Araling Panlipunan

 Sex – ito ay tumutukoy sa biyolohikal at pisyolohikal na katangian na nagtatakda ng babae

at lalaki ayon sa Worl Health Organization (WHO) 2014.
 Gender Roles – panlipunang gawain, kilos, at gawain na itinakda ng lipunan para sa
mga babae at lalaki.

 Tatlong uri ng oryentasyong sekswalidad:

a) Heterosexual – tumutukoy sa uri ng oryentasyong seksuwal ng mga taong
nagkakanasang seksuwal sa miyembro ng kanilang kasarian, mga lalaki na
gustong makatalik ay babae.
b) Homosexual – tumutukoy sa uri ng oryentasyong sekswal ng mga taong
nagkakaroon ng seksuwal na pagnanasa sa nabibilang sa katulad na kasarian.
c) Bisexual – nakakaranas ng seksuwal na pagnanasa sa dalawang kasarian.

 5 uri ng pagkakakilanlang magkasarian:

a) Asexual – mga taong walang nararamdamang atraksyong seksuwal sa anumang
kasarian.
b) Transgender – nakakaramdam na siya ay nabubuhay sa maling katawan.
c) Lesbian – mga babaeng ang kilos at damdamin ay panlalaki, at umiibig sa kapwa
babae.
d) Gay – mga lalaki na ang kilos at damdamin ay pambabae, umiibig sa kapwa
lalaki.

 Same-Sex Marriage – kasalan o pag-iisang dibdib ng dalawang taong magkatulad

ang kasarian.
 Civil-sex partnership – pagsasamang legal ng magkaparehaas ang kasarian.
 Sex Education - ang pag-aaral tungkol sa mga isyu tungkol sa seskwualidad ng
tao, importansya at kahalagahan nito.  

 Diskriminasyon – hindi pantay o makatwirang pakikitungo o pagtrato sa isang tao o

grupo.
 Pang-aabuso – pagtrato sa sinuman nang may karahasan o kalupitan kung regular
o paulit-ulit.
 Domestic Violence – tumutukoy sa marahas o agresibong gawi sa loob ng
tahanan. Anumang anyo ng pisikal o seksuwal na pang-aabuso at emosyonal na
pagmamanipula o pangongontrol ay maaaring ituring na karahasan sa tahanan.

 Karahasang sexual:
 Sexual Harassment – berbal o pisikal na gawi na nasa uri ng sexual na hindi naman
hinihingi ng tao. Kaugnay sa pambabastos. “catcalling”
 Sexual Assault - panghahalay ay kapag ipinipilit ng isang tao ang anumang hindi
kanais-nais na sekswal na gawain sa ibang tao nang walang permiso o pahintulot
nila.
 Rape – panghahalay o pag-atake (sexual assault) na karaniwang nasa anyo ng
pagtatalik (sexual intercourse) o iba pang penetrasyong sekswual nang walang
pahintulot.
 Prostitusyon – human trafficking, ito’y hindi legal sa Pilipinas sapagkat tutol ang
sektor ng lipunan lalo na ang relihiyon. Itinuturing na problema ng lipunan. Gawaing
seksuwal na may kapalit na salapi o pagbebenta ng katawan sa pagpapalit ng
panandaliang ligaya.

 SOGIE BILL (Sexual Orientation and Gender Identity Expression) – ito ay

inaasahang pagprotekta sa mga lesbian, bakla, bisexual, transgender, at iba pa.

 RH LAW (Republic act. No. 10354) – the responsible parenthood and reproductive
health act of 2012 - naglalayong magkaloob ng kabatiran at access sa mga
metodong pagpigil sa pagbubuntis, fertility control, sexual education, at maternal
care.
 March 8 – women’s day.
 CEDAW (Convension on the Elimination of All Forms of Discrimination Against
Women) – September 3, 1981 karapatan ng kababaihan sa larangan ng sibil,
political, aspetong kultural, pang-ekonomiya, panlipunan at pamilya.
 Magna Carta of Women (R.A 9710) – Hunyo 8, 2008
 Batas na nagtataguyod ang taglay na husay at galing ng mga kababaihan at ang
kanilang potensiyal upang maging kabahagi ng pag-unlad sa lipunan. Ito ay
upang itaguyod ang pagkapantay-pantay ng babae at lalaki sa lahat ng bagay.
 R.A 7877 – (Anti-sexual harassment act of 1995)
 R.A 8369 – (Family courts act of 1997)
 R.A 9208 – (Anti-trafficking in persons act of 2003)
 R.A 9262 (Anti-Violence Against Women and their Children Act. 2004) – batas na
nagsasaad ng karahasan laban sa kababaihan at kanilang mga anak. Nagbibigay
lunas at proteksyon sa mga biktima sa pamamagitan ng pagtatalaga ng kaukulang
parusa sa sinumang lalabag. Sakop nito ang mga babaeng inaabuso, mga minor-
de-edad, lehitimong anak o hindi, o nasa ilalim ng pangangalaga ng babae.

 Marginalized Women – mga walang limitadong kakayahan matamo ang batayang

pangangailangan o serbisyo. Kabilang ang mga manggagawa, maralitang taga-
lungsod, magsasaka, moro, migrante, etc.
 Women in especially difficult circumstances ay babaeng nasa mapanganib na
kalagayan o masikip na katayuan tulad ng mga biktima ng abuso
 Nobyembre 6, 2002 – nagkaroon ng pagtitipon ang LGBTQ sa Indonesia mula sa
iba’t-ibang panig ng mundo para pagtibayin ang prinsipyong makakatulong sa
pagkakapantay-pantay ng LGBT.
 Seven Deadly Sins Against Women: Pananakit, Panggagahasa, Incest, Sexual
Harassment, Sexual Discrimination and Exploitation, Limitadong Access sa
Reproduction Health, Sex Trafficking at Prostitusyon.
 Elizabeth Eviota – sex gender in Philippine Society during the Precolonial time,
“Mother and Father work separately but equal” – itinuturing na mas mahirap ang
trabaho ng tatay kaysa nanay o vice versa. Bawat tungkulin ay parehong mahalaga.

 Boxer Codex – ang mga lalaki ay pinapayagan magkaroon ng maraming asawa

ngunit maaaring patayin ng lalaki ang kaniyang asawa sa sandaliang Makita niya
itong may kasamang lalaki.
 Katangian ng Panahon ng Amerikano
 Female Genital Mutilation – ritwal na pagtanggal ng labas na bahagi ng ari ng
babae na tawag din ay female genital cutting o female circumcision. Ayon sa WHO
ito ay nagaganap sa 29 na bansa sa Africa at Kanlurang Asya. Upang mapanatiling
dalisay ang babae.
 Katangian ng mga babae at lalake sa panahon ng Kastila, Hapon, at Amerikano
 Uganda – bansa na nagpasa ng batas na “Anti-Homosexuality Act of 2014” na
nagsasaad na ang same sex relations at marriages ay maaaring parusahan pang-
habang buhay na pagkakakulong.
 Saudi Arabia – Bansa sa Asya na hindi pa rin maaaring bumoto at magmaneho ng
walang pahintulot ng mga kamag-anak ng kababaihan.
 Purdah – kultura sa India ng pagtatabing ng tela upang itago ng kababaihan ang
mukha at hubog ng katawan.
 GABRIELA – samahan ng kababaihan na ang layunin ay ipaglaban ang karapatan
ng kababaihan sa pang-aabuso, diskriminasyon, karahasan.
 Karapatan sa buhay, trabaho, at edukasyon