Professional Documents
Culture Documents
బాయిలర్
బాయిలర్
రచన
పాలగిరి రామక్రష్
ి ా ా రెడ్డి
ramakrisanareddyp565@gmail.com
9515964028
లోహ న్నరాాణుం. బాయిలరు నుపయోగిుంచి పరధానుంగా నీటి ఆవిరిన్న ఉత్పత్తి చేస్ి ారు. నీటి ఆవిరిన్న ఆుం గ్ల ుం
వేయ్బడ్డ, ఉష్ా ుం దావరా నీటిన్న ఆవిరిగా మారుు పరికరుం లేదా య్ుంత్ర న్నరాాణుం. బాయిలరులను కేవ లుం
సటీమయ/ఆవిరి ఉత్పత్తి చేయ్యటకే కాకుుండ్ా నీటిన్న వేడ్డ చెయ్యుటకు, కొన్ని రకాల మినల్ నూనలను అ
ధిక ఉష్ణా గ్రత్కు వేడ్డ చెయ్యుటకు కూడ్ా ఉపయోగిస్ి ారు. వేడ్డ నీటిన్న త్య్ారు చేయ్య బాయిలరల ను హాట్
డ్డగల
ర వరకు వేడ్డ చెయ్ు వలసి వుుండును. స్ాధారణుంగా నూనలను 100- 150°C వరకు వేడ్డ చెయ్యుట
(దాదాపు 18 kg/cm2వత్తి డ్డ) సటీమయ అవసరుం. అనగా ప్రసరులో సటీమయను త్య్ారు చెయ్యుట కు అధిక
మొత్ి ుంలో ఇుంధనుం ఖరుు అవువత్ ుంది. ఎుందుకనగా నీటి గ్యపణి ష్ా ుం చాలా ఎకుువ.స్ాధారణ వాతావర
ణ ఉష్ణా గ్రత్ వదద 35°C ల కిలో నీటిన్న 100°C వరకు ప్ుంచుటకు 65 కిలో కేలరిల ఉష్ా శ్కిి అవసరుం కాగా,
100°C వుని నీటిన్న ఆవిరిగా మారుుటకు 540 కిలో కేలరరల ఉష్ా శ్కిి కావాలి. కనుక ఇలా మినరల్/
ఖన్నజ నూనలను అధికఉష్ణా గ్రత్ వరకు వేడ్డచేసి, ఆనూనలతో హిట్ ఎకెుుంజరు (heat exchanger)
ఫ్ల
ల యిడ్ బాయిలరులు అుంటారు
బాయిలరులో రెుండు చరులు చమటు చేసుకుుంటాయి. మొదటిది ఇుంధనాన్ని ముండ్డుంచడుం. ఇుంధనాన్ని సుం
పల రాుంగా ముండ్డుంచటాన్నకి త్గిన పరిమాణుంలో ఆకిిజను న్నరుంత్రుంగా అుందేలా చెయ్ాులి.అుందుకెై గాలిన్న
ఇుంధ నా న్నకి సరిపడ పరమాణుంలో అుందిుంచవలయ్యను. రెుండవది ఇుంధన దహనుం వలన వలువడ్డన వేడ్డ
వాయ్య వుల ఉష్ాాన్నినీటికి అుందిుంచి, నీటిన్న ఆవిరిగా మారుడుం.అుందుకెై పలుచన్న గమడ ముందుం వుని
సటీలు గొటాీలు/టయుబయలు ఉపయోగిస్ి ారు.ఇవి వివిధ సైజులోలవుుండును. బాయిలర్ రెగ్యులేసనుు అను
గ్యణుంగా త్య్ారెైన టయుబయలను మాత్రమే బాయిలరల లో వాడ్ాలి. బాయిలరులోన్న టయుబయలు అధిక వత్తి డ్డ
, వేడ్డన్న త్టుీకునేలా వుుండ్డ, ముంచి ఉష్ా వాహక గ్యణాన్నికలిి వుుండును.బాయిలరులలో వాడు టయుబయ
లు ERW లేదా సటమల స్
ల (seamless) టయుబయలను వాడ్ెదరు. టయుబయల ఉపరిత్ల వైశాలుుం (surface
area) ఎుంత్ ఎకుువగా ఉనిచమ అుంత్ ఎకుువగా, నీరు మరియ్య వేడ్డవాయ్యవుల మధు ఉష్ా మారిపడ్డ
జరిగి త్వరిత్ుంగా నీరు ఆవిరి గా మారును.కావున ఇుంధన దహన గ్ది (furnace) మరియ్య సటీలు టయు
బయల ఉపరిత్ల వైశాలుుం ప్ై బాయిలరు నీటిన్న సటీమయ గా మారుు స్ామరదయుం ఆధారపడ్డవునిది. అుందు
వలన టయుబయల ఉపరిత్ల వైశాలాున్ని హిటిుంగ్య సరేేస్ ఏరియ్ా అుంటారు. అనగా ఉష్ా విన్నమయ్ ఉప
రిత్ల వైశాలుుం. బాయిలరు వువసథ ఫటడ్ వాట రు, సటీమ్ మరియ్య ఇుంధన వువసథ లను కలిి వుుండును.
ఫటడ్ వాటరు అనగా సటీమయగా మారుుటకెై బాయిలరుకు అుందిుంచు, పుంప్ిణి అగ్య నీరు. ఫటడ్ వాటరు సిసీుం
బాయిలరుకు కావాలిిన నీటిన్న అుందిుంచును, సటీమయ విన్నయ్ాగాన్నకి అనుకూలుంగా నీటిన్న త్గ్య పరమాణుం
లో బాయిలరుకు అుందిుంచే పరిక రాలను, వాలువలను కలిి వుుండును. ఫటడ్ వాటరును సకరముంగా అుందిుం
చుటకు ఆటోమాటిక్ న్నయ్ుంత్రణ సిసీుం ఫటడ్ వాటరు సిష్ీ ాన్నకి అనుసుంధానమలై వుుండును. అలాగే సటీమ్ వి
భాగ్ుంలో ఉత్పత్తి అయిున సటీమయను త్గ్య పరమాణుంలో బయ్టకు పుంపుటకు కావాలిిన పరికరాల వువసథ
ను కలిి వుుండును. సటీమయ పరవాహ పరిమాణాన్ని న్నయ్ుంత్తరుంచుటకు వాలువలు ఉుండును. అలాగే బాయి
లరులో సటీమయ అధిక పరిమాణుంలో ఉత్పత్తి అయిు విన్నయోగిుంపబడన్న సిథత్తలో, అధిక వత్తి డ్డ వలన బాయి
లరు షల్ ప్ేలిపణ కుుండ్ా న్నరేదశిత్ సటీమయ వత్తి డ్డ వదద బాయిలరు లోన్న సటీమయను అధిక పరమాణుంలో వాతావర
ణుంలోకి విడుదల చేయ్యను. అలాగే ఇుంధన వువసథ అనగా నీటిన్న త్గిన పరమాణుంలో సటీమయగా మారుుట
కు అవసరమలైన ఉష్ాాన్ని అుందిుంచుటకు అవసరమలైన య్ుంత్రభాగాలు పరికరాలు వుుండును.ఇుంధన వువ
సథ లో కనేవయ్రుల, బరిరుల సేరేడరుల వుంటివి ఉుండును.
పలురకాల పరిశ్మ
ర లోల బాయిలరును త్పపన్నసరిగా ఉపయోగిస్ి ారు. రస్ాయ్న పరిశ్మ
ర లు, జౌళి పరిశ్మ
ర
లు, మయడ్డ ఔష్ధ ఉత్పత్తి కారాాగారాలు, ప్టోరలియ్ుం, వుంట నూనల పరిశ్మ
ర లు ఇలా ప్కుు ఫ్ాుకీరల
ర లో
బాయి రు ఉపయోగ్ుం త్పపన్న సరి. నూటికి 90శాత్ుం కరాాగారాలలో బాయిలరు విన్నయోగ్ుం అన్నవారుుం.
థెరమా పవరు పాలుంట్/ఉష్ా విదుుత్ి ఉత్పత్తి కరాాగారాలలో బాయిలరులో అధిక వత్తి డ్డతో త్య్ారెైన నీటి
బాయిలరులో నీటిన్న ఆవిరిగా మారుు సటీలు గొటాీల ఉపరిత్ల వైశాలాున్ని బాయిలరు యొకు హిటిుంగ్య
సరేేస్ ఏరియ్ా అుంటారు. అనగా ఉష్ా ుం లేదా వేడ్డన్న గ్రహిుంచు ఉపరిత్ల వైశాలుుం.ఈ ప్ైపుల ఉపరిత్ల వై
శాలుుం ప్రిగే కొలది బాయిలరుల సటీమయ ఉత్పత్తి స్ామరియుం ప్రుగ్యను. ఒక గ్ుంటలో బాయిలరు టనుిలోల
లో గ్ుంటకు నాలుగ్య టనుిల సటీమయ త్య్ారెైన దాన్నన్న 4 టనుిల బాయిలరు అుంటారు. ఈ బాయిలరు
కెపాసిటిన్న చెపుపనపుపడు F & A 100 °C. వదద కేపాసిటిన్న ప్ేరముుంటారు. అనగా 100°C ఉష్ణా గ్రత్ వు
ని నీరు, 100°C వదద సుంత్ృపి సటీమయను ఇన్ని టనుిలోల ఉత్పత్తి చెయ్యునన్న అరథుం. బాయిలరు సటీమయ
కెపాసిటితో పాటు, ఎుంత్ ప్రజరు (pressure) వదద సటీమయ ఉత్పత్తి చేయ్యుచునిది అనిది కూడ్ా మయఖు
ద 10.5 కిలోగారమయ ల వత్తి డ్డకలిి ుంచు ప్రజరు వదద గ్ుంటకు 6 టనుిల సటీమయను ఉత్పత్తి చెయ్ుగ్లదన్న భా
వన. బాయిలరు సటీమయ ప్రజరు ప్రిగే కొలది, బాయిలరులో వేడ్డ చెయ్ుబడు నీటి మరుగ్య/బాషటపభవన
ఉష్ణా గ్రత్ ప్రుగ్యను. అనగా మామూలు వాతావరణుం ప్టడనుం వదద 100°C ఉష్ణా గ్రత్ ఆవిరిగా మారు నీరు
ఇుండ్డయ్న్ బాయిలరు రెగ్యులెసన్ పరకారుం సటీమయ బాయిలరు అనగా కనీసుం 22.75 లీటరల కు మిుంచిన ఘ
న పరిమాణుంతో అన్ని వైపులా మూసి వుుంచిన లోహ న్నరాాణుం కలిి , అవసరమలైన ఉపకరణాలు మొత్ి ుం
గా కాన్న కొుంత్ వరకు కాన్న కలిి , నీటి ఆవిరిన్న ఉత్పత్తి చేయ్యనది. ఇకుడ ఉపకరణాలు అనగా సటీమయ వా
లువలు, సప్ిీవాలువలు, వాటరు లెవల్ ఇుండ్డకేటరులు వుంటివి అన్న అరథుం.ఇుండ్డయ్న్ బాయిలరు రెగ్యులె
సన్ి పరకారుం సటీమయ ప్ైపు అనగా 3.5 kg/cm2 ప్రజరు మిుంచిన సటీమయ పరవహిుంచుటకు అనుకూలమలన
ై ది,
లేదా 225 మిలీల మీటరల కు మిుంచిలోపలి వాుసుం కలిి న ప్ైపు/సటీలు గొటీ ుం.
బాయిలరులో ముండ్డుంచు ఇుంధనుంగా పరుంగా బాయిలరులను ఘన, దరవ మరియ్య వాయ్య ఇుంధన బా
యిలరులు అన్న మూడు రకాలుగా ఉనాియి. జీవదరవు ఇుంధనాలను కూడ్ా బాయిలరులో ఇుంధనుంగా
వాడుచునాిరు.
ఘన ఇంధన బాయిలరులు
కోల్ ఫైర్ి బాయిలరులను మళిి బొ గ్యిను వాడ్ే పరికరాల ఆధారుంగా మళిిమూడు నాలుగ్య రకాలుగా వి
భజిుంచారు. అవి పలవరెైజ్దద కోల్ బాయిలర్, స్ణీ కర్ కోల్ బాయిలర్, మరియ్య కోల్ ఫ్ల
ల యిడ్ెైజ్ది బెడ్ కుంబయస
నేల బొ గ్యిను భూగ్రభుంలోన్న గ్నుల నుుండ్డ త్రవివ తీస్ాిరు.ఇది ప్దద గ్డి లుగా ఉుండును.వీటిన్న పలవ రెైజ
రులో చిని చిని మయకులుగా లేదా పొ డ్డగా చేసి బాయిలరులో ఉపయోగిస్ి ారు.
ఈ రకపు బాయిలరులో ఫ్రేిష్ ఆయిల్ ను ఎకుువగా ఇుంధనుంగా ఉపయోగిస్ి ారు. ఇది చికుగా ఉుండ
టుం వలన, ఇుంధనాన్ని బరిరుకు పుంప్ిుంచే మయుందు ఒక హీట్ ఎకుిజెుంజరులో వేడ్డచేసి బరిరుకు పుంప్ి
స్ాిరు. కొన్ని బాయిలరులో (త్కుువ కెపాసిటి ) కిరమసిన్ మరియ్య డ్ీసల్ ను, ప్టోరలియ్ుం నాపాిను కూడ్ా
ప్టోరలియ్ుం బావులకు దగ్ి రగా వుుండు పారుంతాలలో ఉపయోగిస్ి ారు. ప్టోరలియ్ుం బావులను డ్డలి
ర ల ుంగ్య చేసి
నపు/త్రవివ నపుడు మొదట అధిక వత్తి డ్డలో అధిక పరమాణుంలో సహజవాయ్యవు (natural gas) ఉత్ప
పుంప్ిణి చేస్ి ారు. కొన్ని పారుంతాలలో ఈవాయ్యవును రమడుి టరకుుటాుుంకరల లో న్నుంప్ి కూడ్ా పుంప్ిణి చేస్ి ారు.
ఫ్ల
ల గాుస్/దహన వాయ్యవు ఆధారుంగా బాయిలరుల వరరికరణ
ఫైర్ టయుబయబాయిలరులలో సిలిుండరు వుంటి న్నరాాణుంలో పలుచన్న ముందమయని సటీలు టయుబయలు వరు
సగా అమరుబడ్డ వుుండ్డ వాటి వలుపల నీరు వుుండును. ఫ్రేిష్ లో ఏరపడ్డన వేడ్డవాయ్యవులు ఈ సటీల్
టయుబయల దావరా పయ్న్నుంచి, టయుబయ వలుపల సిలిుండరు వుంటి న్నరాాణుంలో వుని నీటిన్న వేడ్డ చేసి, నీటి
ఆవిరిగా మారుును. ఇుంధనాన్ని ముండ్డుంచు దహన గ్ది (combustion chamber) / కొలిమి/ ఫ్రేిష్
సటీలు టయుబయ లుని సిలిుండరు ఆకారపు ఉకుు న్నరాాణుంలోనే వుుండ వచుును లేదా బయ్ట రిఫ్ారకీరి
మూవిుంగ్ గేట్
ర వుని కోల్ ఫైర్ బాయిలరు
ఫైర్ టయుబయ బాయిలరులను కూడ్ా పలు ఉపరకాలుగా న్నరిాస్ాిరు. అుందులో ఒక రకుం హరిజ ుంటల్ రిట
రుి టయుబయ బాయిలరు. ఇుందులో బాయిలరు టయుబయలు హారిజుంటలు/క్షడత్తజ సమాుంత్రుంగా బాయిల
రు షల్ లో అమరుబడ్డ వుుండును. ఈ బాయిలరులో దహన గ్ది (combustion chamber) బయ్ట
వుుండును. మరొక రకమలైన బాయిలరులు స్ాుచ్, స్ాుచ్ మారిన్, లేదా షల్ బాయిలరులు.ఈ రకపు బా
యిలరులో కుంబయష్న్ చాుంబరు బాయిలరు షల్ లోనే అమరుబడ్డ వుుండును. మూడవ రకమలైన బాయిల
రులవాటర్ జ కేటేడ్ ఫైరాైకుి వుుండును. చాలా కొత్ి రకపు ఫైర్ టయుబయ బాయిలరుల బయ్టి షల్ వరుి
లాకారుంలో వుుండును.ఫ్ల
ల గాుసేస్ టయుబయలోల రెుండు మూడుస్ారుల పయ్న్నుంచేలా షల్ కు హిటిుంగ్య /ఏవా
పరేటిుంగ్య టయుబయలుఅమరుబడ్డ వుుండును.
ఫైర్ టయుబయ బాయిలరల ను ఇుంకా వాటి సిథత్తన్న బటిీ మూడు రకాలుగా వరరికరిుంచారు.అవి
సిథర బాయిలరు
పణ రీబయల్ బాయిలరు
మలరరన్ బాయిలరు
స్థిర బాయిలరు
నేల మీద ఒకచొట శాశివత్ుంగా వుుండ్ే బాయిలరును సిి ర బాయిలరు అుంటారు.ఇలాుంటి బాయి లరును
ఒకచమటు నుుండ్డ మరమ చమటికి తీసుకెళ్లడుం కష్ీ మయ. భాగాలుగా విడగొటిీ (పాుకేజి బాయిలరు ఇుందుకు
లుంకషైరు, కోకెన్
ర , వుంటి బాయిలరులు సిథర బాయిలరులే.
పో రటబుల్ బాయిలరులు
ఇవి చిని సైజు బాయిలరులు. వీటిన్న చకారల మీద అమరిు ఒకచమటు నుుండ్డ మరమ చమటుకు సులభుంగా
తీసుకెళ్లవచుు.
లోకోమోటివ్ బాయిలరును లోకోమోటివ్ సటీమయ ఇుంజను అన్న కూడ్ా అుంటారు.ఈ బాయిలరుల సవయ్ుంగా
చకారల సహాయ్ుంతో ఉకుు పటీ లప్ై ఒకచమటు నుుండ్డ మరమ చమటుకు పయ్న్నుంచును. పరసి ుత్ుం వాడుకలో
వుని ఎలక్ీకల్, డ్డజెల్ రెైలు ఇుంజనులకు మయుందు పరయ్ాణికుల రెైళ్లను, సరకు రవాణా రెైళ్లను ఈ లోకో
బాయిలరు
లు బాయిలరు డ్డజెైనును బటిీ స్రైట్ గా లేదా వుంపులు కలిి ఉుండును. న్నలువుగా సరళ్ుంగా వుని టయుబయ
లు ప్ైన మరియ్య కిుంద డరమయాలను కలిి ఉుండును.కిుంది డరమయాను వాటరు డరమయాయ్న్న, ప్ైన వుని డర
మయాను సటీమ్ డరమయా అుంటారు.వాటరు టయుబయ బాయిలరుకు ఉదాహరణ బాబకాక్ ఆుండ్ విల్కాకుి
బాయిలరుకు ఇుంధనాన్ని అుందచెయ్యు విధానుం చాలా పరమయఖ పాత్ర వహిుంచును. ఇుంధనుం అుందిుంచే వి
ధానుం మయఖుుంగా బాయిలరుకు త్గిన పరిమాణుంలో న్నరుంత్రుంగా కరమ పది త్తలో అది ఘన దరవ లేదా వా
య్య ఇుంధనుం అయిునపపటికి, ఇుంధనాన్ని అుందిుంచడుం మరియ్య దహన గ్దిలో స్ామానుంగా విసి ర
ర ిుంఛి
దహనుం సరిగా జరిగేలా చూడుం అనే రెుండు విధులను న్నరవరిిుంచవలసి ఉుంది. వాయ్య సిథత్త ఇుంధనాన్ని రా
వాణా చెయ్ు డుం సులభుం ఉత్పత్తి స్ాథనుం నుుండ్డ ఈ ఇుంధనాన్ని ప్ైపుల దావరా బాయిలరు వరకు సప్లల చే
య్యదురు. ఇుంధనుం వాయ్య సిథత్తలో ఉుండటుం వలన గాలితో త్వరగా మిశ్రముం చేసి ముండ్డుంచడుం సులభుం.
వాయ్య ఇుంధనుం ఉత్పత్తి స్ాథవరుం నుుండ్డ బాయిలరు వదద కు వచాుకా సరెైన వత్తి డ్డలో పరిమాణుంలో బా
మరియ్య ఆయిల్ ఫైర్ి బాయిలరల లో బరిరుల క్లకమలైన పాత్ర పణ షిుంచును. ఇుంధనాన్ని దహనగ్ది అుంతా
సమానుంగా వాుప్ిుంప చేసి సమానుంగా ముండ్డుంచును. వాయ్య ఇుంధనాల వలె దరవ ఇుంధనాలను కూడ్ా
బాయిలర్ వదద కు రవాణా కావిుంచడుం సులభుం. వాయ్య ఇుందనాలను బాయిలర్ వదద న్నలవ ఉుంచుటకు స్ా
ధుుం కాక పణ యినపపటిక్, దరవ ఇుంధనాలను బాయిలరు సమీపాన సటీలు టాుుంకులలో న్నలవ ఉుంచుకోనే
స్ౌలభుుం ఉుంది. సహజ వాయ్యవు అయినచమ ఉత్పత్తి స్ాథనుం నుుండ్డ బాయిలరు ఉని చమటు వరకు సటీలు
ప్ైపుల దావరా వచిు అకుడ నుుండ్డ వాలువల దావరా బాయిలరుకు అుందిుంచ బడును. అుందువలన న్నలవ
ఉుంచుకునే అవసరుం లేదు అదే దరవ ఇుంధనుం అయినచమ వాటి ఉత్పత్తి స్ాథవరుం నుుండ్డ రమడుి టరకుుల
,టాుుంకరల దావరా బాయిలరు వునిఫ్ాుకీరి వరకు తీసుకు వచిు మయుందసుిగా కావాలసిిన పరిమాణుంలో
కనీసుం ఒకనలకు సరిపడ్ా పరిమాణుంలో ఎుం.ఎస్ టాుుం కులోల స్ాీకు ఉుంచుకో వలసివునిది. దరవ ఇుంధ
నాన్ని బరిరులకు పుంపుటకు మయుందు హీటరల దావరా వేడ్డచేసి, త్రువాత్ గాలితో కలిప్ి దహన గ్దిలో
సేరే చేసదరు. దరవ ఇుంధనాన్ని గాలితో బాగా మిక్షు చేసి బరిరు నాజీల దావరా చిని త్ ుంపరల రూపుంలో
ఫైరుచాుంబరులో అుంత్ట వాుప్ిుంచేలా సేరే చెయ్యుదురు. సటీమయ ఉత్పత్తి కి అనుగ్యణుంగా బరిరుకు ఇుంధ
నుం సరాఫ్రా, గాలిన్న ఇుంధనుంతో మిశ్రముం చెయ్ుడుం నాజిలల దావరా చిని చిని త్ ుంపరల గా సేరే చెయ్ుడుం
దరవ మరియ్య వాయ్య ఇుంధనాలలో వుుండ్ే కారైను, హైడ్ోర జను, సలేర్ వుంటి ముండ్ే మూలకాలు
బొ గ్యి వుంటి ఘన ఇుంధనుం ప్దద ప్దద మయకులుగా వుుండును. రూపుం, సైజు ప్దద దిగా వుుండుం వలన ఇుంధ
నుుండ్డ కావలిిన స్ాథయిలో ఉష్ా శ్ కిిన్న పొ ుందుటకుకు వీలుకాదు. దరవ వాయ్య ఇుంధనాలు 500°C లోపు
ఉష్ణా గ్రత్ వదద నే ముండటుం మొదలవువను. కాన్న బొ గ్యి వుంటి ఘన ఇుంధనుం ముండ టాన్నకి 600-800°C
ఉష్ణా గ్రత్ కావాలి. అదియ్య ఘన ఇుంధనుం చిని పరిమాణుంలో వునిపుపడు మాత్రమే స్ాధుుం. అుందుకే
బొ గ్యిను చిని చిని మయకులుగా చేసి బాయిలరల లో వాడ్ాలి. చిని బాయిలరల లో పన్నచేయ్య అసిసీ ుంటు
ల
సమలాట, సుతెి లతో చిని మయకులుగా పగ్లకొటిీ బాయిలరులో వాడ్ెదరు. ఎకుువ పరిమాణుంలో బొ గ్యిను
వాడు బాయిలరొల పలవరెైజరు లేదా హమరు మిలులలో నలగ్గొటిీ ఉపయోగిస్ి ారు. కనీసుం రెుండు నల లకు
సరిపడ్ా ఇుంధనాన్ని బాయిలరు ఫ్లుయ్ల్ య్ార్ి లో న్నలవ వుుంచాలి. వరాాకాలుంలో ఘన ఇుంధనుం త్డ్డ
సి పణ కుుండ్ా వుుండుటకెై షడుల న్నరిాుంచాలి. వరి పొ టుీ, వేరుశ్నగ్ పొ టుీ, రుంపపు పొ టుీ, కలప వుంటివి త్డ్డ
సిన బాయిలరులో త్వరగా ముండవు లారరలలో, రెైలేవ టరకుులోల వచిున ఇుంధనాన్ని దిుంపుటకు అధనుంగా
కూలీలను ఉపయోగిుంచాలి. స్ాీక్ య్ార్ి నుుండ్డ బాయిలరు ఫటడ్ హపర్ వరకు ఘన ఇుంధనాన్ని సరఫ్రా
చెయ్యుటకు కనవయ్రుల కావాలి. అదే దరవ, వాయ్య ఇుంధనాలు అయినచమ కేవలుం చిని ప్ైపులు సరి పణ
వును. వరి పొ టుీ, వేరుశ్నగ్ పొ టుీ, రుంపపు పొ టుీవుంటి బయో మాస్ ఇుంధనాల బల్ు డ్ెన్నిటి 0.125
నుుం డ్డ ౦.6 మధు ఉుండటుం వలన న్నలవ చేయ్యటకు ఎకుు వ పారుంగ్ణుం అవసరుం. ఘన ఇుంధనాలను బ
ఈ రకపు బాయిలరులో నీరు లోపలి సటీలు టయుబయలోల వుుండ్డ, ఇుంధన దహనుం వలన ఏరపడు వేడ్డ వా
య్యవులు నీటి ప్ైపుల బయ్టి ఉపరిత్లాన్ని తాకుత్ూ పయ్న్నుంచి టయుబయలోలన్న నీటిన్న వేడ్డ చేయ్యను.
కొన్ని రకాల వాటరు టయుబయ బాయిలరులు: బాబకాక్ ఆుండ్ విల్కాకుి ,సీ రల ుంి గ్య బాయిలరు, బెనిన్
య్న్నసూ
ి , టయుబయల వలుపల, షల్ లోపల వుని నీటిన్న వేడ్డచేయ్యను కొన్ని ఫైరు టయుబయ బాయిలరు
బాయిలరు లోవుుండు వేడ్డనీరు మరియ్య ఫటడ్ వాటరు ఉష్ణా గ్రత్ వలన కలు
ి స్ాుందరత్ వుతాుసుం వలన బా
నీరు టయుబయల వైపు పయ్న్నుంచును.ఉదా: బాబ కాక్ అుండ్ విల్ కాక్ష్, లాుంకషైర్, కొకేన్
ర బాయిలరు కొకేన్
ర ,
లోకోమోటివ్ బాయిలరులు
ఈ రకుం బాయిలరులో పరతేుకుంగా ఒక పుంపును అమరిు దాన్న దావరా బాయిలరులోన్న నీటిన్న సరేులేట్
*భూసమాుంత్ర బాయిలరులు,
*న్నలువు బాయిలరుల,
*ఏటవాలు బాయిలరుల
బాయిలరుకు ఫ్రెిసు అమరి వుని విధానాన్ని ఆధారుంగా కూడ్ా బాయిలరులను వరరికరణ చేస్ారు.
ఈ బాయిలరు షల్ లేదా డరమయా లోపలనే ఫ్రేిసు కలిి వుని బాయిలరులు. ఈ రకపు బాయిలరులో
ఈ రకపు బాయిలరులలో ఫ్రేిసు బాయిలరు షల్ మయుందు భాగ్ుంలో పరతేుకుంగా రిఫ్ారకీరి ఇటుకలతో
న్నరిాుంచి వుుండును. ఎకుువ ఘనపరిమాణుంలో ఎకుువ ప్టడనుం/వత్తి డ్డ సటీమయ ఉత్పత్తి చెయ్యు బాయిల
15-20 Kg/cm2 (బార్) మధు సటీమయను ఉత్పత్తి చెయ్యు బాయిలరును త్కుువ ప్టడన బాయిలరుల అుంటా
రు. ఈ బాయిలరుల సటీమయను ఇత్ర పదారాథలను హీట్ ఎకెుుంజరులదావరా వేడ్డ చెయ్యుటకు ఉపయోగి
స్ాిరు. అలాగే ఆయిల్ ఫ్ాుకీరిలలో, రిఫైనరరలలో సటీమయ ఎజెకీరులను ఉపయోగిుంచి వాకూుుం సృషిీుంచాటా
ఈ రకపు బాయిలరుల 20 నుుండ్డ 80Kg/cm2 (బార్) వరకు ప్టడనుం వుని సటీమయను ఉత్పత్తి చెయ్యును.
ఇవి 80Kg/cm2కు మిుంచి ప్టడనమయని సటీమయను ఉత్పత్తి కావిుంచు బాయిలరుల. ఇవి త్తరిగి రెుండు రకా
ఉప క్రట
ి ికల్ బాయిలరు
లరుల.
య్య ఇుంధన బాయిలరు, దరవ ఇుంధన బాయిలరు మరియ్య ఘన ఇుంధనబాయిలరుల.అలాగే శిలాజ ఇుం
*స్ాటకరు బాయిలరు
క్ొక్నన్
ి బాయిలరును
డ్ కో వాళ్ళి త్య్ారు చేస్ారు.ఓడలోల వాడు ఈబాయిలరులో బొ గ్యి లేదా ఆయిల్ ను ఇుంధనుంగా వాడ్ెద
రు. లేదా ఓడలోలన్న డ్ీజల్ ఇుంజనల నుుండ్డ వలువడు వేడ్డవాయ్యవుల వేడ్డన్న పొ ుందుటకెై కూడ్ా ఉపయోగి
స్ాిరు. కొకేన్
ర బాయిలరు ఫైరు టయుబయ బాయిలరురకాన్నకిచెుందిన బాయిలరు. లాుంకషైర్ బాయి లరు కూ
డ్ా ఫైరు టయుబయ బాయిలరు. కాకపణ తే లాుంకషైర్ బయ్టి షల్ క్షడత్తజ సమాుంత్రుంగా పొ డవుగా వుుండు
ను.
నిరాాణ ఆకృత్త
(doom) కలిి వుుండును. ఆుంగ్ల ుంలో దీన్నన్న Vertical boiler with horizontal fire-tubesఅుందురు. బాయి
బాకుి సిలిుండరికల్ న్నరాాణ అడుగ్య భాగ్న రివిట్ చెయ్ుబడ్డ వుుండును. బాయిలరు ఫైరు టయుబయలు వ
వరు సలలో అమరుబడ్డ వుుండును. ఈ టయుబయలు న్నలువుగా ముందుంగా వుని రెుండుకారైన్ సటీలు ప
లకలకు (steel plates) కు అమరుబడ్డ వుుండును.టయుబయల మయుందు భాగాన ఫైరు ప్ైపు నుుండ్డ వచుు
వేడ్డ ఇుంధన వాయ్యవులు సులువుగా పరయ్ాన్నుంచుటకు దహన గ్ది వుుండును. టయుబయల వనుక వైపు
నుుండ్డ వురథ ఇుంధ న వాయ్యవులు స్ణ ాక్ బాకుికు వళిల అకుడ్డనుుండ్డ చిమిివళిల దాన్నదావరా వాతావరణుం
లోకి వళ్ళిను. బాయిలరు నుుండ్డ చిమిికి వళ్ళి వేడ్డ వాయ్యవుల వేగాన్ని న్నయ్ుంత్తరుంచుటకు స్ణ ాక్ బా
స్ాధారణుంగా కొకేన్
ర బాయిలరుల 4.6-6.0 మీటరల ఎత్ి ,2.1-2.75 మీటరల వాుసుంకలిి వుుండును.ఈ పరి
మాణ పు బాయిలరు టయుబయల హిటిుంగ్య సరేేస్ ఏరియ్ా (వేడ్డ చెయ్యు ఉపరిత్ల వైశాలుుం) 46 మీట
చదరపు మీటరుల వుుండును. ఇక బాయిలరు 7 నుుండ్డ 9kg/cm2 (100 నుుండ్డ125 psi.) ప్రసరులో సటీ
క్ొక్నన్
ి బాయిలరులో ఉండు బాగాలు
షెల్(shell)
రుంగా వుని సటీలు/ఉకుు లోహ న్నరాాణుం. అధిక వత్తి డ్డ మరియ్య ఉష్ణా గ్రత్ను త్టుీకోనేలా, బాయిలరు
త్య్ారి చటీ ుం, న్నబుంధనలలో ప్ేరొుని పరకారుం పరతేకమలైన సటీలుతో చెయ్ుబడ్డ వుుండును.
గనిట్
ఇది స్ాధారణుంగా కాస్ీ ఐరన్/ పణ త్ ఇనుమయ చే న్నరాాణమలై వుుండును. ఇది పొ డవాటి ఐరన్ పలకలు వ
రుస గా ప్ేరుబడ్డ వుుండును. పలకల మధు ఖాళి వుుండును. ఈ ఖాళి దావరా ఇుంధనుం ముండుటకు అవ
సర మలైన గాలి సరఫ్రా అగ్యను. అుంతే కాదు ఇుందనుం కాలిన త్రువాత్ ఏరపడ్డన బూడ్డద ఈరుంధారల దావ
రా గేట్
ర అడుగ్య భాగాన వుని బూడ్డద గ్యుంట/య్ాష్ ప్ిట్ (ash pit) లో జమ అగ్యను.
ఫెైరు బాకుు
ఇుంధనుం గాలితో కలిసి పలరిిగా ముండుటకు త్గినుంత్ పరిమాణుం వైశాలుుం దహన గ్ది కలిి వుడును.
కుంబయసన్ ఛాుంబరు చేరి పలరిిగా దహనుం చెుంది, వేడ్డవాయ్యవులు ఫైరు టయుబయల గ్యుండ్ా పయ్న్నుంచడుం
కుంబయష్న్ ఛాుంబరు గ్దిలోనే ఇుంధనుం గాలితో కలిసి ముండ్డ వేడ్డ వాయ్యవులు ఏరపడును. గేట్
ర మీది నుుం
డ్డ వచుు ఇుంధన వాయ్యవులు గాలితో కలిసి పలరిిగా ముండుటకు త్గినుంత్ పరిమాణుం వైశాలుుం దహన
ఫెైరు టయయబులు
ఈ టయుబయలు ఉకుుతో చెయ్ుబడ్డ వుుండును. అధిక వత్తి డ్డ మరియ్య ఉష్ణా గ్రత్ను త్టుీకొనేలా, బాయిలరు
త్య్ారి చటీ ుం, న్నబుంధనలలో ప్ేరొుని పరకారుం పరతేకమలైన సటీలతో చెయ్ు బడ్డ వుుండును. ఫైరు టయుబయ
లుగా త్కుువ కారైనువుని సిమ్ లెస్ (అత్ కులేన్న) లేదా ERW ప్ైపులను వాడ్ెదరు.ఇవి పలు వరు
సలుగా ఒక దాన్న మీద మరొకుటి వుుండ్ేలా అమరుబడ్డ వుుండును.టయుబయ ప్ేల ట్ కు టయుబయల అుంచుల
ను ఎకుి పాుండ్డుం గ్య విధానుంలో బలుంగా అత్తకిుంచ బడ్డ వుుండును. లేదా పరసి ుత్ుం టయుబయల చివరి అుం
చిమీే/పొ గ్గొటట ం
ఉష్ా మారిపడ్డ త్రువాత్ బాయిలరు షల్ వనుక భాగ్ుం నుుండ్డ వలువడు త్కుువ ఉష్ణా గ్రత్ వేడ్డ గాలులు
ద పరిశ్మ
ర లోల వుుండు చిమీిన్న స్ాీకిుంగ్య అన్న కూడ్ా అుంటారు. ఇది ఉకుుతో లేదా వలుపల కాుంక్ట్
ర న్న
బడ్డ ఉుండును.
ఇది బాయిలరు షల్ ప్ైభాగాన ఉని అరథ గమళాకార భాగాన అమరుబడ్డ వుుండును.ఇది సులభుంగా మన్న
షి షల్ లోపలి వళ్ళి సైజులో వుుండును. సుంవత్ిరాుంత్ మరమత్ి సమయ్ుంలో ఆపరేటరు లోప లికివళిి
టయు బయలు ఎలా ఉనిది, సేుల్ ఏమేరకు ఉనిది వుంటి వి త్న్నఖి చెయ్యుటకు ఈ మాున్ ఉపయోగ్ పడు
ను. అలా గే బాయిలరు దిగ్యవ భాగాన మడ్ హో ల్ వుుండును.దీన్న దావరా బాయిలరు అడుగ్యన సటిల్
బాయిలరుఅనుకూలతలు
అనానుకులతలు
లాుంకషైర్ బాయిలరు ఫైరు టయుబయ బాయిలరు. ఇదిఫైరు టయుబయ బాయిలరు. దీన్న సిలిుండరి కల్/ సూ
ి
పాకార షల్ క్షడత్తజ సమాుంత్రుంగా వుుండును. అుంతేకాదు లోపలి ఫైరు టయుబయలు కూడ్ా క్షడత్తజ సమాుంత్
రుంగా సిలిుండరికల్ న్నరాాణుంలో అమరుబడ్డ వుుండును. ఈ బాయిలరును కి.ర శ్ 1844 లో సర్ విలియ్ుం
న ఈ త్రహా బాయిలరల ను ఫైరు టయుబయ బాయిలరుల అుంటారు. లాుంకషైర్ బాయిలరు వుంటి షల్ (బాహు
యిలరుల న్నలువు సూ
ి పాకార బాహు న్నరాాణుం కలిి న బాయిలరుల. ఇుందులో కూడ్ా ఫైరు టయు బయలు క్షడత్తజ
లరుల అుంటారు. లాుంకషైరు బాయిలరు అుంత్రి త్ ఫ్రేిష్ వుని బాయిలరు.అనగా బాయిలరు క్షడత్తజ స
మాుంత్ర షల్ లోపలే ఇుంధనాన్ని ముండ్డుంచు ఫైరు బాకుి/ ఫ్రేిష్ న్నరాా ణాన్నికలిి వుుండును.
లాుంకషైరు బాయిలరుల చూచుటకు షల్ మరియ్య టయుబయ హీట్ఎ కెుుంజరు వలే ఉుండును. బాయిలరు
షల్ వలుపలి న్నరాాణుం చూచుటకు పొ డవైన డరమయాలా వుుండును. పొ డవు 9 నుుండ్డ 10 మీటరల వరకు
టయుబయల వాుసుం షల్ వాుసుంలో 40% వరకు ఉుండును. షల్ రిఫ్ారకీరి ఇటుకలతో న్నరిాుంచిన కటీ డుం మీ
ద అమరుబడ్డ వుుండును.
బాయిలరు డరమయా మరియ్య ఇటుకల న్నరాాణుం మధు మూడు ఖాళి మారాిలు వుుండును. ఈ ఖాళి
దావరా ఇుంధన దహనుం వలన వలువడ్డన వేడ్డవాయ్యవులు పయ్న్నుంచును. మొదట ఫైరు టయుబయల లో
ఏరపడ్డన వేడ్డ వాయ్యవులు, ఫైరు టయుబయలచివర నుుండ్డ బాయిలరు షల్ కిుంది బాగ్పు బయ్టి ఉపరిత్
లుం వుంబడ్డ, మయుందు వరకు వచిు, అకుడ్డ నుుండ్డ డరమయా/సుిపాకారడరమయాఇరువైపులా డరమయా బయ్
టి ఉపరిత్లాన్ని తాకుత్ూ స్ణ ాకు బాకుివరకు వళిి అకుడ్డ నుుండ్డ పొ గ్గొటాీన్నకి వళ్ళిను. డరమయాలో నీ
టి మటీ ుం బాయిలరు వేడ్డ వాయ్యవులు షల్ పకుల గ్యుండ్ా పయ్న్నుంచుమటీ ుం కని ఎకుువ మటీ ుంలో
వుుండు ను. డరమయాలో సగాన్నకి ప్ైగా నీరు వుుండును. అుందువలన ఫైరు టయుబయలు పలరిిగా నీటి మటీ ుం
గేట్
ర పలకలు అమరుబడ్డ వుుండును. గేట్
ర వనుక భాగాన గెట్
ర ఎత్ి కు రిఫ్ారకి రి గమడ వుుండును. అుందు వ
లన ఫ్ల
ల వాయ్యవు ల వేగాన్నకి బూడ్డద మయుందుకు తోసుకు వలల కుుండ్ా, ఫైరు టయుబయ కిుంది అరథ భాగ్ుంలో
జమ అగ్యను. గేట్
ర పలకల మీద ఇుంధనాన్ని/బొ గ్యిను ప్ేరిు కాలేుదరు. గేట్
ర కునిరుంధారల దావరా బూడ్డ
ద గేట్
ర దిగ్యవున వు ని పరదేశ్ుంలోజమఅగ్యను.జమ అయిున బూడ్డదను మానుువల్గా తొలగిస్ి ారు. కొ
లరుకు వళ్ళి నీటిన్న ఈ ఎకనమలైజరు దావరా పుంపడుం వలన బాయిలరుకు అుందిుంచు నీరు వేడ్ెకుును.
ఫ్ల
ల గాుసుదావరా నష్ీ పొ యియు ఉష్ాాన్ని కొుంత్ మేరకు త్గిిుంచవచుును . కోరిిష్ బాయిలరు కూడ్ా
మాత్రమే వుుండును.
బాయిలరు అంతరాాగాలు
*1.సిలిుండరికల్ షల్/క్షడత్తజసమాుంత్ర సూ
ి పాకార షల్
*2.ఫ్రేిష్ టయుబయలు,
*4.గేట్
ర .సిలిుండరికల్ షల్లో వుని ఫ్ల
ల టయుబయల మయుందు భాగాన గేట్
ర న్నరాాణుం వుుండును.ఫైర్ హో ల్
*5.ఫైర్ బిరడ్ి డ
*పెరసరు గనజ్
*స్ేపట థ వాలుు
*ఫ జిబుల్ పు గ్
మయుందుగా బాయిలరులో ఫైరు టయుబయలు మయన్నగి వుుండ్ేలా నీటిన్న న్నుంప్దరు. ఎకనమలైజరు వుని బా
ధారణుం గా బొ గ్యినే ఇుంధనుంగా ఉపయోగిస్ి ారు) కావలసినుంత్ చేరిు ముండ్డుంచెదరు.బొ గ్యి ముండుటకు అ
దావరా అుందును. బొ గ్యి దహనుం వలన ఏరపడ్డన వేడ్డ వాయ్యవులు ( కారైన్ డయ్ాకెైిడ్ , కారైన్ మో
నాకెైిడు , నైటరోజన్ త్దిత్రాలు) మొదట ఫైరు టయు బయల ఒకచివర నుుండ్డ రెుండ్ో చివరకు చేరును, అకు
డ షల్ కిుంద వుని ఇటు క గ్ూడు న్నరాాణుం దావరా మొదట షల్ కిుంది భాగాన్ని తాకుత్ూ మయుందు వర
కు పయ్న్నుంచును, అకుడ్డ నుుండ్డ షల్ పకు భాగాలను కపుపత్ూ వుని ఇటుక న్నరాాణుందావరా షల్ బ
య్టి ఉపరిత్లాన్ని వేడ్డ చేసి ూ స్ణ ాక్ ఛాుంబరు చేరును. అకుడ్డ నుుండ్డ ఎకనమలైజరు ఉనిచమ దాన్న దావ
బయలో పయ్న్నుంచు సమయ్ుంలోనే దాదా పు 75-85% వేడ్డన్న నీరు గ్రహిుంచి సటీమయ త్య్ారవవడుం మొ
ఈ బాయిలరు ఎకుువ థరాల్ స్ామరథయుం కలిి ఉుంది. ఈ బాయిలరు ఉష్ా స్ామరియుం 80% వరకు ఉుంది.ఈ
బాయిలరును నడపడుం/ ఆపరేట్ చెయ్ుడుం చాలా సులభుం .సులభుంగా కావాలిిన సటీమయ ఉత్పత్తి అవస
రా లను తీరుు ను. బాయిలరు మరమత్ి లు న్నరవహణన సులభుం.ఎకుువ పరిమాణుంలో సటీమయను ఉత్ప
ఇది త్కుువ వత్తి డ్డలో సటీమయను ఉత్పత్తి చేయ్యను. కావున ఎకుువ వత్తి డ్డ కలిి న సటీమయ అవసరాలకు ఈ
ఫ్ల
ల గాుసుల టయుబయ త్కుువ వాుసుం కలిి నుందున, గేట్
ర వైశాలుుం త్కుువగా వుుండును. ఈ రకపు బాయి
సుంబుం ధియ్న్న అరథుం. ఈరకపు బాయిలరును ఓడలలో /నౌకలలో ఎకుువగా వాడుట వలన మలరరన్ బా
యిలరు అుం టారు. ఈ బాయిలరు షల్/సిలిుండరు ప్దద వాుసుం కలిి వుుండ్డ త్కుువ పొ డవుకలిి వుుండు
ను. స్ాుచ్ మలరరన్ బాయిలరులు అుంత్రి త్ ఫ్రేిష్ కలిి న బాయిలరులు అనగా బాయిలరు ఫైరు టయు బయ
షల్ లోనే ఫ్రేిష్/ ఇుంధన పొ యిున్న కలగి వుుండును. ఇవి రెుండు రకాలు ఒకటీ వట్ బాుకు అనగా షల్
వనుక భాగ్ుం స్ణ ాకు బాకుి వాటరుజ కెట్ కలిి వుుండును.డ్ెైర బాుకు బాయిలరు అయినచమ వనుక బాహుం
స్ాుచ్ మలరరన్ బాయిలరుసైజు (సిలిుండరికల్ న్నరాాణుం) 6నుుండ్డ 8 మీటరల వాుసుం కలగి వుుండును.
స్ాుచ్ మలరరన్ బాయిలరు సిలిుండరు లేదా షల్లో ఒకటికి మిుంచి రెుండు, మూడు లేదా నాలుగ్య ఫ్రేిష్
ఫ్రేిసుకు త్రువాత్ వుుండు దహన గ్ది/కుంబయసన్ చాుంబరులోగాలితో మరిుంత్ గాలిసి దహనుం జరిగి
వుల వేడ్డన్న ఫైరు టయుబయ ల దావరా గ్రహిుంచి బాయిలరు లోన్న నీరు వేడ్ేకిు సటీమయ/నీటి ఆవిరిగా
మారును.
వుని లోహపు టయుబయలు. ఫ్రేిసు ఇలా ఉుండటుం వలన ఎకుువ వైశాలుుంలో ఉష్ా మారిపడ్డ జరుగ్యను.
అనగా ఇుంధనుం ఫ్రేిసులో ముండుత్ నిపుపడు, వేడ్డ వాయ్యవులు కుంబయసన్ గ్దికి పయ్న్నుంచు సమ
య్ుంలోనే కొుంత్ ఉష్ా ుం నీటికి పరస రిసి ుుంది. నీరు వేడ్ెకుడుం మొదలవువత్ ుంది. ఫ్రేిసు మయుందు భాగ్ుం
లో ఒక త్లుపు వుుండ్డ దాన్నన్న తెరచి ఇుంధనాన్ని అుందిస్ి ారు. ఘన ఇుంధన బాయిలరు అయినచమ, ఫ్రేి
దును. దరవ, లేదా వాయ్య ఇుంధనాలు అయినచమ బరిరల దావరా గాలిన్న మిశ్రముం చేసి ముండ్డస్ి ారు.
యొకు రెుండ్ో చివర దహన గ్దిలో అుంత్మగ్యను. ఫ్రేిసుకు త్రువాత్ వుుండు దహన గ్దిలో/కుంబయసన్
చాుంబరులో ఫ్రేిసులో ఏరపడ్డన ఇుంధన వాయ్యవులు గాలితో మరిుంత్గా కలిసి సుంపలరా దహనుం జరిగి
య్ వలన ఏరపడ్డన వేడ్డ వాయ్యవులు ఫ్రేిసుకు ప్ైన వరుసగా ప్ేరిున ఫైరు టయుబయల వరుసల లోపలి
గ్యుండ్ా పయ్ న్నుంచు సమయ్ుంలోనే బాయిలరు లోన్న నీరు వేడ్ెకిు సటీమయగా మారును. స్ణ ాక్ బాకుి
లేదా అుంత్కు మిుంచి రెుండు లేదా మూడుస్ారుల పయ్న్నుంచేలా బాయిలరు సిలిుండరులో ఫైరు టయుబయల వ
రుసలు సమూహుంగా అమరిక వుుండును. అనగా ఒకవరుసలో కొన్ని టయుబయలు పకుగా వుుండ్డ ఆ వరు
స ప్ై మరమ వరుసలో టయుబయలు పకుపకుగా కొదిద ఖాలి వదిలి వుుండును.ఇలా టయుబయల వరుసలు ఒక
ని అన్ని ఫైరు టయు బయలలో ఒకచివర నుుండ్డ మరమ చివరకు పయ్న్నుంచి పొ గ్ గ్దిన్న చేరిన దాన్నన్న సిుంగ్ల్
నుుండ్డ వాటి పకున లేదా ప్ైన వుని మరమ ద ుంత్ వరుస టయుబయల దావరా పయ్న్నుంచి స్ణ ాకు బాకుి చే
కు బాకుి చేరిన త్తరపాస్ బాయిలరు అుంటారు. సిుంగిల్ పాస్ మరియ్య త్తర పాస్ బాయిలరులో స్ణ ాక్ బాకుి
బాయిలరు మయుందు భాగ్ుంలో వుుండగా, టయపాస్ బాయిలరులో స్ణ ాక్ బాకుి సిలిుండరు వనుక భాగ్ుంలో
వుుండును.
ఎుండ్ ఫ్రేిష్ కలిి వుుండును .అనగా ఈ బాయిలరులో రెుండు వైపులా ఫ్రేిష్ వుుండ్డ సిలిుండరు/షల్ మ
ధు భాగ్ుం లో కుంబయష్న్ గ్ది వుుండును. అనగా రెుండు ఫ్రేిష్ టయుబయలు.సిలిుండరు మధులో ఒకే కుంబయ
సన్/ దహన గ్దిన్న కలిి వుుండును. ఇటువుంటి డబయల్ ఎుండ్ ఫ్రేిష్ బాయిలరు కుంబయసన్ గ్దిలో న్నలు
రగా వేడ్ెకుును.
స్ాుచ్ మేరిన్ బాయిలరు ఎకుువ పరిమాణుం కలిి న సిలిుండరు కలిి ఉనిుందున, వాటరు టయుబయ బాయిల
రపడటాన్నకి ఎకుువ సమయ్ుం తీసుకొనును. అయితే ఇది హారిజ ుంటల్ టయుబయలరు బాయిలరు కని త్
కుు వ సథ లాన్ని ఆకరమిుంచును. కనుక నౌకలలో వాడుటకు అనువైనదిగా ఉుండుటవలన పలు దేశాలకు
ఇది స్ాధారణుంగా కాస్ీ ఐరన్/చే న్నరాాణమలై వుుండును.ఇది పొ డవాటి పలు పలకలను కలగి అవి వరుస
గా ప్ేరుబడ్డ వుుండును. పలకల మధు ఖాళీ వుుండును. ఈ ఖాళీ దావరా ఇుంధనుం ముండుటకు అవసర
మలైన గాలి సరఫ్రా అగ్యను. అుంతే కాదు ఇుందనుం కాలిన త్రువాత్ ఏరపడ్డన బూడ్డద ఈరుంధారల దావరా
గేట్
ర అడుగ్య భాగాన వుని బూడ్డద గ్యుంట/య్ాష్ ప్ిట్ (ash pit) లో జమ అగ్యను.
ఇుంధ నుం గాలితో కలిసి పలరిిగా ముండుటకు త్గినుంత్ పరిమాణుం వైశాలుుం దహన గ్ది కలిి వుడును.
వాయ్యవులు గాలితో కలిసి పలరిిగా ముండుటకు త్గినుంత్ పరిమాణుం వైశాలుుం దహన గ్ది కలిి వుడును.
ఫెైరు టయయబులు
ఈ టయుబయలు ఉకుుతో చెయ్ుబడ్డ వుుండును. అధిక వత్తి డ్డ మరియ్య ఉష్ణా గ్రత్ను త్టుీకొనే లా, బాయిల
రు త్య్ారి చటీ ుం, న్నబుంధనలలో ప్ేరొుని పరకారుం పరతేకమలైన సటీలతో చెయ్ు బడ్డ వుుండును. ఫైరు టయు
బయలుగా త్కుువ కారైన్ వుని సిమ్ లెస్ (అత్ కులేన్న) లేదా ERW ప్ైపులను వాడ్ెదరు. ఇవి పలు వ
రుసలుగా ఒకదాన్న మీద మరొకుటి వుుండ్ేలా అమరుబడ్డ వుుండును.టయుబయ ప్ేల ట్ కు టయుబయల అుంచు
లను ఎకుి పాుండ్డుంగ్య విధానుంలో బలుంగా అత్తకిుంచబడ్డ వుుండును.లేదా పరసి ుత్ుం చివరిటయుబయల అుంచు
లను టయుబయ ప్ేల టుకు వలిి ుంగ్య చేసి ునాిరు. ప్ైపుల సైజు స్ాధారణుంగా 2 1/2"అుంగ్యళాల వాుసుం కలిి
వుుండును.
చిమీే/పొ గ్గొటట ం
ఉష్ా మారిపడ్డ త్రువాత్ బాయిలరు స్ణ ాకు బాకుి నుుండ్డ వలువడు త్కుువ ఉష్ణా గ్రత్ వేడ్డ గాలులు
మీద పరిశ్మ
ర లోల వుుండు చిమీిన్న స్ాీకిుంగ్య అన్న కూడ్ా అుంటారు. పరిశ్మ
ర లోల ఉకుుతో లేదా వలుపల
కాుంక్ట్
ర న్నరాాణమయని రిఫ్ారకీరర ఇటుకలతో సూ
ి పాకారుంగా కనీసుం 31 మీటరల ( 100 అడుగ్యల) ఎత్ి
న్నరిాుంపబడ్డ ఉుండును.
ఇది బాయిలరు షల్ ప్ైభాగాన అమరుబడ్డ వుుండును.ఇది సులభుంగా మన్నషి షల్ లోపలి వళ్ళి సైజులో
సేుల్ ఏమేరకు ఉనిది వుంటి వి త్న్నఖీ చెయ్యుటకు ఈ మాున్ ఉపయోగ్ పడును. అలాగే బాయిలరు
దిగ్యవ భాగా న మడ్ హో ల్ వుుండును.దీన్న దావరా బాయిలరు అడుగ్యన సటిల్ అయియు బయరద వుంటి
*బాయిలరు గాలసు టయుబయ వాటరు లెవల్ ఇుండ్డకేటరు| గాలసు టయుబయవాటరు లెవల్ ఇుండ్డకేటరు
గేజ్ద/వాటరు గేజ్ద
*ప్రసరు గేజ్ద
* సేప్ీ ి వాలువ
*ఫ్ుజిబయల్ పల గ్
స్ాుచ్ మలరరన్ బాయిలరులలో ఎకుువగా దరవ (ఆయిల్) ఇుంధనాన్నిఉపయోగిసి ునిపపటికి. బొ గ్యి, కలప
లేదా గాుసును కూడ్ా ఇుంధనుంగా ఉపయోగిుంచ వచుును. దరవ ఇుంధనాన్ని వాడు బాయిలరును ఆయిల్
ఫైర్ి బాయిలరు అన్నయి, వాయ్య ఇుంధనాన్ని వాడు బాయిలరును గాుసు ఫైర్ి బాయిలరు అన్నయ్య, ఘన
ఇుంధనాన్ని వాడు బాయిలరును స్ాలిడ్ ఫ్ుుయ్ల్ బాయిలరు అుంటారు. దరవ ఇుంధనాన్ని ముండ్డుంచు
బాయి లరులలో బరిరు అనే ఉపకరణుం వుుండ్డ దాన్న దావరా గాలిన్న మిశ్రముం చేసి ఫ్రేిసులో సనిన్న
కాస్ీ ఐరను పలకలచే అమరుబడ్డ వుుండ్డ, పలకల మధు సనిన్న ఖాళీలు వుుండును.ఈ గేట్
ర న్నరాాణుం
ఫ్రేిసు టయుబయ వృత్ి మధు భాగ్ుం (అరి వృత్ి ుం) నుుండ్డ ప్ైకివుుండును. గేట్
ర పలకలకుని సుందుల
దావరా ఇుంధనుం కాలగా ఏరపడ్డన బూడ్డద జమ అగ్యను. ఇలా జమ అయిున బూడ్డదను బాయిలరు
హేలపరుల తొలగిసి ూ వుుంటారు. ఇుంధనుం ముండుటకు అవసరమలైన గాలి, ఫ్రేిసు త్లుపుకు వుని
అుందువలన గేట్
ర అడుగ్య భాగ్ుం బూడ్డదతో న్నుండ్డ పణ యిన ఇుంధనుం ముండుటకు అవసరమలైన గాలి
బూడ్డదను తొలగిుంచాలి.
బాయిలరు అనుకూలతలు
*2.బాయిలరును వుుంచుటకు త్కుువ సథ లుం సరిపణ వును, త్కుువ సటలిుంగ్య/ప్ై కపుప వునిచమట కూడ్ా
ఉుంచవచుు.
*3.బయ్టి అదనపు న్నరాాణాలు ఎకుువగా లేనుందున త్కుువ పొ డవు ఉనిుందున ఒకచమటు నుుండ్డ
*5.ఘన ఇుంధన దహనాన్నకి గాలిన్న అుందిుంచుటకు, స్ణ ాకు ఛాుంబరు నుుండ్డ ఫ్ల
ల వాయ్య వులను చిమీి
(పొ గ్గొటీ ుం) కు పుంపుటకు పరతేుకుంగా ఫ్ాునులు/ఫ్ుంఖాలు అవసరుం లేదు ఆవిధుంగా విదుుత్ి వాడకుం
త్కుువ
స్ాుచ్ మేరిన్ బాయిలరు ఎకుువ పరిమాణుం కలిి న సిలిుండరు కలిి ఉనిుందున, వాటరు టయుబయ బాయిల
రు లకని ఆరిుంత్లు ఎకుువ నీటిన్న కలిి ఉనిుందు న, మొదటగా బాయిలరు మొదలెటీ ి నపుడు సటీమయ
అనానుకులతలు
*1.బాయిలరు సిలిుండరు ఎకుువ ఘన పరిమాణుం కలిి , ఎకుువ నీరు కలిి ఉనిుందున, మొదటగా బాయి
లరును మొదలు ప్టిీనపుడు. బాయిలరులోన్న నీరుంతా వేడ్ెకిు సటీమయ ఉత్పత్తి అవుటకు ఎకుువ
*2. బాయిలరు న్నరవహణ లేదా మరామత్ి ల సమయ్ుంలో న్నరాాణ పరుంగా ఫ్రేిసు కిుంది భాగాన్నకి,
మరి య్య దహన గ్ది కిుంది భాగాన్నకి వళిల పన్న చేయ్యటకు త్గినుంత్ విశాలుంగా ఖాళి వుుండదు.
చేయ్యనపుడు ఫైరు టయుబయ అరిగి రుంధరుం ఏరపడ్డ, టయుబయ విడ్డపణ యినఆధిక ప్టడనుంతో ఎకుువ
సిబైుంది ప్ైన వేడ్డ నీరు, సటీమయ పడ్డ పారణాుంత్కమలైన గాయ్ాలు ఏరపడ్డ, మరణుం సుంభవిుంచవచుు.
య్య న్నలువుగా సుిపాకారుంగా వుుండుబాయిలరు ఈ బాయిలరులో త్కుువ పొ డవు వుని ఎకుువ వాు
సుం వుని రెుండు మూడు వాత్రు టయుబయలు ఉనిను వాటరు టయుబయ బాయిలరుగా పరిగ్ణిుంచరు. బా
యిలరు ఒక య్ుంత్ర పరికరుం. ఇది ఒకలోహన్నరాాణుం. బాయిలరు అనగా అన్ని వైపుల మూసి వేయ్
బడ్డ ఉష్ా ుందావరా ప్టడనుం కలిి న నీటి ఆవిరి/సటీమయను ఉత్పత్తి చెయ్యు లోహన్నరాాణుం.బాయిలరొన్న నీటిన్న
వేడ్డ చెయ్యుటకు ఇుంధనుం| ఇుంధనాన్నిముండ్డుంచెదరు. వరిీకల్ కారస్ టయుబయ బాయిలరు త్కుువ స్ాథయి
లో సటీమయ ఉత్పత్తి చెయ్యును. దీన్నన్న చిని డ్ాుంక్ బాయిలరు అన్న వువహరిస్ి ారు. ఈ వరిీకల్ కారస్ టయు
విరివిగా ఉపయోగిస్ి ా రు. ఈ బాయిలరు సరిగా పన్న చేయ్యటకు దీన్నకి అనుబుంధుంగా ఫటడ్ పుంపు, సేప్ీ ి
వాలువ, వాటరు గేజి, సటీమయ వాలువ, బలల డ్ౌన్ వాలువ వుంటివి అదనుంగా బాయిలరుకు బిగిుంచబడ్డ వుుండు
ను.
కెన్
ర కు అనుసుంధానుం చేసిన బాయిలరు
వరిీకల్ కారస్ టయుబయ బాయిలరు చినిదిగా వుుండ్డ త్కుువ టయుబయలు కలిి ఉనిుందున న్నరాాణుం సుల
భుంగా ఉుండ్డ, దృఢుంగా త్య్ారుచెయ్యు వసులుబాటు ఉుంది. కాన్న పరిమాణుంలో చినిదిగా ఉనిుందున
త్కుువ పరి మాణుంలో మాత్రమే సటీమయ ఉత్పత్తి అగ్యను. అుందువలన త్కుువ పరిమాణుంలో సటీమయ అవ
స రాలకు మాత్ర మే ఈ బాయిలరు ఉపయ్యకి ుం. బాయిలరులో టయుబయలు పరిమిత్ సుంఖులో ఉుండటుం
వలన బాయిలరు హిటిుంగ్య సరేేస్ ఏరియ్ా అనగా వేడ్డఅగ్య ఉపరిత్ల వైశాలుుం త్కుువ. అుందువలల సటీ
మయ ఉత్పత్తి స్ామరదయుం త్ కుువ, కాన్న బాయిలరు లోపల ఎకుువ ఘనపరిమాణుంలో ఖాలీ ఉనిుందున
బాయిలరు నిరాాణం
ఈ బాయిలరు న్నలువుగా సుిపాకారుంగా వుుండును. లోపల వుని న్నలువు గ్యలల (shell) సుిపాకార న్నరాా
ను. లోపలి పొ డవైన సుిపాకార న్నరాాణాన్న ఫైరు బాకుి అుంటారు.లోపలి ఫైరు బాకుి న్నరాాణుం ప్ైభాగ్ుం
పొ గ్ గొటాీన్నకి కలుప బడ్డ వుుండును. కొన్ని బాయిలరులో లోపలి ఫైరు బాకుి ప్ైభాగ్ుం మరియ్య బయ్టి
షల్ ప్ై లోపలి భాగాన్ని కలుపు త్ూ సేీ రాడులు ఉుండును.ఈ ఉకుు కడ్ీి ల వలన బాయిలరు సూ
ి పాకార
న్నరాాన్నకి రూపదురడత్వుం ఏరపడును.లోపలి ఫైరు బాకుి ఎత్ి బయ్టి సుిపాకార న్నరాాణుం ఎత్ి లో సగ్ుం
రా బయ్టి షల్ ప్ై భాగ్ుం చేరి అకుడ్డ నుుండ్డ చిమీికి వళ్ళిను. బయ్టి, మరియ్య లోపలి ఫైరు బాకుి
మధు ఖాళీలో నీరు న్నుంపబడ్డ వుుం డును. ఫైరు బాకుిలో కారసుగారెుండు ప్ైపులు /గొటాీలు వుుండును.
కారసు ప్ైపు వుని భాగాన్ని కారసు బాకుి అుంటారు. అలాగే వాటి దిగ్యవున మరమ గొటీ ుం వుుండును.ఈ
గొటాీల దావరా నీరు ఒకపకు నుుండ్డ మరమ పకుకు వాుప్ిసి ుుంది.ఫైరు బాకుి సుిపాకార న్నలువు గమడలు,
చెుంది నీరు వేడ్ెకిు సటీమయ ఏరపడును. ఫైరు బాకుి లోపలి ప్ైపులు ఎకుువ వాుసుం కలిి నీటిన్న కలిి వు
బయ్టి సూ
ి పాకర షల్ ప్ైభాగాన ఒక ప్దద మాన్ హో ల్ వుుండును.మాన్ హో ల్ దావరా లోపలికి వళిల బా
యిలరును త్న్నఖీ చేసుకోవచుు.అలాగే బాయి లరు అదనుంగా రెుండు చిని హాుుండ్ హో లుి ఫ్రేిసు/
ఫైరు బాకుి లో వుని కారసుప్ైపులకు ఎదురుగా వుుండును. బాయిలరు న్నరవహణ లేదా మరమత్ి ల
సమయ్ుంలో వీటిన్న తెరచి ప్ైపులోల జమయిున బయరద వుంటి దాన్నన్న హాుుండ్ హో లుితెరచి లోపలి భాగాలు
క్లన్ చెయ్ు వచుును. బాయిలరు ఫైరు హో ల్ దావరా బయ్టి లోపలి షల్ బాగాలులోపలి ఫైరు బాకుి అ
వుుండును. గేట్
ర లోకాస్ీ ఐరన్ పలకలను ఒకదాన్నపకు మరొకటి చొపుపన ప్ేరిు వుుండును.పలకల మధు
ఖాళి వుుండ్డ, ఈ ఖాలిల గ్యుండ్ా ఘన ఇుంధనాన్ని ముండ్డుంచగా ఏరపడ్డన బూడ్డద కిుంద వుని బూడ్డద
గ్యుంత్లో పడును.
దరు. గేట్
ర మీద బొ గ్యి ముండటుం వలన వేడ్డ వాయ్యవులు ఏరపడును.వేడ్డ వాయ్యవులు ఫైరు బాకుి
గ్యుండ్ా కారస్ బా కుిను దాటుకున్న ప్ైకి వళ్ళినపుడు ఉష్ా తా సుంవహనమయ చరు వలన లోపలి షల్/
డరమయాలోన్న నీరు వేడ్ెకుును.నీరు మరిుంత్వేడ్ెకిు సటీమయగా మారి బయ్టి షల్ ప్ైభాగాన జమ అవడుం
మొదలగ్యను. త్గినుంత్ ప్టడ నుంతో సటీమయ జమ అయిన త్రువాత్ బాయిలరు ప్ైభాగాన వుని సటీమయ వా
లువను తెరచి సటీమయను అవ సరమయని చమట ఉపయోగిస్ి ారు. ఇుంధనుం/బొ గ్యి కాలుగా ఏరపడ్డన బూడ్డ
ద గేట్
ర పలకలకుని రుంధారల దావ రా కిుంద నుని బూడ్డద గ్యుంత్/య్ాష్ ప్ిట్ లో జమగ్యను. ఏరపడ్డన
బూడ్డదను బాయిలరు సహాయ్కుడు, ష్వల్ పారలతోతీసి టారలీలో వేసి బూడ్డద పారుంగాణాన్నకి త్రలిస్ాిడు.
*బయ్టి న్నలువు సూ
ి పాకరుం
*లోపలి న్నలువు సూ
ి పాకరుం
*కారస్ ప్ైపులు
*ఫైరు బాకుి
*గేట్
ర
*బూడ్డద గ్యుంట
*ప్రసరు గేజి
*వాటరు గేజి
*సేఫ్ీ ట వాలువ
బాయిలరు వినియోగ్ం
*1.రమడుి మీద నడుపు చిని సైజు ఆవిరి లారర (steam lorry) లేదా సటీమయ వాగ్న్ (steam waggon)
బాయిలరు అనుకూలతలు
లోకోమోటివ్ బాయిలరు
'''లోకోమోటివ్ బాయిలరు''' సవయ్ుంగా ఒక చమటునుుండ్డ మరమ చమటుకు వళ్ల కలిగే, కదిలే బాయిలరు. లోకో
మోటివ్ బాయిలరు ఫైరు టయుబయ బాయిలరు. అనగా టయుబయల గ్యుండ్ా ఇుంధనాన్ని ముండ్డుంచగా ఏరపడు
ఇుంధనా న్నివాడ్ే బాయిలరు. స్ామానుుంగా ఇుంధనుంగా బొ గ్యిను ఉపయోగిస్ి ారు. లోకోమోటివ్ బాయిల
రులను పరయ్ా ణికుల రెైలు, మరియ్య సరుకు రవాణా కావిుంచు గ్ూడుిలను లాగ్య ఇుంజినుగా దశాబాదల
పాటు వాడ్ేరు. అుం తే కాక రమడల మీద కూడ్ా వాహనాలను నడుపుటకు చిని సైజు లోకోమోటివ్ బాయిల
రులను వాహనాలకు అమరిు సరుకు రవాణాకు వాడ్ేవారు, అలాగే పరయ్ాణికుల బసుికు కూడ్ా వాడ్ేవా
రు. అయితే అుంత్రి త్ దహన య్ుంతారలు (internal combustion) బాగా వాడుకలోకి వచాుక, ఇవి సటీమయ
ఇుంజను ల కని సమరి వుంత్ుంగా పన్న చెయ్ుడుం, వాహనాలను వేగ్ుంగా త్తపపగ్లగ్డుం వలన బసుి లారర
వుంటి వాటిలల ో లోకోమోటివ్ బాయిలరుల వాడకుం ఆప్ి వేస్ారు. మొనిమొనిటి వరకు పరయ్ాణీకుల మ
రియ్య సరుకు రవా ణా రెైళ్ిను నడుపుటకు లోకోమోటివ్ బాయిలరు ఇుంజను వాడ్ేవారు. అుందుకే రెైలు
ఇుంజనులనుసటీమయ లోకోమోటివ్ లన్నకూడ్ా అుంటారు. సటీమయ ఇుంజనుల కని డ్డజిల్ మరియ్య కరెుంట్/
విదుుత్ి రెైలుఇుంజనులు ఎకుు వ వేగ్ుంగా పరయ్ాణిుంచే శ్కిి కలిి ఉనిుందున కరమేప్ి లోకోమోటివ్ బాయిల
డవై న క్షడత్తజసమాుంత్రుంగా అమరిున ఫైరు టయుబయలను కలిి ఉుంది. బాయిలరు సుిపాకార న్నరాాణుం
మయుందు భాగాన ఇరువైపులా రెుండు సటీమయ ఇుంజనులు వుుండ్డ, వాటి ప్ిసీనుల రాడులు లోకోమోటివ్ బా
నుంతో ఏరపడ్డన సూప రు హిటేడ్ సటీమయను సటీమయ ఇుంజనుకు పుంప్ి, ప్ిసీనులను, వాటి రాడులను చలిుంప
చేసి, ఆ చలనశ్కిితో ఇుంజి ను చకారలను త్తరిగెలా చెయ్ుడుం వలన లోకోమోటివ్ బాయిలరు /ఇుంజిను
వివరాలు
*బాురెల్/ భూసమాుంత్ర సూ
ీ పాకర న్నరాాణుం పొ డవు=: 5.21మీటరుల
*బాురెల్/ భూసమాుంత్ర సూ
ీ పాకర న్నరాాణుం వాుసుం=2.1 మీ
ఫెైరు హో ల్
ఇది బాయిలరు ఫైరు టయుబయలుని క్షడత్తజసమాుంత్ర సుిపాకార న్నరాాణుం మయుందు భాగ్ుంలో వునిటు
వుంటి ఫ్రేిసు మయుందు భాగాన ఉని తెరచి వునిభాగ్ుం. దీన్న దావరానే ఫ్రేిసులో ఉని గేట్
ర అనే భాగ్ుం
మీద ఘనఇుంధనాన్నిచేరిు ముండ్డుంచెదరు. దీన్నకి త్లుపు వుుండును. బొ గ్యిను గేరట్లో వసేటపుపడు తెర
ఫెైరు బాకుు
ఇది ఫ్రేిసులోన్న భాగ్ుం. ఇకుడ్ే ఇుంధనుంసుంపలరాుంగా దహనుం చెుందును. ఫైరు బాకుిలోన్న ఉకుు ప్ేల ట్ 7
లే దా 8 మి.మీ ముందమయన ఉకుు ప్ేల ట్తో త్య్ారు చేస్ి ారు. ఫ్రేిసులోన్న ఉకుు పలకలను రివిటిుంగ్య
దావరా స్ాధారణుంగా జోడ్డస్ి ారు.ఫైరు బాకుి చుటుీ వలుపల వాటరు బాకుి వుుండును.ఫైరుబాకుి పలక
వాుకోచుం చెుందవు.
గనిట్
కియ్
ర పారరుంభుం ఇకుడ్డ నుుండ్ే మొదలగ్యను.
గేట్
ర మీద దీన్నన్న కొదిద ఏటవాలు త్లుంగా న్నరిాుంచిన రిపారకీరి ఇటుకల న్నరాాణుం. రిఫ్ారకీరి ఇటుకలు ఇుంధ
నాన్నిముండ్డుంచునపుడు వలువడు అధికఉష్ణా గ్రత్ను త్టుీకునే గ్యణుం కలిి వునిది. ఇది వేడ్డ వాయ్యవుల
బాయిలరు టయయబులు
బాయిలరు టయుబయల దావరానే ఇుంధనుం ముండ్డుంచగా ఏరపడ్డన వాయ్యవుల ఉష్ా శ్కిి, టయుబయల వలుపలి
త్లా న్ని ఆవరిుంచివుని నీటిన్న వేడ్డచేసి, సటీమయగా పరివరి న కావిుంచును. వీటి లోపలి గ్యుండ్ానే ఏరపడ్డన
వేడ్డవాయ్యవులు పయ్న్నసూ
ి స్ణ ాకు బాకుి/పొ గ్గ్ది చేరును. బాయిలరు టయుబయలు పలుచగా వుుండ
ను. ఫైరు టయుబయలను టయుబయ ప్ేల టులకు ఎకుిపాుండ్డగ్య పది త్తలో టయుబయ ప్ేల టు రుంధారలలో బిగ్యత్ గా
ధారలలో ఎకుిపాుండ్ చెయ్యుటకు 5 లేదా 6 రమలరుల ఉని ఎకుిపాుండరు పన్నమయటుీను ఉపయోగిస్ి ారు
ప్ేరును బటిీ ఇది ఒక ప్టటీ వుంటి న్నరాాణుం అన్న తెలుసుినిది.ఇుందులో టయుబయల గ్యుండ్ా పయ్న్నుంచి ఉష్ా
శ్కిిన్న నీటికి బదిలి చేసిన ,త్కుువ ఉష్ణా గ్రత్వుని (180-200°C) వేడ్డ వాయ్యవులు ఇుందులో చేరును.
బాుస్ట పెప
ై
ఈ బాలస్ీ ప్ైపు స్ణ ాక్ బాకుి ప్ైభాగాన అమరుబడ్డ వుుండును. సటీమయ ఇుంజనులో ఉపయోగిుంపబడ్డన సటీ
మయ (exhaust steam) ఈ ప్ైపు గ్యుండ్ా పయ్న్నుంచును. బాలస్ీ ప్ైపులో పయ్న్నుంచి బయ్టికి వచిున ఈ
వాడ్డన సటీమయ స్ణ ాక్ బాకుిప్ై భాగాన కృత్తరమడ్ారఫ్టీ (artificial draft) ఏరపరచును. ఫ్లిత్ుంగా పొ గ్గ్దిలోన్న
ఫ్ల
ల గాుసు లు చిమీి దావరా వాతావరణుంలోకి వళ్ళిను. పొ గ్ గ్దిలోన్న వేడ్డ వాయ్యవులు బయ్టికి వళ్ి
డుం వలన అకుడ శూనుత్ ఏరపడ్డ, ఫ్రేిసులోన్న వేడ్డ దహన వాయ్యవులు టయుబయల దావరా పొ గ్గ్ది వై
స్టటము పెైప
ఈ ప్ైపు దావరానే బాయిలరులో ఏరపడ్డన సటీమయ పయ్న్నుంచును. బాయిలరులో రెుండు సటీమయ ప్ైపులు
వుుండును. ఒకటి పరధాన సటీమయ ప్ైపు.ఇది సూపర్ హీటరు మరియ్య ప్ై డ్ో మయ (dome) మధులో ఉుండు
ను. మరొకటి సూపరు హీటరు రెుండవ చివరనుుండ్డ సటీమయ ఇుంజను వరకు ఉుండును.
సూపర్ హీటరు
ఈ సూపర్ హీటరు సటీమయ ఇుంజను సిలిుండరుకు వళ్ళి సటీమయయొకు ఉష్ణా గ్రత్ను మనకు కావసినమిత్తకి
వేడ్డచేయ్యను.
ఇవి సూపరు హీటరుకు చెుందిన ప్ైపులు. వీటి దావరా వళ్ళి సటీమయ అదనుంగా వేడ్ెకిు సూపర్ హిటేడ్ సటీ
మయ గా మారును. అనగా ఒక ప్టడనుం వదద స్ాధారణుంగా సటీమయ కలిి వుుండు ఉష్ణా గ్రత్కని అధిక ఉష్ణా గ్రత్
2
కలగి వుుండునటు
ల సూపర్ హీటరు చేయ్యను. ఉదాహరణకు 10kg/cm పొ డ్డసీ మ
ట య ఉష్ణా గ్రత్ 184.2°C డ్డ
గరల
ర ు వుుం డును, ఇదే సటీమయను సూపర్ హీటరులో పుంప్ిుంచిన ఫ్ల
ల గాుసుల దావరా మరిుంత్ వేడ్డచేసి సటీ
రెగ్ుయలేటరు వాలుు
ఈ రెగ్యులేటరు వాలువ దావరానే, సూపర్ హీటరుకు పరధాన సటీమయ ప్ైపులోన్న సటీమయను, న్నయ్ుంత్రణలో
పుంప్దరు.
చిమీేలేదా పొ గ్ గొటట ం
దీన్న దావరానే పొ గ్ మరియ్య ఇత్ర వాయ్యవులు వాతావరణుం లోకి విడుదల అయిు గాలితో కలిసి
పణ వును.
*వాటరు గేజి
*సేఫ్ీ ి వాలువ
*ఫటజిబయల్ పల గ్
పనిచేయు విధానం
కాలడుం దావరా ఏరపడ్డన వేడ్డ వాయ్యవులు అడి దిడిుంగా పరయ్ాణి౦చ కుుండ్ా న్నయ్ుంత్తరుంచుటకు, గేట్
ర ప్ై
భాగాన, ఫైరు టయుబయలుుండు ప్ేల ట్కు మయుందుభాగాన ఏటవాలుగా కొదిదపాటి వాలుత్లుంతో న్నరిాుంచిన రిఫ్ార
కీరి ఇటుకల న్నరాాణుం వుుండును. ఈ ఇటుకలు మామూలు ఇటుకల వలె కాకుుండ్ా 1000°C డ్డగల
ర ు
మిుంచి ఉష్ణా గ్రత్ను త్టుీకో గ్లవు. ఈ రిఫ్ారకీరి ఇటుకల న్నరాాణుం వలన ఇుంధన దహనుం వలన ఏరపడ్డ
నవేడ్డ వాయ్యవులు/ఫ్ల
ల గాుసస్ అడి దిడిుంగా కాకుుం డ్ా ఒక కరమపది త్తలో ఫైరు టయుబయలవైపు పయ్న్నుం
చును.అుంతేకాకుుండ్ా ఇుంధ నుం ముండుత్ నిపుపడు ఏరపడు సనిన్న బూడ్డద రేణయవులు, ఇుంధన రేణయ
వులు వేడ్డ వాయ్యవులతో పాటు ఫైరు టయుబయలు చేరకుుండ్ా రిఫ్ారకీరి ఇటుకల న్నరాాణుం అవరమదిుంచును.
సనిన్న బూడ్డద రేణయవులు. ఇుంధన రేణయవులు ఫైరు టయుబయలు చేరిన కరమేనా అవి అకుడ్ే ప్ేరుకు పణ
యి, టయుబయలను మూసి వేయ్డుం వలన టయుబయల దావరా వేడ్డ వాయ్యవుల వాుపకాన్నకి అవరమధుం ఏ
రపడ్డ, ఏరపడ్డన వేడ్డ వాయ్యవులు, ఫైరుహో ల నుుండ్డ బయ్టికి త్నేి పరమాద మయుంది. దీనేి బాుక్ ఫైరు
అుంటారు.వేడ్డ వాయ్యవులు ఫైరు టయుబయల గ్యుండ్ా పయ్న్నుంచు నపుడు ఉష్ా సుంవహావుం (heat conve
ction) వలన సూ
ి పాకర న్నరాాణుంలో పొ డవుగా క్షడత్తజ సమాుంత్ర టయుబయల వలుపలి ఉపరి త్లుం చుటయ
ీ
వాుప్ిుంచి వుని నీళ్ళి వేడ్ెకిు సటీమయగా మారును.ఇలా వేడ్ెకిు ఏరపడ్డన సుంత్ృపి సటీమయ ప్ైభాగాన జమ
అగ్యను. ప్ైభాగాన ఏరపడ్డన సుంత్ృపి సటీమయ/ సుంత్ృపి నీటి ఆవిరి రెగ్యులేటరర వాలువ వలన పరధాన సటీమయ
ప్ైపుదావరా పయ్న్నుంచి సూపర్ హీటరు హడి ర్ చేరును. అుందులోన్న సూపరుహీటరు ఎలెమలుంటల చే సుంత్ృ
పి సటీమయ మరిుంత్ వేడ్ెకుును. ఇలా వేడ్ెకిున సటీమయ పొ గ్గ్ది లో వుని సటీమయ ప్ైపు చేరును. సూపరు
హీటరులోన్న సటీమయ, బాయిలరుకు మయుందు భాగాన ఇరువైపుల వు నిసటీమయ ఇుంజను యొకు సిలిుండరు
లోకి వళ్ళిను. అధిక ప్టడనుంలో వుని సటీమయ ప్ిసీను మీద కలుగ్ చే య్య తోపుడు/ చలనశ్కిి వలన
కిుంద అమరిున చకారలకు అపకేుందిి త్ుంగా బిగిుంచడుం వలన చకారలు త్తరగ్డుం మొదలెటీ ును
సటీమయ ఇుంజనులో ఉపయోగిుంచిన సటీమయ అకుడ్డ నుుండ్డ పొ గ్గ్దిలోవుని బాలస్ీ ప్ైపు చేరును. ఫైరు టయు
బయల గ్యుండ్ా పయ్న్నుంచి పొ గ్గ్ది చేరిన పొ గ్ స్ావభావికుంగా బయ్టికి వేగ్ుంగా వళ్ిలేదు.బాుస్ీ ప్ైపు నుుం
డ్డ బయ్టికి వచుు ఈసటీమయ పొ గ్గ్దిలోన్న పొ గ్ను చిమీి దావరా బయ్టికి వేగ్ుంగా నటుీను. ఈ విధుంగా
పొ గ్గ్దిలోన్న పొ గ్ బయ్టికి నటీ బడ్డ అకుడ ఖాళి ఏరపడుం వలన ఫ్రేిసు లోన్న వేడ్డ వాయ్యవులను పొ గ్
స్ామానుుంగా రెైలు ఇుంజనులుగా వాడు లోకోమోటివ్ బాయిలరులు 11.73 నుుండ్డ 14.0బార్ (కిలోలు/
2
సుం.మీ )ప్టడనుంలో పన్నచేయ్యను. కొన్నిఇుంజనులలో సటీమయ వత్తి డ్డ/ప్టడనుం13.7 to 14.7 బార్ (199 to
లోకోమోటివ్ బాయిలరులు రెైలు ఇుంజనులుగా పరపుంచాన్నకి 150 సుంవత్ిరాలకు ప్ైగా సుదీరఘ సేవలు
మానవాళికి అుందిుంచినవి.
కోరిిష్ బాయిలరు
కోరిిష్ బాయిలరు ఒక ఫైరు టయుబయ బాయిలరు. కోరిిష్ బాయిలరు న్నడ్డవైన బాయిలరు. కోరిిష్
బాయిలరు చరితర
Trevithick) కనుగొనాిడు.అుంత్కు మయుందు తాను 1803 కనుగొని త్న ఆవిరి య్ుంతారన్నకి 50 పౌుండల
1702 లో థామస్ సవరర (Thomas Savery) అనే ఆుంగేలయ్యడు మొదటగా సటీమయ బాయిలరును త్య్ారు
చేసినటు
ల తెలుసుినిది.
*3.పొ గ్ గ్ది
*4.పొ గ్గొటీ ుం
వుుండ్డ, వాుసుం 1.2 నుుండ్డ 1.8 మీటరుల వుుండును. కొన్ని బాయిలరులు 1.5 మీటరల వాుసుంతో 5.5 మీ
టరల పొ డవు వుుండును.ఈ బాయిలరులో ఫ్రేిసు టయుబయ వాుసుం 90 సుం.మీ వుుండును.దాన్నలోణీ గేట్
ర
1.8 మీ పొ డవు వుుండును. ఈ బాయిలరు క్షడత్తజసమాుంత్రుంగా భూమి ప్ైన ఇటుకలతో గ్దులవలె న్న
రిాత్మలైన ఫ్రేిసు/కొలిమి ప్ైన అమరిు వుుండును. కోరిిష్ బాయిలరు ఫైరు టయుబయ రకాన్నకి చెుందిన
బాయిలరు అయినను ప్కుు ఫైరు టయుబయలు ఉుండవు. ఇది షల్ అుండ్ టయుబయ రకాన్నకి చెుందిన బాయి
లరు.
ఆకృత్తలో ఇది లాుంకషైర్ బాయిలరును పణ లి వుుండును. కాన్న లాుంకషైర్ బాయిలరులో రెుండు ఫ్రేిసు గొ
టయుబయ వుుండును.ఫ్ల
ల (Flue) అనగా పొ గ్ అన్న అరథుం. ఇుంధనాన్నిముండ్డుంచగా వేడ్డవాయ్యవులు పొ గ్లా
వుుండును. గేట్
ర మీద ఇుంధనాన్ని చేరిు ముండ్డుంచేదరు. ఇుంధనాన్ని, షల్ లోన్న ఫ్ల
ల టయుబయలోనే ముండ్డుం
చడుం వలన ఈ బాయిలరును అుంత్రి త్ ఫ్రేిసు బాయిలరు అుంటారు.బాయిలరు షల్ లో నీరు సహజ
అర్గవృత్ి భాగాన్ని దాటి వుుండ్ే లా కటీ బడ్డ వుుండుంగా, మధు గ్ది సిలిుండరికల్ షల్ అడుగ్య భాగాన వుుం
డును.ఫ్ల
ల టయుబయ లోణన్న వేడ్డ వా య్యవులు ఈ మూడు గ్దులోల నుుండ్డ పయ్న్నుంచును.
వాయ్య వులు ఫైరు టయుబయ గమడలను తాకుత్ూ వళ్ళి నపుడు వేడ్డ వాయ్యవుల ఉష్ణా గ్రత్ బాయిలరు
దావరా పయ్న్నుంచి సుిపాకారా గొటీ ుం మయుందు భాగ్ుం వైపుకు వచుును.ఇలా వేడ్డ వాయ్యవులు షల్ పకు
భాగ్ుంలో నీరు వుుండు భాగ్ుం వలుపలి త్లాన్ని తాకుత్ూ రావడుం వలన షల్ ఇరుపకుల లోపల వుని
నీరు వేడ్ెకుును.మయుందు భాగాన్నకి వచిున వాయ్యవులు అడుగ్యన వుని గ్దిలోకి వళ్ళిను. వేడ్డ వా
య్యవులు ఇటుక న్నరాాణుంలో షల్ అడుగ్య భాగ్ుం వుని మారి ుం గ్యుండ్ా వనుక భాగ్ుం వైపు పయ్న్నసూ
ి ,
వుని నీరును వేడ్డ చేయ్యను. చివ రికి వేడ్డ వాయ్యవులు షల్ చివర/వనుక భాగాన వునాి పొ గ్ గ్ది
బాయిలరు ఉపకరణాలు
ఇుంధనుం
బూడ్డ దను పారలతో లాగి టారలిలో వేసి బూడ్డద న్నలవ స్ాథవరాన్నకి త్రలిస్ాిడు. సహా య్కుడు ఇుంధనాన్ని
బాబకాక్ అుండ్ విల్కాక్ి బాయిలరు వాటరు టయుబయ బాయిలరు. బాయిలరు యొకు సటీమయ వాటరు డర
మయా, మరియ్య వాటరు టయుబయల బుండ్డల్ భూసమాుంత్రుంగా ఉనిపపటిక్, టయుబయ బుండ్డల్ కొదిదగా ఏట
వాలుగా వుుం డును. రిఫ్ారకీరి ఇటుకలతో కటిీన ఫ్రేిసు లోపల టయుబయల బుండ్డల్ దాన్న ప్ైన సటీమయ వాట
రు డరమయా వుుండును. వాటరు టయుబయ బాయిలరు అయినను బుండ్డల్ లోన్న వాటరు టయుబయలు వుంపులు
లేకుుండ్ా సరళ్ుంగా వుుండును. బాబకాక్ అుండ్ విల్కాక్ి బాయిలరులో ఎకుువ ప్ట డనుంతో సటీమయను ఉ
త్పత్తి చెయ్ు వచుును. బాబకాక్ అుండ్ విల్కాక్ి బాయిలరు బొ గ్యిను ఇుంధనుంగా వాడు బా యిలరు అ
యినపపటికి బరిరులను అమరిు ఆయిల్/దరవ ఇుంధనాన్ని కూడ్ా వాడవచుును. ఎకుువ పరిమాణుం
లో, ఎకుువ ప్టడనుంతో సటీమయ ఉత్పత్తి చేయ్య స్ామరియుం ఉనిుందున ఈ బాయిలరును విదుుత్ి ఉత్పత్తి
కేుందారలలో టరెైైనుల త్తపుపటకు ఉపయోగిస్ి ారు.
1.సటీమయ, వాటరు డరమయా. దీనేి బాయిలరు షల్ అన్నకూడ్ా అుంటారు,2.వాటరు టయుబయలు, 3. అప్టేక్
హడరు మరియ్య డ్ౌన్ కమరు, 4. గేట్
ర ,5. ఫ్రేిసు, 6. బాఫల్ పలకలు, 7.సూపరు హీటరు,8. బయరద
ప్ేటిక (Mud box)9. మాున్ హో ల్ (పరవేశ్బిలుం),10. డ్ాుంపరు అనేవి పరధాన బాగాలు.
స్టటము,వాటరు డర ముా
దీనేి బాయిలరు షల్ అన్న కూడ్ా అుంటారు. ఇది పొ డవుగా క్షడత్తజసమాుంత్ర సుిపాకారుంగా వునిలోహ
న్నరాాణుం. రెుండు చివరలు ఉబయైగా (చాప రూపుంలో) ఉుండును. స్ాధారణుంగా సటీమయ, వాటరు డరమయా 8
మీటరల పొ డవు, 2 మీటరల వాుసుం కలిి ఉుండును. ఇుందులో సగ్ుం ఎత్ి వరకు నీరు వుుండగా మిగిలిన సగ్
భాగ్ుంలో సటీ మయ వుుండును. ఈ డరమయా ప్ైభాగాన సేఫ్ీ ి వాలువలు, పరధాన సటీమయ వాలువ/కవాటుం, ఎయిర్
వుంట్ వాలువ, సటీమయ ప్రసరు డయ్ల్ గేజి వుుండును. డరమయాపకు భాగ్ుంలో వాటరు గేజి, వాటరు ఫటడ్ వా
లువ వుుండును.
వాటరు టయయబులు
టయుబయ బుండ్డలు ఏటవాలుత్లుంలో ప్ైకి వుని హేడరును అప్టేక్ హేడరు అన్న, టయుబయల కిుంది ఏటవా
లు త్లుంలో వుని హేడరును డ్ౌన్ కమర్/డ్ౌన్టేక్ హేడరు (down-comer) అుంటారు. ఈ రెుండు హడ
రుల టయుబయ ప్ేల టులకు వాటరు టయుబయలు అడుిగా మరియ్య న్నలువుగా పలు వరుసలలో బిగిుంప బడ్డ
వుుండును. ఈ హడరులను మూత్/కవరు అనే కపుపవుంటి న్నరాాణుం బలమలైన బల లుీల దావరా హడరు
లకు బిగిుంపబడ్డ వుుండును. బాయిలరు న్నరవహణ సమయ్ుంలో ఈ కవరులను విప్ిప టయుబయల లోపలి
భాగాలను త్న్నఖి చేసి ప్ేరుకు పణ యిన సేులును తొలగిుంచెదరు. ఈ రెుండు హేడరులు రెుండు ప్ైపుల దావ
రా సటీమయ, వాటరు డరమయాకు కలుపబడ్డ వుుండును.
గనిట్/grate
ఇది ఫ్రేిసు మయుందు భాగ్ుంలో వుుండును. కాస్ీ ఐరన్ పలకలను వరుసగా ప్ేరిు గేరట్ ను త్య్ారు చేస్ి ా
రు. పలకల మధున సనిన్న ఖాళీలు వుుండును. ఈ గేట్
ర మీదనే బొ గ్యిను ప్ేరిు ముండ్డుంచేదరు. గేట్
ర మయుం
దు భాగాన ఒకటి లేదా రెుండు ఫైరు డ్ో రులుుండ్డ వాటి దావరా బొ గ్యిను గేట
ర ుకు అుందిుంచెదరు. బాబ కాక్
బాయిలరమల గేట్
ర ఫికుిడు గేట్
ర . గేట్
ర కుని రుంధారల దావరా బూడ్డద కిుందనుని బూడ్డద గ్యుంటలో జమ అ
గ్యను. అుంతే కాకుుండ్ా గేట్
ర పలకలకుని రుంధారల దావరా, ఫైరు డ్ో రు రుంధారల దావరా దహనాన్నకి అవ స
ర మలైన గాలి అుందును.
ఫ్రేిసు అనేది టయుబయల బుండ్డల్ హేడరులలో అప్ టేకరు హడరు వైపు ఉుండును. ఫ్రేిసు లోన్న బాగ్మే
గేట్
ర
బాఫెల్ు
సూపరు హీటరు
ఈ సూపరు హీటరులో సటీమయను మరల వేడ్డ చేసి సటీమయ ఉష్ణా గ్రత్ ప్రిగేలా చేస్ి ారు. ఇది బాయిలరులో సటీ
మయ డరమయా మరియ్య టయుబయ హడరుల మధున ఉుండును.
మడ్ బాకుు/బురద్పేటక
ి
ఇది డ్ౌన్ కమరు హడరు చివర ఉుండును. వాటరు సటీమయగా మారు కరముంలో కరిగిన పదారాథల న్నష్పత్తి ప్
రిగి చికున్న బయరద వుంటి పదారిుం ఏరపడును. వాటరులోన్న మటిీ వుంటి బయరద వుంటి పదారాథలు ఇకుడ జ
మ అగ్యను. ఇలాుంటి చికున్న నీటిన్న బలల డ్ౌన్ కాక్ తెరచి నీటిన్న బయ్టికి పుంప్దరు.
మయయన్ హో ల్(పరవేశబ్రలం)
డ్ాంపరు
వాటరు టయుబయ బుండ్డల్ మరియ్య బాయిలరు వాటరు, సటీమయ డరమయాలో సగ్ుం వరకు నీరు న్నుంప్ిన త్రు
వాత్, బాయిలరు ఫ్రేిసు మయుందు భాగాన, వాటరు టయుబయల ఎడమ పకున (అప్ టేక్ హేడరు /రెైజరు
హేడరు కిుంద వుని గేట్
ర ప్ై బొ గ్యిను త్గ్య పరమాణుంలో ప్ేరిు అుంటిుంచేదరు. బొ గ్యి ఆక్ికరణుం/ దహనుం
వలన ఏరపడ్డన వేడ్డవాయ్యవులు/ఫ్ల
ల గాుసులు ప్ైకి లేచి, మొదటగా అప్టేకు హేడరు వైపు వాటరు ప్ై
పులను తాకును. వాటరు టయుబయల మధు అమరిున బాఫల్ి(ఫైరు ఇటుకల న్నరాాణుం) వలన ఉత్పని
వేడ్డ వాయ్యవులు టయుబయల మధు గ్యుండ్ా మూడు స్ారుల ప్ైకి కిుందికి టయుబయల వలుపలి ఉపరిత్లాన్ని
తాకుత్ూ పయ్న్నుంచి, బాయిలరు వనుక నుని డ్ాుంపరు ప్ేల టుదావరా చిమీికి వళ్ళిను. ఈ విధుంగా వేడ్డ
వాయ్యవులు పలుమారుల టయుబయల ఉపరిత్లాన్ని తాకుత్ూ పయ్న్నుంచడుం వలన వేడ్డ వాయ్యవుల అధి
క ఉష్ణా గ్రత్ (వేడ్)డ ఉష్ా సుంవహనుం వలన టయుబయలోలన్న నీటికి మారిపడ్డ చెుంది నీరు ఆవిరిగా మా రును. డ్ౌ
న్ కమరు దావరా త్కుువ ఉష్ణా గ్రత్ వుని నీరు టయుబయలోలకి పరవహిుంచగా, వేడ్డవాయ్యవుల (పొ గ్) వల
న వేడ్ెకిున నీరు+సటీమయ అప్టేకు హేడ రు ప్ైపు/గొటీ ుం దావరా వాటరు, సటీమయ డరమయాలోకి పరవహిుంచు
ను. చిమీికి చేరిన త్కుువ ఉష్ణా గ్రత్వుని (200-250°C) ఫ్ల
ల గాుసులు వాతావరణుంలో కలుయ్యను.
చిమీి ఎత్ి కన్నష్ి ుం 35-40 మీటరల ఎత్ి వుుండును. వాటరు డరమయాలో ప్ైభాగ్ుంలో జమ అయిున సటీ
మయ, అకుడుని య్ాుంటి ప్ిరమిుంగ్య బాకుి చేరును. ఈ బాకుి వలన నీరు లేదా పొ ుంగ్య/ నురుగ్య వుంటిది
సటీమయ నుుండ్డ వేరగ్యను. ఈ య్ాుంటి ప్ిరమిుంగ్య బాకుి నుుండ్డ ఒక టయుబయ త్తరిగి బాయిలరు డరమయా కిుంద,
టయుబయ బుండ్డల్ ప్ైభాగాన ఉని సూపరు హీటరుకు కలుపబడ్డ వుుండును. సూపరు హీటరులో వేడ్ెకిున
సటీమయ బాయిలరు డరమయా ప్ైబాగాన ఉని పరధాన సటీమయవాలువకు వళ్ళిను. అవస రమలైనపుడు ఈ పరధా
న సటీమయ వాలువను తెరచి అవసరమయని చమటుకు సటీమయను పుంప్దరు.
బాయిలరు స్ామరధ యం
బాబకాక్ ఆుండ్ విల్కాకుి బాయిలరులో 8,200 నుుండ్డ 260,000 lb/h (1 నుుండ్డ 33 kg/s) సటీమయను
ఉత్పత్తి చెయ్ువచుును. అలాగే బాయిలరు సటీమయ ప్టడనుం 250 -1250 psi (1.7 - 7.2 MPa) వరకు
పొ ుందవచుును,
*5.బాయిలరు యొకు ఉకుు న్నరాాణ భాగాలన్న రిపారకీరి న్నరాాణుంతో సుంబుంధుం లేకుుండ్ా రూపకలపన
చెయ్ుబడ్డ ఉనిుందున, తేలికగా బాయిలరు భాగాల విసి రణ చెయ్ువచుు
*2.మిగ్తా వాటరు టయుబయ బాయిలరులతో పణ లిున టయుబయల హిటిుంగ్య సరేేస్ ఏరియ్ా/ వేడ్ెకుు
ఉపరిత్ల వైశాలుుం ఎకుువ.
*3.ఫైరు టయుబయ బాయిలరుల కని త్కుువ నీరు టయుబయలలో ఉుండటుం వలనా చాలా త్వరగా సటీమయను
ఉత్పత్తి అగ్యను. కావున బాయిలరులో అవసరాన్నకి త్గిన విధుంగా సటీమయను త్వరగా పొ ుందవచుును.
*6.టయుబయలు ఎకుువ తాపక ఉపరిత్ల వైశాలుుం కలిి ఉనిుందున ఒకటి రెుండు టయుబయలు పాడ్ెైనను
బాయిలరు సటీమయ ఉతాపదకత్లో ప్దద తేడ్ా వుుండదు.మయఖుుంగా విదుుత్ ఉతాపదకత్ కేుందారలలో ఈ
బాయిలరు చాలా చకుగా పన్న చేయ్యను
*3.ఏదెైనా కారణాలచే కొదిద సమయ్ుం పాటు నీరు అుందక పణ యిన బాయిలరు త్వరగా వేడ్ెకిు టయుబయలు
పాడ్ెై పణ వును.అుందువలన బాయిలరు పన్నచేయ్యనపుడు నీటిమటీ ుం త్గ్ి కుుండ్ా జ గ్రత్ిగా
చూసూ
ి వుుండ్ాలి.
లామోుంట్ బాయిలరు
లామోుంట్ బాయిలరులో నీటి పరసరణ అనేది పుంపు దావరా చెయ్ుడుం వలన ఈ రకపు బాయిలరును
ఫ్ణ రుిడ్ సరుులేసన్ బాయిలరు అుంటారు . బాయిలరులో నీటి పుంప్ిణి లేదా నీటి పరసరణ రెుండు రకాలు
ఒకటి సహజ పరసరణ /వాుప్ిి (naturala circulation), రెుండవది బలాత్ుృత్ పరసరణమయ (forced
circulation).
ఫైరు టయుబయ బాయిలరులో డరమయా/షల్ లోన్న టయుబయల చుటుీ నీరు వుుండును, అలాగే డరమయాలో
సగాన్నకి ప్ైగా నీరు మిగిలిన ప్ై భాగ్ుంలో సటీమయ వుుండును.బాయిలరులో నీటిన్న పరసరణ చెయ్యుటకు
ఎటువుంటి పుంపు వుుండదు.బాయిలరులోకి నీటిన్న డరమయా నీటిమటీ ుం ప్ైభాగాన ఇస్ాిరు. బాయిలరులోన్న
నీరు భిని స్ాుందరత్లు కలిి ఉుండును. టయుబయల చుటయ
ీ వుని నీరు వేడ్డన్న గ్రహిుంచడుం వలన వాుకోచుం
చెుందును. ఉష్ణా గ్రత్ ప్రిగి నపుడు దరవు పదారాథలు వాుకోచిుంచడుం సహజ ధరాుం. పదారాథలు
వాుకోచిుంచినపుడు వాటి స్ాుందరత్ త్గ్యిను. కనుక టయుబయల చుటుీ వుని నీరు వేడ్ెకిు డరమయాలో ఉని
నీటికని స్ాుందరత్ త్కుువ కావున ఈ నీరు ప్ైకి వళిల , డరమయాప్ైభాగ్ుంలోలో వుని నీరు అడుగ్యకు
దిగ్యను.ఈ పరకారుం ప్ైకి కిుందికి కదులుత్ూ బాయిలరు నీటి సరుులేసన్ జరుగ్యను. వాటరు టయుబయ
బాయిలరులో కూడ్ా, టయుబయలోలన్న నీరు వేడ్డకిు డరమయాలోకి, డరమయా లోన్న నీరు టయుబయలోలకి స్ాుందరత్
తేడ్ా వలన సరుులేసను జరుపును.
లామోుంట్ బాయిలరు
లామోుంట్ బాయిలరు మొటీ మొదటి ఫ్ణ రుిడ్ సరుులేసన్ పుంపు కలిగిన బాయిలరు. 1925 లో దీన్నన్న
వాడ కుంలోకి తెచాురు. ఒక వాటరు సరుులేసను పుంపును బాయిలరులోన్న నీటిన్న సరుులేసను చెయ్యు
టకు వా డ్ారు. మొదట ఈ పుంపును సటీమయ టరెైైను దావరా త్తప్ేపవారు. సటీమయ టరెైైనును త్తపుపటకు
బా లరులో ఉత్ి పత్తి అయిన సటీమయను ఉపయోగిుంచేవారు. లామోుంట్ బాయిలరును విదుుత్ ఉత్పత్తి కేుం
దారలలో ఉపయో గిస్ి ారు. పుంపు దావరా నీటిన్న టయుబయలలో సరుులేసను చెయ్ుడుం వలనచాలా వేగ్ుంగా
వేడ్డవాయ్యవుల నుుం డ్డ ఉష్ణా గ్రత్ టయుబయలోన్న నీటికి సమరరత్తలో వాుపకుం చెుందును.అుందువలన బాయి
ల రు సటీమయ త్వరగా ఉత్పత్తి అగ్యను.ఇుంధనుం అదా అగ్యను.ఫ్రేిసు న్నరాాణుం న్నలువుగా (వరిీకల్) వుుం
డను.అుంత్రి త్ ఫ్రేిసు/ పొ యిు / కొలిమి ఉని బాయిలరు.
బాయిలరు నిరాాణం
ఎకనెమెైజరు
వాటరు టయుబయలు లేదా ఎవపరేటరు టయుబయలలోనే నీరు సటీమయగా మారును. ఈ టయుబయలు కొన్ని ఫ్
రేిసు యొకు గమడల లలో అమరుబడ్డ ఉుండును.అుంతేకాదు ఫ్రేిసు ప్ైబాగాన కిుంది భాగాన ఫ్ల
ల గాు
సులు పయ్ న్నుంచు మారి ుంలో అమరుబడ్డ వుుండును.ఫ్రేిసు గమడలోల అమరిున టయుబయలోలన్న నీరు ఉష్ా
వికిరణమయ వలన ఉష్ణా గ్రత్ పొ ుందగా, ఫ్రేిసు లోపలి టయుబయలోలన్న నీరు ఉష్ా తా సుంవహనుం వలన వేడ్ెకుు
ను.అుందువలన ఫ్ల
ల గాుసస్ ఉష్ణా గ్రత్ త్వరిత్ుంగా టయుబయల అన్నిభాగాల ఉపరిత్లాన్ని తాకడుం వలన ఉ
ష్ా సుంవహనుం వలన నీరు త్వరగా నీటి ఆవిరిగా /సటీమయగా మారును. వాటరు టయుబయలు ఫ్రేిసు గమడల
కు అమరుబడ్డ వుుండు టచే ఫ్రేిసు గమడల ఉష్ణా గ్రత్ త్కుువగా ఉుండును
గనిట్
ఫరనేసు/క్ొలిమి
ఫ్రేిసు అధిక ఉష్ణా గ్రత్ను త్టుీకోగ్ల రిపారకీరి/ తాపరమధకమలైన ఇటుకలతో న్నరిాత్మలై వుుండును. ఫ్రేి
సు లోపలి ఇటుకల ఉష్ణా గ్రత్ బయ్టికి వాుప్ిుంచి ఉష్ా నష్ీ ుం జరుగ్కుుండ్ా ఫ్రేిసు ఇటులక బయ్టి వైపు
ఇనుి లేసన్ ఇటుకల న్నరాాణుం వుుండును.ఈ ఫ్రేిసులో ఇుంధనుం పలరిిగా దహనుంచెుంది వలువడ్డన వే
డ్డ వాయ్య వుల ఉష్ణా గ్రత్ వాటరు టయుబయలలోన్న నీటికి ఉష్ా సుంవహనుం వలన వాుప్ిుంచి నీరు వేడ్ెకిు నీ
టి ఆవిరి ఏరపడు ను.
సూపరు హీటరు
ఈ వాటరు సటీమయ సపరేటరు డరమయా రిఫ్ారకీరర ఇటుకల న్నరాాణుం బయ్ట ఉుండును. కఠినత్వ సుంయోగ్ ప
దారాథలు తొలగిుంపబడ్డన బాయిలరు ఫటడ్ వాటరు, ఫటడ్ పుంపు దావరా ఎకనమలైజరుకు వళిి, అకుడ చి
మిికి వళ్ళి ఫ్ల
ల వాయ్యవుల దావరా కొుంత్వరకు వేడ్ెకిు వాటరు-సటీమయ సపరేటరు డరమయాకు వచుు
ను. వాటరు-సటీ మయ సపరేటరు డరమయాలో సగ్ుం వరకు వేడ్డ నీరు మిగిలిన భాగ్ుం ఉత్పత్తి అయిన సటీమయ
ఉుండును.వాటరు సటీమయ సపరేటరు డరమయాలోన్న వేడ్డనీరు సరుులేసన్ పుంపు దావరా ఫ్రేిసులోన్న వాటరు
టయుబయలకు పుంప బడ్డ, ఫ్రేిసులోన్న 1000-1200°C ఉష్ణా గ్రత్లో వుని దహన వాయ్యవుల వలన వేడ్ె
కిు సటీమయ ఉత్పత్తి అగ్య ను. ఇలా ఉత్పత్తి అయిన సటీమయ డరమయాకు చేరును.డరమయాలోన్న సటీమయ సూపరు
హీటరుకు వళిల మరిుంత్గా వేడ్డ చెయ్ుబడును.
ఎయిర్ హీటరు
పనిచెయుయ విధానం
లామోుంట్ బాయిలరు ఫ్ణ రుిడ్ వాటరు సరుులేసన్ వువసథ కలిగిన, అుంత్రి త్ ఫైరు బాకుి /గేట్
ర కలిగిన,
ఎకుువ ప్టడనుంతో సటీమయ ఉత్పత్తి చేయ్య వాటరు టయుబయ బాయిలరు. బాయిలరు టయుబయ లలో వాటరు
పరస రణ ఒక సుంటిఫ్
ర ుగ్ల్ పుంపు వలన జరుగ్యను.మొదట ఫటడ్ పుంపు దావరా బాయిలరు వాటరు ఎకన
మలై జరు అనే లోహ న్నరాాణుం యొకు టయుబయలలో పరవహిుంచును.బయ్టికి వళ్ళి ఫ్ల
ల వాయ్యవుల దావ
రా ఫటడ్ వాటరు ఎకనమలైజరులో వేడ్ెకుును. ఎకనమలైజ రులో వేడ్ెకిు వాటరు, సటీమయ సపరేటరు చేరును.
వాటరు, సటీమయ సపరేటరులోన్న నీటిన్న సటీమయ టరెైైనుతో పన్న చేయ్య సుంటిఫ్
ర ుగ్ల్ పుంపు దావరా బాయిల
రు ఎవపరేటరు/ వాట రు టయుబయలకు పుంప్దరు. ఈ టయుబయలకు సుంటిఫ్
ర ుగ్ల్ పుంపు/కేుందారపగ్మన
జలయ్ుంత్రుం దావరా నీరు కనీ సుం 10-15 స్ారుల పరసరణ చేస్ి ారు.ఈ టయుబయలోల ఏరపడ్డన సుంత్ృప్ిి సటీమయ,
నీటి మిశ్రముం వాటరు సటీమయ సపరేటరు డరమయాకు వళ్ళిను.
లామోుంట్ బాయిలరులో 170 బారు (166Kg/cm2) ప్టడనుం,550 ఉష్ణా గ్రత్ వుని సటీమయను, గ్ుంటకు
50టనుిల వరకు ఉత్పత్తి చెయ్ువచుును
*2.వాటరు డరమయాలు-రెుండు
*4.వాటరు టయుబయలు
*4.ఫ్రేిసు
*5.గేట్
ర లేదా ఆయిల్ బరిరు
*6.బాయిలరు బాహుతొడుగ్య/పరివేషీ త్
ి ుం
వాటరు డర ముాలు
ఈ డ్ౌన్ కమరు టయుబయల దావరా సటీమయ-వాటరు డరమయాలోన్న వేడ్ీ నీరు వాటరుటయుబయలోలకి పరవహిుంచు
ను. వేడ్డ వాయ్యవుల వలన టయుబయలోలన్న నీరు ఆవిరిగా మారి సటీమయ డరమయాకు వళిి టయుబయలోల నీటి మ
టీ ుం త్గ్ి గానే వాటరు డరమయాలోలన్న నీరు వాటరు టయుబయలోలకి వలులను. బాయిలరు పన్నచేసి ునిపుపడు నీ
టి పరసరణ సహజ పరసరణ విధానుంలో పరసరణ అగ్యను.
ఫరనేసు
గనిట్(grate)
బాయిలరు ఫ్రేిసు లోపలి వరుస కొలిమి ఇటుకలతో ప్ేరుబడ్డ, వాటి త్రువాత్ బయ్టి వైపు ఉష్ా వాుప్ిి
న్నరమ ధకుం ఇటుకలు (insulation bricks) వుుండును. ఈ ఇనుిలేసన్ ఇటుకలు కొలిమి ఇటుకలనుుండ్డ
వేడ్డన్న రేడ్డ యియసన్ దావరా నష్ీ పణ కుుండ్ా న్నరమధిుంచును. ఈ ఇనుిలేసన్ ఇటుకల చుటుీ ఉష్ాాన్నివాుప్ిి న్న
న్నరమధిుంచే మిన రల్ ఊల్/గాలస్ వలల్ ను కప్ిపదాన్నప్ై పలుచన్న లోహపలకలు కప్ిప వుుండును. అుందు
వలన ఉష్ా వికిరణుం దావరా జరుగ్య ఉష్ా నష్ీ న్నవారణ జరుగ్యను.
*2.సేఫ్ీ ి వాలువ
*5.ప్రసరు గేజి
*ఫటడ్ పుంపు/జలయ్ుంత్రుం
నిరాాణం
ఎడుంగా వునిరెుండు వాటరు డరమయాల ప్ైన సటీమయ-వాటరు డరమయా వుుండును.ఈ మూడు డరమయాల అమ
రిక త్తరభయజ కరుంగా వుుండును. త్తరభయజుంలోన్న మూడు కోణమూలలలో మూడు డరమయాలు వుుండును. ప్ైన
శీరా భా గాన సటీమయ-వాటరు డరమయా వుుండ్డ, భూ సమాుంత్ర భయజుం అుంచుల మీద వాటరు డరమయాలు వుుం
డ్డ, వాటరు డరమయాల నుుండ్డ వాటరు టయుబయలు సటీమయ-వాటరు డరమయాకు కలుపబడ్డ వుుండును. వాటరు
డరమయాల నుుండ్డ టయుబయలు పలు వరుసలలో సటీమయ డరమయాకు ఇరు పారాశలోల కలుపబడ్డ వుుండును.ఈ
డరమయాల మరియ్య టయుబయల అమరిక చూచుటకు త్తరభయజ కారుంగా వుుండును.ఈ త్తరభయజ కార న్నరాాణుం
మధు భాగ్ుంలో ఫ్రేిసు /కొలిమి వుుండును.ఈ మొత్ి ుం న్నరాాణుం రక్షణ ఉష్ా న్నరమధక తొడుగ్యతో/ (casin
g) కపపబడ్డ వుుండును. ఇుం ధనుంగా బొ గ్యి లేదా ఆయిల్ ను ఉపయోగిస్ి ారు.బొ గ్యి అయిన ఫ్రేిసు లో
ప ల గేట్
ర న్నరాాణుం, య్ాష్ పాన్ వుుండును. ఆయిల్ ఫైర్ అయిన బరిరులు వుుండును.ఫైరు డ్ో రులు బా
యిలరు సైజును బటిీ ఒకటి కని ఎకుువ వుుండును. కొన్ని బాయిలరులలో రెుండు పకుల నుుండ్డ ఇుంధ
నాన్ని ముండ్డుంచే విధుంగా న్నరాాణుం వుుండును.
19 వశ్తాబిద చివరి కాలుంలో నావికా దళాన్నకి చెుందిన ఓడలోల ఎకుువ విదుుత్ి ఉతాపదన అవసరుం ప్రగ్
డుంతో కాుంపాక్ీ బాయిలరుల అవసరుం ప్రిగిుంది. ఆ కారణుంచే త్తర డరమయాబాయిలరుల న్నరాాణుం వాడకుం ప్
రిగిుంది. 19 వ శాతాబిద చివరి కాలుం నాటికే ఫైరు టయుబయ బాయిలరు] స్ాథనుంలో బాబకాక్ అుండ్ విల్కా
కుి బాయిలరు మరియ్య బెలెల విల్ బాయిలరు వాడకుం ప్రిగిుంది. వాటితో పణ లిున విదుుత్ ఉత్పత్తి కి త్తర
డరమయా బాయిలరు డ్డజెైన్ తేలిక అయిునది మరియ్య యిమిడ్డక న్నరాాణుం ఉుంది.
. టయయబులు
వాటరు టయుబయలు స్ాధారణుంగా వాటరు డరమయాల నుుండ్డ సటీమయ-వాటరు డరమయాకు పారశ భాగ్ుంలో ఆత్
క బడ్డ వుుండును. చాలా త్తర డరమయా బాయిలరులలో టయుబయల చివరలు న్నటారుగా ఎటువుంటి వుంపు లే
కుుం డ్ా వాటరు మరియ్య సటీమయ డరమయాకు కలపబడ్డ వుుండును.ఇటువుంటి టయుబయల లోపల ప్ేరుకు పణ
యిన సేులు /పొ లుసును బరసుి దావరా శుభరపరచడుం సులభుం కొన్ని రకాల బాయిలరులో టయుబయల
చివర కొదిదగా వుం పు కలిి ఆత్ కబడ్డ వుుండును. ఇటు వుంటి టయుబయలను మామూలు బరసుి/ కుుంచె
లతో క్లను చెయ్ుడుం క ష్ీ ుం. వాటికి పరతేుకమలైన బరసుిలను వాడ్ాలి. లేదా కెమికల్ సరుులేసన్ దావరా
టయుబయలలో ప్ేరుకు పణ యి న సేులును తొలగిుంచాలి.
బాయిలరు త్య్ారు దారులు పలు బారుండు ప్ేరలతో బాయిలరులను త్య్ారు చేసి ునాిరు.అవి
*2.నారాుండ్ బాయిలరు
*3.య్ారమర బాయిలరు
*5.రరడ్ బాయిలరు
మ రథయుం కలిి ఉుంది. ఎకుువ ప్టడనుంతో ఎకుువ ఘనపరిమాణుంతో సటీమయను ఉత్పత్తి చెయ్ు గ్లి డుం వలన
సీ రల ుంి గ్య బాయిల రు సుంటరల్ పవరు పాలుంటల లో ఎకుువగా ఉపయోగిస్ి ారు.
అలాన్ సీ రల ుంి గ్య (1844-1927) అను ఇుంజనీరు త్న మొదటి బాయిలరును [[1883]]లో త్య్ారు
చేస్ా డు. 1888 లో నూుయ్ార్ులో సీ రల ుంి గ్య బాయిలరు కుంప్నీ స్ాథప్ిుంచాడు.1892 లో నాలుగ్య డరమయాల
బాయిల రుకు, 1893 లో వుంపు టయుబయల బాయిలరుకు య్ాజమాను హకుులను పొ ుందాడు. బాబకాక్
అుండ్ విల్ కాకుి అనే సుంసథ 1867 లో మొదటగా సురక్షడత్మలైన బాయిలరును త్య్ారు చేసి
య్ాజమాను హకుులను (patent) పొ ుందియ్యనాిరు. బాబకాక్ అుండ్ విల్కాకుి సుంసథ 1906 లో
సీ రల ుంి గ్య బాయిలరు కుంప్నీ కొను గమలు చేస్ారు.
1888 లో మారెుటోల ఇుంటరేిష్నల్ బాయిలరు నేష్నల్ కుంప్న్న పరవేశ్ ప్టిీన సీ రల ుంి గ్య బాయిలరు ప్ైన రెుం
డు సటీమయ డరమయాలను కిుంద ఒక లోవరు లేదా మడ్ డరమయాను కలిగి వుుండ్ెను. ఈ మూడు డరమయాలు చి
వరలు వుంపు కలిగిన వాటరు టయుబయల వలన కలపబడ్డ వుుండ్ెను. వీటిన్న సీ రల ుంి గ్య త్తర డరమయా బాయిల
రు అనేవారు. మొదటోల ఈ త్తర డరమయా బాయిలరున్నరాాణుం మరియ్య నాణుత్ నాసిరకుంగా వుుండ్ేది. కాన్న
1890 లో న్నరాాణ సుంసథ బాయిలరు డ్డజెైనుప్ై శ్రది కనపరచి బాయిలరు డ్డజెైనులో మారుపలు చేస్ారు.
ప్ైనుని రెుండు డరమయా లకు అదనుంగా మరమ సటీమయ డరమయా చేరాురు. ఈ మూడ్ో డరమయా నుుండ్డ మరిన్ని
టయుబయలను కిుందనుని మడ్ డరమయాకు కలిపారు. ఇుంకా కొన్ని చిని మారుపలు చేసి బాయిలరు డ్డజెై
నును అభివృదిి పరచి నాలుగ్య డరమయాల సీ రల ుంి గ్య బాయిలరును మారెుటోల పరవేశ్ ప్టాీరు. త్రువాత్ మూ
డు సటీమయ డరమయాలు, రెుండు మడ్ డరమయాలుని కొత్ి రకుం బాయిలరును త్య్ారు చేసి వాడకుంలోకి తె
చాురు. సటీమయ డరమయాలలో సగ్ుం వరకు నీరు, ప్ై భాగ్ుంలో నీటి ఆవిరి/సటీమయ వుుండును. అలాగే మడ్ డర
మయాలో వేడ్డ నీరు వుుండును
బాయిలరులోని ముఖయభాగాలు
*1.సటీమయ డరమయాలు
*3.వాటరు టయుబయలు
*4.ఫ్రేిసు
*5.గేట్
ర
*6.ఫైరు డ్ో రు
*10.డ్ాుంపరు
*12.మాున్ హో లుి
బాయిలరు నిరాాణం
ఫ్రేిసుకు మయుందు వైపు వుని మొదటి మరియ్య రెుండవ డరమయాల నీటిమటాీన్నకి ప్ైనుని బాగాలు
వుంపుగా వుని ఇకవ లెైజిుంగ్య టయుబయలతో అనుసుంధానమలై (connected) వుుండును.అలాగే ఈ రెుండు
డరమయాల నీటి మటాీన్న కనికిుందవునిభాగాలు వుంపువుని సరుులేటిుంగ్య టయుబయల వలల కలుపబడ్డ
వుుం డు ను. మధు మరియ్య కడపటి డరమయాలు వుంపులుని వునిఇకవ లెైజిుంగ్య టయుబయలతో అనుసుం
ధా నమలై వుుండును. మూడు సటీమయ డరమయాలోల త్య్ారెైన సటీమయ, మధు నుని డరమయా మిగ్తా రెుండు డర
మయాల కనాి కొుంచెుం ఎత్ి లో ఉుండటుం వలన మధు డరమయాలో త్గినుంత్ ఖాళి సథ లుం వుుండటుం వలన
అుందులో జమ అగ్య ను. ఈ డరమయా ప్ైభాగాన /ఉపరిత్లుంలో బిగిుంచిన పరధాన సటీమయ వాలువ దావరా
విన్నయోగ్ స్ాథనాన్నకి పుంప్ిణి అగ్యను. సేఫ్ీ ి వాలువలు మధునుని డరమయా ప్ైభాగాన అమరుబడ్డ వుుండు
ఇుంధన దహనుం వలన ఏరపడ్డన వేడ్డవాయ్యవులు పలు దఫ్ాలుగా వాటరు టయుబయల మధు గ్యుండ్ా ప
య్న్నుం చు నటుల చేయ్యటకు మూడు బాఫల్ి ఉుండును.టయుబయల గ్యుండ్ా పలు దఫ్ాలుగా వుంకర టిుంక
రగా పయ్ న్నుంచిన వేడ్డవాయ్యవులు/ఫ్ల
ల గాుసస్ ఫ్రేిసు వనుకనుని మారి ుం దావరా పొ గ్గొటాీన్నకి వ
ళ్ళిను.ఈ వను క మారాిన్నకి ఒక డ్ాుంపరు ప్ేల ట్ అమరుబడ్డ వుుండును.ఈ డ్ాుంపరు ప్ేల ట్ను ప్ైకి లేప్ిన
పొ గ్ మారి ుం వైశాలుుం ప్రుగ్యను. కిుందికి దిుంచిన మారి ుం మూసుకు పణ యి వేడ్డవాయ్యవులు బయ్టికి వ
ళ్ళి మారి వైశాలుుం త్గ్యి ను. ఈ విధుంగా డ్ాుంపరు ప్ేల ట్ ఫ్రేిసు నుుండ్డ బయ్టికి పయ్న్నుంచు వేడ్డ గాలు
ల పరిమాణాన్ని, వేగాన్ని కావాలిిన విధుంగా న్నయ్ుంత్రణలో ఉుంచును. అుంతే కాకుుండ్ా ఫ్రేిసు లోపలి
భాగ్ుంలో ఫైరుడ్ో రు వైపు ఫ్రేిసు లో సూపర్ హీటరు వుుండును. ఈ సూపరు హీటరు హైయిర్ ప్ిన్ టయు
బయలను కలిి వుుండును. సటీమయ డరమయా నుుండ్డ, సటీమయ జమ అగ్య డరమయాభాగ్ుం నుుండ్డ సూపర్ హీటరుకు
టయుబయలు కలుపబడ్డ వుుండును. సూపర్ హీటరులో సటీమయ ఉష్ణా గ్రత్మరిుంత్ ప్రిగి పొ డ్డగా అగ్యను. ప్ై ను
ని మూడు సటీమయ డరమయాలోల మధు డరమయా లో ప్ైభాగాన మొత్ి ుం సటీమయ జమ అగ్యను.మధు డరమయా
ప్ైన పరధాన సటీమయ న్నయ్ుంత్రణ వాలువ, సేఫ్ీ ి వాలువ త్ది త్రాలు బిుంచబడ్డ వుుండును.
బలల ఆఫ్ కనక్షను మడ్ డరమయా యొకు అడుగ్య భాగాన వుుండును. ఈ బలల ఆఫ్ కనక్షను ప్ైపు వనుక
నుని ఫ్రేిసు గ్యుండ్ా బయ్టికి వుుండును. దీన్నకి ఒక రాక్ అుండ్ ప్ిన్నయ్న్ వాలువ వుుండును. మడ్
డరమయాలో వాటరులో TDS (టోటల్ డ్డస్ాలువడ్ స్ాలిడ్ి;నీటిలో కరిగి వుని మొత్ి ుం ఘన పదారాథలు )
వుుండ వలసిన పరిమిత్త మిుంచిన ఈ బలల ఆఫ్ వాలువ దావరా కొుంత్ బాయిలరు నీటిన్న బయ్టకు వదు
లుతారు.
సీ రల ుంి గ్య బాయిలరులో నీరు సహజ పరసరణ పది త్తలో సరుులేట్ అగ్యను. ఫటడ్ వాటరు ప్ైనుని మూడు
డరమయాలలో కడపట/త్ దిలో నుని సటీమయ డరమయాకు వళ్ళిను. అకుడ్డ నుుండ్డ లోవరు/మడ్ డరమయాకు
వళ్ళిను. అకుడ నుుండ్డ ఫ్రేిసు మయుందుని వరుసటయుబయల గ్యుండ్ా మొదటి డరమయాకు వళ్ళిను.ఇలా
మొదటి డరమయాకు వళ్ళినపుడు బాగా వడ్ెకిు సటీమయ ఏరపడును. ఇలా ఏరపడ్డన సటీమయ మొదటి డరమయా
చేరి నీటి నుుండ్డ వేరు పడ్డ, రెుండు డరమయాల ప్ైనుని సటీమయ ఇకవలెైజెసను/కారస్ టయుబయల దావరా మధు
నుని డరమయా ప్ైభాగ్ుంలోకి, వళిి మధు డరమయాలో సటీమయ జమ అగ్యను. అకుడ్డ నుుండ్డ పరధాన సటీమయ
టయుబయ దావరా సూపరు హీటరుకు వళ్ళిను.
మొదటి డరమయాలోన్న వేడ్డనీరు డరమయా అడుగ్యనుని టయుబయల దావరా మధు డరమయాకు చేర,ి ఆ డరమయా
అడు గ్యభాగ్ుం లోన్న టయుబయల దావరా లోవరు డరమయాకు వళిల , అకుడ్డ నుుండ్డ మళిి మయుందు వరుసలో వు
ని టయు బయల దావరా పయ్న్నుంచి సటీమయగా మారి మొదటి డరమయాకు వళ్ళిను. ఇలా నీరు డరమయాలలో పర
సరణ చెుందు ను. చివరి డరమయాలో ఏరపడ్డన సటీమయ కూడ్ా కారస్ టయుబయల దావరా మధులో వుని డర మయా
చేరును. చివర వుని డరమయాలో ఫటడ్ వాటరు సప్లల ఉుండును. అుంతేకాదు నీరు సటీమయగా మారిన కరముంలో
నీటిలోన్న TDS పరిమాణుం ప్రిగి అది చివరి డరమయాలో జమ అయిు అకుడ్డ నుుండ్డ మడ్ డరమయాకు చేరు
ను. అకుడ్డ నుుండ్డ బలల అఫ్ దావరా బాగా చికు బడ్డన నీటిన్న బయ్టకు వదిలెదరు.
*2.సేఫ్ీ ి వాలువ
*5.ప్రసరు గేజి
*ఫటడ్ పుంపు
డ్డ రకుం బాయిలరు ఒకవాటరు టయుబయ బాయిలరు. డ్డ రకపు బాయిలరు ఆకృత్త చూచుటకు ఆుంగ్ల అక్ష
రుం D న్న పణ లి ఉనిుందున ఈ రకపు బాయిలరును డ్డ రకపు బాయిలరు అుంటారు. ఈ బాయిలరులో నీటి
న్న ఆవి గా మారుు వాటరు టయుబయలతో పాటు వాటరు మలుంబరన
ర ు టయుబయలు బాయిలరు ఫ్రేిసు గమడల
లోపలి వైపు చుటయ
ీ ఆవరిుంచి వుుండును. అుందువలన ఇుంధన దహనుం వలల ఏరపడ్డన ఉష్ా ుం వేగ్ుంగా బా
యిలరు నీటికి చేరును .ఈ రకపు బాయిలరులో బాయిలరు ఉష్ా విన్నయోగ్ స్ామరియుం 93% వరకు వుుం
డును. మలుంబరన
ర ు వాట రు టయుబయల వరుసల మధు పరత్త రెుండు టయుబయలబయ్టి ఉపరిత్లాన్ని కలుపు
త్ూ మలటల్ సిీప్
ా వుుండును. ఈ మలటల్ సిీప్
ా వలన ఇుంధన వేడ్డ టయుబయల గ్యుండ్ా నీటికి ఉష్ా సుంవహనుం
వలన త్వరగా మారిపడ్డ అగ్యను.
డ్డ రకపు బాయిలరును పాుకేజ్ది బాయిలరు అుంటారు. బాయిలరు మొత్ి ుంగా ఒకయ్ూన్నట్గా న్నరాాణమలై
వుుం డ్డ, సులభుంగా బాయిలరు న్నరాాణ స్ాథవరుం నుుండ్డ విన్నయోగ్దారున్న స్ాథపక సథ లుం వరకు రవాణా చె
య్ువచుు ను.బాయిలరు మొత్ి ుం ఒకేస్ారి త్య్ారిదారున్న వదద నే సిదదుం అవవడుం వలన విన్నయోగ్ స్ాథ వ
రుంలో కేవలుం పునాది పనులు చేసేి సరిపణ త్ ుంది
స్టటము డర ముా
ఇది ఫ్రేిసు అడుగ్యన, సటీమయ డరమయాకు సరిగా కిుంద వుుండును. వాటరు డరమయా కూడ్ా సటీమయ డరమయా
లా పొ డవుగా క్షడత్తజసమాుంత్రుంగా సూ
ి పాకారుంగా వుుండును. వాటరుడరమయా మరియ్య సటీమయ డరమయాను
న్నలు వుగా కలుపుత్ూ చాలా టయుబయలు వుుండును.వాటిన్న న్నలువు బాయిలరు టయుబయలు అుంటారు. వా
టరు డర మయాకు బలల ఆఫ్ ప్ైపు వుుండ్డ, అది ఫ్రేిసు బయ్టి వరకు వుుండును.డరమయాలోన్న నీటిలో TDS
పరిమాణుం ప్రిగినపుడు బలల ఆఫ్ వాలువ తెరచి బాయిలరు నీటిన్న కొదిద న్నమిష్ాల పాటు బయ్టికి వదిలి ,
బాయిలరులోన్న TDS న్న న్నయ్ుంత్రణ చేయ్యదురు.డరమయా మయుందు వృతాికార డ్ో మయకు మాున్ హో ల్ వుుం
డును.
ఇవి కారైను ఉకుుగొటాీలు. ఇవి స్ాధారణుంగా సటమ్ లెస్ (అత్ కు లేన్న) టయుబయలు అయిువుుండును.
త్కుు వ ప్రసరు బాయిలరు అయినచమ ERW టయుబయలు ఉపయోగిస్ి ారు. ఈ టయుబయల బయ్టి వాుసుం
రెుండు అుంగ్య ళా లు లేదా రెుండునిరఅుంగ్యళాలు వుుండును.
వీటిన్న వాల్ వాటరు టయుబయలూన్న కూడ్ా అుంటారు. ఇవి ఫ్రేిసుకు మూడు వైపుల (కిుంద, న్నలువుగా,
ప్ైన) విసి రిుంచి వుుండును. ప్ైపుల ఒక చివర సటీమయ డరమయాకు మరమ చివర వాటరు డరమయాకు అత్ కబడ్డ
వుుండు ను. మలుంబరన
ర ు టయుబయ టయుబయ మధు ఒక పలుచన్న మలటల్ సిీప
ా ుప అత్ కబడ్డ వుుండును. ఈ
టయుబయల వలు పలి వాుసుం స్ాధారణుంగా 2.0 అుంగ్యళాలు (50.0 మి.లీల ) వుుండును. కొన్ని బాయిలరుల
లో రెుండునిర అుం గ్యళాలు (63.5 మి.మీ) ఉుండును.
ఫరనేసు
ఉష్ా /తాపక న్నరమధక ఇటుకలతో న్నరిాుంపబడ్డ వుుండును. వీటీన్న ఫైరు బిరకుి అన్నకూడ్ా అుంటారు. లోపలి
వై పు గమడ ఫైరు బిరక్ితో, వలుపలి వరుస ఇనుిలేసన్ ఇటుకలను ప్ేరిు న్నరిాస్ాిరు. కొన్ని ఫ్రేిసు గమడ
లలో కేవలుం ఇనుిలేసను ఇటుకలు ప్ేరిు ఇటుకల చుటయ
ీ ఉష్ా న్నరమధక మలటిరియ్లుతో కప్ిప వుుంచుతా
రు. ఫ్రేి సు నలుచదరుంగా లేదా కొదిదగా దీరుంఘ గా వుుండును. ఒకవైపు బరిరుల అమరిక వుుండగా మరమ
వైపు గమడకు ఫ్ల
ల గాుసులు బయ్టకు వళ్ళిటకు మారి ుం వుుండును. ఈ మారి ుం దావరా వేడ్డ వాయ్యవులు
పొ గ్ గొటాీన్నకి వళ్ళిను. కొన్నిబాయిలరులో వేడ్డ వాయ్యవులు ఎకెనమలైజరుకు వళిి త్రువాత్ పొ గ్గొటాీ
న్న వళ్ళిను. ఫ్రేిసులోన్న ముంటను గ్మన్నుంచుటకు వలు హో ల్ అమరిక వుుండును.
ఈ ప్ైపు/టుుబయల దావరా సటీమయ డరమయానుుండ్డ వేడ్డ వాటరు డరమయాకు పరవహిుంచును.ఇవి సటీమయ డరమయా
రెుండు చివరల నుుండ్డ వాటరు డరమయా రెుండ్డ చివరలకు పకు భాగాన కలుపబడ్డ వుుండును.
బరేరు
స్ాధారణుంగా డ్డ రకపు బాయిలరులలో ఆయిల్ లేదా సహజ వాయ్యవును ఇుంధనుంగా వాడ్ేదరు. ఆయి
ల్ మరియ్య వాయ్యవు ముండ్డుంచి బరిరు డ్డజెైను వేరు వేరుగా వుుండును.రెుండ్డుంటిలోను ఇుంధనుంతో గాలి
న్న త్గ్య పరమాణుంలో మికుిచేసి ఫ్రేిసులోకి సేరే చేస్ి ారు.
ఎక్ెనమెైజరు
బాయిలరులో నీరు నీటి ఆవిరిగా మారుత్ ని కరముంలో బాయిలరు నీటిలో కరముంగా TDS (total Disolv
ed solids :అనగా నీటిలో కరిగి వుుండు మొత్ి ుం పదారాథలు) ప్రుగ్యను. ఈ కరిగిన ఘన పదారాథలు టయు
బయల చు టుీ పొ రలుగా ప్ేరుకు పణ యిన టయుబయల ఉష్ా గ్రహణ స్ామరదయమయ త్గిిపణ యి, టయుబయలు పణ లి
పణ యియ పరమా దుం ఉుంది. అుందువలల బాయిలరు నీటిలో TDS స్ాధారణుంగా వుుండవలసిన దాన్నకని ఎకుు
వ ప్రిగినపుడు బలల ఆఫ్ దావరా కొుంత్ బాయిలరు నీటిన్న బయ్టకు వదిలి, బాయిలరు నీటి లోన్న TDS ను
న్నయ్ుంత్రణలో వుుం చడుం జరుగ్యత్ ుంది.
*ప్రసరు గేజ్ద
నిరాాణం
ఫ్రేిసుకు కుడ్డ వైపున లేదా ఎడమవైపు, ఫ్రేిసు గమడకు దగ్ి రగా, ఫ్రేిసుప్ై వైన సటీమయ డరమయా, కిుంది
వైపు వాటరు డరమయా క్షడత్తజ సమాుంత్రుంగా వుుండును.సటీమయ డరమయా కిుంది భాగాన్ని, వాటరు డరమయా ఉప
రిత్లా న్ని కలుపుత్ూ సుిపాకరుం పొ డవున బాయిలరు టయుబయలు ప్కుువరుసలలో ఆత్ కబడ్డ వుుండు
ను. అలాగే సటీమయ డరమయా వాటరు లెవల్ కని కొుంచెుం త్కుువ దూరుంలో నుుండ్డ చాలా టయుబయల ఒక చి
వర సిలిుండరు పొ డవున అత్ కబడ్డ, టయుబయలు ఫ్రేిసు ప్ైభాగాన్ని, పకు న్నలువు బాగాన్ని తాకుత్ూ
గమడ అడుగ్య వరకు వచిు అకుడ్డ నుుండ్డ క్షడత్తజ సమాుంత్రుంగా వచిు వాటరు డరమయా పకుభాన్నకి సిలిుండ
రు పొ డవున కలపబడ్డ వుుండును.ఈ టయుబయలు ఫ్రేిసు గమడలను మూడు వైపుల తాకుత్ూ వుుండటుం
వలన వీటిన్న వాల్ మలుంబరన
ర ు అన్న మలుంబరన
ర ు టయుబయలన్న అుంటారు. టయుబయకు టయుబయకు మధు 30-50
మిలీల మీటరల ఎడుం వుుండ్డ ఆ ఎడుం లో పలుచన్న మలటల్ సటి ప్
ర ప అత్ కబడ్డ వుుండును. అుంతే కాకుుండ్ా వాట
రు డరమయా నుుండ్డ కొన్ని టయుబయలు బాయిలరు వనుక పకు గమడను తాకుత్ూ వుుండును. ఫ్రేిసు మయుం
దు భాగ్ుంలో బాయిలరు సైజును బటిీ ఒకటి లేదా రెుండు బరిరులు వుుండును. ఈ బరిరులు ఆటోమాటి
కుగా పన్నచేయ్య పాునల్ వువసథ వుుండు ను. సటీమయ డరమయా ప్ై సటీమయ మలైయిన్ వాలువ, సేఫ్ీ ి వాలువలు,
ఎయిర్ వుంటు వాలువ, ప్రసరు గేజ్ద అమరుబడ్డ వుుండును. సటీమయ డరమయాలో ప్ైభాగ్ుం ఫ్రేిసు వలుపల
వుుండ్డ ఇనుిలేసన్ చెయ్ుబడ్డ వుుండును.అలాగే వాట రు డరమయా కిుంది సగ్భాగ్ుం ఫ్రేిసు బయ్టికి వుుం
డ్డ ఇనుిలేసను చెయ్ుబడ్డ వుుండును. సటీమయ డరమయా, వాటరు డరమయాను కలుపుత్ూ న్నలువుగా ఆత్ క
బడ్డన వాటరు టయుబయల మధు సటీమయసూట్ బలల వరు వుుండును. దీన్న దావరా టయుబయల ఉపరిత్లుం మీద
జమ అగ్య మసి వుంటి దాన్నన్న తొలగిస్ి ారు
క్ెపాస్థటి
గ్ుంటకు 10,000 నుుండ్డ250,000 పౌుండల సటీమయ (4500 -112500 కిలోల సటీమయ) ఉత్పత్తి చేయ్య
2
సటీమయ కనీస ప్టడనుం : 250 PSI (17 Kg/cm<sup>2</sup>) నుుండ్డ 638PSI (44 Kg/cm
స్టటము డర ముా
ఇది కుడ్ా ముందమలైనకారైను ఉకుు] పలకతో చెయ్ుబడ్డవుుండును. ఇది కూడ్ా సుీపాకారుంగా వుుండ్డ ఫ్
రేిసులో క్షడత్తజసమాుంత్రుంగా వుుండును.వాటరు డరమయా బాయిలరు ఫ్రేిసు మధులో కిుంది భాగ్ుంలో, స
రిగా సటీమయ డరమయాకు దిగ్యవభాగ్ుంలో వుుండును. ఇది కూడ్ా ఇుంచుమిుంచు సటీమయ డరమయా వాుసుంలో వుుం
డును. ఈ వాటరు డరమయా వృతాికార భాగ్ుంలో మూత్ వుని మాున్ హో ల్ వుుండును.
వాటరు టయయబులు
బాయిలరులో సటీమయ ఈటయుబయలోలనే త్య్ారు అగ్యను. ఇవి కారైను ఉకుుతో చెయ్ుబడ్డ వుుండును.
టయుబయ ల గమడ ముందుం 3.0 మిలిల మీటరుల వుుండును. టయుబయల వలుపలి వాుసుం 50 మిలిల మీటరుల
ఉుండును. ఈ టయుబయలు సటీమయ డరమయాను, వాటరు డరమయాను కలుపుత్ూ న్నలువుగా అత్ కబడ్డ
వుుండును. టయుబయలు రెుండు చివరలు కొదిదగా వుంపుగా వుుండ్డ డరమయాలకు అత్ కబడ్డ వుుండును.
డ్ౌన్ కమరు
దీన్న దావరా హట్ వాటరు/వేడ్డ నీరు సటీమయ డరమయా నుుండ్డ వాటరు డరమయాకు పరసరణ అగ్యను.
ఫరనేసు
బరేరు
వీటి దావరానే ఆయిల్ లేదా గాుసు ఫ్రేిసులోకి పుంపబడ్డ ముండ్డుంచడుం జరుగ్యను.ఇవి ఆటోమాటిక్
విధానుంలో పన్నచేయ్యను.
నిరాాణం
తాపక న్నరమధక ఇటుకలతో న్నరిాత్మలైన ఫ్రేిసు/కొలిమి ప్ైభాగాన వలుపల సటీమయ డరమయా క్షడత్తజ సమాుం
త్ రుంగా, ఫ్రేిసు మధులో వుుండును. సటీమయ డరమయా ప్ై సగ్భాగ్ుంలో సటీమయ జమఅవును.కిుంది సగ్ భా
గ్ుంలో బా యిలరు వేడ్డనీరు వుుండ్డ వాటరు డరమయాకు పరసరణ అవుచుుండును. బాయిలరు డరమయాల నుుం
డ్డ టయుబయల కు నీరు సహజ పరసరణ దావరా పరసరిసి ుుంది. వాటరు డరమయా ఫ్రేిసు మధులో కిుంది భాగా
న వాటరు దరమయా సటీమయ డరమయాకు సమాుంత్రుంగా వుుండును. సటీమయ డరమయా రెుండుపకుల నుుండ్డ వాట
రు డరమయా రెుండు పకుల కు వాటరు టయుబయలు ఇుంగిలష్ అక్షరుం O ఆకృత్తలో ఆత్ కబడ్డ వుుండును. కొన్ని
బాయిలరులలో అదనుంగా వాటరు వాల్ టయుబయలు కూడ్ా వుుండును. సటీమయ డరమయాలో వాటరు వుుండు
భాగాన్నకి పకుభాగ్ుం నుుండ్డ వా టరు డరమయా ప్ై పకుభాగాలకు టయుబయలు అత్ కబడ్డ వుుండును.ఈ O ఆ
కారుం మధు భాగ్ుంలో ఇుంధనుం ముం డ్డ టయుబయలకు ఉష్ా ుం వాుప్ిుంచేలా బరిరులను అమరేుదరు. ఫ్రేి
సు లోపలి ముంటను గ్మన్నుంచుటకు మూ డు నాలుగ్య వలు హో లుి వుుండును .సటీమయ డరమయా సూ
ి పాకా
రప్ై ఉపరిత్లుంప్ై మలైయిన్ సటీమయ వాలువ, సేఫ్ీ ి వాలువలు, ఎయిర్ వుంట్ వాలువ, ప్రసరు గేజ్ద, వాటరు గేజి
బిగిుంచబడ్డ వుుండును.అుంతే కాకుుండ్ా ఫటడ్ వాటరు పుంపును ఆటోమాటిక్ గా ఆఫ్, ఆన్ చేసే మోబరర కూడ్ా
వుుండును
సహజ వాయ్యవు, ఇత్ర వురియ వాయ్యవులు మరియ్య ఆయిల్ి బాయిలరు కు అదనుంగా అమరుబడ్డ
వుుండు ఉపకరణాలు
* వాటరు గేజ్ద
*ప్రసరు గేజ్ద
*సేఫ్ీ ి వాలువ
ఎఫ్.బి.సి బాయిలరులు
గేట్
ర అనేది ఫ్రేిసులో ఒకభాగ్ుం. గేట్
ర అనే ఈ భాగ్ుం ప్ైనే ఘనఇుంధనాన్ని ప్ేరిు ముండ్డుంచడుం
జరుగ్యను. వీటీకి భినిమలైనది ఫ్ల
ల యిడ్ెైజ్ది బెడ్ కుంబయసను పది త్త (fluidised bed combustion,
కులపి ుంగా ఎఫ్.బి.సి (F.B.C) అుందురు.
గేట్
ర అనే ఆుంగ్ల పదాన్నకి సరెైన తెలుగ్యపదుం కుుంపటి బిళ్ి/పొ యిు ఇనుప చటరుం. కుుంపటిలో కుుంపటి బిళ్ల
మీద బొ గ్యి లేదా రుంపపు పొ టుీను ప్రిు ముండ్డుంచినటేల , బాయిలరులో ఫ్రేిసులో గేరట్ ప్ై ఇుంధనాన్ని చే
రిు, ప్ేరిు ముండ్డస్ి ారు.ఫికుిడ్ గేట్
ర / సిథరమలైన గేట్
ర అనేది ముందమలైన పణ త్ ఇనుమయ పలకతో చెయ్ుబడ్డ
వుుండు ను. అుంత్రి త్ ఫ్రేిసు వుని లాుంకషైర్,కొకేన్
ర , కోరిిష్ బాయిలరు లలో ఫైరు టయుబయల మయుందు
భాగ్ుంలో గేట్
ర 1.2 1.5 మీ పొ డవు వుుండును. గ్యుండరుంగా వుుండు ఫైరు టయుబయలో అరథవృత్ి భాగ్ుం కని త్
కుువ ఎత్ి లో పణ త్ఇనుమయ పలకలు వరుసగా ప్ేరుబడ్డ వుుండును. మయుందు వైపు ఫైరు డ్ో రు వుుండు
ను. ఈ ఫైరు డ్ో రుకు రుందారలు వుుండ్డ ఇుంధనుం ముండుటకు అవసరమలైన గాలిఅుందును. గేట్
ర రెుండ్ో చివర
ఫైరు ఇటుకల న్నరాా ణుం వుుండ్డ, వాటి మీద పలకల చివరలు ఆన్న వుుండును. గేట్
ర కిుంద వుని ఖాళి జ
గాలో బూడ్డద జమ అగ్య ను. అుంతే కాకుుండ్ా గేట్
ర పలకల సుందుల గ్యుండ్ా గాలి పరసరిుంచి ఇుంధనుం ముం
డుటకు సహాయ్ పడును. గేట్
ర అడుగ్యన జమఅగ్య బూడ్డదను బాయిలరు సహాయ్కుడు పారలతో లాగి
తొలగిస్ి ారు
ఈ రకుం బాయిలరులో కేవలుం బొ గ్యిను మాత్రమే ఇుంధనుంగా ఉపయోగిస్ి ారు.బొ గ్యిను కరసరు య్ను
య్ుంత్రుం దావరా సనిన్న పొ డ్డ/పుడ్డలా చేసి ఫ్రేిసులో వదజలులత్ూ ముండ్డుంచేదరు. బొ గ్యిను పొ డ్డగా
ప్ైన ప్ేరొుని ఇుంధన దహన పది త్ లకని భినిమలైనది ఎఫ్.బి.సి పది త్త. ఎఫ్.బి.సి అనగా ఫ్ుుయిడ్ెైజ్ది
బెడ్ కుంబయసన్ (fluidized bed combustion) అన్న అరథుం. మరుగ్యత్ ని నీరు ఎలా ప్ైకి కిుందికి తెరల ుత్ూ
అసిథరుం గా కదులు త్ ుంటుుందో అలాుంటి సిథత్తలో, ఫ్రేిసులో 1.0 నుుండ్డ 3.0 మిలీల మీటరల లోపు పరిమాణుం
వుని ఇసుక లేదా నలగ్ గొటీ బడ్డన ఉష్ా తాపక ఇటుకల పొ డ్డన్న (దీన్నన్న బెడ్ మలటీరియ్లు అుందురు)
వుుంచి, ఆ సిథత్త లో 600-700°C (బొ గ్యి అయినా 700-800°C) వరకు దాన్నన్న వేడ్డ చేసి, అపుపడు ఇుంధ
నాన్ని ఈ ఫ్రేిసు లోకి పుంప్ి ఇుంధనాన్ని ముండ్డుంచే విధానాన్ని ఎఫ్.బి.సి అుంటారు.ఫ్రేిసులోన్న దహన
గ్దిలో దరవసిథత్తన్న త్లప్ిసి ూ ప్ైకి కిుందికి కదులుత్ ని/తెరల ుత్ ని/పరవాహిత్ సిథత్తలో వుని ఇసుక లే
దా నలగ్ గొటీ బడ్డన ఉష్ా తాపక ఇటుకల పొ డ్డన్న బెడ్ అుంటారు. ఇసుకను లేదా ఇటుకల పొ డ్డన్న బెడ్
మలటిరియ్ల్ అుంటారు.ఇలా 600-850°C [[ఉష్ణా గ్రత్]] కలిి , ఇుంచుమిుంచు దరవసిథత్తన్న త్లప్ిసి ూ కదులు
త్ ని బెడ్ మలటిరియ్ల్ తో ఫ్రేి సు లోకి పుంప్ిన ఇుంధనుం మిశ్రమమలై, ఇుంధనుం ముండుటకు అవసర
మలైన ఉష్ణా గ్రత్ బెడ్ మలటిరియ్ల్ నుుండ్డ లభిుంచడుం వలన ఇుంధనుం వుంటనే ముండటుం పారరుంభిుంచును.
ఇుంధనాన్ని సనిన్న పొ డ్డగా నలగ్ గొటీ టుం వల న ఉష్ణా గ్రత్ను వుంటనే గ్రహిుంచి ఇుంధనుం త్వరగా ముండ్డ
వేడ్డవాయ్యవులు వలువడును. ఫ్రేిసులోన్న బెడ్ మలటిరియ్ల్ ను ఇలా దరవుంలా కదిలే అసిథర సిథత్తలో
ఉుంచుటకు గాలిన్న ఉపయోగిస్ి ారు. ఎఫ్.బి.సి విధానుం సూ
ి లుంగా మూడు రకాలు.
ఈ విధానుంలో ఎయిర్ బాకుిలోన్న గాలి వాతావరణ ప్టడనుం కని (400 నుుండ్డ800 మిలీల మీటరల ఎత్ి
నీటి మటీ ుం ఎకుువగా వుుండును. వాతావరణ ప్టడనుం 10.0 మీటరల ఎత్ి నీటి మటాీన్నకి సమానుం) ఎకుు
వ ప్టడ నుం వుుండును. ఈ ప్టడన శ్కిిలో బెడ్లోన్న బెడ్ మలటీరియ్లును మరుగ్యత్ ని నీటి సిథత్తలో ప్ైకి
కిుందికి కదిలే అసిథర సిథత్తలో వుుంచడుంతో పాటు, ఫ్రేిసులో కొుంత్ ఎత్ి వరకు ఇుంధన రేణయవులను తెలి
య్ాడునటు
ల ఉుంచు ను. ఇలా ఫ్రేిసులో గాలితో కలిసి తేలియ్ాడుత్ ని ఇుంధనుం చిని పరిమాణుంలో
వుుండటుం వలన దహన కిరయ్ త్వరిత్ుంగా జరుగ్యను.ఫ్రేిసులోన్న వేడ్డ గాలుల త్వరణుం/పయ్న్నుంచు
వేగ్ుం 1-2 మీటరుల/సకనుకు ఉుండును.ఫ్రేిసులో వేడ్డ ఫ్ల
ల వాయ్యవుల ఉష్ణా గ్రత్ 800 -950°C వుుం
డును.బెడ్ లో ఫ్ల
ల యిడ్ెైజేసన్ వేగ్ుం 1-3 మీ/సకనుకు వుుండును.
ఎఫ్.బ్ర.స్థ.బాయిలరు ఆవిషురణ
బెడ్ మలటిరియ్లును మరిగే దరవుంలా అసిథరుంగా ప్ైకి. కిుందికి కదిలే సిథత్తలో వుుంచు గ్దిన్న కుంబయసన్ ఛాుంబ
రు అుంటారు. అనగా దహన గ్ది య్న్న అరథుం. కొుంత్ ఎత్ి వరకు సిథరుంగా వుని ఇసుకలోకి అడుగ్య భాగ్ుం
/కిుంద నుుండ్డ త్కుువ ప్టడనుం వుని గాలిన్న పుంప్ినపుడు ఏమి జరుగ్యను?.ఇసుక కలుగ్చేయ్య ప్టడనుం
కని గాలి ప్టడనుం త్కుువగా ఉనిపుపడు బెడ్ మలటీరియ్ల్ సిథత్తలో ఎటువుంటి మారుప వుుండదు. ఇపుప
డు గాలి ప్టడనా న్ని మరి కొుంచెుం ప్ుంచిన గాలి బెడ్ మలటిరియ్ల్ రేణయవుల మధునుుండ్డ బయ్టకు వళ్ి
డుం మొదలవువ త్ ుంది. మరి కొుంచెుం వత్తి డ్డన్న ప్ుంచిన గాలి బలుంగా ఇసుక రేణయవుల వేగ్ుంగా తోసు కుుం
టయ బయ్టికి రావడుం మొదలవును. అపుపడు బెడ్ మలటిరియ్ల్లో చిని కదలిక కన్నపసుిుంది. ఇుంకా గా
లి ప్టడనాన్ని ప్ుంచిన మరు గ్యత్ ని నీళ్ిలోన్న అణయవులు వేగ్ుంగా ప్ైకి కిుందికి ఎలా కదులుతాయో అ
లాుంటి సిథత్తలో బెడ్ మలటిరియ్లోలన్న రేణయవులు ప్ైకి కిుందికి కదలడుం మొదలగ్యను. దీన్నన్న ఫ్ులయిడ్ెైజ్ది సిథత్త
అుంటారు. అనగా దరవుం వుంటి అసిథర సిథత్త. ఇుంకా ఎకుువ గాలిన్న పుంప్ిన గాలి తోపుడు బలాన్నకి బెడ్ మలటి
రియ్ల్ చెలల ా చెదురుగా ఎగిరి పణ వును. అలాకాకుుండ్ా న్నయ్మిత్ పరమాణుంలో, వత్తి డ్డతో గాలిన్న పుంప్ి బరడ్
మలటిరరయ్లును ఫ్ులయిడ్ెైజ్ది సిథత్తలో వుుంచు టను బబిల ుంగ్య అన్నకూడ్ా అుంటారు.
ఇలా ఫ్ులయిడ్ెైజ్ది సిథత్తలో వుని బెడ్ మలటీరియ్ల్ ను 600-700°C వరకు దాన్నన్న వేడ్డచేసి ఇుంధనాన్ని
బెడ్ మలటిరియ్లోి మిశ్రమమలైయియులా చేస్ి ారు. ఘన ఇుంధనాలన్న దాదాపు 500-600°C లోపునేి పారథమి
కుంగా ముండటుం మొదలగ్యను. అుందువలన ఈ ఎఫ్.బి.సి పది త్తలో ఇుంధనుం త్వరగా బాగా ముండును. ఈ
విధానుం లో లిగేిట్ రకపు త్కుువ కిలోరిఫిక్ విలువలుని ఇుంధనాలను, వుయ్స్ాయ్ ఉప ఉత్పత్తి ఇుంధ
బెడ్ మెటీరియలు
బొ గ్యిను ఇుంధనుంగా వాడు బాయిలరు అయినచమ నలగ్ గొటీ బడ్డన 1.0 నుుండ్డ 3.0 మిలిల మీ టరల సై జు వు
ని బొ గ్యి పొ డ్డన్న బెడ్ మలటీరియ్లుగా ఉపయోగిస్ి ారు. మొదట ఈ బెడ్ మలటీరియ్లు అుంత్కు మయుందు
బొ గ్యిను ఇుంధనుంగా వాడు బాయిలయ్య బూడ్డద నుుండ్డ సేకరిస్ి ారు. చేస్ి ారు. బొ గ్యిను ఇుంధనుంగా వాడు
బాయిలరు లో రన్నిుంగ్యలో అదనుంగా బెడ్ మలటీరియ్లును చేరునవసరుం లేదు. కాలుత్ ని ఇుంధనుం
నుుండ్ే అదనుంగా బెడ్ మలటీరియ్లు త్య్ారవుత్ ుంది. ఎయిర్ బాకుి మానొ మీటరు వాటరు లెవల్ గ్మ
న్నుంచి, ఎకుువ జమ అయినచమ, డ్డ.ప్ి ప్ేల టుకుని డ్ెైయి
ర న్ ప్ైపు డ్ాుంపరుప్ేల టు దావరా తొలగిస్ి ారు.ఇలా
తొలగిుంచిన దాన్ని 1.0 నుుండ్డ 3.0 మిలీల మీటరల సైజు వచేులా జలెల డలలో జలిల ుంచి బస్ాిలలో న్నుంప్ి జ గ్రత్ి
చేస్ి ారు.బాయిలరును ఆప్ి మళిి పారరుంభిుంచినపుడు ఈ జలిల ుంచిన బూడ్డదవుంటి దాన్ననే బెడ్ మలటీరియ్
లుగా ఉపయోగిస్ి ారు.
ఇక ఊక, రుంపపు పొ టుీ వుంటి జీవదరవు ఇుంధనాలను వాడు బాయిలరులలో ఇసుక లేదా నలగ్ గొటీ
బడ్డన తాపక ఇటుకల పొ డ్డన్న బెడ్ మలటీరియ్లుగా ఉపయోగిస్ి ారు. లేదా బొ గ్యిను ఇుం ధనుంగా వాడ్ే
బాయిలరు నుుండ్డసేకరిుంచి, జలిల ుంచిన బొ గ్యి అవశేష్ాన్ని బెడ్ మలటీరియ్లుగా వాడు తారు. బాయిలరు
రన్నిుంగ్ లో కొుంత్ బెడ్ మలటీరియ్లు ఫ్ల
ల యిడ్ెైజ్దద గాలి వలన ఎగిరిపణ యి బూడ్డదలో కలిసి పణ వును. క
నుక ఇసుక లేదా నలగ్ గొటీ బడ్డన తాపక ఇటుకల పొ డ్డన్న బెడ్ మలటీరియ్లుగా ఉపయోగిుంచు బాయిల
రులలో అపుపడపుపడు అద నుంగా బెడ్ెాటీరియ్లును బెడ్ కు చేరుుత్ూ వుుండ్ాలి.
1 అలుుమినా,Al2O3 30-40
3 క్షారాలుNaO2+K2O 1.0<
1 స్ాధారణస్ాుందరత్ 2.0
2 బల్ు డ్ెన్నిటి/సూ
థ ల స్ాుందరత్ 1000-1100 కిలోలు/మీ3
బాయిలరు కెపాసిటిన్న బటిీ ఒకటి కని ఎకుువ చాుంబరులు వుుండటుంతో పాటు వాటి వైశాలుుంలో కూడ్ా
మా రుపలు వుుండును. కుంబయసన్ ఛాుంబరులో ఎయిరు బాకుి/గాలి గ్ది, డ్డసీ ి ా బూు ష్న్ ప్ేల ట్, బెడ్ మలటిరి
య్ల్ డ్ెన్
ైర ప్ైపులు, ఇన్ బెడ్ ఫైరిుంగ్ విధానమలైన బరిరులు ఉుండును.
ఇది డ్డసీ బ
ి ా ూుష్న్ ప్ేల ట్ కిుంది భాగాన్నకి అత్ క బడ్డవుుండును.ఇది ప్ిరమిడు ఆకారుంలో వుుండ్డ, వడలాపటి
నలు చదరపు భాగ్ుం డ్డసీ బ
ి ా ూుష్న్ ప్ేల టుకు అత్ కబడ్డ వుుండును. ఎఫ్.డ్డ /ఫ్ణ రుిడ్ డ్ారఫ్టీ ఫ్ాును నుుండ్డ
వచుు గా లి ఇకుడ ఈ ఎయిర్ బాకుిలో కలెకీు అగ్యను. గాలి డ్డసీ బ
ి ా ూుష్న్ ప్ేల టుు బిగిుంచిన నాజిలు
రుందారల దావరా వేగ్ుం గా బయ్టికి పయ్న్నసూ
ి , నాజిలుల చుటయ
ీ వుని బెడ్ మలటిరియ్లుి దరవ చలన
సిథత్తలో అనగా ప్ైకి కిుందికి కదిలే సిథత్తలో ఉుంచును. ఎయిర్ బాకుిలోకి పుంపు గాలి పరిమాణాన్ని న్నయ్ుం
త్రణలో వుుంచుటకు బాకుి వలుపలి భాగ్ుంలో ఒక డ్ాుుంపరు ప్ేల ట్ వుుండును. ఇన్ బెడ్ ఫటడ్డుంగ్య విధానమలై
న రెుండు నూుమాటిక్ ఫిడ్ ప్ైపులు ఈ బాకుి దావరా డ్డసీ బ
ి ా ూుష్న్ ప్ేల టుు ఒకదాన్నకి మరొకటిగా వుత్తరేఖ
దిశ్లో వుుండ్ేలా ఎయిర్ బాకుిలోపలి నుుండ్ే కలుపబడ్డ వుుండును. అలాగే డ్డ.ప్ి/ డ్డసీ బ
ి ా ూుష్న్ ప్ేల టుకు
ఒక చివర నాలుగ్య అుంగ్యళా ల రుందరుం వుుండ్డ, దాన్న నుుండ్డ ఒక ఉకుుప్ైపు ఎయిరు బాకుి కిుంది భాగాన
బయ్టి వరకు వుుండ్డ, దాన్నకి ఒక డ్ాుంపరు ప్ేల ట్ వుుండును. బాయిలరు పన్నచేయ్యనపుడు ఈ డ్ాుంపరు
మూసి వుుండును.డ్డ.ప్ి.ప్ేల ట్ మీది బెడ్ మలటీరియ్లును బయ్టకు వదులుటకు/తీయ్యటకు ఈ డ్ాుంపరు
ను ఉపయోగిస్ి ారు. ఎయిర్ బాకుి ఉకుు ప్ేల ట్ 6.0 మిలీల మీటరల ముందుం వుుండును.ఎయిరు బాకుికు
పుంపు గాలి కేవలుం బెడ్ మలటిరియ్లును ఉడుకు కు దరవుంలా తేరల ే కదిలే సిథత్తలో వుుంచుటకే కాకుుండ్ా,
ఇుంధన దహనాన్నకి సరిపడ్ా గాలిన్న అుందిుంచును. ఎయి రు బాకుిలోన్న గాలి ప్టడనాన్ని కొలుచుటకు
మానో మీటరు వుుండును.ప్టడనాన్ని వాటరు కాలమ్ (water column) లో కొలుస్ాిరు.
డ్డ.పథ/ డ్డస్ట ిబ
థ యయషన్ పేు ట్
ఇది 12-15 మిలీల మీటరల ముందమయని ఉకుు పలకతో చెయ్ుబడ్డ, దహన గ్ది సైజు పరకారుం చదరుంగా లే
దా దీరఘ కాత్ రస్ారకారుంగా వుుండును. ప్ేల టుకు న్నలువుగా అడి ుంగా పలు వరుసలో రుంధారలు వుుండ్డ వాటికి
మరలు వుుండును. ఈ మరలకు ఎయిర్ నాజిలుల బిగిుంచబడ్డ వుుండును. ఎయిరు బాకుిలోన్న గాలి ఈ
నాజిలల దావరా బయ్టికి వచిు బెడ్ మలటిరియ్లును ప్ైకి కిుందికి కదిలే దరవసిథత్త వుంటి సిథత్తలో ఉుంచును.
డ్డ.ప్ికి నాజిల్ లు మరలతో బిగిుంచడుంవలన పాడ్ెైన నాజిలల ను తీసి కొత్ి వి బిగిుంచవచుును.డ్డ.ప్ి చివర
నలువైపుల బల లుీలు బిగిుంచుటకు అనుకూలుంగా రుంధారలు వుని ఫాలుంజి వుుండును.డ్డసీ బ
ి ా ూుష్న్ ప్ేల ట్ను
ఫ్రేిసు అడుగ్యన ఉని చానల్ న్నరాాణాన్నకి ఈఫాలుంజి దావరా బిగిస్ి ారు. బొ లుీలతో బిగిుంచడుం వలన అవ
సరమలైనపుడు బల లుీలు విప్ిప డ్డసీ బ
ి ా ూుష్న్ ప్ేల ట్ను కిుందికి దిుంప్ి చెక్ చేసుకోవచుు. డ్డ.ప్ి మీద బెడ్ మలటి
రియ్లును 300-325 మిలీల మీటరల ఎత్ి వచేులా న్నుంప్దరు.డ్డ.ప్ి.ప్ల ట్ కు కిుంది వైపు ఎయిర్ బాకుి వలిి ుం
గ్య దావరా అత్ కబడ్డ వుుండును.
ఇవి పణ త్ ఇనుమయ, లేదా ఉకుుతో చెయ్ుబడ్డ వుుండును. నాజిల్ సుిపాకార భాగ్ుం 100-125 మిలీల మీటరల
పొ డవు వుుండ్డ ప్ైభాగ్ుం మూసి వుుండును. కిుందిభాగ్ుం తెరచి వుుండ్డ దాన్న దావరా ఎయిరు బాకుిలోన్న
గాలి నాజిలల కు వచుును. నాజిల్ ప్ైన సూ
ి పాకార పకుభాగ్ుంలో రెుండు మూడు వరుసలలో 3.0 మీ. మీ
వాుసమయని రుందారలు ఉపరిత్లుం చుటయ
ీ వుుండును.నాజిల్ రుంధారల కిుంద వరకు దాదాపు 100 మిలీల
మీటరల ఎత్ి వరకు వుుండు బెడ్ మలటిరియ్లు సిథరుంగా వుుండును.దీన్నన్న సేీసనరి బెడ్ మలటిరియ్లు అుంటా
రు.నాజిల్ రుంధారలకు ప్ైన వుని 150-200 మిలీల మీటరల బెడ్ మలటిరియ్లు మాత్రమే వేడ్డ నీరులా తెరల ు
త్ూ వుుండును. దీన్నన్న బబిల ుంగ్య మలటీరియ్లు అుంటారు.
ఇన్ బెడ్\అండరు బెడ్ ఫలయయల్ ఫటడ్డంగ్ు/బెడ్ అడుగ్ు నుండ్డ ఇంధనం అందించు విధానం
ఓవర్ బెడ్ ఫటడ్డంగ్ు/ఫరనేసు గొడనుండ్డ బెడ్ మీద్ పడ్ేలయ ఇంధనం అందించు విధానం
ఈ విధానుంలో ఇుంధనాన్ని దహనగ్దిలోన్న బెడ్ేాటిరియ్లు ప్ైన అన్ని వైపులా సమానుంగా పడ్ేలా ఫ్రేి
సు గమడకుని రుంధరుం రావరా చలల బడును.ఈ విధానుంలో ఇ౦ధనాన్ని, ఇుంధనాన్ని న్నలవ వుుంచు బుంకరు
నుుండ్డ ఒక సూలూ కనవయ్రు దావరా కుంబయసన్ గ్దిలో పడ్ేలా చేస్ారు.కనేవయ్రు చివర చిని ఎయిరు
ఎఫ్.బి.సి విధానుంలో కుంబయసన్ త్రువాత్ మయఖుమలైనది సటీమయ ఉత్పత్తి విభాగ్ుం అయిన బాయిలరు.ఈ వి
భాగ్ుం అటు స్ణ ాక్/ఫైరు టయుబయ బాయిలరు కావొచుు లేదా వాటరు టయుబయ బాయిలరు కావొచుు. ఇక
ఎఫ్. బి.సివిధానుంలో స్ణ ాక్ టయుబయ/ఫైరు టయుబయ బాయిలరు అుంటే న్నజ న్నకి అది వాటరు టయుబయలు మ
రియ్య స్ణ ాక్ టయుబయ షల్ కలయిక వుని బాయిలరు. 3 నుుండ్డ 8 టనుిల సటీమయ/గ్ుంటకు లోపు అయి
నచమ స్ణ ాక్ టయుబయ /వాటరు టయుబయ బాయిలరు న్నరాాణుం కలిి వుుండ్డ, దహన గ్ది షల్ కు వలుపల ఉ
ష్ా తాపక న్నరమధక ఇటుకలతో కటిీన ఫ్రేిసులో వుుండును. సటీమయ వాటరు వుుండు డరమయా లేదా షల్ ఫైరు
టయుబయ న్నరాాణుం కలిి వుుండును. అనగా షల్ లోపల నీరువుుండగా టయుబయలలో ఫ్ల
ల గాుసులు వళ్ళిను.
ఇక బెడ్ టయుబయలు లేదా వాటరు టయుబయలలో వాటరు వుుండగా టయుబయల వలుపలి ఉపరిత్లాన్ని తాకు
త్ూ వేడ్డ వాయ్యవులు పయ్న్నుంచు ను.ఒకటి కని ఎకుువ దహనగ్దులుని వరుసగా కుంబయసన్ చాుం
దహనగ్దిలోన్న బెడ్ మలటీరియ్లును దరవుంలా కదిలేలా వుుంచుటకు మామయలు వాతావరణ వత్తి డ్డకని
ఎకుు వ వత్తి డ్డతో గాలిన్న బెడ్లోకి పుంపవలసి ఉుంది. గాలిన్న వత్తి డ్డతో పుంపు ఫ్ాును/పుంఖాను ఫ్ణ రుిడ్
డ్ారప్ీ ఫ్ాున్ (Forced draft fan=F.D Fan) అుంటారు. తెలుగ్యలో బలత్ుృత్ గాలి పరసరణ పుంఖా అన
వచుును. బలత్ుృత్ గాలి పరసరణ వలన కేవలుం బెడ్ ప్ైకి కిుందికి దరవసిథత్తలో తేరల ే విధుంగా వుుంచడమే కా
దు, ఇుంధన దహనాన్నకి కావాలసిన ఆకిిజను గాలిన్న రూపుంలో అుందిుంచును. ఎఫ్.డ్డ.ఫ్ాున్ వలన ఏ
రపడు గాలి బెడ్ మీద పడ్డన త్ కుువ స్ాుందరత్లో ఉనిఇుంధనాన్ని ఫ్రేిసులో కొుంత్ఎత్ి వరకు లేప్ి
గాలిలో ఎగ్యరుత్ూ వుుండ్ేలా వుుంచి ఇుంధనుం సుంపలరాుంగా ముండ్ేటుందుకు సహకరిసి ుుంది. ఇుంధనుం ముం
డుటకు సిది ాుంత్ పరుంగా కావలసిన గాలి కని 50-60% ఎకుువ గాలిన్న అుందిుంచదరు. కొన్ని బాయిల
రులలో అదనుంగా గాలిన్న ఇుంధనాన్నకి అుందిుంచు టకు సకుండరర ఏయిర్ ఫ్ాున్ వుుండూను.ఈ ఫ్ాును కూ
డ్ా వాతావరణ ప్టడనుంకని కొుంచెుం ఎకుువ వత్తి డ్డతో గాలిన్న ఫ్రేిసుకు పుంపును.
ఐ.డ్డ.ఫ్ాున్ అనగా ఇుండూుస్ి డ్ారఫ్టీ ఫ్ాున్ (induced Draft fan). ఎఫ్.బి.సి బాయిలరులో ఫ్రేిసులో ఏ
రపడ్డ న వేడ్డవాయ్యవుల పొ గ్గొటీ ుం వైపు లాగ్యటకు ఉపయోగ్పడును. అనగా బాయిలరులోన్న వాయ్యవు
లను ఈ ఫ్ాును దావరా లాగి పొ గ్గొటాీన్నకి పుంపును. అనగా ఈ ఫ్ాున్ బాయిలరు ఫ్రేిసులో, వేడ్డ గాలు
లు పయ్న్నుం చు మారి ుంలో వాతావరణ ప్టడనుం కని త్కుువ ప్టడనుం కలిి ుంచును. ఫ్లిత్ుంగా ఫ్రేిసులోన్న
వేడ్డ వాయ్యవు లు బాయిలరు వైపు పయ్న్నుంఛును. ఉష్ా మారిపడ్డ అనుంత్రుం వేడ్డ వాయ్యవులు ఐ.డ్డ.
ఫ్ాున్ కు వళ్ళి మయుం దు ఎకనమలైజరుల దావరా ఫ్ాును సక్షనుకు వళిి, డ్డచారిి పాయిుంట్ దావరా చిమీి
/ పొ గ్ గొటాీన్నకి వళ్ళిను. ఈ ఎకనమలైసరులు రెుండు రకాలు. ఒకటి బాయిలరు ఫటడ్ వాటరును వేడ్డ చేసే
హీట్ ఎకెుుంజరు, రెుండవది దహ న గ్దికి వళ్ళి గాలిన్న వేడ్డ చేయ్య ఎయిర్ ప్టర హీటరు.ఇది కూడ్ా షల్
అుండ్ టయుబయ రకపు హీట్ ఎకెుుంజరు.
సి.ఎఫ్.బి.సి బాయిలరు
సి.ఎఫ్.బి.సి బాయిలరు (C.F.B.C Boiler) అనునది ఘన ఇుంధనుం ఉపయోగిుంచి నీటి ఆవిరిన్న అనగా సటీ
మయను ఉత్పత్తి చేయ్య బాయిలరు.సి.ఎఫ్.బి.సి అనగా సరుులేటటడ్ ఫ్ల
ల యిడ్ెైజ్ది బెడ్ కుంబయసన్ (circulat
ed fluidized bed combustion) అన్న అరథుం.
ఏ.ఎఫ్.బి సి విధానుంలో బలత్ లూత్ గాలివలన బెడ్లోన్న త్కుువ బరువు, సైజు వుని ఇసుక లేదా ఫైరు
బిరకుిల పొ డ్డ బెడ్ కని 300-400 మిలీల మీటరల ఎత్ి కు లేచినపపటికి త్తరిగి అధిక భాగ్ుం మళిి బెడ్ మీ
దకు పడును. అత్త సవలప పరమాణుంలో కొుంత్ బెడ్ మలటీరియ్లు ఫ్రేిసు దాటి బాయిలరు దావరా బయ్ట
కు వళ్ళి ను. ఇలా నష్ీ పణ యిన దాన్నన్న త్తరిగి పొ ుందే వీలు లేదు. అలాగే ఫ్రేిసులో తేలుత్ూ ముండుత్
ని ఇుంధనుం లోన్న తేలిక రేణయవులు కూడ్ా కొుంత్ శాత్ుం బయ్టికి పణ వును.
ఆంతరస్ెైట్(Anthracite)
ఇది ఉత్ి మమలైన నాణుత్ వుని బొ గ్యి.ఇుందులో 85-90 %వరకు కారైను ఉుండును. అుందులో అత్ుధిక
భాగ్ుం సిథరకారైను.ఇుందులో తేమ శాత్ుం కూడ్ా త్కుువగా వుుండును.అలాగే సలేరూుడ్ా 1% కని త్
కుువ వుుండును. వోలటటైల్ సమేాళ్నపదారాథలు (త్కుువఉష్ణా గ్రత్లోనే (400-550°C) ఆవిరిగా/ వాయ్య
వుగా మారి దహనుం చెుందునవి) త్కుువ. నమాదిగా ఎకుువ సేపు ముండ్డ అధిక ఉష్ణా గ్రత్ విడుదల చే
య్యను. భౌత్తకుం గా నలల గా వుుండును. మిగ్తా బొ గ్యి రకాలు కని త్కుువ ధూళిన్న పొ గ్ను విడుదల
చేయ్యను .
బ్రటటమినస్ బొ గ్ుీ
ఇది ఆుంత్రసైట్ బొ గ్యి త్రువాత్ స్ాథయి బొ గ్యి. ఇది లిగేిట్ కని ఎకుువ నాణుత్ కలిి ఉుంది.అుందువలల ఇ
ది అటు ఆుంత్రసైట్ బొ గ్యికు ఇటు లిగేిట్ల మధుసిథత్త బొ గ్యి. దీన్నన్న మృదువైన బొ గ్యి అుంటారు. మామయ
లుగా కుంటికి నునుపుగా కనపడ్డనపపటికి దగ్ి ర విపులుంగా పరరక్షడుంచినపుడు పొ రలు పొ రలుగా కనపడు
ను. ఈ రకపు బొ గ్యి గ్నులలో అధిక శాత్ుంలో లభిసుినిది. అమలరికాసుంయ్యకి రాష్ాీలలో గ్నులోల లభిుం
చుబొ గ్యిలో బిటుమినస్ బొ గ్యి 80% వరకు ఉుంది. ఇుందులో కారైన్ శాత్ుం 70-80% వరకు వుుండును.
కొన్ని రకాలలో 90% వరకు వుుండును. తేమ శాత్ుం త్కుువ. సలేరు ఆుంత్రసైట్ కని కొదిదగా ఎకుువ
ఉుండును. ఐరన్ మరి య్య సటీలు (ఇనుమయ మరియ్య ఉకుు) పరిశ్మ
ర లలో వాడు కోక్ (coke) ను బిటు
మినస్ బొ గ్యినుుండ్ే త్య్ారు చేయ్యదురు
సబ బ్రటటమినస్
ఇది లిగెైిట్ కని ఎకుువ, బిటుమినస్ బొ గ్యికని త్కుువ నాణుత్ వుని బొ గ్యి. ఇుందులో తేమ శాత్ుం
బిటుమినస్ కని ఎకుువ పరిమాణుంలో వుుండును.మరియ్య కారైన్ స్ాధరణ లిగెైిట్ లో కనికొదిదగా ఎ
కుువ వుుండును.
పరపుంచుంలో లభిుంచు బొ గ్యిలో లిగెైిట్ వాటా 17%. ఇుందులో తేమ శాత్ుం 30 నుుండ్డ 45% వరకు ఉుండు
ను. ఇది గమధుమ మరియ్య నలుపు రుంగ్యల మిశ్రమ రుంగ్యలో వుుండును. చూచుటకు ప్ిట్ (peat) కని
దురధుంగా కనపడ్డ నపపటిక్ ఎకుువ దూరపారుంతాలకు రవాణా చేసి నపుడు ప్లుగా మయకులుగా, పొ డ్డగా
విడ్డపణ వును. లిగెైిట్ సరాసరి కిలోకేలరిఫిక్ విలువ 15 మలగా జౌలులు/కిలో గారమయకు. లిగెైిట్ లో వోల
టటైల్ పదారాథల శా త్ుం ఎకుువ. అుంతేకాదు సలేరు 1 నుుండ్డ 2 శాత్ుం వరకు ఉుండును. అకరైన పదారాథ
ల పరిమాణుం కూడ్ా ఎకుువ. లిగేిట్ ను ముండ్డుంచునపుడు లిగెైిట్ బొ గ్యినుుండ్డ వలువడు సలేరు వా
య్యవు వలన వాతావరణుం లో వాయ్య కాలుష్ుుం ఏరపడకుుండ్ా న్నరమధిుంచుటకు సునిపు రాయిన్న/ లెై
మ్ స్ణీ న్ (limestone) లిగెైిట్ బొ గ్యితో త్గ్య పాళ్ిలో మిశ్రముంచేసి ముండ్డుంచెదరు. బొ గ్యిలోన్న సలేరుతో
సునిపు రాయి అధిక ఉష్ణా గ్రత్లో రస్ాయ్న్నకచరు జరిప్ి ఘన కాలిా య్ుం సుంయోగ్ పదారాథన్ని (కాలిి
య్ుం సలేేట్) ఏరపరచును.ఇలా ఏరపడ్డ న దాన్నన్న బూడ్డదతో పాటు తొలగిుంచేస్ి ారు.
సి.ఎస్.బి.సి విధానుంలో సునిపు రాయి లిగెైిట్ తో బాగా మిశ్రమ అయిు కాలడుం వలన, బొ గ్యిలోన్న స
లేరు సునిపు రాయితో కలసి రస్ాయ్న్నక సుంయోగ్ుం వలన కాలిియ్ుం సలెేట్ గా ఘన సిథత్త పదారథుం
గా మారడుం వలన సలేరు గాలిలో కలిసే పరమాదుం లేదు.
సి.ఎస్.బి.సి బాయిలరులను 500 మలగా వాటల కు మిుంచి విదుుత్ి ఉత్పత్తి కావిుంచు విదుుత్ ఉతాపదిత్
కేుందారలలో ఉపయోగిస్ి ారు. సి.ఎస్.బి.సి బాయిలరులో బెడ్ లోకి పుంపు బలత్ుృత్ గాలి (forced draft
air) మామూలు ఎస్.బి.సి కని రెుండు మూ డ్డుంత్లు ఎకుువ.అ>దువలన బెడ్ మలటీరియ్లు మామూ
లు సిథత్త కని 200-300 మి.మీ ఎకుువ ఎత్ి లో ప్ైకి కిుందికి కదలాడుత్ూవుుండును. గాలి యొకు ఈ
బలత్ుృత్శ్కిి వలన సనిన్న పణ డ్డలావుని బొ గ్యి రేణయవులు ఫ్రేిసు ప్ైభాగ్ుం వరకు గాలితో తేలుత్ూ,
గాలితో బాగా మిశ్ర మమలై ముండును. అదే సమయ్ుంలో బొ గ్యితో పాటు పుంప్ిణి అయిన సునిపు రాయి
బొ గ్యి నుుండ్డ విడుదల అయిన గ్ుంధకుంతో చరు జరిప్ి దాన్నన్న కాలిియ్ుం సలెేట్ గా ఘనసిథత్తకి తెచుును.
లిగేిట్ మరియ్య సునిపురాయి పొ డ్డన్న వేరు వేరు బుంకరుల నుుండ్డ ఒకేస్ారి ఫ్రేిసులో పడ్ేలా ఏరాపటు
ల
వుుండును. బొ గ్యిలో వుని సలే రును గ్ణిుంచి దాన్నకి సరిపడ్డన దాన్నకుంటేకాసి ఎకుువ సునిపు రాయి
న్న ఫ్రేిసుకు అుందిస్ి ారు. బలత్ుృత్గాలి వలన ఫ్ల
ల గాుసులతో పాటు ఫ్రేిసు బయ్టకువచిున కాలన్న
ఇుంధనాన్ని, మరియ్య బెడ్ మలటీరియ్లును సైకల ోన్ అను ఉపకరణుంలో సేకరిుంచి, త్తరిగి బాయిలరులోన్న
బెడ్ కు పుంప్ిుంచేదరు. సి.ఎస్.బి.సిలో బొ గ్యిను మరియ్య సునిపు రాయిన్న వోవరు బెడ్ ఫటడ్ విధానుంలో
అుందిస్ి ారు.
*1.ఎఫ్.బి.సి ఛాుంబరు
*2.రిఫ్ారకీరి ఫ్రేిసు
*4.సైకల ోన్
*5.ఎకనమలైజరు
*6.ఏయిరు హీటరు
*7.పొ గ్గొటీ ుం
ఎఫ్.బ్ర.స్థ ఛాంబరు
ఫ్రేిసు గమడ లోపలి వరుస ఉష్ా తాపక ఇటుకలతో న్నరిాుంపబడ్డ, బయ్టి వరుస ఇనుిలేసన్ ఇటుకలతో
న్నరిాుంపబడ్డవుుండును.ఇుంధనుం గాలి మిశ్రముం ఇకుడ్ే జరిగి, ఇుంధన పలరిి దహనుం ఫ్రేిసులో పలరిి అ
గ్యను. బరువైన ఇుంధనదహనుం కుంబయసన్ చాుంబరులో జరుగ్గా, తేలికెైన, గాలితో కలిసి తేలియ్ా డుత్ ని
ఇుంధనుం ఫ్రేిసు మధుభాగ్ుంలో జరుగ్యను. అదేసమయ్ుంలో ఇుంధనుంలోన్న సలేరు సునిపురాయితో
రస్ాయ్న్నకుంగా సుంయోగ్ుంచెుంది బెడ్ మీదకు చేరును.ఫ్రేిసు గమడలకు ప్ైన వరుసగా మలుంబరన్
ర టయుబయ
లు అనబడు వాటరు టయుబయల వాల్ వుుండును. ఈ టయుబయలలోన్న నీరు ఉష్ా సుంవహన వలన వేడ్డ వా
య్యవుల నుుండ్డ ఉష్ాాన్ని గ్రహిుంచి వేడ్ెకిు సటీమయ/నీటి ఆవిరిగా మారును.
ఈ సటీమయ ఉత్పత్తి వువసథ లో సటీమయ డరమయా, వాటరు వాల్ టయుబయలు, డ్ౌన్ కమరులు, రెైజరులు, సూపరు
హీటరులు వుుండును. బాయిలరు ఫ్రేిసు చుటుీ వాటరు టయుబయలువుుండటుం వలన వాటరు టయుబయ లోల
న్న నీరు త్వరగా వేడ్ెకిు సటీమయ ఏరపడును. కొన్ని బాయిలరులలో అదనుంగా బెడ్ాుయిలుి కూడ్ా వుుం
డును. వాటరు వాల్ టయుబయలలో ఏరపడ్డన సటీమయ, సటీమయ డరమయాకు వళిి, అకుడ్డ నుుండ్డ టరెైైనుకు
వళ్ళిను.
స్ెైక్ు ోన్
మామూలు ఎఫ్.బి.సి బాయిలరులోవేడ్డ గాలులు సకనుకు 2-3 మీటరల వేగ్ుంతో పయ్న్నుంచును. కాన్న
సి.ఎఫ్. బి.సి విధానుంలో వేడ్డ ఇుంధన వాయ్యవులు సకనుకు 5-10మీటరల వేగ్ుంతో పయ్న్నుంచును. అుం
దు వలన మామూలు ఎఫ్.బి.సి బాయిలరులో వేడ్డ గాలులతో పాటు బయ్టికి వళ్ళి కాలన్న ఇుంధన శా
త్ుం 1కని త్కుువ వుుండగా, సి.ఎఫ్.బి.సిలో ఇలా వేడ్డ గాలులతో కలిసి ఫ్రేిసు బయ్టికి వళ్ళి ఇుంధ
నుం 5% మిుంచి వుుండు ను. కావున ఇలా వేడ్డ గాలులతో/ ఫ్ల
ల గాుసులో వళ్ళి ఇుంధనాన్ని త్తరిగి పొ ుందు
ఉపకరణమే సైకల ోను.
ఎకనమెజ
ై రు
ఎయిర్ హీటరు
ఇంధనం
స్ాీకరు
స్ాీకరుఅనేవి ఘన ఇుంధనాన్ని కరమ పది త్తలో బాయిలరు దహనగ్దిలోకి పుంప్ి ముండ్డుంచు బాయిలరు
అదనపు య్ుంత్ర పరికరాలు. వీలునిుంత్ వరకు ఎకుువ ఇుంధనుం దహన గ్దిలో దహనుం అయియులా స్ాీ
కరు చెయ్యును. స్ాీకరులు ఫటడ్ హాపర్, గేట్
ర (grate) వుంటివి కలిగి వుుండును. ఈ గేట్
ర అనేవి రెుండు రకా
లు ఒకటి సిథరుంగా వుుండ్ే ఫికుిడ్ గేట్
ర , రెుండవరకుం కదిలే రకుం లేదా మూవిుంగ్య చెైన్ గేట్
ర .
స్థి ర గనిట్
లాుంకషైర్ బాయిలరు| లాుంకసైరవుంటి బాయిలరల లో, పాుకేజ్ద కోల్ లేదా వుడ్/కలప ఫైర్ి బాయిలరల లో ఫి
కుిడ్ గేట్
ర వుుండును. గేట్
ర పటిీలు కలిగి వుుండును.ఈ పటిీలు పణ త్ ఇనుమయ (cast iron) తో చెయ్ుబడ్డ
వుుండును. గేట్
ర యొకు పణ త్ ఇనుమయ పటిీలను ఒకదాన్న పకు మరొకటి అడుిపటిీల మీద దహన గ్దిలో
అమరుబడ్డ వుుండును.పటిీల మధు చిని ఖాళి వుుండ్డ, ఇుంధనుంముండ్డన త్రువాత్ ఏరపడు బూడ్డద ఈ
రుంధార ల, ఖాలిల దావరా దహనగ్ది అడుగ్యభాగ్ుంలో జమ అగ్యను. అపుపడపుపడు దహనగ్ది అడుగ్యన
జమ అయిున బూడ్డ దను తొలగిుంచెదరు. గేట్
ర పటిీలకునిఖాళి దావరా గాలి లోపలికి పరసరిుంచి ఇుంధనుం
తో కలిి దహన కియ్
ర చురుకుగా జరుగ్యను.
ఈ స్ాీకరు విధానాన్ని అుండరు ఫటడ్ మరియ్య ఓవరు ఫటడ్ స్ాీకరు అన్న వరరికరిుంచారు.
అుండరు ఫటడ్ స్ాీకరులు ఇుంధనాన్ని బాయిలరుకు అుందిుంచడుం తోపాటు పారథమిక దహనాన్నకి అవసర
మలైన గాలిన్న గేట్
ర అడుగ్యనుుండ్డ అుందిుంచును.ఈ అుండరు ఫటడ్ స్ాీకరులో ఇుంధనుం హపరులోపడ్డ, అకుడ్డ
నుుండ్డ సూలూ లేదా రామ్ డ్ెైవ్
ర మలకాన్నజుం దావరా గేట్
ర మీదకు వళ్ళిను.ఇుంధనుం గేట్
ర మీద కదులుత్ూ
వేడ్డ గాలి వికరణ ఉష్ాాన్నకి లోనయిు ఇుంధిుంతో కలిసి ముండుట మొదలగ్యను.బొ గ్యిను ఇుంధనుంగా వాడు
త్ నిపుపడు కిలుంకరు/చిటల ుం ఏరపడ కుుండ్ా ఉుండుటకు కదేలే గేట్
ర లు వాడుత్ ముంచిది. స్ాధారణుంగా
అుండరు ఫటడ్ స్ాీకరులు హారిజ ుంటల్ ఫటడ్-సైడ్ డ్డచారిి మరియ్య గారవిటిఫటడ్ రియ్ర్ య్ాష్ డ్డచారిి అన్న రెుం
డు రకాలు ఉపయో గ్ుంలో వునివి.
ఒవర్ ఫటడ్ స్ాీకరులు మాస్ ఫటడ్ స్ాీకరు లేదా సరేడరు స్ాీకరు అన్న ఇుంధనాన్ని అుందిుంచే మరియ్య కాలేు
విధానన్ని బటిీ ప్ై రెుండు రకాలుగా వరరికరిుంచారు.
స్ేరేడరు(spreader) స్ాటకరు
సేరేడరు స్ాీకరు అనేవి చాలా విభినిమలైన (versatile) టువుంటి, స్ాధారణుంగా వాడు స్ణీ కరుల. spreader అ
ను అుంగ్ల పదాన్నకి తెలుగ్యలో పరవరిన్న లేదా విసి రణి అనవచుును. ఈవిధానుంలో ఒక పరతేుకమలైన ఉపకర
ణుంతో ఇుంధనుం సమానుంగా సమత్లుంగా సమానమలైన ఎత్ి లో గేట్
ర అుంతా వాుప్ిుంచేలా, విసి రిుంచేలా వద
చలల బడ్డ ముం డ్డుంచబడును.చినిధూళికణాలుగా/పొ డ్డగాచేసిన ఇుంధనాన్ని గేట్
ర ప్ైభాగాన, కొుంత్ ఎత్ి లో
గాలిలో సమానుం గా మిశ్రముం అయియులా వదచలల బడును.ఇలా చిని చిని మయకులు గా/త్ నకులుగా
(1.0-3.0మీ.మీ) చె య్ుబడ్డన ఇుంధనుం/బొ గ్యి గేట్
ర కు కొుంత్ ఎత్ి లో గాలిలో గేట్
ర వైశాలుుంమొత్ి ుం వాు
ప్ిుంచేలా చెయ్యుటకు గాలి నే ఎజెకీరు దావరా పుంప్దరు. పొ డ్డ రూపుంలో వునాి ఇుంధనాన్ని వేగ్ుంగా బా
యిలరులోన్నకి విసరినపుడు/ విసి రిుంప చేసినపుడు గాలిలో తేలుత్ ని ఇుంధన కణాలు/పొ డ్డ అపపటికే
1000°Cకు మిుంచి వేడ్డగా వుని దహనగ్దిలో గాలిలోనే, అనగా గేట్
ర మీద పడక మయుందే ముండటుం పారరుం
చిుంచును.కొుంచెుం ప్దద విగా వుని ఇుం ధన త్ నకలు గేట్
ర ఉపరిత్లుం మీద పడ్డ కాలడుం మొదలగ్యను.
ఇుంధనాన్ని చినిచిని మయకులుగా చేసి ఎ జెకీరు దావరా గాలితో మిశ్రముం చేసి దహనగ్దిలో గేట్
ర మీద
పాడుటకు మయుందే దహన కిరయ్ను పారరుంభిుంచ డుం వలన, మాస్ స్ాీకరు కని సేరేడరు స్ాీకరు బాయిల
రులో ఇుంధనుం త్వరిత్ుంగా మరియ్య బాగా దహనుం చెుందును.
బాయిలరు అనునది సటీమయను ఉత్పత్తి చేయ్య లోహ న్నరిాత్మలైన మూసి వుని పాత్ర. ఇుందులో నీటిన్న
వేడ్డ చేసి ప్టడనుంమరియ్య అధిక ఉష్ణా గ్రత్ కలిి న నీటి ఆవిరిన్న త్య్ారు చేయ్యదురు. నీటి ఆవిరిన్న ఇుంగరల
ష్ లో సటీమయ అుంటారు. సటీమయ ఒకరకుంగా వాయ్య లక్షణాలు కలిి ఉనిపపటిక్ సుంపలరామలైన వాయ్యవు
కాదు. సటీమయ వలన పలు పారిశారమిక ఉపయోగాలు ఉనాియి.మయఖుుంగా సటీమయను విదుుత్ ఉత్పత్తి
కేుందారలలో టరెైైను లను త్తపుపటకు ఉపయోగిస్ి ారు. అలాగే ప్టోరలియ్ుం నూన శుదిికరణ పరిశ్మ
ర లలో
ను, అలాగే పలు పరిశ్మ
ర లో ఇత్ర దరవ, వాయ్య పదారాథలను వేడ్డ చేయ్యటకు ఉపయోగిస్ి ారు.ప్టడనుం వు
ని సటీమయను జెట్ ఎజెకీరులకు పుంప్ి ఒక వువసథ లో వాకుుుం (ప్టడన రహిత్ సిథత్త) న్న కలిి స్ి ారు. సటీమయ గ్య
పణి ష్ా ుం కిలోకు దాదాపు 540 కిలో కేలరరలు అుందువలన దీన్నన్న ఇత్ర పదారాథలను వేడ్డ చేయ్యటకు విరి
విగా ఉపయోగిస్ి ారు.
సటీమయ అనగా నీటి ఆవిరి.అనగా సటీమయను నీటిన్న వేడ్డ చెయ్ుడుం వలన సటీమయ ఏరపడును.నీరు హైడ్ోర జన్,
ఆకిిజన్ అను మూలక పరమాణయల సుంయోగ్ుం వలన ఏరపడును. రెుండు హైడ్ోర జను పరమాణయవులు,
మరియ్య ఒక ఆకిిజను పరమాణయవు సుంయోగ్ుం వలన ఒక నీటిబిుందువు (అణయవు) ఏరపడును. సవచఛ
మలైన నీటిలో (వరాపు నీరు సేవదనజలుం (distilledwater) ) కేవలుం హైడ్ోర జను, ఆకిిజను అను మూలక
పరమాణయలు మాత్రమే వుుండును. ఇలాుంటి సవచఛమలైన నీటిన్న వేడ్డ చేసి ఆవిరిగా (సటీమయ) గా మారిున
పుడు, నీరు వుని పాత్ర అడుగ్య భాగ్ుంలో ఎటువుంటి ఘన అవశేష్ాలు మిగ్లవు.కాన్న నదులు, కాలువ
లు, సలయియ రులు, వుంకలు, బావుల నుుండ్డ సేకరిుంచిన నీటిన్న ఒక పాత్రలో తీసుకున్న, నీరు పలరిిగా నీటి
ఆవిరిగా మారువరకు వేడ్డచేసిన తెలలన్న ఘనపదారిుం పాత్ర అడుగ్యభాగాన మిగిలిపణ వును. ఈ తెలలన్న అవశే
ష్ భాగ్ుం కాలిాయ్ుం, బరరియ్ుం, మాగరిషియ్ుం, స్ణ డ్డయ్ుం, మరియ్య వుంటి మూలకాల కోలరేడులు, సలేేట్లు,
నైటట్
ేర లు అయిు వుుండును. వరాపు నీరులో ఎటువుంటి ఇత్ర పదా రాథలు వుుండవు. కాన్న వరాపు నీరు భూ
మి మీదపడ్డ పరవహిసి ూ వుంకలు, వాగ్యలు, కాలువల గ్యుండ్ా పరవహిసి ూ, చెరువు లలో, నదులోల గ్యుంటల
లో చేరునపుడు, భూమి ఉపరిత్లుంలోన్న ప్ైన ప్ేరొుని మూలకాల సుంయోగ్ పదారాథలు నీటిలో కరగ్యను.
అుందువలన ఇలాుంటి నీటిన్న వేడ్డ చేసిన తెలలన్న శుది వుంటి పదారిుం అడుగ్య న ఏరపడును.ఇలా నీటిలో క
రిగిన పదారాథలను ఇుంగరలసులో టోటల్ డ్డస్ల ావ్ి స్ాలిడ్ి (total dissolved solids) అుంటారు. తెలు గ్యలో టో
కుగా నీటిలో కరిగిన ఘన పదారాథలు అుంటారు. ఇలా కరిగిన ఘనపదారాథలు నదులు, కాలువలు, చెరువు
లనీటిలో త్కుువగా వుుండగా, బావులు మరియ్య బల రుబావుల (గొటీ ుం బావుల) నీటిలో చాలా ఎకుువ,
బలల డ్ౌన్ వాలువలు అవి పన్న చేయ్యపది త్తన్న బటిీ రెుండు రకాలు విభజిుంపవచుు. ఒకటి న్నరిదష్ీ సమయ్ుంలో
బాయిలరు ఆపరేటరు లేదా సహాయ్కుడు సవయ్ుంగా బలల డ్ౌన్ వాలువ తెరచి బాయిలరు లోన్న నీటిన్న త్గ్య
పరమాణుంలో బయ్టకు వదులువిధానుం.మరికొన్ని వాలువలు ఎలకాీన్నక్ గా గాన్న లేదా నూుమాటిక్ పది త్త
లో కాన్న న్నరిదష్ీ సమయ్ుంలో సవయ్ుంప్ేరరిత్ుంగా తెరచుకున్న నీటిన్న బయ్టకు వదులు వాలువలు. చిని బా
యిలరులో బలల డ్ౌన్ వాలువను ఒక ప్ిడ్డ సహాయ్ుంతో బాయిలరు ఆపరేటరు పన్నచేయిుంచిన మానుువల్ వి
ధానుం అుంటారు.
1.పల గ్ వాలువ
2. పారలల్ సడ్ లల బలల డ్ౌన్ వాలువలు (ఇవి గేట్ వాలువ రకాన్నకి చెుందినవి)
1.పు గ్ వాలుు
*1.బాడ్ీ
*3.గాలుండ్ సిసీుం
*4.హేుండ్డల్ (ప్ిడ్డ)
రాక్ అుండ్ ప్ిన్నయ్న్ రకుం బలల డ్ౌన్ వాలువను తెరచుటకు మూయ్యటకు రాక్ అుండ్ ప్ిన్నయ్న్ గేర్ అమరిక
వుుండును. గేరు అమరికలో పళ్ళి వుని చకారలు ఒక చకరుం పళ్ి గాడ్డలో మరమ చకరుం పనుి అమరి వుుం
డ్ేలా దగ్ి రగా బిగిుంపబడ్డ ఒక చకరుం త్తరిగి నపుడు రెుండ్ో చకరుం కూడ్ా త్తరుగ్యను.రాక్ అుండ్ ప్ిన్నయ్న్ గేర్
అమరిక వుని వాలువలో కవాటబిళ్ి వుని సీ మ్ పొ డవుగా వుుండ్డ దాన్న పారశ భాగాన పళ్ళి వుుండు
ను. దాన్నకి పళ్ళి వుని చిని చకరుం (ప్ిన్నయ్ను వీల్) అసుసుందానమలై వుుండును. ప్ిన్నయ్ను చకారన్ని
మయుందుకు వనకిు త్తప్ిప నపుడు కవాట బిళ్ి వుని, పళ్ళి వునిసీ మ్ మయుందుకు వనకిు వేగ్ుంగా కదు
లును. కవాట బిలల మూుందుకు వనకిు కదళ్దుం వలన కవాటుం మూసుకోవడుం తెరచుకోవడుం చాలా వే
గ్ుంగా లిపి కాలుంలో జరిగి పణ వును. మరమ రకుం లిుంకు టటైప
ర ులో కవాట బిళ్ి లిుంకు అమరిక కదలిక వలన
కవాట ప్టఠుం రుంధరుంలో మయుందుకు వనకిు కదులును.
ఈ వాలువలో కవాట బిళ్ి వుని సీ మ్ ను రాక్ (rack) అుంటారు. దీన్నకి పకు భాగ్ుంలో పళ్ళి వుుండును,
ఈ సీ మ్ ను మయుందుకు వనకిు త్తపుప పళ్ి చకారన్ని ప్ిన్నయ్ను అుంటారు. ఈ ప్ిన్నయ్ను (pinion) చకార
న్ని ప్ిడ్డ (హాుుండ్డల్) తో కుడ్డ ఎడమలకు త్తపుపటవలన కవాట బిళ్ి బాడ్ీలోన్న కవాట రుంధరుంలో మయుందు
కు వనకిు కదులును
*1.బాడ్ీ
*3.ప్ిన్నయ్ను చకరుం
*4.ప్ిన్నయ్ను హౌసిుంగ్య
*6.సిరేుంగ్య
*7.గాుుండు అమరిక
బాడ్ీ
కుంచు, లేదా, కాస్ీ ఐరన్ (పణ త్ఇనుమయ) లేదా పణ త్ ఉకుుతో చెయ్ుబడ్డ వుుండును.బాడ్ీ చివర కొన్ని
వాలువలలో ఫాలుంజిలు వుుండగా కొన్నిుంటిలో లోమరలు(inner threads) వుుండును.
రాక్/రాయక్
ఇది కవాట బిళ్ి యొకు సీ మ్ (సీ మ్). దీన్న ఒక చివర గ్యుండరన్న భాగ్ుంలో డ్డసుు ప్ేల టులు అమరుబడ్డ
వుుండును. సీ మ్ ఒక పారశమయలో పళ్ళి వుుండును. ప్ిన్నయ్ను పళ్ళి ఈ పళ్ి మధు అమరి వుుండున
టు
ల ప్ిన్నయ్నును హౌసిుంగ్య (ప్ైకపుపలో) అమరెుదరు. ప్ిన్నయ్నును కుడ్డ ఎడమలుగా త్తప్ిపనపుడు
కవాట సీ మ్ /రాక్ మయుందుకు వనకుు కదిలి వాలువ తెరచుకోవడుం మూసుకోవడుం జరుగ్యను. ఇది ఇ
త్ి డ్డ లేదా కుంచు/గ్న్ మలటల్ (ఫిరుంగి లోహుం) తో చెయ్ుబడ్డ వుుండును. కొన్నిుంటిలో కాస్ీ ఇనుమయతో
కూడ్ా చేస్ి ారు.
పథనియను చకిం
ఇది పళ్ళి కలిి న ఇత్ి డ్డ లేదా అలూుమిన్నయ్ుం మిశ్రమ చేసిన ఇత్ి డ్డతో లేదా సీ యిన్లెస్ సటీలుతో చెయ్ు
బడ్డ వుుండును. ఈపళ్ి చకారన్ని ఇుంగరలష్ లో ప్ిన్నయ్ను (pinion) అుంటారు. దీన్నన్న వాలువ హౌసిుంగ్యలో
దీన్న పళ్ళి, రాక్ పళ్ి మధులో వుుండ్ేలా అమరేుదరు.ఈ పళ్ి చకారన్ని త్తప్ిపనపుడు రాక్ మయుందుకు
వనకిు కదులును.ఈ ప్ిన్నయ్ను ప్ైభాగ్ుంలో నలుపలకలగా వుని ప్ిడ్డ సీ మ్ వుుండును.ఈ సీ మ్ కు న
లు పలకల గ్యబై వుని ప్ిడ్డ/హాుుండ్డల్ అమరిు ప్ిన్నయ్ను చకారన్ని త్తప్పదరు.
దీన్నన్న బల లుీల సహాయ్ుంతో వాలువ బాడ్ీకి బిగిుంచేదరు. ఇుందులోనే రాక్ పళ్ళి వుని సీ మ్, ప్ిన్నయ్ను
చకరుం వుుండును. ప్ిన్నయ్ను చకరుం వుని భాగ్ుంలో హౌసిుంగ్యకు బల నట్ అనునది బల లుీలతో బిగిుంపబడ్డ
వుుండ్డ, దీన్నలో గాలుండు అమరిక వుుండును. ఇది కుడ్ా ఇత్ి డ్డ లేదా పణ త్ ఇనుమయ లేదా పణ త్ ఉకుుతో చె
య్ుబడ్డ వుుండును.
గాయండు అమరిక
ఇది ప్ిన్నయ్ను హౌసిుంగ్య ప్ైభాగాన బల లుీల దావరా బిగిుంపబడ్డ వుుండును. ఇదిప్ిన్నయ్ను చకరుం సీ మ్
మరియ్య హౌసిుంగ్య మధునుుండ్డ సటీమయ లేదా నీరుబయ్టకు రాకుుండ్ా న్నరమదిుంచును.ప్ిన్నయ్ను సీ మ్/
టిమ్
ర చుటయ
ీ గారప్ైట్ తాడును చుటిీ గాలుండు అను ఇత్ి డ్డ రిుంగ్యతో బలుంగా బిగిస్ి ారు.
ఇది ప్ిన్నయ్ను చకారన్ని త్తపుప ప్ిడ్డ దీన్నన్న బాకుిక్ లేదా హాుుండ్డల్ అుంటారు. దీన్న చివర గ్యబైగా వుుండ్డ
లోపల నలుచరదరపు రుంధరుం, ప్ిన్నయ్ను సీ మ్ కు సరిపణ వు సైజులో వుుండును. దీన్నన్న ప్ిన్నయ్ను సీ మ్
కు అమరిు త్తప్పదరు. దీన్నకి లాక్ వువసథ వుుండును.వాలువను తెరచినపుడు ప్ిడ్డ, హాుుండ్డల్ బయ్టికి రా
న్న విధుంగా లాక్ సిసీుం (lock) వుుండును. కేవలుం వాలువను మూసినపుడు మాత్రమే హాుుండ్డల్ బయ్టికి
వచుును.
వాలుులోని భాగాలు
*1.బాడ్ీ
*3.లిుంకు అమరిక
*4.గారుండు అమరిక
*5.ప్ిడ్డ
ఒక గేరు మినహాయిుంచి ఈ వాలువ భాగాలు పన్నతీరు రాక్ మరియ్య ప్ిన్నయ్ను వాలువతో సమానుంగా
వుుండును.
బాయిలరు నీటిన్న రెుండు పది త్ లోల బలల డ్ౌన్ చేయ్యదురు. ఒకటి మధుుంత్ర/ అపుపడపుపడు చేసే విరామ
బలల డ్ౌన్ విధానుం మరొకటి న్నరుంత్ుం బలల డ్ౌన్ విధానుం.
లరు నీటిన్న బయ్టకు వదిలినపుడు బలల డ్ౌన్ వాటరు నుుండ్డ ఫాలష్ సటీమయ ఏరపడుత్ ుంది. కావున బలల డ్ౌన్
నీటిన్న మూసి వునిఒక సటీలు టాుుంకుకు పుంప్ి, ఏరపడ్డన ఫాలష్ సటీమయతో బాయిలరు ఫటడ్ వాటరును వేడ్డ
చెయ్ువచుును.
X=గ్యణకార గ్యరుి
'బాయిలరు గాలసు టయుబయ వాటరు లెవల్ ఇుండ్డకేటరుఅను ఉపకరణుం బాయిలరులో వుని నీటి మటాీ
న్ని తెలుపుత్ ుంది. గాలసు టయుబయ వాటరు లెవల్ ఇుండ్డకేటరు బాయిలరులోన్న నీటిమటాీన్ని నేరుగా క
చిుత్ుంగా చూపును. గాలసు టయుబయ వాటరు లెవల్ ఇుండ్డకేటరు బాయిలరు మీద అమరుబడ్డ వుుండు మయ
ఖుమలైన ఉప కరణుం. గాలసు టయుబయ వాటరు లెవల్ ఇుండ్డకేటరును ''' బాయిలరు వాటరు గేజ్ద '''అన్నకూడ్ా
అుంటారు.
*గాలసు టయుబయ: ఇది స్ాధారణుంగా 1/2" లేదా 3/4"సైజులో వుుండును.10.5నుుండ్డ 24.7 కేజిల ప్ిడనాన్ని,
మ రియ్య 220°C నుుండ్డ 400°C ఉష్ణా గ్రత్ త్టుీకోగ్లులను. పొ డవు బాయిలరును బటిీ 400-500 మిలిల మీ
టరుల వుుం డును. గాలసు బల రమసిలికెట్ తో చెయ్ుబడ్డ దృఢుంగా వుుండును.
బాయిలరు నుుండ్డ వాటరు కాక్ మరియ్య సటీమయ కాక్కు కలిప్ిన రెుండు ప్ైపులలో, ఐస్ణ లేట్ సటీమయ వాలువ
ల త్రువాత్ రెుండు సటీల్ బుంత్ లు(ball) వుుండును. ఏదెైనా కారణుం వలన గాలసు టయుబయ పగిలిన బాయిల
రు నుుండ్డ వేగ్ుంగా వచుు సటీమయ మరియ్య నీరు ఈ సటీల్ బుంత్ లను మయుందుకు నటీ డుం వలన అవి వళిి
వాటరు లెవల్ ఇుండ్డకేటరుయొకు వాటరు మరియ్య సటీమయ కాక్కు అడుిపడటుం వలన సటీమయ,నీరు బయ్
టికి వళ్ి కుుండ్ా ఆగిపణ వును.
బాయిలరుకు స్ాధారణుంగా రెుండు గాలసు టయుబయ వాటరు లెవల్ ఇుండ్డకేటరులను కొదిద దూరుంలో అమరెు
దరు. రెుండు వాటరు లెవల్ ఇుండ్డకేటరులలోన్న గాుసు టయుబయలోల నీటిమటీ ుం సమానుంగా వుుండ్ాలి, లేన్నచమ
అుం దులో ఒక ఇుండ్డకేటరు త్పుపడు మటాీన్ని చూప్ిసి ునదన్న అరథుం. అుందువలన రెుండు వాటరు లెవల్
ఇుండ్డకేట రులలో నీటిమటీ ుం సమానుంగా లేక తేడ్ా చూప్ిన వాటరు లెవల్ ఇుండ్డకేటరుల డ్ెన
ైర ు వాలువను
తెరచి కొుం త్ నీటిన్న డ్ెన్
ైర చేసి చెక్ చెయ్ాులి .అలాగే ఈ ఇుండ్డకేటరు గాుసు గొటీ ుం మీద మూడు గ్యరుిలు
వాటరు లెవల్ ఇుండ్డకేటరును బాయిలరు ఆపరేటరుకు బాగా కన్నపుంచే విధుంగా బాయిలరు షల్ లేదా వా
టరు/సటీమయ డరమయాకు అమరెుదరు. అనగా బాయిలరు మయుందు బాగాన లేదా పకు బాగాన సపష్ీ ుంగా క
న్నపుంచేలా బిగిుంచెదరు.
సేఫ్ీ ి వాలువ
సేఫ్ీ ి వాలువ అనగా విపత్ి లేదా పరమాదుం నుుండ్డ త్ప్ిపుంచు రక్షక లేదా సురక్షక కవాటుం .ఒక పాత్ర లేదా
ఒక గొటీ ుంలో పరవహిసి ునిదరవుంలేదా వాయ్యవు, లేదా ఆవిరి న్నరేదశిుంచిన పరమాణుం కనిఎకుువ ప్టడన స్ాథ
యికి చే రినపుడు, వాలువ తెరచుకున్న కొుంత్ పరిమాణుంలో దరవాన్ని లేదా వాయ్యవు/ఆవిరిన్న బయ్టికి
వదిలి ప్టడన స్ాథయిన్న త్గిిుంచు పరికరుం సేఫ్ీ ి వాలువ.
బాయిలరులో సేఫ్ీ ి వాలువ వాడకుం త్పపన్న సరి. ఒకటి కాదు, రెుండు సేఫ్ీ ి వాలువలను బాయిలరు మీద అ
మరుుతారు. ఫైరు టయుబయ బాయిలరు అయినచమ పరధాన డరమయా లేదా సిలిుండరు మీద అమరుుతారు.
వాటరు టయుబయ బాయిలరు అయిన సటీమయ డరమయా ప్ైన బిగిస్ి ారు. వాటరు టయుబయ బాయిలరులో ఒకటి
అవి.1.డ్ెడ్ వయిట్ సేఫ్ీ ి వాలువ,2.లివరు సేఫ్ీ ి వాలువ,3. సిరేుంగ్య లోడ్ెడ్ సేఫ్ీ ి వాలువ,4. హై ప్రసరు-
లోవాటరు సేఫ్ీ ి వాలువ.
డ్ెడ్ వయిట్ సేఫ్ీ ి వాలువ ఇళ్ిలోల వాడు ప్రసరు కుకురు ల లిడ్/మూత్ మీద వుని సేఫ్ీ ి వాలువ వుంటి
దే. కుకురు మీద సేఫ్ీ ి వాలువ చినిదిగా వుుండును. బాయిలరులో వాడు సేఫ్ీ ి వాలువ పరిమాణుంలో ప్దద
దిగా వుుండును. సిథరమలైన బరువువుని వరుిలాకార పణ త్యినుమయ బిళ్ిలను వాలువమీద ఉుంచెదరు.
ఈ డ్ెడ్ వయిట్/బరువు, వాలువను కిుంది వైపుకు బలుంగా నొకిు వుంచును అనగా అధో ప్టడనుం కలుగ్ చే
య్యను. దీన్నన్న అధో ప్టడన బలుం అుంటారు. అదేసమయ్ుంలో బాయిలరు నుుండ్డ సటీమయ వాలువ కిుంది నుుం
లివరు సేఫ్ీ ి వాలువలో ఒక పణ త్ ఇనుమయతో చేసిన కేసిుంగ్య ఉుండును. దాన్న న్నలువు రుందరుం సటీమయ బయ్
టకు వచుు మారి ుంగా పన్నచేయ్యను. కేసిుంగ్య ఆడుగ్య భాగాన్ని బల లుీల దావరా బాయిలరు షల్ ప్ై భాగా
న బిగిుంచె దరు. కేసిుంగ్య న్నలువు రుందరుం/నాజిల్ ప్ైన వాలువ సిటిుంగ్య రిుంగ్య వుుండును.ఇది ఇత్ి డ్డతో చె
య్ుబడ్డ వుుం డును. దీన్న మీద కరెకీుగా వాలువ డ్డస్ు లేదా వాలువ వుుండును.వాలువ వనుక భాగ్ుం ఒక
లివరుకు బిగిుంచ బడ్డ వుుండును. లివరు ఒక చివర లివరుకు బిగిుంచిన వాలువ డ్డసుు, వాలువ సిటిుంగ్య
మీద ఖాళి లేకుుండ్ా అత్ కుున్న ఉుండ్ేలా బలాన్ని కలుగ్ చేయ్యను. లివరు రెుండ్ో చివర కేసిుంగ్యకు ఒక
క్లు త్తరిగెడు చీల (pivot) దావరా అనుసుంధానమలై వుుండును. లివరు పకుకు జరుగ్కుుండ్ా ఒక లివరు
గెైడు రాడ్/కడ్డి వుుండును.
సిరేుంగ్య లోడ్ెడ్ సేఫ్ీ ి వాలువలో మరొక రకమలైన రామ్ి బాటమ్ (Ramsbottom) సేఫ్ీ ి వాలువలో రెుండు
వాలువలు ఒక సిరేుంగ్య వుుండును. ఈ రకపు సేఫ్ీ ి వాలువను లోకోమోటివ్ బాయిలరులలో ఉపయోగి
స్ాిరు.
ఈ రకపు సేఫ్ీ ి వాలువ రెుండు రకాల పనులు చేయ్యను.ఒకటి సటీమయ ప్టడనుం బాయిలరు పన్నచేయ్య ప్టడ
నుం కని ఎకుువ ప్టడనుంతో సటీమయ బాయిలరులో ఉత్పత్తి అయిన పరధాన వాలువను తెరచి సటీమయను బ
సేఫ్ీ ి వాల్వ /వాలువ పరధాన భాగ్ుం కాస్ీ ఐరన్/పణ త్ ఇనుమయతో చేయ్బడ్డ 90 డ్డగరల కోణుంలో ఫాలుంజిలు
వుని రెుండు ప్ైపు వుంటిబాగాలు కలిి వుుండును.న్నలుగ్య ఫాలుంజి భాగ్ుం బాయిలరు షల్/డరమయా ప్ైనుని
ఉకుు ప్ైపు ఫాలుంజికి బల లుీల సహాయ్ుంతో బిగిుంపబడ్డ వుుండును. రెుండవ పకు ఫాలుంజికి ఒక ఉకుు ప్ైపు
బల టు
ల లతో బిగిుంపబడ్డ, బాయిలరు షడ్ బయ్టి వరకు,వుుండును. సేఫ్ీ ి వాలువ తెరచుకునిపుపడు బా
యిలరు నుుండ్డ విడుదల అయిున సటీమయ ఈ ప్ైపు దావరా బయ్టికి వళ్ళిను. పణ త్ ఇనుమయ బాడ్ీ న్నలు
వు భాగ్ుంలో లోపల ముందమలైన ప్ైపువుంటి న్నరాాణుం వుుండ్డ దాన్న రుంధరుం మీద సటీలుతో చేసిన నునుప్ైన
ఉపరిత్లుం వుని వాలు సిటిుంగ్య బిగిుంచి వుుండును. దీన్న మీద వాలువ డ్డస్ు ఉుండును. ఈ వాలువ డ్డస్ు
వాలువ సిటిుంగ్య రుంధారన్ని మామయలు సమయ్ాలోల కప్ిప వుుంచును. ఇది కూడ్ా నునుప్ైన ఉపరిత్లుం క
లిి వుుండును.
*2.నాజిల్
*3.నాజిల్
*5. వాలువడ్డసుు(మూత్)
*6.డ్డసుు హో లి రు
*7.గెైడు
*8.సిపుండ్డల్/ సటీలుకడ్డి
*9.సటీలు సిరేుంగ్య
*12.లివరు హాుుండ్డల్
బాడ్ీకి ఉని టేపరు (అనగా కిుంద విశాలుంగా వుుండ్డ ప్ైన త్కుువ వాుసుంతో రుంధారన్ని కలిి వుని న్నరాా
ణుం) నాజిల్ అనేది బాయిలరు సటీమయ పరవేశ్ మారి ుం. డ్డసుు అనేది నాజిల్ రుంధారన్ని,మూసివుుంచే మూత్.
సిపుండ్ీల్ రాడ్ అనేది పొ డవుగావునిసుిపాకార సటీలుకడ్ీి. దీన్న ఒకచివర డ్డసుు ప్ైనుిన గెైడరులోకి వుుం
డును. రొుండ్ో చివర మరలు వుుండ్డ దాన్నకి ఒక నటుీ(nut)వుుండును.సిపుండ్డల్ రాడుకు గెైడరు కని ప్ై భా
గ్ుంలో సిథరుంగా వుని వరుిలాకార ప్ేల టువుుండును.దీన్న మీద సిుంర గ్య కిుంది భాగ్ుం కూరమున్న/ఆన్న వుుండు
ను. ప్ైభాగాన సులభుంగా సిపుండ్డలు మీద ప్ైకి కిుందికి కదిలే మరమ వరుిలాకార ప్ేల టువుుండును. దీన్నన్న
సిరేుంగ్య ప్ైభాగాన వుుంచెదరు. ప్ై ప్ేల టును ఆనుకున్న సిపుంగ్య హౌసిుంగ్య ప్ైన వునిఒకనటుీ వుంటి దాన్నలో
త్తరిగే అడి సీబయల్ సూలూ వుుండును. ఈ అడి సీబయల్ సూలూను నటుీలో ప్ైకి కిుందికి కదిలిుంచడుం వలన సిపుం
గ్య వదులుగా బిగ్యత్ గా అగ్యను. సిరేుంగ్యను దగ్ి రగా నోకేుకొలది వాలువ డ్డసుు మీద అధో ప్టడనుం ప్రు
గ్యను.వదులు చేసిన డ్డసుు మీద అదో ప్టడనుం త్గ్యిను. సిుంర గ్య చుటయ
ీ , బాడ్ీ మీద రక్షణగా సిరేుంగ్య హౌ
సిుంగ్య వుుండును.లివరు అనే సటీలు హాుుండ్డలు ను క్లు సహాయ్న సిపుండ్డలు ప్ైభాగాన కలిప్ి వుుండును.
మయబ్రర(వెరటక
ి ల్ మయగ్ేటిక్ స్థుచ్)
బాయిలరు పన్నచేసి ునిపుపడు బాయిలరులో సటీమయ ఉత్పత్తి అయియుసమయ్ుంలో, సటీమయ ఉత్పత్తి కి విలో
మాను పాత్ుంలో బాయిలరు లోన్న నీటి మటీ ుం త్గ్యిత్ ుంది. అనగా సటీమయ ఉత్పత్తి ప్రిగేకొలది, నీటిమటీ ుం
త్గ్యి త్ ుంది. ఇలా త్గిిన నీటిన్న ఫటడ్ వాటరు పుంపును త్తప్ిప బాయిలరు షల్ లో త్గిన మటీ ుం వరకునీరు
న్నుంప వలసి వునిది. మటాీన్నకి నీరు చేరగానే పుంపును న్నలిప్ి వయ్ాులి.ఇలా ఫటడ్ పుంపును నీటిమటీ ుం
త్గిిన పరత్త స్ారి త్తప్ిప,మటాీన్నకి నీరు రాగానే న్నలిప్య్ుడుం అనేది న్నరుంత్రుంగా జరిగే పరకయ్
ిర . ఇలా పుంపు
ను త్తపపడుం, ఆపడుం అనేది బాయిలరు ఆపరేటరు నేరుగా చేయ్యునపుపడు, ఏదెైనా కారణుం చేత్ మటాీన్న
కి మిుంచి నీరు ఎకిునను పుంపును న్నలిప్ి వయ్ున్నచమ డరమయాలో సటీమయ జమ అగ్య పరదేశ్ుం త్గిి సటీమయతో
పాటు నీరు కలిసి పొ యిు సటీమయలో తేమ శాత్ుం ప్రిగి పణ వును. ఇలా నీరు కలిసిన సటీమయను వట్ సటీమయ
లేదా అసుంత్ృపి సటీమయ / నీటి ఆవిరి అుంటారు.అలాగే అవసరమలైన మటాీన్నకి నీరు చేరినా పుంపు త్తపపన్న
చమ ఫైరు టయుబయ బాయిలరు అయినచమ నీటిమటీ ుం టయుబయల కనిత్కుువ మటాీన్నకి పడ్డ పణ వడుంతో టయు
బయలు బాగా వేడ్ెకిు,అధిక ఉష్ణా గ్ర త్ కారణుంగా స్ాగి, వాుకోచిుంచి పగిలి పణ యి పరమాదుం జరుగ్యను. అలాగే
వాటరు టయుబయ బాయిలరుల టయు బయలలో నీరు లేక పణ యిన టయుబయలు వేడ్ెకిు కరిగి పగిలి పొ యిు ప్
దద పరమాదుం జరుగ్యను. అుందువలన మానవ త్ప్ిపదుం వలన జరిగే పరమాద న్నవారణకెై ఆటోమాటిక్ గా
పుంపును త్తప్ేప,ఆప్ి పరికరమే మాబిర/ మో బరర.
మయబ్రర/మోబ్రరలోని భాగాలు
స్టటలు ఫ్ోు ట్
పొ డవుగా సుిపాకార సీ యిన్లెస్ సటీలుతో చేసిన ఫణల ట్(లోపలి భాగ్ుం గ్యలల గా వుుండ్డ దరవాల మీద తెలియ్ా
డు పొ డవాటి సిలిుండరు ఆకారుం)వుుండును.సూ
ి పాకర ఫణల ట్ ప్ైన కిుంద భాగాలు కొదిదగా ఉబయైగా వుుండు
ను. ఫణల ట్ లోపలి భాగ్ుం ఖాలిగా/గ్యలల గా వుుండటుం వలన ఈ ఫణల ట్ నీటిలో తెలియ్ాడును.ఎడ్ెైన వసుివు
ఈభాగ్ుం మాబిరన్నలువు గొటీ ుంప్ై ఫాలుంజి బల లుిలతో బిగిుంచటాన్నకి సమానుంగా డమీా ఫాలుంజిన్న కలిి మధులో
ఒకసటీలు గొటీ ుం వల్ి చెయ్ుబడ్డ/అత్ కబడ్డ వుుండును.ఈ గొటీ ుంలోనే సటీలు ఫణల ట్ రాడ్ ప్ైభాగ్ుం, ప్ైకి కిుందికి
కదులును.
వీటిన్న సివచ్ మలకాన్నజుం భాగ్ుం మధులో బల లుగా వుని సటీలుగొటీ ుం ఉపరిత్లుం ప్ై కొదిద కొదిద దూరుం ఎడుం
గా హరిాటికలిల సటల్ి సివచ్లు బిగిుంచబడ్డ వుుండును. కేవలుం నీటీ మటాీన్ని న్నయ్ుంత్రణ కెైనచమ రెుండు సివచ్
లు వుుండును. ఒకటి నీరు కన్నష్ీ మటాీన్నకి నీరు వునిపుపడు పుంపును ఆన్ చెయ్యుటకు, రెుండవది గ్
రిష్ీ మటాీన్నకి నీరు చేరగానే పుంపును ఆపుటకు. మరికొన్ని మోబరల
ర లో మూడ్ో సివచు వుుండును.ఈ సివ
చు పుంపు ఆన్ కాక పణ యిన లేక పుంపు త్తరుత్ నిపపటికి నీరు బాయిలరులోకి ఎకునపుపడు ,బా యి
లరులో కన్నష్ీ మటాీన్న కని త్కుువకు నీటిమటీ ుం పడ్డపణ యిన, ఈ సివచుు బాయిలరు ఫిడ్ కనవయ్రు
మరియ్య ID,FD ఫ్ాునులను ఆపును. ఈ సివచ్ లలో మాగ్ిటిక్ స్ాిప్ మలకాన్నజుం వుుండును .ఫణల ట్ రాడ్
/ కడ్ీి నీటి మటాీన్నకి అనుగ్యణుంగా ప్ైకి కిుందికి కదులుత్ూ సివచ్ సమీపాన్నకి రాడ్ రాగానే,రాడ్ చివర ను
ని మాగెిట్ యొకు అయ్స్ాుుంత్ పరభావుం వలన సివచ్ పన్న చెయ్యును.
న్నలువుగా పొ డవుగా సటీలు గొటీ ుం వుుండ్డ దాన్న న్నలువు పకుభాగ్ుంలో కొదిద ఎడుంగా ఫాలుంజి వుని రెుండు
చిని గొటాీలు/ ప్ైపులువుుండును.ఇుందులో ప్ై ఫాలుంజి బాయిలరు సటీమయ వుని భాగాన్నకి కలుపబడ్డ
వుుండగా, కిుం ది పకున వుని మరమ ఫాలుంజి బాయిలరులో నీరు వుని భాగాన్నకి కలుపబడ్డ వుుండును.
ఈ రెుండు కూడ్ా బాయిలరుకు నేరుగా కాకుుండ్ా వాలువల దావరా కలుపబడ్డ వుుండును. ఏదెైన సమసు
మాబిరలో వచిున ఈ వాలువలను మూసి, మాబిరను విప్ిప త్న్నఖీ చెయ్ువచుు. అలాగే ప్ైభాగాన కూడ్ా
ఒక ఫాలుంజి వుుండును. ఈ ఫాలుంజికి సివచ్ మలకాన్నజుం వుని భాగాన్ని ఫాలుంజి దావరా బిగిస్ి ారు. అలాగే న్న
లువుగా పొ డవుగా సటీలు గొటీ ుం అడుగ్య భాగాన ఒక వాలువ వుుండ్డ,మూసి వుుండును.అపుపడపుపడు ఈ
ప్రసరు గేజి
ప్రసరు గేజి అనేది ఒక వువసథ లో వుని, లేదా పరవహిసి ుని దరవాల, వాయ్యవుల ప్టడనుంకొలిచే స్ాధనుం.
ప్రసరు గేజిన్న తెలుగ్యలో ప్టడన మాపకుం అుంటారు. ప్టడనుం అనగా ఒక న్నరిదష్ీమలైన పరమాణుం /య్ూన్నట్
దరవుం లే దా వాయ్యవు మీద పరయోగిుంపబడ్డన బలుం లేదా శ్కిి. భూ వాతావరణుం భూమి మీదుని పరత్త
వసుివు మీద వత్తి డ్డ కలిి సి ునిది. ఆ వత్తి డ్డనే ప్టడనుం అుంటారు.వాతావరణుం మన ప్ై కలిి ుంచే ప్టడనుం ఒక
అటాాసిపయ్రు ప్ట డనాన్నకి సమానుం.ఒక అటాాసిపయ్రు ప్టడనుం GPS విధానుంలో ఒక చదరపు అుంగ్య
ళ్ుం వైశాలుుంప్ై 14.70 (14.69595) పౌుండల బరువు కలుగ్ చేయ్య వత్తి డ్డ లేదా బలశ్కిికి సమానుం.MKS
పది త్తలో ఒక చదరపు సుంటి మీటరు వైశాలుుంప్ై 1.033 కిలో గారమయలు కలుగ్చేయ్య బలశ్కిి లేదా బరు
వుకు సమానుం. అటాాసిపయ్రు ప్టడనాన్ని టార్లలో లెకిుుంచిన 760టారులకు సమానుం. బారమమీటరు
పటడనమయపకం/పెరసరు గనజి
ప్రసరు గేజిలను ఉపయోగిుంచి వాతావరణ ప్టడనుం కనిఎకుువ ప్టడనుంలో వుని దరవాల, వాయ్యవుల
ప్టడనాన్ని కొలుస్ాిరు. ఇలా వాతావరణ ప్టడనుం కని అధికుంగా వుని ప్టడనాన్ని కొలిచే పరికరాలను ప్ర
సరు గేజి లేదా ప్టడనమాపక పరికరాలు అుంటారు. అయితే వాతావరణ ప్టడనుం కనిత్కుువ ప్టడనాన్ని
కూడ్ా ప్టడన మాపకాన్ని ఉపయోగిుంచి కొలవవచుు. వాటిన్న వాకుుమ్ గేజి అుంటారు.కొన్ని ప్టడన మాప
కలలో రెుండు రకాల ప్టడనాన్ని కొలవవచుును, వాటిన్న సుంయ్యకి (compound guage) ప్టడన మాపకా
లు అుంటారు. ప్రసరు గేజి లు పరధానుంగా అనలాగ్ డయ్ల్ ప్రసరు గేజిలు మరియ్య డ్డజిటల్ ప్రసరు గేజిలు
అను రెుండు రకాలు.
య్ూజెన్ బల రిన్ (1808 – 1884) ఫరుంచి ఇుంజనీరు మరియ్య పరత్తభావుంత్ డ్ెైన గ్డ్డయ్ారాల రూపకరి . 18
49 లోబల రిన్ ప్రసరు గేజిన్న త్య్ారు చేస్ాడు. ఈ గేజి అపపటివరకు ఉని గేజిల కని ఎుంతో న్నకుచిుగా
ప్టడనా న్ని కొలవడమే కాదు ఎకుువ ప్టడనాన్ని కూడ్ా కొలిచే స్ామరథయుంతో త్య్ారు చేస్ాడు.బల రిన్
ఈగేజిన్న లోకో మోటివ్ ఇుంజనులలో ప్టడనాన్ని కొలవటాన్నకి రూపొ ుందిుంచాడు.
బల రిన్ టయుబయ ప్రసరు గేజి మూడు రకాలలో లభిసుిుంది. ఒకటి C-రకపు బల రి న్ టయుబయ, రెుండవది
సిరేుంగ్య టయుబయ మరి మూడ్ో ది హలికల్ రకుం.
*1.హాలో బాలక్ (Hollow block) : ఇత్ి డ్డతో చేసిన, లోపలి భాగ్ుం బల లుగా వుుండు దిమలా వుంటిది. కిుంది
భాగ్ుం గ్యడరుంగా వుుండ్డ ఉపరి త్లుంప్ై మరలు కలిగర వుుండును. ఈ మరలు వునిభాగానేి వాటరు సైపను
స్ాకెట్ కు బిగిస్ి ారు. రొుండ్ో చివర నలుచదరుంగా వుుండును. దాన్న పకు రుందారన్నకి C బల రిన్ టయుబయ యొ
కు ఒక చివర ఆత్ కబడ్డ వుుండును.
*బల రి న్ టయుబయ : బల రిన్ టయుబయ C ఆకారుంలో కుంచుతో చెయ్ుబడ్డ, దగ్ి రగా నొకుబడ్డ వుుండును. ఒక
చివర మూసి వేయ్బడ్డ, దాన్నకి లిుంకు వుుండును. తెరచి వునిరెుండవ హో లోబలల క్ కు అటుకబడ్డ
వుుండును.
*లిుంకు: ఒక చివర C బల రిన్ టయుబయకు కదలకుుండ్ా ఆత్ కబడ్డ వుుండగా రెుండ్ో చివర పళ్ళిని స
కీరుకు సులభుంగా అటున్నటు కదిలేలా వదులుగా బుంధనమలై వుుండును.
*పళ్ళిన సకీరు: దీన్న ఒక చివర లిుంకుకు, పళ్ళిన భాగ్ుం ప్ిన్నయ్ను చకారన్నకి ఆనుకున్న వుుండును.
పళ్ళిన సకీరు కదిలినపుడు, ప్ిన్నయ్ను కూడ్ా వరుిల భరమణుం చేయ్యను
నిరాాణం
పనిచేయు విధానం
గేజ్ద బిగిుంచిన సైపనులో నీరు న్నుంపబడ్డ వుుండును. దరవుం లేదా వాయ్యవు సైపను లోన్న నీటి మీడ ప్టడ
నుం కలిి ుంచినపుడు, నీరు బల రిను టయుబయలోకి వళిి టయుబయగమడల ప్ై ప్టడనుం కలిి ుంచును. ప్టడన పరభావుం
వలన టయుబయ అుంచు వరూ
ి లుం బయ్టి వైపుకు వుంగ్యను, ఫ్లిత్ుంగా టయుబయ చివర వుని సఖ్ీ రు కదిలి
అది ప్ిన్న య్నును, ప్ిన్నయ్ను మయలులను కదిలిుంచును. టయుబయలో ప్టడనుం త్గ్ి గానే టయుబయ అుంచు మ
ళిి లోపలి వై పుకు వుంగి మయలుల య్ధాస్ాథనాన్నకి వళ్ళిను.అయితే గేజి బిగిుంచిన ప్ైపు లేదా పాత్రలో కుం
పనాలు, ఘాతాలు (shocks) ఉనిచమ ప్రసరు గేజి పన్న తీరుప్ై పరభావుం చూపును. అుందువలన ప్రసరు గే
జిన్న కుంపనాలు, ఘాతా లులేన్న విధుంగా అమరాులి.
గా సున్నిత్మలై నుం దున ప్టడనుంలోన్న చినిమారుపకు కూడ్ా బెలల ోలు సపుందిుంచును.అుందువలన త్కుువ
ప్ిదనాన్ని కచిుత్ుంగా కొలుచుటకు యోగ్ుమలైన వి.
డ్డజిటల్ పెస
ర రు గనజిలు
ఆధున్నకమలైన సనాిరులను మలైకోర పారససరులను ఆధారుంగా పన్నచేసి, ప్టడనాన్ని డ్డజిటల్ అుంకెల రూపుం
లో చూప్ిుంచును. డ్డజిటల్ ప్రసరు గేజిలు అత్ుుంత్ కచిుత్ుంగా ప్టడనాన్నితెలుపును.డ్డజిటల్ ప్రసరు
గేజిలు 0.01 నుుండ్డ 0.001 వరకు ప్టడనాన్ని డ్డజిటల్ రూపుంలో పరదరిశుంచును.