PhySci GR 12 P2 Terms Definitions Questions Answers AFR 2021

FISIESE WETENSKAPPE VRAESTEL 2 (CHEMIE)
GRAAD 12
TERME & DEFINISIES, VRAE & ANTWOORDE

PER ONDERWERP
2021
INHOUDSOPGAWE
HOE OM HIERDIE DOKUMENT TE GEBRUIK .....................................................................................2

TERME EN DEFINISIES ........................................................................................................................2
VRAE .....................................................................................................................................................9
ORGANIESE MOLEKULE: NOMENKLATUUR ..................................................................................9
ORGANIESE MOLEKULE: FISIESE EIENSKAPPE.........................................................................17
ORGANIESE MOLEKULE: ORGANIESE REAKSIES .....................................................................24
REAKSIETEMPO EN ENERGIE IN CHEMIESE REAKSIES ...........................................................31
CHEMIESE EWEWIG ......................................................................................................................42
SURE EN BASISSE .........................................................................................................................49
GALVANIESE SELLE ......................................................................................................................56
ELEKTROLITIESE SELLE ...............................................................................................................63
ANTWOORDE OP VRAE .....................................................................................................................68
ORGANIESE MOLEKULE: NOMENKLATUUR ................................................................................68
ORGANIESE MOLEKULE: FISIESE EIENSKAPPE.........................................................................74
ORGANIESE MOLEKULE: ORGANIESE REAKSIES ......................................................................80
REAKSIETEMPO EN ENERGIE IN CHEMIESE REAKSIES ...........................................................86
CHEMIESE EWEWIG ......................................................................................................................96
SURE EN BASISSE ....................................................................................................................... 107
GALVANIESE SELLE .................................................................................................................... 114
ELEKTROLITIESE SELLE ............................................................................................................. 117
BIBLIOGRAFIE .................................................................................................................................. 119
Terme, definisies, vrae & antwoorde © Vrystaatse Onderwysdepartement

Fisiese Wetenskappe V2 (Chemie) Gr 12 2 VS / Januarie 2021
HOE OM HIERDIE DOKUMENT TE GEBRUIK
Beste Graad 12-leerder
1. Hierdie dokument is saamgestel as 'n ekstra hulpmiddel om jou te help om goed te presteer in
Fisiese Wetenskappe.
2. Eerstens moet jy seker maak dat jy al die terme en definisies leer wat vir elke onderwerp verskaf
is. Teorie vorm altyd deel van enige toets of eksamen en jy moet seker maak dat jy volpunte kry
vir ALLE teorievrae. Wees altyd voorbereid om 'n toets oor terme en definisies te skryf sodra 'n
onderwerp in die klas voltooi is. Hersien terme en definisies van onderwerpe wat reeds voltooi is
gereeld sodat jy dit ken by die tyd wat jy 'n toets of eksamen moet skryf.
3. Beantwoord al die vrae oor 'n sekere onderwerp in jou huiswerkboek sodra die onderwerp
afgehandel is. MOENIE na die antwoorde kyk voordat jy nie eers die vrae op jou eie probeer
beantwoord het nie. Sien jou werk in potlood na en doen verbeteringe van verkeerde antwoorde.
Indien jy nie weet hoe om 'n vraag te beantwoord nie, is die antwoorde daar om jou te lei.
Vergewis jouself van die manier hoe 'n spesifieke tipe vraag beantwoord behoort te word.
Verskafde antwoorde is almal uit memorandums van vorige jare.
4. Jou onderwyser kan byvoorbeeld vir jou twee vrae in hierdie dokument as huiswerk gee. Die
volgende dag kan hy/sy kontroleer of jy die twee vrae beantwoord het en nagesien het. Die
onderwyser gaan slegs vrae bespreek waarvan jy nie die antwoorde wat in die dokument verskaf
is, verstaan nie. Sodoende gaan baie tyd bespaar word.
5. Die antwoorde agter in die dokument is ingesluit om jou te help om vir toetse en eksamens voor
te berei. Sou jy kies om antwoorde in jou huiswerkboek oor te skryf sonder om eers vrae self te
probeer beantwoord, gaan jy die verloorder aan die einde wees!
6. Werk deur al die vrae en antwoorde oor 'n spesifieke onderwerp voordat jy eksamen skryf, al het
jy die vrae reeds voorheen beantwoord.
7. Enige hulpmiddel is net van nut as dit reg gebruik word. Maak seker jy gebruik al die hulp wat
beskikbaar is op die regte manier sodat jy suksesvol kan wees. Sterkte en mag jy baie goed in
Fisiese Wetenskappe vaar!
Erkenning
Chemiese reaksiebeeld: ©Clker-Free-Vector-Images van Pixabay.com
Distilleerapparaatbeeld: ©OpenClipart-Vectors from Pixabay.com
Chemikusbeeld: © Peggy und Marco Lachmann-Anke from Pixabay.com
Terme, definisies, vrae en antwoorde © Vrystaatse Onderwysdepartement
TERME EN DEFINISIES
MATERIE EN MATERIALE: ORGANIESE MOLEKULE
Addisiereaksie 'n Reaksie waarin 'ndubbelbinding in die uitgangstof breek en elemente daaraan
toegevoeg word.
Addisie-polimeer 'n Polimeer wat gevorm word wanneer monomere (wat gewoonlik 'n dubbelbinding
bevat) verbind deur 'n addisiereaksie.
Addisie- 'n Reaksie waarin klein molekule verbind om baie groot molekule te vorm deur
polimerisasie byvoeging by dubbelbindings.
Alkohol 'n Organiese verbinding waarin H-atome in alkane vervang is met hidroksielgroepe (-
OH-groepe). Algemene formule: CnH2n + 1OH
Aldehied 'n Organiese verbinding wat die algemene struktuur RCHO het waar R = H of alkiel.
Algemene formule: RCHO (R = alkielgroep)
Alkaan 'n Organiese verbinding wat slegs C-H en C-C-enkelbindings bevat.
Algemene formule: CnH2n + 2
Alkeen 'n Organiese verbinding van koolstof en waterstof wat 'n koolstof-koolstofdubbelbinding
bevat. Algemene formule: CnH2n
Alkielgroep 'n Groep wat vorm wanneer een H-atoom uit 'nalkaan verwyder word.
Alkyn 'n Organiese verbinding van koolstof en waterstof wat 'n koolstof-koolstoftrippelbinding
bevat. Algemene formule: CnH2n-2
Dampdruk Die druk uitgeoefen deur 'n damp in ewewig met sy vloeistof in 'n geslote sisteem.
Dehidrasie Eliminasie van water uit 'n verbinding bv. 'n alkohol.
Dehidrohalogenasie Die eliminasie van waterstof en 'nhalogeen uit 'nhaloalkaan.
Dipool-dipoolkragte Intermolekulêre kragte wat tussen polêre molekule voorkom d.i. molekule waarin daar
'n oneweredige verspreiding van lading is sodat die molekuul 'n positiewe en 'n
negatiewe kant het.
Eliminasie-reaksie 'n Reaksie waarin elemente van die uitgangstof verloor word en 'n dubbelbinding
gevorm word.
Esterifikasie / Die bereiding van 'n ester uit die reaksie van 'n karboksielsuur met 'n alkohol.
Verestering
Funksionele groep 'n Binding of 'n atoom of 'n groep atome wat die fisiese en chemiese eienskappe van 'n
groep organiese verbindings bepaal.
Funksionele isomere Verbindings met dieselfde molekulêre formule, maar verskillende funksionele groepe.
Gekondenseerde 'n Formule wat die manier wys hoe atome in 'n molekuul gebind is, maar TOON NIE
struktuurformule ALLE bindingslyne nie.
Haloalkane 'n Organiese verbinding waarin een of meer H-atome in 'n alkaan met halogeenatome
(Alkielhaliede) vervang is. Algemene formule: CnH2n + 1X (X = F, Cℓ, Br of I)
Halogenasie / Die reaksie van 'n halogeen (Br2, Cℓ2) met 'n verbinding.
halogenering
Homoloë reeks 'n Reeks organiese verbindings wat deur dieselfde algemene formule beskryf kan word
en wat dieselfde funksionele groep het.
OF 'n Reeks organiese verbindings waarin die een lid van die volgende verskil met 'n
CH2-groep.
Hidrasie Die addisie van water aan 'n verbinding.
Hidrogenasie /
Die addisie van waterstof aan 'n alkeen.
hidrogenering
Hidrohalogenasie / Die addisie van 'n waterstohalied aan 'n alkeen.
hidrohalogenering
Hidrolise Die reaksie van 'n verbinding met water.
Intermolekulêre Kragte tussen molekule wat fisiese eienskappe van verbindings bepaal.
kragte
IUPAC-benaming 'n Chemiese nomenklatuur (stel reëls) ontwikkel deur die Internasionale Vereniging van
Suiwer en Toegepaste Chemie (IUPAC) om sistematiese name te genereer vir
chemiese verbindings.
Karbonielgroep Funksionele groep van ketone (>C=O)
Karboksielgroep Funksionele groep van karboksielsure (-COOH)
Karboksielsuur 'n Organiese verbinding wat 'n karboksielgroep bevat (-COOH-groep).
Algemene formule: CnH2n + 1COOH (or RCOOH)
Kettingisomere Verbindings met dieselfde molekulêre formule, maar verskillende tipes kettings.
Kondensasie- 'n Polimeer wat gevorm word deur twee monomere met verskillende funksionele
polimeer groepe wat aan mekaar skakel in 'n kondensasiereaksie waarin 'n klein molekuul,
gewoonlik water, verloor word.
Kondensasie- Molekule van twee monomere met verskillende funksionele groepe ondergaan
polimerisasie kondensasiereaksies met die verlies van klein molekule, gewoonlik water.
Koolwaterstof Organiese verbindings wat slegs uit waterstof en koolstof bestaan.
Kookpunt Die temperatuur waarby die dampdruk van die stof gelyk is aan atmosferiese druk.
Kraking Die chemiese proses waarin langer kettingkoolwaterstof-molekule afgebreek word in
korter, meer bruikbare, molekule.
Londonkragte 'n Swak intermolekulêre krag tussen nie-polêre molekule.
(dispersiekragte)
Makromolekuul 'n Molekuul wat uit 'n groot getal atome bestaan.
Molekulêre formule 'n Chemiese formule wat die soort atome en die aantal van elk in elke molekuul aandui,
bv. CH4.
Monomeer Klein organiese molekule wat kovalent aan mekaar gebind kan word in 'n herhalende
patroon.
Onversadigde Verbindings waarin een of meer meervoudige bindings voorkom tussen C-atome in hul
verbindings koolwaterstofkettings.
Organic chemistry Chemie van koolstofverbindings.
Polimeer 'n Groot molekuul wat uit kleiner monomeer-eenhede bestaan wat kovalent aan
mekaar gebind is in 'n herhalende patroon.
Polymerisation 'n Chemiese reaksie waarin monomeermolekule verbind om 'n polimeer te vorm.
Posisie-isomere Verbindings met dieselfde molekulêre formule, maar verskillende posisies van die
syketting, substituente of funksionele groepe op die stamketting.
Primêre alkohol Die C-atoom wat aan die hidroksielgroep gebind is, is aan EEN ander C-atoom gebind.
Voorbeeld:
H H
H C C O H
H H
Primêre haloalkaan Die C-atoom wat aan die halogeen gebind is, is aan EEN ander C-atoom gebind.
Voorbeeld:
H H
H C C Br
H H
Sekondêre alkohol Die C-atoom wat aan die hidroksielgroep gebind is, is aan TWEE ander C-atome
gebind. Voorbeeld:
H H
H C C O H
H
H C H
H
Sekondêre Die C-atoom wat aan die halogeen gebind is, is aan TWEE ander C-atome gebind.
haloalkaan Voorbeeld:
H H
H C C Br
H
H C H
H
Smeltpunt Die temperatuur waarby vaste- en vloeistoffases van 'n stof in ewewig is.
Struktuurformule 'n Struktuurformule van 'n verbinding toon aan watter atome aan mekaar gebind is in 'n
molekuul. Atome word voorgestel deur hul chemiese simbole en lyne word gebruik om
AL die bindings wat atome bymekaar hou voor te stel.
Struktuurisomere Organiese molekule met dieselfde molekulêre formule, maar verskillende
struktuurformules.
Substituent 'n Groep of tak wat aan die langste aaneenlopnede ketting van C-atome geheg is in 'n
(tak) organiese verbinding.
Substitusie reaksie 'n Reaksie waarin 'n atoom of 'n groep atome in 'n molekuul vervang word 'n ander
atoom of groep atome.

Tersiêre alkohol Die C-atoom wat aan die hidroksielgroep gebind is, is aan DRIE ander C-atome
gebind.
Voorbeeld:
H
H C H
H
H C C O H
H
H C H
H
Tersiêre haloalkaan Die C-atoom wat aan die halogeen gebind is, is aan DRIE ander C-atome gebind.
Voorbeeld:
H
H C H
H
H C C Br
H
H C H
H
Van der Waalskragte 'n Gekombineerde naam wat vir verskillende soorte intermolekulêre kragte gebruik
word.
Versadigde Verbindings waarin daar geen meervoudige bindings tussen C-atome in hul
verbindings koolwaterstofkettings is nie.
OF Verbindings met slegs enkelbindings tussen C-atome.
Waterstofbinding 'n Sterk intermolekulêre krag wat voorkom tussne molekule waarin 'n H-atoom kovalent
gebind is aan enigeen van 'n N, O of F-atoom.
CHEMIESE VERANDERING: KWANTITATIEWE ASPEKTE VAN CHEMIESE VERANDERING

Mol Een mol van 'n stof is die stofhoeveelheid wat dieselfde getal deeltjies bevat as wat daar
atome in 12 g koolstof-12 is.
Molêre gasvolume Die volume van een mol van 'n gas.
by STD (1 mol van enige gas beslaan 22,4 dm3 by 0 °C (273 K) and 1 atmosfeer (101,3 kPa).
Molêre massa Die massa van een mol van 'n stof.
Simbool: M Eenheid: g∙mol-1
Avogadro se wet Onder dieselfde toestande van temperatuur en druk, beslaan dieselfde aantal mol van
alle gasse dieselfde volume.
Konsentrasie Die hoeveelheid opgeloste stof per liter/kubieke desimeter van die oplossing.
n
In simbole: c = Eenheid: mol∙dm-3
V
Empiriese formule Die eenvoudigste heelgetal verhouding van atome teenwoordig in 'n verbinding.
Persentasie Opbrengs is die hoeveelheid produk wat uit 'n reaksie verkry is.
opbrengs werklike massa
Persentasie opbrengs =  100
berekende massa
Persentasie massa van suiwer chemikalie
suiwerheid
Persentasie suiwerheid =  100
totale massa van monster
Persentasie Die persentasie van elke komponent in 'n stof.
samestelling massa bydrae van komponent
Persentasie van komponent =  100
massa van alle komponente
Beperkende Die stof wat ten volle opgebruik word wanneer die chemiese reaksie voltooi is.
reagens

CHEMIESE VERANDERING: ENERGIE EN VERANDERING

Reaksiewarmte (ΔH) Die energie wat tydens 'n chemiese reaksie opgneem of uitgegee word.
Eksotermiese reaksies Reaksies wat energie vrystel. (ΔH < 0)
Endotermiese reaksies Reaksies wat energie opneem. (ΔH > 0)
Aktiveringsenergie Die minimum energie benodig vir 'n reaksie om plaas te vind.
Geaktiveerde
Die onstabiele oorgangstoestand van reaktanse na produkte.
kompleks
CHEMIESE VERANDERING: REAKSIETEMPO
Reaksietempo Die verandering in konsentrasie van reaktanse of produkte per eenheidstyd.
Tempo waarteen reaktanse opgebruik word: Tempo = ‒ Eenheid: mol∙dm-3∙s-1
Tempo waarteen produkte gevorm word: Tempo = Eenheid: mol∙dm-3∙s-1

(Wanneer reaksietempo bereken word, is die finale antwoord altyd positief!)
Botsingsteorie 'n Model wat reaksietempo verduidelik as die gevolg van deeltjies wat met 'n sekere
minimum energie bots.
Katalisator 'n Stof wat die tempo van 'n chemiese reaksie verhoog sonder om self 'n permanente
verandering te ondergaan.
('n Katalisator verhoog die tempo van 'n reaksie deur 'n alternatiewe roete van laer
aktiveringsenergie te verskaf. Dit verlaag dus die netto/totale aktiveringsenergie.)
Faktore wat Aard van reagerende stowwe, reaksie-oppervlak, konsentrasie (druk vir gasse),
reaksietempo temperatuur en die teenwoordigheid van 'n katalisator.
beïnvloed
CHEMIESE VERANDERING: CHEMIESE EWEWIG
Oop stelsel 'n Sisteem wat voortdurende interaksie met sy omgewing het – dit ruil materie en energie
met sy omgewing uit.
Geslote stelsel 'n Sisteem wat slegs energie, en nie materie nie, met sy omgewing uitruil.
Omkeerbare 'n Reaksie is omkeerbaar wanneer produkte weer in reaktanse omgeskakel kan word.
reaksie
Chemiese ewewig Dit is 'n dinamiese ewewig wanneer die tempo van die voorwaartse reaksie gelyk is aan
die tempo van die terugwaartse reaksie.
Faktore wat die Druk (slegs vir gasse), konsentrasie en temperatuur
ewewigsposisie
beïnvloed
Le Chatelier se Wanneer die ewewig in 'n geslote sisteem versteur word, stel die sisteem 'n nuwe
beginsel ewewig in deur die reaksie wat die versteuring teenwerk, te bevoordeel.
CHEMIESE VERANDERING: SURE EN BASISSE
Suur-basisindikator 'n Kleurstof wat gebruik word om tussen suur- en basiese oplossings te onderskei deur
middel van die kleurverandering wat dit ondergaan in hierdie oplossings.
Amfiprotiese 'n Stof wat as of 'n suur of 'n basis kan optree in 'n reaksie.
stof/amfoliet
Arrheniusteorie 'n Suur is 'n stof wat waterstofione (H+) / hidroniumione (H3O+) vorm wanneer dit in water
oplos.
'n Basis is 'n stof wat hidroksiedione (OH-) vorm wanneer dit in water oplos.
Self-ionisasie van 'n Reaksie waarin water met homself reageer om ione (hidroniumione en hidroksiedione)
water te vorm.
Gekonsentreerde Bevat 'n groot hoevelheid (aantal mol) suur / basis in verhouding tot die volume water.
suur/basis
Gekonjugeerde Twee verbindings of ione wat van mekaar verskil in die teenwoordigheid van 'n een H+-
suur-basispaar ioon.
Voorbeeld: CO32- en HCO3- OF HCℓ en Cℓ‒
Gekonjugeerde 'n Gekonjugeerde suur het een H+-ioon meer as sy gekonjugeerde basis.
suur en basis Voorbeeld: HCO3- is die gekonjugeerde suur van basis CO32- .
CO32- is die gekonjugeerde basis van suur HCO3- .
Verdunde Bevat 'n klein hoevelheid (aantal mol) suur/basis in verhouding tot die volume water.
sure/basisse
Diprotiese suur 'n Suur wat twee protone kan skenk.
Voorbeeld: H2SO4
Dissosiasie Die proses waardeur ioniese verbindings in ione opbreek.
Eindpunt Die punt in 'n titrasie waar 'n indicator van kleur verander.

Ekwivalentpunt Die punt in reaksie waar ekwivalente hoeveelhede suur en basis volledig reageer het.
Hidrolise Die reaksie van 'n sout met water.
Ionisasie Die proses waarin ione gedurende 'n chemiese rekasie gevorm word.
Ioonproduk vir Die produk van die ione wat tydens self-ionisasie van water vorm. [H3O+][OH–]
water
Ionisasie-konstante De ewewigswaarde van die ioonproduk van water.
vir water (Kw) Kw = [H3O+][OH–] = 10-14 by 25 °C
Ka-waarde Ionisasie-konstante vir 'n suur.
Kb-waarde Dissosiasie-of ionisasie-konstante vir 'n basis.
Lowry- 'n Suur is 'n protonskenker (H+-ioon-skenker).
Brønstedteorie 'n Basis is 'n proton-ontvanger (H+-ioon-ontvanger).
Monoprotiese suur 'n Suur wat een proton kan skenk. Voorbeeld: HCℓ
Neutralisasie Die reaksie van 'n suur met 'n basis om 'n sout (ioniese verbinding) en water te vorm.
pH Die negatiewe van die logaritme van die hidroniumioonkonsentrasie in mol·dm -3.
In simbole: pH = -log[H3O+] Eenheid: geen
pH-skaal 'n Skaal van 0 – 14 wat as maatstaf van die suurheid of alkaliniteit van oplossings
gebruik word waar pH = 7 neutraal is, pH > 7 basies is en pH < 7 suur is.
Sout Die ioniese verbidning wat die produk is van 'n neutralisasiereaksie.
Standaard- 'n Oplossing waarvan die konsentrasie presies bekend is.
oplossing
Sterk basisse Dissosieer volledig in water om 'n hoë konsentrasie OH --ione te vorm. Voorbeelde:
natriumhidroksied (NaOH) en kaliumhidroksied (KOH)
Sterk sure Ioniseer volledig in water om 'n hoë konsentrasie H3O+-ione te vorm. Voorbeelde:
soutsuur (HCℓ), swawelsuur (H2SO4) en salpetersuur (HNO3)
Titrasie Die prosedure vir die bepaling van die hoeveelheid suur (basis) in 'n oplossing deur
bepaling van die volume basis (of suur) van bekende konsentrasie wat volledig daarmee
sal reageer.
Swak sure Ioniseer onvolledig in water om 'n lae konsentrasie H 3O+-ione te vorm. Voorbeelde:
etanoësuur (CH3COOH) en oksaalsuur (COOH)2
Swak basisse Dissosieer/ioniseer onvolledig in water om 'n lae konsentrasie OH --ione te vorm.
Voorbeelde: ammoniak (NH3), natriumwaterstofkarbonaat (NaHCO3), natriumkarbonaat
(Na2CO3), kaliumkarbonaat (K2CO3), kalsiumkarbonaat (CaCO3),
CHEMIESE VERANDERING: ELEKTROCHEMIESE REAKSIES
Galvaniese sel 'n Sel waarin chemiese energie omgeskakel word na elektriese energie.
'n Galvaniese (voltaïese) sel het selfonderhoudende elektrode reaksies.
Elektrolitiese sel 'n Sel waarin elektriese energie omgeskakel word na chemiese energie.
Redoksreaksie 'n Reaksie waarin 'n elektronoordrag plaasvind.
Oksidasie 'n Verlies aan elektrone. / 'n Toename in oksidasiegetal.
Reduksie 'n Wins aan elektrone. / 'n Afname in oksidasiegetal.
Oksideermiddel 'n Stof wat gereduseer word/elektrone opneem / waarvan die oksidasiegteal afneem.
Reduseermiddel 'n Stof wat geoksideer word / elektrone verloor / waarvan die oksidasiegteal toeneem.
Anode Die elektrode waar oksidasie plaasvind.
Katode Die elektrode waar reduksie plaasvind.
Elektroliet 'n Oplossing wat elektrisiteit gelei deur die beweging van ione.
Elektrolise Die chemiese proses wat elektriese energie omskakel chemiese energie.
OF Gebruik van elektriese energie om chemiese verandering te weeg te bring.
Soutbrug Die verbinding tussen twee halfselle wat elektriese neutraliteit in die sel verseker.
OF 'n Komponent wat in 'n galvaniese sel gebruik word om die stroombaan te voltooi.
Elektrodes 'n Elektriese geleier wat in 'n galvaniese sel gebruik word om kontak te maak met die
nie-metaal gedeelte van die stroombaan d.i. die elektroliet.
Selnotasie 'n Kort manier om 'n galvaniese sel voor te stel.
Wanneer 'n selnotasie geksryf word, moet die volgende konvensie gebruik word:
o Die H2|H+-halfsel word net soos enige ander halfsel behandel.
o Selterminale (elektrodes) word aan die buitekante van die selnotasie geskryf.
o Aktiewe elektrodes:
reduseermiddel | geoksideerde spesie || oksideermiddel | gereduseerde spesie
o Onaktiewe elektrodes (gewoonlik Pt of C):
Pt | reduseermiddel | geoksideerde spesie || oksideermiddel | gereduseerde spesie|Pt
Voorbeeld: Pt | Cℓ‒(aq) |Cℓ2(g) || F2(g) | F‒(aq) | Pt
Algehele selreaksie Die reaksie wat verkry word deur twee halfreaksies te kombineer.

Positiewe waarde Die reaksie is spontaan onder standaard toestande.

vir standaard emk
Standaardtoestande Temperatuur: 25 °C / 298 K
vir 'n galvaniese sel Konsentrasie: 1 mol∙dm-3
Druk (slegs gasse): 101,3 kPa / 1 atmosfeer
Standaard Die verwysingselektrode gebruik om die Tabel van Standaardreduksie-potensiale saam
waterstofelektrode te stel. Die waterstofhalfsel het 'n toegekende standaard-reduksiepotensiaal van 0 V.
Halfselnotasie: Pt | H2(g) | H+(aq) Halfreaksie: 2H+ + 2e- ⇌ H2
Elektroplatering Die bedekking van 'n voorwerp met 'n metaal deur dit die katode in 'n elektrolitiese sel te
maak.
Bauxiet Die erts waaruit aluminium ontgin word.
Krioliet 'n Aluminiumverbinding waarin aluminiumoksied opgelos word om die koste van die
ontginning van aluminium te verlaag. Krioliet het 'n laer smeltpunt as aluminiumoksied
end us kan die proses by 'n laer temperatuur uitgevoer word.

VRAE
ORGANIESE MOLEKULE: NOMENKLATUUR

VRAAG 1
Beskou die organiese verbindings wat deur die letters A tot F in die tabel hieronder voorgestel word.
A 2,2,4-trimetielheksaan B CH3CH2CH2CH2CHO
H H Cℓ Br H H H
H C C C C C H
C C
C H H H H D
H C H H H n
H
H H O H O
E O C C O C C C F Pentan-2-oon
H H H
n
1.1 Skryf die LETTER neer wat die volgende voorstel:

1.1.1 'n Aldehied (1)
1.1.2 'n Kondensasie-polimeer (1)
1.1.3 'n Verbinding wat 'n karbonielgroep, gebind aan twee koolstofatome, as funksionele groep het (1)
1.2 Skryf die IUPAC-naam neer van:
1.2.1 Verbinding C (3)
1.2.2 Die monomeer van verbinding D (1)
1.3 Skryf die struktuurformule neer van:
1.3.1 Verbinding A (2)
1.3.2 Verbinding F (2)
1.4 Die tabel bevat verbindings wat funksionele isomere is.
1.4.1 Definieer die term funksionele isomeer. (2)
1.4.2 Skryf die LETTERS neer wat twee verbindings wat funksionele isomere is, voorstel. (1)
[14]
VRAAG 2
Die letters A tot F in die tabel hieronder verteenwoordig ses organiese verbindings.
H H H H
H C H
A B C C
H C C C H
H H H H n
H H O H H H CH3 H CH2CH3
H C C C C H
C H C C C C C H D
H CH3 H CH2CH3
H CH2CH3 H H
E But-2-een F 2-metielbutanoësuur
2.1 Skryf neer die:

2.1.1 NAAM van die funksionele groep van verbinding F (1)
2.1.2 Homoloë reeks waaraan verbinding C behoort (1)
2.1.3 Tipe polimerisasiereaksie wat verbinding B vorm (1)


2.2.1 Die monomeer wat gebruik word om verbinding B te berei (1)
2.2.3 Verbinding D (2)
2.3 Skryf die NAAM of FORMULE neer van elke produk wat gevorm word gedurende die volledige
verbranding van verbinding D. (2)
2.4.1 Verbinding F (2)
2.4.2 'n KETTINGISOMEER van verbinding A (2)
2.5 'n Laboratoriumassistent gebruik broomwater om tussen verbinding D en E te onderskei. Sy voeg
broomwater by 'n monster van elk in twee verskillende proefbuise. Sy neem waar dat die een
verbinding broomwater onmiddellik ontkleur, terwyl die ander een slegs reageer nadat die proefbuis
in direkte sonlig geplaas word. Skryf neer die:
2.5.1 Letter (D of E) van die verbinding wat onmiddellik die broomwater sal ontkleur (1)
2.5.2 Naam van die tipe reaksie wat in die proefbuis wat verbinding D bevat, plaasvind (1)
2.5.3 Struktuurformule van die organiese produk wat in die proefbuis gevorm word verbinding E
bevat (2)
[18]
VRAAG 3
H
H C H
H H O H H H H H H
A H C C C O H B H C C C C C C C H
H H H H Cℓ H H H
H C H
H
C C4H8 D CH3CH2COCH3
H H H H H H
E CH3CH(CH3)CH2OH F H C C C C C C H
H H H H H H
Gebruik die inligting in die tabel (waar van toepassing) om die vrae wat volg te beantwoord.
3.1 Skryf die LETTER neer wat 'n verbinding voorstel wat:
3.1.1 'n Haloalkaan is (1)
3.1.2 'n Hidroksielgroep as funksionele groep het (1)
3.1.3 Aan dieselfde homoloë reeks as etanoësuur behoort (1)
3.2 Skryf neer die:
3.2.1 IUPAC-naam van verbinding B (3)
3.2.2 IUPAC-naam van verbinding E (2)
3.2.3 Struktuurformule van die funksionele groep van verbinding D (1)
3.3 Verbinding C het KETTING- en POSISIONELE isomere.
3.3.1 Definieer die term posisionele isomeer. (2)
3.3.2 Skryf die IUPAC-naam neer van elk van die TWEE posisionele isomere van verbinding C (4)
3.3.3 Skryf die struktuurformule neer van 'n kettingisomeer van verbinding C. (2)
3.4 Verbinding F reageer teen hoë druk en hoë temperatuur om verbinding P en Q hieronder te vorm.
H H H H H H
H H
H C C C C C C H P + C C
H H
H H H H H H
Verbinding F Verbinding Q

Skryf neer die:

3.4.1 Tipe reaksie wat plaasvind (1)
3.4.2 IUPAC-naam van verbinding Q (1)
3.4.3 Molekulêre formule van verbinding P (1)
Verbinding Q is die monomeer van 'n polimeer wat gebruik word om plastieksakke te maak.
3.4.4 Skryf die NAAM en GEKONDENSEERDE FORMULE van hierdie polimeer neer. (3)
[23]
VRAAG 4
Die letters A tot D in die tabel hieronder stel vier organiese verbindings voor.
H CH3 H H H H O H
H C C C C C C H H C C C C H
A B
H H H
CH3 H CH2CH3 H
C CH3CH2CHO D Butaan
4.1 Skryf neer die:
4.1.1 Letter wat 'n ketoon voorstel (1)
4.1.2 Struktuurformule van die funksionele groep van verbinding C (1)
4.1.3 Algemene formule van die homoloë reeks waaraan verbinding A behoort (1)
4.1.4 IUPAC-naam van verbinding A (3)
4.2 Verbinding D is 'n gas wat in sigaretaanstekers gebruik word.
4.2.1 Aan watter homoloë reeks behoort verbinding D? (1)
4.2.2 Skryf die STRUKTUURFORMULE en IUPAC-NAAM van 'n struktuur-isomeer van
verbinding D neer. (4)
4.2.3 Is die isomeer in VRAAG 4.2.2 'n KETTING-, POSISIE- of FUNKSIONELE isomeer? (1)
4.3 Verbinding D reageer met broom (Br2) om 2-bromobutaan te vorm. Skryf neer die:
4.3.1 Naam van die homoloë reeks waaraan 2-bromobutaan behoort (1)
[16]
VRAAG 5
5.1 Beskou die organiese verbindings hieronder wat deur die letters A tot C voorgestel word.
A Cℓ H H
H C C C H
H H
H H H H H
H C C C C C C H
H H H Cℓ H H
B H H H H C H H
H C C C C O H H C C C H
H H H H H O H
Skryf neer die:
5.1.1 Naam van die homoloë reeks waaraan verbinding C behoort (1)
5.1.3 Struktuurformule van 'n tersiêre alkohol wat 'n struktuur-isomeer van verbinding B is (2)
5.2 'n Alkohol en metanoësuur word in die teenwoordigheid van gekonsentreerde swawelsuur verhit
om 'n ester te vorm.
5.2.1 Wat is die rol van die gekonsentreerde swawelsuur in hierdie reaksie? (1)
5.2.2 Skryf die NAAM of FORMULE van die anorganiese produk wat gevorm word, neer. (1)
Die ester bevat 6,67% waterstof (H), 40% koolstof (C) en 53,33% suurstof (O). Die molêre massa
van die ester is 60 g·mol-1. Gebruik 'n berekening en bepaal sy:
5.2.3 Empiriese formule (5)
5.2.4 Molekulêre formule (3)

Skryf neer die:

5.2.5 Struktuurformule van metanoësuur (1)
5.2.6 IUPAC-naam van die ester (2)
[19]
VRAAG 6
Beskou die organiese verbindings A tot F hieronder.
H H
CH3 H
A C C B H C C C C H
CH3 CH3
H CH3
C CH3CH2CH2CH2OH D 2,2-dimetielpropaan
H O H H
E H C O C C C H F CH3CHC(CH3)2
H H H
6.1 Skryf die LETTER neer wat 'n verbinding voorstel wat:
6.1.1 'n Karbonielgroep het (1)
6.1.2 'n Alkohol is (1)
6.1.3 'n KETTINGISOMEER van CH3(CH2)3CH3 is (1)
6.2 Skryf neer die:
6.2.2 Struktuurformule van verbinding F (2)
6.2.3 IUPAC-naam van 'n POSISIE-isomeer van verbinding A (3)
6.3 Verbinding E word gevorm wanneer 'n karboksielsuur met 'n ander organiese verbinding reageer.
Skryf neer die:
6.3.1 Homoloë reeks waaraan verbinding E behoort (1)
6.3.2 NAAM of FORMULE van die katalisator wat vir die bereiding van verbinding E gebruik word (1)
6.3.3 IUPAC-naam van verbinding E (2)
[14]
VRAAG 7
H H
H C C C H
A B Etieletanoaat
H
H C H
C 2,3-dibromo-3-metielpentaan D Poli-eteen
H
C O H H H H O H
E H C O C H F H C C C C O
H H H H H
7.1 Skryf die LETTER neer wat die volgende verteenwoordig:
7.1.1 'n Koolwaterstof (1)
7.1.2 'n Funksionele isomeer van verbinding F (1)
7.1.3 'n Verbinding wat aan dieselfde homoloë reeks as verbinding B behoort (1)
7.1.4 'n Plastiek (1)
7.2 Skryf die STRUKTUURFORMULE van ELK van die volgende neer:
7.2.2 Die suur wat gebruik word om verbinding B te berei (2)
7.2.3 Die monomeer wat gebruik word om verbinding D te berei (2)
7.3 Verbinding A reageer met 'n onbekende reaktans, X, om 2-metielpropaan te vorm.
Skryf neer die:
7.3.1 NAAM van reaktans X (1)
7.3.2 Soort reaksie wat plaasvind (1)
[13]
VRAAG 8
8.1 Definieer die term funksionele groep van organiese verbindings. (2)
8.2 Skryf neer die:
8.2.1 Struktuurformule van die funksionele groep van aldehiede (1)
8.2.2 Naam van die funksionele groep van karboksielsure (1)
8.3 Die IUPAC-naam van 'n organiese verbinding is 2,4-dimetielheksan-3-oon.
Vir hierdie verbinding, skryf neer die:
8.3.1 Homoloë reeks waaraan dit behoort (1)
8.3.2 Struktuurformule (3)
8.4 Skryf die IUPAC-name neer van die volgende verbindings:
8.4.1
(3)
8.4.2
(2)
[13]
VRAAG 9
Die letters A tot F in die tabel hieronder stel ses organiese verbindings voor.
H CH3 CH3
A CH3CH2CH2CHO B H C C C CH2
H CH3
C C4H8O D C3H8O
H H H H
O
H C C C C H
E
F CH3CH2CH2 C O CH2CH2CH3
H O H H
H
9.1 Skryf die letter neer wat ELK van die volgende voorstel:
9.1.1 'n Koolwaterstof (1)
9.1.2 'n Alkohol (1)

9.1.3 'n Ester (1)

9.2.1 Verbinding A (1)
9.2.2 Verbinding B (3)
9.3 Verbinding C is 'n funksionele isomeer van verbinding A. Skryf die struktuurformule van verbinding C. (2)
9.4 Verbinding D word as een van die reaktanse gebruik om verbinding F te berei. Skryf neer die:
9.4.1 Soort reaksie wat plaasvind om verbinding F te berei (1)
9.4.2 IUPAC-naam van verbinding D (2)
9.4.3 Struktuurformule van die ander organiese reaktans wat gebruik word (2)
9.4.4 IUPAC-naam van verbinding F (2)
[16]
VRAAG 10
10.1 Bestudeer die struktuurformule hieronder. Vir hierdie verbinding, skryf neer die:
10.1.2 IUPAC-naam (2)
10.1.3 IUPAC-naam van die organiese suur wat in
die bereiding daarvan gebruik word (1)
10.1.4 STRUKTUURFORMULE van sy reguitketting-
(onvertakte) funksionele isomeer (2)
10.2 Skryf die struktuurformule van 4-metielpentan-2-oon neer. (3)
10.3 Beskou die struktuurformule hieronder. Vir hierdie

verbinding, skryf neer die:
10.3.1 Algemene formule van die homoloë reeks

waaraan dit behoort (1)
[13]
VRAAG 11
Die letters A tot E in die tabel hieronder verteenwoordig ses organiese verbindings.
11.1 Skryf die LETTER neer wat ELK van die volgende verteenwoordig:
11.1.1 'n Tersiêre alkohol (1)
11.1.3 'n Ketoon (1)
11.1.4 'n Funksionele isomeer van verbinding B (1)
11.2.1 Verbinding B (1)
11.2.2 Verbinding E (4)

11.3 Definieer die term posisie-isomere. (2)

11.4 Skryf die STRUKTUURFORMULE neer van:
11.4.1 'n Posisie-isomeer van verbinding C (2)
11.4.3 Die organiese suur wat met verbinding C sal reageer om butielpropanoaat te vorm (2)
[17]
VRAAG 12
Langs elke letter, A tot F, in die tabel hieronder is die molekulêre formule van 'n organiese verbinding.
A C2H5Br B C2H4
C C4H10 D C2H6O
E C3H6O F C3H6O2
12.1 Kies 'n molekulêre formule hierbo wat 'n organiese verbinding hieronder voorstel. Skryf slegs
die letter (A tot F) langs die vraagnommers neer.
12.1.1 'n Haloalkaan (1)
12.1.2 'n Alkohol (1)
12.1.3 'n Onversadigde koolwaterstof (1)
12.1.5 'n Produk van termiese kraking van verbinding C (1)
12.2 Indien verbinding F 'n karboksielsuur is, skryf die volgende neer:
12.2.1 Die struktuurformule van 'n FUNKSIONELE isomeer van F (2)
12.2.2 Die IUPAC-naam van 'n FUNKSIONELE isomeer van F (2)
12.3 Verbinding B is 'n monomeer wat gebruik word om 'n polimeer te maak. Skryf neer die:
12.3.1 Definisie van 'n polimeer (2)
12.3.2 IUPAC-naam van die polimeer (1)
12.3.3 Gebalanseerde vergelyking vir die polimerisasiereaksie (3)
12.4 Verbinding A word as reaktans in die bereiding van verbinding D gebruik. Noem die soort reaksie
wat plaasvind. (1)
12.5 Noem TWEE veranderinge wat aan die reaksietoestande in VRAAG 12.4 gemaak kan word om
verbinding B, in plaas van D, as produk te verkry. (2)
[18]
VRAAG 13
'n Proefbuis wat 'n reguitketting-
organiese suur X, etanol en 'n
katalisator bevat, word in 'n
waterbad verhit, soos geïllustreer.
Organiese verbinding Y word

volgens die volgende vergelyking
geproduseer:
X + C2H5OH ⟶ Y + H2O
13.1 Gee 'n rede waarom die proefbuis in 'n waterbad in plaas van direk oor die vlam verhit word. (1)
13.2 Skryf neer die:
13.3.1 Tipe reaksie wat hier plaasvind (1)
13.3.2 FORMULE van die katalisator benodig (1)
13.3.3 Homoloë reeks waaraan verbinding Y behoort (1)
Die molekulêre massa van verbinding Y is 144 g∙mol-1 en die empiriese formule is C4H8O.
13.3 Bepaal die molekulêre formule van verbinding Y. (2)
13.4 Skryf die IUPAC-naam van verbinding Y neer. (2)
13.5 Skryf die struktuurformule van die organiese suur X neer. (2)
[10]

VRAAG 14
14.1 Is verbinding C VERSADIG of ONVERSADIG? Gee 'n rede vir die antwoord. (2)
14.2 Skryf die LETTER neer wat elk van die volgende verteenwoordig
14.2.1 'n Ester (1)
14.2.2 'n FUNKSIONELE ISOMEER van butanaal (1)
14.2.3 'n Verbinding met die algemene formule CnH2n-2 (1)
14.2.4 'n Verbinding wat as reaktans in die bereiding van verbinding D gebruik word (1)
14.3 Skryf die STRUKTUURFORMULE neer van:
14.3.1 Die funksionele groep van verbinding C (1)
14.3.3 'n KETTINGISOMEER van verbinding A (2)
14.4.1 IUPAC-naam van verbinding F (3)
14.4.2 Gebalanseerde vergelyking, deur MOLEKULÊRE FORMULES te gebruik, vir die
volledige verbranding van verbinding A (3)
[17]
VRAAG 15
15.1 Die IUPAC-naam van 'n organiese verbinding is 4,4-dimetielpent-2-yn.
15.1.1 Skryf die ALGEMENE FORMULE neer van die homoloë reeks waaraan hierdie verbinding
behoort. (1)
15.1.2 Skryf die STRUKTUURFORMULE van hierdie verbinding neer. (3)
15.2 Die organiese verbinding hieronder het een posisionele isomeer en een funksionele isomeer.
H O H H H
H C C C C C H
H H H H
15.2.1 Definieer die term posisionele isomeer. (2)
Vir hierdie verbinding, skryf neer die:
15.2.2 IUPAC-naam van sy POSISIONELE isomeer (2)
15.2.3 Struktuurformule van sy FUNKSIONELE isomeer (2)
15.3 Beskou die gekondenseerde struktuurformule van 'n organiese verbinding hieronder.
CH3CH2C(CH3)CH3
OH
15.3.1 Is dit 'n PRIMÊRE, SEKONDÊRE of TERSIÊRE alkohol? Gee 'n rede vir die antwoord. (2)
15.3.2 Skryf die IUPAC-naam van die verbinding hierbo neer. (2)
15.3.3 Skryf die IUPAC-naam neer van die HOOF ORGANIESE PRODUK gevorm wanneer hierdie
verbinding 'n eliminasiereaksie ondergaan (2)
[16]

VRAAG 16
Die letters A tot E in die tabel hieronder verteenwoordig vyf organiese verbindings.
A B C3H8O
C D Pentan-2-oone
E 4-methielpent-2-yn
Gebruik die inligting in die tabel om die vrae wat volg, te beantwoord.
16.1 Vir verbinding D, skryf neer die:
16.1.2 IUPAC-naam van 'n FUNKSIONELE ISOMEER (2)
16.2.2 STRUKTUURFORMULE van verbinding E (2)
16.3 Verbinding B is 'n primêre alkohol.
16.3.1 Skryf neer die betekenis van die term primêre alkohol. (2)
Verbinding B reageer met 'n ander organiese verbinding X om verbinding C te vorm. Skryf neer die:
16.3.2 IUPAC-naam van verbinding X (1)
[12]
ORGANIESE MOLEKULE: FISIESE EIENSKAPPE

VRAAG 1
1.1 Gee 'n rede waarom alkane versadigde koolwaterstowwe is. (1)
1.2.1 Die funksionele groep van alkohole (1)
1.2.2 'n Tersiêre alkohol wat 'n struktuurisomeer van butan-1-ol is (2)
1.3 Leerders ondersoek faktore wat die kookpunte van alkane en alkohole beïnvloed. In een van die
ondersoeke bepaal hulle die kookpunte van die eerste drie alkane.
1.3.1 Skryf 'n ondersoekende vraag vir hierdie ondersoek neer. (2)
1.3.2 Verduidelik volledig waarom die kookpunt van metaan na propaan verhoog. (3)
1.4 Die leerders vind dat die kookpunt van propan-1-ol hoër is as dié van propaan.
Verduidelik hierdie waarneming deur na die TIPE INTERMOLEKULÊRE KRAGTE wat in elk van
hierdie verbindings teenwoordig is, te verwys. (3)
[12]
VRAAG 2
Leerders gebruik verbinding A tot C, aangedui in die tabel hieronder, om 'n faktor te ondersoek wat die
kookpunt van organiese verbindings beïnvloed.
A CH3CH2CH2CH3
B CH3CH2CH2CH2CH3
C CH3CH2CH2CH2CH2CH3
2.1 Watter EEN van die verbindings (A, B of C) het die hoogste kookpunt? (1)
2.2 Vir hierdie ondersoek, skryf neer die:
2.2.1 Onafhanklike veranderlike (1)
2.2.2 Afhanklike veranderlike (1)
2.3 Skryf die naam neer van die tipe Van der Waalskragte neer wat tussen die molecule van
verbinding B voorkom. (1)
2.4 Hoe sal die dampdruk van 2-metielpentaan vergelyk met dié van verbidning C? Skryf slegs
HOËR AS, LAER AS OF GELYK AAN neer. (1)
Die leerders vergelyk nou die kookpunte van verbinding D en E, aangedui in die table hieronder.
D CH3CH2CH2CH2CH2OH
E CH3CH2CH2COOH
2.5 Hoe vergelyk die kookpunt van verbinding D met dit van verbinding E? Skryf HOËR AS, LAER AS
of GELYK AAN neer. Verduidelik die antwoord volledig. (4)
[9]
VRAAG 3
Die tabel hieronder toon vyf organiese verbindings, voorgestel deur die letters A tot E.
A CH4
B CH3CH3
C CH3CH2CH3
D CH3CH2CH2CH3
E CH3CH2OH
3.1 Is verbinding B VERSADIG of ONVERSADIG? Gee 'n rede vir die antwoord. (2)
Oorweeg die kookpunt van verbinding A tot E wat hieronder in willekeurige orde gegee word en gebruik dit,
waar van toepassing, om die vrae wat volg te beantwoord.
0 °C - 162 °C - 42 °C - 89 °C 78 °C
3.2 Skryf die kookpunt neer van:

3.2.2 Verbinding E (1)
3.3 Verduidelik die verskil in kookpunt van verbinding C en E deur te verwys na die TIPE
intermolekulêre kragte teenwoordig in ELK van hierdie verbindings. (3)
3.4 VERHOOG of VERLAAG dampdruk van verbinding A tot D? Verduidelik die antwoord volledig. (4)
3.5 Hoe sal die dampdruk van 2-metielpropaan met die dampdruk van verbinding D vergelyk?
Skryf slegs HOËR AS, LAER AS of GELYK AAN neer. (1)
[12]
VRAAG 4
Vier verbindings van vergelykbare molekulêre massa word gebruik om die effek van funksionele groepe op
dampdruk te ondersoek. Die resultate wat verkry is, word in die tabel hieronder getoon.
DAMPDRUK
VERBINDING
(kPa by 20 °C)
A Butaan 204
B Propan-2-oon 24,6
C Propan-1-ol 2
D Etanoësuur 1,6
4.1 Definieer die term funksionele groep van 'n organiese verbinding. (2)
4.2 Watter EEN van die verbindings (A, B, C of D) in die tabel het die:
4.2.1 Hoogste kookpunt
(Verwys na die dampdrukke in die tabel om 'n rede vir die antwoord te gee.) (2)
4.2.2 Swakste intermolekulêre kragte (1)
4.3 Verwys na die tipe intermolekulêre kragte om die verskil in die dampdruk van verbinding A en
verbinding B te verduidelik. (3)
4.4 Die dampdruk van verbinding C en D is baie laer as dié van verbinding A en B. Noem die tipe
intermolekulêre krag in A en B wat vir hierdie verskil verantwoordelik is. (1)
4.5 Verduidelik kortliks die verskil in dampdruk tussen verbinding C en verbinding D. (2)
4.6 Gedurende 'n verbrandingsreaksie in 'n geslote houer met 'n veranderbare volume, reageer 8 cm 3
van verbinding A (butaan) in oormaat suurstof volgens die volgende gebalanseerde vergelyking:
2C4H10(g) + 13O2(g) → 8CO2(g) + 10H2O(g)
Indien die aanvanklike volume suurstof in die houer 60 cm3 was, bereken die TOTALE volume van
die gasse wat na afloop van die reaksie in die houer teenwoordig is. Al die gasse in die houer is by
dieselfde temperatuur en druk. (5)
[16]

VRAAG 5
5.1 Definieer die term kookpunt. (2)
5.2 Wat is die verwantskap tussen sterkte van intermolekulêre kragte en kookpunt? (1)
Die verwantskap tussen sterkte van intermolekulêre kragte en kookpunt word ondersoek deur vier
organiese verbindings van verskillende homoloë reekse te gebruik. Die verbindings en hul kookpunte
word in die tabel hieronder gegee.
VERBINDING KOOKPUNT (°C)

A Propaan -42
B Propan-2-oon 56
C Propan-1-ol 97
D Propanoësuur 141
5.3 Verwys na die TIPE en STERKTE van intermolekulêre kragte om die verskil in kookpunte te
verduidelik tussen:
5.3.1 Verbinding A en B (3)
5.3.2 Verbinding C en D (3)
5.4 Is verbinding B 'n GAS of 'n VLOEISTOF by kamertemperatuur? (1)
[10]
VRAAG 6
Die verwantskap tussen kookpunt en die getal koolstofatome in reguitketting-molekule van alkane, karboksielsure
en alkohole word ondersoek. Kurwe P, Q en R word verkry.
GRAFIEK VAN KOOKPUNT TEENOOR GETAL C-ATOME
500 Kurwe R
Kurwe Q
400
Kurwe P
Kookpunt (K)
300
200
100
1 2 3 4 5 6 7
Getal C-atome
6.2 Skryf 'n gevolgtrekking vir kurwe P neer wat uit die resultate hierbo gemaak kan word. (2)
6.3 Identifiseer die kurwe (P, Q of R) wat elk van die volgende voorstel:
6.3.1 Alkane (1)
6.3.2 Karboksielsure (1)
6.4 Verduidelik die antwoord op VRAAG 6.3.2 deur te verwys na die:
• Tipes intermolekulêre kragte wat in alkane, karboksielsure en alkohole teenwoordig is
• Relatiewe sterktes van hierdie intermolekulêre kragte
• Energie benodig (5)
[11]
VRAAG 7
Die kookpunte van drie isomere word in die tabel hieronder gegee.
ISOMERE KOOKPUNT (°C)
A 2,2-dimetielpropaan 9
B 2-metielbutaan 28
C pentaan 36
7.1 Definieer die term struktuurisomeer. (2)
7.2 Watter soort isomere (POSISIE, KETTING of FUNKSIONEEL) is hierdie drie verbindings? (1)
7.3 Verduidelik die neiging in die kookpunte van verbinding A na verbinding C. (3)
7.4 Watter EEN van die drie verbindings (A, B of C) het die hoogste dampdruk? Verwys na die data
in die tabel om 'n rede vir die antwoord te gee. (2)
7.5 Gebruik MOLEKULÊRE FORMULES en skryf 'n gebalanseerde vergelyking vir die volledige
verbranding van verbinding B. (3)
[11]
VRAAG 8
Die kookpunte van 'n paar organiese verbindings word in die tabel hieronder gegee. Y verteenwoordig 'n
onbekende kookpunt.
A Metanol 64,7
B Etanol 78,3
C Propan-1-ol 97,2
D Butan-1-ol 117,7
E Butan-2-ol 99,5
F 2-metielpropan-1-ol Y
G 2-metielpropan-2-ol 82,5
8.1 Vir die verbindings in die lys hierbo, skryf neer die:
8.1.1 Struktuurformule van verbinding F (3)
8.1.2 LETTER wat 'n POSISIE-isomeer van verbinding E verteenwoordig (1)
8.1.3 LETTER wat 'n KETTING-isomeer van verbinding E verteenwoordig (1)
8.2 Die kookpunte neem toe van verbinding A na verbinding D.
8.2.1 Gee 'n rede vir hierdie toename ten opsigte van die molekulêre struktuur. (1)
8.2.2 Noem die intermolekulêre krag in hierdie verbindings verantwoordelik vir hierdie toename. (1)
8.3 Beskou die kookpunte wat hieronder gegee word.
85 °C 108 °C 122 °C
8.3.1 Uit hierdie kookpunte, kies die kookpunt wat deur Y in die tabel hierbo verteenwoordig word. (1)
8.3.2 Verduidelik volledig hoe jy by die antwoord op VRAAG 8.3.1 uitgekom het. (4)
8.4 Waterstofbinding is verantwoordelik vir die relatief hoë kookpunte van verbinding A tot G in
vergelyking met koolwaterstowwe van soortgelyke molekulêre grootte. Teken TWEE struktuur-
formules vir verbinding A. Gebruik 'n stippellyn om die waterstofbinding tussen die twee struktuur-
formules te toon. (2)
8.5 Verbinding B reageer met propanoësuur in die teenwoordigheid van gekonsentreerde swawelsuur.
Skryf neer die:
8.5.1 Soort reaksie wat plaasvind (1)
8.5.2 Struktuurformule van die organiese produk wat gevorm word (2)
[17]
VRAAG 9
Leerders ondersoek faktore wat die kookpunte van alkohole beïnvloed. Hulle gebruik gelyke volumes van elk
van die alkohole en verhit hulle apart in 'n waterbad. Die temperatuur waarby elkeen kook, word gemeet. Die
resultate wat verkry is, word in die tabel hieronder getoon.
ALKOHOLE KOOKPUNTE VAN ALKOHOLE (°C)
Butan-1-ol 117,7
Pentan-1-ol 138,5
Heksan-1-ol 157,0
9.2 Watter eienskap van alkohole maak dit noodsaaklik dat hulle in 'n waterbad verhit moet word? (1)
9.3 Die kookpunte van die alkohole word met mekaar vergelyk.
9.3.1 Aan watter strukturele vereistes moet die alkohole voldoen om dit 'n regverdige vergelyking
te maak? (2)
9.3.2 Verduidelik die neiging in die kookpunte volledig. (3)
9.4 Hoe sal die kookpunt van heksan-1-ol beïnvloed word indien die volume heksan-1-ol wat gebruik
word, verdubbel word? Kies uit VERHOOG, VERLAAG of BLY DIESELFDE. (1)
9.5 In 'n ander ondersoek vergelyk die leerders die kookpunte van heksan-1-ol en heksanaal.
9.5.1 Skryf die onafhanklike veranderlike vir hierdie vergelyking neer. (1)
9.5.2 Hulle vind dat die kookpunt van heksan-1-ol hoër as dié van heksanaal is. Verduidelik
hierdie waarneming volledig. (4)
[14]

VRAAG 10
Die dampdruk-teenoor-temperatuurgrafiek hieronder vir vier reguitketting- (onvertakte) alkane (P, Q, R en S)
is verkry. VAN P NA S VERSKIL ELKE VERBINDING VAN DIE VORIGE VERBINDING MET 'N –CH2-GROEP.
Die dampdruk word in mmHg gemeet. Atmosferiese druk is 760 mmHg.
10.1 Gee 'n rede waarom daar gesê word dat alkane VERSADIG is. (1)
10.2 Definieer dampdruk. (2)
10.3 Gebruik die inligting in die grafiek hierbo om die volgende vrae te beantwoord.
10.3.1 Wat is die effek van 'n toename in temperatuur op dampdruk? Kies uit VERHOOG,
VERLAAG of GEEN EFFEK NIE. (1)
10.3.2 Watter verbinding het 'n kookpunt van ongeveer 68 °C? Gee 'n rede vir die antwoord. (2)
10.3.3 Watter verbinding het die langste kettinglengte? Verduidelik die antwoord volledig. (4)
10.4 Verbinding P het VYF koolstofatome.
10.4.1 Teken die struktuurformule van 'n kettingisomeer van P. Skryf die IUPAC-naam van hierdie
isomeer neer. (3)
10.4.2 Hoe sal die dampdruk van hierdie isomeer met dié van verbinding P vergelyk?
Kies uit HOËR AS, LAER AS of GELYK AAN. (1)
[14]
VRAAG 11
Bestudeer die dampdruk-teenoor-temperatuurgrafieke vir drie organiese verbindings, X, Y en Z, hieronder wat
aan verskillende homoloë reekse behoort. Atmosferiese druk is 100 kPa.
11.1 Skryf die dampdruk van verbinding Y by 90 °C neer. (1)

11.2 Die grafieke kan gebruik word om die kookpunte van die drie verbindings te bepaal.
11.2.1 Definieer kookpunt. (2)
11.2.2 Bepaal die kookpunt van verbinding X. (1)

11.3 Die homoloë reekse waaraan die drie verbindings van soortgelyke molekulêre massas behoort, is in
willekeurige orde geïdentifiseer as: alkohol; karboksielsuur; ketoon
11.3.1 Watter verbinding (X, Y of Z) is die karboksielsuur? (1)
11.3.2 Verduidelik die antwoord op VRAAG 11.3.1 deur na die soort intermolekulêre kragte in
verbindings van elk van die homoloë reekse hierbo te verwys. (4)
11.3.3 Verbinding X het drie koolstofatome per molekuul. Skryf die IUPAC-naam van verbinding X
neer. (1)
[10]
VRAAG 12
Die kookpunte van reguitketting-alkane en reguitketting-alkohole word in die tabel hieronder vergelyk.
AANTAL KOOKPUNTE VAN KOOKPUNTE VAN
KOOLSTOFATOME ALKANE (°C) ALKOHOLE (°C)
1 ‒ 162 64
2 ‒ 89 78
3 ‒ 42 98
4 ‒ 0,5 118
12.1 Verduidelik die toename in kookpunte van alkane, soos in die tabel aangedui. (3)
12.2 Verduidelik die verskil tussen die kookpunte van 'n alkaan en 'n alkohol, wat elk DRIE
koolstofatome per molekuul bevat, deur na die SOORT intermolekulêre kragte te verwys. (4)
12.3 NEEM die dampdruk van alkohole TOE of AF met 'n toename in die aantal koolstofatome? (1)
12.4 Hoe sal die kookpunt van 2-metielpropaan met dié van sy kettingisomeer vergelyk?
Skryf neer HOËR AS, LAER AS of GELYK AAN. Gee 'n rede vir die antwoord deur na die
strukturele verskille tussen die twee verbindings te verwys. (2)
[10]
VRAAG 13
Die kookpunte van verskillende organiese verbindings word hieronder gegee.
A HCOOH 101
B CH3COOH 118
C CH3CH2COOH 141
D CH3CH2CH2COOH 164
13.1 Definieer kookpunt. (2)
13.2.1 Naam van die FUNKSIONELE GROEP van hierdie verbindings (1)
13.2.2 IUPAC-naam van verbinding C (1)
13.2.1 Struktuurformule van die FUNKSIONELE isomeer van verbinding B (2)
13.3 Watter EEN van die verbindings, A of B of C, het die hoogste dampdruk? Verwys na die data in die
tabel om 'n rede vir die antwoord te gee. (2)
13.4 Die kookpunt van verbinding B word nou met dié van verbinding X vergelyk.
B CH3COOH 118
X CH3CH2CH2OH 98
13.4.1 Behalwe die toestande wat gebruik word om kookpunte te bepaal, gee 'n rede waarom
dit 'n regverdige vergelyking is. (1)
13.4.2 Is verbinding X 'n PRIMÊRE, SEKONDÊRE of TERSIÊRE alkohol? Gee 'n rede vir die
antwoord. (2)
13.4.3 Verduidelik volledig die verskil tussen die kookpunte deur na die soorte intermolekulêre
kragte te verwys wat in elk van hierdie verbindings teenwoordig is. (4)
[15]
VRAAG 14
Drie verbindings word gebruik om een van die faktore wat kookpunt beïnvloed, te ondersoek. Die resultate
wat verkry is, word in die tabel hieronder getoon.
MOLEKULÊRE KOOKPUNT
VERBINDING
MASSA (g·mol-1) (°C)
A Butaan 58 ‒ 0,5
B Propan-1-ol 60 98
C Etanoësuur 60 118

14.1 In een ondersoek word die kookpunte van verbinding B en verbinding C vergelyk.
14.1.1 Is dit 'n regverdige ondersoek? Skryf JA of NEE neer. Verwys na die data in die tabel en
gee 'n rede vir die antwoord. (2)
14.1.2 Skryf die onafhanklike veranderlike vir hierdie ondersoek neer. (1)
14.2 Watter EEN van die verbindings (A, B of C) het die hoogste dampdruk? Gee 'n rede vir die antwoord. (2)
14.3 Verwys na die intermolekulêre kragte teenwoordig in elke verbinding en verduidelik VOLLEDIG die
neiging in kookpunte, soos getoon in die tabel hierbo. (5)
14.4 Watter verbinding, BUTAN-1-OL of PROPAN-1-OL, het die hoogste kookpunt? Gee 'n rede vir die
antwoord. (2)
[12]
VRAAG 15
Die kookpunte van vyf organiese verbindings (P, Q, R, S en T) word bestudeer.
VERBINDING IUPAC-NAAM
P Pentanaal
Q 2,2-dimetielbutaan
R 3-metielpentaan
S Heksaan
T Pentan-1-ol
Die kookpunte van verbindings Q, R en S word vergelyk.
15.2 Gee 'n rede waarom dit 'n regverdige vergelyking is. (1)
Die kookpunte van Q, R en S word hieronder gegee (NIE noodwendig in die korrekte volgorde NIE).
55 °C 49,7 °C 68 °C
15.3 Watter EEN van hierdie drie kookpunte is mees waarskynlik die kookpunt van verbinding R?
Verduidelik die antwoord. (4)
15.4 'n Mengsel van gelyke hoeveelhede van P en T word in 'n fles geplaas en verhit tot 'n temperatuur laer
as hulle kookpunte. Aanvaar dat geen
reaksie of kondensasie plaasvind nie.
Die damp wat gevorm word, word in 'n
spuit versamel.
15.4.1 Watter verbinding (P of T) sal in
'n groter hoeveelheid in die
SPUIT teenwoordig wees? (2)
15.4.2 Verduidelik die antwoord op
VRAAG 15.4.1 deur na die TIPES
en STERKTE van intermolekulêre
kragte te verwys. (3)
[12]
VRAAG 16
Die verwantskap tussen kookpunt en die getal
koolstofatome in reguitkettingmolekule van aldehiede,
alkane en primêre alkohole word ondersoek. Kurwes
A, B en C word verkry.

16.2 Skryf die STRUKTUURFORMULE van die
funksionele groep van die aldehiede neer. (1)
16.3 Die grafiek toon dat die kookpunte styg soos
wat die getal koolstofatome toeneem.
Verduidelik hierdie neiging volledig. (3)
16.4 Identifiseer die kurwe (A, B of C) wat die
volgende voorstel:
16.4.1 Verbindings met slegs
London-kragte (1)
16.4.2 Die aldehiede en verduidelik die antwoord. (4)
16.5 Gebruik die inligting in die grafiek en skryf die IUPAC-naam van die verbinding met 'n kookpunt
van 373 K neer. (2)
16.6 Skryf die IUPAC-naam neer van die verbinding wat vyf koolstofatome bevat,wat die laagste
dampdruk by 'n gegewe temperatuur het. (2)
[15]

ORGANIESE MOLEKULE: ORGANIESE REAKSIES

VRAAG 1
Die vloeidiagram hieronder toon die bereiding van 'n ester deur prop-1-een as 'n uitgangstof te gebruik.
P, Q, R en S stel verskillende organiese reaksies voor.
P Q
Prop-1-een Propaan Haloalkaan
Cℓ2
R
Propan-1-ol
Ester
1.1 Skryf die tipe reaksie neer wat voorgestel word deur:
1.1.1 Q (1)
1.1.2 R (1)
1.2 Vir reaksie P, skryf neer die:
1.2.1 Tipe addisiereaksie (1)
1.2.2 Gebalanseerde vergelyking deur struktuurformules te gebruik (3)
1.3 Skryf die struktuurformule neer van die haloalkaan wat in reaksie Q gevorm word. (2)
1.4 In reaksie S reageer propan-1-ol met etanoësuur om die ester te vorm. Vir hierdie reaksie, skryf
neer die:
1.4.1 Naam van die reaksie wat plaasvind (1)
1.4.2 FORMULE of NAAM van die katalisator wat benodig word (1)
1.4.3 Struktuurformule van die ester wat gevorm word (2)
1.4.4 IUPAC-naam van die ester wat gevorm word (2)
1.5 Die propan-1-ol wat in reaksie R gevorm word, kan na prop-1-een omgeskakel word. Skryf die
FORMULE of NAAM van die anorganiese reagens wat benodig word, neer. (1)
[15]
VRAAG 2
In die vloeidiagram hieronder word but-1-een as uitgangstof in die bereiding van verbinding A gebruik.
reaksie 1
CH3 ― CH2 ― CH = CH2
H2O; H2SO4
reaksie 2 HCℓ Verbinding A
reaksie 3
Verbinding B
2.1 Is but-1-een 'n VERSADIGDE of ONVERSADIGDE verbinding? Gee 'n rede vir die antwoord. (2)
2.2 Verbinding A is die hoofproduk wat in reaksie 1 gevorm word. Skryf neer die:
2.2.1 Struktuurformule van verbinding A (2)
2.3 Vir verbinding B, skryf neer die:
2.3.2 Struktuurformule van die posisionele isomeer (2)
2.4 Vir reaksie 3, skryf neer:
2.4.1 TWEE reaksietoestande nodig (2)
2.4.2 Die tipe reaksie wat plaasvind (1)
2.4.3 'n Gebalanseerde vergelyking deur molekulêre formules te gebruik (3)
[15]
VRAAG 3
Oorweeg die onvolledige vergelykings van twee reaksies hieronder. X stel die organiese produk voor wat in
reaksie 1, wat 'n SUBSTITUSIEREAKSIE is, gevorm word. In reaksie 2 reageer X met reaktans Y soos
aangetoon.
sterk basis
Reaksie 1: C2H5Br NaBr + X
gekonsentreerde H2SO4
Reaksie 2: X + Y C3H6O2 + H2O

3.1 Oorweeg reaksie 1. Skryf neer die:

3.1.1 Tipe substitusiereaksie wat plaasvind (1)
3.1.2 TWEE reaksietoestande (2)
3.2 Oorweeg reaksie 2. Skryf neer die:
3.2.2 Struktuurformule van verbinding Y (2)
3.2.3 IUPAC-naam van die organiese produk (2)
[9]
VRAAG 4
4.1 Die vloeidiagram hieronder toon twee organiese reaksies. Die letter P stel 'n organiese
verbinding voor.
Reaksie 1
Alkohol + P Etielpropanoaat
Reaksie 2
Alkeen
Gebruik die inligting in die vloeidiagram om die vrae wat volg te beantwoord. Skryf neer die:
4.1.1 Tipe reaksie waarvan Reaksie 1 'n voorbeeld is (1)
4.1.2 STRUKTUURFORMULE van die funksionele groep van etielpropanoaat (1)
4.1.3 IUPAC-naam van verbinding P (1)
Reaksie 2 vind in die teenwoordigheid van 'n suurkatalisator en hitte plaas.
Skryf neer die:
4.1.4 Tipe reaksie waarvan Reaksie 2 'n voorbeeld is (1)
4.1.5 NAAM of FORMULE van die suurkatalisator (1)
4.1.6 STRUKTUURFORMULE van die alkeen (2)
4.2 Die gekondenseerde formule van 'n polimeer word hieronder aangetoon.
H H
C C
H H
n
4.2.1 Skryf die STRUKTUURFORMULE neer van die monomeer wat gebruik word om die
polimeer hierbo te berei. (2)
4.2.2 Skryf die tipe polimerisasiereaksie (ADDISIE of KONDENSASIE) neer wat gebruik word om
hierdie polimeer te berei. (1)
[10]
VRAAG 5
Die vloeidiagram hieronder toon verskillende organiese reaksies deur CH 2 = CH2 as die uitgangstof te gebruik.
X, Y en Z stel verskillende organiese verbindings voor.
Reaksie 4 Reaksie 1
CH2 6 CH = CH
2 2 Y
Reaksie 2 + HCℓ
Reaksie 3
X Z
5.1 Gedurende Reaksie 1 ondergaan CH2 = CH2 polimerisasie om verbinding Y te vorm.
Vir hierdie reaksie, skryf neer die:
5.1.1 Tipe polimerisasie (1)
5.1.2 NAAM van verbinding Y (1)
5.2 Vir Reaksie 2, skryf neer die:
5.2.2 Tipe addisiereaksie waarvan dit 'n voorbeeld is (1)
5.3 Gedurende Reaksie 3 reageer verbinding X met 'n oormaat warm water. Skryf neer die:
5.3.1 STRUKTUURFORMULE van verbinding Z (2)
5.3.2 NAAM of FORMULE van die ANORGANIESE produk (1)

5.4 Reaksie 4 is 'n addisiereaksie.

5.4.1 Is C2H6 'n VERSADIGDE of 'n ONVERSADIGDE verbinding? Gee 'n rede. (2)
5.4.2 Skryf neer die NAAM of FORMULE van die ANORGANIESE reaktans wat vir hierdie
reaksie benodig word. (1)
5.4.3 Gebruik molekulêre formules en skryf 'n gebalanseerde vergelyking vir die volledige
verbranding van C2H6 neer. (3)
[14]
VRAAG 6
Die vloeidiagram hieronder toon hoe prop-1-een gebruik kan word om ander organiese verbindings te berei.
propaan
D C alkohol
verbinding X prop-1-een (hoofproduk)
(hoofproduk) B
HBr
E
F
6.1 Skryf die tipe reaksie neer wat voorgestel word deur:
6.1.1 A (1)
6.1.2 D (1)
6.1.3 F (1)
6.2 Skryf neer die:
6.2.1 NAAM of FORMULE van die katalisator wat vir reaksie A benodig word (1)
6.2.2 NAAM of FORMULE van die anorganiese reagens wat vir reaksie B benodig word (1)
6.2.3 Soort addisiereaksie wat deur reaksie C voorgestel word (1)
6.3 Gebruik struktuurformules om 'n gebalanseerde vergelyking vir reaksie B neer te skryf. (5)
6.4 Beide reaksie D en E vind in die teenwoordigheid van 'n sterk basis plaas. Noem TWEE toestande
wat reaksie D bo reaksie E sal bevoordeel. (2)
[15]
VRAAG 7
Butaan (C4H10) word in die nywerheid deur die TERMIESE kraking van langketting-koolwaterstofmolekule berei,
soos in die vergelyking getoon. X verteenwoordig 'n organiese verbinding wat gelewer word.
C10H22 → X + C4H10
7.1 Skryf neer:
7.1.1 EEN toestand wat nodig is sodat TERMIESE kraking kan plaasvind (1)
7.1.2 Die molekulêre formule van verbinding X (1)
7.1.3 Die homoloë reeks waaraan verbinding X behoort (1)
7.2 n Mengsel van twee gasse, verbinding X en butaan, word deur broomwater, Br2(aq), in 'n koniese fles
geborrel soos hieronder geïllustreer. DIE
spuit REAKSIE WOFD IN 'N DONKER
VERTREK UITGEVOER.
X en C4H10
Die kleur van die broomwater verander
van rooibruin na kleurloos wanneer die
mengsel van die twee gasse daardeur
geborrel word.
Watter EEN van die gasse
(X of BUTAAN) ontkleur die broomwater?
Verduidelik die antwoord. (4)
Br2(aq)

7.3 Bestudeer die vloeidiagram hieronder wat verskillende organiese reaksies voorstel, en beantwoord
die vrae wat volg.
OH
I
CH3CH2CHCH3
Butane chlorinering
C4H10 Verbinding P III
II Verbinding Q
gekonsentreerde (hoofproduk)
NaOH
Skryf neer die:
7.3.1 IUPAC-naam van verbinding P (2)
7.3.2 Soort reaksie wat I gemerk is (1)
7.3.3 Struktuurformule van verbinding Q (2)
7.3.4 Die tipe addisiereaksie wat deur reaksie III verteenwoordig word (1)
[13]
VRAAG 8
Die vloeidiagram hieronder toon hoe 'n alkeen gebruik kan word om ander organiese verbindings te berei.
Die letters A tot G verteenwoordig verskillende organiese reaksies.
8.1 Skryf die soort reaksie

neer wat verteen-
woordig word deur:
8.1.1 A (1)
8.1.2 B (1)
8.1.3 E (1)
8.2 Skryf die IUPAC-

naam neer van
verbinding X. (2)
8.3 Vir reaksie D, skryf neer:

8.3.1 Die soort eliminasiereaksie (1)
8.4 Skryf neer die:
8.4.1 FORMULE van 'n anorganiese reaktans benodig vir reaksie F (1)
8.4.2 Gebalanseerde vergelyking, deur struktuurformules te gebruik, vir reaksie G (4)
[13]
VRAAG 9
9.1 Beskou die reaksies wat in die vloeidiagram hieronder voorgestel word.
Br
CH3 C CH3
CH3
reaksie 2
reaksie 1
gekonsentreerde Verbinding B reaksie 3

Alkohol A C4H8Br2
H2SO4 ('n Alkeen)

Skryf neer die:

9.1.1 Soort reaksie voorgestel deur reaksie 1 (1)
9.1.2 NAAM of FORMULE van die anorganiese reaktans benodig vir reaksie 1 (1)
9.1.3 Soort alkohol (PRIMÊR, SEKONDÊR of TERSIÊR) waarvan alkohol A 'n voorbeeld is (1)
9.1.4 Soort reaksie wat deur reaksie 2 voorgestel word (1)
9.1.6 Soort addisiereaksie wat deur reaksie 3 voorgestel word (1)
9.1.7 Gebalanseerde vergelyking vir reaksie 3 deur struktuurformules te gebruik (4)
9.2 'n Wye reeks sintetiese polimere word berei deur die samevoeging van groot getalle gelyksoortige
klein organiese molekule wat in 'n herhalende patroon aan mekaar verbind word. Polimeer C hieronder
is 'n voorbeeld van so 'n polimeer.
Skryf neer:
H H
9.2.1 EEN woord vir die onderstreepte frase (1)
9.2.2 Die homoloë reeks waaraan die 'klein, organiese molekule' behoort
C C wat gebruik word om polimeer C te produseer (1)
9.2.3 Die soort polimerisasie wat plaasvind om polimeer C te produseer (1)
H H
n
Polimeer C
[14]
VRAAG 10
Die vloeidiagram hieronder toon hoe 'n alkohol (verbinding P) gebruik kan word om ander organiese verbindings
te berei. Die letters A tot E verteenwoordig verskillende organiese reaksies. X, Y en Z is organiese verbindings.
10.1 Is verbinding P 'n PRIMÊRE, SEKONDÊRE of TERSIÊRE alkohol? Gee 'n rede vir die antwoord. (2)
10.2 Skryf neer die soort:
10.2.1 Eliminasiereaksie deur A verteenwoordig (1)
10.2.2 Addisiereaksie deur B verteenwoordig (1)
10.2.3 Eliminasiereaksie deur D verteenwoordig (1)
10.3 Natriumhidroksied word as een van die reaktanse in reaksie C gebruik.
10.3.1 Watter soort reaksie vind hier plaas? (1)
10.3.2 Noem die TWEE reaksietoestande vir hierdie reaksie. (2)
10.3.3 Skryf die IUPAC-naam van verbinding X neer. (2)
10.4 Skryf die FORMULE neer van 'n anorganiese reaktans benodig vir reaksie D. (1)
10.5 Gebruik STRUKTUURFORMULES en skryf 'n gebalanseerde vergelyking vir reaksie E neer. (3)
10.6 Skryf die IUPAC-naam van verbinding Z neer. (1)
[15]

VRAAG 11
Beskou die onvolledige vergelykings vir reaksie I tot IV hieronder. P, Q, R en S is organiese verbindings
11.1 Definieer 'n krakingsreaksie. (2)
11.2 Skryf die reaksienommer

(I, II, III of IV) neer wat ELK
van die volgende
verteenwoordig:
11.2.1 'n Krakingsreaksie (1)

11.2.2 'n Addisiereaksie (1)
11.2.3 'n Substitusiereaksie (1)
11.3 Skryf neer:

11.3.1 EEN reaksietoestand vir reaksie I (1)
11.3.2 Die verbinding (P, Q, R of S) wat 'n onversadigde koolwaterstof verteenwoordig (1)
11.3.3 Die IUPAC-naam van verbinding P (1)
11.3.4 Die molekulêre formule van verbinding R (2)
11.3.5 Die struktuurformule van verbinding Q (2)
11.3.6 Die struktuurformule van verbinding S (2)
[14]
VRAAG 12
Propan-1-ol kan verskeie organiese reaksies ondergaan, soos deur die letters A tot D in die diagram hieronder
aangedui word.
12.1 Skryf die soort reaksie neer wat voorgestel word deur:
12.1.1 A (1)
12.1.2 B (1)
12.1.3 C (1)
12.1.4 D (1)
12.2 Vir reaksie C, skryf neer die:
12.2.1 Funksie van H2SO4 (1)
12.2.2 IUPAC-naam van die organiese produk (2)
12.2.3 Struktuurformule van die ander organiese reaktans (2)
12.3 Gebruik STRUKTUURFORMULES vir al die organiese reaktanse en produkte om 'n gebalanseerde
vergelyking vir reaksie A te skryf. (5)
[14]
VRAAG 13
13.1 Drie reaksies van organiese verbindings uit dieselfde homoloë reeks word hieronder getoon.
13.1.1 Definieer 'n homoloë reeks. (2)

13.1.2 Noem die tipe reaksie wat deur I voorgestel word. (1)
13.1.3 Skryf die formule van die anorganiese verbinding P neer. (1)
13.1.4 Gee die struktuurformule van 'n POSISIE-isomeer van 2-bromobutaan. (2)
13.1.5 Gebruik molekulêre formules en skryf die gebalanseerde vergelyking vir reaksie II neer. (3)
Reaksie III is 'n voorbeeld van 'n krakingsreaksie.
13.1.6 Definieer 'n krakingsreaksie. (2)
13.1.7 Gee die struktuurformule van organiese verbinding Q. (2)

13.2 Bestudeer die vloeidiagram hieronder.
13.2.1 Skryf die IUPAC-naam van verbinding R neer. (2)

13.2.2 Verbinding R reageer in die teenwoordigheid van gekonsentreerde fosforsuur om 'n alkeen
te vorm. Skryf die struktuurformule van die HOOFPRODUK in hierdie reaksie neer. (2)
[17]
VRAAG 14
14.1 Die gebalanseerde vergelyking vir 'n polimerisasiereaksie word hieronder getoon.
Skryf neer die:
14.1.1 Tipe polimerisasiereaksie wat deur die
vergelyking voorgestel word (1)
14.1.2 IUPAC-naam van die monomeer (1)
14.1.3 IUPAC-naam van die polimeer (1)
14.2 Propan-1-ol ondergaan twee verskillende reaksies, soos in die diagram hieronder getoon.
Skryf neer die:

14.2.1 Tipe reaksie wat deur reaksie 2 voorgestel word (1)
14.2.2 Funksie van gekonsentreerde H2SO4 in reakise 2 (1)
14.2.4 STRUKTUURFORMULE van verbinding Y (2)
14.2.5 Tipe reaksie wat deur reaksie 3 voorgestel word (1)
14.2.6 IUPAC-naam van verbinding Z (2)
[12]
VRAAG 15
Die vloeidiagram hieronder toon hoe verbinding A gebruik kan word om ander organiese verbindings te berei.
Die nommers I, II, III en IV stel verskillende organiese reaksies voor. Gebruik die inligting in die vloeidiagram
om die volgende vrae te beantwoord.
15.1 Noem die homoloë reeks
waaraan verbinding A behoort.(1)
15.2 Skryf die TIPE reaksie neer
voorgestel deur:
15.2.1 I (1)
15.2.2 III (1)
15.2.3 IV (1)
15.3 Beskou reaksie III.
Skryf neer die:
15.3.1 TWEE reaksie-
toestande vir hierdie
reaksie (2)
15.3.2 IUPAC-naam van
die primêre alkohol
wat gevorm word (2)
15.4 Teken die STRUKTUURFORMULE vir verbinding B. (2)
15.5 Beskou reaksie IV. Skryf neer die:
15.5.1 Struktuurformule van organiese verbinding C (2)
15.5.2 NAAM of FORMULE van die katalisator wat gebruik word (1)
[13]

VRAAG 16
Die vloeidiagram toon hoe verskillende organiese
verbindings berei kan word deur verbinding P as
aanvangsreagens te gebruik.
16.1 Skryf die betekenis van die term
hidrohalogenering neer. (2)
16.2 Skryf die STRUKTUURFORMULE van
verbinding Q neer. (2)
16.3 Reaksie I is 'n eliminasiereaksie.
Skryf neer die:
16.3.1 TIPE eliminasiereaksie (1)
16.3.2 MOLEKULÊRE FORMULE van
verbinding P (1)
16.4 Skryf die IUPAC-naam van
verbinding R neer. (2)
16.5 Vir die HIDROLISEREAKSIE, skryf
neer die:
16.5.1 Gebalanseerde vergelyking deur struktuurformules te gebruik (5)
[15]
REAKSIETEMPO EN ENERGIE IN CHEMIESE REAKSIES

VRAAG 1
1.1 Definieer die term reaksietempo in woorde. (2)
Leerders gebruik die reaksie tussen ONSUIWER VERPOEIERDE kalsiumkarbonaat en oormaat soutsuur
om reaksietempo te ondersoek. Die gebalanseerde vergelyking vir die reaksie is:
CaCO3(s) + 2HCℓ(aq) → CaCℓ2(aq) + H2O(ℓ) + CO2(g)
Hulle voer vier eksperimente onder verskillende toestande van konsentrasie, massa en temperatuur uit, soos
in die tabel hieronder getoon. Hulle gebruik identiese apparaat in die vier eksperimente en meet die volume
gas wat in elke eksperiment vrygestel word.
EKSPERIMENT
1 2 3 4
Konsentrasie van suur (mol·dm-3) 1 0,5 1 1
Massa onsuiwer kalsiumkarbonaat (g) 15 15 15 25
Aanvanklike temperatuur van suur (°C) 30 30 40 40
1.2 In die ondersoek word die resultate van eksperimente 1 en 3 vergelyk. Skryf neer die:
1.3 Gebruik die botsingsteorie om te verduidelik waarom die reaksietempo in eksperiment 4 hoër as
dié in eksperiment 3 sal wees. (3)
Die leerders verkry grafieke A, B, C en D hieronder uit hul resultate.
A
Volume CO2 (cm3)
B
C
D
Tyd (s)
1.4 Watter EEN van die grafieke (A, B, C of D) stel eksperiment 1 voor? Verduidelik die antwoord
volledig deur eksperiment 1 met eksperimente 2, 3 en 4 te vergelyk. (6)
1.5 Wanneer die reaksie in eksperiment 4 voltooiing bereik, is die volume gas wat gevorm is 4,5 dm3.
Aanvaar dat die molêre gasvolume by 40 °C gelyk is aan 25,7 dm3. Bereken die massa van die
onsuiwerhede teenwoordig in die kalsiumkarbonaat. (5)
[18]

VRAAG 2
'n Groep leerders gebruik die reaksie van OORMAAT soutsuur (HCℓ) met sink (Zn) om faktore wat reaksie-
tempo beïnvloed, te ondersoek. Die gebalanseerde vergelyking vir die reaksie is:
Zn(s) + 2HCℓ(aq) → ZnCℓ2(aq) + H2(g)
Hulle gebruik dieselfde volume soutsuur en 1,2 g sink in elk van vyf eksperimente. Die reaksiekondisies en
temperatuurlesings voor en na voltooiing van die reaksie in elke eksperiment is in die tabel hieronder opgesom.
REAKSIETOESTANDE
Temperatuur (°C) Toestand van Tyd
Eksperiment Konsentrasie van
-3 verdeeldheid van (s)
HCℓ (mol·dm ) Voor Na die 1,2 g Zn
1 0,5 20 34 stukke 50
2 0,5 20 35 poeier 10
3 0,8 20 36 poeier 6
4 0,5 35 50 stukke 8
5 0,5 20 34 stukke 11
2.1 Is die reaksie tussen soutsuur en sink EKSOTERMIES of ENDOTERMIES? Gee 'n rede vir die
antwoord deur na die data in die tabel te verwys. (2)
2.2 Gee 'n rede vir die verskil in reaksietempo waargeneem vir Eksperiment 1 en 2. (1)
2.3 Die leerders vergelyk die resultate van Eksperiment 1 en 3 om 'n gevolgtrekking te maak oor die
effek van konsentrasie op reaksietempo. Gee 'n rede waarom dit nie 'n regverdige vergelyking is nie. (1)
2.4 Hoe vergelyk die tempo van die reaksie in Eksperiment 5 met dit in Eksperiment 1?
Skryf VINNIGER AS, STADIGER AS of GELYK AAN neer.
Skryf die faktor neer wat vir die verskil in reaksietempo verantwoordelik is en verduidelik volledig,
met verwysing na die botsingsteorie, hoe hierdie faktor reaksietempo beïnvloed. (5)
2.5 Bereken die tempo waarteen die soutsuur in Eksperiment 4 reageer in mol·s-1. (6)
[15]
VRAAG 3
'n Groep leerders gebruik die reaksie van skoon magnesiumlint met verdunde soutsuur om faktore wat
reaksietempo beïnvloed, te ondersoek. Die gebalanseerde vergelyking vir die reaksie is:
Mg(s) + 2HCℓ(aq) → MgCℓ2(aq) + H2(g) ∆H < 0
3.1 Is die reaksie hierbo EKSOTERMIES of ENDOTERMIES? Gee 'n rede vir die antwoord. (2)
3.2 In een van die eksperimente word 5 g magnesiumlint by die verdunde soutsuuroplossing gevoeg.
3.2.1 Indien 30 cm3 verdunde soutsuuroplossing met 'n konsentrasie van 1,5 mol∙dm-3 binne
1 minuut OPGEBRUIK word, bereken die gemiddelde reaksietempo in mol∙s-1. (5)
Die volume waterstofgas wat as 'n funksie van tyd in hierdie eksperiment gevorm word,
word deur grafiek S hieronder voorgestel. (Die grafiek is NIE volgens skaal geteken NIE.)
S 3.2.2 Hoe verander die tempo van die reaksie tussen:

(Skryf VERHOOG, VERLAAG of GEEN
Volume (cm3)
VERANDERING NIE neer.)

(a) t1 en t2
Gebruik die botsingsteorie om die antwoord
te verduidelik. (4)
Tyd (s)
(b) t2 en t3
0 t1 t2 t3 Gee 'n rede vir die antwoord sonder om
na die grafiek te verwys. (2)
T
Volume (cm3)
S 3.3 In 'n ander eksperiment voeg hulle 5 g magnesium

by 30 cm3 verdunde soutsuur met 'n konsentrasie
van 1,5 mol∙dm-3. Hulle verkry grafiek T hieronder.
(Die grafiek is NIE volgens skaal geteken NIE.)
Tyd (s) Gee TWEE moontlike redes waarom grafiek T van

grafiek S verskil. (2)
[15]

VRAAG 4
Verdunde sure, aangedui in die tabel hieronder, reageer met OOFMAAT sink in elk van drie eksperimente om
waterstofgas te vorm. Die sink is heeltemal bedek met die suur in elke eksperiment.
EKSPERIMENT VERDUNDE SUUR
1 100 cm3 van 0,1 mol∙dm-3 H2SO4
2 50 cm3 van 0,2 mol∙dm-3 H2SO4
3 100 cm3 van 0,1 mol∙dm-3 HCℓ
Die volume waterstofgas wat vorm, word in elke eksperiment gemeet.
1.1 Noem TWEE noodsaaklike apparate wat benodig word om die tempo van waterstofproduksie
te bepaal. (2)
Die grafiek hieronder is vir Eksperiment 1 verkry.

Gebruik hierdie grafiek en beantwoord die vrae wat
Eksperiment 1 volg.
Volume (cm3)
4.2 By watter tyd (t1, t2 of t3) is die:

4.2.1 Reaksietempo die hoogste (1)
4.2.2 Massa sink wat in die fles teenwoordig
is, die kleinste (1)
4.3 In watter tydinterval, tussen t1 en t2 OF tussen
Tyd (s) t2 en t3, vorm die grootste volume waterstofgas
0 t1 t2 t3 per sekonde? (1)
4.4 Teken die grafiek vir Eksperiment 1 in die
ANTWOOFDEBOEK oor. Op dieselfde assestelsel, skets die grafieke wat vir Eksperimente 2 en 3
verkry sal word. Benoem die drie grafieke duidelik as EKSPERIMENT 1, EKSPERIMENT 2 en
EKSPERIMENT 3. (4)
4.5 Die aanvanklike massa sink wat in elke eksperiment gebruik word, is 0,8 g. Die gebalanseerde
vergelyking vir die reaksie in Eksperiment 3 is:
Zn(s) + 2HCℓ(aq) → ZnCℓ2(aq) + H2(g)
4.5.1 Bereken die massa sink wat na voltooiing van die reaksie in Eksperiment 3 in die fles
teenwoordig is. (5)
4.5.2 Hoe sal die massa sink wat na voltooiing van die reaksie in Eksperiment 2 in die fles
teenwoordig is, met die antwoord op VRAAG 4.5.1 vergelyk? Skryf slegs GROTER AS,
KLEINER AS of GELYK AAN neer. (1)
[15]
VRAAG 5
Metanol en soutsuur reageer volgens die volgende gebalanseerde vergelyking:
CH3OH(aq) + HCℓ(aq)  CH3Cℓ(aq) + H2O(ℓ)
5.1 Noem TWEE faktore wat die tempo van hierdie reaksie kan laat TOENEEM. (2)
5.2 Definieer die term reaksietempo. (2)
5.3 Die reaksietempo van die reaksie tussen metanol en soutsuur word ondersoek. Die konsentrasie
van HCℓ(aq) word by verskillende tydintervalle gemeet. Die volgende resultate is verkry.
TYD (MINUTE) HCℓ-KONSENTRASIE (mol∙dm-3)
0 1,90
15 1,45
55 1,10
100 0,85
215 0,60
5.3.1 Bereken die gemiddelde reaksietempo, in (mol∙dm-3)∙min-1 gedurende die eerste 15 min. (3)
5.3.2 Gebruik die data in die tabel om 'n grafiek van konsentrasie teenoor tyd op 'n
grafiekpapier. LET WEL: Die grafiek is nie 'n reguitlyn nie. (3)
5.3.3 Bepaal vanaf die grafiek die konsentrasie HCℓ(aq) by die 40ste minuut. (1)
5.3.4 Gebruik die botsingsteorie en verduidelik waarom die reaksietempo met tyd afneem.
Aanvaar dat die temperatuur konstant bly. (3)
5.3.5 Bereken die massa van CH3Cℓ(aq) in die fles by die 215de minuut. Die volume van die
reagense bly 60 cm3 gedurende die reaksie. (5)
[19]

VRAAG 6
Die reaksie tussen verdunde soutsuur en natriumtiosulfaat (Na 2S2O3) word gebruik om een van die faktore
wat reaksietempo beïnvloed, te ondersoek. Die gebalanseerde vergelyking vir die reaksie is:
Na2S2O3(aq) + 2HCℓ(aq) → 2NaCℓ(aq) + S(s) + H2O(ℓ) + SO2(g)
Die soutsuuroplossing word in 'n fles by die natriumtiosulfaatoplossing
fles gevoeg. Die fles word geplaas oor 'n kruis, wat op 'n vel wit papier geteken
is, soos in die diagram hieronder getoon. Die tyd wat dit vir die kruis neem
Na2S2O3(aq) om onsigbaar te word, word gemeet om die reaksietempo te bepaal. Vier
+ HCℓ(aq) eksperimente, A tot D, word tydens hierdie ondersoek uitgevoer. Die
volumes van die reaktanse wat in elk van die vier eksperimente gebruik
wit papier word en die tye van die reaksies word in die tabel hieronder opgesom.
Volume Na2S2O3(aq) Volume H2O(ℓ) Volume HCℓ(aq)

Eksperiment Tyd (s)
(cm3) (cm3) (cm3)
A 25 0 5 50,0
B 20 5 5 62,5
C 15 10 5 83,3
D 10 15 5 125,0
6.1 Noem TWEE faktore wat die tempo van die reaksie hierbo kan beïnvloed. (2)
6.2 Skryf die NAAM of FORMULE neer van die produk wat veroorsaak dat die kruis onsigbaar word. (1)
6.3 Gee 'n rede waarom water by die reaksiemengsel in eksperiment B tot D gevoeg word. (1)
6.4 Skryf 'n ondersoekende vraag vir hierdie ondersoek neer. (2)
6.5 In watter eksperiment (A, B, C of D) is die reaksietempo die hoogste? (1)
6.6 Gebruik die botsingsteorie om die verskil in reaksietempo tussen eksperiment B en D te verduidelik. (3)
6.7 Die oorspronklike Na2S2O3-oplossing is berei deur 62,50 g Na2S2O3-kristalle in 'n 250 cm3
volumetriese fles in gedistilleerde water op te los. Bereken die massa swawel, S, wat in
eksperiment D sal vorm indien Na2S2O3 die beperkende reaktans is. (7)
[17]
VRAAG 7
Waterstofperoksied, H2O2, ontbind om water en suurstof volgens die volgende gebalanseerde vergelyking te
lewer: 2H2O2(ℓ) → 2H2O(ℓ) + O2(g)
7.1 Die aktiveringsenergie (EA) vir hierdie reaksie is 75 kJ en
Potentsiële energie (kJ)
die reaksiewarmte (ΔH) is –196 kJ.

7.1.1 Definieer die term aktiveringsenergie. (2)
7.1.2 Teken die assestelsel in jou ANTWOORDEBOEK
oor en voltooi dan die potensiële-energiediagram vir
hierdie reaksie. Dui die waarde van die potensiële
energie van die volgende op die y-as aan:
H2O2
0 • Geaktiveerde kompleks
• Produkte
(Die grafiek hoef NIE volgens skaal te wees NIE.) (3)
Wanneer verpoeierde mangaandioksied by die reaksiemengsel
Reaksieverloop
gevoeg word, neem die reaksietempo toe.
7.1.3 Op die grafiek wat vir VRAAG 7.1.2 geteken is, gebruik stippellyne om die pad van die
reaksie te toon wanneer mangaandioksied bygevoeg word. (2)
7.1.4 Gebruik die botsingsteorie om te verduidelik hoe mangaandioksied die tempo van
ontbinding van waterstofperoksied beïnvloed. (3)

7.2 Grafieke A en B hieronder is verkry vir die volume suurstof wat met tyd onder verskillende toestande
gelewer is.
60 ● ● ● ●
●
Grafiek A
● ●
50
● Grafiek B
Volume suurstofgas (dm3)
40
●
30 ●
20
●
10
Tyd (s)
0
0 20 40 60 80 100 120 140
7.2.1 Bereken die gemiddelde reaksietempo (in dm3∙s-1) tussen t = 10 s en t = 40 s vir grafiek A. (3)
7.2.2 Gebruik die inligting in grafiek A om die massa waterstofperoksied wat in die reaksie gebruik
is, te bereken. Aanvaar dat al die waterstofperoksied ontbind het.
Gebruik 24 dm3·mol-1 as die molêre volume van suurstof. (4)
7.2.3 Hoe vergelyk die massa waterstofperoksied wat gebruik is om grafiek B te verkry met dié wat
gebruik is om grafiek A te verkry? Kies uit GROTER
P AS, KLEINER AS of GELYK AAN. (1)
7.3 Drie energieverspreidingskurwes vir suurstof-
Getal molekule
gas wat onder verskillende toestande gelewer

word, word in die grafiek hieronder getoon.
Die kurwe met die soliede lyn verteenwoordig
1 mol suurstofgas by 90 °C. Kies die kurwe
(P of Q) wat ELK van die volgende situasies
Q die beste verteenwoordig:
7.3.1 1 mol suurstofgas wat by 120 °C
gelewer word (1)
7.3.2 2 mol suurstofgas wat by 90 °C
Kinetiese energie gelewer word (1)
[20]
VRAAG 8
Die apparaat hieronder word gebruik om een van die faktore te ondersoek wat die tempo van ontbinding
van waterstofperoksied, H2O2, beïnvloed. Die gebalanseerde vergelyking vir die reaksie is:
2H2O2(ℓ) → 2H2O(ℓ) + O2(g)
Twee eksperimente word uitgevoer. Die reaksietoestande is soos volg:
Eksperiment I: 50 cm3 waterstofperoksied word toegelaat om by 30 °C te ontbind.
Eksperiment II: 50 cm3 waterstofperoksied word toegelaat om by 30 °C in die teenwoordigheid van
koper(II)oksiedpoeier (CuO) te ontbind.

Die resultate van die ondersoek word in die tabel hieronder opgesom.
Totale volume O2(g) berei Tyd geneem vir volledige
Eksperiment
(dm3) ontbinding (min.)
I 0,4 12,3
II 0,4 5,8
8.1 Vir hierdie ondersoek, skryf die funksie neer van die:
8.1.1 Gegradeerde spuit (1)
8.1.2 Koper(II)oksied (1)
8.2 Hoe sal jy weet wanneer die reaksie voltooi is? (1)
8.3 Skryf die onafhanklike veranderlike neer vir hierdie reaksie. (1)
8.4 Gebruik die botsingsteorie om die verskil in reaksietempo van eksperiment I en eksperiment II
volledig te verduidelik. (3)
8.5 Die grafieke hieronder toon veranderinge in die potensiële energie tydens die ontbinding van
waterstofperoksied in eksperiment I en eksperiment II.
8.5.1 Is energie GEABSORBEER of VRYGESTEL tydens hierdie reaksie? Gee 'n rede vir die
antwoord. (2)
8.5.2 Watter EEN van die kurwes, A of B, stel eksperiment II voor? (1)
8.6 Bereken die tempo, in mol∙dm-3∙min-1, waarteen 50 cm3 waterstofperoksied ontbind in eksperiment II.
Aanvaar dat een mol gas 'n volume van 25 dm3 by 30 °C beslaan. (6)
[16]
VRAAG 9
Die reaksie van koper(II)karbonaat met oormaat verdunde soutsuur word gebruik om die reaksietempo te
ondersoek. Die gebalanseerde vergelyking vir die reaksie is:
CuCO3(s) + 2HCℓ(aq) → CuCℓ2(aq) + H2O(ℓ) + CO2(g)
Die apparaat wat gebruik word, word hieronder geïllustreer.
Koniese fles
Verdunde
soutsuur Koper(II)karbonaatstukke
170,00 g Skaal
9.1 Noem TWEE maniere waarop die tempo van die reaksie hierbo verhoog kan word. (2)

Monsters van beide SUIWER en ONSUIWER koper(II)karbonaat van GELYKE massa word in die
ondersoek gebruik. Die grafieke hieronder is uit die resultate verkry.
170,00
169,95 ----- Onsuiwer CuCO3

––– Suiwer CuCO3
Massa van fles en inhoud (g)
169,90
169,85
169,80
169,75
169,70
0 10 20 30 40 50 60 70
Tyd (s)
9.2 Skryf die reaksietyd neer vir die reaksie van die suiwer CuCO 3 met HCℓ. (1)
9.3 Aanvaar dat al die gas wat gedurende die twee reaksies gevorm het, uit die fles ontsnap en dat die
onsuiwerhede nie reageer nie. Bereken die:
9.3.1 Gemiddelde reaksietempo van die suiwer monster in die eerste 20 s (3)
9.3.2 Persentasie suiwerheid van die onsuiwer monster (4)
9.3.3 Maksimum volume CO2(g) wat tydens die reaksie van die suiwer monster CuCO 3
geproduseer word indien die reaksie by STANDAARD-TOESTANDE plaasvind (3)
9.4 Skets 'n grafiek van die volume gas geproduseer teenoor tyd vir die reaksie van die suiwer CuCO3.
Dui die reaksietyd op die x-as aan. (2)
[15]
VRAAG 10
'n Groep leerders gebruik die reaksie tussen verpoeierde sink en OORMAAT verdunde soutsuur om een van
die faktore wat die tempo van 'n chemiese reaksie beïnvloed, te ondersoek. Die gebalanseerde vergelyking
vir die reaksie is: Zn(s) + 2HCℓ(aq) → ZnCℓ2(aq) + H2(g)
Hulle doen twee eksperimente. Die reaksietoestande wat gebruik word, word in die tabel hieronder opgesom.
TEMPERATUUR VOLUME HCℓ KONSENTRASIE HCℓ
EKSPERIMENT 3 -3 MASSA Zn (g)
(°C) (cm ) (mol∙dm )
I 25 200 0,25 x
II 25 200 0,40 x
Die resultate wat verkry is, word in die grafiek (nie volgens
skaal geteken nie) getoon.
10.1 Definieer reaksietempo. (2)
10.2 Skryf 'n ondersoekende vraag vir hierdie ondersoek
neer. (2)
10.3 Watter kurwe, P of Q, verteenwoordig die resultate
van eksperiment I? Verduidelik die antwoord. (3)
10.4 Die gemiddelde tempo van die bereiding van
waterstofgas, soos deur grafiek P voorgestel, was
15 cm3∙s-1. Bereken die massa sink wat gebruik is.
Neem die molêre gasvolume by 25 °C
as 24 000 cm3. (5)

10.5 In 'n derde eksperiment (eksperiment III), reageer 200 cm3 van 'n 0,25 mol∙dm-3 verdunde
soutsuuroplossing by 35 °C met dieselfde hoeveelheid sinkpoeier as in eksperiment I en
eksperiment II.
10.5.1 Hoe sal die reaksiewarmte van eksperiment II met dié van eksperiment III vergelyk?
Kies uit MEER AS, MINDER AS of GELYK AAN. (1)
10.5.2 Hoe sal die aktiveringsenergie van die reaksie in eksperiment I met dié van die reaksie
in eksperiment III vergelyk? Kies uit MEER AS, MINDER AS of GELYK AAN. (1)
10.6 Die tempo van die reaksie in eksperiment III is hoër as dié van eksperiment I. Verduidelik hierdie
stelling volledig deur na die botsingsteorie te verwys. (3)
[17]
VRAAG 11
Leerders gebruik die reaksie tussen natriumtiosulfaat en soutsuur om een van die faktore wat reaksietempo
beïnvloed, te ondersoek. Die gebalanseerde vergelyking vir die reaksie is:
Na2S2O3(aq) + 2HCℓ(aq) → 2NaCℓ(aq) + H2O(ℓ) + SO2(g) + S(s)
In die eerste eksperiment word 50 cm3 natriumtio-sulfaatoplossing by 100 cm3 van 'n 2 mol∙dm-3 verdunde
soutsuuroplossing in 'n fles gevoeg wat oor 'n kruis wat
op 'n vel wit papier geteken is, geplaas is. Die soutsuur
fles
is in OORMAAT.
flask
Die tyd wat dit die kruis neem om onsigbaar te word, soos
Na2S2O3(aq) + HCℓ(aq) van bo waargeneem, word aangeteken. Die eksperiment
word dan vier keer met verskillende volumes van die
wit papier natriumtiosulfaatoplossing herhaal.
Die resultate wat verkry is, word in die tabel hieronder
getoon.

11.2 Hoe vergelyk die konsentrasie natriumtiosulfaatoplossing wat in gebruik is met dié in
eksperiment 5? Kies uit GROTER AS, KLEINER AS of GELYK AAN. (1)
11.3 Teken 'n grafiek van gemiddelde reaksietempo teenoor volume natriumtiosulfaat wat gebruik is
op 'n vel GRAFIEKPAPIER. (3)
11.4 Gebruik die inligting in die grafiek om die volgende vrae te beantwoord.
11.4.1 Bepaal die volume verdunde natriumtiosulfaatoplossing wat moet reageer sodat die kruis
in 40 sekondes onsigbaar kan word. GEBRUIK STIPPELLYNE OP DIE GRAFIEK OM TE
TOON HOE JY BY DIE ANTWOORD UITGEKOM HET. (3)
11.4.2 Skryf 'n gevolgtrekking vir hierdie ondersoek neer. (2)
11.5 Gebruik die botsingsteorie om die effek van 'n verhoging in konsentrasie op reaksietempo te
verduidelik. (3)
11.6 Die massa swawel wat in eksperiment 1 berei is, is 1,62 g. Bereken die massa van die
natriumtiosulfaat wat in eksperiment 1 gebruik is. (4)
[18]
VRAAG 12
Twee eksperimente word uitgevoer om een van die
faktore te ondersoek wat die reaksietempo tussen
magnesium en verdunde soutsuur beïnvloed. Die
volgende gebalanseerde vergelyking stel die reaksie
voor wat plaasvind:
Mg(s) + 2HCℓ(aq) → MgCℓ2(aq) + H2(g)
In eksperiment 1 reageer 'n sekere massa
magnesiumlint met oormaat verdunde soutsuur.
In eksperiment 2 reageer dieselfde massa
magnesium-poeier as die magnesiumlint, met
dieselfde volume oormaat verdunde soutsuur. Die
konsentrasie van die suur in beide eksperimente is dieselfde.


12.2 Vir hierdie ondersoek, skryf
neer die:
12.2.2 Gekontrolleerde veranderlike (1)
Die massaverandering van magnesium word in 2-minuut-intervalle vir beide eksperimente bereken en
opgeteken. Die resultate verkry, word in die grafiek hieronder (NIE volgens skaal geteken NIE) getoon.
12.3 Gebruik die inligting op die grafiek en:

12.3.1 Bereken die volume waterstofgas wat in eksperiment 1 van t = 2 minute tot
t = 10 minute berei word. Neem die molêre gasvolume as 25 dm3∙mol-1. (5)
12.3.2 Bereken die aanvanklike massa magnesium wat gebruik is indien die gemiddelde tempo
van vorming van waterstofgas in eksperiment 2, 2,08 x 10-4 mol∙s-1 was (5)
12.4 Gebruik die botsingsteorie om te verduidelik waarom die kurwe vir eksperiment 2 steiler as dié
vir eksperiment 1 is. (3)
[17]
VRAAG 13
Die reaksie van sink en 'n OORMAAT verdunde soutsuur word gebruik om faktore te ondersoek wat reaksietempo
beïnvloed. Die gebalanseerde vergelyking vir die reaksie is:
Zn(s) + 2HCℓ(aq) ⟶ ZnCℓ2(aq) + H2(g)
Die reaksietoestande gebruik en die resultate verkry vir elke eksperiment word in die tabel hieronder opgesom.
Dieselfde massa sink word in al die eksperimente gebruik. Die sink is volledig in alle reaksies bedek. Die
reaksietyd is die tyd wat dit die reaksie neem om voltooi te word.
KONSENTRASIE VOLUME TOESTAND VAN
TEMPERATUUR REAKSIETYD
EKSPERIMENT VAN HCℓ VAN HCℓ VERDEELDHEID
VAN HCℓ (°C) (min.)
(mol∙dm-3) (cm3) VAN HCℓ
1 2,0 200 Powder 25 7
2 1,5 200 Granules 25 14
3 5,0 200 Powder 25 5
4 1,5 400 Granules 25 x
5 2,0 200 powder 35 4
13.1 Eksperiment 1 en eksperiment 5 word vergelyk. Skryf die onafhanklike veranderlike neer. (1)
13.3 Skryf die waarde van x in eksperiment 4 neer. (2)
13.4 Die Maxwell-Boltzmann-energieversprei-
dingskurwes vir deeltjies in elk van
eksperimente 1, 3 en 5 word hierlangsaan
getoon.
Identifiseer die grafiek (A of B of C) wat
die volgende verteenwoordig:
13.4.1 Eksperiment 3
Gee 'n rede vir die antwoord. (2)
13.4.2 Eksperiment 5
Gee 'n rede vir die antwoord (2)

13.5 Eksperiment 6 word nou uitgevoer deur 'n katalisator en DIESELFDE reaksietoestande as vir
eksperiment 1 te gebruik.
13.5.1 Wat is die funksie van die katalisator in hierdie eksperiment? (1)
13.5.2 Hoe sal die reaksiewarmte in eksperiment 6 met die in eksperiment 1 vergelyk?
Kies uit: GROTER AS, GELYK AAN of KLEINER AS. (1)
13.6 Bereken die gemiddelde tempo van die reaksie (in mol·min-1) met betrekking tot sink vir
eksperiment 2 indien 1,5 g sink gebruik word. (4)
[15]
VRAAG 14
Leerders gebruik die reaksie van 'n natriumtiosulfaatoplossing met verdunde soutsuur om verskeie faktore,
wat die tempo van 'n chemiese reaksie beïnvloed, te ondersoek. Die gebalanseerde vergelyking vir die
reaksie is:
Na2S2O3(aq) + 2HCℓ(aq) → 2NaCℓ(aq) + SO2(g) + S(s) + H2O(ℓ)
Drie ondersoeke (I, II en III) word uitgevoer.
14.2 ONDERSOEK I
Die resultate wat in ONDERSOEK I verkry is, word in
die linkerkantse grafiek.
Vir hierdie ondersoek, skryf neer die:

14.2.2 Gevolgtrekking wat uit die resultate gemaak
kan word (2)
14.3 ONDERSOEK II
Die Maxwell-Boltzmannverspreidingskurwes,
A en B, verteenwoordig die aantal deeltjies
teenoor kinetiese energie vir die reaksie by
twee verskillende temperature.
14.3.1 Wat stel lyn P voor? (1)

14.3.2 Watter kurwe (A of B) is by die hoër
temperatuur verkry? (1)
14.3.3 Verduidelik, in terme van die
botsingsteorie, hoe 'n toename in
temperatuur die reaksietempo
beïnvloed. (4)
14.4 ONDERSOEK III

Die potensiële-energiediagramme, X en Y, verteenwoordig die reaksie
onder twee verskillende toestande.
Gee 'n rede waarom kurwe Y van kurwe X verskil. (1)
14.5 In een van die ondersoeke reageer 100 cm3 van 0,2 mol·dm–3
HCℓ(aq) met oormaat Na2S2O3(aq) en die oplossing word dan
gefiltreer. Na filtrasie van die oplossing word 0,18 g swawel
verkry. Bereken die PERSENTASIE OPBRENGS van swawel. (6)
[18]

VRAAG 15
Die kalsiumkarbonaat (CaCO3) in teensuurtablette reageer met verdunde soutsuur (HCℓ) volgens die volgende
gebalanseerde vergelyking:
CaCO3(s) + 2HCℓ(aq) → CaCℓ2(aq) + CO2(g) + H2O(ℓ) ΔH < 0
15.1 Is die reaksie hierbo EKSOTERMIES of ENDOTERMIES? Gee 'n rede vir die antwoord. (2)
'n Teensuurtablet met massa 2 g word in HCℓ(aq) geplaas. Na 30 s word gevind dat die massa van die
tablet 0,25 g is.
15.2 Bereken die gemiddelde tempo (in g∙s-1) van die reaksie hierbo. (3)
Die teensuurtablet bevat 40% kalsiumkarbonaat. Nog 'n teensuurtablet met massa 2 g word toegelaat om
volledig met HCℓ(aq) te reageer.
15.3 Bereken die volume koolstofdioksied, CO2(g) wat by STD versamel sal word. Aanvaar dat al die
CO2(g) geproduseer van die kalsiumkarbonaat is. (5)
Die reaksietempo van soortgelyke teensuurtablette met oormaat HCℓ(aq) met 'n konsentrasie van
0,1 mol∙dm-3 by VERSKILLENDE TEMPERATURE word gemeet. Die grafiek hieronder is verkry.
Gebruik die inligting in die grafiek om die volgende vrae te beantwoord.

15.4 Skryf EEN gekontroleerde veranderlike vir hierdie ondersoek neer. (1)
15.5 Skryf 'n gevolgtrekking neer wat van die grafiek gemaak kan word. (2)
15.6 Gebruik die botsingsteorie om die antwoord op VRAAG 15.5 volledig te verduidelik. (3)
15.7 Teken die grafiek hierbo in die ANTWOORDEBOEK oor. Op dieselfde assestelsel, skets die kurwe
wat verkry sal word indien HCℓ(aq) met 'n konsentrasie van 0,2 mol∙dm-3 nou gebruik word.
Benoem hierdie kurwe Y. (2)
[18]
VRAAG 16
Die reaksie van kalsiumkarbonaat (CaCO3) en OORMAAT verdunde soutsuur (HCℓ) word gebruik om een van
die faktore wat reaksietempo beïnvloed, te ondersoek. Die gebalanseerde vergelyking vir die reaksie is:
CaCO3(s) + 2HCℓ(aq) → CaCℓ2(aq) + H2O(ℓ) + CO2(g)
Dieselfde massa CaCO3 word in al die eksperimente gebruik en die temperatuur van die soutsuur in al die
eksperimente is 40 °C.
Die reaksietoestande vir elke eksperiment word in die tabel hieronder opgesom.
VOLUME VAN KONSENTRASIE TOESTAND VAN

EKSPERIMENT HCℓ(aq) VAN HCℓ(aq) VERDEELDHEID
(cm3) (mol.dm-3) VAN CaCO3
A 500 0,1 korrels
B 500 0,1 klonte
C 500 0,1 poeier
16.1 Vir hierdie ondersoek, skryf neer die:


Die koolstofdioksiedgas, CO2(g),

gedurende EKSPERIMENT A geprodu-
seer, word in 'n gasspuit versamel. Die
volume gas wat versamel is, word elke 20 s
gemeet en die resultate wat verkry is, word
in die grafiek getoon.
16.2 Wat kan van die grafiek afgelei
word oor die TEMPO VAN DIE
REAKSIE gedurende die
tydinterval:
16.2.1 20 s tot 40 s (1)
16.2.2 60 s tot 120 s (1)
16.3 Bereken die gemiddelde tempo
(in cm3∙s-1) waarteen CO2(g) in
die eksperiment gevorm word. (3)
16.4 Hoe sal die volume CO2(g) wat
in eksperiment B gevorm word,
vergelyk met dit wat in eksperiment A gevorm word? Kies uit GROTER AS, KLEINER AS
of GELYK AAN. (1)
16.5 'n Grafiek word nou vir eksperiment C op dieselfde assestelsel getrek. Hoe sal die gradiënt van
hierdie grafiek met die gradiënt van die grafiek vir eksperiment A vergelyk? Kies uit GROTER AS,
KLEINER AS of GELYK AAN. Gebruik die botsingsteorie om die antwoord volledig te verduidelik. (4)
16.6 Aanvaar dat die molêre gasvolume by 40°C 25,7 dm3∙mol-1 is. Bereken die massa CaCO3(s) wat in
eksperiment A gebruik is. (4)
[16]
CHEMIESE EWEWIG
VRAAG 1
'n Sekere hoeveelheid stikstofdioksiedgas (NO2) word in 'n gasspuit by 25 °C verseël. Wanneer ewewig
bereik word, is die volume wat die reaksiemengsel in die gasspuit beslaan, 80 cm3. Die gebalanseerde
chemiese vergelyking vir die reaksie wat plaasvind, is: 2NO2(g) ⇌ N2O4(g) ∆H < 0
Donkerbruin kleurloos
1.1 Definieer die term chemiese ewewig. (2)
1.2 By ewewig is die konsentrasie van die NO2(g) gelyk aan 0,2 mol·dm-3.
Die ewewigskonstante vir die reaksie is 171 by 25 °C. Bereken die aanvanklike getal mol NO 2(g)
wat in die gasspuit geplaas is. (8)
1.3 Die diagram hieronder toon die reaksiemengsel in die gasspuit nadat ewewig bereik is.
80 cm3
Die druk word nou verhoog deur die volume van die gasspuit
by konstante temperatuur te verklein, soos in die diagram hierlangs-
aan geïllustreer.
1.3.1 ONMIDDELLIK nadat die druk verhoog word, vertoon die
kleur van die reaksiemengsel in die gasspuit donkerder as
voorheen. Gee 'n rede vir hierdie waarneming. (1)
Na 'n rukkie word 'n nuwe ewewig ingestel soos hierlangsaan
geïllustreer. Die kleur van die reaksiemengsel in die gasspuit
vertoon nou ligter as die aanvanklike kleur.
1.3.2 Gebruik Le Chatelier se beginsel om die kleurverandering
in die gasspuit te verduidelik. (3)
1.4 Die temperatuur van die ewewigsmengsel in die gasspuit word nou verhoog en 'n nuwe ewewig
word ingestel. Hoe sal elk van die volgende beïnvloed word?
1.4.1 Kleur van die reaksiemengsel (Skryf slegs DONKERDER, LIGTER of BLY DIESELFDE) (1)
1.4.2 Waarde van die ewewigskonstante (Kc)
Skryf slegs VERHOOG, VERLAAG of BLY DIESELFDE neer. (1)
[16]

VRAAG 2
Suiwer waterstofjodied, verseël in 'n 2 dm3-houer by 721 K, ontbind volgens die volgende gebalanseerde
vergelyking: 2HI(g) ⇌ H2(g) + I2(g) ∆H = + 26 kJ∙mol-1
Die grafiek hieronder dui aan hoe reaksietempo met tyd vir hierdie omkeerbare reaksie verander.
2.1 Skryf die betekenis neer van die term omkeerbare
reaksie. (1)
2.2 Hoe verander die konsentrasie van die reaktans
tussen die 12de en die 15de minuut? Skryf slegs
Reaksietempo
TOENEEM, AFNEEM of GEEN VERANDERING. (1)

2.3 Die tempo's van beide die voorwaartse en
terugwaartse reaksies verander skielik by
t = 15 minute.
2.3.1 Gee 'n rede vir die skielike verandering
in reaksietempo. (1)
0 5 12 15 17 20 2.3.2 Verduidelik volledig hoe jy by die
Tyd (minute) antwoord op VRAAG 2.3.1 uitgekom het. (3)
Die ewewigskonstante (Kc) vir die voorwaartse reaksie
is 0,02 by 721 K.
2.4 By ewewig word gevind dat daar 0,04 mol HI(g) in die houer teenwoordig is.
Bereken die konsentrasie van H2(g) by ewewig. (6)
2.5 Bereken die ewewigskonstante vir die terugwaartse reaksie. (1)
2.6 Die temperatuur word nou na 800 K verhoog. Hoe sal die waarde van die ewewigskonstante (Kc)
vir die voorwaartse reaksie verander? Skryf slegs TOENEEM, AFNEEM of BLY DIESELFDE. (1)
[14]
VRAAG 3
Aanvanklik word oormaat NH4HS(s) in 'n 5 dm3-houer by 218 °C geplaas. Die houer word verseël en die
reaksie word toegelaat om ewewig te bereik volgens die volgende gebalanseerde vergelyking:
NH4HS(s) ⇌ NH3(g) + H2S(g) ∆H > 0
3.1 Skryf Le Chatelier se beginsel neer. (2)
3.2 Watter effek sal elk van die volgende veranderinge op die hoeveelheid NH 3(g) by ewewig hê?
Skryf slegs VERMEERDER, VERMINDER of BLY DIESELFDE neer.
3.2.1 Meer NH4HS(s) word bygevoeg (1)
3.2.2 Die temperatuur word verhoog (1)
3.3 Die ewewigskonstante vir hierdie reaksie by 218 °C is 1,2 x 10-4.
Bereken die minimum massa NH4HS(s) wat in die houer verseël moet word om ewewig te verkry. (6)
Die druk in die houer word nou verhoog deur die volume van die houer by konstante temperatuur te verklein.
3.4 Hoe sal hierdie verandering die getal mol H2S(g) wat berei word, beïnvloed? Verduidelik die antwoord
volledig. (3)
[13]
VRAAG 4
'n Onbekende gas, X2(g), word in 'n houer verseël en toegelaat om X3(g) by 300 °C te vorm. Die reaksie
bereik ewewig volgens die volgende gebalanseerde vergelyking: 3X2(g) ⇌ 2X3(g)
4.1 Hoe sal die tempo waarteen X3(g) vorm met die tempo waarteen X2(g) vorm by ewewig vergelyk?
Skryf slegs HOËR AS, LAER AS of GELYK AAN neer. (1)
Die reaksiemengsel word met gereelde tydintervalle ontleed. Die resultate wat verkry is, word in die tabel
hieronder aangetoon.
TYD [ X2 ] [ X3 ]
(s) (mol∙dm-3) (mol∙dm-3)
0 0,4 0
2 0,22 0,120
4 0,08 0,213
6 0,06 0,226
8 0,06 0,226
10 0,06 0,226
1.2 Bereken die ewewigskonstante, Kc, vir hierdie reaksie by 300 °C. (4)
4.3 Meer X3(g) word nou by die houer gevoeg.
4.3.1 Hoe sal hierdie verandering die hoeveelheid X2(g) beïnvloed? Skryf VERMEERDER,
VERMINDER of BLY DIESELFDE neer. (1)
4.3.2 Gebruik Le Chatelier se beginsel om die antwoord op VRAAG 4.3.1 te verduidelik. (2)

Konsentrasie (mol∙dm-3) Die kurwes op die assestelsel hier langsaan (nie volgens skaal
geteken nie) is uit die resultate in die tabel verkry.
4.4 Hoe vergelyk die tempo van die voorwaartse reaksie

met dié van die terugwaartse reaksie by t1? Skryf slegs
GROTER AS, KLEINER AS of GELYK AAN neer. (1)
Konsentrasie (mol∙dm-3)
300 °C
t1 Tyd (s)
400 °C
Die reaksie word nou by 'n temperatuur van 400 °C herhaal. Die
kurwes wat deur die stippellyne aangedui word, is by hierdie
temperatuur verkry.
4.5 Is die voorwaartse reaksie EKSOTERMIES of
ENDOTERMIES? Verduidelik volledig hoe jy by die
antwoord uitgekom het. (4)
Tyd (s)
Die Maxwell-Boltzmann-verspreidingskurwe stel die
getal deeltjies teenoor kinetiese energie by 300 °C voor.
Getal deeltjies
4.6 Teken hierdie kurwe in jou boek oor. Op dieselfde assestelsel,
skets die kurwe wat by 400 °C verkry sal word. Benoem die 300 °C
kurwes duidelik as 300 °C en 400 °C onderskeidelik. (2)
[15]
VRAAG 5
2,2 g suiwer CO2(g) word aanvanklik in 'n leë 5 dm3-houer by 900 °C
verseël. Kinetiese energie
5.1 Bereken die aanvanklike konsentrasie CO2(g). (4)
5.2 Gee 'n rede waarom ewewig nie bereik sal word nie. (1)
CaCO3(s) word nou by die 2,2 g CO2(g) in die houer gevoeg en na ‘n rukkie word ewewig by 900 °C bereik
volgens die volgende gebalanseerde vergelyking: CaCO3(s) ⇌ CaO(s) + CO2(g)
Die ewewigskonstante vir hierdie reaksie by 900 °C is 0,0108.
5.3 Gee 'n rede waarom hierdie reaksie slegs in 'n GESEËLDE houer ewewig sal bereik. (1)
5.4 Bereken die minimum massa CaCO3(s) wat by die houer gevoeg moet word om ewewig te bereik. (7)
5.5 Hoe sal ELK van die volgende veranderinge die hoeveelheid CO 2(g) beïnvloed?
Skryf slegs TOENEEM, AFNEEM of BLY DIESELFDE.
5.5.1 Meer CaCO3(s) word by 900 °C bygevoeg (1)
5.5.2 Die druk word verhoog (1)
5.6 Daar word gevind dat die ewewigskonstante (Kc) vir hierdie reaksie 2,6 x 10-6 by 727 °C is.
Is die reaksie EKSOTERMIES of ENDOTERMIES? Verduidelik volledig hoe jy by die antwoord
uitgekom het. (4)
[19]
VRAAG 6
Koolstofdioksied reageer met koolstof in 'n geslote stelsel om koolstofmonoksied, CO(g), volgens die volgende
gebalanseerde vergelyking te vorm: CO2(g) + C(s) ⇌ 2CO(g) ΔH > 0
6.1 Wat dui die dubbele pyl in die vergelyking hierbo aan? (1)
6.2 Is die reaksie hierbo 'n EKSOTERMIESE reaksie of 'n ENDOTERMIESE reaksie? Gee 'n rede
vir die antwoord. (2)
'n Onbekende hoeveelheid koolstofdioksied word aanvanklik by 800 °C in 'n verseëlde 2 dm3-houer aan
warm koolstof blootgestel. Die ewewigskonstante, Kc, vir die reaksie by hierdie temperatuur is 14.
By ewewig word gevind dat 168,00 g koolstofmonoksied teenwoordig is.
6.3 Hoe sal die ewewigskonsentrasie van die produk met dié van die reaktanse vergelyk? Kies uit
GROTER AS, KLEINER AS of GELYK AAN. Gee 'n rede vir die antwoord.
(Geen berekening word vereis nie.) (2)
6.4 Bereken die aanvanklike hoeveelheid (in mol) CO2(g) wat teenwoordig is. (9)
6.5 Noem hoe ELK van die volgende die opbrengs van CO(g) by ewewig sal beïnvloed.
Kies uit VERMEERDER, VERMINDER of BLY DIESELFDE.
6.5.1 Meer koolstof word by konstante temperatuur bygevoeg. (1)
6.5.2 Die druk word verhoog. (1)
6.5.3 Die temperatuur word verhoog. (1)
[17]

VRAAG 7
Waterstofgas, H2(g), reageer met swawelpoeier, S(s), volgens die volgende gebalanseerde vergelyking:
H2(g) + S(s) ⇌ H2S(g) ∆H < 0
Die sisteem bereik ewewig by 90 °C.
7.2 Hoe sal ELK van die volgende veranderinge die aantal mol H2S(g) by ewewig beïnvloed?
Kies uit VERHOOG, VERLAAG of BLY DIESELFDE.
7.2.1 Die byvoeging van meer swawel (1)
7.2.2 'n Verhoging in temperatuur
Gebruik Le Chatelier se beginsel om die antwoord te verduidelik. (4)
7.3 Die sketsgrafiek hierlangsaan is vir die ewewigs-
Reaksietempo (mol∙s-1)
mengsel verkry. 'n Katalisator word by tyd t1 by die

ewewigsmengsel gevoeg.
Teken die grafiek hierbo in jou boek oor. Voltooi die
grafiek op dieselfde assestelsel om die effek van
die katalisator op die reaksietempo's te toon. (2)
Aanvanklik word 0,16 mol H2(g) en 'n oormaat S(s) by 90 °C

in 'n 2 dm3-houer verseël en die sisteem word toegelaat om ewewig
Tyd (s) te bereik. 'n Presiese hoeveelheid Pb(NO3)2-oplossing word nou in
t1 die houer bygevoeg sodat AL die H2S(g) wat in die houer by
EWEWIG teenwoordig is, volgens die volgende vergelyking in
PbS(s) omgeskakel word:
Pb(NO3)2(aq) + H2S(g) → PbS(s) + 2HNO3(aq)
Die massa van die PbS-neerslag is 2,39 g.
7.4 Bereken die ewewigskonstante, Kc, vir die reaksie H2(g) + S(s) ⇌ H2S(g) by 90 °C. (9)
[18]
VRAAG 8
8.1 Beskou die gebalanseerde vergelyking vir 'n omkeerbare reaksie: N2(g) + O2(g) ⇌ 2NO(g)
8.1.1 Wat word met die term omkeerbare reaksie bedoel? (1)
Die sketsgrafiek hierlangsaan toon die verwantskap tussen die waarde
van die ewewigskonstante (Kc ) vir hierdie reaksie en temperatuur.
8.1.2 Is die reaksie ENDOTERMIES of EKSOTERMIES? (1)
8.1.3 Verduidelik die antwoord op VRAAG 8.1.2 volledig. (3)
Hoe sal ELK van die volgende veranderinge die hoeveelheid NO(g) by
ewewig beïnvloed? Kies uit VERMEERDER, VERMINDER of
BLY DIESELFDE.
8.1.4 Meer N2(g) word bygevoeg. (1)
8.1.5 Die druk word verhoog deur die volume te verklein. (1)
8.2 Aanvanklik word 336 g titaan (Ti) en 426 g chloorgas (Cℓ 2) by 'n sekere temperatuur in 'n verseëlde
2 dm3-houer gemeng. Die reaksie bereik ewewig volgens die volgende gebalanseerde vergelyking:
Ti(s) + 2Cℓ2(g) ⇌ TiCℓ4(s)
By ewewig word daar gevind dat 288 g titaan in die houer agtergebly het.
8.2.1 Bereken die ewewigskonstante (Kc) vir die reaksie by hierdie temperatuur. (8)
8.2.2 Meer titaan word nou by die ewewigsmengsel gevoeg. Hoe sal hierdie verandering die
opbrengs van TiCℓ4(s) beïnvloed? Kies uit VERMEERDER, VERMINDER of BLY
DIESELFDE. (1)
[16]
VRAAG 9
Waterstof en jodium word in 'n 2 dm3-houer verseël. Die reaksie word toegelaat om ewewig te bereik by 700 K
volgens die volgende gebalanseerde vergelyking: H2(g) + I2(g) ⇌ 2HI(g)
9.1 Gee 'n rede waarom veranderinge in druk geen invloed op die ewewigsposisie sal hê nie. (1)
9.2 By ewewig is 0,028 mol H2(g) en 0,017 mol I2(g) in die houer teenwoordig. Bereken die
aanvanklike massa I2(g), in gram, wat in die houer verseël is, indien Kc vir die reaksie 55,3 by
700 K is. (9)

Die reaksietempo-teenoor-tydgrafiek hieronder stel verskillende veranderinge voor wat aan die ewewigsmengsel
gemaak is.
Voorwaartse reaksie
Reaksietempo Terugwaartse reaksie
Tyd (minute)
0 2 4 6 8 10
9.3 Wat dui die parallelle lyne in die eerste twee minute aan? (1)
9.4 Noem TWEE moontlike veranderinge wat by t = 2 minute aan die reaksietoestande gemaak is. (2)
9.5 Die temperatuur van die ewewigsmengsel is by t = 4 minute verander.
9.5.1 Is die voorwaartse reaksie EKSOTERMIES of ENDOTERMIES? Verduidelik die antwoord
volledig. (3)
9.5.2 Hoe sal hierdie verandering die Kc-waarde beïnvloed? Kies uit VERHOOG, VERLAAG
of BLY DIESELFDE. (1)
9.6 Watter verandering is by t = 8 minute aan die ewewigsmengsel gemaak? (1)
[18]
VRAAG 10
Karbonielbromied, COBr2, ontbind in koolstofmonoksied en broom volgens die volgende gebalanseerde
vergelyking: COBr2(g) ⇌ CO(g) + Br2(g) ∆H > 0
COBr2(g) word aanvanklik in 'n 2 dm3 -houer verseël en tot 73 °C verhit. Die reaksie word toegelaat om
ewewig by hierdie temperatuur te bereik. Die ewewigskonstante by hierdie temperatuur is 0,19.
10.1 Definieer chemiese ewewig. (2)
By ewewig word gevind dat 1,12 g CO(g) in die houer teenwoordig is.
10.2 Bereken die ewewigskonsentrasie van die COBr2(g). (7)
10.3 Bereken die persentasie COBr2(g) wat by 73 °C ontbind. (4)
10.4 Watter EEN van die volgende beskryf die Kc -waarde KORREK wanneer ewewig by 'n laer
temperatuur bereik word?
Kc < 0,19 Kc > 0,19 Kc = 0,19
(1)
10.5 Die druk van die sisteem word nou verlaag deur die volume van die houer by 73 °C te vergroot en
die stelsel word toegelaat om ewewig te bereik. Hoe sal die aantal mol van COBr 2(g) beïnvloed
word? Kies uit VERMEERDER, VERMINDER of BLY DIESELFDE. Verduidelik die antwoord. (3)
[17]
VRAAG 11
11.1 'n Omkeerbare gasreaksie word toegelaat om ewewig in 'n
geslote houer by verskillende temperature en drukke te bereik.
Die grafiek toon die persentasie opbrengs vir hierdie reaksie by
30 kPa soos wat die temperatuur verhoog word.
Gebruik die inligting in die grafiek hierbo om die volgende vrae te
beantwoord.
11.1.1 Stel Le Chatelier se beginsel. (2)
11.1.2 Die reaksiewarmte (ΔH) vir die voorwaartse reaksie
is POSITIEF. Gebruik Le Chatelier se beginsel om
hierdie stelling te verduidelik. (3)
Die grafiek hieronder toon die persentasie opbrengs vir hierdie reaksie soos druk by konstante temperatuur
verander.
11.1.3 Verduidelik die effek van 'n toename in druk op die ewewigsposisie
van 'n reaksie. (2)
11.1.4 Watter EEN van die volgende vergelykings (I, II of III) verteen-
woordig die ewewig hierbo?
I: 2A(g) + 3B(g) ⇌ 3C(g)

II: A(g) + B(g) ⇌ 3C(g)
III: A(g) + B(g) ⇌ 2C(g) (2)

11.2 'n Mengsel van 0,2 mol waterstofchloried (HCℓ) en 0,11 mol suurstofgas (O 2) word in 'n 200 cm3-fles
by 'n sekere temperatuur verseël. Die reaksie bereik ewewig volgens die gebalanseerde vergelyking:
4HCℓ(g) + O2(g) ⇌ 2Cℓ2 (g) + 2H2O(g)
Daar word gevind dat 1,825 g waterstofchloried by ewewig teenwoordig is. Bereken die ewewigs-
konstante, Kc, vir hierdie reaksie by hierdie temperatuur. (9)
[18]
VRAAG 12
Die vergelyking hieronder stel 'n
hipotetiese reaksie voor wat na
2 minute ewewig in 'n geslote
houer by kamertemperatuur
bereik. Die letters x, y en z stel
die aantal mol in die gebalan-
seerde vergelyking voor.
xA(aq) + yB(aq) ⇌ zC(aq)
Die grafiek toon die verandering

in die aantal mol van reaktanse
en produkte teenoor tyd tydens
die reaksie.
12.1 Definieer 'n dinamiese

ewewig. (2)
12.2 Gebruik die inligting
op die grafiek en
skryf die waarde
neer van:
12.2.1 x (1)
12.2.2 y (1)
12.2.2 z (1)
12.3 Bereken die ewewigskonstante, Kc, vir hierdie hipotetiese reaksie by kamertemperatuur indien
die volume van die geslote houer 3 dm3 is. (7)
12.4 By t = 4 minute is die temperatuur van die sisteem verhoog na 60 °C. Is die TERUGWAARTSE
reaksie EKSOTERMIES of ENDOTERMIES? Verduidelik hoe jy by die antwoord uitgekom het. (3)
[15]
VRAAG 13
Distikstoftetraoksied, N2O4(g), ontbind in stikstofdioksied, NO2(g), in 'n verseëlde spuit met 'n volume van 2 dm3.
Die mengsel bereik ewewig by 325 °C volgens die volgende gebalanseerde vergelyking:
N2O4(g) ⇌ 2NO2(g)
kleurloos bruin
Wanneer ewewig bereik word, word daar waargeneem dat die kleur van die gas in die spuit bruin is.
13.1 Stel Le Chatelier se beginsel. (2)
13.2 Die spuit word nou in 'n beker yswater gedoop. Na 'n rukkie verdwyn die bruin kleur. Is die
voorwaartse reaksie EKSOTERMIES of ENDOTERMIES? Verduidelik die antwoord deur Le Chatelier
se beginsel te gebruik. (3)
13.3 Die volume van die spuit word nou verklein terwyl die temperatuur konstant gehou word. Hoe sal
ELK van die volgende beïnvloed word? Kies uit: VERHOOG, VERLAAG of BLY DIESELFDE. (3)
13.3.1 Die aantal mol van N2O4(g) (1)
13.3.2 Die waarde van die ewewigskonstante (1)
13.3.2 Die tempo van die voorwaartse en terugwaartse reaksies (1)
13.4 X mol N2O4(g) is aanvanklik in die spuit met 'n volume van 2 dm3 geplaas. Toe ewewig bereik is,
is gevind dat 20% van die N2O4(g) ontbind het. Indien die ewewigskonstante, Kc, vir die reaksie
0,16 by 325 °C is, bereken die waarde van X. (8)

VRAAG 14
Die gebalanseerde vergelyking hieronder verteenwoordig die reaksie wat in die Haberproses gebruik word
om ammoniak te berei.
N2(g) + 3H2(g) ⇌ 2NH3(g) ΔH < 0
In die nywerheid word die produk verwyder so vinnig as wat dit vorm.
14.1 Skryf die betekenis neer van die dubbele pyl wat in die reaksie hierbo gebruik word. (1)
14.2 Gee EEN rede waarom ammoniak uit die reaksiehouer verwyder word so vinnig as wat dit vorm. (1)
Die grafiek hieronder toon die persentasie opbrengs van ammoniak by verskillende temperature en druk.
14.3 Skryf die persentasie opbrengs neer van die ammoniak by 'n temperatuur van 450 °C en 'n druk van
200 atmosfeer. (1)
14.4 Verwys na Le Chatelier se beginsel om ELK van die volgende afleidings wat uit die grafiek gemaak
is, te verduidelik:
14.4.1 Vir 'n gegewe druk is die opbrengs van ammoniak by 500 °C baie laer as dié by 350 °C (3)
14.4.2 Vir 'n gegewe temperatuur is die opbrengs van ammoniak by 350 atmosfeer baie hoër as
dié by 150 atmosfeer (2)
14.5 'n Tegnikus berei NH3(g) deur 6 mol H2(g) en 6 mol N2(g) te laat reageer.
14.5.1 Bereken die maksimum aantal mol NH3(g) wat in hierdie reaksie verkry kan word. (2)
14.5.2 Die reaksie hierbo vind nou plaas in 'n 500 cm3-houer by 'n temperatuur van 350 °C en 'n
druk van 150 atmosfeer. Die stelsel word toegelaat om ewewig te bereik. Gebruik die grafiek
hierbo en bereken die ewewigskonstante, Kc, vir hierdie reaksie onder hierdie toestande. (7)
[17]
VRAAG 15
Aanvanklik word 60,8 g suiwer koolstofdioksied, CO 2(g), met koolstof, C(s), in 'n verseëlde houer met 'n volume
van 3 dm3 gereageer. Die reaksie bereik ewewig by temperatuur T volgens die volgende gebalanseerde
vergelyking: C(s) + CO2(g) ⇌ 2CO(g)
15.2 By ewewig word daar gevind dat die konsentrasie van die koolstofdioksied 0,054 mol∙dm -3 is.
Bereken die:
15.2.1 Ewewigskonstante, Kc, vir hierdie reaksie by temperatuur T (7)
15.2.2 Minimum massa C(s) wat in die houer teenwoordig moet wees om hierdie ewewig te kry (3)
15.3 Hoe sal ELK van die volgende veranderinge die HOEVEELHEID CO(g) by ewewig beïnvloed?
Kies uit TOENEEM, AFNEEM of BLY DIESELFDE.
15.3.1 Meer koolstof word by die houer gevoeg (1)
15.3.2 Die druk word verhoog deur die volume van die houer by konstante temperatuur te verlaag.
Gebruik Le Chatelier se beginsel om die antwoord te verduidelik. (3)

15.4 Die tabel hieronder toon die molpersentasies CO2(g) en CO(g) in die houer by verskillende
temperature.
TEMPERATUUR (°C) % CO2(g) % CO(g)
827 6,23 93,77
950 1,32 98,68
1 050 0,37 99,63
1 200 0,06 99,94
15.4.1 Is die reaksie EKSOTERMIES of ENDOTERMIES? Verwys na die data in die tabel en
verduidelik die antwoord. (3)
15.4.2 Gebruik die inligting in die tabel en bepaal temperatuur T. Toon duidelik hoe jy die antwoord
gekry het. (3)
[22]
VRAAG 16
Die dissosiasie van jodiummolekule na jodiumatome (I) is 'n omkeerbare reaksie wat by 727°C in 'n verseëlde
houer plaasvind. Die gebalanseerde vergelyking vir die reaksie is:
I 2(g) 2I(g)
Kc vir die reaksie by 727°C is 3,76 x 10-3.
16.1 Skryf die betekenis van die term omkeerbare reaksie neer. (1)
16.2 By ewewig word die druk van die sisteem verhoog deur die volume van die houer by konstante
temperatuur te verlaag. Hoe sal ELK van die volgende beïnvloed word? Kies uit TOENEEM,
AFNEEM of BLY DIESELFDE.
16.2.1 Die waarde van die ewewigskonstante (1)
16.2.2 Die aantal I2-molekule (1)
16.3 Verduidelik die antwoord op VRAAG 16.2.2 deur na Le Chatelier se beginsel te verwys. (2)
16.4 Die KC-waarde vir die reaksie hierbo is 5,6 x 10-12 by 227°C. Is die voorwaartse reaksie
ENDOTERMIES of EKSOTERMIES? Verduidelik die antwoord volledig. (4)
16.5 'n Sekere massa jodiummolekule (I 2) word in 'n 12,3 dm3-fles by 'n temperatuur van 727°C
(Kc = 3,76 x 10-3) verseël. Wanneer ewewig bereik word, word gevind dat die konsentrasie van die
jodiumatome 4,79 x 10-3 mol∙dm-3 is. Bereken die AANVANKLIKE MASSA van die jodiummolekule in
die fles. (9)
[18]
SURE EN BASISSE
VRAAG 1
1.1 Salpetersuur (HNO3), 'n belangrike suur wat in die nywerheid gebruik word, is 'n sterk suur.
1.1.1 Gee 'n rede waarom salpetersuur as 'n sterk suur geklassifiseer word. (1)
1.1.2 Skryf die NAAM of FORMULE van die gekonjugeerde basis van salpetersuur neer. (1)
1.1.3 Bereken die pH van 'n 0,3 mol∙dm-3-salpetersuuroplossing. (3)
1.2 'n Laboratoriumtegnikus wil die persentasie suiwerheid van magnesiumoksied bepaal. Hy los 'n
4,5 g-monster van die magnesiumoksied in 100 cm3 soutsuur met 'n konsentrasie van 2 mol∙dm-3 op.
1.2.1 Bereken die getal mol soutsuur wat by

die magnesiumoksied gevoeg is. (3)
Retortstaander Q
Hy gebruik dan die apparaat hierlangsaan om die
OORMAAT soutsuur in die oplossing hierbo teen 'n
Natriumhidroksied- natriumhidroksiedoplossing te titreer.
oplossing
1.2.2 Skryf die naam van apparaat Q in die
diagram neer. (1)
Erlenmeyer-fles
Soutsuur

1.2.3 Die volgende indikators is vir die titrasie beskikbaar:

INDIKATOR pH-GEBIED
A 3,1 – 4,4
B 6,0 – 7,6
C 8,3 – 10,0
Watter EEN van die indikators (A, B of C) hierbo is die geskikste om die presiese eindpunt in
hierdie titrasie aan te dui? Gee 'n rede vir die antwoord. (3)
1.2.4 Tydens die titrasie gebruik die tegnikus gedistilleerde water om enige natriumhidroksied
wat teen die kante van die Erlenmeyer-fles gemors het, in die oplossing in te was.
Gee 'n rede waarom die byvoeging van gedistilleerde water in die Erlenmeyer-fles nie
die resultate sal beïnvloed nie. (1)
1.2.5 By die eindpunt van die titrasie vind hy dat 21 cm3 van 'n 0,2 mol∙dm-3-natriumhidroksied-
oplossing die OORMAAT soutsuur geneutraliseer het.
Bereken die getal mol soutsuur in oormaat. (3)
1.2.6 Die gebalanseerde vergelyking vir die reaksie tussen soutsuur en magnesiumoksied is:
MgO(s) + 2HCℓ(aq) → MgCℓ2(aq) + H2O(ℓ)
Bereken die persentasie suiwerheid van die magnesiumoksied. Aanvaar dat slegs die
magnesiumoksied in die 4,5 g-monster met die suur gereageer het. (5)
[21]
VRAAG 2
2.1 Swawelsuur is 'n diprotiese suur.
2.1.1 Definieer 'n suur in terme van die Lowry-Brønsted-teorie. (2)
2.1.2 Gee 'n rede waarom daar na swawelsuur as 'n diprotiese suur verwys word. (1)
2.2 Die waterstofkarbonaatioon kan as beide 'n suur en 'n basis optree. Dit reageer met water
volgens die volgende gebalanseerde vergelyking:
(aq) + H2O(ℓ) ⇌ H2CO3(aq) + OH‒(aq)
2.2.1 Skryf een woord vir die onderstreepte frase neer. (1)
2.2.2 (aq) tree as 'n basis in die reaksie hierbo op. Skryf die formule van die
gekonjugeerde suur van (aq) neer. (1)
2.3 'n Leerder mors per ongeluk 'n bietjie swawelsuur, met konsentrasie 6 mol∙dm -3, uit 'n fles op die
laboratoriumbank. Haar onderwyser vra haar om die suur wat gemors het, te neutraliseer deur
natriumwaterstofkarbonaat-poeier daarop te strooi. Die reaksie wat plaasvind, is: (Aanvaar dat
die H2SO4 volledig ioniseer.)
H2SO4(aq) + 2NaHCO3(s) → Na2SO4(aq) + 2H2O(ℓ) + 2CO2(g)
Die opbruising, as gevolg van die vorming van koolstofdioksied, stop nadat die leerder 27 g
natriumwaterstofkarbonaat by die gemorste suur gevoeg het.
2.3.1 Bereken die volume van die swawelsuur wat gemors is. Aanvaar dat al die natrium-
waterstofkarbonaat met al die suur reageer. (6)
Die leerder verdun nou 'n bietjie van die 6 mol∙dm-3-swawelsuuroplossing in die fles tot 0,1 mol∙dm-3.
2.3.2 Bereken die volume van die 6 mol∙dm-3-swawelsuuroplossing wat nodig is om 1 dm3 van
die verdunde suur te berei. (2)
Gedurende 'n titrasie word 25 cm3 van die 0,1 mol∙dm-3-swawelsuuroplossing in 'n Erlenmeyer-
fles geplaas en met 'n 0,1 mol∙dm-3-natriumhidroksied-oplossing getitreer.
2.3.3 Die leerder gebruik broomtimolblou as indikator. Wat is die doel van hierdie indikator? (1)
2.3.4 Bereken die pH van die oplossing in die fles na die byvoeging van 30 cm3 natrium-
hidroksied. Die eindpunt van die titrasie is nog nie by hierdie punt bereik nie. (8)
[22]
VRAAG 3
Anhidriese oksaalsuur is 'n voorbeeld van 'n suur wat twee protone kan skenk en ioniseer dus in twee stappe
soos deur die vergelykings hieronder voorgestel:
I: (COOH)2(aq) + H2O(ℓ) ⇌ H3O+(aq) + (aq)

II: (aq) + H2O(ℓ) ⇌ H3O+(aq) + (aq)
3.1 Skryf neer:

3.1.1 EEN woord vir die onderstreepte frase in die sin hierbo (1)
3.1.2 Die FORMULE van elk van die TWEE basisse in reaksie II (2)
3.1.3 Die FORMULE van die stof wat as amfoliet in reaksie I en II optree.
Gee 'n rede vir die |antwoord. (2)
3.2 Gee 'n rede waarom oksaalsuur 'n swak suur is. (1)

3.3 'n Standaardoplossing van (COOH)2 van konsentrasie 0,20 mol∙dm-3 word berei deur 'n sekere
hoeveelheid (COOH)2 in water in 'n 250 cm3 volumetriese fles op te los. Bereken die massa (COOH)2
wat nodig is om die standaardoplossing te berei. (4)
3.4 Gedurende 'n titrasie word 25 cm3 van die standaardoplossing van (COOH)2, wat in VRAAG 3.3
berei is deur 'n natriumhidroksiedoplossing uit 'n buret geneutraliseer. Die gebalanseerde
vergelyking vir die reaksie is: (COOH)2(aq) + 2NaOH(aq) (COONa)2(aq) + 2H2O(ℓ)
Die diagramme hieronder toon die buretlesing voor die begin van die titrasie en by die eindpunt
daarvan onderskeidelik.
Voor die titrasie By die eindpunt
cm3 cm3
2 38
Vlak van Vlak van

NaOH(aq) NaOH(aq)
3 39
3.4.1 Gebruik die buretlesings en bereken die konsentrasie van die NaOH(aq). (5)
3.4.2 Skryf 'n gebalanseerde vergelyking neer wat verduidelik waarom die oplossing 'n pH
groter as 7 by die eindpunt het. (3)
[18]
VRAAG 4
4.1 Ammoniumchloriedkristalle, NH4Cℓ(s), los in water op om ammonium- en chloriedione te vorm. Die
ammoniumione reageer met water volgens die volgende gebalanseerde vergelyking:
(aq) + H2O(ℓ) ⇌ NH3(aq) + H3O+(aq)
4.1.1 Skryf die naam neer van die proses wat deur die onderstreepte woorde beskryf word. (1)
4.1.2 Is ammoniumchloried SUUR of BASIES in waterige oplossing? Gee 'n rede vir die antwoord. (2)
4.2 'n Sekere kunsmis bestaan uit 92% ammoniumchloried. 'n Monster met 'n massa van x g van hierdie
kunsmis word in 100 cm3 van 'n 0,10 mol∙dm-3-natriumhidroksied-oplossing, NaOH(aq), opgelos.
Die NaOH is in oormaat. Die gebalanseerde vergelyking vir die reaksie is:
NH4Cℓ(s) + NaOH(aq)  NH3(g) + H2O(ℓ) + NaCℓ(aq)
4.2.1 Bereken die getal mol natriumhidroksied waarin die monster opgelos word. (3)
Gedurende 'n titrasie word 25 cm3 van die oormaat natriumhidroksied-oplossing met 'n
0,11 mol∙dm-3-soutsuuroplossing, HCℓ(aq), getitreer. By die eindpunt word gevind dat 14,55 cm3 van die
soutsuur gebruik is om die natriumhidroksiedoplossing te neutraliseer volgens die volgende
gebalanseerde vergelyking: HCℓ(aq) + NaOH(aq)  NaCℓ(aq) + H2O(ℓ)
4.2.2 Bereken die massa x (in gram) van die kunsmismonster gebruik. (8)
4.3 Bereken die pH van 'n 0,5 mol·dm-3-natriumhidroksiedoplossing by 25 °C. (4)
[18]
VRAAG 5
5.1 Definieer 'n suur in terme van die Lowry-Brønsted-teorie. (2)
5.2 Sodawater is 'n oplossing van koolsuur, H2CO3, in water. H2CO3(aq) ioniseer in twee stappe
wanneer dit in water oplos.
5.2.1 Skryf die FORMULE van die gekonjugeerde basis van H2CO3(aq) neer. (1)
5.2.2 Skryf 'n gebalanseerde vergelyking neer vir die eerste stap in die ionisasie van koolsuur. (3)
5.2.3 Die pH van 'n koolsuuroplossing by 25 °C is 3,4. Bereken die hidroksiedioonkonsentrasie
in die oplossing. (5)
5.3 X is 'n monoprotiese suur.
5.3.1 Gee die betekenis van die term monoproties. (1)
5.3.2 'n Monster van suur X word met 'n standaardnatriumhidroksied-oplossing getitreer deur 'n
geskikte indikator te gebruik. By die eindpunt word gevind dat 25 cm 3 van suur X geneutraliseer
is deur 27,5 cm3 van die natriumhidroksiedoplossing met 'n konsentrasie
van 0,1 mol∙dm-3. Bereken die konsentrasie van suur X. (5)

5.3.3 Die konsentrasie H3O+-ione in die monster van suur X is 2,4 x 10-4 mol∙dm-3. Is suur X 'n
SWAK of 'n STERK suur? Verduidelik die antwoord deur na die antwoord in VRAAG 5.3.2
te verwys. (3)
[20]
VRAAG 6
6.1 Waterstofkarbonaat-ione reageer met water volgens die volgende gebalanseerde vergelyking:
(aq) + H2O(ℓ) ⇌ H2CO3(aq) + OH-(aq)
6.1.1 Definieer 'n suur volgens die Lowry-Brønsted-teorie. (2)
6.1.2 Skryf die FORMULES van die twee sure in die vergelyking hierbo neer. (2)
6.1.3 Skryf die formule van 'n stof in die reaksie hierbo neer wat as 'n amfoliet kan optree. (1)
6.2 Tydens 'n eksperiment word 0,50 dm3 van 'n 0,10 mol∙dm-3 HCℓ-oplossing by 0,80 dm3 van 'n
NaHCO3-oplossing met 'n konsentrasie van 0,25 mol∙dm-3 gevoeg. Die gebalanseerde vergelyking
vir die reaksie is:
NaHCO3(aq) + HCℓ(aq) → NaCℓ(aq) + CO2(g) + H2O(ℓ)
6.2.1 Bereken die konsentrasie van die hidroksied-ione in die oplossing by voltooiing van die
reaksie. (8)
6.2.2 Bereken die pH van die oplossing by voltooiing van die reaksie. (4)
[17]
VRAAG 7
7.1 'n Leerder los ammoniumchloried(NH4Cℓ)-kristalle in water op en meet die pH van die oplossing.
7.1.1 Definieer die term hidrolise van 'n sout. (2)
7.1.2 Sal die pH van die oplossing GROTER AS, KLEINER AS of GELYK AAN 7 wees?
Skryf 'n relevante vergelyking neer om jou antwoord te ondersteun. (3)
7.2 'n Swawelsuuroplossing word berei deur 7,35 g H2SO4(ℓ) in 500 cm3 water op te los.
7.2.1 Bereken die aantal mol H2SO4 wat in hierdie oplossing teenwoordig is. (2)
Natriumhidroksied(NaOH)-korrels word by die 500 cm3 H2SO4-oplossing gevoeg. Die gebalanseerde
vergelyking vir die reaksie is:
H2SO4(aq) + 2NaOH(s) → Na2SO4(aq) + 2H2O(ℓ)
Na voltooiing van die reaksie word gevind dat die pH van die oplossing 1,3 is. Aanvaar volledige
ionisasie van H2SO4.
7.2.2 Bereken die massa NaOH wat by die H2SO4-oplossing gevoeg is. Aanvaar dat die volume
van die oplossing onveranderd bly. (9)
[16]
VRAAG 8
8.1 Etanoësuur (CH3COOH) is 'n suur wat onvolledig in water ioniseer volgens die volgende gebalanseerde
vergelyking:
CH3COOH(aq) + H2O(ℓ) → CH3COO─(aq) + H3O+(aq)
8.1.1 Skryf die term neer wat vir die onderstreepte frase hierbo gebruik word. (1)
8.1.2 'n Etanoësuuroplossing het 'n pH van 4 by 25 °C. Bereken die konsentrasie van die
hidroniumione, H3O+(aq) in die oplossing. (3)
8.2 'n Standaardoplossing van kaliumhidroksied (KOH) word in 'n 250 cm3 volumetriese fles berei.
Tydens 'n titrasie neutraliseer 12,5 cm3 van hierdie oplossing 25 cm3 van 'n 0,16 mol∙dm-3-
etanoësuuroplossing. Die gebalanseerde vergelyking vir die reaksie is:
CH3COOH(aq) + KOH(aq) → CH3COOK(aq) + H2O(ℓ)
8.2.1 Definieer 'n basis volgens die Arrhenius-teorie. (2)
8.2.2 Bereken die massa kaliumhidroksied wat gebruik is om die oplossing hierbo in die 250 cm3
volumetriese fles te berei. (7)
8.2.3 Sal die pH van die oplossing in die koniese fles by die eindpunt GROTER AS 7, KLEINER
AS 7 of GELYK AAN 7 wees? (1)
8.2.4 Verduidelik die antwoord op VRAAG 8.2.3 met behulp van 'n gebalanseerde chemiese
vergelyking. (3)
[17]
VRAAG 9
Die Ka-waardes vir twee swak sure, oksaalsuur en koolsuur, is soos volg:
NAAM FORMULE Ka
Oksaalsuur (COOH)2 5,6 x 10-2
Koolsuur H2CO3 4,3 x 10-7
9.1 Definieer die term swak suur. (2)
9.2 Watter suur, OKSAALSUUR of KOOLSUUR, is die sterkste? Gee 'n rede vir die antwoord. (2)

9.3 Oksaalsuur ioniseer in water volgens die volgende gebalanseerde vergelyking:

(COOH)2(s) + 2H2O(ℓ) ⇌ (aq) + 2H3O+(aq)
Skryf die FORMULES van die TWEE basisse in hierdie vergelyking neer. (2)
9.4 Leerders berei 2 dm3 van 'n natriumhidroksiedoplossing met 'n konsentrasie van 0,1 mol∙dm -3.
Bereken die pH van die oplossing. (4)
9.5 Tydens die titrasie van die natriumhidroksiedoplossing in VRAAG 9.4 met verdunde oksaalsuur
vind die leerders dat 25,1 cm3 van die NaOH(aq) presies 14,2 cm3 van die (COOH)2(aq)
neutraliseer. Die gebalanseerde vergelyking vir die reaksie is soos volg:
2NaOH(aq) + (COOH)2(aq) → (COO)2Na2(aq) + 2H2O(ℓ)
9.5.1 Bereken die konsentrasie van die oksaalsuuroplossing. (5)
Die volgende indikators is vir die titrasie beskikbaar:
INDIKATOR pH-GEBIED
A 3,1–4,4
B 6,0–7,6
C 8,3–10,0
9.5.2 Watter EEN van die indikators hierbo is die geskikste vir hierdie titrasie? Gee 'n rede vir
die antwoord. (2)
[17]
VRAAG 10
10.1 Ammoniak ioniseer in water om 'n basiese oplossing te vorm volgens die volgende
gebalanseerde vergelyking: NH3(aq) + H2O(ℓ) ⇌ (aq) + OH‒(aq)
10.1.1 Is ammoniak 'n SWAK of 'n STERK basis? Gee 'n rede vir die antwoord. (2)
10.1.2 Skryf die gekonjugeerde suur van NH3(g) neer. (1)
10.1.3 Identifiseer EEN stof in hierdie reaksie wat as 'n amfoliet in sommige reaksies kan optree. (1)
10.2 'n Leerder voeg gedistilleerde water by 'n grondmonster en filtreer dan die mengsel. Die pH van
die gefiltreerde vloeistof word dan gemeet. Hy voeg dan geleidelik 'n ammoniakoplossing, NH 3(aq),
by hierdie vloeistof en meet die pH van
die oplossing met gereelde tussenposes.
Die grafiek toon die resultate wat verkry is.
10.2.1 Is die grondmonster SUUR

of BASIES? Verwys na die
grafiek hierbo en gee 'n rede
vir die antwoord. (2)
10.2.2 Bereken die konsentrasie
hidroksiedione (OH‒) in die
reaksiemengsel na die
byvoeging van 4 cm3 NH3(aq). (4)
10.3 'n Laboratoriumtegnikus wil die konsentrasie van 'n soutsuur(HCℓ)-monster bepaal. Hy voeg 5 cm3
van die HCℓ-monster by 495 cm3 gedistilleerde water om 500 cm3 verdunde soutsuur, HCℓ(aq), te
gee. Tydens 'n reaksie reageer 50 cm3 van hierdie verdunde soutsuuroplossing, HCℓ(aq), volledig
met 0,29 g natriumkarbonaat, Na2CO3(s).
10.3 Die gebalanseerde vergelyking vir die reaksie is:

Na2CO3(s) + 2HCℓ(aq) → 2NaCℓ(aq) + CO2(g) + H2O(ℓ)
Bereken die konsentrasie van die soutsuurmonster. (7)
[17]

VRAAG 11
11.1 Die gebalanseerde vergelyking hieronder verteenwoordig die eerste stap in die ionisasie van swawelsuur
(H2SO4) in water:
H2SO4(ℓ) + H2O(ℓ) ⇌ H3O+(aq) + HS (aq)
11.1.1 Skryf die FORMULES neer van die TWEE basisse in die vergelyking hierbo. (2)
11.1.2 Is swawelsuur 'n STERK of 'n SWAK suur? Gee 'n rede vir die antwoord. (2)
11.2 Leerders gebruik die reaksie van 0,15 mol∙dm-3 swawelsuuroplossing met 'n natriumhidroksied-
oplossing in twee verskillende eksperimente. Die gebalanseerde vergelyking vir die reaksie is:
H2SO4(aq) + 2NaOH(aq) → Na2SO4(aq) + H2O(ℓ)
11.2.1 Hulle gebruik 24 cm3 H2SO4(aq) in 'n titrasie om 26 cm3 NaOH(aq) te neutraliseer.
Bereken die konsentrasie van die NaOH(aq). (5)
11.2.2 In 'n ander eksperiment word 30 cm3 van die H2SO4(aq) by 20 cm3 van 'n 0,28 mol∙dm-3-
NaOH-oplossing in 'n beker gevoeg. Bereken die pH van die finale oplossing. (8)
[17]
VRAAG 12
Die reaksie tussen 'n swawelsuuroplossing (H2SO4) en 'n natriumhidroksiedoplossing (NaOH) word
ondersoek deur die apparaat hieronder te gebruik.
12.1 Skryf die naam van die eksperimentele
prosedure wat hierbo geïllustreer word,
neer. (1)
Retortstaander Buret 12.2 Wat is die funksie van die buret? (1)
12.3 Definieer 'n suur ten opsigte van die
H2SO4(aq) Arrheniusteorie. (2)
12.4 Gee 'n rede waarom swawelsuur as
'n sterk suur beskou word. (1)
12.5 Broomtimolblou word as 'n indikator
Erlenmeyerfles gebruik. Skryf die kleurverandering
neer wat in die Erlenmeyerfles sal
NaOH(aq) plaasvind wanneer die eindpunt van
die titrasie bereik word.
Kies uit die volgende: BLOU NA GEEL, GEEL NA BLOU of GROEN NA GEEL (1)
Tydens die titrasie voeg 'n leerder 25 cm3 NaOH(aq), met 'n konsentrasie van 0,1mol·dm-3, by 'n
Erlenmeyerfles en titreer hierdie oplossing met H2SO4(aq) met 'n konsentrasie van 0,1 mol·dm-3.
Die gebalanseerde vergelyking vir die reaksie wat plaasvind, is:
2NaOH(aq) + H2SO4(aq) → Na2SO4(aq) + 2H2O(ℓ)
12.6 Bepaal die volume H2SO4 (aq) wat bygevoeg moet word om die NaOH(aq) in die Erlenmeyerfles
volledig te neutraliseer. (4)
12.7 Indien die leerder verby die eindpunt gaan deur 5 cm3 van dieselfde H2SO4(aq) in oormaat by te voeg,
bereken die pH van die oplossing in die fles. (7)
[17]
VRAAG 13
13.1 Swawelsuur is 'n sterk suur wat in suurreën voorkom. Dit ioniseer in twee stappe soos volg:
I: H2SO4(ℓ) + H2O(ℓ) ⇌ H3O+(aq) + HS (aq)
II: HS (aq) + H2O(ℓ) ⇌ H3O+(aq) + S (aq)
13.1.1 Definieer 'n suur in terme van die Lowry-Brønsted-teorie. (2)
13.1.2 Skryf die FORMULE van die gekonjugeerde basis van H3O+(aq) neer. (1)
13.1.3 Skryf die FORMULE neer van die stof wat as 'n amfoliet in die ionisasie van swawelsuur
optree. (2)
13.2 Suurreën veroorsaak nie skade aan mere met rotse wat kalksteen (CaCO 3) bevat nie. Hidrolise
van CaCO3 lei tot die vorming van ione wat die suur neutraliseer.
13.2.1 Definieer hidrolise van 'n sout. (2)
13.2.2 Verduidelik, met behulp van die relevante HIDROLISE-reaksie, hoe kalksteen die suur
kan neutraliseer. (3)
13.3 Die water in 'n sekere meer het 'n pH van 5.
13.1.1 Bereken die konsentrasie van die hidroniumione in die water. (3)
Die volume water in die meer is 4 x 109 dm3. Kalk, CaO, word by die water gevoeg om die suur
volgens die volgende reaksie te neutraliseer: CaO + 2H3O+ ⇌ Ca2+ + 3H2O
13.3.2 Indien die finale hoeveelheid hidroniumione 1,26 x 103 mol is, bereken die massa kalk
wat by die meer gevoeg is. (7)
[20]
VRAAG 14
14.1 Definieer 'n basis in terme van die Arrhenius-teorie.. (2)
14.2 Verduidelik hoe 'n swak basis van 'n sterk basis verskil. (2)
14.3 Skryf die gebalanseerde vergelyking vir die hidrolise van NaHCO3 neer. (3)
14.4 'n Leerder wil element X in die waterstofkarbonaat, XHCO3, identifiseer. Om dit te doen, los sy 0,4 g
XHCO3 in 100 cm3 water op. Sy titreer dan al hierdie oplossing met 'n 0,2 mol dm-3-soutsuuroplossing
(HCℓ). Metieloranje word as die indikator tydens die titrasie gebruik.
14.4.1 Bereken die pH van die soutsuuroplossing. (3)
14.4.2 Gee 'n rede waarom metieloranje 'n geskikte indikator in hierdie titrasie is. (1)
By die eindpunt vind sy dat 20 cm3 van die suur AL die waterstofkarbonaat-oplossing geneutraliseer
het. Die gebalanseerde vergelyking vir die reaksie is:
XHCO3(aq) + HCℓ(aq) → XCℓ(aq) + CO2(g) + H2O(ℓ)
14.4.3 Identifiseer element X met behulp van 'n berekening.. (6)
[17]
VRAAG 15
'n Waterstofbromiedoplossing, HBr(aq), reageer met water volgens die volgende gebalanseerde
chemiese vergelyking: HBr(aq) + H2O(ℓ) ⇌ Br ‒(aq) + H3O+(aq)
Die Ka-waarde van HBr(aq) by 25 °C is 1 x 109.
15.1 Is waterstofbromied 'n STERK SUUR of 'n SWAK SUUR? Gee 'n rede vir die antwoord. (2)
15.2 Skryf die FORMULES van die TWEE basisse in reaksie hierbo neer. (2)
15.3 HBr(aq) reageer met Zn(OH)2(s) volgens die volgende gebalanseerde vergelyking:
Zn(OH)2(s) + 2HBr(aq) → ZnBr2(aq) + 2H2O(ℓ)
'n Onbekende hoeveelheid Zn(OH)2(s) word met 90 cm3 HBr(aq) in 'n fles gereageer. (Aanvaar
dat die volume van die oplossing nie tydens die reaksie verander nie.)
Die OORMAAT HBr(aq) word dan deur 16,5 cm3 NaOH(aq) met 'n konsentrasie van 0,5 mol·dm-3
geneutraliseer. Die gebalanseerde vergelyking vir die reaksie is:
HBr(aq) + NaOH(aq) → NaBr(aq) + H2O(ℓ)
15.3.1 Bereken die pH van die HBr-oplossing wat in die fles oorbly NA die reaksie met Zn(OH)2(s). (7)
15.3.2 Bereken die massa Zn(OH)2(s) wat AANVANKLIK in die fles verteenwoordig is indien
die aanvanklike konsentrasie HBr(aq), 0,45 mol∙dm-3 was. (6)
[17]
VRAAG 16
16.1 Etanoësuur (CH3COOH) is 'n bestanddeel van huishoudelike asyn.
16.1.1 Is etanoësuur 'n SWAK suur of 'n STERK suur? Gee 'n rede vir die antwoord. (2)
16.1.2 'n Etanoësuuroplossing het 'n pH van 3,85 by 25°C. Bereken die konsentrasie van die
hidroniumione, H3O+(aq), in die oplossing. (3)
Natriumetanoaat, CH3COONa(aq), vorm wanneer etanoësuur met natriumhidroksied reageer.

16.1.3 Sal die pH van 'n natriumetanoaat-oplossing GROTER AS 7, KLEINER AS 7 of GELYK
AAN 7 wees? (1)
16.1.4 Verduidelik die antwoord op VRAAG 16.1.3 met behulp van 'n gebalanseerde chemiese
vergelyking. (3)
16.2 Huishoudelike asyn bevat 4,52% etanoësuur, CH3COOH per volume.'n 1,2 g onsuiwer monster
kalsiumkarbonaat (CaCO3) word by 25 cm3 huishoudelike asyn gevoeg.Na voltooiing van die
reaksie word die OORMAAT etanoësuur in die huishoudelike asyn deur 14,5 cm3 van
'n natriumhidroksied-oplossing met 'n konsentrasie van 1 mol∙dm-3 geneutraliseer. Die gebalanseerde
vergelyking vir die reaksie is:
CH3COOH(aq) + NaOH(aq) → CH3COONa(aq) + H2O(ℓ)
16.2.1 Bereken die aantal mol van die ongereageerde etanoësuur. (3)
16.2.2 Kalsiumkarbonaat reageer met etanoësuur volgens die volgende gebalanseerde vergelyking:
CaCO3(s) + 2CH3COOH(aq) → (CH3COO)2Ca(aq) + H2O + CO2(g)
Bereken die persentasie kalsiumkarbonaat in die onsuiwer monster indien 1 cm 3
huishoudelike asyn 'n massa van 1 g het. (8)
[20]

GALVANIESE SELLE
VRAAG 1
'n Standaard- elektrochemiese sel word opgestel deur 'n standaardwaterstofhalfsel en 'n standaard-
X|X2+-halfsel te gebruik, soos hieronder getoon. 'n Voltmeter, wat oor die sel geskakel is, registreer
aanvanklik 0,31 V.
V
+
Waterstofgas _
Q
X
Platinum
1 mol·dm-3 H+(aq) X2+ (aq)
1.1 Behalwe vir konsentrasie, skryf TWEE toestande neer wat nodig is vir die waterstofhalfsel om
onder standaardtoestande te funksioneer. (2)
1.2 Gee TWEE redes, behalwe dat dit 'n vaste stof is, waarom platinum geskik is om as elektrode in
die sel hierbo gebruik te word. (2)
1.3 Skryf neer die:
1.3.1 NAAM van komponent Q (1)
1.3.2 Standaardreduksiepotensiaal van die X|X2+-halfsel (1)
1.3.3 Halfreaksie wat by die katode van hierdie sel plaasvind (2)
1.4 Die waterstofhalfsel word nou deur 'n M|M2+-halfsel vervang. Die selnotasie van hierdie sel is:
M(s) | M2+(aq) || X2+(aq) | X(s)
Die aanvanklike lesing op die voltmeter is nou 2,05 V.
1.4.1 Identifiseer metaal M. Toon aan hoe jy by die antwoord uitgekom het. (5)
1.4.2 Is die selreaksie EKSOTERMIES of ENDOTERMIES? (1)
1.5 Die lesing op die voltmeter word nul nadat die sel vir etlike ure gebruik is. Gee 'n rede vir hierdie
lesing deur na die selreaksie te verwys. (1)
[15]
VRAAG 2
'n Leerder voer twee eksperimente uit om die reaksie tussen koper (Cu) en 'n silwernitraatoplosssing, AgNO3(aq),
te ondersoek.
EKSPERIMENT 1:
Die leerder plaas 'n klein hoeveelheid koperpoeier (Cu) in 'n proefbuis wat silwernitraatoplosssing, AgNO3(aq),
bevat. Die oplossing verander na 'n rukkie van kleurloos na blou.
Voor byvoeging van Cu(s) Na byvoeging van Cu(s)
Kleurlose AgNO3(aq) Blou Cu(NO3)2(aq)
2.1 Definieer die term oksideermiddel. (2)

2.2 Verduidelik hoekom die oplossing blou word deur te verwys na die relatiewe sterkte van
oksideermiddels. (4)

EKSPERIMENT 2:
Die leerder stel nou 'n galvaniese sel op, soos hieronder getoon. Die sel funksioneer onder standaardtoestande.
2.3 Skryf die energieomsetting neer wat in hierdie sel plaasvind. (1)
2.4 In watter rigting (A of B) sal die
V ANIONE in die soutbrug beweeg? (1)
2.5 Bereken die emk van die sel hierbo
A B onder standaard-toestande. (4)
Cu(s) Ag(s) 2.6 Skryf die gebalanseerde vergelyking
vir die netto sel-reaksie neer wat in
hierdie sel plaasvind. (3)
2.7 Hoe sal die byvoeging van 100 cm3
van 'n 1 mol dm-3-silwernitraatoplossing
by die silwerhalfsel, die aanvanklike emk
Cu (aq)
2+
Ag (aq)
+ van hierdie sel beïnvloed? Skryf slegs
TOENEEM, AFNEEM of BLY
DIESELFDE neer. (1)
[16]
VRAAG 3
Leerders stel 'n elektrochemiese sel, in die vereenvoudigde diagram hieronder voorgestel, op deur magnesium-
en loodelektrodes te gebruik. Nitraatoplossings word in beide halfselle as elektroliete gebruik.
Tou gedoop in
KNO3(aq)
+
Elektrode P Elektrode Q
Elektroliet Elektroliet
Halfsel A Halfsel B
3.1 Watter tipe reaksie (NEUTRALISERING, REDOKS of PRESIPITASIE) vind in hierdie sel plaas? (1)
3.2 Watter elektrode, P of Q, is magnesium? Gee 'n rede vir die antwoord. (2)
3.3 Skryf neer die:
3.3.1 Standaardtoestande waaronder hierdie sel funksioneer (2)
3.3.2 Selnotasie vir hierdie sel (3)
3.3.3 NAAM of FORMULE van die oksideermiddel in die sel (1)
3.4 Bereken die aanvanklike emk van hierdie sel hierbo onder standaardtoestande. (4)
3.5 Hoe sal die voltmeterlesing verander indien die:
(Skryf slegs VERHOOG, VERLAAG of BLY DIESELFDE neer.)
3.5.1 Grootte van elektrode P verhoog word (1)
3.5.2 Beginkonsentrasie van die elektroliet in halfsel B verhoog word (1)
[15]
VRAAG 4
Die volgende twee onbekende halfselle word aan leerders gegee:
Halfsel 1: Q2+ (aq) | Q(s)
Halfsel 2: Pt | R2(g) | R-(aq)
Tydens 'n ondersoek om die twee halfselle te identifiseer, verbind die leerders elke halfsel om die beurt aan 'n
Cd2+(aq) | Cd(s)-halfsel onder standaardtoestande. Vir elke kombinasie van twee halfselle skryf hulle die netto
selreaksie neer en meet die selpotensiaal. Die resultate wat vir die twee halfselkombinasies verkry is, word in
die tabel hieronder gegee.
KOMBINASIE NETTO SELREAKSIE SELPOTENSIAAL
I Q2+(aq) + Cd(s) → Cd2+(aq) + Q(s) 0,13 V
II R2(g) + Cd(s) → Cd2+(aq) + 2R-(aq) 1,76 V
4.1 Skryf DRIE toestande neer wat nodig is sodat hierdie selle as standaardselle kan funksioneer. (3)
4.2 Vir Kombinasie I, identifiseer:
4.2.1 Die anode van die sel (1)
4.2.2 Q deur 'n berekening te gebruik (5)

4.3 Vir Kombinasie II, skryf neer die:

4.3.1 Oksidasiehalfreaksie (2)
4.3.2 NAAM of FORMULE van die metaal wat in die katode-kompartement gebruik word (1)
4.4 Rangskik die volgende spesies in volgorde van TOENEMENDE oksiderende vermoë:
Q2+ ; R2 ; Cd2+
Verduidelik volledig hoe jy by die antwoord uitgekom het. 'n Berekening word NIE verlang NIE. (4)
[16]
VRAAG 5
'n Elektrochemiese sel bestaande uit halfselle A en B word onder standaardtoestande saamgestel soos hieronder
getoon.
Halfsel A Pt, Cℓ2 (101,3 kPa) | Cℓ- (1 mol∙dm-3)
Halfsel B Mg2+ (1 mol∙dm-3) | Mg(s)
5.1 By watter halfsel, A of B, word elektrone in die eksterne stroombaan vrygestel? (1)
5.2 Skryf neer die:
5.2.1 Reduksiehalfreaksie wat in hierdie sel plaasvind (2)
5.2.2 NAAM of FORMULE van die stof waarvan die oksidasiegetal AFNEEM (1)
5.3 Bereken die aanvanklike selpotensiaal van hierdie sel wanneer dit in werking is. (4)
5.4 Skryf 'n waarneming neer wat in halfsel B gemaak sal word terwyl die sel in werking is.
[10]
VRAAG 6
Magnesium (Mg) reageer met 'n verdunde soutsuuroplossing, HCℓ(aq), volgens die volgende
gebalanseerde vergelyking: Mg(s) + 2HCℓ(aq) → MgCℓ2(aq) + H2(g)
6.1 Gee 'n rede waarom die bostaande reaksie 'n redoksreaksie is. (1)
6.2 Skryf die FORMULE van die oksideermiddel in die bostaande reaksie neer. (1)
Daar word gevind dat silwer nie met die soutsuuroplossing reageer nie.
6.3 Verwys na die relatiewe sterktes van reduseermiddels om hierdie waarneming te verduidelik. (3)
Die reaksie van magnesium met soutsuur word in 'n elektrochemiese sel gebruik soos in die diagram
hieronder getoon. Die sel funksioneer onder standaardtoestande.
V
waterstofgas Q
Mg
platinum
1 mol·dm-3 H+(aq) Mg2+ (aq)
halfsel A halfsel B
6.4 Wat is die funksie van platinum in die sel hierbo? (1)
6.5 Skryf neer die:
6.5.1 Energie-omskakeling wat in hierdie sel plaasvind (1)
6.5.2 Funksie van Q (1)
6.5.3 Halfreaksie wat by die katode plaasvind (2)
6.5.4 Selnotasie van hierdie sel (3)
6.6 Bereken die aanvanklike emk van hierdie sel. (4)
6.7 Hoe sal die byvoeging van gekonsentreerde suur by halfsel A die antwoord op VRAAG 6.6 beïnvloed?
Kies uit VERHOOG, VERLAAG of BLY DIESELFDE. (1)
[18]
VRAAG 7
7.1 'n Nikkel (Ni)-staaf word in 'n beker geplaas wat 'n silwernitraatoplossing, AgNO3(aq), bevat en 'n
reaksie vind plaas.
Skryf neer die:
7.1.1 NAAM of FORMULE van die elektroliet (1)
7.1.2 Oksidasie-halfreaksie wat plaasvind (2)
7.1.3 Gebalanseerde vergelyking vir die netto
Nikkel (Ni)-staaf (algehele) redoksreaksie wat plaasvind (3)
AgNO3(aq)

7.2 'n Galvaniese sel word nou opgestel deur 'n nikkelhalfsel en 'n silwerhalfsel te gebruik.
V
Ag Ni
Ag+(aq) Ni2+(aq)
7.2.1 Watter elektrode (Ni of Ag) moet aan die negatiewe terminaal van die voltmeter geskakel
word? Gee 'n rede vir die antwoord. (2)
7.2.2 Skryf die selnotasie vir die galvaniese sel hierbo neer. (3)
7.2.3 Bereken die aanvanklike lesing op die voltmeter indien die sel onder standaardtoestande
funksioneer. (4)
7.2.4 Hoe sal die voltmeterlesing in VRAAG 7.2.3 beïnvloed word indien die konsentrasie van
die silwer-ione verhoog word? Kies uit VERHOOG, VERLAAG of BLY DIESELFDE. (1)
[16]
QUESTION 8
Die elektrochemiese sel wat deur die selnotasie hieronder voorgestel word, word gebruik om die
verwantskap tussen die konsentrasie van X2+(aq) en die emk van die sel te ondersoek. Die konsentrasie
van Zn2+(aq) en die temperatuur word by standaardtoestande gehou.
Zn(s) | Zn2+(aq) || X2+(aq) | X(s)
Die grafiek toon die resultate wat verkry is.

8.1 Vir hierdie ondersoek, skryf neer die
8.1.2 Naam van 'n instrument wat nodig is om
die emk van die sel te meet (1)
8.1.3 Naam van die komponent van die sel
wat elektriese neutraliteit verseker (1)
8.1.4 Waardes van TWEE standaardtoestande
wat nodig is om te verseker dat die
standaard-emk verkry word (2)
8.2 Skryf die gevolgtrekking neer wat uit die
resultate gemaak kan word. (2)
8.3 Identifiseer elektrode X met behulp van 'n
berekening. (5)
8.4 Skryf die algehele (netto) selreaksie neer wat plaasvind wanneer hierdie sel in werking is. (3)
[15]

VRAAG 9
In die elektrochemiese sel wat hieronder getoon word, word 'n aluminium-elektrode en 'n ander metaal-
elektrode, Y, gebruik.
9.1 Skryf neer die:
V 9.1.1 Naam van komponent Q (1)
9.1.2 Soort elektrochemiese sel wat hierbo
voorgestel word (1)
Q Daar word gevind dat die massa van die aluminium-
Aℓ Y elektrode toeneem terwyl die sel in werking is.
9.2 Hoe sal ELK van die volgende verander terwyl die
sel in werking is? Kies uit VERHOOG, VERLAAG
of BLY DIESELFDE.
9.2.1 Die konsentrasie van Aℓ3+(aq) (1)
9.2.2 Die konsentrasie van Y2+(aq) (1)
Aℓ (aq)
3+ Y (aq)
2+ 9.3 Skryf neer die halfreaksie wat by elektrode Y
plaasvind (2)
9.4 Skryf neer die selnotasie van die sel (3)
9.5 Die aanvanklike emk van hierdie sel wat onder standaardtoestande gemeet is, is 0,7 V.
Identifiseer metaal Y met behulp van 'n berekening. (5)
[14]
VRAAG 10
10.1 Leerders stel 'n galvaniese sel op en meet die emk daarvan onder standaardtoestande.
10.1.1 Skryf die naam van komponent Y

neer. (1)
10.1.2 Is Aℓ die ANODE of die KATODE? (1)
10.1.3 Skryf die algehele (netto) selreaksie
neer wat in hierdie sel plaasvind
wanneer dit in werking is. (3)
10.1.4 Bereken die aanvanklike emk van
hierdie sel. (4)
10.2 Oorweeg die halfselle, P, Q en R, wat in die tabel hieronder voorgestel word.
HALFSEL P HALFSEL Q HALFSEL R
Zn | Zn (aq)
2+ Cℓ | Cℓ (aq)
- Cu | Cu2+(aq)
Verskillende kombinasies van die halfselle hierbo word vergelyk om die hoogste emk te bepaal
wat onder standaardtoestande gelewer word.
10.2.1 Skryf die NAAM van 'n geskikte elektrode vir halfsel Q neer. (1)
10.2.2 Noem die standaardtoestande waaronder die halfselle moet funksioneer om 'n
regverdige vergelyking te verseker. (2)
10.2.2 Skryf die NAAM of FORMULE neer van die sterkste reduseermiddel in die halfselle. (1)
10.2.4 Watter kombinasie halfselle sal die hoogste emk lewer? Kies uit PR, PQ of QR. (GEEN
berekening word verlang NIE.) (1)
[14]
VRAAG 11
11.1 'n Groep leerders gebruik die reaksie hieronder om 'n elektrochemiese sel op te stel.
Sn2+(aq) + 2Ag+(aq) → 2Ag(s) + Sn4+(aq)
11.1.1 Definieer 'n reduseermiddel ten opsigte van elektronoordrag. (2)
11.1.2 Noem 'n stof wat as elektrode in die anode-halfsel gebruik moet word. (1)
11.1.3 Skryf die NAAM of FORMULE van die reduseermiddel neer. (1)
11.1.4 Skryf die selnotasie van die sel neer. (3)
11.1.5 Bereken die aanvanklike emk van hierdie sel onder standaardtoestande. (4)
11.2 In 'n aparte eksperiment plaas die
leerders magnesiumlint in 'n beker wat
'n blou koper(II)sulfaat-oplossing bevat.
Na 'n rukkie word die oplossing kleurloos.
11.2.1 Noem EEN waarneembare
verandering in die beker, behalwe
vir 'n kleurverandering van die
oplossing,wat die leerders kan maak. (1)
11.2.2 Verwys na die relatiewe sterktes van oksideermiddels of reduseermiddels om te verduidelik
waarom die oplossing kleurloos word. (3)
[15]
VRAAG 12
12.1 Beskou die elektrochemiese sel voorgestel deur die selnotasie hieronder, waar X 'n onbekende
metaal is: Pt(s) | Fe2+(aq), Fe3+(aq) || X+(aq) | X(s)
Daar is gevind dat die selpotensiaal van hierdie sel 0,03 V is.
12.1.1 Skryf die soort elektrochemiese sel, wat hierbo voorgestel word, neer. (1)
12.1.2 Wat stel die enkellyn (|) in die selnotasie hierbo voor? (1)
12.1.3 Skryf die halfreaksie neer wat by die anode in die sel hierbo plaasvind. (2)
12.1.4 Identifiseer X met behulp van 'n berekening. (5)
12.2 'n Pt(s) | Fe2+(aq), Fe3+(aq)-halfsel word aan 'n Cu(s) | Cu2+(aq)-halfsel verbind. Skryf neer die:
12.2.1 Chemiese simbool vir die elektrode in die katodehalfsel (1)
12.2.2 NAAM van die oksideermiddel (1)
12.2.3 Algehele selreaksie wat in hierdie sel plaasvind (3)
[14]
VRAAG 13
13.1 Korrosie is 'n redoksreaksie wat in die teenwoordigheid van suurstof en water plaasvind. Roes is
die korrosie van yster wat tot die vorming van yster(III)-ione lei.
13.1.1 Definieer oksidasie in terme van elektronoordrag. (2)
'n Skoongemaakte koperstaaf en 'n skoongemaakte ysterspyker word
in 'n beker geplaas, wat water by 25°C bevat, soos getoon. Na 'n
rukkie is waargeneem dat die ysterspyker met roes bedek is. Die
koperstaaf het geen sigbare tekens van korrosie getoon nie.
13.1.2 Skryf die halfreaksie vir die ysterspyker neer. (2)
13.1.3 Tree yster as REDUSEERMIDDEL of OKSIDEERMIDDEL
in die beker op? (1)
13.1.4 Verduidelik die waarneming hierbo deur na die Tabel van
Standaard-reduksiepotensiale te verwys. (3)
Om roes van 'n ondergrondse ysterpyp te voorkom,

word die pyp aan 'n metaal (Q) verbind wat maklik roes.
13.1.5 Jy kry twee metale, Zn en Cu, om as metaal Q

te gebruik. Watter metaal sal die geskikste
wees? Gee 'n rede vir die antwoord. (2)
13.2 'n Galvaniese sel word opgestel deur 'n Fe | Fe3+-halfsel en 'n Cu | Cu2+-halfsel te gebruik.
13.2.1 Skryf die algehele (netto) selreaksie neer wat plaasvind wanneer die sel in werking is. (3)
13.2.2 Bereken die selpotensiaal van hierdie sel onder standaard-toestande. (4)
[17]
VRAAG 14
Die elektrochemiese sel hieronder funksioneer onder standaardtoestande.
V
chloorgas Q
Cr(s)
platinum
1 mol·dm-3 Cℓ‒(aq) Cr3+(aq)
Halfsel A Halfsel B
14.1 Gee 'n rede waarom platinum as die elektrode in halfsel A gebruik word. (1)
14.2.1 Energie-omskakeling wat in hierdie sel plaasvind (1)
14.2.3 Selnotasie vir hierdie sel (3)
14.3 Bereken die aanvanklike emk van hierdie sel. (4)

14.4 Silwerchloried is 'n onoplosbare sout. Wat sal die invloed op die selpotensiaal wees indien 'n klein
hoeveelheid silwernitraatoplossing, AgNO3(aq), by halfsel A gevoeg word? Kies uit VERHOOG,
VERLAAG of BLY DIESELFDE. (2)
[13]
VRAAG 15
'n Standaard elektrochemiese sel word opgestel deur twee standaardhalfselle te gebruik, soos in die diagram
hieronder getoon.
V
Cℓ2(g) Q
platinum
Cℓ‒(aq) X2+(aq)
15.1 Noem die energie-omsetting wat in hierdie sel plaasvind. (1)

15.2 Wat is die funksie van komponent Q? (1)
X is 'n metaal. 'n Voltmeter wat oor die sel verbind is, registreer aanvanklik 1,49 V.
15.3 Gebruik 'n berekening om metaal X te identifiseer. (5)
15.4 Skryf die NAAM of FORMULE van die reduseermiddel neer. (1)
15.5 Nadat die sel vir verskeie ure gebruik is, verander die lesing op die voltmeter na NUL.
15.5.1 Gee 'n rede vir hierdie lesing deur te verwys na die tempo's van oksidasie- en
reduksiehalfreaksies wat in die sel plaasvind. (1)
'n Silwernitraatoplossing, AgNO3(aq), word NOU by die chloorhalfsel gevoeg en 'n neerslag vorm.
15.5.2 Hoe sal die lesing op die voltmeter beïnvloed word?
(Kies uit TOENEEM, AFNEEM of BLY DIESELFDE) (1)
15.5.3 Gebruik Le Chatelier se beginsel om die antwoord op VRAAG 15.5.2 te verduidelik. (2)
[12]
VRAAG 16
Die elektrochemiese sel wat geïllustreer
word, is onder standaardtoestande opgestel.
8.1 Komponent X voltooi die stroombaan
in die sel. Noem EEN ander funksie
van komponent X. (1)
8.2 Definieer die term anode. (2)
8.3 Identifiseer die anode in die sel. (1)
8.4 Skryf neer die:
8.4.1 Reduksiehalfreaksie wat in
hierdie sel plaasvind (2)
8.4.2 NAAM of FORMULE van die
reduseermiddel in hierdie sel
(1)
8.5 Bereken die aanvanklike voltmeterlesing van hierdie sel onder standaardtoestande. (4)
8.6 Die Mg|Mg2+-halfsel word nou deur 'n Cu|Cu2+-halfsel vervang. Daar word gevind dat die rigting
van elektronvloei verander. Verduidelik volledig waarom daar 'n verandering in die rigting van
elektronvloei is deur na die relatiewe sterktes van die betrokke reduseermiddels te verwys. (3)
[14]

ELEKTROLITIESE SELLE
VRAAG 1
Die vereenvoudigde diagramme hieronder stel twee elektrochemiese selle, A en B, voor. 'n Gekonsentreerde
koper(II)chloriedoplossing word in beide selle as elektroliet gebruik.
ELEKTROCHEMIESE SEL A ELEKTROCHEMIESE SEL B
P Q R T
Koolstof Koolstof
Koper Koper
Gekonsentreerde CuCℓ2(aq) Gekonsentreerde CuCℓ2(aq)

1.1 Is A en B ELEKTROLITIESE of GALVANIESE selle? (1)
1.2 Watter van die elektrodes (P, Q, R of T) sal 'n massatoename toon? Skryf 'n halfreaksie neer om
die antwoord te motiveer. (4)
1.3 Skryf die NAAM of FORMULE neer van die produk wat gevorm word by:
1.3.1 Elektrode P (1)
1.3.2 Elektrode R (1)
1.4 Verduidelik die antwoord op VRAAG 1.3.2 volledig deur na die relatiewe sterktes van die
betrokke reduseermiddels, te verwys. (3)
[10]
VRAAG 2
Die apparaat hieronder word gebruik om die elektrolise van 'n gekonsentreerde natriumchloriedoplossing te
demonstreer. Beide elektrodes is van koolstof gemaak. 'n Paar druppels universele indikator word by die
elektroliet gevoeg. Die vergelyking vir die netto selreaksie is:
2NaCℓ(aq) + 2H2O(ℓ) → Cℓ2(g) + H2(g) + 2NaOH(aq)
Kragbron Aanvanklik het die oplossing 'n groen kleur.
Universele indikator word rooi in suur oplossings en
pers in alkaliese oplossings.
Elektrode Y Elektrode X 2.1 Definieer die term elektroliet. (2)
NaCℓ(aq) en Wanneer die kragbron aangeskakel word, verander

universele die kleur van die elektroliet rondom elektrode Y van
indikator groen na pers.
2.2 Skryf neer die halfreaksie wat by
elektrode Y plaasvind. (2)
2.3 Skryf neer die NAAM of FORMULE van die gas wat by elektrode X vrygestel is. (1)
2.4 Verwys na die Tabel van Standaard-reduksiepotensiale om te verduidelik hoekom waterstofgas,
en nie natrium nie, by die katode van hierdie sel gevorm word. (2)
[7]
VRAAG 3
Die diagram hieronder toon 'n vereenvoudigde elektrolitiese sel wat gebruik kan word om 'n plastiekring met
nikkel te elektroplateer. Voor elektroplatering word die ring met 'n grafietlagie bedek.
3.1 Definieer die term elektroliet. (2)
Battery 3.2 Gee EEN rede waarom die plastiekring
voor elektroplatering met grafiet bedek
moet word. (1)
3.3 Skryf die halfreaksie neer wat by die
plastiekring plaasvind. (2)
3.4 Skryf die NAAM of FORMULE neer
Plastiekring Nikkel van die reduseermiddel in die sel.
bedek met elektrode Gee 'n rede vir die antwoord. (2)
grafiet NiSO4(aq)
3.5 Watter elektrode, die RING of NIKKEL,
is die katode? Gee 'n rede vir die
antwoord. (2)

Die nikkel-elektrode word nou met 'n koolstofstafie vervang.

3.6 Hoe sal die konsentrasie van die elektroliet tydens elektroplatering verander? Skryf slegs
VERMEERDER, VERMINDER of GEEN VERANDERING NIE neer. Gee 'n rede vir die antwoord. (2)
[11]
VRAAG 4
Die vereenvoudigde diagram hieronder stel 'n elektrochemiese sel voor wat vir die suiwering van koper
gebruik word.
4.1 Definieer die term elektrolise. (2) GS-bron
4.2 Gee 'n rede waarom 'n gelykstroom
(GS)-bron in hierdie eksperiment
gebruik word. (1)
4.3 Skryf die halfreaksie neer wat by
elektrode A plaasvind. (2) Elektrode A
4.4 As gevolg van klein hoeveelhede
sinkonsuiwerhede in die onsuiwer Elektrode B
koper, word die elektroliet met Zn2+- (onsuiwer koper)
ione gekontamineer. Verwys na die Elektroliet
aangehegte Tabel van Standaard-
reduksiepotensiale om te verduidelik waarom die Zn2+-ione nie die suiwerheid van die koper wat
tydens hierdie proses verkry word, sal beïnvloed nie (3)
4.5 Na afloop van die suiwering van die onsuiwer koper, is gevind dat 2,85 x 10 -2 mol koper gevorm het.
Die aanvanklike massa van elektrode B was 2,0 g. Bereken die persentasie koper wat aanvanklik in
elektrode B teenwoordig was. (4)
[12]
VRAAG 5
Die elektrochemiese sel getoon word opgestel om die suiwering van koper te demonstreer. Die grafieke
hieronder toon die verandering in massa van die elektrodes terwyl die sel in werking is.
P
Massa (g)
B A
Q
Koper(II)chloried-
oplossing
Tyd (min.)
5.1 Skryf die tipe elektrochemiese sel neer wat hierbo geïllustreer word. (1)
5.2 Definieer 'n reduseermiddel in terme van elektronoordrag. (2)
5.3 Watter grafiek stel die verandering in massa van elektrode A voor? (1)
5.4 Skryf die halfreaksie wat by elektrode A plaasvind, neer. (2)
5.5 Elektrode A en B word nou met grafiet-elektrodes vervang. Daar word waargeneem dat chloorgas
(Cℓ2) by een van die elektrodes vrygestel word. By watter elektrode (A of B) word chloorgas
gevorm? Verduidelik volledig hoe dit gevorm word. (3)
[9]
VRAAG 6
Die diagram hieronder toon 'n elektrochemiese sel wat gebruik word om koper te suiwer. 'n Oplossing wat
elektrisiteit gelei, word in die sel gebruik.
6.1 Skryf neer:
6.1.1 EEN woord vir die onderstreepte frase hierbo (1)
6.1.2 Die soort elektrochemiese sel wat hierbo geïllustreer
A B word (1)
6.2 In watter rigting (van A na B of van B na A) sal elektrone in
die eksterne stroombaan vloei? (1)
6.3 Watter elektrode (A of B) is die:
6.3.1 Katode (1)
6.3.2 Onsuiwer koper (1)
6.4 Hoe sal die massa van elektrode A verander soos wat die reaksie verloop? Kies uit VERHOOG,
VERLAAG of BLY DIESELFDE. Gee 'n rede vir die antwoord. (2)
[7]

VRAAG 7
In die elektrochemiese sel hieronder word koolstofelektrodes gebruik tydens die elektrolise van 'n
gekonsentreerde natriumchloriedoplossing. Die gebalanseerde vergelyking vir die netto (algehele)
selreaksie is: 2H2O(ℓ) + 2Cℓ ─(aq) → Cℓ2(g) + H2(g) + 2OH─(aq)
Gas X Gas Y
Elektrode P Elektrode Q
Gekonsentreerde NaCℓ(aq)
7.1 Is die reaksie EKSOTERMIES of ENDOTERMIES? (1)

7.2 Is elektrode P die ANODE of die KATODE? Gee 'n rede vir die antwoord. (2)
7.3 Skryf neer die NAAM of FORMULE neer van:
7.3.1 Gas X (1)
7.3.2 Gas Y (1)
7.4 Skryf die reduksie-halfreaksie neer. (2)
7.5 Is die oplossing in die sel SUUR of ALKALIES (BASIES) na voltooiing van die reaksie?
[9]
VRAAG 8
Die vereenvoudigde diagram hieronder stel 'n sel voor wat gebruik word om 'n ystermedalje met 'n dun lagie
goud te elektroplateer.
8.1 Is dit 'n ELEKTROLITIESE of 'n GALVANIESE SEL? (1)
8.2 Watter elektrode, P of die Medalje, is die anode? (1)
8.3 Skryf neer die:
8.3.1 Halfreaksie wat by elektrode P plaasvind (2)
8.3.2 Oksidasiegetal van goud (Au) in die elektroliet (1)
8.3.3 Energieverandering wat in hierdie sel plaasvind (1)
8.3.4 Sigbare verandering wat op elektrode P plaasvind
nadat die sel vir 'n rukkie in werking is (1)
8.4 Behalwe om voorkoms te verbeter, noem EEN ander rede
waarom die medalje geëlektroplateer word. (1)
8.5 Noem EEN van die twee moontlike veranderinge wat aan die sel hierbo gemaak moet word om
die medalje met silwer, in plaas van goud, te elektroplateer. (1)
[9]
VRAAG 9
Die vereenvoudigde diagram hieronder toon 'n elektrolitiese sel wat in die industriële ekstrahering van
aluminium (Aℓ) uit aluminiumoksied by temperature so hoog as 1 000 °C gebruik word. Elektrode X is 'n
koolstofstaaf. Die selreaksie wat plaasvind, is
soos volg:
2Aℓ2O3(ℓ) → 4Aℓ(ℓ) + 3O2(g)
Elektrode X
9.1 Skryf die naam van die erts neer wat as
bron van aluminiumoksied gebruik word. (1)
9.2 Watter halfreaksie (OKSIDASIE of
REDUKSIE) vind by elektrode X plaas? (1)
Koolstof- 9.3 Wat is die funksie van die krioliet? (1)
gevoerde Gesmelte Aℓ 2O3 opgelos 9.4 Skryf die reduksiehalfreaksie neer. (2)
yster in krioliet 9.5 Skryf 'n gebalanseerde vergelyking neer
Gesmelte wat toon waarom die koolstofstaaf, X,
Aℓ gereeld vervang moet word. (3)
[8]

VRAAG 10
Die vereenvoudigde diagram stel 'n elektrochemiese sel voor wat tydens die
suiwering van koper gebruik word. Een van die elektrodes bestaan uit onsuiwer
koper.
10.1 Watter soort kragbron, WS of GS, word gebruik om die reaksie in
hierdie sel aan te dryf? (1)
10.2 Wanneer 'n elektriese stroom deur die CuCℓ2(aq) vloei, neem die
massa van elektrode P toe. Is elektrode P die KATODE of die ANODE?
Skryf die relevante halfreaksie neer om die antwoord te ondersteun. (3)
10.3 Die onsuiwer koper bevat sink-onsuiwerhede wat na sink-ione geoksi-
deer word. Verwys na die relatiewe sterktes van oksideer middels om
te verduidelik waarom die sink-ione nie die gehalte van die suiwer
koper wat in hierdie sel gelewer word, sal beïnvloed nie. (3)
10.4 Elektrode P en Q word nou deur koolstofelektrodes vervang.
10.4.1 Wat sal by elektrode Q waargeneem word? (1)
10.4.2 Hoe sal die konsentrasie van die elektroliet verander soos wat die reaksie verloop? Kies uit
VERHOOG, VERLAAG of BLY DIESELFDE. (1)
[9]
VRAAG 11
Die grafiek verteenwoordig die massaveranderinge wat by
elektrode A en elektrode B in 'n elektrolitiese sel tydens die
suiwering van koper plaasvind.
11.1 Definieer elektrolise. (2)
11.2 Watter grafiek, A of B, verteenwoordig die massa-
verandering van die anode tydens elektrolise? (1)
11.3 Skryf die vergelyking van die halfreaksie neer wat by die
katode van hierdie sel plaasvind. (2)
11.4 Gebruik die inligting in die grafiek en bereken die
persentasie suiwerheid van die onsuiwer koper. (4)
[9]
VRAAG 12
Die diagram toon 'n elektrolitiese sel wat gebruik word
om 'n ysterstaaf met KOPER te elektroplateer.
Oplossing X is 'n onbekende NITRAAT.
12.1 Oplossings, soos oplossing X, word altyd in
elektrochemiese selle gebruik.
12.1.1 Skryf die algemene term neer wat
gebruik word om hierdie oplossings
te beskryf. (1)
12.1.2 Wat is die funksie van hierdie
oplossings in elektrochemiese selle? (1)
12.2 Skryf die FORMULE van oplossing X neer. (1)
12.3 Watter elektrode (A of YSTERSTAAF) is die negatiewe elektrode? Gee 'n rede. (2)
12.4 Skryf die halfreaksie neer wat by elektrode A plaasvind. (2)
12.5 Elektrode A word nou deur 'n silwerstaaf vervang sonder om enige ander veranderinge aan die
sel te maak. Na 'n rukkie word gevind dat TWEE metaalione in die oplossing teenwoordig is.
12.5.1 Noem die TWEE metaalione wat in die oplossing teenwoordig is. (2)
12.5.2 Verwys na die relatiewe sterkte van oksideermiddels om te verduidelik watter EEN van
die ione verkieslik by die plateringsproses betrokke sal wees. (2)
[11]
VRAAG 13
Die elektrolitiese sel word opgestel om suiwer koper uit 'n stuk
onsuiwer koper te verkry. Die onsuiwer koper bevat ander
metale, soos platinum, yster, kobalt, silwer en nikkel. Die
selpotensiaal van die kragbron word aangepas sodat slegs
koper op elektrode B neerslaan.
13.1 Definieer 'n elektrolitiese sel. (2)
13.2 Skryf die FORMULE van 'n geskikte elektroliet vir
hierdie sel neer. (1)
13.3 Watter elektrode (A of B) is die katode? Skryf die
relevante halfreaksie neer wat by hierdie elektrode
plaasvind. (3)

13.4 Slyk vorm onder een van die elektrodes terwyl die sel hierbo in werking is. Watter van die metale,
PLATINUM, YSTER, KOBALT, SILWER of NIKKEL, sal in die slyk teenwoordig wees? (2)
[8]
VRAAG 14
Die diagramme hieronder stel twee elektrochemiese selle voor. P, Q, X en Y is koolstofelektrodes.
SelA Sel B
GS-bron
P Q X Y
Gekonsentreerde Gekonsentreerde
NaCℓ(aq) CuCℓ2(aq)
Wanneer sel B in werking is, verhoog die massa van elektrode X.

14.1 Watter tipe elektrochemiese sel, GALVANIES of ELEKTROLITIES, word hierbo voorgestel? (1)
14.2 Skryf die halfreaksie neer wat by elektrode Q plaasvind. (2)
14.3 Die produkte wat in die twee selle gevorm word, word vergelyk.
14.3.1 Noem EEN stof wat in BEIDE selle gevorm word. (1)
14.3.2 Skryf die LETTERS neer van die TWEE elektrodes waar hierdie produk gevorm word.
Kies uit P, Q, X en Y. (2)
14.4 Is elektrode X die KATODE of die ANODE? Gee 'n rede vir die antwoord. (2)
14.5 Skryf die netto (algehele) selreaksie neer wat in sel B plaasvind. (3)
[11]
VRAAG 15
Chloor word in die nywerheid berei deur die elektrolise van 'n gekonsentreerde natriumchloriedoplossing,
NaCℓ(aq). Die gebalanseerde vergelyking vir die netto (algehele) selreaksie is soos volg:
2NaCℓ(aq) + 2H2O(ℓ) → H2(g) + 2NaOH(aq) + Cℓ2(g)
15.1 Definieer die term elektrolise. (2)
15.2 Vir die reaksie hierbo, skryf neer die:
15.2.2 NAAM of FORMULE van die oksideermiddel (1)
15.3 Verwys na die Tabel van Standaardreduksie-potensiale om te verduidelik waarom natriumione
nie tydens hierdie proses gereduseer word nie. (3)
[8]
VRAAG 16
Die vereenvoudigde diagram stel
'n elektrolitiese sel voor wat gebruik word om
'n koper(Cu)muntstuk met silwer (Ag) te
elektroplateer.
16.1 Definieer die term elektrolise. (2)
16.2 Watter komponent in die diagram
dui aan dat dit 'n elektrolitiese
sel is? (1)
16.3 Skryf die NAAM of FORMULE
van die elektroliet neer. (1)
16.4 Hoe sal die konsentrasie van die elektroliet tydens elektroplatering verander? Kies uit TOENEEM,
AFNEEM of BLY DIESELFDE. Gee 'n rede vir die antwoord. (2)
16.5 Skryf die gebalanseerde vergelyking van die halfreaksie neer wat by die silwer-elektrode plaasvind. (2)
[8]

ANTWOORDE OP VRAE
ORGANIESE MOLEKULE: NOMENKLATUUR
VRAAG 1
1.1.1 B  (1)
1.1.2 E  (1)
1.1.3 F  (1)
1.2.1 2-bromo-3-chloro-4-metielpentaan  (3)
1.2.2 Eteen  (1)
1.3.1 H
H C H
H H H H H

H C C C C C C H
H H H H
H C H H C H
H H (2)
1.3.2 
H H H O H
H C C C C C H 
H H H H (2)
1.4.1 Verbindings met dieselfde molekulêre formule  maar VESKILLENDE funksionele groepe.  (2)
1.4.2 B&F (1)
[14]
VRAAG 2
2.1.1 Karboksielgroep  (1)
2.1.2 Ketone  (1)
2.1.3 Addisie  (1)
2.2.1 Eteen  (1)
2.2.2 4-metielheksan-3-oon  (2)
2.2.3 4-etiel-2,2-dimetielheksaan  (2)
2.3 Koolstofdioksied / CO2  EN water/H2O  (2)
2.4.1
H
H C H
H H O

H C C C C O H 
H H H (2)
2.4.2 H H H H H

H C C C C H  OF H C C C C
H H H H H H H H
(2)
2.5.1 E (1)
2.5.2 Substitusie / halogenasie / brominasie  (1)
2.5.3 H Br  Br H
H C C C C H 
H H H H (2)
[18]
VRAAG 3
3.1.1 B  (1)
3.1.2 E  (1)
3.1.3 A  (1)

3.2.1 4-chloro-2,5-dimetielheptaan  (3)

3.2.2 2-metielpropan-1-ol  (2)
3.2.3 O
C C C  (1)
3.3.1 Verbindings met dieselfde molekulêre formule  maar verskillende POSISIES van funksionele
groep / sykettings / substituente op hoofketting.  (2)
3.3.2 But-1-een  EN but-2-een  (4)
3.3.3 H
H C H H
 
H C C C H
H H (2)
3.4.1 Kraking / eliminasie  (1)
3.4.2 Eteen  (1)
3.4.3 C4H10  (1)
3.4.4 Poli-eteen  H H
C C
H H n
(3)
[23]
VRAAG 4
4.1.1 B  (1)
4.1.2 O 
C H (1)
4.1.3 CnH2n-2  (1)
4.1.4 4-etiel-5-metielhept-2-yn / 4-etiel-5-metiel-2-heptyn  (3)
4.1.5 Butan-2-oon / 2-butanoon  (2)
4.2.1 Alkane  (1)
4.2.2 2-metielpropaan  OF metielpropaan 
H
H C H
H H

H C C C H
H H H (4)
4.2.3 Ketting  (1)
4.3.1 Haloalkane / Alkielhaliede  (1)
4.3.2 Substitusie / halogenasie / brominasie  (1)
[16]
VRAAG 5
5.1.1 Ketone  (1)
5.1.2 3,5-dichloro-4-metieloktaan  (3)
5.1.3 H
H C H
H H

H C C C H
H O H
(2)
H
5.2.1 Dien as katalisator. / Verhoog die reaksietempo. / Dien as dehidreermiddel.  (1)
5.2.2 Water / H2O (1)
5.2.3 mol C : mol H : mol O = : 
= 3,33 : 6,67 : 3,33
=1 : 2 : 1
Empiriese formule: CH2O  (5)
5.2.4 M(CH2O) = 30 g·mol-1

Formule-eenhede = =2
Molekulêre formule: C2H4O2 (3)
5.2.5 O

H C H (2)
5.2.6 Methiel metanoaat  (2)
[19]
VRAAG 6
6.1.1 E  (1)
6.1.2 C  (1)
6.1.3 D  (1)
6.2.1 Pent-2-yn OF 2-pentyn (2)
6.2.2 H H

H C C C C H 
H H H
H C H
H (2)
6.2.3 2-metielbut-1-een  OF 3-metielbut-1-een (3)

6.3.1 Esters  (1)
6.3.2 Swawelsuur / H2SO4  (1)
6.3.3 Metiel propanoaat  (2)
[14]
VRAAG 7
7.1.1 A OF D  (1)
7.1.2 B  (1)
7.1.3 E  (1)
7.1.4 D  (1)
7.2.1 H

H C H
H H H H
H C C C C C H 

H H Br Br H (3)
7.2.2 H O

H C C O H 
H
(2)
7.2.3 H H

C C
H H
(2)
7.3.1 Waterstofgas  (1)
7.3.2 Addisie / Hidrogenasie  (1)
[13]
VRAAG 8
8.1 'n Binding of 'n atoom of 'n groep atome  wat die fisiese en chemiese eienskappe van 'n groep
organiese verbindings bepaal.  (2)
8.2.1 O
C H  (1)
8.2.2 Karboksiel(groep)  (1)

8.3.1 Ketone  (1)

8.3.2 H H O H H H

H C C C C C C H 
H H H
H C H H C H

H H (3)
8.4.1 5-bromo-4-etiel-2,2-dimetielheksaan  (3)
8.4.2 4-metielpent-2-yne  / 4-methyl-2-pentyne (2)
[13]
VRAAG 9
9.1.1 B  (1)
9.1.2 D  OF E (1)
9.1.3 F  (1)
9.2.1 Butanaal  (1)
9.2.2 2,3,3-trimetielbut-1-een  OF 2,3,3-trimetiel-1-buteen (3)
9.3 H H O H

H C C C C H
H H H (2)
9.4.1 Esterifikasie/Verestering/Kondensasie (1)
9.4.2 Propan-1-ol  (1)
9.4.3
H H H O

H C C C C O H 
H H H
(3)
9.4.4 Propiel  butanoaat  (2)
[16]
VRAAG 10
10.1.1 Esters  (1)
10.1.2 Etiel  butanoaat  (2)
10.1.3 Butanoësuur  (1)
10.1.4 H H H O
H H

H C C C C C C O H
H H H H H (2)
10.2 H H H O H

H C C C C C H 
H H H
H C H
H  (3)
10.3.1 CnH2n-2  (1)
10.3.2 5-etiel-2,6-dimetielhept-3-yn  OF 5-etiel-2,6-dimetiel-3-heptyn (3)
[13]
VRAAG 11
11.1.1 A  (1)
11.1.2 B  (1)
11.1.3 D  (1)
11.1.4 D  (1)
11.2.1 Butanaal  (1)
11.2.2 5-etiel-6,6-dimetieloktan-3-ol  OF 5-etiel-6,6-dimetiel-3-oktanol (4)
11.3 Verbindings met dieselfde molekulêre formule,  maar verskillende posisies van die
syketting/substituente/funksionele groepe op die stamketting.  (2)

11.4.1 H
H H O H
H C C C C H 
H H H H
(2)
11.4.2 H O H H

H C C C C H
H H H
(2)
11.4.3 O
H H

H C C C O H
H H
(2)
[17]
VRAAG 12
12.1.1 A  (1)
12.1.2 D  (1)
12.1.3 B  (1)
12.1.4 E  (1)
12.1.5 B  (1)
12.2.1 H
H O H H O

 OF C O C H
H C O C C H H C
H H H H (2)
12.2.2 Metieletanoaat  OF etielmetanoaat  (2)
12.3.1 'n Groot molekuul wat uit kleiner monomeer-eenhede bestaan wat kovalent aan mekaar in 'n
herhalende patroon gebind is.  (2)
12.3.2 Poli-eteen  (1)
12.3.3
H H H H
n C C C C
H H H H

n (3)
12.4 Hydrolise/Substitusie  (1)
12.5 Gebruik gekonsentreerde sterk basis/NaOH/KOH/LiOH 
Verhit sterk  (2)
[18]
VRAAG 13
13.1 ENIGE EEN:
• Alkohol/etanol is vlambaar/vat maklik vlam. 
• Om dit eweredig te verhit. (1)
13.2.1 Esterifikasie/verestering/kondensasie  (1)
13.2.2 H2SO4  (1)
13.2.3 Esters  (1)
13.3 M( ester )
=
144 = 2
M(C 4H8 O) 72 
 2 x C4H8O = C8H16O2  (2)
13.4 Etielheksanoaat  (2)
13.5 H H H H H O

H C C C C C C O H 
H H H H H (2)
[10]
VRAAG 14
14.1 Onversadigd 
C het 'n trippelbinding/meervoudige binding.  (2)
14.2.1 D  (1)
14.2.2 B  (1)
14.2.3 C  (1)
14.2.4 E  (1)
14.3.1 C C  (1)
14.3.2 H H H H O H H

H C C C C O C C C H 
H H H H H H
(2)
14.3.3 H

H C H
H H
H C C C H 
H H H
(2)
14.4.1 2,3-dibromo-5-metileheptaan  (3)
14.4.2 2C4H10 + 13O2   8CO2 + 10H2O  Bal  (3)
[17]
VRAAG 15
15.1.1 CnH2n - 2  (1)
15.1.2
H

H C H
H H

H C C C C C H 
H H
H C H
H (3)
15.2.1 Verbindings met dieselfde molekulêre formule,  maar verskillende posisies van die syketting/
substituente/funksionele groepe op die stamketting.  (2)
15.2.2 Pentan-3-oon/3-pentanoon  (2)
15.2.3 H H H H O

H C C C C C H
H H H H
(2)
15.3.1 Tersire alkohol 
Die C-atoom wat aan die funksionele groep/-OH gebind is, is aan drie ander C-atome gebind.  (2)
15.3.2 2-metielbutan-2-ol/2-metiel-2-butanol  (2)
15.3.3 2-metielbut-2- een/2-metiel-2-buteen  (2)
[16]

VRAAG 16
16.1.1 Ketone  (1)
16.1.2 Pentanaal  (2)
16.2.1 5-bromo-2,3-dimetielheksaan ✓✓✓ (3)
16.2.2 H H H


H C C C C C H
H H
H C H
H (2)
16.3.1 Die C-atoom wat aan die hidroksielgroep gebind is, is aan slegs een ander
C-atoom gebind ✓✓.(2 or 0)
OF
Die hidroksielgroep/funksionele groep is gebind aan 'n C-atoom wat aan twee waterstofatome
gebind is. (2 of 0)
OF
Die hidroksielgroep/funksionele groep/-OH aan 'n primêre C-atoom gebind / die eerste C-
atoom gebind (2 of 0)
OF
|
Die funksionele groep (─ C – OH) is aan slegs een ander C-atoom gebind.
| (2)
16.3.2 Verestering/esterifikasie/kondensasie ✓ (1)
16.3.3 Butanoësuur  (1)
[12]
ORGANIESE MOLEKULE: FISIESE EIENSKAPPE

VRAAG 1
1.1 Alkane het SLEGS enkelbindings tussen C-atome.  OF Alkane het GEEN meervoudige bindings nie. (1)
1.2.1
─C─O─H
(1)
1.2.2
H
H C H
H  H
H C C C H
H H
O
H
(2)
1.3.1 Riglyne vir ondersoekende vraag:
Die afhanklike en onafhanklike veranderlikes genoem. 
Vra 'n vraag oor die verwantskap tussen die onafhanklike en afhanklike veranderlikes. 
Voorbeelde:
Hoe beïnvloed 'n toename in kettinglengte die kookpunt?
Wat is die verwantskap tussen kettinglengte en kookpunt? (2)
1.3.2 Struktuur: Die kettinglengte neem toe. 
Intermolekulêre kragte: Toename in sterkte van internmolekulêre kragte. 
Energy: Energie: Meer energie benodig om intermolekulêre kragte te oorkom. 
OF
Struktuur: Van propaan na metaan neem die kettinglengte af. 
Intermolekulêre kragte: Afname in sterkte van intermolekulêre kragte. 
Energie: Minder energie benodig om intermolekulêre kragte te oorkom.  (3)
1.4 Tussen propaanmolekule is Londonkragte. 
Tussen propan-1-ol-molekule is Londonkragte, dipool-dipoolkragte en waterstofbindings. 
Waterstofbindings is sterker as Londonkragte.  (3)
[12]
VRAAG 2
2.1 C (1)
2.2.1 Kettinglengte  (1)
2.2.2 Kookpunt  (1)
2.3 Londonkragte  (1)
2.4 Hoër as  (1)
2.5 Laer as 
• Beide verbindings D en E het watertsofbindings tussen molekule. 
• Verbinding D het een plek vir waterstofbinding terwyl verbinding E twee plekke het waar
waterstofbinding kan vorm OF dimere kan vorm. 
• Meer energie benodig om intermolekulêre kragte in verbinding E te oorkom.  (4)
[9]
VRAAG 3
3.1 Versadig 
B het SLEGS enkelbindings tussen C-atome.  OF B het GEEN meervoudige bindings nie. (2)
3.2.1 ‒ 42 °C  (1)
3.2.2 78 °C  (1)
3.3 Tussen molekule van propaan / C is Londonkragte. 
Tussen molekule van E /etanol is (Londonkragte, dipool-dipoolkragte en) waterstofbindings. 
Watestof binings is sterker as Londonkragte.  (3)
3.4 Verlaag 
Van A na D:
• Kettinglengte neem toe. 
• Sterkte van intermolekulêre kragte neem toe. 
• Meer energie benodig om intermolekulêre kagte te oorkom.  (4)
3.5 Hoër as  (1)
[12]
VRAAG 4
4.1 'n Binding / 'n atoom / 'n groep atome  wat die fisiese en chemiese eienskappe van 'n groep
organiese verbindings bepaal.  (2)
4.2.1 D / etanoësuur 
Laagste dampdruk  (2)
4.2.2 A / butaan  (1)
4.3 Tussen molekule van A / butaan is Londonkragte. 
Tussen molekule van B / propan-2-oon is dipool-dipoolkragte  tesame met Londonkragte.
Intermolekulêre kragte in A is swakker as dié in B.  (3)
4.4 Londonkragte / dipool-dipoolkragte 
OF A en B het geen waterstofbindings nie. / C en D het waterstofbindings. (1)
4.5 D het meer plekke waar waterstof bindings kan vorm as C. / D vorm dimere. 
D het sterker intermolekulêre kragte.  (2)
4.6 V(CO2) = 4V(C4H10) V(O2 reageer):
= (4)(8)  V(H2O) = 5V(C4H10) 13
= 32 cm3 = (5)(8)  V(O2) = ( ) V(C4H10)
2
= 40 cm3
13
= ( ) (8)  = 52 cm3
2
V(O2 oormaat):
V(O2) = 60 – 52 = 8 cm3
Vtot = 32 + 40 + 8 = 80 cm3  (5)

[16]
VRAAG 5
5.1 Die temperatuur waarby die dampdruk van die stof gelyk is aan atmosferiese druk.  (2)
5.2 Hoe sterker die intermolekulêre kragte, hoe hoër is die kookpunt. / Die kookpunt is eweredig aan
die sterkte van intermolekulêre kragte. 
LET WEL: NIE DIREK eweredig NIE! (1)
5.3.1 Tussen molekule van A / propaan is Londonkragte. 
Tussen molekule van B / propan-2-oon is dipool-dipoolkragte  tesame met Londonkragte.
Intermolekulêre kragte in A is swakker as in B.  (3)

5.3.2 Beide C en D: waterstofbinding 

D het twee punte vir waterstofbinding ./ D vorm dimere. 
D het sterker intermolekulêre kragte as C.  (3)
5.4 Vloeistof  (1)
[10]
VRAAG 6
6.1 Die temperatuur waarby die dampdruk van die stof gelyk is aan atmosferiese druk. (2)
6.2 Riglyne vir gevolgtrekking:
Afhanklike en onafhanklike veranderlikes korrek identifiseer. 
Verwantskap tussen afhanklike en onafhanklike veranderlikes korrek gegee. 
Voorbeelde:
• Kookpunt neem toe met toename in kettinglengte.
• Kookpunt neem af met afbame in kettinglengte.
• Kookpunt is eweredig aan kettinglengte.
LET WEL: Kookpunt is NIE DIREK eweredig aan kettinglengte NIE. (2)
6.3.1 P  (1)
6.3.2 R  (1)
6.4 Tussen alkaanmolekule is Londonkragte. 
Te same met Londonkragte en dipool-dipoolkragte, het elke alkoholmolekuul een punt vir
waterstofbinding. 
Te same met Londonkragte en dipool-dipoolkragte, het elke karboksielsuurlmolekuul twee punte vir
waterstofbinding. 
Intermolekulêre kragte in karboksielsure is sterker as intermolekulêre kragte in lkane en alkohole. 
Meer energie word benodig om intermolekulêre kragte in karboksielsure te oorkom as in die ander
twee verbindings.  (5)
[11]
VRAAG 7
7.1 Verbindings met dieselfde molekulêre formule  maar verskillende struktuurformules.  (2)
7.2 Ketting  (1)
7.3 Van A na C:
Struktuur: Minder vertak / minder kompak / groter oppervlak (waaroor intermolekulêre kragte werk). 
Intermolekulêre kragte: Sterker intermolekulêre kragte. 
Energie: Meer energie benodig om intermolekulêre kragte te oorkom.  (3)
7.4 A
Laagste kookpunt  (2)
7.5 C5H12 + 8O2  → 5CO2 + 6H2O  Bal  (3)
[11]
VRAAG 8
8.1.1 H

H C H

H H

H C C C O H
H H H (3)
8.1.2 D (1)
8.1.3 G (1)
8.2.1 Kettinglengte/molekulêre grootte/(reaksie)oppervlakte  (1)
8.2.2 Londonkragte  (1)
8.3.1 108 °C  (1)
8.3.2 Vergelyk verbinding F met verbindings C en D:
• Verbinding F het 'n groter molekulêre massa/molekulêre grootte/ (reaksie)oppervlakte as
verbinding C. 
• Verbinding F is meer vertak as verbinding D. 
• Intermolekulêre kragte in verbinding F is sterker as in C en swakker as in verbinding D. 
• Meer energie word benodig om intermolekulêre kragte in F te oorkom as in C, en minder energie
word benodig om intermolekulêre kragte in F te oorkom as in verbinding D.  (4)

8.4 H
H H Marking criteria
Ten minste een struktuurformule van metanol soos
O C H 
H C O aangetoon.
Stippellyn getrek van O-atoom op een molekuul na
H H die H-atoom gebind aan O-atoom in 2de molekuul. 
H
(H-atoom tussen twee O-atome.)
(2)
8.5.1 Verestering/Esterifikasie/Kondensasie  (1)
8.5.2 H H H H
O

H C C O C C C H 
H H H H
(2)
[17]
VRAAG 9
9.2 Vlambaar / Vat maklik vlam. / Vlugtig  (1)
9.3.1 Gebruik reguitketting  primêre alkohole  (2)
9.3.2. • Struktuur: Kettinglengte / molekulêre grootte / molekulêre massa / oppervlak neem toe van bo
na onder / butan-1-ol na heksan-1-ol. 
• Intermolekulêre kragte: Intermolekulêre kragte neem toe van bo na onder / butan-1-ol na
heksan-1-ol. 
• Energie: Energie benodig om intermolekulêre kragte te oorkom neem toe van bo na onder /
butan-1ol na heksan-1ol.  (3)
9.4 Bly dieselfde  (1)
9.5.1 Funksionele groep / Soort homoloë reeks  (1)
9.5.2 Tipe intermolekulêre kragte:
Tussen molekule van aldehiede / heksanaal is dipool-dipoolkragte. 
Tussen molekule van alkohole / heksan-1-ol is (tesame met dipool-dipoolkragte en Londonkragte)
waterstofbindings. 
Sterkte van intermolekulêre kragte:
Dipool-dipoolkragte is swakker as waterstofbindings. 
OF Waterstofbindings is sterker as dipool-dipoolkragte.
Energie:
Meer energie benodig om intermolekulêre kragte in heksan-1-ol te oorkom / breek. 
OF Minder energie benodig om intermolekulêre kragte in heksanaal te oorkom / breek. (4)
[14]
VRAAG 10
10.1 Hulle het SLEGS enkelbindings tussen C-atome. / Hulle het GEEN meervoudige bindings nie.  (1)
10.2 Die druk uitgeoefen deur 'n damp in ewewig met sy vloeistof in 'n geslote sisteem.  (2)
10.3.1 Verhoog  (1)
10.3.2 Q 
Dit is die temperatuur waar die dampdruk van verbinding Q gelyk is aan atmosferiese druk/gelyk is
aan 760 (mmHg). / Dit is die temperatuur waar die grafiek die stippellyn sny.  (2)
10.3.3 S 
• By 'n gegewe temperatuur/verwysing na enige temperatuur. 
• S het die laagste dampdruk. 
• Sterkste intermolekulêre kragte. 
OF
Hoogste energie benodig om intermolekulêre kragte te oorkom. (4)

10.4.1 H
H H H H

H C C C C H H C H
OR 
H H
H H H
H C C C H
H C H
H H
H H C H
2-metielbutaan/metielbutaan  H
2,2-dimetielpropaan/dimetielpropaan (3)
10.4.2 Hoër as  (1)
[14]
VRAAG 11
11.1 150 kPa  (1)
11.2.1 Die temperatuur waarby die dampdruk van die stof gelyk is aan atmosferiese druk. (2)
11.2.2 55 °C  (1)
11.3.1 Z  (1)
11.3.2 Karboksielsure het, tesame met Londonkragte en dipool-dipoolkragte, twee punte vir waterstof-
binding tussen molekule. / arboksielsure kan dimere vorm weens die sterk waterstofbindings
tussen molekule. 
Alkohole het, tesame met Londonkragte en dipool-dipoolkragte, een punt vir waterstofbinding
tussen molekule. 
Ketone het, tesame met Londonkragte, dipool-dipoolkragte tussen molekule. 
Intermolekulêre kragte in etanoësuur is die sterkste./Meeste energie benodig om intermolekulêre
kragte in etanoësuur te oorkom.  (4)
11.3.3 Propanoon  OF propan-2-oon OF 2-propanoon (1)
[10]
VRAAG 12
12.1 Struktuur: Die kettinglengte/molekulêre grootte/molekulêre massa/oppervlakte neem toe. 
Intermolekulêre kragte: Toename in sterkte van intermolekulêre kragte. 
Energie: Meer energie benodig om intermolekulêre kragte te oorkom. 
OF
Struktuur: Van 4 C-atome na 1 C-atoom/onder na bo neem die kettinglengte/ molekulêre
grootte/molekulêre struktuur/molekulêre massa/oppervlakte af. 
Intermolekulêre kragte: Afname in sterkte van intermolekulêre kragte. 
Energie: Minder energie benodig om intermolekulêre kragte te oorkom.  (3)
12.2 Alkane het Londonkragte 
Alkohole het waterstofbinding (in toevoeging tot Londonkragte en dipool-dipoolkragte). 
Waterstofbindings is sterker intermolekulêre kragte as Londonkragte en dipool-dipool-
kragte. 
OF Meer energie benodig om intermolekulêre kragte te oorkomin alkohole.
Alkohole het hoër kookpunte as die alkane.  (4)
12.3 Neem af  (1)
12.4 Laer as 
2-metielpropaan het 'n kleiner oppervlakte/het 'n korter kettinglengte as butaan/ketting-isomeer. 
OF
Butaan/ketting-isomeer is minder vertak/het 'n groter oppervlakte/het 'n langer kettinglengte as
2-metielpropaan. (2)
[10]
VRAAG 13
13.2.1 Karboksielgroep  (1)
13.2.2 Propanoësuur  (1)
13.2.3 H O

H C O C H 
H
(2)
13.3 A
Laagste kookpunt./Kortste kettinglengte.  (2)

13.4.1 Dieselfde molekulêre massa/molekulêre grootte.  (1)

13.4.2 Primêre 
-OH-groep is gebind aan 'n C-atoom wat aan een ander C-atoom gebind is.  (2)
13.4.3 • Beide verbindings/X en B het waterstofbindings (behalwe Londonkragte en dipool-dipoolkragte). 
• Verbinding X/CH3CH2CH2OH/propan-1-ol/alkohol het een punt vir waterstofbindings en
verbinding B/etanoësuur/karboksielsuur het twee/meer punte vir waterstofbindings OF
B/etanoësuu/karboksielsuur het twee/meer punte vir waterstofbindings. 
• Intermolekulêre kragte in verbinding B/etanoësuur/karboksielsuur is sterker as die
intermolekulêre kragte in verbinding X/CH3CH2CH2OH/ propan-1-ol/alkohol. 
OF Intermolekulêre kragte in verbinding X/CH3CH2CH2OH/propan-1-ol/alkohol is swakker as
intermolekulêre kragte in verbinding B/etanoësuur/karboksielsuur.
• Meer energie word benodig om intermolekulêre kragte in verbinding B/etanoësuur as in
verbinding X/CH3CH2CH2OH/ propan-1-ol/alkohol te oorkom. 
OF Minder energie word benodig om intermolekulêre kragte in verbinding X/ CH3CH2CH2OH/
propan-1-ol/alkohol te oorkom as in verbinding B/etanoësuur/karboksielsuur. (4)
[15]
VRAAG 14
14.1.1 Ja 
Verbindings het dieselfde molekulêre massa.  (2)
14.1.2 Funksionele groep/Homoloë reeks/Tipe organiese verbinding  (1)
14.2 A/butaan 
Laagste kookpunt/Swakste intermolekulêre kragte.  (2)
14.3 Tussen molekule van butaan/verbinding A is Londonkragte/geïnduseerde dipoolkragte. 
Molekule van verbinding B/propan-1-ol het een punt vir waterstofbinding. 
Molekule van verbinding C/etanoësuur het twee/meer punte vir waterstofbinding. 
Sterkte van intermolekulêre kragte neem toe van verbinding A/butaan na verbinding B/propan-1-ol
na verbinding C/etanoësuur. 
Meer energie word benodig om intermolekulêre kragte te oorkom in verbinding C as in die ander
twee verbindings.  (5)
14.4 Butan-1-ol 
Langer kettinglengte./Groter molekuul./Groter molekulêre massa./Groter molekulêre grootte./Sterker
Intermolekulêre kragte./Groter oppervlakte.  (2)
[12]
VRAAG 15
15.2 Q, R en S het dieselfde molekulêre massa/aantal koolstof- en waterstofatome.  (1)
15.3 55 (°C) 
Vergelyk verbinding R met verbindings Q en S:
• Verbinding R is minder vertak/minder kompak/minder sferies/het 'n groter oppervlak as
verbinding Q en meer vertak/meer kompak/meer sferies/het 'n kleiner oppervlak as verbinding S.
OF
Q is die meeste vertak/meeste kompak/het die kleinste oppervlak en S is die minste vertak/ minste
kompak/het die grootste oppervlak.
• Intermolekulêre kragte in verbinding R is sterker as in verbinding Q en swakker as in
verbinding S.
• Meer energie word benodig om intermolekulêre kragte in verbinding R te oorkom as in
verbinding Q, en minder energie word benodig om intermolekulêre kragte in verbinding R te
oorkom / breek as in verbinding S. (4)
15.4.1 P  (2)
15.4.2 In P/ pentanaal/aldehiede: dipool-dipoolkragte  (te same met Londonkragte/geïnduseerde
dipoolkragte).
In T/pentan-1-ol: Waterstofbinding  (te same met Londonkragte/geïnduseerde dipoolkragte).
Intermolekulêre kragte in P/pentanaal is swakker  as in T/pentan-1-ol OF dipool-dipoolkragte is
swakker as waterstofbindings OF intermolekulêre kragte in T/pentan-1-ol is sterker as in P/pentanaal.
OF Meer energie word benodig om intermolekulêre kragte in T. (3)
[12]

VRAAG 16
16.1 Die temperatuur waar die dampdruk gelyk is aan atmosferiese (eksterne) druk. ✓✓ (2)
16.2 O
C H (1)
16.3 • Toename in aantal C-atome verhoog molekulêre massa/molekulêre
grootte/kettinglengte/reaksie-oppervlak. ✓
• Sterkte van die intermolekulêre kragte verhoog./Meer punte vir Londonkragte. ✓
• Meer energie benodig om intermolekulêre kragte te oorkom/breek. ✓ (3)
16.4.1 C (1)
16.4.2 B
Aldehiede/B het (bykomend tot Londonkragte) dipool-dipoolkragte wat sterker is as
Londonkragte, maar swakker is as waterstofbindings. ✓
Dus het aldehiede/B laer kookpunte/benodig minder energie om intermolekulêre kragte te
oorkom as alkohole/A, ✓ maar hoër kookpunte/benodig meer energie om intermolekulêre
kragte te oorkom as alkane/C. ✓
OF
Aldehiede/B het sterker intermolekulêre kragte as alkane/C, maar swakker intermolekulêre
kragte as alkohole/A. ✓
Dus het aldehiede/B laer kookpunte/ benodig minder energie om intermolekulêre kragte te
oorkom as alkohole/A, ✓ maar hoër kookpunte/ benodig meer energie om intermolekulêre
kragte te oorkom as alkane/C. ✓ (4)
16.5 Butanaal  (2)
16.6 Pentan-1-ol  (2)
[15]
ORGANIESE MOLEKULE: ORGANIESE REAKSIES

VRAAG 1
1.1.1 Substitusie / chlorering / halogenasie  (1)
1.1.2 Substitusie / hidrolise  (1)
1.2.1 Hydrogenasie/hidrogenering  (1)
1.2.2 H H H H
 H 

H C C C + H H H C C C H
H H H H H H
(3)
1.3 Cℓ H H
H C C C H
H H H (2)
1.4.1 Verestering/esterifikasie/kondensasie  (1)
1.4.2 Gekonsentreerde H2SO4 / swawelsuur  (1)
1.4.3 H H H
 O H

H C C C O C C H
H H H H (2)
1.4.4 Propiel  etanoaat  (2)
1.5 Swawelsuur / H2SO4  (1)
[15]

VRAAG 2
2.2 Onversadig  Bevat 'n dubbelbinding / meervoudige binding tussen C-atome.  (2)
2.2.1
H H H H

H C C C C H
H H O H
H (2)
2.2.2 Addisie / hidrasie  (1)
2.3.1 2-chlorobutaan  (2)
2.3.2 H H H H

H C C C C H
Cl H H H
(2)
2.4.1 H2O OF verdunde NaOH / KOH  EN matige hitte  (1)
2.4.3 C4H9Cℓ + NaOH  → C4H10O + NaCℓ  bal. 
OF C4H9Cℓ + H2O  → C4H10O + HCℓ  bal.  (3)
[15]
VRAAG 3
3.1.1 Hidrolise  (1)
3.1.2 Matige hitte  EN Verdunde sterk basis  (2)
3.1.3 Etanol  (1)
3.2.1 Esterifikasie  (1)
3.2.2 O


H C O H (2)
3.2.3 Etielmetanoaat  (2)
[9]
VRAAG 4
4.1.1 Esterifikasie  (1)
4.1.2 O
C O C 
(1)
4.1.3 Propanoësuur  (1)
4.1.4 Dehidrasie / eliminasie  (1)
4.1.5 Gekonsentreerde swawelsuur / H2SO4  (1)
4.1.6 H H

C C 
H H (2)
4.2.1 H H
 
C C
H H (2)
4.2.2 Addisie  (1)
[10]
VRAAG 5
5.1.1 Addisie  (1)
5.1.2 Poli-eteen  (1)
5.2.1 Chloroetaan  (2)
5.2.2 Hidrohalogenasie / hidrochlorering  (1)

5.3.1 H O
 
H C C O H
H
(2)
5.3.2 HCℓ / waterstofchloried  (1)
5.4.1 Versadig 
Daar is geen dubbel- of meervoudigebindings tussen C-atome nie.  (2)
5.4.2 H2 / waterstofgas  (1)
5.4.3 2C2H6 + 7O2  → 4CO2 + 6H2O  Bal.  (3)
[14]
VRAAG 6
6.1.1 Addisie / Hidrogenasie  (1)
6.1.2 Eliminasie / Dehidrohalogenasie / Dehidrobrominasie  (1)
6.1.3 Substitusie / Halogenasie / Brominasie  (1)
6.2.1 Pt / platinum  (1)
6.2.2 H2SO4 / swawelsuur  (1)
6.2.3 Hidrasie  (1)
6.2.4 2-bromopropaan  (2)
6.3
H H H H H H

H C C C H H C C C H  + H2O 
H O H H

H (5)
6.4 Hoër temperatuur 
Gekonsentreerde basis  (2)
[15]
VRAAG 7
7.1.1 Hoë temperatuur / hitte / hoë energie / hoë druk  (1)
7.1.2 C6H12  (1)
7.1.3 Alkene  (1)
7.2 X / C6H12 / Alkeen
OPSIE 1
X het 'n dubbelbinding. / X is onversadig. 
X kan addisie ondergaan. 
X sal sonder lig of hitte reageer. 
OPSIE 2
Butaan is 'n alkaan / Butaan is onversadig. 
Butaan kan slegs substitusie ondergaan. 
Butaan sal net in die teenwoordigheid van lig of hitte reageer.  (4)
7.3.1 2-chlorobutaan  (2)
7.3.2 Substitusie / Hidrolise  (1)
7.3.3 H H H H

H C C C C H
H H (2)
7.3.4 Hidrasie (1)
[13]
VRAAG 8
8.1.1 Addisie/hidrogenering/hidrogenasie  (1)
8.1.2 Substitusie/halogenering/halogenasie/chlorinering/chlorinasie  (1)
8.1.3 Eliminasie/dehidrasie/dehidrering  (1)
8.2 2-bromopropaan  (2)
8.3.1 Dehidrohalogenering/dehidrohalogenasie/dehidrobrominering/dehidrobrominasie  (1)
8.3.2 ENIGE TWEE:
Sterk basis  / Gekonsentreerde basis  / Sterk verhitte of warm basis (2)

8.4.1 H2O/NaOH/KOH  (1)

8.4.2
H H H  H H H 
 
H C C C H + H−Cℓ H C C C H + H O
H O H H Cℓ H H
H
(4)
[13]
VRAAG 9
.1.2 H2O/water  OF Verdunde natriumhidroksied/NaOH(aq)/Verdunde kaliumhidroksied/ KOH(aq) (1)
9.1.3 Tersiêr  (1)
9.1.4 Eliminasie/dehidrohalogenering/dehidrohalogenasie/dehidrobrominering/dehidrobrominasie  (1)
9.1.5 2-metielprop-1-een / metielpropeen / 2-metielpropeen  (2)
9.1.6 Halogenering / halogenasie / brominering / brominasie  (1)
9.1.7 H H H Br Br


H C C C H + Br-Br H C C C H

H H H
H C H H C H
H H (4)
9.2.1 Monomere  (1)

9.2.2 Alkene  (1)
9.2.3 Addisie (polimerisasie)  (1)
[14]
VRAAG 10
10.1 Sekondêre 
Die C-atoom gebind aan die –OH-groep is aan TWEE ander C-atome gebind. 
OF Een H-atoom is gebind aan die C-atoom waaraan die –OH-groep gebind is. (2)
10.2.1 Dehidrasie / dehidratering  (1)
10.2.2 Hidrasie / hidratering  (1)
10.2.3 Dehidrohalogenasie/dehidrohalogenering/dehidrobrominasie/ dehidrobrominering  (1)
10.3.1 Substitusie/Hidrolise  (1)
10.3.2 Verdunde (sterk) basis/ verdunde natriumhidroksied/ verdunde NaOH 
OF Voeg water by.
Matige temperatuur/(matige) hitte/Reaktanse word verhit.  (2)
10.3.3 2-bromobutaan  (2)
10.4 NaOH/KOH  (1)
10.5
H H H H  H H H H 

H C C C C H + H−H H C C C C H
H H H H H H (3)
10.6 Butaan  (1)
[15]
QUESTION 11
11.1 Die chemiese proses waarin langer ketting koolwaterstofmolekule afgebreek word  in korter meer
bruikbare molekule.  (2)
11.2.1 III  (1)
11.2.2 II  (1)
11.2.3 I  (1)
11.3.1 Hitte/Lig  (1)
11.3.2 P of S  (1)
11.3.3 Eteen  (1)
11.3.4 C8H18  (2)

11.3.5 H H H H

H C C C C H
H H H H (2)
11.3.6 H H
 
H C C C C H
H H H H (2)
[14]
VRAAG 12
12.1.1 Substitusie/halogenering/halogenasie/brominering/brominasie  (1)
12.1.2 Eliminasie/dehidrasie/dehidratering  (1)
12.1.4 Addisie/hidrohalogenasie/hidrohalogenering/hidrobrominasie/hidrobromonering  (1)
12.2.1 Katalisator/dehidreermiddel/versnel die reaksie  (1)
12.2.2 Propiel  etanoaat  (2)
12.2.3 H O

H C C O H 
H
(2)
12.3 H H H H H H
 
H C C C H + HBr  H C C C H + H2O 
H H O H H Br

H
(5)
[14]
VRAAG 13
13.1.1 'n Reeks organiese verbindings wat deur dieselfde algemene formule/ funksionele groep beskryf kan
word. 
OF 'n Reeks organiese verbindings waarin een lid van die volgende verskil met 'n CH 2-groep. (2)
13.1.2 Substitusie/halogenering/halogenasie/brominering/brominasie  (1)
13.1.3 HBr  (1)
13.1.4 Br H H H

H C C C C H 
H H H H (2)
13.1.5 C5H12 + 8O2   5CO2 + 6H2O  Bal  (3)
13.1.6 Die chemiese proses waarin langketting koolwaterstowwe/langketting-alkane afgebreek word in
korter/meer bruikbare koolwaterstowwe/molekule/ kettings/alkane en alkene. (2)
13.1.7 H H H H

H C C C C H
H H H H (2)
13.2.1 Butan-2-ol / 2-butanol  (2)
13.2.2 H H
H


H C C C C H
H H H (2)
[17]

VRAAG 14
14.1.1 Addisie polimerisasie  (1)
14.1.2 Eteen  (1)
14.1.3 Poli-eteen/politeen  (1)
14.2.1 Dehidrasie/dehidratering/eliminasie  (1)
14.2.2 Katalisator/dehidreermiddel  (1)
14.2.3 Prop-1-een/propeen/1-propeen  (2)
14.2.4
H H H

H C C C Cℓ 
H H H (2)
14.2.5 Addisie/hidrasie/hidratering  (1)
14.2.6 Propan-2-ol/2-propanol  (2)
[12]
VRAAG 15
15.1 Haloalkane/alkielhaliede  (1)
15.2.1 Eliminasie/dehidrohalogenering/dehidrohalogenasie  (1)
15.2.2 Substitusie/hidrolise  (1)
15.3.1 Matige hitte 
Verdunde sterk basis/(NaOH/KOH/LiOH) OF Voeg water/H2O by  (2)
15.3.2 Propan-1-ol/1-propanol  (2)
15.4
H H H
H C C C H 
H O H

H (2)
15.5.1 H H H O H

H C C C O C C H 
H H H H (2)
15.5.2 (Gekonsentreerde) swawelsuur/H2SO4  (1)
[13]
VRAAG 16
16.1 Die addisie ✓ van 'n waterstofhalied/HX ✓ aan 'n alkeen. (2)
16.2 H  H 
H C C C H
H H
(2)
16.3.1 Kraking  (1)
16.3.2 C8H18  (1)
16.4 1,2-dibromo ✓ propaan/1,2-dibroom ✓ propaan (2)
16.5.1 H H H H H H
  

H C C C H + NaOH/H2O H C C C H + NaCℓ/HCℓ
/KOH /KCℓ
H Cℓ H H O H

H
16.5.2 (Matige) hitte 
Verdunde sterk basis/NaOH/LiOH/KOH OF water/H2O ✓ (2)
[15]

REAKSIETEMPO EN ENERGIE IN CHEMIESE REAKSIES

VRAAG 1
1.1 Verandering in konsentrasie van produkte / reaktanse per eenheidstyd.  (2)
1.2.1 Temperatuur  (1)
1.2.2 Reaksietempo / Volume gas gevorm per eenheidstyd  (1)
1.3 Groter massa / hoeveelheid / kontakoppervlak. 
Meer effektiewe botsings per eenheidstyd. / Meer deeltjies bots met voldoende kinetiese energie en
met die regte oriëntasie per eenheidstyd.  (3)
1.4 Nasienriglyne
Vergelyk Eksp. 1 met Die reaksie in eksp. 1 is vinniger as in eksp. 2 weens die hoër

Eksp. 2 suurkonsentrasie.
Dus is die gradiënt van die grafiek wat eksp. 1 voorstel groter /

steiler as dié vir eksp. 2.
Vergelyk Eksp. 1 met Eksp Die reaksie in eksp. 3 is vinniger as dié in eksp. 1 weens die

3 & 4: hoër temperatuur.
Die reaksie in eksp. 4 is vinniger as dié in eksp. 1 weens die
hoër temperatuur/ groter reaksieoppervlak.

OF Grafiek A stel eksp. 4 voor weens die groter massa CaCO3
– groter opbrengs van CO2 teen 'n vinniger tempo.
Dus is die gradiënt van die grafieke vir eksp. 3 & 4 groter /

steiler as dié vir eksp. 1.
Finale antwoord C  (6)
V 4,5
1.5 n(CO2) = =  = 0,18 mol
Vm 25,7
n(CaCO3) = n(CO2) = 0,18 mol 
m m
n(CaCO3) =  0,18 =   m(CaCO3) = 18 g
M 100
m(CaCO3) ongereageer: 25 – 18  = 7,00 g  (5)
[18]
VRAAG 2
2.1 Eksotermies  Temperatuur verhoog tydens reaksie. / Ti ˂ Tf  (2)
2.2 Groter reaksieoppervlak in eksperiment 2.  (1)
2.3 Meer as een onafhanklike veranderlike. 
OF Verskillende konsentrasies en toestand van verdeeldheid. (1)
2.4 Vinniger as 
'n Katalisator word in eksperiment 5 gebruik. 
• 'n Katalisator verskaf 'n alternatiewe roete van laer aktiveringsenergie. 
• Meer molekule het voldoende kinetiese energie. 
• Meer effektiewe botsings per eenheidstyd.  (5)
m 1,2
2.5 n(Zn) = =  = 0,018 mol
M 65
n(HCℓ)reageer = 2n(Zn) = 2(0,018) = 0,037 mol 
n 0,037 
Rate = = = 4,63 x 10-3 mol∙s-1  (6)
t 8
[15]
VRAAG 3
3.1 Eksotermies  ∆H < 0 / Energie word vrygestel. (2)
3.2.1 OPSIE 1 OPSIE 2
n(HCℓ) = cV n 0 − 1,5 
= (1,5)  (30 x 10-3)  = 0,045 mol Gem. tempo = − =
t 60 − 0 
n 0 − 45  = 0,025 mol∙dm-3∙s-1
Gem. tempo = − = −
t 60 − 1   gem. tempo = (0,025)(30 x 10-3) 
= 7,5 x 10-4 mol∙s-1  = 7,5 x 10-4 (mol∙s-1)  (5)
3.2.2(a) Verhoog 
• Die reaksie is eksotermies wat tot 'n verhoging in temperatuur lei. 
• Meer molekule het voldoende kinetiese energie. 
• Meer effektiewe botsings per eenheidstyd.  (4)

3.2.2(b) Verlaag 
Konsentrasie van suur neem af.  OF Reaksieoppervlak van Mg verminder. (2)
3.3 ENIGE TWEE
• Hoër temperatuur 
• Groter reaksieoppervlak / toestand van verdeeldheid van Mg. / Gebruik Mg-poeier. 
• Byvoeging van katalisator. (2)
[15]
VRAAG 4
4.1 Tyd: Stophorlosie  Volume: Gasspuit / buret  (2)
4.2.1 t1  (1)
4.2.2 t3  (1)
4.3 Tussen t1 en t2  (1)
4.4 Nasienriglyne
Exp. Aanvanklike gradient hoër as dié van Eksp.1. 
Eksp. 2 
Volume (cm3)
Eksp. 2 Kurwe bereik dieselfde konstante volume as

 
1 vir Eksp. 1 (maar vroeër).
 Exp. Aanvanklike gradient laer as dié van Eksp.1. 
 Eksp. 3 3 Kurwe bereik 'n kleiner konstante volume as

vir Eksp. 1 (na 'n langer tyd).
Tyd (s) (4)

n(HCℓ) = cV = (0,1)(100 x 10-3)  n(HCℓ) = cV = (0,1)(100 x 10-3)  = 0,01 mol
= 0,01 mol n(Zn reageer) = ½n(HCℓ) = ½(0,01) 
n(Zn reageer) = ½n(HCℓ) = ½(0,01)  = 5 x 10-3 mol
= 5 x 10-3 mol m 0,8
m(Zn reageer) = (5 x 10 )(65)  = 0,325 g
-3 n(Zn)i = =  = 1,23 x 10-2 mol
M 65
m(Znf) = 0,8 – 0,325 
n(Zn)f = 1,23 x 10-2 – 5 x 10-3  = 7,3 x 10-3
= 0,48 g 
mol
m(Zn) = nM = (7,3 x 10-3)(65) = 0,47 g  (5)
4.5.2 Kleiner as  (1)
[15]
VRAAG 5
5.1 ENIGE TWEE:
Verhoog temperatuur.  ; Verhoog suurkonsentrasie. ; Voeg katalisator by.  (2)
5.2 Verandering in konsentrasie van produkte / reaktanse per eenheidstyd.  (2)
5.3.1 Gem. tempo = ‒

=‒

= 0,03 (mol·dm-3)·min-1  (3)

5.3.2
(3)
5.3.3 1,15 tot 1,25 mol∙dm-3  (1)
5.3.4 Konsentrasie van reaktanse neem af. 
Minder deeltjies per eenheidsvolume. 
Minder effektiewe botsings per eenheidstyd.  (3)
5.3.5
(5)
[19]

VRAAG 6
6.1 ENIGE TWEE:
Temperatuur van reaksiemengsel ; Byvoeging van katalisator ; Konsentrasie van reaktanse (2)
6.2 Swawel / S  (1)
6.3 Water word gebruik om die konsentrasie van die Na2S2O3(aq) te verdun of te verander.  (1)
6.4 Riglyne vir ondersoekende vraag:
• Die afhanklike en onafhanklike veranderlikes genoem. 
• Vra 'n vraag oor die verwantskap tussen die onafhanklike en afhanklike veranderlikes. 
Afhanklike veranderlike: reaksietempo
Onafhanklike veranderlike: konsentrasie
Voorbeelde: Wat is die verwantskap tussen konsentrasie en reaksietempo?
Hoe verander reaksietempo met verandering in konsentrasie? (2)
6.5 A (1)
6.6 Eksperiment B:
Die konsentrasie van Na2S2O3(aq) is hoër /Meer Na2S2O3-deeltjies per eenheidsvolume. 
Meer deeltjies met die regte oriëntasie. 
Meer effektiewe botsings per eenheidstyd.  (3)
6.7
OPSIE 1 OPSIE 2 OPSIE 3
250 cm3 ..... 62,5 g
c=  n=
10 cm3 ..... .  x 62,5
=
 
=   m(Na2S2O3in D) = 2,5 g
= 0,396 mol
= 1,58 mol·dm-3 n(Na2S2O3 in D) =
c=  = 

= 0,0158 mol
=

= 1,58 mol·dm-3
n(S) = (Na2S2O3)  = 0,0158

n(Na2S2O3 in D) = cV = (1,58)(0,01) 
n= ∴ 0,0158 = ∴m = 0,51 g
= 0,0158 mol 
(7)
[17]
VRAAG 7
7.1.1 Die minimum energie benodig vir 'n reaksie om plaas te vind.  (2)
7.1.2
Potensiële energie (kJ)
75 Nasienriglyne
Vorm van eksotermiese reaksie soos getoon. 
Energie van geaktiveerde kompleks getoon as
0 
75 kJ in lyn met piek.
Energie van produkte getoon as − 196 kJ

onderkant nul.
0
INDIEN: Verkeerde vorm, bv. reguitlyn. 3
-196
Reaksieverloop (3)
7.1.3 Nasienriglyne
• Stippellyn (---) op grafiek in VRAAG 7.1.2 wat 'n laer energie toon vir geaktiveerde kompleks. 
• Stippellyn begin by/bokant energie van reaktanse en eindig by/bokant energie van produkte
aan die binnekant van die oorspronklike kurwe.  (2)
7.1.4 'n Katalisator verskaf 'n alternatiewe roete van laer aktiveringsenergie. 
Meer molekule het voldoende kinetiese energie. 
Meer effektiewe botsings per eenheidstyd.  (3)
V 52 − 16 
7.2.1 Gem. tempo = = = 1,2 dm3∙s-1  (3)
t 40 − 10 

7.2.2 OPSIE 1 OPSIE 2 OPSIE 3

V 60 24 dm3 : 1 mol V 60
n(O2) = = 60 dm3 : 2,5 mol  n(O2) = = = 2,5 mol
Vm 24  Vm 24 
n(H2O2) = 2n(O2)
= 2,5 mol = 2(2,5)  m
n(H2O2) = 2n(O2) = 2(2,5)  = 5 mol n(O2) =  2,5 = m
= 5 mol M 32
m
34 g : 1 mol
  m = 80 g
n(H2O2) = 5 = m  x : 5 mol
x = 170 g 
2(34) g  H2O2 .......32 g O2
M 34 x g H2O2 ................ 80 g O2
 m = 170 g  m(H2O2) = 170 g  (4)
7.2.3 Gelyk aan  (1)
7.3.1 Q (1)
7.3.2 P (1)
[20]
VRAAG 8
8.1.1 Om die volume van die gas/suurstof berei te meet.  (1)
8.1.2 Katalisator/Versnel die reaksie./Verhoog die reaksietempo.  (1)
8.2 Geen gas/borrels word gevorm nie.  (1)
8.3 CuO/koper(II)oksied/katalisator  (1)
8.4 'n Katalisator verskaf 'n pad van laer aktiveringsenergie. 
Meer molekule het voldoende/genoeg kinetiese energie. / Meer molekule het kinetiese energie gelyk
aan of groter as die aktiveringsenergie.
Meer effektiewe botsings per eenheidtyd./Frekwensie van effektiewe botsings neem toe.  (3)
8.5.1 Vrygestel  Produkte by laer energie as reaktans./Reaksie is eksotermies./∆H < 0  (2)
8.5.2 B  (1)
V 0,4
8.6 n(O2)produced = = = 0,016 mol  n(H2O2)used = 2(0,016)  = 0,032 mol
Vm 25 
n 0,032 c 0 − 0,64 
[H2O2] = = = 0,64 mol∙dm-3  Rate = − = − = 0,11 (mol∙dm-3∙min-1)  (6)
V 0,05 t 5,8 − 0 
[16]
VRAAG 9
9.1 ENIGE TWEE:
• Toename in temperatuur van HCℓ. 
• Voeg 'n katalisator by. 
• Toename in konsentrasie van HCℓ.
• Toename in toestand van verdeeldheid van CuCO3. (2)
9.2 Aanvaarde gebied: 42 s tot 50 s  (1)
Δm (169,76 − 170,00) 
9.3.1 gem. tempo = − = − = 0,012 (g  s −1 ) 
Δt ( 20 − 0 ) 
Indien antwoord negatief is (minus 1 punt) (3)
9.3.2 Suiwer monster: m(CO2)gevorm = 170,00 – 169,73  = 0,27 g
Onsuiwer monster: m(CO2)gevorm = 170,00 - 169,78  = 0,22 g
0,22
%Suiwerheid =  100  = 81,48%  (4)
0,27
m 0,27
9.3.3 n(CO2 )gevorm = = = 6,13 x 10-3 mol
M 44 
V V
n(CO 2 ) =  6,13  10 −3 =   V = 0,137 dm3  (3)
Vm 22,4
9.4
 Nasienriglyne vir sketsgrafiek:

Volume
Grafiek geteken uit oorsprong met afnemende


gradiënt.
 Konstante volume na (42 – 50) s of grafiek stop

by (42 – 50) s
Indien geen benoemings op asse: minus 1
42 - 50 Tyd (s) (2)
[15]

VRAAG 10
10.1 Verandering in konsentrasie van produkte/reaktanse per (eenheid) tyd.  (2)
10.2 Nasienriglyne:
Onafhanklike (konsentrasie) en afhanklik (reaksietempo) veranderlikes korrek

geïdentifiseer.
Vra 'n vraag oor die verwantskap tussen die afhanklike en onafhanklike veranderlikes. 
Voorbeelde:
• Wat is die verwantskap tussen konsentrasie en reaksietempo?
• Hoe sal die reaksietempo verander wanneer die konsentrasie verander/ verhoog/verlaag?
INDIEN die antwoord op die vraag ''JA'' of ''NEE'' is: Maks. 1 punt
Voorbeelde: Sal reaksietempo toeneem as konsentrasie toeneem?
Is daar 'n verwantskap tussen reaksietempo en konsentrasie? (2)
10.3 Q
• Reaksie I het die laer (HCℓ-)konsentrasie. 
• Kleiner/minder steil gradiënt.  (3)
10.4 OPSIE 1 OPSIE 2
V V V 
Gem. tempo =  15 =  Gem. tempo =  15 x 10-3 =
t 30 ( −0 ) 30 ( −0 )
V(H2)berei = 450 cm3 V(H2)berei = 0,45 dm3
V 450 V 0,45
n(H2)berei = =  n(H2)berei = =
Vm 24 000 Vm 24
= 0,0188 mo = 0,0188 mol
n(Zn) = n(H2) = 0,0188 mol 
m m
n(Zn)gebruik =  0,0188 =  m(Zn) = 1,22 g 
M 65 (5)
10.5.1 Gelyk aan  (1)
10.5.2 Gelyk aan  (1)
10.6 By hoër temperatuur is die (gemiddelde) kinetiese energie van deeltjies hoër/Molekule beweeg
vinniger. 
Meer molekule het voldoende/genoeg kinetiese energie. / Meer molekule het kinetiese energie
gelyk aan of groter as die aktiveringsenergie. 
Meer effektiewe botsings per eenheidtyd./Frekwensie van effektiewe botsings neem toe.  (3)
[17]
VRAAG 11
11.2 Groter as  (1)

11.3 Grafiek van gemiddelde reaksietempo teenoor volume van Na 2S2O3(aq)

5
Average reaction rate /Gemiddelde reaksietempo (x10-2 s-1 )
4.5
3.5
2.5
1.5
0.5
0
0 10 20 30 40 50 60
Volume of/van Na2 S2 O3(aq) (cm3)
Nasienriglyne
Enige 3 punte korrek gestip.
Alle (5) punte korrek gestip.
Reguitlyn getrek.. (3)
11.4.1 Nasienriglyne
y-as: 2,5 x 10-2 s-1 
Stippellyn getrek vanaf y-as na die x-as soos getoon. 
V = 28 tot 30 cm3  (3)
11.4.2 Riglyne vir gevolgtrekking
Afhanklike en onafhanklike veranderlikes korrek geïdentifiseer. 
Verwantskap tussen die afhanklike en onafhanklike veranderlikes korrek genoem. 
Voorbeelde:
• Reaksietempo neem toe met 'n toename in konsentrasie/volume van natriumtiosulfaat.
• Reaksietempo neem af met 'n afname in konsentrasie/volume van natriumtiosulfaat.
• Reaksietempo is (direk) eweredig aan konsentrasie/volume van natriumtiosulfaat. (2)
11.5 Meer Na2S2O3-deeltjies per eenheidsvolume. 
Meer effektiewe botsings per eenheidstyd./Hoër frekwensie van effektiewe botsings. 
Toename in reaksietempo.  (3)
11.6 n(S)gevormr = m = 1,62 = 0,05 mol
M 32 
n(Na2S2O3) = n(S) = 0,05 mol 
n(Na2S2O3) = m  0,05 = m
M 158 
 m(Na2S2O3) = 7,90g  (4)
[18]
VRAAG 12
12.1 Verandering in konsentrasie van produkte/reaktanse  per (eenheids)tyd.  (2)
12.2.1 Oppervlakte/Toestand van verdeeldheid  (1)
12.2.2 ENIGE EEN:
• Hoeveelheid/massa magnesium 
• Konsentrasie van HCℓ /suur
• (Aanvanklike) temperatuur (1)


△m(Mg) = 2,6 - 0,2  = 2,4 g m 2,6
m n(Mg) t =2s = = = 0,1083 mol
n(Mgused/gebruik ) = = 0,2 = 0,1 mol M 24 
M 24  n(Mg) t =10s = 0,2 = 0,0083 mol
n(H2) = n(Mg) = 0,1 mol  24
V(H2) = nVm = (0,1)(25)  = 2,5 dm3  △n(Mg) = 0,1083 - 0,0083  = 0,1 mol
n(H2) = n(Mg) = 0,1 mol 
V(H2) = nVm = (0,1)(25)  = 2,5 dm3  (5)
12.3.2 Gem. tempo = ∴ 2,08 x 10-4  = n  ∴ △n = 0,125 mol
(10  60) − 0
n(Mg) = n(H2) = 0,125 mol  and m(Mg) = nM = 0,125 x 24  = 3 g  (2,995 g) (5)
12.4 Groter reaksieoppervlak/toestand van verdeeldheid. 
Meer deeltjies (per volume) met korrekte oriëntasie. 
Meer effektiewe botsings per (eenheids)tyd./Frekwensie van effektiewe botsings verhoog.  (3)
[17]
VRAAG 13
13.1 Temperatuur  (1)
13.3 14 min  (2)
13.4.1 Grafiek B 
(Eksperiment 3) het die hoogste (suur)konsentrasie/meer deeltjies/groter aantal mol.  (2)
13.4.2 Grafiek C 
(Eksp. 5) is by die hoogste temperatuur/meer deeltjies met genoeg kinetiese energie.  (2)
13.5.1 Versnel die reaksie./Verhoog die reaksietempo.  (1)
13.5.2 Gelyk aan  (1)
13.6 m = 1,5 = 0,023 mol
n( Zn) =
M 65 
tempo = − n = - ( 0 - 0,023 )  = 1,65 x 10-3 (mol·min-1)  (4)
t 14 - 0 
[15]
VRAAG 14
14.1 Verandering in konsentrasie  van produkte/reaktanse per (eenheid)tyd.  (2)
14.2.1 Reaksietempo  (1)
14.2.2 Nasienriglyne
Afhanklike (reaksietempo) en onafhanklike (konsentrasie) veranderlikes korrek identifiseer. 
Verwantskap tussen afhanklike en onafhanklike veranderlikes korrek gestel. 
Voorbeeld:
Reaksietempo neem toe met toename in konsentrasie.
INDIEN: DIREK eweredig: Maks. 1 (2)
2
14.3.1 Aktiveringsenergie/Die grenslyn vir molekule met voldoende kinetiese energie om effektiewe botsings
te maak.  (1)
14.3.2 B  (1)
14.3.3 By hoër temperatuur beweeg deeltjies vinniger/het meer kinetiese energie. 
Meer molekule het voldoende/genoeg kinetiese energie. 
OF: Meer molekule het kinetiese energie gelyk aan of groter as die aktiveringsenergie.
Meer effektiewe botsings per eenheidtyd/sekonde./Verhoogde frekwensie van effektiewe botsings. 
Reaksietempo neem toe.  (4)
14.4 Kurwe Y is verkry vir die reaksie met 'n katalisator.  (1)
n(HCℓ)gebruik = cV  = 0,2 x 0,1  = 0,02 mol n(HCℓ)gebruik = cV  = 0,2 x 0,1  = 0,02 mo
n(S)verwag = ½n(HCℓ)used = ½(0,02)  n(S)verwag = ½n(HCℓ)gebruik = ½(0,02) 
= 0,01 mol = 0,01 mol
m m(S) verwag = nM = (0,01)(32)  = 0,32 g
n(S)berei = = 0,18 = 0,0056 mol
M 32  m(S) prod/berei
% opbrengs =  100
n(S)prod / berei m(S) exp/verwag
%opbrengs = 100
n(S)exp/verwag
= 0,18 x 100 
= 0,0056 x 100  = 56,25%  0,32 (6)
0,01 = 56,25%  [18]

VRAAG 15
15.1 Eksotermies 
H < 0/Energie word vrygestel.  (2)
15.2 tempo = − m OF
t tempo = − m
= − 0,25 − 2 t
30  = − − 1,75 
= 0,06 (g·s-1)  30 
(0,0583 g·s-1) = 0,06 (g·s-1) 
(0,0583 g·s-1) (3)

m(CaCO3) = 40 x 2  Vir 2 g teensuurmiddel:
100 100 g CaCO3 ......22,4 dm3  CO2
= 0,8 g 2 g CaCO3 .....0,448 dm3 
m 100% CO2 .......... 0,448 dm3 
n(CaCO3)reacted =
M 40% CO2 ............. 0,18 dm3 
= 0,8  OPSIE
100 100% CaCO3 .........2 g
= 8 x 10-3 mol 40% .......................0,8 g 
n(CO2) = n(CaCO3)  100 g ……. 1 mol
= 8 x 10-3 mol 0,8 g .......... 8 x 10-3 mol 
V(CO2) = 8 x 10-3 x 22,4 
1 mol ...............22,4 dm3 
= 0,18 dm3 
8 x 10-3 mol ......0,18 dm3  (5)
15.4 ENIGE EEN:
• Konsentrasie (van suur) 
• Grootte/massa van tablet/Identiese teblet/Tipe tablet.
• Toestand van verdeeldheid / Oppervlak (1)
15.5 Riglyne vir gevolgtrekking:
Afhanklike (reaksietempo/tyd) en onafhanklike (temperature) veranderlikes korrek

identifiseer. 
Verwantskap tussen afhanklike en onafhanklike veranderlikes korrek gestel.  
Voorbeelde:
• Reaksietempo ( ) neem toe met toename in temperatuur.
• Die tyd geneem vir die reaksie neem af met toename in temperatuur.
INDIEN: Reaksitempo is DIREK ewewredig aan temperatuur: Maks. 1 (2)
2
15.6 Verhoging in temperatuur verhoog die gemiddelde kinetiese energie/molekule beweeg vinniger. 
Meer molekule het voldoende/genoeg kinetiese energie./Meer molekule het kinetiese energie gelyk
aan of groter as die aktiveringsenergie. 
Meer effektiewe botsings per eenheidtyd/sekonde./Verhoogde frekwensie van effektiewe botsings.  (3)
15.7
(s-1)
Temperatuur (°C)
Nasienriglyne
• Vir elke waarde van temperatuur moet KURWE Y bokant die gegewe kurwe wees. 
• KURWE Y moet 'n verhoogde tempo met toename in temperatuur hê.  (2)
[18]

VRAAG 16
16.1.1 Reaksietempo  (1)
16.1.2 Reaksie-oppervlak/toestand van verdeeldheid/deeltjie grootte ✓ (1)
16.2.1 (Afnemende gradiënt dui aan dat) reaksietempo afneem. ✓ (1)
16.2.2 (Gradiënt is nul, wat aandui dat) reaksietempo nul is. ✓
OF
Reaksie hou op/is voltooi.
Reaktanse /CaCO3 is opgebruik. (1)
16.3
(3)
16.4 Gelyk aan  (1)
16.5 Groter as 
Eksperiment C:
• Reaksieoppervlak van CaCO3-poeier is groter (as die van CaCO3-korrels /Meer deeltjies
met korrekte oriëntasie. ✓
• Meer effektiewe botsings per eenheid tyd./Hoër frekwensie van effektiewe botsings ✓
• Toename in reaksie tempo ✓
OF
Eksperiment A:
• Reaksieoppervlak van CaCO3 is kleiner/Minder deeltjies is blootgestel (as die van die
verpoeierde CaCO3)./ Minder deeltjies met korrekte oriëntasie ✓
• Minder effektiewe botsings per eenheidtyd./Laer frekwensie van
effektiewe botsings. ✓
• Afname in reaksie tempo ✓ (4)
25,7 dm3 .........1 mol
0,5 dm3 ..........0,0195 mol 
100 g ...........1 mol

x ....................0,0195 mol 
n(CaCO3) = n(CO2) = 0,0195 mol 
x = m(CaCO3) = 1,95 g 
m(CaCO3) = nM
= 0,0195(100) ✓
= 1,95 g 
OPSIE 3
0,0195 mol CO2 ≡ 0,856 g CO2 

m(CO2) geproduseer: m(CaCO3)
44 g : 100 g 
0,856 :x
x = 1,95 g CaCO3 (4)
[16]

CHEMIESE EWEWIG
VRAAG 1
1.1 Die tydstip in 'n chemiese reaksie wanneer die tempo van die voorwaartse reaksie gelyk is aan die
tempo van die terugwaartse reaksie. 
OF Die tydstip 'n chemiese reaksie wanneer die konsentrasies / hoeveelhede van reaktanse en
produkte konstant bly. (2)
1.2 OPSIE 1
[N 2 O 4 ] [N 2 O 4 ]
Kc = 2
  171  =   [N2O4] = 171 x (0,2)2 = 6,84 mol∙dm-3
[NO 2 ] (0,2) 2
NO2 N2O4
Aanvanklike hoeveelheid (mol) 1,11  0
Verandering (mol) aftrek  1,094 0,55  verhouding 
Hoeveelheid by ewewig (mol)/ 0,016 0,55
Ewewigskonsentrasie (mol∙dm-3) 0,2 6,84 x 0,08 
OPSIE 2
[N 2 O 4 ] [N 2 O 4 ]
Kc = 2
  171  =   [N2O4] = 171 x (0,2)2 = 6,84 mol∙dm-3
[NO 2 ] (0,2) 2
Ewewigsmolhoeveelhede:
n(N2O4) = (6,84)(0,080) = 0,55 mol  x 0,08 dm3
n(NO2) = (0,2)(0,080) = 0,016 mol
n(N2O4 gevorm) = 0,55 – 0 = 0,55 mol 
Verhouding: n(NO2 reageer) = 2n(N2O4 gevorm) = 2(0,55) = 1,094 mol 
Aanvanklike n(NO2) = 0,016 + 1,094  = 1,11 (mol)  (8)
1.3.1 Konsentrasie van gasse verhoog. / Molekule is digter op mekaar of beweeg nader aan mekaar.  (1)
1.3.2 Toename in druk bevoordeel reaksie wat tot kleiner aantal mol gas lei. 
Voorwaartse reaksie word bevoordeel. 
Aantal mol N2O4 / kleurlose gas verhoog. / Aantal mol NO2 / bruin gas verminder.  (3)
1.4.1 Donkerder  (1)
1.4.2 Verlaag  (1)
[16]
VRAAG 2
2.1 'n Reaksie is omkeerbaar wanneer produkte weer in reaktanse omgeskakel kan word.  (1)
2.2 Geen verandering  (1)
2.3.1 Temperatuur verlaag  (1)
2.3.2 Verlaging in temperatuur verlaag die tempo van beide die voor- en terugwaartse reaksies. 
Verlaging in temperatuur bevoordeel die eksotermiese reaksie. 
Die tempo van die terugwaartse eksotermiese reaksie is vinniger of die terugwaartse reaksie word
bevoordeel.  (3)
2.4

(6)
1
2.5 Kc = = 50  (1)
0,02
2.6 Toeneem  (1)
[14]
VRAAG 3
3.1 Wanneer die ewewig in 'n geslote sisteem versteur word, sal die sisteem 'n nuwe ewewig instel 
deur die reaksie te bevoordeel wat die versteuring teenwerk.  (2)
3.2.1 Bly dieselfde  (1)
3.2.2 Vermeerder  (1)
3.3 OPSIE 1
Kc = [NH3][H2S] 
 1,2 x 10-4  = [NH3][H2S]
 [NH3] = [H2S] = 0,011 mol∙dm-3
n(NH3) = cV = (0,011)(5) 
= 0,06 mol (0,06 mol)
n(NH4HS) = n(NH3) = 0,06 mol 
m(NH4HS) = nM = (0,06)(51) = 2,81 g 
OPSIE 2
NH4HS NH3 H2S
Aanvanklike hoeveelheid (mol) 0 0
Verandering (mol) x x x
Hoeveelheid by ewewig (mol) - x x
Ewewigskonsentrasie (mol∙dm-3) x x Deel deur
-
5 5 5
Kc = [NH3][H2S] 
x x
 1,2 x 10-4 = ( )( )  x = 0,0547 mol
5 5
m(NH4HS) = nM = (0,0547)  (51)  = 2,79 g  (6)
3.4 Verminder 
Toename in druk bevoordeel reaksie wat tot die kleiner aantal mol gas lei. 
Die terugwaartse reaksie word bevoordeel.  (3)
[13]

VRAAG 4
4.1 Gelyk aan  (1)
[X3 ]2 (0,226) 2
4.2 Kc =  =  = 236,46  (4)
[X 2 ]3 (0,06) 3
4.3.2 Die toename in [X3] word teengewerk. / Verandering word teengewerk. 
• Die terugwaartse reaksie word bevoordeel. / X3 word gebruik. / [X3] neem af.  (2)
4.4 Hoër as  (1)
4.5 Eksotermies 
Die konsentrasie van die produk / X3(g) is laer. / Die konsentrasie van die reaktans / X2(g) is hoër. 
Die toename in temperatuur bevoordeel die terugwaartse reaksie. 
Volgens Le Chatelier se beginsel bevoordeel 'n verhoging in temperatuur die endotermiese reaksie.
OF
[X3] neem af en [X2] neem toe. 
Kc neem af met toename in temperatuur. 
Afname in temperatuur bevoordeel die voorwaartse reaksie.  (4)
4.6
Nasienriglyne
Getal deeltjies
300 °C Piek van kurwe by 400 °C laer as by 300 °C


en na regs geskuif.
Kurwe by 400 °C het groter area by hoër Ek. 
400 °C
(2)
Kinetiese energie [15]
VRAAG 5
5.1 OPSIE 1 OPSIE 2
m 2,2 m 2,2
c= = = 0,01 mol∙dm-3  n= = = 0,05 mol
MV  44  5 M 44 
n 0,05
c= = = 0,01 mol∙dm-3 
V 5 (4)
5.2 Vir ewewig is 'n voorwaartse en terugwaartse reaksie nodig. 
OF Sonder CaO(s) is die terugwaartse reaksie nie moontlik nie.
OF Indien slegs CO2 teenwoordig is, kan die terugwaartse reaksie nie plaasvind nie. (1)
5.3 CO2 is 'n gas en sal ontsnap indien die houer nie verseël is nie.  (1)
5.4 OPSIE 1
OPSIE 2 (7)


5.5.2 Afneem  (1)
5.6 Endotermies 
Kc neem af met afname in temperatuur. 
Dus neem die produk van die konsentrasie van produkte af. / Die terugwaartse reaksie word
bevoordeel. 
'n Afname in temperatuur bevoordeel die eksotermiese reaksie.  (4)
[19]
VRAAG 6
6.1 Omkeerbare reaksie  (1)
6.2 Endotermies 
ΔH is positief. / ΔH > 0  (2)
6.3 Groter as  Kc > 1  (2)
6.4 OPSIE 1
m 168
n= = = 6 mol
M 28
CO2 CO
Aanvanklike hoeveelheid (mol) x 0
Verandering (mol) 3 6 verhouding ✓
Hoeveelheid by ewewig (mol) x–3 6
x−3
Ewewigskonsentrasie (mol∙dm-3) 3 Deel deur 2 
2
[CO] 2 (3 ) 2
Kc =   14  =   x = 4,29 mol 
[CO 2 ] x−3
2
OPSIE 2
m 168 n 6
n= = = 6 mol and c= = = 3 mol∙dm-3
M 28✓ V 2
CO2 CO
Aanvangskonsentrasie (mol∙dm-3) x 0
Verandering (mol∙dm )
-3 1,5 3 verhouding ✓
Ewewigskonsentrasie (mol∙dm-3) x − 1,5  3
[CO] 2 (3 ) 2
Kc =   14  =   x = 2,14 mol∙dm-3
[CO 2 ] x − 1,5
n(CO2) = cV = (2,14)(2) = 4,29 mol  (9)
6.5.2 Verminder  (1)
[17]

VRAAG 7
7.1 Die tydstip in 'n chemiese reaksie wanneer die tempo van die voorwaartse reaksie gelyk is aan
die tempo van die terugwaartse reaksie. 
OF Die tydstip 'n chemiese reaksie wanneer die konsentrasies / hoeveelhede van reaktanse
en produkte konstant bly. (2)
7.2.2 Verlaag 
Wanner die temperatuur verhoog word sal die reaksie wat die toename teenwerk / wat die
temperatuur sal verlaag bevoordeel word.  OF Die voorwaartse reaksie is eksotermies.
'n Toename in temperatuur bevoordeel die endotermiese reaksie. 
Die terugwaartse reaksie word bevoordeel.  (4)
7.3
Reaksietempo (mol∙s-1)
 Nasienriglyne
• Vertikale parallelle lyne wat skielike toename in
 tempo van beide die voor- en terigwaartse
reaksies aandui. 
• Horisontale paralllelle lyne wat 'n konstante
hoër tempo vir beide die voor- en terugwaartse
reaksies aandui na tyd t1. 
t1 Tyd (s)
(2)
7.4 OPSIE 1
m 2,39
n(PbS) = = = 0,01 mol
M 239 
n(H2S)equilibrium = n(PbS)  = 0,01 mol
H2 H2S
Aanvanklike hoeveelheid (mol) 0,16 0
Verandering (mol) 0,01 0,01  verhouding ✓
Hoeveelheid by ewewig (mol) 0,15  0,01
Ewewigskonsentrasie (mol∙dm-3) 0,075 0,005 deel deur 2 
[H 2 S] 0,005
Kc = =  = 0,067  0,07 
[H 2 ] 0,075
OPSIE 2
m 2,39
n(PbS) =
= = 0,01 mol
M 239 
n(H2S)gereageer = n(PbS)  = 0,01 mol = n(H2S)ewewig
n(H2S)gevorm = n(H2S)ewewig – n(H2S)aanvanklik = 0,01 – 0  = 0,01 mol
n(H2)gereageer = n(H2S)gevorm  = 0,01 mol
n(H2)ewewig = n(H2)aanvanklik - n(H2)gereageer = 0,16 - 0,01  = 0,15 mol
n 0,15
c(H2) = = = 0,075 mol∙dm-3
V 2 Deel deur 2
n 0,01
(H2S) = = = 0,005 mol∙dm-3
V 2
[H S] 0,005
Kc = 2 =  = 0,067  (9)
[H 2 ] 0,075 [18]
VRAAG 8
8.1.1 Produkte kan omgeskakel word na reaktanse. 
OF Beide voor- en terugwaartse reaksies kan plaasvind. (1)
8.1.2 Endotermies  (1)
8.1.3 Kc neem toe met toename in temperatuur. 
Voorwaartse reaksie word bevoordeel./Konsentrasie van produkte neem toe./Konsentrasie van
reaktanse neem af. 
Toename in temperatuur bevoordeel 'n endotermiese reaksie.  (3)


8.2.1 OPSIE 1
Cℓ2 Ti
Aanvangshoeveelheid (mol) 6 7
Gebruik
Verandering (mol) 2 1
molverhouding
Hoeveelheid by ewewig (mol) 4 6
Ewewigskonsentrasie (mol∙dm-3) 2 Deel deur 2
1 1
Kc = 2
=  = 0,25 
[Cl 2 ] (2) 2
OPSIE 2
m 48
n(Ti)reageer = = = 1 mol
M 48 
n(Cℓ2)reageer = 2n(Ti) = 2(1)  = 2 mol
m 426
n(Cℓ2)aanvanklik = = = 6 mol
M 71
n(Cℓ2)ewewig = 6 – 2  = 4 mol
n 4 1 1
c= = = 2 mol·dm-3 dan Kc = =  = 0,25 
V 2  [Cl 2 ] 2
(2) 2 (8)
[16]
VRAAG 9
9.1 Hoeveelheid / Aantal mol van gas-reaktanse is gelyk aan die hoeveelheid/getal mol gasprodukte. 
OF Verandering in druk sal die konsentrasie van die reaktanse en produkte dieselfde verander. (1)
9.2 OPSIE 1
[HI] 2 [HI] 2
Kc =   55,3  =  [HI] = 0,08112 mol∙dm-3
[H2 ][I2 ] (0,014)(0,0085)
H2 I2 HI
(0,09812)(254) 
Aanvangsmassa (g)
= 24,92 g 
Aanvangshoeveelheid (mol) 0,1091 0,09812 0
Verandering (mol) 0,08112 0,08112 0,1622  Gebruik
Hoeveelheid by ewewig (mol) 0,028 0,017 0,1622 verhouding
Ewewigskonsentrasie (mol∙dm-3) 0,014 0,0085 0,08112 x2
Divide by 2 
OPSIE 2
[HI] 2 x2
Kc =  55,3  =  x = 0,08112 mol∙dm-3
[H2 ][I2 ] (0,014)(0,0085)
H2 I2 HI
Aanvangsmassa (g)
Aanvangshoeveelheid (mol) x+0,028x + 0,017 0 Gebruik
Verandering (mol) x  x 2x verhouding
Hoeveelheid by ewewig (mol) 0,028 0,017 2x
Ewewigskonsentrasie (mol∙dm-3) 0,014 0,0085 x x2
Deel deur 2 
Aanvangshoeveelheid I2 (mol) = 0,08112 + 0,017 = 0,09812 mol
m(I2) = nM = (0,09812)(254)  = 24,92 g  (9)
9.3 Chemiese/dinamiese ewewig  (1)
9.4 Byvoeging van 'n katalisator.  EN Toename in druk.  (2)
9.5.1 Endotermies 
Die tempo van die voorwaartse verminder meer. / Die tempo van die terugwaartse reaksie
verminder minder. 
'n Afname in temperatuur bevoordeel die eksotermiese reaksie.  (3)
9.5.2 Verlaag  (1)
9.6 Reaktanse / H2 / I2 verwyder  (1)
[18]

VRAAG 10
10.1 Die stadium in 'n chemiese reaksie wanneer die tempo van die voorwaartse reaksie gelyk is aan die
OF Die stadium in 'n chemiese reaksie wanneer die konsentrasies/hoeveelhede van reaktanse en
produkte konstant bly (2)
10.2.1 OPSIE 1
m 1,12
n= = = 0,04 mol
M 28
COBr2 CO Br2
Aanvangshoeveelheid (mol) 0 0
Verandering (mol) 0,04 0,04 0,04
Hoeveelheid by ewewig (mol) 0,04 0,04 
Ewewigskonsentrasie (mol∙dm-3) 0,02 0,02
2
[CO][Br2 ] (0,02)
Kc =  0,19  =  c(COBr2)eq = 2,11 x 10-3 mol∙dm-3 
[COBr2 ] [COBr2 ]
OPSIE 2
m 1,12
n= = = 0,04 mol
M 28
COBr2 CO Br2
Aanvangshoeveelheid (mol) x 0 0
Verandering (mol) 0,04 0,04 0,04
Hoeveelheid by ewewig (mol) x – 0,04 0,04 0,04 
x − 0,04 0,02
Ewewigskonsentrasie (mol∙dm-3) 0,02 Deel deur 2✓
2
[CO][Br2 ] (0,02) 2
Kc =   0,19  = 
[COBr2 ] x − 0,04
2
 x = 0,0442 mol  c(COBr2)ewe = 2,11 x 10-3 mol∙dm-3 
10.2.2 OPSIE 1 OPSIE 2: Vanaf V10.2.1 Opsie 2
n(COBr2)ewewig = cV = 2,11  10-3  2  n(COBr2)ibegin = x
= 4,22  10-3 mol = 0,0442 mol 
n(COBr2)begin = 0,04 + 4,22  10-3  n(COBr2)reageer = 0,04 mol
= 0,044 mol
0,04
% ontbind =  x 100 = 90,46%  (90,3 – 90,9%)
0,044 (4)
10.3 Kc < 0,19  (1)
10.4 Verminder 
'n Afname in druk bevoordeel die reaksie wat die groter aantal mol/volume(-eenhede) gas lewer. 
Die voorwaartse reaksie sal bevoordeel word.  (3)
[17]
VRAAG 11
11.1.1 Wanneer die ewewig in 'n geslote sisteem versteur word, stel die sisteem 'n nuwe ewewig in deur die
reaksie wat die versteuring teenwerk, te bevoordeel.  …….(2)
11.1.2 Persentasie opbrengs verhoog met toename in temperatuur. 
Voorwaartse reaksie word bevoordeel. 
Toename in temperatuur bevoordeel die endotermiese reaksie.  (3)
11.1.3 Wanneer die druk verhoog, word die reaksie wat tot afname in aantal mol lei, bevoordeel.  (2)
11.1.4 I  (2)

11.2 OPSIE 1
HCℓ O2 Cℓ2 H2O
Aanvangshoeveelheid ol) 0,2 0,11 0 0
Verandering in Verhou-
0,15  0,0375 0,075 0,075
hoeveelheid (mol) ding 
Ewewigshoeveelheid 1,825 = 0,05 
0,075
0,0725 0,075 
(mol) 36,5
Ewewigskonsentrasie Deel deur
0,25 0,3625 0,375 0,375
(mol∙dm-3) 0,2 dm3 
2
 2
Kc =  = (0,375) (0,375) = 13,97 
4
(0,25) (0,3625)
OPSIE 2
m
n(HCℓ)ewewig = = 1,825 = 0,05 mol
M 36,5
n(HCℓ)reageer = 0,2 – 0,05 = 0,15 mol 
n(O2)reageer = ¼n(HCℓ)reageer = ¼ x 0,15 = 0,0375 mol Gebruik
n(Cℓ2)gevorm = ½n(HCℓ)reageer = ½ x 0,15 = 0,075 mol verhouding 
n(H2O)gevorm = ½n(HCℓ)reageer = ½ x 0,15 = 0,075 mol
n(O2) ewewig = 0,11 – 0,0375 = 0,0725 mol

n(Cℓ2) ewewig = n(H2O)ewewig = 0,075 mol
c(O2) ewewig = n = 0,0375 = 0,3625 mol∙dm-3
V 0,2
Deel deur 0,2
c(Cℓ2) ewewig = c(H2O)ewewig = n = 0,075 = 0,375 mol∙dm-3
V 0,2
2 2

Kc =  = (0,375) (0,375) = 13,97 
4
(0,25) (0,3625)  (9)
[18]
VRAAG 12
12.2.1 2  (1)
12.2.2 1  (1)
12.2.3 3  (1)
12.3 OPSIE 1
[A] = 8  = 2,67 mol∙dm-3
3

[B] = 4 = 1,33 mol∙dm-3 Deel deur 3 dm3 
3

[C] = 12 = 4 mol∙dm-3
3
[C]3  ( 4 )3  = 6,75 
Kc = =
[ A ] 2 [B] (2,67)2 (1,33)
OPSIE 2
A B C
Aanvangshoeveelheid (mol) 16 8 0
Verandering in hoeveelheid (mol) 8 4 12
Ewewigshoeveelheid (mol) 8✓ 4✓ 12 ✓
8 4 12 Deel deur
Ewewigskonsentrasie (mol∙dm-3) 3 dm3 ✓
3 3 3
[C]3  ( 4 )3  = 6,75 
Kc = =
[ A ] 2 [B] (2,67)2 (1,33) (7)

12.4 Endotermies ✓
• 'n Toename in temperatuur bevoordeel die terugwaartse reaksie. 
• 'n Toename in temperatuur bevoordeel 'n endotermiese reaksie.  (3)
[15]
VRAAG 13
13.1 Wanneer die ewewig in 'n geslote sisteem versteur word, sal die sisteem 'n (nuwe) ewewig instel 
deur die reaksie te bevoordeel wat die versteuring kanselleer/teenwerk. (2)
13.2 Endotermies 
• Afname in temperatuur bevoordeel die eksotermiese reaksie.
• Die terugwaartse reaksie word bevoordeel. 
OF Aantal mol/hoeveelheid/konsentrasie van N2O4/kleurlose gas neem toe
OF Aantal mol/ hoeveelheid NO2 /bruin gas neem af. (3)
13.3.1 Verhoog  (1)
13.3.3 Verhoog  (1)
13.4 OPSIE 1
N2O4 NO2
Aanvangshoeveelheid (mol) x 0
Verandering in hoeveelheid (mol) 0,2x ✓ 0,4x
Ewewigshoeveelheid (mol) 0,8x 0,4x
Ewewigskonsentrasie (mol∙dm-3) 0,4x 0,2x
2
  0,16 =  x = 1,6 mol ✓

2
[NO 2 ] (0,2x )
Kc = 
[N2 O 4 ] (0,4x )
OPSIE 2
∆n(N2O4) = 20 x  = 0,2x EN ∆n(NO2) = 2∆n(N2O4) = 0,4 x 
100
n(N2O4)ewe = x – 0,2x = 0,8x EN n(NO2)eq = 0 + 0,4x 
c(N2O4)ewe = 0,8x = 0,4x
2 
c(NO2)ewe = 0,4x = 0,2x
2
[NO 2 ] 2  (0,2x ) 2  x = 1,6 mol ✓
Kc =  0,16 =  (8)
[N2 O 4 ] (0,4x ) [16]
VRAAG 14
14.1 Omkeerbare reaksie/Beide voor- en terugwaartse reaksies kan plaasvind.  (1)
14.2 Om die voorwaartse reaksie/produksie van ammoniak te bevoordeel./Om die ammoniakopbrengs te
verhoog.  (1)
14.3 20%  (1)
14.4.1 By 500 °C laer opbrengs van ammoniak: 
• Die (voorwaartse) reaksie is eksotermies./Tergwaartse reaksie is endotermies. 
• 'n Toename in temperatuur bevoordeel die endotermiese reaksie. 
• Die terugwaartse reaksie word bevoordeel. 
OF
By 350 °C hoër opbrengs van ammoniak:
• Die (voorwaartse) reaksie is eksotermies./Tergwaartse reaksie is endotermies. 
• 'n Afname in temperatuur bevoordeel die eksotermiese reaksie. 
• Die voorwaartse reaksie word bevoordeel.  (3)
14.4.2 By 350 atm hoër opbrengs van ammoniak:
• 'n Toename in druk bevoordeel die reaksie wat die kleiner aantal mol/aantal molekule/
volume gas lewer. 
• Die voorwaartse reaksie word bevoordeel.  (2)
OF
By 150 atm laer opbrengs van ammoniak:
• 'n Afname in druk bevoordeel die reaksie wat die hoër aantal mol/aantal molekule/
volume gas lewer. 
• Die terugwaartse reaksie word bevoordeel.  (2)
14.5.1 1 mol N2 reageer met 3 mol H2 om 2 mol NH3 te lewer
2 mol N2 reageer met 6 mol H2 om 4 (mol) NH3 te lewer  (2)

14.5.2 n(NH3) = 35  4  = 1,4 mol

100
N2 H2 NH3
Aanvangshoeveelheid (mol) 6 6 0
Verandering in hoeveelheid (mol) 0,7 2,1 1,4
Ewewigshoeveelheid (mol) 5,3  3,9 1,4
Ewewigskonsentrasie (mol∙dm-3) 10,6 7,8 2,8
[NH 3 ] 2 (2,8) 2
Kc = 3
=  = 0,002 
[H2 ] [N2 ] (7,8) 3 (10,6) (7)
[17]
VRAAG 15
15.2.1 m 60,8
n(CO 2 ) = =  = 1,382 mol
M 44
CO2 CO
Aanvangshoeveelheid (mol) 1,382 0
Verandering in hoeveelheid (mol) 1,22  2,44 Gebruik verhouding ✓
Ewewigshoeveelheid (mol) 0,162 2,44
Deel & vermenig-
Ewewigskonsentrasie (mol∙dm-3) 0,054 0,813
vuldig met 3 ✓
2
[CO] 2  = (0,813)  = 12,24 
Kc =
[CO 2 ] 0,054 (7)
15.2.2 n(C)reageer = n(CO2)reageer = 1,22 mol 
m(C) = nM = 1,22(12)  = 14,64 g  (2)
15.3.2 Afneem 
• (Wanneer die druk verhoog word) word die reaksie wat tot die kleiner hoeveelheid/aantal mol/
volume gas lei, bevoordeel. 
• Die terugwaartse reaksie word bevoordeel. / Meer CO2 word gevorm.  (3)
15.4.1 Endotermies 
• Wanneer die temperatuur verhoog word, verhoog die mol/persentasie CO(g) of produk/
word die voorwaartse reaksie bevoordeel. 
• 'n Toename in temperatuur bevoordeel die endotermiese reaksie.  (3)
15.4.2 ntotaal ewe = 0,162 + 2,44  = 2,606 mol
% CO2 = 0,162 x 100  OF % CO = 2,44 x 100 
2,606 2,606
= 6,225 % = 93,63 %
 T = 827 °C  (3)
[22]
VRAAG 16
16.1 Produkte kan omgeskakel word na reaktanse. ✓
OF
Beide voor-en terugwaartse reaksies kan plaasvind.
OF
'n Reaksie wat in beide rigtings kan plaasvind. (1)
16.2.2 Toeneem  (1)
16.3 • (Wanneer die druk verhoog word,) word die reaksie wat tot die kleiner hoeveelheid gas
/minder gas molekule/aantal mol lei, bevoordeel. ✓
• Die terugwaartse reaksie word bevoordeel. ✓ (2)

16.4 Endotermies ✓
• Kc neem af met afname in temperatuur. ✓
• Terugwaartse reaksie word bevoordeel./Konsentrasie van reaktanse neem
toe./Konsentrasie van produkte neem af./Opbrengs neem af ✓
• Afname in temperatuur bevoordeel 'n eksotermiese reaksie. ✓
OF
• Kc neem toe met toename in temperatuur. ✓
• Voorwaartse reaksie word bevoordeel./Konsentrasie van produkte neem
toe./Konsentrasie van reaktanse neem af./Opbrengs neem toe ✓
• Toename in temperatuur bevoordeel 'n endotermiese reaksie ✓ (4)
16.5 Puntetoekenning:
• Korrekte Kc-uitdrukking (formules in vierkanthakies). ✓
• Vervanging van ewewigskonsentrasies in Kc-uitdrukking. ✓
• Vervanging van Kc-waarde. 
• Vermenigvuldig ewewigskonsentrasies van I2 en I met 12,3 dm3. ✓ (OPSIE 1)
Vermenigvuldig ewewigskonsentrasies van I met 12,3 dm3 en deel ewewigsmol I2 met
12,3 dm3 (OPSIE 2)
• Verandering in n(I) = n(I by ewewig) ✓
• GEBRUIK verhouding: I2 : I = 1 : 2 
• Aanvanklike n(I2) = ewewigs n(I2) + verandering in n(I2). ✓
• Vervang 254 g·mol-1 as molêre massa van I2. ✓
• Finale antwoord: (26 g – 27,94 g) ✓
(9)
OPSIE 1
I2 I
(0,1045)(254)
Aanvangsmassa (g)
= 26,543 g
Aanvangshoeveelheid (mol) 0,1045 0
Verandering (mol) 0,0295 0,0589
Hoeveelheid by ewewig (mol) 0,0751 0,0589
Ewewigskonsentrasie (mol∙dm-3) 6,102 x 10-3 4,79 x 10-3
OPSIE 2
I2 I
Aanvangshoeveelheid (mol) x 0
Verandering in hoeveelheid (mol) 0,0295 0,0589
Ewewigshoeveelheid (mol) x - 0,0295 0,0589
4,79 x 10-3
Ewewigskonsentrasie (mol∙dm-3)
 m = nM
= (0,1045)(254)
= 26,543 g 
[18]

SURE EN BASISSE
VRAAG 1
1.1.1 Ioniseeer / dissosieer volledig in water.  (1)
1.1.2 NO 3− / Nitraatioon  (1)
1.1.3 pH = - log[H3O ] - log[H ]  = -log(0,3)  = 0,52 
+ + (3)
n n
1.2.1 c =  2 =   n(HCℓ) = 0,2 mol  (3)
V 0,1
1.2.2 Buret  (1)
1.2.3 B  Titrasie van 'n sterk suur en sterk basis.  (3)
1.2.4 Die aantal mol suur in die fles bly konstant.  (1)
n n
1.2.5 c=   0,2 =   n = 4,2 x 10-3 mol 
V 0,021
n(HCℓ)oormaat = n(NaOH) = 4,2 x 10-3 mol (3)
n(HCℓ gereageer): n(HCℓ gereageer):
0,2 – 4,2 x 10-3  = 0,196 mol 0,2 – 4,2 x 10-3  = 0,196 mol
n(MgO gereageer): m m
½n(HCℓ) = ½(0,196) = 9,8 x 10-2 mol  n(HCℓ gereageer) =  0,196 =
M 36,5
m m
n(MgO gereageer) =  0,098 =  m(HCℓ gereageer) = 7,154 g
M 40 
 m = 3,92 g 40 g MgO  .............. 73 g HCℓ 
3,92 x g MgO ................... 7,154 g  x = 3,92 g
% suiwerheid =  = 87,11% 
4,5  100 3,92 (5)
% suiwerheid =  = 87,11% 
4,5  100 [21]
VRAAG 2
2.1.1 'n Suur is 'n protonskenker / H+-skenker/donor.  (1)
2.1.2 Dit ioniseer om 2 protone te vorm vir elke H2SO4-molekuul. / Dit ioniseer om 2 mol H+-ione te vorm. 
OF Dit doneer 2 H+-ione per H2SO4-molekuul. (1)
2.2.1 Amfiprotiese stof / Amfoliet  (1)
2.2.2 H2CO3  (1)
2.3.1
(6)
2.3.2
(2)
2.3.3 Dui die eindpunt van die titrasie aan./Dui aan wanneer neutralisasie plaasvind.  (1)

2.3.4
(8)
[22]
VRAAG 3
3.1.1 Diproties  (1)
3.1.2 H2O  en (COO)  (2)
3.1.3 H(COO) /HC2O  Dit reageer as basis in reaksie I en as suur in reaksie II.  (2)
3.2 Ioniseer / dissosieer onvolledig /gedeeltelik.  (1)
3.3 OPSIE 1 OPSIE 2
m m n n
c=  0,2 = c =   0,2 =  n = 0,05 mol
MV  0,25  90  V 0,25
 m = 4,5 g  m m
n=  0,05 =  m = 4,5 g 
M 90 (4)
c a Va n a n((COOH)2) = cV  = (0,2)(0,025) 
=  = 0,005 mol
c b Vb nb
 n(NaOH) = 2(0,005)  = 0,01 mol
0,2  25 1
=  cb = 0,28 mol∙dm  -3 n 0,01
c b  36 2 c= = = 0,28 mol∙dm-3
V 0,0036 (5)
2−
3.4.2 (COO) 2 (aq) + 2H2O(ℓ)  ⇌ (COOH)2(aq) + 2OH-(aq)  Bal.  (3)
[18]
VRAAG 4
4.1.1 Hidrolise  (1)
4.1.2 Suur  Vorm H3O+-ione tydens hidrolise.  OF Sout van 'n sterk suur en 'n swak basis. (2)
4.2.1 n = cV  = (0,1)(0,1)  = 0,01 mol  (3)
4.2.2 n(HCℓ) = caVa = (0,11)(14,55 x 10-3)  = 1,6 x 10-3 mol
n(NaOH) = n(HCℓ) = 1,6 x 10-3 mol 
n(NaOH excess) in 100 cm3 = 1,6 x 10-3 x 4  = 6,4 x 10-3 mol
n(NaOH reacted) = 0,01 - 6,4 x 10-3  = 3,6 x 10-3 mol
n(NH4Cℓ) = n(NaOH) = 3,6 x 10-3 mol  (0,003598 mol)
m(NH4Cℓ) = nM x m
= (3,6 x 10-3)(53,5) n(NH4Cℓ) = 0,92  n(NH4Cℓ) =
53,5 53,5
= 0,193 g
x m
92% : 0,193 g  3,6 x 10-3 = 0,92  3,6 x 10-3 =
100% : x 53,5  53,5 
0,192  100  x = 0,21 g  n(NH4Cℓ) = 0,192 g
x = 
0,192  100
92
m(kunsmis)= 
= 0,21 g  92
= 0,21 g  (8)
4.3 OPSIE 1 OPSIE 2
[OH-] = [NaOH] = 0,5 mol∙dm-3 pOH = -log[OH-] 
Kw = [H3O+][OH-] = -log(0,5) 
1 x 10-14 = [H3O+]0,5  = 0,301
 [H3O+] = 2 x 10-14 mol∙dm-3
pH = -log[H+]  pH + pOH = 14
= -log(2 x 10-14)  pH = 14 – 0,301  (4)
= 13,7  = 13,7  (13,699) [18]

VRAAG 5
5.1 Dit is 'n protonskenker / H+-skenker.  (2)
2−
5.2.1 CO 3 (aq)  (1)
5.2.2 H2CO3 + H2O  ⇌ HCO 3− (aq) + H3O+(aq)  Bal.  (3)
5.2.3
(5)
5.3.1 'n Suur wat EEN proton / H+-ioon / H3O+-ioon skenk. 
OF 'n Suur waarvan een mol ioniseer om een mol protone / H+-ione / H3O+-ione te vorm. (1)
5.3.2
(5)
5.3.3 Swak 
Die [H+] OF [H3O+] is laer as die konsentrasie van suur X. 
Dus is die suur onvolledig geïoniseer.  (3)
[20]
VRAAG 6
6.1.1 'n Suur is 'n protonskenker / H+-skenker.  LET WEL: NIE H3O+ NIE. (2)
6.1.2 H2O  and H2CO3  (2)
6.1.3 H2O  OF HCO 3− (1)
6.2 n(HCℓ) = cV  = (0,1)(0,5)  = 0,05 mol
n(NaHCO3) = cV = (0,25) (0,8)  = 0,2 mol
n(NaHCO3)reageer = n(HCℓ) = 0,05 mol 
n(NaHCO3)oormaat = 0,2 – 0,05  = 0,15 mol
n(OH-) = n(NaHCO3)  = 0,15 mol
n 0,15
c(OH-) = = = 0,12 mol∙dm-3  (8)
V  1,3
Kw = [H3O+][OH-] = 1 x 10-14 pOH = -log[OH—] = -log(0,12) 
1 x 10-14 = [H3O+](0,12)  = 0,92
[H3O+] = 8,33 x 10-14 mol∙dm-3 pH + pOH = 14 (4)
pH = - log [H3O+] = - log(8,33 x 10-14)  = 13,08  pH + 0,92 = 14   pH = 13,08  [17]
VRAAG 7
7.1.1 Hidrolise is die reaksie van 'n sout met water.  (2)
7.1.2 Kleiner as 7  NH +4 + H2O  → NH3 + H3O+  (3)
m 7,35 98 g : 1 mol m 7,35
n= = = 0,08 mol  7,35 :0,08 mol  c= = = 0,15 mol∙dm-3
M 98 MV 98  0,5
n = cV = 0,15 x 0,5 = 0,08 mol  (2)


pH = −log[H3O+]  n 0,075
[H2SO4]aanv. = =
1,3  = −log[H3O+] V 0,
5
[H3O+] = 0,05 mol∙dm-3 = 0,15 mol∙dm-3
[H2SO4] = ½[H3O+] = ½ x 0,05  [H3O+]aanv.= 2[H2SO4] = 2 x 0,15 
= 0,025 mol∙dm-3 = 0,3 mol∙dm-3
n(H2SO4)oormaat = cV  = 0,025 x 0,5  pH = −log[H3O ]   1,3  = -log[H3O+]
+
= 0,0125 mol [H3O+] = 0,05 mol∙dm-3

n(H2SO4)rea = 0,075 – 0,0125  [H3O+]rea = 0,3 – 0,05  = 0,25 mol∙dm-3
= 0,0625 mol [H2SO4]rea = ½[H3O+]
= ½ x 0,25
n(NaOH) = 2n(H2SO4) = 2 x 0,0625  = 0,125 mol∙dm-3 (0,14)
= 0,125 mol
OF n(H2SO4)rea = cV = (0,125)(0,5) = 0,0625 mol
m n(NaOH) = 2n(H2SO4) = 2 x 0,0625 
n(NaOH) = 1 mol : 40 g  = 0,125 mol
M 
m m
 0,125 = m 0,125 mol : 5 g  n(NaOH) =
M
 0,125 =
40
 m=5g
40
 m=5g (9)
[16]
VRAAG 8
8.1.1 Swak suur  (1)
8.1.2 pH = -log[H3O+]   4  = -log[H3O+]  [H3O+] = 1 x 10-4 mol∙dm-3  (3)
8.2.1 'n Stof wat hidroksiedione (OH-) in water vorm.  (2)
c a  Va na c a  Va na n(acid)used = cV 
=  =  = (0,16)(0,025) 
c a  Vb nb c a  Vb nb
  = 4 x 10-3 mol
0,16  25 1 0,16  25 1 n(KOH) = 4 x 10-3 mol 
=  =  ∴cb = 0,32 mol·dm -3
c b  12,5  1 c b  12,5  1 In 12,5 cm3:
cb = 0,32 mol·dm -3 n(KOH) = 4 x 10-3 mol
n n
m c = ∴ 0,32 =  In 250 cm3
c= V 0,25 250
MV n(KOH) =  4  10 − 3 
∴ n = 0,08 mol 12,5
m
0,32 = m m
56 0,25 n= ∴ 0,08 =  ∴ m = 4,48 g  = 0,08 mol
M 56 m(KOH) = nM = 0,08 x 56 
m = 4,48 g 
= 4,48 g  (7)
8.2.3 Groter as 7  (1)
8.2.4 CH3COO-(aq) + H2O(ℓ)  ⇌ CH3COOH(aq) + OH-(aq)  Bal.  (3)
VRAAG 9
9.1 'n Stof wat onvolledig ioniseer / in 'n klein mate ioniseer.  (2)
9.2 Oksaalsuur  Hoër Ka-waarde  OF Koolsuur het 'n laer Ka-waarde. (2)
2−
9.3 H2O  en (COO) 2  (2)
9.4 OPSIE 1 OPSIE 2
Kw = [OH─][ H3O+]  1 x 10-14 = (0,1)[H3O+]  pOH = -log[OH─]  = -log(0,1)  = 1
[H3O+] = 1 x 10-13 mol∙dm-3 14 = pOH + pH  14 = 1 + pH 
pH = -log[H3O+]  = -log(1 x 10-13)  = 13   pH = 13  (4)
c a  Va na  n(NaOH) = cV  = (0,1)(0,0251) 
= = 0,00251 mol
c a  Vb nb
1
 n(COOH)2 = (0,00251) = 0,00126 mol
   ca = 0,09 mol·dm-3  2
 n 0,00126
ca = =  = 0,09 mol∙dm-3 
V 0,0142 (5)
9.5.2 C / fenolftaleïen 
Titrasie van swak suur en sterk basis. 
OF Die eindpunt sal by pH > 7 wees wat in die gebied van die indikator is. (2)
[17]

VRAAG 10
10.1.1 Swak 
Dissosieer/Ioniseer onvolledig/gedeeltelik (in water om 'n lae konsentrasie OH- -ione te vorm.)  (2)
10.1.2 NH+4/ammonium ion/ammonium-ioon  (1)
10.1.3 H2O/water/NH3/ammonia/ammoniak  (1)
10.2.1 Suur  pH < 7/pH = 4  (2)
pH = -log[H3O+]  pH + pOH = 14
 Enige een
6  = -log[H3O+] 6  + pOH = 14
[H3O+] = 1  10-6 mol∙dm-3
[H3O+][OH-] = 10-14 pOH = -log[OH-] 
 Enige een
(1  10-6)[OH-] = 10-14 8 = -log[OH-]
 [OH ] = 1  10 mol∙dm-3 
- -8  [OH-] = 1  10-8 mol∙dm-3  (4)
m 0,29 m 0,29
n(Na2CO3 ) =  = n(Na2CO3 ) =  =
M 106 M 106 
 nb = 2,74  10-3 mol / 0,003 mol = 2,74  10-3 mol / 0,003 mol
n(HCℓ) = 2n(Na2CO3)  n(HCℓ) = 2n(Na2CO3) 
= 5,47  10-3 mol / 0,005 mol = 5,47  10-3 mol  0,005 mol
5,47  10-3 → 50 cm3
n 5,47 x10 −3 n(HCℓ) → 500 cm3:
c(HCℓ)dilute = =
V 0,05  500  5,47  10 −3 
= 0,1094 mol∙dm-3  n(HCℓ) =
50
cV(HCℓ)verdun = cV(HCℓ)gekons = 0,0547 mol
0,1094 x 500  = (HCℓ)gekons x 5  n 0,0547
 c(HCℓ)gekons = 10,94 mol∙dm-3  c(HCℓ)kons = = = 10,94 mol∙dm-3  (7)
V 5  10 − 3  [17]
VRAAG 11
−
11.1.1 H2O  & HSO 4  (2)
11.1.2 Sterk suur  Volledig geïoniseer (in water).  (2)
c a  Va na  n(H2SO4) = cV  = (0,15)(0,024)  = 3,6 x 10-3 mol
= n(NaOH) =2(3,6 x 10-3) 
c a  Vb nb
= 7,2 x 10-3 mol
0,15  24  1 n
=  c= = = 0,28 mol∙dm-3 
c b  26 2
V
c(NaOH) = 0,28 mol∙dm-3  (5)
11.2.2 n(NaOH) = cV = 0,02 x 0,28  = 0,0056 mol
[H2SO4] = n = 0,0017 = 0,034mol∙dm-3
n(H2SO4) = 0,03 x 0,15  = 0,0045 mol V 0,05
n(H2SO4)gebruik = ½n(NaOH) = 0,0028 [H3O+] = 2[H2SO4] = 2 x 0,034 
n(H2SO4)ormaat = 0,0045–0,0028  = 0,068mol∙dm-3
= 0,0017 mol pH = -log[H3O ] OF -log(0,068)  = 1,17 
+ (8)
[17]
VRAAG 12
12.1 Titrasie/Volumetriese analise  (1)
12.2 Om die (presiese) volume suur te meet wat nodig is om die eindpunt te bereik/om die basis te
neutraliseer.  (1)
12.3 Sure produseer waterstofione (H+)/hidroniumione (H3O+) in oplossing/water.  (2)
12.4 H2SO4 ioniseer volledig.  (1)
12.5 Blou na geel  (1)
cb = n   0,1 =
c a Va na  n   n = 2,5 x 10-3 mol
= b
c b Vb nb V 0,025
na = 1 nb = 1 (2,5 x 10-3)  = 1,25 x 10-3 mol
=  Va = 12,5 cm3 
(0,1 )Va 1
2 2
(0,1)(25) 2
ca = n  0,1 = 1,25  10  Va = 0,0125 dm3 
−3
V V (4)


na(oormaat) = cV  na(fin) = cV 
= (0,1)(0,005)  = 5 x 10-4 mol = (0,1)(0,0175)  = 1,75 x 10-3 mol
n −4 na(oormaat) = na(finaal) - na(reageer)
ca = = 5  10 = 1,75 x 10-3 – 1,25 x 10-3 = 5 x 10-4 mol
V 4,25  10 −2  −4
= 1,18 x 10-2 mol·dm-3 ca = n = 5  10 = 1,18 x 10-2 mol·dm-3
c(H+) = 2ca = 2(1,18 x 10-2)  V 4,25  10 −2 
= 2,36 x 10-2 mol·dm-3 c(H+) = 2ca = 2(1,18 x 10-2) 
pH = -log[H3O+] = -log(2,36 x 10-2) = 2,36 x 10-2 mol·dm-3
= 1,63  pH = -log[H3O+] = -log (2,36 x 10-2) = 1,63  (7)
[17]
VRAAG 13
13.1.1 'n Suur is 'n protondonor/skenker.  (2)
13.1.2 H2O  (1)
−
13.1.3 HSO 4  (2)
13.2.1 Reaksie van 'n sout met water/H2O. (2)
13.2.2 CO 32− (aq) + 2H2O(ℓ)  ⇌ H2CO3(aq) + 2OH‒(aq) 
OF CO 32− (aq) + H2O(ℓ) ⇌ HCO 3− (aq) + OH‒(aq)
Die vorming van OH-(aq) neutraliseer die oormaat suur. (3)
13.3.1 pH = -log[H3O+]   5  = -log[H3O+]  [H3O+] = 1 x 10-5 mol·dm-3  (3)
c(H3O+)aanv. = n   1 x 10-5 = n c(H3O+)fin = n = 1,26  10
3
V 4  10 
9
V 4  10 
9
 na = 4 x 104 mol = 3,15 x 10-7 mol∙dm-3

c(H3O+)rea = 1 x 10-5 – 3,15 x 10-7 
n(H3O+)rea = 4 x 104 – 1,26 x 103 
= 9,69 x 10-6 mol∙dm-3
= 3,87 x 104 mol
n(H3O+)rea = cV = (9,65 x 10-6)(4 x 109)
n(CaO) = ½n(H3O+) = ½ x 3,87 x 104  = 3,87 x 104 mol
= 1,94 x 104 mol n(CaO) = ½n(H3O+) = ½ x 3,87 x 104 
= 1,94 x 104 mol
OF
n(CaO) = m  1,94 x 104 = m
1 mol : 56 g 
M 56
 m = 1,09 x 106 g 1,94 x 104 mol : m
 m = 1,09 x 106 g  (7)
[20]
VRAAG 14
14.1 'n Basis vorm hidroksiedione (OH‒) in water/wateroplossing.  (2)
14.2 'n Sterk basis ioniseer/dissosieer volledig  en 'n swak basis ioniseer/dissosieer onvolledig.  (2)
14.3 HCO 3− (aq) + H2O(ℓ)  ⇌ H2CO3(aq) + OH-(aq)  Bal.  (3)
14.4.1 pH = -log[H3O ]  = -log (0,2)  = 0,70 
+ (0,699) (3)
14.4.2 Titrasie van swak basis en sterk suur.  OF Die eindpunt sal by pH < 7 wees. (1)
n n c a  Va n a 
c(HCℓ) =   0,2 =   n(HCℓ) = 4 x 10-3 mol =
V 20  10 −3
c b  Vb nb
n(XHCO3) = n(HCℓ)  0,2  20  1 
= 4 x 10-3 mol =
c b  100 1
m
n= cb = 0,04 mol∙dm-3
M 1 mol → M(XHCO3)
4 x 10-3 mol → 0,4 g  m
 4  10 =
−3 0 ,4  c( XHCO 3 ) =
M(XHCO3) = 100 g∙mol-1 MV
M
 0,04 = 0 ,4 
M = 100 g∙mol-1
M(XHCO3) = M(X) + 61 M(0,1)
M(XHCO3) = M(X) + 61 = 100
= 100
 M(X) = 39 g∙mol-1  M(XHCO 3) = 100 g∙mol
-1
X = K /kalium   M(X) = 39 g∙mol-1  M(XHCO3) = M(X) + 61 = 100

X = K/ kalium   M(X) = 39 g∙mol-1 
X = K / kalium  (6)
[17]

VRAAG 15
15.1 Sterk suur 
Groot Ka-waarde/ Ka > 1 / HBr ioniseer volledig.  (2)
15.2 H2O  & Br-  (2)
n(NaOH)reacted = cV  c a Va na 
= 0,5(0,0165)  =
c b Vb nb
= 0,00825 mol
n(HBr)excess = n(NaOH) = 0,00825 mol  c a (90) 1
= 
n 0,00825 (0,5)(16,5) 1
c(H3O ) =
+ = = 0,092 mol·dm -3
V 0,09  ca = 0,092 mol·dm-3
pH = -log[H3O+]  = -log(0,092)  = 1,04  pH = -log[H3O+]  = -log(0,092)  = 1,04  (7)
15.3.2 OPSIE 1
n(HBr)initial= cV = (0,45)(0,09)  = 0,0405 mol
n(HBr reacted with Zn(OH)2) = 0,0405 – 0,00825  = 0,03224 mol
n(Zn(OH)2) = ½n(HBr) = ½(0,03224) = 0,016125 mol
m(Zn(OH)2) = nM = (0,016125)(99)  = 1,596 g 
OPSIE 2
c(HBr) = 0,45 – 0,092  = 0,358 mol∙dm-3
n(HBr reacted) = cV = 0,358 x 0,09  = 0,0322 mol
n(Zn(OH)2) = ½n(HBr) = ½(0,0322)  = 0,01611 mol
m(Zn(OH)2) = nM = 0,01611 x 99  = 1,595 g  (1,60 g) (6)
[17]
VRAAG 16
16.1.1 Swak 
-
Ioniseer/Dissosieer/onvolledig/gedeeltelik (in water) ✓ (2)
pH = -log[H3O+] ✓ [H3O+] = 10-pH 
3,85  = -log[H3O+] = 10-3,85 ✓
[H3O+] = 1,41 x 10-4 mol∙dm-3 ✓ = 1,41 x 10-4 mol∙dm-3 ✓ (3)
16.1.3 Groter as  (1)
16.1.4 CH3COO-(aq) + H2O(ℓ)  ⇌ CH3COOH(aq) + OH-(aq) 
OF
CH3COONa(aq) + H2O(ℓ)  ⇌ CH3COOH(aq) + NaOH(aq) 
As gevolg van die vorming van hidroksied/OH- is die oplossing basies/ alkalies /pH > 7 ✓ (3)
n(NaOH)gereageer = cV
= 1(0,0145) 
= 0,0145 mol
n(CH3COOH)verdun = n(NaOH)  ca(nie-gereageer) = 0,58 mol∙dm-3

= 0,0145mol  na(unreacted) = cV
(nie-gereageer) = (0,58)(0,025)
= 0,0145 mol  (3)
16.2.2 m(CH3COOH) =  = 1,13 g
n(CH3COOH)ini/aanv. =
n(CH3COOH)rea = 0,01883 – 0,0145 ✓ = 0,0043 mol
n(CaCO3) = n(CH3COOH)
= 0,5(0,0043) 
= 0,00217 mol
m(CaCO3) = nM
= 0,00217(100) ✓ = 0,217 g
% CaCO3 = 
= 18,08 %  (8)
[20]

GALVANIESE SELLE
VRAAG 1
1.1 Druk: 1 atmosfeer (atm) / 101,3 kPa / 1,013 x 105 Pa 
Temperatuur: 25 °C / 298 K  (2)
1.2 Platinum is onreaktief / reageer nie met H+-ione OF suur nie. 
Platinum is 'n geleier van elektrisiteit.  (2)
1.3.1 Soutbrug  (1)
1.3.2 ‒ 0,31 V  (1)
1.3.3 2H+ + 2e- → H2  (2)
 
1.4.1 E sel = E reduksie
 
− E oksidasie   2,05  = -0,31 – EM / M2+  EM / M2+ = -2,36 (V) 
 M is magnesium/ Mg.  (5)
1.4.2 Eksotermies  (1)
1.5 Die selreaksie bereik ewewig.  (1)
[15]
VRAAG 2
2.1 'n Stof wat gereduseer word. 
OF 'n Stof wat elektrone opneem. OF 'n Stof waarvan die oksidasiegetal afneem. (2)
2.2 Ag+ is 'n sterker oksideermiddel  as Cu2+  en sal Cu oksideer  na (blou) Cu2+-ione.  (4)
2.3 Chemiese energie na elektriese energie  (1)
2.4 A (1)
2.5 E sel = E reduksie
 
− E oksidasie  = -0,8  – 0,34  = 0,46 V  (4)
2.6 Cu + 2Ag+(aq) → Cu2+ (aq) + 2Ag(s)  Balansering  (3)
2.7 Bly dieselfde  (1)
[16]
VRAAG 3
3.1 Redoksreaksie  (1)
3.2 P
Negatiewe elektrode./Mg is 'n sterker reduseermiddel/word geoksideer/verloor elektrone.  (2)
3.3.1 (Temperatuur): 25 °C/298 K  EN (Konsentrasie): 1 mol∙dm-3  (2)
3.3.2 Mg(s) | Mg2+(aq) ||  Pb2+(aq) | Pb(s)  OF Mg | Mg2+|| Pb2+| Pb (3)
3.3.3 Pb2+ / Pb(NO3)2 / lood(II)-ione  (1)
 
− E oksidasie  = -0,13  – (-2,36)  = 2,23 V  (4)
3.5.2 Verhoog  (1)
[15]
VRAAG 4
4.1 Temperatuur: 25 °C / 298 K 
Druk: 101,3 kPa / 1,013 x 105 Pa / 1 atm / 100 kPa 
Konsentrasie: 1 mol∙dm-3  (3)
4.2.1 Cd(s) / Kadmium / Cd∣Cd2+ / Cd2+∣Cd  (1)
4.2.2 E sel = E katode
 
− E anode 
  0,13 = E katode – (-0,40) 

E katode = - 0,27 V   Q is Ni / nikkel  (5)
4.3.1 Cd(s) → Cd2+(aq) + 2e-  (2)
4.3.2 Pt / Platinum  (1)
4.4
Vergelyk Q2+ & Q2+ word gereduseer / Cd word geoksideer en dus is Q2+ 'n

Cd2+ sterker oksideermideel as Cd2+.
Vergelyk R2 & R2 word gereduseer / Cd word geoksideer end us is R2 'n sterker

Cd2+ oksideermiddel as Cd2+. 
Vergelyk R2 & Die selpotensiaal van kombinasie II is hoër as dié van

Q2+ kombinasie I, dus is R2 'n sterker oksideermiddel as Q2+.
Final answer Cd2+; Q2+;R2 OF Cd2+ ; Ni2+ ; Cℓ2 
(4)
[16]
VRAAG 5
5.1 B (1)
5.2.1 Cℓ2(g) + 2e- → 2Cℓ‒(aq)  (2)
5.2.2 Cℓ2 / chloor  (1)
 
− E oksidasie  = 1,36  – (-2,36)  = 3,72 V  (4)
5.4 Die Mg-elektrode word kleiner. / Die massa van die Mg-elektrode neem af. / Die Mg-elektrode word
weggevreet. 
Magnesium word geoksideer. / Mg → Mg2+ + 2e-  (2)
[10]
VRAAG 6
6.1 Elektrone word oorgedra. 
OF Die oksidasiegetal van Mg / H verander. OF Mg word geoksideer/H+ word gereduseer. (1)
6.2 H -ione / HCℓ / H+(aq) / HCℓ(aq) 
+ (1)
6.3 Ag is 'n swakker reduseermiddel  as H2 en sal nie geoksideer word nie  na Ag+ 
OF H2 is 'nsterker reduseermiddel  as Ag en sal geoksideer word  na H+. (3)
6.4 Elektrode / Geleier van elektrone in waterstofhalfsel  (1)
6.5.1 Chemiese energie na elektriese energie  (1)
6.5.2 Verskaf 'n pad vir die beweging van ione. / Voltooi die stroombaan. / Verseker elektriese neutraliteit.  (1)
6.5.3 2H++ 2e- → H2  (2)
6.5.4 Mg(s) | Mg2+(aq) || H+(aq) | H2(g) | Pt  OF Mg(s) | Mg2+(1 mol∙dm-3) || H+(1 mol∙dm-3) | H2(g) | Pt (3)
6.6 E sel = E katode
 
− E anode  = 0,00  – (-2,36)  = 2,36 V  (3)
6.7 Verhoog  (1)
[18]
VRAAG 7
7.1.1 AgNO3 / Silwernitraat  (1)
7.1.2 Ni → Ni2+ + 2e-  (2)
7.1.3 Ni + 2Ag+  → Ni2+ + 2Ag  Bal 
OF Ni + 2 AgNO3 → Ni(NO3)2 + 2Ag (3)
7.2.1 Ni 
Ni is 'n sterker reduseermiddel. / Ni is die anode. / Ni verloor elektrone. /Ni word geoksideer.  (2)
7.2.2 Ni (s) | Ni2+ (aq) || Ag+(aq) | Ag(s)  OF Ni (s) | Ni2+ (1 mol∙dm-3) || Ag+(1 mol∙dm-3) | Ag(s)
 
− E oksidasie  = 0,80  – (-0,27)  = 1,07 V  (4)
7.2.4 Verhoog  (1)
[16]
VRAAG 8
8.1.1 Emk  (1)
8.1.2 Voltmeter/Multimeter  (1)
8.1.4 Temperatuur: 25 °C / 298 K  EN Konsentrasie: 1 mol·dm-3  (2)
8.2 Nasienriglyne
Afhanklike en onafhanklike veranderlikes korrek geïdentifiseer. 
Verwantskap tussen die afhanklike en onafhanklike veranderlikes korrek genoem. 
Voorbeelde:
Emk neem toe soos wat konsentrasie toeneem. (2)
8.3 E sel = 
E reduksie 
− E oksidasie   1,11  = E X / X2+ - (- 0,76)   E X / X2+ = 0,35 (V) 
 
X = koper  (5)
8.4 Cu2+(aq) + Zn(s)  → Zn2+(aq) + Cu(s)  Bal.  (3)
[15]
VRAAG 9
9.1.2 Voltaïese / Galvaniese sel  (1)
9.2.1 Verlaag  (1)
9.2.2 Verhoog  (1)
9.3.1 Y(s) → Y2+(aq) + 2e-  OF Mg(s) → Mg2+(aq) + 2e- (2)
9.3.2 Y(s) |Y2+(aq) ||Aℓ3+(aq) | Aℓ(s)  OF Mg(s) |Mg2+(aq) ||Aℓ3+(aq) | Aℓ(s (3)
 
− E oksidasie   0,7  = - 1,66  - = - 2,36 V 
Y is Mg  (5)
[14]
VRAAG 10
10.1.1 Voltmeter/multimeter/galvanometer  (1)
10.1.2 Anode  (1)
10.1.3 3Ag+(aq) + Aℓ(s)  → 3Ag(s) + Aℓ3+(aq)  Bal.  (3)
10.1.4 E sel = 
E reduksie 
− E oksidasie  = +0,80 - (- 1,66)  = 2,46 V  (4)

10.2.1 Platinum/koolstof  (1)

10.2.2 ENIGE TWEE:
Konsentrasie: 1 mol∙dm-3 
Temperatuur: 25 °C/298 K 
Druk: 101,3 kPa/1,01 x 105 Pa/1 atm (2)
10.2.3 Zn/sink  (1)
10.2.4 PQ  (1)
[14]
VRAAG 11
11.1.1 'n Stof wat elektrone verloor/skenk.  (2)
11.1.2 Platinum/Pt  (1)
11.1.3 Sn2+(aq)/tin(II) ione  (1)
11.1.4 Pt | Sn2+(aq) | Sn4+(aq) || Ag+(aq) | Ag(s) 
OF Pt| Sn2+(1 mol∙dm-3) | Sn4+ (1 mol∙dm-3) || Ag+ (1 mol∙dm-3) | Ag(s) (3)
11.1.5 E sel
= 
E reduksie 
− E oksidasie
 = +0,80  - (+0,15)  = 0,65 V  (4)
11.2.1 Magnesium word kleiner./Bruin vaste stof vorm.  (1)
11.2 2 Cu2+ is 'n sterker oksideermiddel  (as Mg2+) en sal gereduseer word  na Cu. 
OF Mg is 'n sterker reduseermiddel  (as Cu) en sal Cu2+ reduseer na Cu. (3)
[15]
VRAAG 12
12.1.1 Galvaniese sel/Voltaïese sel  (1)
12.1.2 Dui faseskeiding aan./Interfase/faseskeiding  (1)
12.1.3 Fe2+ → Fe3+ + e-  (2)
 
− E oksidasie  ∴ 0,03  = EX / X2+ - (0,77)  ∴ EX / X2+ = 0,80 (V) 
X = Silwer / Ag  (5)
12.2.1 Pt  (1)
12.2.2 Yster (III)-ione  (1)
12.2.3 2Fe3+ + Cu → 2Fe2+ + Cu2+  Bal.  (3)
[14]
VRAAG 13
13.1.1 Verlies aan elektrone.  (2)
13.1.2 Fe → Fe3+ + 3e-  (2)
13.1.3 Reduseermiddel  (1)
13.1.4 Fe is 'n sterker reduseermiddel  as Cu  en (Fe) sal geoksideer word  (na Fe3+).
OF Cu is 'n swakker reduseermiddel  as Fe  en (Cu) sal nie geoksideer word nie.  (3)
13.1.5 Zink/Zn  Sterker reduseermiddel as Fe.  (2)
13.2.1 3Cu2+ + 2Fe  → 3Cu + 2Fe3+  Bal.  (3)
 
− E oksidasie  = 0,34  – (-0,06)  = 0,40 V  (4)
[17]
VRAAG 14
14.1 Dit is 'n geleier van elektrisiteit/Pt is inert of onreaktief.  (1)
14.2.1 Chemiese energie na elektriese energie  (1)
14.2.2 Cℓ2 + 2e- → 2Cℓ−  (2)
14.2.3 Cr(s) | Cr3+(aq) || Cℓ2(g) | Cℓ− (aq) | Pt(s) 
OF Cr(s) | Cr3+(1 mol∙dm-3) || Cℓ2(g) | Cℓ− (1 mol∙dm-3) | Pt(s) (3)
14.3 E sel = 
E reduksie 
− E oksidasie  = 1,36  – (-0,74)  = 2,10 V  (4)
14.4 Verhoog  (2)
[13]
VRAAG 15
15.1 Chemiese energie na elektriese energie  (1)
15.2 Verskaf 'n pad vir die beweging van ione./Voltooi die stroombaan./Handhaaf elektriese neutraliteit
in die sel.  (1)
15.3 E sel
= 
E reduksie 
− E oksidasie
∴ 1,49  = 1,36 –
 ∴ = - 0,13 V 
X = Pb  (5)
15.4 X/Pb/Lood  (1)
15.5.1 Die selreaksie het ewewig bereik.  (1)
15.5.2 Toeneem  (1)
15.5.3 [Cℓ-] neem af. 
Voorwaartse reaksie word bevoordeel.  (2)
[12]

VRAAG 16
16.1 Verskaf pad vir beweging van ione./Verseker (elektriese) neutraliteit in die sel. ✓ (1)
16.2 (Die elektrode) waar oksidasie plaasvind/elektrone verloor word. ✓✓ (2)
16.3 Mg/Magnesium  (1)
16.4.1 2H++ 2e- → H2  (2)
16.4.2 Magnesium/Mg  (1)
16.5 OPSIE 1
Slegs die drie formules op die gegewensblad word aanvaarbaar.

OPSIE 2
2H++ 2e- → H2 = 0V
 Mg(s)  Mg2+(aq) + 2e- = +2,36 V 
Mg(s) + 2H+(aq)→ Mg2+(aq) + H2(g) = +2,36 V  (4)
16.6 H2 is 'n sterker reduseermiddel ✓ as Cu ✓ en dus word Cu2+/Cu-ione gereduseer/H2 is
geoksideer. ✓ Elektrone vloei vanaf H2 na Cu. (3)
[14]
ELEKTROLITIESE SELLE
VRAAG 1
1.1 Elektrolities  (1)
1.2 Q& T Cu2+ + 2e → Cu  (4)
1.3.1 Cℓ2 / chloorgas  (1)
1.3.2 Cu2+-ione / koper(II)-ione / CuCℓ2 / koper(II)chloried  (1)
1.4 Cu is 'n sterker reduseermiddel  as Cℓ‒-ione  en Cu sal geoksideer word  na Cu2+).
OF Cℓ‒-ionse is 'n swakker oksideermiddel  as Cu  en Cu sal geoksideer word  na Cu2+. (3)
[10]
VRAAG 2
2.1 'n Oplossing wat elektrisiteit gelei deur die beweging van ione.  (2)
2.2.1 2H2O + 2e- → H2 + 2OH‒  (2)
2.2.2 Chloorgas / Cℓ2  (1)
2.3 H2O is 'n sterker oksideermiddel  as Na+ en sal gereduseer word  na H2. (2)
[7]
VRAAG 3
3.1 'n Oplossing wat elektrisiteit gelei deur die beweging van ione.  (2)
3.2 Plastiek is 'n nie-geleier van elektrisiteit. / Grafiet is 'n geleier.  (1)
3.3.1 Ni2+(aq) + 2e- Ni(s)  (2)
3.3.2 Ni / nikkel  Ni word geoksideer. 
OF Ni verloor elektrone. OF Ni is die anode. OF Ni is die positiewe elektrode. (2)
3.4 Ring  Reduksie vind by die katode plaas.  OF Negatiewe elektrode. (2)
3.5 Verminder 
Ni2+-ione in die elektroliet sal gereduseer word (na Ni). 
OF Ni2+ verander na Ni (2)
[11]
VRAAG 4
4.1 Die chemiese proses waarin elektriese energie omgeskakel word na chemiese energie. 
OF: Die gebruik van elektriese energie om 'n chemiese verandering te weeg te bring. (2)
4.2 Om die polariteit van die elektrodes constant te hou. 
OF: GS verskaf 'n een rigting vloei van elektrone wat verseker dat dieselfde chemiese reaksie
heeltyd by dieselfde elektrode plaasvind. (1)
4.3 Cu2+ (aq) + 2e- → Cu(s)  (2)
4.4 Cu2+ is 'n sterker oksideermiddel  as Zn2+.  Cu2+ sal na Cu gereduseer word. 
OF: Zn is 'n sterker reduseermiddel as Cu. Cu2+ sal na Cu gereduseer word. (3)
m
4.5 n=  2,85 x 10-2 =   m = 1,81 g AND %purity =  = 90,49%  (4)
M
[12]
VRAAG 5
5.1 Elektrolitiese sel  (1)
5.2 Die stof wat elektrone verloor.  (2)
5.3 P (1)
5.4 Cu(s) → Cu2+(aq) + 2e-  (2)
5.5 A
Cℓ‒-ione beweeg na die positiewe elektrode / anode waar dit na Cℓ2 geoksideer word.  (3)
[9]
VRAAG 6
6.1.1 Elektroliet  (1)
6.1.2 Elektrolitiese sel  (1)
6.2 A na B  (1)
6.3.1 B  (1)
6.3.2 A  (1)
6.4 Verlaag 
Koper (Cu) word geoksideer na Cu2+ / Oksidasie vind by A plaas.  (2)
[7]
VRAAG 7
7.1 Endotermies  (1)
7.2 Anode  Aan positiewe terminaal van battery geskakel.  (2)
7.3.1 Chloorgas / Cℓ2  (1)
7.3.2 Waterstofgas /H2  (1)
7.3.3 2H2O(ℓ) + 2e- → H2(g) + 2OH-(aq)  (2)
7.4 Basies/ alkalies 
OH−-ione vorm / NaOH vorm  (2)
[9]
VRAAG 8
8.2 P (1)
8.3.1 Au(s) → Au3+(aq) + 3e-  (2)
8.3.2 +3  (1)
8.3.3 Elektriese energie (omgeskakel) na chemiese energie.  (1)
8.3.4 Word kleiner/dunner.  (1)
8.4 Neem toe in waarde.  OF Beskerming teen roes. (1)
8.5 ENIGE EEN:
• Vervang Au3+(aq)/elektroliet met Ag+(aq)/silwer(I)-oplossing. 
• Vervang P/anode met Ag(s)/silwer. (1)
[9]
VRAAG 9
9.1 Bauxiet  (1)
9.2 Oksidasie  (1)
9.3 Verminder smeltpunt./Verlaag temperatuur/energie benodig om die Aℓ2O3 te smelt.  (1)
9.4 Aℓ3+(aq) + 3e- → Aℓ(s)  (2)
9.5 C + O2  → CO2  Bal 
OF 2Aℓ2O3 + 3C  → 4Aℓ + 3CO2  Bal  (3)
[8]
VRAAG 10
10.1 GS  (1)
10.2 Katode  Cu2+(aq) + 2e- → Cu  (3)
10.3 Cu /Cu-ione is 'n sterker oksideermiddel  as Zn2+/Zn-ione  en dus sal Zn2+/Zn-ione nie
2+
gereduseer word (na Zn) nie. 

OF Zn2+ /Zn-ione is swakker oksideermiddel as Cu2+/Cu ione en dus sal Zn2+/Zn- ione nie
gereduseer word (tot Zn) nie. (3)
10.4.1 (Chloor)gas/borrels vorm.  (1)
10.4.2 Verlaag  (1)
[9]
VRAAG 11
OF: Die gebruik van elektriese energie om 'n chemiese verandering te weeg te bring. (2)
11.2 B (1)
11.3 Cu2+(aq) + 2e- → Cu  (2)
11.4 % suiwerheid = m(Cu) 4,4   = 88% 
 100 =  100 (4)
m(Cu)impure / onsuiwer 5 
[9]
VRAAG 12
12.1.1 Elektroliet  (1)
12.1.2 Gelei elektrisiteit/Dra ladings  (1)
12.2 Cu(NO3)2  (1)
12.3 Ysterstaaf  Reduksie vindplaas.  (2)

12.4 Cu → Cu2+ + 2e-  (2)
12.5.1 Koper(II)-ione/Cu2+  en silwer(I)-ione (ions)/Ag+  (2)
12.5.2 Ag+/siwer(I)-ione is 'n sterker oksideermiddel  as Cu2+/koper(II)-ione en sal makliker gereduseer
word  om silwer/Ag te vorm op die ysterstaaf. (2)
[11]
VRAAG 13
13.1 'n Sel waarin elektriese energie omgeskakel word na chemiese energie. 
OF 'n Sel wat elektriese energie gebruik om 'n chemiese verandering/reaksie teweeg te bring. (2)
13.2 Enige oplosbare koper(II)-sout bv.CuSO4/Cu(NO3)2/CuCℓ2  (1)
13.3 B Cu2+ + 2e- → Cu  (3)
13.4 Platinum/Pt  EN silwer/Ag  (2)
[8]
VRAAG 14
14.2 2H2O + 2e‒ → H2 + 2OH‒  (2)
14.3.1 Chloorgas / Cℓ2  (1)
14.3.2 P  & Y  (2)
14.4 Katode 
Reduksie vind hier plaas./Neem elektrone op.  (2)
14.5 CuCℓ2(aq)  → Cu(s) + Cℓ2(g) Bal 
OF Cu2+(aq) + 2Cℓ- → Cu(s) + Cℓ2(g) (3)
[11]
VRAAG 15
OF Die gebruik van elektriese energie om 'n chemiese verandering teweeg te bring. (2)
15.2.1 2H2O(ℓ) + 2e-  H2(g) + 2OH-(aq)  (2)
15.2.2 Water/ H2O  (1)
15.3 H2O is 'n sterker oksideermiddel  as Na+  en sal gereduseer word na H2. 
OF Na+ is ‘n swakker oksideermiddel as H2O en daarom sal H2O gereduseer word na H2. (3)
[8]
VRAAG 16
16.1 ENIGE EEN:
• Die chemiese proses waarin elektriese energie omgeskakel word na
chemiese energie. ✓✓ (2 of 0)
• Die gebruik van elektriese energie om 'n chemiese verandering te weeg te bring.
(2 of 0)
• Ontbinding van 'n ioniese verbinding met behulp van elektriese energie. (2 of 0)
• Die proses waardeur 'n elektriese stroom deur 'n oplossing/ioniese vloeistof/gesmelte
ioniese verbinding beweeg. (2 of 0) (2)
16.2 Battery/sel/kragbron ✓ (1)
16.3 Silwernitraat/AgNO3/ Silweretanoaat/CH3COOAg / Silwerfloried / AgF / Silwerperchloraat /
AgCℓO4 ✓ (1)
16.4 Bly dieselfde 
Tempo van oksidasie is gelyk aan die tempo van reduksie. ✓ (2)
16.5 Ag → Ag+ + e-  (2)
[8]
BIBLIOGRAFIE
Departement van Basiese Onderwys, Nasionale Senior Sertifikaat Fisiese Wetenskappe Vraestelle,
2014 – 2020, Pretoria

PhySci GR 12 P2 Terms Definitions Questions Answers AFR 2021

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

PhySci GR 12 P2 Terms Definitions Questions Answers AFR 2021

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

FISIESE WETENSKAPPE VRAESTEL 2 (CHEMIE)

TERME & DEFINISIES, VRAE & ANTWOORDE

HOE OM HIERDIE DOKUMENT TE GEBRUIK .....................................................................................2

Terme, definisies, vrae & antwoorde © Vrystaatse Onderwysdepartement

HOE OM HIERDIE DOKUMENT TE GEBRUIK

Beste Graad 12-leerder

Terme, definisies, vrae en antwoorde © Vrystaatse Onderwysdepartement

CHEMIESE VERANDERING: KWANTITATIEWE ASPEKTE VAN CHEMIESE VERANDERING

Terme, definisies, vrae en antwoorde © Vrystaatse Onderwysdepartement

CHEMIESE VERANDERING: ENERGIE EN VERANDERING

Tempo waarteen produkte gevorm word: Tempo = Eenheid: mol∙dm-3∙s-1

Terme, definisies, vrae en antwoorde © Vrystaatse Onderwysdepartement

Terme, definisies, vrae en antwoorde © Vrystaatse Onderwysdepartement

Positiewe waarde Die reaksie is spontaan onder standaard toestande.

Terme, definisies, vrae en antwoorde © Vrystaatse Onderwysdepartement

ORGANIESE MOLEKULE: NOMENKLATUUR

1.1 Skryf die LETTER neer wat die volgende voorstel:

2.1 Skryf neer die:

Terme, definisies, vrae en antwoorde © Vrystaatse Onderwysdepartement

2.2 Skryf die IUPAC-naam neer van:

Terme, definisies, vrae en antwoorde © Vrystaatse Onderwysdepartement

Skryf neer die:

Terme, definisies, vrae en antwoorde © Vrystaatse Onderwysdepartement

Skryf neer die:

Terme, definisies, vrae en antwoorde © Vrystaatse Onderwysdepartement

9.1.3 'n Ester (1)

10.3 Beskou die struktuurformule hieronder. Vir hierdie

10.3.1 Algemene formule van die homoloë reeks

10.3.2 IUPAC-naam (3)

Terme, definisies, vrae en antwoorde © Vrystaatse Onderwysdepartement

11.3 Definieer die term posisie-isomere. (2)

Organiese verbinding Y word

Terme, definisies, vrae en antwoorde © Vrystaatse Onderwysdepartement

Terme, definisies, vrae en antwoorde © Vrystaatse Onderwysdepartement

ORGANIESE MOLEKULE: FISIESE EIENSKAPPE

3.2 Skryf die kookpunt neer van:

Terme, definisies, vrae en antwoorde © Vrystaatse Onderwysdepartement

VERBINDING KOOKPUNT (°C)

Terme, definisies, vrae en antwoorde © Vrystaatse Onderwysdepartement

11.1 Skryf die dampdruk van verbinding Y by 90 °C neer. (1)

Terme, definisies, vrae en antwoorde © Vrystaatse Onderwysdepartement

Terme, definisies, vrae en antwoorde © Vrystaatse Onderwysdepartement

16.1 Definieer die term kookpunt. (2)

Terme, definisies, vrae en antwoorde © Vrystaatse Onderwysdepartement

ORGANIESE MOLEKULE: ORGANIESE REAKSIES

reaksie 2 HCℓ Verbinding A

Terme, definisies, vrae en antwoorde © Vrystaatse Onderwysdepartement

3.1 Oorweeg reaksie 1. Skryf neer die:

Terme, definisies, vrae en antwoorde © Vrystaatse Onderwysdepartement

5.4 Reaksie 4 is 'n addisiereaksie.

Terme, definisies, vrae en antwoorde © Vrystaatse Onderwysdepartement

8.1 Skryf die soort reaksie

8.2 Skryf die IUPAC-

8.3 Vir reaksie D, skryf neer:

gekonsentreerde Verbinding B reaksie 3

Terme, definisies, vrae en antwoorde © Vrystaatse Onderwysdepartement

Skryf neer die:

Terme, definisies, vrae en antwoorde © Vrystaatse Onderwysdepartement

11.1 Definieer 'n krakingsreaksie. (2)

11.2 Skryf die reaksienommer

11.2.1 'n Krakingsreaksie (1)

11.3 Skryf neer:

13.1.1 Definieer 'n homoloë reeks. (2)