Professional Documents
Culture Documents
Nội dung bài 20 21 Địa 10
Nội dung bài 20 21 Địa 10
CƠ CẤU DÂN SỐ
I. CƠ CẤU SINH HỌC
1. Cơ cấu dân số theo giới
- Khái niệm: biểu thị bằng tỉ lệ giới tính (tỉ lệ nam hoặc nữ so với tổng số dân) hoặc tỉ số
giới tính (100 nữ thì tương ứng bao nhiêu nam).
- Cơ cấu dân số theo giới biến động theo thời gian và khác nhau ở từng nước, từng khu
vực, châu lục.
- Tác động tới phân bố sản xuất, tổ chức đời sống, hoạch định chiến lược phát triển kinh
tế - xã hội.
2. Cơ cấu dân số theo tuổi
- Khái niệm: biểu thị bằng tỉ lệ dân số theo những nhóm tuổi nhất định trong tổng số dân.
- Cách phân chia cơ cấu:
+ Độ tuổi có khoảng cách đều (1 – 5 – 10 năm)
+ Độ tuổi có khoảng cách không đều (3 nhóm) gồm: 0 – 14 tuổi; 15 – 64 tuổi; từ
65 tuổi trở lên.
- Ý nghĩa cơ cấu: Thể hiện được tổng hợp tình hình sinh, tử, tuổi thọ, khả năng phát triển
nguồn dân số (dân số già, trẻ, dân số “vàng”) và nguồn lao động;
- Có 3 kiểu tháp tuổi:
+ Kiểu dân số trẻ (kiểu mở rộng) – hình tam giác - tuổi thọ TB thấp
+ Kiểu chuyển từ dân số trẻ qua dân số già (kiểu ổn định) – hình chuông – tuổi thọ
TB đang tăng dần
+ Kiểu dân số già (kiểu thu hẹp) – hình nấm - tuổi thọ TB cao
II. CƠ CẤU XÃ HỘI
1. Cơ cấu dân số theo lao dộng
a. Nguồn lao động
- Gồm dân số trong độ tuổi qui định có khả năng tham gia lao động.
- Có hai nhóm dân số hoạt động kinh tế và dân số không hoạt động kinh tế.
b. Dân số hoạt động theo khu vực kinh tế:
- Trên thế giới, dân số hoạt động theo 3 khu vực: I (Nông lâm ngư nghiệp); II (Công
nghiệp- xây dựng); III (dịch vụ).
- Phản ánh trình độ phát triển kinh tế - xã hội của một quốc gia.
- Xu hướng tăng ở khu vực II và III, giảm khu vực I.
2. Cơ cấu dân số theo trình độ văn hóa
- Phản ánh trình độ dân trí và học vấn của dân cư, một tiêu chí để đánh giá chất lượng
cuộc sống của một quốc gia.
- Các nước phát triển có trình độ văn hoá cao hơn các nước đang phát triển và kém phát
triển.
- Tiêu chí xác định cơ cấu dân số theo trình độ văn hóa:
+ Tỉ lệ người biết chữ 15 tuổi trở lên.
+ Số năm đi học của người 25 tuổi trở lên.