‫نقش نظام بینالملل در گفتگوهای صلح افغانستان‬

‫*دانشگاه خاتمالنبین(ص) کابل‬

‫*رشته روابط بین الملل‬
‫*استاد راهنما‪ :‬دکتر عبدالقیوم سجادی‬
‫*دانشجو‪ :‬خانم انار گل حسینی‬

‫چکیده‬
‫تحقیق حاضر‪ ،‬نقش نظام بین الملل در گفتگوهای صلح افغانستان را بررسی کرده است‪ .‬روش بررسی تحقیق‪ ،‬توصیفی‪ -‬تحلیلی‬
‫و در پی اثبات فرضیه تحقیق بوده است و فرضیهی تحقیق گمانه را بر این دانسته است که نظام‬
‫بینا‪8‬لملل در گفتگوهای صلح افغانستان نقش مهم داشته است‪ .‬نتایج تحقیق‬
‫نشان میدهد ک ‪8‬ه یکی از س ‪8‬ازمانه‪8‬ای مهم جهانی‪ ،‬س ‪8‬ازمان مل‪8‬ل متحد اس ‪8‬ت ک ‪8‬ه در تف‪8‬س ‪8‬یر هدفهای این س ‪8‬ازمان میت ‪8 8‬وان گفت‬
‫هدف اولیه و محوری ترین مفهوم در فلسفه وجودی آن‪ ،‬حفظ صلح و امنیت بینالمللی‬
‫است‪ .‬از زمان تاسیس سازمان بارها از آن خواسته شده از تشدید اختالفات و تبدیل آنه‪8‬ا به جنگ جلوگیری کند‪،‬‬
‫طرفه‪8‬ای متخاصم را تشویق نماید به جای توسل به زور مذاکره کنند‪ ،‬ی ‪8‬ا هنگام ش ‪8‬روع مناقشه ب‪8 8‬ه احی ‪8‬ای ص ‪8‬لح‪ 8،‬کمککند‪ .‬نقش و‬
‫کارکرد سازمان ملل متحد در طی ‪ 20‬سال گذشته با توجه به قطعنامهه‪8‬ای متعدد از جمله قطعنامه ‪ 2513‬و ‪ 1386‬و ‪141‬‬
‫‪ 3‬و ‪ ...‬در پیشب‪8‬رد پروس‪8‬ه صلح و حل منازعه ویرانگ ‪8‬ر و طوال ‪8‬نی اف‪8‬غانس‪8‬تان‪ ،‬بس ‪8‬یار مثبت و س ‪8‬ازنده ب‪8 8‬وده اس ‪8‬ت‪ .‬آنگون ‪8‬ه ک ‪8‬ه واضح‬
‫است‪ 8،8‬سازمان ملل متحد ب‪8 8‬ا توجه ب ‪8‬ه مسوولیتی که در قب ‪8‬ال تحکیم صلح و امنیت بینالمللی دارد‪ ،‬ظاهرًا یکی از وظ‪8‬ایف ویژه‪8‬اش‬
‫مدیریت و حل بحران کشورهای جنگزده است‪ .‬از ای‪8 8‬نرو‪ ،‬فعالیت س ‪8‬ازمان ملل متحد در س ‪8‬الهای اخیر در کش ‪8‬ورهای پس‬
‫از بحران افزایش یافته و این سازمان توانسته‬
‫است در حلوفصل منازعات برخی از کشورها از جمله افغانستان به عنوان میانجی صلح نقش مثبتی بازی کند‪.‬‬
‫واژگان کلیدی‪ :‬افغانستان‪ ،‬سازمان ملل‪ ،‬شورای امنیت‪ ،‬صلح‪.‬‬

‫‪1‬‬
 ‫بیان مسئله‬

‫پدیدهی صلح در افغانستان بعد از سه دهه جنگ و منازعات خونین و ویرانگر‪ ،‬یک امر حیاتی‪ ،‬ضروری و یکی از‬

‫آرزوهای دیرینه مردم سر بلند این کشور است‪ ،‬تجربههای تاریخی به عنوان یک قاعد‪8‬ه اجتماعی نشان داده است‬
‫فردی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬داخلی و بینالمللی‪ ،‬سر انجام صلح و ختم منازعه بوده‪،‬‬ ‫که پایان هر جنگ‪ ،‬منازعه و خصومت‬

‫افغانستان به عنوان یک کشور در حال منازعهی داخلی که ریشههای بینالمللی دارد‪ ،‬از قاعده مذکور مستثنی‬

‫برسد‪ ،‬اما پروسهی صلح‬ ‫یک روزی باید کاروان صلح افغ‪8‬انستان به سر منزل مقصود خویش‬ ‫نیست‪ ،‬در نهایت‬
‫پدیدهی جنگ و‬ ‫ملی و بینالمللی دارد‪ ،‬همانطوری‪ 8‬که‬ ‫افغانستان ابعاد پیچیدهی سیاسی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬حقوقی‪،‬‬

‫پروسهی صلح نیز عوامل و علل‪ 8‬ملی و بین‬ ‫منازعه دارای عل‪8‬ل و عوامل متعدد داخلی و بین المللی می باشد‪،‬‬
‫نظام بین الملل را‪ 8‬در مذکرات صلح افغانستان نمیتوان نادیده گرفت و پرسش‬ ‫المللی دارد‪ ،‬بنابر این؛ نقش‬

‫اساسی در این است که نقش حقوقی و سیاسی نظام بینالملل‪ ،‬به خصوص کشورهای کمکک‪8‬ننده دولت افغانستان‬

‫در این مذاکرات چگونه است؟‬

‫به نظر می رسد؛ نظام بین الملل در مذاک‪8‬رات صلح افغانستان‪ ،‬نقش اساسی در تدوین نقشهی راه‪ ،‬زمینه سازی و‬

‫انجام شده است مانند مذکرات‬ ‫تالشهای خوبی تا کنون‬ ‫میانجیگری بین طرفهای متخاصم دارد و در ا ین رستا‬
‫مسکو‪ ،‬مذاکرات قطر و برخی از اج‪8‬الس مرتبط با پروسهی صلح که حکایت از ذهنیت مثبت نظام بین الملل در‬

‫این کشور دارد‪ ،‬اما فراموش نباید کرد که تحت هیچ شرایط و قواعد حقوق بین الملل‪ ،‬قانون‬ ‫مذاکرات صلح‬ ‫قبال‬

‫و قضایای داخلی افغانستان به‬ ‫و حاکمیت ملی افغانستان‪ ،‬هیچ کشور حق ندارد که در سیاست خارجی‬ ‫اساسی‬
‫و سایر قضایای بینا لمللی‬ ‫و ملی مانند مذاکرات صلح‬ ‫نمایندگی و یا به جای دولت این کشوردر سیاست خارجی‬

‫نق‪8‬ض نماید‪ ،‬صلح که با نقض حاکمیت ملی افغانستان‪ ،‬با تغییر ساختار‬ ‫و حاکمیت ملی این کشور را‬ ‫تصمیم بگیرد‬

‫این کشور تحمیل شود‪ ،‬صلح واقعی و پایدار نخواهد‬ ‫بخصوص قانون اساسی بر ملت و دولت‬ ‫های حقوقی مناسب‬
‫بود و زمینهی باز تولید یک بحران خونین دیگر خواهد شد که هزینه ملی و بین المللی آن سنگین تر و پیامدهای‬

‫خطرناک تر از وضعیت قبل از صلح خواهد بود‪.‬‬ ‫منفی آن‬

‫‪2‬‬
 ‫‪1-‬ن‪%‬قش سازمان ملل در روند تحکیم صلح افغانستان‬

‫دست یافتن به صلح‪ ،‬به معنای پایان جنگ و منازعه و حرکت پایدار به سمت نوسازی و توسعه در سایهی جامعهای‬

‫دموکراتیک‪ ،‬یکی از دیرینۀ ترین و عالی ترین آرزو و خواست مردم افغانستان است‪ .‬اما روند صلح افغانستان‪،‬‬
‫همچنان دارای ابهامات بسیار است‪ ،‬که یکی از مهمترین چالشه‪8‬ای‪ 8‬آن‪ ،‬نوع نظام سیاسی آینده و چگونگی ضمانت‬

‫اجرایی موافقت نامه استقرار صلح است‪ .‬مذاکرات صلح بین االفغانی از ‪ 12‬سپتامبر به صورت رسم‪8‬یو مستقیم آغاز‬

‫شده است‪ .‬طبیعی است که این مرحله نیز مانند فاز اول طوالنی و پرچالش خواهد بود‪ .‬چگونگی مدیریت مذاکرات‬
‫و اطمینان از پایداری و عدم شکست صلح برای دولت و مردم افغانستان ازاهمیت باالیی برخور‪8‬داراست‪.‬‬
‫در این مرحله حساس از مذاک‪8‬رات و گفتگوهای روند صلح با طالبان‪ ،‬بازیگ‪8‬ران خارج‪8‬ی پروسه صلح‪ ،‬نظام بین‬
‫الملل و جامعۀ جهانی نقش اساسی در پیشرفت صلح فراگیر دارند‪ .‬متاسفانه بنظر می ‪8‬رسد امریکا به دلیل امضای‬

‫توافقنامه صلح با طالبان در قطر موضعگیری محافظه کارانها‪8‬ی‪ 8‬را درپیش گرفته است و در سخنرانی مایک پمپئو‬

‫حمایت قاطع از جمهوریت و دموکراسی به عنوان نظام منتخب در افغانستان دیده نشد‪ ،‬هر چند نمایندگان سایر‬
‫کشورها نظام جمهوری‪ 8‬را یکی از پیشرفتهای چشمگیر و قابل توج‪8‬ه برای دولت و مردم افغانستان در بیست سال‬

‫اخیر دانسته و حمایت خویش را از نظام جمهور‪8‬ی به صورت شفاف اعالم کردند‪ .‬نظام جمهوری‪ 8‬برخ‪8‬الف نظام‬

‫امارات اسالمی مورد قبول اکثریت شهروندان کشور است و اکثریت مردم افغانستان از اصل نظام جمهوری حمایت‬

‫و پشتیبانی میکنند‪ .‬اما امارت اسالمیکارنامها‪ 8‬ی خونین و فاجعه بار و ماهیت بیشترقومی و تفسیر کامالً‬

‫افراطگ‪8‬رایانه و رادیکال از اسالم دارد‪ .‬بسیاری از حمالت مرگبار تروریستی وکشتارهای صورت گرفته در دوران‬

‫حکومت طالبان و پسا حکومت مستقر طالبان در افغانستان همین امر را به اثبات میرساند‪ .‬بخصوص اقلیت های‬

‫قومی در افغانستان تجربها ی تلخ از آن روزگار دارند؛ در باورهای‪ 8‬دینی نظام طالبانی نه تنها کشتار و حمالت‬

‫تروریستی بر اقلیتهای قومی و مذهبی و نظام سیاسی مستقر یک اقدام ضد ان‪8‬سانی به حساب نمی‪ 8‬آیند‪ ،‬بلکه یک‬
‫عمل مقدس دانسته و تمام اقدامات ضدانسانی و ترورهای زنجیرۀای خویش را توجیه شرعی میکند و کشتارها و‬

‫حمالت تروریستی و رفتارهای خشونت بار خویش را علیه نیروهای امنیتی و دفاعی و شهروندان ملکی این سرزمین‬

‫‪3‬‬
 ‫ماهیت جهادی و شهادت را واجب دانسته است و کلید بهشت را در همین اقدامات ضد انسانی در منظومه فکری‬
‫و عقیدتی خویش پنداشته است‪.‬‬
‫به عبارت دیگر‪ ،‬کلیه عملیات جنگی و کشتارهای پی در پی گروه طالبان در طول بیش از بیست سال علیه دولت‬

‫و مردم افغانستان مصداق بارز جنایت علیه بشریت میباشند‪ ،‬جامعه جهانی‪ ،‬سازمانهای بین المللی‪ ،‬شرکای‬
‫منقطها‪ 8‬ی و بین المللی و استراتژیک افغان‪8‬ستان تا‪8‬لش خویش را در پروسۀ صلح سازی بر این داش‪8‬ته باشند‪ ،‬که‬

‫دست آوردهای نزدیک به بیست سال مانند‪ :‬جمهورت‪ ،‬قانون اساسی‪ ،‬دموکراسی‪ ،‬آزادی عقیده و بیان‪ ،‬حقوق‬

‫اقلیت ه‪8‬ا و مخصوصًا حقوق زنان و حقوق قربانیان را در تمام فرایند صلح مورد حمایت قاطع خویش قرار داده و‬
‫تأمین عدالت توأم با صلح پایدار را در افغانستان در اولویت پروسۀ صلح قرار بدهد‪.‬‬

‫بنابراین بحث اساسی و بنیادین در مورد تعیین نوع نظام سیاسی آینده افغانستا‪،‬ن چالش اصلی‪ 8‬درگفتگوهای‬
‫مذاکرات صلح بین االفغانی است‪ .‬طالبان و حامیانشان به خوبی مید‪8‬انند که نظام جمهور‪8‬یت میتواند مانع تحقق‬

‫منافع سیاسی و اقتصادی بی چون و چرای آنان بر افغانستان باشند‪ ،‬به همین دلیل اصرار برفروپاشی نظام جمهوری‬

‫و دستاوردهای آن داشته است‪.‬‬

‫افغانستان به عنوان یک کشور در حال حرکت به سوی توسعه‪ ،‬به شدت نیازمند حمایت کشورهای‪ 8‬همسایه‪ ،‬منطقه‬

‫و نظام بین الملل و جامعه جهانی است و تداوم این حمایت ه‪8‬ا در گرو موجودیت نظام جمهوریت که برآمده از آرای‬
‫تواعد و هنجارهای پذیرفته شده بین المللی حمکرانی کند‪ .‬به همین‬
‫مردم است‪ ،‬که بر اساس رعایت و تقوی ق‬

‫منظور برای موف‪8‬قیتروند مذاکرات صلح‪ ،‬حفظ صلح و امنیت شناسایی کشورها‪ ،‬سازمانه‪8‬ای منطقه ای و بین‬
‫المللی معطوف به روند صلح الزم میباشد تا مکان‪8‬یزمه‪8‬ای تامین اعتبار از سوی جوامع بین المللی‪ 8‬برای بث ات در‬

‫افغانستان اج‪8‬رایی شوند‪ .‬امروزه زندگی بین المللی‪ 8‬بدون سازمانهای بین المللی قابل تصور نیست‪ ،8‬سازمانهای‬

‫بین المللی نقش مهمی برای حل و فصل مناقشات دارند؛ چرا که این نهادهای بین المللی مورد پذیرش همگان‬
‫تصلی به وجود آمدن این سازمانها دانست‪ .‬سازمان ملل در ساله ای‬
‫در جهان هستند و میتوان صلح را ماهی ا‬

‫‪4‬‬
 ‫گذشته تالشهای بسیاری را برای‪ 8‬حل ناهنجاری‪8‬ه‪8‬ا و تامین صلح و بث ات در افغانستانانجام داده است‪ .‬در ادامه‬

‫به نقش و مکانیزمه‪8‬ای سازمان ملل در تامین صلح در افغانستان میپردازیم‪.‬‬

‫نقش سازمان ملل در گفتگوهای صلح افغانستان چندان موثر نبوده است‪ .‬سازمان ملل اگر در گفتگوهای صلح‬

‫افغانستان موثر میبود باعث فروپاشی نظام جمهوری نمیش‪8‬د‪ .‬گفتگوهای صلح افغان‪8‬ستان نه تنها از سوی سازمان‬
‫ملل مدیریت نشد بلکه باعث تقویت گروه های مخالف نظام جمهوری و تضعیف نظام جمهوری گردیده بود که در‬

‫نتیجه باعث سقوط نظام جمهوری در‪ 24‬اسد سال ‪ 1400‬شد ازاین رو می توان گفت سازمان ملل در روند گفتگو‬

‫های صلح افغانستان نقش چندانی را ایفا نکرده اس‪8‬ت‪.‬‬

‫‪ 2-‬سازمان ملل متحد در گفتگو های صلح افغانستان‬

‫یکی از سازمانه‪8‬ای مهم جهانی‪ ،‬سازمان ملل متحد است که در تفسیر هدفهای این سازمان میتوان گفت هدف‬

‫اولیه و محوری ترین مفهوم در فلسفه وجودی آن‪ ،‬حفظ صلح و امنیت بینالمللی است‪ .‬از زمان تاسیس سازمان‬

‫بارها از آن خواسته شده از تشدید اختالفات و تبدیل آن ه‪8‬ا به جنگ جلوگیری کند‪ ،‬طرفه‪8‬ای متخاصم را تشویق‬

‫نماید به جای‪ 8‬توسل به زور مذاکره کنند‪ ،‬یا هنگام شروع مناقشه به احیای صلح‪ ،‬کمک کند‪.‬‬

‫افغانستان در سال ‪ 1946‬به سازمان ملل متحد پیوست‪ .‬در گزارشه‪8‬ای سازمان ملل متحد گفته شده است که‬
‫افغانستان به‪ 8‬عنوان یکی از خطرناکترین کشور‪8‬های درگیر خشونت در جهان باقی مانده است‪ .‬در صورت عدم‬

‫حمایت از پروسه صلح منازعات در افغانستان افزایش‪ 8‬خواهد یافت و در سراسر کشور گست‪8‬رش خواهد یافت‪ .‬بنابراین‬

‫سازمان ملل اقدام علیه تروریسم را جهت تامین امنیت و بث ات در افغانستان باید تشدید کند‪ .‬سازمان ملل ابزارهای‬
‫گوناگون ارایه میدهد که از طریق آنها میتوان مناقشات را مهار و حل‪ 8،‬و به دالیل ریشها ی آن رسیدگی کرد‪.‬‬

‫‪5‬‬
 ‫‪ 3-‬شورای امنیت سازمان ملل متحد و جلوگیری از نقض موافقت نامه صلح‬

‫سازمان ملل طی دههه‪8‬ا به خاتمه دادنبه مناقشات بسیار‪ ،‬غالبا از طریق اقدامات شورای امنیت‪ ،‬یعنی رکن اصلی‬
‫رسیدگی به مسائل صلح و امنیت بینالمللی‪ ،‬کمک کرده است‪ .‬سازمان ملل میت‪8‬واند بر اساس منشور ملل متحد‬

‫هر موضوعی را که ممکن است حفظ صلح و امنیت بینا‪8‬لمللی را تهدید کند‪ ،‬در معرض توجه شورای امنیت قرار‬

‫دهد‪ .‬حمالت ‪ 11‬سپتامبر به ایاالت متحده و جهان‪ ،‬چالش تروریسم بین المللی را آشکارا نشان داد‪ .‬شورای امنیت‬
‫سازمان ملل متحد باید اوضاع افغانستان و بحرانهای پیچیده کشور را قبل و بعد از پروسه صلح مورد بررسی‬

‫جدی قرار دهد و یافتههای خود را در جلسات شورای امنیت سازمانملل متحد گزارش بدهد‪ .‬که این امر میتواند‬
‫از طریق اعزام هیاته‪8‬ای بررسی و نظار‪8‬ت به افغانستان و دیدار با رییس جمهور و دیگر مقامات بلن‪8‬دپایه حکومت‬

‫میسر شود و مکانیزمه‪8‬ای عملیاتی برای‪ 8‬حمایت از حفظ و استقرار صلح به عمل آید‪ .‬شورای امنیت باید کشورهای‬

‫حام‪8‬ی تروریسم را مجازات کند‪ .‬منابع مالی گروهه‪8‬ای تروریست را بب ندد و مانع فعالیتهایشان شود‪ .‬افغانستان عضو‬

‫شورای امنیت سازمان ملل متحد نیست‪ ،‬ولی این سازمان باید به شکایته‪8‬ای دولت افغانستان در مورد گروهها و‬

‫کشورهای ناقض پروسه صلح و امنیت توجه کند و در برابر حامیان تروریست موضع جدی بگیرد‪ ،‬زیرا افغانستان‬
‫به دلیل تنگدستی و نبود ظرفیته‪8‬ای الزم توانایی رقابت با کشورها را ندارد‪ .‬بنابراین امریکا به‪ 8‬عنوان متحد‬

‫استراتژیک اف‪8‬غانستان با دیگر اعضای شورای امنیت باید حمایت جدی از پروسه صلح نمایند‪.‬‬

‫‪ 4-‬عملیات حفظ صلح سازمان ملل‬

‫عملیات حفظ صلح سازمان ملل‪ ،‬ابزاری حیاتی برای پیشبرد صلح و امنیت در اختیار جامعه بین المللی است‪.‬‬

‫عملیات حفظ صلح را شورای امنیت ایجاد و معموال به وسیله دبیرکل‪ ،‬اغلب از طریق نماینده ویژه‪ ،‬هدایت میشود‪.‬‬

‫عملیات حفظ صلح با اجازه شورای امنیت و رضایت دولت میزبان یا طرفهای اصلی مناقشه انجام میشود‪ .‬عملیات‬
‫سازمان ملل‪ ،‬به علت جهانی بودن آنها‪ ،‬از مشروعیتی منحصر به فرد برای رسیدگی به مناقشات برخوردار است‪.‬‬

‫جهانی بودن این عملیات به مشروعیت آنها میا فزاید و عوارض آنه‪8‬ا را برای حاکمیت کشور میزبان محدود‬

‫‪6‬‬
 ‫میکند‪.‬‬

‫‪ 5-‬شورای حقوق بشر سازمان ملل و نقش آن درگفتگو های صلح افغانستان‬

‫شورای حقوق بشر یکی از مهمترین ارگانه‪8‬ای ملل متحد است که مقر آن در ژنو است‪ .‬افغانستان عضویت شورای‬

‫حقوق بشر ساز‪8‬مان ملل متحد را به دست آورده است‪ .‬عضویت در این شورا به اع‪8‬تبار بین المللی افغ‪8‬انستان افزوده‬

‫است‪ .‬حضور در این شورای مهم تصمیم گیری جهانی باعث تحکیم دستاوردهای حقوق بشر در کشور میشود و‬
‫افغانستان را به طرف پایداری سوق خواهد داد‪.‬‬

‫‪ 6-‬نقش کمیسیون نهادینه سازی صلح درگفتگو های صلح افغانستان‬

‫کمیسیون نهادینه سازی صلح‪ ،‬که در ‪ 2006‬عملی‪8‬اتی شد نهاد بین دولتی مشورتی جدیدی از ساز‪8‬مان ملل است‬

‫که به ویژه میک‪8‬وشد به کشورها کمک کند مرحله‪ 8‬انتقال از جنگ به صلح پایدار را بگذرانند‪ .‬هدف آن انجام این‬

‫کار با گرد هم آوردن تمامیع‪8‬ناصر مربوط به نهادی‪8‬نه سازی صلح‪ ،‬از جمله کمک دهندگان بین المللی‪ ،‬موسسات‬
‫مالی بین المللی‪ ،‬دولتهای ملی‪ ،‬کشورهایی که با اعزام سرباز به سازمان ملل کمک میکنند و نمایندگان جامعه‬

‫مدنی؛ پیشنهاد استراتژی ه‪8‬ای یکپارچه برای‪ 8‬نهادینه سازی صلح و بازپروری پس از مناقشه ؛ کمک به‪ 8‬تضمین تامین‬

‫مالی قابل پیش بینی برای فعالیته‪8‬ای بازپروری زودهنگام و سرمایه گذاری مالی مستمر در دوره میان مدت تا‬
‫بلند مدت؛ تمدید دوره توجه از سوی جامعه بین المللی به بازپروری پس از مناقشه؛ و ایجاد بهترین روشها برای‬

‫مسائلی است که به همکاری گسترده بین فعاا‪8‬لن و عوامل سیاسی‪ ،‬نظامیانسان دوستانه و توسعه نیاز دارد‪.‬‬

‫کمیسیون نهادینه سازی صلح‪ ،‬نهادی ‪ 31‬عضوی بین دولتی‪ ،‬مسئول استراتژی ه‪8‬ای منسجم به منظور بازپروری و‬

‫نهادینه سازی صلح پس از مناقشه و دادن پیشنهاد درباره آنها است‪ .‬این نهاد همکاری میکند تا‪:‬‬
‫• استراتژیه‪8‬ای نهادینه سازی صلح را طراح‪8‬ی و هماهنگ کنند‪.‬‬

‫• صلح را در کشورهای دچ‪8‬ار مناقشه با جلب حمایت بین المللی برای تالشه‪8‬ای ملی و آنچه من‪8‬جر به نهادینه‬

‫سازی صلح میشود‪ ،‬پایدار نمایند‪.‬‬

‫‪7‬‬
‫افغانستان به عنوان کشوری در انتقال از جنگ به‪ 8‬صلح پایدار به حمایت جدی و قاطع کمیسیون نهادینه سازی‬

‫صلح سازمان ملل نیاز دارد‪.‬‬

‫‪ 7-‬مجمع عمومی و نقش آن در گفتگوهای صلح افغانستان‬

‫مجمع عمومیم‪8‬هم ترین «رکن بت ادل نظر و مشورتی» سازمان ملل متحد است‪ .‬منشور ملل متحد (ماده )‪ 11‬به‬

‫مجمع عمومیاختیار میدهد« اصول کلی همکاری برای حفظ صلح و امنیت بین المللی را بررسی‪ »8‬و «به اعضا یا‬
‫شورا یا هر دو پیشنهادهایی بدهد‪ ».‬مجمع عمومیو‪8‬سیله ای برای رسیدن به اج‪8‬ماع درب‪8‬اره مسائل دشوار است و‬

‫امکان ابراز شکایته‪8‬ا و مبادالت دیپلماتیک را فراه‪8‬م میسازد‪ .‬مجمع برای تقویت و حفظ صلح اج‪8‬السهای ویژه یا‬
‫اضطراری درباره مسائلی مانند خلع سالح‪ ،‬مساله فلسطین و اوضاع افغانستان تشکیل داده است‪.‬‬

‫اهمیت مجمع عمومیدر برقراری صلح ایجاب می‪8‬ک‪8‬ند که پروسه صلح در افغانستان را مورد رصد و بررسی قرار‬

‫دهد و در مواردی نقض صلح به همکاری و پشتیبانی از حکومت افغانست‪8‬ان اقدام نماید تا زمینه برای‪ 8‬گسترش‬

‫تروریسم و نقض امنیت بین المللی ایجاد نگردد‪ .‬سازمان‬

‫ملل و مجموعه تحت اثرش با اعتبار بین المللی که دار‪8‬ند‪ ،‬باید نقش سیاسی فعالی برای ختم جنگ و‬

‫حمایت از خواست مردم و دولت افغانستان در نظارت پروسهی صلح داشته باشد و برای همسو کردن حمایتهای‬

‫بینا‪8‬لمللی از پروسه صلح نیز کوشش کند‪ .‬دولت افغانستان نیز در پررنگ ساختن نقش سازمانه‪8‬ای بین المللی که‬

‫از اعتبار و اعتماد جامعه جهان‪8‬ی برخوردارند باید اقدامات سازنده داشته باشد‪ .‬عالوه بر تالشهای سازمانهای‬
‫جهانی برای‪ 8‬حمایت از ارزشها‪8‬ی انسانی‪ ،‬آزادی بیان‪ ،‬حقوق بشری‪ ،‬حقوق قرب‪8‬انیان جنگ و‪ .‬شهرو‪8‬ندان نیز نباید‬

‫سکوت کنند‪ .‬اکنون بیش از هر زمان روشنفکران سیاسی‪ ،‬احزاب‪ ،‬جامعه دانشگاهی‪ ،‬زنان‪ ،‬نهادهای مدنی‪،‬‬
‫هنرمندان و جوانان آگاه باید در دفاع از دستاوردهای حکومت‪ ،‬تداوم مردم ساالری و نقشه راه آینده سخن بگویند‪.‬‬

‫در مسائل سیاسی و اجتماعی ملی نقش خود و افراد جامعه را فراموش نکنیم و ناامیدانه و منفعل نظار‪8‬ه گر مذاکرات‬

‫نباشیم و باعث مرگ امر سیاسی و اجتماعی نباشی‪8‬م‪ .‬شهروندان نقش حیاتی در برگرداندن صلح و آرامش و تقویت‬

‫روحیه ملی گرایی و وطن دوستی دارند‪ ،‬از ای‪8‬ن طریق میزان نفوذ عوامل خارجی در سیاسته‪8‬ای داخلی کاهش‬

‫‪8‬‬
‫میی‪8‬ابد و رسیدن به صلح و بث ات دایمی را تسریع و تقویت میکند‪ .‬مجمع عمومی سازمان ملل در باره صلح‬

‫افغانستان قطع نامه های زیادی را به ام‪8‬ضا رسانیده‪ 8‬است ولی در مقابل همه این قطع نامه در روی کاغذ باقی مانده‬
‫و هیچ جنبه عملی را به خود نگرفته است‪.‬‬

‫‪ 8-‬نقش و اهمیت قطعنامه ‪ 2513‬سازمان ملل در روند صلح افغانستان‬

‫قطعنامه ‪ 2513‬شورای امنیت سازمان ملل متحد در روز ‪ 10‬مارس ‪ 2020‬با کسب اکثر آراء‪ ،‬مورد تصویب اعضای‬
‫شورای امنیت قرار گرفته است‪ .‬در این قطعنامه‪ ،‬بر نقش مهم سازمان ملل در ماموریت افغانستان تأکید شده و‬

‫یوناما به عنوان نماینده این سازمان در افغانستان‪ ،‬مسئول اجرای برنامهه‪8‬ای سازمان ملل برای ارتقاء صلح و بث ات‬
‫در این کشور معرفی شده است‪ .‬تأکید بر حاکمی‪8‬ت‪ ،‬استقالل‪ ،‬تمامیت ارضی‪ ،‬حفظ وحدت ملی و یکپارچگی‬

‫افغانستان و ضرورت توجه به خواست مردم افغانستان برای پایان ساله‪8‬ا درگیری و جنگ داخ‪8‬لی و فراهم نمودن‬

‫شرایطی برای استقرار صلح و بث ات پایدار در افغ‪8‬انستان از طریق گفتگوهای بینا الفغانی‪ ،‬به رهب‪8‬ری و مالکیت‬
‫افغانه‪8‬ا و حل و فصل سیاسی منازعه افغانستان از دیگر مواردی است که در قطعنامه ‪ 2513‬به آن اشاره شده‬

‫است‪ .‬استقبال از کاهش سطح خشونته‪8‬ا میان طالبان و نیروهای آمریکایی و توافق آنها برای ادامه مسیر سیاسی‬
‫برای حل اختالفات و همچنین دعوت از دولت افغانستان برای‪ 8‬فراهم نمودن شرایطی جهت ادامه گفتگوهای صلح‬

‫و ارائه آزادی عمل بیشتر برای‪ 8‬کاهش تلفات غیرنظامیان و تأکید بر اهمیت تالشهای مداوم و همه جانبه برای‬

‫کاهش خشونت از دیگر مواردی است که در قطعنامه ‪ 2513‬شورای امنیت به آن اشاره و تأکید شده است‪ .‬یکی‬
‫دیگر از مفادی که در این قطعنامه به آن تأکید شده‪ ،‬استقبال اعضای شورای امنیت از تعهد طالبان برای جلوگیری‬
‫از استفاده از خاک افغانستان توسط گروهه‪8‬ای تروریستی بویژه القاعده‪ ،‬برای حمله به منافع کشورهای دیگر است‪.‬‬
‫در یکی از مفاد قطعنامه ‪ 2513‬یادآوری شده که امارت اسالمی افغانستان توسط سازمان ملل به رس‪8‬میتشناخته‬

‫نمیش‪8‬ود‪ .‬با این حال سازمان ملل‪ ،‬کشورهای منطقه و سایر کشورها را تشویق میک‪8‬ند که برای رسیدن به صلح‬

‫پایدار در افغانستان طرفین افغان را یاری کنند و با ارائه راه حله‪8‬ای سیاسی مسیر صلح و ایجاد آتش‪ 8‬بس را هموار‬
‫ساخته و زمینه را برای خاتمه جنگه‪8‬ای چهار دهه اخیر فراهم کنند‪ .‬در بند دیگری از قطعنامه مزبور‪ ،‬شورای‬

‫‪9‬‬
‫امنیت از احزاب افغان میخ‪8‬واهد تمام تالش خود را معطوف به بکارگیری راهه‪8‬ای سیاسی برای حل منازعه افغانستان‬

‫کنند‪ .8‬در این قطعنامه به اهمیت نقش زنان‪ ،‬جوانان و گروهه‪8‬ای اقلیت در روند م ذاکره تأکید شده است‪ .‬در بند‬

‫دیگری از قطعنامه مزبور‪ ،‬اعضای شورای امنیت قویًا از دولت جمهوری اسالمی افغانستان میخواهن‪8‬د که زمینه را‬

‫برای پیشبرد روند صلح فراهم کند و با یک تیم فراگیر و متنوع‪ ،8‬متشکل از رهبران سیاسی و جامعه مدنی افغانستان‬
‫بویژه زنان در مذاکرات مشارکت کند‪ .‬همچنین از دولت افغانستان و گروه طالبان میخ‪8‬واهند که با انجام مجموعه‪8‬‬

‫اقدامات اعتمادساز‪ ،‬زمینه را برای موفقیت گفتگوهای بینا‪ 8‬الفغانی و نیل به صلح پایدار مهیا کند‪ .‬کاهش سطح‬

‫خشونت‪ ،8‬کاهش تلفات غیرنظامیان بویژه کودکان‪ ،‬آزادی زندانیان و تالش برای دستیابی به آتش‪ 8‬بس جامع از‪8‬‬
‫ته در قطع نامه شورای امنیت بدان اشاره شده است‪ .‬در بند دیگری از قطعنامه مزبور از تمام‬
‫جمله اقداماتی اس ک‬

‫کشورها خواسته شده تا از هیچ تالشی برای موفقیت مذاکرات بینا الف‪8‬غانی و پیشبرد صلح پایدار و استقرار امنیت‬

‫در سرتاسر افغانستان دریغ نکنند و از تالشه‪8‬ای صورت گرفته به صورت کامل حمایت کنند‪.‬‬

‫ته تصویب تمام ‪15‬‬

‫مواردی که ذکر شد‪ ،‬خالصها ی از مهمترین مواردی است که در قطعنامه ‪ 2513‬شورای امنی ب‬

‫عضو شورای امنیت سازمان ملل رسیده اس‪8‬ت‪ .‬با توجه به تاریخ تصویب پیشنویس قطعنامه ‪ 2513‬که روز ‪10‬‬
‫مارس ‪( 2020‬روز ‪ 20‬اسفند )‪ 1398‬میباشد و با مرور مفاد قطعنامه‪ ،‬مشخص میشود که شور‪8‬ای امنیت این‬

‫قطعنامه را در تایید توافقنامه صلح آمریکا و طالبان مصوب نموده و تالش کرده تا از طریق مجاری بینالمللی و‬
‫باالترین مرجع بینا‪ 8‬لمللی‪ ،‬توافق آمریکا و طالبان را مورد شناسایی رسمی بینالمللی قرار دهد‪ .‬این قطعنامه برای‬

‫طالبان‪ ،‬یک فرصت استثنائی محسوب میشود‪ .‬در حالی که پیش از تصویب قطعنامه ‪ ،2513‬تمام قطعنامههای‬

‫شورای امنیت علیه طالبان بود و موجودیت این گروه را تهدیدی علیه صلح بشمار میآورد‪ ،‬بر اساس مفاد قطعنامه‬
‫‪ ،2513‬نه تنها از موجودیت طالبان دیگر به عنوان تهدید یاد نمیشود بلکه طبق پیشنویس قطعنامه‪ ،‬طالبان به‬

‫بخشی از روند صلح در افغانستان تبدیل شده و از دولت افغانستان‪ ،‬دولته‪8‬ای منطقه و جامعه بینالملل دعوت‬
‫میشود و مورد تشویق قرار میگ‪8‬یرند تا برای رس‪8‬یدن به صلح پایدار در افغانستان وارد همکاری موثر با طالبان‬

‫‪1‬‬
‫شوند‪ .‬ضمن این که در این قطعنامه امتیازات بی‪8‬ش‪8‬ماری برای طالبان در نظر گرفته شده است‪ ،‬در حالی که در‬

‫قطعنامههای پیشین سازمان ملل‪ ،‬طالبان از بسیاری از حقوق خود محروم شده بود‪.‬‬

‫از آنجا که تاک‪8‬نون هیچ نسخه کاملی از توافقنامه صلح آمریکا و طالبان در دوحه قطر منتشر نشده‪ ،‬طالبان با‬

‫پذیرش قطعنامه ‪ 2513‬به عنوان یکی از ارکان چهارگانه مذاکرات آتی با هیأت افغانستان‪ ،‬تالش کرده عالوه بر‬
‫تأکید بر ضرورت پایبندی به مفاد موافقتن‪8‬امه دوحه‪ ،‬بر ظرفیت جامعه بینا‪8‬لملل برای پیشبرد‪ 8‬روند صلح در‬

‫افغانستان تأکید نماید‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬دولت ترامپ‪ 8‬به رغم تمام تالشه‪8‬ایی که داشت‪ ،‬نتوانست به‪ 8‬خواست اصلی‬

‫خود در افغانستان دست یابد‪ .‬اختالف نظر بین وزارت خارجه و کاخ سفید با پنتاگون و سیا در خصوص مسئله‬
‫افغانستان و همچنین مخالفته‪8‬ای حزب دموکرات با اقدامات ترامپ در خصوص افغانستان مان‪8‬ع از این شد که‬

‫ترامپ موافقتنامه دوحه را در مراجع حقوقی و قانونی آمریکا مطرح نماید‪ .‬رهبران طالبان میدانند با حضور بایدن‬

‫در کاخ سفید‪ ،‬احتمال اینکه موافقتنامه دوحه‪ ،‬ارزش ذاتی خود را از دست بدهد‪ ،‬وجود دارد و همین مسئله سبب‬

‫شده تا با استناد به قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد‪ ،‬بدنبال استفاده از ظرفیت جامعه بینالملل برای‬

‫پیشبرد روند صلح افغانستان باشد‪.‬‬

‫یکی از مسائل‪8‬ی که نباید از نظر دور داشت‪ ،‬تأکید بر نقش گروهه‪8‬ا و جریانهای سیا‪8‬سی افغان بویژه‪ 8‬زنان و جوانان‬

‫در قطعنامه ‪ 2513‬سازمان ملل است‪ .‬أت کید چندین باره بر نقش احزاب و جامعه مدنی بویژه زنان و جوانان برای‬
‫حضور و مشارکت در مذاکرات بینا الفغانی موضوعی‪ 8‬است که فرایند تصمیمگیری در نهاد قدرت جمهوری اسالمی‬

‫افغانستان را هدف قرار میدهد‪ .‬در حالی که اشرف‪ 8‬غنی طی ماهه‪8‬ای اخیر تالش کرده با در پیش گرفتن سیاست‬

‫خرید زمان‪ 8،‬نقش شورای عالی مصالحه ملی را در چرخ‪8‬ه تصمیمگ‪8‬یری صلح افغانستان کمرنگ کند‪ ،‬با محور قرار‬
‫گرفتن قطعنامه ‪ 2513‬در جریان مذاکرات بینا‪ 8‬الفغانی‪ ،‬ارگ ریاست جمهوری در معرض فشارهای بینالملل‪8‬ی قرار‬

‫خواهد گرفت و تحت فشار توامان بینا‪8‬لمللی و افکار عمومی داخل افغانستا؛ن و علی رغم میل باطنی شخص اشرف‬
‫غنی‪ ،‬مجبور خواهد شد فرایند شروع به کار شورای‪ 8‬عالی مصالحه ملی را تسریع بب خشد و به این نهاد نقش مستقیم‬

‫تشرف غنی با تص‪8‬میم هیأت اعزام ی کابل به دوحه و فراخ‪8‬وانی معصوم استانکزی‪ 8‬به‬
‫در تصمیمگیری بدهد‪ .‬مخالف ا‬

‫‪1‬‬
‫کابل؛ و اخبار و روایاتی که درباره پرخاش و برخورد تند اشرف غنی در مواجه با این دو شخصیت در جراید و‬

‫رسانهه‪8‬ا منعکس شده را می ‪8‬ت‪8‬وان به حساب این مسئله گذاشت که اقدام هیأت نمایندگی دولت افغانستان در‬

‫پذیرش قطعنامه ‪ 2513‬شورای امنیت به عنوان یکی از ارکان چهارگانه‪ ،‬میت‪8‬واند به کاهش توان تأثیرگذاری اشرف‬

‫غنی و ارگ ریاست جمهوری بر مذاکرات آتی با طالبان منجر شود‪.‬‬

‫نتیجه گیری‬
‫بهنظر میر‪8‬سد که نقش و کارکرد سازمان ملل متحد در پیشبرد پروسه صلح و حل منازعه ویرانگر و طوالنی‬
‫افغانستان‪ ،‬اجتنابن‪8‬اپذیر است و میت‪8‬واند بسیار مث‪8‬بت و سازنده باشد‪ .‬ایفای نقش سازمان ملل متحد در تدوین و‬

‫پیشب‪8‬رد نقشه راه صلح‪ 8،‬اهمیت این سازمان را در مسائل افغانستان نسبت به گذشته برجستهتر و حیاتیتر خواهد‬
‫ساخت‪ .‬آنگونه که قبالً توضیح داده شد‪ ،‬سازمان ملل متحد با توجه به مسئولیتی که در قبال تحکیم صلح و‬

‫امنیت بینالمللی دارد‪ ،‬ظاهرًا یکی از وظایف ویژهاش مدیریت و حل بحران کشورهای جنگزده است‪ .‬از اینرو‪،‬‬

‫فعالیت سازمان ملل متحد در ساله‪8‬ای اخ‪8‬یر در کشورهای پس از بحران افزایش یافته و این سازمان توانسته است‬
‫در حلو‪8‬فصل منازعات برخ‪8‬ی از کشور‪8‬ها به عنوان میانجی صلح نقش مثبتی بازی کند‪.‬‬

‫ملل متحد نسبت به هر نهاد و کشور دیگری‪ ،‬ظرفیت صلحسازی و حل بحران افغانستان را دارد و میتواند پیشرفت‬
‫مثبتی در پروسه مصالحه ملی ایجاد کند‪ .‬از بررسی‪8‬ه ای گذشته روند صلح و حمایت محدود قدرته‪8‬ای منطقه از‬

‫طرح صل‪8‬ح امریکا در قبال افغانستان‪ ،‬میتوان پیشبینی کرد که امکان پیشرفت مذاکرات بین طرفهای متخاصم‬

‫در چارچوب میانجیگری صلح امریکا اندک به نظ‪8‬ر میرسد‪ .‬در گذشته تصور میشد که یکی از علتهای عدم‬
‫حمایت موثر کشورهای‪ 8‬منطقه از پروسه صلح حضور نظامی امریکا در افغانستان است و انتظار می‪8‬رفت که پس از‬

‫خروج نیروهای خارج‪8‬ی از کشور برخ‪8‬ی بازیگران منطقهای حمایت نظامی خویش را از طالبان متوقف و از پروسه‬
‫صلح به شکل جدی حمایت کنند‪ .‬اما براساس مقالهای که هفته گذشته در مجله فارین افرز به نشر رسید‪ ،‬پیروزی‬

‫نظامی اخیر طالبان پس از پایان حضور امریکا‪ ،‬در نتیجه حمایت روسیه‪ ،‬اپ کستان و ایران ممکن شده است‪ .‬مفهوم‬

‫این یافتهه‪8‬ا‪ ،‬این است که هنوز قدرته‪8‬ایمذکور حمایت مالی و نظامی خویش را از طالبان متوقف نکرده است و‬

‫‪1‬‬
‫این کشورها به مدیریت صلح توسط امریکا به دیده شک مینگ‪8‬رند و مایل نیستند که از تالشهای دیپلماتیک‬

‫ایاالت متحده در جهت پیشرفت مذکراتصلح حمایت جدی کنند‪ .‬در صورت ادامه حمایت نظامی کشورهای‬

‫منطقه از طالبان‪ ،‬احتمال دارد که این گروه عالقهمند به ایجاد راهح‪8‬ل سیاسی با طرف مقابل نباشد و در سودای‬

‫پیروزی کامل از طریق جنگ باشد‪ .‬بنابراین‪ ،‬آنچ‪8‬ه که میت‪8‬واند باعث پیشرفت مذاکرات صلح شود‪ ،‬ایجاد یک‬
‫گفتمان صلح ساختارمند با محوریت سازمان ملل متحد است‪ .‬شورای امنیت سازمان ملل متحد با زیر نظر گرفتن‬

‫کشورهای منطقه میت‪8‬واند باع‪8‬ث توقف حمایت مالی و نظامی کشورهای ذکر شده از طالبان و پشت‪8‬یبانی آنها از‬

‫پروسه مصالحه ملی شود‪.‬‬

‫تمام شواهد اخیر در روند صلح نشان مید‪8‬هد که امریکا توانایی ایجاد اجماع منطقها ی و بینالمللی‪ 8‬در حمایت از‬

‫روند صلح افغانستان را ندارد و اح‪8‬تمال دارد که موضوع رقابت راهبردی این کشور با قدرته‪8‬ای‪ 8‬منطقه در افغانستان‬

‫موجب شکست این روند شود‪ .‬از اینرو‪ ،‬در صورتی‪ 8‬که ملل متحد به عنوان نهاد بیطرف نقش فعال‪8‬تری در زمینه‬

‫حل منازعه کشور بازی‪ 8‬کند‪ ،‬میت‪8‬واند م‪8‬ذاک‪8‬رات صل‪8‬ح ر ا به موفقیت برساند‪.‬‬

‫میانجیگری صلح توسط سازمان ملل متحد میت‪8‬واند باعث اعتمادسازی و ایجاد اجماع منطقها ی و جهانی در جهت‬
‫حمایت از ختم جنگ و یافتن راهح‪8‬ل سیاسی بین طرفه‪8‬ای متخاصم شود‪ .‬تحقیقات نشان می د‪8‬هد‪ ،‬به هر میزانی‬

‫ی سیاست واحدی را نسبت به ایجاد صلح و حل بحران افغانستان دنبال‬

‫که کشورهای منطقه و بازیگران بینا‪8‬لملل ‪،‬‬
‫امکان دست یابی توافق سیاسی بین طرفهای جنگ افزایش مییابد‪.‬‬ ‫کنند‪ ،‬به همان اندازه‬

‫در پایان‪ ،‬قابل ذکر است که جنگ کنونی افغانستان در سه حلقه قابل بررسی است‪ :‬منازعه قدرت بین دولت و‬

‫طالبان‪ ،‬مداخله کشورهای منطقه و نقشآفرینی بازی گران بینا‪ 8‬لمللی‪ .‬بنابراین‪ ،‬سازمان ملل متحد میتواند به‬
‫عنوان میانجی صلح با ایجاد هماهنگی بین هر سه جهت ذین‪8‬فع در جنگ‪ ،‬راه بیرون رفت از اخ‪8‬تالفات را جستو جو‬

‫و در جهت ایجاد و تعریف مکانیسم عبور از این شرایط طرح جامعی را تدوین کند‪ .‬همچنان برای اج‪8‬رایی شدن آن‬

‫از اهرمه‪ 8‬ای معتبر شورای امنیت سازمان ملل متحد بهره جوید‪.‬‬

‫‪1‬‬
 ‫منابع و مأخذ‬
‫‪ 1.‬احمدی‪ ،‬عباس‪ ،‬نقش عملیات حفظ صلح سازمان ملل متحد در ترویج و حمایت از حقوق بشر‪ ،‬پژوه‪8‬ش حقوق‬

‫و سیاست‪ ،‬شماره ‪1386. ،22‬‬

‫‪ 2.‬راغب اصفهانی‪ ،‬حسین بن محمد‪ ،‬مفردات الفاظ قرآن‪ ،‬چاپ دوم‪ ،‬تهران‪ ،‬مرتضوی‪1374. ،‬‬

‫‪ 3.‬جوهری‪ ،‬اسماعیل بن حماد‪ ،‬معجمالصحاح‪ ،‬ترتیب و تصحیح‪ :‬ابراهیم شمسالدین‪ ،‬بیروت‪ ،‬شرکت‪ 8‬االعلمی‬

‫للمطبوعات‪1433. 8،‬‬
‫‪ 4.‬اباذری فومشی‪ ،‬من‪8‬صور‪ ،‬ترمینولوژی حقوق نوین‪ ،‬تهران‪ ،‬ان‪8‬تشارات شهید داریوش‪1392. ،‬‬

‫‪ 5.‬یونسکو‪ ،‬فرهنگ صلح و یونسک‪8‬و‪ ،‬ترجمه کمیسیون ملی یونسکو در ایران‪ ،‬تهران‪ ،‬کمیسیون ملی‪ 8‬یونسکو‪،‬‬

‫‪.1378‬‬
‫‪ 6.‬معین‪ ،‬محمد‪ ،‬فرهنگ فارسی‪ ،‬چاپ چهارم‪ 8،‬انتشار‪8‬ات امیر کبیر‪ ،‬تهران‪1363. 8،‬‬

‫‪ 7.‬فیضی‪ ،‬فاضل‪ ،‬بررسی ماهیت و اهداف تحریمه‪8‬ای سازمان ملل متحد‪ ،‬فصلنامه مطالعات سیاسی‪ ،‬سال هفتم‪،‬‬

‫شماره ‪8. 1393. ،25‬‬

‫میراحسنی‪ ،‬منیرالسادات‪ ،‬نگاهی به ساختار و عملکرد سازمان ملل متحد‪ ،‬مجله اقتصادی‪-‬ماهنامه بررسی‬
‫مسائل و سیاسته ای اقتصایشمارههای ‪ 93‬و ‪1388. ،94‬‬

‫‪ 9.‬هاشمی‪ ،‬سید مصطفی‪ ،‬اهمیت قطعنامه ‪ 2513‬در روند صلح افغانستان‪ ،‬روزنامه شفقنا‪2021. ،‬‬

‫‪ 10.‬سیفی‪ ،‬آناهیتا‪ ،‬مثلث زنان‪ ،‬صلح و امنیت در افغانستان از دیدگاه شورای امنیت سازمان ملل متحد‪ ،‬فصلنامه‬

‫پژوهش حقوق عمومی‪ ،‬دوره بیستو یکم‪ ،‬شماره ‪1399. ،66‬‬

‫‪ 11.‬والور‪ ،‬اکتوئل‪« 8،‬افغانستان‪ ،‬تلهه‪8‬ای‪ 8‬بعد از طالبان»‪ 8،‬ترجمه ب‪.‬افتخاری‪ ،‬سال ششم‪1480. ،‬‬

‫‪ 12.‬محمد ابراهیم ورسجی‪ ،‬جهاد افغانستان و جنگ سرد قدرته‪8‬ای بزرگ‪ ،‬از حماسه تا تراژدی‪ 8،‬ج دوم‪ ،‬پیشاور‪،‬‬

‫مرکز نشرات اسالمی صبور‪ ،‬بی تا‪.‬‬

‫‪1‬‬
 ‫‪ 13.‬امیر مختار‪ ،‬کمالی نژاد‪ ،‬جهان پس از ‪ 11‬سپتامبر‪ ،‬تهران‪ ،‬ذهنآویز‪1383. ،‬‬

‫تفغان‪8‬ستان از زمان اشغال افغانستان توسط شوروی‬

‫‪ 14.‬عادلی‪ ،‬زکیه‪ ،‬شورای امنیت سازمان ملل متحد و تحوال ا‬

‫سابق تا اولین انتخابات ریاست جمهوری‪ ،‬تهرا‪،‬ن انتشارات عرفان‪1387. ،‬‬

‫‪ 15.‬علی رحمانی‪ ،‬پیمان آتالنتیک شمالی(ناتو) در افغانستان‪ ،‬در کتبا آسیا ویژه اف‪8‬غانستان پس از طالبان‪ ،‬تهران‪،‬‬

‫موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بینالمللی اب‪8‬رار معاصر‪ ،‬تهران‪1383. 8،‬‬

‫‪1‬‬