UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIANËS

FAKULTETI I TEKNOLOGJISË SË INFORMACIONIT

DEPARTAMENTI I ELEKTRONIKËS DHE TELEKOMUNIKACIONIT

DEGA:INXHINIERI TELEKOMUNIKACIONI

PUNË LABORATORI(Hyrëse)
Tema:"Studimi i lëvizjes së nxituar(në rrafshin e pjerrët)."

Lenda:Fizike 1
Grupi: C
Punoi:Ilirjan Laçi

Pranoi:Prof asoc. Partizan Malkaj

Viti akademik: 2022-2023

Teoria e punës
Lëvizja me nxitim e një trupi karakterizohet nga ndryshimi i shpejtësisë në lidhje
me kohën.Vetë nxitimi përkufizohet si raport i ndryshimit të shpejtësisë ∆v me
intervalin e kohës ∆t gjatë të cilit ndodh ndryshimi:
a m =∆v/∆t
Sa më i vogël të jetë intervali i kohës ∆t,aq më saktë do të karakterizohet
ndryshimi i shpejtësisë me anë të vektorit am.Duke kaluar në limit raportin e
mësipërm kur ∆t͢ ͢ 0 marrim nxitimin e çastit a.
a = lim∆v/Δt = dv / dt
Δt͢ ͢ 0
Ne pergjithesi nxitimi a mund te ndryshoje ne lidhje me kohen. Ne kete pune
laboratori kemi nje levizje te nxituar me nxitim konstant,qe ndryshe quhet dhe
levizje njetrajtesisht e nxituar. Ne rastin tone ajo do te jete e pershpejtuar, meqe
nxitimia a eshte pozitiv.

Ne kete pune laboratori,levizja me nxitim e trupit perftohet nga levizja e tij ne nje
plan te pjerret.Tek ai ushtrohen keto forca:forca e rendeses mg,forca e
kunderveprimit te planit N dhe forca e ferkimit Ff,e kundert me drejtimin e
levizjes. Rezultantja R e ketyre forcave do te shkaktoje nxitimin e trupit sipas Ligjit
te dyte te Njutonit: a=R/m
Barazimi zbatohet per rastin e nje trupi qe rreshqet ne planin e pjerret.Ne rastin tone trupi
rrokulliset ne planin e pjerret dhe dinamika e tij ndryshon ne castin qe ai rreshqet.Nga nje
studim i dinamikes se rrokullisjesse kesaj sfere ne planin e pjerret thote se levizja e qendres se
mases se sferes behet me nxitim pozitiv.Llogaritjet nga ana dinamike tregojne po ashtu se
nxitimi kur nuk merret parasysh forca e ferkimit varet nga kendi α sipas barazimit: a=g sinα
Meqenese levizjen e sferes do ta shqyrtojme nga pikpamja kinematike,duhen te kemi parasysh
parasysh dy formulat kryesore te cilat shprehin rrugen S dhe shpejtesine v ne levizjen me nxitim
konstant a:
S=vo t+at²/2 v=vo+at
Meqenese ne eksperimentet tona trupi (sfera) do te leshohet pa shpejtesi fillestare,formulat e
mesiperme do te shkruhen:
S=at²/2 v=vo+at

Pjesa eksperimentale
Pershkrim i shkurter i pajisjes: Ne planin e pjerret me gjatesi 0.8m, do te levize me nxitim
konstant pozitiv (a) nje sfere celiku.Shkallezimet per cdo 0.1m ne planin e pjerret na lejojne te
percaktojme me saktesi rruget qe do te pershkoje sfera ne kete plan.Leshimi i sferes do te
behet pa shpejtesi fillestare.Me nje kronometer elektronik do te matet koha e levizjes se sferes
gjate rrugeve te ndryshme ne planin e pjerret.

Ushtrimi 1:
Studimi i vartesise se rruges nga koha.Llogaritja e nxitimit.
Leshojme sferen nga pika te ndryshme te planit te pjerret,nga pikat 0.8m,0.7m,0.6m,0.5m.Po
kaq do te jene dhe vlerat e rruges S qe do te pershkoje sfera.Vija treguese e gjatesise ne plan
duhet te jete tangent me sferen qe do te leshohet,duke mbetur sfera jashte segmentit te rruges
ku do te behen matjet. Ne duhet te masim me vizore gjatesite e rrugeve S qe pershkon sfera.

a)Me anë të vlerave të matura të kohës llogarisim kohën mesatare për secilën largësi me anë
të formulës.

Pasi llogarisim kohën mesatare për secilën largësi llogarsim nxitimin për secilën largësi me anë
të formulës:
 s
Dimë që o atëherë

Me vlerat e gjetura plotësojmë tabelën e parë dhe ndërtojmë grafikun e varësisë largësi-kohë.
Llogarisim gabimin relativ dhe absolut për dy vlera të largësisë(s) si dhe kohën e vërtetë me
anë të formulave të mëposhtme:

Gabimi absolut:

Gabimi relativ:

x 100%

Koha e vërtetë:
𝑡𝑣=𝑡𝑚𝑒𝑠 ± 𝛥𝑡

b)Pasi kryejmë të gjitha matjet e nevojshme për këtë pjërrësi të rrafshit,rrisim pjerrësinë e tij
me anë të dy dërrasave dhe përsërisim të njëjtin proces si me pjerrësinë e parë.
Vëmë re që koha që i nevojitet sferës për të prekur fundin e rrafshit është më e vogël pasi
pjerrësia është më e madhe.Të gjitha matjet i hedhim në tabelë dhe kryejmë të njëjtat llogari
me të njëjtat formula me matjet e reja si me pjerrësinë e parë.Plotësojmë tabelën dhe
ndërtojmë grafikun e varësise largësi-kohë.

Ushtrimi 2
Sfera përshkon rrugë të ndryshme si rrjedhojë ajo do të ketë shpejtësi të ndryshme në fund të
rrugës.Duke përdorur rezultatet e tabelës së parë të ndërtuar(për pjerrësinë fillestare të planit)
pra tmes dhe 𝑎⃗ për secilën largësi përkatësisht 0.8m,0.7m,0.6m dhe 0.5 m llogarisim shpejtësitë
me anë të formulës:

𝑣⃗= ⃗𝑎⃗𝑡
Ndërtojmë tabelën me të dhënat e gjetura si dhe grafikun e varësise shpejtësi-kohë
Perpunimi i rezultateve
Ushtrimi 1

Llogarisim tmes dhe nxitimin për secilën largësi me anë të formulave të mësipërme:
Pjerrёsia 1

t 1+t 2+ t 3+t 4 3,87+3,59+3,60,3,60

S1=0,8m t 1 mes= = =3,665 s
4 4
2 s1 2× 0,8 2
a 1= 2
= 2
=0,11 m/s
t 1 mes 3,665

t 1+t 2+t 3+t 4 3,4+ 3,27+3,39+3,34

S2=0,7m t 2 mes= = =3,35 s
4 4
2s2 2× 0,7
a 2= 2
= 2
=0,125 m/ s2
t 2 mes 3,35

t 1+ t 2+t 3+t 4 3,27+ 3,26+2,94+2,93

S3=0,6m t 3 mes= = =3,1 s
4 4
2s3 2 ×0,6
a 3= 2
= 2
=0,124 m/s 2
t 3 mes 3,1

t 1+ t 2+t 3 2.75+2,81+2,68+2,88
S4=0,5m t 4 mes= = =2,78 s
4 4
2s4 2× 0,5 2
a 4= 2
= 2
=0,129 m/s
t 4 mes 2,78

Tabela e te dhёnave:

S(m) O,8m 0,7m 0,6m 0,5m

tmes(s) 3,665s 3,35s 3,1s 2,78s
𝑎⃗(m/ s 2) 0,11m/ s 2 0,125 m/s 2 0,124 m/s 2 0,12m/s 2

a1 +a2 +a 3+ a4 0.11+0.125+ 0.124+0.129 2

a mes 1= = =0.12 m/s
4 4
 Grafiku Zhvendosje-Kohë
0.9

0.8

0.7

0.6

0.5
S(m)

0.4

0.3

0.2

0.1

0
2.6 2.8 3 3.2 3.4 3.6 3.8
tmes(s)

Pjerrёsia 2

t 1+t 2+ t 3 2,62+ 2,68+2,55 2 s1 2× 0,8 2

S1=0,8m t 1 mes= = =2,61 s a 1= 2
= 2
=0,23 m/s
3 3 t 1 mes 2,61

t 1+t 2+t 3 2,42+2,36+2,48 2s2 2× 0,7 2

S2=0,7m t 2 mes= = =2,42 s a 2= 2
= 2
=0,24 m/s
3 3 t 2 mes 2,42

t 1+ t 2+t 3 2,29+2,23+2,28 2s3 2 ×0,6

S3=0,6m t 3 mes= = =2,26 s a 3= 2
= 2
=0,23 m/s2
3 3 t 3 mes 2,26

t 1+ t 2+t 3 2,02+2,1+2,1 2s4 2× 0,5 2

S4=0,5m t 4 mes= = =2,07 s a 4= 2
= 2
=0,23 m/s
3 3 t 4 mes 2,27

Tabela e te dhenave:
 S(m) O,8m 0,7m 0,6m 0,5m
tmes(s) 2,61s 2,42s 2,26s 2,07s
𝑎⃗(m/s 2) 0,23m/s 2 0,24m/s 2 0,23m/s 2 0,23m/s 2

a1 +a2 +a 3+ a4 0.23+ 0.24+0.23+0.23 2

a mes 2= = =0.23 m/ s
4 4

Grafiku Zhvendosje-Kohë
0.9

0.8

0.7

0.6

0.5
S(m)

0.4

0.3

0.2

0.1

0
0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5 4 4.5
tmes(s)

Ushtrimi 2
Marrim të dhënat nga tabela e parë në rastin e parë të ushtrimi 1

Tabela e te dhёnave:

S(m) O,8m 0,7m 0,6m 0,5m

tmes(s) 3,665s 3,35s 3,1s 2,78s
𝑎⃗(m/s 2) 0,11m/s 2 0,125m/ s 2 0,124m/s 2 0,12m/s 2

Meqë =o atëherë shkruajmë

 2
v1 =⃗ames 1 t 1 mes =0,11 m/ s ×3,665 s=0,4 m/ s
⃗

v 2=⃗ames 1 t 2 mes =0,125 m/s 2 ×3,35 s=0,41 m/ s

⃗

2
v3 =⃗ames 1 t 3 mes =0,124 m/ s ×3,1 s=0,38 m/ s
⃗

v 4= ⃗ames 1 t 4 mes =0,12 m/s 2 ×2,78 s=0,33 m/s

⃗

Tabela e te dhёnave:

S(m) 0,8 m 0,7 m 0,6 m 0,5 m

tmes(s) 3,665s 3,35s 3,1s 2,78s
⃗v (m/s ) 0,4(m/s ) 0,41(m/s ) 0,38(m/s ) 0,33(m/s )
 Tabela e te dhenave:

S(m) O,8m 0,7m 0,6m 0,5m

tmes(s) 2,61s 2,42s 2,26s 2,07s
𝑎⃗(m/s 2) 0,23m/s 2 0,2m/ s 2 0,23m/ s 2 0,523m/s 2

2
v1 =⃗ames 2 t 1 mes =0,23 m/s ×2,61 s=0,6 m/s
⃗

2
v 2=⃗ames 2 t 2 mes =0,23 m/s ×2,42 s=0,556 m/s
⃗

2
v3 =⃗ames 2 t 3 mes=0,23 m/s × 2,26 s=0,51 m/ s
⃗

2
v 4= ⃗ames 2 t 4 mes =0,23 m/s × 2,07 s=0,47 m/ s
⃗

Tabela e te dhёnave:

S(m) 0,8 m 0,7 m 0,6 m 0,5 m

tmes(s) 2,61s 2,42s 2,26s 2,07s
⃗v (m/s ) 0,6(m/s ) 0,556(m/s ) 0,51(m/s ) 0,47
(m/s )
Llogarisim gabimin absolut dhe relativ pët s=0.8m dhe s=0.7m me anë të formulave të
mësipërme:

Gabimi absolut:

Gabimi relativ:

x 100%

Koha e vërtetë:
𝑡𝑣=𝑡𝑚𝑒𝑠 ± 𝛥𝑡

S1=0.8m t1 =3.87s; t2 =3,59s; t3 =3.6s 𝑡1𝑚𝑒𝑠=3.68 𝑠

Gabimi absolut:
 √ √
2 2 2
( t 1−t 1 ) + ( t2−t1 ) + ( t 3−t 1 ) ( 3,87−3,68 )2+ ( 3,59−3,68 )2 + ( 3,6−3,68 )2 0,153s
Δt = = =¿
n−1 3−1

Gabimi relativ:

Δt 0,153
ε= × 100 %= x 100 %=4 , 1%
tmⅇs 3,68

Koha e vërtetë: 𝑡𝑣=𝑡𝑚𝑒𝑠 ± 𝛥𝑡=3.68±0.153 𝑡𝑣=3.833; 𝑡𝑣=3.527

S2=0.7m t1 =3,4s; t2 =3,27s; t3 =3,39s 𝑡3𝑚𝑒𝑠 = 3,35𝑠

Gabimi absolut:

√ √
2 2 2
( t 1−t 3 ) + ( t 2 −t 3 ) + ( t 3−t 3 ) ( 3,4−3,35 )2 + ( 3,27−3,35 )2 + ( 3,39−3,35 )2 0,072
Δt = = =¿
n−1 3−1

Gabimi relativ:
Δt 0,072
ε= × 100 %= x 100 %=2,1 %
tmⅇs 3,35

Koha e vërtetë: tv= 𝑡𝑚𝑒𝑠 ± 𝛥𝑡=3.35 ±0.072 tv= 3,422s tv=3,278s

Perfundimet

1-Levizja qe sfera ben neper rrafshin e pjerret eshtë nje levizje njetrajtesisht e
nxituar.
2- Pame se nxitimin maksimal sfera e arrin kur ndodhet ne mes te rrafshit te
pjerret ndersa me te vogel e ka ne skaje.Ketu provohet se nxitimi ne nje rrafsh te
pjerret nuk mund te jete konstant per nje sfere qe rrotullohet ne te.I njejti
vleresim mund te behet per te dyja pjerresite pavaresisht shifrave
3-Koha që i duhet sferës për të arritur në fund të rrafshit është në përpjestim të
drejtë me shpejtësinë e saj.Këtë fakt e vëreteton edhe grafiku linear i ndërtuar.
4-Llogaritja e gabimit absolut dhe relativ na tregoi se në këtë eksperiment i jemi
afruar shumë vlerave vlerave reale,pasi vlera e gabimeve doli shumë e vogël.