن إِل َٰ َهك حم ل َوَٰحِد‬
‫ح‬ َ‫ح‬
5. Tuhan meh langit duk bulakin duk ine pe antara duwe ley duk َٰ َ ‫ۡرض َو َما بَيح َن ُه َما َو َر ُّب ٱل َم‬
٥ ‫شرِ ِق‬ ِ ‫ت َوٱۡل‬ َ َ ‫هر ُّب ه‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
Tuhan [pasilakan mata ellew duk paseddepan ne] atawa Tuhan
Silangan, Seddepan, Diyaut duk Diyata.
٦ ‫ِب‬ ََ ‫َ ح‬ َ ‫ه َ ه ه ه َ ٓ َ ُّ ح‬
6. Bennal Kami pinangari ngarihan weh Kami langit Dunyahin duk ِ ‫إِنا زينا ٱلسماء ٱلنيا ب ِ ِزينة ٱلكواك‬
alat alat meh potean.
َ ُ ‫َ ح‬
7. Duk pinalihara weh [Kami langitin sampurna] palihara amban ٧ ‫ك ش حي َطَٰن همارِد‬
ِ ‫وحِفظا مِن‬
tiyap tiyap Shaitan palangka.
ُ َ ُ َ ‫ه َ ه ه ُ َ َ ح َ َ ح َ ح َ َٰ َ ُ ح‬
8. Gey siye tapakale nengep tudju meh tunggu kadiyataan [amban ٨ ‫ك َجان ِب‬
ِ ‫لَع ويقذفون مِن‬ ‫َل ٱۡل‬
ِ ‫َل يسمعون إَِل ٱلم‬
aka aka], [Sabab] tinibag siye duk ungluan amban tiyap tiyap
pidju.
9. Iluhuran meh shaitanin duk niyah pe tinagame siksa de gey ٌ ِ‫ُد ُحوراۖۡ َول َ ُه حم َع َذاب َواص‬
٩‫ب‬
magbekkat.
َ ‫حَ َ َ َ َ ح‬ َ َ ‫ه‬
10. Malaingkan sine sine amban siye ley nengep paalistu ١٠ ‫ٱۡل حطفة فأت َب َع ُهۥ ش َِهاب ثاق ِب‬ ‫إَِل َم حن خ ِطف‬
manengepin, turul pe iye ungluan panibag iye makalessu,
makaeggas.
‫َ َح ٓ ه َ َح‬ َ ً‫َ ُ ََ َ ح‬ ‫َ ح ح‬
11. Miki sambung ko kew [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬si siye [Quraish ‫ٱس َتفت ِ ِه حم أه حم أش ُّد خلقا أم هم حن خلق َنا إِنا خلق َنَٰ ُهم مِن ُِني‬ ‫ف‬
‫ه‬
pananaggah iyu] bang siye ke tamanan hunit pinapanjari atawa ١١ ‫ب‬ ِۢ ِ‫َلز‬
bang [meh Malaikat duk me langit duk bulak atawa kemon ne],
Bennal meh siye [pananaggah ien] papanjari kami siye amban
bulak ngalekket [pisak].
َ َ َ ‫بَ حل َعج حب‬
١٢ ‫ت َوي َ حسخ ُرون‬
12. Sumaguwa inu inu kew [Oh Muhammad si panaggah de si Ellew ِ
Qiyaamatin] bu siye ley ngahinang pamellang hadja si pangabi
nu siye magparatsaya si ellew ien.
َ ُ ‫َ ُ َْ ح‬
13. Duk apabila siye ien pinaesseban gey du esseb esseb de [paesseb ١٣ ‫ِإَوذا ذك ُِروا َل يَذك ُرون‬

418
si siyehin].
َ َ ْ َ َ
14. Duk apabila siye makakite meh tanda atawa amban meh ayat ١٤ ‫ِإَوذا َرأ حوا َءايَة ي َ حست حسخ ُِرون‬
Qur’an, ngahinang pamellang hadja siye [gey magparatsaya].
‫َوقَال ُ ٓوا ْ إ حن َهَٰ َذا ٓ إ هَل س ح‬
ٌ ‫ِحر ُّمب‬
١٥ ‫ني‬
15. Duk pain de: [Gah inin bennal, sumaguwa] asal sihir [balik mata] ِ ِ ِ
hadja tampal.
َ ُ َ ‫َ َ ه‬ ُ ُ َ َ
16. We bang ne kami ien matey duk manjari ne kami bulak duk meh ١٦ ‫أءِذا م حِت َنا َوك هنا ت َرابا َوعِظَٰ ًما أءِنا ل َم حب ُعوثون‬
tolang lupud, bahasa pinakellum pe kami balik?
َ ُ َ ‫َُٓ ح‬ َ
17. Bahasa sampay meh matattoe kami tagna ley? ١٧ ‫أ َو َءابَاؤنا ٱۡل هولون‬

َ َ ُ ََ ‫ُح ََ ح‬
18. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬awe duk kaam iyu kemon dekdes ١٨ ‫نت حم دَٰخ ُِرون‬ ‫قل نعم وأ‬
ne kaam iyu, [waktu ien].
َ ُ ُ َ َ َ ِ ‫فَإ هن َما‬
19. Na iye du hep ien tihup sangkakala minteddehin ngalayapan ١٩ ‫ه َز حج َرة َوَٰح َِدة فإِذا ه حم يَنظ ُرون‬ ِ
siye, na teppet sah siye mayam [gana takebbut].
ُ ‫َ َ ُ ْ َ َ ح َ َ َ َٰ َ َ ح‬
20. Duk pain de: Allo, ne tiya ne be hati ellew pagtumbas [Ellew ِ ‫وقالوا تَٰيَٰويلنا هذا يوم ٱل‬
٢٠ ‫ِين‬
Qiyaamat].
َ َ ُ ُ ‫َهَٰ َذا يَ حو ُم ٱلح َف حصل هٱَّلِي ُك‬
٢١ ‫نتم بِهِۦ تكذِبُون‬
21. Iye ne inin [pagpihakan kasabennalan duk kabatalanin] iye ne ِ
bakas pinuting bin.
َ ْ ُ َ َ ْ َ َ َ ‫ح ُ ْ ه‬
22. Timukun bi ne iye meh siye panganyaya [pananaggain] duk meh ٢٢ ‫ِين ظل ُموا َوأ حز َو َٰ َج ُه حم َو َما َكنوا َي حع ُب ُدون‬ ُ ‫۞ٱح‬
‫ّشوا ٱَّل‬
anda den duk sampay meh sinumba den.
٢٣ ‫حي ِم‬ َ ‫وه حم إ ِ َ ََٰل صِ َر َٰ ِط ح‬
ِ ‫ٱۡل‬
ُ ُ ‫ه َ ح‬
‫ون ٱَّلل ِ فٱهد‬
ُ
ِ ‫مِن د‬
23. Sinumba de] saddi amban Allah Taalahin, na toanun bi siye
[tinundan] tudju lan [Narka] Jaheem.
َ ُ ُ ‫َ ُ ُ ح هُ ه ح‬
24. Duk pahalihun bi dahu siye sabennal siye ley tinilew ne [si meh ٢٤ ‫سولون‬ ‫وق ِفوهمۖۡ إِنهم م‬
bakas hininang den].
َ ُ َ ََ َ ‫َ َ ُ ح‬
25. Weey ne kaam gey magtabang tinabang [kowe tagna bi si ٢٥ ‫اصون‬ ‫ما لكم َل تن‬
Dunyahin]?
َ َ ‫ح ُ ح‬
26. Sumaguwa [asal matoohin] Ellew inin teppet sah siye patigupu ٢٦ ‫بَل ه ُم ٱَلَ حو َم ُم حست حسل ُِمون‬
[gana ne atu atu de].
َ
27. Duk paharap ne meh kasinduwehan si meh kasinduwehan
َ ُ ٓ َ َٰ َ َ ‫َوأ حق َب َل ََ حع ُض ُه حم‬
٢٧ ‫لَع ََ حعض يَت َسا َءلون‬
magtilew tinilew.
‫َ ُْٓ ه ُ ح ُ ُ ح َحُ ََ َ ح‬
28. Pain de: Bennal kaam bakas kaam tekka tudju kami amban ِ ‫قالوا إِنكم كنتم تأتوننا ع ِن ٱَلَ ِم‬
٢٨ ‫ني‬
kanawanan kami [ngabi ngabi kami tudju pagsakutu duk
ngalang kami amban pagparambus bus tudju Allahu Taala].
َ ‫كونُوا ْ ُم حؤ ِمن‬
٢٩ ‫ِني‬
ُ َ ‫َ ُ ْ َ هح‬
‫قالوا بل لم ت‬
29. Pain de [manambungin]: Amban kaam du sab asal gah
magparatsayahin.
ُ ‫كم مِن ُسلح َطَِٰۢنۚۖۡ بَ حل ُك‬
َ ‫نت حم قَ حوما َطَٰغ‬
٣٠ ‫ِني‬
ُ ‫ََ َ َ ََ َ َح‬
‫وما َكن نلا علي‬
30. Duk gana pagbayah bayah kami si kaam, sumaguwa kaniyaan
bin meh aa qawman pananaggah makalandu.
َ ُ ََٓ ‫ٓ ه‬ ُ َ َ َ َ‫ف‬
31. Na sabennal tegteb ne tuu si kami bissa Tuhan kamihin [we ٣١ ‫ح هق َعل حي َنا ق حول َرب ِ َنا ۖۡ إِنا َّلائِقون‬
kami] asal subey teed tananam kami [siksain].

419
32. Na hangkan isab kaam lepas kami, peggeh mismu kami kaniyaan ُ َٰ َ ‫َ َ ح َ ح‬
َ ‫ك حم إنها ُك هنا َغَٰو‬
٣٢ ‫ين‬ِ ِ ‫فأغوين‬
kamihin asal lepas du isab.
َ ُ َ ‫ُ ح‬ َ َ‫ح‬ َ‫َ هُ ح َح‬
33. Na bennal siye ley si ellew ien diyalem siksa magtampu. ٣٣ ‫َتكون‬
ِ ‫اب مش‬ِ ‫فإِنهم يومئِذ ِِف ٱلعذ‬

َ ‫جرم‬ ‫ه َ َ َ َح َُ حُ ح‬
34. Bennal Kami asal saien teed hininang kami si meh jahulaka ٣٤ ‫ِني‬ ِ ‫إِنا كذَٰل ِك نفعل بِٱلم‬
[pananaggain].
َ ُ ‫ه ُ ح َ ُ ٓ ْ َ َ َ ُ ح َ ٓ َ َٰ َ ه ه ُ َ ح َ ح‬
35. Bennal siye ien kaniyaan den apabila binissa siye: Gana Tuhan ٣٥ ‫َبون‬
ِ ‫إِنهم َكنوا إِذا قِيل لهم َل إِله إَِل ٱَّلل يستك‬
Patut [pagpamariyawaan] malaingkan tattap Allahu Taala,
magdakag isab hadja hinang den.
ُ‫هح‬ َ َ َ َ ْٓ ُ ََ ‫َ َُ ُ َ َ ه‬
36. Duk pain de pe: Weh bahasa tinggalan kami meh tuhan kami ٣٦ ‫ن‬
ِۢ ‫ويقولون أئِنا تلارِكوا ءال ِهت ِنا ل ِشاعِر ُمنو‬
inin, sabab du hadja pangabi aa pasasail binelew?
َ‫َ ح َ ٓ َ ح‬
َ ‫ٱۡلق َو َص هد َق ٱل ح ُم حر َسل‬
٣٧ ‫ِني‬
37. Sugah iye matoohin, asal iye tekka iye duk kasabennalan agama ِ ِ ‫بل جاء ب‬
duk kinahagad weh ne [sinabennal] meh Rasulin.
َ‫ح‬ َ َ‫ه ُ ح ََٓ ُ ْ ح‬
38. Bennal kaam asal makananam teed kaam siksa landu kapeddes. ٣٨ ‫اب ٱۡل َِل ِم‬
ِ ‫إِنكم َّلائِقوا ٱلعذ‬
َ ُ َ ُ ُ َ ‫ََ ُحَ ح َ ه‬
39. Duk gana du sab tinumbasan si kaam malaingkan kowe du sab ٣٩ ‫نت حم ت حع َملون‬‫وما َتزون إَِل ما ك‬
bakas hininang bi [malaatin] laat du isab tumbas nen.
‫َ ه ح ح‬
َ ‫خلَص‬ ‫ه‬
40. Malaingkan meh ipun Allahu Taala sampurna pagparambus bus ٤٠ ‫ني‬ ِ ‫إَِل ع َِباد ٱَّلل ِ ٱل ُم‬
den [gey siye siniksa].
ُ َ َ َ ُ
41. Iye meh siye ien niyah ne si siye meh rizziki tartantu [Diyalem ٤١ ‫أ ْو َٰٓلئِك ل ُه حم رِ حزق هم حعلوم‬
Surgah].
َ ‫ح‬ ُ َ
42. Meh buwa kayu duk siye ley asal minulliya pahap. ٤٢ ‫ف َوَٰك ُِه َوهم ُّمك َر ُمون‬

‫َه‬
43. Diyalem meh kabbunan paglami lamihan [diyalem siye ٤٣ ‫ت ٱنلهعِي ِم‬
ِ َٰ‫ِِف جن‬
parasahan tattap].
44. Magharap harap siye si meh kantil de.
َ ‫َسر ُّم َت َقَٰبل‬
٤٤ ‫ِني‬ ِ َٰ َ َ
ُ ُ ‫لَع‬

‫َح‬ َ ُ
45. Maglibutan maluu si siyehin meh basu amban alaq. ٤٥ ‫ُي َطاف َعل حي ِهم بِكأس مِن همعِيِۢن‬

َ ‫ِلشرب‬ ‫ه‬ ‫َح َ َٓ َه‬


46. Pote [tinoong] lanab manamal si meh aa manginum nen. ٤٦ ‫ني‬ِ ِ َٰ ‫َيضاء َّلة ل‬
َ َُ ُ َ‫َ َح ََ ُ ح َح‬ َ
47. Gana si ien makalepas akkal duk gey siye lango amban inuman ٤٧ ‫َنفون‬ ‫َل فِيها غول وَل هم عنها ي‬
ien.
‫ِند ُه حم َق َٰ ِص َر َٰ ُت ه‬
٤٨ ‫ٱلط حر ِف عِني‬ َ ‫َوع‬
48. Duk niyah pe meh kaandahan de pandak hadja pamayam den
[tartantu hadja si meh kaellahan de] duk luha [mata den hap].
‫ح‬ ‫ََه‬
49. [Lanu den] kowe siye hantang pugad pinalihara. ٤٩ ‫كأن ُه هن ََ حيض همك ُنون‬
َ
50. Na paharap ne [aa Surgain] kasinduwehanin si kasinduwehan
َ ُ ٓ َ َٰ َ َ ‫فَأ حق َب َل ََ حع ُض ُه حم‬
٥٠ ‫لَع ََ حعض يَت َسا َءلون‬
magtilew tinilew [kahalan patuu de si Dunyahin].

420
َ َ َ َٓ َ َ
51. Pain mamissa amban siyeh: “Bennal aku bakas niyah sawe ku [si ٥١ ‫قال قائِل م حِن ُه حم إ ِ ِّن َكن َِل قرِين‬
Dunya], naggah si Ellew Akhirat”.
َ ‫َُ ُ َ ه‬
َ ‫ك لَم َن ٱل ح ُم َص ِدق‬
52. Pain ne si aku: Bahasa, dambuwa kew amban meh ٥٢ ‫ِني‬ ِ ‫يقول أءِن‬
magkakahagad [si Ellew Pagtumbas]?
53. Weh bang ne kite matey duk manjari ne kite bulak duk tolang َ ُ َ َ ‫َ َ ح َ َ ُ ه ُ َ َ َ َٰ ً َ ه‬
٥٣ ‫ِينون‬
‫أءِذا مِتنا وكنا ترابا وعِظما أءِنا لمد‬
lepet, ubus [pinakellum ne sab kite balik] tinumbasan?
َ ُ َ‫قَ َال َه حل أ‬
٥٤ ‫نتم ُّم هطل ُِعون‬
54. Pain ne: Ine, sawean bi ku manteyan ne tudju Narka?

55. Na binanteyan ne we ne, na takite ne hep si tengnga [Narka] ٥٥ ‫حي ِم‬ َ ‫ٱُلَ َع فَ َر َءاهُ ِِف َس َوآءِ ح‬
ِ ‫ٱۡل‬ ‫فَ ه‬

Jahim.
56. Pain ne: Sapahan ku si Allahu Taala, asal arak ne ku lepas weh ‫ه َُح‬ ‫َ َ َ ه‬
٥٦ ‫ِين‬
ِ ‫قال تٱَّلل ِ إِن كِدت لَتد‬
nu.
‫نت م َِن ٱل ح ُم ح‬
َ ‫ح َۡض‬ ُ ‫ك‬ُ َ َ ُ َ ‫َ َحَ ح‬
57. Bang sih hadja dumain sabab ni’mat Allahu Taala [aseh ne si aku] ٥٧ ‫ين‬ِ ‫ولوَل ن ِعمة ر َِب ل‬
asal lamud neku amban meh aa ilegleban [padiyalem Narka].
58. Ine matey pe [ente kami inin? Gai ne]. َ ‫أَ َف َما ََنح ُن ب َميت‬
٥٨ ‫ِني‬ ِ ِ
َ َ‫ول َو َما ََنح ُن ب ُم َع هذ‬َ ُ‫ح‬ ‫ه‬
59. Malaingkan kamatey kami ru tagnain, duk gey ne kami siniksa. ٥٩ ‫ني‬ِ ِ َٰ ‫إَِل َم حوتَتَ َنا ٱۡل‬

60. Bennal iye ne inin asal daagan tamanan mahadjehin. ُ ‫إ هن َهَٰ َذا ل َ ُه َو ٱلح َف حو ُز ٱلح َعظ‬
٦٠ ‫ِيم‬ ِ

َ ُ َ‫ح‬ ‫ح َ َ َح‬
61. Si kowe upama [daagan] inin, Na subey maghinang [maglomba ٦١ ‫ل ِ ِمث ِل هَٰذا فل َي حع َم ِل ٱلع َٰ ِملون‬
lomba meh] mag-ammal ibadatin.
ُّ ‫َ َ َٰ َ َ ح ُّ ُ ً َ ح َ َ َ ُ ه‬
62. Weh dumain ke Surgah ien iye labi mahap patennaanin? Atawa ِ ‫ٱلزق‬
٦٢ ‫وم‬ ‫أذل ِك خۡي نزَل أم شجرة‬
[Magkakan] buwa kayu zaqqum.
‫حَ ه‬
َ ‫ِلظَٰلم‬ َ‫ه َ َح‬
63. Bennal Kami hinang Kami [Zaqqum] in panuley suley si meh aa ٦٣ ‫ني‬ ِ ِ ‫إِنا جعلنَٰ َها ف ِتنة ل‬
pananaggah si Dunya duk paniksa siye si Akhirat.
َ ُ ‫هَ َ َ َح‬
64. Bennal ien kayu paguwa amban asal teddas [Narka] Jaheem. ٦٤ ‫حي ِم‬ َ ‫ِف أ حصل ح‬
ِ ‫ٱۡل‬ ٓ ِ ‫إِنها شج َرة َّت ُرج‬
ِ
65. Paguwa [pange] nen kowe hantang kok shaitan pabukakkay. َ ‫ه‬ ُ ُُ ُ‫َ حَُ ََه‬
ِ ‫ُلعها كأنهۥ رءوس ٱلشيَٰ ِط‬
٦٥ ‫ني‬
َ ‫ح‬ َ َ َ ُ ‫َ ه‬
66. Na bennal meh aa [Narkain] mangan siye amban ien, Na ٦٦ ‫فإِن ُه حم ٓأَلُكِ ون م حِن َها ف َمالِ ُ ون م حِن َها ٱِلُ ُطون‬
pamenno meh betteng de iye.
َ ََ َ َ ‫ُ ه‬
67. Puwas ien bennal niyah pe si siye saget ne amban bohe sagu ٦٧ ‫ث هم إِن ل ُه حم َعل حي َها لش حوبا م حِن ۡحِيم‬
diyalem Narka.
٦٨ ‫حي ِم‬ َ ‫ج َع ُه حم َۡل ََل ح‬
ِ ‫ٱۡل‬ ‫ُه ه َح‬
ِ ‫ثم إِن مر‬
68. Puwas ien asal bennal pamolean den Tudju [Narka] Jaheem. ِ

69. Bennal siye ley kasuwa de meh matattoe den lepas. َ ‫إ هن ُه حم َألح َف حوا ْ َءابَا ٓ َء ُه حم َضٓال‬
٦٩ ‫ِني‬ ِ
َ َ َٰٓ َ َ ‫َ ُ ح‬
70. Na siye ien luu si meh bakkas meh matattoe de [malepasin] mag- ٧٠ ‫لَع َءاث َٰ ِره حِم ُي حه َر ُعون‬ ‫فهم‬
alistuhan.

421
71. Duk sabennal lepas dehellu amban siyehin kahekkahan amban َ ‫َث حٱۡلَ هول‬
٧١ ‫ِني‬ َُ‫ك‬‫َََ ح َ ه َحَُ ح َ ح‬
‫ولقد ضل قبلهم أ‬
me aa matuu ley.
72. Duk sabennal bakas du paboohan Kami si siye meh [mangangaka َ ‫َولَ َق حد أَ حر َسلح َنا فِيهم ُّمنذِر‬
٧٢ ‫ين‬ِ ِ
kalaatan siksain, meh Rasul].
َ ُ‫َ ُ ح َ حَ َ َ َ َُ ح‬
َ ‫نذر‬
73. Na payamanun [Oh Muhammad] bang saingge tumbas [siksa] iye ٧٣ ‫ين‬ِ ‫فٱنظر كيف َكن عَٰقِبة ٱلم‬
meh siye bakas pinaessebanin.
‫َ ه ح ح‬
َ ‫خلَص‬ ‫ه‬
74. Malaingkan meh siye ipun Allahu Taala magparambus busin ٧٤ ‫ني‬ ِ ‫إَِل ع َِباد ٱَّلل ِ ٱل ُم‬
[gah siye lamud si siksa].
َ ُ ُ ‫َ َ َ ح َ َ َٰ َ ُ َ َ ح َ ح‬
75. Duk sabennal ilinganan Kami weh Nuh [Alayhis Salaam], na sa ٧٥ ‫يبون‬‫ج‬ِ ‫ولقد نادىنا نوح فلن ِعم ٱلم‬
hap hap ne Kami pananaiyma [linganin].
‫َ َهحَ ُ ََ ح َُ َ ح َ ح ح‬
76. Duk pinalappas iye weh Kami duk meh ahli nen amban ٧٦ ‫ب ٱل َعظِي ِم‬
ِ ‫وَنينَٰه وأهلهۥ مِن ٱلكر‬
kasusehan [latap] mkalandu hadje.
77. Duk hininang weh Kami meh tubuh nen siye matebbihin. َ ‫َو َج َعلح َنا ُذر هي َت ُهۥ ُه ُم حٱِلَاق‬
٧٧ ‫ِني‬ ِ

78. Duk pinatattap weh Kami luu iye sabbutan mahapin. َ ‫َوتَ َر حك َنا َعلَ حيهِ ِف ٱٓأۡلخِر‬
٧٨ ‫ين‬ِ ِ

79. Na kasanyangan pusi Nuh [Alayhis Salaam] si meh mahadjana ٧٩ ‫ني‬ ِ ِ َٰ َ َ ‫َس َل َٰ ٌم‬
َ ‫لَع نُوح ِف ٱلح َعَٰلَم‬
sagannap ‘Alam.
َ ‫حسن‬ ‫ح ح‬ ‫ه َ َ َ َح‬
80. Bennal Kami kowe damikkiyan ien panumbas Kami meh aa ٨٠ ‫ِني‬ ِ ‫إِنا كذَٰل ِك َن ِزي ٱل ُم‬
magpahap hapin.
َ ‫إنه ُهۥ م حِن ع َِبادِنَا ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
٨١ ‫ِني‬
81. Sabennal iye amban meh ipun Kami magpaparatsaya. ِ

82. Puwas ien ilembo weh Kami meh kasinduwehanin. ٨٢ ‫ين‬


َ
َ ‫ٱٓأۡلخر‬ ‫ا‬ َ ‫ُث هم أَ حغ َر حق‬
‫ن‬
ِ

83. Duk bennal amban meh sawe ne si bakkas nen, Ibrahim [Alayhis َ ‫ِيعتِهِۦ َۡلبح َرَٰه‬
٨٣ ‫ِيم‬
‫ه‬
َ ‫۞ِإَون مِن ش‬
ِ
Salaam].
‫َ ح‬ ٓ ‫ح‬
84. [Essebun] sakayi tekka tudju Tuhan ne duk pangateyan sanyang ٨٤ ‫إِذ َجا َء َر هب ُهۥ بِقلب َسل ِيم‬
amban pagsakutu.
َ َ َ َ َ َ َ ‫ح‬
85. [Essebun] Sakayi magpain si ammah ne duk si meh aa qawman ٨٥ ‫إِذ قال ِۡلَِيهِ َوق حو ِمهِۦ َماذا ت حع ُب ُدون‬
ne, ine sinumba bi iyu?
86. Bahasa meh tuhan kaputingan iyu saddi amban Allahu Taala َ ُ ُ ‫َ ح ً َ َ ُ َ ه‬
٨٦ ‫يدون‬‫أئِفَّك ءال ِهة دون ٱَّلل ِ ت ِر‬
inangut bin?
87. Ine ne tapamikil bi [bang kaam siksa Allah Taala] Tuhan َ ‫كم ب َرب ٱلح َعَٰلَم‬
٨٧ ‫ني‬
ُ ُّ َ َ َ
‫فما ظن‬
ِ ِ ِ
Sagannap ‘Alameen?
ِ ‫ج‬
٨٨ ‫وم‬ ُ ُّ‫َف َن َظ َر َن حظ َرة ِف ٱنل‬
88. Na sinanggilap weh ne meh potean [sinumba aa qawman nen]. ِ
َ ََ
89. Pain ne [si meh aa lahat nen] Na bennal aku ley saki ku. ٨٩ ‫فقال إ ِ ِّن َسقِيم‬

90. Na pataykut ne siye amban iye magdayi dayi. َ ‫َف َت َو هل حوا ْ َع حن ُه ُم حدبر‬
٩٠ ‫ين‬ِِ

422
َ ُ ُ ‫ََ َ ََ َح‬ َ َ
َٰٓ ِ ‫فَ َراغ إ‬
91. Na magkennam kennam ne iye tudju meh Tuhan den, pain ne: ٩١ ‫َل َءال َِهت ِ ِه حم فقال أَل تأكلون‬
Weey kaam gey mangan?
َ ُ َ َ ُ َ
92. Weey kaam gey missa? ٩٢ ‫َما لك حم َل تن ِطقون‬

‫َ َ َ َ َ ح ح َ ح َ ُۢ ح‬
93. Na magkennam kennam ne sab iye mangakal siyehin kowe basag ِ ‫فراغ علي ِهم ۡضبا بِٱَلَ ِم‬
٩٣ ‫ني‬
ine [sartah bubul ne].
َ ُّ َ ْ ُ ‫ََح‬
94. Na kaniya kaniya ne meh [aa magsakutuhin] patudju pi magdayi ٩٤ ‫فأق َبل ٓوا إَِلحهِ يَ ِزفون‬
dayi.
َ
٩٥ ‫ح ُتون‬ ‫َ َ ََح ُ َ َ َح‬
95. Pain ne: Weey sumba be meh inukilan bin/hinang hinang tangan ِ ‫قال أتع ُبدون ما تن‬
bin?
َ ُ َ ُ ََ َ ُ‫َ ه‬
96. Bu Allahu Taala du mamapanjari kaamin duk meh hininang ٩٦ ‫ٱَّلل خلقك حم َو َما ت حع َملون‬‫و‬
hinang bi [santu iyu]?
َ
97. Pain de: Na hinanganun bi iye luma [tinukunan ebbut] sarta ٩٧ ‫حي ِم‬ َ ‫قَالُوا ْ حٱَ ُنوا ْ َ َُلۥ َُ حن َيَٰنا فَألح ُقوهُ ِِف ح‬
ِ ‫ٱۡل‬
layapanun bi iye pi.
98. Na kabayaan den dagey de [Ibrahim Alayhis Salaam], na َ ‫ج َعلح َنَٰ ُه ُم حٱۡلَ حس َفل‬
٩٨ ‫ِني‬
ُ َََ
َ ‫ادوا ْ بهِۦ َك حيدا َف‬‫فأر‬
ِ
hininang siye weh Kami desme [sabab kalalaungan de ien].
٩٩ ‫ِين‬ ‫َ ٌ َ َٰ َ َ َ ح‬ َ ََ
99. Duk pain ne: Bennal aku palengngan ku tudju Tuhan ku, masi du ِ ‫وقال إ ِ ِّن ذاهِب إَِل ر َِب سيهد‬
ku toan Ne.
‫َ ه‬
َ ‫ٱلصَٰلح‬ ‫َرب َه ح‬
100. Oh Tuhan ku, Urunganun ku [amban meh] panubuh ١٠٠ ‫ني‬ ِ ِ ‫ب َِل مِن‬ ِ
salih [hap].
َُ َ‫ََ ه ح‬
101. Na pinasinna sinna iye weh Kami [inurungan] anak ١٠١ ‫ّشنَٰ ُه بِغلَٰم َحل ِيم‬‫فب‬
pateng, sulut [iye ne Ismail Alayhis Salaam].
َ َ‫حََ ِ َ ٓ َح‬ َ
‫َع قَ َال َتَٰي َٰ ُب َ ه‬ ‫فَلَ هما بَلَ َغ َم َع ُه ه‬
102. Na sakayi ne iye balik sarta basag ne, pain ne: Oh kew ‫ّن أذِبُك‬ ِ ‫ى ِِف ٱلمنام أ‬َٰ ‫ّن أ َر‬
ٓ ِ ِ ‫ّن إ‬ َ ‫ٱلس ح‬
anak ku bennal aku, taginep te kew si patuli ku weh [dinaak ٓ َ ٓ ِ ‫ج ُد‬
‫ّن إِن شا َء‬ َ َ َُ ‫حَح َ ُح‬ َ َ َٰٓ َ ‫ى قَ َال‬ َ َ ‫َ ُ ح‬
َٰ ‫اذا تَ َر‬
ِ ‫ت ٱفعل ما تؤمر ۖۡ ست‬ ِ ‫يأب‬ ‫فٱنظر م‬
kew] sinumbali si aku, na saingge ien bang kau? Pain ne: Oh kew َ ‫ٱلصََٰب‬ ‫هُ َ ه‬
١٠٢ ‫ين‬ ِِ ‫ٱَّلل مِن‬
ammah ku, hinangun iye pangandaakan kauhin, kasuwa nu ku
In Shaa Allah amban meh aa pasasabar.
١٠٣ ‫ني‬ َ ‫ََه ٓ َ ح ََ ََهُ ح‬
103. Na sakayi ne siye patigupu si pangandaakan siyehin ِ ِ ‫فلما أسلما وتلهۥ ل ِلجب‬
kaduwangan, hinebba ne weh Ibrahim anak nen dinagtel si papa
ne.
ُ ‫يإبح َرَٰه‬ َ َ ُ َ‫ََ َ ح‬
104. Duk ilinganan ne iye weh Kami, Oh Ibrahim! ١٠٤ ‫ِيم‬ ِ َٰٓ ‫ونَٰدينَٰه أن‬

َ ‫سن‬ ‫ح ح‬ ‫َ ح َ ه ح َ ُّ ٓ ه َ َ َ َ ح‬
105. Sabennal pinaratsaya weh nu taginepin, Bennal Kami ١٠٥ ‫ِني‬ ِ ‫ٱلر حءيَا إِنا كذَٰل ِك َن ِزي ٱل ُمح‬ ‫قد صدقت‬
kowe damikkiyan ien, panumbas Kami meh aa magpahap hapin.
ُ ‫ل ُؤا ْ ٱل ح ُمب‬ ‫َ ح‬
106. Bennal inin asal panuley suley [hadje] tampal manamal. ١٠٦ ‫ني‬ِ َٰٓ َ َ‫إ ِ هن َهَٰ َذا ل ُه َو ٱِل‬
َ
107. Duk ginantian weh Kami sinumbaliin sa hadje hadje [iye ١٠٧ ‫َوف َديح َنَٰ ُه بِذِبحح َعظِيم‬
ne Kibash/Kambing].
َ ‫َوتَ َر حك َنا َعلَ حيهِ ِف ٱٓأۡلخِر‬
١٠٨ ‫ين‬
108. Duk pinatattap weh Kami [sabbutan ne mahapin] si meh ِ ِ

423
siye dambulihin. ََ ٌ َ َ
َ ‫لَع إبح َرَٰه‬
109. Kasanyang/Kasalamatan pusi Ibrahim. ١٠٩ ‫ِيم‬ ِ َٰٓ ‫سلَٰم‬
َ ‫سن‬ ‫ح ح‬ ‫َ َ َ َح‬
110. Kowe damikkiyan ien panumbas Kami meh siye ١١٠ ‫ِني‬ ِ ‫كذَٰل ِك َن ِزي ٱل ُمح‬
magpahap hapin.
111. Sabennal [Ibrahim Alayhis Salaam] amban meh ipun َ ‫إنه ُهۥ م حِن ع َِبادِنَا ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
١١١ ‫ِني‬ ِ
Kami Magpaparatsaya.
‫َ ه‬
َ ‫ٱلصَٰلِح‬ َ َ ‫َ َ ه ح َ َٰ ُ ح‬
112. Duk pinasinna ne sab iye weh Kami duk si Ishaq [anak ١١٢ ‫ني‬ ِ ‫حَٰ َق نبِيا مِن‬‫وبّشنه َِإِس‬
ne song tahinang] Nabi amban meh aa sulut.
َ ‫ُح‬ ُ َ ‫لَع إ حس‬ََ َ ‫ََ َح َ َ َح‬
113. Duk pinagbarkat we Kami luu si iye duk pusi Ishaq duk ‫حَٰ َق َومِن ذرِ هيت ِ ِه َما ُمسِن َوظال ِم‬ ِ َٰٓ ‫وبَٰركنا عليهِ و‬
‫ح‬
amban meh tubu de magpahap hap duk nganyaya ginhawa ١١٣ ‫سهِۦ ُمبِني‬
ِ ‫ِنلَف‬
baran ne si pagsakutu panaggah tampal.
َ َ َٰ َ ُ َٰ َ َ ‫َ َ َ ح َ َ ه‬
114. Duk sabennal binantu weh Kami Musa duk Harun ١١٤ ‫وَس َوهَٰ ُرون‬ ‫ولقد مننا لَع م‬
[Alayhimas Salaam] duk pagnabi. ‫َ َهحَ ُ َ ََح َ ُ َ َ ح َ ح ح‬
115. Duk pinalappas siye weh Kami duk meh aa Qawman den ١١٥ ‫ب ٱل َعظِي ِم‬
ِ ‫وَنينَٰهما وقومهما مِن ٱلكر‬
karuwangan amban kasusehan tamanan hadje.
َ ‫ِص َنَٰ ُه حم فَ ََّكنُوا ْ ُه ُم ٱلح َغَٰلب‬
١١٦ ‫ني‬ ‫َونَ َ ح‬
116. Duk tinabang siye weh Kami [pusi Fir’aun], na kaniyaan ِِ
den siye mangandaagin.
َ ‫ب ٱل ح ُم حستَب‬
١١٧ ‫ني‬ َ َٰ ‫َو َء َات حي َنَٰ ُه َما ٱلحك َِت‬
117. Duk inurungan siye weh Kami kaduwangan Kitab ِ
[Taurat] tarrang.
َ ‫ٱلص َر َٰ َط ٱل ح ُم حس َتق‬
١١٨ ‫ِيم‬ َ‫َ َ ح‬
ِ ‫َوهدينَٰ ُه َما‬
118. Duk tinoan siye weh Kami kaduwangan lan bentel
[Agama Sabennal].
َ ‫َوتَ َر حك َنا َعلَ حيه َما ِف ٱٓأۡلخِر‬
١١٩ ‫ين‬
119. Duk pinatattap weh Kami si siye kaduwangan sabbutan ِ ِ ِ
mahapin si meh dambulihan den.
َ َ َٰ َ ُ َٰ َ َ ٌ َٰ َ َ
120. Kasanyangan duk Kasalamatan pusi Musa duk Harun ١٢٠ ‫وَس َوهَٰ ُرون‬ ‫سلم لَع م‬
[Alayhimas Salaam].
َ ‫حسن‬ ‫ح ح‬ ‫ه َ َ َ َح‬
121. Bennal Kami kowe damikkiyan ien panumbas Kami meh ١٢١ ‫ِني‬ ِ ‫إِنا كذَٰل ِك َن ِزي ٱل ُم‬
aa magpahap hapin.
َ ‫إ هن ُه َما م حِن ع َِبادِنَا ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
١٢٢ ‫ِني‬
122. Sabennal siye ley kaduwangan amban meh ipun Kami ِ
magpaparatsaya.
123. Duk bennal Ilyas [Alayhis Salaam] amban meh Rasul ١٢٣ ‫ِني‬ َ َ‫ِإَون إ حَل‬
َ ‫اس لَم َن ٱل ح ُم حر َسل‬ ‫ه‬
ِ ِ
[pinaboo weh Allahu Taala].
َ ُ َ ََ َ َ َ ‫ح‬
124. [Essebun] sakayi magpain si meh aa qawman ne: Weey ١٢٤ ‫إِذ قال ل ِق حو ِمهِۦٓ أَل ت هتقون‬
kaam gey magmatalew [si Allahu Taala]?
َ ‫ََح ُ َ َح َََ ُ َ َ ح َ َ ح‬
َ ‫خَٰلِق‬
125. Wey pamakuhan bin [santu] Ba’l duk panggah bi Iye ١٢٥ ‫ِني‬ ‫أتدعون َعَل وتذرون أحسن ٱل‬
Sangat Mahap Pamamanjarihin?
َ ‫ك ُم حٱۡلَ هول‬
١٢٦ ‫ِني‬
ُ َٓ َ ‫هَ َه ُ ح َ َ ه‬
126. Buh Allahu Taala Tuhan bin duk Tuhan meh matattoe bi ِ ‫ٱَّلل ربكم ورب ءابائ‬
tagna ley.
َ ُ َ ‫َ َ ه ُ ُ َ هُ ح َُ ح‬
127. Na pinuting weh de [Nabi Ilyas], Na siye ley asal pinaasek ١٢٧ ‫ۡضون‬ ‫فكذبوه فإِنهم لمح‬

424
[Narka].
‫َ ه ح ح‬
َ ‫خلَص‬ ‫ه‬
128. Malaingkan meh ipun Allah maparambus busin [gey ١٢٨ ‫ني‬ ِ ‫إَِل ع َِباد ٱَّلل ِ ٱل ُم‬
lamud si siksa Narka].
129. Duk pinatattap weh Kami luu si iye sabbutan mahapin si َ ‫َوتَ َر حك َنا َعلَ حيهِ ِف ٱٓأۡلخِر‬
١٢٩ ‫ين‬ِ ِ
meh aa dambulihan de.
َ ‫لَع إ حل يَاس‬ََ ٌ َ َ
130. Kasanyangan/Kasalamatan amban Kami pusi Ilyas ١٣٠ ‫ِني‬ ِ َٰٓ ‫سلَٰم‬
[Alayhis Salaam].
َ ‫سن‬ ‫ح ح‬ ‫ه َ َ َ َح‬
131. Bennal Kami kowe damikkiyan ien, panumbas Kami meh ١٣١ ‫ِني‬ ِ ‫إِنا كذَٰل ِك َن ِزي ٱل ُمح‬
aa Magpahap hapin.
َ ‫إنه ُهۥ م حِن ع َِبادِنَا ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
١٣٢ ‫ِني‬
132. Sabab bennal [Ilyas Alayhis Salaam] amban meh ipun ِ
Kami Magpaparatsaya.
َ ‫ِإَون لُوُا لهم َن ٱل ح ُم حر َسل‬
١٣٣ ‫ِني‬
‫ه‬
133. Duk bennal Lut [Alayhis Salaam] amban meh Rasul ِ
pinaboo.
134. [Essebun sakayi] iye tinimbul weh Kami duk meh ahli ne ١٣٤ ‫ِني‬ َ ‫َن حي َنَٰ ُه َوأَ حهلَ ُه ٓۥ أَ ح‬
َ ‫َجع‬ ‫إ حذ َ ه‬
ِ
kemon.
ُ ‫إ هَل َع‬
َ ‫جوزا ِف ٱلح َغََٰب‬
١٣٥ ‫ين‬
135. Malaingkan abahi dende [anda Nabi Lut taamban sartah ِِ ِ ِ
meh aa siniksa].
َ َ َ ُ
136. Puwas ien ilarak weh Kami [siniksa weh kasinduwehan
َ ‫ٱٓأۡلخر‬
١٣٦ ‫ين‬ِ ‫ث هم د هم حرنا‬
Maghinang liwatin].
َ ُّ ُ َ َ ‫ه ُ ح‬
َ ‫ون َعلَ حيهم ُّم حصبح‬
137. Duk bennal kaam palabey kaam [si patulakan bi tudju ١٣٧ ‫ني‬ ِ ِ ِ ‫ِإَونكم تلمر‬
Misr atawa Palestine] amban antag ien sawung.
َ ُ َ َََ ‫ه‬
138. Duk palabey kaam amban tampat ien] sangem weey gey ١٣٨ ‫َوبِٱَلح ِلِۚ أفَل ت حعقِلون‬
tatali bi, [pinikil siksa de ien]?
َ ‫ِإَون يُون ُ َس لَم َن ٱل ح ُم حر َسل‬
١٣٩ ‫ِني‬
‫ه‬
139. Duk bennal Yunos [Alayhis Salaam] asal amban meh ِ
Rasul, pinaboo.
140. [Essebun sakayi] iye lahi [magsugpak tahala amban aa ١٤٠ ‫ون‬ ُ ‫إ حذ َأ ََ َق إ ََل ٱلح ُفلح ح َ ح‬
ِ ‫ك ٱلمشح‬ ِ ِ ِ
qawman ne peggeh gey magparatsaya] tudju kappal
pagduduwaan.
َ ‫حض‬ َ ‫ح ح‬ َ ََ َ َ
141. Na magripa Nabi Yunos [duk meh aa kappalin pegge ١٤١ ‫ني‬ ِ ‫ف َساه َم فَّكن م َِن ٱل ُمد‬
sinila sila siye] na kaniyaan nen amban meh aa taraag [sarta
ilabo padiyalem tahik.
ُ ُ ُ‫َ ح َ َ َ ُ ح‬
142. Na iloroy iye weh Ebbung duk iye kasusunan pe [sabab ١٤٢ ‫ٱۡلوت َوه َو ُمل ِيم‬ ‫فٱتلقمه‬
palahi ne amban lahat nen].
َ ‫فَلَ حو ََلٓ َأنه ُهۥ ََك َن م َِن ٱل ح ُم َسبح‬
١٤٣ ‫ني‬
143. Na bang sih hadja dumain kaniyaan nen amban meh aa ِ ِ
pamumudji [magtasbih nabbut tudju Allahu Ta’ala].
َ ُ َ َ ََ
144. Asal neteg teed iye diyalem betteng Kaitanin sampay ١٤٤ ‫للبِث ِِف ََ حطنِهِۦٓ إ ِ ََٰل يَ حو ِم ُي حب َعثون‬
ellew [pagpakellum balik] qiyaamat.
ُ ٓ ‫ح‬ َ‫َ ح‬
145. Na pinatandan iye weh Kami tudju kapaslangan [higad ١٤٥ ‫۞ف َن َبذنَٰ ُه بِٱل َع َراءِ َوه َو َسقِيم‬

425
tahik] duk kasaki saki ne [lamma manamalan].
‫ح‬
١٤٦ ‫ج َرة مِن َيق ِطني‬ َ َ‫َوأ‬
َ ‫ۢنبتح َنا َعلَ حيهِ َش‬
146. Duk pinatomoan iye weh Kami kayu amban Kabasa
[Pumpkin, pamakan iye].
َ ُ َ ‫َ َ ح َ ح َ َٰ ُ َ َٰ ْ َ َ ح َ ح‬
147. Duk pinaboo ne sab iye weh Kami [balik tudju aa ١٤٧ ‫يدون‬ِ‫وأرسلنه إَِل مِائةِ ألف أو يز‬
qawman ne] dahatus ngibu atawa palabi pe [supaya noan siye].
َ َ ْ َ ََ
148. Na magparatsaya ne siye duk pinaduhul bayah siye weh ١٤٨ ‫ام ُنوا ف َم هت حع َنَٰ ُه حم إ ِ ََٰل حِني‬ ‫ف‬
Kami duk tegteban ne.
َ ‫َ ح َح ح َ َ َ حََ ُ َ ح‬
149. Na mikisambung ko kew si meh magsasakutu iyu [Oh ١٤٩ ‫ات َول ُه ُم ٱِلَ ُنون‬ ‫فٱستفت ِ ِهم أل ِربِك ٱِلن‬
Muhammad] Weh niyah ke si Tuhan nu meh anak dende? Ubus
amban siye sab meh anak lellahin?
َ َ َٰٓ َ َ ‫َ ح َ َ ح َ ح‬
َٰ َ ‫ك َة إ ِ َنَٰثا َو ُه حم‬
150. Weh papanjari Kami ke meh Malaikatin meh dende ١٥٠ ‫ش ِه ُدون‬ ِ ‫أم خلقنا ٱلملئ‬
[kowe aka de ien], weh takite de pagpapanjari Kami ley?
َ ُ ُ َ ‫ح‬ ‫ََ ٓ ه‬
151. Weh dumain ke amban meh kadustaan de [Quraish] ِ ‫أَل إِن ُهم م حِن إِف‬
١٥١ ‫ك ِه حم َلَقولون‬
magsasakutu ien, magpain siye!
َ َ َ ‫َََ هُ ه‬
152. Nganak Allahu Taala? [Subhaana Allah]! Duk bennal siye ١٥٢ ‫ٱَّلل ِإَون ُه حم لكَٰذِبُون‬ ‫ول‬
ien asal putingan.
ََ
َ ‫لَع حٱِلَن‬ َ ‫َ ح َ ح‬
153. Wey subey pene Allahu Taala [hinang anak] meh ١٥٣ ‫ِني‬ ِ ‫أص َطَف ٱِلَن‬
‫ات‬
dendehin amban meh lella? [Subhaana Allah].
َ ُ ‫َ ُ َ َ َح‬
154. Weey ne saien, pangahukum bi ien? ١٥٤ ‫َما لك حم ك حيف َتك ُمون‬

َ ‫َََ َ َ ه‬
155. Weey ien gey taesseb bi nali nali? ١٥٥ ‫أفَل تذك ُرون‬
‫ح‬ ُ َ َ
156. Weh niyah ke si kaam pagbaya baya asal tampal? [Bu ١٥٦ ‫أ حم لك حم ُسل َطَٰن ُّمبِني‬
asal gana teed].
ُ ‫ك حم إن ُك‬
َ ‫نت حم َصَٰدق‬ ُ َٰ َ ْ ُ‫َح‬
157. Na pituhun bi koh Kitab bi [mangaka iyu] bang asal ١٥٧ ‫ِني‬ ِ ِ ِ ‫فأتوا بِكِتب‬
kaniyaan bin sabennal!
‫ح ُ ه‬ َ ‫ََ ح‬ َ ‫َ َ َ ُ ْ َحَُ ََحَ ح ه‬
158. Duk hininang weh magsasakutuhin antara Allahu Taala ‫ٱۡل هنة إِن ُه حم‬
ِ ‫ت‬ ِ ‫ٱۡلنةِ ن َسبا َولقد عل َِم‬
ِ ‫وجعلوا بينهۥ وبني‬
duk meh Jinn sugsugan, Bu asal katauhan weh meh Jinnin َ ُ َ ‫َُ ح‬
١٥٨ ‫ۡضون‬ ‫لمح‬
bennal siye ley [masi pinalingan sabab ien si Ellew Qiyaamat].
َ ُ َ ‫ه‬ َ ‫ُس حب‬
159. Sangat Mahasutsi Allahu Taala amban sinipat de ien. ١٥٩ ‫حَٰ َن ٱَّلل ِ ع هما يَ ِصفون‬

‫َ ه ح ح‬
َ ‫خلَص‬ ‫ه‬
160. Malaingkan meh siye ipun Allahu Taala magparambus ١٦٠ ‫ني‬ ِ ‫إَِل ع َِباد ٱَّلل ِ ٱل ُم‬
bus [si pag-ibadat de, gah siye lamud si siksa tinagame ien].
َ َ ُ ‫َ ه‬
161. Na bennal kaam iyu [Oh kaam meh Quraish ١٦١ ‫فإِنك حم َو َما ت حع ُب ُدون‬
magsasakutu] duk meh sinumba bi barhala iyu.
ُ َ‫َما ٓ أ‬
َ ‫نت حم َعلَ حيهِ ب َفَٰتن‬
١٦٢ ‫ِني‬
162. Hinang bi iyu gey janan makafitna [si meh ِ ِ
magpaparatsaya supaya tinggalan de agama den].
١٦٣ ‫حي ِم‬ َ ‫إ ِ هَل َم حن ُه َو َصا ِل ح‬
ِ ‫ٱۡل‬
163. Malaingkan iye du asal taganta makaasek [Narka]
Jaheem in.

426
ُ َ َ ‫ٓ ه‬
164. Duk gana bisan dambuwa amban kami meh [Malaikatin] ١٦٤ ‫َو َما م هِنا إَِل َُلۥ َمقام هم حعلوم‬
malaingkan niyah tampat ne tartantu/pamabettaran iye.
165. Duk bennal kami magdalan dalan kami, sampay meh َ ُّ ‫ه َ َ ح ُ ه‬
١٦٥ ‫ٱلصٓافون‬ ‫ِإَونا نلحن‬
bettis kamihin si sambahayang.
166. Duk bennal asal kami teed meh pamumudji si Allahu َ ُ َ ُ‫ه ََ ح ُ ح‬
١٦٦ ‫حون‬ِ ‫ِإَونا نلحن ٱلمسب‬
Taala hin.
َ ُ ُ َ ْ ُ َ
167. Duk bisan pe siye [meh pananaggah si Makka ley] bakas ١٦٧ ‫ِإَون َكنوا َلَقولون‬
missa.
168. Ay bang be hadja niyah si kami kitab kowe si meh ummat َ ‫ِندنَا ذ حِكرا م َِن حٱۡلَ هول‬
١٦٨ ‫ِني‬ َ ‫ل َ حو أَ هن ع‬
dehellu ley.
‫َ ه ح ح‬
َ ‫خلَص‬ ‫َ ُه‬
169. Asal kaniyaan kamihin teed mian meh ipun Allahu Taala ١٦٩ ‫ني‬ ِ ‫لكنا ع َِباد ٱَّلل ِ ٱل ُم‬
magparambus bus.
َ َ َ َ ْ ََ َ
170. Na naggah du siye si Qur’an, asal song du teed katauhan ١٧٠ ‫فكف ُروا بِهِۖۡۦ ف َس حوف َي حعل ُمون‬
de tumbas panaggah den.
َ ‫ت َُك َِم ُتنَا لِع َِبادِنَا ٱل ح ُم حر َسل‬
١٧١ ‫ِني‬ ‫َولَ َق حد َس َب َق ح‬
171. Duk asal sabennal dumehellu ne kabtangan Kamihin si
meh Rasul Kami [sabennal Asal Kami mangandaagin].
َ ُ ُ َ‫ه ُ ح َُ ُ ح‬
172. Bennal meh Rasulin, asal siye ne teed, siye tinabanganin. ١٧٢ ‫ورون‬ ‫إِنهم لهم ٱلمنص‬

َ َ‫ه ُ ََ َ ح‬
173. Duk bennal meh sundalu Kamihin siye mangandaagin ١٧٣ ‫ندنا ل ُه ُم ٱلغَٰل ُِبون‬‫ِإَون ج‬
sabab meh tanda duk katarrangan. ‫ه‬
174. Na pataykut kew amban siye tahala [Oh Muhammad] َٰ ‫َف َت َول َع حن ُه حم َح ه‬
١٧٤ ‫ِت حِني‬
sampay ne kew sinugan ngatubang monoh siye.
َ ُ ‫ََح ح ُ ح َ َ ح َ ُ ح‬
175. Duk tangguhun siye masi du takite de [siksa pagdayi ١٧٥ ‫ِصون‬
ِ ‫ِصهم فسوف يب‬ ِ ‫وأب‬
dayian den].
َ ُ ‫ََ َ َ َ َح َح‬
176. Wey dayi dayih de siksa Kamihin? ١٧٦ ‫جلون‬
ِ ‫أفبِعذابِنا يستع‬
َ ُ‫َ َ َََ َ َ ح َ َ َٓ َ َ ُ ح‬
َ ‫نذر‬
177. Na apabila ne paturun siksain si siye, na tamanan laat ne ١٧٧ ‫ين‬ِ ‫فإِذا نزل بِساحت ِ ِهم فساء صباح ٱلم‬
ellew meh aa bakas pinakitalew/pinaesseban ien.
‫ه‬
178. Na pataykut kew amban siye tahala [Oh Muhammad] َٰ ‫َوتَ َول َع حن ُه حم َح ه‬
١٧٨ ‫ِت حِني‬
sampay ne kew sinugan ngatubang monoh siye.
َ ُ ‫ََح ح َ َ ح َ ُ ح‬
179. Duk tangguhun siye masi du takite de [siksa pagdayi ١٧٩ ‫ِصون‬
ِ ‫ِص فسوف يب‬ ِ ‫وأب‬
dayian den].
َ ُ َ ‫ُ ح َ َٰ َ َ َ َ ح‬
180. Sangat Mahasutsi [Oh Muhammad] Tuhan nu Tuhan ١٨٠ ‫ب ٱلع هِزة ِ ع هما يَ ِصفون‬
ِ ‫سبحن ربِك ر‬
Sangat Makawasehin amban kemon panipat de Iye [pagsakutu].
ََ ٌ َ َ َ
َ ‫لَع ٱل ح ُم حر َسل‬
181. Duk Kasanyangan/Kasalamatan luu si kemon meh Rasul. ١٨١ ‫ِني‬ ‫وسلَٰم‬

182. Duk pudji/sanglit tartantu si Allahu Taala Tuhan ١٨٢ ‫ني‬ ِ َ ‫َو ح‬
َ ‫ٱۡل حم ُد ِ هَّلل ِ َرب ٱلح َعَٰلَم‬
ِ
Sagannap ‘Aalam [Jinn duk Manusiya duk saddi pe billai].

427
ُ ‫سُ ُورةُُص‬
SURATUL SAD 38

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

‫ح‬ َ ‫ٓ َ حُ ح‬
1. Saad ( Huruf ganah makahati maksud nen malaingkan Allahu ١ ‫ان ذِي ٱَّلِك ِر‬
ِ ‫ص وٱلقرء‬
Taala). Sinapahan weh Allahu Taala si Qur’an iye ne penno weh
pamaesseb si meh aa magpaparatsaya.
َ ْ ََ َ ‫َ ه‬
2. Sumaguwa iye ne meh siye managgain, magdakag hadja siye duk ٢ ‫ِين كف ُروا ِِف ع هِزة َوشِقاق‬
‫ب ِل ٱَّل‬
pataykut amban iye [Qur’an ley].
َ ‫ادوا ْ هو ََل َت ح‬
َ ََ ‫َح‬ َ ‫َ َحَ ح‬
3. Piye hadja larak Kami duk siksa dehellu amban siye meh ‫ِني‬ ‫ك حم أهلك َنا مِن ق حبل ِ ِهم مِن قرن فن‬
pananaggah meh ummat, Na maglingan siye kilahap piki tabang ٣ ‫َم َناص‬
bu tapawut ne. َْ
َ ُ َٰ َ ‫ح ُ ح َ َ َ ح‬
َٰ َ ‫ون َهَٰ َذا‬ ُ ٓ َ َ
4. Duk ulali siye peggeh katekkahan siye maesseb katatalewan siksa ‫حر‬
ِ ‫س‬ ‫ج ُب ٓوا أن َجا َءهم ُّمنذِر مِنهمۖۡ وقال ٱلكفِر‬ِ ‫وع‬
[Nabi] amban siye du, duk pain meh aa pananaggain: Inin ne ٤ ‫اب‬ ٌ ‫َك هذ‬
pasisihir maputinganin. َ
5. Weh hinang ne meh tuhanin, Tuhan Tunggal? Bennal inin asal ٥ ‫جاب‬ ‫أ َج َع َل ٱٓأۡلل َِه َة إ ِ َلَٰها َوَٰح ًِداۖۡ إ ِ هن َه َٰ َذا ل َ َ ح‬
َ ‫َش ٌء ُع‬

makainu inu teed manamal.


َ َ ‫ُ ه‬ َٰٓ َ َ ْ ‫َبوا‬
‫لَع َءال َِهت ِك حمۖۡ إِن هَٰذا‬ ‫َ َ ََ حَ َ ُ حُ ح َ ح ُ ْ َ ح‬
ُ ‫ٱص‬
6. Na paguwa ne tumpukanin amban lumah Abu Talib peggeh ِ ‫وٱنطلق ٱلمِل مِنهم أ ِن ٱمشوا و‬
kaniyaan den patimuk si Rasul ‫ﷺ‬, duk takale re iye missa, na ُ ‫لَ َ ح‬
٦ ‫َشء يُ َراد‬
magpain kaam: [Lai Laha Illa Allah] duk pain de: Pi kaam duk
magsabar kaam si meh Tuhan bi. Bennal inin asal [karadjaan
pag-aquida subey tuman].
َ ‫ح َ َٓ ه ح‬ ‫ح ه‬ َ
7. Gah bakas niyah takale kami sainin si agama [Isa Alayhis ٧ ‫َما َس ِم حعنَا ب ِ َهَٰذا ِِف ٱل ِملةِ ٱٓأۡلخ َِرة ِ إِن هَٰذا إَِل ٱخت ِل َٰ ٌق‬
Salaam], Sugah inin asal kaputingan teed duk hininang hinang
hadja, dumain bennal. ‫ح‬ ‫ح‬ ََ َ َ
َ ُ ‫َح َ َح‬
8. Weey subey iye pinaturunan Qur’anin? Bu dumain iye labi ‫ي بَل‬
ِۚ ِ‫أ ُءنزِل عل حيهِ ٱَّلِك ُر ِم ُۢن بين ِنا بل ه حم ِِف شك مِن ذِكر‬
َ َ ْ ُ ُ َ ‫هه‬
mulliya amban kite? Sugah matoohin siye ley kutu kutuan si ٨ ‫اب‬ ِ ‫لما يذوقوا عذ‬
Qur’an Ku, Sugah peggeh gah pe bakas tananam de siksa kun,
[hangkan saien bissa den].
‫حَ ه‬ َ َ َ‫َح َ ُ ح َ َٓ ُ َ ح‬
َ ‫ك ٱلح‬
9. Atawa weh niyah ke si siye meh pondohan aseh Tuhan nu ٩ ‫اب‬
ِ ‫يز ٱلوه‬
ِ ِ ‫ز‬‫ع‬ ِ ‫أم عِندهم خزائِن رۡحةِ رب‬
[amban pagnabi]? Supaya duhulan de sine sine kabayaan de? َ‫ح‬
ْ َُ‫ََ َحَُ َ َحَح‬ َ َ ‫ك ه‬ ُ ‫َ ح َ ُ ُّ ح‬
10. Atawa weh niya ke si siye pagdapu meh langit duk bulak duk ‫ۡيتقوا ِِف‬ ِ ‫ت َوٱۡل‬
‫ۡرض وما بينهما ۖۡ فل‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ‫أم لهم مل‬
َ ‫حَح‬
antara ne? Supaya samunsaya de manaik langit na, urungan de ١٠ ‫ب‬ ِ َٰ‫ٱۡلسب‬
pagnabi kabayaan den duk lang de manggaihin.
١١ ‫اب‬ َ ‫َ حَح‬ ُ‫ُ ه َُ َ َح‬
11. Siye ley meh sundalu kulang du, taraag si bonoh Badr kowe du ِ ‫جند ما هنال ِك مهزوم مِن ٱۡلحز‬
sab meh tumpukan ummat dehelluhin.

428
َ َ‫ُ ُ ح‬ ُ َ َ َ ‫َ هَ ح‬
12. Pinuting meh Nabi duk Rasul dehelluhin weh meh aa qawman ١٢ ِ‫ت ق حبل ُه حم ق حو ُم نوح َو ََعد َوف حِر َع حون ذو ٱۡل حوتاد‬ ‫كذب‬
Nuh duk ‘Ad duk Fir’aun iye ne dapuh meh olom paminsanaan
ne mahadjana.
َ ‫َ َ ُ ُ َ َ ح ُ ُ ََ ح َ ُ حَ ح َ ُْ َ َ ح‬
ُ ‫ٱۡل حح َز‬
13. Duk [pinuting dusab meh Rasulin] weh aa qawman Thamud duk ١٣ ‫اب‬ ‫وثمود وقوم لوط وأصحَٰب ليكةِِۚ أو َٰٓلئِك‬
aa qawman Lut duk meh aa kayu qawman Shuaib iye ne meh
siye ien tumpukan [pananaggah].
َ ‫ُ ٌّ ه َ ه َ ُّ ُ َ َ َ ه‬
14. Gah niya dambuwa amban tumpukan ien, malaingkan muting ١٤ ‫اب‬
ِ ‫إِن ك إَِل كذب ٱلرسل فحق عِق‬
meh Rasul siye, na sabennal ne siksa Kun si siye.
15. Duk gah du niyah agaran de malaingkan bageddu sangkakala
َ َ َ ‫ٰٓ ُؤ ََلٓءِ إ هَل َص حي‬
١٥ ‫حة َوَٰح َِدة هما ل َها مِن ف َواق‬ َٰٓ َ ‫نظ ُر‬
ُ َ ََ
‫وما ي‬
ِ
mintedde [bang ne qiyaamat] gana kabekkat ne [samantaan gey
matey kemon pinapanjarihin].
16. Duk pain de: Oh Tuhan kami, pasametun Ne katas listahan meh َ ‫هَ ه َ َحَ َح ح‬ َ َ‫ََ ُ ْ َه‬
ِ ‫جل نلا ق ِطنا قبل يو ِم ٱۡل ِس‬
١٦ ‫اب‬ ِ ‫وقالوا ربنا ع‬
ammal kamihin dehellu amban ellew pagbista.
‫ُ ُ َ ح ُ َ َ َ َ َ حَ ه‬ َٰ َ َ ‫َب‬ ‫ح‬
17. Magsandal kew [Oh Muhammad] Magsabr, si binissa de iyu duk ‫لَع َما َيقولون َوٱذك حر ع حب َدنا د ُاوۥد ذا ٱۡليح ِدِۖ إِن ُه ٓۥ‬ ‫ٱص ح‬
ِ
essebun ipun Kami [Nabi Daud Alayhis Salaam] mabasagin,
١٧ ‫اب‬ ٌ ‫أَ هو‬
Sabennal iye asal tattap iye pabalik tudju Allahu Taala daran
mag-ibadat.
َ ‫ح َن بٱلح َع َِش َو ح ح‬ ‫ه َ ه حَ ح‬
‫ٱۡلبَ َال َم َع ُهۥ ي ُ َسب ح‬
18. Bennal Kami pinalunuk weh Kami si siye meh punuhin nawean ١٨ ‫اق‬
ِ ‫ٱۡلۡش‬ِ ِ ِ ِ ِ ‫إِنا سخرنا‬
iye mudji Kohap Sawung.
َ ‫َ ه حَ َح ُ َ ُ ه‬
19. Duk meh manuk manukin timuk si iye, tiyap tiyap dangan tudju ١٩ ‫ورة ۖۡ ك َُل ٓۥ أ هواب‬ ‫وٱلطۡي ُمش‬
Allahu Taala balik sarta mudji.
َ ‫ََ َ حَ ُ ح َ ُ ََ َحَ ُ ح ح ََ ََ ح َ ح‬
20. Duk pinahaget weh Kami pagdatu nen, Duk inurungan iye weh ِ ‫وشددنا ملكهۥ وءاتينَٰه ٱۡل ِكمة وفصل ٱۡل ِط‬
٢٠ ‫اب‬
Kami panghati/pagnabi duk bissa paminig kasabennalan.
21. Duk ine katekkahan ke kew[Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬suwi suwi aa ‫ٱۡل حصم إ حذ ت َ َس هو ُروا ْ ٱلحم ح‬
َ ‫ح َر‬ َ َٰ َ َ ‫َ َ ح‬
َ ‫ك َن َب ُؤا ْ ح‬
٢١ ‫اب‬ ِ ِ ِ ‫۞وهل أتى‬
magsasa, palaksu amban birang pag-ibadatan [Nabi Daud
Alayhis Salaam], supaya mikihukum?.
َٰ َ ََ ‫ان‬
‫غ‬ َ ‫إ حذ َد َخلُوا ْ َ َ َٰ َ ُ َ َ َ َ ح ُ ح َ ُ ْ َ َ َ ح َ ح‬
22. [Essebun sakayi] siye paasek tudju tampat Daud [Alayhis Salaam], ِ ‫لَع داوۥد ففزِع مِنهمۖۡ قالوا َل َّتفۖۡ خصم‬ ِ
na tinalew iye si siye, pain de: Da kew tinalew si kami, [sabab] aa ٓ َ ‫َ ح ُ َ ح َ َ حَ َ َ ُ ح ح َ ح‬ ‫ح‬ َ ََٰ َ َ ُ ‫َ ح‬
‫َعضنا لَع َعض فٱحكم بيننا بِٱۡل ِق وَل تش ِطط وٱهدِنا‬
ٓ َ
magsaggah kami inin, makaanyaya danganin si dangan, na ٢٢ ‫ٱلص َر َٰ ِط‬ِ ِ‫إ ِ ََٰل َس َواء‬
hukuman kami pinatawwa si kasabennalan, duk da kew
nganyaya si hukuman duk toanun kami tudju lan mabentelin.
َ ََ َ ‫ل َن حع‬ َ ُ ‫ه َ َٰ َ ٓ َ َ ُ ح َ ح‬
َ ‫ون َن حع‬
23. Bennal inin pungtinai ku [si agama] niyah si iye siyampuk siyam ‫جة َوَٰح َِدة فقال‬ َ ‫جة َو‬
ِ ‫إِن هذا أ ِِخ َلۥ ت ِسع وت ِسع‬
kambing duk si akuhin dambuwa du kambing, na pain ne: ٢٣ ‫اب‬ َ ‫ح‬ ‫َ ح ح َ َ َه‬
ِ ‫أكفِلن ِيها وعز ِ ي ِِف ٱۡل ِط‬
Deemanun si aku pagdapu ien duk sandiganun bissa kun.
َ ‫ه‬
‫جهِۖۡۦ ِإَون كث ِۡيا م َِن‬ َ َ َ َ ‫َ َ ََ ح َ ََ َ ُ َ َح‬
24. Pain [Daud Alayhis Salaam]: Sabennal iye taanyaya kew weh ne, ِ ‫قال لقد ظلمك بِسؤا ِل نعجت ِك إ ِ ََٰل ن ِعا‬
sabab pamalamud ne kambing nun si meh kambing nen, Duk
ْ ُ َ َ ْ َُ َ َ ‫ه ه‬
‫لَع ََ حعض إَِل ٱَّلِين ءامنوا وع ِملوا‬ ُ‫ح‬
َٰ َ َ ‫ٱۡللَ َطآءِ ََلَبح ِغ ََ حع ُض ُه حم‬
َ ‫ه ُ ح َ َ ه َ ُ ُ َ ه َ َ َ ه َٰ ُ َ ح ح‬ َ َ ‫ه‬
sabennal kahekkahan amban meh saweh, asal nganyaya ‫ٱس َتغف َر‬ ‫ت َوقل ِيل ما همُۗ وظن داوۥد أنما فتنه ف‬ ِ َٰ‫ٱلص َٰل ِح‬
kasinduwehanin si kasinduwehan malaingkan iye meh siye
٢٤ ۩‫اب‬ َ َ‫َر هب ُهۥ َوَّۤرَخ ۤاٗعِكاَر َو َأن‬

429
magparatsaya duk maghinang [mahap] makasulutin, duk kulang
[du amban siye gah makahinang nen], duk takannal weh Daud
[Alayhis Salaam] weh sinuley suleyan iye we Kami, Na
magpaampun iye si Tuhan ne du mugtuy paruku duk si Tuhan
ne pabalik.
‫َ َ ح‬ َ ‫َََ َ َ َ َ ه‬
25. Na inampun Iye weh Kami si damikkiyan ien, Duk bennal iye si ٢٥ ‫ماب‬ َٰ َ ‫ِندنَا ل ُزل‬
َ َ ‫َف َو ُح حس َن‬ ‫فغف حرنا َُلۥ ذَٰل ِك ۖۡ ِإَون َُلۥ ع‬
Kami asal tapit sa hap hap ne pamolean duk sarta meh aa hatul. َ‫ح‬
َ ‫كم ََ ح‬ ُ ‫َ ح‬ َ َ َ ‫ح‬ ‫ُ ه‬ َ
26. Oh Daud, sabennal Kami hinang Kami kew ganti [nakura] diyata ِ ‫ني ٱنله‬
‫اس‬ ‫ۡرض فٱح‬ ِ ‫تَٰي َٰ َد ُاوۥد إِنا َج َعل َنَٰك خل ِيفة ِِف ٱۡل‬
bulak, na ngahukum kew si meh antara manusiya si َ ‫ٱَّلل ِ إ هن هٱَّل‬
‫ِين‬
‫ه‬
‫يل‬ َ َ َ ‫ى َف ُي ِ ه‬ َ‫ح‬
َٰ ‫ٱۡلق َو ََل تَ هتبِعِ ٱل ح َه َو‬
ِ ِ ِ ‫ضلك عن سب‬ ِ ِ‫ب‬
ْ َ ُ ‫ٱَّلل ِ ل َ ُه حم َع َذاب َشد‬
‫ه‬ َ َ َ ُّ ِ َ‫ي‬
kasabennalan, duk da kew nuhut hawa nafsu nu, na janan kew ‫ِيد ُۢ ب ِ َما ن ُسوا يَ حو َم‬ ‫يل‬
ِ ِ ‫ضلون عن سب‬
lepas amban lan Allahu Taala, Bennal iye ne meh siye malepas
٢٦ ‫اب‬ َ ‫ح‬
ِ ‫ٱۡل ِس‬
amban lan [agama] Allahu Taalahin, na niyah ne [tinagamehan]
siye siksa makalandu sabab takaipat de ellew pagbistahin.
27. Duk gah papanjari Kami langit duk bulakin duk ine pe antara ne َ ‫ٱلس َما ٓ َء َو حٱۡلَۡر َض َو َما بَيح َن ُه َما َب َٰ ِطَل َذَٰل َِك َظ ُّن هٱَّل‬
‫ِين‬ ‫َو َما َخلَ حق َنا ه‬
ْ ََ َ ‫ََُ ْ ََح ه‬
kabatalan, kowe damikkiyan ien pangannal iye meh siye ٢٧ ِ‫ِين كف ُروا م َِن ٱنلهار‬ ‫كفروا فويل ل َِّل‬
managgain, na niyah ne tinagame si meh siye pananagga ien
amban Narka.
‫َ ح َ ح َ ُ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ُ ْ ه َٰ َ َٰ َ ح ح‬
28. Atawa weh hinang Kami ke meh siye magparatsaya hin kowe
َ ‫سد‬
‫ِين ِِف‬ ِ ‫ت كٱل ُمف‬
ِ ‫أم َنعل ٱَّلِين ءامنوا وع ِملوا ٱلصل ِح‬
ُ‫َح َحَُ حُه َ َ ح‬ َ‫ح‬
meh siye magpakaat diyata bulakin, atawa hinang Kami ke meh ٢٨ ِ‫ِني كٱلف هجار‬ ‫ۡرض أم َنعل ٱلمتق‬
ِ ‫ٱۡل‬
magmatalewin kowe meh siye Pananaggain? ْ ُُْ َ ‫َ ََ َ ه‬ ‫َ ٌ َ َح‬
َ ْ َ َ
29. Kitab [Qur-anin] pinatarun weh Kami tudju kau [Oh ‫نزل َنَٰ ُه إَِلحك ُم َبَٰ َرك َِلَ هدبه ُر ٓوا َءاتَٰيَٰتِهِۦ و َِلتذكر أولوا‬ ‫كِتَٰب أ‬
َ‫ح َح‬
Muhammad] magbarkat iye, Duk supaya hati de manamal meh ٢٩ ‫ب‬ ِ َٰ‫ٱۡللب‬
ayat nen duk binebbegan, Duk supaya taesseb meh aa bar-
akkalin ien.
ٌ ‫ۥد ُسلَ حي َم َٰ َن ن حِع َم ٱلح َع حب ُد إنه ُه ٓۥ أ َ هو‬
٣٠ ‫اب‬
َ ُ َ َ‫َ َ َح‬
‫ووهبنا ِلاو‬
30. Duk pangurung Kami pusi Daud [anak ne] Sulaiman [Alayhimas ِ
Salaam], sa hap hap ne iye ipun pegge iye ley basag patudju si
Tuhan ne. ُ ‫ه َٰ َ َٰ ُ ح‬ َ‫ح ُ َ َ َح ح‬
٣١ ‫ٱۡل َياد‬
ِ ‫َش ٱلصفِنت‬
ِ ِ ‫إِذ ع ِرض عليهِ بِٱلع‬
31. [Essebun] si waktu pinakite pusi [Nabi Sulaiman Alayhis Salaam]
waktu kohap kohap dangibu kura gagandilanin [sampay taabut
seddep ellew]. ‫ح َ َ ه َٰ َ ح‬
‫ِت ت َو َارت‬ ‫ۡي َعن ذِك ِر ر َِب ح‬ ‫َ َ َ ٓ َ ح َ ح ُ ُ ه حَ ح‬
32. Pain ne: Bennal aku, tapalabi ku lasa si meh altain amban ِ ‫فقال إ ِ ِّن أحببت حب ٱۡل‬
٣٢ ‫اب‬ َ ‫ح‬
pangesseb Tuhan ku, sampay taabut seddep ellew. ِ ‫بِٱۡل ِج‬

٣٣ ‫اق‬ َ ‫ٱلس َ ح َ ح‬ُّ ‫حُۢا ب‬َ ‫وها َ َ ه َ َ َ َ ح‬


َ ُّ ُ
33. Pabalikun bi si aku meh kura iyu, na nagna ne iye numbali ِ ‫وق وٱۡلعن‬ ِ ِ ‫لَع ۖۡفطفِق مس‬ ‫رد‬
dambuwa dambuwa duk meh bessi si kellong de [patapit ne
tudju Allahu Taala hinang Qurban].
َ َ‫لَع ُك حرسِيهِۦ َج َسدا ُث هم َأن‬
٣٤ ‫اب‬
َ
َٰ َ َ ‫َولَ َق حد َف َت هنا ُسلَ حي َم َٰ َن َوألح َق حي َنا‬
34. Duk sabennal sinuley suleyan weh Kami Sulaiman [Alayhis ِ
Salaam] duk binettaran weh Kami si paningkoan ne dangkepak

430
baran nakanak matey [anak anda ne gah panganduhul], puwas
ien magtawbat ne iye [sabab sapa ne gah kapag In Shaa Allah ne
ley].
ٓ ‫ۢنبغ ِۡلَ َحد ِم ُۢن ََ حعد‬
ِۖ‫ِي‬
َ َ ‫ُح ه‬ ‫ح ح ََ ح‬ َ َ َ
35. Pain ne: Oh Tuhan ku, ampunun [duse] kun duk urunganun ku ِ ‫ب ٱغفِر َِل وهب َِل ملَّك َل ي‬ ِ ‫قال ر‬
pagdatu [pagking] gey ne makajari bisan si dambuwa puwas ٣٥ ‫اب‬ َ َ‫ك أ‬
ُ ‫نت ٱل ح َو هه‬ َ ‫ه‬
‫إِن‬
amban aku, sabennal Kau asal pangangurung Kew.
َ ‫ث أَ َص‬
٣٦ ‫اب‬
ُ ‫ُ ًَٓ َح‬ َ ‫َ َح‬
‫يح َت ِري بِأ حم ِره ِۦ رخاء حي‬‫ٱلر‬ َُ َ ‫َ َ ه ح‬
36. Na pinamura weh Kami si iye baliyuhin, paubas si daakan ne duk ِ ‫فسخرنا َل‬
luhaya tungan tungan kabayaan ne.
َ ٓ ‫َ ه َ َٰ َ ُ ه‬
37. Duk [pinalunuk du sab weh Kami] meh shaitanin tiyap tiyap ٣٧ ‫ني ك ََ هناء َوغ هواص‬‫وٱلشي ِط‬
amban siye maghihinang luma [building] duk panunuhun [pusi
Nabi Sulaiman Alayhis Salaam].
َ َ‫ح‬ َ ‫ين ُم َق هرن‬ َ ََ
38. Duk kasinduwehan amban [shaitan ley] maglintang siye duk ٣٨ ِ‫ِني ِِف ٱۡل حصفاد‬ َ ‫اخر‬
ِ ‫وء‬
meh karena/posas.
٣٩ ‫ۡي ح َِساب‬‫َ َ َ َ َُٓ َ ح ُح َح َح ح َ ح‬
39. [Pain Kami]: Inin pangurung Kami kauhin, na ngurung kew sine ِ ‫هَٰذا عطاؤنا فٱمن أو أمسِك بِغ‬
sine kabayaan nu atawa langun si gana pagbista. ‫َ َ ح‬ َ ‫ه‬
٤٠ ‫ماب‬ َٰ َ ‫ِندنَا ل ُزل‬
َ َ ‫َف َو ُح حس َن‬ ‫ِإَون َُلۥ ع‬
40. Duk bennal niyah si iye tuu si Kami katapit [si Ellew Qiyaamat]
duk sa hap hap ne [tumbas pamolean ne diyalem Surgah].
‫َ ح ُ ح َ ح َ َ ٓ َ ُّ َ ح َ َ َٰ َ ه ُ ٓ َ َ ه َ ه‬
41. Duk essebun/sabbutun ipun Kami Ayyub [Alayhis Salaam] sakayi ‫ّن ٱلش حي َطَٰ ُن‬
ِ ‫وٱذكر عبدنا أيوب إِذ نادى ربهۥ أ ِّن مس‬
َ
maglingan si Tuhan ne, “Oh Tuhan ku sabennal aku tasingku ku ٤١ ‫ب ِ ُن حصب َو َعذاب‬
shaitan [kasaki duk kapeddi makalandu]”.
َ َ ‫ٱر ُك حض بر حجل َِك ۖۡ َهَٰ َذا ُم حغتَ َس ُ ُۢل بَارد َو‬
٤٢ ‫ۡشاب‬ ‫ح‬
42. Pain Kami: “Lubakun [bulakin] duk bettis nu, [pasumpit] bohe ِ ِِ
mahaggutin, Mandi kew amban bohe ien duk nginum kew kole
kew”.
ُ َ ‫َو َو َه حب َنا َ َُل ٓۥ أَ حهلَ ُهۥ َوم حِثلَ ُهم هم َع ُه حم َر ح‬
43. Duk pangurung Kami iye anda nen duk meh anak nen tambahan َٰ ‫ۡحة م هِنا َوذ حِك َر‬
‫ى ِۡل ْو ِل‬
َ‫ح َح‬
Kami sarta de, sabab ase amban Kami duk ٤٣ ‫ب‬ ِ َٰ‫ٱۡللب‬
pamaesseb/pamintangan si meh aa taga akkal/pikilan hap.
َ ‫َ َح ح ه‬ ‫َ ُ ح َ َ ح َ ح‬
44. Duk ngeddo kew duk tangan nu sabet/langgas, na pangalubak nu ‫ٱۡضب بِهِۦ َوَل َتنَثُۗ إِنا َو َج حدنَٰ ُه َصابِرا‬
ِ ‫وخذ َِيدِك ضِ غثا ف‬
َ ‫ه‬ ‫ح‬
[iye anda nu sabab kasaan neley], Duk da balubahun sapanun, ٤٤ ‫ن حِع َم ٱل َع حب ُد إِن ُه ٓۥ أ هواب‬
Bennal Kami takasuwa/tasaksi Kami [Ayyub] pasasabar, sa hap
hap ne iye ipun magtatawbat patigupu si Allahu Taala.
َ‫ح‬ ُ َ ُ‫ح َ َ ََح‬
‫وب أ ْو ِل ٱۡليحدِي‬ َ ‫ٱذ ُك حر ع َِبَٰ َدنَا ٓ إبح َرَٰه‬
‫ِيم ِإَوسحَٰق ويعق‬
‫َ ح‬
‫و‬
45. Duk sabbutun [Oh Muhammad] meh ipun Kamihin Ibrahim duk ِ
َ َ ‫ح‬
Ishaaq duk Ya’cub meh taga keseg si pag-ibadat duk kapateng ٤٥ ‫َوٱۡلبحص َٰ ِر‬
mebbeg.
َ ُ َٰ َ ‫ه ٓ َ ح َ ح‬
‫ِبال َِصة ذ حِك َرى ه‬
46. Sabennal Kami pinadambus bus siye weh Kami duk pagparambus ٤٦ ِ‫ٱلار‬ ِ ‫إِنا أخلصنهم‬
bus pangesseb/pamaesseb tumbas Akhirat.
‫هُ ح َ َ َ َ حُ ح َ َ حَ ح َ ح‬
47. Duk bennal siye ley si Kami asal amban meh penean aa hap. ٤٧ ِ‫ني ٱۡلخ َيار‬ ‫ِإَونهم عِندنا ل ِمن ٱلمصطف‬
‫حَح‬ ُ ‫َ ح ح‬ ‫َ ح‬ ُ ‫ح‬
48. Duk sabbutun [Oh Muhammad] Ismail duk Alyasa duk Dhul Kifli ٤٨ ِ‫َوٱذك حر إ ِ حس َمَٰعِيل َوٱليَ َس َع َوذا ٱلكِف ِلِۖ َوّك م َِن ٱۡلخ َيار‬

431
duk tiyap tiyap siye ien amban meh penean aa hap.
ُ َ ‫ِني‬
َ َ ‫ۡل حس َن‬
٤٩ ‫ماب‬ َ ‫ِإَون ل ِلح ُم هتق‬
‫ه‬ ‫َ َ ح‬
‫هَٰذا ذِكر‬
49. Inin pangesseban siye si kahapan duk bennal niyah ne tinagame
si meh aa magmatalew asal tumbas sa hap hap ne pamolean. َ ‫َ ح ُّ َ ه َ ه ح‬ ‫َه‬
50. Meh Surgah Adn luka si siye meh gawang nen. ٥٠ ‫حة ل ُه ُم ٱۡلبح َو َٰ ُب‬ ِ َٰ‫جن‬
‫ت عدن مفت‬

٥١ ‫ۡشاب‬ َ ‫ِيها ب َفَٰك َِهة َكث‬


َ َ ‫ِۡية َو‬ َ َ ُ ‫ُم هت ِ َ َ َ ح‬
51. Pasarey saye siye diyalem Surgah, magduhul bayah siye diyalem ِ ‫كِني فِيها يدعون ف‬
ne si meh buwa kayu niyah niyah duk meh inuman magbidda
bidda.
ٌ ‫ٱلط حر ِف َأتح َر‬
٥٢ ‫اب‬ ‫ِند ُه حم َق َٰ ِص َر َٰ ُت ه‬
َ ‫۞وع‬
َ
52. Duk niyah pe [tinagame si siye] meh hurul ‘in pandak pamayam
den [gey siye mayam bang dumain tudju ella de], sarta sali
kemon meh paumulan den bata bata.
َ ‫َ َ َ ُ َ ُ َ َح ح‬
53. Inin ne iye pangatag kaamin si ellew pagbista/pagtumbas. ِ ‫هَٰذا ما توعدون َِلو ِم ٱۡل ِس‬
٥٣ ‫اب‬

َ‫ه‬ َ ُ َ َ َ ‫ه‬
54. Bennal inin asal meh rizziki [tumbas Kami] asal gah ne niyah ٥٤ ‫إِن هَٰذا ل ِر حزقنَا َما َُلۥ مِن نفاد‬
kaubus ne.
٥٥ ‫ماب‬ ‫ِني ل َ َ ه‬
َ َ ‫ّش‬ ‫َ َٰ َ ه‬
َ ‫ِإَون ل هِلطَٰغ‬ ‫هذا‬
55. [Ien si meh magmatalewin] duk bennal niyah du sab tinagame si
meh aa pananaggah sa laat laat ne pamolean.
ُ ‫ح‬ ‫َ َ َ ح‬
56. [Narkah] Jahannam paasekan den, na sa laat laat ne iye ٥٦ ‫َج َه هن َم يَ حصل حون َها فبِئ َس ٱل ِم َهاد‬
patennaan.
َ َ ُ ُ ‫َ َ َح‬
57. Siksa inin ne, na nanam de panas bohe makalolobin duk meh ٥٧ ‫هَٰذا فل َيذوقوهُ ۡحِيم َوغ هساق‬
sagu/nanah. َ ‫َ ح‬ َ
58. Duk siksa saddi isab kowe du meh nana duk sagu ley magbidda ٥٨ ‫َو َءاخ ُر مِن شُكِهِۦٓ أ حز َو َٰ ٌج‬
bidda.
ْ ُ ‫ه‬ َ ُ َ ‫ُّ ح‬ َ َ َ
59. [Pinain si siye sasang de mapaasekin] inin ne meh baanan epang ٥٩ ِ‫حم هم َعك حم َل َم حر َح َبُۢا ب ِ ِه حم إِن ُه حم َصالوا ٱنلهار‬
ِ ‫هَٰذا ف حوج مقت‬
bi paasek dusab, gey siye ien sinagina pahap sabab siye ley meh
aa Narka [magbeseh binese ne siye].
‫َ َ ح‬ َ ُ َ ‫ُ ح‬ َ ُ َ ‫َ ُ ْ َح‬
60. Pain sab meh siye [mapatuhut tuhutin], Bu kaam gey sinaginahin ‫نت حم ق هد حم ُت ُموهُ نلَا ۖۡ فبِئ َس‬ ‫نت حم َل َم حر َح َبُۢا بِكمۖۡ أ‬ ‫قالوا بل أ‬
َ‫ح‬
sabab kaam sassat bi kami tagna pe, na sa laat laat ne panetegan ٦٠ ‫ٱلق َر ُار‬
bi siksa.
َ َ ‫َ َ َ َ َ ح‬ ْ ُ َ
61. Pain de: Oh Tuhan kami, sine sine madehellu sassat si kami [si ٦١ ِ‫قالوا َر هب َنا َمن ق هد َم نلَا هَٰذا ف ِزدهُ عذابا ضِ حعفا ِِف ٱنلهار‬
Dunya hin pe] na pagtamba manambahun si iye siksa Narkain. َ
َ ‫ى ر َجاَل ُك هنا َن ُع ُّد ُهم م َِن حٱۡل ح‬
٦٢ ِ‫ۡشار‬ َٰ َ َ َ َ َ َ ْ ُ َ َ
62. Duk [pain meh pananaggain]: Weey gah kite kami iye meh lella ِ ‫وقالوا ما نلا َل نر‬
[aa] kinimmat kami si Dunya amban meh aa malaatin diyalem
Narka?
َ َ ‫َ ه َ ح َ َٰ ُ ح ح ًّ َ ح َ َ ح َ ح ح‬
63. Tumawwa du ente pangahinang kami siye dageyin? Atawa asal ٦٣ ‫ت عن ُه ُم ٱۡلبحص َٰ ُر‬ ‫أَّتذنهم سِخ ِريا أم زاغ‬
gah isab takite meh pamayam den?
‫ه َ َٰ َ َ َ َ َ ُ َ ح‬
64. Bennal meh mapaatag ien, asal kasabennalan pagsasa meh aa ٦٤ ِ‫اص ُم أه ِل ٱنلهار‬‫إِن ذل ِك ۡلق َّت‬
Narka [Taabut si ellew Qiyaamat].
ُ ‫قُ حل إ هن َما ٓ َأنَا ُمنذِر ۖۡ َو َما م حِن إ َلَٰه إ هَل ه‬
ُ ‫ٱَّلل ٱلح َوَٰح ُِد ٱلح َق هه‬
٦٥ ‫ار‬
65. Bissahun [Oh Muhammad] sabennal aku makitalew ku ِ ِ ِ

432
[kahalubiluhan siksa] duk gana Tuhan patut pagpamariyawaan
malaingkan tattap Allahu Taala, Dambuwa Buwa Sangat Kawase.
‫ََ َحَُ َ حَ ُ حَه‬ َ‫ح‬ َ َ ‫َر ُّب ه‬
66. Tuhan meh langit duk bulakin duk ine pe antara ne, Sangat ٦٦ ‫يز ٱلغفَٰ ُر‬ ِ ‫ت َوٱۡل‬
ِ‫ۡرض وما بينهما ٱلعز‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
Geesan [niksa] Sangat Pangangampun [meh duse].
ٌ ‫قُ حل ُه َو َن َب ٌؤا ْ َعظ‬
٦٧ ‫ِيم‬
67. Bissahun [Oh Muhammad] Iye Qur’an iyu asal aka aka Sangat
hadje manamal.
َ ُ َ ُ َ
68. Kaam amban aka aka Qur’an pataykut naggah. ٦٨ ‫نت حم ع حن ُه ُم حع ِرضون‬ ‫أ‬

َ ‫َ َ َ َ ح ح ح َ َ ح َ ح َ َٰٓ ح َ ح‬
69. . [Bissahun Oh Muhammad] Gana panghati ku, si kahalan meh ٦٩ ‫لَع إِذ َي َت ِص ُمون‬ ‫َل ٱۡل‬
ِ ‫ما َكن َِل مِن عِلِۢم بِٱلم‬
Malaikatin si waktu de magsulang [si pagpapanjari Adam Alayhis
Salaam].
ٌ ‫وۡ إ َ هَل إ هَلٓ َأ هن َما ٓ َأنَا نَذِير ُّمب‬
َ ُ
70. Iye du winahi tudju akuhin, weh aku bennal aku makitalew ٧٠ ‫ني‬ِ ِ ِ َٰٓ ‫إِن ي‬
[kahalan siksa] tampal.
َ َ َ َٰٓ َ َ ‫ح َ َ َ ُّ َ ح‬
71. [Essebun] sakayi magpain Tuhan nun si meh Malaikatin: Bennal ٧١ ‫لئِكةِ إ ِ ِّن خَٰل ُ ُِۢق بَّشا مِن ُِني‬ ‫إِذ قال ربك ل ِلم‬
Aku magpapanjari Ku manusiya amban bulak.
َ ‫سجد‬ َ ُ َ ْ ُ َ َ ِ ُّ ‫َ َ َ هحُُ َََ ح‬
ُ ‫خ‬
72. Na apabila ne iye tapabantuk weh Ku duk tinihupan ne weh Ku ٧٢ ‫ِين‬ ِ َٰ ‫وۡ فقعوا َلۥ‬ ‫ت فِيهِ مِن ر‬ ‫فإِذا سويتهۥ ونف‬
amban nyawa Ku, na pahebba ne meh malaikatin pasujud si iye.
َ َ ‫َ َ َ َ ح َ َ َٰٓ َ ُ ُ ُّ ُ ح َ ح‬
73. Na pasujud ne meh Malaikatin tiyap tiyap dangan amban siye ley ٧٣ ‫َج ُعون‬‫فسجد ٱلملئِكة ُكهم أ‬
kemon.
َ ‫ه ٓ ح َ ح َ ح ََ ََ َ َ ح‬
َ ‫كَٰفِر‬
74. Malaingkan si Iblis magdakag iye duk kaniyaan nen amban meh ٧٤ ‫ين‬ِ ‫إَِل إِبل ِيس ٱستكَب وَكن مِن ٱل‬
pananaggah.
َ ُ ‫َ َح‬ َ ُ ‫يإبحل ُ َ َ َ َ َ َ َ ح‬ َ َ َ
75. Pain [Allahu Taala]: Oh kew Iblis, ine makalang kauhin hangkan ۡۖ‫ِيس ما منعك أن تسجد ل َِما خلقت َ ِ َيد هي‬ ِ َٰٓ ‫قال‬
kew gah pasujud si iye pinapanjari Ku duk duwe tangan Kun? ٧٥ ‫ِني‬ َ ‫َب َت أَ حم ُك‬
َ ‫نت م َِن ٱلح َعال‬ ‫كَح‬ ‫َح َ ح‬
‫أست‬
Magdakag kew ien atawa magpamariyata?
‫َ َح‬ ‫ه‬ ‫َ َح‬ َ ََ َ َ
76. Pain ne: Aku labi pe ku hap amban iye, sabab papanjari Nu ku ٧٦ ‫قال أنا خ حۡي م حِن ُه خلق َت ِّن مِن نار َوخلق َت ُهۥ مِن ُِني‬
amban ebbut duk iye papanjari Nu iye amban bulak.
٧٧ ‫جيم‬ َ َ ‫َ َ َ ح ُ ح حَ َ ه‬
77. Pain Ne: Na paguwa ne kew amban [Surgah] sabab bennal kau ِ ‫قال فٱخرج مِنها فإِنك ر‬
ilahagan nekew [pinagmulkaan].
‫ه َ َ ح َ َ ح َ ٓ َ َٰ َ ح‬
78. Duk bennal luu ne si kau mulka Kun, sampay ellew pagtumbas. ِ ‫ِإَون عليك لعن ِِت إَِل يو ِم ٱل‬
٧٨ ‫ِين‬

َ ُ َ ٓ ‫َ َ َ ََ ح‬
79. Pain ne: Oh Tuhan ku, na tangguhun ku taman ellew ٧٩ ‫ ي إ ِ ََٰل يَ حو ِم ُي حب َعثون‬
ِ ‫ب فأنظِر‬
ِ ‫قال ر‬
pagpakellum balik [ellew qiyaamat].
80. Pain ne: Na bennal kau amban meh tinatanggu kew. َ ُ‫َ َ َ ه َ َ ح‬
َ ‫نظر‬
٨٠ ‫ين‬ِ ‫قال فإِنك مِن ٱلم‬
ُ ‫َ َٰ َ ح ح َ ح ح‬
81. Sampay ellew si waktu tartantu [Ellew Qiyaamat]. ِ ‫ت ٱل َم حعل‬
٨١ ‫وم‬ ِ ‫إَِل يو ِم ٱلوق‬

َ ‫قَ َال فَبع هِزت َِك َۡلُ حغو َي هن ُه حم أَ ح‬


َ ‫َجع‬
٨٢ ‫ِني‬
82. Pain [si Iblis]: Sapahan ku si kakeseg Nu [Oh Tuhan ku], asal ِ ِ
lepas ku siye [meh ipun Nun] kemon.
‫َ َ ح ح ح‬
َ ‫خلَص‬ ‫ه‬
83. Malaingkan meh ipun nu amban siye magparambus bus ٨٣ ‫ني‬ ِ ‫إَِل ع َِبادك مِن ُه ُم ٱل ُم‬

433
[maikhlasin gey talepas kun].
ُ ُ َ َ ‫َ َ َ ح َ ُّ َ ح‬
84. Pain [Allahu Taala]: Na iye teed asal matoo mabennalin, bissa ٨٤ ‫ٱۡل هق أقول‬‫قال فٱۡلق و‬
kun.
َ ‫ك م حِن ُه حم أَ ح‬
َ ‫َجع‬
٨٥ ‫ِني‬
َ َ َ ‫َ َ ه‬ ‫ََ ََه‬
‫ۡل حمِلن َج َه هن َم مِنك ومِمن تبِع‬
85. Asal pennoan ku teed [Narka] Jahannamin amban kau ne duk
sine sine nuhut kau [lepas weh nu] amban siye meh
manusiya/jinn kemon.
َ ‫ك حم َعلَ حيهِ م حِن أَ حجر َو َما ٓ َأنَا م َِن ٱل ح ُم َت َُكِف‬
٨٦ ‫ِني‬
ُ َُ ‫ُح َ ٓ َح‬
‫قل ما أسل‬
86. Bissahun [Oh Muhammad]: Gey ku makuhan kaam gadji,
tangdan duk dumain ku maghinang hinang bissa [amban
ginhawa baran ku].
َ ‫إ حن ُه َو إ هَل ذ حِكر ل ِلح َعَٰلَم‬
٨٧ ‫ني‬
87. Iye binissa kun, amban Qur’an duk pamaesseb si sagannap ‘Alam ِ ِ ِ
amban Jinn duk Manusiya. َ َ َ َ
88. Duk asal song du teed katauhan bi oh kaam meh pananaggah ٨٨ ‫َوتلَ حعل ُم هن ن َبأهُۥ ََ حع َد حِيِۢن‬
suwi-suwi Qur’anin puwas

434
ُ‫الزم حر‬
ُّ ُ‫سُ ُورة‬
SURATUL AZ-ZUMAR 39

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

َ ‫ٱَّلل ِ ٱلح َعزيز ح‬


‫َ ه‬ َ ‫َ ُ ح‬
1. Paturunan kitab [Qur’an] in amban Allahu Taala Sangat Kawase ١ ‫ٱۡلكِي ِم‬ ِ ِ ِ َٰ‫َنيل ٱلكِت‬
‫ب مِن‬ ِ ‫ت‬
Sangat Pandey.
‫ه‬ ‫حَ َ ح ُ ه َ ُ ح‬ َ ‫هٓ َ َحَٓ َح‬
َ َٰ ‫ك ٱلحك َِت‬
2. Sabennal Kami pinaturun weh Kami tudju kau [Oh Muhammad] ‫ٱَّلل ُمل ِصا َُل‬ ‫ب بِٱۡل ِق فٱعب ِد‬ ‫إِنا أنزنلا إَِل‬
kitab [Qur’anin] si kasabennalan, na sumbahun Allahu Taala َ ‫ٱل‬
٢ ‫ِين‬
parambus bus si agama Ne [karna Ne].
ٓ َ ُ ْ ُ َ ‫ُ حَ ُ َ ه َ ه‬ ‫ََ ه‬
3. Weh dumain ke tattap si Allahu Taala agama dambus busin? Duk ‫ِين ٱَّتذوا مِن دونِهِۦٓ أ حو َِلَا َء‬ ‫أَل َِّلل ِ ٱلِين ٱۡلال ِص وٱَّل‬
ُ ‫َ َ ح ُ ُ ُ ح ه ُ َ ُ َ ٓ َ ه ُ ح َ َٰٓ ه ه َ َ ح‬
iye ne meh siye ngahinang saddi amban Iye meh [pasangdelan, ‫ٱَّلل ُيك ُم‬ ‫ما نعبدهم إَِل َِلق ِربونا إَِل ٱَّلل ِ زلَف إِن‬
ُ َ َ‫َحَ ُ َ ه ه‬ ُ
sakutu pagtuhanan de pain de]: Gah siye ien sumba kami, ‫ٱَّلل َل َي حهدِي َم حن ه َو‬ ‫بَيح َن ُه حم ِِف َما ه حم فِيهِ َيتل ِفونُۗ إِن‬
malaingkan supaya hadja hinang kami [suhan] patapit tudju ‫َه‬ َ
٣ ‫كَٰذِب كفار‬
Allahu Taala, Bennal Allahu Taala ngahukum siye si antara de si
iye pagsulangan den, Bennal Allahu Taala gey toan Ne sine sine
iye putingan duk pananaggah. َ ُ‫هح ََ َ ه‬
ٓ َ ُ‫َح‬ ‫َ ه‬
4. Bang sih mabayah Allahu Taala ngahinang anak asal meneh ne َٰ َ ‫ٱَّلل أن َي هتخ َِذ َولا َل حص َط‬
‫َف م هِما َيل ُق َما يَشا ُء‬ ‫لو أراد‬
ُ ‫ه‬ َ ‫ُ ح َ َٰ َ ُ ُ َ ه ُ ح َ َٰ ُ ح‬
Iye amban meh pinapanjari Nen sine sine kabayaan Ne,[sugah ٤ ‫سبحنه ۖۡۥ هو ٱَّلل ٱلوحِد ٱلقهار‬
asal gai teed] Mahasutsi Allahu Taala, Iye Allahu Taala Dambuwa
Buwa Tunggal Sabennal Sangat Geesan.
َ ‫حَ ُ َ ُ ه ح َ َ َ ه‬ َ َ ‫َ َ َ ه َ َٰ َ َٰ َ ح‬
5. Pinapanjari weh Ne meh langit duk bulakin si kasabennalan ِ‫ت وٱۡلۡرض بِٱۡل ِقِۖ يكوِر ٱَلل لَع ٱنلهار‬ ِ ‫خلق ٱلسمو‬
[supaya Iye sinumba], paasek Ne sangemin si ellew duk paasek ُ َ َ َ‫َُ َ ُ هَ َ ََ هح َ َ ه َ ه ح َ َ ح‬
‫ويكوِر ٱنلهار لَع ٱَل ِلِۖ وسخر ٱلشمس وٱلقمر ۖۡ ك‬
‫َ َ ُّ َ ًّ َ َ ُ َ ح َ ُ ح َ ه‬ ‫َح‬
Ne ellewin si sangem, Duk patuhut tuhut Ne mata ellew duk ٥ ‫يز ٱلغفَٰ ُر‬ ِ‫َيرِي ِۡلجل مسم أَل هو ٱلعز‬
bulanin [si kabayaan Ne], tiyap tiyap ien paubas si gantaan ne
tartantu, Weh dumain ke Iye Sangat Makesegan Sangat
Mangangampunin?
ُ َ َ َ َ َ َ َ ‫َ َٰ َ ُ ه َ َ َ ح َ َ ح‬ ‫هح‬ ُ ََ َ
6. Pinapanjari kaam weh Ne amban dambuwa ginhawa baran ‫نزل لكم‬ ‫خلقكم مِن نفس وحِدة ثم جعل مِنها زوجها وأ‬
‫ُ َ ح‬ ُ ُ ُ ‫م َِن حٱۡلَنح َع َٰ ِم ثَ َمَٰن َِي َة أَ حز َو َٰ َ ح ُ ُ ُ ح‬
puwas ien hinangan Ne ien limbang, duk paturunan Ne kaam ‫ون أ هم َهَٰت ِك حم خلقا‬
ِ ‫ج َيلقكم ِِف َط‬ ِۚ
amban meh hinayep walu maglimbang limbang, [amban unta ُ ‫ُ ُ َ َٰ َ َ َٰ َ َٰ ُ ُ ه ُ َ ُّ ُ ح َ ُ ح ُ ح‬ ‫َح َ ح‬
ۡۖ ‫ث ذل ِكم ٱَّلل ربكم َل ٱلملك‬ ِۚ ‫ِم ُۢن َع ِد خلق ِِف ظلمت ثل‬
duwe limbang, amban sapi duwe limbang, amban kibash duwe َ ُ َ ‫َ ٓ َ َٰ َ ه ُ َ َ َ ه َٰ ُ ح‬
٦ ‫ِصفون‬ ‫َل إِله إَِل هو ۖۡ فأّن ت‬
limbang duk amban kambing duwe limbang]. Papanjari Ne kaam
diyalem betteng ina bi magkapinda pinda [kahalan pamapanjari
kaamin] diyalem tellu lindem, si damikkiyan ien Allahu Taala du
teed asal Tuhan bin, na saingge patala bi [amban
kasabennalanin]?
‫ح ُح‬ َٰ َ ‫نك حمۖۡ َو ََل يَ حر‬
ۡۖ ‫َض لِع َِبادِه ِ ٱلكف َر‬
ُ َ ٌّ َ َ ‫َ ح ُ ُ ْ َ ه ه‬
‫إِن تكفروا فإِن ٱَّلل غ ِّن ع‬
7. Bang kaam naggah, sabennal Allahu Taala dayahan [gey

435
َ ُ َٰ َ ‫َ ح ُ ُ ْ َ ح َ ُ َ ُ ح َ َ َ ُ َ َ ح َ ُ ح‬
magnisisita si kaam], Duk gey Iye magmalillah si meh ipun Ne ‫ى ث هم إ ِ ََٰل‬ ‫ِإَون تشكروا يرضه لكمُۗ وَل تزِر وازِرة وِزر أخر‬
panaggah, Duk bang kaam magsarang shukur iye ien َ َُ‫َ ُ هح ُ ُ ح ََُ ُ ُ َ ُ ُح َح‬
ُُۢ ‫ون إنه ُهۥ َعل ِيم‬
ِ ‫جعكم فينبِئكم بِما كنتم تعمل‬ ِ ‫ربِكم مر‬
pagmalillaan Nen, Duk gey kasaan danganin tahinang kasaan ُّ ‫ب َذات‬
٧ ِ‫ٱلص ُدور‬ ِ ِ
dangan, puwas ien tudju Tuhan bi du pamolen bin, na suwi
suwihan Ne kaam si iye bakas hininang bin, sabennal Iye Sangat
Makahati si tiyap tiyap taga pangateyan.
َ َ َ ُ َ ً ُ ُ ‫َ َ ه ح َ َٰ َ ُ َ َ َ ه‬
8. Duk apabila tasingku manusiya [magsakutuhin] weh kamula ‫ِيبا إَِلحهِ ث هم إِذا خ هو َُلۥ‬ ‫ٱۡلنسن ۡض دَع ربهۥ من‬ ِ ‫۞ِإَوذا مس‬
َ َ ْ
[kasigpit], na maku ne iye si Tuhan ne pabalik, puwas ien apabila ‫ندادا‬
َ ُ َ َ َ ِ َ ‫ن حِع َمة م حِن ُه ن‬
َ ‫َس َما َك َن يَ حد ُع ٓوا إَلحهِ مِن ق حبل َو َج َعل ِ هَّلل ِ أ‬
ِ
َ ‫َ ً ه‬ ‫ُح‬ َ ‫ُح‬ ‫ُ ه‬
ne iye dinuhulan, takaipat ne ne bakas pamaku ne si Allahu Taala ‫ضل َعن َسبِيلِهِۦ قل ت َم هت حع بِكف ِر َك قل ِيَل إِنك ِم حن‬ ِ ‫َِل‬
tagnain, Bu ne hinangan ne Allahu Taala meh sakutu, supaya iye
٨ ِ‫ب ٱنلهار‬ َ ‫َ ح‬
ِ َٰ‫أصح‬
ngalepas [mahadjana] amban lan agama Ne, Bissahun [Oh
Muhammad ‫ ]ﷺ‬magduhul baya ne kew si panaggah nu daddali,
sabennal kau asal amban meh aa Narka ne.
ْ ُ ‫ََ ََح‬ َ ‫َٓ َح‬
‫جدا َوقائِما ُيذ ُر ٱٓأۡلخِرة ويرجوا‬ َ ‫َه ح ُ َ َ ٌ َ ََٓ هح‬
9. Weh [sali ke ien] duk iye magparambus bus kahaba sangem ِ ‫أمن هو قَٰن ِت ءاناء ٱَل ِل سا‬
َ َ‫ه َ َحَُ َ َ ه َ َ ح‬ ‫ُح َح‬ ََ‫َح‬
mapasujud duk manambahayang [tahajjudin] halli iye [tinalew] ُۗ‫ِين َل َيعل ُمون‬‫ۡحة َربِهُِۗۦ قل هل ي َ حس َتوِي ٱَّلِين يعلمون وٱَّل‬ ‫ر‬
‫ه َ َ َ َ ه ُ ُ ْ ُ ْ ح َ َح‬
si Akhirat duk helat helat ne ase Tuhan nen? , Bissahun [Oh ٩‫ب‬ ِ َٰ‫إِنما يتذكر أولوا ٱۡللب‬
Muhammad ‫ ]ﷺ‬ine magsali ke iye meh siye makahatihin duk iye
meh siye gey makahatihin, Iye du makaesseb [makatali ien] meh
aa bar-akkal.
َ ْ َ َ ‫ُح َ َ ه َ َُ ْ هُ ْ َه ُ ح ه‬
10. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬Oh kaam meh ipun Ku iye ne meh ِ ‫ِين أ حح َس ُنوا ِِف هَٰ ِذه‬
‫قل تَٰيَٰعِبادِ ٱَّلِين َءامنوا ٱتقوا ربكم ل َِّل‬
ُ َ َ ُ َٰ ‫ُّ ح َ َ َ َ َ َ ُ ه َ َٰ َ ٌ ه َ ُ َ ه ه‬
siye magparatsaya, magmatalew kaam si Allahu Taala, Niyah ne ‫َبون أ حج َرهم‬ ِ ‫ٱلنيا حسنة ُۗوأۡرض ٱَّلل ِ وسِعة ُۗإِنما يوِف ٱلص‬
si iye meh siye magpahap hap [mag-ammal ibadat] si Dunya inin ١٠ ‫ۡي ح َِساب‬ ‫َح‬
ِ ‫بِغ‬
tinagame tumbas hap, Duk bulak Allahu Taalahin Sangat luha
[na maglalin kaam pi, supaya sanyang pag-ibadat bin], Bennal
inungsuran meh aa magsabarin amban pahala, asal gana
pagbista.
‫ُح ٓ ُ ح ُ َ ح َ ح ُ َ هَ ُح‬
َ ‫ُمل ِصا ه َُل ٱل‬
11. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬bennal aku tadaak ku numba ١١ ‫ِين‬ ‫قل إ ِ ِّن أمِرت أن أعبد ٱَّلل‬
Allahu Taala, magparambus bus si agama Ne.
َ ‫ون أَ هو َل ٱل ح ُم حسلِم‬
١٢ ‫ني‬
َ ُ َ ‫َُ ح ُ َ ح‬
‫وأمِرت ِۡلن أك‬
12. Duk tadaak ku subey paniya panagnaan Muslim [magpatigupu si ِ
Allahu Taala].
َ ‫ت َرَب َع َذ‬ ُ َ َ ٓ ‫ُح‬
ُ ‫اف إ حن َع َصيح‬
13. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬bennal aku tinalew ku bang sulang ١٣ ‫اب يَ حوم َعظِيم‬ ِ ِ ‫قل إ ِ ِّن أخ‬
ku Tuhan kun [inatagan] siksa si ellew sangat hadje [ellew
qiyaamat].
ُ‫ه‬ ‫ُ هَ َ حُُ ُح‬
14. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬Allahu Taala sinumba kun tattap ١٤ ‫ِيّن‬
ِ ‫ق ِل ٱَّلل أعبد ُمل ِصا َلۥ د‬
parambus bus si agama Ne [ikhlas gey ku magsakutu].
ْٓ ُ َ َ ‫َ ه‬ َ ‫ُح ه ح‬ ُ ُ‫َ ح ُ ُ ْ َ ح‬
15. Na sumbahun bine ine ine kabayaan bi [sinumba] saddi amban ِ ِ َٰ‫فٱعبدوا ما شِئتم مِن دونِهُِۗۦ قل إِن ٱلخ‬
‫ِسين ٱَّلِين خ ِِسوا‬
ُ َ ‫َ ُ َ ُ ح َ َ ح ح َ ح َ ح َ َٰ َ َ َ َ َٰ َ ُ َ ح ُ ح‬
Allahu Taala, Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬bennal meh ‫ِسان‬ ‫أنفسهم وأهل ِي ِهم يوم ٱلقِيمةِ أَل ذل ِك هو ٱۡل‬
malugiin, iye ne meh siye ilugi weh de meh ginhawa baran den ُ ‫ٱل ح ُمب‬
١٥ ‫ني‬ ِ

436
duk meh ahli den si Ellew Qiyaamat, weh dumain ke ien kalugian
tamanan matampalin?
ُ َُ َ َ َ ُ ‫َح‬ َ ُ َ َ
16. Niyah ne si siye [tinagame] amban diyataan de landung [ngittem ‫ل ُهم مِن ف حوق ِ ِه حم ظلل م َِن ٱنلهارِ َومِن َتت ِ ِه حم ظلل ذَٰل ِك َيوِف‬
ُ‫َ َُ َ َ َ ه‬ ُ‫ه‬
sah pain] amban Narka duk amban diyawaan de landung ١٦ ‫ون‬ ِ ‫ٱَّلل بِهِۦ عِبادهۥ تَٰيَٰعِبادِ فٱتق‬
[maglindem sah pain amban Narka], Damikkiyan ien
pamakitalew Allahu Taala meh ipun Nen, Oh Kaam meh ipun Ku
na magmatalew be kaam tudju Aku.
َ ‫َ ََ ْ َ ه‬ َ َ ُ ‫َ ه َ ح ََُ ْ ه‬
17. Duk iye ne meh siye patala amban Taguwt [Shaitan] gey sumba ‫وت أن َي حع ُب ُدوها َوأنابُ ٓوا إَِل ٱَّلل ِ ل ُه ُم‬ ‫وٱَّلِين ٱجتنبوا ٱلطَٰغ‬
de, Duk balik siye tudju Allahu Taala [magpatigupu] na niyah ne ‫ى فَبَ ِ ح‬
١٧ ِ‫ّش ع َِباد‬ َ ‫ٱلحبُ ح‬
َٰ ‫ّش‬
[tinagame si siye] tumbas [Surgah] makasinna, na pakegun [Oh
Muhammad ‫ ]ﷺ‬meh ipun Kun.
َ َٰٓ َ ْ ُ ٓ ُ َ َ ‫ه َ َ ح َ ُ َ ح َ ح َ َ َ ه ُ َ َ ح‬
َ ‫ك هٱَّل‬
18. Iye ne meh siye pakale si bissa sarta tuhut de iye labi mahap ley, ‫ِين‬ ِ ‫ٱَّلِين يست ِمعون ٱلقول فيتبِعون أحسنهۥ أولئ‬
َ ‫َ َ َٰ ُ ُ ه ُ َ ُ ْ َ َ ُ ح ُ ْ ُ ْ ح َ ح‬
iye ne meh siye ien katoan Allahu Taalahin duk iye ne meh siye ١٨ ‫ب‬ ِ َٰ ‫هدىهم ٱَّللۖۡ وأو َٰٓلئِك هم أولوا ٱۡللب‬
ien meh aa Bati-akkalin.
ُ ُ َ َََ َ َ‫ََ َ ح َ ه َ َح َ َ ُ ح‬
19. Weh sine sine magkapatutan bissa siksa, Ine [Oh Muhammad ‫]ﷺ‬ ١٩ ِ‫نت تنقِذ َمن ِِف ٱنلهار‬ ‫اب أفأ‬
ِ ‫أفمن حق عليهِ ُك ِمة ٱلعذ‬
tatimbul nu ke iye aa dem Narkain?
ُ َ ُ َ ْ َ‫ه َ ه‬ َ
20. Sumaguwa iye ne meh siye magmatalew si Tuhan den,[tinagame ‫ِين ٱتق حوا َر هب ُه حم ل ُه حم غ َرف مِن ف حوق َِها غ َرف هم حبن هِية‬
‫لَٰك ِِن ٱَّل‬
si siyehin] meh bilik amban diyataan meh bilik nengge amban َ َ ‫َ ح َ ح َ ح َ َٰ ُ َ ح َ ه َ ُ ح ُ ه ُ ح‬ ‫َح‬
٢٠ ‫يعاد‬ ‫َت ِري مِن َتت ِها ٱۡلنهر ۖۡ وعد ٱَّلل ِ َل َيل ِف ٱَّلل ٱل ِم‬
diyawaan nen meh subah, ien janji Allahu Taalahin gey baluba
Allahu Taala janjiin.
َ َ َ ٓ ٓ ‫ََح ََ َ ه هَ َ ََ َ ه‬
21. Weh gah ke kite nu [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬bennal Allahu Taala, ‫ٱلس َماءِ َماء ف َسلك ُهۥ يَ َنَٰبِي َع ِِف‬ ‫ألم تر أن ٱَّلل أنزل مِن‬
magpaturun amban diyata langit bohe [ulan] ubus palabey َ َ ‫يج َف‬
ُ‫َتىَٰه‬ ُ ‫ُم َتل ًِفا َألح َوَٰنُ ُهۥ ُث هم يَه‬
‫َ ح ُّ ح‬ ‫ُ ُح‬
‫ۡرض ث هم َيرِ ُج بِهِۦ زرَع‬
َ‫ح‬
ِ ‫ٱۡل‬
ِ
ُ
[pondo Ne] si meh buwal diyalem bulak [ubus pasumpit Ne], ‫ى ِۡل ْو ِل‬َٰ ‫ُم حص َفرا ُث هم ََيح َعلُ ُهۥ ُح َطَٰ ًما إ ِ هن ِِف َذَٰل َِك ََّل حِك َر‬
sababan makapaguwa tinanem magbidda bidda meh warna nen, َ‫ح َح‬
٢١ ‫ب‬ ِ َٰ‫ٱۡللب‬
puwas ien lanes ne [tinanemin] na kite nu iye [oh kew aa
magtatanem] binaning puwas ien lupud ne manjari hapak,
Bennal si damikkiyan ien asal pagpaesseb teed si meh aa Bati
Akkal.
َ ُ َٰ َ َ َ ُ َ َٰ َ ‫َ َ َ َ َ َ ه ُ َ ح َ ُ ح ح‬
22. Weh iye ke aa katoan Allahu Taala pangateyan ne tudju Islamin ‫لَع نور مِن هربِهِۦ ف َو حيل‬ ‫أفمن ۡشح ٱَّلل صدرهۥ ل َِِلسل ِم فهو‬
َ َ َ َ ُ ‫ح ه‬ ُ ُ‫ل ِلح َقَٰس َِيةِ قُل‬
[sali du duk gah katoanin]? Na iye ley diyalem sahaya [toh] ٢٢ ‫وب ُهم مِن ذِك ِر ٱَّلل ِ أ ْو َٰٓلئِك ِِف ضلَٰل ُّمبِني‬
amban Tuhan ne, Na siksa isab si meh siye tuwas meh
pangateyan den sabab patala de amban pangesseb Allahu Taala,
Iye meh siye ien diyalem kalepas [matampalin]. َ
َ ‫َ َٰ ُّ َ َ َٰ ه َ َ َ ح‬
‫اّن تقشع ُِّر م حِن ُه‬ ِ ‫ِيث كِتبا متشبِها مث‬ َ ‫ٱَّلل نَ هز َل أ حح َس َن ح‬
ِ ‫ٱۡلد‬ ُ‫ه‬
23. Allahu Taala magpaturun sa hap hap ne suwi-suwi kitab
‫َ ح‬ ُ ُ ُ ُ َ ‫ُ ُ ُ ه َ َح َ ح َ َهُ ح ُه‬
ُ ُ‫ود ُه حم َوقُل‬
[Qur’an] mag-agid agid [bassahan duk hati nen, sampay meh ‫وب ُه حم إ ِ ََٰل ذِك ِر‬ ‫جلود ٱَّلِين َيشون ربهم ثم تل ِني جل‬
ََ ُ ‫ه‬ ‫ح‬ ٓ َ ‫ه‬ ُ َ َ ‫ه‬
hukuman nen], duk pinudji diyalem ne [meh hukumanin], ‫ٱَّلل ِ ذَٰل ِك ه َدى ٱَّلل ِ َي حهدِي بِهِۦ َمن يَشا ُء َو َمن يُضل ِِل ٱَّلل فما‬
َ َ
migpid sah pain meh kuwit iye meh siye magmatalew si Tuhan ٢٣ ‫َُلۥ م حِن هاد‬
den, puwas ien ngalunuk meh kuwit duk pangateyan den tudju

437
pangesseb Allahu Taala, Damikkiyan ien toh Allahu Taala, toan
Ne sine sine kabayaan Ne, na sine sine sab lepas Allahu Taala, na
gana ne makatoan iye.
‫ُ ٓ َ ح َ َ َ ح َ ح َ َٰ َ َ َ ه‬
َ ‫ِلظَٰلِم‬
‫ني‬ ‫اب يوم ٱلقِيمةِِۚ وقِيل ل‬ ‫َ ح‬ ‫ََ َ َه‬
24. Weh dumain ke makaellig manusiya amban siksa si Ellew ِ ِ ‫أفمن يت َِّق بِوج ِههِۦ سوء ٱلعذ‬
َ ‫ُ ُ ْ َ ُ ُ َ ح‬
Qiyamatin [pagparatsaya si Allahu Taala]? Sabab pinain si meh ٢٤ ‫نت حم تكسِ ُبون‬ ‫ذوقوا ما ك‬
aa panganganyaya [magsakutuhin] nanamun bi sah iye bakas
tausaha bi [hininang bi malaatin].
َ ُ ُ ‫ِين مِن َق حبلِه حم فَ َأتَى َٰ ُه ُم ٱلح َع َذ‬
‫اب م حِن َح حيث َل‬ َ ‫َك هذ َب هٱَّل‬
25. Muting iye meh siye [ummat] dehelluhin, na tekkahan siye siksa ِ
َ ‫ح‬
sakira kira gah talessa de [bang saingge tagha hadja siye ٢٥ ‫يَش ُع ُرون‬
binsana].
َُ‫ك‬‫َ َ ح‬ ُ ‫ٱل حن َيا ۖۡ َولَ َع َذ‬
ُّ ِ ‫ٱۡل َي َٰوة‬ ‫َََ َُ ُ هُ ح‬
َ ‫ٱۡل حِز َي ِِف ح‬
26. Na pinanaman dahu siye weh Allahu Taala kadekdes [siksa] si ‫َب‬ ‫اب ٱٓأۡلخِرة ِ أ‬ ‫فأذاقهم ٱَّلل‬
َ َ ْ ُ َ َ
kaellum Dunya, duk siksa si Akhiratin asal landu kahadje ٢٦ ‫ل حو َكنوا َي حعل ُمون‬
[kabinsana], bang si hadja ien tahati de siksa ien.
‫ُ َ ه ه‬
‫ك َمثل ل َعل ُه حم‬ َ ‫َ َ حُ ح‬ َ َ ‫َولَ َق حد‬
ِ ‫ۡض حب َنا ل هِلن‬
27. Duk sabennal bakas ne sinabbut weh Kami si meh manusiya ِ ‫اس ِِف هَٰذا ٱلقرء‬
ِ ‫ان مِن‬
َ ‫َ ه‬
diyalem Qur’an inin, amban tiyap tiyap upama [Suwi-suwi, ٢٧ ‫َي َتذك ُرون‬
pamintangan] kalu kalu du pain sab ien taesseb de [tatali de].
َ ُ ‫ه ه‬ َ ‫قُ حر َءانًا َع َرب ًّيا َغ ح‬
28. Qur’an bahasa Arab, gana si iye kabengkok [tattap bentel ٢٨ ‫ۡي ذِي ع َِوج ل َعل ُه حم َي هتقون‬ ِ
hukuman nen duk sabennal aka aka nen],Mura murahan sangat
magmatalew du siye.
َ ٓ َ ُ
29. Sinabbut weh Allahu Taala upamahan dambuwa lella
َ
‫شك ُِسون َو َر ُجَل َسلما‬ َٰ َ َ‫ۡش ََك ُء ُمت‬ َ ُ‫َ َ َ ه‬
ِ‫ٱَّلل َمثَل هر ُجَل فِيه‬ ‫ۡضب‬
َ ‫ح َُ ُ ح‬ َ ‫َ ُ َ ح َ ح َ َ َ َ ً حَ ح ُ ه َ ح‬
[magsasakutu] pawpalik si meh pagsakutu ne ley [magsawsulang ‫ان مثَل ٱۡلمد َِّلل ِ بل أكَثهم َل‬ ِ ‫ل ِرجل هل يستوِي‬
َ َ
gey teteg gana kasanyang ne] duk lella isab sanyang iye [si ٢٩ ‫َي حعل ُمون‬
pamaratsaya ne sabab tunggal Tuhan nen], ine magsali ke siye
ien kaduwangan si upamahan ley? Pudji tudju Allahu Taala [asal
gey teed magsali], sumaguwa kahekkahan den, asal gey teed
tahati de.
َ ‫ه‬ َ ‫ه‬
30. Sabennal kau [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬matey kew, duk sabennal siye ٣٠ ‫إِنك َميِت ِإَون ُهم همي ِ ُتون‬
ien kemon matey du isab.
َ ‫ُ َح‬ َ ‫ك حم يَ حو َم ٱلحق َِيَٰ َمةِ ع‬
ُ ‫ُه ه‬
31. Puwas [amban kamatey bi ien] bennal kaam si Ellew Qiyaamat si ٣١ ‫ِند َربِك حم َّت َت ِص ُمون‬ ‫ثم إِن‬
dehelluhan Tuhan bi magsasa kaam [pagkasi bi].
ٓ ‫ح‬ ‫َ َ ََ ه َ ه‬ َ ‫َ َح‬
32. Na gana ne palabi kaanyaya nen amban iye mamuting si Allahu ‫ٱلص حد ِق إِذ َجا َءهُ ٓۥ‬
ِ ِ ‫۞ف َم حن أظل ُم م هِمن كذ َب لَع ٱَّلل ِ َوكذ َب ب‬
َ ‫ح‬ ‫ح‬ ََ
Taalahin duk puting ne kasabennalanin [Qur’an duk ٣٢ ‫ين‬ َ ‫كَٰفِر‬
ِ ‫أليح َس ِِف َج َه هن َم َمثوى ل ِل‬
pagtawheedin] sakayi tekka si iye, weh dumain ke tudju [Narka]
Jahannam pamolean meh Pananaggain?
َ ُ ‫ُ َ َ ُ ح‬ َ َٓ ‫ه‬
33. Duk iye mamoo kasabennalanin [Rasul ‫ ]ﷺ‬duk kahagad si ien [ ٣٣ ‫ٱلص حد ِق َو َص هدق بِهِۦٓ أ ْو َٰٓلئِك ه ُم ٱل ُم هتقون‬
ِ ِ ‫َوٱَّلِي جا َء ب‬
Abu Bakr duk kemon ne meh sahabat, binebbegan we de], iye
meh siye ien magmatalew [sampurnain].
َ ‫سن‬ ‫ٓ ح ح‬ َ َ َ ُٓ َ َ ‫َُ ه‬
34. Niyah ne [tinagame tumbas hap manamal] ine ine kabayaan de si ٣٤ ‫ِني‬ ِ ‫ِند َرب ِ ِه حم ذَٰل ِك َج َزا ُء ٱل ُمح‬
َ ‫ون ع‬‫لهم ما يشاء‬

438
Tuhan de, damikkiyan ien tumbas si meh aa magpahap hapin.
ُ َ ‫ٱَّلل َع حن ُه حم أَ حس َوأَ هٱَّلِي َعملُوا ْ َو َي ح‬
ُ ‫كف َِر ه‬
َ ُ
35. Supaya papasan Allahu Taala [inampun] amban siye tamanan ‫ج ِز َي ُه حم أ حج َرهم‬ ِ ‫َِل‬
َ ُ ْ ُ َ ‫ه‬ َ
laat ne tahinang de, duk tumbasan Ne siye pahala de sa hap hap ٣٥ ‫بِأ حح َس ِن ٱَّلِي َكنوا َي حع َملون‬
ne si bakas tahinang den.
ُ َ ‫ك ب هٱَّل‬
َ َ ُ َ َُ َُ‫َح‬ َ ُ‫ََح َ ه‬
36. Weh gey pe ke mararahi Allahu si ipun Ne? Duk pinakitalew ‫ِين مِن دونِهِۦ َو َمن‬ ِ ‫أليس ٱَّلل بِكاف عبده ۖۡۥ ويخوِفون‬
َ َ َ ُ‫ه‬ ‫ح‬
kew weh de [Oh Muhammad] duk iye ne meh siye ٣٦ ‫ٱَّلل ف َما َُلۥ م حِن هاد‬ ‫يُضل ِِل‬
[pagsakutuhan] de saddi amban Iyehin, duk sine sine lepas
Allahu Taala, na gana ne makatoan iye.
ُ ‫ضل َألَيح َس ه‬
‫ٱَّلل ب ِ َع ِزيز ذِي‬ ُّ َُ َ َ ُ ‫َ َ َ ح ه‬
37. Duk sine sine sab katoan weh Allahu Taala, na asal gana ne teed ُۗ ِ ‫ومن يه ِد ٱَّلل فما َلۥ مِن م‬
َ
makalepas iye, Weh dumain ke Allahu Taala, Sangat Keseg si ٣٧ ‫ٱنت ِقام‬
pamales Ne?
‫َ َ َ َ ح َ ُ ه ح َ َ َ ه َ َٰ َ َٰ َ ح َ َ َ َ ُ ُ ه ه ُ ُ ح‬
38. Duk bang siye tilew nu [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬bang sine ‫ٱَّلل قل‬ ‫ت وٱۡلۡرض َلقولن‬ ِ ‫ولئِن سأتلهم من خلق ٱلسمو‬
‫ٱَّلل ب ُۡض َه حل ُهنه‬ ُ ‫ّن ه‬ َ َ َ ‫ه ح‬ ُ َ ُ ‫َََ َحُ ه َح‬
mamapanjari meh langit duk bulakin, na asal pain de teed: ِ َ ِ ‫ون ٱَّلل ِ إِن أراد‬
ِ ‫أفرءيتم ما تدعون مِن د‬
Allahu Taala, Bissahun: si siye saingge isab iye meh pamakuhan َ ‫ت َر ح‬
ُ َٰ ‫ِك‬َ ‫َ َٰ َ َٰ ُ ُ ٓ َ ح َ َ َ َ ح َ َ ح ُ ه ُ ح‬
‫ۡحت ِهِۦ‬ ‫ۡضه ِۦ أو أراد ِّن بِرۡحة هل هن ممس‬ ِ ‫كشِ فت‬
bi saddi amban Allahu Taalahin, bang bayah Allahu Taala َ ُ ََُ‫ُح َ ح َ هُ َ َح َََهُ ح‬
٣٨ ‫قل حس ِب ٱَّللۖۡ عليهِ يتوّك ٱلمتو ُِكون‬
ngamula aku, ine siye ley taggees de nganan kamula ley? Asal gai
teed. Atawa isab bayah Allahu Taala ngurungan aku ase [rizziki]
ine kaagpangan de ien? “Asal gai teed”, Bissahun: Mararahi ne si
aku Allahu Taala, luu du si Iye Pasangdelan meh aa
mapapasangdelin.
َ َ َ َ َ َ ُ َ َ َٰ َ َ ْ ُ َ ‫ُ ح َ َٰ َ ح ِ ح‬
39. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬Oh kaam meh aa qawman ku, ٣٩ ‫لَع َمَّكنت ِك حم إ ِ ِّن ع َٰ ِمل ۖۡف َس حوف ت حعل ُمون‬ ‫قل تَٰيقوم ٱعملوا‬
maghinang ne kaam hinang bi [magsakutu iyu, peggeh asal gey
du kaam pakale], aku maghinang du sab ku [mag-ammal ibadat
parambus bus], na song du katauhan bi [tumbas ten bi sali].
‫َ َح‬
40. [Song du katauhan bi] bang sine matawwa siksa [kabinsanaan si ٌ ‫ح ُّل َعلَ حيهِ َع َذاب ُّمق‬
٤٠ ‫ِيم‬ َ ‫ُح‬ َ َ
ِ ‫من يأت ِيهِ عذاب َي ِزيهِ َوي‬
bonoh badr] duk bang sine paatagan siksa [Narka] makakkalin.
‫حَ َ َ ح‬ َ ‫هٓ َ َحَ َ َح‬
َ َٰ ‫ك ٱلحك َِت‬
41. Bennal pinaturun weh Kami luu si kau [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬kitab ‫ى‬َٰ ‫ٱه َت َد‬ ِ ‫ب ل هِلن‬
‫اس بِٱۡل ِقِۖ فم ِن‬ ‫إِنا أنزنلا علي‬
َ‫َ َ َ ه َ ه َ َ ُّ َ َ ح َ َ َ ٓ َ َ َ ح‬ ‫َ َح‬
[Qur’anin], na sine sine katoan sabab ne [na si ginhawa baran ne ‫ضل عليها ۖۡ وما أنت علي ِهم‬ ِ ‫سهِۖۡۦ ومن ضل فإِنما ي‬ ِ ‫فل ِنف‬
du kahapanin] na bang isab iye lepas [na amban ginhawa baran ٤١ ‫ب ِ َوك ِيل‬
ne du sab sabab nen] duk dumain kau pasangdelan de [gah luu si
kau toh den].
‫ِني َم حوت َِها َو هٱلِت ل َ حم َت ُم ح‬ ُ َ‫هُ َََ ه ح‬
42. Allahu Taala eddo Ne meh nyawalihanin si kamatey ne [daak ne ۡۖ ‫ت ِِف َم َنام َِها‬ ِ
َ ‫نف َس ح‬ ‫ٱَّلل يتوِف ٱۡل‬
ََ َ ُ‫َ ُ ح ُ ه َ َ َ َ ح َ ح َ ح َ َ ُ ُ ح ح‬
si Malakul Mawt] duk iye pe gah mamatey si patulihan nen, Na ‫َل أجل‬ َٰٓ ‫َض عليها ٱلموت وي حرسِل ٱۡلخ َر‬
َٰٓ ِ ‫ى إ‬ َٰ ‫فيمسِك ٱل ِِت ق‬
kengkeman Ne Isab iye nyawa matuney kamatey nen [Eddo َ ُ ‫َ ح َََ ه‬ َ َ َ ‫ُّ َ ًّ ه‬
٤٢ ‫م إِن ِِف ذَٰل ِك ٓأَلتَٰيَٰت ل ِقوم يتفكرون‬ ِۚ ‫مس‬
Malakul Mawt si panug Ne], Duk leppahan Ne iye nyawa [gah pe
mataabutin] si gantaan ne tartantu. Bennal damikkiyan ien meh
tanda si meh aa mikil.
َ ُ َ ْ ُ َ َ َ ‫ه ُ َ ٓ ُح‬ ُ ْ ُ َ‫َ ه‬
43. Ah weh ngahinang siye saddi amban Allahu Taala meh ‫ون ٱَّلل ِ شف َعا َء قل أ َول حو َكنوا َل َي حمل ِكون‬
ِ ‫أ ِم ٱَّتذوا مِن د‬

439
َ ُ َ ‫َ ح‬
pananapaat? Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬weh dumain ke meh ٤٣ ‫شيا َوَل َي حعقِلون‬
[pagsakutuhan de hininang de pananapaat ien] gana gees gees de
duk gana akkal de? َ ‫هُ ُ ح ُ ه َ َ َ ح‬
ُ َ َُ َ ‫ُ ه ه‬
44. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬tattap du si Allahu Taala shafaatin ‫ۡرض ث هم‬
ِۖ ِ ‫ت وٱۡل‬ِ َٰ ‫قل َِّلل ِ ٱلشفَٰعة َجِيعا ۖۡ َلۥ ملك ٱلسمَٰو‬
َ ُ َ
kemon, Iye dapu meh langit duk bulakin puwas ien tudju Iye du ٤٤ ‫إَِلحهِ ت حر َج ُعون‬
pamapolean kaamin.
َ َ ُ ‫َ ُ َ هُ َ ح َُ ح ََه ح ُُ ُ ه َ َ ُح‬
45. Duk apabila tasabbut Allahu Taala Tunggal dugal pangateyan iye ِِۖ‫ِإَوذا ذكِر ٱَّلل وحده ٱشمأزت قلوب ٱَّلِين َل يؤمِنون بِٱٓأۡلخِرة‬
meh siye gey magparatsaya si ellew dambulihin, duk apabila َ ُ ‫ُ ٓ َ ُ ح َح َح‬
٤٥ ‫ّشون‬ َ ‫ِإَوذا ُذك َِر هٱَّل‬
ِ ‫ِين مِن دونِهِۦ إِذا هم يستب‬
َ

tasabbut saddi amban Iyehin [amban meh santu] na tagha hep


siye magkegkeg.
َ َ‫ٱلش َه َٰ َدة ِ أ‬
‫نت‬
‫َ َٰ َ ح َ ح َ ه‬
‫بو‬
َ‫ح‬
ِ ‫ت َوٱۡل‬ َ َ ‫قُل ٱل هل ُه هم فَاُ َِر ه‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
46. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬Oh Tuhan Mapapanjari meh langit ِ ‫ۡرض عل ِم ٱلغي‬ ِ
duk bulak, Sangat Makahati tapuk duk tampal, Kau َ ُ َ‫َح‬ ْ ُ َ َ َ َ َ ‫َح ُ ُ َح‬
٤٦ ‫َتكم َني عِبادِك ِِف ما َكنوا فِيهِ َيتل ِفون‬
mangahukum meh ipun Nun si iye bakas pagsulangan den.
ْ‫َ حَُ َ َ ُ َ حَ َ ح‬ َ َ‫ح‬ ْ َ َ َ ‫َ َح َ ه ه‬
47. Duk bisan pe niyah si iye ne meh siye panganganyaya ‫ۡرض َجِيعا ومِثلهۥ معهۥ َلفتدوا‬ ِ ‫ِين ظل ُموا َما ِِف ٱۡل‬
‫ولو أن ل َِّل‬
َ‫ُ ٓ ح َ َ َ ح َ ح َ َ َ َ َ َ ُ َ ه َ ح‬
[pananaggah, magsakutuhin] ine ine ne diyata bulak kemon duk ‫اب يوم ٱلقِيَٰمةِِۚ وبدا لهم مِن ٱَّلل ِ ما لم‬
ِ ‫بِهِۦ مِن سوءِ ٱلعذ‬
َ َ‫ُ ُ ْ َح‬
kowe pe ien banes nen [amban meh pangalta], asal pangalekkat ٤٧ ‫يَكونوا ُيتس ُِبون‬
de hadja dire sabab kalaatan siksa si Ellew Qiyaamatin, duk
patampal ne si siye amban [siksa] Allahu Taala iye gah takira kira
den.
ْ ُ َ َ ْ َ ُ ‫ي‬َ ‫َو َب َدا ل َ ُه حم َس‬
48. Duk patampal ne meh tumbas kalaatan bakas hininang den, duk ‫ات َما ك َس ُبوا َو َحاق ب ِ ِهم هما َكنوا بِهِۦ‬ ِ
َ
paliput ne si siye siksa bakas pagpamellang de si [agama Allahu ٤٨ ‫ي َ حس َت حه ِز ُءون‬
Taalahin].
ٓ َ ‫َ َ َ ه ح َ َٰ َ ُ َ َ َ ُ ه َ َ ه ح َ ُ ح َ ه َ َ ه‬
49. Na apabila tawwa manusiyain weh kamula [kasigpit], maku iye si ‫ٱۡلنسن ۡض دَعنا ثم إِذا خولنَٰه ن ِعمة مِنا قال إِنما‬
ِ ‫فإِذا مس‬
َ ‫ُ ُ ُ َ َ َٰ ح َ ح َ ح َ َ َ ه َ ح َ َ ُ ح‬
Kami, na apabila ne urungan Kami ni’mat amban Kami, pain ne: ‫أوت ِيتهۥ لَع عِلِۢمۚ بل ِه ف ِتنة ولَٰكِن أكَثهم َل‬
َ َ
Ni’mat [rizziki] inin pangurung aku sabab katau ku, sumaguwa ٤٩ ‫َي حعل ُمون‬
[iye matoohin] panuley suley ien [fitna si iye] sumaguwa
kahekkahan den asal gey katauhan de.
ْ ُ َ ‫َح ح َََٓ ح َ َحُ ه‬ َ ‫قَ حد قَال َ َها هٱَّل‬
50. Sabennal bakas du sab tabissa ien weh meh siye [pananaggah] َٰ ‫ِين مِن قبل ِ ِهم فما أغ‬
‫ّن عنهم ما َكنوا‬
َ ‫ح‬
dehellu amban siyehin, nah gah du makatabang siye iye bakas ٥٠ ‫يَكس ُِبون‬
tausaha de [maniya niyain].
ٓ َ َٰٓ َ ‫َ َ َ َ ُ ح َ َ ُ َ َ َ ُ ْ َ ه َ َ َ ُ ْ ح‬
51. Na tawwa siye meh siksa laat sabab kalalaungan de, duk iye ne ِ‫ٰٓ ُؤَلء‬ ‫فأصاَهم س ِيات ما كسبوا وٱَّلِين ظلموا مِن‬
meh siye manganyaya [magsakutu] amban [Quraish pananaggah ٥١ ‫ين‬ َ ‫ات َما َك َس ُبوا ْ َو َما ُهم ب ُم حعجز‬
ُ ‫ي‬َ ‫يب ُه حم َس‬
ُ ‫َس ُي ِص‬
ِ ِ ِ ِ
ien] song du sab siye tawwa meh siksa sabab meh kalalaungan
de, bu gey siye lumahi.
‫ه‬ ‫َ ٓ ح‬ َ َ ‫أَ َو ل َ حم َي حعلَ ُم ٓوا ْ أَ هن ه‬
‫ٱَّلل يَبح ُس ُط ٱلرِ حزق ل َِمن يَشا ُء َو َيقد ُِر إِن ِِف‬
52. Weh gah ke tahati de bennal Allahu Taala, paluhaya Ne rizzikiin
َ ‫ح‬ َ َ َ َ
si sine sine kabayaan Ne duk ganta Ne [si kinabayaan Nen]? ٥٢ ‫ذَٰل ِك ٓأَلتَٰيَٰت ل ِق حوم يُؤم ُِنون‬
Bennal damikkiyan ien asal meh tanda si meh aa Qawman
magparatsaya.

440
53. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬Oh kaam meh ipun Ku iye َ ‫نفسه حم ََل َت حق َن ُطوا ْ مِن هر ح‬ُ َ َٰٓ َ َ ْ ُ َ ‫ُ ح َ َٰ َ َ ه َ َ ح‬
ِ‫ۡحة‬ ِ ِ ‫لَع أ‬ ‫۞قل تَٰيعِبادِي ٱَّلِين أَسفوا‬
kalanduan weh de meh ginhawa baran den [duk duse hadje, ُ ‫ه‬ ُ ُ َ ‫ه ه ه َ َ ح ُ ُّ ُ َ َ ً ه ُ ُ َ ح‬
٥٣ ‫ٱَّلل ِ إِن ٱَّلل يغفِر ٱَّلنوب َجِيعا إِنهۥ هو ٱلغفور ٱلرحِيم‬
malallah] na da kaam bekkatan helat helat amban ase Allahu
Taala, sabab bennal Allahu Taala ampun Ne kemon dusehin,
Sabennal iye Sangat Pangangampun Sangat Makasi.
ُ َ ‫َح َ َح‬
ُ ‫ك ُم ٱلح َع َذ‬ َ ْ َ ُ َ ْ َ
54. Duk balik kaam [magtaubat] tudju Tuhan bi duk magpatigupu si ‫اب‬ ‫َوأن ُِيب ٓوا إ ِ ََٰل َربِك حم َوأ حسل ُِموا َُلۥ مِن قب ِل أن يأت ِي‬
Iye dehellu amban katekka siksa si kaam puwas ien gey ne kaam َ ُ َ ُ َ ‫ُه‬
٥٤ ‫نِصون‬ ‫ثم َل ت‬
tinabang. َ َ ُ ُ َ َ ُ ٓ َ َ َ ‫َ ه ُ ْٓ َ ح‬
55. Duk tuhutun bi tamanan hap ne pinaturun tudju kaam amban ‫نزل إَِلحكم مِن هربِكم مِن ق حب ِل أن‬ ِ ‫وٱتبِعوا أحسن ما أ‬
َ ‫ح‬ َ َ َ
ُ ‫اب ََ حغ َتة َوأ‬ ُ َ ‫َح‬
ُ ‫ك ُم ٱلح َع َذ‬
Tuhan bi iye ne [Qur’an duk Hadith], dehellu amban katekka ٥٥ ‫نت حم َل تش ُع ُرون‬ ‫يأت ِي‬
siksa tagha hadja bu kaam gey talessa bi [katekka nen].
ُ ‫َت َ َ َٰ َ َ ه‬ َ َُ َ
56. [Si ellew] missa ne ginhawa baran in, alloh! Asal susun gana
‫ه‬
‫ۢنب ٱَّلل ِ ِإَون‬ َ
ِ ‫لَع ما فرُت ِِف ج‬ َٰ َ ‫ِس‬ َ َٰ ‫ول َن حفس َتَٰي‬
َ ‫ح ح‬ ‫أن تق‬
َ ‫َٰه‬ َ َ ُ ُ
tamanan, sabab haman haman ku si daakan Allahu Taala [gah ٥٦ ‫كنت ل ِمن ٱلسخ ِِرين‬
tuhut ku binebbegan], duk kaniyaan kun pe ngahinang
pamellang.
َ ‫نت م َِن ٱل ح ُم هتق‬
ُ ‫ك‬ُ َ َٰ َ َ َ ‫َ ح َ ُ َ َ ح َ ه ه‬
57. Atawa isab [teppet] sah pain ne, bang si be hadja ku mian katoan ٥٧ ‫ِني‬ ‫أو تقول لو أن ٱَّلل هدى ِّن ل‬
weh Allahu Taala asal kaniyaan kun ne mian amban meh aa
magmatalew.
َ ُ ََ َ ‫َ ََ حَ َ َ َ َ ه‬ َ َُ َ
58. Atawa isab [teppet sah] pain ne sakayi takite ne ne siksain: Bang ‫اب ل حو أن َِل ك هرة فأكون م َِن‬‫أ حو تقول حِني ترى ٱلعذ‬
َ ‫حسن‬ ‫ح ح‬
sih be hadja [niyah libut si aku, pabalik hap dunya] supaya ku ٥٨ ‫ِني‬ ِ ‫ٱل ُم‬
tapaniya amban meh aa magpahap hap.
َ ‫َب َت َو ُك‬
‫نت‬ ‫كَح‬‫ََ َح َ َٓح َ َ َ َ َ هح َ َ َ ح َ ح‬
‫ل قد جاءتك ءاتَٰي َٰ ِِت فكذبت بِها وٱست‬ َٰ ‫ب‬
59. [Weey sab] sabennal bakas nekew katekkahan meh ayat Ku, na
َ ‫ح‬
َ ‫م َِن ٱلكَٰفِر‬
pinuting hadja iye weh nu duk magdakag hadja kew duk ٥٩ ‫ين‬ِ
kaniyaan nun amban meh aa pananaggah.
ُ ُ ُ ‫َ َ ح َ ح َ َٰ َ َ َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ه‬
ٌ‫وه ُهم ُّم حس َو هدة‬
60. Duk si Ellew Qiyaamat, takite nu ne [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬iye ne ‫ويوم ٱلقِيمةِ ترى ٱَّلِين كذبوا لَع ٱَّلل ِ وج‬
meh siye magputing si Allahu Taalahin meh paluwehan ne َ ‫كَب‬
٦٠ ‫ين‬
َ َُ‫ح‬ ‫َ َهَ َح‬ َ ‫ََح‬
ِ ِ ‫أليس ِِف جهنم مثوى ل ِلمت‬
ngittem [maglindem, ngennus]. Weh dumain ke tudju [Narka]
Jahannam pamolean meh aa magtakabburin.
‫ٱلس ٓو ُء‬ َ َ َ ْ‫هُ ه َ هَ ح‬
ُّ ‫ازتِه حم ََل َي َم ُّس ُه ُم‬ ََُ
61. Duk pinalappas ne weh Allahu Taala iye ne meh siye ِ ‫وين ِّج ٱَّلل ٱَّلِين ٱتقوا بِمف‬
َ ُ ‫َ ُ َح‬
magmatalewin [amban Narka] sabab daagan de ien, gey ne siye ٦١ ‫َوَل ه حم ُي َزنون‬
ien tawwa kalaatan [siksa] duk gey ne siye magkasusehan.
ََ َ ُ َ ‫هُ َ ُ ُ َ ح‬
‫لَع ُك َ ح‬
62. Allahu Taala Mamapanjari tiyap tiyap ine inehin duk Iye luu si ٦٢ ‫َشء َوك ِيل‬ ِ َٰ ‫ك َشءِۖ وهو‬ ِ ‫ٱَّلل خَٰل ِق‬
tiyap tiyap ine ine Sangat Kapasangdelan. َ‫ح‬
‫ه‬ َ ْ ََ َ ‫َ ه‬ َ َ ‫اَل ُد ه‬ َ ‫ه‬
63. Tattap si Allahu Taala meh kunsi [pondohan] diyata meh langit ِ َٰ ‫ِين كف ُروا أَ‍ِبتَٰي‬
ِ ‫ت ٱَّلل‬ ِ ‫ت َوٱۡل‬
‫ۡرض وٱَّل‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ ‫َُلۥ َمق‬
duk bulakin, duk iye ne meh siye managgah si meh ayat Allahu َ ُ َٰ َ ‫ُ ْ َ َٰٓ َ ُ ُ ح‬
٦٣ ‫ِسون‬ ِ ‫أولئِك هم ٱلخ‬
Taalahin, siye ne ien meh aa malugiin.
َ ُ َ ‫ُ ح َ َ َ ح َ ه َ ح ُ ُ ٓ ٓ َ ح ُ ُ َ ُّ َ ح‬
64. Bissahun [Oh Muhammad si meh magsasakutu iyu] Bahasa si ٦٤ ‫جَٰ ِهلون‬‫قل أفغۡي ٱَّلل ِ تأمرو ِ ي أعبد أيها ٱل‬
saddi amban Allahu Taala pangandaakan bi aku manumba

441
magpatigupuin Oh kaam meh aa jahil [awam]? َ
َ ‫ۡش حك‬
َ ‫ِين مِن َق حبل َِك لَئ حن أ ح‬ َ َ ‫َََ ح ُ َ َح‬
َ ‫ِإَوَل هٱَّل‬
65. Duk sabennal bakas winahi tudju kau duk iye ne meh siye ‫ت‬ ِ ِ ‫ولقد أ‬
‫وۡ إَِلك‬
َ ‫خَٰ ِِس‬ َ َ ‫ََ ح ََ ه َ َ َ َ َ َ ه‬
‫ح‬ ُ َ ُ
[Rasul] dehellu amban kau, asal bang kew magsakutu [si saddi ٦٥ ‫ين‬ ِ ‫َلحبطن عملك وتلكونن مِن ٱل‬
amban Allahu Taala] asal pagpag ne [tumbas] hinang nun, duk
asal paniyah ne kew teed amban meh aa lugi.
‫َ ه‬
َ ‫ٱلشكِر‬ َُ ‫َ هَ َ حُح‬
66. Sumaguwa subey teed hadja Allahu Taala sinumba ٦٦ ‫ين‬ِ َٰ ‫ب ِل ٱَّلل فٱعبد وكن مِن‬
[pagpatigupuan] nun duk paniyah kew amban meh aa
magsarang shukur [si meh ni’mat Allahu Taala].
َ َ َ ُ َ‫ح‬ َ َ ‫َو َما قَ َد ُروا ْ ه‬
67. Duk gah ginanta [pinahadje] weh de Allahu Taala sampurna ‫ٱَّلل َح هق ق حدرِه ِۦ َوٱۡلۡرض َجِيعا ق حبضتُ ُهۥ يَ حو َم‬
gantaan Ne [sabab masi pe siye magsakutu], duk bulakin kemon َ َٰ َ َٰ َ َ َ ُ َ َٰ َ ‫ُ ح‬
‫ل ع هما‬ ‫ت َ ِ َي ِمينِهِۦ سبحنهۥ وتع‬ ‫ٱلحق َِيَٰ َمةِ َو ه‬
ُۢ ُ َٰ ‫ٱلس َم َٰ َو َٰ ُت َم حطو هتَٰي‬
ِ
si kengkeman Ne si Ellew Qiyaamat duk meh langitin lulun si َ ُ ‫ُح‬
٦٧ ‫ّشكون‬ ِ ‫ي‬
kanawanan Ne, Mahasutsi Allahu Taala amban iye meh
pagsakutuhan de ien. َ‫ح‬
ِ ‫ت َو َمن ِِف ٱۡل‬ َ َ ‫ٱلصور فَ َصع َِق َمن ِف ه‬
ُّ ‫َونُف َِخ ِف‬
68. Duk tinihup ne sangkakalahin, na munung [matey kemon ‫ۡرض‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ ِ ِ
َ ‫ح‬ ُ َ َ َٰ َ ‫ُ ح‬ َ ُ ‫ه َ َ َٓ هُ ُه‬
sasuku] diyata langit duk meh diyata bulakin, malaingkan sine ‫إَِل من شاء ٱَّللۖۡ ثم نفِخ فِيهِ أخرى فإِذا هم قِيام‬
َ ُ
sine sah kabayaan Allahu Taala [gah mamateyin] puwas ien ٦٨ ‫يَنظ ُرون‬
tinihupan ne sab balik saddi, na tagha hep siye katengge
tenggehan ne mandang.
ٓ ْ ‫ب َوجا‬ ُ َٰ‫ۡرض ب ُنور َرب َها َو ُوضِ َع ٱلحك َِت‬ ُ َ ‫ََ ح ََ ح‬
69. Duk magsinag ne bulakin sabab sahaya Tuhan ne, duk binettad ‫ي َء بِٱنلهب ِ ِيۧ َن‬ ِ ِ ِ ِ ‫ت ٱۡل‬ ِ ‫وأۡشق‬
َ ُ َ ‫حَ َ ُ ح َ ُ ح‬ َ ‫ح‬ َ ُ ٓ ُّ َ
َ ِ ‫ٱلش َه َداءِ َوق‬
ne kitab [listahan meh hinangin] duk binoo ne meh kanabi ٦٩ ‫َض بين ُهم بِٱۡل ِق وهم َل يظلمون‬ ‫و‬
kanabihanin duk meh saksiin [Muhammad ‫ ﷺ‬duk meh ummat
ne], sartah hinukum ne si antara [meh pinapanjarihin kemon] si
kasabennalan, duk siye ley gah siye niyah taanyaya [bisan
daahat]. َ‫ه َ َ ح ُ َ ح‬
َ ُ ‫ح‬ ‫َ ُ َ ح ُ ُّ َ ح‬
70. Duk tinuney ne [inungsuran] tumbas tiyap tiyap ginhawa ٧٠ ‫ت َوه َو أعل ُم ب ِ َما َيف َعلون‬ ‫ت ك نفس ما ع ِمل‬ ‫ووفِي‬
baranin, si bakas tahinang nen, duk Iye [Allahu Taala] labi
makahati si meh hinang den.
‫وها فُت َِح ح‬ َ ُ ٓ َ َ َٰٓ ‫َ َ ه َ َ َ ُ ٓ ْ َ َٰ َ َ ه َ ُ َ ً َ ه‬
71. Duk iluhuran ne meh siye managgain tudju [Narka] Jahannam ‫ت‬ ‫وسِيق ٱَّلِين كفروا إَِل جهنم زمراۖۡ حِت إِذا جاء‬
َ ُ ‫ح‬ ُ ُ ‫َ َ َ َ َ ٓ ََ ح‬ َ
magbaan baan, sampay bang ne siye tekka lai si iye, luka ne meh ‫أبح َو َٰ َُ َها َوقال ل ُه حم خ َزن ُت َها أل حم يَأت ِك حم ُر ُسل مِنك حم َيتلون‬
gawang nen, duk pain meh Tunggu nen si siye: Weh gah ke ْ ‫ِك حم َهَٰ َذا قَالُوا‬ ُ ‫َ َ ح ُ ح َ َ َٰ َ ُ ح َ ُ ُ َ ُ ح َ ٓ َ َ ح‬
‫ت ربِكم وينذِرونكم ل ِقاء يوم‬ ِ ‫عليكم ءاتَٰي‬
kaam bakas katekkahan meh Rasul amban kaam [pagkasi bi du َ ََٰ ‫َ َ ح‬ َ َ ‫َ َ َ َ َٰ ح َ ه ح َ َ ُ ح‬
٧١ ‫اب لَع ٱلكف ِِرين‬ ِ ‫ل ولكِن حقت ُك ِمة ٱلعذ‬ َٰ ‫ب‬
manusiyah] supaya massahan kaam meh ayat Tuhan bi duk
makitalew kaam si pagkasuwa duk ellew bi inin [Akhirat inin]?
Pain de: Weey sab, sumaguwa iye mabennalin asal [gah kahagad
kami, na patut ne] teed bissa siksain si meh aa Pananaggah.
‫ح‬ ‫َ ح ُ ُ ٓ ْ َ ح َ َٰ َ َ َ ه َ َ َٰ َ َ َ ح‬
72. Pinain si siye: Paasek ne kaam meh gawang [Narka] Jahannam ‫ِيهاۖۡ فبِئ َس َمث َوى‬ ‫قِيل ٱدخلوا أبوب جهنم خ ِِلِين ف‬
َ ‫كَب‬ َ َُ‫ح‬
kakkal ne kaam lai diyalem ne sa lama lama, na sa laat laat ne ien ٧٢ ‫ين‬ ِ ِ ‫ٱلمت‬
pamolean aa dakagan [magtakabbur si Tuhan ne].

442
َ ٓ َ َٰٓ ‫َ َ ه َ ه َ ح ْ َ ه ُ ح َ ح َ ه ُ َ ً َ ه‬
73. Duk pinanduan ne iye meh siye magmatalew si Tuhan den Tudju ‫ِت إِذا َجا ُءوها‬ ‫وسِيق ٱَّلِين ٱتقوا ربهم إَِل ٱۡلنةِ زمراۖۡ ح‬
Surgah magpanen panen, sampay bang ne siye tekka lai duk ُ ‫َ ُ َ ح َ ح َ َٰ ُ َ َ َ َ َ ُ ح َ َ َ ُ َ َ َ َٰ ٌ َ َ ح‬
‫ك حم ُ حِب ُتمح‬ ‫وفت ِحت أبوَها وقال لهم خزنتها سلم علي‬
ilukahan ne meh gawang Surgain, duk missa ne si siye meh َ ‫وها َخ َٰ ِِل‬َ ُ ُ ‫َ ح‬
٧٣ ‫ِين‬ ‫فٱدخل‬
Tunggu nen nagina: Kasanyangan ne si luu si kaam, luhaya ne
kaam na paasek ne kaam Surga tattap salama lama.
َ َ‫َ َ ح‬ ‫ح‬ َ ‫ه ه‬ َ ‫َوقَالُوا ْ ح‬
74. Duk pain de: Pudji/Sanglit si Allahu Taala, iye Ne sabennalan Ne ‫ٱۡل حم ُد َِّلل ِ ٱَّلِي َص َدق َنا َوع َدهُۥ َوأ حو َرث َنا ٱۡلۡرض‬
kami janji Nen duk pusakaan Ne kami bulak patennaan kami َ ‫ث ن َ َشا ٓ ُء فَن حِع َم أَ حج ُر ٱلح َعَٰمل‬
٧٤ ‫ِني‬
ُ ‫َ َ َ ه ُ َ حَ ه َ ح‬
‫نتبوأ مِن ٱۡلنةِ حي‬
ِ ۡۖ
amban diyalem Surgah saingge saingge kabayaan kami, Na sa
hap hap ne tumbas meh aa maghinang [ammal ibadat].
َ ُ َ ُ ‫َ َ َ ح َ َ َٰٓ َ َ َ َ ح َ ح ح َ ح‬
75. Duk takite nu ne [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬meh Malaikatin, kalibutan ‫حون ِِبَ حم ِد‬ ِ ‫وترى ٱلملئِكة حٓاف ِني مِن حو ِل ٱلعر ِش يسب‬
amban amban paliput Arash, mudji siye si sanglitan Tuhan de, ٧٥ ‫ني‬
َ ‫ح‬ َ ‫ِيل ح‬
َ ‫ٱۡل حم ُد ِ هَّلل ِ َرب ٱل َعَٰلم‬
ِ
َ َ َ‫ح‬ َ ِ ُ‫َرب ِ ِه حم َوق‬
‫َض بَيح َن ُهم بِٱۡل ِ ِۚق وق‬
ِ
Duk tahukum ne si meh antara [pinapanjarihin kemon] duk
pinain ne, Pudji/Sanglit si Tuhan Sagannap ‘Aalameen.

443
‫سُ ُورةُ غافحر‬
SURATUL GHAFIR 40 ُ

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

ٓ
١ ‫حم‬
1. Haa Meem ( Meh huruf magtampu ganah makahati maksud nen
malaingkan Allahu Taala).
‫ح‬ َ‫َ ه ح‬ َ ‫َ ُ ح‬
2. Paturunan kitab [Qur’anin] Amban Allahu Taala Sangat Kesegan ٢ ‫يز ٱل َعل ِي ِم‬ ِ َٰ‫َنيل ٱلكِت‬
ِ ‫ب مِن ٱَّلل ِ ٱلع ِز‬ ِ ‫ت‬
Sangat Makahati.
َ َٓ ‫ٱتل حوب َشدِي ِد ٱلحع َِقاب ذِي ه‬
‫ٱَّلۢنب َوقَابل ه‬ ‫ه‬ َ
3. Pangangampun duse duk Pananaima taubat, Makalandu siksa ‫ٱلط حولِِۖ َل إِل َٰ َه‬ ِ ِ ِِ ِ ‫َغف ِِر‬
Nen Sangat Mulliya [pangangarizziki], Gana Tuhan patut ٣ ‫ۡي‬ ُ ‫إ هَل ُه َو إ ََلحهِ ٱل ح َم ِص‬
ِ ۡۖ ِ
[pagpamariyawaan] malaingkan tattap Iye [Allahu Taala] duk
tudju Iye du pamoleanin.
‫ه ه ه َ ََ ْ ََ ح‬ َ ٓ ُ َٰ َ ُ َ
4. Gana nuwey si meh ayat Allahu Taala malaingkan iye du meh ‫ِين كف ُروا فَل َيغ ُر حر َك‬ ِ َٰ ‫ِف َءاتَٰي‬
‫ت ٱَّلل ِ إَِل ٱَّل‬ ِ ‫ما يجدِل‬
ََٰ ‫ح‬ ُّ َ َ
siye managgain, Na da makatanggalang kau [Oh Muhammad ‫]ﷺ‬ ٤ ‫تقل ُب ُه حم ِِف ٱِلِل ِد‬
kaluhayahan de masanyang si lahatin.
‫َ ح ُ ُّ ُ ه‬ ‫َح‬ ُ ‫حَح‬ ُ ُ َ َُ‫َ هَ ح َح‬
5. Pinuting meh siye [Rasul] dehelluhan den weh meh aa qawman ِۢ ‫كذبت قبله حم ق حوم نوح َوٱۡلح َزاب ِم ُۢن َع ِده حِمۖۡ َوه همت ك أمة‬
َ ‫ِضوا ْ بهِ ح‬
ُ ‫ُح‬ ‫ُ ْ ح‬ ُ ُ ‫ح‬
Nuh duk meh pihak [qawman ‘Ad duk Thamud] dambuli amban ‫ٱۡل هق‬ ِ ‫ب ِ َر ُسول ِ ِه حم َِلَأخذوهُ ۖۡ َو َج َٰ َدلوا بِٱل َبَٰ ِط ِل َِلدح‬
siyehin, duk magkinaagen tiyap tiyap meh ummatin si rasul ne َ َ َ َ‫ََ َ حُُ ح َ َح‬
٥ ‫اب‬ ِ ‫فأخذتهمۖۡ فكيف َكن عِق‬
[minsana, mapatey] siye, duk nuwey siye si meh kabatalan subey
daagan de duk ien kasabennalanin, Na ineddo siye weh Ku [duk
siksa] na asal makalandu sab siksa Kun.
َ ‫ك َف ُر ٓوا ْ َأ هن ُه حم أَ حص‬
ُ َٰ‫ح‬
‫ب‬
َ َ ‫َ َ َ َٰ َ َ ه ح َ َ ُ َ َ َ َ ه‬
‫وكذل ِك حقت ُك ِمت ربِك لَع ٱَّلِين‬
6. Duk kowe damikkiyan ien, patut ne kalimat Tuhan nun [wajib ne
siksain Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬luu si meh siye naggah, bennal siye ٦ ِ‫ٱنلهار‬
ien meh aa Narkain.
َ ُ َ ُ َُ ‫ه َ َح ُ َ ح َ ح َ َ َ ح َ ح‬
7. Iye meh siye malaikat magtanggung arashin duk kataliput nen, ‫حون ِِبَ حم ِد َرب ِ ِه حم‬ ِ ‫ٱَّلِين ُي ِملون ٱلعرش ومن حوَلۥ يسب‬
َ ‫ه‬ ُ ْ َ ‫ون ل هَِّل‬
َ ‫ِين َء َام ُن ۖۡوا َر هب َنا َوس حِع‬ َ ُ ‫ََح َح‬ َ ‫ح‬
mudji siye si meh sanglitan Tuhan den duk magparatsaya siye si ‫تك ح‬
‫َشء‬ ‫َو ُيؤم ُِنون بِهِۦ ويستغفِر‬
Iye, duk maku siye kaampunan si meh siye magparatsayahin, َ ‫ك َوقِه حم َع َذ‬ َ َ َ ْ َُ‫هحَ َ ح َ ح ح ه َ َ ُ ْ َ ه‬
‫اب‬ ِ ‫رۡحة وعِلما فٱغفِر ل َِّلِين تابوا وٱتبعوا سبِيل‬
[bissa den]: “Oh Tuhan kami sangat luha si tiyap tiyap ine ien ase
٧ ‫حي ِم‬ َ‫ح‬
ِ ‫ٱۡل‬
duk panghati Nun, Na ampunun ne meh siye magtaubat duk
magnuhut lan [agama] Nun, duk palappasun siye amban siksa
[Narka] Jaheem.
َ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫َه‬ ‫هَ َح ح‬
8. “Oh Tuhan kami paasekun ne siye meh Surgah Adn iye ne ‫ت َع حدن ٱل ِِت َو َعدت ُه حم َو َمن َصل َح م حِن‬ ِ َٰ‫َربنا َوأدخِل ُه حم جن‬
pangajanji Nu siyehin, duk sine sine sulut [hatul ٨ ‫ِيم‬ َ ‫يز ح‬
ُ ‫ٱۡلك‬ َ َ‫ك أ‬
ُ ‫نت ٱلح َعز‬ َ ‫َ َ ٓ ح َ َ ح َ َٰ ح َ ُ ه َٰ ح ه‬
‫ج ِهم وذرِتَٰيت ِ ِهم إِن‬
ِ ِ ‫ءابائ ِ ِهم وأزو‬
magparsaratsaya duk maghinang hap] amban meh matattoe de
duk meh kaandahan de duk meh tubu de, Bennal Kau asal Kau
du Sangat Makesegan duk Mapandeyin”.
َ َ ‫ح‬ ََ ‫ات َو َمن تَق ه‬
9. “Duk palappasun ne siye amban meh kalaatan [siksa] duk sine ‫ات يَ حو َمئِذ فق حد َر ِۡح َت ُهۥ َوذَٰل ِك‬
ِ ‫ي‬َ ‫ٱلس‬
ِ ِ
َ ‫ه‬
ِۚ ِ ‫َوق ِ ِه ُم ٱلس ِي‬

444
sine tapalappas Nu amban meh kalaatan [siksa] sabennal Kau ُ ‫ُه َو ٱلح َف حو ُز ٱلح َعظ‬
٩ ‫ِيم‬
kaasean Nu ne iye, duk damikkiyan Iye ne ien daagan Sangat
mahadjehin”.
ُ ‫ح‬ ‫ه ه َ َ َ ُ ْ َُ َح َ ََح ُ ه َ ح‬
10. Bennal iye ne meh siye managgain, ilinganan ne siye “asal putal ‫َب مِن همقت ِك حم‬
َُ‫ك‬ ‫إِن ٱَّلِين كفروا ينادون لمقت ٱَّلل ِ أ‬
Allahu Taalahin, labi pe hadje amban putal bi si pagkasi bi, َ ُ ُ ‫َ ُ َ ُ ح ح ُ ح َ ح َ َ ح َ َٰ َ َ ح‬
١٠ ‫ٱۡليم ِن فتكفرون‬ ِ ‫أنفسكم إِذ تدعون إَِل‬
sakayi kaam ilinganan binoo magparatsaya, na naggah hadja
kaam.
‫َ ح‬ ُُ ‫َ ُ ْ َهَٓ ََهَ حََح ََ ح َحََ حََح َ ح ََح‬
11. Pain de: Oh Tuhan kami, papatey Nu kami minduwe duk ‫َتف َنا بِذنوب ِ َنا ف َهل‬ ‫ني فٱع‬
ِ ‫ني وأحييتنا ٱثنت‬
ِ ‫قالوا ربنا أمتنا ٱثنت‬
ُ َ
pakellum Nu kami minduwe, na ngakun ne kami si meh duse ١١ ‫إ ِ ََٰل خ ُروج مِن َسبِيل‬
kamihin, Na ine niya pe labeyan kami paguwaan [kami tudju
Dunya]? َ ُ َ
‫ُح َ ح‬
‫ّشك بِهِۦ‬
ُ ََ ُ‫ع ه‬
‫ٱَّلل َو حح َدهُۥ كف حرت حم ِإَون ي‬ َ ِ ‫ِكم بِأنه ُه ٓۥ إ ِ َذا ُد‬ ‫ذَٰل‬
12. Damikkiyan ien, bang linganin si Allahu Taala Tunggal Iye,
َ ‫ح‬ ‫ح‬
َ ‫ُح ُ َ ُ ح ُ ه‬ ‫ح‬ ْ
naggah isab kaam, duk bang isab pagsakutu tudju Iye, ien isab ١٢ ‫ۡي‬
ِ ِ ‫ل ٱلكب‬ ِ ِ ‫تؤمِنوا فٱۡلكم َِّلل ِ ٱلع‬
pinaratsaya bin, [Na kuitu] hukumin tattap si Allahu Taala Sangat
Langkew Sangat Hadje.
ٓ ‫َ ه‬
‫ٱلس َماءِ رِ حزقا َو َما‬
ُ َ ُ َ ُ َ َٰ َ َ ‫ُ ح‬
‫َنل لكم مِن‬ ُ ‫َُ ه‬
13. Iye [Allahu Taala] Iye du mamakitehan kaam meh tanda nen duk ِ ‫هو ٱَّلِي ي ِريكم ءاتَٰيتِهِۦ وي‬
paturunan Ne kaam amban diyata langit rizziki [bohe ulan] duk ١٣ ‫ِيب‬ ُ ‫َي َت َذ هك ُر إ هَل َمن يُن‬
ِ
gey ien taesseb [tapikil] ne malaingkan sine sine pabalik
[magpatigupu tudju Allahu Taala].
َ َ ‫َ َ َ ح‬ َ َ ‫َ ح ُ ْ هَ ُح‬
14. Na maku kaam si Allahu Taala parambus bus si Iye, bisan pe ١٤ ‫ِين َول حو كرِ َه ٱلكَٰف ُِرون‬
‫ني َُل ٱل‬ ‫ٱَّلل ُمل ِِص‬ ‫فٱدعوا‬
kabunsihan meh pananaggain.
َ
15. Sangat Langkew pangkat Nen, Iye dapu arash in, paboohan Ne َٰ َ َ ‫وح م حِن أ حمره ِۦ‬
‫لَع َمن‬ ُّ ‫ت ُذو ٱلح َع حر ِش يُلحَّق‬
َ ‫ٱلر‬
ِ
َ ‫ِيع ه‬
ِ َٰ ‫ٱل َرج‬ ُ ‫َرف‬
ِ
َ ٓ َ
[wahihin] amban pangandaakan Ne, si sine sine kabayaan Ne ١٥ ‫يَشا ُء م حِن ع َِبادِه ِۦ َِلُنذ َِر يَ حو َم ٱتلهَل ِق‬
amban meh ipun Ne, supaya mangaka [kahalubiluhan] Ellew
pagkasuwa.
‫َحَ ُ َ ُ َ َ َحَ ََ ه حُ ح َ ح َ حُ ح ُ ح‬
16. [Essebun bi] Ellew pabantang ne siye [meh ipunin] gana ne tapuk ۡۖ ‫ك ٱَلَ حو َم‬ َٰ ‫يوم هم ب َٰ ِرزونۖۡ َل َي‬
‫َف لَع ٱَّلل ِ مِنهم َشء ل ِم ِن ٱلمل‬
َ‫ح‬ َ‫ه ح‬
si Allahu Taala amban siye bisan ine, Pusi ne sah teppet ١٦ ِ‫ح ِد ٱلق ههار‬ِ َٰ ‫َِّلل ِ ٱلو‬
pagmilikin Ellew inin? Si Allahu Taala Dambuwa buwa Sangat
Kesegan.
17. Ellew inin tinumbasan ne tiyap tiyap ginhawa baranin, si bakas َ ‫ت ََل ُظلح َم حٱَلَ حو َم إ هن ه‬
ُ ‫ٱَّلل ََس‬
‫يع‬
ُّ ُ َٰ َ ‫ح َ ح َ ُ ح‬
‫ك َن حفب ۢ ب َما َك َس َب ح‬ ‫ٱَلوم َتزى‬
ِ ِ ِ
tausaha nen, gana ne kaanyayahan si Ellew inin, Bennal Allahu ١٧ ‫اب‬ َ ‫ح‬
ِ ‫ٱۡل ِس‬
Taala Sangat Samet bistahan Nen.
‫ني َما‬
َ ‫كَٰظم‬َ ُ ُ‫َوأَنذ حِر ُه حم يَ حو َم ٱٓأۡلزفَةِ إذِ ٱلح ُقل‬
َ َ ‫وب َ َلى ح‬
18. Duk suwi-suwihanun siye [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬Ellew Qiyamat, ِ ِ ِ‫جر‬
ِ ‫ٱۡلنا‬ ِ ِ
ُ َُ َ ََ َ َ ‫ِلظَٰلِم‬ ‫ه‬
apabila ne meh pangateyanin parahik [hawa talewin], hipes siye ١٨ ‫ني م حِن ۡحِيم وَل شفِيع يطاع‬ ِ ‫ل‬
kemon, gana ne si meh aa panganganyayahin bagay duk
paninimbul tinuhut [pinakale].
ُّ ‫َي حعلَ ُم َخآئ َن َة حٱۡلَ حع ُني َو َما َُّتحَف‬
ُ ‫ٱلص ُد‬
١٩ ‫ور‬
19. Katauhan Ne khiyanat meh matahin duk iye tinapukan meh ِ ِ ِ
pangateyanin.

445
20. Duk Allahu Taala ngahukum sabennal duk iye ne meh siye maku َ ُ ‫َ ح‬ ُ َ
‫ِين يَ حد ُعون مِن دونِهِۦ َل َيقضون‬ َ‫ح‬
َ ‫ٱۡلقِۖ َو هٱَّل‬ ‫َ هُ َح‬
ِ ِ ‫وٱَّلل يق َِض ب‬
ُ ‫ص‬ ‫َ ح ه هَ َُ ه ُ ح‬
saddi amban Iye gey siye ien makatuney hukum bisan ine, Bennal ٢٠ ‫ۡي‬ ِ َ‫يع ٱِل‬ ‫بَِشء إِن ٱَّلل هو ٱلس ِم‬
Allahu Taala Iye Sangat Makakale Sangat Makakite.
َ ‫نظ ُروا ْ َك حي َف ََك َن َعَٰق َِب ُة هٱَّل‬
ُ ََ َ ‫َََح َ ُ ْ ح‬
21. Weh gah siye ien lumengngan diyata bulak, na supaya du pain ‫ِين‬ ‫ۡرض في‬
ِ ‫ۡيوا ِِف ٱۡل‬ ‫س‬ِ ‫۞أولم ي‬
takite de iye tumbas meh dehellu amban siyehin, kaniyaan den َ‫ح‬ َ ََ ‫َح ح َ ُ ْ ُ ح ََ ه حُ ح ُه‬ ْ ُ َ
‫ۡرض‬
ِ ‫َكنوا مِن قبل ِ ِهم َكنوا هم أشد مِنهم قوة وءاثارا ِِف ٱۡل‬
labi pe basagan amban siye [meh pananaggah Quraish] iyu duk ‫ه‬ َ َ َ ُُ ُ‫ََ َ َ ُ ُ ه‬
٢١ ‫ٱَّلل بِذنوب ِ ِه حم َو َما َكن ل ُهم م َِن ٱَّلل ِ مِن َواق‬ ‫فأخذهم‬
hadje bakkas den diyata bulak, na ineddo siye [siniksa] weh
Allahu Taala sabab meh duse de, duk gana ne si siye saddi amban
Allahu Taala ngellig [Nimbul].
ْ ََُ َ َ ‫ح‬ ُ ‫َ َ َه َ َ هح‬
22. Damikkiyan ien sabennal siye ley bakas siye katekkahan meh ِ َٰ‫ذَٰل ِك بِأن ُه حم َكنت تأت ِي ِه حم ُر ُسل ُهم بِٱِلَيِن‬
‫ت فكفروا‬
Rasul de, na naggah siye na ineddo siye [siniksa] we Allahu Taala, َ ‫َ ُ ح‬ َ ُ‫ََ َ َ ُ ُ هُ ه‬
٢٢ ‫اب‬ ِ ‫فأخذهم ٱَّلل إِنهۥ قوِي شدِيد ٱلعِق‬
Bennal Iye Sangat Kesegan Makalandu siksa Nen.
‫ح‬ َ َٰ َ ُ َ ‫َ َ َ ح َ ح َ ح‬
23. Duk sabennal bakas pinaboo weh Kami Musa [Alayhis Salam] ٢٣ ‫وَس أَ‍ِبتَٰيَٰت َِنا َو ُسل َطَٰن ُّمبِني‬ ‫ولقد أرسلنا م‬
duk meh tanda kami duk pagdatu tampal.
‫َ ه‬ َ ُ َٰ َ َ َ َٰ َ َٰ َ َ َ ‫َ َٰ ح َ ح‬
َٰ َ ْ ‫ون َف َقالُوا‬
24. Tudju Fir’aun duk Haman duk Qarun, na pain de: Pasisihir [balik ٢٤ ‫حر كذاب‬
ِ ‫س‬ ‫إَِل ف ِرعون وهمن وقر‬
mata hinang hinang Musa hin] sarta putingan.
ْ ُ َ َ َ ‫َ َ ُ ْ ح ُ ُ ْٓ َحََٓ ه‬ َ ‫فَلَ هما َجا ٓ َء ُهم ب ح‬
25. Na sakayi ne tekka [Musa] magboo kasabennalan amban Kami, ‫ٱۡل ِق م حِن عِندِنا قالوا ٱقتلوا أَناء ٱَّلِين ءامنوا‬ ِ
ََٰ َ ‫َ ه‬ ََٰ ‫َ َ ُ َ ح َ ح ُ ْ َ ٓ َ ُ ح َ َ َ ح ُ ح‬
pain de: Papateyun bi meh anak iye meh siye magparatsaya sawe ٢٥ ‫معهۥ وٱستحيوا ن ِساءهم وما كيد ٱلكف ِِرين إَِل ِِف ضلل‬
ne lu duk pakellumun bi hadja meh karendehan den. Gah du
niyah [guna] pangandagey meh pananaggain malaingkan si
kalepasan hadja.
ُ َ َ ٓ ٓ ُ ‫َ َ َ ح َ ح ُ َ ُ ٓ َ ح ُ ح ُ َ َٰ َ ح َ ح ُ َ ه‬
26. Duk pain Fir’aun: Pasagarun bi ku, papatey ku Musa ambat ‫ّن أخاف‬ ِ ِ ‫و ي أقتل موَس وَلدع ربه ۖۡۥ إ‬ ِ ‫وقال ف ِرعون ذر‬
َ َ ‫ح‬ َ ‫ح‬ ‫ح‬ َ َ ُ َ َ َُ َ
tinggalan ne Tuhan nen, bennal aku tinalew ku kaw gantian ne ٢٦ ‫ۡرض ٱلف َساد‬ ِ ‫ِينك حم أ حو أن ُيظ ِه َر ِِف ٱۡل‬ ‫أن يبدِل د‬
agama bin atawa magpatanyag diyata bulak kalarakan.
‫َ ه ح‬ ُ ُ َ َ َ ُ ‫ُ ح‬ َٰٓ َ ‫َوقَ َال ُم‬
27. Duk pain Musa [Alayhis Salaam] bennal aku mikipatalibun ku si ‫ك ُم َتك َِب َل يُؤم ُِن‬
ِ ‫وَس إ ِ ِّن عذت بِر َِب وربِكم مِن‬
َ ‫َح ح‬
Tuhan ku duk Tuhan bin, amban tiyap tiyap aa dakagan gey ٢٧ ‫اب‬ ِ ‫َِيو ِم ٱۡل ِس‬
magparatsaya si ellew pagbista.
َ ُ ‫ََح‬ ‫ح َح َ َ ح‬
َ ‫ك ُت ُم إ‬ ‫ح‬ َ َ
28. Duk pain dambuwa lella magparatsaya amban meh kahekka disi ‫يم َٰ َن ُه ٓۥ أتق ُتلون‬ ِ ‫َوقال َر ُجل ُّمؤمِن م حِن َءا ِل ف ِرعون ي‬
ُ َ ‫ح‬ ُ َٓ ‫َ ُ ً َ َُ َ َ َ هُ َح‬
Fir’aun napukan pamaratsaya ne: Wey subey papatey bi aa ۡۖ‫ت مِن هربِك حم‬ ِ َٰ‫ٱَّلل َوقد جا َءكم بِٱِلَيِن‬ ‫رجَل أن يقول ر َِب‬
ُ ‫ُ ح‬ ُ َ َ َ َ ُ
magpain Tuhan kun Allahu Taala, bu sabennal iye moohan kaam ‫ِإَون يَك كَٰذِبا ف َعل حيهِ كذِبُ ُه ۖۡۥ ِإَون يَك َصادِقا ي ِصبكم‬
meh katarrangan amban Tuhan bi? Duk bang kaniyaan nen ‫ِسف‬ ‫َ ح َُ ُ ح‬ ‫َح ُ ه َ ُ ُ ح ه هَ َ َح‬
ِ ‫َعض ٱَّلِي يعِدكمۖۡ إِن ٱَّلل َل يهدِي من هو م‬
putingan na iye du makalessa puting nen, na bang isab kaniyaan ‫َ ه‬
٢٨ ‫كذاب‬
nen sabennal, na tawwa ne kaam weh kasinduwehan pangajanji
ne kaam iyu, bennal Allahu Taala gey noh sine sine magpakaat
duk putingan. َ‫ح‬
َُ ُ َ ََ
‫نِصنا ِم ُۢن‬ ‫ۡرض فمن ي‬ َ ‫ك حٱَلَ حو َم َظَٰهر‬
ِ ‫ين ِِف ٱۡل‬
ُ ‫َ َٰ َ ح ِ َ ُ ُ ح ُ ح‬
‫تَٰيقوم لكم ٱلمل‬
29. [Pain ne]: Oh kaam meh aa qawman ku, si kaam ne kawasehin ِ ِ
ٓ َ َ َٰ َ َ ٓ َ ‫َ ٓ َ َ َ َ ح َ ح ُ َ ٓ ُ ُ ح ه‬ ‫ه‬ ‫ح‬
kuitu patampal kaam diyata bulak, na sine manabangan kite bi ‫بَأ ِس ٱَّلل ِ إِن جاءنا قال ف ِرعون ما أرِيكم إَِل ما أرى وما‬
amban siksa Allahu Taalahin bang ne tekka? Pain Fir’aun: Gana َ‫ُ ح ه َ َ ه‬ ‫َح‬
٢٩ ِ‫ٱلرشاد‬ ‫أهدِيكم إَِل سبِيل‬

446
pakitehan ku kaam, malaingkan iye ru takite kun, duk gey kaam
toan ku malaingkan subey du lan matumawwain.
َ‫َ ُ ح‬ ُ َ َ ٓ ‫َ َ َ ه ٓ َ َ َ َ َٰ َ ح‬
30. Duk pain iye magparatsaya ley: Oh kaam aa qawman ku, bennal ‫ّن أخاف َعل حيكم مِثل يَ حو ِم‬ ِ ِ ‫وقال ٱَّلِي ءامن تَٰيقو ِم إ‬
aku tinalew ku si kaam kowe meh iye ellew [mapaatag si ٣٠ ‫اب‬ َ ‫حَح‬
ِ ‫ٱۡلحز‬
qawman Nuh duk Thamud duk ‘Adin].
َ ُ َ َ َ َ ُ ِ‫حَ َح َح‬
َ ‫ود َو هٱَّل‬
ُ ‫ِين ِم ُۢن ََ حع ِده حِم َو َما ه‬
31. Kowe tumbas meh aa qawman Nuhin duk ‘Aad duk Thamud duk ‫ٱَّلل‬ ‫ب قوم نوح وَعد وثم‬ ِ ‫مِثل دأ‬
‫ح‬ ‫ُ ُ ُ ح‬
iye meh siye dambuli amban siye ien duk dumain kabayaan ٣١ ِ‫يد ظلما ل ِلع َِباد‬ ‫ي ِر‬
Allahu Taalahin kaanyayahan si ipun Ne.
ُ ‫َ َ َٰ َ ح ِ ٓ َ َ ُ َ َ ح‬
32. Duk Oh kaam meh aa qawman ku sabennal aku tinalew ku bang ٣٢ ِ‫ٱتل َناد‬
‫ك حم يَ حو َم ه‬ ‫وتَٰيقوم إ ِ ِّن أخاف علي‬
tekka ne si kaam ellew [Ellew Qiyaamat] Ellew paglilinganin.
‫ح‬ ‫ه‬ ُ َ َ ‫َ ح َ ُ َ ُّ َ ُ ح‬
33. [Essebun bi] si Ellew palahi kaam pataikut [amban Narka], bu ‫ين َما لكم م َِن ٱَّلل ِ م حِن ََعصِ م َو َمن يُضل ِِل‬ ‫يوم تولون مدب ِ ِر‬
َ َ َ ُ‫ه‬
gana ne makapalappas kaam saddi amban AllahuTaala, duk sine ٣٣ ‫ٱَّلل ف َما َُلۥ م حِن هاد‬
sine ilepas weh Allahu Taala, na gana ne si siye toh.
َ ‫ح‬ َ َٰ َ َ ‫َ ح ُ ح‬ ُ ُ ُ ‫َََ ح َ َٓ ُ ح‬
34. Duk sabennal bakas tekka si kaam Yusof [Alayhis Salaam] tagna ‫ت ف َما زِتلُ حم ِِف شك‬ ِ ‫وسف مِن قبل بِٱِليِن‬ ‫ولقد جاءكم ي‬
‫ه‬ َ َ ‫ح‬ َ ُ ‫ح‬
ُ ‫ِت إذا هلك قلت حم لن َيبعث‬ ُ َ َ َ َ ‫ه‬ َ ُ ََٓ ‫ه‬
pe magboo meh katarrangan [kasabennalan], na gah kaam halin ‫ٱَّلل ِم ُۢن‬ ِ َٰٓ ‫مِما جاءكم بِهِۖۡۦ ح‬
ُ ‫ض ُّل ه‬
ٌ َ‫ٱَّلل َم حن ُه َو ُم حِسف ُّم حرت‬ ُ َ َ َ ‫ح‬
si pagkutu kutuan bi, sampay taabut iye matey, pain bi: Asal gey ٣٤ ‫اب‬ ِ ِ ‫ََع ِده ِۦ َر ُسوَل كذَٰل ِك ي‬
ne magpaboo Allahu Taala puwas amban iye Rasul, kowe
damikkiyan ien pangalepas Allahu Taala iye aa magpakaat duk
magkutu kutuin.
‫ه َ ح ُ ح َ َٰ َ َ َٰ ُ ح َ ُ َ ح‬ َ ٓ َ ُ َٰ َ ُ َ ‫ه‬
35. Iye ne meh siye nuwey si meh ayat Allahu Taala, si dumain ‫َب َمق ًتا‬ ‫ۡي سلطن أتىهمۖۡ ك‬ ِ َٰ ‫ِف َءاتَٰي‬
ِ ‫ت ٱَّلل ِ بِغ‬ ِ ‫ٱَّلِين يجدِلون‬
‫َ ه َ َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ َ َ ح َ ُ ه ُ َ َ َٰ ُ َ ح‬
kaniyaan den katekkahan tanda, sa hadje hadje ne ama amban ‫ب‬
ِ ‫ك قل‬ ِ ‫عِند ٱَّلل ِ وعِند ٱَّلِين ءامنوا كذَٰل ِك يطبع ٱَّلل لَع‬
َ
Allahu Taala duk si meh siye magpaparatsaya [sine sine nulang ٣٥ ‫ُم َتك َِب َج هبار‬
dumain si kasabennalan], Kowe damikkiyan ien panatak Allahu
Taala luu si pangateyan tiyap tiyap magdakag duk mag-abbu.
36. Duk pain Fir’aun: Oh Haman, patenggehanun ku luma langkew َ َٰ‫ل َأبحلُ ُغ حٱۡلَ حس َب‬
٣٦ ‫ب‬
‫َ ح ه‬
ٓ ِ ‫صحا ل َع‬ َ ُ َ َ
‫َوقال ف حِر َع حون تَٰي َٰ َه َٰ َم َٰ ُن ٱبح ِن َِل‬
kalu ku ngasuwa meh lan.
َ َُ َ َٰ َ ‫َل إ ِ َلَٰهِ ُم‬ َ َ
َٰٓ ِ ‫ت فَأ هُل َِع إ‬ َ َٰ ‫أَ حس َب‬
37. Meh lan tudju langit duk takite ku Tuhan Musahin, Duk ‫ِإَوّن ۡلظ ُّن ُهۥ كَٰذِبا‬
ِ ‫وَس‬
َ َ ‫ب ه‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
َ َ ‫َ ُ ه‬ َ َ ُٓ ُ َ ‫ََ َ َ ُ َ ح َح‬
sabennal aku pangannal ku iyehin putingan, Duk kowe ‫يلِۚ َو َما ك حي ُد‬ ‫ه‬
ِ ِ ‫وكذَٰل ِك زيِن لِفِرعون سوء عملِهِۦ وصد ع ِن ٱلسب‬
َ ‫َ ه‬
damikkiyan ien pinangari ngarihan pusi Fir’aun, kalaatan hinang ٣٧ ‫ف حِر َع حون إَِل ِِف ت َباب‬
nen duk panambel lan [kasabennalanin], Duk gana du [guna]
pangandagey Fir’aunin malaingkan kalugian, kalepas hadja.
َ ‫َ َ َ ه ٓ َ َ َ َ َٰ َ ح ِ ه ُ َ ح ُ ح َ َ ه‬
38. Duk pain iye aa magparatsaya miyaan: Oh kaam meh aa ٣٨ ِ‫ٱلرشاد‬ ‫ون أهدِكم سبِيل‬
ِ ‫وقال ٱَّلِي ءامن تَٰيقوم ٱتبِع‬
qawman ku, tuhutun bi ku, toan te kaam lan tumawwa.
َ َ ََ ‫ه‬ َ ‫ح َ َ َٰ ُ ُّ ح‬ َ ‫َ َ ه‬
39. Oh kaam meh aa qawman ku, Iye Dunya inin pagpamellangan ‫ه د ُار‬ ِ ‫ٱلن َيا َمتَٰع ِإَون ٱٓأۡلخِرة‬ ‫تَٰي َٰق حو ِم إِن َما هَٰ ِذه ِ ٱۡليوة‬
َ‫ح‬
hadja daddali, Duk bennal Akhiratin iye ien lahat makakkalin. ٣٩ ِ‫ٱلق َرار‬
َ َ َ ‫َ ح َ َ َ َ َ َ ُ ح َ َٰٓ ه ح‬
40. Sine sine maghinang laat, na gey iye tinumbasan malaingkan ‫ى إَِل مِثل َها ۖۡ َو َم حن َع ِمل صَٰل ِحا مِن‬‫من ع ِمل سيِئة فَل َيز‬
َ ُ َ ‫َ ُ ْ َ َٰٓ َ َ ح ُ ُ َ ح َ ه َ ُ ح‬ ‫َ َ َ ح ُ َ َٰ ُ ح‬
kowe du sab ien [laat] duk sine sine maghinang [hap] makasulut ‫نث َوه َو ُمؤمِن فأولئِك يدخلون ٱۡلنة يرزقون‬ ‫ذكر أو أ‬

447
amban lella neke atawa dende sarta iye ley magparatsaya, Na iye ٤٠ ‫ۡي ح َِساب‬‫َ َح‬
ِ ‫فِيها بِغ‬
meh siye ien makaasek Surgain, rinizzikian siye [lai salama lama]
gana pagbista.
َ َ ُ ‫َ َ َ ح َ ٓ َ ح ُ ُ ح َ ه َ َٰ َ َ ح‬
41. Duk Oh kaam meh aa qawman ku, weey bang kaam boo ku ٤١ ِ‫ّن إَِل ٱنلهار‬
ٓ ِ ‫۞وتَٰيَٰقو ِم ما َِل أدعوكم إَِل ٱنلجوة ِ وتدعون‬
tudju kalappasan boo bi sab ku tudju Narka?
ََ ‫ح‬ َ ‫َ ح ُ َ ه َُ ح‬ َ ُ ‫َح‬
42. Boo bi ku naggah si Allahu Taala duk magsakutu si Iye, si gana ‫ۡش َك بِهِۦ َما ليح َس َِل بِهِۦ عِلم َوأنا‬
ِ ‫تدعون ِّن ِۡلكفر بِٱَّلل ِ وأ‬
panghati ku si ien, Bu aku boo te kaam tudju [agama] Sangat ‫حَه‬
٤٢ ‫يز ٱلغفَٰ ِر‬ َ‫َح ُ ُ ح َ ح‬
ِ ‫أدعوكم إَِل ٱلع ِز‬
Mageesan Sangat Mangangampunin?
َ ‫ُّ ح‬ ‫َ َ ح‬ َ َ ٓ َ ُ ‫َ َ ََ َهَ َح‬
43. Asal gana pagduwe duwe boo bi teed ku [numba] si gah niyah ‫ٱلن َيا َوَل ِِف‬ ‫ّن إَِلحهِ ليح َس َُلۥ دع َوة ِِف‬ ِ ‫َل جرم أنما تدعون‬
َ
َ ‫ِني ُه حم أ حص‬
ُ َٰ‫ح‬ ‫ح‬ ‫ه‬ َ ‫َ ِ ََ ه َ َ هَٓ َ ه‬
َ ‫ٱَّلل ِ َوأن ٱل ُم حِسف‬
taabbit panumba iye si Dunya duk si Akhirat, Duk bennal ‫ب‬ ِ ‫ٱٓأۡلخِرة وأن مردنا إَِل‬
pamabalikan kite bihin [bang kite bi beyah beyah] tudju Narka ٤٣ ِ‫ٱنلهار‬
pain, Duk bennal magpakaatin siye teed meh aa Narkain.
‫َ َ َ ح ُ ُ َ َ ٓ َُ ُ َ ُ ح ََُ ُ َح ٓ َ ه‬
َ ‫ٱَّلل ِ إ هن ه‬
44. Na asal song du teed taesseb bi iye pinain ku si kaamin duk ‫ٱَّلل‬ ِ ‫فستذكرون ما أقول لكم وأفوِض أم ِري إَِل‬
‫َ ُ ح‬
deeman ku pakaradjaan kun si Allahu Taala, sabennal Allahu ٤٤ ِ‫ۡي ُۢ بِٱلع َِباد‬ ‫ب ِص‬
Taala Sangat Makakite si meh ipun Ne.
َ َ ْ َ ُ ‫فَ َوقَى َٰ ُه ه‬
45. Na inelligan iye weh Allahu Taala amban kalaatan pangandagey ‫ات َما َمك ُر ۖۡوا َو َحاق أَ‍ِب ِل ف حِر َع حون ُس ٓو ُء‬ َ
ِ ‫ٱَّلل َس ِي‬
َ َ‫ح‬
den, Duk paatag ne si meh kampung Fir’aunin sa laat laat siksain. ٤٥ ‫اب‬ِ ‫ٱلعذ‬
ْ ُ ‫َ َ َُ ُ ه َُ َح‬ َ ُ ُ ََ َ ُ ‫ه ُ ح‬
46. Narkain pinakite si meh nyawa kampung Fir’aun salung kohap ‫ار ُيع َرضون عل حي َها غدوا َوعشِ يا َوي حوم تقوم ٱلساعة أدخِل ٓوا‬ ‫ٱنل‬
َ ‫َ َ ح َ ح َ َ َ ه َح‬
duk ellew nengge ne qiyaamatin, [pinain]: Paasekun bi ne meh ٤٦ ‫اب‬ ِ ‫ءال ف ِرعون أشد ٱلعذ‬
kampung Fir’aunin sa peddi peddi siksa.
‫ه َ َ ُ ُ ُّ َ َ َٰٓ ُ ْ ه َ ح َ ح َ ُ ْ ه‬ َ ٓ َ ََ ‫ح‬
47. Duk [essebun bi] apabila ne magsambung meh pananaggain ‫َب ٓوا إِنا‬ ‫حا ُّجون ِِف ٱنلارِ فيقول ٱلضعفؤا ل َِّلِين ٱستك‬ ‫ِإَوذ يت‬
َ َ َ ‫ُه َ ُ ح ََ ََح ُ ح‬ َ
diyalem Narka, Na pain meh malamma lammahin si iye ne meh ٤٧ ِ‫نتم ُّمغ ُنون ع هنا ن ِصيبا م َِن ٱنلهار‬ ‫كنا لكم تبعا فهل أ‬
siye madakaganin: Bennal kami kaniyaan kamihin si kaam hadja
patuhut tuhut, Na ine ngeddo kaam amban kami bahagi [siksa]
Narka?
َ َ ‫َٓ ه هَ َح‬
َ ‫ك َم ََ ح‬ ُ ‫َ َ ه َ ح َ حَُ ْ ه‬
48. Pain iye ne meh siye madakaganin: Bennal tiyap tiyap kite bi ‫ني‬ ‫َب ٓوا إِنا ك فِيها إِن ٱَّلل قد ح‬ ‫قال ٱَّلِين ٱستك‬
‫ح‬
dangan, diyalem Narka, bennal Allahu Taala bakas ne hukum Ne ٤٨ ِ‫ٱلع َِباد‬
antara meh ipunin.
49. Duk pain iye ne meh siye diyalem Narkain si meh Tunggu َ ‫ُ َُ ح‬ ْ ُ ‫ح‬ َ َ
‫ۡل َزنةِ َج َه هن َم ٱدعوا َر هبك حم َيفِف ع هنا‬ َ ‫َوقَ َال هٱَّل‬
ِ ِ‫ِين ِِف ٱنلهار‬
Jahannamin: Maku ne ko kaam si Tuhan bi, ambat palampung ne َ َ‫َ ح‬ ‫َح‬
٤٩ ‫اب‬ِ ‫يوما مِن ٱلعذ‬
si kami bisan hadja daellew amban siksa.
ْ ُ َ ََ ْ ُ َ َ ‫ح‬ ُ ُ ُ ُ ‫َ ُْٓ ََ َح َ ُ َح ُ ح‬
50. Pain hadja [Meh Tunggu Narkain]: Weh gah ke kaam bakas ‫ل ِۚ قالوا‬ ِۖ ِ َٰ‫قالوا أو لم تك تأت ِيكم رسلكم بِٱِلَيِن‬
َٰ ‫ت قالوا ب‬
َ َ ‫َ ه‬ َ ‫َ ح ُ ْ َ َ ُ َ َٰٓ ُ ْ ح‬
katekkahan meh Rasul bi? Magboo meh katarrangan ٥٠ ‫ين إَِل ِِف ضلَٰل‬ ‫عؤا ٱلكَٰف ِِر‬ ‫فٱدع ُۗوا وما د‬
[kasabennalan]? Pain de: Weey sab, pain de: Na maku ne kaam
[nganduwaa] duk gana du [guna] duwaa meh aa pananaggain,
malaingkan lanyap hadja [gey tinaymah].
51. Sabennal Kami asal tabangan Kami meh Rasul Kamihin duk iye
ُ ‫ٱل حن َيا َو َي حو َم َي ُق‬
‫وم‬ َ ‫ِين َء َام ُنوا ْ ِِف ح‬
ُّ ِ ‫ٱۡل َي َٰوة‬ َ ‫نِص ُر ُسلَ َنا َو هٱَّل‬
ُ ُ َ‫إنها َنل‬
ِ
ُ َ ‫ح‬ َ‫ح‬
ne meh siye magparatsayahin, si kaellum Dunya duk si ellew ٥١ ‫ٱۡلشهَٰد‬

448
nengge ne meh saksiin [ Meh Malaikat naksian meh Rasul si
Ellew Qiyaamat].
َ ُ ‫ه‬ َ ُ ‫َحَ َ َ َ ُ ه‬
52. Si Ellew gey ne makatabang meh panganganyahin ‫ني َم حعذ َِرت ُه حمۖۡ َول ُه ُم ٱلل حع َنة َول ُه حم ُس ٓو ُء‬
َ ‫ٱلظَٰلِم‬
ِ ‫يوم َل ينفع‬
[magsasakutuhin] ujjur den duk maniya si siyehin du mulka duk ‫ه‬
٥٢ ِ‫ٱلار‬
sa laat laat ne [tumbas] siksa makalandu.
َ َٰٓ َ ‫َ َ َ ح َ َ ح َ ُ َ ح ُ َ َٰ َ َ ح َ ح َ َ ٓ ح‬
َ َٰ‫ِيل ٱلحك َِت‬
53. Duk sabennal bakas pangurung weh Kami Musa toin [duk meh ٥٣ ‫ب‬ ‫ولقد ءاتينا موَس ٱلهدى وأورثنا ب ِّن إِسرء‬
mu’jizat] duk pamusaka weh Kami Bani Israil Kitab [Tauratin].
َ ‫ُهدى َوذ حِك َر َٰ ُ ْ ح َ ح‬
54. Toh duk paesseb si meh aa taga pikilan. ِ َٰ‫ى ِۡلو ِل ٱۡللب‬
٥٤ ‫ب‬

َ َ َ ‫َ ح ح ه َ ح َ ه َ َ ح ح‬
55. Na pasandal kew [magsabr Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬sabab janji Allahu ‫ٱس َتغف حِر َِّلۢنبِك َو َسب ِ حح ِِبَ حم ِد َربِك‬‫فٱص َِب إِن وعد ٱَّلل ِ حق و‬
َ ‫َ ح‬ َ‫ح‬
Taalahin bennal, duk magpaampun kew si duse nu, duk mudji ٥٥ ‫ٱۡلبحك َٰ ِر‬
ِ ‫َش و‬
ِ ِ ‫بِٱلع‬
kew si sanglitan Tuhan nu kohap salung [si meh sambahayang
lime waktu].
ََ ‫ح‬ َ ‫ه‬ َ ٓ َ ُ َٰ َ ُ َ ‫ه ه‬
56. Sabennal iye ne meh siye nuwey si meh ayat Allahu Taala si gah ‫ت ٱَّلل ِ بِغ حۡيِ ُسل َطَٰن أتى َٰ ُه حم إِن ِِف‬
ِ َٰ ‫ِف َءاتَٰي‬
ِ ‫إِن ٱَّلِين يجدِلون‬
‫َ ح َ ح ه‬
َ‫ٱَّللِۖۡ إنه ُهۥ ُهو‬ َ ُ ‫ح ه ح ه‬ ُ ُ
niyah tanda de tekka si siye, gana diyalem pangateyan de ien ِ ِ ‫صدورِهِم إَِل كَِب ما هم بِبَٰلِغِي ِۚهِ فٱستعِذ ب‬
malaingkan kadakag, bu gey du ien taabut de [gana daagan de], ُ ‫يع حٱِلَ ِص‬
٥٦ ‫ۡي‬ ‫ه‬
ُ ‫ٱلس ِم‬
Na mikipatalibun kew [ amban meh kalaatan de ien Oh
Muhammad] si Allahu Taala bennal Iye Sangat Makakale Sangat
Makakite.
َ ‫َ ح‬ َُ‫ك‬‫َ ح‬ َ‫ح‬ ََ
َ َ ‫ۡللح ُق ه‬
57. Asal pagpapanjari meh langit duk bulakin labi pe hadje amban ِ ‫َب م حِن خل ِق ٱنله‬
‫اس َولَٰك هِن‬ ِ ‫ت َوٱۡل‬
‫ۡرض أ‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
َ َ َ ََ‫ك‬‫َ ح‬
pagpapanjari manusiya, sumaguwa kehekkahan meh manusiyain ٥٧ ‫اس َل َي حعل ُمون‬ ِ ‫َث ٱنله‬ ‫أ‬
gey tahati de.
ْ ُ َ َ ْ ُ َ َ َ ‫ح َ ح َ َ حَ ُ َ ه‬
58. Duk gey magsali aa mapessekin duk aa mangitehin duk iye ne ‫م وٱِل ِصۡي وٱَّلِين ءامنوا وع ِملوا‬َٰ ‫َو َما ي َ حس َتوِي ٱۡلع‬
َ ‫َ َ ه‬ َ ٓ ُ ‫ه َٰ َ َٰ َ َ ح‬
meh siye maghinang [hap] meh makasulutin duk iye mag ٥٨ ‫َس ُء قل ِيَل هما ت َتذك ُرون‬
ِ ‫ت وَل ٱلم‬
ِ ‫ٱلصل ِح‬
pakalaatin, asal kulang teed taesseb bi [tatali bi pamintang bin].
ََ‫ك‬‫ه ه َ َ َ ه َ ح َ َ َ َ َٰ ه َ ح‬
59. Bennal oras [qiyamatin] asal patekka teed gana pagkutu kutu, ِ ‫َث ٱنله‬
‫اس‬ ‫إِن ٱلساعة ٓأَلت ِية َل ريب فِيها ولكِن أ‬
َ ‫َ ح‬
sumaguwa kabanesan manusiyain asal gey magparatsaya. ٥٩ ‫َل يُؤم ُِنون‬
َ ُ ‫َ َ َ َ ُّ ُ ُ ح ُ ٓ َ ح َ ح َ ُ ح ه ه َ َ ح َ ح‬
60. Duk pain Tuhan bin: Maku kaam si Aku taima Ku si kaam, ‫َبون‬
ِ ‫جب لكم إِن ٱَّلِين يستك‬ ِ ‫و ي أست‬
ِ ‫وقال ربكم ٱدع‬
bennal iye ne meh siye magdakag hadja amban pag-ibadat si ٦٠ ‫ين‬َ ‫ادِت َسيَ حد ُخلُون ج َهن َم داخِر‬
َ ‫ه‬ َ َ َ َ ‫َ ح‬
ِ ِ ‫عن عِب‬
Aku, asal song teed siye makaasek Narka diyalem kadekdes.
‫َ هَ َ ُح ً ه‬ ْ ُُ َ َ ‫َ ََ َ ُ ه‬ ‫هُ ه‬
61. Allahu Taala hinang Ne si kaam sangemin supaya pahali halihan ِ ‫ٱَّلل ٱَّلِي جعل لك ُم ٱَلحل ل ِت حسكنوا فِيهِ وٱنلهار مب‬
‫ِصا إِن‬
َ ََ‫ك‬‫َ َ َٰ ه َ ح‬ ََ ‫هَ َُ َ ح‬
bi duk ellewin danta, bennal Allahu Taala asal Iye dapu ِ ‫َث ٱنله‬
‫اس َل‬ ‫اس ولكِن أ‬ ِ ‫ٱَّلل َّلو فضل لَع ٱنله‬
َ ُ ‫ح‬
kalabbihanin si meh manusiya, sumaguwa kabanesan ٦١ ‫يَشك ُرون‬
manusiyain asal gey magshukur.
َ ‫ه‬ ‫َ ُ ُ ه ُ َ ُّ ُ ح َ ُ ُ َ ح ه‬
62. Damikkiyan ien Allahu Taala Tuhan bin, Magpapanjari tiyap َٰ ‫َشء َلٓ إ ِ َل َٰ َه إَِل ُه َو ۖۡ فَأ ه‬
‫ّن‬ ِ ‫ذَٰل ِكم ٱَّلل ربكم خَٰل ِق‬
‫ك‬
tiyap ine ine, Gana Tuhan patut [sinumba] malaingkan Iye, na َ ُ َ‫ُح‬
٦٢ ‫تؤفكون‬
saingge pataykut bi [amban Allahu Taalahin]?

449
َ َ ‫ه َح‬ َ ْ ُ َ َ ‫َ َ َٰ َ ُ ح َ ُ ه‬
63. Kowe damikkiyan ien pataykut iye ne meh siye kaniyaan den si ٦٣ ‫ح ُدون‬ ِ َٰ ‫ِين َكنوا أَ‍ِبتَٰي‬
‫ت ٱَّلل ِ َي‬ ‫كذل ِك يؤفك ٱَّل‬
meh ayat Allahu Taala naggah.
ُ ٓ ٓ ‫َ ََ َ ُ ُ حَ َ ََ َ ه‬ ‫هُ ه‬
64. Allahu Taala Iye mangahinang si kaam bulak matetegin duk ‫ٱلس َما َء ب ِ َناء َو َص هو َرك حم‬ ‫ٱَّلل ٱَّلِي جعل لكم ٱۡلۡرض قرارا و‬
ُ ُّ ُ ‫َ ه َ َٰ َ َٰ ُ ُ ه‬ ُ ََ َ َ ‫ََ ح َ َ ُ َ َُ ح‬
langitin pagen nengge, duk pabantuk Ne kaam sa hap hap ۡۖ‫ٱَّلل َربك حم‬ ‫ت ذل ِكم‬ ِۚ ِ ‫فأحسن صوركم ورزقكم مِن ٱلطيِب‬
bantuk bin, duk rizzikian Ne kaam amban meh sutsi, kowe َ ‫ٱَّلل َر ُّب ٱلح َعَٰلَم‬
٦٤ ‫ني‬ َ ‫َف َت َب‬
ُ ‫ار َك ه‬
ِ
damikkiyan ien Allahu Taala Tuhan bin, Na mahatinggi Allahu
Taala Tuhan Sagannap ‘Alam.
65. Iye [Allahu Taala] Maellum kakkalin, Gana Tuhan patut
‫ه‬ َ ‫ِينُۗ ح‬
ِ ‫ٱۡل حم ُد َِّلل‬ َ ‫ني َ َُل ٱل‬ ‫ُ َ ح َ ُّ َ ٓ َ َٰ َ ه ُ َ َ ح ُ ُ ُ ح‬
َ ‫ُمل ِص‬
ِ ‫هو ٱلۡح َل إِله إَِل هو فٱدعوه‬
[sinumba] malaingkan Iye, na maku kaam si Iye patulus si agama ٦٥ ‫ني‬ َ ‫َرب ٱلح َعَٰلَم‬
ِ ِ
Ne, Sanglit si Allahu Taala Tuhan Sagannap ‘Alam.
َ ‫ه‬ ُ َ ُ ‫ُ ُ َح َ حَُ ه َ َح‬ ‫ُح‬
66. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬Bennal aku pineges ku, numba iye ‫ون ٱَّلل ِ ل هما‬
ِ ‫۞قل إ ِ ِّن ن ِهيت أن أعبد ٱَّلِين تدعون مِن د‬
َ ‫ت مِن هرَب َوأُم حِر ُت أَ حن أُ حسل َِم ل َِرب ٱلح َعَٰلَم‬
ُ َٰ ‫ّن حٱِلَي َن‬ ََٓ
ne meh siye pamakuhan bi saddi amban Allahu Taalahin, sakayi ٦٦ ‫ني‬ ِ ِ ِ ِ َ ِ ‫جاء‬
ku katekkahan meh katarrangan amban Tuhan ku, duk taraak ku
patigupu si Tuhan sagannap ‘Alamin.
ُ ََ ُ َ ُّ ُ ُ ُ ََ َ ‫ُ ه‬
67. Iye [Allahu Taala] Iye mamapanjari kaam amban bulakin [asal ‫ه َو ٱَّلِي خلقكم مِن ت َراب ث هم مِن ن حطفة ث هم م حِن َعلقة ث هم‬
ُ ْ ُ ُ ُ ُ َُْ ُُ ُ ‫ح‬ ُ ‫ُح‬
asal Adam Alayhis Salaam] puwas ien amban nutfa [lella duk ‫َي ِر ُجك حم ُِفَل ث هم تلِ َ حبلغ ٓوا أش هدك حم ث هم تلِ َكونوا ش ُيوخا‬
ُ ‫َ ه‬ َْ ُُ
dende] puwas ien amban alaqa [laha magkumpel] puwas ien ُ َ
‫ِف مِن ق حبل ۖۡ َوتلِ َ حبلغ ٓوا أ َجَل ُّم َسم َول َعلك حم‬َٰ ‫ِنكم همن ُي َت َو ه‬
ُ
‫َوم‬
paguwa ne Ne kaam nakanak, puwas ien taabut ne sab kaam َ ُ َ
٦٧ ‫ت حعقِلون‬
nulig hadje ne, puwas ien manjari ne sab abahi, duk
[kasinduwehan amban kaam] pinapatey pe dehellu amban ien
duk supaya taabut bi iye tegteban tartantu ley, duk kalu kalu du
pain taakkal bi [tatali tali bi ien].
ُ َ ُ ُ ‫َُ ه ُح َُ ُ َ َ َ َ َ َ ه‬
68. Iye du [Allahu Taala] Iye magpakellum duk magpapateyin, na ‫َض أ حمرا فإِن َما َيقول َُلۥ كن‬
َٰٓ ‫ۡحۦ وي ِميتۖۡ فإِذا ق‬
ِ ‫هو ٱَّلِي ي‬
ُ ُ َ
apabila tuney Ne pakaradjaanin, na iye du hadja teppet binissa ٦٨ ‫ف َيكون‬
Nen: Niyah kew na paniyah ne.
َ ُ َ ‫ه َ ه َٰ ُ ح‬ َ ٓ َ ُ َٰ َ ُ َ ‫َ َ ح َ َ َ ه‬
69. Weh gah ke kew mayam tudju iye ne meh siye nuwey si meh ٦٩ ‫ِصفون‬ ِ َٰ ‫ِف َءاتَٰي‬
‫ت ٱَّلل ِ أّن ي‬ ِ ‫ألم تر إَِل ٱَّلِين يجدِلون‬
ayat Allahu Taala? Na weey siye ien pataykut amban
kasabennalan?
َ َ َ ‫َٓ ح‬ َ ‫ه َ َ هُ ْ ح‬
70. Iye ne meh siye pinuting weh de kitab [Qur’anin] duk iye ‫ب َوب ِ َما أ حر َسل َنا بِهِۦ ُر ُسل َنا ۖۡ ف َس حوف‬
ِ َٰ‫ٱَّلِين كذبوا بِٱلكِت‬
َ َ
pinaturun Kami si meh Rasul Kamihin, na song du katauhan de ٧٠ ‫َي حعل ُمون‬
[siksain].
َ ُ َ ‫ح َ ح َ َٰ ُ ٓ َ ح َ َٰ ح َ ه‬
71. Apabila ne meh kanyamunin si meh kellong de duk meh ٧١ ‫ٱلسلَٰسِل ي ُ حس َح ُبون‬‫إِذِ ٱۡلغلل ِِف أعنقِ ِهم و‬
karenahin [buh ne] siye ilalas [taimangkan de ne tumbas
panaggah den].
72. Diyalem boheh [panas manamal] duk diyalem Narkah pe
َ َ ‫ه ُح‬
٧٢ ‫ج ُرون‬
ُ َ ‫ِِف ح‬
‫ٱۡل ِمي ِم ث هم ِِف ٱنلارِ يس‬
pinekketan sab.
73. Puwas ien pinain si siye: Intag ne iye bakas pagsakutuhan bi َ ُ ‫ُ ه َ َُ ح َح َ َ ُ ُ ح ُح‬
٧٣ ‫ّشكون‬
ِ ‫ثم قِيل لهم أين ما كنتم ت‬
[sunumba bin]?

450
ُ َ ْ ‫ه َ ُ ه‬ َ ْ ُّ َ ْ ُ َ ‫ه‬ ُ
74. [Sinumba bi] Saddi amban Allahu Taalahin? Pain de: Lanyap ne ‫ون ٱَّللِۖۡ قالوا ضلوا ع هنا بَل ل حم نكن ن حد ُعوا مِن ق حبل‬
ِ ‫مِن د‬
amban kami, sugah gah pain kami bakas maku matuu ley bisan َ ‫كَٰفِر‬ َ ‫َ ح َ َ َٰ َ ُ ُّ ه ُ ح‬
٧٤ ‫ين‬ ِ ‫ضل ٱَّلل ٱل‬
ِ ‫شيا كذل ِك ي‬
si ine, kowe damikkiyan ien pangalepas Allahu Taala meh
pananaggain.
َ‫ح‬
‫نت حم‬ َ ‫ۡرض ب َغ حۡي ح‬
ُ ‫ٱۡلق َوب َما ُك‬ َ ُ َ‫َ ُ َ ُ ُح َح‬
75. Damikkiyan ien bakas pagsinna sinna bi diyata bulakin si ِ ِ ِ ِ ِ ‫ذَٰل ِكم بِما كنتم تفرحون ِِف ٱۡل‬
َ َ
dumain kasabennalan [kowe ne pagsakutu duk panaggah] duk ٧٥ ‫ت حم َر ُحون‬
iye bakas pagpamellang bin.
‫ح‬ ‫ح ُ ُ ٓ ْ َ ح َ َٰ َ َ َ ه َ َ َٰ َ َ َ ح‬
76. Paasek ne kaam gawang [Narka] Jahannam kakkal ne kaam ‫ِيها ۖۡ فبِئ َس َمث َوى‬ ‫ٱدخلوا أبوب جهنم خ ِِلِين ف‬
َ ‫كَب‬َ َُ‫ح‬
diyalem ne, na sa laat laat ne pamolean iye meh siye ٧٦ ‫ين‬ِ ِ ‫ٱلمت‬
madakaganin. َ ُ َ ‫َ ه‬ َ ُ َ ‫َ ح ح ه ح ه‬
77. Na magsandal [sabr kew Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬sabab janji Allahu ‫َب إِن َوع َد ٱَّلل ِ َحق فإ ِ هما ن ِر َي هنك ََ حعض ٱَّلِي نع ُِده حم أ حو‬
ِ ‫فٱص‬
َ ُ َ ‫َََهَه َ َ َحَ ُح‬
Taalahin bennal, Na pakitehan Kami hadja kew kasinduwehan ٧٧ ‫نتوفينك فإَِلنا يرجعون‬
amban pangajanji Kami siyehin, atawa papatey Kami kew, na
tudju Kami du pamapolean siyehin.
َ َ َ َ َ ‫ََ َ ح‬
78. Duk sabennal bakas pinaboo weh Kami meh Rasulin dehellu ‫َولق حد أ حر َسل َنا ُر ُسَل مِن ق حبل ِك م حِن ُهم همن ق َص حص َنا َعل حيك‬
‫َ ح‬ َ ‫َ حُ ه ه ح َح ُ ح َ َح‬
amban kau [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬kasinduwehan amban siye ien َ ِ ‫ك ُۗ َو َما ََك َن ل َِر ُسول أن يَأ‬
‫ِت‬ ‫ومِنهم من لم نقصص علي‬
‫َح‬ ُ َ َٓ َ َ ‫َ ه ح ه‬
sinuwi suwi weh Kami si kau, duk amban siye gah suwi suwi َ‫ٱۡلق َو َخ ِِس‬ ‫ه‬ ‫ح‬ َ
َ ِ ‫أَ‍ِبية إَِل َِإِذ ِن ٱَّلل ِ فإِذا جاء أم ُر ٱَّلل ِ ق‬
ِ ِ ‫َض ب‬
َ ُ ‫ُ َ ح‬
٧٨ ‫ه َنال ِك ٱل ُم حب ِطلون‬
Kami si kau, duk gana [kapatut] dambuwa rasulin maguwa ayat,
malaingkan subey panug Allahu Taala, Na bang ne tekka
pakaradjaan Allahu Taalahin [makapaboo ne Iye Rasul], tahukum
ne siye si kasabennalan duk lugi ne lai meh aa pamamatalin [aa
dahulakain].
ْ َ ‫َ ََ َ ُ ُ ح َحَ َ َح‬ ‫هُ ه‬
79. Duk Allahu Taala du Iye mamapanjarihan kaam meh hayepin, ‫َِتك ُبوا م حِن َها َوم حِن َها‬ ‫ٱَّلل ٱَّلِي جعل لكم ٱۡلنعَٰم ل‬
َ ُ ُ ‫َح‬
supaya kaam paduwa si ien, duk amban iye du sab pamanganan ٧٩ ‫تأكلون‬
bin.
ُ َ ‫ِيها َم َنَٰف ُِع َوتلِ َ حبلُ ُغوا ْ َعلَ حي َها َح‬
‫اجة ِِف ُص ُدورِك حم‬
ُ ََ
َ ‫ك حم ف‬ ‫ول‬
80. Duk niyah ne si kaam meh kamumpaatan [si meh binatang ley]
َ ُ َ‫َ َ َحَ َ ََ حُ ح ُح‬
duk supaya taabut bi si ien inapas iye malai si meh minaksud bin ٨٠ ‫ك َتملون‬ ِ ‫وعليها ولَع ٱلفل‬
[amban danglahat pi si danglahat] duk si meh binatang ien duk si
Bangka kaam binoo [dinuwa].
َ ُ ‫ه‬ َ ََ َ ُ
81. Duk pakitehan ne kaam meh tanda Ne, na ingge meh tanda ِ َٰ ‫َو ُيرِيك حم َءاتَٰيَٰتِهِۦ فأ هي َءاتَٰي‬
٨١ ‫ت ٱَّلل ِ تنك ُِرون‬
Allahu Taala sinuwey bin? َ ‫َََح َ ُ ْ ح‬
َ ‫نظ ُروا ْ َك حي َف ََك َن َعَٰق َِب ُة هٱَّل‬
‫ِين مِن‬
ُ ََ
‫ۡرض في‬
ِ ‫ۡيوا ِِف ٱۡل‬ ‫س‬
ِ ‫أفلم ي‬
82. Weh gah ke siye ien bakas lumengngan diyata bulak, na duk siye
ََٓ َ‫ح‬ َ َ َ ‫َ ح ح َ ُْٓ َ ح ََ ح ُ ح ََ َ ه ُه‬
makapayam bang saingge kaniyaan tumbas iye ne meh siye ‫ۡرض فما‬ ِ ‫قبل ِ ِهم َكنوا أكَث مِنهم وأشد قوة وءاثارا ِِف ٱۡل‬
َ ‫َ ُ ْ ح‬ َ َٰ َ ‫َ ح‬
dehellu amban siye pananaggain, kaniyaan den labi pe hekka ٨٢ ‫ّن ع حن ُهم هما َكنوا يَكس ُِبون‬ ‫أغ‬
kabasag de, duk meh bakkas diyata bulak, nah gah makatabang
siye iye bakas tausaha den [duk meh kakayaan den].
‫ح ح‬ ُ َ ْ َ
‫ت فرِ ُحوا ب ِ َما ع‬ َ ‫ح‬ ُ ‫ََ َٓ ح‬
83. Na sakayi siye katekkahan meh Rasul de, duk meh katarrangan ‫ِندهم م َِن ٱلعِل ِم‬ ِ َٰ‫فل هما جا َءت ُه حم ُر ُسل ُهم بِٱِلَيِن‬
َ ْ ُ َ َ
sinna siye si maniya si siye amban panghatihin, duk ngalikus siye ٨٣ ‫َو َحاق ب ِ ِهم هما َكنوا بِهِۦ ي َ حس َت حه ِز ُءون‬

451
ne [siksain] sabab iye bakas pagpamellang den. ‫ََ َ ْ ح‬
ُ َ ََ ‫ه‬ ْ ُ َ
84. Na sakayi takite de meh siksa Kamihin, pain de: magparatsaya ne ‫فل هما َرأ حوا بَأ َس َنا قال ٓوا َء َام هنا بِٱَّلل ِ َو حح َد ُهۥ َوكف حرنا ب ِ َما ك هنا بِهِۦ‬
kami si Allahu Taala dambus bus duk naggah ne kami si bakas ٨٤ ‫ِني‬ َ ‫ُم حّشك‬
ِ
pagsakutuhan kamihin.
َ ‫َ َ ح َ ُ َ َ ُ ُ ح َ َٰ ُ ُ ح َ ه َ َ ح ْ َ ح َ َ ُ ه َ ه ه‬
85. Na gah du makatabang siye pamaratsaya den, sakayi takite de ne ‫ت ٱَّلل ِ ٱل ِِت ق حد‬ ‫فلم يك ينفعهم إِيمنهم لما رأوا بأسنا ۖۡ سن‬
َ َ ‫َ َ َ ُ َ ح‬ ‫َخلَ ح‬
siksa Kamihin, [ien] hinang Allahu Taala patekka si meh ipun Ne, ٨٥ ‫ِس هنَال ِك ٱلكَٰف ُِرون‬
ِ ‫ت ِِف ع َِبادِهِۖۡۦ وخ‬
duk lugi ne lai meh Aa Pananaggain.

452
ُ‫ت‬ ‫ح‬
ْ ‫سُ ُورةُ فصل‬
SURATUL FUSSILAT 41

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

ٓ
١ ‫حم‬
1. Haa Meem ( Meh huruf magtampu ganah makahati maksud nen
malaingkan Allahu Taala).
2. Iye paturun amban [Allahu Taala] Sangat Makasi Sangat Maase. ٢ ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫تََنيل م َِن ه‬
‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬
ِ
َ َ َ ً ُ َ ‫َ َٰ ُ َ ح‬
3. Kitab ien salassay meh ayat nen Qur’an bahasa Arab, si meh aa ٣ ‫ت َءاتَٰي َٰ ُت ُهۥ ق حر َءانا َع َربِيا ل ِق حوم َي حعل ُمون‬ ‫كِتب ف ِصل‬
qawman ngahati.
َ َ َ ُ َُ ‫ََ ح َ َ َ ح‬ َ
4. Mangangaka kahapan tumbas duk kaalatan siksa, na naggah ٤ ‫َثه حم ف ُه حم َل ي َ حس َم ُعون‬ ‫بَشِ ۡيا َونذِيرا فأعرض أك‬
kahekkahan [meh Quraish in] na gey ne ien takale de [bisan
takale de gey du tatayma de].
‫ح‬ َ ٓ َ ‫ََ ُ ْ ُُ َُ ٓ َ ه ه َح ُ َٓ َح‬
5. Duk pain de: Meh pangateyan kamihin, diyalem meh lekkeb ‫ِف َءاذان َِنا َوقر َو ِم ُۢن‬
ِ ‫وقالوا قلوبنا ِِف أكِنة مِما تدعونا إَِلهِ و‬
َ ُ َ ‫َ ح ح ه‬ َ ‫بَيحن َِنا َو َبيحن َِك ح‬
katambelan amban iye pamoohan bi kami iyu duk diyalem meh ٥ ‫ِجاب فٱع َمل إِن َنا ع َٰ ِملون‬
tainge kamihin bohat duk antara kami duk kau [Oh Muhammad]
ellig, na hinangun ne si kau lu duk bennal kami hinang kami [du
sab kabayaan kamihin].
َ ُ َ ٓ ‫ُ ح ه َ ٓ َ َ َ َ ح ُ ُ ح ُ َ َٰٓ َ َ ه‬
6. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬manusiya du hadja ku kowe ‫وۡ إ ِ هَل أن َما إِل َٰ ُهك حم إِلَٰه َوَٰحِد‬ ‫قل إِنما أنا بّش مِثلكم ي‬
‫ح‬ ‫ِيم ٓوا ْ إ ََلحهِ َو ح‬
َ ‫ٱس َت حغف ُِروهُ َو َو حيل ل ِل ُم حّشك‬ ‫فَ ح‬
ُ ‫ٱس َتق‬
kaamin pinaturunan ku, bennal iye Tuhan bin Tuhan Dambuwa ٦ ‫ِني‬ ِ ُۗ ِ
buwa, na pabentel kaam si Iye duk maku kaam kaampunan si Iye
duk kasiksaan si meh aa magsasakutu.
َ َ ُ ُ َ ‫ه َ َ ُحُ َ ه‬
7. Iye ne meh siye gey mag-ungsud zakat duk siye ley si Akhirat ٧ ‫ٱلزك َٰوةَ َوهم بِٱٓأۡلخ َِرة ِ ه حم كَٰف ُِرون‬ ‫ٱَّلِين َل يؤتون‬
pananaggah.
8. Bennal iye ne meh siye magparatsaya duk maghinang [hap] ُ ‫ت ل َ ُه حم أَ حج ٌر َغ ح‬
٨ ‫ۡي َم حم ُنون‬ َ ‫ٱَّل َ َ ُ ْ َ ُ ْ ه‬
ِ َٰ‫ين َءامنوا َوع ِملوا ٱلصَٰل ِح‬
‫ه ه‬
ِ ‫إِن‬
makasulut, niyah ne tinagame si siye tumbas gey magbekkat.
‫َحَح‬ َ َ‫َ ََ ح‬ ‫ُح َ ه ُ ح ََ ح ُ ُ َ ه‬
9. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬asal naggah teed kaam si Iye ‫ني‬
ِ ‫۞قل أئِنكم تلكفرون بِٱَّلِي خلق ٱۡلۡرض ِِف يوم‬
mamapanjari bulak diyalem duwe ellewin duk hinangan bi pe ٩ ‫ني‬ َ َ‫ون َ َُل ٓۥ أ‬
َ ‫ندادا َذَٰل َِك َر ُّب ٱلح َعَٰلَم‬ َ ُ َ‫َ َح‬
‫وَتعل‬
ِ
Iye meh sakutu, damikkiyan ien [Allahu Taala] Iye Tuhan
Sagannap ‘Alamin.
َ ‫َ ح َ َ َ َٰ َ َ َ َ َ ه َ َ ٓ َ ح‬ َ ‫َو َج َع َل ف‬
10. Duk hinangan Ne diyata bulak ley meh lagsak amban diyata ne ‫ِيها أق َوَٰت َها‬ َ ِ َٰ ‫ِيها َر َو‬
‫َس مِن فوق ِها وبرك فِيها وقدر ف‬
َ ‫ِلسآئل‬
‫ه‬ َٓ َ ‫ٓ َحََ َه‬
[iye meh punu], duk ginanta weh ne diyata ne meh gastu ١٠ ‫ِني‬ ِ ‫ِِف أربعةِ أيام سواء ل‬
manusiyain duk binatang diyalem ampat ellew, Sali du ien paku
de duk gai gana ne tamba atawa kulang ne. َ‫ح‬
‫ح‬ َ َ َ َ َ ُ َ َ ٓ َ ‫ُ ه ح َ َ َٰٓ َ ه‬
11. Puwas ien paangkat [Allahu Taala] padiyata langit duk kaniyaan ِ ‫ه دخان فقال ل َها َول ِِل‬
‫ۡرض ٱئت َِيا‬ ِ ‫ثم ٱستوى إَِل ٱلسماءِ و‬
nen humbu [dehellu amban kamanjari ne langit], na pain Ne si َ ‫َُ حو ًَع أَ حو َك حرها قَ َاتلَا ٓ َأتَيح َنا َُائع‬
١١ ‫ِني‬
ٓ
ِ
langit duk bulakin, subey kaam nuhut [kabayaan Ku] Sali du

453
kaam pasulut duk kasegean, pain de: Na kami paniya supaya
pasulut [gey kami manjari naggah kabayaan Nu].
َ َ ٓ ُ َٰ َ ‫َ ح َ ح َ َ ح‬ َ َ َ َ‫ََ َ ُ ه َ ح‬
12. Na tuney weh Ne ubus pinapanjari pitu langitin duwe ellew ‫ك َس َماء أ حم َرها‬
ِ ‫ۡ ِِف‬ ‫ني وأو‬ِ ‫فقضىَٰهن سبع سمَٰوات ِِف يوم‬
َ ‫َ َ ه ه ه َ ٓ َ ُّ ح َ َ َ َٰ َ َ ح َ َ َ ح ُ ح‬
[Khammis duk Jumaat] duk winahihan weh Ne tiyap tiyap ِ ‫وزينا ٱلسماء ٱلنيا بِمصبِيح وحِفظا ذَٰل ِك تقدِير ٱلع ِز‬
‫يز‬
‫ح‬
langitin pakaradjaan ne, duk pinangari ngarihan weh Kami ١٢ ‫ٱل َعل ِي ِم‬
langit Dunyahin duk meh tiyew [potean] duk palihara iye
[amban shaitan] damikkiyan ien gantaan Iye Sangat Mageesan
duk Makahatihin.
َ َ َ‫َ ح َ ح ُ ْ َُح َ َ ُ ُ َ َ ح‬
13. Na bang siye pataykut [amban kasabennalan ien] na bissahun ‫فإِن أع َرضوا فقل أنذ حرتك حم صَٰعِقة مِثل صَٰعِقةِ ََعد‬
َ َ
[Oh Nabi Allah] na pakitalew ku kaam duk lette [siksa] kowe ١٣ ‫َوث ُمود‬
siksa qawman ‘Add duk Thamudin.
‫ْ ه‬ َ ‫َه‬ ‫َ ح‬ َ ‫َح‬ ُ ُ ُّ ُ ُ ‫ح َ ٓ َ ح‬
14. [Essebun] sakayi siye katekkahan meh Rasul ngabi ngabi siye ‫ني أيحدِي ِه حم َوم حِن خلفِ ِه حم أَل ت حع ُب ُد ٓوا إَِل‬
ِ َ ‫إِذ جاءتهم ٱلرسل ِم ُۢن‬
‫ه َ َ ُ ْ َ ح َ ٓ َ َ ُّ َ َ َ َ َ َ َ َ َ ه ٓ ُ ح‬
amban dehelluhan de duk amban dambulihan de, [Pasampay den ‫لئِكة فإِنا ب ِ َما أ حرسِل ُتم بِهِۦ‬ َٰٓ ‫ٱَّللۖۡ قالوا لو شاء ربنا ۡلنزل م‬
َ َ
hadja]:”Da kaam magpamariyawa malaingkan tattap hadja si ١٤ ‫كَٰف ُِرون‬
Allahu Taala”. Pain de: Bang si asal mabaya Tuhan kamihin
magpaturun iye meh malaikat [hinang Rasul] na asal bennal
kami si pinaturun si kaam iyu pananaggah.
ََ ْ ُ َ َ‫َ ح ح‬ َ‫ََه َ َ ح َ ح َُ ْ ح‬
15. Na adapun si ‘Add na magdakag siye diyata bulak si dumain ‫ٱۡل ِق َوقالوا َم حن أش ُّد م هِنا‬ ‫ۡي‬
ِ ‫غ‬ِ ‫ب‬ ‫ۡرض‬
ِ ‫فأما َعد فٱستكَبوا ِِف ٱۡل‬
kapatutan, duk pain de pe: Weh sine pe labi mabasag amban ْ ُ َ َ ‫َ َ َ ُ ح ُ َ َ َ ُّ ح ُ ح ُ ه‬ ‫ُهً ََ َح ََ حْ َ ه هَ ه‬
‫ٱَّلل ٱَّلِي خلقهم هو أشد مِنهم قوة ۖۡ وَكنوا‬ ‫قوة ۖۡ أو لم يروا أن‬
َ َ ‫َ َٰ َ َ ح‬
kamihin? Weh gah ke takite de weh Allahu Taala Iye ١٥ ‫ح ُدون‬‫أَ‍ِبتَٰيت ِنا َي‬
mamapanjari siyehin Iye labi Makesegan amban siyehin, duk
kaniyaan den si meh ayat Kami asal naggah [muting].
َ ‫ه‬ َ ‫فَأَ حر َسلح َنا َعلَ حيه حم ريحا َ ح‬
16. Na pinaboohan siye weh Kami baliyu magbageddu [sarta haggut ‫ِف أيهام َن َِسات ِنلُذِيق ُه حم‬ ٓ ِ ‫ص َصا‬
ِ ِ
‫ى َو ُهمح‬ ‫ح‬ َ ُ َ َ َ ‫ح‬ ُّ ‫ح‬ ‫َ َ َ ح‬
manamal] sarta ellew getem, supaya siye pananaman Kami siksa َ َ َ َ
ۡۖ َٰ ‫ٱۡلي َٰوة ِ ٱلنيا ۖۡ ولعذاب ٱٓأۡلخِرة ِ أخز‬َ َ ‫ٱۡل حِز ِي ِِف‬ ‫عذاب‬
makadekdes si kaellum Dunya, Duk siksa Akhiratin landuh teed َ ُ َ ُ َ
١٦ ‫نِصون‬ ‫َل ي‬
kadekdesan nen duk gey ne siye ien tinabang.
‫َ َ ه َ ُ ُ َ َ َ ح َ َٰ ُ ح َ ح َ َ ُّ ْ ح َ َ َٰ َ َ ح ُ َ َٰ َ َ َ َ ح‬
17. Na adapun si Thamud tinoan siye weh Kami [pinasampay weh ‫ى فأخذت ُه حم‬ ‫وأما ثمود فهدينهم فٱستحبوا ٱلعم لَع ٱلهد‬
َ ‫َ ُ ْ ح‬
١٧ ‫ون ب ِ َما َكنوا يَكس ُِبون‬ ُ‫ح‬ َ َ‫َ َُ ح‬
meh Rasul], na kaseeban de pe kalepasin amban toin, na ineddo ِ ‫اب ٱله‬ ِ ‫صَٰعِقة ٱلعذ‬
siye [pinapatey] weh letteh siksa makadesme sabab bakas tausaha
[kalalaungan] den.
َ ُ ْ ُ َ ْ َ ‫َن حي َنا هٱَّل‬
١٨ ‫ِين َء َام ُنوا َوَكنوا َي هتقون‬ ‫َو َ ه‬
18. Duk pinalappas weh Kami iye meh siye magparatsayahin [sabab]
kaniyaan den magmatalew.
َ َ ُ ‫ََحَ ُح َ ُ َ ح َُٓ ه َ ه َُ ح‬
19. Duk [essebun] si ellew tinipun ne meh kuntara Allahu Taala hin ١٩ ‫وز ُعون‬ ‫ويوم ُيّش أعداء ٱَّلل ِ إَِل ٱنلارِ فهم ي‬
tudju Narkah, na siye ley magdalan dalan.
ُ ُ ُ ُ َ َ َ َ َ ٓ َ َٰٓ ‫َ ه‬
20. Sampay bang ne siye tekka lai si Narkain, naksi ne [pakuntara] ‫ِت إِذا َما َجا ُءوها ش ِه َد َعل حي ِه حم َس حم ُع ُه حم َوأبحص َٰ ُره حم َو ُجلودهم‬ ‫ح‬
َ ُ ْ ُ َ
luu si siye pakale den duk meh pamayam den duk meh kuwit ٢٠ ‫ب ِ َما َكنوا َي حع َملون‬
den, si meh bakas hininang den.

454
21. Duk pain de si meh kuwit den: Weey kaam naksi [pakuntara si ٓ ‫ٱَّلل هٱَّل‬
‫ِي‬ َ َ‫دت حم َعلَ حي َنا ۖۡ قَال ُ ٓوا ْ أ‬
ُ ‫نط َق َنا ه‬ ُّ َ َ ‫ح‬ ُُ ْ ُ ََ
ِ ‫وقالوا‬
‫ۡللودِهِم ل ِم ش ِه‬
kami]? Pain meh kuwit den: Peggeh pinabissa kami weh Allahu َ ُ َ ‫َ َ َ ُه َ ح َ ُ َ َ ََ ُ ح َه َ َ ه َح ُح‬
٢١ ‫أنطق ك َشء ِۚ وهو خلقكم أول مرة ِإَوَلهِ ترجعون‬
Taala, Iye ne mamabissa tiyap tiyap ine inehin, duk Iye
mamapanjari kaam tagnain pe, duk tudju Iye du pamapolean
kaamin.
ٓ ََ ‫ََ ُ ُ ح َح َ ُ َ َ َح َ َ َ َح ُ ح َ ح ُ ُ ح‬
22. Duk gah kaam ngelligan di bi [si waktu bi ngahinang duse] ‫وما كنتم تست َِتون أن يشهد عليكم سمعكم وَل‬
supaya kaam gey kasaksian weh pakale bi duk meh pamayam bi َ ‫نت حم أَ هن ه‬
ُ‫ٱَّلل ََل َي حعلَم‬ ُ ُ ُ ُ َ َ ‫َ ح َ َٰ ُ ُ ح‬
ُ ‫ك حم َو َلَٰكِن َظ َن‬ ‫أبصركم وَل جلود‬
َ ُ َ َ
duk meh kuwit bi, sumaguwa kannal bin weh bennal Allahu ٢٢ ‫كث ِۡيا م هِما ت حع َملون‬
Taala gey du katauhan Ne kahekkahan meh hininang bin.
23. Duk damikkiyan ien ne kannalan bin iye pangannal bi si Tuhan ‫ك حم فَأَ حص َب ح‬
‫ح ُتم‬
ُ َٰ َ ‫َ َ ُ َ ُ ح َ ح‬ ‫َ ُ َ ُ ه‬
‫َوذَٰل ِك حم ظ ُّنك ُم ٱَّلِي ظننتم بِربِكم أردى‬
bin, makabinasa kaam ne na manjari ne kaam meh aa َ ‫خَٰ ِِس‬ َ ‫َ ح‬
٢٣ ‫ين‬ ِ ‫مِن ٱل‬
magkalugian.
ُ َ ْ ‫ه‬ ‫َ َ ح ُ ْ َ ه ُ ح‬
24. Na bang siye magsabar [magsandal] na masi du Narkain ‫ار َمثوى ل ُه حمۖۡ ِإَون ي َ حس َت حعت ُِبوا ف َما هم م َِن‬ ‫فإِن يص َِبوا فٱنل‬
٢٤ ‫ني‬ َ ‫ٱل ح ُم حع َتب‬
pamolean den, peggeh miki patawbat pe siye dumain ne siye ien ِ
pinatawbatin.
َ‫َ ح‬ َ َ ‫َ َ ه ح َ َُ ح ُ َٓ َ َ هُ ْ َُ ه َح‬
25. Duk hininang weh Kami [meh pananaggah Quraish si Makkahin ‫ني أيحدِي ِه حم َو َما خلف ُه حم‬ َ ‫۞وقيضنا لهم ق َرنا َء فزينوا لهم ما‬
limbang amban meh shaitan] na pinangari ngarihan weh de
‫َ ح‬
‫ٱۡل ِن‬ ‫َح‬ ‫َو َح هق َعلَ حيه ُم ٱلح َق حو ُل ٓ ُ َ َ ح َ َ ح‬
ِ ‫ِف أمم قد خلت مِن قبل ِ ِهم مِن‬ ِ ِ
[pagsakutu duk panaggain] amban meh dehelluhan de duk َ َ ْ ُ َ ‫هُ ح‬ ‫َ ح‬
٢٥ ‫ِسين‬ َٰ
ِ ِ ‫نس إِنهم َكنوا خ‬ ِۖ ِ ‫ٱۡل‬
ِ ‫و‬
amban meh dambulihan de, duk sabennal ne si siye bissa
[siksain] si dehellu amban siyehin amban meh Jinn duk
manusiya. Sabennal siye ien kaniyaan den lugih ne teed.
ْ َ‫ح‬
ِ‫ان َوٱلغ حوا فِيه‬ َ ‫ََ َ ه َ َ َ ُ ْ َ َح َ ُ ْ َ َ حُ ح‬
26. Duk pain iye ne meh siye pananaggain: Da kaam pakale si ِ ‫وقال ٱَّلِين كفروا َل تسمعوا ل ِهَٰذا ٱلقرء‬
َ ‫َ ه ُ َح‬
Qur’an iyu duk pagpamellungan bi hadja iye, kalu du pain kaam ٢٦ ‫ل َعلك حم تغل ُِبون‬
ngandaag.
‫َ َ ه‬ َ َ ‫ََُ َ ه ه‬
‫ك َف ُروا ْ َع َذابا َشدِيدا َو َنلَ ح‬
27. Na asal pananaman Kami teed iye ne meh siye pananaggain siksa ‫جزِ َي هن ُه حم أ حس َوأ ٱَّلِي‬ ‫فلنذِيقن ٱَّلِين‬
َ ُ ْ ُ َ
makalandu peddes nen, duk asal tumbasan Kami teed siye ٢٧ ‫َكنوا َي حع َملون‬
tamanan laat ne siksa si meh bakas hinang den.
ٓ ‫َ َٰ َ َ َ ٓ ُ َ ح َ ٓ ه ه ُ َ ُ ح َ َ ُ ح ُ ح‬
28. Damikkiyan ien tumbas meh kuntara Allahu Taalahin Narka, ‫ِل َج َزا َء ُۢ ب ِ َما‬
ِ ‫ٱۡل‬ ‫ذل ِك جزاء أعداءِ ٱَّلل ِ ٱنلار ۖۡ لهم فِيها دار‬
َ َ ‫َ ُ ْ َ َٰ َ َ ح‬
Niyah ne tagame si siye lahatan kakkal tumbas si iye bakas ٢٨ ‫ح ُدون‬ ‫َكنوا أَ‍ِبتَٰيت ِنا َي‬
kaniyaan panaggah de si meh ayat Kamihin.
‫ََ َ ه َ َ َ ُ ْ َهَٓ َ َ هَح َ َ ه َ َ ح‬
29. Duk pain iye ne meh siye managgain: Oh Tuhan kami, pakitehun ‫ٱۡل ِن‬
ِ ‫وقال ٱَّلِين كفروا ربنا أرِنا ٱَّلي ِن أضَلنا مِن‬
si kami iye ne meh siye mangalepas kami amban meh Jinn duk َ ‫كونَا م َِن حٱۡلَ حس َفل‬
٢٩ ‫ِني‬
ُ َ َ َ ‫َحَ حُ َ َح َ َح‬
‫نس َنعلهما َتت أقدامِنا َِل‬
‫َ ح‬
ِ ‫ٱۡل‬
ِ ‫و‬
Manusiyain, hinang kami siye diyawaan pat bettis kami supaya
teed kaniyaan den asal taamban meh kateddasan.
َ ُ ‫ه ه َ َ ُ ْ َ ُّ َ ه ُ ُ ه ح َ َ َٰ ُ ْ َ َ َ ه‬
30. Bennal iye ne meh siye magpain: Tuhan kamihin Allahu Taala, ‫َنل َعل حي ِه ُم‬ ‫إِن ٱَّلِين قالوا ربنا ٱَّلل ثم ٱستقموا تت‬
‫ح َ َ َ ُ َ ه َ َ ُ ْ َ َ َ ح َ ُ ْ َ َ ح ُ ْ حَ ه ه‬
puwas ien patulus iye [mag-ibadatin] na katurun turunan ne si ‫لئِكة أَل َّتافوا وَل َتزنوا وأب ِّشوا بِٱۡلنةِ ٱل ِِت‬ َٰٓ ‫ٱلم‬
َ َ ُ ‫ُ ُح‬
siye meh malaikatin, magpain: Da ne kaam tinalew duk da ne ٣٠ ‫وع ُدون‬ ‫كنتم ت‬
kaam suse duk magkeg keg ne kaam si Surgah iye ne pangajanji

455
kaamin.
ُ ََ َِ ‫ح َ َ َٰ ُّ ح‬ ُ َُٓ ‫َح ُ َح‬
31. Kami meh Bagay bi [Pasangdelan] bi si kaellum Dunya duk si ‫ِيها َما‬
َ ‫ك حم ف‬ ‫ٱلن َيا َو ِِف ٱٓأۡلخِرةِۖ ول‬ ِ ‫ك حم ِِف ٱۡليوة‬ ‫َنن أو َِلاؤ‬
Akhiratin, duk niyah ne [panugata kaam] iye kaseeban meh َ ُ ‫َح َ ٓ َ ُ ُ ُ ح ََ ُ ح َ َ َه‬
٣١ ‫تشت ِِه أنفسكم ولكم فِيها ما تدعون‬
ginhawa baran bin, duk niya ne [tinagame si kaam] si iye
pangajanji kaamin.
َُ ُ
32. Patennaan [sinaddiya] weh Iye Sangat Mangangampun duk ٣٢ ‫ن ُزَل م حِن غفور هرحِيم‬
Mamaasein. َ
‫َ َ ه‬ َ َ ‫َ ٓ َ ه‬ َ
33. Duk tamanan hap ne bissa nen sine sine ngabi ngabi tudju [pag- ‫َو َم حن أ حح َس ُن ق حوَل م هِمن د ََع إَِل ٱَّلل ِ َو َع ِمل صَٰل ِحا َوقال إِن ِّن‬
ibadat] si Allahu Tala, sarta maghinang iye [hap] makasulut duk ٣٣ ‫ني‬ َ ‫م َِن ٱل ح ُم حسلِم‬
ِ
pain ne: Bennal aku amban meh Muslim. َ
َ َ ‫حَ َ َ ُ َ َ ه َ ُ ح َ ح ه‬ َ ‫ََ َح‬
34. Duk gey teed magsali mahapin duk malaatin, paagpang kew ‫ه أ حح َس ُن فإِذا‬
َ ِ ‫ٱلِت‬
ِ ِ ‫وَل تستوِي ٱۡلسنة وَل ٱلسيِئة ٱدفع ب‬
َ ‫َ ََه‬ َ ‫ه‬
tudju iye makahapin [bang kew makadugpak laat], na apabila ٣٤ ‫ٱَّلِي بَيح َنك َو َبيح َن ُهۥ َعد َٰ َوة كأن ُهۥ َو ِ ٌّل ۡحِيم‬
niyah pagsaggaan antara nu duk iye na tagha hep iye kowe
bagay laga [sabab palangey nu mahap ley].
ُ ‫َه ٓ ه‬ ْ ُ َ َ َ ‫َ َ ُ َ ه َٰ َ ٓ ه ه‬
35. Duk gey kaurungan sipat hap kowe ien, malaingkan sine sine ٣٥ ‫َبوا َو َما يُلقى َٰ َها إَِل ذو َحظ َعظِيم‬ ‫وما يلقىها إَِل ٱَّلِين ص‬
magsabr [magsandal] duk gey kaurungan malaingkan sine sine
kabahagian kahapan hadje.
ُ ‫ه َ َ َ ه َ َ ه ح َ َٰ َ ح َ ح ح ه ه‬
36. Duk adakala isab kew sassat shaitan [ngahinang laat duk ‫ٱس َتعِذ بِٱَّللِۖۡ إِن ُهۥ ه َو‬‫ِإَوما يَنغنك مِن ٱلشيط ِن نزغ ف‬
ninggalan hap] na mikipatalibun kew si Allahu Taala [painun: ُ ‫يع ٱلح َعل‬
٣٦ ‫ِيم‬ ‫ه‬
ُ ‫ٱلس ِم‬
Audhu bi Allahi min Asshaitaan Arrajeem], Sabab bennal Allahu
Taala Sangat Makakale Sangat Makahati.
ْ ُ ُ ‫هحُ َ هَ ُ َ ه ح ُ َ حَ َ ُ َ َح‬ َ
37. Duk amban meh tanda Ne sangem duk ellew, duk mata ellew ‫َوم حِن َءاتَٰيَٰتِهِ ٱَلل وٱنلهار وٱلشمس وٱلقمر َل تسجدوا‬
duk bulan, da kaam pasujud si mata ellew duk bulan duk ُ ‫ِلش حمس َو ََل ل ِلح َق َمر َوْۤاوُدُجۡسٱ ِۤهَّلِل هٱَّلِي َخلَ َق ُه هن إن ُك‬
‫نت حم‬
‫ه‬
‫ل‬
ِ ِ ِ
pasujud hadja kaam si Allahu Taala Iye ne mamapanjari siyehin, َ ُُ‫ه ُ َح‬
٣٧ ‫إِياه تعبدون‬
Bang asal bennal kaniyaan bin tattap si Iye numba
[magpamariyawa].
َ ‫َ َ َ ُ َ ُ َ َُ هح َ ه‬ َ ‫ح َ حَُ ْ َ ه‬ َ
38. Na bang siye naggah na iye ne meh siye [malaikat] si Tuhan nun ِ‫فإ ِ ِن ٱستكَبوا فٱَّلِين عِند ربِك يسبِحون َلۥ بِٱَل ِل وٱنلهار‬
َ َ ‫َُ ح َ َح‬
mudji hadja siye si Iye sangem ellew duk gey siye ien jumu. ٣٨ ۩‫س ُمون‬ ‫وهم َل ي‬
ٓ ‫ح‬ َ ‫َ ح َ َ ٓ َه َ ََ ح َ َ َ َ َ َٓ َ َ ح‬
39. Duk amban meh tanda Ne,bennal kau [Oh Muhammad] takite nu ‫نزنلَا َعل حي َها ٱل َما َء‬ ‫ومِن ءاتَٰيَٰتِهِۦ أنك ترى ٱۡلۡرض خَٰشِ عة فإِذا أ‬
bulakin tohoh, Na apabila iye paturunan Kami bohe [ulan] na ُ َٰ َ َ ُ ‫ح َ ه ح َ َ َ ح ه ه ٓ َ ح َ َ َ ُ ح ح َ ح َ َٰٓ ه‬
‫ك‬ِ ‫ۡح ٱلموَت إِنهۥ لَع‬ ِ ‫ٱهَتت وربت إِن ٱَّلِي أحياها لم‬
usah iye sarta nulig [meh jambangan nen] Bennal Iye ٌ ‫َشء قَد‬
٣٩ ‫ِير‬ ‫َ ح‬
mamakellum iyehin, asal Iye du mamakellum meh mamateyin,
Bennal Iye luu si tiyap tiyap ine ine Sangat Makagees.
‫ح‬ َ َ ‫ه ه َ ُ ح ُ َ ٓ َ َ َٰ َ َ َ ح‬
40. Iye ne meh siye nuwey si meh ayat Kami, gey siye ien tumapuk si َٰ َ ‫َي َف حو َن َعل حي َنا ُٓۗ أ َف َمن يُل‬
‫َّق ِِف‬ ‫حدون ِِف ءاتَٰيت ِنا َل‬ ِ ‫إِن ٱَّلِين يل‬
‫ٱع َملُوا ْ َما ش حِئ ُتمح‬ ‫َ ح َ ح َ َٰ َ ح‬ ‫َ حٌ َ ه َح‬
Kami, Weh iye ke ilayapan padiyalem Narkain ien labi mahapin? ِِۚ‫ِت َءامِنا يوم ٱلقِيمة‬ ٓ ِ ‫ٱنلهار خۡي أم من يأ‬
ِ
Atawa iye matekka masanyang si Ellew Qiyaamatin? Hinangun bi ٌ َ َ َُ‫هُ َ َح‬
٤٠ ‫صۡي‬ ِ ‫إِنهۥ بِما تعملون ب‬
ne iye kabayaan bin, sabennal Iye siye hininang bin Sangat
Makakite.

456
َ َ ‫ه ه‬
ٌ َٰ ‫ك َف ُروا ْ بٱَّل حِكر ل َ هما َجا ٓ َء ُه حمۖۡ ِإَونه ُهۥ لَك َِت‬
41. Bennal iye ne meh siye managgah si paesseb [Qur’anin] sakayi ٤١ ‫ب َعزِيز‬ ِ ِ ‫إِن ٱَّلِين‬
siye katekkahan [na song siye siniksa] duk bennal Iye ley asal
kitab sangat basag [gey katambahan duk kakulangan]. ‫َح ََ ح ََ ح َ ح‬ ‫ه َح‬
َ ُ َ‫ح‬
42. Gey iye katekkahan [pasagetan] kabatalan amban dehelluhan ne ‫َنيل م حِن‬ ِ َ ‫َل يأت ِيهِ ٱلبَٰ ِطل ِم ُۢن‬
ِ ‫ني يديهِ وَل مِن خلفِهِۖۡۦ ت‬
َ
duk amban dambulihan ne, paturun amban Sangat Mapandey ٤٢ ‫َحكِيم ۡحِيد‬
duk Pinupudjihin.
َُ َ ‫َ َ ه‬ َ ‫ه َُ ُ َ َ ه َ َح‬
43. Gana binissa si kau [Oh Muhammad] malaingkan kowe du sab ‫ِلر ُس ِل مِن ق حبل ِك إِن َر هبك َّلو‬
ُّ ‫ِيل ل‬ ‫ما يقال لك إَِل ما قد ق‬
َ َ ُ ‫ح‬
bakas binissa si meh Rasul dehellu amban kauhin, bennal Tuhan ٤٣ ‫َمغف َِرة َوذو عِقاب أ َِلم‬
nun asal Iye dapu kaampunan duk dapu siksa mapeddesin.
َ ‫َ َ ح َ َ ح َ َٰ ُ ُ ح َ ً َ ح َ ه َ ُ ْ َ ح َ ُ َ ح‬
44. Duk bang hadja hinang Kami Qur’anin dumain bahasa arab, asal ‫ت َءاتَٰي َٰ ُت ُه ۖۡ ٓۥ‬ ‫ولو جعلنه قرءانا أعج ِميا لقالوا لوَل ف ِصل‬
‫ه‬
َ ‫ِين َء َام ُنوا ْ ُهدى َوشِفاء َوٱَّل‬
ٓ َ َ ‫جم َو َع َرَب ُۗ قُ حل ُه َو ل هَِّل‬ َ ‫َ ح‬
bissa de teed mian: Bang si be hadja pinatarrang meh ayat nen ‫ِين‬ ِ ِ ‫ء۬اع‬
َ َ ُ َ ُ ‫َ ُح‬
[supaya tahati kami], [Qur’anin] dumain bahasa arab bu ‫م أ ْو َٰٓلئِك‬ ً َ ‫ون ٓ َ َ ح َ ح َ ُ َ َ َ ح ح‬
ِۚ ‫ِف ءاذان ِ ِهم وقر وهو علي ِهم ع‬ ِ ‫َل يؤمِن‬
pinaturun si Arab? Bissahun [Oh Muhammad] Iye [Qur’an] iyu si َ ‫ه‬ َ ‫َُ َح‬
٤٤ ‫ن بَعِيد‬ ِۢ ‫ينادون مِن مَّك‬
iye ne meh siye magparatsaya toh iyu duk tambal, duk iye ne
meh siye gey magparatsayahin si meh tainge den simbel [bohat
pakale de kasabennalanin] duk iye [Qur’anin] si siye [meh
pananaggah] kalepas. Iye meh siye ien ilinganan amban tampat
tala [gey ne inaddatan].
‫ٱخ ُتل َِف فِيهِ َول َ حو ََل َُك َِمة َس َب َق ح‬
‫ت‬
‫َ َ َ ح َ َ ح َ ُ َ ح َ َٰ َ َ ح‬
‫ولقد ءاتينا موَس ٱلكِتب ف‬
45. Duk sabennal bakas inurungan weh Kami Musa [Alayhis Salaam] ِۚ
Kitab [Taurat] na pagsulangan iye, bang sih hadja dumain sabab ُ ُ ‫ح‬ َ َ ‫ه َ َُ َ َحَُ ح هُ ح‬
٤٥ ‫مِن ربِك لق َِض بينهم ِإَونهم ل َِف شك مِنه مرِيب‬
kalimat dumehellu amban Tuhan nu [Oh Muhammad] asal tuney
ne gantaan den, duk bennal siye ien diyalem pagkutu duk sak.
‫َ َ ه‬ َ َ ٓ َ ‫َ َح‬ َ َ َ ‫ه‬
46. Duk sine sine maghinang [hap] makasulut, na si ginhawa baran ‫سهِۖۡۦ َو َم حن أ َسا َء ف َعل حي َهاُۗ َو َما َر ُّبك بِظلَٰم‬
ِ ‫م حن ع ِمل صَٰل ِحا فل ِنف‬
‫ح‬
ne du [tumbas nen] duk sine sine makapag laat si iye du [siksa ٤٦ ‫ل ِل َعبِي ِد‬
nen] duk dumain Tuhan nun [Oh Muhammad]
Panganganganyaya si meh ipun.
‫َ ح‬ َ ‫َح‬ َ ‫ٱلس‬ ‫۞إ ََلحهِ يُ َر ُّد عِلح ُم ه‬
47. Tudju Iye du [Allahu Taala] dineeman panghati oras ‫اعةِِۚ َو َما َّت ُر ُج مِن ث َم َرَٰت م حِن أك َمام َِها‬ ِ
[Qiyaamatin] duk gana paguwa amban meh buwa kayu amban َ‫نث َو ََل تَ َض ُع إ هَل بعِلح ِمهِۦ َو َي حو َم ُي َنادِيه حم َأ حين‬ ََٰ ُ ‫َ َ َ ح ُ ح‬
‫وما َت ِمل مِن أ‬
ِ ِ ِ
َ َ ‫ه‬ َ ْ ُ َ ََٓ ُ
meh puntangey ne [pungut, paka ne] duk gana bettengan ٤٧ ‫ۡشَكءِي قال ٓوا َءاذنَٰك َمام هِنا مِن ش ِهيد‬
dambuwa dende duk anakan ne, malaingkan diyalem panghati
ien Allahu Taala, duk [essebun] si ellew linganan ne Allahu Taala
[meh magsakutuhin], ingge ne meh sakutu Kun? Pain de: Akahan
kami Kew, asal gana teed amban kami makasaksi weh Kau taga
sakutu Kew.
َ ْ َ ُ َ َ ْ ُ َ َ ‫َ ه‬
48. Duk lanyap ne amban siye iye kaniyaan bakas pamakuhan de ‫َوضل ع حن ُهم هما َكنوا يَ حد ُعون مِن ق حبل ۖۡ َوظ ُّنوا َما ل ُهم مِن‬
tagna ley pe, duk takannal de ne teed weh asal gana ne palahihan ‫ه‬
٤٨ ‫ُم ِيص‬
de [amban siksa].
ُ َ َ‫ٱلّش ف‬
‫يوس‬ َ ‫نس ُن مِن ُد ََعٓءِ ح‬
ُّ ‫ٱۡل حۡي ِإَون هم هس ُه ه‬ ‫ه َح َُ ح‬
َٰ َ ‫ٱۡل‬
49. Gey jumu manusiyain amban pamaku kahapan [alta, kawase, ِ ِ ‫َل يسم‬

457
َ
parasahan hap] na bang iye katekkahan laat [kamiskin duk ٤٩ ‫ق ُنوط‬
parasahan peddi] na asal bekkatan ne iye ase ase mandah dah.
َ َ َ ُ َ ٓ‫َح َ ه‬
‫ۡضا َء َم هس حت ُه َلَقول هن هَٰذا َِل‬ ‫ۡحة م هِنا ِم ُۢن َع ِد‬ َ ‫َولَئ حن أَ َذقح َنَٰ ُه َر ح‬
50. Duk bang iye pananaman Kami ase [kadaya, kapatut] amban ِ
َ ‫َب إ هن َل ع‬
ُ‫ِندهۥ‬ َ َ ُ ‫ح‬ ُّ َ َ َ ٓ َ َ َ ‫ه‬ ُّ ُ َََٓ
Kami puwas amban kasigpit makatawwa iye, asal bissa teed ien: ِ ِ ٓ ِ ‫جعت إ ِ ََٰل ر‬ ِ ‫وما أظن ٱلساعة قائِمة ولئِن ر‬
َ َ ْ ُ ْ َ َ َ ‫َ ح ُ ح َ َٰ َ َ ُ َ َ ه ه‬
Kadaya, kapatut inin si aku, duk talian kun asal gey Qiyamatin ‫ِين كف ُروا ب ِ َما َع ِملوا َونلُذِيق هن ُهم م حِن‬ ‫للحسّن ِۚ فلننبَِّن ٱَّل‬
nengge patekka, duk bang ku pinapole ne tudju Tuhan ku, asal َ َ
٥٠ ‫َعذاب غل ِيظ‬
niyah teed si aku lai si Iye kahapan [tumbas]. Na asal akahan
Kami teed iye ne meh siye managgain si bakas hininang den, duk
asal pananaman Kami teed siye amban meh siksa bohat.
َ
ُّ ‫ِإَوذا َم هس ُه ه‬ ‫اِبَانِبِهِۦ‬ َ َ َ ‫لَع حٱۡل َ َٰ َ ح‬
ََ َ ‫َٓ َح َ ح‬
51. Duk apabila duhulan Kami ni’mat [rizziki banes] manusiyain, na ‫ٱلّش‬ ِ ‫نس ِن أع َرض َون‬ ِ ‫ِإَوذا أنعمنا‬
ٓ ُ َُ
pataykut [amban pagsarang shukur] duk patala talahan dine, na ٥١ ‫فذو د ََعء َع ِريض‬
apabila sab iye tawwa kalaatan [sigpit kamiskin, kasaki] na tagha
iye basagan manamal nganduwaa pataha.
ُّ َ َ ُ ََ ُ ‫ه‬ َ َ َ ‫ُح‬
52. Bissahun [Oh Muhammad] Saingge si pamayam bi bang iye ‫قل أ َر َء حي ُت حم إِن َكن م حِن عِن ِد ٱَّلل ِ ث هم كف حرتم بِهِۦ َم حن أضل‬
َ َُ ‫ه ح‬
[Qur’an inin] amban Allahu Taala, puwas ien naggah kaam si ٥٢ ‫ق بَعِيد‬ِۢ ‫مِمن هو ِِف شِقا‬
iye? Tamanan lepas teed iye ne aa asal pasapehak makalandu?
‫َ َ ٓ َ ُ ح َ ه َٰ َ َ َ ه َ َ َ ه‬ َ َ َ ‫َس ُ ح‬
53. Na song du siye pakitehan Kami meh tanda kami si meh ‫ني ل ُه حم أن ُه‬‫س ِهم حِت يتب‬ ِ ‫َني ِهم ءاتَٰيَٰت ِنا ِِف ٱٓأۡلف‬
ِ ‫اق و ِِف أنف‬ ِ
mahawan duk si meh ginhawa baran de, supaya patarrang si siye ٌ َ ‫َ َ َ ه ُ َ َ َٰ ُ َ ح‬ ‫ح َ ُّ َ َ َ ح َ ح‬
٥٣ ‫ك َشء ش ِهيد‬ ِ ‫ٱۡلق ُۗأو لم يك ِف بِربِك أنهۥ لَع‬
Sabennal Allahu Taala, weh gey pe mararahi Tuhan nun [Oh
Muhammad ‫ ]ﷺ‬Sabennal Iye luu si tiyap tiyap ine ine Sangat
Makakite [Makasaksi].
‫كل َ ح‬
ُ ُ‫َ ٓ َ ح ََ ٓ ه‬ َ‫ح‬ ‫ََ ٓ هُ ح‬
54. Weh dumain ke siye ley kutu kutuan siye si pagkasuwa duk ‫َشء‬ ِ ِ ‫أَل إِنهم ِِف مِرية مِن ل ِقاءِ رب ِ ِهمُۗ أَل إِنهۥ ب‬
ُّ
Tuhan de? Weh dumain ke Allahu Taala si tiyap tiyap ine ine ٥٤ ‫ُم ِيُۢط‬
Sangat Makahati.

458
ُ ‫سُ ُورةُُالشُّورى‬
SURATUL ASH-SHURA 42

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

ٓ
١ ‫حم‬
1. Haa Meem
2. ‘Ain Seen Qaaf ( Meh huruf magtampu ganah makahati maksud ٢ ‫ٓع ٓس ٓق‬
nen malaingkan Allahu Taala).
ُ ‫ٱَّلل ٱلح َعز‬
‫يز‬ َ ‫ِإَوَل هٱَّل‬
ُ ‫ِين مِن َق حبل َِك ه‬ َ َ ‫َ َ َ ُ ٓ َح‬
ِ ‫كذَٰل ِك ي‬
‫وۡ إَِلك‬
3. Kowe damikkiyan ien pangawahi tudju kau duk tujdu iye meh ِ
َ‫ح‬
ُ ‫ٱۡلك‬
٣ ‫ِيم‬
siye [Rasul] dehellu amban kau weh Allahu Taala Sangat Basagan
Sangat Pandey. َ‫ح‬
ُ ‫ل ٱلح َعظ‬
٤ ‫ِيم‬
‫ح‬
ُّ ِ ‫ۡرض َو ُه َو ٱل َع‬ ‫َ َُلۥ َما ِف ه‬
َ َ َٰ ‫ٱلس َم َٰ َو‬
4. Tattap si Iye diyata meh langit duk diyata bulakin, duk Iye Sangat ِۖ ِ ‫ت وما ِِف ٱۡل‬ِ ِ
Langkew Sangat Hadje.
َ ُ َ ُ ُ َ َٰٓ َ َ ‫َ ح ه َ ح‬ َ ‫َ َ ُ ه َ َ ُ َََ ه ح‬
5. Agen ne kepak meh langitin amban diyataan duk meh malaikatin ‫حون‬ ِ ‫تكاد ٱلسمَٰوَٰت يتفطرن مِن فوق ِ ِهن وٱلملئِكة يسب‬
ُ َ‫ََ ٓ ه ه‬ َ‫ح‬ َ ‫ح‬
mudji si sanglitan Tuhan de, duk maku siye kaampunan si iye ne ‫ٱَّلل ه َو‬ ِ ‫ِِبَ حم ِد َرب ِ ِه حم َوي َ حس َتغف ُِرون ل َِمن ِِف ٱۡل‬
‫ۡرض أَل إِن‬
meh siye diyata bulakin, weh dumain ke Allahu Taala Iye Sangat ٥ ‫ِيم‬ ُ ‫ٱلرح‬ ‫ور ه‬ ُ ‫ٱلح َغ ُف‬
Mangangampun Sangat Mamaasein?
6. Duk iye ne meh siye ngahinang saddi amban Iye meh َ َ‫ِيظ َعلَ حيه حم َو َما ٓ أ‬
‫نت‬
ٌ َ ُ‫ُ ٓ َح ََٓ ه‬ ْ ُ َ‫َ ه َ ه‬
‫ِين ٱَّتذوا مِن دونِهِۦ أو َِلاء ٱَّلل حف‬ ‫وٱَّل‬
ِ
َ
pasangdelan [pagtuhanan] Allahu Taala du mamimista siyehin, ٦ ‫َعلي ِهم بِوك ِيل‬
َ ‫ح‬
duk dumain kau [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬kuwiraw si meh siye
pananaggain.
ُ َ ‫َ َ َ َٰ َ َ ح َ ح َ ٓ َ ح‬
7. Duk kowe damikkiyan ien wahi [paturun] Kami tudju kau [Oh َٰ ‫تلنذ َِر أ هم ٱلح ُق َر‬
‫ى َو َم حن‬ ُ ِ ‫ك قُ حر َءانًا َع َربيا‬ ‫وكذل ِك أوحينا إَِل‬
ِ
Muhammad ‫ ]ﷺ‬Qur’anin bahasa arab, supaya suwi suwihan nu َ َ ‫حَ ه‬ َ َ ‫ح‬
َ ‫َح حول َ َها َوتُنذ َِر يَ حو َم‬
َ ‫ٱۡل حمعِ َل َر حي‬
‫ب فِي ِۚهِ ف ِريق ِِف ٱۡلنةِ وف ِريق‬
[katatalewan siksa] aa Makkahin duk sine pe si katalibut ne, duk ٧ ‫ِۡي‬ ‫ه‬
ِ ‫ِِف ٱلسع‬
subey panuwi nuwi nu ellew pagtimukin, gana pagkutu kutu si
ien, tumpukanin diyalem Surgah duk sinduwe pehakin isab
diyalem Narkah. ُ َ َ ُ‫َ َح َ ٓ ه‬
ُ َ
8. Bang sih asal bayah Allahu Taala hinang Ne teed siye dambuwa ‫ۡل َعل ُه حم أ همة َوَٰح َِدة َولَٰكِن يُ حدخِل َمن‬
َ ‫ولو شا َء ٱَّلل‬
َ َ َ َ ‫ه‬ َ ‫ي َ َشا ٓ ُء ِف َر ح‬
ummat, sumaguwa supaya paasek Ne si ase Ne [sabab to] duk ٨ ‫ۡحتِهِۦ َوٱلظَٰل ُِمون َما ل ُهم مِن َو ِل َوَل ن ِصۡي‬ ِ
meh panganganyayahin [magsasakutuhin] gah ne iye
pasangdelan de [Tuhan] duk pananabang [ganta nimbul siye].
‫ُ ٓ َ ح َ ٓ َ َ ه ُ ُ َ ح َ ُّ َ ُ َ ُ ح ح‬ ْ ُ َ‫َ ه‬
9. Atawa weh ngahinang sab siye saddi amban Iye meh َٰ َ ‫ۡح ٱل َم حو‬
‫َت‬ ِ ‫أ ِم ٱَّتذوا مِن دونِهِۦ أو َِلاء ۖۡ فٱَّلل هو ٱلو ِل وهو ي‬
pasangdelan [sinumba]? Na Allahu Taala Iye du Iye َ ‫َ ُ َ َ َ َٰ ُ َ ح‬
٩ ‫َشء قدِير‬ ‫ك‬ِ ‫وهو لَع‬
Pasasangdelan [sinumbahin] duk Iye magpamakellum meh
mamateyin, duk Iye luu si tiyap tiyap ine ine Sangat Makagees.
ُ َٰ َ ‫َ ح َ ُ ح ُ ُ ٓ َ ه‬
ُ ‫ِك ُم ه‬ ‫ح َح‬
10. Duk ine ine pagsulangan bi amban [ine ne kahalan] na hukuman ‫ٱَّلل َر َِب‬ ‫َو َما ٱخ َتلف ُت حم فِيهِ مِن َشء فحكمهۥ إَِل ٱَّلل ِ ذل‬
nen du teppet tudju Allahu Taala, damikkiyan ien Allahu Taala ُ ‫ِإَوَلحهِ أُن‬
١٠ ‫ِيب‬
َ ُ ‫َ َح ََهح‬
‫عليهِ توُكت‬

459
du Tuhan kun, Luu si Iye pasangdelan kun duk tudju Iye
pagpatigupuan kun.
َ ُ ُ َ ُ َ َ َ‫ح‬ َ َ ‫فَاُ ُِر ه‬
11. [Allahu Taala] Managnaan magpapanjari meh langit duk ‫ۡرض َج َعل لكم م حِن أنفسِك حم أ حز َوَٰجا‬ ِۚ ِ ‫ت َوٱۡل‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
ُ ‫َ ح‬ ‫َ ح‬ َ ُ ُ ‫ح‬ َ َ‫ح َح‬
bulakin, hinangan Ne kaam amban meh ginhawa baran bi ‫َشء ۖۡ َوه َو‬ ‫َوم َِن ٱۡلنع َٰ ِم أ حز َوَٰجا يَذ َرؤك حم فِي ِۚهِ ليح َس ك ِمثلِهِۦ‬
limbang [ella anda] duk amban meh binatang limbang, papanjari ١١ ‫ۡي‬ ُ ‫يع حٱِلَ ِص‬ ‫ه‬
ُ ‫ٱلس ِم‬
Ne kaam [si labeyan ien], Gana Sali Ne bisan ine [amban kemon
ne sagannap pinapanjari], duk Iye Sangat Makakale Sangat
Makakite.
‫َ ٓ ح‬ َ
‫ٱلر حزق ل َِمن يَشا ُء َو َيقد ُِر‬ ُ ُ ‫ت َو حٱۡلَ ِ َ ح‬ َ َ ‫اَل ُد ه‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
َ َ
ِ ‫َُلۥ َمق‬
12. Si Iye meh kunsi [pondohan rizziki] si meh langit duk bulakin, ِ ‫ۡرض يبسط‬ ِۖ
paluhaya ne Ne rizzikiin si sine sine kabayaan Ne duk ganta Ne ١٢ ‫َشء َعل ِيم‬ ‫كل َ ح‬
ُ ُ‫ه‬
ِ ِ ‫إِنهۥ ب‬
[si kinabayaan Nen]. Bennal Iye si tiyap tiyap ine ine Sangat
Makahati.
َٓ‫َ ه ٓ َح َ ح‬ ُ َٰ ‫كم م َِن ٱلِين َما َو ه‬ ُ َ َ َ َ
13. Pinawajib weh Ne si kaam amban agamahin, Iye ne kowe ‫َّص بِهِۦ نوحا وٱَّلِي أوحينا‬ ِ ‫۞ۡشع ل‬
ْ
َ ‫ِيموا ٱل‬ َ ‫ح‬
ُ ‫ِيَس أن أق‬ َ َ َ
َ َٰ ‫ِيم َوم‬ُ َ ‫ح‬ َ ‫ه‬ َ ‫َح‬
َ ‫ك َو َما َوص حينا بهِۦٓ إبرَٰه‬
pamituwa Ne Nuh [Alayhis Salaam] duk iye pinaturun si kauhin ‫ِين‬ ۡۖ َٰٓ ‫وَس وع‬ ِ ِ ‫إَِل‬
[Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬duk kowe pamituwa Ne disi [Nabi] Ibrahim ‫َ َُ ََ حُ ح َ َ َح ُ ُ ح َح ه‬
ُ‫ٱَّلل‬ ْ ُ‫ََ َََه‬
ِ‫ّشك ِني ما تدعوهم إَِل ِۚه‬ ِ ‫وَل تتفرقوا فِي ِۚهِ كَب لَع ٱلم‬
duk Musa duk Isa [Alayhimus Salaam kemon siye amban meh ُ ُ َ َ ٓ ‫َحَ ٓ َح َ ََ ُٓ ََح‬
١٣ ‫ِي إَِلحهِ من ين ِيب‬ ‫َيت ِب إَِلهِ من يشاء ويهد‬
Ulul Azmi]. Na subey pabentel bi pag-agamahin duk da kaam
magsapehak, hadje [bohat] si meh Mushrik [Quraishin]
pamoohan nu siyehin[Oh Muhammad ‫]ﷺ‬, Allahu Taala pene Ne
tudju Iye sine sine kabayaan Ne duk toan Ne tudju Iye sine sine
pabalik [tudju patulus si Iye].
َ َ ‫ٓ ُ ح ح ح‬ ‫ََ ُ ْ ه‬
14. Duk gah magsapehak meh Ahlul Kitabin [Christian duk Jews] ‫َو َما تف هرق ٓوا إَِل ِم ُۢن ََ حع ِد َما َجا َءه ُم ٱلعِل ُم ََغ َيُۢا بَيح َن ُه حم َول حوَل‬
َ َ َ ‫ه‬
malaingkan puwas amban katekka si siye panghati, kaanyayahan ‫ه‬
‫َض بَيح َن ُه حم ِإَون‬َ ِ ‫َل أ َجل ُّم َسم هل ُق‬ َٰٓ ِ ‫ت مِن ربِك إ‬ ‫َُك َِمة َس َب َق ح‬
si meh antara de, Duk bang hadja dumain sabab bissa andang َ َ
١٤ ‫ب ِم ُۢن ََ حع ِده حِم ل َِف شك م حِن ُه ُم ِريب‬ َ َٰ‫ِين أُورثُوا ْ ٱلحك َِت‬َ ‫هٱَّل‬
ِ
amban Tuhan nu [Oh Muhammad ‫[ ]ﷺ‬tegteban tasulat] si
gantaan ne, asal puwas ne [bissahan si siyehin weh siksa] duk
bennal iye ne meh siye kapusakaan Kitab puwas amban siye
tagna in, asal diyalem pagkutu kutu siye sak.
‫َ َه َ ح ٓ ُ ُح‬ ُٓ َ ُ ‫َ َ َٰ َ َ ح‬
15. Na si damikkiyan ien, na ngabi ngabi kew [tudju agama Tuhan ‫ٱس َتق حِم ك َما أم حِر َت ۖۡ َوَل تتب ِ حع أه َوا َءه حمۖۡ َوقل‬
‫ع ۖۡ َو ح‬ ‫فل ِذل ِك فٱد‬
ُ َ‫َح‬ َ َ
‫ُ ح‬ ُ َ َ
ُ‫َ َ ُ َٓ َ ه‬َ
nu Oh Muhammad] duk pabentel kew kowe pangandaakan ۡۖ‫ب َوأم حِرت ِۡلعدِل بينك ُم‬ ِۖ َٰ‫ءامنت بِما أنزل ٱَّلل مِن كِت‬
َ َ ُ ُ ‫ُ َ َٓ ح ُ َ ُ َ ح‬ ُ‫ه‬
‫ٱَّلل َر ُّب َنا َو َر ُّبك حمۖۡ نلَا أع َمَٰل َنا َولك حم أع َمَٰلك حمۖۡ َل ُح هجة‬
kauhin, duk da tuhutun hawa [nafsu] den, duk bissahun:
Magparatsaya ku si pinaturun Allahu Taala amban Kitabin
١٥ ‫ۡي‬ُ ‫ِإَوَلحهِ ٱل ح َم ِص‬
َ ََ‫َحََ ََحَ ُ ُ هُ َحَ ُ َح‬
ۡۖ ‫بيننا وبينكمۖۡ ٱَّلل َيمع بيننا‬
[Qur’an] duk tadaak ku paadil [mabentel] si antara bi, Allahu
Taala Tuhan kamihin duk Tuhan bin, Si kami [tumbas] hinang
kamihin duk si kaam du sab [tumbas] hinang bin. Gana
[pagsuweyan] kalagihan antara kami duk antara bi [puwas
paturun kasabennalan]. Allahu Taala du manipun antara ten bi
duk tudju Iye du pamoleanin.

460
َ َ ُ‫َح َ ح‬ ‫ه‬ َ ُّ ٓ َ ُ َ ‫َ ه‬
16. Duk iye meh siye nuwey Allahu Taala puwas amban kapanayma ‫يب َُلۥ ُح هج ُت ُه حم‬ ِ ‫وٱَّلِين ُياجون ِِف ٱَّلل ِ ِم ُۢن َع ِد ما ٱست‬
‫ج‬
angut den [iye mu’jizat Rasul ‫ ]ﷺ‬daawa de [panuwey den] batal ١٦ ‫ِيد‬ ٌ ‫ِند َربه حم َو َعلَ حيه حم َغ َضب َول َ ُه حم َع َذاب َشد‬
َ ‫ِض ٌة ع‬ َ َ
‫داح‬
ِ ِِ
ne si Tuhan de [gana lagi ne], Duk luu ne si siye amahin duk
niyah ne [tinagame si siye] siksa makalandu.
17. Allahu Taala Iye magpaturun Kitab [Qur’anin] si kasabennalan َ َ َ ‫حَ َ ح‬
‫َيانُۗ َو َما يُ حدرِيك‬ ‫ب بِٱۡل ِق وٱل ِم‬ َ َ‫ِي أ‬
َ َٰ ‫نز َل ٱلحك َِت‬ ٓ ‫ٱَّلل هٱَّل‬
ُ‫ه‬
duk timbangan, duk ine niyah makaakahan kau [Oh Muhammad َ ََ ‫ََه ه‬
١٧ ‫اعة ق ِريب‬ ‫لعل ٱلس‬
‫ ]ﷺ‬weh kalu ne oras [Qiyamatin] tapit?
َ ُ ‫ْ ح‬ َ ‫ون ب َها ۖۡ َو هٱَّل‬
‫ِين َء َام ُنوا ُمشفِقون‬
َ ُ ‫َح َح ُ َ ه َ َ ُح‬
18. Dinayih dayih Qiyaamatin weh siye meh gey magparatsayahin, ِ ‫جل بِها ٱَّلِين َل يؤمِن‬ ِ ‫يستع‬
َ ‫ون ِف ه‬َ ُ َُ َ ‫ه‬ ‫ه‬ ٓ َ َ ‫ح‬ َ
ُّ َ ‫ون أ هن َها‬ َ
َ ُ ‫حَ ََح‬
duk iye ne meh siye magparatsayahin, tinalew siye amban ien, ِ‫ٱلساعة‬ ِ ‫ٱۡلق ُۗأَل إِن ٱَّلِين يمار‬ ‫مِنها ويعلم‬
َ َ َ
duk katauhan de teed Qiyaamatin asal sabennal, Iye ne meh siye ١٨ ‫ل َِف ضلَِٰۢل بَعِيد‬
nuwey Qiyaamat asal diyalem kalepas makalandu ne siye ien.
19. Allahu Taala Sangat Sulut si me ipun Ne, rizziqian Ne sine sine ُ ‫يف بع َِبادِه ِۦ يَ حر ُز ُق َمن ي َ َشا ٓ ُء ۖۡ َو ُه َو ٱلح َقو ُّي ٱلح َعز‬
١٩ ‫يز‬ ُۢ ُ ‫ٱَّلل لَط‬
ِ ُ
‫ه‬
ِ ِ ِ
kabayaan Ne duk Iye Sangat Basagan Sangat Geesan.
ُ ‫ث ٱٓأۡلخ َِرة ِ نَز حد َ َُلۥ ِف َح حرثِهِۦ َو َمن ََك َن يُر‬
‫يد‬
َ ‫َ َ َ ُ ُ َ ح‬
‫من َكن ي ِريد حر‬
20. Duk sine sine bayah si [tumbas hinang] tinanem si Akhirat ِ ۡۖ ِ ِ
‫ه‬ َ ‫َ ح َ ُّ ح ُ ح‬
tambahan Kami si iye [tumbas hinang] tinanem nen, duk sine ٢٠ ‫ٱلن َيا نؤتِهِۦ م حِن َها َو َما َُلۥ ِِف ٱٓأۡلخ َِرة ِ مِن ن ِصيب‬ ‫حرث‬
sine sab bayah [tumbas hinang nen] tinanem ne [kabimbangan
ne si Duyahin] urungan Kami iye amban [tumbas ien] duk gana
ne pain si iye si taabut si Akhirat bahagi.
َ َ ُ‫ه‬ َ‫َ ح‬ َ ُ َ ْ ُ َ َ ْ ُ َٰٓ َ َ ُ ‫َ ح َ ُ ح‬
21. Atawa we niyah ke meh pagsakutuhan deley mapardu si siye ‫ٱَّلل َول حوَل‬ ِ‫ِين َما ل حم يَأذ ُۢن بِه‬
ِ ‫أم لهم ۡشكؤا ۡشعوا لهم مِن ٱل‬
َ ٌ َ َ ‫َ َُ ح‬
agama de [si meh magsakutu ien]? Bu gah ien panug Allahu ٢١ ‫اب أ َِلم‬
‫ه ه‬ َ ِ ‫َُك َِم ُة ٱلح َف حصل لَ ُق‬
‫َض بَيح َن ُه حمُۗ ِإَون ٱلظَٰل ِ ِمني لهم عذ‬ ِ
Taala, bang sih hadja dumain sabab bissa dehellu [asal tegteb ne
siksa ganta si siyehin], duk bennal meh panganganyayahin niyah
ne [tinagame] si siye siksa sangat peddes.
22. Takite nu [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬tinalew ne siye si meh [tumbas] َ ‫ِني م هِما َك َس ُبوا ْ َو ُه َو َواق ُِع ُۢ به حمُۗ َو هٱَّل‬
‫ِين‬ َ ‫ني ُم حشفق‬
ِ ِِ
‫ه‬
َ ‫ٱلظَٰلم‬ ‫ت َرى‬
َ
ِِ
َ ‫حَ ه‬ َ َ ‫َُ ْ َ ُ ْ ه‬
bakas tausaha den [hinang den] duk iye [siksa ley] asal patekka ‫ات ل ُهم هما‬ ِۖ ِ ‫ات ٱۡلن‬ ِ ‫ت ِِف َر حوض‬ ِ َٰ‫َءامنوا َوع ِملوا ٱلصَٰل ِح‬
teed si siye, Duk iye ne meh siye magparatsaya duk maghinang ُ ‫كب‬ َ ‫َ َ ح َ َ ُ َ حَ ح ُ ح‬ َ ُٓ ََ
٢٢ ‫ۡي‬ ِ ‫يشاءون عِند رب ِ ِهم ذَٰل ِك هو ٱلفضل ٱل‬
hap [meh makasulutin] siye ley [niyah ne tinagame si siye meh
Jambangan meh Surgah, niyah ne tinagame si iye ine ine
kabayaan de, lai si Tuhan de, damikkiyan ien iye ne ien
kalabbihan mahadjehin.
َ ‫ادهُ هٱَّل َ َ ُ ْ َ ُ ْ ه‬ َ َ ُ ‫َ َٰ َ ه ُ َ ُ ه‬
23. Damikkiyan ien pamasinna Allahu Taala meh ipun Ne iye ne ِ َٰ‫ِين َءامنوا َوع ِملوا ٱلصَٰل ِح‬
‫ت‬ ‫ذل ِك ٱَّلِي يب ِّش ٱَّلل عِب‬
‫ه‬ َ َ
meh siye magparatsaya duk maghinang [hap] makasulutin, ‫ح ُ ح َ َٰ َ َ َ ح َ ح‬
‫َتف‬
َ‫ََه‬ ‫ح‬ ً ‫ُ ه ٓ ح َُ ُ ح َ َح ح‬
ِ ‫قل َل أسلكم عليهِ أجرا إَِل ٱلمودة ِِف ٱلقرَب ومن يق‬
ُ َ َُ َ‫َ ُ ح ً ه ه‬ َ ‫ه ح‬
bissahun [Oh Muhammad] gey ku makuhan kaam [si pagda’wa ٌ ‫ك‬
٢٣ ‫ور‬ ‫َح َس َنة ن ِزد َُلۥ فِيها حسنا إِن ٱَّلل غفور ش‬
ku inin] gadji, malaingkan kasilasa bi hadja si meh usba ku
[supaya tatuney ku pagpasaplagin]. Duk sine sine maghinang
hap tambahan kami pe kahapan nen. Bennal Allahu Taala Sangat
Mangangampun Sangat Pasashukur [numbasan kahapan meh
Ipun Ne].

461
24. Atawa isab pain de: Maghinang hinang bissa [Rasul Allah ‫ ]ﷺ‬si َ ‫َ ح َ ُ ُ َ ح َ َ َٰ َ َ ه َ ۖۡ َ َ َ ه ُ َ ح ح َ َ َٰ َ ح‬
ُۗ ‫لَع قلبِك‬ ‫أم يقولون ٱفَتى لَع ٱَّلل ِ كذِبا فإِن يشإ ِ ٱَّلل َيت ِم‬
Allahu Taala puting, Bang asal mabayah Allahu Taala tatakan Ne ‫ات‬
َ ُۢ ُ َ ُ ‫َ َ َٰ ٓ ه‬ ‫ٱَّلل ٱلح َبَٰط َل َو ُيح ُّق ح َ ه‬
ُ ‫َو َي حم ُح ه‬
ِ ‫ٱۡلق بِكل ِمتِهِۦ إِنهۥ عل ِيم بِذ‬ ِ ِ
ne pangateyan nun [supaya ne lepas Qur’anin billai] duk ُّ
٢٤ ِ‫ٱلص ُدور‬
papasan Allahu Taala kabatalanin, duk pabennal Ne
kasabennalanin duk meh bissa Ne, Bennal Iye Sangat Mahakati si
meh taga pangateyanin.
25. Duk Iye du [Allahu Taala] iye manayma tawbatin amban meh ‫ات‬
ِ ‫ي‬ ‫َو ُه َو هٱَّلِي َي حق َب ُل ه‬
‫ٱتل حوبَ َة َع حن ع َِبادِه ِۦ َو َي حع ُفوا ْ َعن ه‬
َ ‫ٱلس‬
ِ ِ
َ ُ ‫َح‬ َ
ipun Ne duk ngamaaf meh kalaatan duk katauhan Ne iye ٢٥ ‫َو َي حعل ُم َما تف َعلون‬
hininang bin.
ُ ُ َ َ َٰ َ َٰ ‫َ َ ح َ ُ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ُ ْ ه‬
26. Duk nayma [nuhut, pakale] iye ne meh siye magparatsaya duk ‫يدهم مِن‬ ‫ت وي ِز‬
ِ ‫جيب ٱَّلِين ءامنوا وع ِملوا ٱلصل ِح‬ ِ ‫ويست‬
َ َ َ ‫َ ح َ َٰ ُ َ َ ُ ح‬ ‫َ ح‬
maghinang [hap] meh makasulutin duk tambahan Ne pe si siye ٢٦ ‫فضلِهِۦ وٱلكفِرون لهم عذاب شدِيد‬
[kahapanin] amban kalabbihan Ne, duk meh pananaggain niya
ne [panugata] siye siksa makalandu [peddes nen].
ُ َُ ََ َ‫َ َ ْ ح‬ َ ُ‫َ َح َ َ َ ه‬
27. Duk bang hadja bonsongan Allahu Taala rizzikiin si meh ipun ‫َنل‬ ِ ‫ٱلر حزق لِع َِبادِه ِۦ ِلَغ حوا ِِف ٱۡل‬
ِ ‫ۡرض ولَٰكِن ي‬ ِ ‫۞ولو بسط ٱَّلل‬
َ ُ ‫ب َق َدر هما ي َ َشا ٓ ُء إنه ُهۥ بع َِبادِه ِۦ َخب‬
Ne, tantu nen teed asal magpissoko ne siye diyata bulak, ٢٧ ‫صۡي‬ ِ ‫ۡي ُۢ ب‬ِ ِ ِ ِ
sumaguwa paturun Ne hadja gantaan iye kabayaan Nen, Bennal
Iye si meh ipun Ne Sangat Mangangaka [ngatau hal] Sangat
Makakite.
ُ َ ‫نّش َر ح‬ َ ‫ََُ ه َُ ُ حَح‬
ُ ُ ‫ث ِم ُۢن ََ حع ِد َما َقنَ ُطوا ْ َو َي‬
28. Duk Iye du [Allahu Taala] Iye magpaturun ulanin puwas amban ‫ۡح َت ُهۥ َوه َو‬ ‫َنل ٱلغي‬
ِ ‫وهو ٱَّلِي ي‬
‫ح‬
ُ ‫ٱۡلم‬ ‫ح‬
kabekkat ase-ase de, duk pasaplag Ne aseh Nen, Duk Iye Sangat ٢٨ ‫يد‬ ِ َ ‫ٱل َو ِ ُّل‬
Pangangahatul Sangat Pinupudji.
َ ‫ه‬ َ‫ح‬ َ َ ‫َوم حِن َء َاتَٰيَٰتهِۦ َخلح ُق ه‬
29. Duk amban meh tanda Ne, pagpapanjari meh langit duk bulak ِۚ‫ۡرض َو َما بَث فِي ِه َما مِن دٓابهة‬
ِ ‫ت َوٱۡل‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ
duk ine ine saplag diyalem de iyu amban binatang [atawa ine ine َ ُ ٓ َ َ َ ‫َ ُ َ َ َ َٰ َ ح ح‬
٢٩ ‫وهو لَع َج ِع ِهم إِذا يشاء قدِير‬
ne palele] duk Iye luu si panimuk Ne siye apabila Iye mabayah
Sangat Makagees.
ْ ُ ُ َ ‫ُّ َ َ َ َ َ َ ح‬ ُ َ َٓ
30. Duk ine ine makatawwa kaam musiba [panuley suley] na sabab ‫ت أيحدِيك حم َو َي حعفوا َعن‬ ‫َو َما أص َٰ َبكم مِن م ِصيبة فبِما كسب‬
iyu bakkas meh tangan bi, duk ngamaaf Iye amban meh َ
٣٠ ‫كث ِۡي‬
kahekkahan [kamali bi]. َ‫ح‬
‫ه‬
‫ون ٱَّلل ِ مِن‬
ُ ُ َ ََ ُ َََٓ
َ ‫نتم ب ُم حعجز‬
31. Duk gey kaam [lumahi amban siksa Allahu Taala] diyata bulak, ِ ‫ۡرض وما لكم مِن د‬
ِۖ ِ ‫ين ِِف ٱۡل‬ ِ ِ ِ ‫وما أ‬
َ َ
duk ganah si kaam saddi amban Allahu Taala [Pamemebbeg duk ٣١ ‫َو ِل َوَل ن ِصۡي‬
Pananabang].
َ ‫حَ ح َ ح َح‬ َ ‫َوم حِن َء َاتَٰيَٰتِهِ ح‬
32. Duk amban meh tanda Ne palengngan [meh kappalin] diyata ٣٢ ‫ح ِر كٱۡلعل َٰ ِم‬‫ٱۡل َوارِ ِِف ٱِل‬
tahik kowe sapantun meh punu [sumaguwa pagampung sabab
kahandak Allahu Taala].
َ َ ‫ه‬ َ َٰ َ َ َ َ َ َ ‫َ َ َ ح َ ح‬
‫لَع ظ حه ِره ِۦٓ إِن ِِف ذَٰل ِك‬ ‫ٱلريح فيظللن رواكِد‬ ‫ََ ح ُح‬
33. Bang bayah Allahu Taala, pateteg Ne baliyuhin, Na neteg isab ِ ‫إِن يشأ يسك ِِن‬
ُ َ ُ َ
meh kappalin diyata kuwit tahik, Bennal si damikkiyan ien asal ٣٣ ‫ِك َص هبار شكور‬ ِ ‫ٓأَلتَٰيَٰت ل‬
meh tanda si tiyap tiyap aa pasasabar duk pashushukur.

462
َ ُ ْ َ ‫ح‬ َ
34. Atawa [bang bayah Allahu Taala patihup ne badjuhin duk tapale, ٣٤ ‫أ حو يُوبِق ُه هن ب ِ َما ك َس ُبوا َو َي حعف َعن كث ِۡي‬
paleddang maagkaat meh kappalin] duk ngamaap Iye si
kahekkahan meh kasaan ipun Ne, [bang hadja asal siksa Allahu
Taala kemon ipun nen sabab duse de gana ne tabbi diyata bulak
bisan dambuwa].
‫ه‬ َ َ ٓ َ ُ َٰ َ ُ َ ‫َ َ ح َ َ ه‬
35. Duk katauhan weh meh siye manuwey si meh ayat Kamihin, asal ٣٥ ‫ِف َءاتَٰيَٰت َِنا َما ل ُهم مِن ُم ِيص‬
ِ ‫ويعلم ٱَّلِين يجدِلون‬
gana teed palappasan de [amban siksa]. ُٓ َ
َ ‫َ ه‬ ‫َ ح َ َ َ َٰ ُ ح َ َ َٰ ُّ ح‬
36. Na ine ine tapangurung kaam, na iyu kasuatan si kaellum Dunya ‫ِند ٱَّلل ِ خ حۡي‬
‫ٱلن َيا َو َما ع‬ ِ ‫ف َما أوت ُِيتم مِن َشء فمتع ٱۡليوة‬
َ
hadja, duk iye tumbas malai si Allahu Taalahin labi hap duk labi َ ُ‫ه‬ َٰ َ َ ‫ِين َء َام ُنوا ْ َو‬
٣٦ ‫لَع َرب ِ ِه حم َي َت َوُكون‬ َ ‫َّق ل هَِّل‬
َٰ َ َ‫َوأ ح‬
kakkal, tinagame ien si iye ne meh siye magparatsaya duk iye ne
meh siye luu si Tuhan de pasangdel.
ُ ْ َ َ َ َ َ َ ‫َ ه َ َ ح َ ُ َ َ َ َٰٓ َ ح ح ح‬
37. Duk [ganta] si iye ne meh siye patala amban meh duse hadje duk ‫ض ُبوا ه حم‬
ِ ‫ٱۡلث ِم َوٱلفوَٰحِش ِإَوذا ما غ‬
ِ ‫وٱَّلِين َيتن ِبون كبئِر‬
َ ‫ح‬
duse lemmi, duk bang siye ngama ngamaap siye. ٣٧ ‫َيغف ُِرون‬

‫ى بَيح َن ُه حم‬ َ ‫ٱلصلَ َٰوةَ َوأَ حم ُر ُه حم ُش‬


َٰ ‫ور‬ ُ َ‫جابُوا ْ ل َِربه حم َوأَق‬
‫اموا ْ ه‬ َ ‫ٱس َت‬ َ ‫َو هٱَّل‬
‫ِين ح‬
38. Duk iye ne meh siye tinayma [nuhut, pakale] si Tuhan de duk ِِ
َ ُ ‫ح‬
tenggehan de sambahayangin, duk pagkaradjaan den, pag-isun ٣٨ ‫َوم هِما َر َزق َنَٰ ُه حم يُنفِقون‬
isun si antara de, duk amban meh bakas kapangarizziki Kami
siye maggastu siye [magnafaqa].
َ ُ َ َ ‫َ ه َ َٓ َ َ َ ُ ُ حَ حُ ُ ح‬
39. Duk bang siye tawwa weh pissoko [meh aa pananaggah ٣٩ ‫ِصون‬
ِ ‫وٱَّلِين إِذا أصاَهم ٱِلغ هم ينت‬
pangangayaya] siye ley daagan de astel den [sarta deeman si
Allahu Taala.
‫ََ ه‬ ََ َ َ َ َ َ ُ‫ح‬ ُْ َ
40. Duk tumbas kalaatanin kalaatan du sab kowe iyehin, na sine sine ِ ‫َو َجزَٰٓؤا َسي ِ َئة َسيِئَة مِثل َها ۖۡ ف َم حن عفا َوأ حصل َح فأ حج ُرهُۥ لَع ٱَّلل‬
ngamaaf duk pasulut, na tumbas nen luu du si Allahu Taala, ‫ه ُ َ ُ ُّ ه‬
َ ‫ٱلظَٰلم‬
٤٠ ‫ني‬ ِِ ‫إِنهۥ َل ُيِب‬
bennal Allahu Taala gey malasa si meh aa panganganyaya.
َ َ َ َُ ‫ُ ح‬ َ ‫َول َ َمن‬
41. Duk sine sine nganggapian dine puwas amban pakaanyaya iye, ٤١ ‫ِص ََ حع َد ظل ِمهِۦ فأ ْو َٰٓلئِك َما َعل حي ِهم مِن َسبِيل‬
َ َ ‫ٱنت‬
ِ
na iye ne meh siye ien gey manjari hinangan bi labeyan [supaya
kaam ngusah siye].
َ‫ح‬ َ ُ َ ُ ‫ه َ ه ُ ََ ه َ َ ح‬
َ ‫ون ٱنله‬
42. Iye du labeyan [mamanjari inusain] luu si iye ne meh siye ِ ‫اس َو َي حبغون ِِف ٱۡل‬
‫ۡرض‬ ‫إِنما ٱلسبِيل لَع ٱَّلِين يظل ِم‬
َ ٌ َ َ ‫َ ح ح ُْ َ َ َُ ح‬
nganyaya meh manusiya duk magpissoko siye diyata bulak, si َ ‫بغۡي‬
٤٢ ‫ٱۡل ِ ِۚق أو َٰٓلئِك لهم عذاب أ َِلم‬ ِ ِ
dumain kasabennalan, iye ne meh siye ien [tinagamehan] siksa
sangat peddes. ُ‫ح‬ َ َ َ ‫َََ َ ََ َ َ ه‬
43. Duk sine sine pasabr duk ngamaaf, bennal damikkiyan ien asal ٤٣ ِ‫َب َوغف َر إِن ذَٰل ِك ل ِم حن َع حز ِم ٱۡل ُمور‬ ‫ولمن ص‬
amban meh pakaradjaan [labi mahap] pinag-apasanin].
‫ه‬ َ َ َ ُ‫ه‬ ‫ح‬
44. Na sine sine ilepas weh Allahu Taala, na gana ne si iye bebbeg
َ ‫ٱلظَٰلِم‬
‫ني‬ ِ ‫ٱَّلل ف َما َُلۥ مِن َو ِل ِم ُۢن ََ حع ِدهُِۗۦ َوت َرى‬ ‫َو َمن يُضل ِِل‬
َ ‫َه ََُْ حَ َ َ ُ ُ َ َح‬
puwas amban Allahu Taala, duk takite nu [Oh Muhammad ‫]ﷺ‬ ٤٤ ‫اب َيقولون هل إ ِ ََٰل َم َرد مِن َسبِيل‬ ‫لما رأوا ٱلعذ‬
meh panganganyayahin, sakayi takite de siksain pain de: Ine niya
pe labeyan kami balik [tudju Dunya]?
َ ُ ُّ َ ‫ون َعلَ حي َها َخَٰشِ ع‬
‫ِني م َِن ٱَّل ِل يَنظ ُرون مِن‬
َ ُ َ ‫َ َ َ َٰ ُ ح ُ ح‬
‫وترىهم يعرض‬
45. Duk takite nu siye pinaseek hap Narka, kadahitan diyalem siye
kadekdes mayam siye duk pamayam lamma, duk pain iye ne meh

463
siye magparatsayahin, bennal meh malugiin iye ne meh siye ilugi َ ‫ين هٱَّل‬
‫ِين‬ َ ‫خَٰ ِِس‬ َ ‫َ َ َ َ ه َ َ َ ُ ْٓ ه ح‬
‫َُ حرف خ َِفُۗ وقال ٱَّلِين ءامنوا إِن ٱل‬
ِ
‫ٓ ه ه‬ َ َ ‫ح‬ ‫َح‬ ُ َْ ُ َ
weh de meh ginhawa baran den duk meh ahli den si Ellew َ ‫ٱلظَٰلِم‬
‫ني‬ ِ ‫ِس ٓوا أنف َس ُه حم َوأهل ِي ِه حم يَ حو َم ٱلق َِيَٰ َمةِ أَل إِن‬ ِ ‫خ‬
Qiyaamat, We dumain ke meh panganganyayahin ُّ َ َ
٤٥ ‫ِِف عذاب مقِيم‬
[magsasakutuhin] diyalem siksa teteg?
‫ح‬ ‫ه‬
‫ون ٱَّللُِۗ َو َمن يُضل ِِل‬
ُ ُ َ ُ ُ َ َٓ ‫َ َ َ َ َُ ح َح‬
46. Duk gana si siye meh bebbeg nabangan siye saddi amban Allahu ِ ‫وما َكن لهم ِمن أو َِلَاء ينِصونهم مِن د‬
َ َ ُ‫ه‬
Taala, duk sine sine ilepas weh Allahu Taala na gana ne labeyan ٤٦ ‫ٱَّلل ف َما َُلۥ مِن َسبِيل‬
ne [katoan]. ‫َ ح‬
‫ه‬ َ ‫ه‬ ‫ه‬ ُ َ ْ ُ َ ‫ح‬
َ ِ ‫كم مِن َق حبل أن يَأ‬
47. Nayma kaam [pakale, nuhut] si Tuhan bi dehellu amban katekka ‫ِت يَ حوم َل َم َرد َُلۥ م َِن ٱَّلل ِ َما‬ ِ ِ ‫جيبوا ل ِرب‬
ِ ‫ٱست‬
‫ه‬ ُ َ ‫ح‬
َ ‫كم مِن همل‬ ُ َ
ellew gey ne tapabalik [si Allahu Taala] gana ne saddi amban ٤٧ ‫جإ يَ حو َمئِذ َو َما لكم مِن نكِۡي‬ ‫ل‬
Allahu Taala si kaam palahihan ellew ien, duk gana ne du sab
tapasuwey bi.
ُ ََ‫َ ح َ ح َ ُ ْ َ َ ٓ َح َ حَ َ َ َح ح َ ً ح َ َح َ ه ح‬
48. Na bang siye pataykut, nah dumain kew paboo Kami tudju siye ُۗ‫فإِن أعرضوا فما أرسلنَٰك علي ِهم حفِيظا ۖۡ إِن عليك إَِل ٱِللَٰغ‬
ُ َ َ ‫ه ٓ َ ٓ َ َ ح َ ح َ َٰ َ ه َ ح‬
mamalihara [siye] iye du hadja si kauhin [mamasaplagin] duk ‫ۡحة ف ِر َح ب ِ َها ۖۡ ِإَون ت ِص حب ُه حم َسي ِ َئُۢة‬ ‫ٱۡلنسن مِنا ر‬
ِ ‫ِإَونا إِذا أذقنا‬
bennal apabila palessahan Kami manusiyain amban Kami ase ٤٨ ‫نس َن كفور‬
ُ َ َ
َٰ ‫ٱۡل‬
‫ح‬ ‫ه‬ َ ‫َ َه َ ح َح ح‬
ِ ‫بِما قدمت أيدِي ِهم فإِن‬
[kaluhaya, alta duk kawase] sinna iye si ien, duk bang isab siye
tawwah kalaatan [siksa, kamiskin, kasigpit] sabab bakas
tapadehellu [hinang] meh tangan den, na bennal manusiyain asal
pananaggah teed.
ٓ َ ُ ‫َيلُ ُق َما ي َ َشا ٓ ُء َي َه‬
‫َح‬ َ‫ح‬ ُ ‫ه ُح‬
49. Si Allahu Taala du dapu meh langit duk bulakin, papanjari Ne ‫ب ل َِمن يَشا ُء‬ ِۚ ِ ‫ت َوٱۡل‬
‫ۡرض‬ َ َ ‫ك ه‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ‫َِّلل ِ مل‬
ُ ُّ ٓ
َ ‫إ َنَٰثا َو َيهب ل َِمن يشا ُء ٱَّلك‬
َ َ ُ َ
ine ine kabayaan Ne, urungan Ne sine sine kabayaan Ne meh ٤٩ ‫ور‬ ِ
[anak] dende duk urungan Ne sine sine kabayaan Ne meh [anak]
lella. َ
‫َ َٰ َ َ ح َ ُ َ َ َ ٓ ُ َ ً ه‬ ‫ُ ح‬
50. Atawa paglimbang Ne siye maglella dende, duk hinang Ne sine ‫ِيما إِن ُهۥ َعل ِيم‬ ‫أ حو يُ َزوِ ُج ُه حم ذك َرانا ِإَونثا ۖۡ ويجعل من يشاء عق‬
َ
sine kabayaan Ne buyan [gey nganak], Bennal Iye Sangat ٥٠ ‫قدِير‬
Makahati Sangat Makagees. َ
ٓ ‫ََ َ َ َ َ َ ُ َ َُ هُ ه‬
51. Duk ganah bisan dambuwa aa boo Allahu Taala magbissa, ‫ٱَّلل إَِل َو حح ًيا أ حو مِن َو َرا ِٕي‬ ‫۞وما َكن ل ِبّش أن يكل ِمه‬
ٌَّ ُ ‫َ َ َ ٓ ُ ه‬ ‫َُ َ ح‬ َ َ َ ‫ح‬
malaingkan [si labeyan wahi] atawa amban dangkepakan ellig ‫لَع‬ِ ‫وۡ َِإِذنِهِۦ ما يشاء إِنهۥ‬ ِ ‫ِجاب أ حو يُ حرسِل َر ُسوَل في‬
atawa magpaboo Rasul, na ngurung iye Rasul ley wahi si panug ٥١ ‫َحكِيم‬
Allahu Taala si ine ine kabayaan Ne, Bennal Iye Sangat Langkew
Sangat Pandey.
َ َ ُ َ َ ‫ح َح‬ َ َ ٓ َ َ َ َ
52. Duk kowe damikkiyan ien winahi weh Kami tudju kau [Oh ‫نت ت حدرِي َما‬ ‫َوكذَٰل ِك أ حو َح حي َنا إَِلحك ُروحا مِن أم ِرنا ما ك‬
Muhammad ‫ ]ﷺ‬paboo aseh amban pakaradjaan Kami, dumain ‫ح ُ ه‬ َ َ ‫ب َو ََل حٱۡل‬
‫يم َٰ ُن َولَٰكِن َج َعل َنَٰ ُه نورا ن حهدِي بِهِۦ َمن‬ ُ َٰ‫ٱلحك َِت‬
ِ
َ ٓ ‫هَ ُٓ ح َ َ ه َ ََح‬
kaniyaan nun ngatau bang ine kitab [Qur’anin] duk Iman ٥٢ ‫ِي إ ِ ََٰل صِ َرَٰط ُّم حس َتقِيم‬
‫نشاء مِن عِبادِنا ِإَونك تلهد‬
[pamaratsayahin] sumaguwah hinang Kami iye sahaya pano
Kami sine sine kabayaan Kami amban meh ipun Kami, Duk
bennal kau [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬makatoh kew [matarrang] tudju
lan bentel.
َ ٓ ََ َ‫ح‬ َ َ ‫ٱَّلل ِ هٱَّلِي َ َُلۥ َما ِف ه‬
‫ه‬
53. Lan Allahu Taala, Iye ne si Iye diyata meh langit duk diyata ِ ‫ت َو َما ِِف ٱۡل‬
‫ۡرض أَل إَِل‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ ‫صِ َر َٰ ِط‬

464
bulakin, Weh dumain ke tudju Allahu Taala pamolean meh ُ ‫ۡي حٱۡلُ ُم‬
٥٣ ‫ور‬ ُ ‫ٱَّلل ِ تَ ِص‬
‫ه‬
pakaradjaanin?

ُ‫الز ْخر ح‬
ُ‫ف‬ ُّ ُُ‫سُ ُورة‬
SURATUL AZ-ZUKHRUF 43

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

ٓ
١ ‫حم‬
1. Haa Meem ( Meh huruf magtampu ganah makahati maksud nen
malaingkan Allahu Taala).
٢ ‫ني‬ ُ ‫َوٱلحك َِتَٰ ح‬
2. Sinapahan weh Allahu Taala si Kitab [Qur’an] Sangat Tarrang ِ ِ ‫ب ٱلمب‬
ِ
[matarrang meh hukuman duk tanda].
َ ُ َ ُ ‫ه ه‬ ً ُ ‫ح‬ ‫ه‬
3. Bennal hininang weh Kami [Kitab] ien Qur’an [bahasa] Arab, ٣ ‫إِنا َج َعل َنَٰ ُه ق حرَٰءنا َع َربِيا ل َعلك حم ت حعقِلون‬
kalu kalu du pain tahati bi [kasabennalan pangandaakan duk
pamegesanin].
َ َ َ ‫هُ ٓ ُ ح‬
4. Duk bennal iye [Qur’an] iyu si poonan kitab si [Lawhil Mahfoodz ٤ ‫ِيم‬ ٌّ ِ ‫ب َل حي َنا ل َع‬
ٌ ‫ل َحك‬
ِ َٰ‫ِإَونهۥ ِِف أ ِم ٱلكِت‬
duk meh listahan kemon ine inehin], tuu si Kami Sangat Langkew
Sangat Taga hikmat.
ُ ‫حا أَن ُك‬
َ ‫نت حم قَ حوما ُّم حِسف‬
٥ ‫ِني‬
ُ َ ُ ‫َََ ح‬
ً ‫نك ُم ٱَّل حِك َر َص حف‬‫ۡضب ع‬
5. Weh pasagaran Kami hadja kaam, gey pinaturunan paesseb ِ ِ ‫أفن‬
[Qur’an] peggeh meh aa qawman magpakaat hadja kaam? [Asal
gai teed, supaya kami gey taksil].
َ ‫َو َك حم أَ حر َسلح َنا مِن نهب ِف حٱۡلَ هول‬
٦ ‫ِني‬
6. Duk banes ne teed tapaboo Kami amban Nabi si meh aa dehellu ِ ِ
ley.

465
َ ْ ُ َ ‫ه ه‬ ‫ح‬
7. Duk ganah amban Nabi patekka si siye, malaingkan ٧ ‫َو َما يَأتِي ِهم مِن ن ِب إَِل َكنوا بِهِۦ ي َ حس َت حهزِ ُءون‬
pagpamellangan hadja weh de.
8. Na ilarak weh Kami [pinapatey duk siksa] tamanan mabasagan َ ‫َض َم َث ُل حٱۡلَ هول‬
٨ ‫ِني‬
َ ‫ََ ح َ ح‬
َٰ َ ‫ك َنا ٓ أ َش هد م حِن ُهم ََ حطشا َو َم‬‫فأهل‬
amban siyehin, duk tahinang sah siye upamahan meh aka aka aa
dehellu.
ََ َ ُ ُ َ َ َ‫ح‬
‫ت َوٱۡلۡرض َلَقول هن خلق ُه هن‬ َ َ ‫َولَئن َس َأ حتلَ ُهم هم حن َخلَ َق ه‬
9. Duk asal bang siye tilew nu [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬bang sine ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ
magpapanjari meh langit duk bulakin, asal pain de teed iyu: “ ُ َ ‫حَ ُ ح‬
٩ ‫ٱلع ِزيز ٱلعل ِيم‬
mamapanjari siyehin” [Tuhan] Sangat Geesan Sangat Makahati.
ُ َ ََ َ َ ‫َ ََ َ ُ ُ حَ َ َح‬ ‫ه‬
10. Iye ne [Allahu Taala] mangahinangan kaam bulakin datag, duk ‫ِيها ُس ُبَل‬
َ ‫ك حم ف‬ ‫ٱَّلِي جعل لكم ٱۡلۡرض مهدا وجعل ل‬
َ َ ُ ‫ه ه‬
hinangan ne pe kaam diyata bulak ley meh lan supaya kaam ١٠ ‫ل َعلك حم ت حه َت ُدون‬
tumuun.
‫ٱلس َمآءِ َما ٓ َء ُۢ ب َق َدر فَأَ َ ح‬
َ ‫نّشنَا بهِۦ بَ ح‬
‫ِلة هم حيتا‬ ‫َو هٱَّلِي نَ هز َل م َِن ه‬
11. Duk Iye [Allahu Taala] magpaturun [bohe] ulanin duk gantaan ِ ِ
َ ُ َ ‫َ َ َٰ َ ُ ح‬
ne, na pangalatag iye weh Kami lahat matey [toho], kowe du sab ١١ ‫جون‬ ‫كذل ِك َّتر‬
damikkiyan ien pamaguwa kaamin [pamakellum kaam si
mahsharin].
َ‫ح َح‬ ‫حُ ح‬ ُ َ ََ َ ‫َ ََ ح َح َ ُه‬ ‫ه‬
12. Duk Iye [Allahu Taala] magpapanjari meh maglimbng limbang, ِ ‫َوٱَّلِي خلق ٱۡلز َوَٰج ُك َها َوجعل لكم م َِن ٱلفل‬
‫ك َوٱۡلنع َٰ ِم‬
َ َ َ
duk hinangan Ne kaam amban meh kappal duk meh binatang ١٢ ‫َما ت حرك ُبون‬
paruwaan bi.
ُ َ ََ‫ُه َح ُُ ْ ح‬
‫ك حم إ َذا ح‬
‫ٱس َت َو حي ُت حم‬ ُ ُ َٰ َ َ ْ ُ َ ‫َ ح‬
13. Supaya kaam pasakey diyata bukut ne, puwas ien taesseb bi ِ ِ ‫ل ِتستوۥا لَع ظهورِه ِۦ ثم تذكروا ن ِعمة رب‬
َ ُ َ َ َ ‫ه‬ ‫َ َح َ َُ ُ ْ ُ ح َ ه‬
nihmat Tuhan bin, apabila ne kaam sumakey diyata ne, sarta ‫حَٰ َن ٱَّلِي َسخ َر نلَا هَٰذا َو َما ك هنا َُلۥ‬‫عليهِ وتقولوا سب‬
magpain kaam: “Mahasutsi [Allahu Taala] Iye mamasulut َ ‫ُم حقرن‬
١٣ ‫ِني‬ ِ
[binatang, duk kappal] si kami inin, duk dumain teed kaniyaan
kamihin si Iye makagees [masulut ne]”.
َ َ َ َ ٓ‫ه‬
14. Duk bennal kami tudju Tuhan kami du pabalik [mole hap ١٤ ‫ِإَونا إ ِ ََٰل َرب ِ َنا ل ُمنقل ُِبون‬
hadarat Ne].
َ َ َ َٰ َ ‫ُ ح ً ه ح‬
ٌ ‫ك ُفور ُّمب‬ َ ‫َ َ َ ُ ْ َُ ح‬
15. Duk hininangan Iye amban meh ipun Ne bahagi [weh manusiya ١٥ ‫ني‬ِ ‫ٱۡلنسن ل‬ِ ‫وجعلوا َلۥ مِن عِبادِه ِۦ جزءا إِن‬
magsasakutuhin, pain de taga anak Iye meh dende iye meh
malaikat], bennal manusiyain asal pananaggah teed tampal.
‫ح‬
َ ‫ٱِلَن‬ ُ َ ‫ََ ح‬ ََ ُُ‫َ هَ َ ه َح‬
16. Weh ngeddo Ke Iye [ngahinang anak] amban meh pinapanjari ne ١٦ ‫ِني‬ ِ ‫أ ِم ٱَّتذ مِما َيلق َنات وأصفىَٰكم ب‬
meh karendehan duk peneh ne kaam tartantu meh kalellahan?
‫َ َ ه‬ َ ُ َ
17. Duk bang pinasinna dambuwa amban meh magsasakutu ley ‫ِلرِنَٰمۡح َمثَل ظل َو حج ُه ُهۥ ُم حس َودا‬ َ َ ‫ّش أ َح ُد ُهم ب َما‬
‫ۡض َب ل ه‬ َ ِ ‫ِإَوذا ب‬
ِ
[weh dende anak nen] kowe pamatungging de Allahu Taalahin, ١٧ ‫ِيم‬ٌ ‫َو ُه َو َكظ‬
teteg luwe nen ngennus [weh astelin] duk iye ley putalan.
ُ ‫ام َغ ح‬ ‫ح‬ ‫ح ح‬ ْ َ
18. Wey pe subey pamatugging de [Allahu Taalahin] iye ne ١٨ ‫ۡي ُمبِني‬ ِ ‫أ َو َمن يُ َن هش ُؤا ِِف ٱۡل ِل َيةِ َو ُه َو ِِف ٱۡل َِص‬
hininangan [dende pangaringarihin hadja] iye meh karendehan,
bu gana atu atu ne si pagsasah.
ْ ُ ََ ً َ َ ‫ك َة هٱَّل‬
‫ِين ُه حم ع َِب َٰ ُد ه‬ َ َٰٓ َ َ ‫َ َ َ ُ ْ ح‬
19. Duk hininang meh malaikatin weh meh siye magsasakutuhin, iye ‫ٱلرِنَٰمۡح إِنَٰثا أش ِهدوا‬ ِ ‫وجعلوا ٱلملئ‬
َ ُ َ ‫َ ح َ ُ ح َ ُ ح َ ُ َ َ َٰ َ ُ ُ ح َ ُ ح‬
ne meh siye ipun Allahu Taalahin dende, weh tasaksi de ke ١٩ ‫خلقهم ستكتب شهدتهم ويسلون‬

466
pamapanjari siye ley? Song du sinulat panaksi de ien duk tinilew
siye.
‫ح ح‬ َ َ َ َ َ ‫َوقَالُوا ْ ل َ حو َشا ٓ َء ه‬
20. Duk pain de: “Bang dumain sabab kabayaan Allahu Taala, gah ‫ٱلر حح َم َٰ ُن َما ع َب حدنَٰ ُهم هما ل ُهم بِذَٰل ِك م حِن عِلمِۖ إِن‬
َ ‫ُ ه َح‬
siye [meh malaikat ley] sumba kami, gana panghati de si ٢٠ ‫ه حم إَِل َي ُر ُصون‬
damikkiyan ien, siye ley magputing hadja.
َ ُ َ َ َ َ َ
21. Weh bakas ke siye ien kaurungan Kami kitab dehellu amban ٢١ ‫أ حم َءات حي َنَٰ ُه حم كِتَٰبا مِن ق حبلِهِۦ ف ُهم بِهِۦ ُم حس َت حمسِكون‬
[Qur’an] ien? Ubus ien pangantanan den. ُ ََ َ َٓ َٓ ‫َح َ ُ ْ ه َ َ ح‬
َ َٰٓ َ َ ‫ه‬
22. Sugah iye du binissa den: Bennal kami takasuwa kami meh ‫لَع َءاث َٰ ِرهِم‬ ‫لَع أ همة ِإَونا‬
َٰٓ ‫بل قال ٓوا إِنا وجدنا َءابا َءنا‬
َ
kamattoehan kamihin si meh ummat [maghinang inin] duk kami ٢٢ ‫ُّم حه َت ُدون‬
si meh bakas den isab patuhut.
َ َ ‫ه‬ ‫ه‬ َ َ َ ‫َ َ َ َٓ ح‬
23. Duk kowe damikkiyan ien, gana paboohan Kami dehellu amban ‫َوكذَٰل ِك َما أ حر َسل َنا مِن ق حبل ِك ِِف ق حر َية مِن نذِير إَِل قال‬
َ َٰٓ َ َ ‫ه‬ ُ ََ َ َٓ َٓ ‫ُ حَُ َ ٓ ه َ َ ح‬
kau [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬amban dambuwa lahat, malaingkan ‫لَع َءاث َٰ ِرهِم‬ ‫لَع أ همة ِإَونا‬
َٰٓ ‫مَتفوها إِنا وجدنا َءابا َءنا‬
َ ‫ح‬
bissa hadja meh aa magparasahanin: Bennal kami kasuwa kami ٢٣ ‫ُّمق َت ُدون‬
meh matattoe kamihin si meh kakahinang ummat [dumain
kasabennalan] duk kami si meh bakas den isab ninged. َ ُ ُ‫َ َ ََ َح ح‬
ُ َٓ َ َ ُّ َ َٰ ‫كم بِأ حه َد‬
24. Pain [Nabi den]: Weh gah ke kaam boohan ku, iye labi ۡۖ‫ى م هِما َوجدت حم عل حيهِ َءابا َءك حم‬ ‫جئت‬ ِ ‫۞قَٰل أولو‬
َ َ ‫َ ُ ْ ه ُٓ ح‬
matumawwa amban takasuwa si meh kamattoehan bi iyu? ٢٤ ‫قال ٓوا إِنا ب ِ َما أ حرسِل ُتم بِهِۦ ك َٰف ُِرون‬
Sambung den hadja: Bennal kami, si pinaturun si kaam iyu
pananaggah.
َ ُ‫َ ََ حَ حُ ح َ ُ ح َحَ َ َ َ َُ ح‬
َ َِ‫كذ‬
25. Na males Kami amban siye, na payamanun [Oh Muhammad ‫]ﷺ‬ ٢٥ ‫ني‬ِ ‫فٱنتقمنا مِنهمۖۡ فٱنظر كيف َكن عَٰقِبة ٱلم‬
bang saingge tumbas iye ne meh siye pamumutingin.
َ َ ٓ ‫ه‬ َ َ ُ َ‫ح َ َ ح‬
26. Duk [essebun] sakayi magpain Ibrahim [Alayhis Salaam] si ٢٦ ‫ِيم ِۡلَِيهِ َوق حو ِمهِۦٓ إِن ِّن بَ َراء م هِما ت حع ُب ُدون‬ ‫ِإَوذ قال إِبرَٰه‬
Ammah ne duk si aa qawman nen: Bennal aku lappas pain ku
amban meh sinumba bi iyu. ‫ه ه‬
٢٧ ‫ِين‬ ‫ََ َ َ هُ َ َح‬
27. Malaingkan [gey ku lappas] amban Iye mamapanjari akuhin, ِ ‫إَِل ٱَّلِي فطر ِ ي فإِنهۥ سيهد‬
sabab sabennal Iye song du ku toan Ne.
َ
٢٨ ‫ج ُعون‬ ‫ََهُ ح َح‬ َ َ َ َ َ َََ َ َ
28. Duk hininang weh [Ibrahim Alayhis Salam] Kalimat – ِ ‫وجعلها ُك ِمَۢة باقِية ِِف عقِبِهِۦ لعلهم ير‬
Attawheedin- tattap si meh panubu ne, kalu du pain siye pabalik
[patulus tudju Allahu Taala].
29. Sumaguwa pinaduhul hadja weh Ku meh siye [magsasakutu] ien َ ‫جا ٓ َء ُه ُم ح‬
‫ٱۡل ُّق َو َر ُسول‬ َ ‫ِت‬ ٓ ٓ َ َٰٓ َ ُ ‫َ ح َ ه ح‬
َٰ ‫ٰٓ ُؤَلءِ َو َءابَا َء ُه حم َح ه‬ ‫بل متعت‬
duk matattoe den, sampay katekkahan ne siye kasabennalan duk ٢٩ ‫ُّمبِني‬
Rasul Tampal.
َ َ ‫ه‬
٣٠ ‫ِحر ِإَونا بِهِۦ كَٰف ُِرون‬ َ ‫َول َ هما َجا ٓ َء ُه ُم ح‬
‫ٱۡل ُّق قَالُوا ْ َه َٰ َذا س ح‬
30. Na sakayi siye katekkahan kasabennalan, pain de: Inin Sihir
[hinang-hinang hadja balik], duk bennal kami si ien asal
pananagga.
‫ني‬
‫َ حَ حََح‬ ُ َ َٰ َ َ ‫ان‬
ُ َ ‫َ َ ُ ْ َ ح َ ُ َ َ َٰ َ ح ُ ح‬
31. Duk pain [meh magsasakutuhin]: Bang sih be hadja pinaturun ِ ‫لَع رجل مِن ٱلقريت‬ ‫وقالوا لوَل نزِل هذا ٱلقرء‬
َ
Qur’anin luu si dambuwa duwe lahatan hadje [amban ٣١ ‫عظِيم‬
duwangan lella Alwaleed Ibn Almugeera si Makka duk Urwa Ibn

467
Masood si Taif ].
َ َ ‫َ َح‬ َ ُ ‫َُ ح َح‬
َ ‫ون َر ح‬
32. Weh siye ke mamahagi rahmat Tuhan nu [pagnabihin Oh ‫ت َربِك َن ُن ق َس حم َنا بَيح َن ُهم همعِيش َت ُه حم ِِف‬ َ ‫ۡح‬ ‫سم‬ ِ ‫أهم يق‬
Muhammad ‫]ﷺ‬, Kami du mamahagi si antara de kaelluman den
َ ‫َ َ َ َٰ َ ه‬ َ َ َ
‫ٱلن َيا َو َرف حعنَا ََ حعض ُه حم ف حوق ََ حعض درجت َِلتخِذ‬
َ ‫ح‬ َ‫ح‬
ُّ ِ ‫ٱۡل َي َٰوة‬
َ ‫َح‬ َ َ َ ‫خرياُۗ َو َر ح‬ ‫ُ ح‬ ‫َح ُ ُ َح‬
si kaellum Dunya duk inangkat weh Kami kasinduwehan amban ٣٢ ‫ت َربِك خ حۡي م هِما َي َم ُعون‬ ُ ‫ۡح‬
ِ ‫َعضهم َعضا س‬
siyehin si kasinduwehan si meh pangkatan supaya hinang
sinduwehin kasinduwehanin kasuatan [hinang Ne dayahan duk
sinduwehin miskin, sumaguwa kapagtabang tinabang siye si
labeyan paghinang duk gadji], duk ase Tuhan nun [sinugata ne
tumbas Surgain] labi pe hap amban iye tinipun de [pagdaya ien].
ُ‫ح‬ ‫َ َ ح َ ٓ َ َ ُ َ ه ُ ُ ه َ َ هَ ح‬
33. Bang hadja dumain sabab kaw paniya meh manusiyain ‫ۡل َعل َنا ل َِمن يَكف ُر‬ ‫ولوَل أن يكون ٱنلاس أمة وَٰحِدة‬
َ ‫ح‬ َ ‫ه‬ ُ
dambuwa ummat [si panaggah] asal hinangan Kami teed meh ٣٣ ‫ٱلرِنَٰمۡح ِلِ ُ ُيوت ِ ِه حم ُسقفا مِن ف ِضة َو َم َعارِ َج َعل حي َها َيظ َه ُرون‬
‫ب ه‬
ِ
managgah si Allahu taalahin si meh lumah den sapew nen
amban pilak, duk meh haren den [amban pilak] pamanaikan de.
َ ُ ‫َ ُ ُ ح َ ح َ َٰ َ ُ ُ ً َ َ ح َ َ ه‬
34. Duk si meh lumah de meh gawang nen [pilak] duk meh kantil ٣٤ ‫كون‬ِ ‫وِلِ يوت ِ ِهم أبوبا وَسرا عليها يت‬
den pasareyan de.
35. Duk pangari ngari inukilan [amban bulawan], duk dumain ine َ ‫ٱل حن َيا َوٱٓأۡلخ َِرةُ ع‬
‫ِند‬ َ ‫ك َذَٰل َِك ل َ هما َم َتَٰ ُع ح‬
ُّ ِ ‫ٱۡل َي َٰوة‬ ُّ ُ ‫ح‬
‫َو ُزخ ُرفا ِإَون‬
duk ine ien malaingkan kasuatan kaelluman Dunya du hadja, ٣٥ ‫ِني‬ َ ‫ك ل ِلح ُم هتق‬
َ َ
ِ ‫رب‬
duk [kahapan] Akhirat malai si Tuhan nun [Oh Muhammad ‫]ﷺ‬
panagame ien meh aa magmamatalew.
َ َ َ َ ‫َُ ح‬ ‫َو َمن َي حع ُش َعن ذ حِكر ه‬
36. sine sine naggah [maglupa lupa, magligap ligap] amban ‫ٱلرِنَٰمۡح نقيِض َُلۥ ش حي َطَٰنا ف ُه َو َُلۥ‬ ِ
pangesseb [pag-ibadat] si Allahu Taala, pasawean Kami iye َ
٣٦ ‫قرِين‬
shaitan limbang ne [ngahinang kalaatan duk ngeyo ngeyo iye].
َ ‫َ َه‬ َ ُّ ُ َ َ ‫ه ُ ح‬
‫ون ُه حم َعن ه‬
‫ٱلسبيل َو َي ح‬
37. Duk bennal siye [meh shaitan] ley tambelan de lan [Allahu ٣٧ ‫ح َس ُبون أن ُهم ُّم حه َت ُدون‬ ِ ِ ِ ‫ِإَونهم َلصد‬
Taalahin si sawe deley] duk kannal de ley weh katoan siye.
‫َ ه َٰٓ َ َ ٓ َ َ َ َ َ َٰ َ ح َ َ ح َ َ ح َ َ ُ ح َ ح َ ح َ ح َ ح‬
38. Sampay bang ne siye tekka si Kami [si Ellew Qiyaamat] pain ne: ‫ني فبِئ َس‬
ِ ‫ّشق‬
ِ ‫حِت إِذا جاءنا قال تَٰيليت بي ِّن وبينك َعد ٱلم‬
Allo, bang si be hadja mian antara kun duk kauhin kowe talahan ُ ‫ٱلح َقر‬
٣٨ ‫ين‬ ِ
silangan duk seddepan [ubus gah ne kite magkilale] kau ne teed
iyu sa laat laat sawe.
‫اب‬
َ َ‫ح‬ ‫ََ َ َ َ ُ ُ حَحَ ه َحُ ح َه ُ ح‬
39. Duk asal gey ne teed makatabang kaam ellew inin [pagsusun bi] ِ ‫ولن ينفعكم ٱَلوم إِذ ظلمتم أنكم ِِف ٱلعذ‬
َ ُ َ ‫ُ ح‬
sakayi kaam nganyaya [magsakutu, magma’siyat] bennal kaam ٣٩ ‫َتكون‬ِ ‫مش‬
diyalem siksa ne maglagumey. َ ُّ ُ ‫َ َ َ َ ُ ح‬
َ َ َ َ ‫ح‬
40. Ine [Oh Muhammad] weh tapakale han nu ke mabisu [si َ ‫ٱلص هم أ حو َت حهدِي ٱل ُع ح‬
‫م َو َمن َكن ِِف ضلَٰل‬ ‫أفأنت تس ِمع‬
kasabennalanin] atawa katoan nu mapessek [amban ٤٠ ‫ُّمبِني‬
kasabennalanin] duk iye si kalepasan matampalin? [asal gai
teed].
َ َ ‫َ ه َح ََه‬
َ ‫ك فَإنها م حِن ُهم ُّم‬
41. Na bang kew anan [papatey] Kami [Oh Muhammad ‫]ﷺ‬, Na ٤١ ‫نتق ُِمون‬ ِ ِ ‫فإِما نذهب ب‬
bennal Kami amban siye males [si meh kalalaungan de].
َ ‫ح‬ َ ‫َ َ ه‬ ‫َ ُ َ ه‬
42. Atawa asal pakitehan Kami teed kew [siksa] iye pangajanji Kami ٤٢ ‫أ حو ن ِر َي هنك ٱَّلِي َو َع حدنَٰ ُه حم فإِنا َعل حي ِهم ُّمق َتد ُِرون‬

468
siyehin, Na bennal Kami si siye asal sangat makagees [niksa siye].
َ ‫َ ح َ ح ح ه ٓ ُ ِ َ َح َ ه‬
َٰ َ َ ‫ك‬
43. Na ngaput kew pahaget [Oh Muhammad ‫]ﷺ‬, si iye winahi, ٤٣ ‫لَع صِ َرَٰط ُّم حس َتقِيم‬ ‫فٱستمسِك بِٱَّلِي أوۡ إَِلك ۖۡ إِن‬
[pinaturun] tudju kauhin, Sabennal kau asal si lan bentel teed
kew.
َ َُ ‫هُ َ ح ه َ َ َح َ ََ حَ ُح‬
44. Duk bennal teed [Qur’an pinaturun] si kauhin, asal paesseb teed ٤٤ ‫سلون‬ ‫ِإَونهۥ َّلِكر لك ول ِقومِك ۖۡ وسوف ت‬
si kau duk si meh aa qawman nu, duk asal song du teed kaam
tinilew [si meh bakas pamaesseb kaamin].
‫ون‬
ُ َ ‫ُّ ُ َ ٓ َ َ َ ح‬ َ ‫َح‬ َ‫َ ح َح َ ح َح َ ح‬
45. Duk tilewun iye meh bakas tapaboo Kami amban meh Rasul ِ ‫وسل من أرسلنا مِن قبل ِك مِن رسل ِنا أجعلنا مِن د‬
َ
dehellu amban kauhin: Ine hinangan Kami ke siye saddi amban ٤٥ ‫ٱلرِنَٰمۡح َءال َِهة ُي حعبَ ُدون‬
‫ه‬
Allahu Taala meh tuhan sinumba [pagpatigupuan? Asal gah
pain] .
َ ََ َ َ َ َ ‫َ َ َ ح َ ح َ ح َ ُ َ َٰ َ َ ٓ َ ح َ ح‬
46. Sabennal bakas pinaboo weh Kami Musa [Alayhis Salaam] duk ‫َليْهِۦ فقال إ ِ ِّن‬
ِ ‫وَس أَ‍ِبتَٰيَٰت ِنا إ ِ ََٰل ف ِرعون وم‬ ‫ولقد أرسلنا م‬
meh tanda Kami tudju Fir’aun duk meh kampung ne, Na pain ne: ٤٦ ‫ني‬ َ ‫ول َرب ٱلح َعَٰلم‬
َ ُ َُ
‫رس‬
ِ ِ
Bennal aku Rasul ku amban Tuhan Sagannap ‘Alaameen.
َ ُ َ ‫َ َٰ َ ٓ َ ُ ح َ َ ح‬ ُ ٓ ََ
47. Na sakayi siye katekkahan meh tanda Kami, tagha hep hadja ien ٤٧ ‫حكون‬ ‫فل هما َجا َءهم أَ‍ِبتَٰيت ِنا إِذا هم مِنها يض‬
pasayehan de.
َ‫َ َ ح‬ ‫ُ ح‬ َُ‫ك‬‫ح َ َ ه َ َ ح‬ ُ
48. Duk gey siye pakitehan Kami amban tanda [siksa] Kami ‫َب م حِن أخت َِها ۖۡ َوأخذنَٰ ُهم‬ ‫َو َما نرِي ِهم مِن ءاية إَِل ِه أ‬
malaingkan iye ien hadje amban siksa epang ne [dehelluhin], َ
٤٨ ‫ج ُعون‬ ‫بٱلح َع َذ َ َ ه ُ ح َ ح‬
ِ ‫اب لعلهم ير‬ ِ ِ
Duk eddo Kami siye [siniksa] kalu du pain siye pabalik
[pagtigupu tudju Allahu Taala].
‫َ ه‬ َ َ ُ ‫ح‬ ‫ي َأيُّ َه ه‬
‫ٱلساح ُِر ٱدع نلَا َر هبك ب ِ َما َع ِه َد ع‬
‫ِند َك إِن َنا‬
ْ ُ
َٰٓ َ ‫َوقَالوا‬
49. Duk pain de: Oh kew Pasasahir [maghinang hinang balik mata],
َ َ
pakuhun kami si Tuhan nu iye si janji ne si kauhin [ambat ٤٩ ‫ل ُم حه َت ُدون‬
angkat ne siksain], Bennal kami asal masi du kami patuhut.
َ ُُ ُ َ َ َ َ‫ََه َ َ حَ َحُ ُ ح‬
50. Na sakayi ne inangkat weh Kami amban siye siksain, tagha hep ٥٠ ‫اب إِذا ه حم يَنكثون‬‫فلما كشفنا عنهم ٱلعذ‬
siye maluba [parjanjian, gah du siye magparatsaya si Allahu
Taala].
ُ ‫ُح‬ ََ َ َ َ َ َ ُ َ ََ
51. Duk maglingan Fir’aun si meh aa qawman ne [diyalem pagdakag
َ ‫كم ح‬
‫ِِص‬ ‫ى ف حِر َع حون ِِف ق حو ِمهِۦ قال تَٰيَٰق حو ِم أليح َس َِل مل‬ َٰ ‫اد‬ ‫ون‬
َ َ َ َ َ َ ‫ح‬
duk pag-abbu]: Weh dumain ke si aku pagdapu Misir in [Egypt َ ُ ‫ُح‬
٥١ ‫ِصون‬ ِ ‫ِت ِۚ أفَل تب‬ ٓ ِ ‫َو َهَٰ ِذه ِ ٱۡلنح َه َٰ ُر َتح ِري مِن َتح‬
in]? Duk meh subah inin paselluy amban diyawaan ku?
ُ َ َ ََ
ُ ‫اد يُب‬ َ َُ ‫َح ََ َ ح ح َ َ ه‬
52. Weh dumain ke labi pe ku hap amban aa malamma inin [Musa ٥٢ ‫ني‬ِ ‫أم أنا خۡي مِن هَٰذا ٱَّلِي هو م ِهني وَل يك‬
Alayhis Salaam], duk agen gey tau matampal [bissa ne pasti]?
ُ َ َٰٓ َ َ ‫َ َ َ ح َ ٓ َ َ َ ُ ح‬ َ َ ‫َٓ ُح‬
َ ِ ‫فَلَ حوَل أل‬
53. Bang sih be hadja iye inurungan meh gallang amban bulawan ‫لئِكة‬ ‫َّق َعل حيهِ أ حسوِ َرة مِن ذهب أو جاء معه ٱلم‬
[Weh Allahu Taala] atawa patekka meh Malaikatin magpanen ٥٣ ‫ِني‬َ ‫ُم حق ََتن‬
ِ
[naksian pagkarasul ne].
٥٤ ‫ِني‬ ُ َُ َ‫خ هف قَ حو َم ُهۥ فَأ‬
َ ‫اعوهُ إ هن ُه حم ََكنُوا ْ قَ حوما َفَٰسق‬ َ َ ‫َ ح‬
‫فٱست‬
54. Na beya beya meh aa qawman Fir’aunin, na tinuhut iye weh de, ِ ِ
sabab siye ley meh aa qawman fasiquwn [luwas agama].
َ ‫ٱنت َق حم َنا م حِن ُه حم فَأَ حغ َرقح َنَٰ ُه حم أَ ح‬
َ ‫َجع‬
٥٥ ‫ِني‬ َ ‫فَلَ هما ٓ َء‬
َ ‫اس ُفونَا‬
55. Na sakayi ne siye maastel Kami, na males ne sab Kami amban siye
duk ilembo siye weh Kami kemon.

469
56. Na hininang siye weh Kami pamintangan amban meh aa dehellu, َ ‫ج َعلح َنَٰ ُه حم َسلَفا َو َم َثَل ل ِٓأۡلخِر‬
٥٦ ‫ين‬ َ َ‫ف‬
ِ
duk pangadjian inupama si meh aa dambulihin.
َ َ َ َ ًَ ُ ‫ََه‬
57. Na sakayi sinabbut Isa Ibn Maryam [weh Ibn Zab’ariy hinang ٥٧ ‫ۡض َب حٱَ ُن َم حر َي َم َمثَل إِذا ق حو ُمك م حِن ُه يَ ِص ُّدون‬
ِ ‫۞ولما‬
kalolaan], na tagha isab meh aa qawman nu
[magsasaukutuhin][Oh Muhammad] magsayehan.
َ ُ ‫َ ُۢ ح‬ ‫َ َ ُ ٓ ْ َ َ َٰ َ ُ َ َ ح ٌ َ ح ُ َ َ َ َ َ َ ه‬
58. Duk pain [meh magsasaukutuhin]: Meh Tuhan kamihin labi ‫ۡض ُبوهُ لك إَِل َج َدَل بَل ه حم ق حو ٌم‬ ‫وقالوا ءأل ِهتنا خۡي أم هو ما‬
َ َ
mahapin atawa iye [Isa Ibn Maryam]? Gah ien nyah panabbutan ٥٨ ‫خ ِص ُمون‬
de si kau [Oh Muhammad] malaingkan panuwey hadja, sugah
mabennalin asal meh aa qawman pananasah siye [si kabatalan].
َ ‫ه‬
59. [Dumain iye ine bang ine] malaingkan ipun du hadja iye ,
َ ٓ ِ َ‫إ ِ حن ُه َو إَِل َع حب ٌد أ حن َع حم َنا َعلَ حيهِ َو َج َعلح َن َٰ ُه َم َثَل ِِل‬
٥٩ ‫ّن إ ِ حس َرَٰٓءِيل‬
inurungan iye weh Kami ni’mat [pagnabi] duk hininang Iye weh
Kami upama si meh aa Bani Israil [sabab makainu inu]
pinapanjari iye amban Inah hadja ganah ammah ne. َ‫ح‬ ‫َ َ ح َ َ ٓ ُ ََ ح‬
َ ُُ‫َح‬ َ َٰٓ َ ‫ُ ه‬
60. Duk bang sih asal kabayaan Kami [ asal binsana Kami ne siye ٦٠ ‫ۡرض َيلفون‬
ِ ‫لئِكة ِِف ٱۡل‬ ‫ۡل َعل َنا مِنكم م‬ ‫ولو نشاء‬
siniksa pinapatey aa meh aa qawamanu nu magsakutu iyu] duk
gantian Kami siye duk meh Malaikat.
َ َ
‫ون هَٰذا صِ َرَٰط‬ ُ ‫اعةِ فَ ََل َت حم َ ُ ه َ ه‬ ‫ِإَونه ُهۥ لَعِلحم ل ه‬
َ ‫ِلس‬
61. Duk bennal iye [Isa Alayhis Salaam] tanda Ellew Qiyaamat iye ِۚ ِ ‫َتن بِها َوٱتبِع‬
[katekka ne mabalik ley], na da kaam magkutu kutu ien, duk ٦١ ‫ُّم حس َتقِيم‬
tuhutun bi ku, bennal inin lan mabentelin.
ُ َ ‫ه‬ ‫ه‬ ُ ‫ه‬ َ
62. Duk da kaam tasassat [takeyo keyo] weh Shaitan, sabennal iye ٦٢ ‫َوَل يَ ُص هدنك ُم ٱلش حي َطَٰ ُنۖۡ إِن ُهۥ لك حم َع ُدو ُّمبِني‬
kuntara bi tampal.
‫ح ح‬ ُ ‫ح‬
‫ٱِلَي َن َٰ َ َ َ ح‬ َ
َٰ َ ‫َول هما َجا ٓ َء ع‬
63. Duk sakayi tekka Isa [Alayhis Salaam] magboo meh katarrangan ِ‫ج حئ ُتكم بِٱۡل ِك َمة‬ ِ ‫ت قال قد‬ ِ ِ ِ ‫ِيَس ب‬
َ ‫ٱت ُقوا ْ ه‬
‫َ ه‬ َ ُ ‫َح‬ ‫َ ه‬ ُ َ َ َُ َ
[kasabennalan] pain ne: Bennal aku tekka ku si kaam moo ‫ٱَّلل‬ ‫ني لكم ََ حعض ٱَّلِي َّت َتل ِفون فِيهِِۖ ف‬ ِ َ‫و ِۡل‬
ُ ََ
pagnabi duk supaya patarrang ku si kaam kasinduwehan ٦٣ ‫ون‬
ِ ‫وأُِيع‬
pagsulangan bin, Na magmatalew kaam si Allahu Taala duk
tuhutun bi ku.
َ َ ‫ُ َ ح‬ ُ َ‫ه ه‬
64. Bennal Allahu Iye Tuhan kun duk Tuhan bin, Na magpatigupu ٦٤ ‫ٱَّلل ه َو َر َِب َو َر ُّبك حم فٱع ُب ُدوهُ هَٰذا صِ َرَٰط ُّم حس َتقِيم‬ ‫إِن‬
kaam si Iye, Inin lan mabentelin.
َ َ ‫َح ح ََح ه َ َ َُ ْ ح‬ ُ َ ‫َ حَََ حَح‬
65. Na magsulang meh tumpukan amban antara den [tenged Isa, ِ ‫فٱختلف ٱۡلحزاب ِم ُۢن بين ِ ِهمۖۡ فويل ل َِّلِين ظلموا مِن عذ‬
‫اب‬
َ
pain kasinduwehan amban siye: Isa Tuhan, kasinduwehanin isab ٦٥ ‫يَ حوم أ َِلم‬
pain de: Isa anak Tuhan], na kasiksaan si meh siye makaanyaya
hin, amban siksa ellew sangat peddes. ‫َ ح َ ُ َ ه ه َ َ َ َح‬
َ ‫ُ َ ح‬ ‫ح‬
66. Weh dumain ke sah inagad [meh magsulang tenged Isa Alayhis ٦٦ ‫اعة أن تأت َِي ُهم ََغ َتة َوه حم َل يَش ُع ُرون‬‫هل ينظ ُرون إَِل ٱلس‬
Salaam in] katekka Qiyaamat tagha hadja bu siye ley gey
tananam de.
َ ‫حٱۡلَخ هَِلٓ ُء يَ حو َمئذ ََ حع ُض ُه حم ِلِ َ حعض َع ُد ٌّو إ هَل ٱل ح ُم هتق‬
٦٧ ‫ِني‬
67. Magbagay lagain Ellew ien, kasinduwehanin si kasinduwehan ِ ِۢ ِ
magkuntara ne malaingkan iye meh siye magmamatalewin
[tattap pagbagay den].

470
َ ُ ‫َ َٰ َ َ َ ح ٌ َ َ ح ُ ُ ح َ ح َ َ َ ٓ َ ُ َ ح‬
68. Oh kaam meh ipun ku [magmamatalewin] gana ne katalewan bi ٦٨ ‫نت حم َت َزنون‬ ‫تَٰيعِبادِ َل خوف عليكم ٱَلوم وَل أ‬
Ellew inin, duk bennal kaam gey ne kaam suse.
69. Iye ne meh siye magparatsaya si meh ayat Kamihin duk kaniyaan ٦٩ ‫ني‬ ِ َ ‫هٱَّل‬
َ ‫ِين َء َام ُنوا ْ أَ‍ِب َتَٰيَٰت َِنا َو ََكنُوا ْ ُم حسلِم‬

den, [muslim] magpatigupu siye.


َ ُ َ ‫ح ُ ُ ْ ح َ ه َ َ ُ ح َ َ ح َ َٰ ُ ُ ح ُ ح‬
70. Paasek ne kaam Surgah kaam duk meh kaandahan bin ٧٠ ‫َبون‬ ‫ٱدخلوا ٱۡلنة أنتم وأزوجكم َت‬
magsinna-sinna.
‫َ َ ََ ح‬ َ ‫اف َعلَ حيهم بص‬
ُ َُ
71. Pinalibut luu si siye meh talamin amban bulawan duk meh ‫ِيها َما‬
َ ‫ك َواب َوف‬
ِۖ ‫حاف مِن ذهب وأ‬ ِ ِ ِ ‫يط‬
sawan diyalem ne ien makaseeb meh ginhawa baran duk َ ُ َٰ َ َ ‫ح َ ُ ُ َ َ َ ُّ ح َ ح ُ ُ َ َ ُ ح‬ َ ‫َح‬
٧١ ‫تشت ِهيهِ ٱۡلنفس وتَّل ٱۡلعني ۖۡ وأنتم فِيها خ ِِلون‬
makaduhul meh mata, duk kaam diyalem [Surgah ien] kakkal ne.
َ ُ َ ُ ُ َ َ ُ ُ ‫َ ح َ حَ ه ُ ه ٓ ُ ح‬
72. Duk ien Surgah pamusaka kaamin sabab [tumbas] bakas hinang ٧٢ ‫نت حم ت حع َملون‬‫وت ِلك ٱۡلنة ٱل ِِت أورِثتموها بِما ك‬
bi [mahap si Dunyahin].
َ ُ ُ ‫َح‬ َ ‫ِيها َفَٰك َِهة َكث‬ ُ َ
73. Niyah du sab [tinagame si kaam] diyalem ne meh buwah kayu ٧٣ ‫ِۡية م حِن َها تأكلون‬ َ ‫ك حم ف‬ ‫ل‬
banes amban ien pamanganan bin.
َ ُ َٰ َ َ ‫َ َ ه‬
٧٤ ‫ِلون‬
ِ ‫اب جهنم خ‬
َ َ َ ‫ه حُ ح‬
74. Bennal meh aa mabulaug [pananaggain] diyalem [Narka] ِ ‫إِن ٱلمج ِرمِني ِِف عذ‬
Jahannam siye kakkal.
َ ُ َ ُ‫َ َُه‬
75. Gey ne pinalampung amban siye [siksain] duk lai ne hadja iye ٧٥ ‫َت ع حن ُه حم َوه حم فِيهِ ُم حبل ُِسون‬ ‫َل يف‬
maglotey [gana kebbut, bekkatan ase ase ne hadja tattap].
‫َ ُ ْ ُ ُ ه‬ َ َ َ
76. Duk gah siye anyaya Kami sumaguwa, kaniyaan den siye teed َ ‫ٱلظَٰلم‬
٧٦ ‫ني‬ ِِ ‫َو َما ظل حم َنَٰ ُه حم َولَٰكِن َكنوا هم‬
panganganyayahin.
َ ُ ‫َ َ َ ه ُ ه‬ َ ‫ُ ح‬ َ ْ َ َ
77. Duk maglingan ne siye [si Tunggu Narkain] Oh Malik, ambat ne ٧٧ ‫َوناد حوا تَٰي َٰ َمَٰل ِك َِلَق ِض َعل حي َنا َر ُّبك ۖۡ قال إِنكم مَٰكِثون‬
be kami papatey Tuhan nun! Pain ne: Bennal kaam kakkal kaam
[diyalem Narka gey ne kaam matey salama lama].
َ ُ َ َ ‫َث ُك حم ل ِلح‬
ََ‫ك‬‫ح َ َ َ َٰ ه َ ح‬ ُ ‫ََ ح‬
78. Sabennal bakas kaam binoohan weh Kami kasabennalan ٧٨ ‫ح ِق كَٰرِهون‬ ‫ج حئ َنَٰكم بِٱۡل ِق ولكِن أ‬
ِ ‫لقد‬
[pagtawheed si della meh Rasul Kami] sumaguwa kahekkahan
bin si kasabennalan asal bunsi kaam.
َ
٧٩ ‫َب ُمون‬‫َح َحَ ُ ْٓ َح َ ه ُ ح‬
79. Atawa weh tumanam neke pakaradjaan pangandagey de [Rasul ِ ‫أم أبرموا أمرا فإِنا م‬
‫]ﷺ‬, Na bennal Kami asal tumanam isab [paniksa Kami siyehin]. َ ُ
‫ل َو ُر ُسل َنا َليح ِه حم‬
َ ‫ون َأنها ََل ن َ حس َم ُع ِ ه‬
َٰ َ َ‫َس ُه حم َوَنح َوى َٰ ُه ِۚم ب‬ َ ُ َ ‫َح َح‬
‫أم ُيسب‬
80. Atawa isab kannal den, weh gey takale Kami tinapukan den duk
َ ُُ ‫َ ح‬
pagkemot kemot den, Weey sab peggeh Rasul [Malaikat] Kamihin ٨٠ ‫يكتبون‬
si siye nulat [pinatampal duk pinatapuk den].
َ
َ ‫ِلرِنَٰمۡح َو َل فَأنَا أَ هو ُل ٱلح َعَٰبد‬
٨١ ‫ِين‬ ‫قُ حل إن ََك َن ل ه‬
81. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬Bang niya anak Allahu Taala [kowe ِ ِ
dusta meh masasakutu ley]. Na aku pain panagnaan
magpatigupu numba sabab pamahadje ku Iye. َ‫ح‬
َ ُ َ ‫َ ح‬ َ َ ‫حَٰ َن َرب ه‬
َ ‫ُس حب‬
82. Mahasutsi Tuhan meh langit duk bulakin, Tuhan Arashin amban ٨٢ ‫ب ٱل َع حر ِش ع هما يَ ِصفون‬ ِ ‫ت َوٱۡل‬
ِ ‫ۡرض ر‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ
meh panipat [magsasakutu ley weh taga anak] Allah Taalahin.
َ َ ُ ‫َ َ ح ُ ح َ ُ ُ ْ َ َ ح َ ُ ْ َ ه َٰ ُ َ َٰ ُ ْ َ ح َ ُ ُ ه‬
83. Na pasagarun siye [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬magpamellang duk ٨٣ ‫وع ُدون‬ ‫فذرهم َيوضوا ويلعبوا حِت يلقوا يومهم ٱَّلِي ي‬
maglola, sampay tadugpak de ellew de iye ne tinagame si siyehin.
َ‫ح‬
84. Duk Iye du [Allahu Taala] Iye Tuhan diyata langitin duk Tuhan َ ‫ۡرض إ ِ َلَٰه َو ُه َو ح‬
ُ ‫ٱۡلك‬
‫ِيم‬
َ ٓ ‫ه‬
ِ ‫ٱلس َماءِ إِلَٰه َو ِِف ٱۡل‬
‫ُ ه‬
‫َوه َو ٱَّلِي ِِف‬

471
diyata bulakin, duk Iye Sangat Pandey Sangat Makahati. ُ ‫ٱلح َعل‬
٨٤ ‫ِيم‬
َ ‫ۡرض َو َما بَيح َن ُه َما َوع‬َ‫ح‬ َ َ ‫ك ه‬ ُ ‫َ ََ َ َ ه َُ ُ ح‬
85. Duk mahasutsi [Allahu Taala] Iye si Iye pagdapu meh langit duk ‫ِندهُۥ‬ ِ ‫ت َوٱۡل‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ‫وتبارك ٱَّلِي َلۥ مل‬
bulakin, duk ine pe si antara duwe ien, Duk lai du Si Iye panghati َ ُ َ ‫ح ُ ه َ َح ُح‬
٨٥ ‫عِلم ٱلساعةِ ِإَوَلهِ ترجعون‬
Qiyaamatin [tattap].
َ ‫ه َ َ ه‬ ُ َ َ ‫َو ََل َي حمل ُِك هٱَّل‬
86. Duk ganah taantan weh meh siye mamaku si saddi amban Iyehin ‫ِين يَ حد ُعون مِن دونِهِ ٱلشفَٰ َعة إَِل َمن ش ِه َد‬
َ َ ُ َ‫ح‬
shafaat, malaingkan sine sine naksi si kasabennalan ٨٦ ‫ٱۡل ِق َوه حم َي حعل ُمون‬ ِ‫ب‬
[pagtawheed] duk siye ley asal ingat de [na siye ley masi shafaat
meh malaikat].
َ ُ َ ‫َ َ َ َ ح َ ُ ه ح َ َ َ ُ ح َ َ ُ ُ ه ه ُ َ َ ه َٰ ح‬
87. Duk bang siye [magsasakutu ley] tilew nu [Oh Muhammad ‫]ﷺ‬ ٨٧ ‫ّن يُؤفكون‬ ‫ولئ ِن سأتلهم من خلقهم َلقولن ٱَّللۖۡ فأ‬
bang sine mamapanjari siyehin, asal pain de: Allahu Taala, na
saingge pataykut de amban kasabennalanin?
َ ‫ه َ َٰٓ ُ َ ٓ َ ه ح‬ َ َ
88. Duk bissa [Rasul ‫ ]ﷺ‬Oh Tuhan ku, bennal meh siye ien, asal meh ٨٨ ‫ٰٓؤَلءِ ق حوم َل يُؤم ُِنون‬ َ
ِ ‫وقِيلِهِۦ تَٰيَٰر‬
‫ب إِن‬
aa qawman gey magparatsaya.
َ َ َ َ َ ‫ُح‬ َ َ ‫َ ح‬
89. Na pataykut hadja kew amban siye [Oh Muhammad] duk ٨٩ ‫ٱصف حح ع حن ُه حم َوقل َسلَٰم ف َس حوف َي حعل ُمون‬‫ف‬
painun: Kasanyangan pakaradjaan kun si kaam, na song du
tahati de tumbas si siyehin.

472
ُ‫سُ ُورةُُالدُّخ ح‬
ُ ‫ان‬
SURATUL AD-DUKHAN 44
‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

ٓ
١ ‫حم‬
1. Haa Meem ( Meh huruf magtampu ganah makahati maksud nen
malaingkan Allahu Taala).
٢ ‫ني‬ ُ ‫َوٱلحك َِتَٰ ح‬
2. Sinapahan weh Allahu Taala si Kitab [Qur’an] Sangat Tarrang ِ ِ ‫ب ٱلمب‬
ِ
[matarrang meh hukuman duk tanda].
َ َ‫إ هنا ٓ أ‬
َ ‫نزلح َنَٰ ُه ِف ََلحلَة ُّم َبَٰ َر َكةِۚ إنها ُك هنا ُمنذِر‬
٣ ‫ين‬
3. Bennal Kami pinaturun weh Kami Qur’anin si sangem ِ ِ ِ ِ
magbarkat [Sangem Lailat Alqadr], Bennal Kami [nuwi-nuwi
Kami] kalaatan siksa. َ ُّ ُ ُ ‫َ ح‬
4. Lai si sangem ien tinugila tiyap tiyap pakaradjaan [meh gantaan, ٤ ‫ِيها ُيف َرق ك أ حمر َحكِيم‬ ‫ف‬
rizziki duk ine pe paatag] pinahaget, pinapasti.
َ ‫أَ حمرا م حِن عِندِنَا ٓ إنها ُك هنا ُم حرسل‬
٥ ‫ِني‬
5. Pakaradjaan amban Kami [pangandaak Kami], bennal Kami ِ ِ
kaniyaan Kamihin asal Magpapaturun [Meh Rasul].
ُ ‫يع ٱلح َعل‬
٦ ‫ِيم‬ ‫ك إنه ُهۥ ُه َو ه‬
ُ ‫ٱلس ِم‬ َ ‫ه‬ َ‫َح‬
6. [Sabab] Aseh amban Tuhan nu [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬Bennal Iye ِ ِ ‫رۡحة مِن رب‬
Sangat Makakale, Sangat Makakite. َ‫ح‬
ُ ‫ۡرض َو َما بَيح َن ُه َما ٓۖۡ إن ُك‬
َ ‫نتم ُّموقِن‬ ِ ‫ت َوٱۡل‬ َ َ ‫َرب ه‬
7. Tuhan [Mamalihara] meh langit duk bulakin duk ine pe antara ٧ ‫ِني‬ ِ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ
duwe ien, bang teed asal kaniyaan bin takannal bi.
ُ ٓ ُ ُ ‫ََلٓ إ َل َٰ َه إ هَل ُه َو يُ حۡحۦ َو ُي ِم‬
‫يتۖۡ َر ُّبك حم َو َر ُّب َءابَائِك ُم‬
8. Gana Tuhan patut [pagpatigupuan, sinumba] malaingkan Iye [du ِ ِ ِ
٨ ‫ِني‬ َ ‫حٱۡلَ هول‬
Allahu Taala], Magpakellum duk magpapatey Iye Tuhan bin duk
Tuhan meh matattoe bi tagna ley.
َ ‫ح‬ َ ُ ‫ح‬
9. Sumaguwa siye ley masi pe siye magkutu-kutu si pagTuhan ٩ ‫بَل ه حم ِِف شك يَل َع ُبون‬
Allahu Taala, duk siye ley pagpamellang de hadja. ٓ ‫ه‬ ‫َح‬
َ
١٠ ‫ٱلس َما ُء ب ِ ُدخان ُّمبِني‬ ‫ِب يَ حو َم تأ ِِت‬ ‫فَ ح‬
‫ٱرتَق ح‬
10. Na ngagad kew si ellew [Oh Muhammad ‫]ﷺ‬, tekka langitin
[pamayaman aahin hawa lekkak duk bawnus nen] gabun tampal
[inekew siksa hati].
َ ٌ َ َ َ َ َ ‫ه‬ َ ‫َح‬
11. Nalungan meh manusiyah [gabunin waktu ien]. Inin ne siksa ١١ ‫اب أ َِلم‬‫اس هَٰذا عذ‬
ۡۖ ‫يغَش ٱنل‬
mapeddesin.
َ ‫ح ح َه حَ َ َ ه ح‬
12. [Teppet sah pain de]: Oh Tuhan kami, angkatun amban kami ١٢ ‫اب إِنا ُمؤم ُِنون‬‫هر هب َنا ٱكشِ ف عنا ٱلعذ‬
siksain, sabab bennal Kami magparatsaya ne kami.
ُ ٓ َ َٰ َ ‫ح‬ َ َٰ ‫َ ه‬
13. . Na saingge sah [makatabang siye] paessebin bu bennal bakas ne ١٣ ‫ى َوق حد َجا َءه حم َر ُسول ُّمبِني‬‫ّن ل ُه ُم ٱَّلِكر‬ ‫أ‬
siye tekkahan Rasul sa mata mata?
ٌ ‫َ ُ ْ ه هح‬ َ ْ ‫ُ َ ه‬
14. Ubus pataykut hadja siye amban [Rasul den] sarta pain de: ١٤ ‫ث هم ت َول حوا ع حن ُه َوقالوا ُم َعلم ُم ُنون‬
Manusiya [tinoan Qur’an du hadja iye iyu] binelew [gey tahati
bissa nen].

473
َ ٓ ُ ‫َ ً ه‬ َ َ‫ه َ ُ ْ ح‬
15. Bennal Kami [bakas ne inangkat weh Kami] siksain daddali, ١٥ ‫اب قل ِيَل إِنك حم ََعئ ِ ُدون‬
ِ ‫إِنا َكشِفوا ٱلعذ‬
[Sugah] peggeh kaam balik du kaam [magsakutu duk monoh
meh Muslimin]. َ َ ‫ى إنها ُم‬
١٦ ‫نتق ُِمون‬ َ‫َحَ َح ُ ح ح َ َ ح ُ ح‬
16. [Agarun Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬Ellew antan Kami [siye] antan haget, ِ َٰٓ ‫يوم نب ِطش ٱِلَطشة ٱلكَب‬
Sabennal Kami males Kami si siye. [Paatag inin si Bonoh Badr
Alkubra].
ٌ ‫۞ولَ َق حد َف َت هنا َق حبلَ ُه حم قَ حو َم ف حِر َع حو َن َو َجا ٓ َء ُه حم َر ُسول َكر‬
١٧ ‫يم‬ َ
17. Sabennal bakas ne sinuley suleyan weh Kami dehellu pe [amban ِ
meh Quraish Makkahin] meh aa qawman Fir’aunin, Duk bakas
du sab siye katekkahan Rasul Mulliya. َ ٌ ُ َ ‫َ ه‬ َ ْ ُّ َ ‫َ ح‬
18. [Pain ne]: Papituhun bi si aku meh Ipun Allahu Taalan [meh ١٨ ‫أن أد ٓوا إ ِ هَل ع َِباد ٱَّللِۖۡ إ ِ ِّن لك حم َر ُسول أمِني‬
binanyaga bi Bani Israil iyu], Bennal aku Rasul kapangandelan
tudju kaam. ‫ح‬ ُ ‫ََ ه َح ُ ْ ََ ه‬
19. Duk da kaam palangka si Allahu Taala [naggah si Iye], sabennal ١٩ ‫ّن َءات ِيكم ب ِ ُسل َطَٰن ُّمبِني‬
ٓ ِ ِ ‫ٱَّللِۖۡ إ‬ ‫وأن َل تعلوا لَع‬
aku tekka si kaam duk pakaradjaan [pagnabi, shara agama]
tampal.
٢٠ ‫ون‬ ُُ ‫ُ ح ُ َ َ َ ُ ح َ َح‬
20. Duk bennal aku, mikipatalibun ku si Tuhan kun duk Tuhan bin, ِ ‫ِإَوّن عذت بِر َِب وربِكم أن ترَج‬
ِ
supaya ku gey tarajam bi [papatey bi pinagtibagan]. ُ َ‫هح ُح ُ ْ َ ح‬
21. Duk bang kaam gey magparatsaya si aku, na tahalaanun bi ku. ٢١ ‫ون‬
ِ ‫َتل‬
ِ ‫ِإَون لم تؤمِنوا َِل فٱع‬
َ ‫َ َ َ َ ه ُ ٓ َ ه َ َٰٓ ُ َ ٓ َ ُّ ح‬
22. Na maku iye si Tuhan ne “Bennal siye ien meh aa qawman ٢٢ ‫ٰٓؤَلءِ ق حوم ُم ِر ُمون‬ ‫فدَع ربهۥ أن‬
dahulaka” [pananaggah].
َ ُ ‫َ ً ه‬
٢٣ ‫َس بِع َِبادِي َلحَل إِنكم ُّم هت َب ُعون‬‫فَأَ ح‬
23. Na boohun lahi meh ipun Kun sangem, sabab kaam iyu tinurul ِ
kaam.
َ ُ ‫ح‬ ‫َ حُ حَ ح ح ه‬
24. Duk pasagarun tahikin kowe hal ne ley, Bennal siye [sundalu ٢٤ ‫ح َر َره ًواۖۡ إِن ُه حم ُجند ُّمغ َرقون‬‫وٱتركِ ٱِل‬
Fir’aunin] meh sundalu lembo. ْ ُ َ َ
ُ ‫ه‬
25. Piye hadja taamban de amban meh kabbunan duk meh bohe ٢٥ ‫ك حم ت َركوا مِن َجنَٰت َوع ُيون‬
[subah]? َ َ
26. Duk meh tinanem duk tampat mulliya [meh astana duk meh ٢٦ ‫َو ُز ُروع َو َمقام ك ِريم‬
lumah hap]. َ َ ْ ُ َ َ‫ََح‬
َ ‫كه‬
27. Duk kaluhayahan kaniyaan den maglami lami si ien.
٢٧ ‫ني‬ ِ ِ َٰ ‫ونعمة َكنوا فِيها ف‬

َ َ ً‫َ َ َ ََح َحَ َ َح‬


َ ‫اخر‬
28. Kowe damikkiyan ien pamusaka weh Kami meh [lahat duk ٢٨ ‫ين‬ِ ‫كذَٰل ِك ۖۡ وأورثنَٰها قوما ء‬
pagdapa dapaan deley] si meh aa qawman saddi [Bani Israil].

َ ُ ْ ُ َ ََ ُ َ ‫َ َ َ َ ح َ َح ُ ه َُٓ َ ح‬
َ ‫نظر‬
29. Na gah nangis si siye langit duk bulakin duk gah ne siye ٢٩ ‫ين‬ِ ‫فما بكت علي ِهم ٱلسماء وٱۡلۡرض وما َكنوا م‬
tinanggu [sabab kahaman haman de duk panaggah de
makalandu].
ُ‫ح‬ َ َ‫َََ ح َهحَ َ ٓ ح َ َ َ ح‬
30. Duk sabennal bakas pinalappas weh Kami meh Bani Israil in ٣٠ ‫ني‬ ِ ‫ّن إِسرَٰٓءِيل مِن ٱلعذ‬
ِ ‫اب ٱلم ِه‬ ِ ‫ولقد َنينا ب‬
amban siksa makadekdes [iye pamapatey meh anak de].

474
31. [Pinalappas we Kami meh aa Bani Israilin] Amban Fir’aun, َ ‫مِن ف حِر َع حو َن إنه ُهۥ ََك َن ََع َِلا م َِن ٱل ح ُم حِسف‬
٣١ ‫ِني‬ ِ ِ
sabennal iye kaniyaan nen magmalangkew amban meh
magpapakaat.
َ َ ‫َ َ َ ح َ ح َ ُ ح َ َ َٰ ح‬
َ ‫لَع ٱلح َعَٰلَم‬
32. Sabennal pinene weh Kami [meh Bani Israil in sabab hekka ٣٢ ‫ني‬ ِ ‫ولق ِد ٱخَتنَٰهم لَع عِلم‬
tapene amban siye kapagnabi] amban meh sagannap ‘Alam
[Manusiya duk Jinn].
ٌ ‫لؤا ْ ُّمب‬
٣٣ ‫ني‬ َٰٓ َ َ‫ت َما فِيهِ ب‬ َ َ َ
ِ َٰ ‫َو َءات حينَٰ ُهم م َِن ٱٓأۡلتَٰي‬
33. Duk sabennal bakas siye inurungan weh Kami meh tanda ِ
[Ni’mat duk meh pagsepang tahik] duk iye ley panuley suley
tampal.
َ ُ ُ َ ٓ َ ُ َٰٓ َ ‫ه‬
34. Bennal meh siye [Magsasakutu Quraish] ien magpain. ٣٤ ‫ٰٓؤَلءِ َلَقولون‬ ‫إِن‬

َ ُ ُ ‫ح َ ه َ ح َ ُ َ ح ُ َ َٰ َ َ َ ح‬
َ ‫نّش‬
35. “Mintedde inin du kami matey, duk dumain ne kami pinakellum ٣٥ ‫ين‬ ِ ‫ول وما َنن بِم‬ ‫إِن ِه إَِل موتتنا ٱۡل‬
balik”.
ُ ‫فَ حأتُوا ْ أَ‍ِببَآئ َنا ٓ إن ُك‬
َ ‫نت حم َصَٰدق‬
٣٦ ‫ِني‬
36. “Patekkahun bi ko [pinakellum balik] meh matattoe kamihin, ِ ِ ِ
bang asal kaniyaan bin sabennal” [aka bi tenged pagpakellum
balikin].
ْ ُ َ ‫َح ح َحَ حَ ُ ح هُ ح‬ َ ‫ۡي أَ حم قَ حو ُم ُت هبع َو هٱَّل‬
ٌ ‫أَ ُه حم َخ ح‬
37. Weh meh pananaggah ien ke labi siye basagan atawa meh aa ‫ِين مِن قبل ِ ِهم أهلكنَٰهم إِنهم َكنوا‬
qawman Tubba’? [Aa amban Himyar duk meh sundalu ne] duk َ ‫ُمرم‬‫ُح‬
٣٧ ‫ِني‬ ِ
dehellu amban siyehin [qawman ‘Add] ilarak siye weh Kami
[siniksa] sabab kaniyaan den jahulaka [pananaggah, magsakutu].
َ َ ‫َ َ َ َ ح َ ه َ َٰ َ َٰ َ ح‬
َ ‫ۡرض َو َما بَيح َن ُه َما َلَٰعب‬
38. Duk gah papanjari Kami meh langit duk bulakin [ganta] lola ٣٨ ‫ني‬ِِ ‫ت وٱۡل‬
ِ ‫وما خلقنا ٱلسمو‬
Kami [sumaguwa si kasabennalan].
َ َ َ ُ َ َ ‫حَ َ َ ه َ ح‬ ‫ٓ ه‬ ‫َ َح‬
39. Gah papanjari Kami duwe ien malaingkan si kasabennalan ٣٩ ‫َثه حم َل َي حعل ُمون‬ ‫َما خلق َنَٰ ُه َما إَِل بِٱۡل ِق ولَٰكِن أك‬
[Supaya Ku pagpatigupuan duk pagshukuran]. Sumaguwa
kabanesan den gah katauhan de.
َ ‫ِيقَٰ ُت ُه حم أَ ح‬
َ ‫َجع‬
٤٠ ‫ِني‬
َ َ‫ح‬ ‫ه‬
‫إِن يَ حو َم ٱلف حص ِل م‬
40. Bennal iye ellew matugilain [Ellew Qiyaamat, panugilaan
kasabennalan duk kabatalan], waktu de ne ien [tinagame si siye]
kemon.
َ ُ َ ُ ‫َحَ َ ُ ح َ حً َ ه ح َ ح ََ ُ ح‬
41. Si ellew gey ne mararahi tabang usbahin si usba ne bisan daahat ٤١ ‫نِصون‬ ‫يوم َل يغ ِّن مول عن مول شيا وَل هم ي‬
duk gey ne du sab siye tinabang shinafaat.
ُ ‫ٱلرح‬
٤٢ ‫ِيم‬ ‫يز ه‬ ُ ‫إ هَل َمن هرح َِم ه‬
ُ ‫ٱَّلل إنه ُهۥ ُه َو ٱلح َعز‬
42. Malaingkan sine sine kaasean Allahu Taala, sabennal Iye [Allahu ِ ِ ِ
Taala] Sangat Geesan Sangat Maaase.
ُّ ‫ه َ َ َ َ ه‬
43. Bennal [Buwa] kayu zaqqoom in [Tamanan lemmi ne buwa kayu ِ ‫ٱلزق‬
٤٣ ‫وم‬ ‫إِن شجرت‬
duk tamanan pekkat duk bawwan, diyalem Narka].
َ‫َ َ ُ ح‬
44. Kinakan [pamakan] aa barduse. ٤٤ ‫ام ٱۡلث ِي ِم‬‫ُع‬

ُ ‫ح‬ ‫َ حُ ح َ ح‬
45. Kowe [kemaw] naigowak iye diyalem meh betteng [hawa panas ِ ‫كٱلمه ِل يغ ِل ِِف ٱِلُط‬
٤٥ ‫ون‬
nen].

475
46. Kowe panaygowak, bohe tamanan panas ne. َ ‫َك َغ حل ح‬
٤٦ ‫ٱۡل ِمي ِم‬ ِ

47. [Pinain si meh Tunggu Narkain]: Lalasun bi ne [Aa barduse iyu] ٤٧ ‫حي ِم‬ َ ‫ٱعت ِلُوهُ إ ِ َ ََٰل َس َوآءِ ح‬
ِ ‫ٱۡل‬
‫ُ ُ ُ َ ح‬
‫خذوه ف‬
tudju tengngah [Narka Jahim]. ‫ح‬
َ ‫ُث هم ُص ُّبوا ْ فَ حو َق َرأ ِسهِۦ م حِن َع َذاب ح‬
٤٨ ‫ٱۡل ِمي ِم‬
48. Puwas ien, bonsonganun bi amban diyata kok ne [Siksa tamanan ِ
mapanasin].
َ ‫ُح ه َ َ َ حَ ُ ح‬
ُ ‫كر‬
49. . Pinain: “Nanamun siksain, sabab pegge [bakas kew missa] kau ٤٩ ‫يم‬ِ ‫ذق إِنك أنت ٱلعزِيز ٱل‬
ne tamanan mulliya si Makka].
َ َُ‫َح‬
٥٠ ‫َتون‬ ُ ‫إ هن َهَٰ َذا َما ُك‬
‫نتم بِهِۦ تم‬
50. Bennal siksa inin, Iye ne bakas pagkutu kutuan bi [si Dunyahin]. ِ
َ َ َ ‫إ هن ٱل ح ُم هتق‬
51. Bennal meh aa magmatalewin si tampat siye sanyang [parasahan ٥١ ‫ِني ِِف َمقام أمِني‬ ِ
manamal].
ُ ‫ه‬
52. Diyalem meh Surgah duk meh bohe ne pasumpit [duk kasubah ٥٢ ‫ِِف َجنَٰت َوع ُيون‬
subaan].
َ ‫َبق ُّم َت َقَٰبل‬
َ ‫ِإَوستَ ح‬
‫ندس ح‬ َ ُ َ‫َح‬
ُ ‫ون مِن ُس‬
53. Inasek de semmekin amban sutla lanu duk nipis, magharap ٥٣ ‫ِني‬ ِ ‫يلبس‬
harap, magsuwi-suwi. َ َ َ
٥٤ ‫كذَٰل ِك َو َز هو حج َن َٰ ُهم ِِبُور عِني‬
54. Damikkiyan ien duk paandahan Kami siye birarali [lingkat mata].

َ ‫كل َفَٰك َِهة َءا ِمن‬


٥٥ ‫ِني‬
ُ َ َ ُ ‫َح‬
55. Maku hadja siye magduhul bayah diyalem Surgah kemon bayuan ِ ِ ‫يدعون فِيها ب‬
buwa kayu, sanyang siye gey magkategteb. َ ُ ‫َ َ ُ ُ َ َ حَ ح َ ه حَ حََ ح‬
َ ‫ول َو َوقَى َٰ ُه حم َع َذ‬
56. Gey ne siye makananam diyalem Surgah kamatey, malaingkan ‫اب‬ ِۖ َٰ ‫َل يذوقون فِيها ٱلموت إَِل ٱلموتة ٱۡل‬
٥٦ ‫حي ِم‬ َ‫ح‬
ِ ‫ٱۡل‬
kamatey de du si Dunyahin, duk paellig siye Allahu Taala amban
siksa Narka.
ُ ‫ك َذَٰل َِك ُه َو ٱلح َف حو ُز ٱلح َعظ‬
٥٧ ‫ِيم‬
َ ‫ه‬ ‫َ ح‬
57. Ien kalabbihan amban Tuhan nun [Oh Muhammad ‫]ﷺ‬, ِ ‫فضَل مِن رب‬
damikkiyan ien, Iye ne ien daagan tamanan mahadjehin.
َ ‫َ ه‬ ‫َ َ ه‬ َ‫َ هَ َه ح‬
58. Na hangkan pamura Kami si della nu [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬kalu ٥٨ ‫ِسنَٰ ُه بِل َِسان ِك ل َعل ُه حم َي َتذك ُرون‬ ‫فإِنما ي‬
kalu du pain taesseb de [pamintangan de].
َ َ ‫َ حَ ح ه‬
59. Na jaga kew [ngagad] sabennal, jaga du sab siye [meh ٥٩ ‫ِب إِن ُهم ُّم حرتق ُِبون‬ ‫فٱرتق‬
pananaggah] ien [ngagad] bang mapatekka si kauhin ke
paruntungan atawa kalugian.

476
ُ‫ُاْلاثحي حة‬
ْ ‫سورة‬
SURATUL AL-JATHIYAH 45
‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

ٓ
١ ‫حم‬
1. Haa Meem ( Meh huruf magtampu ganah makahati maksud nen
malaingkan Allahu Taala).
َ ‫ٱَّلل ِ ٱلح َعزيز ح‬
‫َ ه‬ َ ‫َ ُ ح‬
2. Paturun Kitab [Qur’anin] amban Allahu Taala, Sangat Kesegan ٢ ‫ٱۡلكِي ِم‬ ِ ِ ِ َٰ‫َنيل ٱلكِت‬
‫ب مِن‬ ِ ‫ت‬
Sangat Pandey. َ‫ح‬
َ ‫ٓأَلتَٰيَٰت ل ِلح ُم حؤ ِمن‬
َ
ِ ‫ت َوٱۡل‬ َ َ ‫إ هن ِف ه‬
3. Bennal diyata meh langit duk bulakin meh ayat [tanda Allahu ٣ ‫ِني‬ ‫ۡرض‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ ِ
Taala] si meh aa magpaparatsaya.
َ َ َ َ ُّ ُ ‫َ ح‬
4. Duk si pamapanjari kaamin duk ine ne ngunsanap amban meh ٤ ‫َو ِِف خلقِك حم َو َما َي ُبث مِن دٓابهة َءاتَٰيَٰت ل ِق حوم يُوق ُِنون‬
binatang/kasanam kasanaman meh tanda du sab [Allahu Taala
kemon] si meh aa ngannal [si Iye].
ٓ ‫هح َ هَ ََ ٓ َ ََ هُ َ ه‬ َ ‫ح‬
5. Duk pagganti ganti sangem duk ellewin duk iye pinaturun ‫ٱلس َماءِ مِن رِ حزق‬ ‫َوٱخت ِل َٰ ِف ٱَل ِل وٱنلهارِ وما أنزل ٱَّلل مِن‬
َ َ َ
‫ٱلرتَٰيَٰحِ َءاتَٰيَٰت ل ِق حوم‬ ‫حَ َ َح َ َح َ ََ ح‬ َ ‫ََ ح‬
Allahu Taala amban diyata langit amban rizziki [bohe ulanin], na ِ ‫يف‬ ِ ‫ِص‬
ِ ‫فأحيا بِهِ ٱۡلۡرض َعد موت ِها وت‬
َ ُ
ien pamakellum Ne [jambangan] bulakin puwas amban kamatey ٥ ‫َي حعقِلون‬
[katohoh] ne, duk pagpinda pinda baliyu [amban silangan
paseddehpan, atawa kahaggut ne duk kabadju ne] meh tanda si
meh aa qawman nali.
‫ِيث ََ حع َد‬ َ َ َ َ‫ك ب ح‬ َ ‫ح َ َ َ ُ ه َحُ َ َ َح‬
6. Damikkiyan ien meh ayat [tanda] Allahu Taala, bassa Kami si kau ِۢ ‫ٱۡل ِقِۖ فبِأ ِي حد‬ِ ‫ت ِلك ءاتَٰيَٰت ٱَّلل ِ نتلوها علي‬
َ ‫ح‬ َ ‫ه‬
[Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬si kasabennalan, na suwi-suwi ine pe puwas ٦ ‫ٱَّلل ِ َو َءاتَٰيَٰتِهِۦ يُؤم ُِنون‬
amban Allahu Taala duk meh ayat ne [tanda ne] pinaratsaya
den? [Bang siye gey magkahagad si Qur’an duk aka aka Rasul ‫]ﷺ‬. َ ‫َح ُ َه‬
7. Kasiksaan si tiyap tiyap aa pananaggah barduse, duse hadje duk ٧ ‫ِك أفاك أث ِيم‬
ِ ‫ويل ل‬
banes. ‫ََ ه‬ ‫ح‬ ُّ ِ ُ‫ل َعلَ حيهِ ُث هم ي‬
8. Takale ne meh ayat Allahu Taalahin binassa luu si iye puwas ien ‫ِص ُم حس َتك َِبا كأن ل حم‬ َٰ َ ‫ٱَّلل ِ ُت حت‬
‫ه‬
‫ت‬
َ َ
ِ َٰ ‫ي حس َم ُع َءاتَٰي‬
َ َ ‫ي َ حس َم حع َها ۖۡ فَبَ ِ ح‬
iye iye du pagdakag nen, kowe sakaula ula gah takale ne, na ٨ ‫ّشهُ ب ِ َعذاب أ َِلم‬
pasinna sinnahun iye [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬duk siksa sangat
peddes.
َ َ َ َ ُ ُ َ َ َ‫َ َ َ ح َ َ َ َ ح ً ه‬
9. Duk bang makahati amban meh ayat Allahu Taala bisan daahat ‫يا ٱَّتذها ه ُز ًوا أ ْو َٰٓلئِك ل ُه حم َعذاب‬ ‫ِإَوذا عل ِم مِن ءاتَٰيَٰت ِنا ش‬
hinang ne hadja ien pamellang, Iye ne meh siye ien ٩ ‫ُّم ِهني‬
[tinagamehan] siksa makadekdesin.
َ ‫ْ َ ح‬ َ َ ‫َ ح‬ ٓ
10. Amban dehelluhan den [Narka] Jahannam duk gey ne ‫مِن َو َرائ ِ ِه حم َج َه هن ُمۖۡ َوَل ُيغ ِّن ع حن ُهم هما ك َس ُبوا شيا َوَل َما‬
makatabang siye bakas tausaha den bisan daahat, duk iye bakas ٌ ‫اب َعظ‬
١٠ ‫ِيم‬ ٌ ‫ٱَّلل ِ أَ حو َِلَا ٓ َء ۖۡ َول َ ُه حم َع َذ‬
‫ه‬
‫ون‬
ُ ْ ُ َ‫ه‬
ِ ‫ٱَّتذوا مِن د‬
hininang de saddi amban Allahu Taala meh bebbeg [pasangdelan
de sinumba den], Duk niyah ne [tinagamehan siye] siksa sangat
peddes.

477
َ َ َ ْ ََ َ ‫َ ه‬ ُ َ َ
11. [Qur’an] inin si iye ne meh siye [magparatsaya] toh, duk iye ne ‫ت َرب ِ ِه حم ل ُه حم َعذاب مِن رِ حجز‬
ِ َٰ ‫ِين كف ُروا أَ‍ِبتَٰي‬
‫هَٰذا هدىۖۡ وٱَّل‬
َ
meh siye managgah si meh ayat Tuhan den, niyah ne [tinagame] ١١ ‫أ َِل ٌم‬
si siye siksa lemmi sangat peddes.
َ ُ ‫حُ ح‬ ‫ك ُم حٱِلَ ح‬
ُ َ َ ‫َ ه‬ ‫هُ ه‬
12. Allahu Taala Iye magpamura si tahikin si kaam, supaya paubas ‫جرِ َي ٱلفلك فِيهِ بِأ حم ِره ِۦ‬
‫ح َر تلِ َ ح‬ ‫۞ٱَّلل ٱَّلِي سخر ل‬
َ ُ ‫َ ه ُ َح‬ ‫َ ح‬ ْ ُ
kappalin diyata ne si kabayaan Ne, duk supaya kaam maku ١٢ ‫َوتلِ َبح َتغوا مِن فضلِهِۦ َول َعلك حم تشك ُرون‬
amban kalabbihan Ne [makapag-usaha duk miha kaelluman],
kalu kalu du pain kaam magsarang shukur [janan Iye
pagpatigupuan bi].
‫ه‬ َ َ‫ح‬ ُ َ َ ‫ََ ه‬
13. Duk pinamura weh Ne si kaam iye meh diyata langitin [amban ‫ۡرض َجِيعا م حِن ُه إِن ِِف‬
ِ ‫ت َو َما ِِف ٱۡل‬ َ َ ‫كم هما ِف ه‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ ‫وسخر ل‬
mata ellew duk bulan duk potean] duk iye meh bulakin kemon َ ُ ‫َ َٰ َ َ َٰ َ ح َ َ َ ه‬
١٣ ‫ذل ِك ٓأَلتَٰيت ل ِقوم يتفكرون‬
amban Iye [katomoan jambangan rizziki bi], bennal damikkiyan
ien asal meh tanda si meh aa qawman nali.
‫ُ ه َ َ َُ ْ َ ح ُ ْ ه َ َ َح ُ َ َه َ ه‬
‫ٱَّلل َلَ ح‬
14. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬si iye meh siye magparatsayahin ‫ج ِز َي‬ ِ ِ ‫ام‬ ‫قل ل َِّلِين ءامنوا يغفِروا ل َِّلِين َل يرجون أي‬
َ ‫َ ُ ْ ح‬ َ
ambat maaf de iye ne meh [kasaan meh] siye gey mangahelat ١٤ ‫ق حو َمُۢا ب ِ َما َكنوا يَكس ُِبون‬
helat meh ellew Allahu Taalahin [tumbas Nen], supaya tumbasan
Ne meh aa qawman [pananaggain] si meh bakas tausaha den
[meh duse den].
ُ َ ُ َ َ ٓ َ ‫َ َح‬ َ َ َ َ
15. Sine sine maghinang makasulut [hap] na si ginhawa baran ne du ‫سهِۖۡۦ َو َم حن أ َسا َء ف َعل حي َها ۖۡ ث هم إ ِ ََٰل َربِك حم‬
ِ ‫م حن ع ِمل صَٰل ِحا فل ِنف‬
َ ُ
[tumbas nen] duk sine sine maglaat [ngahinang kalaatan na iye ١٥ ‫ت حر َج ُعون‬
du sab makananam siksa nen] puwas ien tudju Tuhan bi du
pamabalikan kaamin [supaya tinumbasan aa mahapin si
kahapan ne duk aa malaatin si kalaatan ne].
‫ح‬ ‫َ َ َ ح َ َ ح َ َ ٓ ح َ َٰٓ َ ح َ َٰ َ َ ح ُ ح‬
16. Duk sabennal bakas inurungan weh Kami meh Bani Israilin Kitab ‫ٱۡلك َم َوٱنلُّ ُب هوةَ َو َر َزق َنَٰ ُهم‬ ‫ولقد ءاتينا ب ِّن إِسرءِيل ٱلكِتب و‬
ََ ‫ََ ه حَ ُ ح‬
َ ‫لَع ٱلح َعَٰلَم‬ َ ‫م َِن ه‬
[Taurat duk Injil] duk pagnabi [Amban meh panubu Ibrahim ١٦ ‫ني‬ ِ ‫ت وفضلنَٰهم‬ ِ َٰ‫ٱلطي ِب‬
Alayhis Salaam] duk rinizzikian siye weh Kami amban [meh
manuk manuk duk gula] sutsi duk pinalabi pe siye weh Kami
amban kemon ‘Aalameen [sagannap Jinn duk meh Manusiya].
‫ح َُ ْ ه‬ َ َ‫ح‬ َ
17. Duk inurungan siye weh Kami katarrang si pakaradjaan [halal ‫َو َءات حي َنَٰ ُهم ََي ِ َنَٰت م َِن ٱۡل حم ِرِۖ ف َما ٱخ َتلف ٓوا إَِل ِم ُۢن ََ حع ِد َما‬
‫ح‬ ‫َ ح‬ ‫ه‬ ‫ٓ ُ ح ح ح‬
duk haram duk meh panghati pangaliley kasabennalan duk ِ‫َجا َءه ُم ٱلعِل ُم ََغ َيُۢا بَيح َن ُه حم إِن َر هبك َيق َِض بَيح َن ُه حم يَ حو َم ٱلق َِيَٰ َمة‬
َ ُ ‫َح‬ ْ ُ َ َ
kabatalan], nah gah magsulang [meh aa Bani Israilin] ١٧ ‫ِيما َكنوا فِيهِ َي َتل ِفون‬ ‫ف‬
malaingkan puwas amban katekka tudju siye panghati [sabab
inusal weh de pangeddo pagnakura duk kabantuhan]
kaanyayahan amban siye, bennal Tuhan nun nalassay antara de
si Ellew Qiyaamat, si iye bakas meh pagsulangan den.
ٓ ‫َ َه َ ح‬ ‫حَ َ ه‬ َٰ َ َ ‫ك‬
َ ‫لَع َۡش‬ َ َٰ َ ‫ُ ه َ َ ح‬
18. Puwas ien hinang Kami kew [Oh Rasul Allah] si shara’ ‫يعة م َِن ٱۡل حم ِر فٱتب ِ حع َها َوَل تتب ِ حع أه َوا َء‬ ِ ‫ثم جعلن‬
pakaradjaan [agama] Allahu Taala, na ien iye tuhutun. Duk da َ َُ‫ه َ َ َح‬
١٨ ‫ٱَّلِين َل يعلمون‬
tuhutun hawa nafsu iye ne meh siye gey mangatauhan
kasabennalanin [sabab wajib manuhut shara’ Allahu Taalahin].

478
ُ ‫ه ه‬ ‫ه َ ح‬ َ ْ ‫ه َ ح‬
19. Bennal meh siye [magsasakutu] ley gey makatabang si kau bisan ‫ني ََ حعض ُه حم‬
َ ‫ٱلظَٰلِم‬
ِ ‫إِن ُه حم لن ُيغ ُنوا َعنك م َِن ٱَّلل ِ شيا ِإَون‬
daahat amban Allahu Taala, duk bennal iye meh ١٩ ‫ِني‬ ُ ‫أَ حو َِلَا ٓ ُء ََ حعض َو ه‬
َ ‫ٱَّلل َو ُّل ٱل ح ُم هتق‬
ِ ِۖ
panganganyayahin [magsasakutuhin] kasinduwehanin si siye
[bebbeg] si meh kasinduwehan duk Allahu Taala Iye bebbeg
[gapi] meh aa magmamatalewin.
20. [Qur’an] inin pamayam meh manusiya kasabennalan duk toh
َ َ َ‫َ َح‬
٢٠ ‫ۡحة ل ِق حوم يُوق ُِنون‬
ُ َٰٓ َ َ‫َهَٰ َذا ب‬
ِ ‫صئ ِ ُر ل هِلن‬
‫اس َوهدى ور‬
duk aseh si meh aa ngannal si kasabennal duk katoo ne.
21. Atawa kannal iye ne meh siye mangalanggalan meh kalaatanin َ ‫ات أَن هَنح َعلَ ُه حم َك هٱَّل‬
‫ِين‬ ِ ‫ي‬َ ‫ٱلس‬‫َت ُحوا ْ ه‬
َ َ ‫ٱج‬ َ ‫ب هٱَّل‬
‫ِين ح‬ ‫َح‬
ِ ‫أم َح‬
َ ‫س‬
ِ
ٓ ُ ُ ‫ٓ هح‬
‫ت َس َواء ُم َياه حم َو َم َمات ُه حم َسا َء‬ َ ‫َُ ْ َ ُ ْ ه‬
duk kawase den, hinang Kami siye kowe meh siye magparatsaya ِ َٰ‫َءامنوا َوع ِملوا ٱلصَٰل ِح‬
َ ُ ‫َح‬
duk maghinang meh makasulut [hap] Sali du ien si kaellum du ٢١ ‫َما ُيك ُمون‬
kamatey de [Magsasaukutuhin diyalem Narka, Magparatsayahin
diyalem Surgah] Asal sarang ne kalaatan hukuman de ien.
‫ح َ َ ُ ح َ َٰ ُ ُّ َ ح‬ َ َ‫ح‬ ُ ‫َو َخلَ َق ه‬
َ َ ‫ٱَّلل ه‬
22. Duk pinapanjari weh Allahu Taala meh langit duk bulakin si ‫ى ك نفب ۢ ب ِ َما‬ ‫ت َوٱۡلۡرض بِٱۡل ِق وتلِ جز‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
َ َ ‫َ َ َ ح ُ َ ح‬
kasabennalan [supaya iye pagpatigupuan] duk supaya ٢٢ ‫ت َوه حم َل ُيظل ُمون‬ ‫كسب‬
katumbasan ginhawa baranin si bakas tausaha [tahinang nen]
duk siye ley gey taanyaya.
23. Gah ke kite nu [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬iye aa ngahinang hawa nafsu َٰ َ َ ‫لَع عِلحم َو َخ َت َم‬
‫لَع‬ ُ ‫ٱَّتَ َذ إ َل َٰ َه ُهۥ َه َوى َٰ ُه َوأ َ َض هل ُه ه‬
َٰ َ َ ‫ٱَّلل‬ ‫َََ َح َ َ ه‬
‫أفرءيت م ِن‬
ِ
‫ح‬ َ َ َ َ َ َ َ َ ‫ََح‬
ne Tuhan ne, duk ilepas iye weh Allahu Taala, bisan iye taga ‫ِش َوة ف َمن َي حهدِيهِ ِم ُۢن ََع ِد‬ َٰ ‫ِصه ِۦ غ‬ َ َٰ
ِ ‫سمعِهِۦ وقلبِهِۦ وجعل لَع ب‬
َ ‫َ ح‬
panghati [ngalepas iye pe panghati nen] duk tatakan Ne pakale َ ‫ه ََ ََ ه‬ َ
٢٣ ‫ٱَّلل ِ أفَل تذك ُرون‬
nen duk pangateyan nen, duk hinangan Ne pamayam nen ellig,
na sine sah manoan iyehin [bang iye lepas] puwas amban Allahu
Taala, weey ien gey taesseb bi [tatali bi]?
ٓ َ ُ ‫َ َ ُ ْ َ َ ه َ َ ُ َ ُّ ح َ َ ُ ُ َ َ ح َ َ َ ُ ح‬
24. Duk pain iye meh siye pananaggain: Gana ne [ellew pagpakellum ‫وقالوا ما ِه إَِل حياتنا ٱلنيا نموت وَنيا وما يهل ِكنا‬
َ ُ ‫ح ح ُ ه‬ َ َ َ ‫ه ه ح‬
balik] malaingkan kaellum kami du si Dunya inin, matey kami ٢٤ ‫ٱله ُر َو َما ل ُهم بِذَٰل ِك م حِن عِلمِۖ إِن ه حم إَِل َيظ ُّنون‬ ‫إَِل‬
duk ellum duk gana du makamatey kami malaingkan waktu
[mupus, nugtus] , duk gana si siye panghati si damikkiyan ien,
malaingkan saien hadja kannal den.
ْ ُ َ َ ٓ‫ه َ َ ُ هَُ ح ه‬ َ َ َ‫َ ُح‬
25. Duk apabila binassa luu si siye meh ayat Kamihin pinatarrang, ‫ل َعل حي ِه حم َءاتَٰي َٰ ُت َنا ََي ِ َنَٰت ما َكن حجتهم إَِل أن قالوا‬َٰ ‫ِإَوذا تت‬
iye du hadja daawa den pain de: Pituhun bi [pinakellum] meh َ ََٰ ‫ُ ُ ح‬ َٓ َٓ ْ ُ‫ح‬
٢٥ ‫ٱئتوا أَ‍ِببائِنا إِن كنتم ص ِدقِني‬
matattoe kamihin, bang asal bennal [inaka bi iyu].
‫ح‬ َ ُ ‫ُ هُ ُح ُ ح ُه ُ ُ ُ ُ َح‬
26. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬Allahu Taala Iye mamakellum ِ‫يتك حم ث هم َي َم ُعك حم إ ِ ََٰل يَ حو ِم ٱلق َِيَٰ َمة‬ ‫ق ِل ٱَّلل ُييِيكم ثم ي ِم‬
َ َ َ َ ‫َ َ َٰ ه َ ح‬ َ ‫ََل َر حي‬
kaamin puwas ien Iye mamapatey kaamin puwas ien tipun Ne ٢٦ ‫اس َل َي حعل ُمون‬ َ ‫ك‬
ِ ‫َث ٱنله‬ ‫ب فِيهِ ولكِن أ‬
kaam si Ellew Qiyaamat gana pagkutu kutu [masi patekka],
sumaguwa kabanesan meh manusiyain gey katauhan de. َ‫ح‬
‫ََحَ َُ ُ ه َ ُ َحَ َح‬
ُ َ ‫َي‬ َ َ ‫ك ه‬ ُ ‫َ ه ُح‬
27. Duk Allahu Taala magdapu meh langit duk bulakin, duk ellew ‫ِس‬ ِۚ ِ ‫ت َوٱۡل‬
‫ۡرض ويوم تقوم ٱلساعة يومئِذ‬ ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ‫و َِّلل ِ مل‬
َ ُ ‫حُح‬
nengge ne qiyamatin, [essebun bi] ellew ien lugi ne meh mamatal ٢٧ ‫ٱلمب ِطلون‬
[kasabennalanin].
َ ‫ُح‬ ‫ح‬ َ َ َٰٓ َ ‫َ َ َ َٰ ُ ه ُ ه َ َ ُ ُّ ُ ه ُ ح‬
28. Duk takite nu [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬tiyap tiyap ummatin paluku ‫ع إ ِ ََٰل كِتَٰب ِ َها ٱَلَ حو َم َت َز حون َما‬‫وترى ك أمة جاث ِية ك أمة تد‬

479
َ ُ َ ُ ُ
[si tuut de], tiyap tiyap siye ilinganan massa hinang ne [tausaha ٢٨ ‫نت حم ت حع َملون‬‫ك‬
ne si Dunyahin] ellew inin, supaya tinumbasan hap bang hap,
laat bang laat iye bakas hininang bin.
ُ َ ُ ‫حَ ه‬ ُ ‫َ َ َ َُ َ ُ َ َح‬
29. Iye ne inin kitab [listahan Kami] hin missa si kaam si ‫ٱۡل ِ ِۚق إِنا ك هنا ن حس َتنسِخ‬ِ ‫هَٰذا كِتَٰبنا ين ِطق عليكم ب‬
َ ُ َ ُ ُ َ
kasabennalan, bennal kaniyaan Kamihin ilekkat weh kami bakas ٢٩ ‫نت حم ت حع َملون‬‫ما ك‬
meh hininang bin. ُ َ َٰ َ َٰ ‫َ َ ه ه َ َ َ ُ ْ َ َ ُ ْ ه‬
30. Na adapun iye ne meh siye magparatsaya duk maghinang [hap] ‫ت ف ُي حدخِل ُه حم َر ُّب ُه حم ِِف‬
ِ ‫فأما ٱَّلِين ءامنوا وع ِملوا ٱلصل ِح‬
ُ ‫ۡحتهِۦ َذَٰل َِك ُه َو ٱلح َف حو ُز ٱل ح ُمب‬
َ‫ح‬
meh makasulut, na paasek siye Tuhan den tudju ase Ne [Rahmat ٣٠ ‫ني‬ ِ ِ ‫َر‬
Ne Surgah], damikkiyan ien, iye ien daagan matampalin.
ُ َ َٰ َ ‫َ َ ه ه َ َ َ ُ ٓ ْ َ َ َ ح َ ُ ح َ َ َٰ ُ ح‬
31. Duk adapun iye ne meh siye managgain, [pinain si siye]: Weh ‫ل َعل حيك حم‬ ‫وأما ٱَّلِين كفروا أفلم تكن ءاتَٰي ِِت تت‬
‫َ ح َ ح َ ح ُ ح َ ُ ُ ح َ ح ُّ ح‬
َ ‫ُمرم‬
gah ke kaniyaan meh ayat Kun, binassa luu si kaam [pinatarrang ٣١ ‫ِني‬ ِ ‫فٱستكَبتم وكنتم قوما‬
weh meh Rasul Ku si Dunya]? Na magdakag hadja kaam duk
kaniyaan bin meh aa qawman jahulaka [si hinang laat].
َ ‫بف‬
‫ِيها‬ َ ‫اع ُة ََل َر حي‬
َ ‫ٱلس‬ ‫َ َ ه َ ح َ ه‬
‫ٱَّلل ِ َحق َو ه‬ ‫ِإَوذا قِيل إِن وعد‬
32. Duk apabila pinain: Bennal janji Allahu Taalahin too duk
Qiyaamatin gana pagkutu kutu si katekka ne, pain bi hadja: Gey ُ‫اع ُة إن هن ُظ ُّن إ هَل َظنا َو َما ََنحن‬ ‫قُلح ُتم هما نَ حدري َما ه‬
َ ‫ٱلس‬
ِ ِ ِ
tasabut kami bang ine inenan Qiyaamat iyu, ien hadja kannal َ ‫ب ُم حستَ حيقن‬
٣٢ ‫ِني‬ ِ ِ
kamihin duk dumain Kami ngannal sabennal. ْ ُ َ ْ ُ
َ
‫ات َما َع ِملوا َو َحاق ب ِ ِهم هما َكنوا بِهِۦ‬
ُ ‫ي‬َ ‫َو َب َدا ل َ ُه حم َس‬
33. Duk patampal ne si siye meh kalaatan iye meh bakas hininang ِ
َ
den, duk liput ne siye [weh siksa] sabab bakas pagpamellang den ٣٣ ‫ي َ حس َت حهزِ ُءون‬
[pangidji ngidji den]. ٓ َ ُ َ َ َ ‫َ َ ح َ ح َ َ َ َٰ ُ ح‬
َ َ ُ
34. Duk pinain: Ellew inin kaipatan Kami ne kaam [diyalem siksa], ‫ِيت حم ل ِقا َء يَ حومِك حم هَٰذا‬‫وقِيل ٱَلوم ننسىكم كما نس‬
َ ‫َٰه‬ ُ َ َ َ ُ ‫َ َ ح َ َٰ ُ ُ ه‬
kowe du sab pangaipat bi pagkasuwa duk ellew bi inin, duk ٣٤ ‫ِصين‬ ِ ِ ‫ومأوىكم ٱنلار وما لكم مِن ن‬
patennaan bin Narka duk ganah ne si kaam amban meh
pananabang.
َ ‫ك ُم ح‬
ُ‫ٱۡل َي َٰوة‬ ُ ‫ه ُُ َ َهح‬ َ ُ‫َ ُ َه ُ هَ ح‬
35. Damikkiyan ien, sabab bennal kaam hininang weh bi meh ayat ‫ت ٱَّلل ِ هزوا وغرت‬ ِ َٰ ‫ذَٰل ِكم بِأنك ُم ٱَّتذت حم َءاتَٰي‬
َ ُ َ َ ‫ُّ ح َ ح َ ُ ح‬
Allahu Taalahin kalolaan duk tasassat kaam weh kaellum Dunya, ٣٥ ‫ٱلن َيا فٱَلَ حو َم َل َي َر ُجون م حِن َها َوَل ه حم ي ُ حس َت حع َت ُبون‬
Na ellew inin gey ne siye pinaguwa amban [Narka] duk gey ne
siye inurungan tawbat [pinabalik hap Dunya]. َ‫ه َ َ َ َ ح‬
َ ‫ۡرض َرب ٱلح َعَٰلَم‬
٣٦ ‫ني‬ ِ ‫ب ٱۡل‬ ِ َٰ ‫ب ٱلسمَٰو‬ َ ُ ‫َ ه حَ ح‬
36. Na tattap si Allahu Taala sanglitin, Tuhan meh langit duk Tuhan ِ ِ ِ ‫ت ور‬ ِ ‫فل ِلهِ ٱۡلمد ر‬
bulak Tuhan sagannap ‘Aalam [Manusiya duk Jinn duk kemon
ne].
َ‫ه َ َ َ ح‬
َ ‫يز ح‬
ُ ‫ٱۡلك‬
٣٧ ‫ِيم‬ ُ ‫ۡرض َو ُه َو ٱلح َعز‬ ٓ ‫َ َُ ح ح‬
ِ َٰ ‫َِب َيا ُء ِِف ٱلسمَٰو‬
ِۖ ِ ‫ت وٱۡل‬
37. Duk tattap si Allahu Taala kabantuhin, kawasehin, kajukupin, si ِ ِ ‫وَل ٱلك‬
meh langit duk bulak duk Iye Allahu Taala Sangat geesan Sangat
Pandey.

480
ُ ‫اف‬
ُ‫سورةُاْل ْحق ح‬
SURATUL AL-AHQAF 46

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

ٓ
١ ‫حم‬
1. Haa Meem ( Meh huruf magtampu ganah makahati maksud nen
malaingkan Allahu Taala).
َ ‫ٱَّلل ِ ٱلح َعزيز ح‬
‫َ ه‬ َ ‫َ ُ ح‬
2. Paturun Kitab [Qur’anin] amban Allahu Taala, Sangat Kesegan ٢ ‫ٱۡلكِي ِم‬ ِ ِ ِ َٰ‫َنيل ٱلكِت‬
‫ب مِن‬ ِ ‫ت‬
Sangat Pandey. َ َ َ ‫َ َ َ ح َ ه َ َٰ َ َٰ َ ح‬
َ ‫ۡرض َو َما بَيح َن ُه َما ٓ إ ِ هَل ب ح‬
3. Gah pinapanjari weh Kami meh langit duk bulakin duk ine pe ‫ٱۡل ِق َوأ َجل‬ ِ ‫ت وٱۡل‬
ِ ‫ما خلقنا ٱلسمو‬
َ ُ ‫َ ه َ ََُ ْ َ هُٓ ُ ْ ُ ح‬ َ ُّ
antara duwe ien malaingkan si kasabennalan [supaya ٣ ‫م وٱَّلِين كفروا عما أنذِروا معرِضون‬ ِۚ ‫مس‬
magpatigupu meh ipun Allahu Taalahin kemon] duk si gantaan
tartantu, duk iye ne meh siye managgah si pangaka siye
[katatalewan siksain] pataykut hadja siye [amban kasabennalan].
ْ َُ َ َ
‫و ي َماذا خلقوا م َِن‬ َُ ‫ه‬ ُ َ ُ ‫ُح ََ َحُ ه َح‬
4. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬gah ke kite bi iye ne meh ِ ‫ون ٱَّلل ِ أر‬ ِ ‫قل أرءيتم ما تدعون مِن د‬
pamakuhan bi saddi amban Allahu Taala iyu [meh santu duk َ َ
‫و ي بِكِتَٰب مِن ق حب ِل‬ ُ ‫ٱلس َم َٰ َوَٰت حٱئ‬
‫ت‬ ِ ‫ۡشك ِف ه‬‫ۡرض أَ حم ل َ ُه حم ِ ح‬
ِ
َ‫ح‬
‫ٱۡل‬
ِ ِۖ ِ
barhala], pakitehanun bi ku ko bang ine tatapanjari ne amban َ ََٰ ‫ُ ُ ح‬ ‫َ َ ٓ َ ح َ َ َٰ َ ح ح‬
٤ ‫هَٰذا أو أثرة مِن عِلم إِن كنتم ص ِدقِني‬
[diyata bulakin] atawa niyah ke ien kapalumuran de si
[pagpapanjari] meh langit, boohanun bi ku ko kitab dehellu
amban [Qur’an] inin atawa bisan hadja bakkas amban panghati
bang we asal bennal si kaam ley. َ َ ُ َ ‫ه َ ه َح‬ ْ ُ ‫َ َ ح َ َ ُّ ه َ ح‬
ُ
5. Duk tamanan lepas ne sine sine maku si saddi amban Allahu ‫يب َُل ٓۥ إ ِ ََٰل‬‫ج‬ِ ‫ون ٱَّلل ِ من َل يست‬
ِ ‫ومن أضل مِمن يدعوا مِن د‬
َ ُ َ ٓ ُ ُ ‫ح‬
Taala si [meh santu duk barhala], buh gey du ien nambungan ٥ ‫يَ حو ِم ٱلق َِيَٰ َمةِ َوه حم َعن د ََعئ ِ ِه حم غ َٰفِلون‬
siye [naima paku de ley] sampay si Ellew Qiyaamat duk [meh aa
pamakuhan de ley] ligap siye [gey taalab taalab de meh aa
mamaku manganduwaa si siyehin].
َ ْ ُ َ ٓ ‫َ ُ َ ه ُ َ ُ ْ َ َ ح‬
6. Duk apabila ne tinipun meh manusiyain, kaniyaan meh ‫اس َكنوا ل ُه حم أع َداء َوَكنوا بِع َِبادت ِ ِه حم‬ ‫ِإَوذا ح ِّش ٱنل‬
َ
َ ‫كَٰفِر‬
[pamakuhan ley meh santu duk barhala ley], takuntara ne meh ٦ ‫ين‬ ِ
bakas mamaku manganduwaa si siyehin duk kaniyaan den si
pagpatigupu de ley naggah [muwas, masuwey].
َ َ ‫َ َ ه َ ََُ ْ ح‬ َ َ َ‫َ ُح‬
7. Duk apabila binassa luu si siye [meh pananaggah Quraish ‫ح ِق ل هما‬‫ل َعل حي ِه حم َءاتَٰي َٰ ُت َنا ََي ِ َنَٰت قال ٱَّلِين كفروا ل ِل‬ َٰ ‫ِإَوذا تت‬
Makkahin] meh ayat kamihin pinatarrang, pain hadja iye ne meh ٧ ‫ني‬ ٌ ‫ِحر ُّمب‬ ‫َجا ٓ َء ُه حم هَٰذا س ح‬
َ َ
ِ
siye managgain si kasabennalan sakayi tekka si siye: Iyu ne sab
sihir [balik mata] matampalin.
‫ه‬ َ ُ َ ََ ‫ح‬
َ َ ‫ٱف‬ ‫َح َُ ُ َ حََ ُح‬
8. Atawa pain de: Ah hinang hinang hadja iyu [Rasul ‫ ﷺ‬bissa ِ ‫َت حي ُت ُهۥ فَل ت حمل ِكون َِل م َِن ٱَّلل‬ ‫َتى َٰ ُهۖۡ قل إ ِ ِن‬ ‫أم يقولون ٱف‬
َ َ َ َ َ َ ً ‫َش ح‬
puting], bissahun [Oh Muhammad] bang asal hinang hinang ku, ‫ح‬ َ َ َٰ ‫يا ۖۡ ُه َو أ حعل ُم ب ِ َما تفِيضون فِي ِۚهِ ك‬
‫َف بِهِۦ ش ِهيدُۢا بي ِّن‬
ُ ُ
na gana gees bi si aku amban Allahu [supaya ngagpangan aku ٨ ‫ِيم‬ ُ ‫ٱلرح‬‫ور ه‬ ُ ‫ك حمۖۡ َو ُه َو ٱلح َغ ُف‬
ُ َ‫ََح‬
‫وبين‬

481
bang ku siksa Ne] bisan daahat, Iye Allahu Taala Sangat Makahati
si meh bissa bi tokod tuksa iyu, Mararahi ne Iye Saksi antara ku
duk antara bi, Duk Iye Sangat Mangangampun Sangat Maase.
ُ َ َُ ‫َ ح‬ ‫ََٓح‬ ُّ ‫نت ب حدَع م َِن‬ُ ‫قُ حل َما ُك‬
9. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬duk dumain kaniyan kun bahau ۡۖ‫ٱلر ُس ِل َوما أدرِي ما ُيفعل َِب َوَل بِك حم‬ ِ
َ ‫ََٓ ه‬ َ َ ُ َ ‫ح َه ُ ه‬
amban meh Rasul [Hekka ne meh Rasul dehellu amban aku] duk ٩ ‫وۡ إ ِ هَل َو َما أنا إَِل نذِير ُّمبِني‬
َٰٓ ‫إِن أتبِع إَِل ما ي‬
gey katauhan ku bang ine maumatag si aku duk si kaamin, iye du
hadja si akuhin nuhut winahi [pinaturun] tudju akuhin duk
dumain ku ine bang ine malaingkan nuwi nuwi hadja [kalaatan
siksa] tampal. َ ‫ُح‬
َ َ ُ ََ ‫ه‬ َ َ
10. Bissahun [Oh Muhammad] Saingge bang upama weh bennal ‫قل أ َر َء حي ُت حم إِن َكن م حِن عِن ِد ٱَّلل ِ َوكف حرتم بِهِۦ َوش ِه َد شاهِد ِم ُۢن‬
َ َ‫ََ َ َ َ ح َ حَحُح ه ه‬ ‫َ ٓ ح َ َٰٓ َ َ َ َٰ ح‬
[Qur’an inaka ku si kaam inin] amban Allahu Taala duk naggah ‫ٱَّلل َل َي حهدِي‬ ‫لَع مِثلِهِۦ فامن وٱستكَبتم إِن‬ ‫ب ِّن إِسرءِيل‬
‫ه‬ َ‫ح‬
kaam si iye, duk naksi pananaksi [magparatsayahin Abdullah Bin ١٠ ‫ٱلق حو َم ٱلظَٰل ِ ِمني‬
َ
Salaam] amban meh Bani Israil si epang [Qur’an inin]? Na
magparatsaya iye duk magdakag hadja kaam [gey kahagad],
bennal Allahu Taala gey noan meh aa qawman anyaya.
َ َٓ ُ َ َ َ َ ْ َ َ ‫ََ َ ه‬
َ ‫ك َف ُروا ْ ل هَِّل‬
11. Duk pain iye meh siye managgain si iye ne meh siye ِ‫ِين َء َام ُنوا ل حو َكن خ حۡيا هما َس َبقونا إَِلح ِۚه‬ ‫وقال ٱَّلِين‬
َ ‫َ َ َ ُ ُ َ َ َٰ َ ٓ ح‬ ْ ُ َ‫ح َح َح‬
magparatsayahin: Bang mian asal kahapan [Iye binoo Rasul ‫ﷺ‬ ١١ ‫ِإَوذ لم يهتدوا بِهِۦ فسيقولون هذا إِفك قدِيم‬
Qur’anin] gey kami mian kaligeyan meh magpaparatsayahin
tudju ien, na bang siye gah katoan si ien pain de: [Qur’an] Inin
asal kaputingan tagnain du.
َ َ َ َ ‫َ َٰ ُ ُ َ َٰٓ َ َ َ ح‬ َ
12. Duk dehellu amban Qur’anin Kitab Musa [Alayhis Salaam] ‫ۡحة َوهَٰذا كِتَٰب ُّم َصدِق‬ ‫َومِن ق حبلِهِۦ كِتب موَس إِماما ور‬
Tawrat panuhutan iye duk ase duk Kitab [Qur’an] inin nabennal ١٢ ‫ِني‬ َ ‫حسن‬‫ّش َٰ ح ح‬
ِ ‫ى ل ِل ُم‬ َ ‫َلنذ َِر هٱَّل‬
َ ‫ِين َظلَ ُموا ْ َوب ُ ح‬ ُ ِ ‫ل َِسانًا َع َربيا‬
ِ
iye [si meh kitab dehellu ley] bahasa Arab iye, supaya panuwi-
nuwi nu [Oh Muhammad ‫ ﷺ‬katatalewan siksa si meh
pananaggah] iye ne meh siye mangangaya [magsakutu si Tuhan
den] duk kakegan si [panugata meh mu’min] meh siye magpahap
hap.
ُ َ َ َ ٌ َ َ َ ْ َ ‫ه ه َ َ ُ ْ َ ُّ َ ه ُ ُ ه ح‬
13. Bennal iye ne meh siye magpain: Tuhan Mamamlihara kamihin ‫ٱس َتقَٰ ُموا فَل خ حوف عل حي ِه حم َوَل ه حم‬ ‫إِن ٱَّلِين قالوا ربنا ٱَّلل ثم‬
َ ُ ‫َح‬
Allahu Taala puwas ien pabentel ne siye [si pag-agama de si ١٣ ‫ُي َزنون‬
panuney kawajiban duk paninggal haram], na gana ne
katalewan luu si siye duk gey ne siye suse.
ْ ُ َ َ ُۢ َ ٓ َ َ َ َ َٰ َ ‫ُ ْ َ َ َ ح َ َٰ ُ ح َ ه‬
14. Iye ne meh siye ien meh aa Surgain, kakkal ne siye tattap diyalem ‫أو َٰٓلئِك أصحب ٱۡلن ِة خ ِِلِين فِيها جزاء بِما َكنوا‬
َ ُ
ne [magdapa dapa], tumbas si iye [meh kahapan] bakas hininang ١٤ ‫َي حع َملون‬
den. ُ َََ ً َ ‫َ َح ح‬
َ ُ ‫َ َ ه حَ ح‬
15. Duk pinituwahan weh Kami manusiyain [dinaak teed] ambat iye ‫ۡحل حت ُه أ ُّم ُهۥ ك حرها َو َوض َع حت ُه‬ ۡۖ ‫سنا‬ َٰ َ ‫ٱۡل‬
َٰ ‫نس َن بِو َٰ ِليهِ إِح‬ ِ ‫ووصينا‬
ََ ُ َ َ َ َ َٰٓ ‫ُ ح َ َ ح ُ ُ َ َ َٰ ُ ُ َ َ َٰ ُ َ َ ح ً َ ه‬
si duwe matattoe ne magpahap hap, binettengan iye weh Ina nen ‫ِت إِذا بَلغ أش هدهُۥ َو َبلغ‬ ‫كرها ۖۡ وۡحلهۥ وف ِصلهۥ ثلثون شهرا ح‬
diyalem [kasigpit] duk anakan ne iye diyalem kasigpit, pametteng َ‫ِت َأ حن َع حمت‬ ‫ه‬ َ َ َ
ٓ ِ ‫كر ن ِعمتك ٱل‬ ‫ح‬ َ ُ ‫َحَ َ َ َ َ َ َ َح ح ٓ َ ح َ ح‬
‫ب أوزِع ِّن أن أش‬ ِ ‫أربعِني سنة قال ر‬
َ َ َ ‫َح ح‬َ
iyehin duk panape iye [amban panusuhanin] tellumpu bulan َ َ
‫لَع َو َٰ ِ َل هي َوأن أع َمل صَٰل ِحا ت حرضى َٰ ُه َوأ حصل حِح َِل ِِف‬ َٰ َ َ ‫لَع َو‬
‫َ َه‬

482
[duwen tahun duk tenga] sampay taabut ne iye basagan duk َ ‫ك ِإَوّن م َِن ٱل ح ُم حسلِم‬
١٥ ‫ني‬
َ ‫ُح ُ َح‬ ٓ ِ ‫ُذرِ هي‬
‫ِتِۖ إ ِ ِّن تبت إَِل‬
ِ ِ
umabut ne iye ampat tahun, pain ne: Oh Tuhan ku duhulanun ku
[tawfiq] supaya ku kapagshukur si Ni’mat nu si aku iye ne
panganduhul Nu akuhin duk si duwe matattoe kun duk supaya
ku makapaghinang hap kasulutan Nu, Duk hatulun aku meh
tubu kun, sabennal aku magtawbat ne ku tudju Kau duk bennal
aku amban meh Muslim [magpatigupu].
‫او ُز َعن‬
َ ‫ج‬ َ ‫ِين َن َت َق هب ُل َع حن ُه حم أَ حح َس َن َما َعملُوا ْ َو َن َت‬ َ َٰٓ َ ْ ُ
َ ‫ك هٱَّل‬
16. Iye ne meh siye ien taimah Kami amban siye tamanan hap iye ِ ِ ‫أولئ‬
ْ ُ َ ‫ح ه‬ ‫ح َ ه َ َح‬ َ
َ ‫ياتِه حم ٓ ح‬ َ َ
bakas hininang den, duk panggah Kami ne meh kalaatan den ‫ٱلصد ِق ٱَّلِي َكنوا‬ ِ ‫ب ٱۡلنةِِۖ وعد‬ ِ َٰ‫ِف أصح‬ ِ ِ ِ‫س‬
َ َ ُ
[inampun ne siye, supaya siye lamud Kami] amban meh aa ١٦ ‫وع ُدون‬ ‫ي‬
Surgah, Janji sabennal iye ne bakas kaniyaan pangajanji siyehin.
َ َ ‫َ َ َ َح ُ ه ُ َََٓ َ ٓ َح ُ ح َ َح‬ ‫َ ه‬
17. Duk iye magpain si duwe matattoe nen: Kalaatan si kaam ِ ‫ِّن أن أخ َرج َوقد خل‬
‫ت‬ ِ ‫وٱَّلِي قال ل ِو َٰ ِليهِ أف لكما أتعِدان‬
‫ه ح‬ َ َ َ‫ه‬ َ َ ‫َح َُ َ َح‬ ُ ُ ُ‫ح‬
duwangan, bahasa janjian bi ku pinaguwa balik [pinakellum ‫ٱَّلل َو حيلك َءام حِن إِن َوع َد‬ ‫ان‬
ِ ‫ٱلقرون مِن قب ِل وهما يستغِيث‬
puwas amban kamatey ku], bu lumabey ne meh ummatin dehellu َ ‫ۡي حٱۡلَ هول‬
١٧ ‫ِني‬ ُ ‫س ِط‬ َ ‫ه‬
َٰ َ ‫ول َما َهَٰ َذا ٓ إَِلٓ أ‬
ُ ََُ َ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ حق فيق‬
amban aku? Bu siye ley karuwangan maku makuhan kau tudju
Allahu Taala, bang pain sab kew [magparatsaya si Allahu Taala
puwas amban pagsakutu nu] supaya kew sanyang. Bennal janji
Allahu Taala asal too, Na sambung nen hadja: bissa bi iyu meh
aka aka [kaputingan] me aa dehellu.
َ ‫ِف أُ َمم قَ حد َخلَ ح‬
‫ت مِن ق حبل ِ ِهم‬ َ ‫ك هٱَّل‬
ٓ ِ ‫ِين َح هق َعلَ حي ِه ُم ٱلح َق حو ُل‬ َ َٰٓ َ ْ ُ
18. Iye ne meh siye ien sabennal ne paatag si siye bissa [inatagan ِ ‫أولئ‬
َ ََٰ ْ ُ َ ‫ه ُ ح‬ ‫َ ح َ ح‬
siksain si ellew qiyamat] si meh ummat lumabey ne dehellu ١٨ ‫ِسين‬ ِ ِ ‫نسِۖ إِنهم َكنوا خ‬ ِ ‫ٱۡل‬
ِ ‫ٱۡل ِن و‬
ِ ‫مِن‬
amban siye amban meh jinn duk manusiya, bennal siye ien
kaniyaan den meh aa lugi ne. َ ُ َ ‫َ ح‬ ْ ُ َ ُ
19. Duk tiyap tiyap aa taga gantaan tumbas nen, [bang magparatsaya ‫َول ِك د َر َجَٰت م هِما َع ِمل ۖۡوا َو َِلُ َوف َِي ُه حم أع َمَٰل ُه حم َوه حم َل‬
َ َ ‫ح‬
duk pangkatan ne diyalem Surgah, bang pananaggah duk teddas ١٩ ‫ُيظل ُمون‬
ne diyalem Narka], duk supaya tuney Allahu Taala si siye meh
[tumbas] hinang den, duk siye ley gey siye taanyaya.
ُ َ ‫َح‬ ََ ْ َ َ َ ‫ََحَ ُ حَ ُ ه‬
20. Duk [essebun] ellew pinabantang ne meh pananaggain si ‫ِين كف ُروا لَع ٱنلهارِ أذه حب ُت حم َُي ِ َبَٰت ِك حم ِِف‬‫ويوم يعرض ٱَّل‬
‫َ َ ُ ُ ُّ ح َ َ ح َ ح َ ح ُ َ َ ح َ ح َ ُ ح َ ح َ َ َ َ ُح‬
Narkah, [Pinain si siye]: Inanan hadja weh bi pinakaat kahapan ‫ون‬
ِ ‫حيات ِكم ٱلنيا وٱستمتعتم بِها فٱَلوم َتزون عذاب ٱله‬
َ‫ح‬
bin [ni’mat panganduhul kaamin gah pagshukuran bi si Allahu ُ ‫ٱۡلق َوب َما ُك‬
‫نت حم‬ َ ‫ۡرض ب َغ حۡي ح‬ َ ُ ‫َ ُ ُح َح َ ح‬
ِ ِ ِ ِ ِ ‫بِما كنتم تستك َِبون ِِف ٱۡل‬
َ ُ ‫َح‬
Taala] si kaellum bi Dunya duk pagduhul bayah hadja weh bi, na ٢٠ ‫تف ُسقون‬
ellew inin tinumbasan ne kaam siksa makadekdes sabab bakas
pagdakag bi diyata bulakin si dumain kasabennalan, duk si iye
bakas panaggah bin.
ُ َ َ ‫َح‬ َ‫حَح‬ َ َ َ ‫َ ح ُ َ َ َ ح‬
21. Duk essebun [sinabbut Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬pungtinai ‘Aadin [aa ‫ت ٱنلُّذ ُر‬ِ ‫اف َوقد خل‬ ِ ‫۞وٱذك حر أخا َعد إِذ أنذ َر ق حو َم ُهۥ بِٱۡلحق‬
ُ َ َ ٓ َ ‫ُۢ َ ح َ َ ح َ ح َ ح ٓ َ ه َ ح ُ ُ ٓ ْ ه ه‬
lahat ne Hud Alayhis Salaam] sakayi pinaesseban weh ne meh aa ‫ّن أخاف‬ ِ ِ ‫ني يديهِ ومِن خلفِهِۦ أَل تعبدوا إَِل ٱَّلل إ‬ ِ َ ‫ِمن‬
َ ُ ‫َ َح‬
qawman nen si lebbak inenan Ahqaaf, duk lumabey ne meh ٢١ ‫اب يَ حوم َعظِيم‬ َ ‫ك حم َعذ‬ ‫علي‬
paesseb [tenged kalaatanin amban meh Rasul] dehellu duk

483
dambuli, asal subey kaam gey numba [magpatigupu] malaingkan
si Allahu Taala, bennal aku tinalew ku ganta si kaam si siksa
ellew sangat hadje [Ellew Qiyaamat].
َ ‫قَال ُ ٓوا ْ أَج حئتَ َنا تلِ َأحف َِك َنا َع حن َءال َِهت َِنا فَأحت َِنا ب َما تَع ُِدنَا ٓ إن ُك‬
‫نت م َِن‬
22. Pain meh aa qawman ‘Aadin: Weh ien ke patekkahan nun supaya ِ ِ ِ
َ ‫ه‬
kami patala nu amban meh Tuhan sinumba kamihin? Na ٢٢ ‫ٱلص َٰ ِدقِني‬
patekkahun ne koh pangajanji nu kamihin, bang asal kaniyaan
nun amban meh sabennal [aka nen].
ُ ‫كم هما ٓ أُ حرسِلح‬
ٓ ِ ‫ت بِهِۦ َو َلَٰك‬
‫ِّن‬
ُ ُ ََُ ‫َ َ ه َ ح ح ُ َ ه‬
‫قال إِنما ٱلعِلم عِند ٱَّلل ِ وأبل ِغ‬
23. Pain [Hud Alayhis Salaam]: Iye du taga panghati katekka [siksain]
َ ُ ‫َح‬ َ ُ َ
Allahu Taala, duk pasampayan ku hadja kaam iye pinaboo tudju ٢٣ ‫أ َرىَٰك حم ق حوما َت َهلون‬
akuhin [amban wahi], sumaguwa pamayam ku kaamin meh aa
jahil awam.
َ َ َ ْ ُ َ َ َ ‫ح‬ َ ََ
24. Na sakayi takite de gabunin pabantang ne patudju si kampung ‫فل هما َرأ حوهُ ََعرِضا ُّم حس َتقبِل أ حودِيَت ِ ِه حم قالوا هَٰذا ََعرِض ُّم حم ِط ُرنا‬
َ ٌ َ َ َ ‫َح ُ َ َ ح َح َ ح‬
de, pain de: Iye gabun mapabantang inin moohan kite bi ulan, ٢٤ ‫اب أ َِلم‬ ‫جل ُتم بِهِۖۡۦ رِيح فِيها عذ‬ ‫بل هو ما ٱستع‬
“Pain Hud [Alayhis Salaam]”: sugah iye mabennalin iye iyu siksa
dinayi dayi bin baliyu moo siksa peddes.
‫ُ َ ُ ُ ه َ ح َ ح َ َ َ َ ح َ ُ ْ َ ُ َ َٰٓ ه‬
25. Ilarak weh baliyuhin tapale kemon si daakan Tuhan ne, na َٰ َ ‫ى إَِل َم‬
‫سك ُِن ُه حم‬ ‫تدمِر ك َشء ِۢ بِأمرِ ربِها فأصبحوا َل ير‬
َ ‫جرم‬ ‫حَ حَ حُ ح‬ ‫َ َ َ َح‬
kamanjarihan nen gana ne takite malaingkan meh lumah de sah ٢٥ ‫ِني‬ ِ ‫كذَٰل ِك َنزِي ٱلقوم ٱلم‬
jadjag, kowe damikkiyan ien panumbas Kami meh aa qawman
jahulakain [magsasakutu, pananaggain].
َ ‫ح‬ ُ ‫هه‬ َٓ ‫َََ ح َ ه ه ُ ح‬
26. Sabennal bakas pinaduhul bayah weh Kami disi ‘Aad si iye gah ‫ِيما إِن همكنَٰك حم فِيهِ َو َج َعل َنا ل ُه حم َس حمعا‬ ‫ولقد مكنَٰهم ف‬
ٓ َ َ ‫َ َ ح َ َٰ َ َ ح َ َ َ ٓ َ ح َ َ ح ُ ح َ ح ُ ُ ح َ َ ٓ َ ح َ َٰ ُ ُ ح‬
pamaduhul Kaamin oh kaam meh bangsa Quraish, duk ‫ّن عنهم سمعهم وَل أبصرهم وَل‬ َٰ ‫وأبصرا وأفِدة فما أغ‬
َ ‫ه‬ َ ْ
َ َ ُ َ ‫َ ح ح َ ُ ح‬ ُ ‫َح‬
hininangan siye weh Kami pakale duk meh pamayam duk ‫ت ٱَّلل ِ َو َحاق ب ِ ِهم‬ ِ َٰ ‫َشء إِذ َكنوا َيحدون أَ‍ِبتَٰي‬ ‫أفِ َدت ُهم مِن‬
َ ْ ُ َ
pangateyan, na gah du bisan makatimbul siye pakale den duk ٢٦ ‫هما َكنوا بِهِۦ ي َ حس َت حه ِز ُءون‬
meh pamayam den duk meh pangateyan den bisan daahat [sabab
gah inusal weh de si kasabennalan], sabab peggeh siye naggah
siye si meh ayat Allahu Taala, duk patekka ne si siye [siksa] iye
bakas pagpamellang den.
‫َ َ ه‬ َ ‫ى َو َ ه ح‬ ُ َ‫َََ ح َ ح َ حَ َ َ ح‬
َٰ ‫كم م َِن ٱلح ُق َر‬
27. Duk sabennal ilarak weh Kami iye meh kataliput bin [Oh kaam ‫ت ل َعل ُه حم‬
ِ َٰ ‫صفنا ٱٓأۡلتَٰي‬ ‫ولقد أهلكنا ما حول‬
َ
meh aa Makkah] amban aa qawman disi Thamud duk disi ‘Aad ٢٧ ‫ج ُعون‬ ‫َح‬
ِ ‫ير‬
ne, duk pagbidda bidda Kami meh tanda duk kasabennalin kalu
kalu du pain siye pabalik magtawbat si Tuhan de. ‫ح‬ ْ ُ َ‫ََحَ َ َ َ ُ ُ ه َ ه‬
ً ُ ‫ه‬ ُ
28. Na bang si be hadja siye tatabang iye ne meh hininang de saddi ‫ون ٱَّلل ِ ق حر َبانا َءال َِهَۢةۚۖۡ بَل‬
ِ ‫فلوَل نِصهم ٱَّلِين ٱَّتذوا مِن د‬
َ ُ َ ‫َ ُّ ْ َ ح ُ ح َ َ َٰ َ ح ُ ُ ح َ َ َ ُ ْ َ ح‬
amban Allahu Taala meh qurban Tuhan den, sumaguwa lanyap ٢٨ ‫َتون‬ ‫ضلوا عنهم وذل ِك إِفكهم وما َكنوا يف‬
ne amban siye meh ien, duk damikkiyan ien puting de hadja duk
Tuhan hininang hinang de ley [gah du makatabang siye sabab
kabatalan ien].
ََ َ ُ‫َ ح‬ ‫َ ح‬ ََ َ ‫ح َ َحَٓ َح‬
29. Duk essebun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬sakayi ih pinatimpag weh Kami ‫ٱۡل ِن ي َ حس َت ِم ُعون ٱلق حر َءان فل هما‬ ِ ‫ِإَوذ صفنا إَِلك نفرا مِن‬
َ ‫َض َو هل حوا ْ إ َ ََٰل قَ حو ِمهم ُّمنذِر‬
َ ُ ‫َ َ ُ ُ َ ُْٓ َ ُ ْ َ َ ه‬
meh tumpukan amban meh Jinn in, supaya siye pakale Qur’an, ٢٩ ‫ين‬ ِ ِ ِ ِ ‫نصت ۖۡوا فلما ق‬
ِ ‫حۡضوه قالوا أ‬

484
na sakayi ne siye tikul, pain de si meh sawe den: Pahipes kaam
[pakale si bassahan Rasul ‫]ﷺ‬, sakayi ne ubus magdayi dayi ne
siyte tudju qawman de moleh nuwi-nuwi bulansang [kahalan
tumbas duk siksa]. ُ
َٰ َ ‫قَالُوا ْ َتَٰي َٰ َق حو َم َنا ٓ إِنها َس ِم حعنَا ك َِتَٰ ًبا أنز َل ِم ُۢن ََ حع ِد ُم‬
‫وَس ُم َصدِقا ل َِما‬
30. Pain de: Oh kaam meh aa qawman kami, bennal kami makakale ِ
kami kitab [Qur’an] pinaturun puwas amban Musa [Alayhis ٣٠ ‫ِإَوَل َُ ِريق ُّم حس َتقِيم‬ َٰ َ ‫ٱۡلق‬ َ ‫ِي إ ِ ََل ح‬
ٓ ‫ني يَ َديحهِ َي حهد‬ َ ‫ََ ح‬
ِ
Salaam] nabennal iye dehellu amban iyehin [Taurat duk Injeel
duk saddi pe] noh tujdu kasabennalan duk tudju lan bentel.
ُ َ ‫ح‬ ْ ‫َ َٰ َ ح َ َ ٓ َ ُ ْ َ ِ َ ه‬
31. Oh kaam meh aa qawman kami tuhutun bi [Rasul] iye mamoo ‫اع ٱَّلل ِ َو َءام ُِنوا بِهِۦ َيغف حِر لكم مِن‬ ‫جيبوا د‬ِ ‫تَٰيقومنا أ‬
َ َ َ ‫ح‬ ُ ‫ُُ ُ ح َُ ح‬
tudju agama Allahu Taalahin, duk magparatsaya kaam si iye ٣١ ‫جركم مِن عذاب أ َِلم‬ ِ ‫ذنوبِكم وي‬
[ngahinang pangandaakan ne duk patala amban pamegesan ne],
supaya ampun Allahu si kaam duse bin duk palappas Ne kaam
amban siksa sangat peddes. َ‫ح‬
َ َ
‫ۡرض َوليح َس َُلۥ‬
ِ ‫جز ِِف ٱۡل‬ ‫ب َد ِ َ ه َ َ ح َ ُ ح‬ ‫َو َمن هَل َُي ح‬
32. Duk sine sine gey nuhut Rasul Allah tudju agama Allahu Taala, ِ ‫اع ٱَّلل ِ فليس بِمع‬ ِ
ُّ َٰ َ َ َ َٰٓ َ ْ ُ ُ ٓ َ ‫ُ ٓ َ ح‬
na gey pain iye [lappas amban siksa] diyata bulak, duk gana pain ٣٢ ‫مِن دونِهِۦ أو َِلاء أولئِك ِِف ضلل مبِني‬
si iye saddi amban Allahu Taala meh gapi [matala siksa ley], iye
meh siye ien diyalem siksa matampalin.
َ ‫ۡرض َول َ حم َي ح‬َ َ ‫َ َ َ ه َ َٰ َ َٰ َ ح‬ ‫ََ َح ََ حْ َ ه هَ ه‬
33. Weh gah ke takite de bennal Allahu Taala Iye mamapanjari meh ‫َع‬ ‫ت وٱۡل‬ ِ ‫ٱَّلل ٱَّلِي خلق ٱلسمو‬ ‫أو لم يروا أن‬
َ ‫ح‬ َ ََ
langit duk bulakin duk gey iye bisan hapus si pamapanjari ne ‫َشء‬
َ
‫لَع ك ح‬ ُ َ
ِ َٰ ‫ل إِنهۥ‬
ُ ‫ه‬ َ َ َ ‫ح‬ َ ‫ح‬ ُ َٰٓ ‫ِبلحقِ ِه هن ب ِ َقَٰدِر‬
َٰ ‫لَع أن ُي ِـۧ َ ٱلمو‬
َٰٓ ‫َت ِۚ ب‬
َ
ِ
َ
meh ien, sabab Iye Sangat Makagees magpakellum meh ٣٣ ‫قدِير‬
mamamteyin ne balik, Asal too, bennal Allahu Taala luu si tiyap
tiyap ine ine Sangat Makagees.
ْ ُ َ َ‫ح‬ َ َ ََ ََ ْ َ َ َ ‫ََحَ ُ حَ ُ ه‬
34. Duk si ellew [Qiyaamat] pinabantang ne iye ne meh managgain ‫ِين كف ُروا لَع ٱنلهارِ أليح َس هَٰذا بِٱۡل ِقِۖ قالوا‬ ‫ويوم يعرض ٱَّل‬
َ ُ‫َ ح‬ ُ ‫ح‬ ْ
َ ‫ل َو َرب َنا قَ َال فَ ُذوقُوا ٱل َع َذ‬
ََ
si Narka, [pinain si siye]: Weh dumain ke, siksa Narka inin ٣٤ ‫اب ب ِ َما كنتُ حم تكف ُرون‬ ِ َٰ ‫ب‬
bennal? Pain de: Weey sab, bennal, sapahan kami si Tuhan kami,
pain tunggu nen: Na nanamun bi siksa iye ne bakas sinaggaan
bin.
‫ه‬
‫جل ل ُه حم‬ ‫َ ح ح َ َ َ َ َ ُ ْ ُ ْ ح َ ح َ ُّ ُ َ َ َ ح َ ح‬
35. Na magsandal kew [magsabar Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬kowe pagsabar ِ ‫فٱص َِب كما صَب أولوا ٱلعز ِم مِن ٱلرس ِل وَل تستع‬
َ ‫اعة مِن هن‬ َ ُ َ ُ َ َ ‫ََهُ ح َحَ ََ ح‬
َ ‫ون ل َ حم يَلح َب ُث ٓوا ْ إ هَل َس‬
meh Ulu Al-azmi amban meh Rasul [Nuh, Ibrahim, Musa, Isa ِۢ ۚ
‫ار‬ ‫ه‬ ِ ‫كأنهم يوم يرون ما يوعد‬
duk Mohammad Alayhim Assalaam] duk da kew magdayi dayi si َ ُ َٰ َ ‫َ َ َٰ َ َ ح ُ ح َ ُ ه ح َ ح ُ ح‬
٣٥ ‫بلغ فهل يهلك إَِل ٱلقوم ٱلفسِقون‬
siye, si ellew takite de ne pangajanji siyehin, kowe siye hantang
gah bakas ellum malaingkan dasasaat du amban ellew, inin
pasampay hadja: Ine binsana ke [aahin] malaingkan iye ru meh
siye panunulangin.

485
ُ ُ‫سورةُُم َّمد‬
SURATUL MUHAMMAD 47

Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬


‫ٱَّلل ِ ه‬
‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

َ ‫ه َ َ ه َ ح‬ َ َ ْ ُّ َ َ ْ ُ َ َ َ ‫ه‬
1. Iye ne meh siye naggah si pagparambus bus tudju Allahu Taala ١ ‫يل ٱَّلل ِ أضل أع َمَٰل ُه حم‬
ِ ِ ‫ٱَّلِين كفروا وصدوا عن سب‬
duk panuhut Rasul ne duk panambel ne lan [agama] Allahu
Taala, lepas Ne hinang den [bisan kahapan gana du tumbas ne,
kowe upama magpakan aa miskin, mag-ungsud tatabangan].
َ ُ َٰ َ َ َ ُ َ ْ ُ َ َ َ َٰ َ َٰ ‫َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ُ ْ ه‬
2. Duk iye ne meh siye magparatsaya duk maghinang siye [hap] ‫لَع ُم همد‬ ‫ت وءامنوا بِما نزِل‬
ِ ‫وٱَّلِين ءامنوا وع ِملوا ٱلصل ِح‬
َ َ َ َ ‫ه ح َ ه َ َ حُ ح َ َ ح ََ ح‬ َ ‫َو ُه َو ح‬
meh makasulut duk magparatsaya siye si pinaturun si Nabi ٢ ‫ٱۡل ُّق مِن رب ِ ِهم كفر عنهم س ِيات ِ ِهم وأصلح بالهم‬
‫ح‬ ُ
Mohammad ‫[ ﷺ‬Iye ne Qur’an bebbegan de inanggawtaan] duk
iye ley asal sabennal paturun amban Tuhan de, na papasan Ne
amban siye meh kasaan den duk hatul Ne meh kahalan den.
ْ ُ َ َ َ ‫َ َٰ َ َ ه ه َ َ َ ُ ْ ه َ ُ ْ ح َ َ َ َ ه ه‬
3. Damikkiyan ien, sabab nen peggeh meh siye managgain tinuhut ‫ذل ِك بِأن ٱَّلِين كفروا ٱتبعوا ٱلبَٰ ِطل وأن ٱَّلِين ءامنوا‬
َ َ َ َ ‫هٱت َب ُعوا ْ ح‬
ُ ‫ٱۡل هق مِن هربه حم َك َذَٰل َِك يَ حۡض ُب ه‬
den kabatalanin [Shaitan duk kakahinang ne] duk bennal iye ne ٣ ‫اس أ حمثَٰل ُه حم‬
ِ ‫ٱَّلل ل هِلن‬ ِ ِِ
meh siye magparatsayahin tinuhut den kasabennalan amban
Tuhan Mamalihara siyehin, kowe damikkiyan ien sabbut Allahu
Taala si meh manusiya suwi-suwi den.
ُ ُ َ ‫َ ه َٰٓ َ ٓ َ ح‬ َ َ ‫َ َ َ ُُ ه َ ََُ ْ َ َ ح‬
4. Apabila tadugpak bi [Oh kaam meh magparatsaya] iye ne meh ‫نت ُموه حم‬ ‫اب حِت إِذا أۡث‬ ِ ‫فإِذا لقِيتم ٱَّلِين كفروا فۡضب ٱلرِق‬
siye kuntara bi amban meh pananaggain, [Na harapun bi siye َ ‫ِت تَ َض َع ح‬
‫ٱۡل حر ُب‬
ٓ
َٰ ‫ِإَوما ف َِدا ًء َح ه‬ َ َ َ ‫َ ُ ُّ ْ ح‬
‫اق فَإ هما َم هنُۢا ََ حع ُد ه‬ ‫فشدوا ٱلوث‬
ِ
binonoh, da kaam pataykut] pinunggelan kellong den, sampay َُْ‫َح‬ ََٰ َ ‫َ ح َ َ َ َ َٰ َ َ َ ح َ َ ٓ ُ ه ُ َ َ َ َ ح ُ ح‬
‫أوزارها ذل ِك ۖۡ ولو يشاء ٱَّلل َلنتِص مِنهم ولكِن َِلبلوا‬
bang ne siye ngalamma we bonoh bin, [bu ne siye tasiggew bi], ‫ه ََ ُ ه‬
‫ضل‬ ِ ‫يل ٱَّلل ِ فلن ي‬ َ ْ ُ ُ َ ‫َ ه‬ ‫َح َ ُ َح‬
ِ ِ ‫َعضكم بِبعض وٱَّلِين قت ِلوا ِِف سب‬
na putehun bi panayimbuku bi siyehin, na luu neke paleppa bi َ ‫َ ح‬
٤ ‫أع َمَٰل ُه حم‬
gana binissa atawa isab bang siye ngalekkat di re [pihun bi ne],
supaya ne magdeheng bonoin. Damikkiyan ien bang hep sih
hadja mabayah Allahu Taala asal ngandaag ne meh
magparatsayahin si siye, sumaguwa supaya ne [hinang Allahu
Taala siksa den si tangan meh magparatsayahin] duk kasuley
suleyan Ne kaam, duk iye ne meh siye tabonoh matey shaheed si
pag-atubangan si agama Allahu Taala, asal gey teed lepas Ne
tumbas meh hinang den.
َ
5. Song du siye toan Ne tudju kasanyangan de Dunya Akhirat duk ٥ ‫َس َي حهدِي ِه حم َو ُي حصل ُِح بَال ُه حم‬
hatul Ne kahalan den pinaluhaya.
َ َ َ َ‫َ ُ ح ُ ُ ُ ح‬
6. Duk paasek Ne siye Surgah, kowe du bakas panipat iye [Rasul ‫]ﷺ‬ ٦ ‫ٱۡل هنة َع هرف َها ل ُه حم‬ ‫ويدخِلهم‬
si meh kabtangan nen.

486
7. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, bang tabangan bi Allahu ُ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ٓ ْ َ ُ ُ ْ ه َ َ ُ ح‬
‫ك حم َو ُيثَب ح‬
‫ت‬ ِ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا إِن تنِصوا ٱَّلل ينِص‬
ُ ‫َح‬
Taala [si agama Ne, ipun Ne, shara’ Ne], tabangan Ne isab kaam ٧ ‫أق َد َامك حم‬
si meh kuntara bi [taraag bi siye] duk patattap Ne tengge bin si
kasabennalan [gey kaam tadogma dogma].
َ ‫َ َ ه َ ح‬ ‫ه‬ َ ْ ََ َ ‫َ ه‬
8. Duk iye ne meh siye pananaggain, na kasiksaan si siye duk lepas ٨ ‫ِين كف ُروا ف َت حعسا ل ُه حم َوأضل أع َمَٰل ُه حم‬
‫وٱَّل‬
Allahu Taala [meh tumbas hinang den] bisan pe hekka kahapan
de. َ ‫َ ح‬ ََ ُ‫َ َ َهُ ح َ ُ ْ َ ٓ َ ََ ه‬
9. Damikkiyan ien, sabab peggeh kinabunsihan weh de [Shara’ ٩ ‫ٱَّلل فأ حح َب َط أع َمَٰل ُه حم‬ ‫ذَٰل ِك بِأنهم كرِهوا ما أنزل‬
Qur’an] iye ne pinaturun Allahu Taalahin, na hangkan pagpagan
Ne meh Tumbas hinang den [ganah guna kahapan den]. َ ‫َََح َ ُ ْ ح‬
َ ‫نظ ُروا ْ َك حي َف ََك َن َعَٰق َِب ُة هٱَّل‬
‫ِين مِن‬
ُ ََ
‫ۡرض في‬
ِ ‫ۡيوا ِِف ٱۡل‬ ‫س‬
ِ ‫۞أفلم ي‬
10. Weh gah ke siye [meh magsasakutu iyu] bakas lumengngan
َ ُ َ ‫َ ح ح َ ه َ ه ُ َ َ ح ح َ ح َ َٰ َ َ ح‬
diyata bulak? Na takite de ru pain bang saingge bakas siksa iye ١٠ ‫قبل ِ ِهمۖۡ دمر ٱَّلل علي ِهمۖۡ ول ِلكفِرِين أمثَٰلها‬
ne meh siye [pananaggah] dehellu amban siyehin, ilarak siye
[siniksa] weh Allahu Taala duk meh pananaggain kowe du ien
upahan den kemon. َ َ َ َ ‫َ َ َ ه هَ َ ح َ ه َ َ َُ ْ ََ ه ح‬
11. Damikkiyan ien sabab bennal Allahu Taala, [Tuhan Pasangdelan] ‫ين َل َم حو َٰل‬ِ‫ذَٰل ِك بِأن ٱَّلل مول ٱَّلِين ءامنوا وأن ٱلكَٰفِر‬
َ
Iye ne meh siye magpatsayahin duk bennal iye ne meh siye ١١ ‫ل ُه حم‬
mananaggain gana pananabang si siye.
‫َح‬ ‫ه‬
‫ت َجنَٰت َت ِري‬ َ ‫ٱَّلل يُ حدخ ُِل هٱَّل َ َ ُ ْ َ ُ ْ ه‬ َ ‫إ هن ه‬
12. Bennal Allahu Taala paasek Ne iye ne meh siye magparatsaya ِ َٰ‫ِين َءامنوا َوع ِملوا ٱلصَٰل ِح‬ ِ
َ ُ ُ ‫َ ح َ ح َ ح َ َٰ ُ َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ َ ه ُ َ َ َ ح‬
َ‫ون َكما‬
duk maghinang [hap] meh makasulutin meh Surgah magselluy ‫مِن َتت ِها ٱۡلنهر ۖۡ وٱَّلِين كفروا يتمتعون ويأكل‬
‫ه‬ ‫َ ح ُ ُ ح َ ح َ َٰ ُ َ ه ُ ح‬
amban tindakan ne meh subain, duk iye ne meh siye managgain ١٢ ‫ار َمثوى ل ُه حم‬ ‫تأكل ٱۡلنعم وٱنل‬
magduhul bayah hadja siye [diyata Dunya, nemmek ellum] duk
mangan kowe hantang pamangan me binatang duk Narkah du
pamolean den. َ
َ ‫َحَ َ ه ٓ َ ح‬ ‫ه أَ َش ُّد قُ ه‬
َ ِ ‫َو َكأيِن مِن قَ حر َية‬
13. Duk piye hadja meh lahat iye ley labi pe basag nen amban lahat ‫ِت أخ َر َجتحك‬ِ ‫ٱل‬ ‫ِك‬ ‫ت‬ ‫ي‬‫ر‬‫ق‬ ‫ِن‬
‫م‬ ‫ة‬‫و‬
َ َ َ ََ ‫َحَ حَ ُ ح‬
nu iye mamaluwas kau amban Makka iyu [Oh Muhammad ‫]ﷺ‬ ١٣ ‫اص ل ُه حم‬ ِ ‫أهلكنَٰهم فَل ن‬
ilarak siye weh Kami duk siksa, na gana pain makatabang siye. َ
َ َ َ َٰ َ َ ‫أ َف َمن ََك َن‬
‫لَع بَي ِ َنة مِن هربِهِۦ ك َمن ُزي ِ َن َُلۥ ُس ٓو ُء ع َملِهِۦ‬
14. Weh magsali ke iye diyalem kasabennalan amban Tuhan nen
ُ ٓ ‫ه َْح‬
[Sarta anggawtaan ne pangandaakan Nen] duk iye pinangari ١٤ ‫َوٱت َب ُع ٓوا أه َوا َءهم‬
ngarihan shaitan kalaatan hinang nen, duk sarta tinuhut den
meh ginhawa nafsu den.
‫ۡي َءاسِن‬ ‫ِيها ٓ َأنح َهَٰر مِن همآء َغ ح‬ َ ُ ‫ه َ ُ حَ ه ه ُ َ ح ُ ه‬
َ ‫ونۖۡ ف‬ ‫مثل ٱۡلنةِ ٱل ِِت وعِد ٱلمتق‬
15. Upamahan Surgah iye tinagame si meh aa magmatalew si Tuhan ِ
َ‫ِلشربني‬ ‫َٰه‬ ‫ه َ ه ح َ َ َ ه ح َ ح ُ ُ َ َ ح َ َٰ ح َ ح ه ه‬ َ‫ََح‬
den, niyah diyalem ne meh subah amban bohe gey magkabaluba ِ ِ ‫وأنهَٰر مِن لب لم يتغۡي ُعمهۥ وأنهر مِن ُخر َّلة ل‬
warna duk hamut nen duk meh subah amban gatas gey ‫ح‬
‫ت َو َمغف َِرة‬ ‫ِيها مِن ُ ه‬
ِ َٰ ‫ك ٱثل َم َر‬ َ ‫َو َأنح َهَٰر م حِن َع َسل ُّم َصَف َول َ ُه حم ف‬
ِ ِۖ
magkapinda nanam nen duk meh subah amban alaq lanab َ‫مِن هربه حمۖۡ َك َم حن ُه َو َخ َٰ ِِل ِف ٱنلهار َو ُس ُقوا ْ َما ٓ ًء َۡحِيما َف َق هطع‬
ِ ِ ِِ
manamal si meh aa manginumin duk meh subah amban gula ُ ٓ َ
١٥ ‫أ حم َعا َءهم‬
‫ح‬
buwani tinoong manamal duk niyah pe tinagame si siye amban
tiyap tiyap meh buwa kayu duk kaampunan amban Tuhan de

487
[Sali ke siye ien] duk iye makakkal diyalem Narka ley duk
pinainum iye meh bohe lemmi manamal sangka kapanas na
tayas tayas meh tinai den?
ْ ُ َ َ ْ َ َ َٰٓ ‫َ ح ُ ه َ ح َ ُ َ ح َ َ ه‬
16. Duk amban meh siye meh pananaggah du meh munafiq pakale ‫ِت إِذا خ َر ُجوا م حِن عِندِك قالوا‬ ‫ومِنهم من يست ِمع إَِلك ح‬
ُ ‫ِين َُ َب َع ه‬ ‫ه‬
َ ‫ك ٱَّل‬ َ َٰٓ ْ ً َ َ َ َ َ َ ‫ه َ ُ ُ ْ ح ح‬
َ ُ
si kau [Oh Muhammad ‫ ﷺ‬khutba Jumaat], sampay puwas ien ‫ٱَّلل‬ ِ ‫ل َِّلِين أوتوا ٱلعِلم ماذا قال ءان ِفا أولئ‬
ُ ٓ ‫ه َْح‬ ُ ُ َٰ َ َ
paguwa ne siye amban pagkhutbaan pain de si meh siye ahlul ١٦ ‫لَع قلوب ِ ِه حم َوٱت َب ُع ٓوا أه َوا َءه حم‬
kitabin: Ine ko pinain ne ansiin [tanda pagpamellang de] iye meh
siye ien tinatakan weh Allahu Taala diyalem pangateyan den
[supaya ne siye lepas salama lama] duk tinuhut den hadja
kabayaan meh hawa nafsu den [si panaggah duk pagnifaq].
‫َح‬ َ ُ ُ َ ْ ‫َ ه َ ح‬
17. Duk iye ne meh siye katoan [ mu’minin magparatsaya duk ١٧ ‫ِين ٱه َت َد حوا َزاده حم هدى َو َءاتى َٰ ُه حم تق َوى َٰ ُه حم‬
‫وٱَّل‬
mebbeg nganggawta] tambahan Allahu Taala si siye toh Nen duk
duhulan Ne pe siye katalew de [si siksa Ne].
َ ‫ََح َ ُ َ ه ه َ َ ح‬
18. Na ine niyah ke sah ien agaran [Meh aa Makka ien] bang dumain َ ‫اع َة أن تَأت َِي ُهم ََ حغ َتة ۖۡ َف َق حد َجا ٓ َء أ ح‬
‫ۡش ُاُ َها‬ ‫فهل ينظ ُرون إَِل ٱلس‬
‫ح‬ ‫َ ٓ ح‬ َ َٰ ‫َ َ ه‬
oras qiyaamat, tekka hadja si siye tagha, sabennal bakas ne tekka ١٨ ‫ّن ل ُه حم إِذا َجا َءت ُه حم ذِك َرى َٰ ُه حم‬ ‫فأ‬
meh alamat nen [upama kakepak bulak si waktu ‫ ﷺ‬duk paguwa
humbu], na saingge sah makamumpaat si siye [pamaratsyahin
buh gah siye bakas kahagad bang ne tambel waktu
pagtawbatin]?
َ ‫ك َول ِلح ُم حؤ ِمن‬ َ َ ‫َ ح َ ح َ ه ُ َ ٓ َ َٰ َ ه ه ُ َ ح َ ح ح‬
19. Na ingatun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬bennal gana Tuhan patut ‫ِني‬ ِ ‫فٱعلم أنهۥ َل إِله إَِل ٱَّلل وٱستغفِر َِّلۢنب‬
‫ح‬ ُ َٰ َ ‫َ ح ُ ح َ َٰ َ ه ُ َ ح َ ُ ُ َ َ ه َ ُ ح َ َ ح‬
pagpatigupuan malaingkan Allahu Taala tattap duk ١٩ ‫ت وٱَّلل يعلم متقلبكم ومثوىكم‬ ِ ‫وٱلمؤمِن‬
magpaampun kew si duse nu,du sik meh magpaparatsayahin
lella duk dende, duk Allahu Taala labi makahati si pabalikan bin
duk pamolean bin.
20. Duk pain iye ne meh siye magparatsayahin: Bang si be hadja ‫ورة‬َ ‫ت ُس‬ ‫ورة ۖۡ فَإ َذا ٓ أُنزلَ ح‬
َ ‫ت ُس‬ َ ‫ول هٱَّل‬
‫ِين َء َام ُنوا ْ ل َ حو ََل نُزلَ ح‬ ُ ََُ
‫ويق‬
ِ ِ ِ
ُ ُ ‫ه‬ َ ُ ‫ح‬ ُ َ ‫ُّ ح‬
‫ِين ِِف قلوب ِ ِهم هم َرض‬ َ ‫ِيها ٱلق َِتال َرأيح‬
paturun sura mahagetin [gah kapinda ne amban daakan duk َ ‫ت ٱَّل‬ َ ‫ُمك َمة َوذك َِر ف‬
pamegesan] duk tasabbut lai bonoin [sabab pangahelat helat meh َ َ ََ ‫َ َح َ حَ ح‬ ‫َ ُ ُ َ َح َ َ َ َ حَ ح‬
٢٠ ‫ت فأ حو َٰل ل ُه حم‬ِۖ ِ ‫َش عليهِ مِن ٱلمو‬ ِ ِ ‫ينظرون إَِلك نظر ٱلمغ‬
sahabatin si ien], takite nu [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬iye ne meh siye
taga saki diyalem pangateyan den [meh munafiqin] mayam siye
tudju kau, payaman hantang aa katekkahan kamatey sabab
kabunsi de si bonoh, na siye ien patut subey pagtaat de si kauhin.
21. Pagtaat si Rasul ‫ ﷺ‬duk bissa hap iye subey hininang den, na َ ‫اعة َوقَ حول هم حع ُروف فَإ َذا َع َز َم حٱۡلَ حم ُر فَلَ حو َص َدقُوا ْ ه‬
‫ٱَّلل‬ َ َُ
ِ
‫ََ َ َ ه‬
apabila ne bugtu pakaradjaan [paguwa tudju pagjihadanin], na ٢١ ‫لَّكن خ حۡيا ل ُه حم‬
bang si hadja sabennal de janji de duk Allahu Taalahin, asal ien
labi mahap si siyehin. َ‫ْ ح‬
ْٓ ُ َُ َ ‫َ ه ُ َ ُح‬ ُ‫َ ح َ ح‬
22. Na saingge ne ente bang kaam pataykut amban pakaradjaan ِ ‫س ُدوا ِِف ٱۡل‬
‫ۡرض وتق ِطعوا‬ ِ ‫ف َهل ع َسيت حم إِن ت َوَلحت حم أن تف‬
ُ َ َ ‫َح‬
ummat inin, [si pagmurtad duk janan bi kapagbono pagkasi bi ٢٢ ‫امك حم‬ ‫أرح‬
magparatsaya] sababan makalarak diyata bulak duk makabekkat

488
meh kasilasa bi.
ُ َ َ َٰٓ َ ‫ُ ْ َ َٰٓ َ ه َ َ َ َ ُ ُ ه ُ َ َ َ ه ُ ح َ َ ح‬
23. Iye ne meh siye ien pinagmulkaan weh Allahu Taala duk pabisu ٢٣ ‫م أبحص َٰ َره حم‬‫أولئِك ٱَّلِين لعنهم ٱَّلل فأصمهم وأع‬
Ne ne siye duk pessekan Ne amban pakale duk pamayam
kasabennalan.
ٓ ُ َ ‫َ َ َ َ َ َ ه ُ َ ح ُ ح َ َ َ ح َ َ َٰ ُ ُ َ ح‬
24. Bang sih be hadja silang de mahap Qur’anin, sumaguwa iye ٢٤ ‫لَع قلوب أقفال َها‬ ‫أفَل يتدبرون ٱلقرءان أم‬
matoohin pangeteyan den bagat ne.
‫َ ح َ ََه َ َ ح‬ ‫ه ه َ ح َ ُّ ْ َ َ َٰٓ َ ح‬
25. Bennal iye ne meh siye pabalik pataykut amban agama de ‫ني ل ُه ُم ٱل ُه َدى‬‫لَع أد َب َٰ ِرهِم ِم ُۢن َع ِد ما تب‬ ‫إِن ٱَّلِين ٱرتدوا‬
َ َ َ َ
[magmurtadd] puwas amban katarrang toh si siye, shaitan hep ٢٥ ‫ل ل ُه حم‬ َٰ َ ‫ٱلش حي َطَٰ ُن َس هول ل ُه حم َوأ حم‬
‫ه‬
mangeyo ngeyo siye ley duk mangandaak siyehin [supaya siye
lepas salama lama].
ُ ُ ُ َ ُ ‫َ َٰ َ َ ه ُ ح َ ُ ْ ه َ َ ُ ْ َ َ ه َ ه‬
26. Damikkiyan ien sabab bennal siye [Munafiqin] bakas siye ‫يعك حم ِِف‬ ‫ذل ِك بِأنهم قالوا ل َِّلِين ك ِرهوا ما نزل ٱَّلل سن ِط‬
ُ َ ‫حَح َ هُ َحَُ ح‬ ‫َح‬
magpain si iye nemeh siye [magsasakutu] bunsi si pinaturun ٢٦ ‫َس َاره حم‬ِ ‫َع ِض ٱۡلم ِرِۖ وٱَّلل يعلم إ‬
Allahu Taalahin [ Iye ne Qur’an], tuhut kami sah kasinduwehan
pangandaakan bin [magtabang kite bi nguntarahan meh
Mu’minin duk Rasul den, nag pinatanyag ien weh Allahu Taala si
Rasul Ne], duk Allahu Taala tahati Ne meh tinapukan den.
ُ ‫َح‬ َ َ ‫َ َ ح َ َ َ َ ه ح ُ ُ ح َ َ َٰٓ َ ُ َ ح‬
27. Na saingge ne ente parasahan den bang siye papatey meh ٢٧ ‫ۡض ُبون ُو ُجوه ُه حم َوأد َب َٰ َره حم‬
ِ ‫لئِكة ي‬ ‫فكيف إِذا توفتهم ٱلم‬
malaikat, lubakan de si luwe re duk meh bukut de? ََ َ ‫َ َ َهُ ُ هَُ ْ َ ٓ َ ح َ َ هَ َ ُ ْ ح‬
28. Damikkiyan ien sabab nen peggeh tinuhut den iye kaastelan ‫ٱَّلل َوكرِهوا رِض َوَٰن ُهۥ فأ حح َب َط‬ ‫ذَٰل ِك بِأنهم ٱتبعوا ما أسخط‬
َ ‫َ ح‬
Allahu Taalahin duk kabunsihan de rida Nen, na hangkan ٢٨ ‫أع َمَٰل ُه حم‬
pagpagan Ne meh tumbas hinang de mahapin.
ُ ‫َير َج ه‬ ‫ه َ ٌ َ ه ُح‬ ُُ َ ‫أَ حم َح ِ َ ه‬
29. Weh kannal ke iye ne meh siye taga saki meh pangateyan de ‫ٱَّلل‬ ِ ‫سب ٱَّلِين ِِف قلوب ِ ِهم مرض أن لن‬
َ ‫َ ح‬
[meh munafiqin] gey paguwa Allahu Taala [kaastel de duk ٢٩ ‫أضغ َٰ َن ُه حم‬
kasukkal de si Islamin]? َ َ ‫َ ََ ح‬ ََ ٓ ََ َ
30. Bang Kami asal mabayah, asal pakitehan Kami teed kew [Oh ‫َول حو نشا ُء ۡل َر حي َنَٰك ُه حم فل َع َرف َت ُهم بِسِي َم َٰ ُه حم َوتلَ حع ِرف هن ُه حم ِِف‬
ُ َ ‫َح ح َ ح َ ه ُ َ َ ح‬
Muhammad ‫ ﷺ‬meh Munafiq ien] na duk asal katauhan nu meh ٣٠ ‫ٱَّلل َي حعل ُم أع َمَٰلك حم‬ ‫ۡل ِن ٱلقو ِل ِۚ و‬
tanda de matamapalin si meh lagam bissa de [kamali de] duk
Allahu Taala asal katauhan Ne teed meh hinang bin.
ْ َ ُ ‫ُ ح َ ه َٰ َ َ َ ح‬ َ َ ُ ‫ك حم َح ه َٰ َ ح َ َ ح‬
ُ ‫َََحَُه‬
31. Duk asal suley suleyan Kami teed kaam [duk pag-atubang bonoh ‫َبين ونبلوا‬ ِ ِ ‫ِت نعلم ٱلمجَٰ ِهدِين مِنكم وٱلص‬ ‫ونلبلون‬
َُ َ‫َ ح‬
si lan Allahu Taala Oh kaam meh aa magparatsaya] supaya ٣١ ‫ارك حم‬ ‫أخب‬
tapinig Kami meh pangangatubang sabennal amban kaamin duk
masandal si pag-atubang karna Allahin, duk suleyan Kami
supaya ne tampal masabennal duk maputingin.
َ ‫ه َ َ ُّ ْ ه‬
‫ٱلر ُسول ِم ُۢن‬ ‫يل ٱَّلل ِ وشٓاقوا‬ َ َ ْ ُّ َ َ ْ ُ َ َ َ ‫ه ه‬
32. Bennal iye ne meh siye managgah duk manambelan lan agama ِ ِ ‫إِن ٱَّلِين كفروا وصدوا عن سب‬
Allahu Taalahin, duk pasigpitan de pe Rasul ‫[ ﷺ‬binonoh] puwas َ ‫ۡضوا ْ ه‬
‫ٱَّلل َش حيا َو َس ُي ح‬
‫حب ِ ُط‬ َٰ ‫ني ل َ ُه ُم ٱل ح ُه َد‬
ُّ ُ َ‫ى لَن ي‬ َ ‫ََ حع ِد َما تَبَ ه‬
َ ‫َ ح‬
amban katampal toh, asal gey du ien makamula Allahu Taala ٣٢ ‫أع َمَٰل ُه حم‬
bisan daahat duk song du pagpagan Ne meh [tumbas] hinang de
mahapin.

489
ْ ٓ ُ ‫َ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ٓ ْ َ ُ ْ ه َ َ َ ُ ْ ه ُ َ َ َ ُ ح‬
33. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya tuhutun bi َٰٓ
‫۞يأيها ٱَّلِين ءامنوا أُِيعوا ٱَّلل وأُِيعوا ٱلرسول وَل تب ِطلوا‬
ُ َ ‫َ ح‬
[pangandaakan] Allahu Taalahin duk Rasul Nen, duk da ٣٣ ‫أع َمَٰلك حم‬
pakaatun bi meh hinang bi [mahapin].
‫ُ ْ ُ ُه‬ ُ ‫ه‬
‫يل ٱَّلل ِ ث هم َماتوا َوه حم كفار‬ َ َ ْ ُّ َ َ ْ ُ َ َ َ ‫ه ه‬
34. Bennal iye ne meh siye naggah duk nambelan lan agama Allahu ِ ِ ‫إِن ٱَّلِين كفروا وصدوا عن سب‬
َ ُ‫ََ َح َ ه‬
Taala, puwas ien matey siye diyalem panaggah, asal gey teed ٣٤ ‫ٱَّلل ل ُه حم‬ ‫فلن يغفِر‬
ampun Allahu Taala si siye [meh duse den duk Kakkal iye
diyalem Narka].
َ ُ ُ ‫نت ُم حٱۡلَ حعلَ حو َن َو ه‬
‫ٱَّلل َم َعك حم َولن‬ ُ َ‫ٱلسلحم َوأ‬ َ ْ ُ ‫ََ َ ُ ْ َح‬
ِ ‫فَل ت ِهنوا َوتدع ٓوا إَِل ه‬
35. Na daa kaam ngalamma [Oh kaam meh magpaparatsaya amban
ُ َ ‫َ َُ َ ح‬
pamonoh meh magsasakutuhin] duk moo kaam magpasanyang ٣٥ ‫َتك حم أع َمَٰلك حم‬
ِ‫ي‬
duk kaam labi malangkew magbasaganin [amban meh kuntara
bin] duk Allahu Taala saweh bin duk asal gey kulangan Ne
tumbas meh hinang bi mahapin.
ُ ‫ُح ْ َ ُ ْ ح‬ َ َ ‫ه َ ح َ َ َٰ ُ ُّ ح‬
36. Bennal kaellum dunyahin kalolaan hadja duk pamellang, duk ‫ٱلن َيا لعِب َول حهو ِإَون تؤم ُِنوا َوت هتقوا يُؤت ِك حم‬ ‫إِنما ٱۡليوة‬
ُ َ َ ُ َ ‫ُ ُ َُ ح ََ َح‬
‫ح‬
bang kaam magparatsaya urugan kaam Allahu Taala meh ٣٦ ‫سلك حم أ حم َوَٰلك حم‬ ‫أجوركم وَل ي‬
tumbas bi [Iye ne Surgah panagame kaam], duk gey kaam
pakuhan Ne pangalta bin [hinang zakat kemon, sumaguwa
daahat hadja amban ien].
ُ َ ‫َح َح ُ ُ َ َُ ح ُ َ َ ُ ْ ح ح َ ح‬
37. Peggeh bang paku Ne kemon alta bin sarta sinege, janan bi ne ٣٧ ‫حفِك حم ت حبخلوا َو ُيخ ِرج أضغ َٰ َنك حم‬‫إِن يسلكموها في‬
magliskut duk paguwa Ne diyalem pangateyan bin amban meh
kajingki duk kaiggil.
ُ َ ‫ه‬
‫يل ٱَّلل ِ ف ِمنكم همن‬ َ ْ ُ ُ َ ‫َ َٰٓ َ ُ ح َ َٰٓ ُ َ ٓ ُ ح َ ح‬
38. Bennal kaam meh magparatsaya binoo kaam magnafaqa ِ ِ ‫ٰٓأنتم ٰٓؤَلءِ تدعون تلِ نفِقوا ِِف سب‬
ُ َ‫ّن َوأ‬
ُّ ِ ‫ٱَّلل ٱلح َغ‬
ُ ‫سهِۦ َو ه‬ ‫َُ َ هح‬ ‫َح َ ه‬ َ َُ
[maggastu daahat amban pangalta bi] si agama Allahu Taala duk ‫نت ُم‬ ِ ‫َي حبخل ۖۡ َومن َي حبخل فإِن َما َي حبخل عن نف‬
pag-atubang, na kasinduwehan amban kaam magliskut, na sine ُْٓ ُ َ َ ‫ََ َه حْ َ ح َح ح َح ً َ حَُ ح ُ ه‬ ٓ َ ُ‫ح‬
‫ٱلفق َرا ُء ِإَون تتولوا يستبدِل قوما غۡيكم ثم َل يكونوا‬
sine magliskut ginhawa baran ne du pain pagliskutan nen, duk ُ َ َ َ
٣٨ ‫أ حمثَٰلكم‬
Allahu Taala Sangat Dayahan [gey maglagi si pinapanjari Ne]
duk kaam miskin makalandu nisisita bi si Iyehin, Duk bang kaam
pataykut [naggah] gantian AllahuTala kaam duk meh aa qawam
saddi [nuhut Iye kemon pangandaakan Ne] duk dumain siye
kowe kaamin gey pakale.

490
ُ‫سورةُالْفْت حح‬
SURATUL AL- FATH 48

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

َ َ َ ‫ه ََ ح‬
1. Bennal Kami tinukbal weh Kami si kau [Oh Muhammad ‫]ﷺ‬ ١ ‫ح َنا لك ف حتحا ُّمبِينا‬‫إِنا فت‬
daaganin [si pangaluka Makka duk saddi pe billai amban meh
kalahat lahatan sabab pagjihad duk pag-atubang] daagan
tampal.
‫ََ ه‬ َ َ ََ ُ‫َح َ َ َ ه‬
2. Supaya ampun Allahu Taala si kau [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬iye duse ‫ٱَّلل َما تق هد َم مِن ذۢنبِك َو َما تأخ َر َو ُيت هِم ن حِع َم َت ُهۥ‬ ‫َِلغفِر لك‬
َ َ َ
nu madehellu duk madumambuli [amban pagluka Makkahin] , ٢ ‫َعل حيك َو َي حهدِيَك صِ َرَُٰا ُّم حس َتقِيما‬
duk jukupan Ne ni’mat Nen si kau duk toan Ne kew lan bentel.
ً ‫ٱَّلل نَ ح‬
ً ‫ِصا َعز‬
٣ ‫يزا‬ ُ ‫نِص َك ه‬
َ ُ ‫َو َي‬
3. Duk tabangan kew Allahu Taala [pinadaag si meh kuntara nu Oh ِ
Muhammad] daagan tattap.
ُ َ ‫حُ ح َ َح‬
َ ‫اد ٓوا ْ إ‬ ُُ ََ ‫َُ ه ٓ َ ََ ه‬
4. Duk Iye du [Allahu Taala] Iye mamaturun kalibanganin tudju ‫يمَٰنا هم َع‬ ِ ‫وب ٱلمؤ ِمن ِني ل َِيد‬ِ ‫هو ٱَّلِي أنزل ٱلسكِينة ِِف قل‬
ُ ‫ۡرض َو ََك َن ه‬
ً ‫ٱَّلل َعل‬ َ‫ح‬ َ َ ‫ود ه‬ُ ُ ُ ‫َ َٰ ح َ ه‬
meh pangateyan meh magpaparatsayahin [Si Hudaybiya], supaya ‫ِيما‬ ِۚ ِ ‫ت َوٱۡل‬ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ‫إِيمن ِ ِهمُۗ و َِّلل ِ جن‬
tamba manamba pamaratsaya den [duk panuhut de Rasul ‫]ﷺ‬, ٤ ‫َحكِيما‬
duk si Allahu Taala du meh sundalu diyata meh langit duk
bulakin [panabang Ne meh ipun ne magpaparatsayahin], duk
kaniyaan Allahu Taalahin Sangat Makahati Sangat Pandey.
‫ح َح‬ ‫َح‬ ‫َح‬ ‫ه‬ َ ‫ح َ ح ح َ ح ح‬
5. [Puwas daagan de si Makka sabab pangatubang den] paasek ‫ت َجنَٰت َت ِري مِن َتت َِها ٱۡلن َه َٰ ُر‬ ِ َٰ ‫َِلُدخِل ٱل ُمؤ ِمن ِني َوٱل ُمؤمِن‬
‫َ ه‬ َ َ َ َ َ ‫كف َِر َع حن ُه حم َس‬
َ ُ َ َ َ َٰ َ
Allahu Taala meh magpaparatsaya lella duk dendehin meh ِ ‫ِند ٱَّلل‬ ‫يات ِ ِه حم َوَكن ذَٰل ِك ع‬ ِ ‫خ ِِلِين فِيها وي‬
َ
Surgah Ne magselluy amban tindakan Ne meh subain kakkal siye ٥ ‫ف حو ًزا َعظِيما‬
diyalem ne salama lama, duk papasan Ne amban siye meh
kalaatan den [na gey ne siye siksa Ne] duk kaniyaan damikkiyan
ien bang si Allahu Taala daagan sangat hadje.
َ ‫َ ُ َ َ ح ُ َ َٰ َ َ ح ُ َ َٰ َ َٰ َ ح ُ ح َ َ ح ُ ح‬
6. Duk supaya siksa Allahu Taala meh munafiq lella duk dendehin, ‫ت‬ِ َٰ ‫ّشك‬ِ ‫ّشك ِني وٱلم‬ ِ ‫ت وٱلم‬ ِ ‫ويعذِب ٱلمن ِفقِني وٱلمنفِق‬
duk meh mushrik lella duk dendehin meh siye ngannal si Allahu ُ‫ب ه‬
‫ٱَّلل‬ َ ‫ض‬ َ ‫ٱلس حو ِء َعلَ حيه حم َدائ َرةُ ه‬
ِ ‫ٱلس حو ِءِۖ َوغ‬
ٓ ‫ه َ ه‬
‫ٱَّلل ِ َظ هن ه‬
ِ ِ ِۚ ِ ‫ٱلظٓان ِني ب‬
‫ح‬ ٓ َ َ َ َ
Taala duk kannal laat [weh pain de gey tabangan Allahu Taala ٦ ‫َعل حي ِه حم َول َع َن ُه حم َوأ َع هد ل ُه حم َج َه هن َمۖۡ َو َسا َءت َم ِصۡيا‬
Rasul Nen duk meh ipun Nen], si siye palibut kalaatanin duk
ngama Allahu Taala si siye duk pagmulkaan Ne duk tagamehan
Ne siye Narka Jahannam duk sa laat laat ne iye pamolean. َ‫ح‬
ُ ‫ۡرض َو ََك َن ه‬
ً ‫ٱَّلل َعز‬
ً ‫يزا َحك‬ َ َ ‫ود ه‬ُ ُُ ‫َ ه‬
7. Duk si Allahu Taala du meh sundalu diyata meh langit duk ٧ ‫ِيما‬ ِ ِۚ ِ ‫ت َوٱۡل‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ‫و َِّلل ِ جن‬
bulakin [panganggapi Ne Rasul Ne duk meh ipun Ne], duk
kaniyaan Allahu Taalahin Sangat Kesegan Sangat Pandey.
َ َ َٰ َ ‫ه ٓ َ ح َ ح‬
َٰ َ ‫ك‬
8. Bennal Kami pinaboo kew weh Kami [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬saksi ٨ ‫ش ِهدا َو ُمبَ ِّشا َونذِيرا‬ ‫إِنا أرسلن‬
duk makegkeg [kahapan tumbas] duk makitalew [kalaatan siksa].

491
‫ح‬ ُ ‫وَل ِۦ َو ُت َعز ُروهُ َوتُ َوق ُِروهُ َوت ُ َسب‬ ‫ح ْ ه‬
9. Supaya kaam magparatsaya si Allahu Taala duk Rasul Ne duk ‫حوهُ بُك َرة‬ ِ ِ ِ ‫ِتلُؤم ُِنوا بِٱَّلل ِ َو َر ُس‬
ً َ
tuku bi Iye duk pagpalangeyan bi Iye duk pudji bi Iye sawung ٩ ‫َوأصِ يَل‬
duk kohap. َ َ َ ‫ه‬ َ ‫ون ه‬ َ ُ َُ َ‫ه ه َ َُ ُ َ َ ه‬
10. Bennal iye ne meh siye mananggupan kau si karnah Allahin ‫ٱَّلل يَ ُد ٱَّلل ِ ف حوق أيحدِي ِه حم‬ ‫ٱَّلين يبايِعونك إِنما يبايِع‬ ِ ‫إِن‬
ََٰ ‫َ َ ح َ ح‬
َ‫ِف ب َما َع َٰ َهد‬ ‫َ َ ه َ َ َ ه َ َ ُ ُ َ َ َٰ َ ح‬
[diyata kayuh supaya ngatubang], Sabennal iye du sinanggupan ِ ‫سهِۖۡۦ ومن أو‬ ِ ‫فمن نكث فإِنما ينكث لَع نف‬
َ ‫َ َحُ هَ َ ح‬
den Allahu Taala kabasag Allahu Taalahin diyataan kabasag de, ١٠ ‫ٱَّلل ف َس ُيؤت ِيهِ أ حج ًرا َعظِيما‬ ‫عليه‬
na sine sine maluba [pagsanggupan] sabennal sanggup baran ne
du binaluba nen, duk sine sine nuney si janji/sanggup Allahu
Taala, na song du iye urungan Allahu Taala tumbas sangat hadje
[iye Surgah Ne].
َ ُ‫َ ََ َٓ ُ َح‬ َ
َ ‫َ َُ ُ َ َ حُ َ هُ َ َ ح ح‬
11. Song magpain si kau [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬meh mapaamban [si ‫اب شغل حت َنا أ حم َوَٰنلَا َوأهلونا‬ ِ ‫سيقول لك ٱلمخلفون مِن ٱۡلعر‬
‫ُح‬ ُُ َ َ ‫َ ح ح َ ُ ُ َ َح‬
pagbonoan] amban meh Arab diyatain [Amban meh Bangsa ‫ٱس َتغف حِر نلَا َيقولون بِألسِنت ِ ِهم هما ليح َس ِِف قلوب ِ ِه حم قل‬ ‫ف‬
َ‫َ ه َ ح ً ح َ َ َ ُ ح َ ًّ ح‬ ُ َ ُ َ
Gifar, Muzaina, Juhayna duk Ashja], bimbang kami weh meh alta ‫ف َمن َي حمل ِك لكم مِن ٱَّلل ِ شيا إِن أراد بِكم ۡضا أو‬
kami duk meh ahli kami, na pakuhanun kami kaampunan, missa َ ‫ون َخب‬ َ ُ َ ‫َ َ َ ُ ح َ ح َ ُۢ َ ح َ َ ه ُ َ َ ح‬
١١ ‫ۡيُۢا‬ ِ ‫أراد بِكم نفعا بل َكن ٱَّلل بِما تعمل‬
hadja siye duk della de dumain amban diyalem pangateyan de.
Bissahun [Oh Muhammad ‫]ﷺ‬: Sine makaagpangan iyehin kaam
bang baya Allahu Taala kasiya siyahan si kaam atawa
kamumpaatan [dinekdes siye weh Allahu Taala sabab karahitan
siye si Quraish], sumaguwa Allahu Taala si iye hininang bin
Sangat Nuwi nuwi.
َ ‫َ ح َ َ ُ ح َ ه َ َ َ ه ُ ُ َ ح ُ ح ُ َ َ َٰٓ َ ح‬
12. Sumaguwa kannal bin weh gey ne balik Rasul ‫ ﷺ‬duk meh ‫َل أهل ِي ِه حم أبَدا‬ ِ ‫بل ظننتم أن لن ينقل ِب ٱلرسول وٱلمؤمِنون إ‬
ُ
َ ُ َ ‫ُ ح ََ َ ُح َ ه ه ح‬ ُُ َ َ
magpaparatsayahin tudju meh ahli de salama lama, duk ‫نت حم ق حو َمُۢا‬ ‫َو ُزي ِ َن ذَٰل ِك ِِف قلوبِكم وظننتم ظن ٱلسوءِ وك‬
pinangari ngarihan damikkiyan ien diyalem meh pangateyan bi ١٢ ‫بُورا‬
[weh shaitan], duk ngannal kaam laat duk kaam meh aa
magkakaat ne.
َ ‫َ هَٓ حَحَ ح‬ ‫ه‬ ‫ه ح‬
13. Duk sine sine gey magparatsaya si Allahu Taala duk Rasul Ne, na ١٣ ‫ين َسعِۡيا‬
َ ‫كَٰفِر‬
ِ ِ ‫َو َمن ل حم يُؤ ِم ُۢن بِٱَّلل ِ َو َر ُس‬
‫وَل ِۦ فإِنا أعتدنا ل ِل‬
sabennal Kami atagan Kami meh pananaggain Narka nuleyab. َ‫ح‬
ُ ‫ۡرض َي حغف ُِر ل َِمن ي َ َشا ٓ ُء َو ُي َعذ‬ َ َ ‫ك ه‬ ُ ‫َ ه ُح‬
14. Duk si Allahu Taala magdapu si meh langit duk bulakin, ampun ‫ِب َمن‬ ِۚ ِ ‫ت َوٱۡل‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ‫و َِّلل ِ مل‬
ُ ُ‫ََ ُٓ ََ َ ه‬
َ
Ne sine sine kabayaan Ne [sabab iye ley magpaampun] duk siksa ١٤ ‫ٱَّلل غفورا هرحِيما‬ ‫يشاء وَكن‬
Ne sine sine kabayaan Ne [sabab iye ley neteg si panaggah ne],
Duk kaniyaan Allahu Taalahin Sangat Mangangampun Sangat
Maase.
َ َ َ ُ ُ ‫ح‬ َ َ ‫َ َُ ُ حُ َ هُ َ َ َ َح‬
15. Song magpain iye ne meh siye mapaamban [gah manuhut si ‫ٱنطلق ُت حم إ ِ ََٰل َمغان َِم تلِ َأخذوها ذ ُرونا‬ ‫سيقول ٱلمخلفون إِذا‬
pagbonoanin], bang upama kaam palengngan kimmat ngeddo َ ُ ‫َ ه ح ُ ح ُ ُ َ َ ُ َ ُ ْ َ َ َٰ َ ه ُ ه َ ه‬
‫نتبِعكمۖۡ ي ِريدون أن يبدِلوا كلم ٱَّلل ِ قل لن تتبِعونا‬
meh ganima [Bonoh Khaibar], na pasagarun ne kami nuhut ‫َحُ َ َ َُ ُ َ َح َح ُ ُ ََ َح‬ ُ ‫ِك حم قَ َال ه‬
ُ َٰ َ َ
‫ٱَّلل مِن قبل ۖۡفسيقولون بل َتسدوننا بل‬ ‫كذل‬
kaam, kabayaan den pindahan de bissa Allahu Taalahin, bissahun َ ‫َ ُ َْ َحَُ َ ه‬
١٥ ‫َكنوا َل يفقهون إَِل قل ِيَل‬
[Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬gey asal gey teed kaam manjari nuhut kami,
kowe du sab damikkiyan ien bissa Allahu Taalahin si kami

492
dehellu pe [amban pabalik kami tudju Madina], Song ne sab pain
de: Ah jingki hadja kaam si kami, sugah mabennalin siye ien gey
makahati bissa malaingkan daahat du.
‫ح‬ ُ َ َ َ َ
16. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ﷺ‬panuley suley] si meh siye ‫اب َس ُت حد َع حون إ ِ ََٰل ق حوم أ ْو ِل بَأس‬ َ‫ُ حُ َ ه َ َ ح ح‬
ِ ‫قل ل ِلمخلفِني مِن ٱۡلعر‬
َ ُ‫َُ ُ َُ ح َح ُح ُ َ َ ُ ُ ْ ُح ُ ُ ه‬ َ
mapaamban [si pagbonoanin] amban meh Arab diyata, song du ‫ٱَّلل أ حج ًرا‬ ‫شدِيد تقَٰت ِلونهم أو يسل ِمونۖۡ فإِن ت ِطيعوا يؤت ِكم‬
kaam binoo tudju meh aa qawman babonoan [meh aa qawman َ ُ ُ َ ‫َ ه ْ َ َ ه‬
‫َح َسنا ۖۡ ِإَون ت َت َول حوا ك َما ت َوَلح ُتم مِن ق حبل ُي َعذِبحك حم َعذابًا‬
Aus] supaya siye bonoh bi atawa supaya siye paasek si Islam, na َ
١٦ ‫أ َِلما‬
bang kaam nuhut urungan kaam Allahu Taala tumbas sa hap
hap ne, na duk bang kaam pataykut balik paamban kowe du
pataykut bi tagnain [si bonoh Hudaibiya] siksa kaam Allahu
Taala siksa sa peddes peddes.
ََ َ ‫َ ََ حَح‬ َ‫ََ ح‬ ‫ه‬
َٰ َ ‫ليح َس لَع ٱۡل حع‬
17. Gana luu si aa pessek duse duk gana si aa pengka duse duk gana ‫م َح َرج َوَل لَع ٱۡلع َر ِج َح َرج َوَل لَع‬
‫َح‬ ‫ح ه‬ ُ َ ‫ٱَّلل َو َر ُس‬
َ ‫ح َرجُۗ َو َمن يُطِعِ ه‬َ ‫ٱل ح َمريض‬
si aa saki duse, duk sine sine nuhut Allahu Taala duk Rasul Ne ‫وَلۥ يُ حدخِل ُه َجنَٰت َت ِري‬ ِ ِ
paasek Ne iye meh Surgah magselluy amban tindakan ne meh َ ً َ َ ُ‫َح َ ح َحَ َ َ ََ ه ُ َ ح‬
١٧ ‫مِن َتت ِها ٱۡلنه َٰ ُر ۖۡ ومن يت َول يعذِبه عذابا أ َِلما‬
subain duk sine sine pataykut, siksa Ne iye duk siksa sangat
peddes.
‫هَ ح َ َ هُ َ حُ ح َ ح َُ ُ َ َ َح َ ه‬
َ ‫ٱلش‬
18. Sabennal maglilla ne Allahu Taala si meh magpaparatsaya ِ ‫ج َرة‬ ‫۞لقد ر َِض ٱَّلل ع ِن ٱلمؤ ِمن ِني إِذ يبايِعونك َتت‬
َ ََ َ ََ ‫ُُ ح ََ ََ ه‬ َ
sabennalin sakayi kew [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬sinanggupan we de ‫ِينة َعل حي ِه حم َوأث َٰ َب ُه حم ف حتحا‬
‫ف َعل َِم َما ِِف قلوب ِ ِهم فأنزل ٱلسك‬
duk janji ngatubang [tudju Hudaibiyah] diyawa kayu, na tahati َ
١٨ ‫ق ِريبا‬
Ne diyalem pangateyan den, na pinaturunan siye weh Ne
katetegan duk tinumbasan siye daagan sangat tapit [si bonoh
Khaibar].
َ ُ ُ ‫َ َ َ َ َ َ َح‬
ُ ‫ون َهاُۗ َو ََك َن ه‬
ً ‫ٱَّلل َعز‬
19. [Duk tinumbasan du sab siye] meh ganima banes taeddo de, duk ١٩ ‫يزا َحكِيما‬ِ ‫ومغان ِم كث ِۡية يأخذ‬
kaniyaan Allahu Taalahin Sangat Geesan Sangat Pandey.
َ ُ َ َ َ َ ُ ُ ‫َ َ َ ُ ُ هُ َ َ َ َ َ َح‬
20. Janjian kaam Allahu Taala meh ganima niyah niyah taeddo bi iye, ‫ِۡية تأخذون َها ف َع هجل لك حم هَٰ ِذه ِۦ‬ ‫وعدكم ٱَّلل مغان ِم كث‬
na hinang Ne si kaam inin [tuney Ne janji Nen si bonoh Khaibar] ‫ح‬
َ ‫ون َءايَة ل ِل ُم حؤ ِمن‬
‫ِني‬
ُ
َ َ َ ‫َ ُ ح‬
‫اس عنكم وتلِ ك‬ َ ‫َو َك هف َأيحد‬
ِ ‫ِي ٱنله‬
ُ
duk agpangan Ne meh tangan manusiya [kuntara meh ٢٠ ‫َو َي حهدِيَك حم صِ َرَُٰا ُّم حس َتقِيما‬
Yahudihin sabab song tinekka we de meh lumah Sahabatin bu lai
meh kaandahan den duk meh anak de duk meh pangalta den]
amban kaam duk supaya iye paniya tanda si meh aa
magpaparatsaya duk toan Ne kaam lan bentel.
ُ َٰ َ َ ُ ‫َ ُ ح َ َٰ َ ح َ ح ُ ْ َ َ ح َ َ ح َ َ َ ه ُ َ َ َ َ ه‬
21. Duk [meh ganima sinduwehin si lahat Rome duk Persia] gah ‫ك‬
ِ ‫لَع‬ ‫وأخرى لم تقدِروا عليها قد أحاط ٱَّلل بِها وَكن ٱَّلل‬
tadawhat bi, bu Allahu Taala Sangat tahati Ne [weh masi du َ ‫َ ح‬
٢١ ‫َشء قدِيرا‬
kaam makalukahan lahat ien] duk Allahu Taala luu si ine ine
Sangat Makagees.
َ َ َ ‫َ َح َ َ َ ُ ُ ه َ َ َ ُ ْ ََه ُْ ح َحَ َ ُ ه‬
22. Duk bisan pe kaam bonoh meh pananaggah [si meh Makka duk ‫َي ُدون َو َِلا‬
ِ ‫ولو قَٰتلكم ٱَّلِين كفروا لولوا ٱۡلدبَٰر ثم َل‬
َ َ
Madinahin, asal tabangan kaam Allahu Taala] duk taraag bi siye ٢٢ ‫َوَل ن ِصۡيا‬
masi, puwas ien gey siye makasuwa bebbeg duk tabang de.

493
‫ه‬ َ ََ ُ‫َح‬ ‫ُهَ ه ه َح َ َ ح‬
23. [Daagan meh magpaparatsayahin si meh pananaggain] asal ِ ‫َت َد ل ُِس هنةِ ٱَّلل‬
ِ ‫سنة ٱَّلل ِ ٱل ِِت قد خلت مِن قبل ۖۡولن‬
َ
sunnat Allahu Taala kasasuleyan duk bakas lumabey ne si meh ٢٣ ‫ت حبدِيَل‬
ummat dehellu, duk gana kasuwa nu [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬si
sunnat Allahu Taala ganti atawa gana kapinda ne.
َ ‫ه‬ َ ُ َ ُ َ ‫َه‬ ‫ُ ه‬
24. Duk Iye du Allahu Taala mangagpangan meh tangan kuntaran ‫َوه َو ٱَّلِي كف أيحد َِي ُه حم َعنك حم َوأيحدِيَك حم ع حن ُهم ب ِ َب حط ِن َمكة‬
bin [hangkan kaam gah tabonoh de] duk tangan bin si ً ‫ص‬
٢٤ ‫ۡيا‬ َ َ ُ ‫َح‬ ُ ‫ِم ُۢن ََ حع ِد أَ حن أَ حظ َف َر ُك حم َعلَ حيه حم َو ََك َن ه‬
ِ ‫ٱَّلل ب ِ َما تع َملون ب‬ ِ
Hudaibiyah, puwas pakalikus duk pakasiggew bi siye [janan bi
sah kapagkahap], duk kaniyaan Allahu Taalahin si iye hininang
bin Sangat Makakite.
25. Iye meh siye managgah si Allahu Taala duk Rasul Nen duk
‫ح‬ َ ‫ج ِد ح‬
‫ٱۡل َر ِام َوٱل َه حد َي‬ ‫ُ ُ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ُّ ُ ح َ ح َ ح‬
ِ ‫هم ٱَّلِين كفروا وصدوكم ع ِن ٱلمس‬
‫ٓ ح‬ َ ‫ح‬ َ َ ‫َُ َ ه‬ َ ً ُ
tambelan de kaam amban Masjid Alharam duk pag-umrahin ‫َم حعكوفا أن َي حبلغ ُم ِل ُهۥ َول حوَل رِ َجال ُّمؤم ُِنون َون َِساء ُّمؤم َِنَٰت‬
[janan gah umabut tatuney], Duk bang sih hadja dumain sabab ‫ه ح َ ح َ ُ ُ ح َ َ َ ُ ُ ح َ ُ َ ُ ح ُ ه َ ه ُ ُۢ َ ح ح‬
ِۖ‫ۡي عِلم‬ ِ ‫لم تعلموهم أن تطوهم فت ِصيبكم مِنهم معرة بِغ‬
meh kalellahan magparatsaya duk meh karendehan َ ‫ۡحتِهِۦ َمن ي َ َشا ٓ ُء ل َ حو تَ َز هيلُوا ْ لَ َع هذ حَ َنا هٱَّل‬
‫ِين‬ ُ ‫َِلُ حدخ َِل ه‬
َ ‫ٱَّلل ِف َر ح‬
ِ
magparatsaya [lai diyalem lahat Makkah] gey siye tapinig bi, bu َ َ ْ ََ
٢٥ ‫كف ُروا م حِن ُه حم َعذابًا أ َِل ًما‬
janan siye tabonoh bi nah patekka musibahin si kaam bang siye
tabonoh bi si dumain panghati, [subey kaam magdiyat atawa
muwas duse], supaya paasek Allahu Taala si agama Ne sine sine
kabayaan Ne, Bang sih hadja mian tapasimey meh
magparatsayahin si tampat de tartantu, asal sugan Kami ne kaam
mian monoh siye duk niksa siye meh managgah ley siksa peddes
[amban labeyan pamonoh bi siye].
‫ح‬
َ ‫ٱۡلم هي َة َۡح هِي َة ٱلح‬ ُُ ْ ََ َ ‫ح َ ََ ه‬
26. [Essebun] sakayi hininang weh meh siye managgain diyalem ِ‫جَٰ ِهل هِية‬ ِ َ ‫ِين كف ُروا ِِف قلوب ِ ِه ُم‬ ‫إِذ جعل ٱَّل‬
‫ح‬ َ ‫ح‬ َ َ َ َ َ َ‫فَأ‬
ُ ‫نز َل ه‬
pangateyan den kabingis kowe bingis jahiliya [asal gey teed siye ‫ِني َوأل َز َم ُه حم‬َ ‫وَل ِۦ َولَع ٱل ُم حؤ ِمن‬ َٰ ‫ٱَّلل َسكِينَ َت ُهۥ‬
ِ ‫لَع َر ُس‬
maglillah bang paasek Rasul ‫ ﷺ‬duk meh Sahabat nen hap Makka ‫كل َ ح‬ ُ ُ ‫َ َ َ ه ح َ َٰ َ َ ُ ٓ ْ َ َ ه َ َ َ ح َ َ َ َ َ ه‬
‫َشء‬ ِ ِ ‫ُك ِمة ٱتلقوى وَكنوا أحق بِها وأهلها وَكن ٱَّلل ب‬
kaw bono de bahasa pinapatey meh anak den duk siggew de meh
٢٦ ‫َعل ِيما‬
anda ren]. Na pinaturun weh Allahu Taala si Rasul Ne katetegan
luhaya pangateyan den, duk pinatattap siye weh Ne si katalew
sabennal sabab kaniyaan den labi magkapatutan si ien duk siye
dapuh katalew sampurnain, Duk kaniyaan Allahu Taalahin si Ine
ine Sangat Makahati.
27. Duk asal sinabennal teed weh Allahu Taala taginep Rasul nen َ ‫ج َد ح‬
َ ‫ٱۡل َر‬
‫ام‬ ‫ٱلر حءيَا ب ح َ َ َ ح ُ ُ ه ح َ ح‬
ِ ‫ٱۡل ِقِۖ تلدخلن ٱلمس‬
ُّ ‫وَل‬ُ َ ‫ٱَّلل َر ُس‬
ُ ‫هل َق حد َص َد َق ه‬
ِ
pina nyata si [tahun pagsulut Hudaybiyah] asal paasek teed kaam َ ُ ََ َ َ ََُ ‫َ َٓ هُ َ َ َُ َ ُُ َ ُ ح‬
ۡۖ‫ين َل َّتافون‬ ‫ِص‬
ِ ِ ‫إِن شاء ٱَّلل ءا ِمن ِني ُملِقِني رءوسكم ومق‬
tudju Masjid Alharam si kabayaan Allahu Taala [supaya nuney
٢٧ ‫يبا‬ َ َ‫َف َعل َِم َما ل َ حم َت حعلَ ُموا ْ ف‬
ً ‫ج َع َل مِن ُدون َذَٰل َِك َف حتحا قَر‬
ِ ِ
‘Umrah] sanyang kaam duk magkeke kok bi atawa ngaguntingan
ne hadja, gana katalewan bi, sabab tahati Ne iye gah tahati bin [si
paghap si Hudaibiyah ley], duk hinang Ne pe saddi amban
pakatuney bi ‘umrah ley daagan sangat tapit.
28. Duk Iye Allahu Taala magpaboo Rasul Nen supaya masaplag toh
ََ ‫ح‬ َ ‫ى َودِين ح‬
‫ٱۡل ِق َِلُظ ِه َرهُۥ لَع‬ ُ َ ‫ِي أَ حر َس َل َر ُس‬
َٰ ‫وَلۥ بِٱل ح ُه َد‬ ٓ ‫ُه َو هٱَّل‬
ِ

494
duk agama sabennal, supaya pantanyag Ne si agamahin amban َ ‫ُ َ َ َ َٰ ه‬
٢٨ ‫َف بِٱَّلل ِ ش ِهيدا‬‫ِين ُكِهِۦ وك‬
ِ ‫ٱل‬
kemon agama saddi si pangahukum meh Muslimin duk
hukuman ne duk Mararahi ne Allahu Taala Saksiin.
َ‫ََٓ َح‬ ‫ُّ َ ه ه ُ ُ ه َ ه َ َ َ ُ َ ه ٓ َ َ ح ُ ه‬
29. Muhammad ‫ ﷺ‬Rasul Allahu Taala duk iye ne meh siye sawe ne ۡۖ‫ِين معه ٓۥ أشِدا ُء لَع ٱلكفارِ ُرۡحا ُء بين ُه حم‬ ‫ُممد رسول ٱَّلل ِ وٱَّل‬
meh sahabat nen bahani siye manamal si meh pananagga, ‫اهمح‬ُ َ ۡۖ َٰ َ ‫َ ه َ ح‬ ‫َ َ َٰ ُ ح ُ ه ُ ه َ ح َ ُ َ َ ح‬
‫ترىهم ركعا سجدا يبتغون فضَل مِن ٱَّلل ِ ورِضونا سِيم‬
sumaguwa si meh antara pagkasi de mag-esseb inesseb siye, ُ َ ‫جودِ ِۚ َذَٰل َِك َم َثلُ ُه حم ِف ه‬
‫ٱتل حو َرىَٰةِِۚ َو َمثل ُه حم‬ ُ ‫ٱلس‬ُّ ‫ِف ُو ُجوهِهم م حِن َأثَر‬
ِ ِ ِ ِ
takite nu siye karuku rukuan duk kasujud sujudan pangapas de
َٰ‫ٱس َت َوى‬ ‫ٱس َت حغلَ َظ فَ ح‬ ‫از َرهُۥ فَ ح‬
َ ‫ف‬َ َ ‫ط ُهۥ‬َ ‫ِف حٱۡلَنيل َك َز حرع أَ حخ َر َج َش ح‬
ien kalabbihan amban Allahu Taala duk ase, taga tanda siye ِ ِ ِ ِ
َ ‫ٱَّل‬ ‫ه‬ ‫ه‬ َ
ُ ‫ار ُۗ َوع َد‬ ‫ه‬ ُ ‫ح‬ َ
َ ‫ٱلز هراع َِلَغِيظ به ُم ٱلكف‬ َ ُّ ‫ب‬ َٰ َ َ
ُ ‫لَع ُسوقِهِۦ ُي حعج‬
sahaya si meh luwe de [si Ellew Qiyaamat] sabab bakkas pasujud ‫ين‬ ِ ‫ٱَّلل‬ ِِ ِ
َ ‫ت م حِن ُهم هم حغف َِرة َوأَ حج ًرا َعظ‬
٢٩ ‫ِيمُۢا‬ َ ‫َُ ْ َ ُ ْ ه‬
ِ َٰ‫َءامنوا َوع ِملوا ٱلصَٰل ِح‬
de, kowe damikkiyan ien sipat de tasabbut si Taurat duk Injeelin,
kowe hantang tinanem musekkal tumbu nen na nulig iye duk
ngatuwas duk nengge si meh batang ne, makasinna meh aa
magtatanemin, supaya dugal meh pananaggain sabab kahap duk
katuwas meh magpaparsayahin, tinagamehan weh Allahu Taala
iye ne meh siye magparatsaya duk maghinang hap [meh
makasulut] amban siye ien kaampunan duk tumbas sa hadje
hadje iye ne Surgah.

495
‫سورةُا ْْلجر ح‬
ُ‫ات‬
SURATUL AL-HUJURAT 49

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬
َ َ
ْ ُ‫َ ه‬
‫وَلِۖۡۦ وٱتقوا‬
‫ه‬
ِ ‫ني يَ َد ِي ٱَّلل ِ َو َر ُس‬ َ ‫يأ ُّي َها هٱَّل‬
َ ‫ِين َء َام ُنوا ْ ََل ُت َقد ُِموا ْ ََ ح‬ َٰٓ
1. Oh kaam iye meh siye magparatsaya da kaam magkadehellu
١ ‫يع َعل ِيم‬ َ ‫ٱَّلل إ هن ه‬
ٌ ‫ٱَّلل َس ِم‬ َ‫ه‬
amban Allahu Taala duk Rasul Ne [luu ne ke si hinang atawa ِ
bissa, kowe upama magsumbali qurban dehellu amban Eid’l
Adha], duk magmatalew kaam si Allahu Taala, sabennal Allahu
Taala Sangat Makakale Sangat Makahati.
َ ُ َ َٰ َ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ح َ ُ ٓ ْ َ ح‬
‫ك حم فَ حو َق َص حو ِ ه‬
2. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya da angkatun bi meh ‫ب َوَل‬
ِ ِ ‫ت ٱنل‬ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا َل ترفعوا أصوت‬
‫ح‬ َ َ ُ ‫َ َ ح ح‬ َ‫ح‬ َ ْ ‫َح‬
pamissa bin palabi amban suwala Nabi Allah ‫ ﷺ‬duk da ‫ضك حم ِلِ َ حعض أن َت َب َط‬ ِ ‫َت َه ُروا َُلۥ بِٱلق حو ِل كجه ِر ََع‬
َ ‫َ ح َ َٰ ُ ُ ح َ َ ُ َ َ ح‬
pabasagun bi bissahan bin kowe pamabasag bi si pamissa ٢ ‫نت حم َل تش ُع ُرون‬ ‫أعملكم وأ‬
kasinduwehan amban kaam si kasinduwehan [pangaddat,
martbat si iye], adakala makapagpag tumbas meh hinang bi, bu
gey ien talessa bi.
َ ‫ك هٱَّل‬ َ َٰٓ َ ْ ُ ‫ه‬ ُ َ َ ‫ه ه َ َ ُ ُّ َ َ ح َ َ ُ ح‬
3. Bennal iye ne meh siye agak de meh suwala den si paluuhan ‫ِين‬ ِ ‫إِن ٱَّلِين يغضون أصوَٰتهم عِند رسو ِل ٱَّلل ِ أولئ‬
َ
Rasul ‫[ ﷺ‬amban meh siye ien Abu Bakr] iye meh siye ien ٣ ‫ِيم‬ ٌ ‫ى ل َ ُهم هم حغف َِرة َوأ حج ٌر َعظ‬ َ ُ‫ٱَّلل قُل‬
َٰ ‫وب ُه حم ل هِلت حق َو‬ ُ ‫ح َن ه‬ ‫ح‬
َ ‫ٱم َت‬
kasuleyan [duk binettaran] weh Allahu Taala meh pangateyan
den [kaluhaya] duk katalew, niyah ne tinagamehan siye
kaampunan duk tumbas sangat hadje [Iye ne Surgah].
َ ُ َ ُ ُ َ ‫َ َ ٓ حُ ُ َ َ ح‬ َ َ ُ َ َ ‫ه ه‬
4. Bennal iye ne meh siye ngalinganan kau [Oh Muhammad ‫]ﷺ‬ ٤ ‫َثه حم َل َي حعقِلون‬ ِ َٰ ‫ِين ُينادونك مِن وراءِ ٱۡلجر‬
‫ت أك‬ ‫إِن ٱَّل‬
amban bukutan luma [Siye meh Arab diyata amban Bani
Tameem], kahekkahan de ley gah tapasiakkal de [gah tahina hina
de].
ُ َ ُ ‫َ َ ح َ ه ُ ح َ َ ُ ْ َ ه َٰ َ ح ُ َ َ ح ح َ َ َ َ ح ه ُ ح َ ه‬
5. Bang sih be hadja siye magsabar [daddali] sampay kew paguwa ‫ٱَّلل غفور‬‫ولو أنهم صَبوا حِت َّترج إَِل ِهم لَّكن خۡيا لهم و‬
tudju siye [ puwas pairep nu, gey kew linganan de amban ٥ ‫هرحِيم‬
katalahan] asal kaniyaan nen mian labi hap si siye, duk Allahu
Taala Sangat Mangangampun Sangat Maase.
َْ َ َ
6. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, bang kaam katekkahan
َ َ ُۢ ُ َ ‫َ ٓ َ ُ ح‬
‫ِق بِن َبإ ف َتبَ هي ُن ٓوا أن‬
ْ
‫ِين َء َام ُن ٓوا إِن جاءكم فاس‬ َ ‫يأ ُّي َها هٱَّل‬
َٰٓ
‫ح‬ َ
َ ‫لَع َما ف َعل ُت حم َنَٰ ِدم‬ َ َ
َٰ ‫حوا‬ْ َ َ َ ْ ُ ‫تُ ِص‬
ُ ‫يبوا ق حو َمُۢا ِبَ َهَٰلة ف ُت حصب‬
Fasiq [aa lamma pamaratsaya nen, magputing puting, atawa ٦ ‫ِني‬ ِ ِ
hekka duse ne] magboo iye aka, na papateng kaam masti, sabab
kaw kalaugan bi me aa qawmanin diyalem kaawam, na janan
kaam magsusun si hinang bi [upama kaam kapag bonoh]. َ‫ح‬ َ ُ ُ ُ ‫ُ ح َ ُ َ ه َح‬ ‫حَ َْه‬
7. Duk ingatun bi, luu pain Rasul ‫ ﷺ‬si antara bi, bang iye patuhut ‫يعك حم ِِف كث ِۡي م َِن ٱۡل حم ِر‬ ‫َوٱعل ُم ٓوا أن فِيكم رسول ٱَّلل ِ لو ي ِط‬
tuhut si kaam si kahekkahan amban meh pakaradjaan bi, janan ُ ُُ َ ‫ك ُم حٱۡل‬
‫يم َٰ َن َو َز هي َن ُهۥ ِِف قلوبِك حم‬
ُ ‫َ َ ُّ ح َ َ َٰ ه ه َ َ ه َ َ ح‬
‫لعن ِتم ولكِن ٱَّلل حبب إَِل‬
ِ
makabohat kasusehan bi, sumaguwa Allahu Taala pinaseeb kaam

496
ُ َ َ ُ َ ‫َ َ ُ ح ُ ح حُ َ ح‬
weh Ne si kaam pamaratsaya duk pangari ngarihan Ne diyalem ‫َوك هرهَ إَِلحك ُم ٱلكف َر َوٱلف ُسوق َوٱلع حِص َيان أ ْو َٰٓلئِك ه ُم‬
َ ‫ه‬
pangateyan bi, duk pinabunsi kaam weh Ne si panaggah duk ٧ ‫ٱلرَٰش ُِدون‬
pagpasiq duk panulang, Iye ne meh siye ien katoanin.
ُ ‫ٱَّلل ِ َون حِع َمة َو ه‬
ٌ ِ ‫ٱَّلل َعل‬ ‫َ ه‬ ‫َ ح‬
8. [Pameseeb Ne kaam si pamaratsaya ley] Kalabbihan amban ٨ ‫يم َحكِيم‬ ‫فضَل مِن‬
Allahu Taala duk Ni’mat ien, duk Allahu Taala Sangat Makahati
Sangat Pandey.
‫ت‬ ‫ٱق َت َتلُوا ْ فَأَ حصل ُِحوا ْ بَيح َن ُه َما ۖۡ فَإ ُۢن ََ َغ ح‬
‫َ حُ ح َ ح‬
‫ان مِن ٱلمؤ ِمن ِني‬ ََ ٓ َ
9. Duk bang upama duwe tumpukan amban meh ِ ِ ‫ِإَون ُائِفت‬
َ َ ُ ََ َ ُ َ ‫ح‬
magpaparatsayahin [song magbonoh] atawa kapagbonoh, na ‫ه‬
ِ ‫َل أ حم ِر ٱَّلل‬ ٓ ِ َ‫ِت ت‬
َٰٓ ِ ‫َف َء إ‬
‫ُ ْ ه‬ َٰ ‫لَع حٱۡل حخ َر‬
َٰ ‫ى فَ َقَٰت ِلوا ٱل ِِت َت حب ِغ َح ه‬ ‫إِحدىَٰهما‬
ُّ ‫ٱَّلل ُُي‬ َ َ
َ ‫فَإن فَا ٓ َء حت فَأ حصل ُِحوا ْ بَيح َن ُه َما بٱلح َع حدل َوأقحس ُِط ٓۖۡوا ْ إ هن ه‬
[magdayi dayi] kaam magsulut antara de, duk [bang ne bakas ‫ِب‬ ِ ِ ِ ِ
magkahap] bu nganyaya pe dambuwa tumpukanin sai dangan َ ‫حُح‬
٩ ‫س ِطني‬ ِ ‫ٱلمق‬
ley, na bonoun bi iye mamissoko amban siye ley supaya siye balik
hap shara’ Allahu Taala si kasabennalan, na bang ne patuhut, na
paghapun bi ne sab si antara de si kabentelan, duk paadil kaam
sabab bennal Allahu Taala Malasa si meh aa adil.
10. Sabennal meh aa magpaparatsayahin magpongtinai [si agama ُ ‫ه َ حُ ح ُ َ ح َ ََ ح ُ ْ َحَ َ َ َح‬
َ ‫ك حم َو هٱت ُقوا ْ ه‬
‫ٱَّلل‬ ‫إِنما ٱلمؤمِنون إِخوة فأصل ِحوا َني أخوي‬
Islam], na magsulut kaam antara magpongtinaihin duk َ َُ ‫ََه ُ ح ُح‬
١٠ ‫ۡحون‬ ‫لعلكم تر‬
magmatalew kaam si Allahu Taala, mura murahan kinaasean
kaam.
ْ ُ ُ َ َ َ َ ‫َح‬
َٰٓ ‫خ حر قَ حوم مِن قوم ع‬ َ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ح‬
11. Oh kam iye ne meh siye magparatsaya da ngidji meh aa ‫َس أن يكونوا‬ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا َل يس‬
ََ ‫َ ٓ َ َ َ َ ُ ه َح حُ ه‬ َ
qawmanin si qawman sinduwe kalu pe siye inidji ley labi hap ‫َس أن يكن خۡيا مِنهنۖۡ وَل‬ َٰٓ ‫َخ حۡيا م حِن ُه حم َوَل ن َِسآء مِن ن ِساء ع‬
ُ ُ‫ح‬ ‫ح‬ َ‫َح ُ ْٓ َ ُ َ ُ ح ََ ََ َُ ْ ح َح‬
[bang si Allahu Taala amban mangidjiin] duk da ngidji meh ‫ٱَل حس ُم ٱلف ُسوق‬ ِ ‫ب بِئ َس‬
ِۖ ِ َٰ‫تل ِمزوا أنفسكم وَل تنابزوا بِٱۡللق‬
karendehanin si meh karendehean kalu pe meh siye dende inidji َ ‫َ ح َ ح َ َٰ َ َ ه ح َ ُ ح َ ُ َ َ ُ ه‬
١١ ‫ب فأ ْو َٰٓلئِك ه ُم ٱلظَٰل ُِمون‬ ‫ٱۡليم ِ ِۚن ومن لم يت‬ ِ ‫َع د‬
ley labi hap [bang si Allahu Taala amban meh dende mangidjiin]
duk da diyawaunun bi meh ginhawa baran bin, duk da kaam
magpanungging duk meh gellal, sa laat laat ne ien alen sulang
puwas pamaratsaya, duk sine sine gey magtaubat [amban ien] na
iye meh ien panganganyayahin. َ َ
‫ه‬ َ ‫ه‬ ‫ه‬ َ ْ
‫ٱج َتن ُِبوا كث ِۡيا م َِن ٱلظ ِن إِن ََ حعض ٱلظ ِن‬ َ ‫يأ ُّي َها هٱَّل‬
‫ِين َء َام ُنوا ْ ح‬ َٰٓ
12. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya hallianun bi kahekkahan
ُ َ َ
ُّ ‫كم ََ حع ًضا أ ُُي‬ ُ ُ ‫َ ه ُ َ َحَ هح‬ َ ْ َ َ ‫ح‬
amban meh tokod [hatu, guni] sabab bennal kasinduwehan ‫ِب أ َح ُدك حم‬ ‫إِثمۖۡ َو َل َتسسوا وَل يغتب َعض‬
َ ‫كر حه ُت ُموهُ َو هٱت ُقوا ْ ه‬
َ ‫ٱَّلل إ هن ه‬ َ َ ‫َح‬ َ َ َ َ ُ ‫َ َح‬
pamatunain duse, duk da kaam magtengeb tinengeb duk da ‫ٱَّلل‬ ‫ح‬
ِ ِ ‫أن يأكل ۡلم أخِيهِ ميتا ف‬
ngalimut kasinduwehanin si kasinduwehan, weh bayah ke َ
١٢ ‫ت هواب هرحِيم‬
dambuwa amban kaam mangan isi pongtinai ne [pakasi ne
Muslim] matey, asal kabunsihan bi ien, duk magmatalew kaam si
Allahu Taala Sabennal Allahu Taala Sangat Pananayma tawbat
Sangat Maase.
ُ ‫ح‬ ُ َ ُ َٰ َ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه ُ ه َ َ ح‬
َٰ َ ‫كم مِن َذكر َوأ‬
13. Oh kaam meh manusiya, sabennal Kami papanjari Kami kaam ‫نث َو َج َعل َنَٰك حم‬ ‫يأيها ٱنلاس إِنا خلقن‬
‫ُ ُ َ َ َ ٓ َ َ َ َ ُ ٓ ْ ه َ ح َ َ ُ ح َ ه َ ح َ َٰ ُ ح ه‬
amban lella duk dende [Adam duk Hawwa] duk hinangan kami ‫شعوبا وقبائِل تلِ عارفوا إِن أكرمكم عِند ٱَّلل ِ أتقىكم إِن‬
tumpukan duk meh bangsa supaya kaam makapagkinatau َ ٌ َ َ‫ه‬
١٣ ‫ِيم خبِۡي‬ ‫ٱَّلل عل‬

497
[dumain maglindihan atawa maglangkewan], sabennal iye du
tamanan mulliya si kaam bang si Allahu Taala, iye ne tamanan
magmatalewin, Sabennal Allahu Taala Sangat Makahati Sangat
Nuwi-Nuwi [Kahalan bi].
َ َْ ُ ُ َ ْ ‫ُ ه ُح‬ ُ ‫ت حٱۡلَ حع َر‬ َ َ
14. Pain meh Arab diyatain: Magparatsaya ne kami, bissahun [Oh ‫اب َء َام هنا ۖۡ قل ل حم تؤم ُِنوا َولَٰكِن قول ٓوا أ حسل حم َنا‬ ِ ‫۞قال‬
Muhammad ‫]ﷺ‬: Gah pe kaam iyu magparatsaya, sumaguwa
َ َُ ُ َ َ َ ‫ُ ُ ْ ه‬
‫وَلۥ َل‬
ُ ُُ
‫يم َٰ ُن ِِف قلوبِك حمۖۡ ِإَون ت ِطيعوا ٱَّلل ورس‬ َ ‫َول َ هما يَ حد ُخل حٱۡل‬
ِ ِ
ُ َ َ ‫ح َ ح َ َٰ ُ ح َ ح ً ه ه‬ ُ
painun bi hadja bahau pe kami si Islam, duk peggeh gah pe ١٤ ‫يَل حِتكم مِن أعمل ِكم شيا إِن ٱَّلل غفور رحِيم‬
ٌ ‫ه‬
paasek asal pamaratsayahin diyalem pangateyan bi, duk bang
tuhut bi Allahu Taala duk Rasul Nen gey hilangan Ne amban meh
tumbas hinang bin bisan daahat, Sabennal Allahu Taala Sangat
Mangangampun Sangat Maase.
ْ ُ َ‫ُه َح َح‬
‫وَل ِۦ ثم لم يرتابوا‬
‫ْ ه‬
ِ ‫ِين َء َام ُنوا بِٱَّلل ِ َو َر ُس‬َ ‫ون هٱَّل‬
َ ُ ‫ه َ حُ ح‬
‫إِنما ٱلمؤمِن‬
15. Iye ru asal magpaparatsaya sampurnain, iye ne meh siye
ُ َ َ ُ ‫ه‬ ُ َ َ
‫َو َج َٰ َه ُدوا ْ بأ حم َوَٰلِه حم َوأنف ِ ح‬
magparatsaya si Allahu Taala duk Rasul Ne, puwas ien gah siye ‫يل ٱَّلل ِ أ ْو َٰٓلئِك ه ُم‬ َ
ِ ِ ‫س ِهم ِِف سب‬ ِ ِ
َ ُ ‫ه‬
magkutu kutu, duk ngatubang [magjihad pasawe si Rasul ‫ ]ﷺ‬siye ١٥ ‫ٱلصَٰدِقون‬
duk meh pangalta de duk ginhawa baran de, si lan Allahu Taala
iye ne meh ien asal masabennal [pamaratsaya nen].
َ َ ‫ٱَّلل َي حعلَ ُم َما ِف ه‬
ُ ‫ِك حم َو ه‬
ُ َ ‫ون ه‬َ ُ ََُ ‫ُح‬
16. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ﷺ‬si meh Arab diyata ley] bahasa toan ‫ت َو َما ِِف‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ ‫ٱَّلل بِدِين‬ ‫قل أتعل ِم‬
َ َ ُ ُ ‫ه‬ َ‫ح‬
bi Allahu Taala pag-agama bi? Bu Allahu Taala du Iye makahati ١٦ ‫َشء عل ِيم‬ ‫ۡرض َوٱَّلل بكل ح‬ ِۚ ِ ‫ٱۡل‬
ِ ِ
diyata meh langit duk bulakin, duk Allahu Taala si tiyap tiyap ine
ine Sangat Makahati.
ُ ‫كم بَل ه‬ ُ َ َٰ َ ‫َ ُ ُّ َ َ َ ح َ َ ح َ ح َ ُ ْ ُ ه َ ُ ُّ ْ َ َ ه ح‬
17. Magbantu siye si kau [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬weh paasek ne siye si ‫ٱَّلل‬ ِ ِۖ ‫يمنون عليك أن أسلم ۖۡوا قل َل تمنوا لَع إِسلم‬
ُ ‫يمَٰن إن ُك‬
َ ‫نت حم َصَٰدق‬ َ ‫َ ُ ُّ َ َ ح ُ ح َ ح َ َ ُ ح ح‬
Islam [si dumain labey bonoh], bissahun si siye: Gana kapatut bi, ١٧ ‫ِني‬ ِ ِ ِ ‫يمن عليكم أن هدىَٰكم ل َِِل‬
mantu paasek bi si Islamin, sumaguwa Allahu Taala taga kapatut
mamantuhin sabab Iye manoan kaam tudju pamaratsayahin,
bang kaniyaan bin sabennal [si pamaratsaya bi]. َ‫ح‬
ُ ‫ۡرض َو ه‬
ُ ‫ٱَّلل بَ ِص‬
‫ۡي ُۢ ب ِ َما‬ َ َ ‫ب ه‬ َ ‫ٱَّلل َي حعلَ ُم َغ حي‬
َ ‫إ هن ه‬
18. Bennal Allahu Taala tahati Ne matapuk si meh langit duk ِۚ ِ ‫ت َوٱۡل‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ
َ َُ‫َح‬
bulakin, duk Allahu Taala Sangat Makakite si iye hininang bin. ١٨ ‫تعملون‬

498
‫سورةُق‬
SURATUL QAF 50

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

١ ‫جي ِد‬ َ ‫ٓق َو حٱل ُق حر َء ح‬


1. Qaaf [Inin Huruf, Sali du pamassa iyehin duk panulat iyehin, ِ ‫ان ٱلم‬
ِ
Allahu Taala tattap makahati maksud nen], Sinapahan weh
Allahu Taala si Qur’an Sangat Mulliya [Sapa damikkiyan si
pamaboo Rasul ‫]ﷺ‬. َْ
َ ُ َٰ َ ‫ح ُ ح َ َ َ ح‬
‫ون َه َٰ َذا َ ح‬ ُ ٓ َ ‫َح‬
2. Sumaguwa inu inu meh [Pananaggah aa Makkahin] peggeh ‫َش ٌء‬ ‫ج ُب ٓوا أن َجا َءهم ُّمنذِر مِنهم فقال ٱلكفِر‬
ِ ‫بل ع‬
tekkahan siye mangangaka [Rasul ‫ ]ﷺ‬amban siye, na pain meh ٢ ‫يب‬ ٌ ‫َعج‬
ِ
pananaggah [si Ellew Qiyaamatin] : Inin asal maka ulali teed.
َ َ ُ ُ َ َ
3. Weh bang ne kite bi matey, duk manjari bulak ne [lepet ne tolang ٣ ‫أءِذا م حِت َنا َوك هنا ت َرابا ۖۡ ذَٰل ِك َر حج ُع ُۢ بَعِيد‬
ten bi] weh masi kite bi pinakellum balik?
ٌ َٰ ‫ِندنَا ك َِت‬ ُ َ‫َح َ حَ َ َ ُ ُ ح‬
َ ‫ۡرض م حِن ُه حم َوع‬
4. Sabennal katauhan Kami bang ine hinilangan bulakin amban ٤ ‫ب َحفِيُۢظ‬ ۡۖ ‫قد عل ِمنا ما تنقص ٱۡل‬
siye, [duk mangan isi duk meh tolang de] duk niyah si Kami
listahan [meh hinang de duk kemon ne gantaan de]. َ ‫َح َ ه ُ ْ ح َه َ ٓ ُ ح َ ُ ح‬
5. Sumaguwa siye ley asal pinuting weh de kasabennalan [pagnabi ٥ ‫ِف أ حمر همرِيج‬
ٓ ِ ‫ٱۡلق لما جا َءهم فهم‬
َ
ِ ِ ‫بل كذبوا ب‬
Muhammad ‫ ]ﷺ‬sakayi tekka si iye, nabu siye ley asal diyalem
pagkutu kutu makalandu.
‫ه‬ َ َ َ َ َ ٓ ‫َََح َ ُ ُ ْٓ َ ه‬
6. Weh gah ke iye mayam hap langit diyataan de. Bang saingge ‫ٱلس َماءِ ف حوق ُه حم ك حيف بَن حي َنَٰ َها َو َز هينَٰ َها‬ ‫أفلم ينظروا إَِل‬
ُ َ
pametengge Kami iyehin duk pinangari ngarihan iye weh Kami ٦ ‫َو َما ل َها مِن ف ُروج‬
[meh potean] duk gana ien meh lessu ne [atawa olom ne].
ُ َ َ‫َ ح َ َ َ َ حَ َ ََحَ حَ َ َ َ َ ََ َح‬
7. Duk bulakin bellat Kami iye pinalabak duk bettaran kami ِ ‫وٱۡلۡرض مددنَٰها وألقينا فِيها رو َٰ َِس وأۢنبتنا فِيها مِن‬
‫ك‬
diyalem meh ne lagksak [meh punu], Duk pinatomo weh Kami ٧ ‫َز حوِۢج بَ ِهيج‬
amban tiyap tiyap katumbu tumbuhan.
َ ُ َٰ َ ‫َ ح َ َ ح‬
8. Pamabintang duk pamaesseb si tiyap tiyap ipun pabalik tudju ٨ ‫ِك ع حبد ُّمن ِيب‬
ِ ‫ِصة وذِكرى ل‬
ِ ‫تب‬
Allahu Taala [magtatawbat].
َ َ‫ٱلس َمآءِ َمآء ُّم َبَٰ َرَك فَأ‬
‫ۢنبتح َنا بهِۦ َج هنَٰت َو َح ه‬
‫ب‬ ‫َونَ هز حنلَا م َِن ه‬
9. Duk pinaturun weh Kami amban diyata langit bohe [ulan] ِ
magbarkat, na pinatomo weh Kami amban ien meh kabbunanin ٩ ‫ٱۡل ِصي ِد‬ َ‫ح‬
duk meh bigi pinapagani [paley, lenga, batad].
‫ح ه‬ ‫حَ َ َ ه‬
10. [Duk pinatomoan du sab weh Kami meh hurma langkew, niyah ِ ‫َوٱنلهخل باسِقَٰت ل َها َُلع ن‬
١٠ ‫ضيد‬
me paka ne magdatun datum.
ُ ‫ٱۡل ُر‬
١١ ‫وج‬ َ ‫ر حزقا ل ِلحع َِبادِ َوأَ حح َييح َنا بهِۦ بَ ح‬
ُ ‫ِلة هم حيتا َك َذَٰل َِك ح‬
11. [Me pinatomo Kami ley] Pangarizziki meh ipun [Allahu Taala] ِ ِۖ ِ
duk pinakellum weh Kami duk bohe ulan lahat mamatey
[matohoin], kowe du sab damikkiyan ien [pamakellum meh
ipunin donga amban qubur de balik tudju mahshar].

499
12. Muting dusab dehellu amban siye [qawman] nu iyu [Oh ُ َ
١٢ ‫ٱلر ِس َوث ُمود‬
‫ب ه‬ َ ‫ت َق حبلَ ُه حم قَ حو ُم نُوح َوأَ حص‬
ُ َٰ‫ح‬ ‫َك هذبَ ح‬
Muhammad ‫ ]ﷺ‬meh aa qawman Nuh [Alayhis Salaam] duk meh
aa Rass [kupung patennaan de] duk disi Thamud.
ُ ُ ‫ُ ح‬
13. Duk[muting du sab] bangsa ‘Aad duk Fir’aun duk meh pongtinai ١٣ ‫َو ََعد َوف حِر َع حون ِإَوخ َوَٰن لوط‬
[aa qawman] Lutin.
َ ‫َ َ ح َ َٰ ُ ح َ ح‬
ُّ ‫كةِ َوقَ حو ُم ُت هب ِۚع ُك َك هذ َب‬
َ َ‫ٱلر ُس َل ف‬
14. Duk meh aa kayu Aykat duk meh aa qawman Tubba, tiyap tiyap ‫ح هق‬ ‫وأصحب ٱۡلي‬
siye ien muting meh Rasul Allahu Taala, na asal magkapatutan ١٤ ‫َوعِي ِد‬
siye siksa Ku.
‫َ ح‬ َ ُ ‫ح‬ َ ‫َ َ َ َ حَ ح ح‬
15. Ine makahapus Kami ke pagpapanjari tagnain? [Na labi pe mura ١٥ ‫ٱۡلل ِق ٱۡل هو ِل ِۚ بَل ه حم ِِف لبحس م حِن خلق َجدِيد‬ِ ‫أفعيِينا ب‬
pamakellum siye balikin]. Sumaguwa siye ley diyalem pagkutu
kutu si kaellum de balik.
‫َح‬ ‫َح‬ ُ َ َ َٰ َ ‫َ َ َ ح َ َ ح َ ح‬
16. Sabennal pinapanjari weh Kami manusiyain [duk kawase Kami] ‫نس َن َون حعل ُم َما ت َو حس ِو ُس بِهِۦ نف ُس ُه ۖۡۥ َوَن ُن‬‫ٱۡل‬
ِ ‫ولقد خلقنا‬
‫َ ح َ ُ َ ح ح َ ح َح‬
sarta katauhan Kami bang ine makasassat ginhawa baran nen, ١٦ ‫أقرب إَِلهِ مِن حب ِل ٱلورِي ِد‬
duk Kami tapit pe labi si panghati tenged iyehin amban ohat si
kellong ne [pasugpat tudju atey ne].
َ
١٧ ‫ٱلش َما ِل قعِيد‬ َ
ِ ‫ني َوع ِن‬ َ ‫إ ِ حذ َي َتلَ هَّق ٱل ح ُم َتلَق َِي ِ َ ح‬
17. Apabila ne magdukpak duwe [Malaikatin] amban kanawanan ne ِ ‫ان ع ِن ٱَل ِم‬
[nulat kahapan] duk amban bibangan ne [nulat kalaatan] pateteg
[gey palekkat amban iye].
ٌ ِ‫هما يَلحف ُِظ مِن قَ حول إ هَل َ َليحهِ َرق‬
١٨ ‫يب َعت ِيد‬
18. Gana lapalan [manusiyain] bisan dakabtang bissa, malaingkan ِ
niyah Malaikat tapit malihara ne duk nagame nulat iye.
ُ ‫نت م حِن ُه ََت‬
َ ‫ٱۡلق َذَٰل َِك َما ُك‬ ‫ح‬ ‫ح ُ ح‬ ‫َٓ ح‬
19. Duk tekka ne kalangohan kamateyin sabennal, damikkiyan ien ١٩ ‫ِيد‬ ِ ‫َوجا َءت َسك َرة ٱل َم حو‬
ِِۖ َ ِ ‫ت ب‬
ne bakas palahihan nun duk palian nun [Oh kew manusiya] .
‫ح‬ َ َ ُّ ‫َونُف َِخ ِف‬
20. Duk tinihup ne sangkakalahin, damikkiyan ien ne ellew patekka ٢٠ ‫ٱلصورِِۚ ذَٰل ِك يَ حو ُم ٱل َوعِي ِد‬ ِ
[tungga Allahu Taala si meh pananaggain].
َ ٓ ‫ٓ ح ُ ُّ َ ح‬
21. Duk tekka tiyap tiyap ginhawa baranin sawe nen duwe malaikat ٢١ ‫َو َجا َءت ك نفس هم َع َها َسائِق َوش ِهيد‬
[pangangaluhud tudju mahshar] duk malaikat [naksi si meh
bakas hininang nen].
َ َ َ ‫َ ح َ ح َ َٰ َ َ َ َ ح‬
ُ َ ‫نك غ َِطا ٓ َء َك َف َب‬
‫ِص َك‬ ‫نت ِِف غفلة مِن هذا فكشفنا ع‬ َ ‫هل َق حد ُك‬
22. Asal sabennal kaniyaan nun, ligap kew amban inin [kasigpitan
inin, oh kew ginhawa baran] na inanan weh Kami tampeng ٢٢ ‫حدِيد‬ َ‫ح‬
َ ‫ٱَل حو َم‬
pangateyan nun, na mata nun ellew inin tuwas ne pasung hadja.
23. Pain [Malaikat manganganjagahan iyehin]: Tiya ne bistahan meh ٌ ‫ين ُهۥ َهَٰ َذا َما َ َل هي َعت‬
٢٣ ‫ِيد‬ ُ ‫َوقَ َال قَر‬
ِ
bakas hinang nen, [tapalihara duk tasaddiya ne andang].
‫ُه َ ه‬ ‫َح‬
24. [Pain Allahu Taala si malaikat duwanganin]: Layapanun bi ne ٢٤ ‫ألق َِيا ِِف َج َه هن َم ك كفار َعن ِيد‬
tudju [Narka] tiyap tiyap ginahawa baran pananaggah dakagan.
٢٥ ‫ۡي ُم حع َتد ُّمرِيب‬‫ح َ ح‬ ‫هه‬
25. Pangangalang amban hinang hap tattap kutu kutuan si [Ellew ِ ‫مناع ل ِلخ‬
Qiyamat duk pagtumbas].
‫ه‬
٢٦ ‫اب ٱلشدِي ِد‬‫ذ‬
َ َ‫ح‬
‫ع‬ ‫ٱل‬ ‫ِف‬ ُ‫اخ َر فَ َألحق َِياه‬
َ َ ً َٰ َ ‫َ َ َ َ َ ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلِي جعل مع ٱَّلل ِ إِلها ء‬
26. Iye ne hinangan ne sarta Allahu Taala Tuhan saddi supaya ِ ِ
pagpatigupuan ne, [Pain Allahu Taala]: Layapanun bi ne iye duk

500
siksa makalandu kabinasahan nen.
َ َ َ َ َ َ َٓ ُ ‫۞قَ َال قَر‬
27. Pain sawe ne [shaitanin]: Oh Tuhan kami, gah iye iyu lepas ku, ٢٧ ‫ين ُهۥ َر هب َنا َما أ حُغ حي ُت ُهۥ َولَٰكِن َكن ِِف ضلَِٰۢل بَعِيد‬ِ
sumaguwa asal iye lepasan dine andang manamal. ‫ح‬ ُ َ ُ ‫َ َ َ َحَ ُ ْ ََ ه ََ ح َ ه ح‬
28. Pain [Allahu Taala]: Da ne kaam magsasa [magpasuweyan] tuu si ٢٨ ‫ت إَِلحكم بِٱل َوعِي ِد‬ ‫قال َل َّتت ِصموا لي وقد قدم‬
dehelluhan ku [si pagbistahan duk pagtumbasan], sabennal
bakas ne kaam padehelluhan Ku janji [tunggah si sine sine
naggah].
‫ََٓ َ ه ح‬ َ ُ َ‫ُ ح‬
29. Gey ne kagantian bissahin si Aku [bang asal magkapatutan siksa ٢٩ ‫َما ُي َب هدل ٱلق حول َل هي َو َما أنا بِظلَٰم ل ِل َعبِي ِد‬
subey siniksa], duk dumain ku Panganganyaya si meh ipun. ‫ه َ حََح‬
‫َُ ُ َح‬ ُ َُ َ‫َح‬
30. [Essebun] si ellew [Qiyaamat] pain Kami si [Narka] Jahannamin: ٣٠ ‫ت َوتقول هل مِن هم ِزيد‬
ِ ‫ۡل َهن َم ه ِل ٱمتِل‬
َ ِ ‫ول‬ ‫يوم نق‬
Ine pennoh ne kew? Pain ne hadja: Ine niyah pe [luu meh
manusiya duk jinn] panamba?
َ‫ت ح‬
َ ‫ٱۡل هن ُة ل ِلح ُم هتق‬
َ ‫ِني َغ ح‬ َ ‫ُح‬
31. Duk pinatapit ne Surgain si meh aa magmatalew gey ne iye tala ٣١ ‫ۡي بَعِيد‬ ِ ‫َوأزل ِف‬
[Na takite de ne tamba manamba pe kakegan den].
َ ُ َ ُ َ ُ َ َ َ
32. Surgah inin ne iye pangatag kaamin, si tiyap tiyap aa magtaubat ٣٢ ‫ِك أ هواب َحفِيظ‬
ِ ‫هَٰذا ما توعدون ل‬
[amban hinang laat] sarta malihara iye [hinang hap].
‫ٓ َ ح‬ ‫هم حن َخ ِ َ ه ح َ َ ح َ ح‬
33. Sine sine tinalew si Allahu Taala Tuhan Sangat Mamaasein si ٣٣ ‫ب َو َجا َء بِقلب ُّمن ِيب‬
ِ ‫َش ٱلرحمَٰن بِٱلغي‬
katapukan duk tekka iye tudju hadarat Ne magboo pangateyan
pabintung si Allahu Taala.
ُ ُ ‫ح ُ ُ َ َ َ َٰ َ َٰ َ َ ح ُ ح‬
34. [Pinain si meh aa magparatsayahin]: Paasek ne kaam Surgah ٣٤ ِ‫ٱۡللود‬ ‫ٱدخلوها بِسلمِۖ ذل ِك يوم‬
tattap diyalem ne kasanyanganin, damikkiyan ien ellew ne
kakkal salama lama [gana kategteb ne kaluhayahanin].
َ َ َ ُٓ َ َ ‫َُ ه‬
35. Niyah ne tinagame si siye diyalem Surgah sasuku kabayaan den ٣٥ ‫ِيها َو َل حي َنا َم ِزيد‬ ‫لهم ما يشاءون ف‬
duk niyah pe amban Kami panamba [labi hap billai iye ne
pangamulliya Allahu Taala ipun Ne pagkite duk Iye pamayam
tudju luwe Ne].
ْ ُ ‫ََه‬ ََ ُ َ َ َ ‫َ َحَ ح‬
36. Duk piye hadja larak Kami [siniksa] dehellu pe amban siye ‫َوك حم أهلك َنا ق حبل ُهم مِن ق حرن ه حم أش ُّد م حِن ُهم ََ حطشا فنقبوا‬
‫ه‬ ‫ح َ َح‬
magsasakutu meh Quraish ien, labi pe basag den duk magdapa ٣٦ ‫ِِف ٱِلِل َٰ ِد هل مِن ُم ِيص‬
dapah siye si lahat de maglarak pipitu, ine niyah ke ien
palahihan de amban [siksa]?
37. Bennal si damikkiyan ien asal paesseb teed [pamintangan] si sine ُ ‫ب أَ حو َألح ََّق ه‬
‫ٱلس حم َع َوه َو‬ َٰ ‫إ ِ هن ِِف َذَٰل َِك ََّل حِك َر‬
ٌ ‫ى ل َِمن ََك َن َ َُلۥ قَلح‬
sine taga pangateyan [naimah] atawa tainge pakale duk iye ley َ
٣٧ ‫ش ِهيد‬
mandang.
َ َ َ‫ح‬ َ َ ‫َولَ َق حد َخلَ حق َنا ه‬
38. Duk sabennal pinapanjari weh Kami meh langit duk bulakin duk ‫ت َوٱۡلۡرض َو َما بَيح َن ُه َما ِِف س هِتةِ أيهام َو َما‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
ُ ُّ
ine pe antara duwe ien diyalem ennem ellew duk gah kami bisan ٣٨ ‫َم هس َنا مِن لغوب‬
tawwa bisan daahat amban kahapus.
‫َ ح ح َ َ َٰ َ َ ُ ُ َ َ َ ح َ ح َ َ َ ح َ ُ ُ ِ ه‬
39. Na magsabar kew [Oh Rasul ‫ ]ﷺ‬si iye binissa de iyu duk nabbut ‫وع ٱلش حم ِس‬ ‫فٱص َِب لَع ما يقولون وسبِح ِِبم ِد ربِك قبل ُل‬
kew si sanglitan Tuhan nu, [si sambahayang Fajr] dehellu amban ٣٩ ‫وب‬ ُُ‫ََحَ ح‬
ِ ‫وقبل ٱلغر‬

501
pasilak mata ellew duk dehellu amban paseddep ne
[sambahayang Asr].
ُّ ‫ح ُه َوأَ حد َب َٰ َر‬
ُ ‫ٱلس‬
٤٠ ِ‫جود‬ ‫َوم َِن هٱَلحل فَ َسب ح‬
40. Duk amban meh sangem na pudjihun Iye [si sambahayang duk ِ ِ
tahadjud] duk puwas amban meh pasujud [puwas kemon
sambayang fardu].
َ َ ‫ح‬
41. Duk pakale kew [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬si ellew maglingan ne ٤١ ‫ٱس َت ِم حع يَ حو َم ُي َنادِ ٱل ُم َنادِ مِن همَّكن قرِيب‬
‫َو ح‬
maglalinganin [Israfil duk tihup sangkakala], amban tampat
tapit.
ُ ‫ٱۡلق َذَٰل َِك يَ حو ُم ح‬ ‫َ َ َح ُ َ ه َ َ ح‬
42. Si Ellew takale de ne bageddu [sangkakalahin] sabennal, ِ ‫ٱۡل ُر‬
٤٢ ‫وج‬ ِۚ ِ َ ِ ‫ي حوم يس َمعون ٱلص حيحة ب‬
damikkiyan ien ne ellew paguwa [amban Qubur in gana pagkutu
kutu].
َ ُ َُ ‫ه َح ُ ُح‬
ُ ‫ِإَوَلح َنا ٱل ح َم ِص‬
43. Bennal Kami du magpakellumin [si Dunya] duk magpapateyin ٤٣ ‫ۡي‬ ‫ۡحۦ ون ِميت‬
ِ ‫إِنا َنن ن‬
duk tudju Kami du pamoleanin [supaya tinumbasan meh hinang
manusiyain].
َ َ َ َ ٌ ‫َساَع َذَٰل َِك َح ح‬ ُ َ‫َحَ ََ ه ُ ح‬
َ ِ ‫ۡرض َع حن ُه حم‬
44. [Essebun] ellew kakepak kepakan ne bulakin amban siye ِ ‫ّش عل حينا ي‬
٤٤ ‫سۡي‬ ‫يوم تشقق ٱۡل‬
[bungkal ne amban qubur de ngunsanap siye kaguwa guwaan
ellum balik] magdayi dayi timuk tudju Maglilinganin,
damikkiyan ien pagtimuk [tudju mahsharin] bang si Kami mura
manamal.
‫ان‬ َ ‫َه َ َ ح حُ ح‬ ‫هح ُ َ ح َُ َ َُ ُ َ ََ ٓ َ َ َ َح‬
45. Kami labi makahati iye binissa meh magsasakutu ien [Oh Rasul ِ ‫َنن أعلم بِما يقولونۖۡ وما أنت علي ِهم ِِببارِۖ فذكِر بِٱلقرء‬
ُ ََ
Allah], duk dumain kew [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬si siye ٤٥ ‫َمن َياف َوعِي ِد‬
pangangaleges [supaya siye paasek si Islam], Na maesseb hadja
kew duk Qur’an sine sine tinalew si siksa Ku.

502
‫الذا حرَي ح‬
ُ‫ت‬ َّ ُُ‫سُ ُورة‬
SURATUL ADH-DHARIYAT 51

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

َ َٰ َ َٰ ‫َ ه‬
1. Sinapahan weh Allahu Taala si baliyu nihup bagumbun kanat ١ ‫ت ذ حروا‬
ِ ‫وٱلذرِتَٰي‬
kanat.
‫ح‬ َ َ ‫َ ح‬
2. Damikkiyan sinapahan we Ne si meh gabun moo bohe ulan. ِ َٰ ‫فٱلحَٰ ِمل‬
٢ ‫ت وِقرا‬

َ َ ‫َ ح‬
3. Damikkiyan sinapahan we Ne si meh kappal pahanut ٣ ‫ت ي ُ حِسا‬
ِ َٰ ‫فٱلجَٰ ِرتَٰي‬
pagampung diyata tahik mura.
َ َ َُ‫َ ح‬
4. Damikkiyan sinapahan we Ne si meh malaikat magbahagi bahagi ٤ ‫ت أ حم ًرا‬
ِ َٰ ‫فٱلمقسِم‬
meh pakaradjaan amban panug Tuhan Allahu Taala siye. َ َ َ ُ َ‫ه‬
5. Sabennal iye pangajanji kaam Tuhan bin asal too, [Sali du ٥ ‫وع ُدون ل َصادِق‬ ‫إِنما ت‬
kaniyaan nen hap atawa laat tumbasin]. َ َ ‫ه‬
6. Duk bennal pagbista duk pagtumbasin asal paatag ne teed. ٦ ‫ِين ل َوَٰق ِع‬
‫ِإَون ٱل‬

7. Duk sinapahan weh Allahu Taala si kalingkat pangari ngari ٧‫ك‬ ُ ‫ات ح‬
ِ ‫ٱۡل ُب‬
َ ٓ ‫َ ه‬
ِ ‫ٱلس َماءِ ذ‬‫و‬
langit.
‫ه ُ َ َ ُّ ح‬
8. Bennal kaam [meh pamamuting si Qur’anin] asal saunsaling ٨ ‫إِنك حم ل َِف ق حول ُم َتل ِف‬
bisssahan bin.
َ ُ َ ُ َ‫ح‬
9. Pinatala amban Qur’anin meh aa magkapatutanin [sabab ٩ ‫يُؤفك ع حن ُه َم حن أف ِك‬
pamuting ne meh tanda duk kasabennalan puwas amban
pamatarrang Rasul ‫]ﷺ‬.
َ َ ‫قُت َِل ح‬
١٠ ‫ٱۡل هر َٰ ُصون‬
10. Pinagmulkaan teed meh maputinganin.
َ ُ َ ُ َ ‫ه‬
11. Iye ne meh siye lumenneb ne diyalem kalepas [siye ne ien ١١ ‫ِين ه حم ِِف غ حم َرة َساهون‬
‫ٱَّل‬
pinagmulkaanin].
١٢ ‫ِين‬ ُ‫َح َُ َ َه َ َح‬
12. Tilew de bang sumiyan Ellew pagbista duk pagtumbasin [tanda ِ ‫يسلون أيان يوم ٱل‬
pagpamellang de].
َ ‫ح‬ ََ ُ
13. [Sambung si siyehin]: Si Ellew siye ien diyalem Narkah ne siniksa ١٣ ‫يَ حو َم ه حم لَع ٱنلهارِ ُيف َت ُنون‬
[si Ellew Qiyaamat].
َ ُ ‫َح َح‬ ُ ُ ‫ُ ُ ْ حََ ُ ح َ َ ه‬
14. Nanamun bi ne siksa bi, iye bakas dinayi dayi bi [si Dunyahin ِ ‫ذوقوا ف ِتنتكم هَٰذا ٱَّلِي كنتم بِهِۦ تستع‬
١٤ ‫جلون‬
pe].
ُ ‫ه‬ َ ‫إ هن ٱل ح ُم هتق‬
١٥ ‫ِني ِِف َجنَٰت َوع ُيون‬
15. Bennal meh aa magmatalewin diyalem meh Surgah duk meh ِ
subah magselluy amban tindakan ne.
َ ‫سن‬ ‫ه َ ُ ْ َ َ َ َ ُح‬ َ ٓ َ
16. Nangka sah siye iye bakas pangurung siye [ginis baparapa ١٦ ‫ِني‬ ِ ‫ِين َما َءاتى َٰ ُه حم َر ُّب ُه حم إِن ُه حم َكنوا ق حبل ذَٰل ِك ُم‬
‫خذ‬ِ ‫َءا‬

503
tumbas] amban Tuhan den, sabab kaniyaan den dehellu pe [si
Dunya] magpahap hap siye [si Panuney meh hinang kahapan].
َ َ ‫َ هح َ َ ح‬ َ ْ ُ َ
17. Duk kaniyaan den kulang amban meh sangem de pagtuli ren ١٧ ‫ج ُعون‬‫َكنوا قل ِيَل مِن ٱَل ِل ما يه‬
[sabab basag siye mag-ibadat].
َ ‫ح‬ ُ َ ‫َ حَح‬
18. Duk si meh bahagi tellu [amban sangem ley] siye maku ١٨ ‫حارِ ه حم ي َ حس َتغف ُِرون‬‫وبِٱۡلس‬
kaampunan [amban Allahu Taala duk magtahadjud].
19. Duk si meh pangalta de [tinuney weh de] kapatut aa mamaku ِ ‫ح ُر‬
١٩ ‫وم‬ ‫ِف أَ حم َوَٰلِه حم َحق ل ه‬
‫ِلسآئل َوٱل ح َم ح‬ ٓ ‫َو‬
ِِ ِ ِ
kasigpitanin duk kanggaanin [sabab kaleman de].
َ ‫ۡرض َء َاتَٰيَٰت ل ِلح ُموقِن‬َ‫ح‬
20. Duk diyata bulakin [niyah meh tandah Allahu Taala, ٢٠ ‫ِني‬ ِ ‫َو ِِف ٱۡل‬
pamintangan] si meh aa ngannal [si katunggal Ne].
َ ُ ‫ُ ح َََ ُح‬ ُ َ ٓ َ
21. Duk si meh ginhawa baran bi [kahantang pamapanjari iye ٢١ ‫ِصون‬
ِ ‫ِف أنفسِكم أفَل تب‬
ِ‫و‬
Allahu Taalahin, ien ne tamanan hadje tanda Ne] weh gey ke ien
takite bi [Tilew: Pangadekdes si meh aa ligap amban
kasabennalan]?
َ َ ُ ََ ‫ه َٓ حُ ُ ح‬
22. Duk amban diyata langit [pangahatul hatulan meh rizziki bin, ٢٢ ‫وع ُدون‬ ‫َو ِِف ٱلسماءِ رِزقكم وما ت‬
labey amban bohe ulan paniya katumbu tumbuhanin, sayul duk
magbuwa meh kayuhin] panugata kaamin [diyata langit du isab,
pakaradjaan gantaan bin, hap nen ne atawa laat].
ُ ‫ه ُ ََ ح َ ٓ َ ه‬ َ‫ه ٓ ح‬ َََ
23. Na sapahan [Allahu Taala] si Tuhan langit duk bulakin [Iye ‫ۡلق مِثل َما أنك حم‬ ِ ‫ٱلس َماءِ َوٱۡل‬
‫ۡرض إِنهۥ‬ ‫ب‬
ِ ‫فو ر‬
َ ُ َ
pangajanji meh manusiyain amban tumbas kaluhayahan duk ٢٣ ‫تن ِطقون‬
siksa kabahayahan], sabennal iye asal too teed kowe du pamissa
bi iyu [takale bi bissa bin,dumain ien puting, damikkiyan aka
Allahu Taalahin saien du sab].
‫حَ َ حُ ح‬
َ ‫ك َرم‬ َ ُ َ ََ ‫َح‬
24. Ine [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬niyah ke tekka si kau, aka tenged bisita ٢٤ ‫ِني‬ ‫هل أتىَٰك َحدِيث ض حي ِف إِبرَٰهِيم ٱلم‬
Nabi Ibrahim meh mahamulliyahin [Jibril, Mikail duk Israfil
Alayhimu Assalaam]?
َ َ َ َ َ َ َ ْ ُ ََ َ ْ ُ َ َ ‫ح‬
25. [Essebun] sakayi siye paasek si iye, pain de: Kasanyangan si kaam, ٢٥ ‫إِذ دخلوا َعل حيهِ فقالوا َسلَٰما ۖۡ قال َسلَٰم ق حوم ُّمنك ُرون‬
pain Ibrahim: Kasanyangan du sab si meh aa gey takilale.
ٓ َ َ ‫َ َ َ َ َٰٓ َ ح‬
26. Na patudju iye hap ahli ne, na tekka ne hep iye magboo sapih ٢٦ ‫جا َء بِع حِجل َس ِمني‬ ‫َل أهلِهِۦ ف‬ ِ ‫فراغ إ‬
lemmek [Bakas ne tinape].
َ ُ ُ ‫َ َ ََ َح‬ َ ََ
27. Na pinatapit ne weh ne tudju meh bisita nen [kinakan ٢٧ ‫فق هر َب ُه ٓۥ إَِلح ِه حم قال أَل تأكلون‬
pangahurmatin, duk sapih tinunuh miyaan], Pain ne: weey kaam
gey mangan?
َ ُ ُ ‫ََح َ َ حُ ح َ َ ُ ْ َ ََح ََه‬
28. Na pasenepan ne iye amban siye kadahit, pain de: Da kew ٢٨ ‫ّشوهُ بِغلَٰم َعل ِيم‬‫فأوجس مِنهم خِيفة ۖۡقالوا َل َّتفۖۡ وب‬
tinalew, sarta pinakeg ne iye weh de sabab song iye rinizzikian
anak sangat tau.
‫ت َو حج َه َها َوقَالَ ح‬
ُ ‫ت َع‬ ‫َ ه َ َ ه‬ َُ ‫ح‬ َ ‫ََح‬
29. Na paharap ne hep anda nen kumilahap, na tineppak weh ne
ٌ ‫ج‬
‫وز‬ ‫ك ح‬ ‫ٱم َرأت ُهۥ ِِف صة فص‬ ِ ‫فأق َبل‬
‫ت‬
luwe nen, [pain ne]: Saingge bu aku abahi ne gey ne ku nganak? ٢٩ ‫َعقِيم‬

504
30. Pain de: Kowe damikkiyan ien pinain Tuhan nun, sabennal Iye ُ ‫ِيم ٱلح َعل‬
٣٠ ‫ِيم‬ َ ‫ك إِنه ُهۥ ُه َو ح‬
ُ ‫ٱۡلك‬ ُّ َ َ َ َ َ ْ ُ َ
ِۖ ِ ‫قالوا كذَٰل ِِك قال رب‬
Sangat Pandey Sangat Makahati [Iye labi tau si si makahap si
ipun Nen, Na deemanun bi si Iye pakaradjaanin].
َ ُ ‫ح‬ َ ُ َ َ َ َ
31. Pain [Ibrahim Alayhis Salaam si meh Malaikatin]: Ine aka bin Oh ٣١ ‫۞قال ف َما خ حط ُبك حم أ ُّي َها ٱل ُم حر َسلون‬
kaam meh Rasul Allahu Taala?
‫َ ُ ٓ ْ ه ٓ ُ ح ح َ ٓ َ َٰ َ ح ُّ ح‬
َ ‫ُمرم‬
32. Pain de: Bennal kami pinaboo kami pitu si meh aa qauman ٣٢ ‫ِني‬ ِ ‫قالوا إِنا أرسِلنا إَِل قوم‬
jahulaka [ Qawman Lut Alayhis Salaam, sabab hinang den lemmi
iye ne magkabaya pagkasi lella].
َ ‫َِنس َِل َعلَ حيه حم ح‬
َ ‫ِج‬
٣٣ ‫ارة مِن ُِني‬ ‫لُح‬
33. Supaya siye laboan kami batu amban bulak [asal panas ِ
makalandu].
َ ‫ك ل ِلح ُم حِسف‬
٣٤ ‫ِني‬
َ َ َ ً َ ‫ُّ َ ه‬
34. [Tugila ne matawwa weh batu] ien amban Tuhan nu si meh aa ِ ِ ‫مسومة عِند رب‬
magpapakaat [magkabaya pagkasi].
َ ‫فَأَ حخ َر حج َنا َمن ََك َن ف‬
َ ‫ِيها م َِن ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
٣٥ ‫ِني‬
35. Na pinaguwa weh kami amban lahat ien, sine sine diyalem ne
amban meh magparatsaya.
َ ‫ۡي ََ حيت م َِن ٱل ح ُم حسلم‬
٣٦ ‫ني‬ َ ‫ِيها َغ ح‬
َ ‫َف َما َو َج حدنَا ف‬
36. Na ganah kasuwa kami diyalem ne saddi amban lumah meh ِِ
Muslim si tampat ien [iye ne lumah Lut Alayhis Salaam] duk meh
anak ne dende]. َ‫ََ حَ َٓ َ ه َ ََ ُ َ حَ َ َ ح‬
37. Duk inambanan weh kami diyalem lahat ien tandain si meh aa ٣٧ ‫اب ٱۡل َِل َم‬‫وت َركنا فِيها َءاية ل َِّلِين َيافون ٱلعذ‬
tinalew si siksa sangat peddes.
‫َ ح‬ َ ‫َ ُ َ َٰٓ ح َ ح‬
38. Duk si Musa [Alayhis Salaam Essebun] Sakayi iye pinaboo weh ٣٨ ‫وَس إِذ أ حر َسل َنَٰ ُه إ ِ ََٰل ف حِر َع حون ب ِ ُسل َطَٰن ُّمبِني‬ ‫و ِِف م‬
Kami tudju Fir’aun duk meh tanda [Mu’jizat] tampal manamal.
‫َ َ َ َ َٰ َ َ ح‬ ‫ح‬ ‫ََ ه‬
39. Na pataykut iye duk meh pasandigan ne duk sundalu duk pain ٣٩ ‫ح ٌر أ حو ُم ُنون‬
ِ ‫فت َو َٰل ب ِ ُركنِهِۦ وقال س‬
ne: Asal pasisihir teed [Musa] inin atawa binelew.
ُ ‫ح‬ َ‫َ َ ح‬ َ‫ََ َ ح‬
40. Na ineddo siye weh Kami [siniksa] duk meh sundalu ne, Na ٤٠ ‫فأخذنَٰ ُه َو ُج ُنودهُۥ ف َن َبذنَٰ ُه حم ِِف ٱَلَ ِم َوه َو ُمل ِيم‬
ilayapan siye weh Kami magdiyalem tahik duk iye ley asal
kasusunan duk siyal [si panaggah ne makalandu ley].
َ ‫َوِف ََعد إ حذ أَ حر َسلح َنا َعلَ حيه ُم ٱلر‬
َ ‫يح ٱلح َعق‬
٤١ ‫ِيم‬
41. Duk si paniksa ‘Aadin [essebun] sakayi pinaboo weh Kami si siye ِ ِ ِ ِ
baliyu malaatin [dumain moo ulan atawa kaluhayahan].
42. Gana ilebbihan weh baliyuhin kemon katekkahan nen [amban aa ‫ت َعلَ حيهِ إ هَل َج َعلَ حت ُه َك ه‬
٤٢ ‫ٱلرمِي ِم‬ ‫َشء َأتَ ح‬
‫َما تَ َذ ُر مِن َ ح‬
ِ
ْ َ َ ‫َ َُ َ ح‬
ne duk pangalta], malaingkan i lupud, binubul weh ne. ٤٣ ‫ِت حِني‬ َٰ ‫ِيل ل ُه حم َت َم هت ُعوا َح ه‬ ‫و ِِف ثمود إِذ ق‬
43. Duk si paniksa Thamud sakayi pinain si siye magduhul bayah ne
kaam si tegteban ne [puwas panumbali de unta tanda Allahu
Taalahin mu’jizat Nabi Salih Alayhis Salaam].
َ ُ ُ ُ َ ‫ه‬ ‫ََ َ َح‬ َ َ ْ َ
44. Na magdayi dayi sab siye pasulang si daakan Tuhan de, Na ٤٤ ‫ف َع َت حوا ع حن أ حمرِ َرب ِ ِه حم فأخذت ُه ُم ٱلصَٰعِقة َوه حم يَنظ ُرون‬
ineddo siye weh siksa lette [puwas tellu ellew amban ien] teppet
sah siye mandang.
َ ‫ِص‬ َ ُ ْ ُ َ ََ َ ْ ُ ََ ‫َ َ ح‬
45. Na gah ne tagees de makuwat [malahihin, sakayi tekka siksain] ٤٥ ‫ين‬ ِ ِ ‫فما ٱستطَٰعوا مِن قِيام وما َكنوا منت‬

505
duk gah du siye ngandaag.
َ ‫سق‬ َ َ ْ ُ َ ‫َ ُ ه‬ ُ َ َ
46. Duk paniksa si meh aa qawman Nuh [Alayhis Salaam] dehellu pe ٤٦ ‫ِني‬ ِ َٰ ‫َوق حوم نوح مِن ق حبل ۖۡإِن ُه حم َكنوا ق حوما ف‬
[siniksa siye ilembo ilaseyan], bennal kaniyaan den meh aa
qawman pasulang. َ َ ‫ه‬ َ َ ٓ ‫َ ه‬
٤٧ ‫ٱلس َما َء بَن حي َنَٰ َها بِأ حييْد ِإَونا ل ُموس ُِعون‬‫و‬
47. Duk langitin hininang weh Kami duk meh tangan geesan duk
bennal Kami du mamaluha iyehin [sangat Kami Kawase si ien].
َ ‫ح‬ َ ‫حَ َ َ ح‬
48. Duk bulakin pinabellat weh Kami ilanu, na [Kami ne] sa hap hap ٤٨ ‫َوٱۡلۡرض ف َرش َنَٰ َها فن حِع َم ٱل َم َٰ ِه ُدون‬
Pangangandatag.
َ ‫ُ َ ح َ َحَ َح َح َ ه ُ َ َ ه‬
49. Duk amban tiyap tiyap ine ine pinapanjari weh Kami ٤٩ ‫ني ل َعلك حم تذك ُرون‬
ِ ‫ك َشء خلقنا زوج‬
َ
ِ ‫ومِن‬
maglimbang [lella dende, hap laat,diyata duk diyawa], kalu du
pain taesseb bi nali.
َ ُ َ ‫َ ْ َ ه‬
50. Na lahi kaam tudju Allahu Taala, magtawbat sabennal aku ٥٠ ‫فف ُِّر ٓوا إَِل ٱَّللِۖۡ إ ِ ِّن لكم م حِن ُه نذِير ُّمبِني‬
maesseb hadja ku [kalaatan siksa] Allahu Taala.
َ ُ َ َ َ ‫ه‬ ْ ُ ‫َ َح‬
51. Duk da hinanganun bi sarta Allahu Taala Tuhan saddi, sabennal ٥١ ‫َوَل َت َعلوا َم َع ٱَّلل ِ إِل َٰ ًها َءاخ َر ۖۡ إ ِ ِّن لكم م حِن ُه نذِير ُّمبِني‬
aku maaseb hadja ku [kalaatan siksa] Allahu Taala. َ ْ ُ َ ‫ه‬ َ َ ‫َك َذَٰل َِك َما ٓ َأ َِت هٱَّل‬
‫ِين مِن ق حبل ِ ِهم مِن هر ُسول إَِل قالوا َساح ٌِر أ حو‬
52. Kowe damikkiyan ien gana tekka si iye ne meh siye dehellu
ٌ ‫َح‬
amban meh pananaggah iyu Rasul malaingkan bissa den hadja: ٥٢ ‫ُم ُنون‬
Pasisihir atawa binelew. [Gana du pagbiddaan de]. َ ُ َ ُ ‫ح‬ ْ َ َََ
53. Weh ien ke pagpituwa pinituwa den? Atawa asal siye ien meh aa ٥٣ ‫اص حوا بِهِۦ بَل ه حم ق حوم َُاغون‬‫أتو‬

qawman makalandu panaggah den? [sambung nen: Asal meh aa


jahulaka Sali daawa den].
ُ َ ََٓ َ ‫َََه َحُ ح‬
54. Na pataykut kew amban siye [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬na gey nekew ٥٤ ‫نت ب ِ َملوم‬ ‫فتول عنهم فما أ‬
kasusunan [puwas amban pamasampay nu si siye, puwas taksil
nekew].
َ ‫نف ُع ٱل ح ُم حؤ ِمن‬
٥٥ ‫ِني‬
َ َ َٰ َ ‫ح‬ ‫َ َ ه‬
‫َوذك حِر فإِن ٱَّلِكرى ت‬
55. Duk maesseb kew [Duk kasabennalan Qur’an], sabennal
pagpaessebin makatabang [mumfaat] si meh aa magpaparatsaya.
‫ََ َ َح ُ ح ه َ ح َ ه‬
56. Duk gah Ku magpapanjari meh jinn duk manusiya, malaingkan ٥٦ ‫نس إَِل َِلَ حع ُب ُدو ِن‬‫ٱۡل‬
ِ ‫ٱۡلن و‬
ِ ‫وما خلقت‬
supaya siye magpatigupu [numba, magparambus bus] si Aku.
٥٧ ‫ون‬ ُ ‫ح ََُٓ ُ َ ُح‬ ُ‫َُٓ ُ ح‬
57. Gah Ku ngangut amban siye rizziki, duk gah Ku mikipakan si ِ ‫ما أرِيد مِنهم مِن رِزق وما أرِيد أن يطعِم‬
siye.
ُ ‫ٱلر هز ُاق ُذو ٱلح ُق هوة ِ ٱل ح َمت‬
٥٨ ‫ِني‬ َ ‫إ هن ه‬
‫ٱَّلل ُه َو ه‬
58. Sabennal Allahu Taala, Iye Sangat Pangangarizzikiin, Sangat ِ
Basagan duk Sangat Teteg [gana makadaag Iye]. ََ َ ‫ِين َظلَ ُموا ْ َذنُوبا م حِث َل َذنُوب أ َ حص‬
‫حَٰب ِ ِه حم فَل‬ َ ‫فَإ هن ل هَِّل‬
59. Na sabennal niyah ne [pangatag] iye ne meh siye manganyaya ِ ِ
ُ ‫َح َح‬
[magsakutu magma’siyatin] bahagi duse, kowe du sab bahagi ٥٩ ‫ون‬ ِ ‫جل‬ ِ ‫يستع‬
meh sawe de [pananaggah dehellu ley], na ambat Ku gey dayih
dayih de [pikisiksa duun duun, sabab gey du baluba janji ien].
َ َ ُ ‫َح ُ ه‬ ْ ََ َ ‫ََح ه‬
60. Na kasiksaan si iye meh siye pananaggah, amban ellew iye ne ٦٠ ‫وع ُدون‬ ‫ِين كف ُروا مِن يو ِم ِهم ٱَّلِي ي‬
‫فويل ل َِّل‬
panugata siyehin [si Ellew Qiyaamat].

506
ُ ‫سُ ُورةُُالطُّْوحُر‬
SURATUL AT-TUR 52

Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬


‫ٱَّلل ِ ه‬
‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

1. Sinapahan weh Allahu Taala si Punu iye ne pamoohan Ne Musa ُّ ‫َو‬


١ ِ‫ٱلطور‬
[Alayhis Salaam] magbissahin.
َ
2. Duk sinapahan weh Ne si Kitab tasulat [Iye ne Qur’an]. ٢ ‫َوك ِتَٰب هم حس ُطور‬
ُ
3. Diyalem katas tasulat [Qur’anin] tanyag. ٣ ‫ِِف َرق همنشور‬
‫َ حَح ح‬
4. Duk sinapahan du isab weh Ne si Bait Alma’moor [diyata langit ٤ ِ‫ت ٱل َم حع ُمور‬
ِ ‫وٱِلي‬
pagtatawafan meh malaikat]. ُ ‫ح‬ ‫َ ه ح‬
ِ ‫ٱلسق ِف ٱل َم حرف‬
٥ ‫وع‬ ‫و‬
5. Duk sinapahan weh Ne si sapew langkew [Iye ne pitu lapis
langit].
ُ ‫حر ٱل ح َم حس‬
٦ ِ‫جور‬ ‫َ حَ ح‬
6. Duk sinapahan weh Ne si tahik penno magtampu tampu bohe ِ ‫وٱِل‬
nen.
َ َ َ ‫إ هن َع َذ‬
7. Bennal siksa Tuhan nun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬si meh ٧ ‫اب َربِك ل َوَٰق ِع‬ ِ
pananaggain, asal paatag teed patekka.
َ َ
٨ ‫هما َُلۥ مِن داف ِع‬
8. Ganah ien makaagpangan ne [supaya gey patekka].
ٓ ‫َحَ َُ ُ ه‬
9. Si ellew hojjog ne langitin duk pagpag ne amban tampat ne. ٩ ‫ٱلس َما ُء َم حورا‬ ‫يوم تمور‬

ُ ‫ََ ُ ح‬
10. Duk anan ne meh punuhin, paleyap amban bettaran ne. ١٠ ‫ٱۡل َبال َس حۡيا‬
ِ ‫سۡي‬
ِ ‫وت‬

َ ُ‫ح‬
َ َِ‫كذ‬ َ‫ََح َح‬
11. Na kasiksaan ellew ien [Ellew Qiyaamat, tinagame] si meh siye ١١ ‫ني‬ِ ‫فويل يومئِذ ل ِلم‬
pamumuting.
َ ‫ح‬ َ ُ َ ‫ه‬
12. Iye ne meh siye si pagpamellang de [panagga de si agamahin ١٢ ‫ِين ه حم ِِف خ حوض يَل َع ُبون‬
‫ٱَّل‬
maglami lami pe siye] pagkalolaan de hadja.
َ َ َ َ ُّ
13. Si ellew iluhuran ne siye tudju Narka Jahannam iluhuran ١٣ ‫يَ حو َم يُ َدعون إ ِ ََٰل نارِ َج َه هن َم د ًَّع‬
ginagahan.
َ َ ُ ُ ‫ار ٱلهِت ُك‬
١٤‫نتم ب ِ َها تكذِبُون‬ ُ ‫َهَٰ ِذه ِ ٱنله‬
14. [Pinain si siye]: Inin ne Narka iye bakas pinuting bi si Dunyahin. ِ

َ ُ ‫َ َ ح ٌ َ َٰ َ ٓ َ ح َ ُ ح َ ُ ح‬
15. [Siksa inin ne ke] pinain bi sihir bakas [inaka si Qur’anin] atawa ١٥ ‫ِصون‬
ِ ‫أفسِحر هذا أم أنتم َل تب‬
gah ien kite bi?
َ ‫ح َح َ َ ح ُ ْٓ َح َ َ ح ُ ْ ٓ َ ُ ه ُح‬
16. Paasek ne kaam Narka, na magsandal kaam atawa gey kaam ‫َبوا َس َوا ٌء َعل حيك حمۖۡ إِن َما َت َز حون َما‬
ِ ‫ٱصلوها فٱص َِبوا أو َل تص‬
َ ُ َ ُ
magsandal, Sali du ien [masi du kaam siniksa], bennal iye du ١٦ ‫كن ُت حم ت حع َملون‬
tinumbasan si kaamin iye bakas hininang bi malaatin.

507
17. Bennal iye ne meh siye aa magmatalew [si Tuhan den] diyalem َ ‫ه‬ َ ‫إ هن ٱل ح ُم هتق‬
١٧ ‫ِني ِِف َجنَٰت َونعِيم‬ ِ
meh Surgah magdapa dapa weh meh ni’mat panumbas siyehin
[sabab panuney de daakanin paninggal de panglanganin].
١٨ ‫حي ِم‬ َ ‫اب ح‬
ِ ‫ٱۡل‬ َ ‫ني ب َما ٓ َءاتَى َٰ ُه حم َر ُّب ُه حم َو َوقَى َٰ ُه حم َر ُّب ُه حم َع َذ‬
َ ِ َٰ ‫َف‬
18. Magkegkeg siye kahapan si iye panumbas siye Tuhan den ِ ‫ك ِه‬
[amban meh buwa kayu], duk pinalappas siye weh Tuhan den
amban siksa Narka.
َ ُ َ ُ ُ َ ُۢ َ ٓ َ ْ ُ َ ‫ُ ُ ْ َ ح‬
19. [Pinain si siye]: Mangan ne kaam duk nginum kaam magduhul ١٩ ‫نت حم ت حع َملون‬‫ُكوا وٱۡشبوا هن ِيا بِما ك‬
bayah, sabab iyu ne tumbas bakas hininang bi [mahap si
Dunyahin].
َ ُ
٢٠ ‫َسر هم حصفوفةِۖ َو َز هو حج َنَٰ ُهم ِِبُور عِني‬ َٰ َ َ ‫ني‬
ُ ُ ‫لَع‬ َ ِ‫ك‬ ‫ه‬
ِ ‫ُمت‬
20. Pasarey sarey pe siye saosa si meh kantil de magdalan dalan, duk
pinaandahan pe siye weh Kami si meh birarali. [Hur Al’een].
ُ ‫َ َٰ َ ح َ ح‬ ُ ‫ْ ه‬ َ ‫َو هٱَّل‬
21. Duk iye ne meh siye magparatsaya sampurna duk patuhut si siye ‫ۡلق َنا ب ِ ِه حم ذرِ هي َت ُه حم‬ ‫ِين َء َام ُنوا َوٱت َب َع حت ُه حم ذرِ هي ُت ُهم َِإِيمن أ‬
َ ‫ٱمرِٕۢي ب َما َك َس‬ ‫َ ح ُ ُّ ح‬ َ َ ‫َ َ ٓ ََحَ ُ ح‬
meh tubu den si pagparatsaya, Na gey hilangan Kami meh ‫ب‬ ِ ِ ‫وما أتلنَٰهم مِن عمل ِ ِهم مِن َشء ِۚ ك‬
tumbas hinang den bisan daahat, tiyap tiyap ginhawa baran si ٢١ ‫َرهِني‬
hinang ne sumanda [lumekket]. َ
َ ‫ح‬ ‫َوأ حم َد حد َنَٰ ُهم ب َفَٰك َِهة َو َ ح‬
٢٢ ‫ۡلم م هِما يَش َت ُهون‬
22. Duk patambahan Kami siye duk buwa kayu duk meh isi [sapi, ِ
unta, kenna, manuk manuk] amban meh kaseeban den. ‫َ َ َح‬ ‫َ َ َ َٰ َ ُ َ َ َ ح ه َ ح‬
23. Kaniya kaniya siye ngeddo basu [ginis baparapa isi nen amban ٢٣ ‫ِيها َوَل تأث ِيم‬ ‫ِيها كأسا َل لغو ف‬ ‫يتنزعون ف‬
meh alaq] gana bissa tebba sasab [jumatu sabab panginum de
ley] diyalem Surgah gana bisan laat [takabtang de]. ‫ه ََه ُح ُ ح‬ ‫ح‬ َ ُ
24. Duk maglibutan si siye meh makanak bataan den, kowe hantang ٢٤ ‫۞و َي ُطوف َعل حي ِه حم غِل َمان ل ُه حم كأن ُه حم لؤلؤ همك ُنون‬
َ

mussa pinalihara [sahaya paluwehan den magsinglap]. َ


َ ُ ٓ َ َٰ َ َ ‫َوأ حق َب َل ََ حع ُض ُه حم‬
٢٥ ‫لَع ََ حعض يَت َسا َءلون‬
25. Duk paharap ne kasinduwehanin si meh kasinduwehan
magtilew tinilew [kahalan de si Dunyahin, maghagas hagas meh
ilabeyan den]. َ ‫ِف أَ حهل َِنا ُم حشفق‬
٢٦ ‫ِني‬ ٓ ِ ‫قَال ُ ٓوا ْ إِنها ُك هنا َق حب ُل‬
ِ
26. Pain de: Bennal kami kaniyaan kamihin si meh ahli kami nalew
kaw siye siniksa.
‫اب ه‬
٢٧ ‫ٱلس ُمو ِم‬ َ ‫ٱَّلل َعلَ حي َنا َو َوقَى َٰ َنا َع َذ‬
ُ ‫َف َم هن ه‬
27. Na tinimbul kami weh Allahu Taala duk kaampunan Ne] duk
pinalappas kami weh Ne amban siksa Jahannam makalaksun.
ُ ‫ٱلرح‬
٢٨ ‫ِيم‬ ُّ َ ‫إنها ُك هنا مِن َق حب ُل نَ حد ُعوهُ ۖۡ إنه ُهۥ ُه َو ٱلح‬
‫َب ه‬
28. Bennal kami kaniyaan kamihin tagna, maku kami si Iye ِ ِ
[Tunggal,magpatigupu] sabennal Iye Sangat Hap Sangat Maase.
‫َ َح‬ َ َ
٢٩ ‫ت َربِك بِكاهِن َوَل ُم ُنون‬ ‫فَ َذك حِر َف َما ٓ أَ َ ح‬
29. Na maesseb kew [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬sabab dumain kew si ni’mat ِ ‫نت بِن ِع َم‬
Tuhan nu magpapayam payam duk dumain kew binelew.
َُ‫َح َ ح‬ ُ ‫هََه‬ َ َ ُ َُ ‫َح‬
30. Atawa weh pain meh pananaggain: Pashishiir iye, jaghan te bi ko, ٣٠ ‫ون‬
ِ ‫أم يقولون شاعِر نَتبص بِهِۦ ريب ٱلمن‬
kamatey nen.
َ ‫َتبص‬ َ ‫ح‬ ُ َ َ َ ْ ُ ‫ُح َ ه‬
31. Bissahun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬ngagad kaam [pajaga] sabab ٣١ ‫ني‬ ِ ِ َ ‫قل ت َربصوا فإ ِ ِّن معكم م َِن ٱل ُم‬
bennal aku amban meh pangangad [jaga].
َ ُ َ ُ ََٓ َ َ ُ ‫َ َح‬
32. Weh dinaak siye weh meh pikilan de si [pagpain de weh ٣٢ ‫أ حم تأ ُم ُره حم أ ححل َٰ ُم ُهم ب ِ َهَٰذا أ حم ه حم ق حوم َُاغون‬

508
magpayam payam Rasul ‫ ﷺ‬atawa binelew] atawa asal siye ne
teed ien meh aa pananaggah manamalin?
َ ‫ه ح‬ َ ََ َ ُ ُ َ
33. Atawa pain de: Weh hinang hinang bissa hadja [Rasul ‫ﷺ‬ ٣٣ ‫أ حم َيقولون تق هو َُلۥ بَل َل يُؤم ُِنون‬
Qur’anin] sumaguwa iye matoohin, asal gey siye ien
magparatsaya.
َ ‫فَلح َي حأتُوا ْ ِبَدِيث م حِثلِهِۦٓ إن ََكنُوا ْ َص َٰ ِدق‬
٣٤ ‫ِني‬
34. Na ambat siye maguwa bissa kowe hantang Qur’an inin bang ِ ِ
kaniyaan den asal sampurna bennal aka den [amban bissa hadja
Rasul ‫ ﷺ‬Qur’anin].
َ ُ َ ‫َح ُ ُ ْ ح َح َ ح َ ُ ح‬
35. Atawa pinapanjari siye amban gah niyah Pamamapanjari, atawa ٣٥ ‫َشء أ حم ه ُم ٱلخَٰل ِقون‬ ‫ۡي‬
ِ ‫أم خل ِقوا مِن غ‬
siye magpapanjarihin [Meh pananaggah ien]?.
َ ‫ه‬ َ َ‫ح‬ َ َ ‫أَ حم َخلَ ُقوا ْ ه‬
36. Atawa weh siye ke magpapanjari meh langit duk bulakin? ٣٦ ‫ت َوٱۡلۡرض بَل َل يُوق ُِنون‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
Sumaguwa gah ien takannal de [Asal dumain teed, sabab gana
gees gees de]. ‫َ َ ُ ح‬ ٓ َ ُ َ ‫َح‬
َ
37. Weh lai ke si siye meh pondohan Tuhan nun [ amban rizziki duk ٣٧ ‫ِنده حم خ َزائ ِ ُن َربِك أ حم ه ُم ٱل ُمص حَۜي ِط ُرون‬
‫أم ع‬
pagnabi Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬atawa niya si siye si kengkeman de
tasabbut ien [bahagi bahagi de si kabayaan de]? ‫َح ح‬
‫ح‬ َ ُ َ ‫ه َح‬ َ ‫َح‬
38. Atawa weh niyah ke haren de, pakalehan de [magdiyata langit, ‫ت ُم حس َت ِم ُع ُهم ب ِ ُسل َطَٰن‬
ِ ‫أم ل ُه حم ُسلم يست ِمعون فِيهِِۖ فل َيأ‬
bissa meh malaikat] na ambat moo iye makakale amban siyehin ٣٨ ‫ُّمبِني‬
tanda sangat tampal [bang asal bennal aka den].
َ ‫َ ح َ ُ ح َ َ َٰ ُ َ ُ ح‬
39. Atawa weh si Allahu Taala meh anak dendehin ubus si kaam sab ٣٩ ‫ت َولك ُم ٱِلَ ُنون‬ ‫أم َل ٱِلن‬
meh anak lellahin [asal gana kabennal ne meh tokoran bi iyu]? َ َُ ‫َح َح‬
َ ُ َ‫ح‬ ‫ح‬ َ
40. Atawa pamakuhan nu siye ien tumbas [tangdan si pagpasaplag ٤٠ ‫سل ُه حم أ حجرا ف ُهم مِن همغ َرم ُّمثقلون‬ ‫أم ت‬
nu iyu Oh Rasul Allah ‫ ]ﷺ‬na siye ley si utang de kabohatan
manamal [Gastuhan de duk hadja kew pareheng, sabab kabunsi
de si bissa nun].
َ ‫ح‬ َ ُ ‫َح َ ُ ُ حَح‬
41. Atawa weh katauhan ke [meh siye pananaggah ley] matapukin? ٤١ ‫ب ف ُه حم يَك ُت ُبون‬ ‫أم عِندهم ٱلغي‬
Na billai panulatan de [supaya kew daagan de Oh Rasul ‫?]ﷺ‬
َ ُ َ‫َح ُ ُ َ َح َ ه َ َ َ ُ ْ ُ ُ ح‬
42. Atawa bayah siye ien ngandagey [kau duk agama Islamin ne]? Na ٤٢ ‫ِيدون‬
‫أم يرِيدون كيداۖۡ فٱَّلِين كفروا هم ٱلمك‬
iye meh siye managgain siye du balik balik tadageyin
[kaakkalanin].
َ ُ ‫َ ح َ ُ ح َ َٰ ٌ َ ح ُ ه ُ ح َ َٰ َ ه َ ه ُ ح‬
43. Atawa weh niyah ke ien Tuhan de [pagpatigupuan de] saddi ٤٣ ‫ّشكون‬
ِ ‫أم لهم إِله غۡي ٱَّلل ِ سبحن ٱَّلل ِ عما ي‬
amban Allahu Taala, Mahasutsi Allahu Taala amban pagsakutu
de ien.
ُ َ ‫ٱلس َمآءِ َساق ِطا َي ُقولُوا ْ َس‬
٤٤ ‫حاب هم حركوم‬ ‫ِإَون يَ َر حوا ْ ك حِسفا م َِن ه‬
44. Duk bang siye meh pananggah ley makakite sopek amban diyata
langit labo si siye, pain de hadja: gabun magkebbeng [magboo
ulan]. ‫ه‬
َ ُ ْ َُ ‫ََحُ ح َ ه‬
45. Na pasagarun siye [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬subey ne tadugpak de ٤٥ ‫ِت يُلَٰقوا يَ حو َم ُه ُم ٱَّلِي فِيهِ يُ حص َعقون‬
َٰ ‫فذرهم ح‬
tekka si siye ellew iye kapinunungan den [gey makasayu sabab

509
siksa si kamatey de].
َ ُ َ ُ ‫َحَ َ ُ ح َ حُ ح َح ُ ُ ح َ ح ََ ُ ح‬
46. Ellew gey ne makatabang si siye pangandagey den bisan daahat ٤٦ ‫نِصون‬ ‫يوم َل يغ ِّن عنهم كيدهم شيا وَل هم ي‬
duk gey ne siye tinimbul.
َ ُ ََ ‫ه ه َ َ َُ ْ َ َ ُ َ َ َ ََ ه َ ح‬
47. Duk bennal niyah ne [tinagame] si iye ne meh siye ‫َثه حم َل‬ ‫ِإَون ل َِّلِين ظلموا عذابا دون ذَٰل ِك ولَٰكِن أك‬
َ َ
[panganganyaya ley] magsasakutu ley siksa [kagetem pitun ٤٧ ‫َي حعل ُمون‬
tahun, duk katutew si Bonoh Badr] saddi pe amban damikkiyan
ien, sumaguwa kahekkahan den gey katauhan de [bisan du siye
tekkahan siksa ne si Dunya].
َ ‫َ َ ه َ َ ح‬ ‫َ ح ح ُ ح‬
48. Duk magsandal kew [magsabar Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬si gantaan ‫ۡلك ِم َربِك فإِنك بِأع ُين َِنا ۖۡ َو َسب ِ حح ِِبَ حم ِد َربِك‬ ِ ‫وٱص َِب‬
ُ ‫ني َت ُق‬
٤٨ ‫وم‬ َ ‫ح‬
kabayaan Tuhan nun, sabennal kau diyalem pamayam ِ
pamalihara Kami kew, duk mudji kew si sanglitan Tuhan nu
sakayi kew nengge [nambahayang Fardu].
ِ ‫ج‬ ‫َ َ هح َ َ ح ُ ح‬
ُ ُّ‫ِإَود َب َٰ َر ٱنل‬
49. Duk amban meh sangem, na pudjihun Tuhan nun duk puwas ٤٩ ‫وم‬ ‫ومِن ٱَل ِل فسبِحه‬
amban pataykut potean [hati nen ellew sangem, salung kohap
patattap kew si panasbihan].

ُ ‫َّجم‬
ْ ‫سُ ُورةُُالن‬
SURATUL AN-NAJM 53

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

َٰ ‫ج ِم إ ِ َذا َه َو‬
١‫ى‬ ‫َوٱنله ح‬
1. Sinapahan weh Allahu Taala si potean apabila ne lanyap.

2. Gah lepas sawe bi iyu [Muhammad ‫ ﷺ‬amban kasabennalan] duk َٰ ‫ك حم َو َما َغ َو‬
٢‫ى‬
ُ ُ َ ‫َ َ ه‬
‫ما ضل صاحِب‬
gah pasape.
3. Duk gey iye missa amban kabayaan hawa nafsu ne. َٰٓ ‫َو َما يَن ِط ُق َعن ٱل ح َه َو‬
٣‫ى‬ ِ
‫ه‬
4. Malaingkan iye binissa ne ien [Qur’an ne ke atawa Sunnat َٰ َ ُ‫إ ِ حن ُه َو إَِل َو حۡ ي‬
٤ ۡ‫و‬
Hadeeth] Wahi ien pinaturun [Amban Allahu Taala].

5. Tinoan iye weh [Malaikat] sampurna kabasag nen, [Iye ne si Jibril َٰ ‫ِيد ٱلح ُق َو‬
٥‫ى‬ ُ ‫َع هل َم ُهۥ َشد‬

Alayhis Salaam].
‫ُذو م هِرة فَ ح‬
َٰ ‫ٱس َت َو‬
٦‫ى‬
6. Hap pamikil nen duk pened baran nen, na hangkan iye basagan
manamal.
َ ُ
7. Teteg iye diyata kahayangan [lapat mahawanin si bantuk َٰ َ ‫َو ُه َو ب ِ حٱۡلفُق حٱۡل ح‬
٧ ‫لَع‬ ِ

510
kapamapanjari iye asal asalin sakayi inangut weh Rasul ‫ﷺ‬
mikipakite asal hadjehan nen].
‫ُ ََ َ ه‬
8. Puwas ien patapit [si Jibril Alayhis Salaam] sarta patapit pe ٨ ‫ث هم دنا ف َت َد ََٰل‬
namba.
َ َ ‫ََ َ َ َ َحَح‬
9. Na sampay tapitan nen, kowe belog pana atawa labi pe billai. َٰ َ ‫ني أ حو أ حد‬
٩ ‫ّن‬ ِ ‫فَّكن قاب قوس‬
َ َ َ ‫ََح‬
10. Na pangawahi weh Allahu Taala pusi Jibril [Alayhis Salaam] iye َٰ َ ‫ۡ إ ِ ََٰل َع حب ِده ِۦ َما ٓ أ حو‬
١٠ ۡ َٰٓ ‫فأو‬
ganta pinaturun pusi Rasul ‫]ﷺ‬in. َ ُ َ ُ‫َ َ َ َ ح‬
َٰٓ ‫اد َما َرأ‬
11. Gey muting pangateyan [Rasul ‫ ]ﷺ‬si takite nen. ١١ ‫ى‬ ‫ما كذب ٱلفؤ‬
َ
َٰ َ َ ‫أ َف ُت َم َٰ ُرونَ ُهۥ‬
َٰ ‫لَع َما يَ َر‬
١٢ ‫ى‬
12. Na weey kaam masuwey si iye takite nen?
ُ
َٰ ‫َولَ َق حد َر َءاهُ نَ حزلَ ًة أ حخ َر‬
١٣ ‫ى‬
13. Duk sabennal bakas takite [weh Rasul ‫ ﷺ‬Jibril Alayhis Salaam si
kariasali pamapanjari iyehin balik si sangem pag-isra nen].
١٤ ‫ِه‬ َ ‫ِند س حِد َرة ِ ٱل ح ُم‬
َٰ َ ‫نت‬ َ ‫ع‬
14. [Takite ne Jibrail] lai si Sidrat Almuntaha [kayu si bihing Surgah,
gey kapabutasan Malaikat]. ‫ح‬
15. Lai si Sidrat Almuntaha, Surgah pamolean [meh malaikatin duk َٰٓ ‫ِند َها َج هن ُة ٱل ح َمأ َو‬
١٥ ‫ى‬ َ ‫ع‬

meh nyawa aa mashaheed duk meh magmatalewin].


َٰ َ ‫ٱلس حد َرةَ َما َي حغ‬ َ ‫ح ح‬
16. Sakayi katalungan Sidrahin [weh sahaya Allahu Taala] na asal ١٦ ‫َش‬ ِ ‫إِذ َيغَش‬
lapat teed iye.
َ َ َ
ُ َ َ‫اغ حٱِل‬
17. Gah pasape pamayam [Rasul ‫ ]ﷺ‬duk gah lipat [si takite nen, َٰ َ َُ ‫ِص َو َما‬
١٧ ‫غ‬ ‫ما ز‬
teppet du sahaya].
َ‫كح‬
َٰٓ ‫َب‬ ُ ‫َ َ ح َ َ َٰ ح َ َ َٰ َ ح‬
18. Sabennal makakite iye amban meh tanda Tuhan ne mahadjehin ١٨ ‫ى‬ ‫ت ربِهِ ٱل‬
ِ ‫لقد رأى مِن ءاتَٰي‬
[Iye ne si Jibril si bantuk ne asal matoohin].
َٰ ‫ت َوٱلح ُع هز‬ ‫َََ َحُ ُ ه‬
َ َٰ ‫ٱلل‬
19. Akahanun bi Ku ko iye meh [Hininang bi Tuhan iyu Oh kaam ١٩ ‫ى‬ ‫أفرءيتم‬
meh Quraish Makka] si Lat duk Uzza. ُ‫ح‬
20. Duk Manat si katellu saddi pe [iye hinang bi kaputingan iyu]. َٰٓ ‫اثلَ َة ٱۡل حخ َر‬
٢٠ ‫ى‬ َ
ِ ‫َو َم َن َٰوة ٱثله‬
ُ‫ََ ُ ه َ َ ح‬
21. Weh si kaam [meh anak kaseeban bin meh] lellahin duk si Allahu َٰ َ ‫ٱَّلك ُر َو َُل ٱۡل‬
٢١ ‫نث‬ ‫ألك ُم‬
Taala [meh anak gey kaseeaban bin] dendehin [Oh Kaam meh
pananaggah]?
َ ‫ح‬
َ ِ‫ك إذا ق حِس َمة ض‬
َٰٓ ‫َي‬
22. Damikkiyan ien pagbahagi anyaya [pagbahagi bi ien] Oh kaam ٢٢ ‫ى‬ ِ ‫ت ِل‬
meh aa Magsasakutu.
ََ َ ٓ ‫ح َ ه ٓ َ ح َ ٓ َ ه حُ ُ َ ٓ َ ُ ح َ َ َُٓ ُ ه‬
23. Gana meh pinain bi ien [Lat, Uzza duk Manat], malaingkan meh ‫نزل‬ ‫إِن ِه إَِل أسماء سميتموها أنتم وءاباؤكم ما أ‬
َ ‫ح‬
ُ ُ َ ‫َه ُ َ ه ه ه َ َ َح‬ َ‫ُ ح‬ َ ُ‫ه‬
alen hadja inalenan weh bi [hinang hinang bi gana kabennal ne] ۡۖ ‫ٱَّلل بِها مِن سلطَٰ ِۚن إِن يتبِعون إَِل ٱلظن وما تهوى ٱۡلنف‬
‫س‬
kaam duk meh matattoe bin [mag alenin], gah magpaboo Allahu ٢٣ ‫ى‬َٰٓ ‫َولَ َق حد َجا ٓ َء ُهم مِن هرب ِه ُم ٱل ح ُه َد‬
ِ
Taala si ien wahi, gana tuhut de malaingkan kannal hadja duk
meh hawa nafsu de, Bu sabennal siye ley bakas ne siye

511
katekkahan amban Tuhan de toh [paesseb]. َ
َٰ َ ‫أ حم ل ح َِِل‬
َٰ ‫نس ِن َما َت َم ه‬
٢٤ ‫ّن‬
24. Duk gey tadawhat manusiyain iye inangan angan nen?
َ ُ‫ح‬
25. Na si Allahu Taala du [dapu] Akhirat duk Dunyahin [Duhulan Ne َٰ ‫فَل هِلهِ ٱٓأۡلخ َِرةُ َوٱۡل‬
٢٥ ‫ول‬
sine sine kabayaan Ne].
‫ه َ َ َ ُح َ َ َُُ ح َ حً ه‬ َ ‫ه‬ ََ
26. Duk piye hadja amban Malaikat diyata meh langit, gey ‫يا إَِل ِم ُۢن‬‫ت َل تغ ِّن شفَٰعتهم ش‬ ِ َٰ ‫۞وكم مِن ملك ِِف ٱلسمَٰو‬
makatabang [shafaat] panimbul den, malaingkan subey puwas ٢٦ ‫َض‬ ُ ‫ََ حع ِد أَن يَأح َذ َن ه‬
َٰٓ َ ‫ٱَّلل ل َِمن ي َ َشا ٓ ُء َو َي حر‬
amban panug Allahu Taala si sine sine kabayaan Ne duk
paglillaan Ne.
َ َ َ َ َٰٓ َ َ ‫َ َ ُ َ ُّ َ ح‬ َ ‫ه ه َ َ ح‬
27. Sabennal iye ne meh siye gey magparatsaya si Ellew Akhirat, asal ‫لئِكة ت حس ِم َية‬‫ِين َل يُؤم ُِنون بِٱٓأۡلخِرة ِ ليسمون ٱلم‬‫إِن ٱَّل‬
ُ‫ح‬
alenan de teed meh Malaikatin kowe alen dende [Pain de meh َٰ َ ‫ٱۡل‬
٢٧ ‫نث‬
anak Allahu Taala dende].
‫ه ه َ ح‬ ‫ه َ ه ه‬ ‫ح‬ َ
28. Bu gah ien niyah panghati de si ien amban Kitab duk toh ‫َو َما ل ُهم بِهِۦ م حِن عِلمِۖ إِن يَتب ِ ُعون إَِل ٱلظ هنۖۡ ِإَون ٱلظ هن َل ُيغ ِّن‬
malaingkan nuhut hadja siye takannal den, Duk bennal kannalin ‫َ حَ َ ح‬
٢٨ ‫ٱۡل ِق شيا‬ ‫مِن‬
asal ganah katoo ne bisan daahat.
‫ح َ َ َ ح ُ ح ه ح َ َ َٰ َ ُّ ح‬ ‫َ ه‬ ‫ََ ح ح‬
29. Na pataykut kew amban sine sine naykutan paesseb Kamihin ٢٩ ‫ٱلن َيا‬ ‫فأع ِرض َعن همن ت َو َٰل َعن ذِك ِرنا ولم ي ِرد إَِل ٱۡليوة‬
[Qur’an] duk gana kabayaan ne malaingkan kaellum Dunya du
hadja [Duk parasahan kalanaban ne hadja].
‫َ ه‬ َ‫َ ُ َ ح‬ ‫ح ح ه‬ َُ َ َ
30. Damikkiyan ien du hadja taabut abut pangadji den [teppet du ‫ذَٰل ِك َم حبلغ ُهم م َِن ٱلعِل ِ ِۚم إِن َر هبك ه َو أعل ُم ب ِ َمن ضل َعن‬
‫ََُ َ حَُ َ ح‬
َٰ ‫ٱه َت َد‬
hadja si Dunya], Bennal Tuhan nun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬Iye ٣٠ ‫ى‬ ‫َسبِيلِهِۦ وهو أعلم بِم ِن‬
sangat makahatihin si sine sine lepas amban lan [agama Ne] duk
Iye Sangat Makahati si sine sine katoan.
ْ ََ َ ‫َ ح َ ه‬ َ‫ح‬ َ َ ‫َو ِ هَّلل ِ َما ِف ه‬
31. Duk si Allahu Taala du iye si meh langit duk si meh bulakin ‫سـُوا ب ِ َما‬
َٰٓ ‫ۡرض َِلج ِزي ٱَّلِين أ‬ ِ ‫ت َو َما ِِف ٱۡل‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ
َ ‫ح‬ ُ ‫َ ُ ْ ََ ح َ ه َ َ ح َ ُ ْ ح‬
[sampurna pagbayah bayain tattap si Iye], supaya tumbasan Ne ٣١ ‫ع ِملوا ويج ِزي ٱَّلِين أحسنوا بِٱۡلسّن‬
iye ne meh siye maghinang laatin si bakas hinang den [kalaatan]
duk tumbasan Ne du sab iye meh siye magpahapin duk kahapan
[Surgah].
َ ‫ه‬ ‫َ ه ه‬ َ ‫ه َ َ ح َ ُ َ َ َ َٰٓ َ ح ح ح‬
32. Iye ne meh siye ilian weh de meh duse mahadjehin [Upama meh ‫ٱۡلث ِم َوٱلف َو َٰحِش إَِل ٱلل َم َم إِن َر هبك‬
ِ ‫ٱَّلِين َيتن ِبون كبئِر‬
‫ح‬ َ‫َ ح‬ ُ َ َ َ ‫ح‬ ُ َ‫ُ َ ح‬ ‫ح ح‬
duse taga had duk tunggah siksa si Akhirat] duk meh malemmiin ‫ۡرض ِإَوذ‬ ِ ‫َوَٰس ُِع ٱل َمغف َِرة ِِۚ ه َو أعل ُم بِك حم إِذ أنشأكم مِن ٱۡل‬
ُ ُ ُ َ ْ ُّ ُ َ َ ُ ُ ‫نت حم أَ ه‬ ُ َ‫أ‬
[kowe zina, liwat duk panokod meh dende muslim tintul si ‫ون أ هم َهَٰت ِك حمۖۡ فَل ت َزك ٓوا أنف َسك حمۖۡ ه َو‬ ُُ
ِ ‫جنة ِِف َط‬ ِ
َ َ
agama de buh gah tahinang de] malaingkan bang meh duse diki َٰٓ َ ‫أ حعل ُم ب ِ َم ِن هٱت‬
٣٢ ‫َّق‬
du, sabennal Tuhan nun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬Sangat luha
kaampunan Nen, Iye du labi makahati kaamin sakayi kaam
papanjari Ne amban bulak duk sakayi kaniyaan bin bahu pe
nagna manjari nakanak diyalem betteng meh sai bi, na daa sutsi
ginhawa baran bin [aka bi weh hap kaam], Allahu Taala Sangat
makahati sine sine labi magmatalew duk managgain. ‫َََ َح َ ه َ ه‬
33. Kite nu ke [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬iye mapataykut amban agama ٣٣ ‫ت ٱَّلِي ت َو َٰل‬ ‫أفرءي‬

512
Islamin?
‫ََ ح‬
َٰٓ ‫ك َد‬ َ ‫َ ح‬
34. Duk ngurung hadja daddali [si iye aa kannal nen weh tatimbul ٣٤ ‫ى‬ ‫َوأع َط َٰ قل ِيَل وأ‬
ne iye amban siksa] puwas ien halihan ne du.
َٰٓ ‫ب َف ُه َو يَ َر‬
٣٥ ‫ى‬ ‫َ َُ حُ حَح‬
35. Weh niyah ke ien panghati ne si pakaradjaan tapuk, ubus pain ِ ‫أعِندهۥ عِلم ٱلغي‬
ne takite ne? [Bu asal gana teed]
ُ ‫أَ حم ل َ حم يُنَ هبأح ب َما ِف ُص‬
َٰ َ ‫ح ِف ُم‬
٣٦ ‫وَس‬
36. Atawa weh gah ke iye bakas kaakahan si Suhuf Musa Alayhis ِ ِ
Salaam [Taurat] nen?
َٰٓ ‫ِيم هٱَّلِي َو ه‬
٣٧ ‫ِف‬ َ ‫ِإَوبح َرَٰه‬
37. Duk [Sampu suhuf Ibrahim Alayhis Salaam] iye asal manuneyin?
ُ َ
38. Weh asal gey teed tapalalin kasaan ginhawa baranin si saddi َٰ ‫أ هَل تَز ُر َواز َرة و حز َر أ حخ َر‬
٣٨ ‫ى‬ ِ ِ ِ
baran.
‫ََ هح َ ح َ ه‬
39. Duk ganah du [panumbas] manusiyain, malaingkan iye du kowe َٰ َ ‫نس ِن إَِل َما َس‬
٣٩ ‫َع‬ َٰ ‫وأن ليس ل َِِل‬
bakas hininang nen.
َ
40. Duk bennal hinang nen, asal song du teed pinakite [tinumbasan َٰ ‫َوأ هن َس حع َي ُهۥ َس حو َف يُ َر‬
٤٠ ‫ى‬
si iye si Ellew Akhirat].
َ‫ح‬
41. Puwas ien tinumbasan manusiyain tumbas jukup, tuney. ٤١ ‫ِف‬ َ ‫ُث هم َُيح َزى َٰ ُه ح‬
َٰ َ ‫ٱۡل َزا ٓ َء ٱۡل حو‬

42. Duk bennal tudju Tuhan nu du [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬kahinapusan َٰ َ ‫نت‬ َ َ َٰ َ ‫َ َ ه‬


َ ‫ك ٱل ح ُم‬
٤٢ ‫ِه‬ ِ ‫وأن إَِل رب‬
pamoleanin [si Ellew Qiyaamat].
َ َ َ َ ‫ََهُ ُ َ َ ح‬
43. Duk sabennal Iye du magpasaye [ngurung kasinnahan] duk ٤٣ َٰ ‫حك َوأبحك‬‫وأنهۥ هو أض‬
magpatangisin [ngurung kasusehan]. َ َ ََ ُ ُ‫ََه‬
44. Duk sabennal Iye du [Allahu Taala] tattap magmpapatey duk ٤٤ ‫ات َوأ حح َيا‬ ‫وأنهۥ ه َو أم‬
magpapakellumin.
ُ ‫ََهُ َ َ َ ه ح َ ح ه َ ح‬
45. Duk sabennal pinapanjari weh Ne maglimbang lella duk dende. َٰ َ ‫ٱَّلك َر َوٱۡل‬
٤٥ ‫نث‬ ‫ني‬
ِ ‫وأنهۥ خلق ٱلزوج‬

46. Amban bohe [de duwangan] magkebbeng apabila ne pasumpit َٰ َ ‫مِن ُّن حط َفة إ ِ َذا ُت حم‬
٤٦ ‫ّن‬
diyalem betteng.
ُ َ ‫ََ ه َ َح ه‬
47. Duk sabennal si Iye du pagpakellum balikin [si Ellew Qiyaamat]. َٰ ‫ٱلن حشأةَ حٱۡل حخ َر‬
٤٧ ‫ى‬ ِ‫وأن عليه‬
َ َ ‫ََهُ ُ َ ح‬
48. Duk sabennal Iye du magpadaya [ipun Ne sine kabayaan Ne] duk ٤٨ ‫ّن‬ َٰ َ ‫ّن َوأ حق‬
َٰ ‫وأنهۥ ه َو أغ‬
padapuan Ne pe siye. َ
َٰ ‫َوأنه ُهۥ ُه َو َر ُّب ٱلش حِع َر‬
٤٩ ‫ى‬
49. Duk sabennal Iye du Tuhan Shi’ra hin [potean sahaya manamal,
sinumba weh meh Arab Jahiliya].
َ ُ‫ح‬ َ َ ‫ََهُ ٓ َ ح‬
50. Duk sabennal ilarak weh Ne [siniksa] ‘Aad tagna pe. َٰ ‫ك ََع ًدا ٱۡل‬
٥٠ ‫ول‬ ‫وأنهۥ أهل‬
َ َْ ُ َ َ
51. . [Damikkiyan larak Ne du sab siniksa] qawman Salihin iye ne َٰ َ َ‫ودا َف َما ٓ أ ح‬
٥١ ‫َّق‬ ‫وثم‬
Thamud, nah gana lebbihan Ne.
َ َ ْ
52. Duk aa qawman Nuh [larak Ne du sab siniksa] matuu ley, sabab َٰ َ ُ‫َوقَ حو َم نُوح مِن َق حب ُل ۖۡإ ِ هن ُه حم ََكنُوا ُه حم أ حظلَ َم َوأ ح‬
٥٢ ‫غ‬
bennal siye ien kaniyaan den siye ne tamanan pissoko duk
pananaggah.

513
َ َ َ ‫َ حُ ح‬
53. Duk [Ilarak du sab siniksa aa duk tampat qawman Lut in] َٰ ‫ِك َة أ حه َو‬
٥٣ ‫ى‬ ‫وٱلمؤتف‬
binaliskat.
54. Na ilekkeban qawmanin [hininang amban diyatain diyawa duk َٰ ‫َف َغ هشى َٰ َها َما َغ ه‬
٥٤ ‫َش‬
hininang amban diyawain diyata].
َ َ َِٓ َ َ َ
َ ‫ك َت َت َم‬
َٰ ‫ار‬
55. Na ine pe Oh kew manusiya amban meh ni’mat Tuhan nu ٥٥ ‫ى‬ ِ ‫فبِأ ِي ءاَلء رب‬
pagkutu kutuan nun?
َ ُ‫ح‬
56. Iye Muhammad ‫ ﷺ‬Nabi kowe du sab meh Nabi dehelluhin, َٰٓ ‫َهَٰ َذا نَذِير م َِن ٱنلُّ ُذرِ ٱۡل‬
٥٦ ‫ول‬
[ngaka ngaka kalaatan siksa].
َُ َ َ
57. Na ngatapit ne pain Qiyamatin. ٥٧ ‫ت ٱٓأۡلزِفة‬
ِ ‫أزِف‬
ٌَ َ ‫ه‬
٥٨ ‫ون ٱَّلل ِ َكشِفة‬
ُ ََ َ ‫َح‬
58. Gana makahati, waktu katekka nen malaingkan tattap Allahu ِ ‫ليس لها مِن د‬
Taala. َ
59. Weh iye ke aka Qur’an inin kainu inuhan bin [Oh kaam meh aa
َ َ ‫َح‬
٥٩ ‫ج ُبون‬‫ِيث تع‬ َ ‫أفَ ِم حن َهَٰ َذا ح‬
ِ ‫ٱۡلد‬
magsasakutu]?
َ ُ َ َ َ ُ َ ‫ََ ح‬
60. Duk magsayehan hadja kaam [maglami lami magduhul baya] ٦٠ ‫حكون َوَل ت حبكون‬‫وتض‬
duk gey kaam bisan nangis [talewan siksa]?
َ ُ َ‫َوأ‬
َٰ َ ‫نت حم‬
٦١ ‫س ِم ُدون‬
61. Buh kaam pangsan kaam ligap [amban ien].

ْ ‫ح‬
62. Na subey kaam pasujud si Allahu Taala tattap duk magpitugupu ٦٢ ۩‫ْۤاوُدُجۡسٱَف ِۤهَّلِل َوٱع ُب ُدوا‬
si Iye magparambus bus si pag-ibadat.

514
ُ‫سُ ُورةُُالْقم حر‬
SURATUL AL-QAMAR 54

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

َ‫ه َ ُ َ ح‬ ‫ح‬
َ َ ‫ٱق‬
1. Ngatapit ne waktu Qiyaamatin duk kepak ne Bulanin [sakayi ١ ‫اعة َوٱنش هق ٱلق َم ُر‬ ِ ‫َت َب‬
‫ت ٱلس‬
miki pakite meh Quraish Makkahin si Rasul ‫]ﷺ‬.
‫ِإَون يَ َر حوا ْ َءايَة ُي حعر ُضوا ْ َو َي ُقولُوا ْ س ح‬
٢ ‫ِحر ُّم حس َت ِمر‬
2. Duk bang makakite tanda meh pananaggain amban Rasul ‫ﷺ‬, ِ
pataykut hadja siye sarta pain de, sihir [balik mata] ne hadja
sakapalan.
َ ُّ ُ ُ ٓ ‫َ ه ْ ه ْ َ ح‬
3. Duk pinuting weh de Rasul ‫ ﷺ‬duk tinuhut den hadja meh hawa ٣ ‫َوكذبُوا َوٱت َب ُع ٓوا أه َوا َءه حم َوّك أ حمر ُّم حس َتقِر‬
nafsu den, duk kemon pain pakaradjaanin asal tattap tadawhat
weh dapu nen [adakala tumbas hap atawa siksa].
َ َٓ َ‫َََ ح َ َٓ ُ َ ح‬
4. Duk sabennal bakas ne katekkahan meh Quraish in [amban meh ٤ ‫ۢنباءِ َما فِيهِ ُم حزد َج ٌر‬ ‫ولقد جاءهم مِن ٱۡل‬
suwi-suwi Qur’an kahalan siksa meh ummat dehellu],sabab
panaggh de duk kalepas.
ُ ‫َ َ ُح‬ ‫ح‬
5. [Diyalem Qur’anin] bissa hantap, lanu sumaguwa gey ٥ ‫حِك َمُۢة َبَٰل ِغة ۖۡف َما تغ ِن ٱنلُّذ ُر‬
makatabang meh siye nuhut hadja hawa nafsu de.
ُ ُّ ‫َ َ َ ه َ ح ُ ح ا َ ح َ َ ح ُ ه ِ َ َٰ َ ح‬
6. Na pataykut kew amban siye [Oh Rasul ‫ ﷺ‬duk agarun ne] iye ٦ ‫َشء نكر‬ ‫فتول عنهم يوم يدع ٱلاع إَِل‬
ellew maglingan ne maglalinganin [duk sangkakala Israfil
alayhis Salaam] makadahit manamal.
‫ََه‬ َ ‫حَح‬ َ ُ ‫ُ ه ً َح َ ُ َح‬
7. Karahitan manamal meh pamayam den, paguwa ne siye amban ‫اث كأن ُه حم َج َراد‬ِ ‫خشعا أبص َٰ ُره حم َي ُرجون م َِن ٱۡلجد‬
َ
meh Qubur de, kowe sapantun meh dulu pawpalik. ٧ ‫ُّمنت ِّش‬
َ َ َ َ ‫ُ ُ ح‬
٨ ‫اعِۖ َيقول ٱلكَٰف ُِرون هَٰذا يَ حو ٌم َع ِِس‬ ‫ِني إ ََل ه‬
ِ ‫ٱل‬ َ ‫ُّ ح‬
8. Magdayi dayi ne siye tudju maglalingan hap Mahsharin, teppet ِ ‫مه ِطع‬
tasambat meh pananaggain: Asal ellew inin ne iye tamanan
masigpitin.
‫َ هَ ح َ َ َ ُ َ َ ه ْ َ َ َ ُ ْ َح‬
9. [Sabab] bakas pinuting weh qawman Nuh tagna pe, na pinuting ‫ت ق حبل ُه حم ق حو ُم نوح فكذبُوا ع حب َدنا َوقالوا ُم ُنون‬ ‫۞كذب‬
ُ‫َ ح‬
weh de ipun Kamihin, duk pain de: Binelew iye duk tinunggaan ٩ ‫ج َر‬
ِ ‫وٱزد‬
pe iye bidda bidda panungga.
َ َ‫فَ َد ََع َر هب ُه ٓۥ َأّن َم حغلُوب ف‬
‫ٱنت ِ ح‬
١٠ ‫ِص‬
10. Na teppet sah iye maku si Tuhan ne: Sabennal aku tu, kararaagan ِ
ne ku gana atu atu ku. Na tabanganun ku [Oh Tuhan ku]
pinadaag si siye.
ٓ ٓ ‫َ َ َ ح َٓ َحَ َ ه‬
11. Na ilukahan weh Kami gawang langitin duk bohe [ulan] landes. ١١ ‫ٱلس َماءِ ب ِ َماء ُّم حن َه ِمر‬ ‫ففتحنا أبوَٰب‬

ُ َ َ َٰٓ َ َ ُ ٓ َ ‫َ َ ه ح َ ح َ َ ُ ُ َ ح َ َ ح‬
12. Duk pinasumpit weh Kami bulakin duk meh buwal nen, na ١٢ ‫لَع أ حمر ق حد قد َِر‬ ‫وفجرنا ٱۡلۡرض عيونا فٱتلَّق ٱلماء‬
magkasuwa bohein [dunuk maglasey, diyawa diyata] si
pakaradjaan andang ne taganta [supaya ne lembo ganta

515
ilembohin].
ُ ‫َ َ َ ح َ ُ َ َ َٰ َ َ ح‬
13. Duk dinuwah we Kami Nuh [Alayhis Salaam] diyata [Kappal] ١٣ ‫ات أل َوَٰح َود َُس‬
ِ ‫وۡحلنَٰه لَع ذ‬
kayu ilansangan duk lagsak.
ُ َ َ ٓ ‫َ ح‬ ‫َح‬
14. Paubas kappalin si pamayam [palihara] Kami, [maglasey] tumbas ١٤ ‫َت ِري بِأع ُين َِنا َج َزاء ل َِمن َكن كف َِر‬
ien si iye sinaggaanin [Nuh Alayhis Salaam pamebbeg Kami iye].
‫َ ح‬ ٓ ‫ََ ه ح‬
15. Duk sabennal inambanan weh Kami [paglembo] ien tanda, Na ١٥ ‫َولقد ت َرك َنَٰ َها َءايَة ف َهل مِن ُّم هدكِر‬
ine nyah ke makaesseb ne [pamintangan sabab tanyag ne aka
den]?
ُُ َ َ َ َ َ َ
16. Na saingge kaniyaan siksa Kun duk meh pamakitalew Kun [gah ١٦ ِ‫فك حيف َكن َعذ ِاَب َونذر‬
ke paatag? Bu asal tattap ien].
‫ح َ ح‬ َ ُ‫َََ ح َه حَ ح‬
17. Duk sabennal pinamura weh Kami Qur’anin pamaesseb, ine ١٧ ‫ِسنا ٱلق حر َءان ل َِّلِكرِ ف َهل مِن ُّم هدكِر‬‫ولقد ي‬
niyah ke makaesseb ne [malihara, mintang]?
18. Muting meh aa qawman ‘Aad in [si Nabi de Hud Alayhis Salaam],
ُُ َ َ َ َ َ َ ‫َك هذبَ ح‬
١٨ ِ‫ت ََعد فك حيف َكن َعذ ِاَب َونذر‬
Na saingge kaniyaan siksa Kun duk meh pamaktilew Kun,
kaniyaan nen asal makalandu teed?
‫َح‬ ‫إ هنا ٓ أَ حر َس حل َنا َعلَ حيه حم ريحا َ ح‬
١٩ ‫ص َصا ِِف يَ حو ِم َنس ُّم حس َت ِمر‬
19. Sabennal Kami pinaboohan siye weh Kami baliyu basag laat ِ ِ ِ
magbageddu gana paghali [sampay matey siye kemon].
َ ‫َ ُ ه َ ََهُ ح َ ح َ ُ َح‬
20. Ngeddo [niksa] meh manusiya, kowe siye sapantun me paka ٢٠ ‫از َّنل ُّمنقعِر‬ ‫َنع ٱنلاس كأنهم أعج‬
ِ ‫ت‬
hurma lawlarit [bawbulangkait, punggel meh kok den pettud
kellong den].
ُُ َ َ َ َ َ َ
21. Na saingge kaniyaan siksa Kun duk meh pamakitalew Kun [gah ٢١ ِ‫فك حيف َكن َعذ ِاَب َونذر‬
ke paatag? Bu asal tattap ien].
‫ح َ ح‬ َ ُ‫َََ ح َه حَ ح‬
22. Duk sabennal pinamura weh Kami Qur’anin pamaesseb, ine ٢٢ ‫ِسنا ٱلق حر َءان ل َِّلِك ِر ف َهل مِن ُّم هدكِر‬‫ولقد ي‬
niyah ke makaesseb ne [malihara, mintang]?
ُ ُ َ ‫َ هَ ح‬
23. Na pinuting weh meh bangsa Thamudin [qawman Salih Alayhis ٢٣ ِ‫ت ث ُمود بِٱنلُّذر‬ ‫كذب‬
Salam] meh Rasulin.
َ َ ‫هٓ ه‬ ‫هه‬ َ َْ ُ ََ
24. Na pain de: Bahasa dambuwa aa amban kite bi tuhut te bi [pinain ٢٤ ‫فقال ٓوا أبَّشا م هِنا َوَٰحِدا نتب ِ ُع ُه ٓۥ إِنا إِذا ل َِف ضلَٰل َو ُس ُعر‬
nen duk hinang nen si pag-agama ne?] sabennal kite bi bang
saien asal lepas ne duk binelew. َ ٌ ‫َح َ َح ُ َ ه‬ َ ‫ح‬ ‫َ ح‬
25. Bahasa kaurungan iye paesseb [wahi] amban antara te bi? Bu iye ٢٥ ‫اب أ ِۡش‬‫َّق ٱَّلِك ُر َعل حيهِ ِم ُۢن بين ِنا بل ه َو كذ‬
َ ِ ‫أ ُءل‬

ley asal putingan hadja dakagan pe.


َ ُ ‫َ َحَُ َ َ ه ح َ ه‬
26. Song katauhan meh aa qawman ien sumu [si Ellew Akhirat bang ُ ِ ‫اب حٱۡل‬
٢٦ ‫ۡش‬ ‫سيعلمون غدا م ِن ٱلكذ‬
ne siye siniksa] bang sine asal maputingan madakagin.
‫ٱص َط ح‬
٢٧ ‫َب‬ ‫إنها ُم حرسِلُوا ْ ٱنلهاقَةِ ف حِت َنة ل ه ُه حم فَ ح‬
‫ٱرتَق حِب ُه حم َو ح‬
27. Bennal Kami magpaboo Kami Untah dende [Mu’jizat Nabi Salih ِ ِ
Alayhi Salaam] panuley suley meh aa qawman ne, na jaga hadja
kew duk magsandal kew [Oh Salih Alayhis Salaam].
َ ‫َ َ ح ُ ح َ ه ح َ ٓ َ ح َ َ ح َ ُ ح ُ ُّ ح ُّ ح‬
28. Duk akahanun siye sabennal boheh [kupungin] pagbahigian ٢٨ ‫ۡشب ُم َتۡض‬
ِ ‫ونبِئهم أن ٱلماء ق ِسمُۢة بينهمۖۡ ك‬
antara [hinayep de daellew duk untain daellew] si pagpainum de

516
pagsabuhan ien.
َ َ َٰ َ َ َ َ ‫َ َ َ ح ْ َ َ ُ ح‬
29. Na ilinganan weh de sawe den [Qudar Bn Salif] ineddo weh ne ٢٩ ‫اِط ف َعق َر‬ ‫فنادوا صاحِبهم فتع‬
[kelain] sarta sinumbali ne weh ne Untain.
ُُ َ َ َ َ َ َ
30. Na saingge kaniyaan siksa Kun duk meh pamakitalew Kun [gah ٣٠ ِ‫فك حيف َكن َعذ ِاَب َونذر‬
ke paatag? Bu asal tattap ien].
َ ‫إ هنا ٓ أَ حر َسلح َنا َعلَ حيه حم َص حي‬
‫حة َوَٰح َِدة فَ ََّكنُوا ْ َك َه يم ٱل ح ُم ح‬
٣١ ‫ح َتظ ِِر‬
31. Bennal Kami pinaboohan siye weh Kami suwala mintedde du ِ ِ‫ش‬ ِ ِ
[Sawung sawung Sabtu], Na kaniyaan den kowe ne siye hantang
meh bangley lanes.
‫ح َ ح‬ َ ُ‫َََ ح َه حَ ح‬
32. Duk sabennal pinamura weh Kami Qur’anin pamaesseb, ine ٣٢ ‫ِسنا ٱلق حر َءان ل َِّلِكرِ ف َهل مِن ُّم هدكِر‬‫ولقد ي‬
niyah ke makaesseb ne [malihara, mintang]?
ُ ُ ُ َ ‫َ هَ ح‬
33. Na pinuting weh meh aa qawman Lut [Alayhis Salaam] meh ِۢ ‫كذبت ق حوم ل‬
٣٣ ِ‫وط بِٱنلُّذر‬
Rasulin.
‫ه ٓ َ ح َ ح َ َ َ ح ح َ ً ه ٓ َ َ ُ ِۖ ه ه‬
َ ‫َن حي َنَٰ ُهم ب َس‬
34. Sabennal pinaboohan siye weh Kami meh batu [paniksa siye] ٣٤ ‫حر‬ ِ ‫إِنا أرسلنا علي ِهم حاصِ با إَِل ءال لوط‬
malaingkan meh ahli Lutin du [mangganain] pinalappas siye
weh Kami si waktu ne bahagi tellu amban sangem.
َ َ ‫َ َ َ َ َح‬
35. Ni’mat ien amban Kami [pamalappas ien], kowe damikkiyan ien ٣٥ ‫ن حِع َمة م حِن عِندِنا كذَٰل ِك َن ِزي َمن شك َر‬
panumbas Kami sine sine magshukur [duk magparatsayahin].
ُ ْ َ َََ ََ َ ‫َََ ح َ َ َ ُ َح‬
36. Duk sabennal bakas siye sinuwi suwihan pinakitalew weh [Lut ٣٦ ِ‫ار حوا بِٱنلُّذر‬ ‫ولقد أنذرهم َطشتنا فتم‬
Alayhis Salaam] meh kalanduan siksa Kamihin, na magsuweyan
hadja siye muting si meh suwi-suwi si siyehin.
َ ْ ُ َُ ‫َٓ ح‬ َ َ ُ ‫َولَ َق حد َر َٰ َو ُد‬
37. Duk sabennal inangut weh de meh bisita nen [meh Malaikatin ‫وه َعن ض حي ِفهِۦ ف َط َم حس َنا أع ُي َن ُه حم فذوقوا َعذ ِاَب‬
ُُ
supaya paglabbaan de], na pinapasan weh Kami meh mata den, ٣٧ ِ‫َونذر‬
na nanamun bi siksa Kun duk tumbas [inaka meh Rasul Kun].
َ ‫ح‬ َ ‫َولَ َق حد َص هب‬
٣٨ ‫ح ُهم بُك َرةً َعذاب ُّم حس َتقِر‬
38. Duk sabennal siye ley taabut siye sawung weh siksa tattap
[Sampay si Ellew Akhirat, kamuwe pe amban pamaliskat lahat
de].
ُُ َ ْ ُ َُ
39. Na nanamun bi siksa Kun duk [tumbas bakas pangaka] meh ٣٩ ِ‫فذوقوا َعذ ِاَب َونذر‬
Rasul kun.
‫ح َ ح‬ َ ُ‫َََ ح َه حَ ح‬
40. Duk sabennal pinamura weh Kami Qur’anin pamaesseb, ine ٤٠ ‫ِسنا ٱلق حر َءان ل َِّلِك ِر ف َهل مِن ُّم هدكِر‬‫ولقد ي‬
niyah ke makaesseb ne [malihara, mintang]?
ُ َ َ ٓ ََ
41. Na sabennal bakas katekkahan disi Fir’aun duk meh panindeg ne ٤١ ‫َولق حد َجا َء َءال ف حِر َع حون ٱنلُّذ ُر‬
aka aka kahalan siksa [si della Musa Alayhis Salaam].
‫ح‬ َ ‫ُ ََ َ حَ َ ح‬ َ ْ ‫َ ه‬
42. Pinuting weh de meh tanda Kamihin kemon, na ineddo siye weh ٤٢ ‫كذبُوا أَ‍ِبتَٰيَٰت َِنا ُك َِها فأخذنَٰ ُه حم أخذ َعزِيز ُّمق َتدِر‬
[Kami ilembo] siniksa siksaan Sangat Kawase Sangat Makagees.
ُ َ ‫َ ُ ه ُ ُ ح َ ح ح ُ ْ َ َٰٓ ُ ح َ ح‬
ُّ ‫كم بَ َرا ٓ َءة ِف‬
43. Weh meh pananaggah bi iyu ke labi hap, amban siye meh disi ٤٣ ‫ٱلز ُب ِر‬ ِ ‫أكفاركم خۡي مِن أولئِكم أم ل‬
Fir’aun ien.
َ ُّ َ ‫َح ُ ُ َ َح‬
44. Atawa pain meh Quraish Makkahin: Kami ngandaag pusi ِ ‫أم َيقولون َن ُن َجِيع منت‬
٤٤ ‫ِص‬
Muhammad duk meh saweh ne.

517
َ ُّ َ ُ َ ُ ‫َ ُ ح َ ُ ح َ ح‬
45. Song du siye taraag kemon [tumpukan den] duk lahi desme ٤٥ ‫ٱلبُ َر‬
ُّ ‫ون‬ ‫سيهزم ٱۡلمع ويول‬
[kowe du maumatag si bonoh Badr] in.
َ َ ‫ه َُ َح ُ ُ ح َ ه َُ َح‬
46. Sumaguwa Ellew Qiyaamat panagame siyehin duk Ellew ٤٦ ‫ه َوأ َم ُّر‬
َٰ ‫بَل ٱلساعة موعِدهم وٱلساعة أد‬
ِ
Qiyaamatin labi hadje siksa nen duk labi makalandu.
َ َ
٤٧ ‫ِني ِِف ضلَٰل َو ُس ُعر‬
َ ‫جرم‬ ‫ه حُ ح‬
47. Bennal mabulaug [magshirk magma’siyatin] si kalepasan diyalem ِ ‫إِن ٱلم‬
Narka nuleyab.
َ ْ ُ ُ َٰ َ َ ‫ون ِِف ٱنلهار‬
٤٨ ‫لَع ُو ُجوهِ ِه حم ذوقوا َم هس َسق َر‬
َ ُ َ ‫َحَ ُح‬
‫يوم يسحب‬
48. Si Ellew ilalas siye diyalem Narka si meh luwe de, [pinain si siye]: ِ
Nanamun bi siksa Narka Saqar in.
َ ‫ه ُه َ ح َ َح‬
49. Bennal Kami tiyap tiyap ine inehin pinapanjari iye weh Kami duk ٤٩ ‫َشء خلق َنَٰ ُه بِق َدر‬ ‫إِنا ك‬
gantaan ne [paatag si gantaan kinabayaan Allahu Taala duk asal
tasulatin].
َ َ‫ح‬ ‫ََ ٓ َح َُٓ ه َ َ ََح‬
50. Duk gana si pakaradjaan Kami [Pagpanjari Kami] malaingkan ِ ‫وما أمرنا إَِل وَٰحِدة ُكمِۢح بِٱِل‬
٥٠ ‫ِص‬
mintedde du kowe dakidjap mata [bang magkahandak Allahu
Taala].
‫َََ ح َ ح َ حَٓ َح َ َ ُ َ ح‬
51. Duk sabennal pinakaat weh Kami [siniksa] meh epang bin, na ٥١ ‫اعك حم ف َهل مِن ُّم هدكِر‬ ‫ولقد أهلكنا أشي‬
niyah ke ien makaesseb ne [makabintang].
ُّ ‫َشء َف َعلُوهُ ِف‬
٥٢ ِ‫ٱلز ُبر‬ ‫َو ُ ُّّك َ ح‬
52. Duk tiyap tiyap ine inehin, iye hininang den [tasulat si lawhil ِ
mahfudz].
َ ُّ ُ
53. Duk tiyap tiyap [pakaradjaan] diki duk hadje tasulat du [sab si ٥٣ ‫َوّك َصغِۡي َوكبِۡي ُّم حس َت َط ٌر‬
Lawh Almahfudz].
َ ‫ه‬ َ ‫إ هن ٱل ح ُم هتق‬
٥٤ ‫ِني ِِف َجنَٰت َون َهر‬
54. Bennal meh siye magmatalewin, diyalem Surgah siye [magdapa ِ
dapa] duk suba [amban gula, gatas duk alaq] inuman den.
‫ح‬ َ ‫ِف َم حق َعد حدق ع‬
55. Si tampat gana bissa laat ne duk tebba sasab lai Tagdapu Sangat ٥٥ ِۢ ‫ِند َمل ِيك ُّمق َتدِر‬ ِ‫ِ ص‬ ِ
Langkew Gantaan Nen.

518
ُ‫الر ْْح حن‬
َّ ُُ‫سُ ُورة‬
SURATUL AR-RAHMAN 55

Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬


‫ٱَّلل ِ ه‬
‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

1. Arrahmaan Alen amban meh kaalen alenan [Allahu Taala] Iye ١ ‫ٱلر حح َم َٰ ُن‬
‫ه‬
Sangat Makasi.
َ ُ‫ه ح‬
2. Iye mamanoh duk Qur’anin [sine sine kabayaan Ne amban meh ٢ ‫َعل َم ٱلق حر َءان‬
ipun Ne].
‫َ ََ ح‬
3. Iye mapapanjari [Adam Alayhis Salaamin] damikkiyan kemon َٰ َ ‫ٱۡل‬
٣ ‫نس َن‬ ِ ‫خلق‬
manusiya.
َ ‫ه ح‬
4. Iye mamanoan [Adam mamissahin duk kemon ne meh kaalen ٤ ‫َعل َم ُه ٱِلَ َيان‬
alenan ginis baparapa] amban meh bahasa duk saddi pe billai
[sabab ien pukun manusiyain tau missa].
َ‫ح‬ ‫ه‬
5. Mata ellew duk bulanin tattap patuhut si gantaan [kabayaan ٥ ‫ٱلش حم ُس َوٱلق َم ُر ِِبُ حس َبان‬
Allahu Taala].
6. Duk meh potean duk meh kakayuhanin pasujud si Allahu Taala ٦ ‫ان‬ َ ُ ‫َ ه ح ُ َ ه َ ُ َح‬
ِ ‫وٱنلجم وٱلشجر يسجد‬
[Sali du taga batang duk palele pasujud kemon].
7. Duk langitin inangkat weh Ne duk binettad weh Ne timbanganin َ َ ‫َ ه ََٓ ََََ ََ َ َ ح‬
٧ ‫َيان‬ ‫وٱلسماء رفعها ووضع ٱل ِم‬
[kaadilanin si meh antara ipun Ne] supaya siye gey mag-anyaya.
8. Da teed kaam mag-anyaya si pagtimbang bi. ٨ ‫ان‬ َ ‫َه َ ح َ حْ ح‬
ِ ‫أَل تطغوا ِِف ٱل ِمَي‬
َ َ ‫ََ ُ ْ حَ ح َ ح ح َ َ ُح ُ ْ ح‬
9. Duk pabentelun bi pagtimbangin duk kaadilan duk da lugiun bi ٩ ‫َيان‬ ‫وأقِيموا ٱلوزن بِٱلقِس ِط وَل َّت ِِسوا ٱل ِم‬
pagtimbangin sumaguwa tuneyun bi.
َ‫ح‬ َ َ‫َ ح‬
ِ َ‫ۡرض َو َض َع َها ل ِِلن‬
10. Duk bulakin bettad Ne [dinatag] ganta si meh manusiya. ١٠ ‫ام‬ ‫وٱۡل‬

11. Niya lai buwa kayu duk meh hurma taga pungut. ‫َ َ َٰ َ َ ه ح ُ َ ُ ح َ ح‬
ِ ‫ك َم‬
١١ ‫ام‬ ‫فِيها فكِهة وٱنلخل ذات ٱۡل‬

ُ َ ‫َ هح‬ ‫َ ح َ ُّ ُ ح‬
12. Duk bigi [upama meh paley duk meh batad duk lenga] duk meh ١٢ ‫حان‬ ‫ب ذو ٱل َع حص ِف وٱلري‬ ‫وٱۡل‬
rayhan [duk saddi pe meh buwa kayu hamut].
َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
13. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
١٣ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin?] [Sambung nen gana amban meh
nihmat ien puting kami]. ‫َ ََ ح‬
‫َ حَ ه‬ َ ‫ح‬ َٰ َ ‫ٱۡل‬
14. Pinapanjari weh Ne manusiyain amban pisak [Inaddun duk ١٤ ِ‫نس َن مِن َصلصَٰل كٱلفخار‬ ِ ‫خلق‬
pinanas sakayi ne toho] maghelling.
‫ه‬ ‫َ َ َ َ حَ ٓ ه‬
15. Duk pinapanjari weh Ne Jinn in amban asal asal ebbut [Peyat ١٥ ‫ٱۡلان مِن همارِج مِن نار‬ ‫وخلق‬
binaning duk tinoong kulang humbu ne].

519
َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
16. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
١٦ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin?] [Sambung nen gana amban meh
nihmat ien puting kami].
‫َ ُّ ح َ ح َ ح َ َ ُّ ح َ ح َ ح‬
17. [Iye Tuhan] Malihara silangan, seddepan duk diyaut diyatain ١٧ ‫ني‬
ِ ‫ني ورب ٱلمغرِب‬ ِ ‫ّشق‬
ِ ‫رب ٱلم‬
[Pasilakan tempu panas duk paseddepan tempu haggut].
َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
18. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
١٨ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin?] [Sambung nen gana amban meh
nihmat ien puting kami].
َ َ‫َ َ َ ح ح َح َح‬
19. Pinaglabey weh Ne duwe tahikin [tebbag duk maasin] magsabu. ِ ‫مرج ٱِلَحري ِن يلتقِي‬
١٩ ‫ان‬

٢٠ ‫ان‬ َ ‫َحَُ َ َح َ ه َح‬


20. Si antara duwe tahik ley [ellig supaya] gey magtampu. ِ ‫بينهما برزخ َل يبغِي‬

َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
21. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
٢١ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin? [Sambung nen gana amban meh nihmat
ien puting kami].
ُ َ ‫َ ح ُ ُ ح ُ َ ُّ ح ُ ُ َ ح َ ح‬
22. Paguwa amban bohe [matebbag duk mamaasin ley] intan duk ٢٢ ‫جان‬ ‫َيرج مِنهما ٱللؤلؤ وٱلمر‬
kumalain [Duk ginis baparapa tipey mahalga].
َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
23. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
٢٣ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin?] [Sambung nen gana amban meh
nihmat ien puting kami].
َ ‫حَ ح َ ح َح‬ َ ‫َو َ َُل ح‬
َ َ ‫ٱۡل َوار ٱل ح ُم‬
ُ ‫نش‬
24. Duk niya pe pahanut [pabaubas, pagampung] meh kappal si ٢٤ ‫ح ِر كٱۡلعل َٰ ِم‬‫ات ِِف ٱِل‬ ِ
tahik kowe hantang meh punu [Hawa hadje duk langkew nen].
َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
25. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
٢٥ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin? [Sambung nen gana amban meh nihmat
ien puting kami]. َ َ ُّ ُ
26. Tiyap tiyap iye diyata bulakin magkalanyap. ٢٦ ‫ك َم حن َعل حي َها فان‬
‫َ َ ح َ َ ح ُ َ َ ُ ح َ َ َٰ َ ح ح‬
27. Duk tattap kakkal neteg salama lama luwe [Jat] Tuhan nun [Oh ٢٧ ‫ٱۡلك َر ِام‬ َٰ ‫ويب‬
ِ ‫َّق وجه ربِك ذو ٱۡلل ِل و‬
Muhammad ‫ ]ﷺ‬Sangat Mahatinggi duk Mahamulliyahin.
َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
28. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
٢٨ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin? [Sambung nen gana amban meh nihmat
ien puting kami]. ‫َ ح‬ َ‫ح‬
ُ ‫ُه‬
٢٩ ‫ۡرض ك يَ حوم ه َو ِِف شأن‬ َ َ ‫سلُ ُهۥ َمن ِف ه‬
َ ‫يَ ح‬
29. Pamakuhan Iye we meh diyata meh langit duk bulakin [Bu Iye ِۚ ِ ‫ت َوٱۡل‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ
kahaba ellew] si pakaradjaan Ne [palihara Ne, Iye
mangarizzikian siyehin tattap si Iye kawase duk geesin].
َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
30. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
٣٠ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin?] [Sambung nen gana amban meh
nihmat ien puting kami].

520
َ َ َ ُ َ ُ ‫ح‬
31. Na song du pain Kami bimbang [mista meh kakahinang bi oh ٣١ ‫َس َنف ُرغ لك حم أيُّ َه ٱثلهقَل ِن‬
kaam meh Manusiya duk Jinn sarta siniksa bardusehin duk
tinumbasan hap mahatulin].
َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
32. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
٣٢ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin?] [Sambung nen gana amban meh
nihmat ien puting kami].
َ ‫ح ََ حُح َ َ ُ ُ ْ ح َح‬ ‫َ َح َ َ ح َ ح‬
33. Oh kaam meh tumpukan meh Jinn duk Manusiya, bang tagees bi ِ‫نس إ ِ ِن ٱستطعتم أن تنفذوا مِن أقطار‬ِ ‫ٱۡل‬ ِ ‫تَٰيَٰمعّش‬
ِ ‫ٱۡل ِن و‬
‫َ ُ ُ ْ َ َ ُ ُ َ ه ُ َح‬ َ‫ه َ َ َ ح‬
malahi amban diyawa langit duk diyata bulakin [sabab kabunsi ٣٣ ‫طن‬ َٰ ‫ۡرض فٱنفذوا َل تنفذون إَِل بِسل‬
ِ ‫ت وٱۡل‬ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
bi si daakan Allahu Taala], na lahi ne kaam bu gey teed tahinang
bi ien malaingkan subey duk kakeseg bi [bu asal gana teed gees
gees bi].
َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
34. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
٣٤ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin?] [Sambung nen gana amban meh
nihmat ien puting kami].
٣٥ ‫ان‬ َ َ‫ك َما ُش َواظ مِن نهار َو َُنَاس فَ ََل ت‬
َ ِ ‫نت‬ ُ ‫ُح َ ُ َ َح‬
35. Pinaboohan kaam ebbut teed, duk timbuha [tinunag paniksa ِ ‫ِص‬ ‫يرسل علي‬
kaam, na gey kapagtabang dangan amban kaam danganin].
َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
36. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
٣٦ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin?] [Sambung nen gana amban meh
nihmat ien puting kami].
َ َ َ‫ه َُٓ ََ َ ح َ ح‬ ‫َ َ َ ه‬
37. Na apabila ne [tekka Ellew Qiyamatin] na kepak ne langitin peyat ٣٧ ‫ان‬
ِ ‫ت ٱلسماء فَّكنت وردة كٱلِه‬
ِ ‫فإِذا ٱنشق‬
kowe warna sumping pininta [tunew duk naigowak sabab
katatalewan ellew ien].
َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
38. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
٣٨ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin?] [Sambung nen gana amban meh
nihmat ien puting kami].
ٓ َ َ َُ ‫ََحَ ه ُح‬
39. Na ellew ien gey tinilew meh Malaikatin sabab duse, Manusiya ٣٩ ‫سل َعن ذۢنبِهِۦٓ إِنس َوَل َجان‬ ‫فيومئِذ َل ي‬
duk Jinn.
َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
40. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
٤٠ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin?] [Sambung nen gana amban meh
nihmat ien puting kami].
‫ح َح‬ ُ َ ‫َ ح‬ َ ُ ‫ُ ح َ ُ حُ ح‬
َ ‫ون بس‬
41. Takilale meh Malaikat meh aa jahulakain si meh tanda de, na ٤١ ‫ِيم َٰ ُه حم ف ُيؤخذ بِٱنله َو َٰ َِّص َوٱۡلق َد ِام‬ ِ ‫يعرف ٱلمج ِرم‬
ineddo siye si meh lendo de duk meh bettis de [ilayapan
magdiyalem Narka].
َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
42. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
٤٢ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin?] [Sambung nen gana amban meh
nihmat ien puting kami].
َ ‫ِب ب َها ٱل ح ُم ح‬
٤٣ ‫جرِ ُمون‬ ُ َ ُ ‫َ َهُ ه‬ َ
43. Pinain: Inin ne [Narka] Jahannam iye pinuting iye meh siye ma ِ ‫هَٰ ِذه ِۦ جهنم ٱل ِِت يكذ‬
majahulakain.

521
َ َ‫َ ُ ُ َ َحََ ََح‬
44. Magsayin ganti ne hadja siye makalandu diyalem Narka halin ٤٤ ‫ني ۡحِيم َءان‬‫يطوفون بينها وب‬
bang patekka isab pinainum siye [duk bohe tamanan panas ne,
pettud pettud gey nandal meh tinai den].
َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
45. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
٤٥ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin?] [Sambung nen gana amban meh
nihmat ien puting kami].
٤٦ ‫ان‬ َ‫َه‬ َ َ ََ َ َ ‫َ َ ح‬
46. Duk sine magmatalew si Tuhan ne [sarta tuhut ne meh daakan ِ ‫ول ِمن خاف مقام ربِهِۦ جنت‬
Nen duk patala amban pamegesan ne] duwe Surgah panagame
iyehin.
َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
47. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
٤٧ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin?] [Sambung nen gana amban meh
nihmat ien puting kami].
‫َ َٓ َح‬
48. Duwe Surga in [penno weh meh kayu] magpange [amban ٤٨ ‫ذ َواتا أف َنان‬
ginisan kayu duk buwa ne].
َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
49. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
٤٩ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin?] [Sambung nen gana amban meh
nihmat ien puting kami].
٥٠ ‫ان‬ َ ‫فِيه َما َع حي َن َ ح‬
50. Diyalem Surgah ley duwe bohe subah, magselluy amban antag ِ ‫ان َت ِري‬
ِ ِ
ne.
51. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
٥١ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin?] [Sambung nen gana amban meh
nihmat ien puting kami].
َ ‫فِيه َما مِن ُ َ َ َ ح‬
52. Diyalem Surgah duwe ley, me buwa kayu isab magbidda bidda ِ ‫ك فَٰكِهة زوج‬
٥٢ ‫ان‬ ِ ِ
duwe duweng ginis [sampay palabi, sarta magbidda bidda].
َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
53. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
٥٣ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin?] [Sambung nen gana amban meh
nihmat ien puting kami].
‫َ َ َ َٰ ُ ُ َ َ ٓ ُ َ ح ح َ ح َ َ َ َ ح َ ه َ ح‬ ‫ه‬
54. Pasarey sarey siye si meh pabakan manta nen amban meh sutla ‫ني‬
ِ ‫ٱۡلنت‬ ِ ‫ُمت‬
‫كِني لَع فرب ۢ َطائِنها مِن إِستَب ِۚق وجّن‬
subuk, duk tadawhat [meh buwa kayuhin] weh aa tapit [sabab َ
٥٤ ‫دان‬
mura ne iye pabekkolan di ne].
َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
55. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
٥٥ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin?] [Sambung nen gana amban meh
nihmat ien puting kami].
ٓ َ َ َ ‫ح‬ َ ‫فِيه هن َق َٰ ِص َر َٰ ُت ه‬
56. Diyalem meh Surgah ley [meh birarali] tattap pamayam den si ٥٦ ‫ٱلط حر ِف ل حم َي حط ِمث ُه هن إِنس ق حبل ُه حم َوَل َجان‬ ِ
meh kaellahan de, gah siye bakas tasingku weh Manusiya dehellu
amban meh ella de ley duk gah du sab bakas tasingku weh Jinn.
َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
57. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
٥٧ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin?] [Sambung nen gana amban meh

522
nihmat ien puting kami].
ُ ‫ََهُ ه حَ ُ ُ ح‬
58. Kowe siye hantang mussa tinoong duk kumala pote [hawa hap ٥٨ ‫وت َوٱل َم حر َجان‬ ‫كأنهن ٱَلاق‬
dende den].
َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
59. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
٥٩ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin?] [Sambung nen gana amban meh
nihmat ien puting kami].
‫َح َ َُٓ ح ح َ ه ح‬
60. Ine niyah ke tumbas kahapan pagtaatin? Bang dumain du َٰ َ ‫ٱۡل حح‬
٦٠ ‫س ُن‬ َٰ ‫ٱۡلح‬
ِ ‫س ِن إَِل‬ ِ ‫هل جزاء‬
kahapan kahapan Ni’mat? Asal tattap mahapin tumbas nen
kahapan.
َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
61. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
٦١ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin?] [Sambung nen gana amban meh
nihmat ien puting kami].
٦٢ ‫ان‬ َ‫ُ َ َه‬ َ
62. Duk saddi pe amban Surgah duwe ley, niyah pe duwe Surgah ِ ‫ومِن دون ِ ِهما جنت‬
[tinagame] si sine sine magmatalew si Tuhan ne, taabut si [Ellew
Qiyaamat].
َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
63. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
٦٣ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin?] [Sambung nen gana amban meh
nihmat ien puting kami].
٦٤ ‫ان‬ َ ‫ُ ح َ ٓه‬
64. Duwe Surgah ien gaddung manamal, [agen ne item weh langga ِ ‫مدهامت‬
nen].
َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
65. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
٦٥ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin?] [Sambung nen gana amban meh
nihmat ien puting kami].
٦٦ ‫ان‬ َ َ ‫فِيه َما َع حي َن َ ه‬
66. Diyalem Surgah duwe ien, meh bohe buwal pasumpit [gey ِ ‫ان نضاخت‬ِ ِ
magkateggang].
َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
67. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
٦٧ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin?] [Sambung nen gana amban meh
nihmat ien puting kami].
‫َح‬ َ
68. Niya pe diyalem Surgah duwe ien meh buwa kayu duk ginisan ٦٨ ‫فِي ِه َما فَٰك َِهة َوَّنل َو ُر همان‬
Hurma duk Meh Rumman.
َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
69. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
٦٩ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin?] [Sambung nen gana amban meh
nihmat ien puting kami]. َ
٧٠ ‫فِي ِه هن خ حي َر َٰ ٌت ح َِسان‬
70. Si meh Surgah ampat tasabbut ley, meh hurul in hap manamal
palangey den duk lingkat tamanan paluwehan den.
َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
71. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
٧١ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin?] [Sambung nen gana amban meh
nihmat ien puting kami].

523
‫ح‬ َ ‫ُحور هم حق ُص‬
72. Iye meh siye Birarali ien, dayang dayang inelligan duk pinalihara ِ ‫ورَٰت ِِف ٱۡل َِي‬
٧٢ ‫ام‬
diyalem meh lumah de.
َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
73. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
٧٣ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin?] [Sambung nen gana amban meh
nihmat ien puting kami].
ٓ َ َ َ ‫ح‬ َ
74. Gah siye bakas tasingku weh manusiya dehellu amban meh ella ٧٤ ‫ل حم َي حط ِمث ُه هن إِنس ق حبل ُه حم َوَل َجان‬
de ley duk gah du sab bakas tasingku weh Jinn.
َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
75. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
٧٥ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin?] [Sambung nen gana amban meh
nihmat ien puting kami].
َ َ ‫ُ ح‬ ‫َ َ َ َٰ ح‬ ‫ه‬
76. Pasarey sarey meh aa nen, diyata meh uan taga punda gaddung ٧٦ ‫لَع َرف َرف خۡض َوع حبق ِري ح َِسان‬ ِ ‫ُمت‬
‫كِني‬
duk lampik hap manamal.
َ َ ُ َ ُ َ َٓ َ َ َ
77. Na ine amban meh ni’mat Tuhan bin [Oh kaam Jinn duk ِ ‫فبِأ ِي ءاَلءِ ربِكما تكذِب‬
٧٧ ‫ان‬
Manusiya] pinuting bin?] [Sambung nen gana amban meh
nihmat ien puting kami].
‫ح َ َ َٰ َ ح ح‬ َ َ ُ ‫ََ َ َ ح‬
78. Mahasutsi alen Tuhan nun [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬iye dapu ٧٨ ‫ٱۡلك َر ِام‬
ِ ‫تبَٰرك ٱسم ربِك ذِي ٱۡلل ِل و‬
kabantuhanin duk kamunliyahanin.

524
ُ‫سُ ُورةُُالْواقحع حة‬
SURATUL AL WAQI'AH 56

Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬


‫ٱَّلل ِ ه‬
‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

ُ ‫ح‬ ََ َ
1. Apabila ne paatag iye mapaatagin [Ellew Qiyaamat, Ellew ١ ‫ت ٱل َواق َِعة‬
ِ ‫إِذا َوقع‬
Pagtumbas].
ٌ َ ‫ح‬ َ
2. Ganah si paatag ne ley [ginhawa baran] makaputing [kowe si ٢ ‫ليح َس ل َِوق َعت َِها َكذِبَة‬
pamuting ne si Dunyahin].
ٌ َ َ
3. Dekdes ne [iye ginhawa baranin, sabab pakaasek ne Narka] ٣ ‫خاف ِضة هراف َِعة‬
Angkat ne [ginhawa baranin, sabab pakaasek ne Surgah].
ُ َ‫ح‬ ‫َ ه‬
4. Apabila ne jinojjog bulakin, sampurnah pagjojjog. ٤ ‫ت ٱۡلۡرض َرجا‬
ِ ‫إِذا ُرج‬
ُ ‫ح‬
5. Duk ilupud ne punuhin, sampurna kalupud. ٥ ‫ٱۡل َبال بَسا‬
ِ ‫ت‬
ُ
ِ ‫َوب هس‬

6. Na paniyah ne iye bagumbun kanat kanat. َ ‫ت َه َبآء ُّم‬


٦ ‫ۢنبثا‬ ‫فَ ََّكنَ ح‬

َََ َ ُ َُ
7. Duk kaniyaan bin, [si Ellew Qiyaamat bale] tellung ginis. ٧ ‫نت حم أ حز َوَٰجا ثلَٰثة‬ ‫وك‬
‫ََ ح َ ُ حَح ََ َ ٓ ح َ ُ ح‬
َ
8. Na meh aa [tampal] kanawan, iye ne meh siye makasangka Kitab ٨ ِ‫ب ٱل َميح َمنَة‬َٰ‫فأصحَٰب ٱلميمنةِ ما أصح‬
de [listahan meh bakas hinang de amban kanawanan de],
asal[magdapa dapa ne meh aa ien, sabab pakaasek de Surgah].
َ ‫ب ٱل ح َم ح‬
٩ ِ‫ش َمة‬ َ ‫ش َمةِ َما ٓ أَ حص‬
ُ َٰ‫ح‬ َ ‫ب ٱل ح َم ح‬ َ ‫َوأَ حص‬
ُ َٰ‫ح‬
9. Duk meh aa [tampal] bibang, iye ne meh siye makasangka Kitab
de [listahan bakas hinang de amban bibangan de] asal [desmeh
ne meh aa ien sabab pakaasek de Narka].
َ ُ َٰ ‫َ ه َٰ ُ َ ه‬
10. Duk iye meh siye magdehelluhan duk dumehellu si pamaratsaya ١٠ ‫ٱلسبِقون‬ ‫وٱلسبِقون‬
duk panuhut Allahu Taala.
َ َ ‫ُ َ َ ح‬
11. Iye ne meh siye ien matumapit tudju [Allahu Taalahin si Ellew ١١ ‫أ ْو َٰٓلئِك ٱل ُمق هر ُبون‬
Qiyaamat apabila ne siye paasek Ne Surgah].
‫َه‬
12. Diyalem meh Surgah [magdapa dapa] siye sabab nihmat ne ١٢ ‫ت ٱنلهعِي ِم‬
ِ َٰ‫ِِف جن‬
atawa meh kabbun ne [salama lama].
13. Bahagi tellu amban iye meh siye panagnaan [tumapit tudju َ ‫ثُ هلة م َِن حٱۡلَ هول‬
١٣ ‫ِني‬
Allahu Taala sartah makaasek Surgah amban meh Ummat
dehellu].
َ ‫َوقَل ِيل م َِن ٱٓأۡلخِر‬
١٤ ‫ين‬
14. Duk kulang amban meh hinapusan [ meh Ummat Muhammad ِ
‫]ﷺ‬.
15. Si meh kantil de [hininang amban meh bulawan duk mussah].
َ ُ
١٥ ‫َسر هم حوضونة‬ َٰ َ َ
ُ ُ ‫لَع‬

16. Pasarey sarey meh aa [Surgain] lai si pabakan ley magsabu sabu, َ ‫ني َعلَ حي َها ُم َت َقَٰبل‬
١٦ ‫ِني‬ َ ِ‫ك‬ ‫ُّ ه‬
ِ ‫مت‬
ِ

525
magtimuk.
َ ُ ‫َ ُ ُ َ َ ح ح ح َ َٰ ُّ َ ه‬
17. Maglibutan luu si siye meh makanak [diyalem Surgah tattap siye ١٧ ‫ِلون‬ ‫يطوف علي ِهم وِلدن ُم‬
batah supaya nugen nugen siye]. ‫ََ َ َح‬
١٨ ‫يق َوكأس مِن همعِني‬ َ َ ‫َ ح‬
18. [Magboo boo siye] meh sawan duk meh silih duk meh basu ِ‫بِأكواب وأبار‬
[penno pennoh] weh Alak [amban subah gey magkateggang]. َ ُ ُ ََ َ‫ه ُ َ ه ُ َ َح‬
19. Gey makapeddi kok de atawa makalango siye panginum de Alak ١٩ ‫َنفون‬
ِ ‫َل يصدعون عنها وَل ي‬
ley duk gey lepas akkal den.
َ ُ ‫َ َ َٰ َ ه َ َ َ ه‬
20. Duk meh buwah kayu, pagpeneh penean de [kabayaan duk ٢٠ ‫ۡيون‬ ‫وفكِهة مِما يتخ‬
kahapan den].
21. Duk meh [lai diyalem Surgah kinakan den] amban isi meh َ ‫ح‬ ‫َو َ ح‬
٢١ ‫ۡل ِم َُ حۡي م هِما يَش َت ُهون‬
manuk manuk tamanan kaseeban de.
ٌ ‫َو ُح‬
٢٢ ‫ور عِني‬
22. Duk meh Hurul In [meh dende anda den diyalem Surgah].
ُ ‫ُّ ح ُ ح َ ح‬ َ ‫ََح‬
23. [Lanuh den duk lissin den] koweh meh hantang Mussah diyalem ِ ‫كأمثَٰ ِل ٱللؤل ِٕو ٱلمكن‬
٢٣ ‫ون‬
paliharah.
َ ُ ْ ُ َ ٓ
24. [Kemon meh tasabbut ien] tumbas si iye bakas hininang de ٢٤ ‫َج َزا َء ُۢ ب ِ َما َكنوا َي حع َملون‬
[mahapin si Dunya].
‫ح‬
25. Gey siye makakale diyalem Surgah bissa tebba sasab duk ganah ً ‫ِيها لَ حغوا َو ََل تَأث‬
٢٥ ‫ِيما‬
َ َُ ‫َ َح‬
َ ‫ون ف‬ ‫َل يسمع‬
du sab bissa laat atawa duse.
َ َ ‫ه‬
26. Malaingkan bissa hadja kasanyangan duk makasanyang [kemon]. ٢٦ ‫إَِل قِيَل َسلَٰما َسلَٰما‬
َ َ ‫َوأَ حص‬
َ ‫ب حٱَلَ ِم َ ٓ ح َ ُ ح‬
ُ َٰ‫ح‬
27. [Naan sinabbut tumpukan si kaduwehin, duk meh tinagame si ِ ‫ني ما أصحَٰب ٱَل ِم‬
٢٧ ‫ني‬ ِ
siyehin] Duk iye ne meh siye aa amban Kanawanan [makasangka
listahan meh hinang de amban kanawanan de] na asal sa hap
hap ne paruntungan meh aa amban kanawananin!
ُ ‫هح‬
28. [Niyah si siye] meh kayu magbuwa gana luhi ne [gey makamula, ٢٨ ‫ِِف س حِدر ُمضود‬
samunsaya kinettuh].
ُ ‫ح‬
29. Duk meh kayu [meh Uyat] bekkol sah pain hawa labung buwa ٢٩ ‫َو َُلح همنضود‬
nen.
30. Duk landung sarang kaluha [gey taabut pinayam amban pidju ٣٠ ‫َوظِل هم حم ُدود‬
tudju pidju, dahatus tahun ubas kura pasuhan gey tatalas ne
landung ley].
ُ ٓ
31. Duk bohe pabuusan dine pabonsong, paselluy [gey ne subey ٣١ ‫َو َماء هم حسكوب‬
tinowang weh aa diyalem Surgain].
َ ‫َو َفَٰك َِهة َكث‬
٣٢ ‫ِۡية‬
32. Duk meh buwah kayu banes [ginis baparapa].

33. Gey magkabekkat magkaubus [meh buwa kayu ley] duk gey ٣٣ ‫وعة‬ َ ‫هَل َم حق ُط‬
َ ‫وعة َو ََل َم حم ُن‬

ilang [mangettuh iyehin].


َ ُ‫َوفُ ُرش هم حرف‬
٣٤ ‫وعة‬
34. Duk meh kantil [diyalem bilik] sangat langkew.

526
ٓ َ َ‫ه ٓ َ َ ح‬
35. Bennal kami hininang weh Kami [pinapanjari] iye ne meh siye ٣٥ ‫إِنا أنشأنَٰ ُه هن إِنشاء‬

Hurul In [Birarali] sampurna pangahinang [duk pamaketo]. ً ‫ك‬َ ‫َ َ َ ح َ َٰ ُ ه َ ح‬


٣٦ ‫ارا‬ ‫فجعلنهن أب‬
36. Na pinapanjari weh Kami meh Birarali ien meh budjang [lamud
ne sampay meh dende Dunya makaasek Surgah supaya panugata
ella de].
‫َح‬
37. Meh malasa duk hanunut siye manamal si ella de, sarta ٣٧ ‫ُع ُر ًبا أت َرابا‬
magsalisali kemon meh pangumulan den [bahu pe akil balik].
‫ح‬ َ ‫َ ح‬
38. Na meh [tasabbut ien kemon] gantah si meh aa iye ne meh siye ِ ‫ب ٱَلَ ِم‬
٣٨ ‫ني‬ ِ َٰ‫ِۡلصح‬
magparatsaya duk maghinang hap tuu si bulak Dunya.
َ ‫ثُ هلة م َِن حٱۡلَ هول‬
٣٩ ‫ِني‬
39. Tumpukan [banes amban meh makaasek Surgain] amban meh aa
tagna [meh ummat dehellu].
40. Tumpukan [banes amban meh makaasek Surgain] amban meh aa َ ‫َوثُ هلة م َِن ٱٓأۡلخِر‬
٤٠ ‫ين‬ِ
hinapusan [meh Ummat Muhammad Salla Allahu Alayhi
Wasallam].
٤١ ‫ٱلش َما ِل‬ َ ‫ب ٱلش َمال َما ٓ أَ حص‬
ُ َٰ‫ح‬ َ ‫َوأَ حص‬
ُ َٰ‫ح‬
41. Duk [bahagian si katellu iye ne meh] aa tampal bibang [Iye ne ِ ‫ب‬ ِ ِ
meh siye magsasakutu duk pananaggah tuu si bulak Dunya]
sarang teed kadekdes meh aa ien.
َ
42. [Niya ne tinagame si siye diyalem Narka] Baliyu panas ٤٢ ‫ِِف َس ُموم َوۡحِيم‬
makalekkup kuwit tudju isi duk Bohe panas manamalan [gey
tasandal panas nen].
‫َح‬
43. Duk landung amban humbu item manamal [gey kapagkitehan]. ٤٣ ‫َوظِل مِن ُي ُموم‬
َ َ ‫ه‬
44. Dumain [landung ien] kennel kowe kabibiyaksahanin duk ٤٤ ‫َل بَارِد َوَل ك ِريم‬
dumain du sab ien mulliya makaurung parasahan.
َ ‫إ هن ُه حم ََكنُوا ْ َق حب َل َذَٰل َِك ُم ح‬
َ ‫َتف‬
٤٥ ‫ِني‬
45. [Sabab meh aa tinagamehan ien] bennal siye kaniyaan de, ِ
magduhul bayah hadja siye magdapah dapah [gey tuhut de Shara
Allahu Taalahin duk Aturan Nen.
‫ح‬ ‫َ َ ُ ْ ُ ُّ َ َ َ ح‬
46. Duk kaniyaan den, neteg siye diyalem duse hadje iye ne ٤٦ ‫ِنث ٱل َعظِي ِم‬
ِ ‫ِصون لَع ٱۡل‬ِ ‫وَكنوا ي‬
pagsakutu tudju Allahu Taala [panumba si saddi amban Iye bohat
duse den].
َ ُ َ ‫َ َ ه‬ ُ ُ ‫َ ُ ْ ُ ُ َ َ َ ح‬
47. Duk kaniyaan den magpain pe: “ Weh bang ne kami matey bu ٤٧ ‫َوَكنوا َيقولون أئِذا مِت َنا َوك هنا ت َرابا َوعِظَٰ ًما أءِنا ل َم حب ُعوثون‬
manjari ne kami bulak duk tolang [kamihin lupud ne] weh
bahasa ellum pe kami balik”?
َ ُ َ ‫َُٓ ح‬ َ
48. “Atawa sampay meh kamatattoehan kami tagna ley pinakellum ٤٨ ‫أ َو َءابَاؤنا ٱۡل هولون‬
pe balik”?
َ ‫قُ حل إ هن حٱۡلَ هول‬
َ ‫ِني َوٱٓأۡلخِر‬
٤٩ ‫ين‬
49. Bissahun [Oh Rasulu Allahi Salla Allahu Alayhi Wasallam]: ِ ِ
Bennal meh aa Ummat dehelluhin duk meh aa Ummat
hinapusanin”.

527
ُ َ َ َ ُ ‫َ ح‬
50. Tinimuk teed tudju waktu atawa tampat Ellew tahati [Iye ne ٥٠ ‫ت يَ حوم هم حعلوم‬
ِ َٰ‫ل َمج ُموعون إ ِ ََٰل مِيق‬
Ellew Qiyaamat].
َ َ ‫ه ُّ َ ح‬ َ ُ ‫ُ ه‬
51. Puwas ien bennal kaam Oh kaam meh aa lepas [amban ٥١ ‫ث هم إِنك حم أ ُّي َها ٱلضٓالون ٱل ُمكذِبُون‬
kasabennalan agama Allahu Taala] duk pamumuting si
[kasabennalan Ellew pagtumbas]. ُّ َ ُ
َ ‫ون مِن َش‬
٥٢ ‫جر مِن َزقوم‬ ِ‫ٓأَلُك‬
52. Asal mangan teed kaam amban [buwa] kayu Zaqquwm [sarang
kapekkat, luhihan duk bawwan manamal gey tasuung inessoan
gey paloroy si bakellen].
َ ‫ح‬ َ َ
53. Na asal pamennoh amban ien meh betteng [aa pananaggah si ٥٣ ‫ف َمالِ ُ ون م حِن َها ٱِلُ ُطون‬
Allahu Taala].
54. Na nginum du sab kaam [Oh kaam meh pananaggah] amban َ ‫ون َعلَ حيهِ م َِن ح‬
٥٤ ‫ٱۡل ِمي ِم‬
َ ُ َٰ َ َ
‫فش ِرب‬
bohe panas makalandu [makatahak isi makalongkab kuwit hawa
panas nen]. ‫َ َ ُ َ ُ ح ح‬
55. Na asal nginum teed kaam kowe panginum untah langgangan ٥٥ ‫ۡش َب ٱل ِهي ِم‬ َٰ ‫ف‬
‫ش ِربون‬
manamal gey mag alang alang.
٥٦ ‫ِين‬ َ ‫َ َٰ َ ُ ُ ُ ُ ح َ ح‬
56. Na inin patennaan bin [Iye ne Narka] taabut si Ellew Pagtumbas. ِ ‫هذا نزلهم يوم ٱل‬
َ ُ ُ َ ََ ُ ‫َح َ َح‬
57. Kami mamapanjari kaam amban asal asal gah niyah,ay bang si ٥٧ ‫َن ُن خلق َنَٰك حم فل حوَل ت َصدِقون‬
hadja be kaam mian magkahagad [weh Allahu Taala Sangat
makagees gah ne kaam binsana diyalem siksa].
َ ُ ََ
58. Gah ke kite bi iye Manni [pinaguwa bi tudju betteng meh ٥٨ ‫أف َر َء حي ُتم هما ت حم ُنون‬
kaandahan bin]?
َ ُ َ ‫ََ ُ َح ُُ َ َ َح ح‬
59. Weh kaam ke mamapanajari iye [manusiya ley] atawa Kami iye ٥٩ ‫نت حم َّتلقون ُه ٓۥ أ حم َن ُن ٱلخَٰل ِقون‬ ‫ءأ‬
Mamapanjari iyehin?
َ ‫ك ُم ٱل ح َم حو َت َو َما ََنح ُن ب َم حس ُبوق‬
٦٠ ‫ِني‬
ُ َ‫َح ُ َه حَ َح‬
‫َنن قدرنا بين‬
60. Kami du iye mangaganta si antara bi kamateyin, [sinulat ne weh ِ
Kami kemon gantaanin na andang ne tahati Kami gantaan
dangan danganin si tegteban ne] duk ganah makatanggalang
Kami.
َ َ َ َ ُ ُ ُ َ َ َ َ ُّ َ َٰٓ َ َ
61. [Mapanjari] ngaganti kowe meh bantuk bin [balik duk tagees ٦١ ‫لَع أن ن َبدِل أ حمثَٰلك حم َوننشِ َئك حم ِِف َما َل ت حعل ُمون‬
Kami du sab] mapapanjari kaamin si gey katauhan bi [amban
meh sa dagbes dagbes ne bantuk.
َ ‫َ َ َ ح َ ح ُ ُ ه ح َ َ ح ُ َ َٰ َ َ َ َ َ ه‬
62. . Du sabennal kaam katauhan bi, pamapanjari kaamin bang ٦٢ ‫ول فل حوَل تذك ُرون‬ ‫ولقد عل ِمتم ٱلنشأة ٱۡل‬
saingge, [sabennal Iye Mamapanjari kaam tagnain Sangat
makagees makellum kaam balik kowe tagna pamapanjari
kaamin].
َ ُ ‫َح‬ ََ
63. Gah ke takite bi pagtanem bi ley [amban pagbadja sampay ٦٣ ‫أف َر َء حي ُتم هما َت ُرثون‬
pagbubud bigi]?
َ ‫نت حم تَ حز َر ُعونَ ُه ٓۥ أَ حم ََنح ُن ه‬
٦٤ ‫ٱلزَٰرِ ُعون‬ ُ َ‫َءأ‬
64. We kaam ke mamatomo iye ley atawa Kami iye magpapatomoin?

528
َ ‫ََ ح ََ ه‬ ‫َ ح َ َ ٓ ُ ََ ح‬
65. Bang hadja Kami bayah, asal hinang Kami teed tinanem ien ٦٥ ‫ۡل َعل َنَٰ ُه ُح َطَٰما فظل ُت حم تفك ُهون‬ ‫لو نشاء‬
[puwas amban pamatomoh Kami iye bangley toho], na teppet
kaam ulali inu inu [sabab ien].
َ ‫ه َ ح‬
66. [Teppet tasambat den]: “ Bennal kite bi magkalugian [sabab gana ٦٦ ‫إِنا ل ُمغ َر ُمون‬
tadawhat te bi si pagpaketo tinanem ien]”.
67. “Iye mabennalin kite bi ilang [amban rizziki ien sabab َ ُ ُ‫َح َح ُ َح‬
٦٧ ‫ومون‬ ‫بل َنن ُمر‬
kakahinang te bi].
َ َ ‫َح‬ ‫ح ٓ ه‬ ََ
68. Gah ke kite bi boheh iye ininum bi iyu? [sartah iyuen kaelluman ٦٨ ‫ّش ُبون‬‫أف َر َء حي ُت ُم ٱل َما َء ٱَّلِي ت‬
bin].
َ ُ ‫َ َح ح‬ ‫ح‬ ‫ََ ُ ح َ َ ح‬
69. Kaam ke mamaturun iye amban diyata langitin atawa Kami iye ٦٩ ‫نزتلُ ُموهُ م َِن ٱل ُم حز ِن أ حم َن ُن ٱل ُمَنِلون‬ ‫ءأنتم أ‬
Magpapaturunin?
َ ُ ‫ََ َ َح‬ ُ ‫ح‬ ٓ ََ َ
70. Bang hadja Kami bayah asal hinang Kami teed iye pait [maasin] ٧٠ ‫ل حو نشا ُء َج َعل َنَٰ ُه أ َجاجا فل حوَل تشك ُرون‬
Na bang si be hadja kaam magsarang shukur [si panuhut daakan
Allahu Taala duk patala amban pamegesan ne].
َ ُ ُ ‫َََ َحُ ُ ه َ ه‬
71. Gah ke kite bi iye Ebbut tinukunan bi [amban kayu] iyuen? ٧١ ‫ورون‬ ‫أفرءيتم ٱنلار ٱل ِِت ت‬

َ ُ ُ‫ََ ُ ح َ َ ح ُ ح َ َ َ َ َ ٓ َح َح ُ ح‬
72. Ine kaam ke iye mamapanjari [mamatumbu] kayu ne ien atawa ٧٢ ‫نشون‬
ِ ‫ءأنتم أنشأتم شجرتها أم َنن ٱلم‬
Kami iye asal Magpapatumbuin?
73. Kami inin hinang Kami hep Ebbut ien pamaesseb [weh niyah َ ‫ََنح ُن َج َعلح َنَٰ َها تَ حذك َِرة َو َم َتَٰعا ل ِلح ُم حقو‬
٧٣ ‫ين‬ِ
ebbut Narka labi panas] duk pagguguna iye ebbut ien si meh aa
magtutulak atawa aa maglagi.
‫َ ح‬ ‫فَ َسب حح ب ح‬
74. Na mudji kew [Oh Muhammad Salla Allahu Alayhi Wasallam] si ٧٤ ‫ٱس ِم َربِك ٱل َعظِي ِم‬ِ ِ
alen Tuhan nu Sangat mahadjehin.
ِ ‫ج‬
٧٥ ‫وم‬ ُ ُّ‫۞فَ ََلٓ أُقحس ُِم ب َم َوَٰق ِعِ ٱنل‬
75. [Bissa inin sugpat maksud bissa dehellu ley] Na asal sapahan Ku ِ
si meh tampat paguwaan ne duk pateppatan meh potean diyata
[langitin].
َ َُ ‫هُ ََ َ هح َح‬
ٌ ‫ون َعظ‬
76. Duk bennal ien, bang hadja [kaniyaan bin taga panghati] ٧٦ ‫ِيم‬ ‫ِإَونهۥ لقسم لو تعلم‬
katauhan bi asal sapa teed ien sangat hadje. َ َُ ‫ه‬
77. Bennal [iye binassa si kaam iyu] Qur-an teed iyu Sangat mulliya ٧٧ ‫إِن ُهۥ لق حر َءان كرِيم‬
[bu masi pinuting weh meh magsasakutuhin].
‫ح‬ َ
78. [Tasulat iye diyalem] Kitab pinalihara [Si Lawh Almahfudz]. ٧٨ ‫ِِف كِتَٰب همك ُنون‬

َ ‫ه ح‬ ‫ه‬
79. Ganah makajari ningku [atawa ngantan ne] malaingkan iye meh ٧٩ ‫َل َي َم ُّس ُه ٓۥ إَِل ٱل ُم َط هه ُرون‬
siye Sutsi [amban hadath hadje duk diki].
َ ‫تََنيل مِن هرب ٱلح َعَٰلَم‬
٨٠ ‫ني‬
80. Pinaturun iye amban Tuhan sagannap [Alamin]. ِ ِ ِ
َ ُ َ‫ٱۡلدِيث أ‬
٨١ ‫نتم ُّم حده ُِنون‬
‫ََ َ َ ح‬
81. Weh si suwi suwi [Qur-an] inin ke oh kaam meh magsasakutu ِ َ ‫أفبِهَٰذا‬
pinuting bin?
َ َ ُ ُ ‫َح ُ َ َ ُ َه‬
82. Duk hininang weh bi rizziki bin [si pagshukur bi tudju Allahu ٨٢ ‫َوَت َعلون رِ حزقك حم أنك حم تكذِبُون‬

529
Taala] kaputingan bi [weh pain bi inulanan kaam sabab inin duk
inin, magpayam payam duk magputika putika].
ُ‫ت ح‬
َ ‫ٱۡللح ُق‬
٨٣ ‫وم‬
ََ َ َٓ ََ
ِ ‫فل حوَل إِذا بَلغ‬
83. [Ay naut naut be kaam] dehellu amban kataabut [napas
hinapusan taman kellong sah, bang ne tekka kamateyin].
َ ُ َ َ ‫ََ ُ ح‬
84. Duk kaniyaan bin si waktu ien, teppet sah mayam [Oh kaam meh ٨٤ ‫ِينئِذ تنظ ُرون‬
‫وأنتم ح‬
aa misita duk meh pananabang bu gana ne tabangan si iye].
َ ُ ‫ه ُح‬ َ ُ َ ‫َح َح‬
85. Duk Kami duk meh Malaikat duk Malakul Mawt labi tapit tudju ِ ‫َوَن ُن أق َر ُب إَِلحهِ مِنك حم َولَٰكِن َل تب‬
٨٥ ‫ِصون‬
kaam [waktu kamatey ien] sumaguwa gey hadja takite bi.
َ ‫ۡي َمدِين‬
٨٦ ‫ِني‬ ُ ‫فَلَ حو ََلٓ إن ُك‬
َ ‫نت حم َغ ح‬
86. Na naut naut ne be kaam [bang si kaam weh gey binista] ubus ِ
tinumbasan [puwas amban kamatey bi.
ُ ‫ون َها ٓ إن ُك‬
َ ‫نت حم َص َٰ ِدق‬
٨٧ ‫ِني‬
َ ُ ‫َح‬
‫جع‬
87. Tapabalik bi hep [nyawa hin] bang weh bennal si kaam ley. ِ ِ ‫تر‬

88. Na adapun bang kaniyaan [iye mamatey ley] amban meh aa tapit َ ‫فَأَ هما ٓ إن ََك َن م َِن ٱل ح ُم َق هرب‬
٨٨ ‫ني‬ِ ِ
[tudju Allahu Taala] sabab pamaratsaya ne duk panuhut ne
daakan Ne patala amban panglangan Ne] (Panagnaan bahagi
amban tellu kowe ne si bahagian tasabbut dehelluhin).
َ ُ ‫ََح َ َح َ َ َه‬
89. Na kahumali ne duk magdapa dapa magparasahan duk Surgah ٨٩ ‫ت نعِيم‬ ‫فروح وريحان وجن‬
Naim [Firdaus ne] iye panagame iyehin.
٩٠ ‫ني‬ َ ‫ََه ٓ َ َ ح َ ح‬
َ ‫حَٰ ح‬
90. Adapun bang iye amban bahagian si kaduwe [kanawan]. ِ ‫ب ٱَل ِم‬
ِ ‫وأما إِن َكن مِن أص‬

٩١ ‫ني‬ َ ‫ك م حِن أَ حص‬


َ ‫حَٰ ح‬ َ ‫َ َ َ َٰ ه‬
91. Na kasanyangan ne si kauhin [Bang kew tabilang amban] ginisan ِ ‫ب ٱَل ِم‬
ِ ‫فسلم ل‬
meh aa kanawan, bahagi si kaduwe].
‫ََه ٓ َ َ َ حُ َ َ ه‬
َ ‫ٱلضٓال‬
92. Duk adapun bang kaniyaan [Iye mamatey ley] amban meh aa ٩٢ ‫ِني‬ ‫وأما إِن َكن مِن ٱلمكذَِِني‬
pamumuting [kasabennalan] duk lepas amban toh. َ ُ ُ ‫َف‬
٩٣ ‫َنل م حِن ۡحِيم‬
93. Na patennaan nen [Diyalem Narka] amban bohe panas
makalandu manamal. َ ُ ‫َ ح‬
ِ ‫َوتصل َِية ج‬
٩٤ ‫حيم‬
94. Duk paglahatan nen [ngeggas iye].
َ ‫ه َ َ َ ُ َ َ ُّ ح‬
95. Bennal inin asal kannalan too [ganah pagsak sak]. ِ ‫إِن هَٰذا لهو حق ٱَلق‬
٩٥ ‫ِني‬

‫َ ح‬ ‫فَ َسب حح ب ح‬
96. Na mudji kew [Oh Rasulu Allah Sallahu Alayhi Wasallam] si alen ٩٦ ‫ٱس ِم َربِك ٱل َعظِي ِم‬ِ ِ
Tuhan nu Sangat Mahadjehin.

530
ُ‫سورةُا ْْل حديْ حد‬
SURATUL AL-HADID 57

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

َ‫ه َ َ َ ح‬
1. Mudji si Allahu Taala iye diyata meh langit duk bulakin duk Iye ١ ‫ِيم‬ َ ‫يز ح‬
ُ ‫ٱۡلك‬ ُ ‫ۡرض َو ُه َو ٱلح َعز‬
ِۖ ِ ‫ت وٱۡل‬ َ ‫ه‬
ِ َٰ ‫َس هب َح َِّلل ِ ما ِِف ٱلسمَٰو‬
ِ
Sangat Kesegan Sangat Pandey.
ََ َ ُ َ ُ َُ ‫ُح‬ َ ‫َُ ُ ح ُ ه َ َ َ ح‬
‫لَع ُك َ ح‬
2. Iye magdapu si meh langit duk bulakin, magpakellum Iye duk ‫َشء‬ ِ َٰ ‫ۡحۦ وي ِميتۖۡ وهو‬
ِ ‫ۡرض ي‬
ِۖ ِ ‫ت وٱۡل‬ِ َٰ ‫َلۥ ملك ٱلسمَٰو‬
magpapatey duk Iye luu si tiyap tyap ine ine Sangat Makagees. ٌ ‫قَد‬
٢ ‫ِير‬
ُ َ ُ َ ُ َ‫ُ َ ه ُ َ ح‬
‫كل َ ح‬
ٌ ‫َشء َعل‬ َ ُ‫َُ حَه‬
3. Iye tattap Dehellu duk Damabulihin duk Iye tattap Matampal ٣ ‫ِيم‬ ِ ِ ‫هو ٱۡلول وٱٓأۡلخِر وٱلظَٰ ِهر وٱِلاُِنۖۡ وهو ب‬
duk Matapukin duk Iye si tiyap tiyap ine ine Sangat Makahati.
‫ۡرض ِف س هِت ِة َأيهام ُث هم ح‬
َٰ ‫ٱس َت َو‬ َ َ ‫َ َ َ ه َ َٰ َ َٰ َ ح‬ ‫ُ ه‬
4. Iye du Allahu Taala Iye mamapanjari meh langit duk bulakin ‫ى‬ ِ ِ ‫ه َو ٱَّلِي خلق ٱلسمو‬
‫ت وٱۡل‬
ُ َ ََ َ‫ََ َحُ ُ ح‬ َ‫ح‬ َ َ‫ََ ح‬
diyalem ennem ellew, puwas ien paangkat ne Iye diyata Arash, ‫َنل‬
ِ ‫ۡرض وما َيرج مِنها وما ي‬ ِ ‫ش َي حعل ُم َما يَل ُِج ِِف ٱۡل‬
ِۖ ِ ‫لَع ٱلع حر‬
katauhan Ne iye mapaasek si bulakin duk iye mapaluwas amban ُ ‫نت حم َو ه‬
‫ٱَّلل‬ ُ ‫ك حم َأ حي َن َما ُك‬
ُ َ َ َ ُ َ ۡۖ َ ُ ُ ‫َ ه َ ٓ ِ َ َ َ ح‬
‫مِن ٱلسماء وما يعرج فِيها وهو مع‬
iyehin, duk Iye magpaturun amban diyata langitin duk iye َ َ ُ ‫َح‬
٤ ‫صۡي‬ ِ ‫ب ِ َما تع َملون ب‬
mamanaik tudju langit ley, Duk Allahu Taala luu pasarta si kaam,
bisan pe intag kaniyaan bin, Duk Allahu Taala si iye hininang bin
Sangat makakite.
ُ ‫ٱَّلل ِ تُ حر َج ُع حٱۡلُ ُم‬
٥ ‫ور‬
‫َ ه‬ َ‫ح‬
ِۚ ِ ‫ت َوٱۡل‬
‫ۡرض ِإَوَل‬ َ َ ‫ك ه‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
ُ ‫هُ ُ ح‬
‫َلۥ مل‬
5. Si Iye du pagdapu meh langit duk bulakin duk tudju Allahu Taala
du pabalikan meh pakaradjaanin
َ ُ َ َ ُ َ ‫هح‬ َ ‫يُول ُِج هٱَلح َل ِف ٱنله َهار َو ُيول ُِج ٱنله َه‬
6. Pinaasek weh Ne sangemin si ellew duk paasek Ne ru sab ellewin ِ ‫ِيم ُۢ بِذ‬
‫ات‬ ‫ار ِِف ٱَل ِلِۚ وهو عل‬ ِ ِ
si sangem, duk Allahu Taala Sangat Makahati si iye meh taga ٦ ِ‫ٱلص ُدور‬ ُّ
pangateyanin.
َ َ ‫ٱَّلل ِ َو َر ُس ِ َ َ ُ ْ ه َ َ َ ُ ُّ ح َ ح‬
‫َ ُ ْ ه‬
7. Magparatsaya be kaam si Allahu Taala duk Rasul Ne duk ِِۖ‫وَل ِۦ وأنفِقوا مِما جعلكم مستخلفِني فِيه‬ ِ ‫ءامِنوا ب‬
َ ‫ُ ح ََ َ ُ ْ َُ ح َ ح‬ ْ َُ َ َ ‫َ ه‬
ngagastu kaam [magnafaqa] amban iye hininang Ne si kaam ٧ ‫فٱَّلِين ءامنوا مِنكم وأنفقوا لهم أجر كبِۡي‬
[pinangandel Ne si kaam pamaganti kaamin], Na iye meh siye
magparatsaya amban kaamin duk maggastu, na niyah ne
[tinagame si siye] tumbas Sangat Hadje.
ُ ْ ‫ح‬ ُ ُ ُ ‫ََ َ ُ ح َ ُح ُ َ ه َ ه‬
8. Duk weey kaam gey magparatsaya si Allahu Taala buh Rasul [‫]ﷺ‬ ‫ٱلر ُسول يَ حدعوك حم تلِ ُؤم ُِنوا ب ِ َربِك حم‬ ‫وما لكم َل تؤمِنون بِٱَّلل ِ و‬
‫ح‬ ُ ‫ك حم إن ُك‬
َ ‫نتم ُّمؤ ِمن‬ ُ َ َٰ َ َ َ َ ‫َ َ ح‬
ngabi ngabi kaam supaya kaam magparatsaya si Tuhan bi? Duk ٨ ‫ِني‬ ِ ‫وقد أخذ مِيثق‬
sabennal bakas ne [ineddo weh Ne kinimmatan] janji bin, bang
kaniyaan bin sabennal teed magparatsaya.
ُ ‫ح‬
‫ت ََي ِ َنَٰت َِلُخ ِر َجكم م َِن‬
َ ‫ُه َو هٱَّلِي ُي ََن ُل َ َ َٰ َ ح‬
9. Iye [Allahu Taala] du Iye mamaturun tudju ipun Ne [Nabi Nen] ِۢ َٰ ‫لَع عب ِده ِۦٓ َءاتَٰي‬ ِ
‫ه‬ ُ َ َ ‫ه هَ ُ ح‬ ُّ َ َ ُ ُّ
meh ayat tarrang, supaya maguwa kaam amban meh kalindeman ٩ ‫ت إَِل ٱنلورِِۚ ِإَون ٱَّلل بِكم لرءوف رحِيم‬ ِ َٰ ‫ٱلظلم‬
tudju kadantaan, Duk bennal Allahu Taala si kaam Sangat
Makasi Sangat Maase.

531
10. Duk wey kaam gey maggastu [magnafaqa] si lan Allahu Taala, bu ‫ت‬ َ َ ‫ث ه‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬
ُ َٰ َ ‫ه ه‬
‫يل ٱَّلل ِ َو َِّلل ِ مِير‬ َ ْ ُ ُ ‫َ َ َ ُ ح َه‬
ِ ِ ‫وما لكم أَل تنفِقوا ِِف سب‬
َ َ َ‫ح‬ َ َ َ ُ َ َ‫ح‬
Allahu Taala du [Iye mamusaka] meh langit duk bulakin, gey teed ‫ۡرض َل ي َ حس َتوِي مِنكم هم حن أنف َق مِن ق حب ِل ٱلف حتحِ َوق َٰ َتل‬ ِۚ ِ ‫َوٱۡل‬
ُ ْ ُ َ ْ َُ َ َ ‫َُْ َ َ ح َ ُ ََ َ َ ه‬
‫ِين أنفقوا ِم ُۢن ََ حع ُد َوق َٰ َتلوا َولُك‬
magsali amban kaam iye maggastu [magnafaqa] dehellu amban
‫أو َٰٓلئِك أعظم درجة مِن ٱَّل‬
pangaluka [Makkahin] duk monoh iye [mag-atubang duk satru َ َ ُ َ
١٠ ‫ٱَّلل ب ِ َما ت حع َملون خبِۡي‬ ُ ‫ّن َو ه‬ َ ‫ٱَّلل ح ُ ح‬
ُ ‫َو َع َد ه‬
ِۚ َٰ ‫ٱۡلس‬
karna Allah], Iye ne meh siye ien labi langkew pangkat den
amban iye meh siye maggastu [magnafaqa] puwas [pangaluka
Makkah] duk tiyap tiyap meh siye [dehellu duk dambuli ien]
jinanjian siye weh Allahu Taala kahapan, duk Allahu Taala si iye
hininang bin Sangat Nuwi-nuwi. َ َ َ َ َ َ ً َ َ‫ه َ ه ُح ُ ه‬
11. Sine sine mautangan Allahu Taala si kahapan, na lipat manglipat ‫ٱَّلل ق حرضا َح َسنا ف ُيضَٰعِف ُهۥ َُلۥ َو َُل ٓۥ أ حجر‬ ‫من ذا ٱَّلِي يقرِض‬
َ
Ne si iye, duk niya ne [tinagame si iye] tumbas sa hadje hadje. ١١ ‫ك ِريم‬
َ َ‫حُ ح َ َ حُ ح َ َح َ ُ ُ ُ َح‬ َ َ
12. [Essebun] si ellew takite nu meh aa magparatsayahin lella dende, ‫ني أيحدِي ِه حم‬ َٰ ‫ت يس‬
َ ‫َع نورهم‬ ِ َٰ‫يَ حوم ت َرى ٱلمؤ ِمن ِني وٱلمؤمِن‬
‫ح َح‬ ‫َح‬ ‫َح‬ ‫ه‬ ‫ُح َ ُ ح‬ َ
paguwa meh sahaya den amban dehelluhan duk amban meh ‫ّشىَٰك ُم ٱَلَ حو َم َجنَٰت َترِي مِن َتت َِها ٱۡلن َه َٰ ُر‬ ‫َوبِأيح َمَٰن ِ ِهمِۖ ب‬
kanawanan de, pamasinna kaam ne ellew inin kakegan bin meh ١٢ ‫ِيم‬ُ ‫ِيها َذَٰل َِك ُه َو ٱلح َف حو ُز ٱلح َعظ‬
َ ‫ِين ف‬ َ ‫َخ َٰ ِِل‬
Surgah magselluy amban tindakan de meh subain, kakkal siye
diyalem ne damikkiyan ien iye daagan sangat mahadjehin.
َ ُ ْ َ ‫ت ل هَِّل‬
‫ِين َء َام ُنوا ٱنظ ُرونا‬ ُ َٰ‫ون َوٱل ح ُم َنَٰف َِق‬
َ ُ َٰ َ ُ ‫َ ح َ َ ُ ُ ح‬
‫يوم يقول ٱلمنفِق‬
13. [Essebun bi] Si ellew magpain ne iye meh siye munafiq
[matampal pamaratsaya, napukan panaggah] meh lella duk ُ ْ ُ َ ‫ُّ ُ ح َ ح ُ ْ َ َ ٓ َ ُ ح َ ح‬ ‫َحَ ح‬
ۡۖ‫جعوا وراءكم فٱتل ِمسوا نورا‬ ِ ‫نقتبِس مِن نورِكم قِيل ٱر‬
dendehin, si iye meh siye magparatsayahin: “Agaranun bi be َ َُ‫ه ح‬
‫ۡحة َوظَٰ ِه ُرهُۥ‬‫اب بَاُ ُِن ُهۥ فِيهِ ٱلر‬ ُۢ ُ َ‫فَ ُۡض َب بَيح َن ُهم ب ُسور ه َُلۥ ب‬
ِ ِ
kami, duk kami makaeddo amban meh sahaya bi” Pinain si siye: ُ َ َ‫َ ح‬
١٣ ‫مِن ق ِبلِهِ ٱلعذاب‬
Balik kaam hap bukutan bi, nah lai kaam miha sahaya, na
hininangan ne si antara de birang taga gawang, diyalem nen
aseh sugah si guwaanin isab siksah.
ُ ‫ك حم َف َت‬ ُ ‫ُ َ ُ َ ُ ح َ َ ح َ ُ ه َ ُ ح َ ُ ْ َ َ َٰ َ َ َٰ ه‬
14. Ilinganan ne siye weh meh Munanfiqin, Pain de: Weh dumain ke ‫نت حم‬ ‫ينادونهم ألم نكن معكمۖۡ قالوا بل ولكِن‬
َ ُ ‫َ ُ َ ُ ح َََه ح ُ ح َ حَحُ ح َ َه ح‬
kami saweh bi? Pain de: Weey sab, sumaguwah kaam finitnahan َ‫جآء‬َ ‫ِت‬ ُّ ِ ‫ك ُم حٱۡلم‬
‫اّن َح َٰه‬ َ ‫أنفسكم وتربصتم وٱرتبتم وغرت‬
[ilepas] weh bi meh ginhawa baran bin, duk mandang hadja ُ ‫ٱَّلل ِ ٱلح َغ ُر‬
‫ه‬ ُ ‫َحُ ه َ َه‬
١٤ ‫ور‬ ِ ‫أمر ٱَّلل ِ وغركم ب‬
kaam duk kutu kutuan kaam [sit oh kasabennalan], duk ligap
kaam sabab meh angan-angan, sampay hadja tekka pakaradjaan
Allahu Taalahin [iye ne gantaan ne si kaamin] duk lepas kaam
Amban Allahu Taala, weh kabimbangan bin.
ْ ََُ َ ‫ُ ح حَ ََ َ ه‬ ُ َ ‫َ ح َ ح‬
15. Na si ellew inin, gey ne tinayma amban kaam [meh munafiq iyu] ‫فٱَلَ حو َم َل يُؤخذ مِنكم ف ِدية وَل مِن ٱَّلِين كفروا‬
fidya [pangalekkat bi di bin] duk gey du sab tinayma amban meh ُ َٰ َ ‫َ ح َ َٰ ُ ُ ه ُ َ َ ح‬
ُ ‫ك حمۖۡ َوب حئ َس ٱل ح َم ِص‬
١٥ ‫ۡي‬ ِ ‫مأوىكم ٱنلار ۖۡ ِه مولى‬
siye pananaggah ley [bisan pe ine pangalekkat de di re],
patennaan bin Narkah ien pasangdelan bin duk sa laat laat ne
pamolean. ‫َ ح‬
َ َ ‫ح ه‬ ُ ُ‫ِين َء َام ُن ٓوا ْ أَن ََّتح َش َع ُقل‬
‫وب ُه حم َِّلِكرِ ٱَّلل ِ َو َما ن َزل‬ َ ‫۞أل َ حم يَأن ل هَِّل‬
16. Weh gah peke tekka [waktuhin] si meh siye magparatsaya subey ِ
ne magmatalew meh pangateyan den, si pangesseb Allahu Taala
َ َ ُ َ
‫ب مِن ق حبل ف َطال‬ َ َٰ‫ِين أُوتُوا ْ حٱلك َِت‬
َ ‫كونُوا ْ َك هٱَّل‬ ُ َ َ َ َ‫َ ح‬
‫مِن ٱۡل ِق وَل ي‬

532
duk si iye mapaturun amban kasabennalanin, duk subey siye gey َ ُ َ َ
١٦ ‫وب ُه حمۖۡ َوكث ِۡي م حِن ُه حم فَٰسِقون‬ ‫َعلَ حيه ُم حٱۡلَ َم ُد َف َق َس ح‬
ُ ُ‫ت قُل‬
ِ
paniyah kowe meh siye Kaurungan Kitab [Yahudi duk Nasrani]
dehelluhin, na sabab teggel masa siye ngagad, na ngatuwas meh
pangateyan den, duk kahekkahan amban siye Fasiq [luwas
agama].
َ ُ َ ‫َ ح هه‬ َ َ ‫ٱَّلل يُ ح ح َ َ ح‬
َ ‫ٱعلَ ُم ٓوا ْ أَ هن ه‬
‫ح‬
17. Ingatun bi bennal Allahu Taala, pinakellum weh Ne bulakin ِ َٰ ‫ۡح ٱۡلۡرض ََعد م حوت َِها قد بَينا لك ُم ٱٓأۡلتَٰي‬
‫ت‬ ِ
َ ُ َ ُ ‫َ ه‬
puwas kamatey ne [katoho ne], Sabennal bakas ne pinatarrang ١٧ ‫ل َعلك حم ت حعقِلون‬
weh Kami meh tandain, kalu kalu du pain tatali bi.
ً َ َ ‫َ َ ح ُ ه َ َٰ َ َ ح َ ُ ْ ه‬ ‫ه ح ه‬
18. Bennal iye meh siye mag-uungsud sadaqqa [amban meh ‫ٱَّلل ق حرضا َح َسنا‬ ‫ت وأقرضوا‬ ِ ‫إِن ٱل ُمص ِدقِني وٱلمصدِق‬
َ َ َ َ ُ َ
kalellahan duk karendehan] duk pinautangan weh de Allahu ١٨ ‫يُض َٰ َعف ل ُه حم َول ُه حم أ حجر ك ِريم‬
Taala utang si kahapan, na pinagtamba manamba si siye tumbas
mamulliyahin.
ٓ ُّ َ ُ ُ َ َ ُ ‫َ ه َ َُ ْ ه‬
19. Duk iye ne meh siye magparatsaya si Allahu Taala duk meh Rasul ‫ٱلصدِيقونۖۡ َوٱلش َه َدا ُء‬ ِ ‫ين َءامنوا بِٱَّلل ِ َو ُر ُسلِهِۦٓ أ ْو َٰٓلئِك ه ُم‬ ‫ٱَّل‬
ِ ‫و‬
ٓ َ َٰ َ ْ ُ ‫َ َ ح َ ُ ح َ ح ُ ُ ح َ ُ ُ ُ ح َ ه َ َ َ ُ ْ َ َ ه‬
Ne, Iye meh siye ien meh Aa sabennalin duk meh saksi si Tuhan ‫عِند رب ِ ِهم لهم أجرهم ونورهمۖۡ وٱَّلِين كفروا وكذبوا أَ‍ِبتَٰيت ِنا‬
de,nyah ne siye tumbas de duk sahaya de,duk iye ne meh siye ١٩ ‫حي ِم‬ َ‫ب ح‬ ُ َٰ‫ح‬َ ‫ك أَ حص‬
َ َٰٓ َ ْ ُ
ِ ‫ٱۡل‬ ِ ‫أولئ‬
naggah duk muting si meh ayat Kami iye meh siye ien aa
[Narkah] Jahimin.
ُ ُ ََ َ َ ‫َ َح‬ َ َ ‫ح َ ُ ٓ ْ َ ه َ ح َ َ َٰ ُ ُّ ح‬
20. Ingatun bi, iye du kaelluman Dunyahin kalolaan hadja duk ‫ينة َوتفاخ ُر ُۢ بَيح َنك حم‬ ِ‫ٱعلموا أنما ٱۡليوة ٱلنيا لعِب ولهو وز‬
ُ ‫ح َ ح َ َ ح َ ح َ َٰ َ َ َ َ ح َ ح َ َ ح‬
َ ‫ك هف‬ ُ َ َ
parageyan duk pagpangari ngari duk pagdiyataan si antara bi, ‫ار‬ ‫َوتكاثر ِِف ٱۡلمو َٰ ِل وٱۡلول ِدِۖ كمث ِل غيث أعجب ٱل‬
ُ ُ َ ‫َ َ ُ ُ ُ ه َ ُ َ َ َ َٰ ُ ُ ح َ ُ ه‬
duk paghekkahan hadja meh alta duk meh anak, kowe du ِ ‫كون ُح َطَٰما ۖۡ َو ِِف ٱٓأۡلخ َِرة‬ ‫نباتهۥ ثم ي ِهيج فَتىه مصفرا ثم ي‬
‫َ َ ح َ َ ه َ ح َ َ َ ح َ َ َٰ ُ ُّ ح َ ٓ ه‬ َ َ
sapantun ulan makaseeb meh aa magtatanain [jambangan ‫َعذاب شدِيد ومغفِرة مِن ٱَّلل ِ ورِضوَٰن وما ٱۡليوة ٱلنيا إَِل‬
manumbu weh nen], puwas ien lanes ne duk ngabinaning ne, ُ‫َ ح‬
٢٠ ِ‫َمتَٰ ُع ٱلغ ُرور‬
puwas ien manjari ne hapak, [Sugah] si Akhirat pain siksa
makalandu [si aa naggah] duk kaampunan isab [si aa maratsaya]
amban Allahu Taala duk ase, gana du [taeddo] si kaellum Dunya
inin malaingkan kasuatan makaligap.
ٓ ‫ه‬ َ ُ ُ ‫ُ ْ َ ح‬
21. Maglomba lomba kaam tudju kaampunan Tuhan bi duk Surgah ِ‫ٱلس َماء‬ ‫َسابِق ٓوا إ ِ ََٰل َمغف َِرة مِن هربِك حم َو َج هنة َع حرض َها ك َع حر ِض‬
[tinagame] kowe luha langit duk bulak, sinaddiya si iye ne meh ‫َ َ َ ح ُ ه‬ ‫ْ ه‬ َ ‫َو حٱۡلَحِۚر أُع هِد حت ل هَِّل‬
ِ ‫ِين َء َام ُنوا بِٱَّلل ِ َو ُر ُسلِهِۦ ذَٰل ِك فضل ٱَّلل‬
‫َ ََ ُٓ َ هُ ُ حَ ح ح‬ ‫ح‬
siye magparatsaya si Allahu Taala duk meh Rasul ne, damikkiyan ٢١ ‫ٱَّلل ذو ٱلفض ِل ٱل َعظِي ِم‬ ‫يُؤت ِيهِ من يشاء و‬
ien kalabbihan Allahu Taala, pangurung Ne sine sine kabayaan
Ne, duk Allahu Taala taga kalabbihan Sangat Mahadjehin.
‫ُ ه‬ ُ َ ٓ ََ َ‫ح‬ َ ‫َما ٓ أَ َص‬
َ ‫اب مِن ُّم ِص‬
22. Gah niyah paatag amban musiba [panuley suley, balah] diyata ‫ِف أنفسِك حم إَِل ِِف‬ ِ ‫ۡرض وَل‬ ِ ‫يبة ِِف ٱۡل‬
َ ‫ك َِتَٰب مِن َق حبل أَن هن ح َ َ َ ٓ ه َ َ َ َ ه‬
bulak duk gana du sab [paatag] si meh ginhawa baran bi, ٢٢ ‫سۡي‬ ِ ‫َبأها إِن ذَٰل ِك لَع ٱَّلل ِ ي‬ ِ
malaingkan diyalem sulat ne iye andang dehellu pe amban
pamaniya Kami iye, bennal damikkiyan ien luu si Allahu Taala
Sangat Mura.
ُ َٰ َ َ ٓ َ ْ ُ َ ‫َ ح َ َ ح َ ح ْ َ َ َٰ َ َ َ ُ ح َ َ َ ح‬
ُ ‫ك حمُۗ َو ه‬
23. Supaya kaam gey dukka si iye tapawutin [gah tahinang bin] duk ‫ٱَّلل‬ ‫ل ِكيَل تأسوا لَع ما فاتكم وَل تفرحوا بِما ءاتى‬
ُ َ ‫ُه ُح‬ ُ َ
gey sab kaam Kegan [manamal] si iye pangurung kaam [Allahu ٢٣ ‫َل ُي ُِّب ك ُم َتال فخور‬

533
Taalahin], peggeh Allahu Taala gey malasa si aa abbuhan
dakagan.
َ ‫خل َو َمن َي َت َو هل فَإ هن ه‬‫ه َ َح َ ُ َ ََحُ ُ َ ه َ حُ ح‬
24. Iye ne meh siye liskutan duk ngandaak pe meh manusiya ‫ٱَّلل‬ ِ ِ ‫ٱَّلِين يبخلون ويأمرون ٱنلاس بِٱِل‬
‫ح‬
magpinget, duk sine sine pataykut [amban toh Allahu Taala], na ُ ‫ٱۡلم‬
٢٤ ‫يد‬ ُّ ِ ‫ُه َو ٱلح َغ‬
ِ َ ‫ّن‬
sabennal Allahu Taala Sangat Dayahan [gey maglagi si
pinapanjari], Sangat Mahasutsi.
َ َ ‫َ َ ح َ ح َ ح َ ُ ُ َ َ ح َ َ َٰ َ َ َ ح َ َ َ ُ ُ ح َ َٰ َ َ ح‬
25. Sabennal pinaturun weh Kami meh Rasul Kamihin, duk ‫َيان‬ ‫ت وأنزنلا معهم ٱلكِتب وٱل ِم‬ ِ ‫لقد أرسلنا رسلنا بِٱِليِن‬
‫ح‬
pinaturun du sab weh Kami sarta de Kitab [kasabennalanin] duk َ
‫ِيد فِيهِ بَأس شدِيد َو َم َنَٰف ُِع‬ َ ‫ٱۡلد‬ ‫ح‬
َ ‫نزنلَا‬‫ح‬ َ َ‫ط َوأ‬ ‫َُ َ ه ُ ح‬
ِۖ ِ ‫اس بِٱلق حِس‬ ‫َِلقوم ٱنل‬
َ ‫ح‬ َ
َ ‫نِصهُۥ َو ُر ُسل ُهۥ بٱل َغ حيب إ هن ه‬ َ
ُ ‫اس َو َِلَ حعل َم ه‬
timbangan [mabentelin] supaya neteg manusiyain [ellum ‫ٱَّلل قوِ ٌّي‬ ِ ِۚ ِ ِ
ُ ُ َ‫ٱَّلل َمن ي‬ ِ ‫ل هِلن‬
diyalem] kaadilan, duk pinaturun du sab weh Kami basiin
٢٥ ‫َع ِزيز‬
[hinang bi bessi, peddang] katuwas, duk meh kagunahan ien si
meh manusiya, duk supaya katauhan Allahu Taala bang sine
manabangan Iyehin duk meh Rasul nen si katapukan, Sabennal
Allahu Taala Sangat Basagan Sangat Geesan.
َ ‫َولَ َق حد أَ حر َس حل َنا نُوحا ِإَوبح َرَٰه‬
َ‫ِيم َو َج َعلح َنا ِف ُذر هيته َما ٱنلُّ ُب هوة‬
26. Duk sabennal bakas pinaturun weh Kami Nuh duk Ibrahim ِِ ِ ِ
َ ُ َ َ َ َ َٰ َ ‫َ ح‬
[Alayhima Assalam] duk hininang weh Kami si meh tubuh de ٢٦ ‫بۖۡ ف ِم حن ُهم ُّم حه َتدِۖ َوكث ِۡي م حِن ُه حم فَٰسِقون‬ ‫وٱلكِت‬
karuwangan pagnabihin duk kitabin, kasinduwehan [amban
meh manusiyain] katoan, duk kahekkahan amban siye Fasiq
[luwas amban agama].
27. Puwas ien pinaturul ne sab weh Kami si bakkas de meh Rasul ِ ِ ِ َٰٓ َ َ ‫ُث هم َق هف حي َنا‬
َ ‫لَع َء َاثَٰرهِم ب ُر ُسل َِنا َو َق هف حي َنا بع‬
‫ِيَس ٱبح ِن َم حر َي َم‬
َ ‫ِين هٱت َب ُعوهُ َرأحفَة َو َر ح‬َ ‫يل ۖۡ َو َج َعلح َنا ِف قُلُوب هٱَّل‬ َ ‫ََ َحَ ُ ح‬
Kamihin duk pinaturul du sab weh Kami pusi Isa anak Maryam ‫ۡحة‬ ِ ِ ‫َن‬
ِ ‫ٱۡل‬ ِ ‫وءاتينَٰه‬
‫ه‬ ‫َٓ ح‬ ‫ه‬ ََ َ َ ُ ً ‫ح‬
[Alayhima Assalam], duk inurungan iye weh Kami [Kitab] Injeel, ِ ‫َو َره َبان هِية حٱَ َت َدعوها َما ك َت حب َنَٰ َها عل حي ِه حم إَِل ٱبحت ِغا َء رِض َو َٰ ِن ٱَّلل‬
duk hininangan weh Kami pangateyan meh manuhut ُ ‫َ َ َ َ ح َ َ ه َ َ َ ۖۡ َ َ َ ح َ ه َ َ ُ ْ ح َ ح‬
ۡۖ‫ِين َءامنوا ِمن ُه حم أج َره حم‬ ‫فما رعوها حق رَِعيت ِها فاتينا ٱَّل‬
[magkahagad] si iyehin kaase duk kakasi, [Sumaguwah iye َ ُ َ َ
٢٧ ‫َوكث ِۡي م حِن ُه حم فَٰسِقون‬
pagsumba pinain den, pagsakutu] hinang hinang de hadja ien,
gah ien sinulat weh Kami si siye [Daawa den, hangkan hinang de
pangandawhat ridah Allahu Taala], na asal gah teed pinatengan
weh de sabennal [toh Kamihin], Na inurung weh Kami
magparatsaya amban siyehin tumbas de [sampurna] duk
kahekkahan amban siye Fasiq [luwas agama].
َ َ
28. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya [Pusi Musa duk Isa ُ ‫ح‬ ْ
ِ ‫ٱَّلل َو َءام ُِنوا ب ِ َر ُس‬
‫وَل ِۦ يُؤت ِك حم‬ َ ‫يأ ُّي َها هٱَّل‬
َ ‫ِين َء َام ُنوا ْ هٱت ُقوا ْ ه‬ َٰٓ
‫ح‬ َ ُ َ ُ ُ ‫ه‬ ‫ۡحتهِۦ َو َي ح‬ َ‫ح‬ َ
‫ح ح‬
Alayhima Assalam], magmatalew ne kaam si Allahu Taala duk ‫ج َعل لك حم نورا ت حمشون بِهِۦ َو َيغف حِر‬ ِ ‫ني مِن هر‬ ِ ‫كِفل‬
paratsayahun bi Rasul Nen [Mohammad ‫]ﷺ‬, urungan ne kaam َُ ُ‫َ ُ ح َ ه‬
٢٨ ‫ٱَّلل غفور هرحِيم‬ ‫لكم و‬
duwe bahagi amban ase Ne [tumbas Ne], duk hinangan Ne kaam
kadantaan palumengnganan bi duk ampun Ne kaam duk Allahu
Taala Sangat Mangangampun Sangat Maase.
‫ه‬ ‫َ ح‬ ‫لَع َ ح‬ َ ُ ‫َ ه َ ح َ َ َ ح ُ ح َ َٰ َ ه َ ح‬
َٰ َ َ ‫ون‬
29. Supaya tahati weh meh Ahlu Alkitabin [Yahudi duk Nasrani] weh ِ ‫َشء مِن فض ِل ٱَّلل‬ ‫ب أَل يقدِر‬ ِ ‫ِِلَل يعلم أهل ٱلكِت‬
‫ح‬ َ ‫ح‬ ُ ٓ َ ‫ََ ه حَ ح َ َ ه‬
ُ ‫ٱَّلل ِ يُ حؤت ِيهِ َمن يَشا ُء َو ه‬
ganah gees gees de si kalabbihan Allahu Taala, Duk bennal ‫ٱَّلل ذو ٱلفض ِل‬ ‫وأن ٱلفضل َِي ِد‬

534
‫ح‬
kalabbihanin tattap si antanan Allahu Taala, urungan Ne sine ٢٩ ‫ٱل َعظِي ِم‬
sine kabayaan Ne,duk Allahu Taala Taga Kalabbihan Sangat
Hadje.

ُ ‫سورةُالْمج حادلحُة‬
SURATUL AL-MUJADHILAT 58

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

‫َ ه‬ ‫َح‬ َ ُ َ ُ ‫َح َ َ هُ َحَ ه‬


1. Sabennal takale Allahu Taala bissa iye [dende] manuwey kauhin ِ ‫ج َها َوتش َت ِِكٓ إَِل ٱَّلل‬ ‫َح‬
ِ ‫قد س ِمع ٱَّلل قول ٱل ِِت تجَٰدِلك ِِف زو‬
[Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬sabab ella ne [Tenged Jihar, Upama nen pain ١ ‫ۡي‬ ٌ ‫يع ُۢ بَ ِص‬
ُ ‫ٱَّلل َس ِم‬ ُ َ‫ٱَّلل ي َ حس َم ُع ََت‬
َ ‫او َر ُك َما ٓ إ هن ه‬ ُ ‫َو ه‬
ِ
ne si anda nen: Kowe kew bukut si inain si aku], duk
magsumbung iye si Allahu Taala duk Allahu Taala asal takale Ne
teed pagsambung sambung bin, Sabennal Allahu Taala Sangat
Makakale Sangat Makakite.
‫ح‬ ُ ُ ٓ ُ َ َ َ ‫ه‬
2. Iye ne meh siye amban kaam ngupama [masali] meh kaandahan ‫ِين يُظَٰ ِه ُرون مِنكم مِن ن َِسائ ِ ِهم هما ه هن أ هم َهَٰت ِ ِه حمۖۡ إِن‬ ‫ٱَّل‬
َ ُ
َ ُ َ ‫ه‬ َ َ ‫ه‬ ‫ه‬ ُ
de [Si meh Inah de, Jihar] dumain ien meh inah de, Iye du inah ‫ٱلـِ َو حلن ُه حم ِإَون ُه حم َلَقولون ُمنكرا م َِن‬ َٰٓ ‫أ هم َه َٰ ُت ُه حم إَِل‬
َُ ُ َ َ‫ه ه‬ َ‫ح‬
den iye ne meh siye dende nganakan siye, duk bennal siye meh ٢ ‫ٱَّلل ل َعف ٌّو غفور‬ ‫ٱلق حو ِل َو ُزورا ِإَون‬
kalellahan ien asal missa siye laat amban bissa duk kaputingan,
Duk bennal Allahu Taala Sangat Ngamaaf Sangat
Mangangampun.
ُ ‫حر‬ ‫َ ٓ ح ُه َُ ُ َ َ َ ُ ْ ََ ح‬ َ ُ َُ َ ‫َ ه‬
3. Duk iye ne meh siye makabissa [Jihar si dambuwa] amban meh ‫ير‬ِ ‫وٱَّلِين يظَٰ ِهرون مِن ن ِسائ ِ ِهم ثم يعودون ل ِما قالوا فت‬
َ ُ َ ُ ‫َح َ َََٓه َ ُ ح‬
ُ ‫ون بهِۦ َو ه‬ َََ
kaandahan de, puwas ien bayah ne siye mapasan bissa de ley [Na ‫ٱَّلل ب ِ َما‬ ِ ‫رقبة مِن قب ِل أن يتماسا ذَٰل ِكم توعظ‬
َ َ ُ َ
meke siye manjari parambuwa si anda re] subey siye ٣ ‫ت حع َملون خبِۡي‬

535
makapamaharlika dambuwa ipun [dehellu amban pagdambuwa
de]. Damikkiyan ien pamituwa kaam, Duk Allahu Taala si iye
hininang bin Sangat Nuwi-Nuwi.
ٓ َ َ ‫َ َ هح َ ح َ َ ُ َ ح َح ََُ َح‬
4. Na si gey iye makasuwa [ipun pamaharlika ne] na ambat ۡۖ ‫ني مِن ق حب ِل أن َي َت َما هسا‬
ِ ‫َيد ف ِصيام شهري ِن متتابِع‬ ِ ‫فمن لم‬
muwase duwembulan magsunu-sunu [gey manjari binekkat ‫َ َٰ َ ُ ح ُ ْ ه‬ ‫ح‬ َ ُ َ ‫ح‬ َ ‫ََ هح َح َ ح‬
ِ ‫فمن لم يست ِطع فإُِعام سِت ِني مِسكِينا ذل ِك تلِ ؤمِنوا بِٱَّلل‬
َ ٌ َ َ َ َ ‫ُ ه ح‬ َ ‫ح‬
bisan daellew], dehellu amban kapagdambuwa de balik, na sine ٤ ‫اب أ َِل ٌم‬ ‫وَل ِۦ َوت ِلك ُح ُدود ٱَّللُِۗ َول ِلكَٰف ِِرين عذ‬
ِ ‫َو َر ُس‬
sine gey makagees ne [puwase ien], Na ambat iye magpakan
ennempu [60] aa miskin, damikkiyan ien supaya sampurna
pamaratsaya bin si Allahu Taala duk Rasul Ne, damikkiyan ien
meh tegteban Allahu Taalahin [da langgalanun bi] duk si meh aa
pananaggain isab siksa sangat peddes.
5. Bennal iye ne meh siye nulang Allahu Taala duk Rasul Ne, َ ‫ت هٱَّل‬
‫ِين مِن‬ ُ َ ‫ٱَّلل َو َر ُس‬
َ ‫وَلۥ ُكب ُتوا ْ َك َما ُكب‬ َ ‫ون ه‬ َ ُّ ٓ َ ُ َ ‫ه ه‬
‫إِن ٱَّلِين ُياد‬
ِ ِ
dinekdes siye kowe kadekdes iye ne meh siye ummat dehellu ُّ َ َ َ َٰ َ ‫َ ح ح َ َ ح َ َ ح َ ٓ َ َ َٰ َ َ َٰ َ ح‬
٥ ‫ت ول ِلكف ِِرين عذاب م ِهني‬ ِۚ ‫ت َيِن‬ ِۢ ‫قبل ِ ِهم وقد أنزنلا ءاتَٰي‬
amban siyehin, duk sabennal bakas ne paturun Kami meh ayat
mamatarrangin, duk niyah ne [tinagame] si meh pananaggah
siksa makadesme.
ُ ‫ٱَّلل ََجِيعا َف ُينَب ُئ ُهم ب َما َع ِملُ ٓوا ْ أَ حح َصى َٰ ُه ه‬
ُ‫ٱَّلل َون َ ُسوه‬ ُ ‫يَ حو َم َي حب َع ُث ُه ُم ه‬
6. [Essebun] si ellew pinakellum ne siye weh Allahu Taala Kemon, ِ ِ
ٌ ‫َشء َشه‬ ‫لَع ُك َ ح‬ ََ ُ‫َ ه‬
na suwi suwihan Ne ne siye si meh bakas tahinang den, binista ٦ ‫يد‬ ِ ِ َٰ ‫وٱَّلل‬
ien weh Allahu Taala [si siye] sugah takaipat de, Duk Allahu
Taala luu si tiyap tiyap ine ine Sangat Makajaga.
ُ ُ َ‫ح‬ َ ‫َأل َ حم تَ َر أَ هن ه‬
‫ٱَّلل َي حعلَ ُم َما ِف ه‬
َ َ َٰ ‫ٱلس َم َٰ َو‬
7. Weh gah ke takite nu [Oh Rasul Allah] bennal Allahu Taala ‫ۡرض َما يَكون‬ ِۖ ِ ‫ت وما ِِف ٱۡل‬ ِ ِ
katauhan Ne iye si meh langit duk iye si meh bulakin, gey teed ٓ َ َ ‫ه ح َ َٰ َ َ َٰ َ ه ُ َ َ ُ ُ ح َ َ َ ح َ ه ُ َ َ ُ ُ ح‬
‫مِن َنوى ثلثة إَِل هو رابِعهم وَل ُخسة إَِل هو سادِسهم وَل‬
ُ ْ ُ َ َ ُ ‫َ َٰ َ َ َ ٓ َ ح َ َ ه‬ َ
paniya pagkemot kemotin tellungan aa malaingkan Iye [Allahu
‫َث إَِل ه َو َم َع ُه حم أ حي َن َما َكن ۖۡوا ث هم‬ ‫ّن مِن ذل ِك وَل أك‬ َٰ َ ‫أ حد‬
Taala] kaampat den, duk bang siye lime Iye [Allahu Taala] ٌ ‫َشء َعل‬ ‫كل َ ح‬ ُ َ‫َُ ُُ َ َ ُ ْ َحَ ح َ َ ه ه‬
Kaennem den, duk gey pakulang billai atawa pahekka
٧ ‫ِيم‬ ِ ِ ‫ينبِئهم بِما ع ِملوا يوم ٱلقِيَٰمةِِۚ إِن ٱَّلل ب‬
malaingkan sartah de Allahu Taala bisan pe intag paluuhan
de,puwas ien suwi-suwihan siye Allahu Taala si bakas hininang
den Ellew Qiyamat, sabennal Allahu Taala si tiyap tiyap ine ine
Sangat Makahati.
َ ْ ُ َ ُ ُ َٰ َ ‫ه ح‬ ْ ُ َ ‫ََح ََ َ ه‬
8. Weh gah ke takite nu [Oh Rasul Allah] iye ne meh siye – ‫ى ث هم َي ُعودون ل َِما ن ُهوا ع حن ُه‬ ‫ِين ن ُهوا َع ِن ٱنلجو‬ ‫ألم تر إَِل ٱَّل‬
Munafiq- pineges amban pagkemot [si kalaatan] puwas ien balik َ‫ِإَوذا َجا ٓ ُءوك‬
َ ُ ‫ه‬ َ ‫ح‬ َ َ َ ‫ح‬ ُ ‫ََََ َ ح َ ح ح َ ح‬
ِِۖ‫ت ٱلرسول‬ ِ ‫ٱۡلث ِم وٱلعدو َٰ ِن ومع ِصي‬ ِ ِ ‫ويتنَٰجون ب‬
du siye si pamegesan siyehin? Duk magkemot kemot siye si َ َ َ
ُ ٓ َ ََُ ُ‫ه‬ ُ َ َُ ‫َهح َ َ َح‬
‫س ِه حم ل حوَل ُي َعذ َُِ َنا‬ِ ‫ِف أنف‬ ِ ‫حيوك بِما لم ُييِك بِهِ ٱَّلل ويقولون‬
kalaatan duk keyo-keyo [pagkuntara] duk panaggah si Rasul ‫ﷺ‬, ُ ‫ول َح حس ُب ُه حم َج َه هن ُم يَ حصلَ حو َن َها ۖۡ فَب حئ َس ٱل ح َم ِص‬ُ َُ َ ُ‫ه‬
٨ ‫ۡي‬ ِ ‫ٱَّلل بِما نق‬
Duk bang siye tekka piyu si kau sagina de kew [duk ‫السام عليا‬:
Hati: Laksun atawa kamatey luu si kau]. Si dumain panagina
Allahu Taala kau, duk missa siye si katapukan ambat kite bi si
siksa Allahu Taala si bissa te bi inin [bang asal bennal ke Nabi Ne
iyu]. Mararahi ne si siye Narkain, paasekan de sabab sa laat laat

536
ne ien pamolean.
‫َ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ٓ ْ َ َ َ َ ح ُ ح َ َ َ َ َ َ ح ْ ح ح ح‬
9. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, bang kaam magkemot ‫ٱۡلث ِم َوٱل ُع حد َو َٰ ِن‬
ِ ِ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا إِذا تنَٰجيتم فَل تتنَٰجوا ب‬ َٰٓ
‫ه‬ َ ‫ى َو هٱت ُقوا ْ ه‬
ٓ ‫ٱَّلل ٱَّل‬ ‫َ َ َ َٰ َ ح ْ ح َ ه ح‬ ُ ‫َو َم حع ِص َي ِ ه‬
kemot na daa kaam magkemot si kalaatan duk [pangeyo-ngeyo] ‫ِي‬ ۡۖ َٰ ‫ٱتلق َو‬‫َب و‬
ِ ِ ‫ت ٱلرسو ِل وتنجوا بِٱل‬
pagkuntara, duk panulang Rasul, [Sumaguwah] magkemot hadja َ ُ َ ‫َح ُح‬
٩ ‫ّشون‬ ‫إَِلهِ َت‬
kaam si kahapan duk si pagmatalew, duk magtalew kaam si
Allahu Taala Iye ne tujdu Iye panipunan kaamin.
10. Iye du pagkemot kemotin amban shaitan teed iye, supaya
َ ْ َ ‫ح ُز َن هٱَّل‬
‫ِين َء َام ُنوا َوليح َس‬ ‫َل ح‬ ‫ه َ ه ح َ َٰ َ ه‬
َ ِ ‫ٱلش حي َطَٰن‬ ‫إِنما ٱنلجوى مِن‬
ِ
َ ‫ح‬ ‫ح‬ ‫ه‬ ‫ح‬
َََ َ ‫ه َ َ ه‬ َ ‫ح‬ ‫َ ٓ ح َ حً ه‬
[urungan ne] kasuse iye ne meh siye magparatsayahin, duk gey ١٠ ‫ّك ٱل ُمؤم ُِنون‬
ِ ‫بِضارِهِم شيا إَِل َِإِذ ِن ٱَّلل ِ ولَع ٱَّلل ِ فليتو‬
du iye makamula siye malaingkan subey panug Allahu Taala duk
subey tattap si Allahu Taala pasangdel [magtawakkal] meh
magparatsayahin.
َ ‫حوا ْ ِف ٱل ح َم‬ُ ‫ك حم َت َف هس‬ُ َ َ َ ْ ٓ ُ َ َ َ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه‬
11. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, apabila pinain si kaam, ‫جَٰل ِِس‬ ِ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا إِذا قِيل ل‬
َ‫هُ َ ُ ح َ َ ُ ُ ْ َ ُ ُ ْ َح‬ ‫َ ح َ ُ ْ ح‬
paluha kaam si meh pagtingkoan, na paluha kaam, supaya kaam ِ‫حوا َيف َسحِ ٱَّلل لكمۖۡ ِإَوذا قِيل ٱنِشوا فٱنِشوا يرفع‬ ‫فٱفس‬
‫ح‬ ‫ح‬ ْ
ُ ‫ِين أوتُوا ٱلعِل َم َد َر َجَٰت َو ه‬ ُ ‫ه‬ ُ ْ ‫ه‬ ُ‫ه‬
paluhaya Allahu Taala, duk apabila isab pinain si kaam kuwat ‫ٱَّلل‬ ِۚ
َ ‫ِنك حم َوٱَّل‬ ‫ِين َء َام ُنوا م‬
َ ‫ٱَّلل ٱَّل‬
َ َ ُ َ
١١ ‫ب ِ َما ت حع َملون خبِۡي‬
kaam [upama tudju meh pagsambahayangan atawa pag-
atubangan, pagtuntut Ilmu], na subey kaam kuwat, sabab
inangkat weh Allahu Taala iye ne meh siye magparatsaya amban
kaamin duk iye ne meh siye kaurungan panghati [sa langkew
langkew ne] pangkat. Duk Allahu Taala si iye hininang bin
Sangat Nuwi-nuwi.
َ ُ ‫َ َ ُّ َ ه َ َ َ ُ ٓ ْ َ َ َ ح ُ ُ ه‬
َ ‫ول َف َقد ُِموا ْ ََ ح‬
12. Oh Kaam iye ne siye magparatsaya apabila kaam magpaumey si ‫ني يَ َد حي‬ ‫يأيها ٱَّلِين ءامنوا إِذا نَٰجيتم ٱلرس‬ َٰٓ
َ
‫َ ح َ َٰ ُ ح َ َ َ َ َٰ َ َ ح ه ُ ح َ ح َ ُ َ ه ح َ ْ َ ه‬
Rasul [‫ ]ﷺ‬si katapukan, na ngungsud dahu kaam sadaqqa dehellu ‫َت ُدوا فإِن‬
ِ ‫َنوىكم صدقة ذل ِك خۡي لكم وأُهر فإِن لم‬
amban kapagpaumey bi si katapukan ley, Damikkiyan ien iye labi ٌ ‫ٱَّلل َغ ُفور هرح‬
١٢ ‫ِيم‬ َ‫ه‬
makahap si kaamin duk masutsihin, Na bang isab gana takasuwa
bi [pagsadaqqa], Na sabennal Allahu Taala Sangat
Mangangampun Sangat Maase.
َ ‫َ َ ح َ ح ُ ح َ ُ َ ُ ْ َ ح َ َ َ ح َ ح َ َٰ ُ ح َ َ َ َٰ َ ح‬
13. Bang kaam nuwey si pangungsud meh sadaqqa dehellu amban ‫ت فإِذ ل حم‬ ِۚ ‫ءأشفقتم أن تقدِموا َني يدي َنوىكم صدق‬
pagpaumey bi [si Rasul ‫ ]ﷺ‬si katapukan, na apabila gah tahinang
َ ْ ‫ِيموا ْ ه‬
‫ٱلصلَ َٰوةَ َو َءاتُوا ه‬
َ‫ٱلزك َٰوة‬ ُ ‫ك حم َفأَق‬ ُ ‫َح َ ُ ْ ََ َ هُ َ َح‬
‫تفعلوا وتاب ٱَّلل علي‬
bi [sakurang kurang] supaya kaam ampun Allahu Taala, na َ ُ َ ُ ‫ٱَّلل َخب‬
١٣ ‫ۡي ُۢ ب ِ َما ت حع َملون‬ ُ َ ‫ٱَّلل َو َر ُس‬
ُ ‫وَلۥ َو ه‬ ُ َُ‫َوأ‬
َ ‫ِيعوا ْ ه‬
ِ
subey hadja kaam matenggehan sambahayang, duk mag-ungsud
zakat duk tuhutun bi Allahu Taala duk Rasul Nen, Duk Allahu
Taala Sangat nuwi-nuwi si iye hininang bin.
ُ َ ُ‫ََح ََ َ ه َ ََهحْ َحً َ َ ه‬
14. Gah ke kite nu [Oh Rasul ‫ ]ﷺ‬iye meh siye [Kowe meh Munafiq] ‫ٱَّلل َعل حي ِهم هما هم‬ ‫ضب‬ ِ ‫۞ألم تر إَِل ٱَّلِين تولوا قوما غ‬
binagay we de meh aa qawman kinaastelan weh Allahu Taalahin َ َُ‫َُ ح َح‬ َ ‫ُ ح ََ حُ ح ََ ح ُ َ ََ ح‬
١٤ ‫ِب وهم يعلمون‬ ِ ‫مِنكم وَل مِنهم ويحل ِفون لَع ٱلكذ‬
[Meh Yahudi], siye ien dumain siye amban kaam [Muslim],
dumain du sab amban siye [Yahudi] duk siye ley napa si
kaputingan bu tahati de ien [weh asal puting].
َ ُ ْ ُ َ ٓ ‫َ َ ه هُ َُ ح َ َ َ ً ه‬
15. Inatagan ne siye ien weh Allahu Taala si siye siksa makalandu, ١٥ ‫ِيداۖۡ إِن ُه حم َسا َء َما َكنوا َي حع َملون‬
‫أعد ٱَّلل لهم عذابا شد‬

537
bennal siye ien asal laat kaniyaan hininang den.
َ ََ ‫ه‬
‫يل ٱَّلل ِ فل ُه حم َعذاب‬ َ َ ْ ُّ َ َ ‫ه َ ُ ٓ ْ َ ح َ َ ُ ح ُ ه‬
16. Hininang weh de meh sapa den taming [ellig], na supaya hadja ِ ِ ‫ٱَّتذوا أيمَٰنهم جنة فصدوا عن سب‬
siye makabembelan lan Allahu Taala, na niyah ne si siye siksa ١٦ ‫ُّم ِهني‬
makadekdes.
َ َ ُ ً ‫ه ُ ح َ َ ح ُ ح َ ح َ َٰ ُ ُ ح َ َ ٓ َ ح َ َٰ ُ ُ َ ه َ ح‬
17. Gey du makatabang siye meh pangalta den duk meh anak den ‫يا أ ْو َٰٓلئِك‬‫لن تغ ِّن عنهم أمولهم وَل أولدهم مِن ٱَّلل ِ ش‬
amban Allahu Taala bisan daahat, Iye meh siye ien aa Narkain َ ُ َٰ َ َ ‫َ ح َ َٰ ُ ه ُ ح‬
١٧ ‫ِلون‬
ِ ‫أصحب ٱنلارِِۖ هم فِيها خ‬
siye ley diyalem ne kakkal.
ُ َ َ ُ ‫ََ ح ُ َ َ َ َح‬ َ ُ‫َحَ َحَُُ ُ ه‬
18. [Essebun] si Ellew pinakellum ne siye balik weh Allahu Taala ‫حل ِفون َُلۥ ك َما ُيل ِفون لك حم‬ ‫ٱَّلل َجِيعا في‬ ‫يوم يبعثهم‬
Kemon, na napa siye si Allahu Taala kowe du sab panapa de si َ ُ َٰ َ ‫َ َ ح َ ُ َ َ ه ُ ح َ َ َٰ َ ح َ َ ٓ ه ُ ح ُ ُ ح‬
١٨ ‫ويحسبون أنهم لَع َشء ِۚ أَل إِنهم هم ٱلكذِبون‬
kaamin, duk kannal de ley weh siye ley tumawwa, weh dumain
ke siye ien maputinganin?
َ َ ُ ‫ح ه‬ َ َ‫ٱلش حي َطَٰ ُن فَأ‬
‫ح َ ح َ َ َ َح ُ ه‬
19. Taraag siye weh Shaitan, na janan makalupa siye amban ‫نسى َٰ ُه حم ذِك َر ٱَّلل ِ أ ْو َٰٓلئِك ح حِز ُب‬ ‫ٱستحوذ علي ِهم‬
َ ُ َٰ َ ‫ه ح َ َٰ َ َ ٓ ه ح َ ه ح َ َٰ ُ ُ ح‬
pangesseb Allahu Taala, Iye ne meh siye ien tindeg Shaitanin, ١٩ ‫ٱلشيط ِ ِۚن أَل إِن حِزب ٱلشيط ِن هم ٱلخ ِِسون‬
weh dumain ke meh tindeg Shaitanin siye ne ien meh malugiin.
20. . Iye ne meh siye nguntarahan Allahu Taala duk Rasul ne, Iye ne
meh siye ien tamanan si kadekdesanin.
َ ‫ك ِف حٱۡلَ َذل‬َ َ ْ ُ ٓ ُ َ ُ َ َ َ ‫ه ه َ ُ َ ٓ ُّ َ ه‬
21. Tasulat ne weh Allahu Taala, [Pain Ne]: asal ngandaag teed Ku ٢٠ ‫ِني‬ ِ ِ ‫إِن ٱَّلِين ُيادون ٱَّلل ورسوَلۥ أو َٰٓلئ‬
َ َ‫ََ َ هُ ََح َه ََ َ ُُ ٓ ه ه‬
Aku duk meh Rasul Kun, Sabennal Allahu Taala Sangat Basagan ٢١ ‫ٱَّلل قوِ ٌّي َع ِزيز‬ ‫كتب ٱَّلل ۡلغل ِب أنا ورس ِل ِۚ إِن‬
Sangat Geesan.
‫ٓه‬ َ ُّ ٓ ‫َ ه ح‬ ‫ح‬ َ َ ‫ه‬
22. Gey kew makasuwa [Oh Rasul Allah] meh aa magparatsaya si ‫َت ُد ق حوما يُؤم ُِنون بِٱَّلل ِ َوٱَلَ حو ِم ٱٓأۡلخ ِِر يُ َوادون َم حن َحاد‬ ِ ‫َل‬
َ ‫ح‬ َ ُ ٓ َ َ ُ ٓ ْ ُ َ َ َ َ‫ه‬
Allahu Taala duk Ellew Dambuli, [Bang siye] malasa si iye ne ‫وَلۥ َول حو َكن ٓوا َءابَا َءه حم أ حو أ حَ َنا َءه حم أ حو إِخ َوَٰن ُه حم‬
ُ ‫ٱَّلل َو َر ُس‬
ُ َ َ ‫ب ِف قُلُوبه ُم حٱۡل‬ َ ََ َ َُْ ‫َح َ ََُ ح‬
meh siye sinulang weh de Allahu Taala duk Rasul Nen, bisan pe ‫يم َٰ َن َوأيه َدهم‬ ِ ِِ ِ ‫أو عشِ ۡيتهم أو َٰٓلئِك كت‬
kaniyaan [meh kinalasahan de ien] meh ammah de atawa meh ‫ح َح‬ ‫َح‬ ‫َح‬ ‫ه‬ ُ
‫ب ِ ُروح م حِن ُهۖۡ َو ُي حدخِل ُه حم َجنَٰت َترِي مِن َتت َِها ٱۡلن َه َٰ ُر‬
anak de atawa meh pongtinai de atawa meh usba de [pingged], َ َ ُ َ ْ ُ َ ُ ‫َ َٰ َ َ َ ِ َ ه‬
‫ٱَّلل ع حن ُه حم َو َرضوا ع حن ُه أ ْو َٰٓلئِك‬ ‫خ ِِلِين فِيها رَض‬
Iye ne meh siye [pasangdel si Allahu Taala duk nguntara karna َ ‫ح‬ ‫ح‬ ‫ه ََ ٓ ه‬
ُ ‫ه‬
Ne pineteteg ne weh Ne diyalem pangateyan de meh ٢٢ ‫ح حِز ُب ٱَّلل ِ أَل إِن ح حِز َب ٱَّلل ِ ه ُم ٱل ُمفل ُِحون‬
pamaratsayahin duk pabasag Ne siye, duk paasek Ne siye meh
Surgah magselluy amban tindakan ne meh Subain, kakkal siye
diyalem ne, maglillah ne si siye Allahu Taala duk maglillah ne
siye si Allahu Taala, Iye ne meh siye ien tindeg Allahu Taalahin,
weh dumain ke tindeg Allahu Taalahin siye mangandaagin?

538
ُ ‫اْل ْش حُر‬
ْ ُُ‫سُ ُورة‬
SURATUL AL-HASHR 59

Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬


‫ٱَّلل ِ ه‬
‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

ُ ‫ۡرض َو ُه َو ٱلح َعز‬ َ‫ح‬ َ َ ‫َس هب َح ِ هَّلل ِ َما ِف ه‬


1. Mudji si Allah Taala iye si meh langit duk meh bulakin, duk Iye ‫يز‬ِ ِۖ ِ ‫ت َو َما ِِف ٱۡل‬
ِ َٰ ‫ٱلسمَٰو‬ ِ
Sangat Geesan Sangat Pandey. ١ ‫ِيم‬ ُ ‫ٱۡلك‬ َ‫ح‬

َ َ ‫َُ ه ٓ َ ح َ َ ه َ ََُ ْ ح َح ح‬
2. Iye ne Iye [Allahu Taala, mamaguwa iye ne meh siye managgain ‫ب مِن دِتَٰي َٰ ِره حِم‬ ِ َٰ‫هو ٱَّلِي أخرج ٱَّلِين كفروا مِن أه ِل ٱلكِت‬
‫حَ ح َ َ َ ُ َ َ ح ْ َ ْ َ ه‬ ‫َه‬
amban meh Ahlul Kitab [Yahudi Bani Annadheer] amban meh ‫نت حم أن َي ُر ُج ۖۡوا َوظ ُّن ٓوا أن ُهم همان َِع ُت ُه حم‬ ‫ّش ما ظن‬ ِِۚ ‫ِۡلو ِل ٱۡل‬
lumah de[si Madinah] panagnaan pangaluhud siye. Gah ien
َ َ َ ْ َ‫ُ َ َح‬
‫ٱَّلل م حِن َح حيث ل حم ُيتس ُِب ۖۡوا َوقذف‬ ُ ‫ٱَّلل ِ فَ َأتَى َٰ ُه ُم ه‬
‫ُ ُ ُُ َ ه‬
‫حصونهم مِن‬
‫ح‬ َ
َ ‫وت ُهم بأيحدِيه حم َوأيحدِي ٱل ُم حؤ ِمن‬ َ َ ُ ُ َ ُ ‫ُ ُ ُ ُّ ح َ ُ ح‬
takimmat bi weh paguwah siye duk kannalan de ley weh ‫ِني‬ ‫ِِف قلوب ِ ِهم ٱلرعب َي ِربون َي‬
ِ ِ
makabembelan siye [amban Allahu Taala] meh birang den, na َ َ‫ح‬ ُ َ ْ ُ َ‫َ ح‬
٢ ‫يأ ْو ِل ٱۡلبحص َٰ ِر‬ َٰٓ ‫فٱعت َِبوا‬
tinekka siye weh Allahu Taala si gah tahina hina de, duk
pinalayapan weh Allahu Taala tudju meh pangateyan de kadahit,
[sarta] ilarak ne weh de meh lumah den duk tangan de [mismu]
duk tangan meh Magparatsayahin, Na mintang ne kaam oh
kaam meh aa taga pamandang.
َ ‫ُّ ح‬ ‫َ َ ح َ ٓ َ َ َ َ ه ُ َ َ ح ُ حَ َ ٓ َ ه‬
3. Bang hadja weh gah tasulat weh Allahu Taala si siye patahala ‫ٱلن َيا ۖۡ َول ُه حم ِِف‬ ‫ٱۡلَل َء ل َعذ ََ ُه حم ِِف‬ ‫ولوَل أن كتب ٱَّلل علي ِهم‬
den, asal siksa Ne teed siye si Dunya pe duk niyah ne ُ ‫ٱٓأۡلخ َِرة ِ َع َذ‬
٣ ِ‫اب ٱنلهار‬
[tinagamehan siye] si Akhirat siksa Narka.
ُ َ ‫ٱَّلل َو َر ُس‬
َ ‫وَل ۖۡۥ َو َمن ي ُ َشآق ه‬
َ ‫ٱَّلل فَإ هن ه‬ ُّ َ ‫َ َٰ َ َ ه ُ ح‬
َ ‫ٓاقوا ْ ه‬
4. Damikkiyan ien sabab peggeh bennal teed panulang de duk ‫ٱَّلل‬ ِ ِ ‫ذل ِك بِأنهم ش‬
panguntara de Allahu Taala duk Rasul Nen, duk sine sine nulang َ ‫َ ُ ح‬
٤ ‫اب‬ ِ ‫شدِيد ٱلعِق‬
nguntarahan Allahu Taala Sabennal Allahu Taala asal makalandu
siksa Nen.
‫َ ح ه‬ ُ ََ ً َ َٓ َ ُُ ‫َ َح َ ح‬
5. Gah niyah tatebbeng bi [Oh kaam meh aa magparatsaya] amban َٰٓ ‫َما َق َط حع ُتم مِن َِلنة أو ت َركتموها قائِمة‬
ِ ‫لَع أ ُصول َِها فبِإِذ ِن ٱَّلل‬
َ ‫سق‬ َ‫ح‬ ‫ح‬
meh hurma batah pe atawa pasagaran bi hadja nengge negge si ٥ ‫ِني‬ ِ َٰ‫َو َِلُخزِ َي ٱلف‬
batang ne, na asal kahandak ien Allahu Taala duk supaya
tumbasan ne meh Fasiqin [aa luwas agama siniksa].
َ ََ ‫ح َ َٓ ح‬ ُ ‫َو َما ٓ أَفَا ٓ َء ه‬
َٰ َ َ ‫ٱَّلل‬
6. Duk gah niyah tapabalik weh Allahu Taala luu si Rasul Ne ‫وَل ِۦ مِن ُه حم ف َما أ حو َجف ُت حم عل حيهِ م حِن خ حيل‬ ِ ‫لَع َر ُس‬
[amban meh alta Yahudi Banu Annadheer ley] duk gana du sab َٰ َ َ ‫ٱَّلل‬
‫لَع‬ َٰ َ َ ‫ٱَّلل ي ُ َسل ُِط ُر ُسلَ ُهۥ‬
ُ ‫لَع َمن ي َ َشا ٓ ُء َو ه‬ َ ‫َو ََل ر ََكب َو َلَٰك هِن ه‬
ِ
pagdayi dayian bi [pangeddo] meh kura duk meh unta ley َ ‫ُ َ ح‬
٦ ‫ك َشء قدِير‬ ِ
[malaingkan asal hunit teed] sumaguwa Allahu Taala pinabasag
weh Ne Rasul Nen si ine ine kabayaan Ne duk Allahu Taala si
tiyap tiyap Ine ine Sangat Makagees.
َ ُ ‫هما ٓ أَفَا ٓ َء ه‬
7. Gah niyah tapabalik weh Allahu Taala luu si Rasul Ne amban ‫ى فَل هِلهِ َول ه‬
‫ِلر ُسو ِل َو َِّلِي‬ َٰ ‫وَل ِۦ م حِن أ حهل ٱلح ُق َر‬
ِ ‫س‬ َٰ َ َ ‫ٱَّلل‬
ُ ‫لَع َر‬
ِ
َ ُ َ ُ َ َ ‫َح‬ ‫ه‬ ‫سك َ ح‬ َ َ ‫ح ُ ح َ َٰ َ ح َ َ َٰ َ َٰ َ ح‬
meh aa lahat [Yahudi ley] na [malaingkan] subey [pamahagi bi] ‫يل َك َل يكون دولَۢة‬ ِ ِ ‫ِني وٱب ِن ٱلسب‬ ِ َٰ ‫م وٱلم‬ ‫ٱلقرَب وٱَلت‬

539
ُ ُ َ ُ ‫ُ ح َ َ ٓ َ َ َٰ ُ ُ ه‬ ٓ ‫َحَ حَح‬
Allahu Taala duk Rasul Ne [‫ ]ﷺ‬duk meh usba tapit duk meh Anak ‫ٱلر ُسول فخذوهُ َو َما‬ ‫ني ٱۡلغن َِياءِ مِنكم وما ءاتىكم‬َ
Yatim duk meh Aa Miskin duk Aa si Lengnganan [Kasigpitan] َ ‫َ َ َٰ ُ ح َ ح ُ َ َ ُ ْ َ ه ُ ْ ه َ ه ه َ َ ُ ح‬
٧ ‫اب‬
ِ ‫نهىكم عنه فٱنتهوا وٱتقوا ٱَّللۖۡ إِن ٱَّلل شدِيد ٱلعِق‬
supaya [iye alta ley] gey hadja maglibutan [tapa si] me aa
dayahan hadja amban kaam [janan gey kaurungan aa malamma
lammahin], duk ine ine pangurung Rasul ‫ ﷺ‬na eddoun bi duk ine
ine panglangan ne kaam, na halihanun bi, duk magmatalew
kaam si Allahu Taala Sabennal Allahu Taala makalandu siksa
Nen.
َ َ ْ ‫َ ه َ ُ ح‬ َُ‫حُ َ َٓ ح‬
8. Si meh Fuqara [miskin tamanan] duk meh aa maglalin [amban ‫ِين أخ ِر ُجوا مِن دِتَٰي َٰ ِره حِم َوأ حم َوَٰل ِ ِه حم‬ ِ َٰ ‫ل ِلفقراءِ ٱلمه‬
‫ج ِرين ٱَّل‬
Makkah tudju Madinah] iye ne meh siye pinaguwa amban lahat ُ َ ‫ٱَّلل َو َر ُس‬
‫وَل ٓۥ‬ َ ‫ون ه‬ َ ُ ُ َ َ َٰ َ ‫َ ه َ ح‬ ‫ُ َ َ ح‬
‫يَبح َتغون فضَل مِن ٱَّلل ِ ورِضونا وينِص‬
َ ُ ‫ه‬ ُ َ َ ُ
de duk pangalta de, na siye ley [hangkan hinang de ien] sabab ٨ ‫أ ْو َٰٓلئِك ه ُم ٱلصَٰدِقون‬
helat helat de kalabbihan Allahu Taalahin duk ase Nen duk
tinabang weh de Allahu Taala duk Rasul nen, Iye ne meh siye ien
Magsabennalin.
9. Duk [Sabennal du sab] Iye ne meh siye [Ansar: Pananabang si
َ ُّ ُ ‫َ ح ح‬
َ ‫ون َم حن َه‬
‫اج َر‬ َ ‫ٱل َار َو حٱۡل‬
‫يم َٰ َن مِن قبل ِ ِهم ُيِب‬ َ ‫َو هٱَّل‬
‫ِين َت َب هو ُءو ه‬
ِ
َ ُ ‫ح َ َ هُٓ ُ ْ َُح‬
َٰٓ َ َ ‫ون‬ َ َ ََ ‫َح ح‬
Madinah] tumennah si lumah duk [tumeteg ne si] pamaratsaya ‫لَع‬ ‫َي ُدون ِِف ُص ُدورِهِم حاجة مِما أوتوا ويؤث ِر‬ ِ ‫إَِل ِهم وَل‬
‫َ ُ َح‬ َ َ َ َ َ َ َ ُ َ
ِ ‫س ِه حم َول حو َكن ب ِ ِه حم خصاصة َومن يُوق ش هح نف‬
dehellu amban siye, malasa siye si meh aa maglalin [karna Allah] ‫سهِۦ‬ ِ ‫أنف‬
tudju siyehin duk gana takasuwa de si meh pangateyan de jingki َ ‫َُ َ َ ُ ح ح‬
٩ ‫فأ ْو َٰٓلئِك ه ُم ٱل ُمفل ُِحون‬
[kutu-kutu] si iye kapangurung meh [Muhajirinin amban meh
taeddo si Bani Annadheer], duk pinalabi pe siye weh de amban
meh ginhawa baran de, bisan pe siye kasigpitan. Duk sine sine
kaelligan [weh Allahu Taala] pinget ginhawa baran nen, na iye
ne meh siye ien magparuntunganin.
‫ح‬ َ ‫ح‬ َ ُ ُ ٓ َ ‫َ ه‬
10. Duk [Magparuntungan du sab] iye ne meh siye tekka puwas ‫ِين َجا ُءو ِم ُۢن ََ حع ِده حِم َيقولون َر هب َنا ٱغف حِر نلَا َو ِ ِۡلخ َوَٰن َِنا‬ ‫وٱَّل‬
ْ َُ َ َ ‫ه‬ ُ ُ ‫ح ح‬ َ َ ‫ح‬
َ ‫ِين َس َب ُقونَا بٱۡل‬ َ ‫هٱَّل‬
amban meh Muhajirin duk Ansar [Meh Tabiin sampay sakarang ‫يم َٰ ِن َوَل َت َعل ِِف قلوب ِ َنا غَِل ل َِّلِين ءامنوا‬ ِ ِ
main] magpain siye [Maku nganduwaa]: “Oh Tuhan kami ٌ ‫ك َر ُءوف هرح‬ َ ‫َهَٓ ه‬
١٠ ‫ِيم‬ ‫ربنا إِن‬
ampunun ne kami duk meh pongtinai kami iye ne meh siye
dehellu amban kami si pamaratsaya, duk da hinanganun meh
diyalem pangateyan kamihin kajingki si iye ne meh siye
magparatsaya, Oh Tuhan kami sabennal Kau Sangat Makasi
Sangat Maase”.
ْ َ َ َ ‫ََح ََ َ ه َ َ َُ ْ َُ ُ َ حَ ُ ه‬
11. Gah ke kew mayam [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬tudju iye ne meh siye ‫ِين كف ُروا م حِن‬ ‫۞ألم تر إَِل ٱَّلِين نافقوا يقولون ِ ِۡلخوَٰن ِ ِهم ٱَّل‬
munafiq [mamatampal pamaratsaya duk manapukan panaggah ُ ‫ك حم َو ََل نُ ِط‬ ُ َ َ ‫َ ح ح َ َٰ َ ح ُ ح ح ُ ح َ َ ح ُ َ ه‬
‫يع‬ ‫ب لئِن أخرِجتم نلخرجن مع‬ ِ ‫أه ِل ٱلكِت‬
ley] pain de si iye ne meh siye pongtinai de meh managgain ‫ٱَّلل ي َ حش َه ُد إ هن ُهمح‬
ُ ‫ك حم َو ه‬ُ ‫ُ حُ ح ََ ُ َه‬ َ َ ً َ َ ‫ُ ح‬
ِ ‫فِيكم أحدا أبدا ِإَون قوت ِلتم نلنِصن‬
amban meh Ahlul Kitab [Yahudi Bani Annadheer] bang kaam َ َ َ
١١ ‫لكَٰذِبُون‬
[sinegean] pinaguwa [amban lumah bi, lahat bi Madina] na asal
paguwa du sab kami saweh bi duk gey ne kami paamban [si
Madina] bisan dambuwa salama lama, duk bang kaam tabonoh

540
asal tabangan kami kaam [ilimuwasan] duk Allahu Taala naksi
asal bennal siye ien putingan.
َ ُ ُ َ َ ْ ُ ُ ََ ‫َ ح ُ ح ُ ْ َ َحُ ُ َ َ َُ ح‬
12. Bang siye ien [meh Yahudi ley] tapaguwa gey du siye nuhut ‫نِصون ُه حم‬ ‫لئِن أخ ِرجوا َل َيرجون معهم ولئِن قوت ِلوا َل ي‬
paguwa, duk bang siye tabonoh gey du siye tabangan [meh َ ُ َ ُ َ ‫َ َ ه َ ُ ُ ح َ ُ َ ُّ ه ح َ ح َ َٰ َ ُ ه‬
١٢ ‫نِصون‬ ‫ولئِن نِصوهم َلولن ٱۡلدبر ثم َل ي‬
Munafiq ley] duk bisan pe ien tabangan de, masi du siye patibag
mag-ubas pataykut, puwas ien gey du siye pinadaag.
َ ‫ه َ َ َه‬ ‫ح‬ ََ ُ ََ
13. Kaam meh magparatsayahin, asal katatalewan de pe kaam ‫نت حم أش ُّد َره َبة ِِف ُص ُدورِهِم م َِن ٱَّلل ِ ذَٰل ِك بِأن ُه حم ق حوم‬ ‫ۡل‬
َ َُ‫ه َح‬
diyalem pangateyan de amban Allahu Taala, damikkiyan ien ١٣ ‫َل يفقهون‬
sabab nen peggeh bennal siye ley meh aa gey makahati.
ُ ُ َٓ َ ‫ُّ َ ه َ َ ح‬ ُ ‫َ َُ ُ َ ُ ح َ ً ه‬
َٰ
14. Gey kaam ien bonoh [meh Yahudi Bani Annadheer] ِۢ ‫َل يقت ِلونكم َجِيعا إَِل ِِف قرى ُمصنة أو مِن وراءِ جدۚر‬
َ
‫َ ُ ُ ُ ح َ ه َٰ َ َ ه‬ ُ َ ‫ح‬ َ َ ‫ح‬
pinagtabangan [duk tumpukan de] malaingkan subey du siye ‫ِت ِۚ ذَٰل ِك بِأن ُه حم‬ ‫بَأ ُس ُهم بَيح َن ُه حم شدِيد َت َس ُب ُه حم َجِيعا وقلوبهم ش‬
َ ُ ‫َ ه‬
١٤ ‫ق حوم َل َي حعقِلون‬
diyalem meh lahat likus haget atawa amban dangkepakan
birang, bonoh den si antara pagkasi de makalandu lami nen,
kannal nun weh magdambuwa siye [inekew] meh pangateyan
den asal magsapehak, damikkiyan ien sabab nen pggeh me aa
siye gey nalih.
ٌ ‫ِين مِن َق حبلِه حم قَريبا ۖۡ َذاقُوا ْ َو َب َال أَ حمره حِم َول َ ُه حم َع َذ‬
‫اب‬ َ ‫َك َم َثل هٱَّل‬
15. Kowe du siye ien upamahan iye ne meh siye dehellu amban siye ِ ِ ِ ِ
َ
waktu ilabey matapit miyaan du, tananam weh de siksa ١٥ ‫أ َِلم‬
kalalaungan den, duk niyah pe [tinagame si siye] siksa sangat
peddes.
َ َ ََ ‫ح‬
16. Kowe du upamahan Shaitan, sakayi iye magpain si manusiya:
ََ ُ‫ح‬
‫نس ِن ٱكف حر فل هما كف َر قال إ ِ ِّن‬ َٰ َ ‫ٱلش حي َطَٰن إ ِ حذ قَ َال ل َِِل‬
‫ه‬ َ َ
‫ك َمث ِل‬
ِ
“Naggah kew”, na sakayi ne naggah manusiyain pain ne: “Bennal َ ‫ٱَّلل َر هب ٱلح َعَٰلَم‬
َ ‫اف ه‬ ُ َ َ ٓ َ ٓ ‫بَر‬
١٦ ‫ني‬ ِ ‫يء مِنك إ ِ ِّن أخ‬ ِ
aku lappas ku amban kau [duk panaggah nu iyu], sabennal aku
tinalew ku si Tuhan Mamalihara ‘Alaameen”.
ْ ُ َ َ َ َٰ َ َ َ َ ِ َٰ ‫فَ ََّك َن َعَٰق َِب َت ُه َما ٓ َأ هن ُه َما ِف ٱنلهار َخ‬
‫ِليح ِن فِيها وذل ِك جزَٰٓؤا‬
17. Na kaniyaan tumbas den karuwangan, bennal siye ley diyalem ِ ِ
َ ‫ٱلظَٰلم‬‫ه‬
Narka kakkal karuwangan, duk saien damikkiyan tumbas meh ١٧ ‫ني‬ ِِ
panganganyayahin.
َ ‫ه َه َ ح‬ ‫َ َٰٓ َ ُّ َ ه َ َ ُ ْ ه ُ ْ ه َ َ ح َ ُ ح َ ح‬
18. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya, magmatalew kaam si ِۖ‫يأيها ٱَّلِين َءامنوا ٱتقوا ٱَّلل وتلنظر نفس ما قدمت ل ِغد‬
Allahu Taala duk ambat payaman dambuwa ginhawa baranin, َ ُ َ ُ ‫ٱَّلل َخب‬
١٨ ‫ۡي ُۢ ب ِ َما ت حع َملون‬ َ ‫َو هٱت ُقوا ْ ه‬
َ ‫ٱَّلل إ هن ه‬
ِ ِ
bang ine tapadehellu ne [tahinang ne kahapan] ganta si
sumuhin, duk magmatalew kaam si Allahu Taala sabennal Allahu
Taala asal Sangat Nuwi-nuwi si meh hininang bin.
ُ َ َ ُ ُ َ َ َ‫ٱَّلل فَأ‬ َ ‫كونُوا ْ َك هٱَّل‬
َ ‫ِين ن َ ُسوا ْ ه‬ ُ َ ََ
19. Duk da kaam paniyah kowe iye meh siye takaipat we de Allahu ‫نسى َٰ ُه حم أنف َس ُه حم أ ْو َٰٓلئِك ه ُم‬ ‫وَل ت‬
Taala, na pinalupa sab weh Ne ginhawa baran den, Iye meh siye َ ُ َٰ َ ‫ح‬
١٩ ‫ٱلفسِقون‬
ien Fasiquwn [luwas amban agama].
ُ َ ‫َ َ ح َ ٓ َ ح َ َٰ ُ ه َ َ ح َ َٰ ُ ح َ ه َ ح َ َٰ ُ ح‬
20. Gey teed magsali meh aa Narkain duk meh aa Surgain, [Sabab ‫ٱۡل هنةِ ه ُم‬ ‫َل يستوِي أصحب ٱنلارِ وأصحب ٱۡلنةِِۚ أصحب‬
َ ٓ َ‫ح‬
nen peggeh] meh aa Surgain siye ne ien diyalem daaganin. ٢٠ ‫ٱلفائ ِ ُزون‬

541
َ ‫ه‬ َ َ ‫َ ح َ َ ح َ َ َٰ َ ح ُ ح‬
21. Bang hadja paturun Kami Qur-an inin, diyata punu asal takite َ َٰ َ َ ‫ان‬
‫لَع َج َبل ل َرأ حيتَ ُهۥ خَٰشِ عا ُّم َت َصدَِع م حِن‬ ‫لو أنزنلا هذا ٱلقرء‬
nu teed [Oh Muhammad ‫ ]ﷺ‬tinalew lubu hawa talew ne si َ ُ ‫ََهُ ح َََ ه‬ ‫ه‬ َ ُ ‫َ ح َ ه َ ح َ ح َ ح َ َٰ ُ َ ح‬
٢١‫اس لعلهم يتفكرون‬ ِ ‫ۡضبها ل ِلن‬ ِ ‫خشيةِ ٱَّلل ِ وت ِلك ٱۡلمثل ن‬
Allahu Taalahin, duk meh upama ien sabbut Kami si meh
manusiya mura murahan tapikil de ru pain.
ُ ‫ه‬
‫ب َوٱلش َه َٰ َدةِِۖ ه َو‬ ‫َُ هُ ه َٓ َ َ ه َُ َ ُ حَح‬
22. Iye Allahu Taala Iye ne ganah Tuhan patut pagpamariyawaan ِ ‫هو ٱَّلل ٱَّلِي َل إِلَٰه إَِل هو ۖۡ عَٰل ِم ٱلغي‬
malaingkan tattap Iye Sangat Makahati tapuk duk tampal, Iye ٢٢ ‫ِيم‬ ‫ٱلر حح َم َٰ ُن ه‬
ُ ‫ٱلرح‬ ‫ه‬
Sangat Makasi Sangat Maase.
23. Iye Allahu Taala Iye ne ganah Tuhan patut pagpamariyawaan ‫ه َ ح ح‬
‫ٱلسل َٰ ُم ٱل ُمؤم ُِن‬ ُ ‫ٱَّلل هٱَّلِي ََلٓ إ َل َٰ َه إ هَل ُه َو ٱل ح َمل ُِك ٱلح ُق ُّد‬
‫وس‬ ُ ‫ُه َو ه‬
ِ ِ
malaingkan tattap Iye, Datu [Sangat Sagannap] Sangat َ ُ ‫ح ُ َ ح ُ ح َ ُ ح َ ه ُ ح ُ َ َ ُ ُ ح َ َٰ َ ه َ ه ُ ح‬
٢٣ ‫ّشكون‬ ِ ‫ٱلمهي ِمن ٱلع ِزيز ٱۡلبار ٱلمتك َِب سبحن ٱَّلل ِ عما ي‬
Mahatinggi, Sangat Sanyang, Sangat Magbayah, Sangat Kesegan
Sangat Basagan, Sangat Dakagan, Mahasutsi Allahu Taala amban
meh pagsakutuhan de ien. َ
‫ّن ِۚ ي ُ َسب ِ ُح‬ ُ ‫ئ ٱل ح ُم َصو ُر ۖۡ َ َُل حٱۡل حس َما ٓ ُء ح‬
َٰ َ ‫ٱۡل حس‬ ُ َ ‫ُ َ ه ُ ح َ َٰ ُ ح‬
24. Iye Allahu Taala Iye ne Pamamapanjari [amban ganah], Sangat ِ ِ‫هو ٱَّلل ٱلخل ِق ٱِلار‬
ُ ‫ٱۡلك‬ ‫ح‬ ‫ح‬
ُ ‫ۡرض َو ُه َو ٱل َعز‬ َ ‫ح‬ ‫َ َُلۥ َما ِف ه‬
َ ِ َٰ ‫ٱلس َم َٰ َو‬
Pandey, Magpapabantuk [Ine ine kabayaanne pinapanjari], Si Iye ٢٤ ‫ِيم‬ َ ‫يز‬ ِۖ ِ ‫ت وٱۡل‬ ِ
ِ
meh alen tamanan mahapin, mudji si Iye kemon diyata meh
langit duk bulakin duk Iye Sangat Geesan Sangat Pandey
[Hukuman Nen].

542
ُ‫سورةُالْم ْمتحن حة‬
SURATUL AL-MUMTAHINAH 60

‫ٱلرِنَٰمۡح ه‬ ‫ه‬
‫ٱَّلل ِ ه‬
Si Alen Allahu Taala Sangat Makasi Sangat Maase ‫ٱلرحِي ِم‬ ‫ِمۡسِب‬

ٓ َ ُ َ َ
1. Oh kaam iye ne meh siye magparatsaya da hinangun bi meh
ْ ُ َ َْ
‫ِين َء َام ُنوا َل ت هتخِذوا َع ُدوِي َو َع ُد هوك حم أ حو َِلَا َء‬َ ‫يأ ُّي َها هٱَّل‬
َٰٓ
‫َ َح‬ ُ ٓ ْ ََ َ ‫ه‬ ‫ح‬ َ َ ُ‫ُح‬
kuntara Kun [Meh Pananaggah duk Magsasakutuhin] duk ‫تلقون إَِلح ِهم بِٱل َم َودة ِ َوق حد كف ُروا ب ِ َما َجا َءكم مِن ٱۡل ِق‬
kuntara bin meh saweh [bebbeg,tabang] pasawungkakey kaam ُ ‫ك حم إن ُك‬ ُ َ ‫ُح ُ َ ه ُ َ ه ُ ح َ ُح ُ ْ ه‬
‫نت حم‬ ِ ِ ‫َي ِرجون ٱلرسول ِإَوياكم أن تؤمِنوا بِٱَّلل ِ رب‬
tudju siye duk kasilasa, bu sabennal siye naggah siye si iye َ‫ُ ُّ َ ح‬ َ ‫َ ح ََٓ َح‬ َ َ ‫َخ َر حج ُت حم‬
‫اِت ِۚ ت ِِسون إَِل ِهم‬ ِ ‫يل وٱبت ِغاء مرض‬ ِ ِ ‫جهَٰدا ِِف سب‬ ِ
matekka si kaam amban kasabennalan [Agamahin, Qur-anin], ُ
‫ِنكمح‬ ُ ‫حَ َ ه َََ َ ح َ ُ َ ٓ َ ح َ حُ ح َ َ ٓ َ ح َ ُ ح َ َ َ ح َ ح‬
‫بِٱلمودة ِ وأنا أعلم بِما أخفيتم وما أعلنتم ومن يفعله م‬
pinaguwa weh de Rasul ‫ ﷺ‬sampay ne kaam, Duk subey teed
١ ‫يل‬ ‫ََ ح َ ه َ ََٓ ه‬
kaam magparatsaya si Allahu Taala Tuhan bin, Bang asal ِ ِ ‫فقد ضل سواء ٱلسب‬
kaniyaan bin paguwa kaam mag-atubang si lan Ku duk
pangapas ridah Ku, tinapuk weh bi kasilasahin si meh
[pananaggah] bu Aku katauhan Ku iye tinapukan bi duk
pinatampal bin, na sine sine ngahinang ne saien amban kaam
sabennal lepas iye amban lan bentel. َ ُ َ ْ ٓ ‫ُ ُ ْ َ ُ َ ح‬ ُ َُ‫ح‬
2. Bang kaam talanggal de [sabu de diyalem pakekes] tahinang bi ‫إِن َيثقفوك حم يَكونوا لك حم أع َداء َو َي حب ُس ُط ٓوا إَِلحك حم أيحد َِي ُه حم‬
siye kuntara duk bellat de tangan den tudju kaam duk dellah den
َ ُ ‫ُّ ْ َ َ ح‬ ُّ ‫َو َألحسِنَ َت ُهم ب‬
٢ ‫ٱلس ٓوءِ َو َودوا ل حو تكف ُرون‬ ِ
duk kalaat [ngusa kaam] duk kabayaan den kasinnahan den bang
kaam naggah.
ُ ‫ح‬ ‫ح‬ ُ َ َ َٓ ُ ُ َ ‫َ َ َ َ ُ ح َح‬
3. Asal gey teed makatabang kaam meh [kasilasa] duk meh anak bin ‫امك حم َوَل أ حول َٰ ُدك حم يَ حو َم ٱلق َِيَٰ َمةِ َيف ِصل‬ ‫لن تنفعكم أرح‬
َ ُ َ ُ ‫ك حم َو ه‬
ُ َ‫َح‬
si Ellew Qiyaamat, [bang kaam ngaka kahalan meh Rasullah ‫ﷺ‬ ٣ ‫ٱَّلل ب ِ َما ت حع َملون بَ ِصۡي‬ ‫بين‬
tinapuk] magsapeh ien antara bi, bu Allahu Taala si hininang bin
Sangat Makakite.
ْ ُ َ ‫َ ح َ َ ح َ ُ ح ُ ح ٌَ َ َ َ ٓ حَ َ َ ه َ َ َ ُٓ ح‬
4. Sabennal niyah si kaam sintuan hap pusi Ibrahim [Alayhis ‫قد َكنت لكم أسوة حسنة ِِف إِبرَٰهِيم وٱَّلِين معهۥ إِذ قالوا‬
Salaam] duk iye ne meh siye sawe ne, sakayi siye magpain si meh ‫ه‬ ُ َ ُُ‫ُ ح َ ه َح‬ ُْ َُ ‫َ ح ح ه‬
ِ ‫ون ٱَّلل‬ ِ ‫ل ِقو ِم ِهم إِنا برَٰٓءؤا مِنكم ومِما تعبدون مِن د‬
َ ٓ َ ‫ح ح‬ َ ‫ُ ح‬ ُ َ ََ
‫كف حرنا بِك حم َو َب َدا بَيح َن َنا َو َبيح َنك ُم ٱل َعد َٰ َوةُ َوٱِلَغضا ُء أبَ ًدا‬
Qawman de: Bennal kami lappas kami amban kaam duk amban
iye sinumba bi saddi amban Allahu Taalahin, naggah ne kami si ‫َ ه َٰ ُ ح ُ ْ ه َ ح َ ُ ٓ ه َ ح َ ح َ َٰ َ َ َ َ ح ه‬
‫ِيم ِۡلَِيهِ ۡل حس َتغف َِرن‬ ‫حِت تؤ ِمنوا بِٱَّلل ِ وحدهۥ إَِل قول إِبره‬
kaam, duk patampal antara kami duk kaam pagkuntarahin duk َ َ ُ َٓ َ َ
َ‫ك تَ َو هُكحنا‬َ ‫َ ح ههَ َ َح‬ ‫ه‬
‫لك َو َما أ حمل ِك لك م َِن ٱَّلل ِ مِن َشءِۖ ربنا علي‬
pag-astelin salama lama, samantaan kaam gey magparatsaya si ‫َ َ ََحَ َ َ ح‬
٤ ‫ۡي‬ ُ ‫ص‬ ِ ‫ِإَوَلحك أنبنا ِإَوَلحك ٱل َم‬
Allahu Taala Tunggal, malaingkan bissa Ibrahim si Ammah nen,
[pain ne]: Asal pakuhan te teed kew kaampunan, sumaguwah gey
pain ku makatabang kau si Allahu bisan daahat, Oh Tuhan kami
tattap kami pasangdel si Kau, duk tudju Kau dusab pabalikan
[pagtawbatan kamihin] duk tudju Kau du sab pamolean
kamihin].

543
5. Oh Tuhan kami da kami hinangun fitna si iye meh siye naggah, َ َ‫ك أ‬
‫نت‬
َ ‫َ ه َ َ َ ح َ ح َ ح َ ه َ َ َ ُ ْ َ ح ح َ َ َ ه َ ٓۖۡ ه‬
‫ربنا َل َتعلنا ف ِتنة ل َِّلِين كفروا وٱغفِر نلا ربنا إِن‬
duk ampunun kami Oh Tuhan kami, sabennal Kau, Kau du ٥ ‫ِيم‬ َ ‫يز ح‬
ُ ‫ٱۡلك‬ ُ ‫ٱلح َعز‬
ِ
Sangat Kesegan duk Sangat Pandey [Hukuman nen].
6. Sabennal niyah ne si kaam si iye sintuan hap si sine sine ngase ‫ٱَل حو َم‬ َ ‫ك حم فِيه حم أُ حس َوةٌ َح َس َنة ل َِمن ََك َن يَ حر ُجوا ْ ه‬
َ ‫ٱَّلل َو ح‬ ُ َ َ َ ‫ََ ح‬
‫لقد َكن ل‬
ِ
‫ح‬ ‫ح‬ ‫ه‬
َ ‫ٱٓأۡلخ َِر َو َمن َي َت َول فَإ هن ه‬
ngase Allahu Taala duk Ellew Akhirat, duk sine sine pataykut, na ٦ ‫يد‬ ُ ‫ٱۡلم‬
ِ َ ‫ّن‬ ُّ ِ ‫ٱَّلل ُه َو ٱل َغ‬ ِ
sabennal Allahu Taala Iye Sangat Dayahan [gey maglagi si ine
ine] Sangat Pinupudji.
‫ه‬ َ َ ‫هُ َ َحََ َحَ ُ ح ََحَ ه‬
7. Na kalu kalu du Allahu Taalan hinangan Ne antara bi duk antara ‫ِين ََعد حي ُتم م حِن ُهم هم َودة‬

You might also like