Seminarium biolkom

Glikoproteiny jako bialka integralne blony komórkowej

Glikoproteiny są często białkami integralnymi błon komórkowych, co oznacza, że są one wbudowane

w lipidową błonę komórkową. W błonach komórkowych glikoproteiny pełnią wiele ważnych funkcji,
takich jak rozpoznawanie innych komórek, transport substancji przez błonę lub jako receptory dla
różnych czynników zewnętrznych.

Składają się z części białkowej, zwanej polipeptydem, oraz łańcuchów cukrowych, które są
przyczepione do białka. Łańcuchy cukrowe są przymocowane do białka poprzez wiązania glikozydowe
z aminokwasami, zwykle z aminokwasami asparaginowymi lub serynowymi.

Funkcje:

→ Rozpoznawanie komórek: glikoproteiny błonowe mogą rozpoznawać inne komórki poprzez

wiązanie z łańcuchami cukrowymi, co jest ważne w procesach takich jak adhezja komórek i
interakcje immunologiczne
→ Transport substancji: niektóre glikoproteiny błonowe służą jako kanały i pompy
transportujące substancje przez błonę komórkową
→ Receptory: mogą służyć jako receptory dla różnych czynników zewnętrznych jakich jak
hormony, neurotransmitery i cząsteczki sygnałowe.

Proces powstawania glikoprotein jako białek integralnych błony komórkowej jest skomplikowany i
złożony. Oto jego ogólny opis:

1) Synteza białka: Pierwszym etapem jest synteza białka w rybosomach. Białko wytwarzane jest z
sekwencji aminokwasów zgodnie z informacją genetyczną zawartą w DNA. Po
wyprodukowaniu w rybosomach białko jest transportowane do RER
2) Przypięcie łańcucha cukrowego – w rer białko łączy się z enzymami katalizującymi reakcje
przylgania cukrów. Proces ten zaczyna się od dodania prekursora cukrowego zwanej
dolicholem do białka.
3) Przylganie cukrów – po dodaniu dolicholu następuje przylgnięcie reszt cukrowych do
prekursora cukrowego. Cukry są dodawane jednocześnie przez specjalne enzymy zwane
transferazami, które katalizują reakcję przylgania jednostek cukrowych do reszt
oligosacharydowych
4) Przetwarzanie łańcucha cukrowego – po przylgnięciu cukrów, łańcuch cukrowy jest
modyfikowany przez kolejne enzymy, takie jak glikozylytansferazy, fosfatazy. To przetwarzanie
łańcucha cukrowego decyduje o końcowej strukturze glikoproteiny.
5) Transport do aparatu Golgiego: po modyfikacji łańcuch cukrowy i białko opuszczają RER i
transportowane są do aparatu Golgiego za pomocą pęcherzyków transportowych.
6) Dalsze modyfikacje i sortowanie – w aparacie Golgiego łańcuch cukrowy jest dalej
modyfikowany przez kolejne enzymy. Glikoproteiny są sortowane do różnych pęcherzyków,
które są transportowane do różnych miejsc w komórce.
7) Transport na powierzchnię komórki – glikoproteiny, które są przeznaczone do błony
komórkowej, są transportowane na jej powierzchnię za pomocą pęcherzyków wydzielniczych
8) Osadzenie w błonie komórkowej – po dotarciu na powierzchnię komórki, glikoproteiny są
wbudowywane w błonę komórkową. Część łańcucha cukrowego wystaje poza powierzchnię
błony, co umożliwia interakcję glikoproteiny z innymi cząsteczkami w środowisku
komórkowym
Powstawanie glikoprotein jako białek integralnych błony komórkowej jest procesem
skomplikowanym, wymagającym zaangażowania wielu czynników i enzymów. Oto ogólny opis tego
procesu:

Proces powstawania glikoprotein jako białek integralnych błony komórkowej jest procesem
dynamicznym i regulowanym, co pozwala na powstawanie różnych wariantów glikoprotein, w
zależności od potrzeb komórki.

Proces importu glikoproteiny jako białka integralnego błony komórkowej zachodzi zwykle w dwóch
etapach. Pierwszym etapem jest synteza i modyfikacja białka w retikulum endoplazmatycznym
szorstkim (RER), a drugim etapem jest transport białka do błony komórkowej i jego integracja z nią.
Poniżej przedstawiam szczegółowy opis tych dwóch etapów.

1) Synteza i modyfikacja białka w RER:

→ Synteza białka - Białko jest syntezowane w rybosomach i transportowane do RER. Podczas
syntezy białka, łańcuch polipeptydowy przechodzi przez kanał translokonu, który znajduje się
w błonie RER.
→ Przypięcie łańcucha cukrowego - W RER białko jest modyfikowane poprzez przylgnięcie
łańcucha cukrowego do reszt aminokwasowych w łańcuchu polipeptydowym. Łańcuch
cukrowy jest modyfikowany przez kolejne enzymy, takie jak glikozyltransferazy,
sulfotransferazy i fosfatazy, co decyduje o końcowej strukturze glikoproteiny.
→ Składanie białka - Po modyfikacji łańcucha cukrowego, białko jest składane w odpowiedni
sposób, w zależności od jego struktury i funkcji.
→ Kwalifikacja do transportu - Białko, które zostało składane poprawnie i spełnia odpowiednie
kryteria jakościowe, zostaje wyselekcjonowane do dalszego transportu do błony komórkowej.
2) Transport i integracja białka z błoną komórkową:
→ Transport białka - Białko jest transportowane z RER do aparatu Golgiego, a następnie do błony
komórkowej za pomocą pęcherzyków transportowych.
→ Integracja z błoną komórkową - Po dotarciu do błony komórkowej, białko jest wbudowywane
w nią poprzez hydrofobowe oddziaływania pomiędzy resztami aminokwasowymi białka a
lipidami błonowymi. Część łańcucha cukrowego wystaje na zewnątrz błony, co umożliwia
interakcję glikoproteiny z innymi cząsteczkami w środowisku komórkowym.