PASASALAMAT

Lubos kaming nagpapasalamat nang walang katapusan sa mga taong nag-aambag ng

kanilang tulong upang ang aming etnograpiyang pananaliksik ay maging matagumpay at
epektibo. Sa unang bahagi, lubos naming pinasasalamatan ang Panginoon dahil alam naming
walang pagkakataon na magawa at maisakatuparan ang proyekto nang hindi Siya nagbibigay
ng gabay. Pati na rin sa Kanyang presensya na laging kasama sa lahat ng aming hakbang.

Pangalawa, mahalaga na bigyang-diin ang aming taos-pusong pasasalamat sa aming

mga magulang na patuloy na nagbibigay ng suporta sa mga pangangailangan namin,
partikular na sa mga suliraning pinansyal at oras na aming kinakaharap habang ginagawa ang
aming pananaliksik. Ang kanilang dedikasyon at pagmamahal ay napakahalaga para sa amin
at ito ang nagbibigay-daan upang maabot namin ang aming mga layunin.

Sa ikatlong dako, nais naming ipahayag ang aming lubos na pasasalamat sa aming guro
na si Bb. Cindy Tagama, na naglingkod bilang aming propesor sa Filipino at nagbigay sa amin
ng patnubay at mga ideya upang mapabuti ang aming etnograpiyang pananaliksik. Ang
kanyang gabay at payo ay naging mahalagang kontribusyon sa pagbuo ng isang
kahanga-hangang pananaliksik.

Bilang pang-apat, hindi namin makakalimutan ang aming malalim na pasasalamat kay
Mayor Jeremy Agerico B. Rosario ng Manaoag, na pumayag na magkaroon kami ng mga
katanungan ukol sa aming etnograpiyang pananaliksik. Ang kanyang suporta at pagpayag ay
nagbigay-daan sa aming proyekto na magpatuloy at magkaroon ng mga kinakailangang
datos.

Nais din naming batiin ang lahat ng mga taong naging bahagi ng aming pagsasaliksik sa
Manaoag. Ang inyong mga karanasan at pananaw ay nagdagdag ng malalim na pag-unawa sa
aming etnograpiyang pananaliksik. Ang inyong tulong ay lubos naming pinahahalagahan.

Sa buong puso, ibinabahagi namin ang aming taos-pusong pasasalamat sa bawat isa sa
inyo. Ang inyong suporta, tulong, at pagmamalasakit ay nagdulot ng tagumpay sa aming
etnograpiyang pananaliksik. Ang aming pasasalamat ay walang hanggan.

ii
 PAGHAHANDOG

Ipinapaabot namin nang buong puso ang aming munting gawain na nagpapakita ng
aming karunungan, kasanayan, pawis, at binigay na oras at panahon, sa mga indibidwal na
lubos na sumuporta upang makamit ang tagumpay ng aming pananaliksik.

Una sa lahat, nais naming pasalamatan ang aming mga magulang at pamilya na
walang-sawang nag-alalay, nagmahal, at nagturo sa amin ng tamang pag-uugali at mga
mahahalagang aral sa buhay. Hindi matatawaran ang kanilang tiwala at suporta sa aming
pangangailangan sa pinansyal na aspeto upang maisakatuparan ang aming pananaliksik.

Bilang pangalawa, lubos kaming nagpapasalamat sa aming mga tunay na kaibigan na

buong pagmamahal na nagtiwala sa aming kakayahan mula simula hanggang matapos ang
aming gawain. Sila ay handang maglingkod sa kabila ng mga pagsubok na aming hinaharap
sa pananaliksik na ito.

Sa mga susunod na mananaliksik, ibinabahagi namin ang aming pag-aaral nang walang
pagsasalungatan bilang batayan o gabay sa inyong sariling pananaliksik. Ang mga
impormasyon at resulta na aming nakalap, sinusuri, at inayos ay magiging mahalagang
patnubay upang palawakin ang kaalaman ng sinumang mababasa nito.

Higit sa lahat, lubos naming pinasasalamatan ang ating Panginoon na puno ng wagas na
pagmamahal at di-matatawarang karunungan, kapangyarihan, at patuloy na nagbibigay ng
sariwang lakas at pag-asa sa bawat araw na dumarating.

iii
ii
 TALAAN NG NILALAMAN

Pamagat ····························································································· i

Pasasalamat ························································································ ii

Paghahandog ·······················································································iii

Talaan ng Nilalaman ············································································· iv

I. Kaligiran (Background) ······································································· 1

II. Heograpiya ····················································································· 3

A. Populasyon ················································································ 3

B. Wika ························································································· 4

C. Barangay ··················································································· 4

D. Paaralan ··················································································· 5

E. Relihiyon ··················································································· 6

F. Establishimento ·········································································· 6

III. Kultura ························································································· 8

A. Produkto ··················································································· 8

B. Tanawin ···················································································· 8

C. Pista ························································································· 9

IV. Konklusyon at Rekomendasyon ·························································· 11

Dokumentasyon ··················································································· 13

Liham ng Permiso ················································································· 15

Curriculum Vitae ··················································································· 17

Bibliograpiya ························································································ 28

iv
ii
 I. KALIGIRAN

Ang Manaoag ay isang napakagandang bayan na matatagpuan sa lalawigan ng

Pangasinan sa Pilipinas. Ito ay kilala bilang isang tanyag na destinasyon na hinahangaan at
pinupuntahan ng maraming tao dahil sa kanyang magagandang tanawin, makasaysayang
kahalagahan, at kaganapan. Ang bayang ito ay mayroong 26 na mga barangay na
nagbibigay-buhay sa kanyang bulubunduking kapaligiran at makulay na kultura.

Ang pangalan ng Manaoag ay may malalim na kahulugan. Binubuo ito ng dalawang salita:
"ma" na nangangahulugang "hanggang" at "taoag" na nangangahulugang "tumawag". Ang
pangalang ito ay ibinigay sa lugar dahil dito naganap ang isang mahalagang pangyayari - ang
pagkakita sa Birheng Maria. Kilala rin ang Manaoag bilang ang tahanan ng Our Lady of
Manaoag o ang Birheng Maria na Tumatawag. Ang Dambanang Mahal na Ina ng Manaoag ay
itinatag na mahigit sa 400 taon na ang nakakaraan. Ang imahen ng Nuestra Señora de
Manaoag ay dinala mula sa Espanya noong 1605 ng paring si Juan De San Jacinto, at simula
noon ay pinangasiwaan ng mga Paring Dominiko ang simbahang ito.

Noong unang panahon, ang Munisipalidad ng Manaoag ay tinatawag na "Sapang". Sa

panahon ng pananakop ng mga Agustino, ang paglalakbay patungo sa banal na lugar na ito
ay naging isang makabuluhang relihiyosong kaganapan na naging simula ng pagtawag sa
lugar na Munisipalidad ng Manaoag. Ang pangalang Manaoag ay nagmula sa isang
kapansin-pansing pangalan na nagpapakita ng Mahal na Birheng Maria na dala ang kanyang
minamahal na anak na si Jesus.

Ang Manaoag ay kilala rin bilang isang lungsod ng mga deboto. Tuwing Sabado at Linggo,
libu-libong tao ang nagpupunta rito upang makisama sa mga misa na ginaganap sa
mapagpala at marangal na Simbahang Katoliko. Ang pangunahing sentro ng debosyon ay ang
Lady of the Rosary o mas kilala bilang Nuestra Senora de Manaoag o sa tawag na "Apo Baket".
Ang matandang imahen ng Birheng Maria na yari sa ivory, na makikita sa mataas na altar ng
simbahan, ay may ilang siglo nang kasaysayan at pinaniniwalaang mayroong mga himalang
kapangyarihan. Ang pinakamataas na pagdagsa ng mga deboto ay madalas mangyari tuwing
panahon ng Kuwaresma, partikular na sa buwan ng Mayo, at sa pagdiriwang ng Pista ng
Santo Rosaryo sa Oktubre.

Ang Munisipalidad ng Manaoag ay may kabuuang sukat na 5,595 ektarya, na nahahati sa

26 na mga barangay. Ang unang alkalde o munisipal na pangulo na kilala noong mga panahon
ii 1
Page
na iyon bilang "Don Domingo G. Vinuya" ay nagsilbi mula 1901 hanggang 1908. Sa paglipas
ng mga dekada, marami pang ibang mga alkalde ang naging pinuno ng bayan, kasama na ang
kasalukuyang alkalde na si "Ginoong Jeremy Agerico B. Rosario" sa Munisipalidad ng
Manaoag.

Tunay ngang mayroon pang maraming natatagong kagandahan ang Manaoag na dapat
matuklasan at maipagmalaki. Ang paglilibot sa bayang ito ay nagbibigay-daan sa
pagkakakilanlan ng kultura, kasaysayan, at kaakit-akit na likas na yaman ng lugar. Ang
Manaoag ay isang patunay na mayaman ang Pilipinas sa kanyang magagandang tanawin at
makasaysayang mga pook.

ii 2
Page
 II. HEOGRAPIYA

A. Populasyon

Ang populasyon ng Bayan ng Manaoag sa Pangasinan, Pilipinas ay nagpapakita ng bilang

ng mga taong naninirahan sa lungsod. Noong 2021, mayroong humigit-kumulang na 73,822
indibidwal sa Manaoag. Sa taong 2022, nadagdagan ito at umabot sa 74,429 indibidwal na
naninirahan sa 17,659 na kabahayan. Sa kasalukuyan (2023), ang Manaoag ay mayroong
kabuuang populasyon na 76, 045. Mas lumalaki ang bilang ng mga taong naninirahan sa
Bayan ng Manaoag taon-taon, ngunit nananatiling malinis at maganda ang kapaligiran ng
bayan.

Talaan ng bilang ng mga nakatira base sa buong taon ng 2023.

Pangalan ng barangay Bilang Pangalan ng barangay Bilang

Babasit 5,876 Mermer 1,424

Baguinay 2,231 Nalsian 2,781

Baritao 5,576 Oraan Easr 1,215

Bisal 2,206 Oraan West 2,075

Bucao 1,742 Pantal 3,210

Cabanbanan 4,522 Pao 3,806

Calaocan 1,665 Parian 633

Inamotan 2,701 Poblacion 5,470

Lelemaan 3,660 Pugaro 6,340

Licsi 1,774 San Ramon 1,851

Lipit Norte 2,511 Sapang 3,083

Lipit Sur 3,499 Sta. Ines 2,068

Matolong 1,814 Tebuel 2,312

ii 3
Page
B. Wika

Ang wika ay isang mahalagang kasangkapan na ginagamit natin sa araw-araw na

pakikipagtalastasan. Ito ang daan upang maipahayag natin ang ating mga saloobin, kaisipan,
at damdamin. Sa pamamagitan ng wika, nagkakaroon tayo ng pagkakaintindihan at
nagkakaisa bilang mga indibidwal at bilang isang bansa.

Sa Bayan ng Manaoag, isang lugar na matatagpuan sa lalawigan ng Pangasinan sa

Pilipinas, may iba't ibang wika na ginagamit ng mga taga-roon. Ang mga pangunahing wika na
karaniwang ginagamit sa Manaoag ay ang Pangasinan, Tagalog, at Ilocano. Ang wikang
Pangasinan, na bahagi ng pamilyang Austronesian, ay sinasalita ng higit sa dalawang milyong
tao sa lalawigan ng Pangasinan at iba pang mga komunidad sa bansa. Ang Tagalog at Ilocano
naman ay mga wikang batayan sa bayan ng Manaoag, dahil ito ang mga wikang karaniwang
ginagamit sa pang-araw-araw na pakikipag-ugnayan at komunikasyon.

Mahalaga ang papel ng wika sa pagpapanatili ng identidad at kultura ng mga tao sa

Manaoag. Sa pamamagitan ng paggamit ng kanilang mga wika, nagiging buhay at matatag
ang kanilang tradisyon, kasaysayan, at mga paniniwala. Ito rin ang nagpapahiwatig ng
kanilang pagkakakilanlan bilang mga indibidwal na kabilang sa isang tiyak na lugar.

Bukod sa pagiging instrumento ng komunikasyon, ang wika ay may malalim na

impluwensiya sa pagpapalaganap ng mga kaugalian at pamamaraan ng pamumuhay ng mga
tao sa Manaoag. Sa pamamagitan ng wika, nagkakaroon sila ng kakayahang magbahagi ng
kaalaman, mga kwento, at mga tradisyon. Ito ang nagbibigay-daan sa kanila na magpatuloy
sa pagpapalaganap ng kanilang kultura at pagkakakilanlan bilang isang bayan.

Sa kabuuan, ang wika ay isang napakahalagang aspeto ng buhay sa Bayan ng Manaoag at

sa iba pang mga komunidad. Ito ang nag-uugnay sa mga tao, nagbibigay-daan sa
pagkakaroon ng malalim na pagkakaintindihan, at nagpapalaganap ng kanilang kultura at
tradisyon. Sa pamamagitan ng wika, patuloy na nabubuhay at nagpapayaman ang Bayan ng
Manaoag, at ito ay isang patunay ng kanilang yaman bilang isang sambayanan.

C. Barangay

Ang barangay, na kilala rin bilang baryo o barrio, ay pinakamaliit na yunit ng pamahalaan
sa lipunang ito. Bawat barangay ay may sariling namumuno at pamahalaan. Sa tulong ng mga
opisyal ng barangay, mas madali para sa mga nasa punong bayan pangasiwaan ang bawat
ii 4
Page
barangay. Sa bayan ng Manaoag sa Pangasinan, may dalawampu't anim (26) na barangay
tulad ng Babasit, Baguinay, Baritao, Bisal, Bucao, Cabanbanan, Calaocan, Inamotan, Leleman,
Licsi, Lipit Norte, Lipit Sur, Matolong, Mermer, Nalsian, Oraan East, Oraan West, Pantal, Pao,
Parian, Poblacion, Pugaro, San Ramon, Sta. Ines, Sapang, at Tebuel. Sa mga ito, ang
barangay Pugaro ang may pinakamalaking populasyon na 6,340 indibidwal, at ang barangay
Parian naman ang may pinakamaliit na populasyon na 633 indibidwal. Bawat barangay ay may
sariling kasaysayan at pamamaraan ng pamamalakad.

D. Paaralan

Ang layunin ng isang paaralan ay ang magbigay ng pagkakataon sa mga estudyante na

maipakita ang kanilang kakayahan, talino, talento, at kaalaman upang makasabay sila sa
global na kompetisyon. Isa pang hangarin ng paaralan ay ang tulungan ang mga estudyante
na magamit ang kanilang natutuhan sa pamamagitan ng iba't ibang pagtuturo.

Sa bayan ng Manaoag sa Pangasinan, may populasyon na 76,045 at may iba't ibang uri ng
paaralan, maging pribado o publiko. Sa kabuuan, mayroong 33 paaralan sa Manaoag mula
elementarya hanggang kolehiyo. Ang mga paaralang ito ay kinabibilangan ng mga
pampublikong paaralan tulad ng Babasit Elementary School, Baguinay Elementary School,
Baritao Elementary School, Bisal-Bucao Elementary School, Cabanbanan Elementary School,
Dona Consuelo Elementary School (Pantal), Dona Consolacion Elementary School (Sta. Ines),
Inamotan Elementary School, Lelemaan Elementary School, Lipit Elementary School,
Manaoag Central School, Nalsian Elementary School, Oraan Elementary School, Pao
Elementary School, Pio Generosa Elementary School (Pugaro), at San Ramon Elementary
School. Mayroon din apat na pampublikong paaralang sekondarya tulad ng Baguinay National
High School, Cabanbanan National High School, Lipit National High School, at Manaoag
National High School.

Sa kabilang banda, may siyam na pribadong paaralang elementarya at sekondarya tulad

ng Adventist School of Manaoag (Poblacion), Colegio De San Juan De Letran-Manaoag,
Community Christian School (Nalsian), Family Child Development School, Golden Seeds
Guidance Montessori School, Holy Christian School, Our Lady of Manaoag Innovative School,
Reiland Christian School, Inc. (Babasit), at St. Camillus College of Manaoag. Ang paaralang
kolehiyo naman ay binubuo ng dalawang pribadong paaralan tulad ng Colegio De San Juan De
Letran-Manaoag at St. Camillus College of Manaoag.
ii 5
Page
E. Relihiyon

Nakikita natin na ang bayan ng Manaoag ay isang espesyal na lugar na tahanan ng Minor
Basilica of Our Lady of the Rosary of Manaoag. Ito ay isang paboritong destinasyon ng mga
Katoliko at iba pang relihiyon hindi lamang sa Pangasinan kundi sa buong Luzon at buong
bansa. Dahil sa napakaraming nananalangin dito, ito ay patunay ng kahalagahan at
pagpapahalaga ng mga tao sa espirituwalidad. Bagamat ang karamihan ng mga residente ng
Manaoag ay mga Katoliko at Kristiyano, sila ay kilala rin sa kanilang kabaitan at paggalang sa
isa't isa. Maaaring ito ay nagmumula sa kanilang malalim na pananampalataya at pagiging
mabuting tao.

Mahalaga ang espiritwalidad sa kalayaan ng isang indibidwal sa aspetong sikolohikal. Ang

mga Pilipino ay kilala sa kanilang malasakit at malalim na tradisyon sa relihiyon. Makikita ang
pagpapahalaga nila sa relihiyon sa pamamagitan ng kanilang masigasig na pagsunod sa mga
seremonya at ritwal na nagpapakita ng kahalagahan ng pananampalataya sa kanilang buhay.
Sa aming pag-aaral sa Munisipalidad ng Manaoag, natuklasan namin na may iba't ibang
relihiyon at paniniwala dito. Ang populasyon ng Manaoag na 76,045, ayon sa aming
impormasyon, ay nagpapakita ng kahalagahan ng lugar na ito. Ang pangunahing relihiyon sa
munisipalidad na ito ay ang Katoliko, na binubuo ng 62.3% o 47,376 katao. Ang Iglesia Ni
Cristo ay may 17.5% o 13,308 miyembro, habang ang Born Again Christian ay may 14.1% o
10,722 na tagasunod. Mayroon din 6.1% o 4,639 katao na may iba't ibang relihiyon tulad ng
mga Saksi, Muslim, at iba pa.

F. Establishimento

Ang mga establisyemento ay mga gusali, pasilidad, estruktura, at iba pang mga
kahalintulad na itinatag o itinayo. Tulad ng ibang Munisipalidad, may mga espesyal na
establisyemento rin sa Manaoag na ipinagmamalaki o itinayo para sa mga mamamayan nito.
Sa pagdaan ng panahon, napansin na lumalaki ang bilang ng mga establisyemento sa lungsod
ng Manaoag. Ang mga ito, kasama na ang Simbahan ng Manaoag, ay nagiging dahilan ng
pagdalaw sa Munisipalidad ng Manaoag. Sa pamamagitan ng mga itinayong establisyemento
sa bayan ng Manaoag, nagpapakita ito ng pag-unlad at progresong natatamo.

Isa sa mga kilalang establisyemento sa Manaoag ay ang simbahan ng Manaoag na itinayo

noong 1600. Unang itinayo ng mga Augustinian ang Chapel ng Santa Monica (na orihinal na
pangalan ng Manaoag) sa kasalukuyang lugar ng libingan. Pinamahalaan ito ng mga prayle
ii 6
Page
mula sa bayan ng Lingayen, ngunit pinamahalaan naman ito ng mga Dominikano noong 1605
at nagsilbi mula sa bayan ng Mangaldan.

Ayon sa kwento, itinayo ang simbahan ng Manaoag dahil dumating ang "Birheng ng
Pinakabanal na Santo Rosaryo at ang kanyang anak na si Hesus" sa gitna ng mga ulap.
Ipinahayag niya ang kanyang hangaring magkaroon ng isang dambana bilang pagpaparangal
sa kanya sa parehong lokasyon, upang ang kanyang mga tagasunod ay maaaring pumunta
roon sa hinaharap at humingi ng kanyang patnubay bilang ina. Sa paglipas ng mga taon,
maraming mga himala ang naganap dahil sa simbahang ito. Ito ang isa sa mga dahilan kung
bakit matapat ang mga deboto sa paglilingkod at panalangin sa kanilang patron. Ang
simbahan ng Manaoag ay naging kilala bilang isang tagapagpagaling ng mga maysakit at
tagapagbigay ng tulong ng Diyos. Hanggang sa kasalukuyan, patuloy na dinarayo ng mga tao
ang simbahan ng Manaoag mula sa iba't ibang lugar.

Isa pang establisyemento na matatagpuan sa Manaoag ay ang Munisipyo ng Manaoag.

Itinayo ito noong 1964 at natapos noong 1967. Noong panahong ito, sina Atty. Bernardo F.
Mendoza bilang alkalde at Capt. Ulpiano G. Guico bilang bise alkalde ang mga opisyal ng
munisipyo ng Manaoag.

Itinayo ang Munisipyo ng Manaoag upang magsilbing lugar kung saan ang mga tao ay
maaaring magkaisa at talakayin ang mga mahahalagang isyung kinakaharap ng kanilang
komunidad. Ginagamit ng mga residente ng Manaoag ang Munisipyo upang magkaroon ng
mga pampublikong forum kung saan maaaring ibahagi ng mga tao ang kanilang mga
alalahanin tungkol sa mga isyung tulad ng edukasyon, pangangalagang pangkalusugan,
patakaran sa imigrasyon, at iba pa. Sa loob ng Munisipyo ng Manaoag, matatagpuan ang iba't
ibang mga departamento ng pamahalaan tulad ng City Clerk's Office, Department of Health,
Department of Economic Development, Municipal Court, at iba pa. Ang mga ito ay
naglalayong mas maayos na maglingkod sa mga mamamayan ng Manaoag at sa
pagpapaunlad ng bayan.

ii 7
Page
 III. KULTURA

A. Produkto

Ang munisipalidad ng Manaoag ay dinarayo ng mga tao dahil sa sikat na simbahan na

matatagpuan dito. Hindi lamang ang sikat na simbahan ng Manaoag ang binibisita, kundi pati
na rin ang kanilang mga lokal na produkto. Nagbukas rin dito ang mga pamilihan ng iba't
ibang uri ng mga produkto, mula sa mga relihiyosong kagamitan hanggang sa mga
produktong gawang kamay at mga pagkaing kakanin o chips. Ang mga produkto na ito ay
sumisimbolo ng partikular na lugar at nagpapalawig ng pagkakakilala sa munisipalidad ng
Manaoag sa ibang mga tao. Ito rin ay nagpapataas ng bilang ng mga turista na dumadalaw
sa lugar.

Ang Manaoag ay kilala rin sa kanilang mga produktong gawang kamay tulad ng mga
basket, lagayan ng halaman, at iba pang dekorasyon. Ang mga basket, na gawa sa mga
organikong materyal tulad ng rattan, abaca, at buri, ay isa sa mga pinakatanyag na produkto
na binibenta sa Manaoag. Bukod sa mga produktong gawang kamay, makakakita rin ng iba't
ibang mga kakanin o pagkaing tulad ng banana chips, kamote chips, tupig, at iba pa. Dahil sa
sikat na simbahan na dinarayo ng mga turista sa Manaoag, makikita rin dito ang mga
produkto na inaalok para sa mga deboto. Sa paligid ng simbahan, may mga pamilihan ng
mga imahe ng santo na kadalasang nag-aalok ng mga relihiyosong kagamitan tulad ng
kwintas, pulseras, rosaryo, imahe ng santo, at mga palamuti para sa mga tahanan. Hindi rin
mawawala ang mga mapaghimalang langis na makikita sa mga pamilihan. Mayroon din mga
pasalubong o souvenir tulad ng t-shirt, pamaypay, at keychain na maaring dalhin bilang
alaala sa pag-alis.

B. Tanawin

Ang Shrine ng Our Lady of the Rosary of Manaoag ay isa sa mga pinakadinarayo sa
Manaoag. Ito ay isang paboritong lugar ng pilgrimage sa Pangasinan, at opisyal na itinataas
bilang isang minor basilica sa isang mahalagang seremonya noong Pebrero 17, 2015. Ang
titulong "basilica minore" ay ipinagkaloob ni Pope Francis sa shrine na ito noong Oktubre 11,
2014, ilang buwan bago ang kanyang pagdalaw sa Pilipinas noong Enero 15-19, 2015.

Ang sinaunang larawang ivory ng Our Lady of Manaoag o "Apo Baket" na nakalagay sa
mataas na altar ng simbahang may disenyo na Spanish-Romanesque ay pinaniniwalaang

ii 8
Page
may milagrosong kapangyarihan. Ang Our Lady of Manaoag ay itinuturing na patrona ng
mga may sakit, tagapagkaloob ng tulong sa mga nangangailangan, at kilala sa pagbibigay ng
proteksiyon sa mga taniman. Maraming mga milagro at paggaling ang nauugnay sa Mahal na
Birhen ng Manaoag. Dahil sa mga ito, ang Manaoag Church ay naging isang sikat na lugar na
binibisita, kung saan tinatawag itong "Catholic Mecca" sa bansa.

Ayon sa aming nakalap na impormasyon mula sa mga deboto ng Manaoag Church, ang
pagdalaw sa Our Lady of the Rosary of Manaoag ay isang paraan nila upang ipagpatuloy ang
tradisyon na iniwan ng kanilang mga ninuno. Naniniwala rin sila na ang Manaoag Church ay
isang tahanan ng pasasalamat sa Panginoon para sa mga biyayang kanilang natatanggap.
Ang pagdalo nila sa mga misa sa Manaoag ay nagdudulot ng kasiyahan at nagbibigay ng
kapayapaan sa kanilang puso. Dahil dito, patuloy ang pagdagsa ng mga deboto sa Minor
Basilica of Our Lady of the Most Holy Rosary of Manaoag sa Pangasinan.

C. Pista

Ang pista ng Manaoag ay isang pinupuntahang at hinihintay na okasyon ng mga

residente ng Manaoag at mga karatig bayan. Ang araw ng kapistahan ng Manaoag ay
nakasalalay sa liturgical calendar ng simbahan, kung saan bawat lugar ay may sariling
selebrasyon. Kilala bilang "Apo Baket," ang pista ng Manaoag ay ginugunita tuwing ika-apat
ng Mayo sa lugar ng Our Lady of Manaoag sa Pangasinan.

Sa panahon ng pista, inilalabas ang imahen ng Birhen Maria at ito ay ipinaparada sa mga
barangay ng Manaoag. Siya rin ay kilala bilang Nuestra Señora del Santísimo Rosario de
Manaoag o Apo Baket sa Pangasinan, na itinuring na patron ng mga may sakit at
nangangailangan. Ang debosyon kay Our Lady of Manaoag ay may dalawang pangunahing
kapistahan: una, tuwing ikatlong Miyerkules pagkatapos ng Pasko ng Pagkabuhay, at
ikalawa, sa unang Linggo ng Oktubre. Ang kapistahan sa tag-araw ay nagmamarka ng
koronasyon ng imahe ni Our Lady of Manaoag noong 1926, habang ang kapistahan sa
Oktubre ay kaugnay ng titulo ni Maria bilang Our Lady of the Rosary.

Ang pangunahing selebrasyon ng Our Lady of Manaoag ay nangyayari tuwing ikatlong

Miyerkules ng Pasko ng Pagkabuhay, kung saan ang mga pangunahing aktibidad ay
nagaganap sa isang prusisyon. Ang mga mahahalagang bahagi ng pilgrimage ay ang
Kuwaresma at Pasko ng Pagkabuhay, ang buwan ng Mayo at Oktubre - ang buwan ng Banal
na Rosaryo - kung saan ang pangkalahatang kapistahan ng Our Lady of the Holy Rosary ay
ii 9
Page
ipinagdiriwang tuwing unang Linggo ng Oktubre. Sa mga pagkakataong ito, ang prusisyon ay
naganap matapos ang hapon na misa.

Kahit sa kasalukuyan, libu-libo ang nagpupunta sa kanyang santuwaryo upang makinig

sa kanyang panawagan sa kanyang mga anak na maghandog ng kaluwalhatian sa Anak na
nagligtas sa mundo. Sa paglipas ng mga siglo, pinatunayan ni Apo Baket na ang kanyang
panawagan sa panalangin at pagsisisi ay napapakinggan at ang mga biyaya ay ibinibigay sa
mga taong nakikinig. Ang Manaoag Shrine ay nagpapatunay sa katotohanan na ito. Hangga't
ang mga tao ay sumusunod sa kanyang panawagan na mabuhay ng wasto at tuparin ang
anumang sinasabi ng kanyang Anak, patuloy silang pinagpapala at inililigtas sa kanilang
paglalakbay sa mundo.

ii 10
Page
 IV. KONKLUSYON AT REKOMENDASYON

Konklusyon

Batay sa mga impormasyon at natuklasan, maaaring gawin ang mga sumusunod na mga
konklusyon:

1. Ang Our Lady of Manaoag ay kinikilala bilang patron ng mga may sakit, tagapagbigay ng tulong sa
mga nangangailangan, at kilala sa pagbibigay ng proteksiyon sa mga pananim.

2. Ang Manaoag ay binibisita dahil sa tanyag at magandang atraksiyon nito, ang Minor Basilica ng
Our Lady of the Rosary of Manaoag.

3. Ang isa sa mga pinakapaboritong produkto ng Manaoag ay ang basket na gawa sa organikong
mga materyales tulad ng rattan, abaca, at buri.

4. Ang mga residente ng Manaoag ay pangunahing gumagamit ng wikang Pangasinan.

5. Ang pangunahing relihiyon sa Manaoag ay Roman Catholic, kung saan ang 62.3% o 46,369 katao
ay nagpapahayag na mga Katoliko.

6. May kabuuang 33 paaralan sa Manaoag mula elementarya hanggang kolehiyo.

7. Mayroong 26 na barangay sa Manaoag, kung saan ang Barangay Babasit ang may pinakamaliit na
populasyon na may 6,017 indibidwal, at ang Barangay Parian naman ang may ikalawang pinakamaliit
na populasyon na may 556 indibidwal.

8. Ang pinakasikat na pista sa Manaoag ay ang tinatawag na Apo Baket. Kilala rin bilang Nuestra
Señora del Santísimo Rosario de Manaoag o Apo Baket sa Pangasinan, ito ay itinuturing na patron ng
mga may sakit at nangangailangan.

9. Ayon sa Rural Health Unit ng Manaoag, patuloy ang pagdami ng populasyon sa lungsod. Noong
2021, ang populasyon ay umabot sa 74,429, na tumaas mula sa pitumpu't walong raan dalawampu't
dalawa noong nakaraang taon.

ii 11
Page
Rekomendasyon

Kaugnay sa ginawang pananaliksik, ibinabahagi ng mga mananaliksik ang mga sumusunod na

punto:

Para sa mga mag-aaral:

1. Ang pananaliksik na ito ay magiging kapaki-pakinabang para sa mga mag-aaral sa pagpapalalim

ng kanilang kamalayan at pagpapahalaga sa etnograpikong pamumuhay ng mga taong naninirahan
sa Manaoag.

2. Mahalagang matuto ang mga mag-aaral tungkol sa etnograpikong pamumuhay sa Manaoag bilang
isang gabay para sa kanilang mas malawak na pang-unawa at pag-aaral sa mga kaugalian dito.

Para sa mga guro:

1. Ang pananaliksik na ito ay maaaring maging isang kapaki-pakinabang na kasangkapan para sa

mga guro sa pag-aaral at pagsusuri ng kasaysayan at mga kaugalian. Ito ay maglalawak ng kanilang
kaalaman at karanasan sa etnograpikong pamumuhay, na magiging gabay ng mga mag-aaral sa
kanilang epektibong pag-aaral.

Para sa pamilya:

1. Mahalaga ang pagbibigay ng pansin sa bawat pamilya upang magkaroon ng maayos na

pagkakaunawaan. Dapat suportahan ang bawat hakbang na kanilang ginagawa upang matatag ang
kanilang pundasyon at hindi sumuko sa mga hamon ng buhay.

Para sa mga mananaliksik:

1. Kailangang patuloy na magpursige ang mga mananaliksik sa pagpapalawak ng kanilang kaalaman

at hakbangin upang maibahagi ang kanilang natuklasan sa mga susunod na mananaliksik.

2. Mahalaga na magmungkahi ng mga proyekto na makatutulong sa pagpapalawak ng kaalaman,

hindi lamang para sa mga susunod na mananaliksik kundi pati na rin sa mga guro.

ii 12
Page
 APPENDIX

Dokumentasyon

ii 13
Page
 ii 14
Page