FILIPINO

ANG KALIGIRANG
KASAYSAYAN NG EL
FILIBUSTERMISO
Taon 1888
Nirebisa ni Rizal sa London ang halos lahat ng naisulat na niya sa ikalawang nobela.

Ayon sa aklat na “ Rizals Life, Work,

and Writings” ni Gregorio F. Zaide
Sinimulang isulat ni Rizal ang unang kabanata ng Noli Me Tangere sa Madrid,
Espanya noong 1884; ipinagpatuloy niya ito sa Paris, Pransiya ; maging sa
Wilhelmsfeld , Alemanya sa mga buwang Abril hanggang Hunyo;at tinapos sa
Berlin, Alemanya sa mga huling buwan ng 1886 at ipinalimbag sa Berliner
noong ika-29 ng Marso 1887 sa halagang tatlong daan ( 300) na piso para sa
dalawang libo (2,000) na kopya. Samantala , ipinagpatuloy naman niya ang
pagsusulat ng El Filibusterismo sa Paris, Madrid, at Biarritz, Pransiya.

Biarritz, Pransiya
Dito niya tinapos ang Ikalawang nobela. Kalaunan ay lumipat sya sa Ghent, Belgium dahil sa
dalawang bagay.
Dalawang bagay kung bakit lumipat si
Rizal sa Ghent, Belgium
Una upang makaiwas kay Suzanne Jacoby na kaniyang sinisinta nang mga oras na iyon.
Pangalawa higit na kasing mababa ang ang halaga ng palimbagan sa nasabing lugar.

Jose Alejandrino
Kaibigan ni Riza. Dito nanirahan si Rizal sa masikip na kuwarto ng kaniyang kaibigan para
lamang mapalimbag ang kaniyang El Filibusterismo sa Ghent, Belgium.

Anekdota ni Jose Alejandrino para kay

Rizal
Labis-labis raw ang pagtitipid ang ginawa ni Rizal para lamang maging matagumpay ang
kaniyang pagpapalimbag sa El Filibusterismo.

Ika-6 ng Agosto 1891

Itinigil ni Rizal ang paglilimbag sa nobela na noo’y nasa ika-112 na pahina na. Kalaunan ay
dumating salaping kailangan ni Rizal mula sa kaniyang kaibigan na si Valentin Ventura na
noo’y nasa Paris.

Ika-18 ng Setyembre 1891

Natapos sa pagpapalimbag ang ikalawang nobela ni Rizal.

Ibat-ibang saling pamagat ng El

Filibusterismo
Sa wikang Ingles “The Filibustering”. At “the Reign of Greed “ na tinumbasan
naman sa wikang tagalog g “Ang Paghahari ng Kasakiman “. Sa ibang aklat sa
Ingles ito ay “The Subversive” kung sa wikang Filipino naman ay “ Ang Subersibo”.

FILIBUSTERISMO
“filibusterismo” ito ay salitang kastila na “filibustero” na hiniram naman sa salitang Pranses
na “filibustier” na tumutukoy sa kahulugang pirata (pirate) , isang taong mangingikil ng
buwis ng iba ( plunderer ) , at isang taong may kinalaman sa rebolusyon o pumupunta pa sa
ibang bayan para suportahan ang isang pag-aaklas (freebooter ).

Ang “filibustero”
Ayon raw mismo kay Dr. Jose Rizal ang “filibustero” ay nangangahulugang “mapanganib
na taong ( makabayan) mamatay kahit na anong oras”.

Francisco Mercado
Ama ni Rizal nang sya ang nagbabawal na banggitin ang mga mapanganib na salita katulad
ng “cavite” , “burgos” , at “filibustero”.

GOMBURZA
Tatlong paring martir na binitay noong labing isang taon (11) pa lamang si Rizal. Ito ay sina
Mariano Gomez de los Angeles , Jose Apolonio Burgos y Garcia , at Jacinto Zamora y
del Rosario. Sila lamang ay nadawit sa Cavite Mutiny.

Cavite Mutiny
maikling pag-aalsa ng 200 tropang Pilipino at manggagawa dahil ito sa sapilitang paggawa o
polo y servicio at pagkaltas ng mga buwis ng mga Espanyol. Hindi pa rin naging
matagumpay ang pag-aaklas na ito dahil ang mga nasipag-aklas ay hinuli , pinatay , at
pinarusahan.

Bagumbayan
Sa Bagumbayan ( ngayon ay Luneta Park ) binitay ang tatlong paring martir (GOMBURZA)
noong ika-17 ng pebrero 1872.

Leonor Rivera
Paulita Gomez sa totong buhay , pinsan ni Rizal na naging kasintahan niya. Si Leonor River
ay si Maria Clara din sa Noli Me Tangere.

PADRE FLORENTINO
Ang iginagalang na paring Pilipino na kung sa totong buhay ay si Padre Leoncio Lopez na
malapit na kaibigan ni Rizal.

ISAGANI
Ay si Vicente Ilustre sa totong buhay na isang makata.
SIMOUN
Simon Bolivar sa totoong buhay , ang tagapagpalaya ng Katimugang Amerika mula sa mananakop sa
Espanya.

PADRE SALVI
Padre Antonio Piernavieja sa totoong buhay

DONYA VICTORINA
Ay si Donya Agustina Medel

KAPITAN TIAGO
Kapita Hilario Sunico

Ipinasa ni: Dedace , Faith

Angelica

Ipinasa kay: G. Neboy

Navarez