CHƯƠNG VII:

LỊCH SỬ
TRÁI ĐẤT

1
LỊCH SỬ TRÁI ĐẤT
Mục tiêu:
- Trình bày được các cách thẩm định thời gian
địa chất.
- Định nghĩa hoá thạch, mô tả được các kiểu
hoá thạch
- Mô tả được các giai đoạn tiến hoá của lịch
sử địa cầu.
- Trình bày được mối liên hệ trái đất – sinh
quyển – loài người.
UYEN, 2010 2
LỊCH SỬ TRÁI ĐẤT
I. Thẩm định thời gian địa chất
II. Quá khứ của Trái đất
III. Trái đất và loài người

UYEN, 2010 3
Thảo luận nhóm:

Tuổi của đất đá được xác định bằng

cách nào? Có mấy cách? Độ chính xác
là bao nhiêu?

Làm thế nào để xác định các sự kiện

lịch sử đã diễn ra trên Trái đất?

Xu hướng phát triển và tiến hoá của

Trái đất là gì?
 I. Thẩm định thời gian địa chất
Thôøi gian ñòa chaát
Chuyeän keå töø maãu ñaù
Tuoåi cuûa vaät trong quaù khöù : tuoåi töông ñoái
(relative age) vaø tuoåi tuyeät ñoái (absolute age)

Caùc nguyeân lyù cô baûn cuûa lòch söû traùi ñaát

- Nguyeân lyù quaù trình ñoàng nhaát : “Hieän taïi laø chìa
khoùa cuûa quaù khöù” cuûa James Hutton (1795)
- Nguyeân lyù choàng chaát
- Nguyeân lyù xuyeân caét – xaùo troän

UYEN, 2010 5
 I. Thẩm định thời gian địa chất
Tuoåi cuûa vaät (đất/đá) trong quaù khöù :
- tuoåi töông ñoái (relative age): so sánh, phỏng
chừng; dựa vào hóa thạch, ...

- tuoåi tuyeät ñoái (absolute age): sử dụng pp đồng vị

UYEN, 2010 6
 I. Thẩm định thời gian địa chất
Để xác định tuổi tương đối của đất/đá xưa
cần tuân theo “Caùc nguyeân lyù cô baûn cuûa lòch söû
traùi ñaát “
- Nguyeân lyù quaù trình ñoàng nhaát : “Hieän taïi laø chìa
khoùa cuûa quaù khöù” cuûa James Hutton (1795)
- Nguyeân lyù choàng chaát
- Nguyeân lyù xuyeân caét – xaùo troän

UYEN, 2010 7
Nguyeân lyù xuyeân caét – xaùo troän

UYEN, 2010 8
 Caùc chuyeån ñoäng cuûa voû coù theå ñaåy lôùp ñaù xöa
leân naèm treân lôùp ñaù môùi

UYEN, 2010 9
Caùc ñaù magma hình thaønh sau, tuoåi treû hôn, seõ caét qua caùc ñaù traàm tích coù tröôùc

Maët baát chænh hôïp(unconformity) laø beà maët bò giaùn ñoïan traàm tích trong moät thôøi gian

UYEN, 2010 10
 GIAO HOÅ:

Söû duïng ñòa khai ñeå giao hoã giöõa caùc ñieåm loä naèm raát xa
nhau, lôùp (1) khoâng coù traàm tích hay bò maøi moøn ôû vò trí B
vaø cuõng khoâng coù ôû vò trí C. ÔÛ ba loä ñieåm ñeàu coù söï hieän
dieän cuûa lôùp (2)
UYEN, 2010 11
Ñònh tuoåi tuyeät ñoái
a. Ñònh tuoåi tuyeät ñoái : nhöõng coá gaéng ban ñaàu
b. Caùc ñoàng vò phoùng xaï: ñoàng hoà nguyeân töû
c. Ñònh tuoåi baèng phoùng xaï : Baùn ñôøi
- Uranium-238 vaø Chì-206
- Uranium-235 vaø Chì-207
- Thorium vaø Chì 208,
- Rubidium vaø Strontium-87
- Kalium-40 vaø Argon-40
- Carbon-14 vaø Nitrogen-14

UYEN, 2010 12
UYEN, 2010 13
 Urani vaø chì

Khoái löôïng nguyeân töû

Soá neutron - Loaït huûy
bieán cuûa urani 238

UYEN, 2010 14
 Carbon 14

14C hoùa hôïp vôùi oxi taïo

thaønh COØ2 caáu taïo caây vaø
khi caây cheát noù phaân huûy
thaønh 14N

UYEN, 2010 15
 II. Quá khứ của Trái đất
1. Hoaù thaïch – chìa khoaù cuûa quaù khöù
- Hoùa thaïch laø gì? Hoaù thaïch tìm thaáy ôû ñaâu?
- Caùc kieåu hoaù thaïch
Khuoân ngoaøi vaø khuoân trong hay vaät ñuùc khuoân
Hoaù ñaù
“Baûn sao carbon” vaø daáu aán
Coân truøng trong hoå phaùch
Caùc di tích hieän taïi
- Hoaù thaïch laø chìa khoaù cuûa quaù khöù
Thay ñoåi hoùa thaïch
Hoaù thaïch vaø thay ñoåi sinh vaät
Hoaù thaïch vaø tuoåi cuûa ñaù : Hoùa thaïch chæ ñaïo
2. Sô löôïc veà ñòa taàng vaø ñòa nieân bieåu:
UYEN, 2010 16
 Boï ba thuøy (trilobite)

Sự đúc khuôn

UYEN, 2010 22
Khuoân trong – khuoân ngoaøi

Mold – khuoân ngoaøi

UYEN, 2010 23

Cast – khuoân trong

 Daáu chaân cuûa sinh vaät coøn ghi laïi treân ñaù
UYEN, 2010 24
TRACE FOSSILS
Hang đào
TRACE FOSSILS
Các dấu vết di chuyển

(Bọ ba thùy)

(Dấu chân
khoảng long)
TRACE FOSSILS
hóa thạch phân động vật
UYEN, 2010 Coân truøng ñöôïc giöõ trong hoå phaùch 28
 BODY FOSSILS
Ướp lạnh trong băng
Mammoth bảo tồn trong băng cách đây 39,000 năm
UYEN, 2010 30
 Ngành
MOLLUSCA

Lớp Lớp Lớp Lớp Lớp

Amphineura Scaphopoda Pelecypoda Gastropoda Cephalopoda

Phụ lớp Phụ lớp

Ectocochlia Endocochlia
 Ngành
MOLLUSCA

Lớp
CEPHALOPODA

Phụ lớp Phụ lớp

Ectocochlia Endocochlia

Thượng bộ Thượng bộ
Nautiloidea Ammonoidea

Cambri thượng
Devon - Kreta
- nay
 QUAÙ KHÖÙ CUÛA TRAÙI ÑAÁT

a. Coät ñòa taàng

b. Thang thôøi gian ñòa chaát
c. Tieàn Cambri
d. Ñaïi Coå sinh
e. Ñaïi Trung sinh
f. Ñaïi Taân sinh

Tuoåi cuûa traùi ñaát

UYEN, 2010 35
Cột địa tầng
(Viện dầu khí)
 Cột địa tầng
(Lđ BĐĐC)
Bảng địa niên biểu (Geologic time
scale):
⚫ Các đơn vị địa thời quốc tế:
Eon: Toàn đại (Liên đại)
Era: Đại (Nguyên đại)
Period: Kỷ
Epoch: Thế
Stage:
Substage:
Zone
 Bảng tuổi địa chất quốc tế:
Hiển sinh

Tiền Cambri
http://www.athro.com/geo/timecalc.html
UYEN, 2010 41
UYEN, 2010 42
UYEN, 2010 43
UYEN, 2010 44
UYEN, 2010 45
UYEN, 2010 46
UYEN, 2010 47
UYEN, 2010 48
UYEN, 2010 49
UYEN, 2010 50
UYEN, 2010 51
UYEN, 2010 52
UYEN, 2010 53
UYEN, 2010 54
UYEN, 2010 55
UYEN, 2010 56
UYEN, 2010 57
UYEN, 2010 58
UYEN, 2010 59
UYEN, 2010 60
UYEN, 2010 61
III. Trái đất và loài người:

⚫ Vai trò của Trái đất đối với con người

⚫ Tác động của con người đến Trái đất

UYEN, 2010 62
⚫ http://www.ucmp.berkeley.edu/exhibit/geolog
y.html
⚫ http://geology.com/time.htm
⚫ http://www.palaeos.com/Timescale/default.ht
m

UYEN, 2010 63