FILIPINO 2.

Paghahalaw sa wikang banyaga

Antas ng Wika Mga Halimbawa:
I. Salitang Pormal TAGALOG KASTILA INGLES
- Ito ay ang mga salitang karaniwan o may TISOY, TISAY MISTIZO, MISTIZA
pamantayan dahil kinikilala, tinatanggap ng higit na TSIMAY, TSIMOY MUCHACHA,
nakararami lalo na sa mga nakapag-aral ng wika. MUCHACHO
SIKYO SECURITY
1. Pambansa – Ito ay mga salitang ginagamit sa mga GUARD
aklat pangwika o pambalarila sa mga paaralan. MANYAKIS MANIAC
Halimbawa: Ama, Ina, Anak, Sambahayanan TOMA TOMAR
ORIG ORIGINAL
2. Pampanitikan – Ito ay mga salitang matatayog,
SISIW CHICKS
malalalim, makukulay, at masining na salita.
Halimbawa: 3. Binaligtad (Inverted/Reverse Category)
kaututang dila – laging kausap Halimbawa:
pang-uuyam – panlalait gat-bi – bigat todits – dito
tom-guts – gutom tsikot – kotse
II. Salitang Impormal o Di-Pormal astig – tigas lispu – pulis
- Mga salitang karaniwang palasak at madalas
gamitin sa araw-araw na pakikipag-usap. Ginagamit 4. Nilikha (Coined Words)
sa mga hindi pormal na usapan at pakikipagsulatan Mga Halimbawa:
sa mga kaibigan at kakilala. paeklat – maarte hanep – papuri
espi – esposs bonsai – maliit
1. Lalawiganin – Ito ay mga salitang kilala at saklaw
lamang ng pook na pinaggagamitan.
5. Pinaghalo-halo (Mixed Category)
Mga Halimbawa:
Mga Halimbawa:
TAGALOG ILOCANO CEBUANO BIKOLANO
kadiri – pag-ayaw/pagtanggi
IBON BILIT LANGGAM GAMGAM
kilig to the bones – pahanga
AALIS PUMANAW MULAKAW MAHALIG
in-na-in – naaayon/nauuso
2. Balbal o Slang – Tinatawag na salitang kanto o
6. Iningles (Englisized Category)
salitang kalye at hindi tinatanggap ng mga magulang
Mga Halimbawa:
at may pinag-aralan dahil masagwa raw pakinggan.
jinx – malas bad trip – kawalang pag-asa
Halimbawa:
weird – pambihira yes na yes yo – totoo
Erpat – Tatay Praning – Baliw
Yosi – Sigarilyo Tsekot – Kotse
7. Dinaglat (Abbreviated Category)
Mga Halimbawa:
Palabuuan ng mga Salitang Balbal
KSP – Kulang Sa Pansin
1. Paghango sa mga salitang katutubo
SMB – Style Mo Bulok
Mga Halimbawa:
JAPAN – Just Always Pray At Night
BISAYA TAGALOG
Gurang Matanda
Utol Kapatid
Dako Malaki
Buwang Luko-luko
3. Kolokyal (Colloquial) – Mga salitang ginagamit
sa pang-araw-araw na pakikipag-usap ngunit may
kagaspangan at pagkabulgar bagamat may mga
anyong repinado at malinis ayon sa nagsasalita.
Mga Halimbawa:
Pormal Kolokyal
- aywan - ewan
- nasaan - nasan
- mayroon - meron
- bakit - bat

4. Banyaga – Ito ay mga salitang mula sa ibang

wika. Ang ating wika ay mayaman sa wikang
banyaga. Karamihan sa mga ito ay pangalang
tiyak, wika, teknikal, pang-agham, simbolong
matematika o salitang banyagang walang salin sa
wikang Filipino.
Halimbawa:
tisoy – mestizo tsimoy – muchacho
tisay – mestiza toma – tomar
tsimay – muchacha sikyo – security guard

KOMIKS
Magasin
- ay peryodikong publikasyon na naglalaman ng
maraming artikulo, kwento, larawan, anunsyo at
iba pa.
- Kalamitang pinopondohan ng mga patalastas.
- Ito ay nagbibigay ng impormasyon sa mga
mambabasa.
Mga Kauna-unahang Magasin sa Pilipinas
Lipang Kalabaw (1907)
- Ang magasin ay pag-aari ng editor din nito na si
Lope K. Santos.
- Ang Lipang Kalabaw ay tumatalakay sa mga isyu
ng politika, lipunan, at kultura.
- Naging kontrobersyal ang magasing ito dahil sa
mga karikatura ng mga kilalang personalidad ng
panahong iyon. Ayon sa mga mananalaysay ng
sining, ang mga karikaturang ito ay iginuhit ni
Jorhe Pineda.
- Tumigil ang operasyon ng magasin noong 1909
dahil sa mga reklamo ng mga opisyal ng
pamahalaan na parati nitong tinutuligsa.
Telembang (1922-1924)
- ay isang satirikong lingguhang magasin na nasa
sirkulasyon ng industriya noong 1922 hanggang
1924. Ang pangunahing editor sa magasing ito ay
si Inigo Ed Regalado.
- Ang magasing ito ay naglalaman ng mga
nakakatawang mga kwento, mga caricatures, at
mga cartoons.
- Ayon sa mga historyador, ang mga cartoons sa
magasing ito ay likha nina Fernando Amorsolo at
Jorge Pineda.
- Ang magasing ito ay naglalaman ng mga
satirikong cartoons na laban sa mga Amerikano at
mga pederalista.
Liwayway (1922)
- Naunang nakilala bilang “Photo News”. Ito ay
naglalaman ng mga larawan, balita, salaysayin,
sanaysay, prosa, at tula, at nasusulat sa tatlong
wika.
- Naglalaman ito ng mga maikling kuwento at
sunod-sunod na mga nobela. Dahil dito, nagging
paraan ito para mapalago ang kamalayan ng mga
Pilipino.
- Inilunsad ni Ramon Roces ang mga magasin na
nasa katutubong wika.
Mga Nangungunang Magasin sa Bansa sa
Kasalukuyan
FHM (For Him Magazine)
- Ang magasing ito ay tumatayo bilang
mapagkakatiwalaan at puno ng mga
impormasyon na nagiging instrument upang
mapag-usapan ng kalalakihan ang maraming
bagay tulad ng buhay, pag-ibig, at iba pa nang
walang pag-aalinlangan.
Cosmopolitan
- Magasing pangkababaihan. Ang mga artikulon
dito ay nagsisilbing gabay upang maliwanagan ang
kababaihan tungkol sa mga pinakamainit na isyu
sa kalusugan, kagandahan, kultura at aliwan.
Good Housekeeping
- Isang magasin para sa mga abalang ina. Ang mga
artikulong nakasulat dito ay tumutulong sa kanila
upang gawin ang kanilang mga responsibilidad at
maging mabuting may bahay.
Yes!
- Ang magasin tungkol sa balitang showbiz. Ang
nilalaman nito ay palaging bago, puno ng mga
nakaw-atensyon na larawan at malalaman na
detalye tungkol sa mga pinakasikat na artista sa
bansa.
Metro
- Magasin tungkol sa fashion, mga pangyayari,
shopping at mga isyung hinggil sa kagandahan.
Candy
- Binibigyan ng pansin ang mga kagustuhan at
suliranin ng kabataan. Ito ay gawa ng mga batang
manunulat na mas nakauunawa sa sitwasyon ng
mga mambabasa.

Men’s Health
- Magasin na nakatutulong sa kalalakihan tungkol
sa mga isyu ng kalusugan. Mga pamamaraan sap
ag-ehersisyo, pagbabawas ng timbang, mga
pagsusuri sa pisikal at mental na kalusugan ang
nilalaman nito, kung kaya ito ay naging paborito
ng maraming kalalakihan.
T3
- Isang magasin para lamang sa mga gadget.
Ipinakikita rito ang mga pinakahuling pagbabago
sa teknolohiya at kagamitan nito. Ito rin ay may
mga napapanahong balita at gabay tungkol sa
pag-aalaga ng mga gadget.
Entrepreneur
- Magasin para sa mga taong may negosyo o nais
magtayo ng negosyo.
Pahayagan
- Ang pahayagan ay naglalaman ng balita,
impormasyon, at patalastas. Kadalasan itong
inilalathala ng araw-araw o lingguhan.
Bahagi ng Pahayagan
Pangmukhang Pahina o Front Page
- makikita rito ang pangalan ng pahayagan at ang
mga pangunahin o mahahalagang balita.
Balitang Pandaigdig
- mababasa sa pahinang ito ang mga balitang
nagaganap sa iba’t ibang bahagi ng mundo.
Balitang Panlalawigan
- mababasa rito ang mga balita mula sa mga
lalawigan sa ating bansa.
Pangulong Tudling/Editoryal
- sa pahinang ito mababasa ang kuru-kuro o puna
na isinulat ng patnugot hinggil sa isang
napapanahong paksa o isyu.
Balitang Komersyo
- dito mababasa ang mga balita tungkol sa
kalakalan, industriya, at komersyo.
Anunsyo Klasipikado
- makikita rito ang mga anunsyo para sa iba’t
ibang uri ng hanapbuhay, bahay, lupa, sasakyan,
at iba pang kagamitang ipinagbibili.
Obitwaryo
- ang pahinang ito ay anunsyo para sa mga taong
namatay na. Nakasaad dito kung saan nakaburol
at kung kailan ililibing ang namatay.
Libangan
- ito ang pahina sa mga balita tungkol sa artista,
pelikula, telebisyon, at iba pang sining. Naririto rin
ang mga krosword, komiks, at horoscope.
Lifestyle
- mababasa sa pahinang ito ang mga artikulong
may kinalaman sa pamumuhay, tahanan, pagkain,
paghahalaman, at iba pang aspeto ng buhay sa
lipunan.
Isports
- naglalaman ito ng mga balitang pampalakasan.
Dagli – ay isang anyong pampanitikan na
maituturing na maikling maikling kuwento.
Walang nakakatiyak sa angkop na haba para
masabing dagli ang isang akdang pampanitikan.
Subalit sinasabing kinakailangang hindi ito aabot
sa haba ng isang maikling kuwento.
Broadcast Media
- Ito ay paghahatid ng impormasyon audio o
biswal man, sa pamamagitan ng midyang
pangmasa tulad ng radyo, telebisyon, internet o
iba pang bagay sa tulong ng network.
Mga Salitang Ginagamit Sa Radio Broadcasting
Acoustics – kalidad ng tunog sa isang lugar.
Airwaves – midyum na dinadaanan ng signal ng
radyo o telebisyon na kilala ring spectrum.
AM – nangangahulugang amplitude modulation;
tumutukoy sa standard radio band.
Amplifier – kakayahang baguhin ang lakas ng
tunog.
Analog – isang uri ng waveform signal na diretso o
tuwid.
Announcer – ang taong naririnig sa radyo na may
trabahong magbasa ng iskrip o mga anunsyo.
Backtiming – ito ang pagkalkula ng oras bago
marinig ang boses sa isang kanta upang
dugtungan ito ng kanta.
Band – lawak ng naaabot ng pagbobroadcast
clutter, lubhang maraming bilang ng patalastas o
iba pang elemento na hindi kasama sa mismong
programa na sunod-sunod na pinatutugtog.
Feedback – isang nakaiiritang tunog na nilikha ng
pagtatangkang palakasin ang ispiker sa paglalapit
dito ng mikropono.
FM – isang paraan ng paglalagay ng datos sa isang
alternating current.
Frequency – ang teknikal na kahulugan nito ay
electromagnetic wave frequency.
Interference – tunog na tila may naggigisa dahil sa
pagbobroadcast ng dalawang estasyon ng radyo
sa iisang band.
Mixing – ito ang pagtitimpla at pagtiyak ng
tamang balanse ng tunog.
Open Mic – isang mikroponong nakabukas sa
partikular na oras.
Playlist – opisyal na talaan ng mga kantang
patutugtugin ng isang estasyon sa takdang araw o
linggo.
Queue – hanay ng mga patalastas na pinagsunod-
sunod.
Ratings – tantiya ng dami ng tagapakinig ng
programs ng ipinakikita sa anyo ng porsiyento na
mga taong isinarbey.
Share – bilang ng taong nakikinig sa isang istasyon
sa takdang panahon.
Simulcast – pagbobroadcast ng iisang programa
sa dalawa o higit pang magkaibang istasyon.
Sign on – ang oras na ang estasyon ng radyo ay
magsisimula na sa pagbobroadcast nito.
Soundbyte – kapirasong boses ng isang tao na
kinuha mula sa isang interbyu na isinasama sa
isang balita.
Streaming – paglilipat ng audio patungong digital
data at pagsasalin nito sa internet.
Transmitter – ang pinanggalingan o tagalikha ng
signal sa isang transmission medium.
Voiceover – isang teknik na pamproduksiyon na
pinagsasalita ang isang tao na maaaring live o
inirekord.
Iba’t ibang Estratehiya ng Pangangalap ng
Impormasyon
1. Pagbabasa at Pananaliksik
- magagawa ito sa pamamagitan ng pagkonsulta
sa mga libro at iba pang mga materyales
2. Obserbasyon
- magagawa ito sa pamamagitan ng pagmamasid
sa mga bagay-bagay, tao o pangkat, pangyayari, at
mga katangian na kaugnay ng paksa.
3. Pakikipanayam o Interbyu
- magagawa ito sa pamamagitan ng
pakikipagpanayam sa mga taong malaki ang
karanasan at awtoridad sa paksang hinahanapan
ng impormasyon
4. Pagtatanong o Questioning
- magagawa ito sa pamamagitan ng paglalatag ng
mga katanungang nais masagutan hinggil sa
paksa.
5. Pagsulat ng Journal
- magagawa ito sa pamamagitan ng pagtatala ng
mga mahalagang pangyayari upang hindi
makalimutan.
6. Brainstorming
- magagawa ito sa pamamagitan ng pangangalap
ng opinion at katwiran ng ibang tao.
7. Pagsasarbey
- magagawa ito sa pamamagitan ng pagpapasagot
ng isang questionnaire sa isang grupo ng mga
respondent.
8. Sounding-Out Effects
- magagawa ito sa pamamagitan ng isa-isang
paglapit sa mga kaibigan, kapitbahay, o kasama sa
trabaho para sa isang impormal na talakayan
hinggil sa paksa.
9. Imersiyon
- magagawa ito sa pamamagitan ng sadyang
paglalagay sa sarili sa isang karanasan o
pakikisalamuha sa isang grupo o tao.
10. Pag-eeksperimento
- magagawa ito sa pamamagitan ng pagsubok ng
isang bagay bago sumulat ng akda.
Pelikula
- Ang pelikula na kilala din bilang sine at
pinilakang tabing, ay isang larangan na sinasakop
ang mga gumagalaw na larawan bilang isang anyo
ng sining o bilang bahagi ng industriya ng
libangan.
Elemento ng Pelikula
Tema – maituturing na pundasyon sa pagsusuri ng
isang pelikula. Ito ang nagsasaad ng pinakapaksa,
layunin o mensahe ng pelikula.
Pamagat – naghahatid ng pinakamensahe ng
pelikula. Ito ang nagsisilbing panghatak ng
pelikula.
Mga tauhan – ang mga tao na gumaganap ng iba’t
ibang katauhan o karakter sa pelikula.
Diyalogo – ito ay mga linyang binabanggit ng mga
tauhan sa kuwento.
Sinematograpiya – Paraan ng pagkuha ng
wastong anggulo upang maipakita sa mga
manonood ang pangyayari sa bisa ng ilaw at lente
ng kamera.
Tunog at musika – Nagpapalutang ng bawat
tagpo at pagpapasidhi ng ugnayan ng tunog at
linya ng mga dayalogo. Pinupukaw ang interes at
damdamin ng mga manonood.
Mahalagang Hakbang bago magbigay ng
pananaw
- Tangkilikin at mahalin ang pelikula (art
appreciation). Kailangang mapanood muna ang
pelikula bago magbigay ng rebyu o pananaw.
- Alamin ang iba’t ibang elemento ng pelikula.
Katulad ng sining, mayroong banghay at elemento
ang pelikula na kailangang matutunan ng isang
rebyuwer. Dito magmumula ang ibabahaging
suhesyon at pananaw
Wastong Gamit ng mga Bantas
1. Tuldok ( . ) – ginagamit na pananda.
a. Sa katapusan ng pangungusap na paturol o
pasalaysay at pautos.
b. Sa pangalan at salitang dinaglat.
c. Sa mga tiktik o tambilang na ginagawang
pamilang sa bawat hati ng balangkas.
2. Pananong ( ? ) – ginagamit sa pangungusap na
patanong.
3. Padamdam ( ! ) – ginagamit sa hulihan ng isang
kataga, parirala, o pangungusap na nagsasaad ng
matindi o masidhing damdamin.
4. Kuwit ( , ) – ginagamit sa paghihiwalay ng isang
sinipi.
a. Sa paghihiwalay ng magkakasunod na
salita at lipon ng mga salita na magkaka-uri.
b. Pagkatapos ng OO at HINDI.
c. Sa hulihan ng bilang ng petsa o sa pagitan
ng kalye at purok at ng bayan at lalawigan sa
pamuhatan ng isang liham.
5. Gitling ( - ) – ginagamit sa loob ng salita sa
sumusunod na pagkakataon.
a. Sa pag-uulit ng salitang-ugat o mahigit sa
isang pantig ng salitang ugat.
b. Kung ang unlapi ay nagtatapos sa katinig at
ang salitang nilalapian ay nagsisimula sa pantig na
kapag hindi ginitlingan ay magkakaroon ng ibang
kahulgan.
c. Kapag may katagang kinaltas sa pagitan ng
dalawang salitang pinagsama.
d. Kapag may unlapi ang tanging ngalan ng
tao, lugar, brand o tatak ng isang bagay o
kagamitan, sagisag o simbolo.
 e. Kapag ang panlaping ika- ay inuunlapi sa • Sa ganang akin…
numero, o pamilang. • Sang-ayon sa…
6. Kudlit ( ‘ ) – ginagamit sa panghalili sa isang titik
na kinaltas.

7. Panipi ( “ “ ) – inilalagay sa unahan o dulo ng

isang salita.
a. Ginagamit upang ipakita ang buong
sinasabi ng nagsasalita o ang tuwirang sipi.
b. Ginagamit upang diinan ang pamagat ng
pahayagan, magasin, aklat at iba’t ibang akda.
c. Ginagamit sa pagkulong ng mga salitang
banyaga.
Halimbawa:
a. “Hindi kinukupkop ang kriminal,
pinarurusahan” sabi ng Pangulo.
b. Nagbukas na muli ang “Manila Times”. Isang
lingguhan babasahin ang “Liwayway”.
c. Ang binasa niyang aklat ay hinggil sa bagong
“Computer Programming”.

Ekspresyon sa Pagpapahayag ng Konsepto o

Pananaw
- Sa pagbibigay ng konsepto o pananaw ay
maaaring banggitin o magpahayag batay sa
sariling damdamin, paniniwala, ideya, kaisipan, o
karanasan maging ng ibang tao. Ang ganitong
pahayag ay makikilala sa paraan ng pagkakalahad
ng nagsasalita o nagsusulat. Ilan sa mga
ekspresyong ginagamit sa pagpapahayag ng
pananaw ay ang: .
 • Alinsunod sa… naniniwala ako na…
 • Anupa’t ang pananaw ko sa bagay na iyan
ay…
• Ayon sa…
• Batay sa…
• Kung ako ang tatanungin, nakikita kong…
• Lubos ang aking paniniwala sa…
• Palibhasa’y naransan ko, kaya masasabi
kong…
• Para sa akin…
• Sa bagay na iyan masasabi kong…