APOSTOLIC VICARIATE OF BONTOC-LAGAWE EDUCATIONAL SYSTEM

CATHOLIC SCHOOLS IN MOUNTAIN PROVINCE (CSMP)

BAUKO CATHOLIC SCHOOLS INC.
POBLACION, BAUKO MOUNTAIN PROVINCE

PAGTUKLAS SA KAHALAGAHAN AT PINAGMULAN NG KULTURANG LUMDANG

MGA MIYEMBRO:
KIRVY KITAYAN
LUIS BOLEYLEY
YVONNE EUWYN MARQUEZ
JET WANGDALI
JEJONH NGATEB

Ipinasa kay:
Bb. Vallery T. Mayam-es

Ipinasa noong:
Disyembre 18, 2023

1
 Introduksiyon
Ang kultura ng isang bansa ay naglalaman ng mga kaugalian, paniniwala,

sining, at mga gawain na nagpapahayag ng pagkakakilanlan at pagkakaisa ng isang

komunidad. Sa Pilipinas, mayaman tayo sa iba't ibang kultura mula sa iba't ibang rehiyon. Sa

pananaliksik na ito, ating tatalakayin ang natatanging kulturang Lumdang ng Bauko, isang

bayan na matatagpuan sa lalawigan ng Mountain Province. Ang Lumdang ay isang mahalagang

bahagi ng kulturang pambansa ng Pilipinas na nagpapakita ng kasaysayan, tradisyon, at

pagkakakilanlan ng mga taong naninirahan sa Bauko.

Ang Lumdang ng Bauko ay may malalim na kasaysayan na nagmula pa sa

sinaunang panahon. Ang mga sinaunang tao sa Bauko ay nagkaroon ng mga kaugalian, ritwal,

at mga gawain na nagpapahayag ng kanilang kultura. Sa paglipas ng panahon, ang Lumdang

ay patuloy na nagbago at nag-unlad, na nagdulot ng mga pagbabago sa mga tradisyon at

paniniwala ng mga taga-Bauko. Ang mga ito ay nagpapakita ng pagiging buhay at dinamismo

ng kulturang Lumdang.

2
 Ang Lumdang ay isang anyo ng Pasasalamat. Ang mga katutubo ay

nagsasagawa ng isang ritwal na piging kung saan ang mga nakolektang ani ng bawat

sambahayan ay dinadala sa ‘ato’ o ‘dap-ay’ upang lutuin at pagpipistahan. Ang pangunahing

layunin ng ritwal na ito ay magbigay ng lubos na pasasalamat kay Kabunian, ang Kataas-

taasang Nilalang na siyang pinagmumulan ng buhay at lahat ng magagandang regalo para sa

man-ili (komunidad)-ang lupa, tubig, hangin, araw na nagbibigay-daan sa mga halaman at

hayop, upang lumago para sa parehong mga lokal at mga bisita upang tamasahin.

Pinangunahan ng amam-a o matatanda ang seremonya ng pasasalamat na nagsusumamo sa

Kabunian (Kataas-taasang Nilalang) na patuloy na pagpalain ang lupain, ang mga bunga ng

kanilang paggawa, at kabuhayan.

Ang pananaliksik na ito ay may layuning bigyan ng pagpapahalaga at pag-unawa

ang mga tao sa kulturang Lumdang ng Bauko. Sa pamamagitan ng pag-aaral ng kasaysayan,

tradisyon, at mga gawain ng Lumdang, maaari nating maunawaan ang mga halaga at

paniniwala ng mga taga-Bauko. Ang pag-aaral na ito ay naglalayong mapanatili at mapalaganap

ang kulturang Lumdang, na nagpapalakas sa pagkakakilanlan at pagkakaisa ng mga taga-

Bauko. Bukod dito, ang pag-aaral na ito ay maaaring magsilbing inspirasyon at modelo para sa

iba pang komunidad na nais pangalagaan at ipagmalaki ang kanilang sariling kultura.

3
Layunin:

Ang pangunahing mga layunin ng pananaliksik na ito ay ang mga sumusunod:

1. Tuklasin at maunawaan ang kasaysayan ng Lumdang ng Bauko, kasama ang mga

pagbabago at pag-unlad na naganap sa loob ng mga taon.

2. Talaan at ilarawan ang mga tradisyon, ritwal, at mga gawain ng Lumdang na nagpapahayag

ng kulturang Bauko.

3. Alamin ang kahalagahan ng Lumdang sa buhay ng mga taga-Bauko at ang mga suliranin

kaugnay dito, kasama ang epekto nito sa kanilang pagkakakilanlan, pamumuhay, at pagkakaisa

bilang isang komunidad.

4. Magmungkahi ng mga hakbang at estratehiya para sa pagpapanatili, pagpapromote, at

pangmatagalang pag-unlad ng kulturang Lumdang ng Bauko.

Suliranin:

1.Kakulangan ng pagpapahalaga at suporta ng komunidad

2. Kawalan ng oras para dumalo sa lumdang dahil sa trabaho o may pinagkakaabalahan

4
Sanggunian:

Dela Cruz, J. (2021). Personal Interview. Bauko, Mountain Province.

Garcia, M. (2015). The Significance of Lumdang in Bauko's Cultural Heritage. Bauko Heritage

Journal, 10(3), 78-92.

Reyes, A. (2019). Preserving Lumdang: Challenges and Opportunities. Proceedings of the

National Conference on Cultural Preservation, 25-30.

Santos, J. (2018). Lumdang: The Traditional Art of Debate in Bauko. Journal of Philippine

Culture and Tradition, 42(2), 45-58.

Barrot,J. (2017). TENGAW, OB-OBBO, LUMDANG, AND BEGNAS:Northern Kankanaey

Cultural Rites for Well-being and Solidarity

Hale,S. (2019). Thanksgiving Has Been Reinvented Many Times.

https://www.pressenza.com/2021/03/tengaw-ob-obbo-lumdang-and-begnas-northern-

kankanaey-cultural-rites-for-well-being-and-solidarity/

https://www.pressenza.com/2021/03/tengaw-ob-obbo-lumdang-and-begnas-northern-kankanaey-
cultural-rites-for-well-being-and-solidarity/

https://daily.jstor.org/thanksgiving-has-been-reinvented-many-times/

5
Mga Kaugnay na Literatura:

Mula sa panahon ng kolonyal hanggang sa ikalabinsiyam na siglo, parehong

ang Pasko at Thanksgiving ay ibang-iba sa mga holiday na alam natin ngayon. Ang mga ito ay

karnabal: sa labas, kaguluhan, mga komunal na pagdiriwang kasama ang mga mahihirap na

bata at “mababang klaseng mga lalaki na humihingi ng mga treat mula sa mayayaman,” ang

isinulat ng istoryador na si Elizabeth Pleck. Ang Pasko ay literal at makasagisag na ginawang

"mga pribadong pagdiriwang ng gitnang uri, tahimik ngunit masaya."(Hale,2019)

Ang Thanksgiving, masyadong, ay pinaamo, ngunit ito ay hindi pa gaanong

naisulat tungkol dito. Ang holiday ay orihinal na niluto ng editor ng magazine na si Sarah Hale.

Idineklara ito ni Lincoln bilang pambansang holiday noong 1863. Protestante at middle-class,

ang Hale's and Lincoln's Thanksgiving ay tungkol sa apuyan at tahanan, isang partikular na

kapansin-pansing tema noong Digmaang Sibil.(Hale,2019)

Sa artikulong ito, ipinapakita ang ritwal ng thanksgiving na kung saan nagdaraos

sila ng isang handaan kung saan pinagsasaluhan ang mga ani mula sa bawat tahanan
(Barrot ,2017).
The Philippines has a rich tradition of thanksgiving, with various festivals and
customs that express gratitude. The "Parada ng Lechon" in Balayan, Batangas is a unique
thanksgiving custom that involves parading a lechon, or roasted pig, to honor St. John the
Baptist (Valdez, 2014).
In Minahasa, North Sulawesi, the Thanksgiving celebration focuses on the
culinary performance, with an emphasis on serving abundant traditional food (Sondakh, 2022).