a) Cụ Mết - Ngoại hình: khỏe mạnh, quắc thước: + Bàn tay nặng trịch, rắn chắc như kìm sắt + Râu dài tới ngực, đen bóng + Mắt sáng, xếch ngược + Tiếng nói “ồ ồ dội vang trong lồng ngực” + Không bao giờ khen “tốt”, chỉ nói “được” - Tính cách: giàu tình yêu thương đồng bào và bản làng: + Yêu mến dân làng, đặc biệt là Tnú + Tự hào về làng bản, quê hương: Với cây xà nu: “Không có cây gì… đất ta”. Với hạt gạo làng: “Gạo người Strá… ngon nhất rừng núi này đấy”. Chân dung của một già làng uy nghi, đời sống tình cảm phong phú. - Cụ Mết là linh hồn trong đời sống tinh thần và chiến đấu của dân làng: + Lưu giữ và truyền lại lịch sử của làng “pho sử sống” của làng. + Chỉ huy cuộc chiến đấu, khắc ghi chân lí chiến đấu: “Chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo!”. Cụ Mết là gạch nối giữa Đảng và đồng bào Là cây xà nu cổ thụ của rừng xà nu. b) Dít - Cô bé gan dạ, cứng cỏi: + Tiếp tế lương thực cho cụ Mết, Tnú và thanh niên trong làng dù giặc hăm dọa, truy lùng. + Rơi vào tay giặc, bị bắn dọa vẫn không sợ: đến viên thứ 10 nhìn lũ giặc “bình thản lạ lùng” thách thức kẻ thù. - Là cán bộ Đảng nghiêm khắc: yêu cầu Tnú trình giấy phép Cùng với Tnú, Dít là lực lượng then chốt, chủ lực của cách mạng. Là cây xà nu trưởng thành của rừng xà nu. c) Bé Heng - Dạn dĩ, nhanh nhẹn: dẫn đường cho Tnú về thăm làng. - Mang dáng dấp của một chiến sĩ thực thụ: “súng đeo… thực thụ”. “Mầm cách mạng” mới. Là cây xà nu mới mọc của rừng xà nu. Họ chính là hình ảnh tiêu biểu cho sự nối tiếp vẻ đẹp anh hùng của các thế hệ: cha anh, thanh niên, trẻ thơ.