You are on page 1of 129

బాయిలరు

రచన

పాలగిరి రామక్రష్
ి ా ా రెడ్డి

ramakrisanareddyp565@gmail.com

9515964028

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 1


బాయిలరు
బాయిలరు అనేది అన్ని వైపుల మూసి వుుండ్డ అుందులో నీరు లేదా మరేదెైన దరవాన్ని వేడ్డచెయ్యు ఒక

లోహ న్నరాాణుం. బాయిలరు నుపయోగిుంచి పరధానుంగా నీటి ఆవిరిన్న ఉత్పత్తి చేస్ి ారు. నీటి ఆవిరిన్న ఆుం గ్ల ుం

లో సటీమయ (steam) అుంటారు. య్ుంత్రశాస్ాిానుస్ారుంగా బాయిలరుకు న్నరవచనుం : అన్ని వైపులా మూ సి

వేయ్బడ్డ, ఉష్ా ుం దావరా నీటిన్న ఆవిరిగా మారుు పరికరుం లేదా య్ుంత్ర న్నరాాణుం. బాయిలరులను కేవ లుం

సటీమయ/ఆవిరి ఉత్పత్తి చేయ్యటకే కాకుుండ్ా నీటిన్న వేడ్డ చెయ్యుటకు, కొన్ని రకాల మినల్ నూనలను అ

ధిక ఉష్ణా గ్రత్కు వేడ్డ చెయ్యుటకు కూడ్ా ఉపయోగిస్ి ారు. వేడ్డ నీటిన్న త్య్ారు చేయ్య బాయిలరల ను హాట్

వాటరు బాయిలరు అుం టారు. అలాగే వుంటనూనల రిఫైనరి పరిశ్మ


ర లలో మయడ్డ నూనను 240-270°C

డ్డగల
ర వరకు వేడ్డ చెయ్ు వలసి వుుండును. స్ాధారణుంగా నూనలను 100- 150°C వరకు వేడ్డ చెయ్యుట

కు సటీమయను ఉపయోగిస్ి ారు. కాన్న 240-270°C డ్డగల


ర వరకు వేడ్డ చెయ్ాులి అుంటే అధిక వత్తి డ్డ కలిగిన

(దాదాపు 18 kg/cm2వత్తి డ్డ) సటీమయ అవసరుం. అనగా ప్రసరులో సటీమయను త్య్ారు చెయ్యుట కు అధిక

మొత్ి ుంలో ఇుంధనుం ఖరుు అవువత్ ుంది. ఎుందుకనగా నీటి గ్యపణి ష్ా ుం చాలా ఎకుువ.స్ాధారణ వాతావర

ణ ఉష్ణా గ్రత్ వదద 35°C ల కిలో నీటిన్న 100°C వరకు ప్ుంచుటకు 65 కిలో కేలరిల ఉష్ా శ్కిి అవసరుం కాగా,

100°C వుని నీటిన్న ఆవిరిగా మారుుటకు 540 కిలో కేలరరల ఉష్ా శ్కిి కావాలి. కనుక ఇలా మినరల్/

ఖన్నజ నూనలను అధికఉష్ణా గ్రత్ వరకు వేడ్డచేసి, ఆనూనలతో హిట్ ఎకెుుంజరు (heat exchanger)

దావరా మయడ్డ నూనను 240-270°C డ్డగల


ర వరకు వేడ్డ చేయ్యదురు. అలాుంటి బాయిలరులను థెరమా

ఫ్ల
ల యిడ్ బాయిలరులు అుంటారు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 2


బాయిలరు వువసథ

బాయిలరులో రెుండు చరులు చమటు చేసుకుుంటాయి. మొదటిది ఇుంధనాన్ని ముండ్డుంచడుం. ఇుంధనాన్ని సుం
పల రాుంగా ముండ్డుంచటాన్నకి త్గిన పరిమాణుంలో ఆకిిజను న్నరుంత్రుంగా అుందేలా చెయ్ాులి.అుందుకెై గాలిన్న
ఇుంధ నా న్నకి సరిపడ పరమాణుంలో అుందిుంచవలయ్యను. రెుండవది ఇుంధన దహనుం వలన వలువడ్డన వేడ్డ
వాయ్య వుల ఉష్ాాన్నినీటికి అుందిుంచి, నీటిన్న ఆవిరిగా మారుడుం.అుందుకెై పలుచన్న గమడ ముందుం వుని
సటీలు గొటాీలు/టయుబయలు ఉపయోగిస్ి ారు.ఇవి వివిధ సైజులోలవుుండును. బాయిలర్ రెగ్యులేసనుు అను
గ్యణుంగా త్య్ారెైన టయుబయలను మాత్రమే బాయిలరల లో వాడ్ాలి. బాయిలరులోన్న టయుబయలు అధిక వత్తి డ్డ
, వేడ్డన్న త్టుీకునేలా వుుండ్డ, ముంచి ఉష్ా వాహక గ్యణాన్నికలిి వుుండును.బాయిలరులలో వాడు టయుబయ
లు ERW లేదా సటమల స్
ల (seamless) టయుబయలను వాడ్ెదరు. టయుబయల ఉపరిత్ల వైశాలుుం (surface
area) ఎుంత్ ఎకుువగా ఉనిచమ అుంత్ ఎకుువగా, నీరు మరియ్య వేడ్డవాయ్యవుల మధు ఉష్ా మారిపడ్డ
జరిగి త్వరిత్ుంగా నీరు ఆవిరి గా మారును.కావున ఇుంధన దహన గ్ది (furnace) మరియ్య సటీలు టయు
బయల ఉపరిత్ల వైశాలుుం ప్ై బాయిలరు నీటిన్న సటీమయ గా మారుు స్ామరదయుం ఆధారపడ్డవునిది. అుందు
వలన టయుబయల ఉపరిత్ల వైశాలాున్ని హిటిుంగ్య సరేేస్ ఏరియ్ా అుంటారు. అనగా ఉష్ా విన్నమయ్ ఉప
రిత్ల వైశాలుుం. బాయిలరు వువసథ ఫటడ్ వాట రు, సటీమ్ మరియ్య ఇుంధన వువసథ లను కలిి వుుండును.
ఫటడ్ వాటరు అనగా సటీమయగా మారుుటకెై బాయిలరుకు అుందిుంచు, పుంప్ిణి అగ్య నీరు. ఫటడ్ వాటరు సిసీుం
బాయిలరుకు కావాలిిన నీటిన్న అుందిుంచును, సటీమయ విన్నయ్ాగాన్నకి అనుకూలుంగా నీటిన్న త్గ్య పరమాణుం
లో బాయిలరుకు అుందిుంచే పరిక రాలను, వాలువలను కలిి వుుండును. ఫటడ్ వాటరును సకరముంగా అుందిుం
చుటకు ఆటోమాటిక్ న్నయ్ుంత్రణ సిసీుం ఫటడ్ వాటరు సిష్ీ ాన్నకి అనుసుంధానమలై వుుండును. అలాగే సటీమ్ వి
భాగ్ుంలో ఉత్పత్తి అయిున సటీమయను త్గ్య పరమాణుంలో బయ్టకు పుంపుటకు కావాలిిన పరికరాల వువసథ
ను కలిి వుుండును. సటీమయ పరవాహ పరిమాణాన్ని న్నయ్ుంత్తరుంచుటకు వాలువలు ఉుండును. అలాగే బాయి
లరులో సటీమయ అధిక పరిమాణుంలో ఉత్పత్తి అయిు విన్నయోగిుంపబడన్న సిథత్తలో, అధిక వత్తి డ్డ వలన బాయి
లరు షల్ ప్ేలిపణ కుుండ్ా న్నరేదశిత్ సటీమయ వత్తి డ్డ వదద బాయిలరు లోన్న సటీమయను అధిక పరమాణుంలో వాతావర
ణుంలోకి విడుదల చేయ్యను. అలాగే ఇుంధన వువసథ అనగా నీటిన్న త్గిన పరమాణుంలో సటీమయగా మారుుట
కు అవసరమలైన ఉష్ాాన్ని అుందిుంచుటకు అవసరమలైన య్ుంత్రభాగాలు పరికరాలు వుుండును.ఇుంధన వువ
సథ లో కనేవయ్రుల, బరిరుల సేరేడరుల వుంటివి ఉుండును.

పలురకాల పరిశ్మ
ర లోల బాయిలరును త్పపన్నసరిగా ఉపయోగిస్ి ారు. రస్ాయ్న పరిశ్మ
ర లు, జౌళి పరిశ్మ

లు, మయడ్డ ఔష్ధ ఉత్పత్తి కారాాగారాలు, ప్టోరలియ్ుం, వుంట నూనల పరిశ్మ
ర లు ఇలా ప్కుు ఫ్ాుకీరల
ర లో
బాయి రు ఉపయోగ్ుం త్పపన్న సరి. నూటికి 90శాత్ుం కరాాగారాలలో బాయిలరు విన్నయోగ్ుం అన్నవారుుం.
థెరమా పవరు పాలుంట్/ఉష్ా విదుుత్ి ఉత్పత్తి కరాాగారాలలో బాయిలరులో అధిక వత్తి డ్డతో త్య్ారెైన నీటి

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 3


ఆవిరితో టరెైైనులను త్తప్ిప విదుుత్ ఉత్పత్త చేస్ి ారు. థెరమా పవరు పాలుంట్లనుుండ్డ వలువడు పొ గ్ (ఇుం
ధన దహనుం ఏరపడు వేడ్డ వాయ్యవులు. ఈ ఇుంధన వాయ్యవులు కారైన్ డయ్ాకెైిడ్, కారైన్ మోనా
కెైిడ్, నైటరోజన్, మరియ్య సలేర్ వాయ్య మిశ్రమాలు) మరియ్య ఇుంధన బూడ్డద ధూళి వలన వాతావర
ణ కాలుష్ుుం ప్రుత్ నిుందున, వాయ్య కాలుష్ాున్ని త్గిిుంచు పరయ్త్ిుంగా థెరమా పవరుపాలుంట్ ల స్ాథనుం
లో పవన విదుుత్ మరియ్య స్ౌర పలకల విదుుత్ ఉత్పత్తి , అభివృదిి వైపు దృషిీ స్ారిుంచారు. అన్ని పర
పుంచ దేశాలు పవనవిదుుత్ మరియ్య స్ౌరపలకల విదుుత్ పాలుంటల న్నరాాణాన్నకి పణ ర త్ిహిసి ునారు.
బాయిలరులో ఇుంధనాన్ని ముండ్డుంచి దహనుం వలన ఏరపడు వాయ్యవుల ఉష్ణా గ్రత్ను (900-1100°C)
ఉపయోగిుంచి నీటిన్న సటీమయను ఉత్పత్తి చేస్ి ారు. బాయిలరులలో ముండ్డుంచుటకు ఘన, దరవ మరియ్య వా
య్య ఇుంధనాలను ఉపయోగిస్ి ారు. బాయిలరులను వాటి న్నరాాణపరుంగా, ఉపయోగిుంచు ఇుంధన పరుం
గా, పలువరాిలుగా, ఉపవరాిలుగా బాయిలరులను వరరికరిుంచారు.

బాయిలరులో సటీమయ ఉత్పత్తి

బాయిలరులో నీటిన్న ఆవిరిగా మారుు సటీలు గొటాీల ఉపరిత్ల వైశాలాున్ని బాయిలరు యొకు హిటిుంగ్య

సరేేస్ ఏరియ్ా అుంటారు. అనగా ఉష్ా ుం లేదా వేడ్డన్న గ్రహిుంచు ఉపరిత్ల వైశాలుుం.ఈ ప్ైపుల ఉపరిత్ల వై

శాలుుం ప్రిగే కొలది బాయిలరుల సటీమయ ఉత్పత్తి స్ామరియుం ప్రుగ్యను. ఒక గ్ుంటలో బాయిలరు టనుిలోల

ఉత్పత్తి చెయ్యు సటీమయను ఆ బాయిలరు ఉత్పత్తి స్ామరియుంగా ప్ేరొుుంటారు. ఉదాహరణకు ఒకబాయిలరు

లో గ్ుంటకు నాలుగ్య టనుిల సటీమయ త్య్ారెైన దాన్నన్న 4 టనుిల బాయిలరు అుంటారు. ఈ బాయిలరు

కెపాసిటిన్న చెపుపనపుపడు F & A 100 °C. వదద కేపాసిటిన్న ప్ేరముుంటారు. అనగా 100°C ఉష్ణా గ్రత్ వు

ని నీరు, 100°C వదద సుంత్ృపి సటీమయను ఇన్ని టనుిలోల ఉత్పత్తి చెయ్యునన్న అరథుం. బాయిలరు సటీమయ

కెపాసిటితో పాటు, ఎుంత్ ప్రజరు (pressure) వదద సటీమయ ఉత్పత్తి చేయ్యుచునిది అనిది కూడ్ా మయఖు

మే. బాయిలరు కెపాసిటి 6 టనుిలు at 10.5 kgs/cm2 అనగా ఒక చదరపు సుంటిమీటరు వశ


ై ాలుుం మీ

ద 10.5 కిలోగారమయ ల వత్తి డ్డకలిి ుంచు ప్రజరు వదద గ్ుంటకు 6 టనుిల సటీమయను ఉత్పత్తి చెయ్ుగ్లదన్న భా

వన. బాయిలరు సటీమయ ప్రజరు ప్రిగే కొలది, బాయిలరులో వేడ్డ చెయ్ుబడు నీటి మరుగ్య/బాషటపభవన

ఉష్ణా గ్రత్ ప్రుగ్యను. అనగా మామూలు వాతావరణుం ప్టడనుం వదద 100°C ఉష్ణా గ్రత్ ఆవిరిగా మారు నీరు

ఒక కేజి ప్రజరు వదద 120°Cవదద ఆవిరిగా మారును.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 4


ఇుండ్డయ్న్ బాయిలరు న్నయ్ుంత్రణ చటీ ుం

ఇుండ్డయ్న్ బాయిలరు రెగ్యులెసన్ పరకారుం సటీమయ బాయిలరు అనగా కనీసుం 22.75 లీటరల కు మిుంచిన ఘ

న పరిమాణుంతో అన్ని వైపులా మూసి వుుంచిన లోహ న్నరాాణుం కలిి , అవసరమలైన ఉపకరణాలు మొత్ి ుం

గా కాన్న కొుంత్ వరకు కాన్న కలిి , నీటి ఆవిరిన్న ఉత్పత్తి చేయ్యనది. ఇకుడ ఉపకరణాలు అనగా సటీమయ వా

లువలు, సప్ిీవాలువలు, వాటరు లెవల్ ఇుండ్డకేటరులు వుంటివి అన్న అరథుం.ఇుండ్డయ్న్ బాయిలరు రెగ్యులె

సన్ి పరకారుం సటీమయ ప్ైపు అనగా 3.5 kg/cm2 ప్రజరు మిుంచిన సటీమయ పరవహిుంచుటకు అనుకూలమలన
ై ది,

లేదా 225 మిలీల మీటరల కు మిుంచిలోపలి వాుసుం కలిి న ప్ైపు/సటీలు గొటీ ుం.

ఇంధన ఆధారంగా బాయిలరు వరగీకరణ

బాయిలరులో ముండ్డుంచు ఇుంధనుంగా పరుంగా బాయిలరులను ఘన, దరవ మరియ్య వాయ్య ఇుంధన బా

యిలరులు అన్న మూడు రకాలుగా ఉనాియి. జీవదరవు ఇుంధనాలను కూడ్ా బాయిలరులో ఇుంధనుంగా

వాడుచునాిరు.

ఘన ఇంధన బాయిలరులు

ఈ రకపు బాయిలరులలో ఉపయోగిుంచు ఇుంధనుం, ఘన రూపుంలో ఉుండును. శిలాజ ఉత్పత్తి అయిన బొ


గ్యిను భూగ్రభుంలో నుుండ్డ త్రవివ తీసుినాిరు. పరసి ుత్ుం పరపుంచవాుపి ుంగా ఘన ఇుంధనుంగా బొ గ్యినే అధి
కుంగా ఉపయోగిసి ునాిరు. అలాగే కలపను/కరరదుుంగ్లను ఉపయోగిుంచు బాయిలరులను వుడ్ ఫైర్
(wood fire) బాయిలరు అుంటారు. వరి పొ టుీ, వేరుశ్నగ్ పొ టుీ, పత్తి గిుంజల పొ టుీ, వుంటి వువస్ాయ్ుం
లో ఏరపడు పదారాథలను కూడ్ా ఇుంధనుంగా బాయిలరల లో ఉపయోగిస్ి ారు. ఇలాుంటి బాయిలరులను అగివ
ర ే
స్ీ / బయోమాస్ ఫ్లుయ్ల్ బాయిలరులు అుంటారు. అలాగే రుంపపుపొ టుీ, జీడ్డ ప్ికుల పొ టుీ, పామా
యిల్ గెలలను కూడ్ా ఇుంధనుంగా ఉపయోగిుంచు బాయిలరులు ఉనాియి. బాయిలరులలో వాడు ఇుంధ
నాన్ని బటిీ వాటి ఫ్రేిష్/ఫైరు బాకుి న్నరాాణుం వేరువేరుగా వుుండును. కొన్ని బాయిలరులు మలిీ ఫ్లు
య్ల్ బాయిలరులు. ఈ రకపు బాయిలరులో ఒకే రకపు ఇుంధనుం కాకుుండ్ా ఒకటి కనాి ఎకుువ రకపు
ఇుంధనాన్ని ముండ్డుంఛి సటీమయ ఉత్పత్తి చేస్ి ారు.

కోల్ ఫైర్ి బాయిలరులను మళిి బొ గ్యిను వాడ్ే పరికరాల ఆధారుంగా మళిిమూడు నాలుగ్య రకాలుగా వి
భజిుంచారు. అవి పలవరెైజ్దద కోల్ బాయిలర్, స్ణీ కర్ కోల్ బాయిలర్, మరియ్య కోల్ ఫ్ల
ల యిడ్ెైజ్ది బెడ్ కుంబయస

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 5


న్ (fluidized-bed combustion) బాయిలర్.. ఫ్ల
ల యిడ్ెైస్ి కుంబయసన్ బాయిలరును కులపి ుం గా ఎఫ్.బి.సి
బాయి లరు (FBC Boiler) అుంటారు. ఎఫ్.బి.సి (FBC) బాయిలరమల పొ డ్డ/ప్ిుండ్డగా చేసిన కోల్/బొ గ్యిను
మాత్ర మే కాకుుండ్ా వరిపొ టుీ, వేరుశ్నగ్ పొ టుీ, కొబైరిప్టచు, రుంపపు పొ టుీ వుంటి వాటిన్న కూడ్ా ఇుంధ
నుంగా వాడ్ెదరు

నేల బొ గ్యిను భూగ్రభుంలోన్న గ్నుల నుుండ్డ త్రవివ తీస్ాిరు.ఇది ప్దద గ్డి లుగా ఉుండును.వీటిన్న పలవ రెైజ
రులో చిని చిని మయకులుగా లేదా పొ డ్డగా చేసి బాయిలరులో ఉపయోగిస్ి ారు.

ద్రవ ఇంధన బాయిలరులు

ఈ రకపు బాయిలరులో ఫ్రేిష్ ఆయిల్ ను ఎకుువగా ఇుంధనుంగా ఉపయోగిస్ి ారు. ఇది చికుగా ఉుండ

టుం వలన, ఇుంధనాన్ని బరిరుకు పుంప్ిుంచే మయుందు ఒక హీట్ ఎకుిజెుంజరులో వేడ్డచేసి బరిరుకు పుంప్ి

స్ాిరు. కొన్ని బాయిలరులో (త్కుువ కెపాసిటి ) కిరమసిన్ మరియ్య డ్ీసల్ ను, ప్టోరలియ్ుం నాపాిను కూడ్ా

ఇుంధ నుంగా వాడుతారు.

వాయు ఇంధన బాయిలరులు

ఈ రకపు బాయిలరులో సహజ వాయ్యవును ఇుంధనుంగా వాడ్ెదరు.ఈ రకపు బాయిలరులను ఎకుువగా

ప్టోరలియ్ుం బావులకు దగ్ి రగా వుుండు పారుంతాలలో ఉపయోగిస్ి ారు. ప్టోరలియ్ుం బావులను డ్డలి
ర ల ుంగ్య చేసి

నపు/త్రవివ నపుడు మొదట అధిక వత్తి డ్డలో అధిక పరమాణుంలో సహజవాయ్యవు (natural gas) ఉత్ప

త్తి అగ్యను. ప్టోరలియ్ుం బావులనుుండ్డ ప్ైపుల దావరా ఈ వాయ్యవును పరిశ్మ


ర లలో ఉని బాయిలరుకు

పుంప్ిణి చేస్ి ారు. కొన్ని పారుంతాలలో ఈవాయ్యవును రమడుి టరకుుటాుుంకరల లో న్నుంప్ి కూడ్ా పుంప్ిణి చేస్ి ారు.

ఫ్ల
ల గాుస్/దహన వాయ్యవు ఆధారుంగా బాయిలరుల వరరికరణ

ఫైర్ టయుబయబాయిలరులలో సిలిుండరు వుంటి న్నరాాణుంలో పలుచన్న ముందమయని సటీలు టయుబయలు వరు
సగా అమరుబడ్డ వుుండ్డ వాటి వలుపల నీరు వుుండును. ఫ్రేిష్ లో ఏరపడ్డన వేడ్డవాయ్యవులు ఈ సటీల్
టయుబయల దావరా పయ్న్నుంచి, టయుబయ వలుపల సిలిుండరు వుంటి న్నరాాణుంలో వుని నీటిన్న వేడ్డ చేసి, నీటి
ఆవిరిగా మారుును. ఇుంధనాన్ని ముండ్డుంచు దహన గ్ది (combustion chamber) / కొలిమి/ ఫ్రేిష్
సటీలు టయుబయ లుని సిలిుండరు ఆకారపు ఉకుు న్నరాాణుంలోనే వుుండ వచుును లేదా బయ్ట రిఫ్ారకీరి

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 6


ఇటుకలతో న్నరిాుంచినదెై ఉుండవచుును. ఫైర్ టయుబయ బాయిలర్ లో నీరు వుని సిలిుండరికల్ న్నరాాణుం
ముందమలైన సటీలు ప్ేల టుతో న్నరిాుంపబడ్డ వుుండును.సిలిుండరికల్ /వరుిలాకార న్నరాాణాన్ని షల్ (shell)
అన్నకూడ్ా అుంటారు.

మూవిుంగ్ గేట్
ర వుని కోల్ ఫైర్ బాయిలరు

ఫైర్ టయుబయ బాయిలరులను కూడ్ా పలు ఉపరకాలుగా న్నరిాస్ాిరు. అుందులో ఒక రకుం హరిజ ుంటల్ రిట
రుి టయుబయ బాయిలరు. ఇుందులో బాయిలరు టయుబయలు హారిజుంటలు/క్షడత్తజ సమాుంత్రుంగా బాయిల
రు షల్ లో అమరుబడ్డ వుుండును. ఈ బాయిలరులో దహన గ్ది (combustion chamber) బయ్ట
వుుండును. మరొక రకమలైన బాయిలరులు స్ాుచ్, స్ాుచ్ మారిన్, లేదా షల్ బాయిలరులు.ఈ రకపు బా
యిలరులో కుంబయష్న్ చాుంబరు బాయిలరు షల్ లోనే అమరుబడ్డ వుుండును. మూడవ రకమలైన బాయిల
రులవాటర్ జ కేటేడ్ ఫైరాైకుి వుుండును. చాలా కొత్ి రకపు ఫైర్ టయుబయ బాయిలరుల బయ్టి షల్ వరుి
లాకారుంలో వుుండును.ఫ్ల
ల గాుసేస్ టయుబయలోల రెుండు మూడుస్ారుల పయ్న్నుంచేలా షల్ కు హిటిుంగ్య /ఏవా
పరేటిుంగ్య టయుబయలుఅమరుబడ్డ వుుండును.

ఫైర్ టయుబయ బాయిలరల ను ఇుంకా వాటి సిథత్తన్న బటిీ మూడు రకాలుగా వరరికరిుంచారు.అవి

 సిథర బాయిలరు

 పణ రీబయల్ బాయిలరు

 లోకో మోటివ్ బాయిలరు

 మలరరన్ బాయిలరు

స్థిర బాయిలరు

నేల మీద ఒకచొట శాశివత్ుంగా వుుండ్ే బాయిలరును సిి ర బాయిలరు అుంటారు.ఇలాుంటి బాయి లరును

ఒకచమటు నుుండ్డ మరమ చమటికి తీసుకెళ్లడుం కష్ీ మయ. భాగాలుగా విడగొటిీ (పాుకేజి బాయిలరు ఇుందుకు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 7


మినహాయిుంపు).తీసుకెళ్లవలసి వుుండును. వాటరు టయుబయ బాయిలరుల కూడ్ా ఎకుువగా సిథర బాయిలరేల.

లుంకషైరు, కోకెన్
ర , వుంటి బాయిలరులు సిథర బాయిలరులే.

పో రటబుల్ బాయిలరులు

ఇవి చిని సైజు బాయిలరులు. వీటిన్న చకారల మీద అమరిు ఒకచమటు నుుండ్డ మరమ చమటుకు సులభుంగా

త్రలిుంచవచుును.ఎకుడ తాతాులికుంగా సటీమయ అవసరుం వునిదో అకుడ్డకి ఈ చకారలుని బాయిలరును

తీసుకెళ్లవచుు.

లోక్ోమోటివ్ స్టటము ఇంజను/ బాయిలరుు

లోకోమోటివ్ బాయిలరును లోకోమోటివ్ సటీమయ ఇుంజను అన్న కూడ్ా అుంటారు.ఈ బాయిలరుల సవయ్ుంగా

చకారల సహాయ్ుంతో ఉకుు పటీ లప్ై ఒకచమటు నుుండ్డ మరమ చమటుకు పయ్న్నుంచును. పరసి ుత్ుం వాడుకలో

వుని ఎలక్ీకల్, డ్డజెల్ రెైలు ఇుంజనులకు మయుందు పరయ్ాణికుల రెైళ్లను, సరకు రవాణా రెైళ్లను ఈ లోకో

మోటివ్ బాయిలరుతో నడ్డప్ేవారు. లోకోమోటివ్ బాయిలరులో బొ గ్యిను ఇుంధనుంగా వాడ్ెవారు.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 8


మెరగన్ బాయిలరు

ఈ రకపు బాయిలరులను ఎకుువగా ఓడలలో/నౌకలలో ఉపయోగిస్ి ారు. ఉదాహరణకు స్ాుచ్ మలరరన్

బాయిలరు

వాటరు టయుబయ బాయిలరు|వాటరు టయుబయ బాయిలరుల

వాటరు టయుబయ బాయిలరల లో వేడ్డ దహన వాయ్యవులు/ఫ్ల


ల గాుసేస్ నీరుతో న్నుండ్డన టయుబయల వలుపల

భాగ్ుంలో ఉపరిత్లాన్ని తాకుత్ూ పయ్న్నసూ


ి టయుబయలలోన్న నీటిన్న ఆవిరిగా మారుును. వాటరు టయుబయ

లు బాయిలరు డ్డజెైనును బటిీ స్రైట్ గా లేదా వుంపులు కలిి ఉుండును. న్నలువుగా సరళ్ుంగా వుని టయుబయ

లు ప్ైన మరియ్య కిుంద డరమయాలను కలిి ఉుండును.కిుంది డరమయాను వాటరు డరమయాయ్న్న, ప్ైన వుని డర

మయాను సటీమ్ డరమయా అుంటారు.వాటరు టయుబయ బాయిలరుకు ఉదాహరణ బాబకాక్ ఆుండ్ విల్కాకుి

బాయిలరు, త్తర డరమయా బాయిలరు. ఒ-రకుం బాయిలరు, డ్డ- రకుం బాయిలరు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 9


బాయిలరు కు ఇంధనం అంద్చేస్ే పద్ధ తులు

బాయిలరుకు ఇుంధనాన్ని అుందచెయ్యు విధానుం చాలా పరమయఖ పాత్ర వహిుంచును. ఇుంధనుం అుందిుంచే వి

ధానుం మయఖుుంగా బాయిలరుకు త్గిన పరిమాణుంలో న్నరుంత్రుంగా కరమ పది త్తలో అది ఘన దరవ లేదా వా

య్య ఇుంధనుం అయిునపపటికి, ఇుంధనాన్ని అుందిుంచడుం మరియ్య దహన గ్దిలో స్ామానుంగా విసి ర
ర ిుంఛి

దహనుం సరిగా జరిగేలా చూడుం అనే రెుండు విధులను న్నరవరిిుంచవలసి ఉుంది. వాయ్య సిథత్త ఇుంధనాన్ని రా

వాణా చెయ్ు డుం సులభుం ఉత్పత్తి స్ాథనుం నుుండ్డ ఈ ఇుంధనాన్ని ప్ైపుల దావరా బాయిలరు వరకు సప్లల చే

య్యదురు. ఇుంధనుం వాయ్య సిథత్తలో ఉుండటుం వలన గాలితో త్వరగా మిశ్రముం చేసి ముండ్డుంచడుం సులభుం.

వాయ్య ఇుంధనుం ఉత్పత్తి స్ాథవరుం నుుండ్డ బాయిలరు వదద కు వచాుకా సరెైన వత్తి డ్డలో పరిమాణుంలో బా

యిలరుకు అుందిుంచుటకు, న్నయ్ుంత్రణకు వివిధ అధునాథమలైన వాలువలు/కవాటాలు ఉుండును. గాుస్

మరియ్య ఆయిల్ ఫైర్ి బాయిలరల లో బరిరుల క్లకమలైన పాత్ర పణ షిుంచును. ఇుంధనాన్ని దహనగ్ది అుంతా

సమానుంగా వాుప్ిుంప చేసి సమానుంగా ముండ్డుంచును. వాయ్య ఇుంధనాల వలె దరవ ఇుంధనాలను కూడ్ా

బాయిలర్ వదద కు రవాణా కావిుంచడుం సులభుం. వాయ్య ఇుందనాలను బాయిలర్ వదద న్నలవ ఉుంచుటకు స్ా

ధుుం కాక పణ యినపపటిక్, దరవ ఇుంధనాలను బాయిలరు సమీపాన సటీలు టాుుంకులలో న్నలవ ఉుంచుకోనే

స్ౌలభుుం ఉుంది. సహజ వాయ్యవు అయినచమ ఉత్పత్తి స్ాథనుం నుుండ్డ బాయిలరు ఉని చమటు వరకు సటీలు

ప్ైపుల దావరా వచిు అకుడ నుుండ్డ వాలువల దావరా బాయిలరుకు అుందిుంచ బడును. అుందువలన న్నలవ

ఉుంచుకునే అవసరుం లేదు అదే దరవ ఇుంధనుం అయినచమ వాటి ఉత్పత్తి స్ాథవరుం నుుండ్డ రమడుి టరకుుల

,టాుుంకరల దావరా బాయిలరు వునిఫ్ాుకీరి వరకు తీసుకు వచిు మయుందసుిగా కావాలసిిన పరిమాణుంలో

కనీసుం ఒకనలకు సరిపడ్ా పరిమాణుంలో ఎుం.ఎస్ టాుుం కులోల స్ాీకు ఉుంచుకో వలసివునిది. దరవ ఇుంధ

నాన్ని బరిరులకు పుంపుటకు మయుందు హీటరల దావరా వేడ్డచేసి, త్రువాత్ గాలితో కలిప్ి దహన గ్దిలో

సేరే చేసదరు. దరవ ఇుంధనాన్ని గాలితో బాగా మిక్షు చేసి బరిరు నాజీల దావరా చిని త్ ుంపరల రూపుంలో

ఫైరుచాుంబరులో అుంత్ట వాుప్ిుంచేలా సేరే చెయ్యుదురు. సటీమయ ఉత్పత్తి కి అనుగ్యణుంగా బరిరుకు ఇుంధ

నుం సరాఫ్రా, గాలిన్న ఇుంధనుంతో మిశ్రముం చెయ్ుడుం నాజిలల దావరా చిని చిని త్ ుంపరల గా సేరే చెయ్ుడుం

వుంటి పనులకు పరతేుకమలైన ఉపకరణాలు బాయిలరుకు అమరుబడ్డఉుండును.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 10


దరవ, వాయ్య ఇుంధనాలను ముండ్డుంచడుం కని ఘన ఇుంధనాలను ముండ్డుంచడుం కొదిదగా కష్ీ మలైన పన్న.

దరవ మరియ్య వాయ్య ఇుంధనాలలో వుుండ్ే కారైను, హైడ్ోర జను, సలేర్ వుంటి ముండ్ే మూలకాలు

త్వరగా వేడ్ెకిు గాలితో మిశ్రముం చెుంది ముండును.

బొ గ్యి(ఘన ఇుంధనుం) ఫ్రేిసు ఆయిల్(దరవ ఇుంధనుం)

బొ గ్యి వుంటి ఘన ఇుంధనుం ప్దద ప్దద మయకులుగా వుుండును. రూపుం, సైజు ప్దద దిగా వుుండుం వలన ఇుంధ

నుం గాలితో పలరిిగా మిశ్రమ కానుందున దహన కియ్


ర అసుంపలరాుంగా జరు గ్యను. అుందువలన ఇుంధనుం

నుుండ్డ కావలిిన స్ాథయిలో ఉష్ా శ్ కిిన్న పొ ుందుటకుకు వీలుకాదు. దరవ వాయ్య ఇుంధనాలు 500°C లోపు

ఉష్ణా గ్రత్ వదద నే ముండటుం మొదలవువను. కాన్న బొ గ్యి వుంటి ఘన ఇుంధనుం ముండ టాన్నకి 600-800°C

ఉష్ణా గ్రత్ కావాలి. అదియ్య ఘన ఇుంధనుం చిని పరిమాణుంలో వునిపుపడు మాత్రమే స్ాధుుం. అుందుకే

బొ గ్యిను చిని చిని మయకులుగా చేసి బాయిలరల లో వాడ్ాలి. చిని బాయిలరల లో పన్నచేయ్య అసిసీ ుంటు

సమలాట, సుతెి లతో చిని మయకులుగా పగ్లకొటిీ బాయిలరులో వాడ్ెదరు. ఎకుువ పరిమాణుంలో బొ గ్యిను

వాడు బాయిలరొల పలవరెైజరు లేదా హమరు మిలులలో నలగ్గొటిీ ఉపయోగిస్ి ారు. కనీసుం రెుండు నల లకు

సరిపడ్ా ఇుంధనాన్ని బాయిలరు ఫ్లుయ్ల్ య్ార్ి లో న్నలవ వుుంచాలి. వరాాకాలుంలో ఘన ఇుంధనుం త్డ్డ

సి పణ కుుండ్ా వుుండుటకెై షడుల న్నరిాుంచాలి. వరి పొ టుీ, వేరుశ్నగ్ పొ టుీ, రుంపపు పొ టుీ, కలప వుంటివి త్డ్డ

సిన బాయిలరులో త్వరగా ముండవు లారరలలో, రెైలేవ టరకుులోల వచిున ఇుంధనాన్ని దిుంపుటకు అధనుంగా

కూలీలను ఉపయోగిుంచాలి. స్ాీక్ య్ార్ి నుుండ్డ బాయిలరు ఫటడ్ హపర్ వరకు ఘన ఇుంధనాన్ని సరఫ్రా

చెయ్యుటకు కనవయ్రుల కావాలి. అదే దరవ, వాయ్య ఇుంధనాలు అయినచమ కేవలుం చిని ప్ైపులు సరి పణ

వును. వరి పొ టుీ, వేరుశ్నగ్ పొ టుీ, రుంపపు పొ టుీవుంటి బయో మాస్ ఇుంధనాల బల్ు డ్ెన్నిటి 0.125

నుుం డ్డ ౦.6 మధు ఉుండటుం వలన న్నలవ చేయ్యటకు ఎకుు వ పారుంగ్ణుం అవసరుం. ఘన ఇుంధనాలను బ

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 11


య్లు పరదేశ్ుంలో న్నలవ ఉుంచటుం వలన బయో మాస్ ఇుంధనాలు వేసవి కాలుంలో అగిి పరమాదాన్నకి

లోనయియు అవకాశ్ుం మలుండుగా ఉుంది.

వరిపొ టుీ రుంపపు పొ టుీ

స్ాీకరు బాయిలరులోఇుంధనాన్ని స్ాీకరుల సహాయ్ుంతో బాయిలరుకు అుందిుంచెదరు.

వరిపొ టుీ బల్ు డ్ెన్నిటి 86 to 114 kg/ m3 వ ండును.

రంపప పొ టటట ఘన మీ టరుకు 210కిలో గారమయలు.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 12


బాయిలరుల వరరికరణ

బాయిలరులో నీరు మరియ్య ఫ్ల


ల వాయ్యవుల ఆధారుంగా వరరికరణ

వాటరు టయుబయ బాయిలరు

ఈ రకపు బాయిలరులో నీరు లోపలి సటీలు టయుబయలోల వుుండ్డ, ఇుంధన దహనుం వలన ఏరపడు వేడ్డ వా

య్యవులు నీటి ప్ైపుల బయ్టి ఉపరిత్లాన్ని తాకుత్ూ పయ్న్నుంచి టయుబయలోలన్న నీటిన్న వేడ్డ చేయ్యను.

కొన్ని రకాల వాటరు టయుబయ బాయిలరులు: బాబకాక్ ఆుండ్ విల్కాకుి ,సీ రల ుంి గ్య బాయిలరు, బెనిన్

బాయిలరులు, త్తర డరమయా బాయిలరు, డ్ీ రూపుం బాయిలరు, ఒ-రకుం బాయిలరు

ఫైరు టయుబయ బాయిలరు

ఈ ఫైరుటయుబయ బాయిలరులోఇుంధనుందహనుం వలన ఏరపడ్డన వేడ్డ వాయ్యవులు టయుబయల గ్యుండ్ా ప

య్న్నసూ
ి , టయుబయల వలుపల, షల్ లోపల వుని నీటిన్న వేడ్డచేయ్యను కొన్ని ఫైరు టయుబయ బాయిలరు

లు: లాుంకషైర్, కొకేన్


ర బాయిలరు, కోరిిష్ బాయిలరు, లోకోమోటివ్ బాయిలరులు

బాయిలరు నీటి సరుులేసన్/పరసరణ విధానుం పరకారుం

సహజ పరసరణ(natural circulation)

బాయిలరు లోవుుండు వేడ్డనీరు మరియ్య ఫటడ్ వాటరు ఉష్ణా గ్రత్ వలన కలు
ి స్ాుందరత్ వుతాుసుం వలన బా

యిలరు నీటిలో కలు


ి పరసరణ. అనగా బాయిలరులో వేడ్డనీరు ప్ైకి పయ్న్నుంచగా, త్కుువ ఉష్ణా గ్రత్ ఉని

నీరు టయుబయల వైపు పయ్న్నుంచును.ఉదా: బాబ కాక్ అుండ్ విల్ కాక్ష్, లాుంకషైర్, కొకేన్
ర బాయిలరు కొకేన్
ర ,

లోకోమోటివ్ బాయిలరులు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 13


ఫో రుుడ్ సరుులేసన్ బాయిలరు

ఈ రకుం బాయిలరులో పరతేుకుంగా ఒక పుంపును అమరిు దాన్న దావరా బాయిలరులోన్న నీటిన్న సరేులేట్

చేస్ి ారు.ఉదా: బెనిన్, లామోుంట్ బాయిలరు, వలొక్ష్ బాయిలరులు

బాయిలరు బయ్టి షల్ స్ాథనమయ ఆధారుంగా వరరికరణ

వీటిన్న మూడు రకాలుగా వరరికరిుంచారు

*భూసమాుంత్ర బాయిలరులు,

*న్నలువు బాయిలరుల,

*ఏటవాలు బాయిలరుల

బాయిలరు ఫ్రేిసు ఆధారుంగా వరరికరణ

బాయిలరుకు ఫ్రెిసు అమరి వుని విధానాన్ని ఆధారుంగా కూడ్ా బాయిలరులను వరరికరణ చేస్ారు.

అంతరీ త ఫరనేసు బాయిలరు

ఈ బాయిలరు షల్ లేదా డరమయా లోపలనే ఫ్రేిసు కలిి వుని బాయిలరులు. ఈ రకపు బాయిలరులో

పరధాన సిలిుండరికల్ /సూ


ి పాకార న్నరాాణుంలోనే ఇుంధనాన్ని ముండ్డుంచు ఫైరుబాకుి ఉుండును.

బాహయ ఫరనేసు బాయిలరుు

ఈ రకపు బాయిలరులలో ఫ్రేిసు బాయిలరు షల్ మయుందు భాగ్ుంలో పరతేుకుంగా రిఫ్ారకీరి ఇటుకలతో

న్నరిాుంచి వుుండును. ఎకుువ ఘనపరిమాణుంలో ఎకుువ ప్టడనుం/వత్తి డ్డ సటీమయ ఉత్పత్తి చెయ్యు బాయిల

రుల షల్ వలుపలి భాగ్ుంలో ఫ్రేిసు కలిి వుుండును

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 14


ఉతపత్తి చెయుయ స్టటము పటడనం ఆధారంగా వరరికరణ

తకుువ పటడన బాయిలరు

15-20 Kg/cm2 (బార్) మధు సటీమయను ఉత్పత్తి చెయ్యు బాయిలరును త్కుువ ప్టడన బాయిలరుల అుంటా

రు. ఈ బాయిలరుల సటీమయను ఇత్ర పదారాథలను హీట్ ఎకెుుంజరులదావరా వేడ్డ చెయ్యుటకు ఉపయోగి

స్ాిరు. అలాగే ఆయిల్ ఫ్ాుకీరిలలో, రిఫైనరరలలో సటీమయ ఎజెకీరులను ఉపయోగిుంచి వాకూుుం సృషిీుంచాటా

న్నకి ఉపయోగిస్ి ారు.

మధయ స్ాియి పటడన బాయిలరుు

ఈ రకపు బాయిలరుల 20 నుుండ్డ 80Kg/cm2 (బార్) వరకు ప్టడనుం వుని సటీమయను ఉత్పత్తి చెయ్యును.

ఈ రకపు బాయిలరులను విదుుత్ి ఉత్పత్తి మరియ్య పారససిుంగ్య పరిశ్మ


ర లలో ఉపయోగిస్ి ారు.

అధిక పటడన బాయిలరులు

ఇవి 80Kg/cm2కు మిుంచి ప్టడనమయని సటీమయను ఉత్పత్తి కావిుంచు బాయిలరుల. ఇవి త్తరిగి రెుండు రకా

లు. అవి ఉప కిట


ర ికల్ బాయిలరు మరియ్య సూపరు కిట
ర ికల్ బాయిలరు.

ఉప క్రట
ి ికల్ బాయిలరు

ఈ రకపు బాయిలరులో కిట


ర ికల్ ప్రసరు కొదిదగా త్కుువ స్ాథయి ప్టడనుంతో సటీమయ ఉత్పత్తి కావిుంచు బాయి

లరుల.

సూపరు క్రట ి ల్/ సందిగ్ధ బాయిలరుు


ి క

ఈ రకపు బాయిలరులలలో సటీమయ కిట


ర ికల్ ఉష్ణా గ్రత్ దాటిన ప్టడనుంతో సటీమయ ఉత్పత్తి చేస్ి ారు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 15


ఇంధన ఆధారంగా బాయిలరు వరగీకరణ

బాయిలరులో ముండ్డుంచు ఇుంధనుం ఆధారుంగా బాయిలరును మూడు రకాలుగా వరరికరిుంచారు, అవి వా

య్య ఇుంధన బాయిలరు, దరవ ఇుంధన బాయిలరు మరియ్య ఘన ఇుంధనబాయిలరుల.అలాగే శిలాజ ఇుం

ధన బాయిలరులు, మరియ్య జీవదరవు ఇుంధనాలువాడ్ే బాయిలరుల అన్నకూడ్ా వరిికరణ చేస్ారు.

ఘన ఇుంధనుం వాడు బాయిలరులను సిథరమలైన గేట్


ర బాయిలరులు. కదిలే చెైన్ గేట్
ర వుని బాయిలరులు,

పలవరెైజ్ది ఫ్లుయ్ల్ బాయిలరులు మరియ్య ఎఫ్.బి.సి బాయిలరులు, సి.ఎఫ్.బి.సి బాయిలరులు

ఇంధనంఅందించు విధానం ఆధారంగా బాయిలరు వరగీకరణ

*స్ాటకరు బాయిలరు

ఫైర్ టయుబ బాయిలరులు

క్ొక్నన్
ి బాయిలరును

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 16


కొకేన్
ర బాయిలరును మయఖుుంగా ఓడలోల/నౌకలోల ఉపయోగిస్ి ారు. దీన్నన్న స్ాుటల ుండుకు చెుందిన కొకేన్
ర అుం

డ్ కో వాళ్ళి త్య్ారు చేస్ారు.ఓడలోల వాడు ఈబాయిలరులో బొ గ్యి లేదా ఆయిల్ ను ఇుంధనుంగా వాడ్ెద

రు. లేదా ఓడలోలన్న డ్ీజల్ ఇుంజనల నుుండ్డ వలువడు వేడ్డవాయ్యవుల వేడ్డన్న పొ ుందుటకెై కూడ్ా ఉపయోగి

స్ాిరు. కొకేన్
ర బాయిలరు ఫైరు టయుబయ బాయిలరురకాన్నకిచెుందిన బాయిలరు. లాుంకషైర్ బాయి లరు కూ

డ్ా ఫైరు టయుబయ బాయిలరు. కాకపణ తే లాుంకషైర్ బయ్టి షల్ క్షడత్తజ సమాుంత్రుంగా పొ డవుగా వుుండు

ను.

నిరాాణ ఆకృత్త

ఈ బాయిలరు వలుపలి న్నరాాణుం న్నలువుగా వుని సూ


ి పాకరుంగా వుుండ్డ, ప్ైన అరథ గమళాకార ప్ై కపుప

(doom) కలిి వుుండును. ఆుంగ్ల ుంలో దీన్నన్న Vertical boiler with horizontal fire-tubesఅుందురు. బాయి

లరు ఫైరు బాకుి, న్నలువు సూ


ి పాకారన్నరాాణుం అడుగ్యన అరథ గమళాకారుంలో న్నరిాుంపబడ్డ వుుండును. ఫైరు

బాకుి సిలిుండరికల్ న్నరాాణ అడుగ్య భాగ్న రివిట్ చెయ్ుబడ్డ వుుండును. బాయిలరు ఫైరు టయుబయలు వ

రుసగా క్షడత్తజసమాుంత్రుంగా ఫైరు బాకుికు ప్ైనవుని దహనగ్దిలో (combustion chamber) లో పలు

వరు సలలో అమరుబడ్డ వుుండును. ఈ టయుబయలు న్నలువుగా ముందుంగా వుని రెుండుకారైన్ సటీలు ప

లకలకు (steel plates) కు అమరుబడ్డ వుుండును.టయుబయల మయుందు భాగాన ఫైరు ప్ైపు నుుండ్డ వచుు

వేడ్డ ఇుంధన వాయ్యవులు సులువుగా పరయ్ాన్నుంచుటకు దహన గ్ది వుుండును. టయుబయల వనుక వైపు

నుుండ్డ వురథ ఇుంధ న వాయ్యవులు స్ణ ాక్ బాకుికు వళిల అకుడ్డనుుండ్డ చిమిివళిల దాన్నదావరా వాతావరణుం

లోకి వళ్ళిను. బాయిలరు నుుండ్డ చిమిికి వళ్ళి వేడ్డ వాయ్యవుల వేగాన్ని న్నయ్ుంత్తరుంచుటకు స్ణ ాక్ బా

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 17


కుికు న్నయ్ుంత్రణ పలక (damper plate) అమరుబడ్డ వుుండును. దీన్నన్న ప్ైకి కిుందికి జరపడుం దావరా

బయ్టకు వళ్ళి వాయ్య వు ల వేగాన్ని న్నయ్ుంత్తరుంచేుందరు.

స్ాధారణుంగా కొకేన్
ర బాయిలరుల 4.6-6.0 మీటరల ఎత్ి ,2.1-2.75 మీటరల వాుసుంకలిి వుుండును.ఈ పరి

మాణ పు బాయిలరు టయుబయల హిటిుంగ్య సరేేస్ ఏరియ్ా (వేడ్డ చెయ్యు ఉపరిత్ల వైశాలుుం) 46 మీట

రు2 (అనగా 500-550 చదరపు అడుగ్యలు), ఇుంధనాన్ని ముండ్డుంచు కొలిమి/గేట్


ర వైశాలుుం 2.2-2.5

చదరపు మీటరుల వుుండును. ఇక బాయిలరు 7 నుుండ్డ 9kg/cm2 (100 నుుండ్డ125 psi.) ప్రసరులో సటీ

మయను ఉత్పత్తి చెయ్యును.

క్ొక్నన్
ి బాయిలరులో ఉండు బాగాలు

షెల్(shell)

ఇది బాయిలరు యొకు బహు న్నరాాణుం. ఇది న్నలువుగా సూ


ి పాకరుంగా వుుండ్డ, ప్ై భాగాన అరథ గమళాకా

రుంగా వుని సటీలు/ఉకుు లోహ న్నరాాణుం. అధిక వత్తి డ్డ మరియ్య ఉష్ణా గ్రత్ను త్టుీకోనేలా, బాయిలరు

త్య్ారి చటీ ుం, న్నబుంధనలలో ప్ేరొుని పరకారుం పరతేకమలైన సటీలుతో చెయ్ుబడ్డ వుుండును.

గనిట్

ఇది స్ాధారణుంగా కాస్ీ ఐరన్/ పణ త్ ఇనుమయ చే న్నరాాణమలై వుుండును. ఇది పొ డవాటి ఐరన్ పలకలు వ

రుస గా ప్ేరుబడ్డ వుుండును. పలకల మధు ఖాళి వుుండును. ఈ ఖాళి దావరా ఇుంధనుం ముండుటకు అవ

సర మలైన గాలి సరఫ్రా అగ్యను. అుంతే కాదు ఇుందనుం కాలిన త్రువాత్ ఏరపడ్డన బూడ్డద ఈరుంధారల దావ

రా గేట్
ర అడుగ్య భాగాన వుని బూడ్డద గ్యుంట/య్ాష్ ప్ిట్ (ash pit) లో జమ అగ్యను.

ఫెైరు బాకుు

ఇుందులో ఇుంధనుం గాలి తో కలిసి ముండును. ఇుందులో గేట్


ర మరియ్య దహనగ్ది వుుండును. గేట్
ర మీది

ఇుంధనుం గాలితో కలిసి పలరిిగా ముండుటకు త్గినుంత్ పరిమాణుం వైశాలుుం దహన గ్ది కలిి వుడును.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 18


ఫ్ల
ు పెైప

దహన గ్దిలో ఏరపడ్డన వేడ్డవాయ్యవులు ఈ ఫ్ల


ల ప్ైపు భాగాన్ని చేరును. ఇకుడ్డ నుుండ్డ వేడ్డవాయ్యవులు

కుంబయసన్ ఛాుంబరు చేరి పలరిిగా దహనుం చెుంది, వేడ్డవాయ్యవులు ఫైరు టయుబయల గ్యుండ్ా పయ్న్నుంచడుం

వలల ఉష్ా సుంవహనుం/ఉష్ా పస


ర రణ వలన టయుబయల వలుపలి ఉపరిత్లుం చుటయ
ీ వుని నీరు వేడ్ెకుును.

కంబుషన్ ఛాంబరు(combution chamber)

కుంబయష్న్ ఛాుంబరు గ్దిలోనే ఇుంధనుం గాలితో కలిసి ముండ్డ వేడ్డ వాయ్యవులు ఏరపడును. గేట్
ర మీది నుుం

డ్డ వచుు ఇుంధన వాయ్యవులు గాలితో కలిసి పలరిిగా ముండుటకు త్గినుంత్ పరిమాణుం వైశాలుుం దహన

గ్ది కలిి వుడును.

ఫెైరు టయయబులు

ఈ టయుబయలు ఉకుుతో చెయ్ుబడ్డ వుుండును. అధిక వత్తి డ్డ మరియ్య ఉష్ణా గ్రత్ను త్టుీకొనేలా, బాయిలరు

త్య్ారి చటీ ుం, న్నబుంధనలలో ప్ేరొుని పరకారుం పరతేకమలైన సటీలతో చెయ్ు బడ్డ వుుండును. ఫైరు టయుబయ

లుగా త్కుువ కారైనువుని సిమ్ లెస్ (అత్ కులేన్న) లేదా ERW ప్ైపులను వాడ్ెదరు.ఇవి పలు వరు

సలుగా ఒక దాన్న మీద మరొకుటి వుుండ్ేలా అమరుబడ్డ వుుండును.టయుబయ ప్ేల ట్ కు టయుబయల అుంచుల

ను ఎకుి పాుండ్డుం గ్య విధానుంలో బలుంగా అత్తకిుంచ బడ్డ వుుండును. లేదా పరసి ుత్ుం టయుబయల చివరి అుం

చులను టయుబయప్ేల టుకు వలిి ుంగ్య చేసి ునాిరు.

చిమీే/పొ గ్గొటట ం

ఉష్ా మారిపడ్డ త్రువాత్ బాయిలరు షల్ వనుక భాగ్ుం నుుండ్డ వలువడు త్కుువ ఉష్ణా గ్రత్ వేడ్డ గాలులు

(210-220°C) ఈ చిమీి దావరా వాతావరణుంలో కలియ్యను. మామయలుగా ఓడలోల కాకుుండ్ా భూమి మీ

ద పరిశ్మ
ర లోల వుుండు చిమీిన్న స్ాీకిుంగ్య అన్న కూడ్ా అుంటారు. ఇది ఉకుుతో లేదా వలుపల కాుంక్ట్
ర న్న

రాా ణ మయని రిఫ్ారకీరర ఇటుకలతో సూ


ి పాకారుంగా కనీసుం 31 మీటరల ( 100 అడుగ్యల) ఎత్ి న్నరిాుంప

బడ్డ ఉుండును.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 19


మయయన్ హో ల్

ఇది బాయిలరు షల్ ప్ైభాగాన ఉని అరథ గమళాకార భాగాన అమరుబడ్డ వుుండును.ఇది సులభుంగా మన్న

షి షల్ లోపలి వళ్ళి సైజులో వుుండును. సుంవత్ిరాుంత్ మరమత్ి సమయ్ుంలో ఆపరేటరు లోప లికివళిి

టయు బయలు ఎలా ఉనిది, సేుల్ ఏమేరకు ఉనిది వుంటి వి త్న్నఖి చెయ్యుటకు ఈ మాున్ ఉపయోగ్ పడు

ను. అలా గే బాయిలరు దిగ్యవ భాగాన మడ్ హో ల్ వుుండును.దీన్న దావరా బాయిలరు అడుగ్యన సటిల్

అయియు బయరద వుంటి దాన్నిన్న తొలగిుంచెదరు.

బాయిలరుఅనుకూలతలు

*త్కుువ సథ లాన్ని ఆకరమిసుిుంది

*బాయిలరును ఆపరేట్ చెయ్ుడుం సులభుం

*బొ గ్యితో పాటు అన్నిరకాల బయోమాస్ ఘన ఇుంధనాలను ఉపయోగిుంచు స్ౌలభుుం ఉుంది.

అనానుకులతలు

*సటీమయ నమాదిగా ఉత్పత్తి అగ్యను

*ఒకు మాున్ హో ల్ మాత్రమే వుుండటుం వలన త్న్నఖీలుచెయ్యుట పనుల న్నరవహణ

కొదిదగా ఇబైుందికరుంగా వుుండును

* గ్రిష్ిుం గా 10kg/cm2 వత్తి డ్డ వరకే సటీమయను ఉత్పత్తి స్ాధుుం

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 20


లాుంకషైర్ బాయిలరు

లాుంకషైర్ బాయిలరు ఫైరు టయుబయ బాయిలరు. ఇదిఫైరు టయుబయ బాయిలరు. దీన్న సిలిుండరి కల్/ సూ
ి

పాకార షల్ క్షడత్తజ సమాుంత్రుంగా వుుండును. అుంతేకాదు లోపలి ఫైరు టయుబయలు కూడ్ా క్షడత్తజ సమాుంత్

రుంగా సిలిుండరికల్ న్నరాాణుంలో అమరుబడ్డ వుుండును. ఈ బాయిలరును కి.ర శ్ 1844 లో సర్ విలియ్ుం

ఫైర్బెైర్ి (Sir William Fairbairn) కనుగొనాిడు. న్నలువు సూ


ి పాకార న్నరాాణుంతో క్షడత్తజ స మాుంత్రుంగా

ఫైర్టయుబయలు ఉని కొకేన్


ర బాయిలరు కూడ్ా ఫైర్టయుబయ బాయిలరు.ఈరకపు బాయిలరల లో ఇుంధనుం

ముండ్డుంచగా ఏరపడ్డన వేడ్డ వాయ్యవులు/ఫ్ల


ల గాుసస్ బాయిలరు టయుబయల గ్యుండ్ా పయ్న్నుంచడుం వల

న ఈ త్రహా బాయిలరల ను ఫైరు టయుబయ బాయిలరుల అుంటారు. లాుంకషైర్ బాయిలరు వుంటి షల్ (బాహు

న్నరాాణ రూపుం) కలిగిన బాయిలరుల క్షడత్తజసమాుంత్ర ఫైరుటయుబయ బాయిలరుల. కొకేన్


ర ఫైరు టయుబయ బా

యిలరుల న్నలువు సూ
ి పాకార బాహు న్నరాాణుం కలిి న బాయిలరుల. ఇుందులో కూడ్ా ఫైరు టయు బయలు క్షడత్తజ

సమాుంత్రుంగా వుుండును. అుందుకే కొకేన్


ర రకపు బాయిలరల ను వరిీకల్ షల్, హరిజ ుంటల్ టయుబయ బాయి

లరుల అుంటారు. లాుంకషైరు బాయిలరు అుంత్రి త్ ఫ్రేిష్ వుని బాయిలరు.అనగా బాయిలరు క్షడత్తజ స

మాుంత్ర షల్ లోపలే ఇుంధనాన్ని ముండ్డుంచు ఫైరు బాకుి/ ఫ్రేిష్ న్నరాా ణాన్నికలిి వుుండును.

బాయిలరు నిరాాణ ఆకృత్త

లాుంకషైరు బాయిలరుల చూచుటకు షల్ మరియ్య టయుబయ హీట్ఎ కెుుంజరు వలే ఉుండును. బాయిలరు

షల్ వలుపలి న్నరాాణుం చూచుటకు పొ డవైన డరమయాలా వుుండును. పొ డవు 9 నుుండ్డ 10 మీటరల వరకు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 21


వుుండ్డ, డరమయావాుసుం 4 నుుండ్డ 6 మీటరుల వుుండును. షల్లో రెుండు ఫైరు టయుబయలు వుుండును. ఈ ఫైరు

టయుబయల వాుసుం షల్ వాుసుంలో 40% వరకు ఉుండును. షల్ రిఫ్ారకీరి ఇటుకలతో న్నరిాుంచిన కటీ డుం మీ

ద అమరుబడ్డ వుుండును.

బాయిలరు డరమయా మరియ్య ఇటుకల న్నరాాణుం మధు మూడు ఖాళి మారాిలు వుుండును. ఈ ఖాళి

దావరా ఇుంధన దహనుం వలన వలువడ్డన వేడ్డవాయ్యవులు పయ్న్నుంచును. మొదట ఫైరు టయుబయల లో

ఏరపడ్డన వేడ్డ వాయ్యవులు, ఫైరు టయుబయలచివర నుుండ్డ బాయిలరు షల్ కిుంది బాగ్పు బయ్టి ఉపరిత్

లుం వుంబడ్డ, మయుందు వరకు వచిు, అకుడ్డ నుుండ్డ డరమయా/సుిపాకారడరమయాఇరువైపులా డరమయా బయ్

టి ఉపరిత్లాన్ని తాకుత్ూ స్ణ ాకు బాకుివరకు వళిి అకుడ్డ నుుండ్డ పొ గ్గొటాీన్నకి వళ్ళిను. డరమయాలో నీ

టి మటీ ుం బాయిలరు వేడ్డ వాయ్యవులు షల్ పకుల గ్యుండ్ా పయ్న్నుంచుమటీ ుం కని ఎకుువ మటీ ుంలో

వుుండు ను. డరమయాలో సగాన్నకి ప్ైగా నీరు వుుండును. అుందువలన ఫైరు టయుబయలు పలరిిగా నీటి మటీ ుం

లో మయన్నగి వుుండును. ఫైరు టయుబయలలో మయుందు భాగాన కొుంత్ఎత్ి వరకు గేట్


ర వుుండును వాటి మీద

గేట్
ర పలకలు అమరుబడ్డ వుుండును. గేట్
ర వనుక భాగాన గెట్
ర ఎత్ి కు రిఫ్ారకి రి గమడ వుుండును. అుందు వ

లన ఫ్ల
ల వాయ్యవు ల వేగాన్నకి బూడ్డద మయుందుకు తోసుకు వలల కుుండ్ా, ఫైరు టయుబయ కిుంది అరథ భాగ్ుంలో

జమ అగ్యను. గేట్
ర పలకల మీద ఇుంధనాన్ని/బొ గ్యిను ప్ేరిు కాలేుదరు. గేట్
ర కునిరుంధారల దావరా బూడ్డ

ద గేట్
ర దిగ్యవున వు ని పరదేశ్ుంలోజమఅగ్యను.జమ అయిున బూడ్డదను మానుువల్గా తొలగిస్ి ారు. కొ

న్ని బాయిలరల లో ఫ్ల


ల గాుసస్ చిమీికి వళ్ళిటకు మయుందు ఎకనమలైజరు దావరా పయ్న్నుంచును. బాయి

లరుకు వళ్ళి నీటిన్న ఈ ఎకనమలైజరు దావరా పుంపడుం వలన బాయిలరుకు అుందిుంచు నీరు వేడ్ెకుును.

ఫ్ల
ల గాుసుదావరా నష్ీ పొ యియు ఉష్ాాన్ని కొుంత్ మేరకు త్గిిుంచవచుును . కోరిిష్ బాయిలరు కూడ్ా

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 22


ఆకృత్తలో లాుంకషైర్ బాయిలరు వలె వుుండును. కాన్న కోరిిష్ బాయిలరులో ఒక ఫ్ల
ల /ఫైరు టయుబయ

మాత్రమే వుుండును.

బాయిలరు అంతరాాగాలు

*1.సిలిుండరికల్ షల్/క్షడత్తజసమాుంత్ర సూ
ి పాకార షల్

*2.ఫ్రేిష్ టయుబయలు,

*3.కిుంర ది మరియ్య పరకు ఫ్ల


ల గాుస్ మారాిలు

*4.గేట్
ర .సిలిుండరికల్ షల్లో వుని ఫ్ల
ల టయుబయల మయుందు భాగాన గేట్
ర న్నరాాణుం వుుండును.ఫైర్ హో ల్

దావరా బొ గ్యి/ఇుంధనాన్ని గేరట్కు అుందిస్ి ారు.

*5.ఫైర్ బిరడ్ి డ

*6.డ్ాుంపర్ి.ఫైరు టయుబయ లలో ఏరపడ్డన ఇుంధన వాయ్యవుల వేగాన్ని న్నయ్ుంత్తరుంచుటకు డ్ాుంపరుల ఉప

యోగ్పడును. ఎకుువ వేగ్ుంతో ఫ్ల


ల గాుసస్ చిమీికి వళిిన సటీమయత్గినుంత్గా ఏరపడదు.బయ్టికి వళ్ళి

వాయ్య వుల దావరా ఉష్ా నష్ీ ుం జరుగ్యను

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 23


బాయిలరుకు అద్నంగా అమరచబడ్డ వ ండు ఉపకరణాలు

*ఫటడ్ వాటరు పంప

*బాయిలరు గాుసు టయయబు వాటరు లెవల్ ఇండ్డక్నటరు/వాటరు గనజ్

*పెరసరు గనజ్

*స్ేపట థ వాలుు

*స్టటము స్ాటప్ వాలుు

*బలు డ్ౌన్ వాలుు లేదా బలు ఆఫ్ క్ాక్

*ఫ జిబుల్ పు గ్

బాయిలరునుపని చేయించే/నడ్డపె/ నిరుహంచె విధానం

మయుందుగా బాయిలరులో ఫైరు టయుబయలు మయన్నగి వుుండ్ేలా నీటిన్న న్నుంప్దరు. ఎకనమలైజరు వుని బా

యిలరు అయినచమ ఎకనమలైజరు దావరా నీటిన్న న్నుంప్దరు.గేట్


ర మీద బొ గ్యిను (లుంకషైరు బాయిలరల లో స్ా

ధారణుం గా బొ గ్యినే ఇుంధనుంగా ఉపయోగిస్ి ారు) కావలసినుంత్ చేరిు ముండ్డుంచెదరు.బొ గ్యి ముండుటకు అ

వసరమలైన గాలి, గేట్


ర కిుందనుని రుంధారల దావరా మరియ్య ఫైరు టయుబయ డ్ో రు/త్లుపుకుని రుంధారల

దావరా అుందును. బొ గ్యి దహనుం వలన ఏరపడ్డన వేడ్డ వాయ్యవులు ( కారైన్ డయ్ాకెైిడ్ , కారైన్ మో

నాకెైిడు , నైటరోజన్ త్దిత్రాలు) మొదట ఫైరు టయు బయల ఒకచివర నుుండ్డ రెుండ్ో చివరకు చేరును, అకు

డ షల్ కిుంద వుని ఇటు క గ్ూడు న్నరాాణుం దావరా మొదట షల్ కిుంది భాగాన్ని తాకుత్ూ మయుందు వర

కు పయ్న్నుంచును, అకుడ్డ నుుండ్డ షల్ పకు భాగాలను కపుపత్ూ వుని ఇటుక న్నరాాణుందావరా షల్ బ

య్టి ఉపరిత్లాన్ని వేడ్డ చేసి ూ స్ణ ాక్ ఛాుంబరు చేరును. అకుడ్డ నుుండ్డ ఎకనమలైజరు ఉనిచమ దాన్న దావ

రా పయ్న్నుంచి ఒక గొటీ ుం దావరా చి మీి / పొ గ్ గొటాీన్నకి వళ్ళిను. ఫ్ల


ల గాుసస్ ఫైర్టుుబయ /ఫ్ల
ల టయు

బయలో పయ్న్నుంచు సమయ్ుంలోనే దాదా పు 75-85% వేడ్డన్న నీరు గ్రహిుంచి సటీమయ త్య్ారవవడుం మొ

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 24


దలగ్యను.షల్ కిుంద మరియ్య పకుల గ్యుండ్ా పయ్నీుంచునపుడు ఫ్ల
ల గాుసస్ ఉష్ణా గ్రత్ను గ్రహిుంచి, ఫైర్

టయుబయలకిుంద, పకున వుని నీరు వేడ్ెకుును.

ఈరకప బాయిలరు లో అనుకూలతలు

ఈ బాయిలరు ఎకుువ థరాల్ స్ామరథయుం కలిి ఉుంది. ఈ బాయిలరు ఉష్ా స్ామరియుం 80% వరకు ఉుంది.ఈ

బాయిలరును నడపడుం/ ఆపరేట్ చెయ్ుడుం చాలా సులభుం .సులభుంగా కావాలిిన సటీమయ ఉత్పత్తి అవస

రా లను తీరుు ను. బాయిలరు మరమత్ి లు న్నరవహణన సులభుం.ఎకుువ పరిమాణుంలో సటీమయను ఉత్ప

త్తి కావిుంచు సమరథ త్ కలిి ఉుంది.

ఈరకప బాయిలరు లోని అనానుకూలతలు

ఇది త్కుువ వత్తి డ్డలో సటీమయను ఉత్పత్తి చేయ్యను. కావున ఎకుువ వత్తి డ్డ కలిి న సటీమయ అవసరాలకు ఈ

బాయిలరు పన్నకి రాదు. బాయిలరు ఫ్ల


ల గాుసులు పయ్న్నుంచు ఇటుక న్నరాాణుం త్రచుగా పాడ్ెై పణ వును.

ఫ్ల
ల గాుసుల టయుబయ త్కుువ వాుసుం కలిి నుందున, గేట్
ర వైశాలుుం త్కుువగా వుుండును. ఈ రకపు బాయి

లరల లో గ్ుంటకు 9000 కిలోల సటీమయకు మిుంచి ఉత్పత్తి స్ాధుుం కాదు.

స్ాుచ్ మలరరన్ బాయిలరు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 25


స్ాుచ్ మలరరన్ బాయిలరు అనునది ఫైరు టయుబయ బాయిలరు. ఆుంగ్ల ుంలో మలరరన్ అనగా సమయదర/నౌకా

సుంబుం ధియ్న్న అరథుం. ఈరకపు బాయిలరును ఓడలలో /నౌకలలో ఎకుువగా వాడుట వలన మలరరన్ బా

యిలరు అుం టారు. ఈ బాయిలరు షల్/సిలిుండరు ప్దద వాుసుం కలిి వుుండ్డ త్కుువ పొ డవుకలిి వుుండు

ను. స్ాుచ్ మలరరన్ బాయిలరులు అుంత్రి త్ ఫ్రేిష్ కలిి న బాయిలరులు అనగా బాయిలరు ఫైరు టయు బయ

షల్ లోనే ఫ్రేిష్/ ఇుంధన పొ యిున్న కలగి వుుండును. ఇవి రెుండు రకాలు ఒకటీ వట్ బాుకు అనగా షల్

వనుక భాగ్ుం స్ణ ాకు బాకుి వాటరుజ కెట్ కలిి వుుండును.డ్ెైర బాుకు బాయిలరు అయినచమ వనుక బాహుం

స్ణ ాక్ బాకుి కేవలుం సటీలు బాకుి కలిి వుుండును.

స్ాుచ్ బాయిలరు రూప వినాయసం

స్ాుచ్ మలరరన్ బాయిలరుసైజు (సిలిుండరికల్ న్నరాాణుం) 6నుుండ్డ 8 మీటరల వాుసుం కలగి వుుండును.

స్ాుచ్ మలరరన్ బాయిలరు సిలిుండరు లేదా షల్లో ఒకటికి మిుంచి రెుండు, మూడు లేదా నాలుగ్య ఫ్రేిష్

లు / పొ యిులు వునివి కూడ్ా ఉనాియి. ఈ ఫ్రేిసు లేదా పొ యిులో ఇుంధనాన్ని ముండ్డుంచెదరు.

ఫ్రేిసుకు త్రువాత్ వుుండు దహన గ్ది/కుంబయసన్ చాుంబరులోగాలితో మరిుంత్ గాలిసి దహనుం జరిగి

వేడ్డ వాయ్యవులు ఏరపడును. ఈ వేడ్డ వాయ్యవులను ఫ్ల


ల గాుసేస్ అుంటారు. ఈ ఫ్ల
ల గాలుల/ వాయ్య

వుల వేడ్డన్న ఫైరు టయుబయ ల దావరా గ్రహిుంచి బాయిలరు లోన్న నీరు వేడ్ేకిు సటీమయ/నీటి ఆవిరిగా

మారును.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 26


ఈ బాయిలరు ఫ్రేిసు లే దా ఫ్రేిసులు వరూ
ి లాకార ఉపరిత్లుం వుంకులు వుంకులుగా (corrugated)

వుని లోహపు టయుబయలు. ఫ్రేిసు ఇలా ఉుండటుం వలన ఎకుువ వైశాలుుంలో ఉష్ా మారిపడ్డ జరుగ్యను.

అనగా ఇుంధనుం ఫ్రేిసులో ముండుత్ నిపుపడు, వేడ్డ వాయ్యవులు కుంబయసన్ గ్దికి పయ్న్నుంచు సమ

య్ుంలోనే కొుంత్ ఉష్ా ుం నీటికి పరస రిసి ుుంది. నీరు వేడ్ెకుడుం మొదలవువత్ ుంది. ఫ్రేిసు మయుందు భాగ్ుం

లో ఒక త్లుపు వుుండ్డ దాన్నన్న తెరచి ఇుంధనాన్ని అుందిస్ి ారు. ఘన ఇుంధన బాయిలరు అయినచమ, ఫ్రేి

సులో కొుంత్మేర గేట్


ర వుుండును.ఈ గేట్
ర మీద బొ గ్యిను ప్ేరిు ముండ్డుంచేదరు. ఫ్రేిసు త్లుపుకుని రుం

ధారల దావరా, అలాగే గేట్


ర పలక మధు వుని సుందుల దావరా ఇుంధనుం ముండుటకు అవసరమలైన గాలి అుం

దును. దరవ, లేదా వాయ్య ఇుంధనాలు అయినచమ బరిరల దావరా గాలిన్న మిశ్రముం చేసి ముండ్డస్ి ారు.

దరవ/ఆయిల్ మరియ్య వాయ్య ఇుంధనాలకు ఫ్రేిసు గొటీ ుం లో గేట్


ర న్నరాాణుం అవసరుం లేదు. ఫ్రేిసు

యొకు రెుండ్ో చివర దహన గ్దిలో అుంత్మగ్యను. ఫ్రేిసుకు త్రువాత్ వుుండు దహన గ్దిలో/కుంబయసన్

చాుంబరులో ఫ్రేిసులో ఏరపడ్డన ఇుంధన వాయ్యవులు గాలితో మరిుంత్గా కలిసి సుంపలరా దహనుం జరిగి

వేడ్డవాయ్యవులు ఏరపడును. ఈ వేడ్డ వాయ్యవులను ఫ్ల


ల గాుసేస్ అుంటారు. కుంబయసన్ గ్దిలో దహన కిర

య్ వలన ఏరపడ్డన వేడ్డ వాయ్యవులు ఫ్రేిసుకు ప్ైన వరుసగా ప్ేరిున ఫైరు టయుబయల వరుసల లోపలి

గ్యుండ్ా పయ్న్నుంచి పొ గ్ ప్టటీ/smoke box చేరును. ఫ్ల


ల గాుసస్ /వేడ్డ వా య్యవులు ఫైరు టయుబయల

గ్యుండ్ా పయ్ న్నుంచు సమయ్ుంలోనే బాయిలరు లోన్న నీరు వేడ్ెకిు సటీమయగా మారును. స్ణ ాక్ బాకుి

చేరిన వాయ్యవులు అకుడ్డ నుుండ్డ చిమిికి వళ్ళిను.

ు గాయస్ెస్ పయనించు విధానానిేఅనుసరించి బాయిలరు వరగీకరణ


ఫెైరు టయయబులోు ఫ్ల

బాయిలరు యొకు సటీమయ ఉత్పత్తి స్ామరాథయన్ని, అవసరాన్ని బటిీ ఫైరుటయుబయలోల ఫ్ల


ల గాుసులు ఒక స్ారి

లేదా అుంత్కు మిుంచి రెుండు లేదా మూడుస్ారుల పయ్న్నుంచేలా బాయిలరు సిలిుండరులో ఫైరు టయుబయల వ

రుసలు సమూహుంగా అమరిక వుుండును. అనగా ఒకవరుసలో కొన్ని టయుబయలు పకుగా వుుండ్డ ఆ వరు

స ప్ై మరమ వరుసలో టయుబయలు పకుపకుగా కొదిద ఖాలి వదిలి వుుండును.ఇలా టయుబయల వరుసలు ఒక

దాన్న మీద మరమ వరుసచొపుపన ద ుంత్రలా వుుండును. ఫ్ల


ల గాుసులు బాయిలరు సిలిుండరు/షల్ లో వు

ని అన్ని ఫైరు టయు బయలలో ఒకచివర నుుండ్డ మరమ చివరకు పయ్న్నుంచి పొ గ్ గ్దిన్న చేరిన దాన్నన్న సిుంగ్ల్

పాసు అన్నయ్య, ఫ్ల


ల గాు సు ద ుంత్రగా వరుసగా వుని ఫైరుటయుబయలలో రెుండవ చివరకు చేరి అకుడ్డ

నుుండ్డ వాటి పకున లేదా ప్ైన వుని మరమ ద ుంత్ వరుస టయుబయల దావరా పయ్న్నుంచి స్ణ ాకు బాకుి చే

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 27


రిన ఆ బాయిలరును టయ పాస్ (two pass) బాయిలరు అుంటారు. అలాగే మూడు స్ారుల పయ్న్నుంచి స్ణ ా

కు బాకుి చేరిన త్తరపాస్ బాయిలరు అుంటారు. సిుంగిల్ పాస్ మరియ్య త్తర పాస్ బాయిలరులో స్ణ ాక్ బాకుి

బాయిలరు మయుందు భాగ్ుంలో వుుండగా, టయపాస్ బాయిలరులో స్ణ ాక్ బాకుి సిలిుండరు వనుక భాగ్ుంలో

వుుండును.

డబుల్ ఎండ్ ఫరనేసు వ నే బాయిలరు

స్ామానుుంగా బాయిలరుకు ఒకవైపుననే ఫైరు బాకుి/పరేిష్ ఉుండును .కొన్ని బాయిలరులు డబయల్

ఎుండ్ ఫ్రేిష్ కలిి వుుండును .అనగా ఈ బాయిలరులో రెుండు వైపులా ఫ్రేిష్ వుుండ్డ సిలిుండరు/షల్ మ

ధు భాగ్ుం లో కుంబయష్న్ గ్ది వుుండును. అనగా రెుండు ఫ్రేిష్ టయుబయలు.సిలిుండరు మధులో ఒకే కుంబయ

సన్/ దహన గ్దిన్న కలిి వుుండును. ఇటువుంటి డబయల్ ఎుండ్ ఫ్రేిష్ బాయిలరు కుంబయసన్ గ్దిలో న్నలు

వు టయుబయలు ఉుండును.ఇుందువలన సిలిుండరు లోన్న నీటి సరుులేసన్ జరుగ్యను.అుందువలన నీరు త్వ

రగా వేడ్ెకుును.

ఇతర నిరాాణ వివరాలు

స్ాుచ్ మేరిన్ బాయిలరు ఎకుువ పరిమాణుం కలిి న సిలిుండరు కలిి ఉనిుందున, వాటరు టయుబయ బాయిల

రు లకని ఆరిుంత్లు ఎకుువ నీటిన్న కలిి ఉనిుందున, మొదటగా బాయిలరు మొదలెటీ న


ి పుడు సటీమయ ఏ

రపడటాన్నకి ఎకుువ సమయ్ుం తీసుకొనును. అయితే ఇది హారిజ ుంటల్ టయుబయలరు బాయిలరు కని త్

కుు వ సథ లాన్ని ఆకరమిుంచును. కనుక నౌకలలో వాడుటకు అనువైనదిగా ఉుండుటవలన పలు దేశాలకు

చెుందిన వాణిజు నౌకలలో ఇపపటికి స్ాుచ్ మేరిన్ బాయిలరులను వాడుచునాిరు.

బాయిలరు నిరాాణ భాగాల వివరణ

ఇది స్ాధారణుంగా కాస్ీ ఐరన్/చే న్నరాాణమలై వుుండును.ఇది పొ డవాటి పలు పలకలను కలగి అవి వరుస

గా ప్ేరుబడ్డ వుుండును. పలకల మధు ఖాళీ వుుండును. ఈ ఖాళీ దావరా ఇుంధనుం ముండుటకు అవసర

మలైన గాలి సరఫ్రా అగ్యను. అుంతే కాదు ఇుందనుం కాలిన త్రువాత్ ఏరపడ్డన బూడ్డద ఈరుంధారల దావరా

గేట్
ర అడుగ్య భాగాన వుని బూడ్డద గ్యుంట/య్ాష్ ప్ిట్ (ash pit) లో జమ అగ్యను.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 28


ఫరనేసు టయయబు

ఇుందులో ఇుంధనుం గాలితో కలిసి ముండును. ఇుందులో గేట్


ర మరియ్య దహనగ్ది వుుండును. గేట్
ర మీది

ఇుంధ నుం గాలితో కలిసి పలరిిగా ముండుటకు త్గినుంత్ పరిమాణుం వైశాలుుం దహన గ్ది కలిి వుడును.

కంబుషన్ ఛాంబరు(combution chamber)

ఈ గ్దిలోనే ఇుంధనుం గాలితో కలిసి ముండ్డ వేడ్డ వాయ్యవులు ఏరపడును. గేట్


ర మీదినుుండ్డ వచుు ఇుంధన

వాయ్యవులు గాలితో కలిసి పలరిిగా ముండుటకు త్గినుంత్ పరిమాణుం వైశాలుుం దహన గ్ది కలిి వుడును.

ఫెైరు టయయబులు

ఈ టయుబయలు ఉకుుతో చెయ్ుబడ్డ వుుండును. అధిక వత్తి డ్డ మరియ్య ఉష్ణా గ్రత్ను త్టుీకొనే లా, బాయిల

రు త్య్ారి చటీ ుం, న్నబుంధనలలో ప్ేరొుని పరకారుం పరతేకమలైన సటీలతో చెయ్ు బడ్డ వుుండును. ఫైరు టయు

బయలుగా త్కుువ కారైన్ వుని సిమ్ లెస్ (అత్ కులేన్న) లేదా ERW ప్ైపులను వాడ్ెదరు. ఇవి పలు వ

రుసలుగా ఒకదాన్న మీద మరొకుటి వుుండ్ేలా అమరుబడ్డ వుుండును.టయుబయ ప్ేల ట్ కు టయుబయల అుంచు

లను ఎకుి పాుండ్డుంగ్య విధానుంలో బలుంగా అత్తకిుంచబడ్డ వుుండును.లేదా పరసి ుత్ుం చివరిటయుబయల అుంచు

లను టయుబయ ప్ేల టుకు వలిి ుంగ్య చేసి ునాిరు. ప్ైపుల సైజు స్ాధారణుంగా 2 1/2"అుంగ్యళాల వాుసుం కలిి

వుుండును.

చిమీే/పొ గ్గొటట ం

ఉష్ా మారిపడ్డ త్రువాత్ బాయిలరు స్ణ ాకు బాకుి నుుండ్డ వలువడు త్కుువ ఉష్ణా గ్రత్ వేడ్డ గాలులు

(210-220°C) ఈ చిమీి దావరా వాతావరణుంలో కలియ్యను. మామయలుగా ఓడలోల కాకుుందా భూమి

మీద పరిశ్మ
ర లోల వుుండు చిమీిన్న స్ాీకిుంగ్య అన్న కూడ్ా అుంటారు. పరిశ్మ
ర లోల ఉకుుతో లేదా వలుపల

కాుంక్ట్
ర న్నరాాణమయని రిఫ్ారకీరర ఇటుకలతో సూ
ి పాకారుంగా కనీసుం 31 మీటరల ( 100 అడుగ్యల) ఎత్ి

న్నరిాుంపబడ్డ ఉుండును.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 29


మయయన్ హో ల్

ఇది బాయిలరు షల్ ప్ైభాగాన అమరుబడ్డ వుుండును.ఇది సులభుంగా మన్నషి షల్ లోపలి వళ్ళి సైజులో

వుుండును .సుంవత్ిరాుంత్ మరమత్ి సమయ్ుంలోఆపరేటరు లోపలికివళిి టయు బయలు ఎలా ఉనిది,

సేుల్ ఏమేరకు ఉనిది వుంటి వి త్న్నఖీ చెయ్యుటకు ఈ మాున్ ఉపయోగ్ పడును. అలాగే బాయిలరు

దిగ్యవ భాగా న మడ్ హో ల్ వుుండును.దీన్న దావరా బాయిలరు అడుగ్యన సటిల్ అయియు బయరద వుంటి

దాన్నిన్న తొలగిుంచెద రు.

బాయిలరుకు అద్నంగా అమరచబడ్డ వ ండు ఉపకరణాలు

*ఫటడ్ వాటరు పుంపు

*బాయిలరు గాలసు టయుబయ వాటరు లెవల్ ఇుండ్డకేటరు| గాలసు టయుబయవాటరు లెవల్ ఇుండ్డకేటరు

గేజ్ద/వాటరు గేజ్ద

*ప్రసరు గేజ్ద

* సేప్ీ ి వాలువ

*సటీమయ స్ాీప్ వాలువ

*బలల డ్ౌన్ వాలువలేదా బలల ఆఫ్ కాక్

*ఫ్ుజిబయల్ పల గ్

ఇంధన పంరంగా స్ాుచ్ మెరగన్ బాయిలరువిభజన

స్ాుచ్ మలరరన్ బాయిలరులలో ఎకుువగా దరవ (ఆయిల్) ఇుంధనాన్నిఉపయోగిసి ునిపపటికి. బొ గ్యి, కలప

లేదా గాుసును కూడ్ా ఇుంధనుంగా ఉపయోగిుంచ వచుును. దరవ ఇుంధనాన్ని వాడు బాయిలరును ఆయిల్

ఫైర్ి బాయిలరు అన్నయి, వాయ్య ఇుంధనాన్ని వాడు బాయిలరును గాుసు ఫైర్ి బాయిలరు అన్నయ్య, ఘన

ఇుంధనాన్ని వాడు బాయిలరును స్ాలిడ్ ఫ్ుుయ్ల్ బాయిలరు అుంటారు. దరవ ఇుంధనాన్ని ముండ్డుంచు

బాయి లరులలో బరిరు అనే ఉపకరణుం వుుండ్డ దాన్న దావరా గాలిన్న మిశ్రముం చేసి ఫ్రేిసులో సనిన్న

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 30


త్ ుంపరులు గా పడునటు
ల ప్ిచికారి చేసి ూ ముండ్డస్ి ారు. వాయ్య ఇుంధన బాయిలరులో బరిరులో గాలిన్న,

వాయ్యవును మిశ్రమిుంచి ఫ్రేిసు అుంత్ వాుప్ిుంచేలా చేసి ముండ్డుంచెదరు. ఘన ఇుంధన బాయిలరులో

ఫ్రేిసులో మయుందు భాగ్ుం నుుండ్డ లోపలి కొుంత్దూరుంవరకు గేట్


ర అనే న్నరాాణుం వుుండును.ఈ గేట్
ర అనేది

కాస్ీ ఐరను పలకలచే అమరుబడ్డ వుుండ్డ, పలకల మధు సనిన్న ఖాళీలు వుుండును.ఈ గేట్
ర న్నరాాణుం

ఫ్రేిసు టయుబయ వృత్ి మధు భాగ్ుం (అరి వృత్ి ుం) నుుండ్డ ప్ైకివుుండును. గేట్
ర పలకలకుని సుందుల

దావరా ఇుంధనుం కాలగా ఏరపడ్డన బూడ్డద జమ అగ్యను. ఇలా జమ అయిున బూడ్డదను బాయిలరు

హేలపరుల తొలగిసి ూ వుుంటారు. ఇుంధనుం ముండుటకు అవసరమలైన గాలి, ఫ్రేిసు త్లుపుకు వుని

రుంధారలు మరియ్య గేట


ర ు అడుగ్య భాగ్ుం నుుండ్డ సరఫ్రా అగ్యను.

అుందువలన గేట్
ర అడుగ్య భాగ్ుం బూడ్డదతో న్నుండ్డ పణ యిన ఇుంధనుం ముండుటకు అవసరమలైన గాలి

అుందదు. అుందుచే బాయిలరు సహాయ్కుడు ఎపపటికపుపడు కనీసుం పరత్త అరగ్ుంట కొకస్ారి ఈ

బూడ్డదను తొలగిుంచాలి.

బాయిలరు అనుకూలతలు

*1.షిపుపలు/ఓడలోల వాడుటకు ఈ రకపు బాయిలరులు ఎుంతో అనుకూలమలైనవి.

*2.బాయిలరును వుుంచుటకు త్కుువ సథ లుం సరిపణ వును, త్కుువ సటలిుంగ్య/ప్ై కపుప వునిచమట కూడ్ా

ఉుంచవచుు.

*3.బయ్టి అదనపు న్నరాాణాలు ఎకుువగా లేనుందున త్కుువ పొ డవు ఉనిుందున ఒకచమటు నుుండ్డ

మరమ చమటుకు త్రలిుంచడుం సులభుం

*4.త్కుువ పునాది పన్న కలిి వునిది.రిపారకీరర ఇటుకల న్నరాాణుం అవసరుం లేదు.

*5.ఘన ఇుంధన దహనాన్నకి గాలిన్న అుందిుంచుటకు, స్ణ ాకు ఛాుంబరు నుుండ్డ ఫ్ల
ల వాయ్య వులను చిమీి

(పొ గ్గొటీ ుం) కు పుంపుటకు పరతేుకుంగా ఫ్ాునులు/ఫ్ుంఖాలు అవసరుం లేదు ఆవిధుంగా విదుుత్ి వాడకుం

త్కుువ

స్ాుచ్ మేరిన్ బాయిలరు ఎకుువ పరిమాణుం కలిి న సిలిుండరు కలిి ఉనిుందున, వాటరు టయుబయ బాయిల

రు లకని ఆరిుంత్లు ఎకుువ నీటిన్న కలిి ఉనిుందు న, మొదటగా బాయిలరు మొదలెటీ ి నపుడు సటీమయ

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 31


ఏరపడ టాన్నకి ఎకుువ సమయ్ుం తీసుకోనును. అ యితే ఇది హారి జ ుంటల్ టయుబయ లరు బాయిలరు క

ని త్కుువ స్ాథలాన్ని ఆకరమిుంచును .అుందువలన నౌకలలో వాడుటకు అనువైనది.అుందు వలన పలు

దేశాలకు చెుందిన వాణిజు నౌకలలో ఇపపటికి స్ాుచ్ మేరిన్ బాయిలరులను వాడుచునాిరు.

అనానుకులతలు

*1.బాయిలరు సిలిుండరు ఎకుువ ఘన పరిమాణుం కలిి , ఎకుువ నీరు కలిి ఉనిుందున, మొదటగా బాయి

లరును మొదలు ప్టిీనపుడు. బాయిలరులోన్న నీరుంతా వేడ్ెకిు సటీమయ ఉత్పత్తి అవుటకు ఎకుువ

సమయ్ుం పటుీ ను.

*2. బాయిలరు న్నరవహణ లేదా మరామత్ి ల సమయ్ుంలో న్నరాాణ పరుంగా ఫ్రేిసు కిుంది భాగాన్నకి,

మరి య్య దహన గ్ది కిుంది భాగాన్నకి వళిల పన్న చేయ్యటకు త్గినుంత్ విశాలుంగా ఖాళి వుుండదు.

*3.మరొక ఇబైుంది గ్రిష్ిుంగా 17 Kg ల ప్టడనాన్నకి మిుంచి సటీమయ ఉత్పత్తి కావిుంచడుం కష్ీ ుం

*4.ఎకుువ ఘన పరిమాణుంలో బాయిలరులో నీరు ఉనిుందున కాల కరమేన బాయిలరు పన్న

చేయ్యనపుడు ఫైరు టయుబయ అరిగి రుంధరుం ఏరపడ్డ, టయుబయ విడ్డపణ యినఆధిక ప్టడనుంతో ఎకుువ

పరిమాణుంలో వేడ్డ నీరు, సటీమయ బయ్టకు వచుును.ఆసమయ్ుంలో సమీపుంలో వుని బాయిలరు

సిబైుంది ప్ైన వేడ్డ నీరు, సటీమయ పడ్డ పారణాుంత్కమలైన గాయ్ాలు ఏరపడ్డ, మరణుం సుంభవిుంచవచుు.

వరిీకల్ కారస్ టయుబయ బాయిలరు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 32


వరిీకల్ కారస్ టయుబయ బాయిలరు లేదా వరిీకల్ బాయిలరు అనునది సటీమయ/నీటి ఆవిరిన్న త్య్ారు చే

య్య న్నలువుగా సుిపాకారుంగా వుుండుబాయిలరు ఈ బాయిలరులో త్కుువ పొ డవు వుని ఎకుువ వాు

సుం వుని రెుండు మూడు వాత్రు టయుబయలు ఉనిను వాటరు టయుబయ బాయిలరుగా పరిగ్ణిుంచరు. బా

యిలరు ఒక య్ుంత్ర పరికరుం. ఇది ఒకలోహన్నరాాణుం. బాయిలరు అనగా అన్ని వైపుల మూసి వేయ్

బడ్డ ఉష్ా ుందావరా ప్టడనుం కలిి న నీటి ఆవిరి/సటీమయను ఉత్పత్తి చెయ్యు లోహన్నరాాణుం.బాయిలరొన్న నీటిన్న

వేడ్డ చెయ్యుటకు ఇుంధనుం| ఇుంధనాన్నిముండ్డుంచెదరు. వరిీకల్ కారస్ టయుబయ బాయిలరు త్కుువ స్ాథయి

లో సటీమయ ఉత్పత్తి చెయ్యును. దీన్నన్న చిని డ్ాుంక్ బాయిలరు అన్న వువహరిస్ి ారు. ఈ వరిీకల్ కారస్ టయు

బయ బాయిలరును విుంచెస్ (winches) మరియ్య సటీమయ కేన్


ర (steam cranes) లను ఆపరేట్ చెయ్యుటకు

విరివిగా ఉపయోగిస్ి ా రు. ఈ బాయిలరు సరిగా పన్న చేయ్యటకు దీన్నకి అనుబుంధుంగా ఫటడ్ పుంపు, సేప్ీ ి

వాలువ, వాటరు గేజి, సటీమయ వాలువ, బలల డ్ౌన్ వాలువ వుంటివి అదనుంగా బాయిలరుకు బిగిుంచబడ్డ వుుండు

ను.

కెన్
ర కు అనుసుంధానుం చేసిన బాయిలరు

వరిీకల్ కారస్ టయుబయ బాయిలరు చినిదిగా వుుండ్డ త్కుువ టయుబయలు కలిి ఉనిుందున న్నరాాణుం సుల

భుంగా ఉుండ్డ, దృఢుంగా త్య్ారుచెయ్యు వసులుబాటు ఉుంది. కాన్న పరిమాణుంలో చినిదిగా ఉనిుందున

త్కుువ పరి మాణుంలో మాత్రమే సటీమయ ఉత్పత్తి అగ్యను. అుందువలన త్కుువ పరిమాణుంలో సటీమయ అవ

స రాలకు మాత్ర మే ఈ బాయిలరు ఉపయ్యకి ుం. బాయిలరులో టయుబయలు పరిమిత్ సుంఖులో ఉుండటుం

వలన బాయిలరు హిటిుంగ్య సరేేస్ ఏరియ్ా అనగా వేడ్డఅగ్య ఉపరిత్ల వైశాలుుం త్కుువ. అుందువలల సటీ

మయ ఉత్పత్తి స్ామరదయుం త్ కుువ, కాన్న బాయిలరు లోపల ఎకుువ ఘనపరిమాణుంలో ఖాలీ ఉనిుందున

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 33


ఎకుువ ఘన పరిమాణుంలో సటీ మయ న్నలువ ఉుండు సదుపాయ్ుం ఉనిది కేన్
ర వుంటి వాటికి సటీమయ కుంటి

నూుయ్సుగా అవసరుం లేనుందున, ఈ బాయిలరు వాటిన్న ఆపరేట్ చెయ్యుటకు ఉపయోగ్కరుం.

బాయిలరు నిరాాణం

ఈ బాయిలరు న్నలువుగా సుిపాకారుంగా వుుండును. లోపల వుని న్నలువు గ్యలల (shell) సుిపాకార న్నరాా

ణుం వలుపల మరమ న్నలువు సుిపాకార న్నరాాణుం వుుండును.లోపలి సూ


ి పాకర ంుంప్ైభాగ్ుం చాపుం వలె వుం

పుగా వుుండ్డ దానుుండ్డ ఒక గొటి ుం వలుపలి సూ


ి పాకర న్నరాాణుం చాపకారపు కపుపకు అత్ కబడ్డ వుుండు

ను. లోపలి పొ డవైన సుిపాకార న్నరాాణాన్న ఫైరు బాకుి అుంటారు.లోపలి ఫైరు బాకుి న్నరాాణుం ప్ైభాగ్ుం

ఉబయైగా వుుండ్డ దాన్న మీద ఒక ఫ్ల


ల గాుస్ గొటీ ుం బయ్టి షల్ వరకు వుుండును.దాన్నన్న బయ్ట వుని

పొ గ్ గొటాీన్నకి కలుప బడ్డ వుుండును. కొన్ని బాయిలరులో లోపలి ఫైరు బాకుి ప్ైభాగ్ుం మరియ్య బయ్టి

షల్ ప్ై లోపలి భాగాన్ని కలుపు త్ూ సేీ రాడులు ఉుండును.ఈ ఉకుు కడ్ీి ల వలన బాయిలరు సూ
ి పాకార

న్నరాాన్నకి రూపదురడత్వుం ఏరపడును.లోపలి ఫైరు బాకుి ఎత్ి బయ్టి సుిపాకార న్నరాాణుం ఎత్ి లో సగ్ుం

వరకు వుుండును. ఫైరు బా కుిలో ఏరపడ్డన ఫ్ల


ల వాయ్యవులు ఫైరు బాకుి ప్ై బాగ్ుంనునిఒక గొటీ ుం దావ

రా బయ్టి షల్ ప్ై భాగ్ుం చేరి అకుడ్డ నుుండ్డ చిమీికి వళ్ళిను. బయ్టి, మరియ్య లోపలి ఫైరు బాకుి

మధు ఖాళీలో నీరు న్నుంపబడ్డ వుుం డును. ఫైరు బాకుిలో కారసుగారెుండు ప్ైపులు /గొటాీలు వుుండును.

కారసు ప్ైపు వుని భాగాన్ని కారసు బాకుి అుంటారు. అలాగే వాటి దిగ్యవున మరమ గొటీ ుం వుుండును.ఈ

గొటాీల దావరా నీరు ఒకపకు నుుండ్డ మరమ పకుకు వాుప్ిసి ుుంది.ఫైరు బాకుి సుిపాకార న్నలువు గమడలు,

మరియ్య ఈ సటీలు కారసు గొటాీల దావరా ఫ్ల


ల గాుస్ వేడ్డ/ఉష్ా ుం నీటికి ఉష్ా సుంవహనమయ వలన వాుప్ిు

చెుంది నీరు వేడ్ెకిు సటీమయ ఏరపడును. ఫైరు బాకుి లోపలి ప్ైపులు ఎకుువ వాుసుం కలిి నీటిన్న కలిి వు

నిను, ఈ బాయిలరును వాటరు టయుబయబాయిలరుగా భావిుంచరు.ఫైరు బాకుిలోన్న ఈ కారసు గొటాీలు

భూ సమాుంత్రుంగా లేదా కొదిదగా ఏటవాలుగా వుుండును

బయ్టి సూ
ి పాకర షల్ ప్ైభాగాన ఒక ప్దద మాన్ హో ల్ వుుండును.మాన్ హో ల్ దావరా లోపలికి వళిల బా

యిలరును త్న్నఖీ చేసుకోవచుు.అలాగే బాయి లరు అదనుంగా రెుండు చిని హాుుండ్ హో లుి ఫ్రేిసు/

ఫైరు బాకుి లో వుని కారసుప్ైపులకు ఎదురుగా వుుండును. బాయిలరు న్నరవహణ లేదా మరమత్ి ల

సమయ్ుంలో వీటిన్న తెరచి ప్ైపులోల జమయిున బయరద వుంటి దాన్నన్న హాుుండ్ హో లుితెరచి లోపలి భాగాలు

క్లన్ చెయ్ు వచుును. బాయిలరు ఫైరు హో ల్ దావరా బయ్టి లోపలి షల్ బాగాలులోపలి ఫైరు బాకుి అ

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 34


త్ కక బడ్డ వుుండును.ఫైరు హో ల్ కు రుంధారలునిత్లుపు వుుండును.ఫైరు బాకుిలో గేట్
ర అను న్నరాాణుం

వుుండును. గేట్
ర లోకాస్ీ ఐరన్ పలకలను ఒకదాన్నపకు మరొకటి చొపుపన ప్ేరిు వుుండును.పలకల మధు

ఖాళి వుుండ్డ, ఈ ఖాలిల గ్యుండ్ా ఘన ఇుంధనాన్ని ముండ్డుంచగా ఏరపడ్డన బూడ్డద కిుంద వుని బూడ్డద

గ్యుంత్లో పడును.

బాయిలరు పని చెయుయ విధానం

మొదట బాయిలరులో కావాలిిన వరకు నీటిన్న న్నుంప్ి, ఫైరు బాకుి గేట్


ర మీద బొ గ్యిను ప్ేరిు ముండ్డుంచె

దరు. గేట్
ర మీద బొ గ్యి ముండటుం వలన వేడ్డ వాయ్యవులు ఏరపడును.వేడ్డ వాయ్యవులు ఫైరు బాకుి

గ్యుండ్ా కారస్ బా కుిను దాటుకున్న ప్ైకి వళ్ళినపుడు ఉష్ా తా సుంవహనమయ చరు వలన లోపలి షల్/

డరమయాలోన్న నీరు వేడ్ెకుును.నీరు మరిుంత్వేడ్ెకిు సటీమయగా మారి బయ్టి షల్ ప్ైభాగాన జమ అవడుం

మొదలగ్యను. త్గినుంత్ ప్టడ నుంతో సటీమయ జమ అయిన త్రువాత్ బాయిలరు ప్ైభాగాన వుని సటీమయ వా

లువను తెరచి సటీమయను అవ సరమయని చమట ఉపయోగిస్ి ారు. ఇుంధనుం/బొ గ్యి కాలుగా ఏరపడ్డన బూడ్డ

ద గేట్
ర పలకలకుని రుంధారల దావ రా కిుంద నుని బూడ్డద గ్యుంత్/య్ాష్ ప్ిట్ లో జమగ్యను. ఏరపడ్డన

బూడ్డదను బాయిలరు సహాయ్కుడు, ష్వల్ పారలతోతీసి టారలీలో వేసి బూడ్డద పారుంగాణాన్నకి త్రలిస్ాిడు.

బాయిలరులో వ ండు భాగాలు

*బయ్టి న్నలువు సూ
ి పాకరుం

*లోపలి న్నలువు సూ
ి పాకరుం

*కారస్ ప్ైపులు

*ఫైరు బాకుి

*గేట్

*బూడ్డద గ్యుంట

*త్న్నఖీ చెయ్యు మాున్ హో ల్ి మరియ్య హుండ్ హో ల్ి

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 35


*పొ గ్ గొటీ ుం

బాయిలరు అనుబంధ ఉపకరణాలు

*వాటరు ఫటడ్ పుంపు

*ప్రసరు గేజి

*వాటరు గేజి

*సేఫ్ీ ట వాలువ

*సటీమయ మరియ్య చెక్ వాలువలు

*బలల డ్ౌన్ వాలువ

బాయిలరు వినియోగ్ం

*1.రమడుి మీద నడుపు చిని సైజు ఆవిరి లారర (steam lorry) లేదా సటీమయ వాగ్న్ (steam waggon)

లను నడుపుటకు ఈ రకపు బాయిలరును అమరేుదరు.

*2.సటీమయ టారకీరులో కూడ్ా ఈ బాయిలరు అమరేుదరు.

*3.చిని త్రహా పడవలోల పవరు ఉత్పత్తి కి ఈ బాయిలరు వాడ్ెదరు.

*4.steam donkeysలో (అనగా సటీమయతో పన్న చేయ్య విుంచ్ లలో) వాడ్ెదరు.

బాయిలరు అనుకూలతలు

*త్కుువ న్నరాాణ మరియ్య స్ాథపక ఖరుులు

*త్కుువ న్నరవహణ ఖరుులు

*సులభుంగా ఎకుడ్ెైన ఉుంచవచుు మరమ చమటికి త్రలిుంచ వచుును.

*బాయిలరును ఆపరేసను చాలా సులభుం

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 36


*బాయిలరు త్కుువ సథ లుం ఆకరమిుంచును

లోకోమోటివ్ బాయిలరు

'''లోకోమోటివ్ బాయిలరు''' సవయ్ుంగా ఒక చమటునుుండ్డ మరమ చమటుకు వళ్ల కలిగే, కదిలే బాయిలరు. లోకో

మోటివ్ బాయిలరు ఫైరు టయుబయ బాయిలరు. అనగా టయుబయల గ్యుండ్ా ఇుంధనాన్ని ముండ్డుంచగా ఏరపడు

వేడ్డ గాలులు పరవహిుంచగా, టయుబయల వలుపలి ఉపరిత్లుం చుటయ


ీ నీరు ఆవరిుంచి వుుండును. ఇది ఘన

ఇుంధనా న్నివాడ్ే బాయిలరు. స్ామానుుంగా ఇుంధనుంగా బొ గ్యిను ఉపయోగిస్ి ారు. లోకోమోటివ్ బాయిల

రులను పరయ్ా ణికుల రెైలు, మరియ్య సరుకు రవాణా కావిుంచు గ్ూడుిలను లాగ్య ఇుంజినుగా దశాబాదల

పాటు వాడ్ేరు. అుం తే కాక రమడల మీద కూడ్ా వాహనాలను నడుపుటకు చిని సైజు లోకోమోటివ్ బాయిల

రులను వాహనాలకు అమరిు సరుకు రవాణాకు వాడ్ేవారు, అలాగే పరయ్ాణికుల బసుికు కూడ్ా వాడ్ేవా

రు. అయితే అుంత్రి త్ దహన య్ుంతారలు (internal combustion) బాగా వాడుకలోకి వచాుక, ఇవి సటీమయ

ఇుంజను ల కని సమరి వుంత్ుంగా పన్న చెయ్ుడుం, వాహనాలను వేగ్ుంగా త్తపపగ్లగ్డుం వలన బసుి లారర

వుంటి వాటిలల ో లోకోమోటివ్ బాయిలరుల వాడకుం ఆప్ి వేస్ారు. మొనిమొనిటి వరకు పరయ్ాణీకుల మ

రియ్య సరుకు రవా ణా రెైళ్ిను నడుపుటకు లోకోమోటివ్ బాయిలరు ఇుంజను వాడ్ేవారు. అుందుకే రెైలు

ఇుంజనులనుసటీమయ లోకోమోటివ్ లన్నకూడ్ా అుంటారు. సటీమయ ఇుంజనుల కని డ్డజిల్ మరియ్య కరెుంట్/

విదుుత్ి రెైలుఇుంజనులు ఎకుు వ వేగ్ుంగా పరయ్ాణిుంచే శ్కిి కలిి ఉనిుందున కరమేప్ి లోకోమోటివ్ బాయిల

రు ఇుంజినులను రెళ్లను లాగ్టాన్నకి వాడడుం త్గిిపణ యిుంది.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 37


లోకోమోటివ్ బాయిలరు న్నరాాణుం

లోకోమోటివ్ బాయిలరు పొ డవైన క్షడత్తజసమాుంత్ర వలుపలి సుిపాకార న్నరాాణుం (బాురెల్) మరియ్య పొ

డవై న క్షడత్తజసమాుంత్రుంగా అమరిున ఫైరు టయుబయలను కలిి ఉుంది. బాయిలరు సుిపాకార న్నరాాణుం

మయుందు భాగాన ఇరువైపులా రెుండు సటీమయ ఇుంజనులు వుుండ్డ, వాటి ప్ిసీనుల రాడులు లోకోమోటివ్ బా

యిలరు ఇుంజి ను చకారలకు అపకేుందిత్


ర ుంగా కదిలే విధుంగా బిగిుంచబడ్డవుుండ్డ, బాయిలరులో అధిక ప్టడ

నుంతో ఏరపడ్డన సూప రు హిటేడ్ సటీమయను సటీమయ ఇుంజనుకు పుంప్ి, ప్ిసీనులను, వాటి రాడులను చలిుంప

చేసి, ఆ చలనశ్కిితో ఇుంజి ను చకారలను త్తరిగెలా చెయ్ుడుం వలన లోకోమోటివ్ బాయిలరు /ఇుంజిను

పటాీల మీద మయుందుకు కదులును.

14.2 బారు స్టటము పటడనంలో పనిచేయు లోక్ోమోటివ్ బాయిలరు స్ాంక్నత్తక

వివరాలు

*బాురెల్/ భూసమాుంత్ర సూ
ీ పాకర న్నరాాణుం పొ డవు=: 5.21మీటరుల

*బాురెల్/ భూసమాుంత్ర సూ
ీ పాకర న్నరాాణుం వాుసుం=2.1 మీ

*సటీమయ ప్ైపు పొ డవు=5.72మీ

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 38


*సూపర్ హీటరు సటీమయ ప్ైపు పొ డవు=14

*ఫైరు టయుబయల సుంఖు=116

*సూపరు హీటరు ప్ైపుల సుంఖు=38

*సటీమయ ఉత్పత్తి స్ామరదయుం /గ్ుంటకు=9350కిలోలు

*బొ గ్యి వాడకుం/గ్ుంటకు=1750 కిలోలు

లోక్ోమోటివ్ బాయిలరులోని నిరాాణ భాగాలు-వాటి విశ్లుషణ

ఫెైరు హో ల్

ఇది బాయిలరు ఫైరు టయుబయలుని క్షడత్తజసమాుంత్ర సుిపాకార న్నరాాణుం మయుందు భాగ్ుంలో వునిటు

వుంటి ఫ్రేిసు మయుందు భాగాన ఉని తెరచి వునిభాగ్ుం. దీన్న దావరానే ఫ్రేిసులో ఉని గేట్
ర అనే భాగ్ుం

మీద ఘనఇుంధనాన్నిచేరిు ముండ్డుంచెదరు. దీన్నకి త్లుపు వుుండును. బొ గ్యిను గేరట్లో వసేటపుపడు తెర

చి, వుంటనే మూసి వేస్ి ారు.

ఫెైరు బాకుు

ఇది ఫ్రేిసులోన్న భాగ్ుం. ఇకుడ్ే ఇుంధనుంసుంపలరాుంగా దహనుం చెుందును. ఫైరు బాకుిలోన్న ఉకుు ప్ేల ట్ 7

లే దా 8 మి.మీ ముందమయన ఉకుు ప్ేల ట్తో త్య్ారు చేస్ి ారు. ఫ్రేిసులోన్న ఉకుు పలకలను రివిటిుంగ్య

దావరా స్ాధారణుంగా జోడ్డస్ి ారు.ఫైరు బాకుి చుటుీ వలుపల వాటరు బాకుి వుుండును.ఫైరుబాకుి పలక

లను వాట రు బాకుికు బలుంగా సేీబల టు


ల లను రివిటిుంగ్య దావరా బిగిుంచి వుుండును.సిలిుండరు లోన్న నీరు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 39


ఫైరు బాకుి చు టుీ వుని వాటరు బాకుిలో సరుులేసన్ లోవుుండటుం వలన ఫైరు బాకుిలోహపలకలు

వాుకోచుం చెుందవు.

గనిట్

ఇది ఫ్రేిసు మయుందు భాగ్ుంలో ఉుండు న్నరాాణుం.దీన్న మీదనే ఇుంధనాన్నిప్ేరిు ముండ్డుంచెదరు.దహన

కియ్
ర పారరుంభుం ఇకుడ్డ నుుండ్ే మొదలగ్యను.

ఫెైరు బ్రరకుుఆరుచ నిరాాణం

గేట్
ర మీద దీన్నన్న కొదిద ఏటవాలు త్లుంగా న్నరిాుంచిన రిపారకీరి ఇటుకల న్నరాాణుం. రిఫ్ారకీరి ఇటుకలు ఇుంధ

నాన్నిముండ్డుంచునపుడు వలువడు అధికఉష్ణా గ్రత్ను త్టుీకునే గ్యణుం కలిి వునిది. ఇది వేడ్డ వాయ్యవుల

సవుుంగా ఫైరు టయుబయల వైపు పయ్న్నుంచేలా చెయ్యును.

బాయిలరు టయయబులు

బాయిలరు టయుబయల దావరానే ఇుంధనుం ముండ్డుంచగా ఏరపడ్డన వాయ్యవుల ఉష్ా శ్కిి, టయుబయల వలుపలి

త్లా న్ని ఆవరిుంచివుని నీటిన్న వేడ్డచేసి, సటీమయగా పరివరి న కావిుంచును. వీటి లోపలి గ్యుండ్ానే ఏరపడ్డన

వేడ్డవాయ్యవులు పయ్న్నసూ
ి స్ణ ాకు బాకుి/పొ గ్గ్ది చేరును. బాయిలరు టయుబయలు పలుచగా వుుండ

టుం వలన ఫ్ల


ల గాుసుల వేడ్డ టయుబయల వలుపల ఉపరిత్లాన్ని ఆవరిుంచి వుని నీరు త్వరగా వేడ్ెకుు

ను. ఫైరు టయుబయలను టయుబయ ప్ేల టులకు ఎకుిపాుండ్డగ్య పది త్తలో టయుబయ ప్ేల టు రుంధారలలో బిగ్యత్ గా

వుుండ్ేలా చేస్ి ారు. బిరటిష్ సపసిఫికేసన్ పరకారుం BS EN 10216-1:2002 మరియ్య BS EN 10217-1:

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 40


2002, పారమాణికత్ వుని ప్ైపులను ఫైరు టయుబయలుగా ఉపయోగిస్ి ారు. టయుబయలను టయుబయ ప్ేల ట్ రుం

ధారలలో ఎకుిపాుండ్ చెయ్యుటకు 5 లేదా 6 రమలరుల ఉని ఎకుిపాుండరు పన్నమయటుీను ఉపయోగిస్ి ారు

పొ గ్పెటటట/పేటిక(స్ో ాక్ బాకుు)

ప్ేరును బటిీ ఇది ఒక ప్టటీ వుంటి న్నరాాణుం అన్న తెలుసుినిది.ఇుందులో టయుబయల గ్యుండ్ా పయ్న్నుంచి ఉష్ా

శ్కిిన్న నీటికి బదిలి చేసిన ,త్కుువ ఉష్ణా గ్రత్వుని (180-200°C) వేడ్డ వాయ్యవులు ఇుందులో చేరును.

ఇకుడ్డ నుుండ్డ ఈ వాయ్యవులనువాతావరణుంలోకి వళ్ళలను.

బాుస్ట పెప

ఈ బాలస్ీ ప్ైపు స్ణ ాక్ బాకుి ప్ైభాగాన అమరుబడ్డ వుుండును. సటీమయ ఇుంజనులో ఉపయోగిుంపబడ్డన సటీ

మయ (exhaust steam) ఈ ప్ైపు గ్యుండ్ా పయ్న్నుంచును. బాలస్ీ ప్ైపులో పయ్న్నుంచి బయ్టికి వచిున ఈ

వాడ్డన సటీమయ స్ణ ాక్ బాకుిప్ై భాగాన కృత్తరమడ్ారఫ్టీ (artificial draft) ఏరపరచును. ఫ్లిత్ుంగా పొ గ్గ్దిలోన్న

ఫ్ల
ల గాుసు లు చిమీి దావరా వాతావరణుంలోకి వళ్ళిను. పొ గ్ గ్దిలోన్న వేడ్డ వాయ్యవులు బయ్టికి వళ్ి

డుం వలన అకుడ శూనుత్ ఏరపడ్డ, ఫ్రేిసులోన్న వేడ్డ దహన వాయ్యవులు టయుబయల దావరా పొ గ్గ్ది వై

పు పయ్న్నుంచ డుం మొదలగ్యను.

స్టటము పెైప

ఈ ప్ైపు దావరానే బాయిలరులో ఏరపడ్డన సటీమయ పయ్న్నుంచును. బాయిలరులో రెుండు సటీమయ ప్ైపులు

వుుండును. ఒకటి పరధాన సటీమయ ప్ైపు.ఇది సూపర్ హీటరు మరియ్య ప్ై డ్ో మయ (dome) మధులో ఉుండు

ను. మరొకటి సూపరు హీటరు రెుండవ చివరనుుండ్డ సటీమయ ఇుంజను వరకు ఉుండును.

సూపర్ హీటరు

ఈ సూపర్ హీటరు సటీమయ ఇుంజను సిలిుండరుకు వళ్ళి సటీమయయొకు ఉష్ణా గ్రత్ను మనకు కావసినమిత్తకి

వేడ్డచేయ్యను.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 41


సూపర్ హీటరు ఎలెమెంట్ పెైప లు

ఇవి సూపరు హీటరుకు చెుందిన ప్ైపులు. వీటి దావరా వళ్ళి సటీమయ అదనుంగా వేడ్ెకిు సూపర్ హిటేడ్ సటీ

మయ గా మారును. అనగా ఒక ప్టడనుం వదద స్ాధారణుంగా సటీమయ కలిి వుుండు ఉష్ణా గ్రత్కని అధిక ఉష్ణా గ్రత్

2
కలగి వుుండునటు
ల సూపర్ హీటరు చేయ్యను. ఉదాహరణకు 10kg/cm పొ డ్డసీ మ
ట య ఉష్ణా గ్రత్ 184.2°C డ్డ

గరల
ర ు వుుం డును, ఇదే సటీమయను సూపర్ హీటరులో పుంప్ిుంచిన ఫ్ల
ల గాుసుల దావరా మరిుంత్ వేడ్డచేసి సటీ

మయ ఉష్ణా గ్రత్ను 190-195 °C వరకు ప్ుంచవచుును.

డ్ో ము/బాయిలరు షెల్ పెైకప ప

దీన్న ప్ైన బాయిలరులో ఏరపడ్డన సటీమయను న్నయ్ుంత్తరుంచు రెగ్యులేటరు ఉుండును.

రెగ్ుయలేటరు వాలుు

ఈ రెగ్యులేటరు వాలువ దావరానే, సూపర్ హీటరుకు పరధాన సటీమయ ప్ైపులోన్న సటీమయను, న్నయ్ుంత్రణలో

పుంప్దరు.

సూపర్ హీటరు హెడరు

ఇది సూపర్ హీటరు మయఖభాగ్ుం.సటీమయ ప్ైపులోన్న సటీమయ ఇకుడ జమ అగ్యను.

చిమీేలేదా పొ గ్ గొటట ం

దీన్న దావరానే పొ గ్ మరియ్య ఇత్ర వాయ్యవులు వాతావరణుం లోకి విడుదల అయిు గాలితో కలిసి

పణ వును.

బాయిలరుకు అమరుచ ఉపకరణాలు

*ప్రసరు గేజి/ప్టడన మాపకుం

*వాటరు గేజి

*సేఫ్ీ ి వాలువ

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 42


*వాటరు ఫటడ్ సిసీుం

*బలల డ్ౌన్ వాలువ/ బలల డ్ౌన్ వువసథ

*ఫటజిబయల్ పల గ్

పనిచేయు విధానం

మొదట బాయిలరు డరమయా/భూసమాుంత్రగా టయుబయలను కలిి న సుిపాకార న్నరాాణుంలో త్గినుంత్ నీటిన్న

న్నుం పాలి. త్రువాత్ గేట్


ర (కుుంపటి) మీద ఘనఇుంధనాన్ని త్గిన పరిమాణుంలో ప్ేరిుఅుంటిుంచెదరు. బొ గ్యి

కాలడుం దావరా ఏరపడ్డన వేడ్డ వాయ్యవులు అడి దిడిుంగా పరయ్ాణి౦చ కుుండ్ా న్నయ్ుంత్తరుంచుటకు, గేట్
ర ప్ై

భాగాన, ఫైరు టయుబయలుుండు ప్ేల ట్కు మయుందుభాగాన ఏటవాలుగా కొదిదపాటి వాలుత్లుంతో న్నరిాుంచిన రిఫ్ార

కీరి ఇటుకల న్నరాాణుం వుుండును. ఈ ఇటుకలు మామూలు ఇటుకల వలె కాకుుండ్ా 1000°C డ్డగల
ర ు

మిుంచి ఉష్ణా గ్రత్ను త్టుీకో గ్లవు. ఈ రిఫ్ారకీరి ఇటుకల న్నరాాణుం వలన ఇుంధన దహనుం వలన ఏరపడ్డ

నవేడ్డ వాయ్యవులు/ఫ్ల
ల గాుసస్ అడి దిడిుంగా కాకుుం డ్ా ఒక కరమపది త్తలో ఫైరు టయుబయలవైపు పయ్న్నుం

చును.అుంతేకాకుుండ్ా ఇుంధ నుం ముండుత్ నిపుపడు ఏరపడు సనిన్న బూడ్డద రేణయవులు, ఇుంధన రేణయ

వులు వేడ్డ వాయ్యవులతో పాటు ఫైరు టయుబయలు చేరకుుండ్ా రిఫ్ారకీరి ఇటుకల న్నరాాణుం అవరమదిుంచును.

సనిన్న బూడ్డద రేణయవులు. ఇుంధన రేణయవులు ఫైరు టయుబయలు చేరిన కరమేనా అవి అకుడ్ే ప్ేరుకు పణ

యి, టయుబయలను మూసి వేయ్డుం వలన టయుబయల దావరా వేడ్డ వాయ్యవుల వాుపకాన్నకి అవరమధుం ఏ

రపడ్డ, ఏరపడ్డన వేడ్డ వాయ్యవులు, ఫైరుహో ల నుుండ్డ బయ్టికి త్నేి పరమాద మయుంది. దీనేి బాుక్ ఫైరు

అుంటారు.వేడ్డ వాయ్యవులు ఫైరు టయుబయల గ్యుండ్ా పయ్న్నుంచు నపుడు ఉష్ా సుంవహావుం (heat conve

ction) వలన సూ
ి పాకర న్నరాాణుంలో పొ డవుగా క్షడత్తజ సమాుంత్ర టయుబయల వలుపలి ఉపరి త్లుం చుటయ

వాుప్ిుంచి వుని నీళ్ళి వేడ్ెకిు సటీమయగా మారును.ఇలా వేడ్ెకిు ఏరపడ్డన సుంత్ృపి సటీమయ ప్ైభాగాన జమ

అగ్యను. ప్ైభాగాన ఏరపడ్డన సుంత్ృపి సటీమయ/ సుంత్ృపి నీటి ఆవిరి రెగ్యులేటరర వాలువ వలన పరధాన సటీమయ

ప్ైపుదావరా పయ్న్నుంచి సూపర్ హీటరు హడి ర్ చేరును. అుందులోన్న సూపరుహీటరు ఎలెమలుంటల చే సుంత్ృ

పి సటీమయ మరిుంత్ వేడ్ెకుును. ఇలా వేడ్ెకిున సటీమయ పొ గ్గ్ది లో వుని సటీమయ ప్ైపు చేరును. సూపరు

హీటరులోన్న సటీమయ, బాయిలరుకు మయుందు భాగాన ఇరువైపుల వు నిసటీమయ ఇుంజను యొకు సిలిుండరు

లోకి వళ్ళిను. అధిక ప్టడనుంలో వుని సటీమయ ప్ిసీను మీద కలుగ్ చే య్య తోపుడు/ చలనశ్కిి వలన

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 43


ప్ిసీనును మయుందుకు వనకిు కదులును. ప్ిసీను యొకు రాడ్ రెుండవ చివర లోకోమోటివ్ బాయిలరు

కిుంద అమరిున చకారలకు అపకేుందిి త్ుంగా బిగిుంచడుం వలన చకారలు త్తరగ్డుం మొదలెటీ ును

సటీమయ ఇుంజనులో ఉపయోగిుంచిన సటీమయ అకుడ్డ నుుండ్డ పొ గ్గ్దిలోవుని బాలస్ీ ప్ైపు చేరును. ఫైరు టయు

బయల గ్యుండ్ా పయ్న్నుంచి పొ గ్గ్ది చేరిన పొ గ్ స్ావభావికుంగా బయ్టికి వేగ్ుంగా వళ్ిలేదు.బాుస్ీ ప్ైపు నుుం

డ్డ బయ్టికి వచుు ఈసటీమయ పొ గ్గ్దిలోన్న పొ గ్ను చిమీి దావరా బయ్టికి వేగ్ుంగా నటుీను. ఈ విధుంగా

పొ గ్గ్దిలోన్న పొ గ్ బయ్టికి నటీ బడ్డ అకుడ ఖాళి ఏరపడుం వలన ఫ్రేిసు లోన్న వేడ్డ వాయ్యవులను పొ గ్

గ్దివైపు వచేులా చెయ్యును

లోక్ోమోటివ్ బాయిలరును రెల


ై ు ఇంజను గావాడునప పడు స్టటము పటడనం

స్ామానుుంగా రెైలు ఇుంజనులుగా వాడు లోకోమోటివ్ బాయిలరులు 11.73 నుుండ్డ 14.0బార్ (కిలోలు/

2
సుం.మీ )ప్టడనుంలో పన్నచేయ్యను. కొన్నిఇుంజనులలో సటీమయ వత్తి డ్డ/ప్టడనుం13.7 to 14.7 బార్ (199 to

213పౌుండుల/చదరపు అుంగ్యళాన్నకి) వరకు ఉుండును.ఎకుువ బల గిలను, బరువులాగ్య ఇుంజనులు 200

to 250 పౌుండుల/అుంగ్యళ్ుం2 (13.8బార్ to 17.2 బార్) లో పన్న చేయ్యను.

లోక్ోమోటివ్ బాయిలరు వినియోగ్ం

లోకోమోటివ్ బాయిలరులు రెైలు ఇుంజనులుగా పరపుంచాన్నకి 150 సుంవత్ిరాలకు ప్ైగా సుదీరఘ సేవలు

మానవాళికి అుందిుంచినవి.

కోరిిష్ బాయిలరు

కోరిిష్ బాయిలరు ఒక ఫైరు టయుబయ బాయిలరు. కోరిిష్ బాయిలరు న్నడ్డవైన బాయిలరు. కోరిిష్

బాయిలరులో 10-12 బార్ వరకు సటీమయను ఉత్పత్తి చెయ్ువచుును.

బాయిలరు చరితర

కోరిిష్ బాయిలరును 1812 లో కోరిిష్ గ్నులకు చెుందిన ఇుంజనీరు రిచర్ి టేవి


ర త్తక్ (Richard

Trevithick) కనుగొనాిడు.అుంత్కు మయుందు తాను 1803 కనుగొని త్న ఆవిరి య్ుంతారన్నకి 50 పౌుండల

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 44


ప్టడనుం సటీమయను ఇవవగ్లిగే విధుంగా త్య్ారు చేసిన ఈ బాయిలరు విజయ్ వుంత్ుం కావడుంతో 20 వ

శాతాబిద లో పళలలమయవుంటిచివరలు (Dished End ) వుని బాయిలరు వాడుకలోకి తెచాుడు.

1702 లో థామస్ సవరర (Thomas Savery) అనే ఆుంగేలయ్యడు మొదటగా సటీమయ బాయిలరును త్య్ారు

చేసినటు
ల తెలుసుినిది.

క్ోరిేష్ బాయిలరులోని పరధాన భాగాలు

*1.పరధాన సటీమయ డరమయా లేదా షల్

*2.ఇటుకల గ్ూడు న్నరాాణుం

*3.పొ గ్ గ్ది

*4.పొ గ్గొటీ ుం

*సిలిుండరు ప్ైభాగ్న మాున్ హో లు (పరువేక్షక బిలుం)

క్ోరిేష్ బాయిలరు నిరాాణం పని చేయు విధం

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 45


కోరిిష్ బాయిలరు పొ డవుగా సుిపాకారుంగా వుుండును. బాయిలరు షల్ పొ డవు 4 నుుండ్డ 7 మీటరుల

వుుండ్డ, వాుసుం 1.2 నుుండ్డ 1.8 మీటరుల వుుండును. కొన్ని బాయిలరులు 1.5 మీటరల వాుసుంతో 5.5 మీ

టరల పొ డవు వుుండును.ఈ బాయిలరులో ఫ్రేిసు టయుబయ వాుసుం 90 సుం.మీ వుుండును.దాన్నలోణీ గేట్

1.8 మీ పొ డవు వుుండును. ఈ బాయిలరు క్షడత్తజసమాుంత్రుంగా భూమి ప్ైన ఇటుకలతో గ్దులవలె న్న

రిాత్మలైన ఫ్రేిసు/కొలిమి ప్ైన అమరిు వుుండును. కోరిిష్ బాయిలరు ఫైరు టయుబయ రకాన్నకి చెుందిన

బాయిలరు అయినను ప్కుు ఫైరు టయుబయలు ఉుండవు. ఇది షల్ అుండ్ టయుబయ రకాన్నకి చెుందిన బాయి

లరు.

ఆకృత్తలో ఇది లాుంకషైర్ బాయిలరును పణ లి వుుండును. కాన్న లాుంకషైర్ బాయిలరులో రెుండు ఫ్రేిసు గొ

టాీలు/వేడ్డ గాలుల/ఫైరు టయుబయలు ఉుండగా కోరిిష్ బాయిలరులో కేవలుం ఒక ఫైరు టయుబయ/ఫ్ల


ల గాుస్

టయుబయ వుుండును.ఫ్ల
ల (Flue) అనగా పొ గ్ అన్న అరథుం. ఇుంధనాన్నిముండ్డుంచగా వేడ్డవాయ్యవులు పొ గ్లా

ఏరపడుం వలన ఈ గొటాీన్ని ఫ్ల


ల టయుబయ అుంటారు. ఇుంధనాన్ని ఇకుడ్ే ముండ్డుంచడుం వలన ఫైరు టయుబయ

అన్న కూడ్ా అుంటారు. ఫ్ల


ల టయుబయ మయుందు భాగ్ుంలో కొుంత్ పొ డవు వరకు గేట్
ర /పొ యిు అను న్నరాాణుం

వుుండును. గేట్
ర మీద ఇుంధనాన్ని చేరిు ముండ్డుంచేదరు. ఇుంధనాన్ని, షల్ లోన్న ఫ్ల
ల టయుబయలోనే ముండ్డుం

చడుం వలన ఈ బాయిలరును అుంత్రి త్ ఫ్రేిసు బాయిలరు అుంటారు.బాయిలరు షల్ లో నీరు సహజ

పరసరణ విధానుంలో పరసరణ అగ్యను.సూ


ి పాకారుంగా వుని డరమయాను మూడు గ్దులుగా వుని ఇటుక

న్నరాాణుం ప్ై వుుంచెదరు. మూడు గ్దులోల రెుండూ సిలిుండరు/సూ


ి పాకార డరమయా/ప్టపాకు రెుండూ వైపుల

అర్గవృత్ి భాగాన్ని దాటి వుుండ్ే లా కటీ బడ్డ వుుండుంగా, మధు గ్ది సిలిుండరికల్ షల్ అడుగ్య భాగాన వుుం

డును.ఫ్ల
ల టయుబయ లోణన్న వేడ్డ వా య్యవులు ఈ మూడు గ్దులోల నుుండ్డ పయ్న్నుంచును.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 46


ఫ్ల
ల టయుబయ సూ
ి పాకార న్నరాాణాన్నకి ఈ చివర నుుండ్డ ఆ చివర వరకు వుుండ్డ రెుండు వైపుల తెరచుకున్న

వుుండును. మయుందు వైపు ఫైర్ గేట్


ర వుుండును. ఫ్ల
ల టయుబయలో 1/4 పొ డవు వుంత్ గేట్
ర వుుండును. వేడ్డ

వాయ్య వులు ఫైరు టయుబయ గమడలను తాకుత్ూ వళ్ళి నపుడు వేడ్డ వాయ్యవుల ఉష్ణా గ్రత్ బాయిలరు

షల్ లోపల వుని నీరు ఉష్ా సుంవహకకియ్


ర దావరా గ్రహిుంచి వేడ్ెకుును. షల్ చివరకు చేరిన వేడ్డ వాయ్య

వులు బాయిల ర్ షల్ కు రెుండు పకుల వరుిలాకార ఉపరిత్లుం చుటయ


ీ న్నరిాుంచిన ఇటుకల న్నరాాణుం

దావరా పయ్న్నుంచి సుిపాకారా గొటీ ుం మయుందు భాగ్ుం వైపుకు వచుును.ఇలా వేడ్డ వాయ్యవులు షల్ పకు

భాగ్ుంలో నీరు వుుండు భాగ్ుం వలుపలి త్లాన్ని తాకుత్ూ రావడుం వలన షల్ ఇరుపకుల లోపల వుని

నీరు వేడ్ెకుును.మయుందు భాగాన్నకి వచిున వాయ్యవులు అడుగ్యన వుని గ్దిలోకి వళ్ళిను. వేడ్డ వా

య్యవులు ఇటుక న్నరాాణుంలో షల్ అడుగ్య భాగ్ుం వుని మారి ుం గ్యుండ్ా వనుక భాగ్ుం వైపు పయ్న్నసూ
ి ,

బాయిలరు షల్ కిుంది వలుపలి త్లాన్ని తాకుత్ూ పరయ్ాణిుంచి, షల్ ఫ్ల


ల టయుబయ /ఫైరు టయుబయ కిుంద

వుని నీరును వేడ్డ చేయ్యను. చివ రికి వేడ్డ వాయ్యవులు షల్ చివర/వనుక భాగాన వునాి పొ గ్ గ్ది

చేరును.అకుడ్డ నుుండ్డ డ్ాుంపరు ప్ేల టు దావరా పొ గ్ గొటాీన్నకి వళ్ళిను.

స్టటము ఉతపత్తి స్ామరధ యం

ఈ బాయిలరులో గ్రిష్ిుంగా గ్ుంటకు 1350 కిలోల సటీమయను 12 బార్ (అనగా ఇుంచుమఇుంచు

12kg/cm<sup>2</sup>ప్టడనుం) వత్తి డ్డతో ఉత్పత్తి చెయ్ు వచుును.

బాయిలరు ఉపకరణాలు

*1.ఫటడ్ పుంపు మరియ్య ఇుంజెకీరు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 47


*2సేఫ్ీ ి వాలువ: స్ాధారణుంగా హై ప్రసరు సటీమయ లోవాటరు లివరు సేఫ్ీ ి వాలువను ఉపయోగిస్ి ారు.డ్ెడ్

వయిట్ సేఫ్ీ ి వాలువ కూడ్ా ఉపయోగిస్ి ారు.

*3.సటీమయ స్ాీప్ వాలువ

*4.ఫటడ్ చెక్ వాలువ

*5.బలల డ్ౌన్ వాలువ

*6. వాటరు గేజి

*7. ప్రసరు గేజ్ద

ఇుంధనుం

పరధానుంగాబొ గ్యి లేదా ఘన జీవదరవు ఇుంధనాలు.

బాయిలరు సహాయకుడు తీసుక్ోవలస్థన జాగ్ితిలు

ఇుంధనాన్ని బాయిలరు సహాయ్కుడు పారలతో గేట్


ర లో వేస్ి ాడు. అలాగే బూడ్డద గ్యుంటలో జమ అగ్య

బూడ్డ దను పారలతో లాగి టారలిలో వేసి బూడ్డద న్నలవ స్ాథవరాన్నకి త్రలిస్ాిడు. సహా య్కుడు ఇుంధనాన్ని

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 48


న్నుంప్ేట పుపడు, బూడ్డద తొలగిుంచు సమయ్ుంలో త్గినుంత్ దూరుంగా వుుండ్డ చెయ్ాులి. గేట్
ర మీద బొ గ్యిను

అటున్నటు కదుపుటకు కనీసుం 2.5 మీటరల పొ డవుని ఇనుప రాడ్ ను ఉపయోగిుంచాలి.

వాటరు టయుబ బాయిలరులు

బాబక్ాక్ అండ్ విల్క్ాక్ు బాయిలరు

బాబకాక్ అుండ్ విల్కాక్ి బాయిలరు వాటరు టయుబయ బాయిలరు. బాయిలరు యొకు సటీమయ వాటరు డర
మయా, మరియ్య వాటరు టయుబయల బుండ్డల్ భూసమాుంత్రుంగా ఉనిపపటిక్, టయుబయ బుండ్డల్ కొదిదగా ఏట
వాలుగా వుుం డును. రిఫ్ారకీరి ఇటుకలతో కటిీన ఫ్రేిసు లోపల టయుబయల బుండ్డల్ దాన్న ప్ైన సటీమయ వాట
రు డరమయా వుుండును. వాటరు టయుబయ బాయిలరు అయినను బుండ్డల్ లోన్న వాటరు టయుబయలు వుంపులు
లేకుుండ్ా సరళ్ుంగా వుుండును. బాబకాక్ అుండ్ విల్కాక్ి బాయిలరులో ఎకుువ ప్ట డనుంతో సటీమయను ఉ
త్పత్తి చెయ్ు వచుును. బాబకాక్ అుండ్ విల్కాక్ి బాయిలరు బొ గ్యిను ఇుంధనుంగా వాడు బా యిలరు అ
యినపపటికి బరిరులను అమరిు ఆయిల్/దరవ ఇుంధనాన్ని కూడ్ా వాడవచుును. ఎకుువ పరిమాణుం
లో, ఎకుువ ప్టడనుంతో సటీమయ ఉత్పత్తి చేయ్య స్ామరియుం ఉనిుందున ఈ బాయిలరును విదుుత్ి ఉత్పత్తి
కేుందారలలో టరెైైనుల త్తపుపటకు ఉపయోగిస్ి ారు.

బాబక్ాక్ అండ్ విల్క్ాక్ు బాయిలరు రూపకరి లు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 49


జ రిి హరాన్ బాబాుక్ అనే అమలరికా ఉతాపదకుడు, సటీఫన్ విల్కాకుి అనే అత్న్నతో కలిసి బాబకాక్ అుండ్
విల్కాక్ బాయిలరును రూపకలపన చేసి య్ాజమానుహకుులు పొ ుందాడు. వీరిదదరు కలిసి బాబ కాక్ అుం
డ్ విల్ కాక్ బాయిలరు కుంప్న్నన్న స్ాథప్ిుంచి 1867 లో మొదటగా ఈ బాయిలరును న్నరిాుంచి ఉపయోగ్ుం
లోకి తెచాురు.

బాయిలరు లోని పరధాన భాగాలు

1.సటీమయ, వాటరు డరమయా. దీనేి బాయిలరు షల్ అన్నకూడ్ా అుంటారు,2.వాటరు టయుబయలు, 3. అప్టేక్
హడరు మరియ్య డ్ౌన్ కమరు, 4. గేట్
ర ,5. ఫ్రేిసు, 6. బాఫల్ పలకలు, 7.సూపరు హీటరు,8. బయరద
ప్ేటిక (Mud box)9. మాున్ హో ల్ (పరవేశ్బిలుం),10. డ్ాుంపరు అనేవి పరధాన బాగాలు.

స్టటము,వాటరు డర ముా

దీనేి బాయిలరు షల్ అన్న కూడ్ా అుంటారు. ఇది పొ డవుగా క్షడత్తజసమాుంత్ర సుిపాకారుంగా వునిలోహ
న్నరాాణుం. రెుండు చివరలు ఉబయైగా (చాప రూపుంలో) ఉుండును. స్ాధారణుంగా సటీమయ, వాటరు డరమయా 8
మీటరల పొ డవు, 2 మీటరల వాుసుం కలిి ఉుండును. ఇుందులో సగ్ుం ఎత్ి వరకు నీరు వుుండగా మిగిలిన సగ్
భాగ్ుంలో సటీ మయ వుుండును. ఈ డరమయా ప్ైభాగాన సేఫ్ీ ి వాలువలు, పరధాన సటీమయ వాలువ/కవాటుం, ఎయిర్
వుంట్ వాలువ, సటీమయ ప్రసరు డయ్ల్ గేజి వుుండును. డరమయాపకు భాగ్ుంలో వాటరు గేజి, వాటరు ఫటడ్ వా
లువ వుుండును.

వాటరు టయయబులు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 50


సటీమయ, వాటరు డరమయా కిుంది భాగాన పరేిసులో వాటరు టయుబయలు వుుండును. వీటి రెుండు చివరల
హడరు లు ఉుండును. టయుబయలు 10-15 డ్డగల
ర ఏటవాలుగా అమరుబడ్డ వుుండును.

అప్టేక్ హేడరు మరియు డ్ౌన్టేక్ హేడరు

టయుబయ బుండ్డలు ఏటవాలుత్లుంలో ప్ైకి వుని హేడరును అప్టేక్ హేడరు అన్న, టయుబయల కిుంది ఏటవా
లు త్లుంలో వుని హేడరును డ్ౌన్ కమర్/డ్ౌన్టేక్ హేడరు (down-comer) అుంటారు. ఈ రెుండు హడ
రుల టయుబయ ప్ేల టులకు వాటరు టయుబయలు అడుిగా మరియ్య న్నలువుగా పలు వరుసలలో బిగిుంప బడ్డ
వుుండును. ఈ హడరులను మూత్/కవరు అనే కపుపవుంటి న్నరాాణుం బలమలైన బల లుీల దావరా హడరు
లకు బిగిుంపబడ్డ వుుండును. బాయిలరు న్నరవహణ సమయ్ుంలో ఈ కవరులను విప్ిప టయుబయల లోపలి
భాగాలను త్న్నఖి చేసి ప్ేరుకు పణ యిన సేులును తొలగిుంచెదరు. ఈ రెుండు హేడరులు రెుండు ప్ైపుల దావ
రా సటీమయ, వాటరు డరమయాకు కలుపబడ్డ వుుండును.

గనిట్/grate

ఇది ఫ్రేిసు మయుందు భాగ్ుంలో వుుండును. కాస్ీ ఐరన్ పలకలను వరుసగా ప్ేరిు గేరట్ ను త్య్ారు చేస్ి ా
రు. పలకల మధున సనిన్న ఖాళీలు వుుండును. ఈ గేట్
ర మీదనే బొ గ్యిను ప్ేరిు ముండ్డుంచేదరు. గేట్
ర మయుం
దు భాగాన ఒకటి లేదా రెుండు ఫైరు డ్ో రులుుండ్డ వాటి దావరా బొ గ్యిను గేట
ర ుకు అుందిుంచెదరు. బాబ కాక్
బాయిలరమల గేట్
ర ఫికుిడు గేట్
ర . గేట్
ర కుని రుంధారల దావరా బూడ్డద కిుందనుని బూడ్డద గ్యుంటలో జమ అ
గ్యను. అుంతే కాకుుండ్ా గేట్
ర పలకలకుని రుంధారల దావరా, ఫైరు డ్ో రు రుంధారల దావరా దహనాన్నకి అవ స
ర మలైన గాలి అుందును.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 51


ఫరనేసు

ఫ్రేిసు అనేది టయుబయల బుండ్డల్ హేడరులలో అప్ టేకరు హడరు వైపు ఉుండును. ఫ్రేిసు లోన్న బాగ్మే
గేట్

బాఫెల్ు

ఈ బాఫల్ి (Baffles) వలన ఫ్ల


ల గాుసులు పలు దపాలుగా టయుబయల మధు గ్యుండ్ా పయ్న్నుంచి, టయు
బయల లోన్న నీటిన్న వేడ్ెకిుుంచును. అటు ప్ిమాట రిఫ్ారకీరి ఇటుకల న్నరాాణుం/గ్ూడులకు కలుపబడ్డన చి
మీికి వళ్ళిను. ఈ బాఫల్ి ఫైరుబిరకుి/వేడ్డన్న త్టుీకొను ఇటుకలుచే న్నరిాుంపబడ్డ వుుండును.ఇవి రెుం
డు లేక మూడు వుుండును.

సూపరు హీటరు

ఈ సూపరు హీటరులో సటీమయను మరల వేడ్డ చేసి సటీమయ ఉష్ణా గ్రత్ ప్రిగేలా చేస్ి ారు. ఇది బాయిలరులో సటీ
మయ డరమయా మరియ్య టయుబయ హడరుల మధున ఉుండును.

మడ్ బాకుు/బురద్పేటక
ి

ఇది డ్ౌన్ కమరు హడరు చివర ఉుండును. వాటరు సటీమయగా మారు కరముంలో కరిగిన పదారాథల న్నష్పత్తి ప్
రిగి చికున్న బయరద వుంటి పదారిుం ఏరపడును. వాటరులోన్న మటిీ వుంటి బయరద వుంటి పదారాథలు ఇకుడ జ
మ అగ్యను. ఇలాుంటి చికున్న నీటిన్న బలల డ్ౌన్ కాక్ తెరచి నీటిన్న బయ్టికి పుంప్దరు.

మయయన్ హో ల్(పరవేశబ్రలం)

బాయిలరును ఆప్ినపుడు లోపలి వళిి పరిశీలిుంచి త్గిన మరమత్ి లు చెయ్యుటకు అవసరమలైనమాున్


హో ల్ డ్ో రులు వుుండును

డ్ాంపరు

ఇది బాయిలరు వనుకభాగ్ుం నుుండ్డ చిమీి/పొ గ్గొటాీన్నకి వళ్ళి ఫ్ల


ల గాుసస్/ఇుంధనదహన వాయ్యవుల
(పొ గ్) వేగాన్ని న్నయ్ుంత్తరుంచుటకు ఉపయోగ్పడు భాగ్ుం. దీన్నన్న ప్ైకి కిుందికి జరపడుం దావరా చిమీికి వ
ళ్ళి పొ గ్ యొకు పరిమాణాన్ని ప్ుంచడుం త్గిిుంచడుం జరుగ్యను.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 52


బాయిలరు ఉపకరణాలు

డయ్ల్ ప్రసరు గేజి, సేఫ్ీ వ


ి ాలువలు, పరధాన సటీమయ వాలువ, ఫటడ్ చెక్ వాలువ, బలల డ్ౌన్ వాలువ,,వాటరు గేజి.

పని చెయుయ విధానం

వాటరు టయుబయ బుండ్డల్ మరియ్య బాయిలరు వాటరు, సటీమయ డరమయాలో సగ్ుం వరకు నీరు న్నుంప్ిన త్రు
వాత్, బాయిలరు ఫ్రేిసు మయుందు భాగాన, వాటరు టయుబయల ఎడమ పకున (అప్ టేక్ హేడరు /రెైజరు
హేడరు కిుంద వుని గేట్
ర ప్ై బొ గ్యిను త్గ్య పరమాణుంలో ప్ేరిు అుంటిుంచేదరు. బొ గ్యి ఆక్ికరణుం/ దహనుం
వలన ఏరపడ్డన వేడ్డవాయ్యవులు/ఫ్ల
ల గాుసులు ప్ైకి లేచి, మొదటగా అప్టేకు హేడరు వైపు వాటరు ప్ై
పులను తాకును. వాటరు టయుబయల మధు అమరిున బాఫల్ి(ఫైరు ఇటుకల న్నరాాణుం) వలన ఉత్పని
వేడ్డ వాయ్యవులు టయుబయల మధు గ్యుండ్ా మూడు స్ారుల ప్ైకి కిుందికి టయుబయల వలుపలి ఉపరిత్లాన్ని
తాకుత్ూ పయ్న్నుంచి, బాయిలరు వనుక నుని డ్ాుంపరు ప్ేల టుదావరా చిమీికి వళ్ళిను. ఈ విధుంగా వేడ్డ
వాయ్యవులు పలుమారుల టయుబయల ఉపరిత్లాన్ని తాకుత్ూ పయ్న్నుంచడుం వలన వేడ్డ వాయ్యవుల అధి
క ఉష్ణా గ్రత్ (వేడ్)డ ఉష్ా సుంవహనుం వలన టయుబయలోలన్న నీటికి మారిపడ్డ చెుంది నీరు ఆవిరిగా మా రును. డ్ౌ
న్ కమరు దావరా త్కుువ ఉష్ణా గ్రత్ వుని నీరు టయుబయలోలకి పరవహిుంచగా, వేడ్డవాయ్యవుల (పొ గ్) వల
న వేడ్ెకిున నీరు+సటీమయ అప్టేకు హేడ రు ప్ైపు/గొటీ ుం దావరా వాటరు, సటీమయ డరమయాలోకి పరవహిుంచు
ను. చిమీికి చేరిన త్కుువ ఉష్ణా గ్రత్వుని (200-250°C) ఫ్ల
ల గాుసులు వాతావరణుంలో కలుయ్యను.
చిమీి ఎత్ి కన్నష్ి ుం 35-40 మీటరల ఎత్ి వుుండును. వాటరు డరమయాలో ప్ైభాగ్ుంలో జమ అయిున సటీ
మయ, అకుడుని య్ాుంటి ప్ిరమిుంగ్య బాకుి చేరును. ఈ బాకుి వలన నీరు లేదా పొ ుంగ్య/ నురుగ్య వుంటిది
సటీమయ నుుండ్డ వేరగ్యను. ఈ య్ాుంటి ప్ిరమిుంగ్య బాకుి నుుండ్డ ఒక టయుబయ త్తరిగి బాయిలరు డరమయా కిుంద,
టయుబయ బుండ్డల్ ప్ైభాగాన ఉని సూపరు హీటరుకు కలుపబడ్డ వుుండును. సూపరు హీటరులో వేడ్ెకిున
సటీమయ బాయిలరు డరమయా ప్ైబాగాన ఉని పరధాన సటీమయవాలువకు వళ్ళిను. అవస రమలైనపుడు ఈ పరధా
న సటీమయ వాలువను తెరచి అవసరమయని చమటుకు సటీమయను పుంప్దరు.

బాయిలరు స్ామరధ యం

బాబకాక్ ఆుండ్ విల్కాకుి బాయిలరులో 8,200 నుుండ్డ 260,000 lb/h (1 నుుండ్డ 33 kg/s) సటీమయను
ఉత్పత్తి చెయ్ువచుును. అలాగే బాయిలరు సటీమయ ప్టడనుం 250 -1250 psi (1.7 - 7.2 MPa) వరకు
పొ ుందవచుును,

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 53


బాయిలరులోని విశిషట అంశ్ాలు

*1.ఫైరు టయుబయ బాయిలరు కని ఇుంధన ఉష్ా విన్నమయ్ స్ామరియుం ఎకుువ

*2.పాడ్ెైన టయుబయలను సులభుంగా మారువచుును.

*3.బాయిలరు లోన్న అన్ని భాగాలను అనుకూలుంగా పరరక్షడుంచు, మరమత్ి లు చెయ్యు స్ానుకూలత్


వునిది

*4.అధిక ప్టడనుంతో ఎకుువ పరిమాణుంలో సటీమయను త్వరగా ఉత్పత్తి చెయ్ు వచుును.

*5.బాయిలరు యొకు ఉకుు న్నరాాణ భాగాలన్న రిపారకీరి న్నరాాణుంతో సుంబుంధుం లేకుుండ్ా రూపకలపన
చెయ్ుబడ్డ ఉనిుందున, తేలికగా బాయిలరు భాగాల విసి రణ చెయ్ువచుు

*6.వాటరుటయుబయల సమూహాన్ని 10-15 డ్డగరల ఏటవాలుగా ఉనిుందున బాయిలరులో నీరు త్వరగా


ఒక చమటు నుుండ్డ మరమ చమటుకు సహజ పరసరణ చెుందును

ఫెైరు టయయబు బాయిలరుకనే ఈ బాయిరులోని అనుకూల అంశ్ాలు

*1.ఈ బాయిలరులో ఎకుువ ప్టడనుంతో సటీమయ ఉత్పత్తి అగ్యను.

*2.మిగ్తా వాటరు టయుబయ బాయిలరులతో పణ లిున టయుబయల హిటిుంగ్య సరేేస్ ఏరియ్ా/ వేడ్ెకుు
ఉపరిత్ల వైశాలుుం ఎకుువ.

*3.ఫైరు టయుబయ బాయిలరుల కని త్కుువ నీరు టయుబయలలో ఉుండటుం వలనా చాలా త్వరగా సటీమయను
ఉత్పత్తి అగ్యను. కావున బాయిలరులో అవసరాన్నకి త్గిన విధుంగా సటీమయను త్వరగా పొ ుందవచుును.

*4.టయుబయలలో నీరు పరవహిుంచు దిశ్కు పలరిి వుత్తరేక దిశ్లో ఫ్ల


ల గాుసులు పయ్న్నుంచడుం వలన ఫ్ల

గాుసుల గ్రిష్ి ఉష్ా ుం నీటికి బదిలీ అగ్యను.

*5.బాయిలరు ఉకుు న్నరాాణ భాగాలను సులభుంగా విడదీసి మరల జోడ్డుంచవచుును. అుందువలన ఈ


బాయిలరును త్య్ారర స్ాథవరుం నుుండ్డ విన్నయోగ్ స్ాథవరాన్నకి రవాణా కావిుంచడుం సులభుం.

*6.టయుబయలు ఎకుువ తాపక ఉపరిత్ల వైశాలుుం కలిి ఉనిుందున ఒకటి రెుండు టయుబయలు పాడ్ెైనను
బాయిలరు సటీమయ ఉతాపదకత్లో ప్దద తేడ్ా వుుండదు.మయఖుుంగా విదుుత్ ఉతాపదకత్ కేుందారలలో ఈ
బాయిలరు చాలా చకుగా పన్న చేయ్యను

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 54


అనాను కూలతలు

*1.బాయిలరుకు అుందిుంచు నీటిన్న సరిగా శుదిిచెయ్ుక పణ యిన నీటి పొ లుసులు/చికున్న ఘనపదారాథలు


(scale) టయుబయలలో త్వరగా ప్ేరుకు పొ యిు బాయిలరు స్ామరియుం త్గిిపణ వును.

*2.బాయిలరు న్నరవహణ ఖరుు ఎకుువ.

*3.ఏదెైనా కారణాలచే కొదిద సమయ్ుం పాటు నీరు అుందక పణ యిన బాయిలరు త్వరగా వేడ్ెకిు టయుబయలు
పాడ్ెై పణ వును.అుందువలన బాయిలరు పన్నచేయ్యనపుడు నీటిమటీ ుం త్గ్ి కుుండ్ా జ గ్రత్ిగా
చూసూ
ి వుుండ్ాలి.

లామోుంట్ బాయిలరు
లామోుంట్ బాయిలరులో నీటి పరసరణ అనేది పుంపు దావరా చెయ్ుడుం వలన ఈ రకపు బాయిలరును
ఫ్ణ రుిడ్ సరుులేసన్ బాయిలరు అుంటారు . బాయిలరులో నీటి పుంప్ిణి లేదా నీటి పరసరణ రెుండు రకాలు
ఒకటి సహజ పరసరణ /వాుప్ిి (naturala circulation), రెుండవది బలాత్ుృత్ పరసరణమయ (forced
circulation).

లయమోంట్ బాయిలరు రనఖయ పటం

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 55


సహజ పరసరణం /వాయపథి

ఫైరు టయుబయ బాయిలరులో డరమయా/షల్ లోన్న టయుబయల చుటుీ నీరు వుుండును, అలాగే డరమయాలో
సగాన్నకి ప్ైగా నీరు మిగిలిన ప్ై భాగ్ుంలో సటీమయ వుుండును.బాయిలరులో నీటిన్న పరసరణ చెయ్యుటకు
ఎటువుంటి పుంపు వుుండదు.బాయిలరులోకి నీటిన్న డరమయా నీటిమటీ ుం ప్ైభాగాన ఇస్ాిరు. బాయిలరులోన్న
నీరు భిని స్ాుందరత్లు కలిి ఉుండును. టయుబయల చుటయ
ీ వుని నీరు వేడ్డన్న గ్రహిుంచడుం వలన వాుకోచుం
చెుందును. ఉష్ణా గ్రత్ ప్రిగి నపుడు దరవు పదారాథలు వాుకోచిుంచడుం సహజ ధరాుం. పదారాథలు
వాుకోచిుంచినపుడు వాటి స్ాుందరత్ త్గ్యిను. కనుక టయుబయల చుటుీ వుని నీరు వేడ్ెకిు డరమయాలో ఉని
నీటికని స్ాుందరత్ త్కుువ కావున ఈ నీరు ప్ైకి వళిల , డరమయాప్ైభాగ్ుంలోలో వుని నీరు అడుగ్యకు
దిగ్యను.ఈ పరకారుం ప్ైకి కిుందికి కదులుత్ూ బాయిలరు నీటి సరుులేసన్ జరుగ్యను. వాటరు టయుబయ
బాయిలరులో కూడ్ా, టయుబయలోలన్న నీరు వేడ్డకిు డరమయాలోకి, డరమయా లోన్న నీరు టయుబయలోలకి స్ాుందరత్
తేడ్ా వలన సరుులేసను జరుపును.

ఫో రుుడ్ సరుులేసన్/బలయతుృత పరసరణము

లామోుంట్ బాయిలరు రేఖా పటుం-ఫ్ణ రుిడ్ సరుులేసన్

ఈ విధానుంలో నీటిన్న ఒక తోడుయ్ుంత్రుం/జలయ్ుంత్రమయ (pump) దావరా నీటిన్న బాయిలరు టయుబయలోల


సరుులేసన్ చేస్ి ారు. ఫ్ణ రుిడ్ సరుులేసను/బలాత్ుృత్ పరసరణమయ పధ్ి త్త వలన బాయిలరులోన్న నీరు
అుంత్య్య ఒకేరకుంగా ఒకేవిధుంగా పరసరణ చెుందటుం వలన సటీమయ త్వరగా ఏకరిత్తలోఉత్పత్తి అగ్యను.

లయమోంట్ బాయిలరు రూపకరి

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 56


వాలీ రు డగ్ల స్ లామోుంట్ అనే ఇుంజనీరు ఫ్ొ రుిడ్ సరుులేసన్ బాయిలరుకు రూపకరి .ఈయ్న అమలరికా
నావికా దళ్ుంలో లెప్ీ న
ి ుంట్ కమాుండరు మరియ్య ఇుంజనీరు.1925 లో ఈ బాయిలరును రూపొ ుందిుంచాడు.

లామోుంట్ బాయిలరు

లామోుంట్ బాయిలరు మొటీ మొదటి ఫ్ణ రుిడ్ సరుులేసన్ పుంపు కలిగిన బాయిలరు. 1925 లో దీన్నన్న
వాడ కుంలోకి తెచాురు. ఒక వాటరు సరుులేసను పుంపును బాయిలరులోన్న నీటిన్న సరుులేసను చెయ్యు
టకు వా డ్ారు. మొదట ఈ పుంపును సటీమయ టరెైైను దావరా త్తప్ేపవారు. సటీమయ టరెైైనును త్తపుపటకు
బా లరులో ఉత్ి పత్తి అయిన సటీమయను ఉపయోగిుంచేవారు. లామోుంట్ బాయిలరును విదుుత్ ఉత్పత్తి కేుం
దారలలో ఉపయో గిస్ి ారు. పుంపు దావరా నీటిన్న టయుబయలలో సరుులేసను చెయ్ుడుం వలనచాలా వేగ్ుంగా
వేడ్డవాయ్యవుల నుుం డ్డ ఉష్ణా గ్రత్ టయుబయలోన్న నీటికి సమరరత్తలో వాుపకుం చెుందును.అుందువలన బాయి
ల రు సటీమయ త్వరగా ఉత్పత్తి అగ్యను.ఇుంధనుం అదా అగ్యను.ఫ్రేిసు న్నరాాణుం న్నలువుగా (వరిీకల్) వుుం
డను.అుంత్రి త్ ఫ్రేిసు/ పొ యిు / కొలిమి ఉని బాయిలరు.

బాయిలరు నిరాాణం

బాయిలరులో ఎకనమలైజరు, సుంటిఫ్


ర ుగ్ల్ సరుులేసన్ పుంపు, ఎవపరేసను టయుబయలు/వాటరు టయుబయ
లు, గేట్
ర , ఫ్రేిసు, సూపరు హీటరు, నీరు-సటీమయ సపరేసను డరమయా, ఎయిర్ ప్ిర హీటరు త్దిత్రాలు ఉ
నాియి.

ఎకనెమెైజరు

వాటరు టయుబయలలోన్న నీటిన్న వేడ్డ చేసిన త్రువాత్ ఫ్ల


ల గాుసస్లో వునిఉష్ణా గ్రత్ను ఉపయోగిుంచి బాయి
లరు ఫటడ్ వాటరును వేడ్డచేయ్య పరికర లోహన్నరాాణుం ఎకనమలైజరు. లామోుంట్ బాయిలరులో ఎకనమలై
జరు టయుబయలు ఫ్రేిసు లోపలి భాగ్ుంలోనే వుుండును. బాయిలరు నీళ్ి టాుంకునుుండ్డ వాటరును ఒక
పుంపు ఈ ఎకనమలైజరు ప్ైపులోలకి నీటిన్న తోడును.ఎకనమలైజరులో వేదెకిున నీరు వాటరు-సటీమయ డరమయా
కు వలులను. బాయిలరుకు అుందిుంచు నీరు టయుబయల గ్యుండ్ా పరవహిుంచగా, వేడ్డ వాయ్యవులు టయుబయల
వలుపలి త్లాన్ని తాకుత్ూ పయ్న్నుంచి, టయుబయలోలన్న నీటి ఉష్ణా గ్రత్ ప్ుంచును. ఫటడ్ వాటరు ఉష్ణా గ్రత్ ఎుంత్
ఎకుువ ఉనిచమ అుంత్గా ఇుంధనుం అదా అవవడమే కాకుుండ్ా సటీమయ త్వరగా ఉత్పత్తి అగ్యను. వాటరు
మయుందు ఎకనమలైజరు వళిల , వేడ్ెకిుఅకుడ్డ నుుండ్డ నీరు-సటీమయ సపరేటరు డరమయాకు వళ్ళిను.వేడ్డ వాయ్య
వులు ఎకనమలైజరు త్రు వాత్ ఎయిర్ హీటరు దావరా పయ్న్నుంచి పొ గ్గొటాీన్నకి వళ్ళిను.

స్ెంటిర ఫలయగ్ల్ పంప /ఫో రుుడ్ సరుులేసన్ పంప

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 57


ఈ పుంపు దావరా నీరు-సటీమయ సపరేటరు డరమయాలోన్న నీటిన్న బాయిలరు ఎవపరేటరు టయుబయలలో/ వా
టరు టయుబయలలో సరుులేట్ చేస్ి ారు. వాటరు టయుబయల దావరా పయ్న్నుంచి, ఫ్ల
ల గాుసు వలన వేడ్ె కిున
నీరు, సటీమయ మిశ్రముం త్తరిగి నీరు-సటీమయ సపరేటరు డరమయాకువళ్ళిను. ఈ పుంపుదావరా నీరు టయుబయల
కు అకుడ్డ నుుండ్డ వాటరు డరమయాకు అకుడ్డ నుుండ్డ మళిి టయుబయలకు సరుులేట్ అవుత్ నే వుుండును.
ఈ పుంపును సటీమయ టరెైైను సహాయ్ుంతో త్తప్పదరు.

బాయిలరు వాటరు టయయబులు లేదాఎవపరనటరు టయయబులు

వాటరు టయుబయలు లేదా ఎవపరేటరు టయుబయలలోనే నీరు సటీమయగా మారును. ఈ టయుబయలు కొన్ని ఫ్
రేిసు యొకు గమడల లలో అమరుబడ్డ ఉుండును.అుంతేకాదు ఫ్రేిసు ప్ైబాగాన కిుంది భాగాన ఫ్ల
ల గాు
సులు పయ్ న్నుంచు మారి ుంలో అమరుబడ్డ వుుండును.ఫ్రేిసు గమడలోల అమరిున టయుబయలోలన్న నీరు ఉష్ా
వికిరణమయ వలన ఉష్ణా గ్రత్ పొ ుందగా, ఫ్రేిసు లోపలి టయుబయలోలన్న నీరు ఉష్ా తా సుంవహనుం వలన వేడ్ెకుు
ను.అుందువలన ఫ్ల
ల గాుసస్ ఉష్ణా గ్రత్ త్వరిత్ుంగా టయుబయల అన్నిభాగాల ఉపరిత్లాన్ని తాకడుం వలన ఉ
ష్ా సుంవహనుం వలన నీరు త్వరగా నీటి ఆవిరిగా /సటీమయగా మారును. వాటరు టయుబయలు ఫ్రేిసు గమడల
కు అమరుబడ్డ వుుండు టచే ఫ్రేిసు గమడల ఉష్ణా గ్రత్ త్కుువగా ఉుండును

గనిట్

ఫ్రేిసులోన్న ఈ భాగ్ుంలో ఇుంధన దహనకియ్


ర జరుగ్యను. ఇది బాయిలరు ఫ్రేిసు అడుగ్య భాగాన
న్నరిాత్మలైవుుండును.

ఫరనేసు/క్ొలిమి

ఫ్రేిసు అధిక ఉష్ణా గ్రత్ను త్టుీకోగ్ల రిపారకీరి/ తాపరమధకమలైన ఇటుకలతో న్నరిాత్మలై వుుండును. ఫ్రేి
సు లోపలి ఇటుకల ఉష్ణా గ్రత్ బయ్టికి వాుప్ిుంచి ఉష్ా నష్ీ ుం జరుగ్కుుండ్ా ఫ్రేిసు ఇటులక బయ్టి వైపు
ఇనుి లేసన్ ఇటుకల న్నరాాణుం వుుండును.ఈ ఫ్రేిసులో ఇుంధనుం పలరిిగా దహనుంచెుంది వలువడ్డన వే
డ్డ వాయ్య వుల ఉష్ణా గ్రత్ వాటరు టయుబయలలోన్న నీటికి ఉష్ా సుంవహనుం వలన వాుప్ిుంచి నీరు వేడ్ెకిు నీ
టి ఆవిరి ఏరపడు ను.

సూపరు హీటరు

వాటరు టయుబయలలో ఏరపడ్డన సటీమయ, వాటరు-సటీమయ డరమయా చేరును.డరమయాలోన్న జమ అయిన సటీమయ


మర ల బాయిలరు ఫ్రేిస్ ప్ైభాగాన వున్ సూపర్ హీటర లోకి వళిల మరిుంత్ వేడ్ెకిు, అకుడ్డ నుుండ్డ పరధా

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 58


న సటీమయ న్నయ్ుంత్రణ వాలువ దావరా విన్నయోగ్ పరదేశాన్నకి పుంప్ిణి అగ్యను. సూపరు హీటరులో వేడ్ెకుడ
మయ వలన సటీ మయలో ఏమలైన వట్ సటీమయ (తేమకలిి న సటీమయ) వుని అధి పొ డ్డగా మారును. అుందువల
ఈ సటీమయతో టరెైై నుల త్తప్ిపన అవి పాడుకావు.

వాటరు-స్టటము సపరనటరు డర ముా

ఈ వాటరు సటీమయ సపరేటరు డరమయా రిఫ్ారకీరర ఇటుకల న్నరాాణుం బయ్ట ఉుండును. కఠినత్వ సుంయోగ్ ప
దారాథలు తొలగిుంపబడ్డన బాయిలరు ఫటడ్ వాటరు, ఫటడ్ పుంపు దావరా ఎకనమలైజరుకు వళిి, అకుడ చి
మిికి వళ్ళి ఫ్ల
ల వాయ్యవుల దావరా కొుంత్వరకు వేడ్ెకిు వాటరు-సటీమయ సపరేటరు డరమయాకు వచుు
ను. వాటరు-సటీ మయ సపరేటరు డరమయాలో సగ్ుం వరకు వేడ్డ నీరు మిగిలిన భాగ్ుం ఉత్పత్తి అయిన సటీమయ
ఉుండును.వాటరు సటీమయ సపరేటరు డరమయాలోన్న వేడ్డనీరు సరుులేసన్ పుంపు దావరా ఫ్రేిసులోన్న వాటరు
టయుబయలకు పుంప బడ్డ, ఫ్రేిసులోన్న 1000-1200°C ఉష్ణా గ్రత్లో వుని దహన వాయ్యవుల వలన వేడ్ె
కిు సటీమయ ఉత్పత్తి అగ్య ను. ఇలా ఉత్పత్తి అయిన సటీమయ డరమయాకు చేరును.డరమయాలోన్న సటీమయ సూపరు
హీటరుకు వళిల మరిుంత్గా వేడ్డ చెయ్ుబడును.

ఎయిర్ హీటరు

ఇుంధన దహనాన్నకి అుందిుంచు గాలిన్న, ఫ్ల


ల గాుసస్ దావరా వేడ్డ చేయ్య పరికరుం ఎయిర్ హీటరు. ఒక ఎయి
ర్ బలల వరుదావరా వాతావరణుంలోన్న గాలిన్న ఎయిర్ హీటరుకు పుంప్ి అకుడ వేడ్ెకిున గాలిన్న ఫ్రేిసు లోకి
పుంప్ దరు

పనిచెయుయ విధానం

లామోుంట్ బాయిలరు ఫ్ణ రుిడ్ వాటరు సరుులేసన్ వువసథ కలిగిన, అుంత్రి త్ ఫైరు బాకుి /గేట్
ర కలిగిన,
ఎకుువ ప్టడనుంతో సటీమయ ఉత్పత్తి చేయ్య వాటరు టయుబయ బాయిలరు. బాయిలరు టయుబయ లలో వాటరు
పరస రణ ఒక సుంటిఫ్
ర ుగ్ల్ పుంపు వలన జరుగ్యను.మొదట ఫటడ్ పుంపు దావరా బాయిలరు వాటరు ఎకన
మలై జరు అనే లోహ న్నరాాణుం యొకు టయుబయలలో పరవహిుంచును.బయ్టికి వళ్ళి ఫ్ల
ల వాయ్యవుల దావ
రా ఫటడ్ వాటరు ఎకనమలైజరులో వేడ్ెకుును. ఎకనమలైజ రులో వేడ్ెకిు వాటరు, సటీమయ సపరేటరు చేరును.
వాటరు, సటీమయ సపరేటరులోన్న నీటిన్న సటీమయ టరెైైనుతో పన్న చేయ్య సుంటిఫ్
ర ుగ్ల్ పుంపు దావరా బాయిల
రు ఎవపరేటరు/ వాట రు టయుబయలకు పుంప్దరు. ఈ టయుబయలకు సుంటిఫ్
ర ుగ్ల్ పుంపు/కేుందారపగ్మన
జలయ్ుంత్రుం దావరా నీరు కనీ సుం 10-15 స్ారుల పరసరణ చేస్ి ారు.ఈ టయుబయలోల ఏరపడ్డన సుంత్ృప్ిి సటీమయ,
నీటి మిశ్రముం వాటరు సటీమయ సపరేటరు డరమయాకు వళ్ళిను.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 59


ఏయిర్ హీటరు దావరా పుంపబడ్డన గాలి వేడ్ెకిుఅకుడ్డ నుుండ్డ ఫ్రేిసులోకి వచిు అకుడ్డ ఇుంధనాన్ని
ముండ్డుం చును. ఇుంధన దహనుం వలన ఏరపడ్డన వేడ్డవాయ్యవులను ఫ్ల
ల గాుసస్ అుంటారు.ఈ వేడ్డ వా
య్యవులు మొ దట పరేిసు గమడల మీద లోపల వాుప్ిుంచి వుని వాటరు టయుబయలలోన్న నీటిన్న వేడ్డ
చేసిన త్రువాత్ ఎకన మలైజరుకు వళ్ళిను. అకుడ బాయిలరు ఫటడ్ వాటరును వేడ్డ చేసిన త్రువాత్
ఎయిర్ హీటరుకు వళ్ళిను అకుడ గాలిన్న వేడ్డ చేసిన త్రువాత్ ఫ్ల
ల వాయ్యవులు పొ గ్గొటీ ుం/చిమీికి
వళ్ళిను. చిమీాదావరా వాతావరణుంలో కలిసి పణ వును

స్టటము ఉతపత్తి స్ామరధ యం

లామోుంట్ బాయిలరులో 170 బారు (166Kg/cm2) ప్టడనుం,550 ఉష్ణా గ్రత్ వుని సటీమయను, గ్ుంటకు
50టనుిల వరకు ఉత్పత్తి చెయ్ువచుును

బాయిలరులోని అనుకూల అంశ్ాలు

*ఎకుువ ప్టడనుంతో సటీమయను ఉత్పత్తి చెయ్ువచుును

*బాయిలరు డ్డజెైనును సులభుంగా పరివరిిుంచ వచుును

*బాయిలరు వాటరు సరుులేసను సహజ సరుులేసన్ కు సులభుంగా పరివరిిుంచవచుు

*బాయిలరును సులభుంగా పారరుంభిచవచుును.

*గ్ుంటకు 50 టనుిల సటీమయను ఉత్పత్తి చెయ్ువచుును

*బాయిలరు ఉష్ా విన్నమయ్ స్ామరియుం ఎకుువ

త్తర డరమయా బాయిలరు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 60


త్తర డరమయా బాయిలరు వాటరు టయుబయ బాయిలరు.ఈ బాయిలరు చూచుటకు త్తరకోణాకారపు న్నరాాణుంలో
వుుండును. ఈ బాయిలరును నౌకలలో విదుుత్ి ఉత్పత్తి చెయ్యుటకు వాడ్ెదరు.ఈ బాయిలరు ఇమిడ్డక
వుుండ్డ ఎకుువ భాషటే భావన స్ామరియుం ఉనిుందున నౌకలలో ఈరకపు బాయిలరులకు ఆదరణ ఉుంది.ఈ
బాయిలరును సిథర బాయిలరుగా పరిశ్మ
ర లలో వాడటుం అరుదు. సీ రల ుంి గ్య బాయిలరు కూడ్ా మూడు డర
మయాలను కలిగి వునిను అది త్తరభయజ కారుంగా వుుండదు.

బాయిలరులో వ ండు పరధాన భాగాలు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 61


*1.సటీమయ –వాటరు డరమయా-ఒకటి

*2.వాటరు డరమయాలు-రెుండు

*3.డ్ౌన్ కమర్ టయుబయలు

*4.వాటరు టయుబయలు

*4.ఫ్రేిసు

*5.గేట్
ర లేదా ఆయిల్ బరిరు

*6.బాయిలరు బాహుతొడుగ్య/పరివేషీ త్
ి ుం

స్టటము –వాటరు డరముా

ఇది క్షడత్తజ సమాుంత్రుంగా వుని సూ


ి పాకార న్నరాాణుం.రెుండు చివరలు కొదిదగా ఉబయైగా వుుండును.ఈ డర
మయా లో కిుంది సగ్భాగ్ుంలో వేడ్ీ నీరు మిగిలిన సగ్భాగ్ుంలో ఉత్పత్తి అగ్య నీటిఆవిరి/సటీమయ జమ అగ్యను.
ఈ భూ స మాుంత్ర ప్టపా/డరమయా యొకు పారశభాగ్ుంలో అనగా సూ
ి పాకార పొ డవు బాగ్ుంలో, వాటరు డర
మయా నుుండ్డ వచిున వాటరు టయుబయలు రెుండు వైపుల అత్ కబడ్డ వుుండును.సటీమయ –వాటరు డరమయా ప్ై
భాగాన పరధాన సటీమయ కవాటుం/వాలువ, సేఫ్ీ ి వాలువ, ఎయిర్ వుంట్ .మరియ్య సటీమయ ప్రసరు గేజి/ప్టడన
మపకుం బిగిుంచబడ్డ వుుండును.పకు భాగ్ుంలో వాటరు గేజి, ఫిడ్ వాటరు ఇనల ట్ ప్ైపు వుుండును.

వాటరు డర ముాలు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 62


ఇవి రెుండు ఉుండును. ఫ్రేిసుకు కిుందవైపు వుుండును.ఇవికూడ్ా క్షడత్తజ సమాుంత్రుంగా, పొ డవుగా వుుం
డును. ఈ డరమయాల ప్ై ఉపరిత్లుం నుుండ్డ సటీమయ-వాటరు డరమయాకు ప్కుు వాటరు టయుబయలు రెుండు వ
రుసలోల కలప బడ్డ వుుండును. కొన్ని బాయిలరమల చివరమల ఎయ్టివుంటి వుంపులు లేకుుండ్ా అత్ కబడ్డ వుుం
డగా, కొన్ని బాయిల రులలో సటీమయ డరమయా, మరియ్య వాటరు డరమయాల కలయిక వదద చిని వుంపుతో
అత్ కబడ్డ వుుండును. స్ామనుుంగా టయుబయల వాుసుం రెుండు లేదా రెుండునిర అుంగ్యళాలు వుుండును.

డ్ౌన్ కమరు టయయబులు

ఈ డ్ౌన్ కమరు టయుబయల దావరా సటీమయ-వాటరు డరమయాలోన్న వేడ్ీ నీరు వాటరుటయుబయలోలకి పరవహిుంచు
ను. వేడ్డ వాయ్యవుల వలన టయుబయలోలన్న నీరు ఆవిరిగా మారి సటీమయ డరమయాకు వళిి టయుబయలోల నీటి మ
టీ ుం త్గ్ి గానే వాటరు డరమయాలోలన్న నీరు వాటరు టయుబయలోలకి వలులను. బాయిలరు పన్నచేసి ునిపుపడు నీ
టి పరసరణ సహజ పరసరణ విధానుంలో పరసరణ అగ్యను.

ఫరనేసు

ఇది తాపహర మృత్తి క ఇటుకలతో/కొలిమి ఇటుకలతో న్నరిాుంపబడ్డవుుండును. ఫ్రేిసు ఇటుకలు ఎకుువ


ఉష్ణా గ్రత్ను త్టుీకోగ్లిగిన దృఢతావన్నికలిి వుుండును. ఈ ఫ్రేిసులోనే ఇుంధన దహనుం జరిగి వేడ్డ వా
య్యవులు ఉత్పనిుం అగ్యను.

గనిట్(grate)

బొ గ్యి ఇుంధన ఫ్రేిసు అయిన ఫ్రేిసుకు అడుగ్యన గేట్


ర అను న్నరాాణుం వుుండును. ఆయిల్ లేదా గాుసు
ఇుంధనుం అయినచమ బరిరులు వుుండును.

బాయిలరు బహయ తొడుకు/పరివేషట థతం

బాయిలరు ఫ్రేిసు లోపలి వరుస కొలిమి ఇటుకలతో ప్ేరుబడ్డ, వాటి త్రువాత్ బయ్టి వైపు ఉష్ా వాుప్ిి
న్నరమ ధకుం ఇటుకలు (insulation bricks) వుుండును. ఈ ఇనుిలేసన్ ఇటుకలు కొలిమి ఇటుకలనుుండ్డ
వేడ్డన్న రేడ్డ యియసన్ దావరా నష్ీ పణ కుుండ్ా న్నరమధిుంచును. ఈ ఇనుిలేసన్ ఇటుకల చుటుీ ఉష్ాాన్నివాుప్ిి న్న
న్నరమధిుంచే మిన రల్ ఊల్/గాలస్ వలల్ ను కప్ిపదాన్నప్ై పలుచన్న లోహపలకలు కప్ిప వుుండును. అుందు
వలన ఉష్ా వికిరణుం దావరా జరుగ్య ఉష్ా నష్ీ న్నవారణ జరుగ్యను.

బాయిలరు పెైన అమరిచన ఉపకరణాలు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 63


*1వాటరు గేజి

*2.సేఫ్ీ ి వాలువ

*3.పరధాన సటీమయ వాలువ

*4.బలల డ్ౌన్ వాలువ

*5.ప్రసరు గేజి

*ఫటడ్ పుంపు/జలయ్ుంత్రుం

నిరాాణం

ఎడుంగా వునిరెుండు వాటరు డరమయాల ప్ైన సటీమయ-వాటరు డరమయా వుుండును.ఈ మూడు డరమయాల అమ
రిక త్తరభయజ కరుంగా వుుండును. త్తరభయజుంలోన్న మూడు కోణమూలలలో మూడు డరమయాలు వుుండును. ప్ైన
శీరా భా గాన సటీమయ-వాటరు డరమయా వుుండ్డ, భూ సమాుంత్ర భయజుం అుంచుల మీద వాటరు డరమయాలు వుుం
డ్డ, వాటరు డరమయాల నుుండ్డ వాటరు టయుబయలు సటీమయ-వాటరు డరమయాకు కలుపబడ్డ వుుండును. వాటరు
డరమయాల నుుండ్డ టయుబయలు పలు వరుసలలో సటీమయ డరమయాకు ఇరు పారాశలోల కలుపబడ్డ వుుండును.ఈ
డరమయాల మరియ్య టయుబయల అమరిక చూచుటకు త్తరభయజ కారుంగా వుుండును.ఈ త్తరభయజ కార న్నరాాణుం
మధు భాగ్ుంలో ఫ్రేిసు /కొలిమి వుుండును.ఈ మొత్ి ుం న్నరాాణుం రక్షణ ఉష్ా న్నరమధక తొడుగ్యతో/ (casin
g) కపపబడ్డ వుుండును. ఇుం ధనుంగా బొ గ్యి లేదా ఆయిల్ ను ఉపయోగిస్ి ారు.బొ గ్యి అయిన ఫ్రేిసు లో
ప ల గేట్
ర న్నరాాణుం, య్ాష్ పాన్ వుుండును. ఆయిల్ ఫైర్ అయిన బరిరులు వుుండును.ఫైరు డ్ో రులు బా
యిలరు సైజును బటిీ ఒకటి కని ఎకుువ వుుండును. కొన్ని బాయిలరులలో రెుండు పకుల నుుండ్డ ఇుంధ
నాన్ని ముండ్డుంచే విధుంగా న్నరాాణుం వుుండును.

19 వశ్తాబిద చివరి కాలుంలో నావికా దళాన్నకి చెుందిన ఓడలోల ఎకుువ విదుుత్ి ఉతాపదన అవసరుం ప్రగ్
డుంతో కాుంపాక్ీ బాయిలరుల అవసరుం ప్రిగిుంది. ఆ కారణుంచే త్తర డరమయాబాయిలరుల న్నరాాణుం వాడకుం ప్
రిగిుంది. 19 వ శాతాబిద చివరి కాలుం నాటికే ఫైరు టయుబయ బాయిలరు] స్ాథనుంలో బాబకాక్ అుండ్ విల్కా
కుి బాయిలరు మరియ్య బెలెల విల్ బాయిలరు వాడకుం ప్రిగిుంది. వాటితో పణ లిున విదుుత్ ఉత్పత్తి కి త్తర
డరమయా బాయిలరు డ్డజెైన్ తేలిక అయిునది మరియ్య యిమిడ్డక న్నరాాణుం ఉుంది.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 64


ఈ బాయిలరును రూపొ ుందిుంచిన కొత్ి లో మొదటి త్రుంలో వాటరు టయుబయల వాుసుం 3 (75 మిలీల మీటరుల)
లేదా 4 (100 మిలీల మీటరుల) అుంగ్యళాలు వుుండ్ేవి. త్రువాత్ త్రుంలో ఈవాటరు టయుబయల వాుస్ాన్ని 2
(50 మిలీల మీట రుల) త్గిిుంచారు.ఫ్లిత్ుంగా ఎకుువ టయుబయల అమరిక వలన టయుబయల, ఘనపరిమాణుంతో
పణ లుు కుని టయుబయల తాపక ఉపరిత్ల వైశాలుుం /హీటీుంగ్య సరేేస్ ఏరియ్ా న్నష్పత్తి గ్ణనీయ్ుంగా ప్రి
గిుంది. ఫ్లి త్ుంగా సటీమయ ఉత్పత్తి వేగ్ుం ప్రిగిుంది. ఇలా త్కుువ వాుసుం వుని వాటరు టయుబయల వాడకుం
కారణుంగా వీటిన్న ఎకుిప్రస్ బాయిలరుల అన్న కుడ్ా ప్ిలవస్ాగారు.

. టయయబులు

వాటరు టయుబయలు స్ాధారణుంగా వాటరు డరమయాల నుుండ్డ సటీమయ-వాటరు డరమయాకు పారశ భాగ్ుంలో ఆత్
క బడ్డ వుుండును. చాలా త్తర డరమయా బాయిలరులలో టయుబయల చివరలు న్నటారుగా ఎటువుంటి వుంపు లే
కుుం డ్ా వాటరు మరియ్య సటీమయ డరమయాకు కలపబడ్డ వుుండును.ఇటువుంటి టయుబయల లోపల ప్ేరుకు పణ
యిన సేులు /పొ లుసును బరసుి దావరా శుభరపరచడుం సులభుం కొన్ని రకాల బాయిలరులో టయుబయల
చివర కొదిదగా వుం పు కలిి ఆత్ కబడ్డ వుుండును. ఇటు వుంటి టయుబయలను మామూలు బరసుి/ కుుంచె
లతో క్లను చెయ్ుడుం క ష్ీ ుం. వాటికి పరతేుకమలైన బరసుిలను వాడ్ాలి. లేదా కెమికల్ సరుులేసన్ దావరా
టయుబయలలో ప్ేరుకు పణ యి న సేులును తొలగిుంచాలి.

త్తర డరముా బాయిలరులోని రక్ాలు

బాయిలరు త్య్ారు దారులు పలు బారుండు ప్ేరలతో బాయిలరులను త్య్ారు చేసి ునాిరు.అవి

*1.డు టటుంపుల్ బాయిలరు

*2.నారాుండ్ బాయిలరు

*3.య్ారమర బాయిలరు

*4.వైట్ ఫ్ార్టర్ (White-Forster) బాయిలరు

*5.రరడ్ బాయిలరు

*6. అడ్డారటిల బాయిలరు Admiralty boiler

సీ రల ుంి గ్య బాయిలరు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 65


సీ రల ుంి గ్య బాయిలరు ఒక వాటరు టయుబయ బాయిలరు వుంపు కలిగిన వాటరు టయుబయ బాయిలరులో వైవి
ధుుం కలిి న బాయిలరు సీ రల ుంి గ్య బాయిలరు.ఆధున్నక థెరాల్ విదుుత్ ఉతాపదక కేుందారలలో వుంపు వాటరు
టయు బయలుని బాయిలరులకు అధిక పారధానుత్ ఉుంది. సీ రల ుంి గ్య బాయిలరు వుంపు కలిి న వాటరు టయుబయ
బాయి లరులలో ఎకుువ ప్టడనుంతో ఎకుువ పరిమాణుంతో నీటి ఆవిరిన్న ఉత్పత్తి చెయ్ుగ్ల కెపాసిటి ఉుంది.
2
సీ రల ుంి గ్య బాయిలరుగ్ుంట కు 50 టనుిల సటీమయను దాదాపు 60 kgf/ cm ప్టడనుంతో ఉత్పత్తి చేయ్య స్ా

మ రథయుం కలిి ఉుంది. ఎకుువ ప్టడనుంతో ఎకుువ ఘనపరిమాణుంతో సటీమయను ఉత్పత్తి చెయ్ు గ్లి డుం వలన
సీ రల ుంి గ్య బాయిల రు సుంటరల్ పవరు పాలుంటల లో ఎకుువగా ఉపయోగిస్ి ారు.

స్ెటరు ంి గ్ు బాయిలరు సృషథట కరి

అలాన్ సీ రల ుంి గ్య (1844-1927) అను ఇుంజనీరు త్న మొదటి బాయిలరును [[1883]]లో త్య్ారు
చేస్ా డు. 1888 లో నూుయ్ార్ులో సీ రల ుంి గ్య బాయిలరు కుంప్నీ స్ాథప్ిుంచాడు.1892 లో నాలుగ్య డరమయాల
బాయిల రుకు, 1893 లో వుంపు టయుబయల బాయిలరుకు య్ాజమాను హకుులను పొ ుందాడు. బాబకాక్
అుండ్ విల్ కాకుి అనే సుంసథ 1867 లో మొదటగా సురక్షడత్మలైన బాయిలరును త్య్ారు చేసి
య్ాజమాను హకుులను (patent) పొ ుందియ్యనాిరు. బాబకాక్ అుండ్ విల్కాకుి సుంసథ 1906 లో
సీ రల ుంి గ్య బాయిలరు కుంప్నీ కొను గమలు చేస్ారు.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 66


స్ెటరు ంి గ్ు బాయిలరు పరస్ి ానము-ఆకృత్తలో మయరుపలు

1888 లో మారెుటోల ఇుంటరేిష్నల్ బాయిలరు నేష్నల్ కుంప్న్న పరవేశ్ ప్టిీన సీ రల ుంి గ్య బాయిలరు ప్ైన రెుం
డు సటీమయ డరమయాలను కిుంద ఒక లోవరు లేదా మడ్ డరమయాను కలిగి వుుండ్ెను. ఈ మూడు డరమయాలు చి
వరలు వుంపు కలిగిన వాటరు టయుబయల వలన కలపబడ్డ వుుండ్ెను. వీటిన్న సీ రల ుంి గ్య త్తర డరమయా బాయిల
రు అనేవారు. మొదటోల ఈ త్తర డరమయా బాయిలరున్నరాాణుం మరియ్య నాణుత్ నాసిరకుంగా వుుండ్ేది. కాన్న
1890 లో న్నరాాణ సుంసథ బాయిలరు డ్డజెైనుప్ై శ్రది కనపరచి బాయిలరు డ్డజెైనులో మారుపలు చేస్ారు.
ప్ైనుని రెుండు డరమయా లకు అదనుంగా మరమ సటీమయ డరమయా చేరాురు. ఈ మూడ్ో డరమయా నుుండ్డ మరిన్ని
టయుబయలను కిుందనుని మడ్ డరమయాకు కలిపారు. ఇుంకా కొన్ని చిని మారుపలు చేసి బాయిలరు డ్డజెై
నును అభివృదిి పరచి నాలుగ్య డరమయాల సీ రల ుంి గ్య బాయిలరును మారెుటోల పరవేశ్ ప్టాీరు. త్రువాత్ మూ
డు సటీమయ డరమయాలు, రెుండు మడ్ డరమయాలుని కొత్ి రకుం బాయిలరును త్య్ారు చేసి వాడకుంలోకి తె
చాురు. సటీమయ డరమయాలలో సగ్ుం వరకు నీరు, ప్ై భాగ్ుంలో నీటి ఆవిరి/సటీమయ వుుండును. అలాగే మడ్ డర
మయాలో వేడ్డ నీరు వుుండును

బాయిలరులోని ముఖయభాగాలు

*1.సటీమయ డరమయాలు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 67


*2.వాటరు లేదా మడ్ డరమయాలు

*3.వాటరు టయుబయలు

*4.ఫ్రేిసు

*5.గేట్

*6.ఫైరు డ్ో రు

*7.సటీమయ సరుులేటిుంగ్య టయుబయలు

*8.వాటరు సరుులేటిుంగ్య టయుబయలు

*9.బలల డ్ౌన్ వువసథ

*10.డ్ాుంపరు

*11.చిమీి /పొ గ్గొటీ ుం

*12.మాున్ హో లుి

బాయిలరు నిరాాణం

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 68


సీ రల ుంి గ్య బాయిలరులు రెుండు, మూడు రకాలలో త్య్ారు చేయ్బడుచునివి. ఒక రకుంలో మొత్ి ుం నాలు
గ్య డరమయాలు ఉుండగా అుందులో మూడు సటీమయ డరమయాలు, ఒక వాటరు డరమయా వుుండును. వాటరు డర
మయాను లోవరు (lower) డరమయా లేదా మడ్ (mud=బయరద, అడుసు) డరమయా అుంటారు. మరమ రకుంలో
మొత్ి ుం ఐదు డరమయాలు ఉుండగా మూడు సటీమయ డరమయాలు, రెుండు వాటరు/మడ్ డరమయాలు ఉుండును.
బాయిలరులో ఫ్రేి సులో ప్ైభాగాన సటీమయ డరమయాలు, కిుంద భాగాన వాటరు/మడ్ డరమయాలు వుుండును.
ప్ైనుని సటీమయ డరమయా లు పలువరుసలుని వాటరు టయుబయల దావరా మడ్ డరమయాకు కలుపబడ్డ వుుం
డును. వాటరు టయుబయల చివరలు వుంపు కలిగి సటీమయ మరియ్య మడ్ డరమయాలకు కలుపవడ్డ వుుండును.
మధు డరమయానుుండ్డ కలప బడ్డన కొన్ని టయుబయల మధు భాగ్ుంలో వుంపు కలిి వుుండును.కిుంది వాటరు డర
మయాలను బయరద డరమయా (mud drum) లన్న కూడ్ా అుంటారు.

సటీమయ మరియ్య వాటరు/మడ్ డరమయాలు క్షడత్తజసమాుంత్రుంగా, పొ డవైన సుిపాకారుంగా వుుండ్డ ముందమలై


న ఉకుు లోహుంతో న్నరిాుంపబడ్డవుుండును. వాటరు టయుబయలు కూడ్ా ఉకుులోహమయ చే త్య్ారు చేసిన
వే. వాటరు టయుబయల చివరలు వుంపుకలిి సటీమయ మరియ్య వాటరు డరమయాలకు ఆత్ కబడ్డ ఉనిుందున,
వేడ్డ చేసినపుడు టయుబయల వాుకోచుం వలన కలు
ి య్ాుంత్తరక వత్తి డ్డన్న టయుబయలు సరుదబాటు చేసు కోనును.
ప్ై నుని సటీమయ డరమయాలను ఒక దాన్నన్న మరొకటి కలుపుత్ూ సటీమయ పరసరణ, నీటి పరసరణ టయుబయలు
ఆత్ క బడ్డ వుుండును.అలాగే వాటరు/మడ్ డరమయాలను కలుపుత్ూ వాటరు సరుులేసన్ టయుబయలు
అత్ కబడ్డ వుుండును. మడ్ డరమయాకు ఒక బలల డ్ౌన్ ప్ైపు వుుండ్డ దాన్నకి ఒక వాలువ/కవాటుం ఉుండును.
డరమయాలను వాటరు టయుబయలను మూసి వుుంచుత్ూ/ ఆవరిుంచి కొలిమి ఇటుకలు/తాపన్నరమధక ఇటు
కలతో న్నరిాుంచిన కొలిమి/ఫ్రేిసు వుుండును. ఫ్రేిసు లోపలి మయుందులో కిుంది భాగాన గేట్
ర అను కాస్ీ
ఐరన్/పణ త్ ఇనుమయ పలకలు వుుండును. గేట్
ర మీదనే ఇుంధనాన్ని చేరిు ముండ్డుంస్ాిరు.గేట్
ర మీదకు ఇుంధ
నాన్ని చేరుుటకు ఫైరు డ్ో రు వుుండును.గేట్
ర అడుగ్యన బూడ్డద గ్యుంట ఉుండును. బాయిలరు కెపాసిటీన్న
బటిీ ఫైరు డ్ో రులు, య్ాష్ప్ిట్ లు మూడు నుుండ్డ నాలుగ్య వరకు ఉుండును.

ఫ్రేిసుకు మయుందు వైపు వుని మొదటి మరియ్య రెుండవ డరమయాల నీటిమటాీన్నకి ప్ైనుని బాగాలు
వుంపుగా వుని ఇకవ లెైజిుంగ్య టయుబయలతో అనుసుంధానమలై (connected) వుుండును.అలాగే ఈ రెుండు
డరమయాల నీటి మటాీన్న కనికిుందవునిభాగాలు వుంపువుని సరుులేటిుంగ్య టయుబయల వలల కలుపబడ్డ
వుుం డు ను. మధు మరియ్య కడపటి డరమయాలు వుంపులుని వునిఇకవ లెైజిుంగ్య టయుబయలతో అనుసుం
ధా నమలై వుుండును. మూడు సటీమయ డరమయాలోల త్య్ారెైన సటీమయ, మధు నుని డరమయా మిగ్తా రెుండు డర
మయాల కనాి కొుంచెుం ఎత్ి లో ఉుండటుం వలన మధు డరమయాలో త్గినుంత్ ఖాళి సథ లుం వుుండటుం వలన
అుందులో జమ అగ్య ను. ఈ డరమయా ప్ైభాగాన /ఉపరిత్లుంలో బిగిుంచిన పరధాన సటీమయ వాలువ దావరా
విన్నయోగ్ స్ాథనాన్నకి పుంప్ిణి అగ్యను. సేఫ్ీ ి వాలువలు మధునుని డరమయా ప్ైభాగాన అమరుబడ్డ వుుండు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 69


ను. అలాగే కడన/చివర వుని డరమయా లోపల ప్ైభాగ్ుంలో డరమయా పొ డవు మొత్ి ుం ఒక న్నడుపాటి (మా
న్న) తొటిీ వుుండ్డ వాటరు పుంపు/ ఫటడ్ వాటరు ప్ైపులోన్న నీరు ఆ పొ డవాటి తొటిీలో పడ్డ డరమయా పొ డవుతా
నీరు ఒకేస్ారి పుంప్ిణి అగ్య ను.

ఇుంధన దహనుం వలన ఏరపడ్డన వేడ్డవాయ్యవులు పలు దఫ్ాలుగా వాటరు టయుబయల మధు గ్యుండ్ా ప
య్న్నుం చు నటుల చేయ్యటకు మూడు బాఫల్ి ఉుండును.టయుబయల గ్యుండ్ా పలు దఫ్ాలుగా వుంకర టిుంక
రగా పయ్ న్నుంచిన వేడ్డవాయ్యవులు/ఫ్ల
ల గాుసస్ ఫ్రేిసు వనుకనుని మారి ుం దావరా పొ గ్గొటాీన్నకి వ
ళ్ళిను.ఈ వను క మారాిన్నకి ఒక డ్ాుంపరు ప్ేల ట్ అమరుబడ్డ వుుండును.ఈ డ్ాుంపరు ప్ేల ట్ను ప్ైకి లేప్ిన
పొ గ్ మారి ుం వైశాలుుం ప్రుగ్యను. కిుందికి దిుంచిన మారి ుం మూసుకు పణ యి వేడ్డవాయ్యవులు బయ్టికి వ
ళ్ళి మారి వైశాలుుం త్గ్యి ను. ఈ విధుంగా డ్ాుంపరు ప్ేల ట్ ఫ్రేిసు నుుండ్డ బయ్టికి పయ్న్నుంచు వేడ్డ గాలు
ల పరిమాణాన్ని, వేగాన్ని కావాలిిన విధుంగా న్నయ్ుంత్రణలో ఉుంచును. అుంతే కాకుుండ్ా ఫ్రేిసు లోపలి
భాగ్ుంలో ఫైరుడ్ో రు వైపు ఫ్రేిసు లో సూపర్ హీటరు వుుండును. ఈ సూపరు హీటరు హైయిర్ ప్ిన్ టయు
బయలను కలిి వుుండును. సటీమయ డరమయా నుుండ్డ, సటీమయ జమ అగ్య డరమయాభాగ్ుం నుుండ్డ సూపర్ హీటరుకు
టయుబయలు కలుపబడ్డ వుుండును. సూపర్ హీటరులో సటీమయ ఉష్ణా గ్రత్మరిుంత్ ప్రిగి పొ డ్డగా అగ్యను. ప్ై ను
ని మూడు సటీమయ డరమయాలోల మధు డరమయా లో ప్ైభాగాన మొత్ి ుం సటీమయ జమ అగ్యను.మధు డరమయా
ప్ైన పరధాన సటీమయ న్నయ్ుంత్రణ వాలువ, సేఫ్ీ ి వాలువ త్ది త్రాలు బిుంచబడ్డ వుుండును.

బలల ఆఫ్ కనక్షను మడ్ డరమయా యొకు అడుగ్య భాగాన వుుండును. ఈ బలల ఆఫ్ కనక్షను ప్ైపు వనుక
నుని ఫ్రేిసు గ్యుండ్ా బయ్టికి వుుండును. దీన్నకి ఒక రాక్ అుండ్ ప్ిన్నయ్న్ వాలువ వుుండును. మడ్
డరమయాలో వాటరులో TDS (టోటల్ డ్డస్ాలువడ్ స్ాలిడ్ి;నీటిలో కరిగి వుని మొత్ి ుం ఘన పదారాథలు )
వుుండ వలసిన పరిమిత్త మిుంచిన ఈ బలల ఆఫ్ వాలువ దావరా కొుంత్ బాయిలరు నీటిన్న బయ్టకు వదు
లుతారు.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 70


బాయిలరు డర ముాలోు నీటి పరసరణ

సీ రల ుంి గ్య బాయిలరులో నీరు సహజ పరసరణ పది త్తలో సరుులేట్ అగ్యను. ఫటడ్ వాటరు ప్ైనుని మూడు
డరమయాలలో కడపట/త్ దిలో నుని సటీమయ డరమయాకు వళ్ళిను. అకుడ్డ నుుండ్డ లోవరు/మడ్ డరమయాకు
వళ్ళిను. అకుడ నుుండ్డ ఫ్రేిసు మయుందుని వరుసటయుబయల గ్యుండ్ా మొదటి డరమయాకు వళ్ళిను.ఇలా
మొదటి డరమయాకు వళ్ళినపుడు బాగా వడ్ెకిు సటీమయ ఏరపడును. ఇలా ఏరపడ్డన సటీమయ మొదటి డరమయా
చేరి నీటి నుుండ్డ వేరు పడ్డ, రెుండు డరమయాల ప్ైనుని సటీమయ ఇకవలెైజెసను/కారస్ టయుబయల దావరా మధు
నుని డరమయా ప్ైభాగ్ుంలోకి, వళిి మధు డరమయాలో సటీమయ జమ అగ్యను. అకుడ్డ నుుండ్డ పరధాన సటీమయ
టయుబయ దావరా సూపరు హీటరుకు వళ్ళిను.

మొదటి డరమయాలోన్న వేడ్డనీరు డరమయా అడుగ్యనుని టయుబయల దావరా మధు డరమయాకు చేర,ి ఆ డరమయా
అడు గ్యభాగ్ుం లోన్న టయుబయల దావరా లోవరు డరమయాకు వళిల , అకుడ్డ నుుండ్డ మళిి మయుందు వరుసలో వు
ని టయు బయల దావరా పయ్న్నుంచి సటీమయగా మారి మొదటి డరమయాకు వళ్ళిను. ఇలా నీరు డరమయాలలో పర
సరణ చెుందు ను. చివరి డరమయాలో ఏరపడ్డన సటీమయ కూడ్ా కారస్ టయుబయల దావరా మధులో వుని డర మయా
చేరును. చివర వుని డరమయాలో ఫటడ్ వాటరు సప్లల ఉుండును. అుంతేకాదు నీరు సటీమయగా మారిన కరముంలో
నీటిలోన్న TDS పరిమాణుం ప్రిగి అది చివరి డరమయాలో జమ అయిు అకుడ్డ నుుండ్డ మడ్ డరమయాకు చేరు
ను. అకుడ్డ నుుండ్డ బలల అఫ్ దావరా బాగా చికు బడ్డన నీటిన్న బయ్టకు వదిలెదరు.

బాయిలరుకు అమరుచఅతయవసర ఉపకరణాలు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 71


*1. వాటరు గేజి

*2.సేఫ్ీ ి వాలువ

*3.పరధాన సటీమయ వాలువ

*4.బలల డ్ౌన్ వాలువ

*5.ప్రసరు గేజి

*ఫటడ్ పుంపు

డ్డ రకుం బాయిలరు

డ్డ రకుం బాయిలరు ఒకవాటరు టయుబయ బాయిలరు. డ్డ రకపు బాయిలరు ఆకృత్త చూచుటకు ఆుంగ్ల అక్ష
రుం D న్న పణ లి ఉనిుందున ఈ రకపు బాయిలరును డ్డ రకపు బాయిలరు అుంటారు. ఈ బాయిలరులో నీటి
న్న ఆవి గా మారుు వాటరు టయుబయలతో పాటు వాటరు మలుంబరన
ర ు టయుబయలు బాయిలరు ఫ్రేిసు గమడల
లోపలి వైపు చుటయ
ీ ఆవరిుంచి వుుండును. అుందువలన ఇుంధన దహనుం వలల ఏరపడ్డన ఉష్ా ుం వేగ్ుంగా బా
యిలరు నీటికి చేరును .ఈ రకపు బాయిలరులో బాయిలరు ఉష్ా విన్నయోగ్ స్ామరియుం 93% వరకు వుుం
డును. మలుంబరన
ర ు వాట రు టయుబయల వరుసల మధు పరత్త రెుండు టయుబయలబయ్టి ఉపరిత్లాన్ని కలుపు
త్ూ మలటల్ సిీప్
ా వుుండును. ఈ మలటల్ సిీప్
ా వలన ఇుంధన వేడ్డ టయుబయల గ్యుండ్ా నీటికి ఉష్ా సుంవహనుం
వలన త్వరగా మారిపడ్డ అగ్యను.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 72


పాయక్నజ్ి బాయిలరు

డ్డ రకపు బాయిలరును పాుకేజ్ది బాయిలరు అుంటారు. బాయిలరు మొత్ి ుంగా ఒకయ్ూన్నట్గా న్నరాాణమలై
వుుం డ్డ, సులభుంగా బాయిలరు న్నరాాణ స్ాథవరుం నుుండ్డ విన్నయోగ్దారున్న స్ాథపక సథ లుం వరకు రవాణా చె
య్ువచుు ను.బాయిలరు మొత్ి ుం ఒకేస్ారి త్య్ారిదారున్న వదద నే సిదదుం అవవడుం వలన విన్నయోగ్ స్ాథ వ
రుంలో కేవలుం పునాది పనులు చేసేి సరిపణ త్ ుంది

డ్డ రూపం బాయిలరు లో వాడు ఇంధనాలు

డ్డ రకపు బాయిలరులో ఇుంధనుంగా ఆయిల్ లేదాసహజ వాయ్యవులేదా బయోగాుస్ఉపయోగిస్ి ారు

బాయిలరు లోని ముఖయ భాగాలు

స్టటము డర ముా

ఈ డరమయా బాయిలరు ఫ్రేిసు లోపల ప్ైభాగ్ుంలో వుుండునుపొ డవుగా క్షడత్తజసమాుంత్రుంగా సుిపాకారుం


గా వుుండును. సటీమయ డరమయా అన్న ప్ిలిచినపపటికి కిుంది సగ్భాగ్ుం వరకు నీరు వుుండ్డ మిగిలిన భాగ్ుంలో సటీ
మయ వుుండును. సటీమయ డరమయా ముందమలైన ఉ కుుప్ేల ట్ న్నరాాణమలై వుుండును. ఈ డరమయా ప్ైభాగాన సేఫ్ీ ి
వాలువ లు, పరధాన సటీమయ వాలువ, ప్రసరు గేజ్ద, వాటరు గేజి ఎయిర్ వుంట్ వాలువ వుుండును. మరియ్య అ
వసరమలైన పుపడు, డరమయాలోపలి వళ్ళి పరిమాణుంలో మాున్ హో లు వుుండును. అుంతే కాదు డరమయా లో
పల ప్ైభాగాన సటీమయ సపరేటరు కూడ్ా వుుండును. డరమయాలో జమ అయిన సటీమయలో వునినీటి త్ ుంపర
లు ఇుందులో వేరు పడ్డ సటీమయ పొ డ్డగా త్య్ారగ్యను. సటీమయ డరమయాకు సరిగా కిుంద ఫ్రేిసు అడుగ్యన వా
టరు డరమయా వుుండు ను .డరమయా మయుందు వృతాికార డ్ో మయకూ మాున్ హో ల్ వుుండును.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 73


వాటరుడర ముా

ఇది ఫ్రేిసు అడుగ్యన, సటీమయ డరమయాకు సరిగా కిుంద వుుండును. వాటరు డరమయా కూడ్ా సటీమయ డరమయా
లా పొ డవుగా క్షడత్తజసమాుంత్రుంగా సూ
ి పాకారుంగా వుుండును. వాటరుడరమయా మరియ్య సటీమయ డరమయాను
న్నలు వుగా కలుపుత్ూ చాలా టయుబయలు వుుండును.వాటిన్న న్నలువు బాయిలరు టయుబయలు అుంటారు. వా
టరు డర మయాకు బలల ఆఫ్ ప్ైపు వుుండ్డ, అది ఫ్రేిసు బయ్టి వరకు వుుండును.డరమయాలోన్న నీటిలో TDS
పరిమాణుం ప్రిగినపుడు బలల ఆఫ్ వాలువ తెరచి బాయిలరు నీటిన్న కొదిద న్నమిష్ాల పాటు బయ్టికి వదిలి ,
బాయిలరులోన్న TDS న్న న్నయ్ుంత్రణ చేయ్యదురు.డరమయా మయుందు వృతాికార డ్ో మయకు మాున్ హో ల్ వుుం
డును.

నిలువ బాయిలరు టయయబులు

ఇవి కారైను ఉకుుగొటాీలు. ఇవి స్ాధారణుంగా సటమ్ లెస్ (అత్ కు లేన్న) టయుబయలు అయిువుుండును.
త్కుు వ ప్రసరు బాయిలరు అయినచమ ERW టయుబయలు ఉపయోగిస్ి ారు. ఈ టయుబయల బయ్టి వాుసుం
రెుండు అుంగ్య ళా లు లేదా రెుండునిరఅుంగ్యళాలు వుుండును.

వాటరు మెంబరరను టయయబులు

వీటిన్న వాల్ వాటరు టయుబయలూన్న కూడ్ా అుంటారు. ఇవి ఫ్రేిసుకు మూడు వైపుల (కిుంద, న్నలువుగా,
ప్ైన) విసి రిుంచి వుుండును. ప్ైపుల ఒక చివర సటీమయ డరమయాకు మరమ చివర వాటరు డరమయాకు అత్ కబడ్డ
వుుండు ను. మలుంబరన
ర ు టయుబయ టయుబయ మధు ఒక పలుచన్న మలటల్ సిీప
ా ుప అత్ కబడ్డ వుుండును. ఈ
టయుబయల వలు పలి వాుసుం స్ాధారణుంగా 2.0 అుంగ్యళాలు (50.0 మి.లీల ) వుుండును. కొన్ని బాయిలరుల
లో రెుండునిర అుం గ్యళాలు (63.5 మి.మీ) ఉుండును.

ఫరనేసు

ఉష్ా /తాపక న్నరమధక ఇటుకలతో న్నరిాుంపబడ్డ వుుండును. వీటీన్న ఫైరు బిరకుి అన్నకూడ్ా అుంటారు. లోపలి
వై పు గమడ ఫైరు బిరక్ితో, వలుపలి వరుస ఇనుిలేసన్ ఇటుకలను ప్ేరిు న్నరిాస్ాిరు. కొన్ని ఫ్రేిసు గమడ
లలో కేవలుం ఇనుిలేసను ఇటుకలు ప్ేరిు ఇటుకల చుటయ
ీ ఉష్ా న్నరమధక మలటిరియ్లుతో కప్ిప వుుంచుతా
రు. ఫ్రేి సు నలుచదరుంగా లేదా కొదిదగా దీరుంఘ గా వుుండును. ఒకవైపు బరిరుల అమరిక వుుండగా మరమ
వైపు గమడకు ఫ్ల
ల గాుసులు బయ్టకు వళ్ళిటకు మారి ుం వుుండును. ఈ మారి ుం దావరా వేడ్డ వాయ్యవులు
పొ గ్ గొటాీన్నకి వళ్ళిను. కొన్నిబాయిలరులో వేడ్డ వాయ్యవులు ఎకెనమలైజరుకు వళిి త్రువాత్ పొ గ్గొటాీ
న్న వళ్ళిను. ఫ్రేిసులోన్న ముంటను గ్మన్నుంచుటకు వలు హో ల్ అమరిక వుుండును.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 74


డ్ౌన్ కమరులు

ఈ ప్ైపు/టుుబయల దావరా సటీమయ డరమయానుుండ్డ వేడ్డ వాటరు డరమయాకు పరవహిుంచును.ఇవి సటీమయ డరమయా
రెుండు చివరల నుుండ్డ వాటరు డరమయా రెుండ్డ చివరలకు పకు భాగాన కలుపబడ్డ వుుండును.

బరేరు

స్ాధారణుంగా డ్డ రకపు బాయిలరులలో ఆయిల్ లేదా సహజ వాయ్యవును ఇుంధనుంగా వాడ్ేదరు. ఆయి
ల్ మరియ్య వాయ్యవు ముండ్డుంచి బరిరు డ్డజెైను వేరు వేరుగా వుుండును.రెుండ్డుంటిలోను ఇుంధనుంతో గాలి
న్న త్గ్య పరమాణుంలో మికుిచేసి ఫ్రేిసులోకి సేరే చేస్ి ారు.

ఫో రుుడ్ డ్ారఫ్టట బలు వరు/ఫాయన్

ఇుంధనుం ముండుటకు అవసరమలైన గాలిన్న ఈ బలల వరు దావరా అుందిుంచబడును.

ఎక్ెనమెైజరు

ఈ ఎకెనమలైజరులో ఫ్రేిసు నుుండ్డ పొ గ్ గొటాీన్నకి వళ్ళి వేడ్డవాయ్యవుల దావరా బాయిలరుకు వళ్ళి


నీటిన్న వేడ్డ చేస్ి ారు.

ఫటడ్ వాటరు వయవసి

బాయిలరుకు అవసరమలైన నీటిన్న బాయిలరుకు అుందిుంచుటకెై ఒక సుంటిఫ్


ర ుగ్ల్ పుంపు వాలువలు, త్దిత్
రాలు వుుండును. బాయిలరు పన్నచేయ్య ప్టడనుం కని ఒకటినిర రెటల ు ఎకుువ ప్టడనుంతో నీటిన్న తోడు
కెపాసిటిన్న పుంపు కలిగి వుుండును. ఫటడ్ పుంపులుగా హరిజ ుంటల్ మలిీ సీ జి సుంటిఫ్
ర ుగ్ల్ పుంపు లేదా
వరిీకల్ మలిీ సీ జి పుంపును ఉపయోగిస్ి ారు.

బలు ఆఫ్ వయవసి

బాయిలరులో నీరు నీటి ఆవిరిగా మారుత్ ని కరముంలో బాయిలరు నీటిలో కరముంగా TDS (total Disolv
ed solids :అనగా నీటిలో కరిగి వుుండు మొత్ి ుం పదారాథలు) ప్రుగ్యను. ఈ కరిగిన ఘన పదారాథలు టయు
బయల చు టుీ పొ రలుగా ప్ేరుకు పణ యిన టయుబయల ఉష్ా గ్రహణ స్ామరదయమయ త్గిిపణ యి, టయుబయలు పణ లి
పణ యియ పరమా దుం ఉుంది. అుందువలల బాయిలరు నీటిలో TDS స్ాధారణుంగా వుుండవలసిన దాన్నకని ఎకుు
వ ప్రిగినపుడు బలల ఆఫ్ దావరా కొుంత్ బాయిలరు నీటిన్న బయ్టకు వదిలి, బాయిలరు నీటి లోన్న TDS ను
న్నయ్ుంత్రణలో వుుం చడుం జరుగ్యత్ ుంది.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 75


బాయిలరుకు అద్నంగా అమరచబడ్డ వ ండు ఉపకరణాలు

*ఫటడ్ వాటరు పంప

*బాయిలరు గాలసు టయుబయ వాటరు లెవల్ ఇుండ్డకేటరు

*ప్రసరు గేజ్ద

సటీమయ స్ాీప్ వాలువ*

నిరాాణం

ఫ్రేిసుకు కుడ్డ వైపున లేదా ఎడమవైపు, ఫ్రేిసు గమడకు దగ్ి రగా, ఫ్రేిసుప్ై వైన సటీమయ డరమయా, కిుంది
వైపు వాటరు డరమయా క్షడత్తజ సమాుంత్రుంగా వుుండును.సటీమయ డరమయా కిుంది భాగాన్ని, వాటరు డరమయా ఉప
రిత్లా న్ని కలుపుత్ూ సుిపాకరుం పొ డవున బాయిలరు టయుబయలు ప్కుువరుసలలో ఆత్ కబడ్డ వుుండు
ను. అలాగే సటీమయ డరమయా వాటరు లెవల్ కని కొుంచెుం త్కుువ దూరుంలో నుుండ్డ చాలా టయుబయల ఒక చి
వర సిలిుండరు పొ డవున అత్ కబడ్డ, టయుబయలు ఫ్రేిసు ప్ైభాగాన్ని, పకు న్నలువు బాగాన్ని తాకుత్ూ
గమడ అడుగ్య వరకు వచిు అకుడ్డ నుుండ్డ క్షడత్తజ సమాుంత్రుంగా వచిు వాటరు డరమయా పకుభాన్నకి సిలిుండ
రు పొ డవున కలపబడ్డ వుుండును.ఈ టయుబయలు ఫ్రేిసు గమడలను మూడు వైపుల తాకుత్ూ వుుండటుం
వలన వీటిన్న వాల్ మలుంబరన
ర ు అన్న మలుంబరన
ర ు టయుబయలన్న అుంటారు. టయుబయకు టయుబయకు మధు 30-50
మిలీల మీటరల ఎడుం వుుండ్డ ఆ ఎడుం లో పలుచన్న మలటల్ సటి ప్
ర ప అత్ కబడ్డ వుుండును. అుంతే కాకుుండ్ా వాట
రు డరమయా నుుండ్డ కొన్ని టయుబయలు బాయిలరు వనుక పకు గమడను తాకుత్ూ వుుండును. ఫ్రేిసు మయుం
దు భాగ్ుంలో బాయిలరు సైజును బటిీ ఒకటి లేదా రెుండు బరిరులు వుుండును. ఈ బరిరులు ఆటోమాటి
కుగా పన్నచేయ్య పాునల్ వువసథ వుుండు ను. సటీమయ డరమయా ప్ై సటీమయ మలైయిన్ వాలువ, సేఫ్ీ ి వాలువలు,
ఎయిర్ వుంటు వాలువ, ప్రసరు గేజ్ద అమరుబడ్డ వుుండును. సటీమయ డరమయాలో ప్ైభాగ్ుం ఫ్రేిసు వలుపల
వుుండ్డ ఇనుిలేసన్ చెయ్ుబడ్డ వుుండును.అలాగే వాట రు డరమయా కిుంది సగ్భాగ్ుం ఫ్రేిసు బయ్టికి వుుం
డ్డ ఇనుిలేసను చెయ్ుబడ్డ వుుండును. సటీమయ డరమయా, వాటరు డరమయాను కలుపుత్ూ న్నలువుగా ఆత్ క
బడ్డన వాటరు టయుబయల మధు సటీమయసూట్ బలల వరు వుుండును. దీన్న దావరా టయుబయల ఉపరిత్లుం మీద
జమ అగ్య మసి వుంటి దాన్నన్న తొలగిస్ి ారు

క్ెపాస్థటి

గ్ుంటకు 10,000 నుుండ్డ250,000 పౌుండల సటీమయ (4500 -112500 కిలోల సటీమయ) ఉత్పత్తి చేయ్య
2
సటీమయ కనీస ప్టడనుం : 250 PSI (17 Kg/cm<sup>2</sup>) నుుండ్డ 638PSI (44 Kg/cm

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 76


ఒ-రకుం బాయిలరు
ఒ-రకుం బాయిలరు ఒక వాటరు టయుబయ బాయిలరు ఈ బాయిలరు ఆకృత్త చూచుటకు ఇుంచుమిుంచు
ఇుంగరల ష్ అక్షరుం ''O'' లా వుుండటుం వలన O టటైపు/రకుంబాయిలరు అుంటారు. న్నజ న్నకి ఇది కూడ్ాడ్డ-
రకుం బాయి లరు వలె రెుండు డరమయాలు కలిి వుని బాయిలరు.మొదటోల ఈరకపు బాయిలరులో బొ గ్యిను
ఇుంధనుం గా వాడ్ేవారు. త్రువాత్ ఘనఇుంధనుం త్రువాత్ ఆయిల్ ఫైర్ి - గాుస్ ఫైర్ి బా యిలరుగా
మారిున త్రువాత్ మలరరన్ బాయిలరుగా ఓడలోల నావికాదళ్ షిపుపలలో వాడటుం మొదలెైనది.దీన్న న్న
పాుకెజ్ది బాయిలరు అన్న కూడ్ా అుంటారు.

బాయిలరులోని నిరాాణ భాగాలు

స్టటము డర ముా

ఇది ముందమలైన ఉకుు ప్ేల ట్ తో చేసిన సూ


ి పాకారుం. సూ
ి పాకారుం డరమయా వృతాికార భాగ్ుంలో డరమయా లోప
లికి వళ్ళి పరిమాణుంలో మాున్ హో లు వుుండ్డ బలమలైన మూత్తో బల లుీలతో బిగిుంపబడ్డ వుుండును. ఈ
సూ
ి పాకా ర డరమయా భూసమాుంత్రుంగా పొ డవుగా ఫ్రేిసులో ప్ైభాగాన వుుండును.అయిలే డ్డ-రకపు బా
యిలరు వలె కాకుుండ్ా, ఫ్రేిసుకు ఇుంచుమిుంచు మధు భాగ్ుంలో డరమయా వుుండును.డరమయా బాయిలరు
కెపాసిటిన్న బటిీ డరమయా వాుసుం ప్రుగ్యను. డరమయా మాున్ హో లు మూత్ సైజు కనీసుం రెుండుఅడుగ్యలు
వుుండును.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 77


వాటరు డర ముా

ఇది కుడ్ా ముందమలైనకారైను ఉకుు] పలకతో చెయ్ుబడ్డవుుండును. ఇది కూడ్ా సుీపాకారుంగా వుుండ్డ ఫ్
రేిసులో క్షడత్తజసమాుంత్రుంగా వుుండును.వాటరు డరమయా బాయిలరు ఫ్రేిసు మధులో కిుంది భాగ్ుంలో, స
రిగా సటీమయ డరమయాకు దిగ్యవభాగ్ుంలో వుుండును. ఇది కూడ్ా ఇుంచుమిుంచు సటీమయ డరమయా వాుసుంలో వుుం
డును. ఈ వాటరు డరమయా వృతాికార భాగ్ుంలో మూత్ వుని మాున్ హో ల్ వుుండును.

వాటరు టయయబులు

బాయిలరులో సటీమయ ఈటయుబయలోలనే త్య్ారు అగ్యను. ఇవి కారైను ఉకుుతో చెయ్ుబడ్డ వుుండును.
టయుబయ ల గమడ ముందుం 3.0 మిలిల మీటరుల వుుండును. టయుబయల వలుపలి వాుసుం 50 మిలిల మీటరుల
ఉుండును. ఈ టయుబయలు సటీమయ డరమయాను, వాటరు డరమయాను కలుపుత్ూ న్నలువుగా అత్ కబడ్డ
వుుండును. టయుబయలు రెుండు చివరలు కొదిదగా వుంపుగా వుుండ్డ డరమయాలకు అత్ కబడ్డ వుుండును.

డ్ౌన్ కమరు

దీన్న దావరా హట్ వాటరు/వేడ్డ నీరు సటీమయ డరమయా నుుండ్డ వాటరు డరమయాకు పరసరణ అగ్యను.

ఫరనేసు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 78


బాయిలరు ఫ్రేిసులోనే ఇుంధనాన్ని ముండ్డుంచెదరు. ఫ్రేిసు తాపక న్నరమధక ఇటుకల/కొలిమి
ఇటుకలతో కటీ బడ్డ వుుండును. ఈ ఇటుకలు అధిక ఉష్ణా గ్రత్ను త్టుీకునే గ్యణాన్నికలిి వుుండును.

బరేరు

వీటి దావరానే ఆయిల్ లేదా గాుసు ఫ్రేిసులోకి పుంపబడ్డ ముండ్డుంచడుం జరుగ్యను.ఇవి ఆటోమాటిక్
విధానుంలో పన్నచేయ్యను.

ఫో రుుడ్ డ్ారఫ్టట బలు వరు

దీన్న దావరా ఇుంధనుం ముండుటకు అవసరమలైన గాలిన్న అుందిుంచేదరు.

నిరాాణం

తాపక న్నరమధక ఇటుకలతో న్నరిాత్మలైన ఫ్రేిసు/కొలిమి ప్ైభాగాన వలుపల సటీమయ డరమయా క్షడత్తజ సమాుం
త్ రుంగా, ఫ్రేిసు మధులో వుుండును. సటీమయ డరమయా ప్ై సగ్భాగ్ుంలో సటీమయ జమఅవును.కిుంది సగ్ భా
గ్ుంలో బా యిలరు వేడ్డనీరు వుుండ్డ వాటరు డరమయాకు పరసరణ అవుచుుండును. బాయిలరు డరమయాల నుుం
డ్డ టయుబయల కు నీరు సహజ పరసరణ దావరా పరసరిసి ుుంది. వాటరు డరమయా ఫ్రేిసు మధులో కిుంది భాగా
న వాటరు దరమయా సటీమయ డరమయాకు సమాుంత్రుంగా వుుండును. సటీమయ డరమయా రెుండుపకుల నుుండ్డ వాట
రు డరమయా రెుండు పకుల కు వాటరు టయుబయలు ఇుంగిలష్ అక్షరుం O ఆకృత్తలో ఆత్ కబడ్డ వుుండును. కొన్ని
బాయిలరులలో అదనుంగా వాటరు వాల్ టయుబయలు కూడ్ా వుుండును. సటీమయ డరమయాలో వాటరు వుుండు
భాగాన్నకి పకుభాగ్ుం నుుండ్డ వా టరు డరమయా ప్ై పకుభాగాలకు టయుబయలు అత్ కబడ్డ వుుండును.ఈ O ఆ
కారుం మధు భాగ్ుంలో ఇుంధనుం ముం డ్డ టయుబయలకు ఉష్ా ుం వాుప్ిుంచేలా బరిరులను అమరేుదరు. ఫ్రేి
సు లోపలి ముంటను గ్మన్నుంచుటకు మూ డు నాలుగ్య వలు హో లుి వుుండును .సటీమయ డరమయా సూ
ి పాకా
రప్ై ఉపరిత్లుంప్ై మలైయిన్ సటీమయ వాలువ, సేఫ్ీ ి వాలువలు, ఎయిర్ వుంట్ వాలువ, ప్రసరు గేజ్ద, వాటరు గేజి
బిగిుంచబడ్డ వుుండును.అుంతే కాకుుండ్ా ఫటడ్ వాటరు పుంపును ఆటోమాటిక్ గా ఆఫ్, ఆన్ చేసే మోబరర కూడ్ా
వుుండును

బాయిలరులో వాడు ఇంధనాలు

సహజ వాయ్యవు, ఇత్ర వురియ వాయ్యవులు మరియ్య ఆయిల్ి బాయిలరు కు అదనుంగా అమరుబడ్డ
వుుండు ఉపకరణాలు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 79


*ఫటడ్ వాటరు పుంపు

* వాటరు గేజ్ద

*ప్రసరు గేజ్ద

*సేఫ్ీ ి వాలువ

*సటీమయ స్ాీప్ వాలువ

ఎఫ్.బి.సి బాయిలరులు

ఎఫ్.బి.సి బాయిలరు ఘన ఇుంధనాన్ని ఉపయోగిుంచి నీటి ఆవిరి/సటీమయ ఉత్పత్తి చేయ్య బాయిలరు. మొ


దటోల ఎఫ్.బి.సి బాయిలరులో పరధానుంగా బొ గ్యిను ఇుంధనుంగా వాడ్డనపపటిక్ త్దనుంత్ర కాలుంలో వరి
పొ టుీ / ఊక, రుంపపు పొ టుీ వుంటి జీవదరవు ఇుంధనాలనుకూడ్ా వాడ్ే విధుంగా ఫ్రేిసులో మారుపలు చె
య్ుడుం జరిగిుంది. ఎఫ్.బి.సి బాయిలరులో ఇుంధన దహనుం మిగ్తా రకాల ఘన ఇుంధన బాయిలరులో క
ని బాగా జరుగ్యత్ ుం ది. బూడ్డదలో కాలన్న కారైను శాత్ుం చాలా త్కుువగా వుుండును. నాణుత్ త్కుు
వ వుని లిగేిట్ రకా న్నకి చెుందిన ఇుంధనాలను, నాసిరకుం బొ గ్యి మరియ్య వువస్ాుయ్ ఉత్పత్తి ఇుంధనా
లను ఎఫ్.బి.సి బాయిలరులో ముండ్డుంచవచుును. కాన్న ఎకుువ శాత్ుం తేమ వుని ఇుంధనాలను
ముండ్డుంచుటకు అనుకూలుం కాదు.

స్ాధారణుంగా ఘన ఇుందనాన్ని మూడు రకాలుగా బాయిలరులో ముండ్డస్ి ారు.

అవి 1.సిథరమలైన గేట్


ర పది త్త.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 80


2.కదిలే/మూవిుంగ్య చెైను గేట్
ర పది త్త,

3.పలవరెైజిుంగ్య/పొ డ్డకొటుీ పది త్త.

గేట్
ర అనేది ఫ్రేిసులో ఒకభాగ్ుం. గేట్
ర అనే ఈ భాగ్ుం ప్ైనే ఘనఇుంధనాన్ని ప్ేరిు ముండ్డుంచడుం
జరుగ్యను. వీటీకి భినిమలైనది ఫ్ల
ల యిడ్ెైజ్ది బెడ్ కుంబయసను పది త్త (fluidised bed combustion,
కులపి ుంగా ఎఫ్.బి.సి (F.B.C) అుందురు.

ఫథకుుడ్ గనిట్/ స్థి రమెైన గనిట్

గేట్
ర అనే ఆుంగ్ల పదాన్నకి సరెైన తెలుగ్యపదుం కుుంపటి బిళ్ి/పొ యిు ఇనుప చటరుం. కుుంపటిలో కుుంపటి బిళ్ల
మీద బొ గ్యి లేదా రుంపపు పొ టుీను ప్రిు ముండ్డుంచినటేల , బాయిలరులో ఫ్రేిసులో గేరట్ ప్ై ఇుంధనాన్ని చే
రిు, ప్ేరిు ముండ్డస్ి ారు.ఫికుిడ్ గేట్
ర / సిథరమలైన గేట్
ర అనేది ముందమలైన పణ త్ ఇనుమయ పలకతో చెయ్ుబడ్డ
వుుండు ను. అుంత్రి త్ ఫ్రేిసు వుని లాుంకషైర్,కొకేన్
ర , కోరిిష్ బాయిలరు లలో ఫైరు టయుబయల మయుందు
భాగ్ుంలో గేట్
ర 1.2 1.5 మీ పొ డవు వుుండును. గ్యుండరుంగా వుుండు ఫైరు టయుబయలో అరథవృత్ి భాగ్ుం కని త్
కుువ ఎత్ి లో పణ త్ఇనుమయ పలకలు వరుసగా ప్ేరుబడ్డ వుుండును. మయుందు వైపు ఫైరు డ్ో రు వుుండు
ను. ఈ ఫైరు డ్ో రుకు రుందారలు వుుండ్డ ఇుంధనుం ముండుటకు అవసరమలైన గాలిఅుందును. గేట్
ర రెుండ్ో చివర
ఫైరు ఇటుకల న్నరాా ణుం వుుండ్డ, వాటి మీద పలకల చివరలు ఆన్న వుుండును. గేట్
ర కిుంద వుని ఖాళి జ
గాలో బూడ్డద జమ అగ్య ను. అుంతే కాకుుండ్ా గేట్
ర పలకల సుందుల గ్యుండ్ా గాలి పరసరిుంచి ఇుంధనుం ముం
డుటకు సహాయ్ పడును. గేట్
ర అడుగ్యన జమఅగ్య బూడ్డదను బాయిలరు సహాయ్కుడు పారలతో లాగి
తొలగిస్ి ారు

కదిలే/పయనించే చెైను గనిట్(travelling/moving chain grate)

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 81


ఈ రకుం బాయిలరులో ఉష్ా తాపక ఇటుకలతో/ఫైరు బిరక్ితో చేసిన పరేిసు వుుండ్డ, అుందులో ఈ కదిలే
చెైను గేట్
ర వుుండును.ఈ రకుం బాయిలరులో గేట్
ర సిథరుంగా కాకుుండ్ా ఫ్రేిసులో ఒకచివర నుుండ్డ మరమ చి
వరకు త్తరు గ్యను. దీరవ
ఘ ృతాికరుంగా చెైన్ గ్మనుం/బరమణుం వుుండును. పణ త్ ఇనుమయతో చేసిన పలకలు
ఒక చెైనుకు వ రుసగా బిగిుంపబడ్డ వుుండును. ఈ చెైను పళ్ల చకారల మీద అమరుబడ్డ, మోటారు గేరు బా
కుి అమరిక కలిి వుుండును.ఈ చెైను ఫ్రేిసులో నమాదిగా కదులునపుడు, చెైనుమీద కొుంత్ఎత్ి వర
కు ప్ేరుబడ్డన బొ గ్యి లే దా ఇత్ర ఘన ఇుంధనాలు నమాదిగా కాలును .చెైను రెుండ్ో చివరకు వళళి సరికి
ఇుంధన దహనుం పలరి గ్య ను. ఏరపడ్డన బూడ్డద చెైను చివనుని బూడ్డదగ్యుంటలో జమ అగ్యను. బూడ్డద
ను చివర వుని డ్ో రు తెరచి పొ డవైన పారలతో తొలగిస్ి ారు, లేదా య్ాుంత్తరకుంగా కనేవయ్రు దావరా తొలగి
స్ాిరు. కదులుత్ ని చెైను గేట్
ర మీద ముండుత్ ని ఇుంధనా న్ని, దాన్న ముంటను గ్మన్నుంచుటకు ఫ్రేి
సు గమడలకు వలు హో లుి/వీక్షణ బి లాలు వుుండును. ఈ వలుహో లుి దావరా ముంటను గ్మన్నుంచి చెైను
వేగాన్ని ప్ుంచడుం-త్గిిుంచడుం, లేదా గేట్
ర ప్ై ఇుంధనుం ఎత్ి ను ప్ుంచడుం చె య్ు వచుును. ఈ రకపు చెైను
గేట్
ర బాయిలరులో స్ాీకరులు వుుండును. స్ాీ కరు (అనగా ఇుంధనాన్ని ఎకుువ పరిమాణుంలో న్నలవవుుంచు
బుంకరు).ఇుందులో ఇుంధనాన్ని కొుంత్ పరిమా ణుంలో న్నలవవుుంచి, చెైను గేట్
ర కదలికకు అనుకూలుంగా ఈ
స్ాీకరులోన్న ఇుంధనుం గేట్
ర మయుందు భాగ్ుంలో పడ్ేలా య్ాుంత్తరక ఏరాపటు
ల వుుండును.

పలురెైజ్్ ఫలయయల్ బాయిలరు

ఈ రకుం బాయిలరులో కేవలుం బొ గ్యిను మాత్రమే ఇుంధనుంగా ఉపయోగిస్ి ారు.బొ గ్యిను కరసరు య్ను
య్ుంత్రుం దావరా సనిన్న పొ డ్డ/పుడ్డలా చేసి ఫ్రేిసులో వదజలులత్ూ ముండ్డుంచేదరు. బొ గ్యిను పొ డ్డగా

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 82


చెయ్యు య్ుంతార న్ని పలవరెైజరు అుంటారు. బొ గ్యిను సనిన్న పొ డ్డగా చెయ్ుడుం వలన మూల కారైను
ఎకుువగా వుని ఇుంధ నుం త్వరగా ముండును.

ఎఫ్.బ్ర.స్థ(ఫ యయిడ్ెైజ్ి బెడ్ కంబుసన్)

ప్ైన ప్ేరొుని ఇుంధన దహన పది త్ లకని భినిమలైనది ఎఫ్.బి.సి పది త్త. ఎఫ్.బి.సి అనగా ఫ్ుుయిడ్ెైజ్ది
బెడ్ కుంబయసన్ (fluidized bed combustion) అన్న అరథుం. మరుగ్యత్ ని నీరు ఎలా ప్ైకి కిుందికి తెరల ుత్ూ
అసిథరుం గా కదులు త్ ుంటుుందో అలాుంటి సిథత్తలో, ఫ్రేిసులో 1.0 నుుండ్డ 3.0 మిలీల మీటరల లోపు పరిమాణుం
వుని ఇసుక లేదా నలగ్ గొటీ బడ్డన ఉష్ా తాపక ఇటుకల పొ డ్డన్న (దీన్నన్న బెడ్ మలటీరియ్లు అుందురు)
వుుంచి, ఆ సిథత్త లో 600-700°C (బొ గ్యి అయినా 700-800°C) వరకు దాన్నన్న వేడ్డ చేసి, అపుపడు ఇుంధ
నాన్ని ఈ ఫ్రేిసు లోకి పుంప్ి ఇుంధనాన్ని ముండ్డుంచే విధానాన్ని ఎఫ్.బి.సి అుంటారు.ఫ్రేిసులోన్న దహన
గ్దిలో దరవసిథత్తన్న త్లప్ిసి ూ ప్ైకి కిుందికి కదులుత్ ని/తెరల ుత్ ని/పరవాహిత్ సిథత్తలో వుని ఇసుక లే
దా నలగ్ గొటీ బడ్డన ఉష్ా తాపక ఇటుకల పొ డ్డన్న బెడ్ అుంటారు. ఇసుకను లేదా ఇటుకల పొ డ్డన్న బెడ్
మలటిరియ్ల్ అుంటారు.ఇలా 600-850°C [[ఉష్ణా గ్రత్]] కలిి , ఇుంచుమిుంచు దరవసిథత్తన్న త్లప్ిసి ూ కదులు
త్ ని బెడ్ మలటిరియ్ల్ తో ఫ్రేి సు లోకి పుంప్ిన ఇుంధనుం మిశ్రమమలై, ఇుంధనుం ముండుటకు అవసర
మలైన ఉష్ణా గ్రత్ బెడ్ మలటిరియ్ల్ నుుండ్డ లభిుంచడుం వలన ఇుంధనుం వుంటనే ముండటుం పారరుంభిుంచును.
ఇుంధనాన్ని సనిన్న పొ డ్డగా నలగ్ గొటీ టుం వల న ఉష్ణా గ్రత్ను వుంటనే గ్రహిుంచి ఇుంధనుం త్వరగా ముండ్డ
వేడ్డవాయ్యవులు వలువడును. ఫ్రేిసులోన్న బెడ్ మలటిరియ్ల్ ను ఇలా దరవుంలా కదిలే అసిథర సిథత్తలో
ఉుంచుటకు గాలిన్న ఉపయోగిస్ి ారు. ఎఫ్.బి.సి విధానుం సూ
ి లుంగా మూడు రకాలు.

స్ాంపరదాయక(Conventional) ఎఫ్.బ్ర.స్థ విధానం లేదా అటాాస్థఫయ


ట రు ఎఫ్.బ్ర.స్థ(ఎ.
ఎఫ్.బ్ర.స్థ)

ఈ విధానుంలో ఎయిర్ బాకుిలోన్న గాలి వాతావరణ ప్టడనుం కని (400 నుుండ్డ800 మిలీల మీటరల ఎత్ి
నీటి మటీ ుం ఎకుువగా వుుండును. వాతావరణ ప్టడనుం 10.0 మీటరల ఎత్ి నీటి మటాీన్నకి సమానుం) ఎకుు
వ ప్టడ నుం వుుండును. ఈ ప్టడన శ్కిిలో బెడ్లోన్న బెడ్ మలటీరియ్లును మరుగ్యత్ ని నీటి సిథత్తలో ప్ైకి
కిుందికి కదిలే అసిథర సిథత్తలో వుుంచడుంతో పాటు, ఫ్రేిసులో కొుంత్ ఎత్ి వరకు ఇుంధన రేణయవులను తెలి
య్ాడునటు
ల ఉుంచు ను. ఇలా ఫ్రేిసులో గాలితో కలిసి తేలియ్ాడుత్ ని ఇుంధనుం చిని పరిమాణుంలో
వుుండటుం వలన దహన కిరయ్ త్వరిత్ుంగా జరుగ్యను.ఫ్రేిసులోన్న వేడ్డ గాలుల త్వరణుం/పయ్న్నుంచు
వేగ్ుం 1-2 మీటరుల/సకనుకు ఉుండును.ఫ్రేిసులో వేడ్డ ఫ్ల
ల వాయ్యవుల ఉష్ణా గ్రత్ 800 -950°C వుుం
డును.బెడ్ లో ఫ్ల
ల యిడ్ెైజేసన్ వేగ్ుం 1-3 మీ/సకనుకు వుుండును.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 83


సరుులేటింగ్ు ఎఫ్.బ్ర.స్థ విధానం(స్థ. ఎఫ్.బ్ర.స్థ)

ఈ విధానాన్ని లిగెైిట్ వుంటి త్కుువ కిలోరిఫిక్ విలువలుని ఇుంధనాన్ని ముండ్డుంచుటకు ఎకుువగా ఉప


యో గిస్ి ారు. సుంపారదాయ్క ఎఫ్.బి.సి బాయిలరు/బెడ్ మరియ్య ఫ్రేిసులోన్నకి పుంపు గాలి త్వరణుం మ
రియ్య పరిమాణుం కని సరుులేటిుంగ్య ఎఫ్.బి.సి ఎకుువ వుుండును. లిగెైిట్ మరియ్య లెైమ్స్ణీ న్ మిశ్ర
మాన్ని ఫ్రేి సు మధు నుుండ్డ పుంప్ిణి చేయ్యదురు వాతావరణ ప్టడనుం కని ఎకుువ ప్టడనుం వుని
గాలిన్న, 3- 10 మీ/ సకనుకు త్వరణుంతో, ఎకుువ పరమాణుంలో బెడ్ కు ఎఫ్.డ్డ ఫ్ాును దావరా పుంప్ిస్ి ారు.
అుందువలన బెడ్ మీద పడ్డన ఇుంధన మిశ్రముం గాలి వత్తి డ్డ వలన ప్ైకి లేచి ఫ్రేిసు మధు భాగ్ుంలో తేలి
య్ాడుత్ ని సిథత్తలో వుుండ్డ ముండును.ఇుంధనుంతోపాటు బెడ్ మలటీరియ్లు కూడ్ా ఇలా తేలియ్ాడు సిథత్త
లో వుుండును. వేడ్డ గాలులతో పాటు కాలన్న ఇుంధనుం మరియ్య బెడ్ మలటీరియ్లు ఫ్రేిసు వలుపల వు
ని సైకల ోనులో కలెకీు అగ్యను.ఇలా కలెకీు అయిన ఇుంధనాన్ని మరియ్య బెడ్ మలటీరియ్లును త్తరిగి
ఫ్రేిసుకు పుంపడుం జరుగ్యను. అుందుచే ఈవిధానాన్ని సరుులేటిుంగ్య ఎఫ్.బి.సి విధానుం అుంటారు

పెరసరు ఎఫ్.బ్ర.స్థ(పథ. ఎఫ్.బ్ర.స్థ)

ఎఫ్.బ్ర.స్థ.బాయిలరు ఆవిషురణ

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 84


లిగేిట్ ను వాయ్య రూపుంగా మారుు ఎఫ్.బి.సి. బాయిలరును 1921 లో జరానీకి చెుందిన ఫిరట్ి వినలెర్
(Fritz Winkler) కనుగొనాిడు. అయితే ఇది పణ ర టోటటైపు ఎఫ్.బి.సి. ఆ త్రువాత్ 1965 లో బబిల ుంగ్య ఎఫ్.
బి.సి. వాడ కుం మొదలెైుంది. దాదాపు 40 సుంవతాిరాల కాలుం పటిీుంది ఎఫ్.బి.సి.వాడుకలోకి రావటాన్న
కి. డగ్ల స్ ఏలిల ఒట్ ( Douglas Elliott)1960లో దీన్నన్న పరమోట్ చేస్ాడు.

బెడ్ మెటీరియలును ద్రవంలయ అస్థి రంగా కదిలేస్త్త థి లో ఉంచడం

బెడ్ మలటిరియ్లును మరిగే దరవుంలా అసిథరుంగా ప్ైకి. కిుందికి కదిలే సిథత్తలో వుుంచు గ్దిన్న కుంబయసన్ ఛాుంబ
రు అుంటారు. అనగా దహన గ్ది య్న్న అరథుం. కొుంత్ ఎత్ి వరకు సిథరుంగా వుని ఇసుకలోకి అడుగ్య భాగ్ుం
/కిుంద నుుండ్డ త్కుువ ప్టడనుం వుని గాలిన్న పుంప్ినపుడు ఏమి జరుగ్యను?.ఇసుక కలుగ్చేయ్య ప్టడనుం
కని గాలి ప్టడనుం త్కుువగా ఉనిపుపడు బెడ్ మలటీరియ్ల్ సిథత్తలో ఎటువుంటి మారుప వుుండదు. ఇపుప
డు గాలి ప్టడనా న్ని మరి కొుంచెుం ప్ుంచిన గాలి బెడ్ మలటిరియ్ల్ రేణయవుల మధునుుండ్డ బయ్టకు వళ్ి
డుం మొదలవువ త్ ుంది. మరి కొుంచెుం వత్తి డ్డన్న ప్ుంచిన గాలి బలుంగా ఇసుక రేణయవుల వేగ్ుంగా తోసు కుుం
టయ బయ్టికి రావడుం మొదలవును. అపుపడు బెడ్ మలటిరియ్ల్లో చిని కదలిక కన్నపసుిుంది. ఇుంకా గా
లి ప్టడనాన్ని ప్ుంచిన మరు గ్యత్ ని నీళ్ిలోన్న అణయవులు వేగ్ుంగా ప్ైకి కిుందికి ఎలా కదులుతాయో అ
లాుంటి సిథత్తలో బెడ్ మలటిరియ్లోలన్న రేణయవులు ప్ైకి కిుందికి కదలడుం మొదలగ్యను. దీన్నన్న ఫ్ులయిడ్ెైజ్ది సిథత్త
అుంటారు. అనగా దరవుం వుంటి అసిథర సిథత్త. ఇుంకా ఎకుువ గాలిన్న పుంప్ిన గాలి తోపుడు బలాన్నకి బెడ్ మలటి
రియ్ల్ చెలల ా చెదురుగా ఎగిరి పణ వును. అలాకాకుుండ్ా న్నయ్మిత్ పరమాణుంలో, వత్తి డ్డతో గాలిన్న పుంప్ి బరడ్
మలటిరరయ్లును ఫ్ులయిడ్ెైజ్ది సిథత్తలో వుుంచు టను బబిల ుంగ్య అన్నకూడ్ా అుంటారు.

ఇలా ఫ్ులయిడ్ెైజ్ది సిథత్తలో వుని బెడ్ మలటీరియ్ల్ ను 600-700°C వరకు దాన్నన్న వేడ్డచేసి ఇుంధనాన్ని
బెడ్ మలటిరియ్లోి మిశ్రమమలైయియులా చేస్ి ారు. ఘన ఇుంధనాలన్న దాదాపు 500-600°C లోపునేి పారథమి
కుంగా ముండటుం మొదలగ్యను. అుందువలన ఈ ఎఫ్.బి.సి పది త్తలో ఇుంధనుం త్వరగా బాగా ముండును. ఈ
విధానుం లో లిగేిట్ రకపు త్కుువ కిలోరిఫిక్ విలువలుని ఇుంధనాలను, వుయ్స్ాయ్ ఉప ఉత్పత్తి ఇుంధ

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 85


నాలను వాడుటకు అనుకూలుం. బాయిలరు కెపాసిటిన్న బటిీ ఈ కుంబయసన్ ఛాుంబరు/దహన గ్దులు ఒక
టి కాన్న అుంత్కు మిుంచి నాలుగ్య వరకు వుుండును. బాయిలరును మొదటగా మొదలెటీ ునపుడు మొదట
ఒక దహన గ్దిన్న వలిగిుంచి, అది సరిగా పన్న చేయ్యనపుడు, రెుండ్ో చాుంబరును, దాన్న త్రువాత్ మూడ్ో ది
వరుస కరముంలో ముండ్డుంచడుం చేస్ి ారు.

బెడ్ మెటీరియలు

ఇసుక/స్ాండ్ బెడ్ మెటర


ి ియల్ రిపారకటరి బెడ్ మెటిరియల్

బొ గ్యిను ఇుంధనుంగా వాడు బాయిలరు అయినచమ నలగ్ గొటీ బడ్డన 1.0 నుుండ్డ 3.0 మిలిల మీ టరల సై జు వు
ని బొ గ్యి పొ డ్డన్న బెడ్ మలటీరియ్లుగా ఉపయోగిస్ి ారు. మొదట ఈ బెడ్ మలటీరియ్లు అుంత్కు మయుందు
బొ గ్యిను ఇుంధనుంగా వాడు బాయిలయ్య బూడ్డద నుుండ్డ సేకరిస్ి ారు. చేస్ి ారు. బొ గ్యిను ఇుంధనుంగా వాడు
బాయిలరు లో రన్నిుంగ్యలో అదనుంగా బెడ్ మలటీరియ్లును చేరునవసరుం లేదు. కాలుత్ ని ఇుంధనుం
నుుండ్ే అదనుంగా బెడ్ మలటీరియ్లు త్య్ారవుత్ ుంది. ఎయిర్ బాకుి మానొ మీటరు వాటరు లెవల్ గ్మ
న్నుంచి, ఎకుువ జమ అయినచమ, డ్డ.ప్ి ప్ేల టుకుని డ్ెైయి
ర న్ ప్ైపు డ్ాుంపరుప్ేల టు దావరా తొలగిస్ి ారు.ఇలా
తొలగిుంచిన దాన్ని 1.0 నుుండ్డ 3.0 మిలీల మీటరల సైజు వచేులా జలెల డలలో జలిల ుంచి బస్ాిలలో న్నుంప్ి జ గ్రత్ి
చేస్ి ారు.బాయిలరును ఆప్ి మళిి పారరుంభిుంచినపుడు ఈ జలిల ుంచిన బూడ్డదవుంటి దాన్ననే బెడ్ మలటీరియ్
లుగా ఉపయోగిస్ి ారు.

ఇక ఊక, రుంపపు పొ టుీ వుంటి జీవదరవు ఇుంధనాలను వాడు బాయిలరులలో ఇసుక లేదా నలగ్ గొటీ
బడ్డన తాపక ఇటుకల పొ డ్డన్న బెడ్ మలటీరియ్లుగా ఉపయోగిస్ి ారు. లేదా బొ గ్యిను ఇుం ధనుంగా వాడ్ే
బాయిలరు నుుండ్డసేకరిుంచి, జలిల ుంచిన బొ గ్యి అవశేష్ాన్ని బెడ్ మలటీరియ్లుగా వాడు తారు. బాయిలరు
రన్నిుంగ్ లో కొుంత్ బెడ్ మలటీరియ్లు ఫ్ల
ల యిడ్ెైజ్దద గాలి వలన ఎగిరిపణ యి బూడ్డదలో కలిసి పణ వును. క
నుక ఇసుక లేదా నలగ్ గొటీ బడ్డన తాపక ఇటుకల పొ డ్డన్న బెడ్ మలటీరియ్లుగా ఉపయోగిుంచు బాయిల
రులలో అపుపడపుపడు అద నుంగా బెడ్ెాటీరియ్లును బెడ్ కు చేరుుత్ూ వుుండ్ాలి.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 86


ఉషా తాపక పదారధ ం తో చేస్థన బెడ్ మెటీరియలు భౌత్తక రస్ాయన లక్షణాలు

ఉష్ా తాపకపదారిుంతో చేసిన బెడ్ మలటీరియ్లులోన్న రస్ాయ్న సమేాళ్నపదారాథలు

వరుస సుంఖు రస్ాయ్న పదారిుం శాత్ుం

1 అలుుమినా,Al2O3 30-40

2 సిలికా ,SiO2 50-60

3 క్షారాలుNaO2+K2O 1.0<

4 టటైటాన్నయ్ుం ఆకెైిడ్TiO 1.0<

ఉష్ా తాపక పదారిుంతో చేసిన బెడ్ మలటీరియ్లు భౌత్తక గ్యణాలు

వరుస సుంఖు రస్ాయ్న పదారిుం విలువ

1 స్ాధారణస్ాుందరత్ 2.0

2 బల్ు డ్ెన్నిటి/సూ
థ ల స్ాుందరత్ 1000-1100 కిలోలు/మీ3

3 గ్రిష్ీ పరిమాణుం 2.8

4 కన్నష్ీ పరిమాణుం 0.85

5 పారథమిక విరూప ఉష్ణా గ్రత్ >1300° C (కుంటట ఎకుువ)

ద్హన గ్ది /కంబుసన్ చాంబరు

బాయిలరు కెపాసిటిన్న బటిీ ఒకటి కని ఎకుువ చాుంబరులు వుుండటుంతో పాటు వాటి వైశాలుుంలో కూడ్ా
మా రుపలు వుుండును. కుంబయసన్ ఛాుంబరులో ఎయిరు బాకుి/గాలి గ్ది, డ్డసీ ి ా బూు ష్న్ ప్ేల ట్, బెడ్ మలటిరి
య్ల్ డ్ెన్
ైర ప్ైపులు, ఇన్ బెడ్ ఫైరిుంగ్ విధానమలైన బరిరులు ఉుండును.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 87


ఎయిర్ బాకుు

ఇది డ్డసీ బ
ి ా ూుష్న్ ప్ేల ట్ కిుంది భాగాన్నకి అత్ క బడ్డవుుండును.ఇది ప్ిరమిడు ఆకారుంలో వుుండ్డ, వడలాపటి
నలు చదరపు భాగ్ుం డ్డసీ బ
ి ా ూుష్న్ ప్ేల టుకు అత్ కబడ్డ వుుండును. ఎఫ్.డ్డ /ఫ్ణ రుిడ్ డ్ారఫ్టీ ఫ్ాును నుుండ్డ
వచుు గా లి ఇకుడ ఈ ఎయిర్ బాకుిలో కలెకీు అగ్యను. గాలి డ్డసీ బ
ి ా ూుష్న్ ప్ేల టుు బిగిుంచిన నాజిలు
రుందారల దావరా వేగ్ుం గా బయ్టికి పయ్న్నసూ
ి , నాజిలుల చుటయ
ీ వుని బెడ్ మలటిరియ్లుి దరవ చలన
సిథత్తలో అనగా ప్ైకి కిుందికి కదిలే సిథత్తలో ఉుంచును. ఎయిర్ బాకుిలోకి పుంపు గాలి పరిమాణాన్ని న్నయ్ుం
త్రణలో వుుంచుటకు బాకుి వలుపలి భాగ్ుంలో ఒక డ్ాుుంపరు ప్ేల ట్ వుుండును. ఇన్ బెడ్ ఫటడ్డుంగ్య విధానమలై
న రెుండు నూుమాటిక్ ఫిడ్ ప్ైపులు ఈ బాకుి దావరా డ్డసీ బ
ి ా ూుష్న్ ప్ేల టుు ఒకదాన్నకి మరొకటిగా వుత్తరేఖ
దిశ్లో వుుండ్ేలా ఎయిర్ బాకుిలోపలి నుుండ్ే కలుపబడ్డ వుుండును. అలాగే డ్డ.ప్ి/ డ్డసీ బ
ి ా ూుష్న్ ప్ేల టుకు
ఒక చివర నాలుగ్య అుంగ్యళా ల రుందరుం వుుండ్డ, దాన్న నుుండ్డ ఒక ఉకుుప్ైపు ఎయిరు బాకుి కిుంది భాగాన
బయ్టి వరకు వుుండ్డ, దాన్నకి ఒక డ్ాుంపరు ప్ేల ట్ వుుండును. బాయిలరు పన్నచేయ్యనపుడు ఈ డ్ాుంపరు
మూసి వుుండును.డ్డ.ప్ి.ప్ేల ట్ మీది బెడ్ మలటీరియ్లును బయ్టకు వదులుటకు/తీయ్యటకు ఈ డ్ాుంపరు
ను ఉపయోగిస్ి ారు. ఎయిర్ బాకుి ఉకుు ప్ేల ట్ 6.0 మిలీల మీటరల ముందుం వుుండును.ఎయిరు బాకుికు
పుంపు గాలి కేవలుం బెడ్ మలటిరియ్లును ఉడుకు కు దరవుంలా తేరల ే కదిలే సిథత్తలో వుుంచుటకే కాకుుండ్ా,
ఇుంధన దహనాన్నకి సరిపడ్ా గాలిన్న అుందిుంచును. ఎయి రు బాకుిలోన్న గాలి ప్టడనాన్ని కొలుచుటకు
మానో మీటరు వుుండును.ప్టడనాన్ని వాటరు కాలమ్ (water column) లో కొలుస్ాిరు.

డ్డ.పథ/ డ్డస్ట ిబ
థ యయషన్ పేు ట్

ఇది 12-15 మిలీల మీటరల ముందమయని ఉకుు పలకతో చెయ్ుబడ్డ, దహన గ్ది సైజు పరకారుం చదరుంగా లే
దా దీరఘ కాత్ రస్ారకారుంగా వుుండును. ప్ేల టుకు న్నలువుగా అడి ుంగా పలు వరుసలో రుంధారలు వుుండ్డ వాటికి
మరలు వుుండును. ఈ మరలకు ఎయిర్ నాజిలుల బిగిుంచబడ్డ వుుండును. ఎయిరు బాకుిలోన్న గాలి ఈ
నాజిలల దావరా బయ్టికి వచిు బెడ్ మలటిరియ్లును ప్ైకి కిుందికి కదిలే దరవసిథత్త వుంటి సిథత్తలో ఉుంచును.
డ్డ.ప్ికి నాజిల్ లు మరలతో బిగిుంచడుంవలన పాడ్ెైన నాజిలల ను తీసి కొత్ి వి బిగిుంచవచుును.డ్డ.ప్ి చివర
నలువైపుల బల లుీలు బిగిుంచుటకు అనుకూలుంగా రుంధారలు వుని ఫాలుంజి వుుండును.డ్డసీ బ
ి ా ూుష్న్ ప్ేల ట్ను
ఫ్రేిసు అడుగ్యన ఉని చానల్ న్నరాాణాన్నకి ఈఫాలుంజి దావరా బిగిస్ి ారు. బొ లుీలతో బిగిుంచడుం వలన అవ
సరమలైనపుడు బల లుీలు విప్ిప డ్డసీ బ
ి ా ూుష్న్ ప్ేల ట్ను కిుందికి దిుంప్ి చెక్ చేసుకోవచుు. డ్డ.ప్ి మీద బెడ్ మలటి
రియ్లును 300-325 మిలీల మీటరల ఎత్ి వచేులా న్నుంప్దరు.డ్డ.ప్ి.ప్ల ట్ కు కిుంది వైపు ఎయిర్ బాకుి వలిి ుం
గ్య దావరా అత్ కబడ్డ వుుండును.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 88


ఎయిర్ నాజిల్

ఇవి పణ త్ ఇనుమయ, లేదా ఉకుుతో చెయ్ుబడ్డ వుుండును. నాజిల్ సుిపాకార భాగ్ుం 100-125 మిలీల మీటరల
పొ డవు వుుండ్డ ప్ైభాగ్ుం మూసి వుుండును. కిుందిభాగ్ుం తెరచి వుుండ్డ దాన్న దావరా ఎయిరు బాకుిలోన్న
గాలి నాజిలల కు వచుును. నాజిల్ ప్ైన సూ
ి పాకార పకుభాగ్ుంలో రెుండు మూడు వరుసలలో 3.0 మీ. మీ
వాుసమయని రుందారలు ఉపరిత్లుం చుటయ
ీ వుుండును.నాజిల్ రుంధారల కిుంద వరకు దాదాపు 100 మిలీల
మీటరల ఎత్ి వరకు వుుండు బెడ్ మలటిరియ్లు సిథరుంగా వుుండును.దీన్నన్న సేీసనరి బెడ్ మలటిరియ్లు అుంటా
రు.నాజిల్ రుంధారలకు ప్ైన వుని 150-200 మిలీల మీటరల బెడ్ మలటిరియ్లు మాత్రమే వేడ్డ నీరులా తెరల ు
త్ూ వుుండును. దీన్నన్న బబిల ుంగ్య మలటీరియ్లు అుంటారు.

ఇంధనానిే ఫరనేసుకు అందించడం రెండురక్ాలుగా వ ండును

ఇన్ బెడ్\అండరు బెడ్ ఫలయయల్ ఫటడ్డంగ్ు/బెడ్ అడుగ్ు నుండ్డ ఇంధనం అందించు విధానం

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 89


ఈ విధానుంలో ఇుంధనుంను బెడ్ మలటీరియ్లు కిుందనుుండ్డ గాలి ఎజేకీరు నాజిల్ దావరా పుంప్ిస్ి ారు. అుందు
కే ఇన్ బెడ్ ఫటడ్డుంగ్యను నూుమాటిక్ ఫటడ్డుంగ్య అన్నకూడ్ా అనవచుును. ఒక దహన గ్దిలో స్ాధారణుంగా
రెుండు బరిరులు ఎదురెదురుగా డ్డ.ప్ి ప్ైన అమరు బడ్డ బెడ్ మలటీరియ్లులో మయన్నగి వుుండును. ఎజేకీ
రు నాజిల్ దావరా గాలితో కలిసి వచిున ఇుంధనుం బరిరుల దావరా బెడ్ మలటీరియ్లులో అన్ని వైపులా
పడ్ేలా చలల బడును. అపపటికే 700-800°C (కొన్ని చొటల600-700°C) వరకు ఉష్ణా గ్రత్ వుని బెడ్ మలటీ
రియ్లులో పడ్డన ఇుంధనుం వేడ్ెకిు వుంటనే ముండటుం మొదలగ్యను. మొదట ఇుంధనుంలోన్న వోలటటైల్ వా
య్యవులు విడుదలయిు గాలితో కలిసి ముండటుం మొదలగ్యను. ఫ్రేిసులో ఉష్ణా గ్రత్ ప్రుగ్యను. అదే స
మయ్ుంలో ఇుంధనుంలోన్న మూల కారైను గాలితో కలిసి ముండ్డ వేడ్డవాయ్యవులు ఏరపడును.ఇన్ బెడ్ ఫట
డ్డుంగ్య విధానుంలో ఫ్రేిసులో దహన గ్దిలో బెడ్ మలటీరియ్లుకు కొుంత్ ఎత్ి లో బెడ్ టయుబయలు వుుండు
ను. టయుబయలు కొదిద ఏటవాలుగా రెుండు హడి రులకు ఆత్ కబడ్డ అమరుబడ్డ వుుండును. స్ాధారణుంగా
బెడ్ టయుబయలు రెుండు వరుసలలో వుుండును. బాయిలరు షల్ నుుండ్డ కిుంది వైపు వునిహడి రుకు కలు
పబడ్డన ప్ైపును డ్ౌన్ కమరు (down comer) అుంటారు. ఎత్ి గా ఉని హడి రునుుండ్డ ఒక ప్ైపు షల్ కు
కలపబడ్డ వుుండును. దీన్నన్న రెైసరు (raiser) అుంటారు. బాయిలరు షల్ నుుండ్డ డ్ౌన్ కమర్ కు వేడ్డ నీరు
పరవహిుంచగా, బెడ్ టయుబయలలో ఏరపడ్డన సటీమయ రెైసరు దావ రా బాయిలరు షల్ కు వళ్ళిను. బెడ్
టయుబయల వలుపలి [[వాుసుం]] స్ాధారణుంగా 50 మిలీల మీటరుల వుుండు ను.

ఓవర్ బెడ్ ఫటడ్డంగ్ు/ఫరనేసు గొడనుండ్డ బెడ్ మీద్ పడ్ేలయ ఇంధనం అందించు విధానం

ఈ విధానుంలో ఇుంధనాన్ని దహనగ్దిలోన్న బెడ్ేాటిరియ్లు ప్ైన అన్ని వైపులా సమానుంగా పడ్ేలా ఫ్రేి
సు గమడకుని రుంధరుం రావరా చలల బడును.ఈ విధానుంలో ఇ౦ధనాన్ని, ఇుంధనాన్ని న్నలవ వుుంచు బుంకరు
నుుండ్డ ఒక సూలూ కనవయ్రు దావరా కుంబయసన్ గ్దిలో పడ్ేలా చేస్ారు.కనేవయ్రు చివర చిని ఎయిరు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 90


బాకుివుుండ్డ, దాన్నలోన్న గాలి ఇుంధనాన్ని కుంబయసన్ గ్ది అుంత్టా సమానుంగా పడ్ేలా చేసి ుుంది.ఓవర్ బెడ్
ఫటడ్డుంగ్య వుని దహన గ్దికి స్ాధారణుంగా బెడ్ టయుబయలు/కాయిలుి వుుండవు, దాన్నకి బదులుగా వాట
రు వాల్ టయుబయలు కుంబయసన్ గ్ది ప్ైభాగ్ుంలో గొడుగ్య ఆకారుంలో వుుండును.ఈ వాటరు వాల్ టయుబయల
మధు ఖాళిలో ఉకుు పల కలు అత్ కబడ్డ వుుండును. ఫైరు టయుబయ సల్ వుని కొన్ని రకపు బాయిలరు
లలో కొన్నిుంటిలో < ఆకారుంలో టయుబయలను షల్ నుుండ్డ కుంబయసన్ గ్ది మీదకు వుుండ్ేలా వుుండును.ఇవి
వాటరు టయుబయలు.

బెడ్ మెటీరియలు ఉష్ోా గ్ితను పెంచుట

దహన గ్దిలోన్న బెడ్ మలటీరియ్లు మొదట 600°C డ్డగల


ర ఉష్ణా గ్రత్ చేరటాన్నకి కిరమసిన్|కిరమసినుతో త్డ్డ
ప్ిన బొ గ్యిలను ఉపయోగిస్ి ారు. బెడ్ మలటీరియ్లు అుంత్టా మూడు, నాలుగ్య అుంగ్యళాల ముందుంలో
కిరమసిను కలిప్ిన బొ గ్యిలను ప్ేరిు, మయుందు వాటిన్న ముండ్డుంచి బొ గ్యిలు ఎరరగా అయిు ఉష్ణా గ్రత్ 600-
650°C డ్డగల
ర కు రాగానే బెడ్ మలటీరియ్లు మరియ్య న్నపుపలను మిశ్రముం చేసి బెడ్ మలటీరియ్లు
ఉష్ణా గ్రత్ను ప్ుంచెదరు.బెడ్ మలటీరియ్లులో ప్ై భాగాన ఒకటి, కిుంది భాగాన ఒకటి, మొత్ి ుం రెుండు థె
రమాకపుల్ి బిగిుంచి వుుండును. ఈ రెుండ్డుంటి వలన బెడ్ మలటీరియ్ల యొకు అడుగ్య మరియ్య ప్ైభాగ్పు
ఉష్ణా గ్రత్లు తెలుస్ాియి. బెడ్ మలటీరియ్ లు ఉష్ణా గ్రత్ దాన్న దరవీభవన ఉష్ణా గ్రత్ కని త్కుువ వుుండ్ాలి. లే
న్నచమ బెడ్ మలటీరియ్లు కరిగి మయదద మయదద లుగా చిటల ుం కటుీను. బెడ్ మలటీరియ్లు ఉష్ణా గ్రత్ 600-700 °C
దాటకుుండ్ా జ గ్రత్ి వహిుంచాలి.జీవదరవు ఇుంధ నాలు ఎకుువ శాత్ుంలో వోలటటైలు పదారాథలను కలిి ఉనిుం
దున అలాుంటి ఇుంధనాలను వాడు నపుడు 500-600°C వుని సరిపణ వును. ఫ్రేిసులో మధులో ముం
డు వేడ్డ వాయ్యవుల ఉష్ణా గ్రత్ 800-900°C వరకు వుుండును.

స్టటము ఉతపత్తి విభాగ్ం లేదా బాయిలరు

ఎఫ్.బి.సి విధానుంలో కుంబయసన్ త్రువాత్ మయఖుమలైనది సటీమయ ఉత్పత్తి విభాగ్ుం అయిన బాయిలరు.ఈ వి
భాగ్ుం అటు స్ణ ాక్/ఫైరు టయుబయ బాయిలరు కావొచుు లేదా వాటరు టయుబయ బాయిలరు కావొచుు. ఇక
ఎఫ్. బి.సివిధానుంలో స్ణ ాక్ టయుబయ/ఫైరు టయుబయ బాయిలరు అుంటే న్నజ న్నకి అది వాటరు టయుబయలు మ
రియ్య స్ణ ాక్ టయుబయ షల్ కలయిక వుని బాయిలరు. 3 నుుండ్డ 8 టనుిల సటీమయ/గ్ుంటకు లోపు అయి
నచమ స్ణ ాక్ టయుబయ /వాటరు టయుబయ బాయిలరు న్నరాాణుం కలిి వుుండ్డ, దహన గ్ది షల్ కు వలుపల ఉ
ష్ా తాపక న్నరమధక ఇటుకలతో కటిీన ఫ్రేిసులో వుుండును. సటీమయ వాటరు వుుండు డరమయా లేదా షల్ ఫైరు
టయుబయ న్నరాాణుం కలిి వుుండును. అనగా షల్ లోపల నీరువుుండగా టయుబయలలో ఫ్ల
ల గాుసులు వళ్ళిను.
ఇక బెడ్ టయుబయలు లేదా వాటరు టయుబయలలో వాటరు వుుండగా టయుబయల వలుపలి ఉపరిత్లాన్ని తాకు
త్ూ వేడ్డ వాయ్యవులు పయ్న్నుంచు ను.ఒకటి కని ఎకుువ దహనగ్దులుని వరుసగా కుంబయసన్ చాుం

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 91


బరులువుుండ్డ చివరి చాుంబరు త్రువాత్ ఫైరు టయుబయ షల్ వుుండును .గ్ుంటకు 10 టనుిలు ఉత్పత్తి చే
య్య బాయిలరులలో వాటరు టయు బయ న్నరాాణుం వుుండును. అదనుంగా వాటరు వాల్/మలుంబరన్
ర వాల్ న్న
రాాణుం వుుండును. ఒక వాటరు-సటీమయ డరమయావుుండ్డ, వాటరు టయుబయల బుండ్డల్ అడి ుంగా/ క్షడత్తజ సమాుం
త్రుంగా కాన్న లేదా రెుండు డరమయాలు ఒక దాన్న కిుంద మరొకటి వుుండ్డ టయుబయలు న్నలువుగా రెుండు డరమయా
లకు అత్ కబడ్డ వుుండును. రెుండు రకాల వాటరు టయుబయ న్నరాాణ బాయిలరులలో వాటరు వాల్/వాటరు
మలుంబరన్
ర టయుబయలు వుుండును.

బాయిలరుకు గాలిని అందించు వయవసి

ఎఫ్.డ్డ.ఫాయన్(ఫో రుుడ్ డ్ారఫ్టట ఫాయన్)

దహనగ్దిలోన్న బెడ్ మలటీరియ్లును దరవుంలా కదిలేలా వుుంచుటకు మామయలు వాతావరణ వత్తి డ్డకని
ఎకుు వ వత్తి డ్డతో గాలిన్న బెడ్లోకి పుంపవలసి ఉుంది. గాలిన్న వత్తి డ్డతో పుంపు ఫ్ాును/పుంఖాను ఫ్ణ రుిడ్
డ్ారప్ీ ఫ్ాున్ (Forced draft fan=F.D Fan) అుంటారు. తెలుగ్యలో బలత్ుృత్ గాలి పరసరణ పుంఖా అన
వచుును. బలత్ుృత్ గాలి పరసరణ వలన కేవలుం బెడ్ ప్ైకి కిుందికి దరవసిథత్తలో తేరల ే విధుంగా వుుంచడమే కా
దు, ఇుంధన దహనాన్నకి కావాలసిన ఆకిిజను గాలిన్న రూపుంలో అుందిుంచును. ఎఫ్.డ్డ.ఫ్ాున్ వలన ఏ
రపడు గాలి బెడ్ మీద పడ్డన త్ కుువ స్ాుందరత్లో ఉనిఇుంధనాన్ని ఫ్రేిసులో కొుంత్ఎత్ి వరకు లేప్ి
గాలిలో ఎగ్యరుత్ూ వుుండ్ేలా వుుంచి ఇుంధనుం సుంపలరాుంగా ముండ్ేటుందుకు సహకరిసి ుుంది. ఇుంధనుం ముం
డుటకు సిది ాుంత్ పరుంగా కావలసిన గాలి కని 50-60% ఎకుువ గాలిన్న అుందిుంచదరు. కొన్ని బాయిల
రులలో అదనుంగా గాలిన్న ఇుంధనాన్నకి అుందిుంచు టకు సకుండరర ఏయిర్ ఫ్ాున్ వుుండూను.ఈ ఫ్ాును కూ
డ్ా వాతావరణ ప్టడనుంకని కొుంచెుం ఎకుువ వత్తి డ్డతో గాలిన్న ఫ్రేిసుకు పుంపును.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 92


ఐ.డ్డ.ఫాయన్

ఐ.డ్డ.ఫ్ాున్ అనగా ఇుండూుస్ి డ్ారఫ్టీ ఫ్ాున్ (induced Draft fan). ఎఫ్.బి.సి బాయిలరులో ఫ్రేిసులో ఏ
రపడ్డ న వేడ్డవాయ్యవుల పొ గ్గొటీ ుం వైపు లాగ్యటకు ఉపయోగ్పడును. అనగా బాయిలరులోన్న వాయ్యవు
లను ఈ ఫ్ాును దావరా లాగి పొ గ్గొటాీన్నకి పుంపును. అనగా ఈ ఫ్ాున్ బాయిలరు ఫ్రేిసులో, వేడ్డ గాలు
లు పయ్న్నుం చు మారి ుంలో వాతావరణ ప్టడనుం కని త్కుువ ప్టడనుం కలిి ుంచును. ఫ్లిత్ుంగా ఫ్రేిసులోన్న
వేడ్డ వాయ్యవు లు బాయిలరు వైపు పయ్న్నుంఛును. ఉష్ా మారిపడ్డ అనుంత్రుం వేడ్డ వాయ్యవులు ఐ.డ్డ.
ఫ్ాున్ కు వళ్ళి మయుం దు ఎకనమలైజరుల దావరా ఫ్ాును సక్షనుకు వళిి, డ్డచారిి పాయిుంట్ దావరా చిమీి
/ పొ గ్ గొటాీన్నకి వళ్ళిను. ఈ ఎకనమలైసరులు రెుండు రకాలు. ఒకటి బాయిలరు ఫటడ్ వాటరును వేడ్డ చేసే
హీట్ ఎకెుుంజరు, రెుండవది దహ న గ్దికి వళ్ళి గాలిన్న వేడ్డ చేయ్య ఎయిర్ ప్టర హీటరు.ఇది కూడ్ా షల్
అుండ్ టయుబయ రకపు హీట్ ఎకెుుంజరు.

ఇతర అనుబంద్ అమరికలు మరియు ఉపకరణాలు

మిగ్తా అన్ని రకాల బాయిలరులకు వునిటు


ల గానేసేఫ్ీ ి వాలువ, వాటరు గేజి, ప్రసరు గేజి, మోబర,ర సటీమయ
వాలువ, ఫటడ్ చెక్ వాలువ, బలల డ్ౌన్ వాలువ, ఫటడ్ పుంపు వుంటివి అన్ని కూడ్ా వుుండును.అలాగే ఎయిరు
హీటరు,ఎకనమలైజరు కూడ్ా వుుండును. మలత్ిన్న సనిన్న బూడ్డద పొ గ్ గొటీ ుం దావరా వళ్ికుుండ్ా ఆపుటకు
సైకల ోనులు వుుండును.

సి.ఎఫ్.బి.సి బాయిలరు
సి.ఎఫ్.బి.సి బాయిలరు (C.F.B.C Boiler) అనునది ఘన ఇుంధనుం ఉపయోగిుంచి నీటి ఆవిరిన్న అనగా సటీ
మయను ఉత్పత్తి చేయ్య బాయిలరు.సి.ఎఫ్.బి.సి అనగా సరుులేటటడ్ ఫ్ల
ల యిడ్ెైజ్ది బెడ్ కుంబయసన్ (circulat
ed fluidized bed combustion) అన్న అరథుం.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 93


స్థ.ఎఫ్.బ్ర.స్థ విధానం

ఏ.ఎఫ్.బి సి విధానుంలో బలత్ లూత్ గాలివలన బెడ్లోన్న త్కుువ బరువు, సైజు వుని ఇసుక లేదా ఫైరు
బిరకుిల పొ డ్డ బెడ్ కని 300-400 మిలీల మీటరల ఎత్ి కు లేచినపపటికి త్తరిగి అధిక భాగ్ుం మళిి బెడ్ మీ
దకు పడును. అత్త సవలప పరమాణుంలో కొుంత్ బెడ్ మలటీరియ్లు ఫ్రేిసు దాటి బాయిలరు దావరా బయ్ట
కు వళ్ళి ను. ఇలా నష్ీ పణ యిన దాన్నన్న త్తరిగి పొ ుందే వీలు లేదు. అలాగే ఫ్రేిసులో తేలుత్ూ ముండుత్
ని ఇుంధనుం లోన్న తేలిక రేణయవులు కూడ్ా కొుంత్ శాత్ుం బయ్టికి పణ వును.

ఇక '''సి.ఎఫ్.బి.సి ''' అనగా సరుులేటిుంగ్య ఫ్ల


ల యిడ్ెైజ్ది బెడ్ కుంబయసన్ అన్న అరథుం. ఈ సరుులేటిుంగ్య ఫ్ల

యిడ్ెైజ్ది బెడ్ కుంబయసన్ విధానుంలో ఫ్రేిసునుుండ్డ బయ్టకు వళిిన దహనుం చెుందన్న ఇుంధనాన్ని, మరి
య్య బెడ్ మలటీరియ్లు ఫ్రేిసు వలుపల వుని సైకల ోను అను ఉపకరణుంలో జమ చేసి త్తరిగి ఫ్రేిసు లో
న్న బెడ్ మీదికి పుంప్దరు.ఈ విధుంగా ఇుంధనాన్ని, బెడ్ెాటీరియ్లును త్తరిగి పొ ుంది త్తరిగి ఫ్రేిసుకు సరుు
లేట్ /పుంపడుం వల న ఈ దహన విధానాన్ని సరుులేటిుంగ్య ఫ్ల
ల యిడ్ెైజ్ది బెడ్ కుంబయసన్ అుంటారు.
సి.ఎఫ్.బి.సి బాయిలరు త్కుువ కేలరిఫిక్ విలువవుని బొ గ్యిను ఇుంధనుంగా వాడుటకు అనుకూలుం.
లిగెైిట్ మయఖుుంగా లిగెైిట్ అనబడు త్ కుువ నాణుత్ కలిి న బొ గ్యిను ఇుంధనుంగా వాడుటకు అనుకూలుం.

స్థ.ఎఫ్.బ్ర.స్థ బాయిలరు వాడకం

1980-90 కాలుంలో సరుులేటిుంగ్య ఫ్ల


ల యిడ్ెైస్ి కుంబయసన్ బాయిలరుల వాడకుం, న్నరాానుం ఎకుువ అ
యిుుంది. కారణుం ఎకుువ ఉష్ా విన్నయోగ్ స్ామరియుం, త్కుువ స్ాథయిలోNO<sub>x</sub>, మరియ్య
SO2లను విడుదల చెయ్ుడుం త్కుువ కేలరొఫిక్ విలువలుని ఇుంధనాలను వాడు స్ౌలభుుం వుుండటుం,

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 94


బొ గ్ుీలోని రక్ాలు
బొ గ్యిను అది ఏరపడ్డన కాల మాన పరిసథ త్త
ి ల ఆధారుంగా నాలుగ్య రకాలుగా విభజిుంచారు.

అవి ఆుంత్రసైట్ (Anthracite), బిటుమినస్ (Bituminous, సబ బిటుమినస్ (sub Bituminous, మరియ్య


లిగెైిట్.

ఆంతరస్ెైట్(Anthracite)

ఇది ఉత్ి మమలైన నాణుత్ వుని బొ గ్యి.ఇుందులో 85-90 %వరకు కారైను ఉుండును. అుందులో అత్ుధిక
భాగ్ుం సిథరకారైను.ఇుందులో తేమ శాత్ుం కూడ్ా త్కుువగా వుుండును.అలాగే సలేరూుడ్ా 1% కని త్
కుువ వుుండును. వోలటటైల్ సమేాళ్నపదారాథలు (త్కుువఉష్ణా గ్రత్లోనే (400-550°C) ఆవిరిగా/ వాయ్య
వుగా మారి దహనుం చెుందునవి) త్కుువ. నమాదిగా ఎకుువ సేపు ముండ్డ అధిక ఉష్ణా గ్రత్ విడుదల చే
య్యను. భౌత్తకుం గా నలల గా వుుండును. మిగ్తా బొ గ్యి రకాలు కని త్కుువ ధూళిన్న పొ గ్ను విడుదల
చేయ్యను .

బ్రటటమినస్ బొ గ్ుీ

ఇది ఆుంత్రసైట్ బొ గ్యి త్రువాత్ స్ాథయి బొ గ్యి. ఇది లిగేిట్ కని ఎకుువ నాణుత్ కలిి ఉుంది.అుందువలల ఇ
ది అటు ఆుంత్రసైట్ బొ గ్యికు ఇటు లిగేిట్ల మధుసిథత్త బొ గ్యి. దీన్నన్న మృదువైన బొ గ్యి అుంటారు. మామయ
లుగా కుంటికి నునుపుగా కనపడ్డనపపటికి దగ్ి ర విపులుంగా పరరక్షడుంచినపుడు పొ రలు పొ రలుగా కనపడు
ను. ఈ రకపు బొ గ్యి గ్నులలో అధిక శాత్ుంలో లభిసుినిది. అమలరికాసుంయ్యకి రాష్ాీలలో గ్నులోల లభిుం
చుబొ గ్యిలో బిటుమినస్ బొ గ్యి 80% వరకు ఉుంది. ఇుందులో కారైన్ శాత్ుం 70-80% వరకు వుుండును.
కొన్ని రకాలలో 90% వరకు వుుండును. తేమ శాత్ుం త్కుువ. సలేరు ఆుంత్రసైట్ కని కొదిదగా ఎకుువ
ఉుండును. ఐరన్ మరి య్య సటీలు (ఇనుమయ మరియ్య ఉకుు) పరిశ్మ
ర లలో వాడు కోక్ (coke) ను బిటు
మినస్ బొ గ్యినుుండ్ే త్య్ారు చేయ్యదురు

సబ బ్రటటమినస్

ఇది లిగెైిట్ కని ఎకుువ, బిటుమినస్ బొ గ్యికని త్కుువ నాణుత్ వుని బొ గ్యి. ఇుందులో తేమ శాత్ుం
బిటుమినస్ కని ఎకుువ పరిమాణుంలో వుుండును.మరియ్య కారైన్ స్ాధరణ లిగెైిట్ లో కనికొదిదగా ఎ
కుువ వుుండును.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 95


లిగెైేట్

పరపుంచుంలో లభిుంచు బొ గ్యిలో లిగెైిట్ వాటా 17%. ఇుందులో తేమ శాత్ుం 30 నుుండ్డ 45% వరకు ఉుండు
ను. ఇది గమధుమ మరియ్య నలుపు రుంగ్యల మిశ్రమ రుంగ్యలో వుుండును. చూచుటకు ప్ిట్ (peat) కని
దురధుంగా కనపడ్డ నపపటిక్ ఎకుువ దూరపారుంతాలకు రవాణా చేసి నపుడు ప్లుగా మయకులుగా, పొ డ్డగా
విడ్డపణ వును. లిగెైిట్ సరాసరి కిలోకేలరిఫిక్ విలువ 15 మలగా జౌలులు/కిలో గారమయకు. లిగెైిట్ లో వోల
టటైల్ పదారాథల శా త్ుం ఎకుువ. అుంతేకాదు సలేరు 1 నుుండ్డ 2 శాత్ుం వరకు ఉుండును. అకరైన పదారాథ
ల పరిమాణుం కూడ్ా ఎకుువ. లిగేిట్ ను ముండ్డుంచునపుడు లిగెైిట్ బొ గ్యినుుండ్డ వలువడు సలేరు వా
య్యవు వలన వాతావరణుం లో వాయ్య కాలుష్ుుం ఏరపడకుుండ్ా న్నరమధిుంచుటకు సునిపు రాయిన్న/ లెై
మ్ స్ణీ న్ (limestone) లిగెైిట్ బొ గ్యితో త్గ్య పాళ్ిలో మిశ్రముంచేసి ముండ్డుంచెదరు. బొ గ్యిలోన్న సలేరుతో
సునిపు రాయి అధిక ఉష్ణా గ్రత్లో రస్ాయ్న్నకచరు జరిప్ి ఘన కాలిా య్ుం సుంయోగ్ పదారాథన్ని (కాలిి
య్ుం సలేేట్) ఏరపరచును.ఇలా ఏరపడ్డ న దాన్నన్న బూడ్డదతో పాటు తొలగిుంచేస్ి ారు.

సి.ఎస్.బి.సి విధానుంలో సునిపు రాయి లిగెైిట్ తో బాగా మిశ్రమ అయిు కాలడుం వలన, బొ గ్యిలోన్న స
లేరు సునిపు రాయితో కలసి రస్ాయ్న్నక సుంయోగ్ుం వలన కాలిియ్ుం సలెేట్ గా ఘన సిథత్త పదారథుం
గా మారడుం వలన సలేరు గాలిలో కలిసే పరమాదుం లేదు.

స్థ.ఎస్.బ్ర.స్థ ద్హనం జరిగన విధానం

సి.ఎస్.బి.సి బాయిలరులను 500 మలగా వాటల కు మిుంచి విదుుత్ి ఉత్పత్తి కావిుంచు విదుుత్ ఉతాపదిత్
కేుందారలలో ఉపయోగిస్ి ారు. సి.ఎస్.బి.సి బాయిలరులో బెడ్ లోకి పుంపు బలత్ుృత్ గాలి (forced draft
air) మామూలు ఎస్.బి.సి కని రెుండు మూ డ్డుంత్లు ఎకుువ.అ>దువలన బెడ్ మలటీరియ్లు మామూ
లు సిథత్త కని 200-300 మి.మీ ఎకుువ ఎత్ి లో ప్ైకి కిుందికి కదలాడుత్ూవుుండును. గాలి యొకు ఈ
బలత్ుృత్శ్కిి వలన సనిన్న పణ డ్డలావుని బొ గ్యి రేణయవులు ఫ్రేిసు ప్ైభాగ్ుం వరకు గాలితో తేలుత్ూ,
గాలితో బాగా మిశ్ర మమలై ముండును. అదే సమయ్ుంలో బొ గ్యితో పాటు పుంప్ిణి అయిన సునిపు రాయి
బొ గ్యి నుుండ్డ విడుదల అయిన గ్ుంధకుంతో చరు జరిప్ి దాన్నన్న కాలిియ్ుం సలెేట్ గా ఘనసిథత్తకి తెచుును.
లిగేిట్ మరియ్య సునిపురాయి పొ డ్డన్న వేరు వేరు బుంకరుల నుుండ్డ ఒకేస్ారి ఫ్రేిసులో పడ్ేలా ఏరాపటు

వుుండును. బొ గ్యిలో వుని సలే రును గ్ణిుంచి దాన్నకి సరిపడ్డన దాన్నకుంటేకాసి ఎకుువ సునిపు రాయి
న్న ఫ్రేిసుకు అుందిస్ి ారు. బలత్ుృత్గాలి వలన ఫ్ల
ల గాుసులతో పాటు ఫ్రేిసు బయ్టకువచిున కాలన్న
ఇుంధనాన్ని, మరియ్య బెడ్ మలటీరియ్లును సైకల ోన్ అను ఉపకరణుంలో సేకరిుంచి, త్తరిగి బాయిలరులోన్న
బెడ్ కు పుంప్ిుంచేదరు. సి.ఎస్.బి.సిలో బొ గ్యిను మరియ్య సునిపు రాయిన్న వోవరు బెడ్ ఫటడ్ విధానుంలో
అుందిస్ి ారు.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 96


స్థ.ఎస్.బ్ర.స్థ బాయిలరులోని ముఖయ మెైన భాగాలు

*1.ఎఫ్.బి.సి ఛాుంబరు

*2.రిఫ్ారకీరి ఫ్రేిసు

*3.బాయిలరు/సటీమయ ఉత్పత్తి వువసథ

*4.సైకల ోన్

*5.ఎకనమలైజరు

*6.ఏయిరు హీటరు

*7.పొ గ్గొటీ ుం

ఎఫ్.బ్ర.స్థ ఛాంబరు

ఇుందులో ఎయిరు బాకుి, డ్డసీ బ


ి ా ూుష్న్ ప్ేల ట్, ఎయిర్ నాజిళ్ళి, మామూలు ఆటాాసిేయ్రు ఎస్.బి.సి
కుంబయసను వుంటిదే. ఇుందులో బెడ్ మలటీరియ్లు పరిమాణుం ఎకుువ ఉుండును.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 97


రిఫారకటరి ఫరనేసు

ఫ్రేిసు గమడ లోపలి వరుస ఉష్ా తాపక ఇటుకలతో న్నరిాుంపబడ్డ, బయ్టి వరుస ఇనుిలేసన్ ఇటుకలతో
న్నరిాుంపబడ్డవుుండును.ఇుంధనుం గాలి మిశ్రముం ఇకుడ్ే జరిగి, ఇుంధన పలరిి దహనుం ఫ్రేిసులో పలరిి అ
గ్యను. బరువైన ఇుంధనదహనుం కుంబయసన్ చాుంబరులో జరుగ్గా, తేలికెైన, గాలితో కలిసి తేలియ్ా డుత్ ని
ఇుంధనుం ఫ్రేిసు మధుభాగ్ుంలో జరుగ్యను. అదేసమయ్ుంలో ఇుంధనుంలోన్న సలేరు సునిపురాయితో
రస్ాయ్న్నకుంగా సుంయోగ్ుంచెుంది బెడ్ మీదకు చేరును.ఫ్రేిసు గమడలకు ప్ైన వరుసగా మలుంబరన్
ర టయుబయ
లు అనబడు వాటరు టయుబయల వాల్ వుుండును. ఈ టయుబయలలోన్న నీరు ఉష్ా సుంవహన వలన వేడ్డ వా
య్యవుల నుుండ్డ ఉష్ాాన్ని గ్రహిుంచి వేడ్ెకిు సటీమయ/నీటి ఆవిరిగా మారును.

బాయిలరు/స్టటము ఉతపత్తి వయవసి

ఈ సటీమయ ఉత్పత్తి వువసథ లో సటీమయ డరమయా, వాటరు వాల్ టయుబయలు, డ్ౌన్ కమరులు, రెైజరులు, సూపరు
హీటరులు వుుండును. బాయిలరు ఫ్రేిసు చుటుీ వాటరు టయుబయలువుుండటుం వలన వాటరు టయుబయ లోల
న్న నీరు త్వరగా వేడ్ెకిు సటీమయ ఏరపడును. కొన్ని బాయిలరులలో అదనుంగా బెడ్ాుయిలుి కూడ్ా వుుం
డును. వాటరు వాల్ టయుబయలలో ఏరపడ్డన సటీమయ, సటీమయ డరమయాకు వళిి, అకుడ్డ నుుండ్డ టరెైైనుకు
వళ్ళిను.

స్ెైక్ు ోన్

మామూలు ఎఫ్.బి.సి బాయిలరులోవేడ్డ గాలులు సకనుకు 2-3 మీటరల వేగ్ుంతో పయ్న్నుంచును. కాన్న
సి.ఎఫ్. బి.సి విధానుంలో వేడ్డ ఇుంధన వాయ్యవులు సకనుకు 5-10మీటరల వేగ్ుంతో పయ్న్నుంచును. అుం
దు వలన మామూలు ఎఫ్.బి.సి బాయిలరులో వేడ్డ గాలులతో పాటు బయ్టికి వళ్ళి కాలన్న ఇుంధన శా
త్ుం 1కని త్కుువ వుుండగా, సి.ఎఫ్.బి.సిలో ఇలా వేడ్డ గాలులతో కలిసి ఫ్రేిసు బయ్టికి వళ్ళి ఇుంధ
నుం 5% మిుంచి వుుండు ను. కావున ఇలా వేడ్డ గాలులతో/ ఫ్ల
ల గాుసులో వళ్ళి ఇుంధనాన్ని త్తరిగి పొ ుందు
ఉపకరణమే సైకల ోను.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 98


ఈ సైకల ోను అనునది మలత్ిన్న ఉకుుతో చెయ్ుబడ్డ వుుండును. సైకల ోను ప్ైభాగ్ుం సూ
ి పాకార గొటీ ుం వుుండ్డ దా
న్నకి శ్ుంకువు ఆకారుం వుని గొటీ ుం అత్ కబడ్డ వుుండును. సైకల ోను సుిపాకారగొటాీన్నకి క్షడత్తజ సమాుంత్రుం
గా ఒక పకుగా వేడ్డ వాయ్యవులు సైకల ోనుకు వచుుటకు గొటీ ుం వుుండును. అలాగే సూ
ి పాకార గొటీ ుం మధు
భాగ్మయ ప్ైన వేడ్డ గాలులు/వాయ్యవులు బయ్టికి వళ్ళి గొటీ ుం వుుండును.ఇుంధన రేణయవులు, బెడ్ మల
టీరియ్లు ఉని ఫ్ల
ల గాుస్ సైకల ోన్ పకు గొటీ ుం దావరా వేగ్ుంగా పరవేశిుంచడుం వలన అపకేుందిత్
ర బలుం వలన
ఫ్ల
ల గాుసు కని ఎకుువ [[స్ాుందరత్]], [[బరువు]] వుని ఇుంధన రేణయవులు, బెడ్ మలటీరియ్లు సైకల ోన్
అడుగ్య భాగాన్నకి చేరగా, వేడ్డ ఫ్ల
ల గాుసు ఎకనమలైజరుకు వళ్ళిను. సైకల ోను శ్ుంకువుభాగ్ుంలో జమ అయి
న మలటీరియ్లు ఒక కనేవయ్రు దావరా త్తరిగి ఫ్రేిసుకు పుంపబడును.

ఎకనమెజ
ై రు

ఫ్రేిసు నుుండ్డ బయ్టకు వచుు ఫ్ల


ల గాుసు యొకు ఉష్ణా గ్రత్ 250°C మిుంచి వుుండును. కావున ఆ ఉష్ణా
గ్రత్ను బాయిలరు పుంపు నీటిన్న వేడ్డ చెయ్ువచుును, స్ాధారణుంగా ఈ ఎకనమలైజరులు షల్ అుండ్ టయు
బయ త్రగ్త్తకి చెుందినదెై వుుండును.టయుబయలలో నీరు పరవహిుంచగా, షల్ భాగ్ుంలో ఫ్ల
ల గాుసులు పరసరిుంచు
ను. బాయిలరుకు వళ్ళి నీరు ఎుంత్ ఎకుువ వేడ్డగా ఉనిచమ అుంత్గా ఇుంధనుం అదా అవుత్ ుంది.

ఎయిర్ హీటరు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 99


ఎయిరు హీటరు కూడ్ా ఒకరకమలైన ఎకనమలైజరే. ఇది కూడ్ా షల్ అుండ్ టయుబయ రకాన్నకి చెుందినదే. కుం
బయసన్ గ్దికి వళ్ళి గాలి వేడ్డగా వుుండటుం వలన ఇుంధనుం త్వరగా ముండును, బెడ్ మలటీరియ్లు ఉష్ణా గ్రత్
కూడ్ా న్నలకడగా వుుండును.

ఇంధనం

సి.ఎఫ్.బి.సి బాయిలరులో కేవలుం లిగెైిట్ నే కాకుుండ్ా త్కుువ కిలోరిఫిక్ విలువలుని బయోమాస్


ఇుంధనాలను కూడ్ా వాడవచుును.

స్థ.ఎఫ్.బ్ర.స్థ బాయిలరు వినియోగ్ం

సి.ఎఫ్.బి.సి బాయిలరులను ఎకుువగా థెరమా పవరు పాలుంటల లలో టరెైైనులను త్తపుపటకు


ఉపయోగిస్ి ారు.

స్ాీకరు
స్ాీకరుఅనేవి ఘన ఇుంధనాన్ని కరమ పది త్తలో బాయిలరు దహనగ్దిలోకి పుంప్ి ముండ్డుంచు బాయిలరు
అదనపు య్ుంత్ర పరికరాలు. వీలునిుంత్ వరకు ఎకుువ ఇుంధనుం దహన గ్దిలో దహనుం అయియులా స్ాీ
కరు చెయ్యును. స్ాీకరులు ఫటడ్ హాపర్, గేట్
ర (grate) వుంటివి కలిగి వుుండును. ఈ గేట్
ర అనేవి రెుండు రకా
లు ఒకటి సిథరుంగా వుుండ్ే ఫికుిడ్ గేట్
ర , రెుండవరకుం కదిలే రకుం లేదా మూవిుంగ్య చెైన్ గేట్
ర .

స్ాటకరు లోని గనిట్ రక్ాలు

స్థి ర గనిట్

లాుంకషైర్ బాయిలరు| లాుంకసైరవుంటి బాయిలరల లో, పాుకేజ్ద కోల్ లేదా వుడ్/కలప ఫైర్ి బాయిలరల లో ఫి
కుిడ్ గేట్
ర వుుండును. గేట్
ర పటిీలు కలిగి వుుండును.ఈ పటిీలు పణ త్ ఇనుమయ (cast iron) తో చెయ్ుబడ్డ
వుుండును. గేట్
ర యొకు పణ త్ ఇనుమయ పటిీలను ఒకదాన్న పకు మరొకటి అడుిపటిీల మీద దహన గ్దిలో
అమరుబడ్డ వుుండును.పటిీల మధు చిని ఖాళి వుుండ్డ, ఇుంధనుంముండ్డన త్రువాత్ ఏరపడు బూడ్డద ఈ
రుంధార ల, ఖాలిల దావరా దహనగ్ది అడుగ్యభాగ్ుంలో జమ అగ్యను. అపుపడపుపడు దహనగ్ది అడుగ్యన
జమ అయిున బూడ్డ దను తొలగిుంచెదరు. గేట్
ర పటిీలకునిఖాళి దావరా గాలి లోపలికి పరసరిుంచి ఇుంధనుం
తో కలిి దహన కియ్
ర చురుకుగా జరుగ్యను.

చెయిన్ గనిట్/మయవింగ్ు గనిట్

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 100


కదిలే గేట్
ర చెయిన్ వుంటి న్నరాాణుం కలిగి నమాదిగా కదులును. ఇక కదిలే గేట్
ర చెయిన్ వుంటి న్నరాాణుం
కలిగి నమాదిగా కదులును.పటిీల మధు త్గినుంత్ ఖాళి వుుండ్డ ఈ ఖాలిల దావరా ఇుంధనుం ముండుటకు
అవసరమలై న గాలిన్న అుందిుంచెదరు. ఈ రకపు గేట్
ర మొదటి చివర ఇుంధనాన్ని ఫటడ్ హాపర్ దావరా కావలిి
న పరమాణుంలో అుందిుంచగా, ఇుంధనుం కాలగా మిగిలిన బూడ్డద చెయినుగేట్
ర రెుండ్ వ చివరకు చేరి కిుంద ప
డును. ఇకుడ జమ అయిన బూడ్డదను కనవయ్రు దావరా లేక మానుువల్ గా లేబరు దావరా తొలగిుం చె
దరు.ఇుంధన దహనాన్నకి అవసరమలైన గాలిన్న కొుంత్ మొదట గేట్
ర కిుంద నుుండ్డ/ ఇుంధనుం అడుగ్య భాగ్ుం
నుుండ్డ అుందివగా మిగిన గాలిన్న ముండుచుని ఇుంధన ప్ైభాగ్ుంగాన పరసరిుంచి అుందిుంచెదరు.ఎకుువ కెపాసి
టీ కలిగిన బాయిలరులలో ఇుంధన దహనాన్నకి అవసరమలైన గాలిన్న ఫ్ాునుల దావరా అుందిస్ి ారు.ఇలా గాలి
పరేిసులోన్న ఇుంధాిన్నకి త్గినుంత్ అుం దిుంచు ఫ్ాును/పుంకా/బలల వరునుఫ్ణ రుిడ్ డ్ారఫ్టీ ఫ్ాున్/Forced
Draft fan అుంటారు.తెలుగ్యలో బలత్ లూత్ గాలి పరసరణ పుంఖా అనవచుు.

ఈ స్ాీకరు విధానాన్ని అుండరు ఫటడ్ మరియ్య ఓవరు ఫటడ్ స్ాీకరు అన్న వరరికరిుంచారు.

అండరు ఫటడ్ స్ాటకరు/Underfeed stokers

అుండరు ఫటడ్ స్ాీకరులు ఇుంధనాన్ని బాయిలరుకు అుందిుంచడుం తోపాటు పారథమిక దహనాన్నకి అవసర
మలైన గాలిన్న గేట్
ర అడుగ్యనుుండ్డ అుందిుంచును.ఈ అుండరు ఫటడ్ స్ాీకరులో ఇుంధనుం హపరులోపడ్డ, అకుడ్డ
నుుండ్డ సూలూ లేదా రామ్ డ్ెైవ్
ర మలకాన్నజుం దావరా గేట్
ర మీదకు వళ్ళిను.ఇుంధనుం గేట్
ర మీద కదులుత్ూ
వేడ్డ గాలి వికరణ ఉష్ాాన్నకి లోనయిు ఇుంధిుంతో కలిసి ముండుట మొదలగ్యను.బొ గ్యిను ఇుంధనుంగా వాడు
త్ నిపుపడు కిలుంకరు/చిటల ుం ఏరపడ కుుండ్ా ఉుండుటకు కదేలే గేట్
ర లు వాడుత్ ముంచిది. స్ాధారణుంగా
అుండరు ఫటడ్ స్ాీకరులు హారిజ ుంటల్ ఫటడ్-సైడ్ డ్డచారిి మరియ్య గారవిటిఫటడ్ రియ్ర్ య్ాష్ డ్డచారిి అన్న రెుం
డు రకాలు ఉపయో గ్ుంలో వునివి.

ఒవర్ ఫటడ్ స్ాటకరు

ఒవర్ ఫటడ్ స్ాీకరులు మాస్ ఫటడ్ స్ాీకరు లేదా సరేడరు స్ాీకరు అన్న ఇుంధనాన్ని అుందిుంచే మరియ్య కాలేు
విధానన్ని బటిీ ప్ై రెుండు రకాలుగా వరరికరిుంచారు.

మయస్ ఫటడ్ స్ాటకరు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 101


మాస్ ఫటడ్ స్ాీకరు, బాయిలరులో గేట్
ర మీద ఇుంధనుం మయుందుకు కదులుత్ నిపుపడు న్నరుంత్రుంగా గేట్

యొకు ఒక చివరనుుండ్డ ఇుంధనాన్ని అుందిుంచును.గేట్
ర మీద ఇుంధనపు ఎత్ి ను రెుండ్డ రకాలుగా న్నయ్ుం
త్తరుంచెదరు.

ఒక పది త్తలో గేట


ర ు/grate ప్ైకి కిుందికి కదుపుట దావరా కావాలిిన ఎత్ి లో ఇుంధనాన్ని అుందిుంచడుం.గేట్

మయుందుకు కదులునపుడు ఇుంధనుం ముండగా ఏరపడ్డన బూడ్డద గేట్
ర యొకు రెుండవ చివర కిుంద పడు
ను. పారథమిక దహన గాలి గేట్
ర కిుంద నుుండ్డ, దాన్నకి వుని సుందులు/ఖాలిల దావరా ఇుంధనుం మొదట
ముండుట కు అుందిుంచబడును.పారథమిక మాస్ ఫటడ్ స్ణీ కరుల వాటరు కూల్ి వైబట
ర ిుంగ్య గేట్
ర మరియ్య మూ
విుంగ్ ( vibra tingchain and traveling chain) గేట్
ర స్ాీకరు.

స్ేరేడరు(spreader) స్ాటకరు

సేరేడరు స్ాీకరు అనేవి చాలా విభినిమలైన (versatile) టువుంటి, స్ాధారణుంగా వాడు స్ణీ కరుల. spreader అ
ను అుంగ్ల పదాన్నకి తెలుగ్యలో పరవరిన్న లేదా విసి రణి అనవచుును. ఈవిధానుంలో ఒక పరతేుకమలైన ఉపకర
ణుంతో ఇుంధనుం సమానుంగా సమత్లుంగా సమానమలైన ఎత్ి లో గేట్
ర అుంతా వాుప్ిుంచేలా, విసి రిుంచేలా వద
చలల బడ్డ ముం డ్డుంచబడును.చినిధూళికణాలుగా/పొ డ్డగాచేసిన ఇుంధనాన్ని గేట్
ర ప్ైభాగాన, కొుంత్ ఎత్ి లో
గాలిలో సమానుం గా మిశ్రముం అయియులా వదచలల బడును.ఇలా చిని చిని మయకులు గా/త్ నకులుగా
(1.0-3.0మీ.మీ) చె య్ుబడ్డన ఇుంధనుం/బొ గ్యి గేట్
ర కు కొుంత్ ఎత్ి లో గాలిలో గేట్
ర వైశాలుుంమొత్ి ుం వాు
ప్ిుంచేలా చెయ్యుటకు గాలి నే ఎజెకీరు దావరా పుంప్దరు. పొ డ్డ రూపుంలో వునాి ఇుంధనాన్ని వేగ్ుంగా బా
యిలరులోన్నకి విసరినపుడు/ విసి రిుంప చేసినపుడు గాలిలో తేలుత్ ని ఇుంధన కణాలు/పొ డ్డ అపపటికే
1000°Cకు మిుంచి వేడ్డగా వుని దహనగ్దిలో గాలిలోనే, అనగా గేట్
ర మీద పడక మయుందే ముండటుం పారరుం
చిుంచును.కొుంచెుం ప్దద విగా వుని ఇుం ధన త్ నకలు గేట్
ర ఉపరిత్లుం మీద పడ్డ కాలడుం మొదలగ్యను.
ఇుంధనాన్ని చినిచిని మయకులుగా చేసి ఎ జెకీరు దావరా గాలితో మిశ్రముం చేసి దహనగ్దిలో గేట్
ర మీద
పాడుటకు మయుందే దహన కిరయ్ను పారరుంభిుంచ డుం వలన, మాస్ స్ాీకరు కని సేరేడరు స్ాీకరు బాయిల
రులో ఇుంధనుం త్వరిత్ుంగా మరియ్య బాగా దహనుం చెుందును.

ఇుందన పారథమిక దహనాన్నకి అవసరమలైన గాలిన్న గేట్


ర కిుంద నుుండ్డ అుందిుంచబడును/సప్లల చేయ్బడును.
దివ తీయ్స్ాథయి దహనాన్నకి అవసరమలైన గాలిన్న సకుండరి ఎయిర్ నాజిల్ి/సూచీమయఖుందావరా అుందిుం
చెదరు. ఫ్రేిష్ లో ఇుంధనాన్ని సేరే చెయ్యుటకు, సకుండరిఎయిర్/దితీయ్ స్ాథయిదశ్ గాలిన్న అుందిుంచు
టకు ఫ్ణ రుిడ్ డ్ారఫ్టీ ఫ్ాునును ఉపయోగిస్ి ారు.సేరేడరు స్ాీకరు బాయిలరల లో సిథరుంగా వుుండ్ే గేట్
ర ల కని
కదిలే గేట్
ర లనే ఎకుు వగా వాడ్ెదరు.టారవలిుంగ్య గేట్
ర ి, ఎయిర్ కూల్ి వైబట
ర ిుంగ్య గేట్
ర ి లేదా వాటరు కూల్ి
వైబట
ర ిుంగ్య గేట్
ర ి సేరేడరు స్ాీకరు బాయిలరల లో చకుగా పన్నచేయ్యను.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 102


బలల డ్ౌన్ వాలువ
బాయిలరు వాటరును బలు డ్ౌన్ ఎంద్ుకు చెయయయలి?

బాయిలరు అనునది సటీమయను ఉత్పత్తి చేయ్య లోహ న్నరిాత్మలైన మూసి వుని పాత్ర. ఇుందులో నీటిన్న
వేడ్డ చేసి ప్టడనుంమరియ్య అధిక ఉష్ణా గ్రత్ కలిి న నీటి ఆవిరిన్న త్య్ారు చేయ్యదురు. నీటి ఆవిరిన్న ఇుంగరల
ష్ లో సటీమయ అుంటారు. సటీమయ ఒకరకుంగా వాయ్య లక్షణాలు కలిి ఉనిపపటిక్ సుంపలరామలైన వాయ్యవు
కాదు. సటీమయ వలన పలు పారిశారమిక ఉపయోగాలు ఉనాియి.మయఖుుంగా సటీమయను విదుుత్ ఉత్పత్తి
కేుందారలలో టరెైైను లను త్తపుపటకు ఉపయోగిస్ి ారు. అలాగే ప్టోరలియ్ుం నూన శుదిికరణ పరిశ్మ
ర లలో
ను, అలాగే పలు పరిశ్మ
ర లో ఇత్ర దరవ, వాయ్య పదారాథలను వేడ్డ చేయ్యటకు ఉపయోగిస్ి ారు.ప్టడనుం వు
ని సటీమయను జెట్ ఎజెకీరులకు పుంప్ి ఒక వువసథ లో వాకుుుం (ప్టడన రహిత్ సిథత్త) న్న కలిి స్ి ారు. సటీమయ గ్య
పణి ష్ా ుం కిలోకు దాదాపు 540 కిలో కేలరరలు అుందువలన దీన్నన్న ఇత్ర పదారాథలను వేడ్డ చేయ్యటకు విరి
విగా ఉపయోగిస్ి ారు.

సటీమయ అనగా నీటి ఆవిరి.అనగా సటీమయను నీటిన్న వేడ్డ చెయ్ుడుం వలన సటీమయ ఏరపడును.నీరు హైడ్ోర జన్,
ఆకిిజన్ అను మూలక పరమాణయల సుంయోగ్ుం వలన ఏరపడును. రెుండు హైడ్ోర జను పరమాణయవులు,
మరియ్య ఒక ఆకిిజను పరమాణయవు సుంయోగ్ుం వలన ఒక నీటిబిుందువు (అణయవు) ఏరపడును. సవచఛ
మలైన నీటిలో (వరాపు నీరు సేవదనజలుం (distilledwater) ) కేవలుం హైడ్ోర జను, ఆకిిజను అను మూలక
పరమాణయలు మాత్రమే వుుండును. ఇలాుంటి సవచఛమలైన నీటిన్న వేడ్డ చేసి ఆవిరిగా (సటీమయ) గా మారిున
పుడు, నీరు వుని పాత్ర అడుగ్య భాగ్ుంలో ఎటువుంటి ఘన అవశేష్ాలు మిగ్లవు.కాన్న నదులు, కాలువ
లు, సలయియ రులు, వుంకలు, బావుల నుుండ్డ సేకరిుంచిన నీటిన్న ఒక పాత్రలో తీసుకున్న, నీరు పలరిిగా నీటి
ఆవిరిగా మారువరకు వేడ్డచేసిన తెలలన్న ఘనపదారిుం పాత్ర అడుగ్యభాగాన మిగిలిపణ వును. ఈ తెలలన్న అవశే
ష్ భాగ్ుం కాలిాయ్ుం, బరరియ్ుం, మాగరిషియ్ుం, స్ణ డ్డయ్ుం, మరియ్య వుంటి మూలకాల కోలరేడులు, సలేేట్లు,
నైటట్
ేర లు అయిు వుుండును. వరాపు నీరులో ఎటువుంటి ఇత్ర పదా రాథలు వుుండవు. కాన్న వరాపు నీరు భూ
మి మీదపడ్డ పరవహిసి ూ వుంకలు, వాగ్యలు, కాలువల గ్యుండ్ా పరవహిసి ూ, చెరువు లలో, నదులోల గ్యుంటల
లో చేరునపుడు, భూమి ఉపరిత్లుంలోన్న ప్ైన ప్ేరొుని మూలకాల సుంయోగ్ పదారాథలు నీటిలో కరగ్యను.
అుందువలన ఇలాుంటి నీటిన్న వేడ్డ చేసిన తెలలన్న శుది వుంటి పదారిుం అడుగ్య న ఏరపడును.ఇలా నీటిలో క
రిగిన పదారాథలను ఇుంగరలసులో టోటల్ డ్డస్ల ావ్ి స్ాలిడ్ి (total dissolved solids) అుంటారు. తెలు గ్యలో టో
కుగా నీటిలో కరిగిన ఘన పదారాథలు అుంటారు. ఇలా కరిగిన ఘనపదారాథలు నదులు, కాలువలు, చెరువు
లనీటిలో త్కుువగా వుుండగా, బావులు మరియ్య బల రుబావుల (గొటీ ుం బావుల) నీటిలో చాలా ఎకుువ,

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 103


బావుల లోత్ ప్రిగే కొలది ఆ నీటిలో కరిగిన పదా రాథల శాత్ుం ప్రుగ్యను.నీటిలోకరిగిన పదారాథల సుం
యోగ్ పదారాథల వలన నీటికి కఠినత్ ప్రుగ్యను.బెై కారమైనేటువలన ఏరపడు కఠినత్వుం తాతాులికుం, నీ
టిన్న వేడ్డ చేసిన విడ్డ పణ వును.

కాన్న కోలరెటులు, నైటట


ేర ులు, సిలికేటులవలన నీటికఠినత్ ప్రుగ్యను. ఇలాుంటి సుంయోగ్ పదారాథల వలన
నీటికి కలుగ్య కఠినత్ను శాశివత్ కఠినత్ అుంటారు. ఇలా శాశివత్ కఠినత్ కలిి న నీటిన్న బాయిలరులో సటీ
మయ ఉత్పత్తి కెై వాడ్డనపుడు, ఈ కరిగిన సుంయోగ్ పదారాథల బాషిపభవన ఉష్ణా గ్రత్ 400°C దాటి ఉనిుందు
న, బాయిలరులో కేవలుం నీరు మాత్రమే సటీమయగా మారటుం వలన, కరముంగా బాయిలరు నీటిలో ఈ కరిగి
వుని ఘన పదారాథల పరిమాణుం ప్రుగ్యత్ూ పణ వును.ఈ పదారాథల పరిమాణుం ప్రిగినపుడు, అవి నీటి
లో తేలియ్ాడు తెలలన్న చికున్న పదారథుంగా త్య్ారెై, బాయిలరు టయుబయల ఉపరిత్లుం (ఫైరు టయుబయలు) లే
దా టయుబయల (వాటరు టయుబయ లు) లోపలి త్లుంలో తెలలన్న పొ లుసుల (scale) వలే ప్ేరుకు పణ వును. ప్ే
రుకు పణ వడుం వలన టయుబయల ఉష్ా వాహక గ్యణుం త్గిి, వేడ్డ ఫ్ల
ల వాయ్యవుల ఉష్ణా గ్రత్ నీటికి పలరిిగా సుం
హవనుం చెుందక పణ వడుం వలన అమిత్ుంగా టయుబయలు వేడ్ెకిు పగిలి పణ వును.అుందువలన బాయిలరులో
వాడు నీటిలో కరిగిన పదారాథల స్ాుందరత్ న్నరేదశిుంచిన స్ాథయి దాటినపుడు, ఈ కరిగిన పదారాథల శాతాన్ని బా
యిలరు నీటిలో త్గిిుంచుటకు బాయిలరులోన్న కొుంత్ నీటిన్న అత్తత్కుువ సమయ్ుంలో బయ్టికి వదులుట
ను '''బలల డ్ౌన్ ''' అుంటారు. బలల డ్ౌన్ చేయ్యటకు నీటిన్న బయ్టకు వదులు కవాటాన్ని '''బలల డ్ౌన్ వాలువ '''
అుంటారు.

బలు డ్ౌన్ వాలుు

బలల డ్ౌన్ వాలువలు అవి పన్న చేయ్యపది త్తన్న బటిీ రెుండు రకాలు విభజిుంపవచుు. ఒకటి న్నరిదష్ీ సమయ్ుంలో
బాయిలరు ఆపరేటరు లేదా సహాయ్కుడు సవయ్ుంగా బలల డ్ౌన్ వాలువ తెరచి బాయిలరు లోన్న నీటిన్న త్గ్య
పరమాణుంలో బయ్టకు వదులువిధానుం.మరికొన్ని వాలువలు ఎలకాీన్నక్ గా గాన్న లేదా నూుమాటిక్ పది త్త
లో కాన్న న్నరిదష్ీ సమయ్ుంలో సవయ్ుంప్ేరరిత్ుంగా తెరచుకున్న నీటిన్న బయ్టకు వదులు వాలువలు. చిని బా
యిలరులో బలల డ్ౌన్ వాలువను ఒక ప్ిడ్డ సహాయ్ుంతో బాయిలరు ఆపరేటరు పన్నచేయిుంచిన మానుువల్ వి
ధానుం అుంటారు.

బలు డ్ౌన్ వాలుు రక్ాలు

1.పల గ్ వాలువ

2. పారలల్ సడ్ లల బలల డ్ౌన్ వాలువలు (ఇవి గేట్ వాలువ రకాన్నకి చెుందినవి)

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 104


బలల డ్ౌన్ వాలువలు స్ాధారణుంగా మూడు రకాలు ఒకటి పల గ్ వాలువ రకుం. రెుండవది గేట్ వాలువ రకాన్నకి
చెుందినది. గేట్ వాలువరకాన్నకి చెుందిన వాటిలో ఒకటి రాక్ అుండ్ ప్ిన్నయ్న్ రకుం, మరొకటి లిుంక్ రకుం.

1.పు గ్ వాలుు

ఇుందులోన్న పరధాన భాగాలు

*1.బాడ్ీ

*2.శ్ుంకువు ఆకారుం కవాట త్లుపు

*3.గాలుండ్ సిసీుం

*4.హేుండ్డల్ (ప్ిడ్డ)

రాక్ అుండ్ ప్ిన్నయ్న్ రకుం బలల డ్ౌన్ వాలువను తెరచుటకు మూయ్యటకు రాక్ అుండ్ ప్ిన్నయ్న్ గేర్ అమరిక
వుుండును. గేరు అమరికలో పళ్ళి వుని చకారలు ఒక చకరుం పళ్ి గాడ్డలో మరమ చకరుం పనుి అమరి వుుం
డ్ేలా దగ్ి రగా బిగిుంపబడ్డ ఒక చకరుం త్తరిగి నపుడు రెుండ్ో చకరుం కూడ్ా త్తరుగ్యను.రాక్ అుండ్ ప్ిన్నయ్న్ గేర్
అమరిక వుని వాలువలో కవాటబిళ్ి వుని సీ మ్ పొ డవుగా వుుండ్డ దాన్న పారశ భాగాన పళ్ళి వుుండు
ను. దాన్నకి పళ్ళి వుని చిని చకరుం (ప్ిన్నయ్ను వీల్) అసుసుందానమలై వుుండును. ప్ిన్నయ్ను చకారన్ని
మయుందుకు వనకిు త్తప్ిప నపుడు కవాట బిళ్ి వుని, పళ్ళి వునిసీ మ్ మయుందుకు వనకిు వేగ్ుంగా కదు
లును. కవాట బిలల మూుందుకు వనకిు కదళ్దుం వలన కవాటుం మూసుకోవడుం తెరచుకోవడుం చాలా వే
గ్ుంగా లిపి కాలుంలో జరిగి పణ వును. మరమ రకుం లిుంకు టటైప
ర ులో కవాట బిళ్ి లిుంకు అమరిక కదలిక వలన
కవాట ప్టఠుం రుంధరుంలో మయుందుకు వనకిు కదులును.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 105


రాక్ అండ్ పథనియను వాలుు

ఈ వాలువలో కవాట బిళ్ి వుని సీ మ్ ను రాక్ (rack) అుంటారు. దీన్నకి పకు భాగ్ుంలో పళ్ళి వుుండును,
ఈ సీ మ్ ను మయుందుకు వనకిు త్తపుప పళ్ి చకారన్ని ప్ిన్నయ్ను అుంటారు. ఈ ప్ిన్నయ్ను (pinion) చకార
న్ని ప్ిడ్డ (హాుుండ్డల్) తో కుడ్డ ఎడమలకు త్తపుపటవలన కవాట బిళ్ి బాడ్ీలోన్న కవాట రుంధరుంలో మయుందు
కు వనకిు కదులును

వాలుులోని పరధాన భాగాలు

*1.బాడ్ీ

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 106


*2.రాక్

*3.ప్ిన్నయ్ను చకరుం

*4.ప్ిన్నయ్ను హౌసిుంగ్య

*5. కవాట బిళ్ి

*6.సిరేుంగ్య

*7.గాుుండు అమరిక

*8.ప్ిడ్డ (హాుుండ్డల్) వువసథ

బాడ్ీ

కుంచు, లేదా, కాస్ీ ఐరన్ (పణ త్ఇనుమయ) లేదా పణ త్ ఉకుుతో చెయ్ుబడ్డ వుుండును.బాడ్ీ చివర కొన్ని
వాలువలలో ఫాలుంజిలు వుుండగా కొన్నిుంటిలో లోమరలు(inner threads) వుుండును.

రాక్/రాయక్

ఇది కవాట బిళ్ి యొకు సీ మ్ (సీ మ్). దీన్న ఒక చివర గ్యుండరన్న భాగ్ుంలో డ్డసుు ప్ేల టులు అమరుబడ్డ
వుుండును. సీ మ్ ఒక పారశమయలో పళ్ళి వుుండును. ప్ిన్నయ్ను పళ్ళి ఈ పళ్ి మధు అమరి వుుండున
టు
ల ప్ిన్నయ్నును హౌసిుంగ్య (ప్ైకపుపలో) అమరెుదరు. ప్ిన్నయ్నును కుడ్డ ఎడమలుగా త్తప్ిపనపుడు
కవాట సీ మ్ /రాక్ మయుందుకు వనకుు కదిలి వాలువ తెరచుకోవడుం మూసుకోవడుం జరుగ్యను. ఇది ఇ
త్ి డ్డ లేదా కుంచు/గ్న్ మలటల్ (ఫిరుంగి లోహుం) తో చెయ్ుబడ్డ వుుండును. కొన్నిుంటిలో కాస్ీ ఇనుమయతో
కూడ్ా చేస్ి ారు.

పథనియను చకిం
ఇది పళ్ళి కలిి న ఇత్ి డ్డ లేదా అలూుమిన్నయ్ుం మిశ్రమ చేసిన ఇత్ి డ్డతో లేదా సీ యిన్లెస్ సటీలుతో చెయ్ు
బడ్డ వుుండును. ఈపళ్ి చకారన్ని ఇుంగరలష్ లో ప్ిన్నయ్ను (pinion) అుంటారు. దీన్నన్న వాలువ హౌసిుంగ్యలో
దీన్న పళ్ళి, రాక్ పళ్ి మధులో వుుండ్ేలా అమరేుదరు.ఈ పళ్ి చకారన్ని త్తప్ిపనపుడు రాక్ మయుందుకు
వనకిు కదులును.ఈ ప్ిన్నయ్ను ప్ైభాగ్ుంలో నలుపలకలగా వుని ప్ిడ్డ సీ మ్ వుుండును.ఈ సీ మ్ కు న
లు పలకల గ్యబై వుని ప్ిడ్డ/హాుుండ్డల్ అమరిు ప్ిన్నయ్ను చకారన్ని త్తప్పదరు.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 107


పథనియను హౌస్థంగ్ు

దీన్నన్న బల లుీల సహాయ్ుంతో వాలువ బాడ్ీకి బిగిుంచేదరు. ఇుందులోనే రాక్ పళ్ళి వుని సీ మ్, ప్ిన్నయ్ను
చకరుం వుుండును. ప్ిన్నయ్ను చకరుం వుని భాగ్ుంలో హౌసిుంగ్యకు బల నట్ అనునది బల లుీలతో బిగిుంపబడ్డ
వుుండ్డ, దీన్నలో గాలుండు అమరిక వుుండును. ఇది కుడ్ా ఇత్ి డ్డ లేదా పణ త్ ఇనుమయ లేదా పణ త్ ఉకుుతో చె
య్ుబడ్డ వుుండును.

కవాట బ్రళ్ళ/వాలుు డ్డసుు

ఇదిన్నకెల్.కాపరిాశ్రమ ధాత్ లోహుంతో న్నరాాణమలై వుుండును. రెుండుచివరలు వృతాికారుంగా గ్యుండరుంగా


వుుండగా రెుండు చివరల మధుభాగ్ుం గ్యలల గా సూ
ి పాకారుంగా రెుండు అరథ భాగాలుగా వుుండును. ఈ రెుండు
భాగాలు ఒకదాన్నలో ఒకటి దూరు నటు
ల వుుండును. ఒకటి మేల్ డ్డసుు మరొకటి ఫిమేల్ డ్డసుు.డ్డసుు
గ్యలల భాగ్ుంలో సిరేుంగ్య వుుండును.

గాయండు అమరిక

ఇది ప్ిన్నయ్ను హౌసిుంగ్య ప్ైభాగాన బల లుీల దావరా బిగిుంపబడ్డ వుుండును. ఇదిప్ిన్నయ్ను చకరుం సీ మ్
మరియ్య హౌసిుంగ్య మధునుుండ్డ సటీమయ లేదా నీరుబయ్టకు రాకుుండ్ా న్నరమదిుంచును.ప్ిన్నయ్ను సీ మ్/
టిమ్
ర చుటయ
ీ గారప్ైట్ తాడును చుటిీ గాలుండు అను ఇత్ి డ్డ రిుంగ్యతో బలుంగా బిగిస్ి ారు.

పథడ్డ లేదా బాకుు క్ీ

ఇది ప్ిన్నయ్ను చకారన్ని త్తపుప ప్ిడ్డ దీన్నన్న బాకుిక్ లేదా హాుుండ్డల్ అుంటారు. దీన్న చివర గ్యబైగా వుుండ్డ
లోపల నలుచరదరపు రుంధరుం, ప్ిన్నయ్ను సీ మ్ కు సరిపణ వు సైజులో వుుండును. దీన్నన్న ప్ిన్నయ్ను సీ మ్
కు అమరిు త్తప్పదరు. దీన్నకి లాక్ వువసథ వుుండును.వాలువను తెరచినపుడు ప్ిడ్డ, హాుుండ్డల్ బయ్టికి రా
న్న విధుంగా లాక్ సిసీుం (lock) వుుండును. కేవలుం వాలువను మూసినపుడు మాత్రమే హాుుండ్డల్ బయ్టికి
వచుును.

లింకు రకం బలు డ్ౌన్ వాలుు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 108


ఈ రకపు బలల డ్ౌన్ వాలువలో ప్ిన్నయ్ను రాక్ గేరు విధానాన్నకి బదులుగా లిుంకు విధానుం దావరా డ్డసుు
సీ మ్ మయుందుకు వనకిు కదులును. దీన్నకి క్లు చీల వుంటి అమరిక వలన ఇలా జరుగ్యను. చకారన్నకి
వునిచిల వుంటిది డ్డసుు సీ మ్ ను జరుపును.

వాలుులోని భాగాలు

*1.బాడ్ీ

*2.డ్డసుులు (కవాట బిళ్ిలు)

*3.లిుంకు అమరిక

*4.గారుండు అమరిక

*5.ప్ిడ్డ

ఒక గేరు మినహాయిుంచి ఈ వాలువ భాగాలు పన్నతీరు రాక్ మరియ్య ప్ిన్నయ్ను వాలువతో సమానుంగా
వుుండును.

బాయిలరు బలు డ్ౌన్

బాయిలరు నీటిన్న రెుండు పది త్ లోల బలల డ్ౌన్ చేయ్యదురు. ఒకటి మధుుంత్ర/ అపుపడపుపడు చేసే విరామ
బలల డ్ౌన్ విధానుం మరొకటి న్నరుంత్ుం బలల డ్ౌన్ విధానుం.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 109


మధుుంత్ర బలల డ్ౌన్ పది త్తన్న బాయిలరు ఆపరేటరు పరత్ుక్ష పరువేక్షణలో జరుగ్యను. బాయిలరు నీటిలో క
రిగిన పదారాథల శాత్ుం pH, మరియ్య సిలికా శాత్ుం ప్రిగినపుడు షిపీ ుకు (8 గ్ుంటల వువధి) ఒకటి రెుండు
స్ారుల అత్త త్కుువ కాలవువధిలో (1-2న్నమిష్ాలు) బలల డ్ౌన్ వాలువను తెరచి నీటిన్న బయ్టకు వదిలెద
రు. కుంటినూుయ్సు లేదా న్నరుంత్ర బలల డ్ౌన్ పదద త్తలో బలల డ్ౌన్ వాలువను కొదిదగా తెరచి వుుంచి న్నరుంత్రుం
కొదిద పరిమాణుంలో బాయిల రు నుుండ్డ బయ్టకు వదులడుం జరుగ్యత్ ుంది. ఈ విధుంగా బాయిలరు నీటి
లోన్న కరిగిన పదారాథల శాతాన్ని త్గిిుంచుటకు వేడ్డగా బాయిలరు వాటరును బలల డ్ౌన్ చెయ్యుట వలన కొుం
2
త్ వరకు ఉష్ా శ్కిి నష్ీ పొ వవడుం జరుగ్యత్ ుంది . దాదాపు 170-180°C(10Kg/cm ఉష్ణా గ్రత్ వుని బాయి

లరు నీటిన్న బయ్టకు వదిలినపుడు బలల డ్ౌన్ వాటరు నుుండ్డ ఫాలష్ సటీమయ ఏరపడుత్ ుంది. కావున బలల డ్ౌన్
నీటిన్న మూసి వునిఒక సటీలు టాుుంకుకు పుంప్ి, ఏరపడ్డన ఫాలష్ సటీమయతో బాయిలరు ఫటడ్ వాటరును వేడ్డ
చెయ్ువచుును.

ఎంత పరిమయణంలో బాయిలరు నీటిని బలు డ్ౌన్ చెయయయలి?

ఎంత పరిమయణంలో బాయిలరు నీటిని బలు డ్ౌన్ చెయయయలి

బలల డ్ౌన్ సమీకరణ: బలల డ్ౌన్ శాత్ుం(%)= WxV÷Y

ఇకుడ W=ఫటడ్ వాటరు TDS

V=బాయిలరుకు అుందిుంచు వాటరు

Y=బాయిలరువాటరులో గ్రిష్ీుంగా వుుండ్ాలిినTDS

X=గ్యణకార గ్యరుి

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 110


బాయిలరు ఉపకరణాలు
బాయిలరు గాలసు టయుబయ వాటరు లెవల్ ఇుండ్డకేటరు

'బాయిలరు గాలసు టయుబయ వాటరు లెవల్ ఇుండ్డకేటరుఅను ఉపకరణుం బాయిలరులో వుని నీటి మటాీ
న్ని తెలుపుత్ ుంది. గాలసు టయుబయ వాటరు లెవల్ ఇుండ్డకేటరు బాయిలరులోన్న నీటిమటాీన్ని నేరుగా క
చిుత్ుంగా చూపును. గాలసు టయుబయ వాటరు లెవల్ ఇుండ్డకేటరు బాయిలరు మీద అమరుబడ్డ వుుండు మయ
ఖుమలైన ఉప కరణుం. గాలసు టయుబయ వాటరు లెవల్ ఇుండ్డకేటరును ''' బాయిలరు వాటరు గేజ్ద '''అన్నకూడ్ా
అుంటారు.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 111


బాయిలరు గాుసు టయయబు వాటరు లెవల్ ఇండ్డక్నటరు ఆవశయకత

బాయిలరు పన్నచేయ్యనపుపడు, బాయిలరులోన్న నీరుఆవిరిగా మారడుం వలన నీటిమటీ ుం కరముంగా త్గ్యి


త్ ుంది. బాయిలరులోన్న నీటిమటీ ుం బాయిలరు లోపలి బాయిలరు గొటాీల కనిత్కుువ మటాీన్నకి పడ్డ పణ
యిన, ఫ్ల
ల గాుసేస్ ఉష్ణా గ్రత్కు బాయిలరు టయుబయలు అమిత్ుంగా వేడ్ెకిు ప్ేలి పణ వును.అుందువలన ఆవిరి
గా మారు త్ ని నీటి పరమాణాన్నకి సరి పడ్ా నీ టిన్న బాయిలరులోన్నకి ఎపపడ్డకపుపడు పుంపు దావరా పుం
ప్ిుంచ వలసి వునిది. బాయిలరు డరమయాలో నీటి మటీ ుం బాయిలరు లోణి హీటిుంగ్య టయుబయల బుండ్డల్ మ
టాీన్నిదాటి,షల్ లో దాదాపు గ్రిష్ీుంగా మూడు వుంత్ లు ఉుండును.పుంపు దావరా నీటిన్న ఎపపటి కపుపడు
లోన్నకి మూడు వుం త్ లు ఉుండ్ేలా న్నుంపుటకు లోపల ఎుంత్వరకు నీరు వునిది తెలియ్ాలుంటే బాయిల
రు గాలసు టయుబయ వాట రు లెవల్ ఇుండ్డకేటరు ఉపకరిసి ుుంది. ఈ వాటరు లెవల్ ఇుండ్డకేటరులో వుని గాల
సు గొటీ ుం వలన బాయిలరు లోన్న నీటి మటీ ుం కచిుత్ుంగా తెలుసుిుంది.

గాుసు టయయబు వాటరు లెవల్ ఇండ్డక్నటరులోని భాగాలు

*గాలసు టయుబయ: ఇది స్ాధారణుంగా 1/2" లేదా 3/4"సైజులో వుుండును.10.5నుుండ్డ 24.7 కేజిల ప్ిడనాన్ని,
మ రియ్య 220°C నుుండ్డ 400°C ఉష్ణా గ్రత్ త్టుీకోగ్లులను. పొ డవు బాయిలరును బటిీ 400-500 మిలిల మీ
టరుల వుుం డును. గాలసు బల రమసిలికెట్ తో చెయ్ుబడ్డ దృఢుంగా వుుండును.

*కాక్ లు(Cocks) ఇవి స్ాధారణుంగా ఇత్ి డ్డ లేదా కుంచుతో చేసినవి.

*గాలసు టయుబయ రక్షక గాజు పలకల సటీలు ఫేరమయ

గాుసు టయయబు వాటరు లెవల్ ఇండ్డక్నటరు అమరిక

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 112


గాలసు టయుబయ వాటరు లెవల్ ఇుండ్డకేటరులో ముందమలైన గాజు గొటీ ుం మరియ్య మూడు కాక్ /వాలువలు
వుుం డును. అుందులోఒకటి సటీమయ కాక్, రెుండవది వాటరు కాక్, మూడవది డ్ెన్
ైర కాక్.గాజు గొటీ ుం అధిక వే
డ్డన్న మరి య్య సటీమయ ప్టడనాన్నిత్టుీకునే దృడత్వమయ కలిి వుుండును.సటీమయ కాక్ బాయిలరులోన్న సటీమయ
బాగ్ుంకు అత్తకిుంచబడ్డ వుని ప్ైపు ఫాలుంజికి బిగిుంచబడ్డ వుుండును. ఈ సటీమయ కాక్ తో ఇుండ్డకేటరు పరిక
రాన్నకి సటీమయను వచేులా, ఆగేలా చెయ్ు వచుును. సటీమయ కాక్ గాలసు టయుబయకు ప్ైభాగాన అమరుబడ్డ
వుుండును. అలాగే వాటరు కాక్ బాయిలరులో నీరు వుుండ్ే బాగాన్నకి అత్ కబడ్డ/వల్ి చెయ్ుబడ్డన ఒక
ప్ైపు ఫాలుంజికి బిగిుంచబడ్డ వుుండును. ఈవాటరు కాక్న్న తెరచిన బాయిలరు నీరు టయుబయలోకి వచుును,
కాక్ మూసిన నీరు ఆగిపణ వును. ఇక మూడ్ో కాక్ డ్ెన్
ైర కాక్.ఇది గాలసు గొటీ ుం లోన్న నీటిన్న బయ్టకు వదు
లు టకు ఉపయోగ్ ప డును. పరికరుం యొకు గాలసు టయుబయ చుటయ
ీ రక్షణగా ఒక లోహన్నరిాత్ చటరుం
వుుండ్డ దాన్నకి ముందమలైన గా జు పలకలు అమరుబడ్డవుుండును.బాయిలరు నుుండ్డ సటీమయ వుని చమటు
నుుండ్డ మరియ్య నీరు వుని చమటు నుుండ్డ రెుండు ముందమలైన ఉకుు ప్ైపులు భూసమాుంత్రుంగా వుుండ్డ
చివరమల ఫాలుంజి కలిి వుుండును. ఈ రెుండు ప్ై పులకు రెుండు సటీమయ వాలువలు వుుండును.ఏదెైనా అవసరుం
వుుండ్డ,లేదా గాలసు టయుబయ పాడ్ెైన మారుుటకు /లేదా గాుసేుట్ పాడ్ెైన మారుుటకు ఈ వాలువలు ఉప
యోగ్ పడును.వాటరు లెవల్ ఇుండ్డకేటరును ఈ రెుం డు వాలువలను మూసి వేసి, ఈ పా్ెుంజిలకు లెవల్
ఇుండ్డకేటరును అమరెుదరు. అమరిున త్రువాత్ వాలువ లు తెరచెదరు. లెవల్ ఇుండ్డకేటరు గాలసు పొ డ
వుకు అనుగ్యణుుంగా సటీమయ మరియ్య వాటరు ప్ైపులు బాయిల రుకు ఆత్ కబడ్డ వుుండును.

గాయసు టయయబు పగిలినప డు పరమయద్ నివారణ ఏరాపటట

బాయిలరు నుుండ్డ వాటరు కాక్ మరియ్య సటీమయ కాక్కు కలిప్ిన రెుండు ప్ైపులలో, ఐస్ణ లేట్ సటీమయ వాలువ
ల త్రువాత్ రెుండు సటీల్ బుంత్ లు(ball) వుుండును. ఏదెైనా కారణుం వలన గాలసు టయుబయ పగిలిన బాయిల
రు నుుండ్డ వేగ్ుంగా వచుు సటీమయ మరియ్య నీరు ఈ సటీల్ బుంత్ లను మయుందుకు నటీ డుం వలన అవి వళిి
వాటరు లెవల్ ఇుండ్డకేటరుయొకు వాటరు మరియ్య సటీమయ కాక్కు అడుిపడటుం వలన సటీమయ,నీరు బయ్
టికి వళ్ి కుుండ్ా ఆగిపణ వును.

ఉపయోగించు విధానం/పని చెయుయ విధానం

బాయిలరుకు స్ాధారణుంగా రెుండు గాలసు టయుబయ వాటరు లెవల్ ఇుండ్డకేటరులను కొదిద దూరుంలో అమరెు
దరు. రెుండు వాటరు లెవల్ ఇుండ్డకేటరులలోన్న గాుసు టయుబయలోల నీటిమటీ ుం సమానుంగా వుుండ్ాలి, లేన్నచమ
అుం దులో ఒక ఇుండ్డకేటరు త్పుపడు మటాీన్ని చూప్ిసి ునదన్న అరథుం. అుందువలన రెుండు వాటరు లెవల్
ఇుండ్డకేట రులలో నీటిమటీ ుం సమానుంగా లేక తేడ్ా చూప్ిన వాటరు లెవల్ ఇుండ్డకేటరుల డ్ెన
ైర ు వాలువను
తెరచి కొుం త్ నీటిన్న డ్ెన్
ైర చేసి చెక్ చెయ్ాులి .అలాగే ఈ ఇుండ్డకేటరు గాుసు గొటీ ుం మీద మూడు గ్యరుిలు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 113


/మారిుుంగ్యలు వుుండును. అన్నిుంటి కని ప్ైనుని మారిుుంగ్య బాయిలరులోన్న గ్రిష్ీ నీటిమటాీన్ని తె
లుపును. పుంపు ర న్నిుంగ్యలో వునిపుపడు, ఈ మటాీన్నకి నీరు చేరిన వుంటనే పుంపును ఆప్ి వయ్ాులి.
మోబరర అను ఒక ఉపక రణుం అమరిున బాయిలరులో నీరు3/4 వుంత్ కు రాగానే పుంపు అటో మాటిక్గా
ఆగి పణ వును.గ్రిష్ీ మటాీన్న కి కిుంద మదులో వుని మారిుుంగ్య లెవల్కు నీరు వచిున బాయిలరు ఫటడ్
పుంపును ఆన్ చెయ్ాులి. మోబరర అను ఒక ఉపకరణుం అమరిున బాయిలరులో నీరు మధు మారిుుంగ్య వ
దద కు రాగానే పుంపు అటో మాటిక్గా ఆన్ అగ్యను. గాలసు టయుబయలోన్న నీటిమటీ ుం కిుంద నుని మూడవ
మారిుుంగ్యకు చేరిన బాయిలరులో నీటి మటీ ుం పరమాద స్ాథయికి దగ్ి రలో వునిదన్న సూచన. ఈ సమ
య్ుంలో బాయిలరుకు ఇుంధనుం అుందిుంచుట వుంటనే ఆప్ి వయ్ాులి.అలాగే సటీమయ వాలువు కటిీ వయ్ాులి,
I.D మరియ్య F.Dఫ్ాునులను ఆపాలి. మోభరర అ మరిున వుని బాయిలరులో ఈ లెవల్ కు నీటిమటీ ుం ప
డ్డఫ్ణ గానే ఆటోమాటీక్గా ఇుంధన కనేవయ్రు ,ఫ్ాు నులు త్దిత్రా లు ఆగి పణ వును. కొన్ని సుందరాభలలో
పుంపు త్తరుగ్యత్ నిపపటికి, నీటిన్న తోడక పణ వడుం వలల లేదా విదుుత్ి లోపుం వలన పుంపు త్తరగ్క పణ యి
న నీటిమటీ ుం కన్నష్ీ స్ాథయికి చేరును. ఈసిథత్తలో వుంట నే బాయిలరుకు ఇుంధనాన్ని ఇవవడుం ఆపాలి, పర
ధాన సటీమయ పుంప్ిణి వాలువను మూసి వయ్ాులి. అుందు వల న బాయిలరు ఆపరేటరు న్నరుంత్రుం ఈ గాల
సు టయుబయలోన్న నీటి మటీ ుం మీద ఒకకనేిసి వుుండ్ాలి.

వాటరు లెవల్ ఇుండ్డకేటరును బాయిలరు ఆపరేటరుకు బాగా కన్నపుంచే విధుంగా బాయిలరు షల్ లేదా వా
టరు/సటీమయ డరమయాకు అమరెుదరు. అనగా బాయిలరు మయుందు బాగాన లేదా పకు బాగాన సపష్ీ ుంగా క
న్నపుంచేలా బిగిుంచెదరు.

సేఫ్ీ ి వాలువ
సేఫ్ీ ి వాలువ అనగా విపత్ి లేదా పరమాదుం నుుండ్డ త్ప్ిపుంచు రక్షక లేదా సురక్షక కవాటుం .ఒక పాత్ర లేదా
ఒక గొటీ ుంలో పరవహిసి ునిదరవుంలేదా వాయ్యవు, లేదా ఆవిరి న్నరేదశిుంచిన పరమాణుం కనిఎకుువ ప్టడన స్ాథ
యికి చే రినపుడు, వాలువ తెరచుకున్న కొుంత్ పరిమాణుంలో దరవాన్ని లేదా వాయ్యవు/ఆవిరిన్న బయ్టికి
వదిలి ప్టడన స్ాథయిన్న త్గిిుంచు పరికరుం సేఫ్ీ ి వాలువ.

బాయిలరులో స్ేఫ్ట థ వాలుు వాడకం

బాయిలరులో సేఫ్ీ ి వాలువ వాడకుం త్పపన్న సరి. ఒకటి కాదు, రెుండు సేఫ్ీ ి వాలువలను బాయిలరు మీద అ
మరుుతారు. ఫైరు టయుబయ బాయిలరు అయినచమ పరధాన డరమయా లేదా సిలిుండరు మీద అమరుుతారు.
వాటరు టయుబయ బాయిలరు అయిన సటీమయ డరమయా ప్ైన బిగిస్ి ారు. వాటరు టయుబయ బాయిలరులో ఒకటి

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 114


కని ఎకుు వ డరమయాలునిచమ, సటీమయ కలెకీు/జమ అగ్య డరమయా మీద లేదా ఎకుువ సటీమయ ఉత్పత్తి అ
గ్య డరమయా ప్ైన అమరుుతారు. పరత్త బాయిలరుకు రెుండు సేఫ్ీ ి వాలువలు బిగిుంచబడ్డ వుుండును.ఒక సేఫ్ీ ి
వాలువను బాయిల రు పన్నచేయ్య ప్టడనుం / వరిుుంగ్య ప్రసరుకని అరకేజీ ఎకుువ ప్టడనుం బాయిలరులో
ఏరపడగానే తెరచు కు నేలా, మరమ సేఫ్ీ ి వాలువను పన్నచేయ్య ప్టడనుం /వరిుుంగ్య ప్రసరు కని ఒక కేజీ ఎ
కుువ ప్టడనుం బాయిలరు లో ఏరపడగానే తెరచుకునేలా ఏరాపటు చెయ్ుబడ్డ వుుండును. ఇలా రెుండు సేఫ్ీ ి
వాలువలు వేరు వేరు ప్టడనాల వదద తెరచు కొనునటు
ల అమరుుటకు కారణుం బాయిలరు రక్షణ దృషిీ తోనే
ఏదెైనా కారణుంచే బాయిలరు ప్టడ నుం కని అరకేజీ ఎకుువ ఉని సేఫ్ీ ి వాలువ తెరచుకోనన్నచొ, ఒక కేజీ
ఎకుువగా సట్ చేసిన రెుండ్ో వాలువ తెరచు కొనును.

బాయిలరు నంద్ు ఉపయోగించు స్ేఫ్ట థ వాలుులు

అవి.1.డ్ెడ్ వయిట్ సేఫ్ీ ి వాలువ,2.లివరు సేఫ్ీ ి వాలువ,3. సిరేుంగ్య లోడ్ెడ్ సేఫ్ీ ి వాలువ,4. హై ప్రసరు-
లోవాటరు సేఫ్ీ ి వాలువ.

డ్ెడ్ వెయిట్ స్ేఫ్ట థ వాలుు

డ్ెడ్ వయిట్ సేఫ్ీ ి వాలువ ఇళ్ిలోల వాడు ప్రసరు కుకురు ల లిడ్/మూత్ మీద వుని సేఫ్ీ ి వాలువ వుంటి
దే. కుకురు మీద సేఫ్ీ ి వాలువ చినిదిగా వుుండును. బాయిలరులో వాడు సేఫ్ీ ి వాలువ పరిమాణుంలో ప్దద
దిగా వుుండును. సిథరమలైన బరువువుని వరుిలాకార పణ త్యినుమయ బిళ్ిలను వాలువమీద ఉుంచెదరు.
ఈ డ్ెడ్ వయిట్/బరువు, వాలువను కిుంది వైపుకు బలుంగా నొకిు వుంచును అనగా అధో ప్టడనుం కలుగ్ చే
య్యను. దీన్నన్న అధో ప్టడన బలుం అుంటారు. అదేసమయ్ుంలో బాయిలరు నుుండ్డ సటీమయ వాలువ కిుంది నుుం

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 115


డ్డ ప్ై వైపుకు బలుంగా వాలువను ప్ైకి నటేీ పరయ్త్ిుం చేసి ుుంది. దాన్నన్న ఉరియ ప్టడనుం లేదా ఉరియ బల శ్కిి
అుంటారు. బాయిలరు లో ఏరపడ్డన సటీమయ ప్టడనుం కని సేఫ్ీ ి వాలువ మీది బరువు కలు
ి చేయ్య బలశ్కిి /
ప్టడన శ్కిి ఎకుువగా లేదా సమానుంగా ఉనిుంత్ వరకు వాలువ తెరచు కొనదు. ఎపుపడ్ెైతే బాయిలరు సటీ
మయ కలు
ి చేయ్య ఉరియ ప్టడనుం వాలువ కలుగ్చేయ్య ప్టడనాన్ని మిుంచుత్ ుందో అపుపడు వాలువ తెరచు కు
న్న అధిక ప్టడనుం కారణమలైన సటీమయ బయ్టికి వళ్ళిను. అధిక ప్టడనుం త్గిిన వుంటనే , రెుండ్డుంటి ప్టడనుం స
మాన మవవగానే వాలువ య్ధావిధిగా మూసుకొనును.ఈ రకపు సేఫ్ీ ి వాలువలు లోకోమోటివ్ బాయిల
రు మరియ్య మలరరన్ బాయిలరులలో వాడుట కు పన్నకి రావు. ఈ రకపు బాయిలరులు చలనుంలో వుని
పుపడు అటున్నటు కదలడుం వలన సేఫ్ీ ి వాలువ మీది సిీర బరువు పకుకు జరిగి పణ వును.అుందువలన
ఇటువుంటి సేఫ్ీ ి వాలువలు నేల మీద సిథరుంగా వుుండులాుంకషైర్ బాయిలరు లకు సరిపడును.

లివరు స్ేఫ్ట థ వాలుు

లివరు సేఫ్ీ ి వాలువలో ఒక పణ త్ ఇనుమయతో చేసిన కేసిుంగ్య ఉుండును. దాన్న న్నలువు రుందరుం సటీమయ బయ్
టకు వచుు మారి ుంగా పన్నచేయ్యను. కేసిుంగ్య ఆడుగ్య భాగాన్ని బల లుీల దావరా బాయిలరు షల్ ప్ై భాగా
న బిగిుంచె దరు. కేసిుంగ్య న్నలువు రుందరుం/నాజిల్ ప్ైన వాలువ సిటిుంగ్య రిుంగ్య వుుండును.ఇది ఇత్ి డ్డతో చె
య్ుబడ్డ వుుం డును. దీన్న మీద కరెకీుగా వాలువ డ్డస్ు లేదా వాలువ వుుండును.వాలువ వనుక భాగ్ుం ఒక
లివరుకు బిగిుంచ బడ్డ వుుండును. లివరు ఒక చివర లివరుకు బిగిుంచిన వాలువ డ్డసుు, వాలువ సిటిుంగ్య
మీద ఖాళి లేకుుండ్ా అత్ కుున్న ఉుండ్ేలా బలాన్ని కలుగ్ చేయ్యను. లివరు రెుండ్ో చివర కేసిుంగ్యకు ఒక
క్లు త్తరిగెడు చీల (pivot) దావరా అనుసుంధానమలై వుుండును. లివరు పకుకు జరుగ్కుుండ్ా ఒక లివరు
గెైడు రాడ్/కడ్డి వుుండును.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 116


లివ రు చివర వుని బరువును మయుందుకు, వనకిు జరపడుం దావరా వాలువ మీద బలపరభావాన్ని ప్ుంచ
వచుు, త్గిిుంచ వచుు.లివరు బరువు వలన వాలువ మీద అదో ప్టడనాన్ని క లిి ుంచడుం వలన సిటిుంగ్యమీద
వాలువ డ్డసుు బలుంగా అత్ కుున్న ఉుండును. బాయిలరులోన్న సటీమయ, లివ రు బరువుకని ఎకుువ
ప్టడనబలాన్ని కలిి నపుడు లివరును వాలువను ప్ైకి లేపడుం వలన అధికుంగా వుని సటీమయ బయ్టకు
వళ్ళిను.

సిరేుంగ్య లోడ్ెడ్ సేఫ్ీ ి వాలువలో మరొక రకమలైన రామ్ి బాటమ్ (Ramsbottom) సేఫ్ీ ి వాలువలో రెుండు
వాలువలు ఒక సిరేుంగ్య వుుండును. ఈ రకపు సేఫ్ీ ి వాలువను లోకోమోటివ్ బాయిలరులలో ఉపయోగి
స్ాిరు.

ఎకుువ పటడన స్టటము మరియు తకుువ నీటి మటట ం స్ేఫ్ట థ వాలుు

ఈ రకపు సేఫ్ీ ి వాలువ రెుండు రకాల పనులు చేయ్యను.ఒకటి సటీమయ ప్టడనుం బాయిలరు పన్నచేయ్య ప్టడ
నుం కని ఎకుువ ప్టడనుంతో సటీమయ బాయిలరులో ఉత్పత్తి అయిన పరధాన వాలువను తెరచి సటీమయను బ

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 117


య్టకు వదులును. ఇుందులో ఒకలివరు వుుండ్డ ఆలివరు ఒక చివర నీటిలో తేలు ఫణల ట్ మరమ చివర ఫణల ట్
బరువును సమత్ లుుం చేయ్య బరువు వుుండును.బాయిలరులో నీటి మటీ ుం త్గిిన ఫణల ట్ కిుందికి దిగ్టుం
వలన లివరుకు మధులో వుని మయుందుకు చొచుుకు వచిున బొ డ్డప్ వుంటిది పరధాన వాలువలోపల అ
మరిున అరి గమళాకార పు మరమ వాలువను ప్ైకి తెరచి ప్దద శ్బద ుంతో సటీమయను బయ్టకు పుంపును.ఈ శ్బద ుం
విన్న బాయిలరు ఆపరేట రు జ గ్రత్ి పడ్డ త్గ్య జ గ్రత్ిలు తీసుకుుంటాడు.

ఈ రకపు సేఫ్ీ ి వాలువను అుంత్రి త్ ఫ్రేిసు/కొలిమి బాయిలరులలో ఉపయోగిస్ి ారు.ఉదాహరణ:


లాుంకషైర్, కోరిిష్ బాయిలరులలో ఉపయోగిుంచుటకు అనుకూలుం.

స్థరేంగ్ు లోడ్ెడ్ స్ేఫ్ట థ వాలుు

సేఫ్ీ ి వాల్వ /వాలువ పరధాన భాగ్ుం కాస్ీ ఐరన్/పణ త్ ఇనుమయతో చేయ్బడ్డ 90 డ్డగరల కోణుంలో ఫాలుంజిలు
వుని రెుండు ప్ైపు వుంటిబాగాలు కలిి వుుండును.న్నలుగ్య ఫాలుంజి భాగ్ుం బాయిలరు షల్/డరమయా ప్ైనుని
ఉకుు ప్ైపు ఫాలుంజికి బల లుీల సహాయ్ుంతో బిగిుంపబడ్డ వుుండును. రెుండవ పకు ఫాలుంజికి ఒక ఉకుు ప్ైపు
బల టు
ల లతో బిగిుంపబడ్డ, బాయిలరు షడ్ బయ్టి వరకు,వుుండును. సేఫ్ీ ి వాలువ తెరచుకునిపుపడు బా
యిలరు నుుండ్డ విడుదల అయిున సటీమయ ఈ ప్ైపు దావరా బయ్టికి వళ్ళిను. పణ త్ ఇనుమయ బాడ్ీ న్నలు
వు భాగ్ుంలో లోపల ముందమలైన ప్ైపువుంటి న్నరాాణుం వుుండ్డ దాన్న రుంధరుం మీద సటీలుతో చేసిన నునుప్ైన
ఉపరిత్లుం వుని వాలు సిటిుంగ్య బిగిుంచి వుుండును. దీన్న మీద వాలువ డ్డస్ు ఉుండును. ఈ వాలువ డ్డస్ు
వాలువ సిటిుంగ్య రుంధారన్ని మామయలు సమయ్ాలోల కప్ిప వుుంచును. ఇది కూడ్ా నునుప్ైన ఉపరిత్లుం క
లిి వుుండును.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 118


వాల్వ సిటిుంగ్య ప్ైన వాలువడ్డసుువు వుుంచిన రెుండు కలిసిన పారుంత్ుంలోఎటువుంటి ఖాళి లే కుుండ్ా
అత్ కుు పణ యినటు
ల వుుం డును.డ్డసుు ప్ైభాగాన్నకి పొ డవైన ఒక సటీలు కడ్డి /rod వుుండును. సటీ లు
సిపుండ్ీల్ రాడ్ పొ డవుగా వుుండ్డ,ఈ రాడ్/సటీలు కడ్ీి చుటయ
ీ పణ త్ ఇనుమయ బాడ్ీ ప్ై భాగాన సిరేుంగ్య
హౌసిుంగ్య వుుండును. హలికల్ సటీలు సిరేుంగ్ ఒక చివర వాలువ డ్డస్ు ను పటుీకున్న వుుండగా సిరేుంగ్య రెుండ
వ చివర డ్డస్ు రాడు ప్ైభాగాన వుుండు ను. సిరేుంగ్య హౌసిుంగ్ ప్ైన వునిఒక నట్/నటుీ(మరలు ఉని క
డ్డద) కు బిగిుంచిన బల లుీను త్తపపడుం వలన సిరేుంగ్య దగ్ి రగా నొకుబడ్డ వాలువ డ్డస్ు ను బలుంగా వాలువ సి
టిుంగ్య మీద నొకుడుం వలన వాలువ సిటిుంగ్య మరియ్య వాలు
ి డ్డసుు మధు ఎటువుంటి ఖాళి లేనుందున
బాయిలరు మామూలు ప్టడనుంలో వునిపుపడు సటీమయ బయ్టికి రాదు.బొ లుీ వుంటిదాన్నతో డ్డసుు రాడ్
/కడ్డి న్న మీద సిరేుంగ్యను దగ్ి రగా నొకుడుం వలన వా లువ డ్డసుు మీద వత్తి డ్డ కలగ్డుం వలన వాలువ డ్డ
సుు వాలువ సిటిుంగ్య మీద గ్టిీగా నొకుబడ్డ వుుండును. సిరేుంగ్య ఈ విధుంగా వాలువ డ్డసుు మీద కలుగ్య
చేయ్య ఫ్ణ రుి/బలాన్ని డ్ౌన్ వర్ి ఫ్ణ రుి అుంటారు.

స్థరేంగ్ు లోడ్ెడ్ స్ేఫ్ట థ వాలుు లోని భాగాలు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 119


*1.బాడ్ీ

*2.నాజిల్

*3.నాజిల్

*4.వాల్ సిటిుంగ్ రిుంగ్య

*5. వాలువడ్డసుు(మూత్)

*6.డ్డసుు హో లి రు

*7.గెైడు

*8.సిపుండ్డల్/ సటీలుకడ్డి

*9.సటీలు సిరేుంగ్య

*10.సిరేుంగ్య హౌసిుంగ్య/ బల నేట్

*11.సరిదిదద ు సూలూ/ అడి సీబయల్ సూలూ

*12.లివరు హాుుండ్డల్

*13.కాుప్ లేదా ప్ైకపుపమూత్

బాడ్ీకి ఉని టేపరు (అనగా కిుంద విశాలుంగా వుుండ్డ ప్ైన త్కుువ వాుసుంతో రుంధారన్ని కలిి వుని న్నరాా
ణుం) నాజిల్ అనేది బాయిలరు సటీమయ పరవేశ్ మారి ుం. డ్డసుు అనేది నాజిల్ రుంధారన్ని,మూసివుుంచే మూత్.
సిపుండ్ీల్ రాడ్ అనేది పొ డవుగావునిసుిపాకార సటీలుకడ్ీి. దీన్న ఒకచివర డ్డసుు ప్ైనుిన గెైడరులోకి వుుం
డును. రొుండ్ో చివర మరలు వుుండ్డ దాన్నకి ఒక నటుీ(nut)వుుండును.సిపుండ్డల్ రాడుకు గెైడరు కని ప్ై భా
గ్ుంలో సిథరుంగా వుని వరుిలాకార ప్ేల టువుుండును.దీన్న మీద సిుంర గ్య కిుంది భాగ్ుం కూరమున్న/ఆన్న వుుండు
ను. ప్ైభాగాన సులభుంగా సిపుండ్డలు మీద ప్ైకి కిుందికి కదిలే మరమ వరుిలాకార ప్ేల టువుుండును. దీన్నన్న
సిరేుంగ్య ప్ైభాగాన వుుంచెదరు. ప్ై ప్ేల టును ఆనుకున్న సిపుంగ్య హౌసిుంగ్య ప్ైన వునిఒకనటుీ వుంటి దాన్నలో
త్తరిగే అడి సీబయల్ సూలూ వుుండును. ఈ అడి సీబయల్ సూలూను నటుీలో ప్ైకి కిుందికి కదిలిుంచడుం వలన సిపుం
గ్య వదులుగా బిగ్యత్ గా అగ్యను. సిరేుంగ్యను దగ్ి రగా నోకేుకొలది వాలువ డ్డసుు మీద అధో ప్టడనుం ప్రు
గ్యను.వదులు చేసిన డ్డసుు మీద అదో ప్టడనుం త్గ్యిను. సిుంర గ్య చుటయ
ీ , బాడ్ీ మీద రక్షణగా సిరేుంగ్య హౌ
సిుంగ్య వుుండును.లివరు అనే సటీలు హాుుండ్డలు ను క్లు సహాయ్న సిపుండ్డలు ప్ైభాగాన కలిప్ి వుుండును.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 120


అపుపడపుపడు సేఫ్ీ ి వాలువ పన్న చేయ్యచునిదా లేదా బిగ్యసుకు పణ యిుందాయ్న్న చేత్తతో లివరును ప్ై
కెత్తి న్నరాదరణకెై చేసుకోవచుు<ref name= valve/>.

స్ేఫ్ట థ వాలుు పనిచెయుయ విధానం

స్ాధారణ పరిసథ త్త


ి లో బాయిలరు, దాన్న పన్నచేయ్య ప్టడనాన్నకి లోబడ్డ పన్నచేయ్యనపుడు, సేఫ్ీ వ
ి ాలువ
డ్డసుు మీద సటీమయ కలిి ుంచు ప్టడనుం/మరియ్య తోపుడుశ్కిి కని వాలువ డ్డసుుప్ై సిరేుంగ్య కలిి ుంచు ప్టడ
నుం ఎకుువగా వుుండును. వాలువ డ్డసుుప్ై సిరేుంగ్య కలిి ుంచు వత్తి డ్డ బలాన్ని డ్ౌన్వర్ి ఫ్ణ ర్ి(అధో ప్టడన
బలుం),సటీమయ వాలువ ప్ై కలిి ుంచే వత్తి డ్డ బలాన్ని ఉరియప్టడనబలుం అుంటారు.బాయిలరు మామయలుగా పన్న
చేయ్యనపుడు సటీమయ ఉరదయ ప్టడన బలుంకని సిరేుంగ్య కలిి ుంచు అధో ప్టడన బలుంఎకుువ కావున వాలువ
మూసుకున్న వుుండును. ఏదెైనా కారణుంచే బాయిలరులో ఏరపడ్డన సటీమయను వాడనపుపడు, బాయిలరులో
సటీమయ ఘనపరిమాణుం ప్రిగి,సటీమయ ప్టడనుం బాయిలరు పన్నచేయ్య ప్టడన మిత్త కని ఎకుువ అవువత్ ుం
ది. ఎపుపడ్ెైతే బాయిలరులో మామూలు పన్నచేయ్య ప్టడనాన్న కనిఎకుువ ప్టడనుంతో సటీమయ ఏరపడు త్ ుం
దో , సటీమయ యొకు ఉరదయ ప్టడన బలుం సిరేుంగ్య కలిి ుంచు అధో ప్టడన బలుం కనిఎకుువ ఎకుువ కావడుం వ
లన వాలువ డ్డసుు తెరచుకున్న అధికుంగా ఏరపడ్డన సటీమయ పకుగొటీ ుం దావరా బయ్టికి వచుును.త్తరిగి
బాయిలరమన్న సటీమయ అధిక ప్టడనుం త్గిి,సిరేుంగ్య అదో ప్టడన బలుం ఎకుువ కాగానే వాలువ డ్డసుు వాలువ
సిటిుంగ్య రిుంగ్యను మూసివేయ్యను.

మయబ్రర(వెరటక
ి ల్ మయగ్ేటిక్ స్థుచ్)

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 121


మాబిర(వరిీకల్ మాగ్ిటిక్ సివచ్) అనేది సవయ్ుం ప్ేరరిత్ుంగా (Automatically),సటవయ్ పరచ మదుంగా నీటి మ
టాీ న్ని న్నయ్ుంత్రణలో వుుంచు ఉపకరణుం లేదా పరికరుం.మాబిరన్న మోబరర అణీకూదా ప్ిలుస్ాిరు. మాబిర లేదా
మోబరర అనే ఈ పరికరాన్ని బాయిలరులలో నీటిమటాీన్ని త్గిన స్ాథయిలో ఉుంచుటకు ఉపయోగిస్ి ారు.

బాయిలరు పన్నచేసి ునిపుపడు బాయిలరులో సటీమయ ఉత్పత్తి అయియుసమయ్ుంలో, సటీమయ ఉత్పత్తి కి విలో
మాను పాత్ుంలో బాయిలరు లోన్న నీటి మటీ ుం త్గ్యిత్ ుంది. అనగా సటీమయ ఉత్పత్తి ప్రిగేకొలది, నీటిమటీ ుం
త్గ్యి త్ ుంది. ఇలా త్గిిన నీటిన్న ఫటడ్ వాటరు పుంపును త్తప్ిప బాయిలరు షల్ లో త్గిన మటీ ుం వరకునీరు
న్నుంప వలసి వునిది. మటాీన్నకి నీరు చేరగానే పుంపును న్నలిప్ి వయ్ాులి.ఇలా ఫటడ్ పుంపును నీటిమటీ ుం
త్గిిన పరత్త స్ారి త్తప్ిప,మటాీన్నకి నీరు రాగానే న్నలిప్య్ుడుం అనేది న్నరుంత్రుంగా జరిగే పరకయ్
ిర . ఇలా పుంపు
ను త్తపపడుం, ఆపడుం అనేది బాయిలరు ఆపరేటరు నేరుగా చేయ్యునపుపడు, ఏదెైనా కారణుం చేత్ మటాీన్న
కి మిుంచి నీరు ఎకిునను పుంపును న్నలిప్ి వయ్ున్నచమ డరమయాలో సటీమయ జమ అగ్య పరదేశ్ుం త్గిి సటీమయతో
పాటు నీరు కలిసి పొ యిు సటీమయలో తేమ శాత్ుం ప్రిగి పణ వును. ఇలా నీరు కలిసిన సటీమయను వట్ సటీమయ
లేదా అసుంత్ృపి సటీమయ / నీటి ఆవిరి అుంటారు.అలాగే అవసరమలైన మటాీన్నకి నీరు చేరినా పుంపు త్తపపన్న
చమ ఫైరు టయుబయ బాయిలరు అయినచమ నీటిమటీ ుం టయుబయల కనిత్కుువ మటాీన్నకి పడ్డ పణ వడుంతో టయు
బయలు బాగా వేడ్ెకిు,అధిక ఉష్ణా గ్ర త్ కారణుంగా స్ాగి, వాుకోచిుంచి పగిలి పణ యి పరమాదుం జరుగ్యను. అలాగే
వాటరు టయుబయ బాయిలరుల టయు బయలలో నీరు లేక పణ యిన టయుబయలు వేడ్ెకిు కరిగి పగిలి పొ యిు ప్
దద పరమాదుం జరుగ్యను. అుందువలన మానవ త్ప్ిపదుం వలన జరిగే పరమాద న్నవారణకెై ఆటోమాటిక్ గా
పుంపును త్తప్ేప,ఆప్ి పరికరమే మాబిర/ మో బరర.

మయబ్రర/మోబ్రరలోని భాగాలు

నిలువ సుిపాకరాప ఉకుు గొటట ం/ఫ్ోు ట్ చాంబరు

ఇది దాదాపు 500-600 మి.మీ పొ డవువుుండును, ప్ైభాగాన ఫాలుంజి వుుండును.అడుగ్యన మరలుని


రుందరుం వుుండును. దీన్నకి డ్ెైన్
ర వాలువను బిగిస్ి ారు.న్నలువు ఆకారాన్నకి పకుల కొదిద దూరుం ఎడుంగా రెుండు
త్కుువ పొ డవుని ప్ైపులు వుుండ్డ వాటిక్ ఫాలుంజిలుుండును.

స్టటలు ఫ్ోు ట్

పొ డవుగా సుిపాకార సీ యిన్లెస్ సటీలుతో చేసిన ఫణల ట్(లోపలి భాగ్ుం గ్యలల గా వుుండ్డ దరవాల మీద తెలియ్ా
డు పొ డవాటి సిలిుండరు ఆకారుం)వుుండును.సూ
ి పాకర ఫణల ట్ ప్ైన కిుంద భాగాలు కొదిదగా ఉబయైగా వుుండు
ను. ఫణల ట్ లోపలి భాగ్ుం ఖాలిగా/గ్యలల గా వుుండటుం వలన ఈ ఫణల ట్ నీటిలో తెలియ్ాడును.ఎడ్ెైన వసుివు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 122


తొలగిుంచిన నీటి/దరవుం భారుం కని,వసుివు భారుం త్కుువ ఉనిచమ అది తెలియ్ాడును. ఫణల ట్ ప్ైన స
నిన్న సటీలు కడ్ీి వుుంది చివర చినిన్న అయ్స్ాుుంత్ుం బిగిుంచబడ్డ వుుండును.

స్థుచ్ మెక్ానిజం భాగ్ం

ఈభాగ్ుం మాబిరన్నలువు గొటీ ుంప్ై ఫాలుంజి బల లుిలతో బిగిుంచటాన్నకి సమానుంగా డమీా ఫాలుంజిన్న కలిి మధులో
ఒకసటీలు గొటీ ుం వల్ి చెయ్ుబడ్డ/అత్ కబడ్డ వుుండును.ఈ గొటీ ుంలోనే సటీలు ఫణల ట్ రాడ్ ప్ైభాగ్ుం, ప్ైకి కిుందికి
కదులును.

హెరిాటికలిు స్టల్ి స్థుచ్లు/ గాలిచొరబడకుండ్ా మయయబడ్డన స్థుచ్లు

వీటిన్న సివచ్ మలకాన్నజుం భాగ్ుం మధులో బల లుగా వుని సటీలుగొటీ ుం ఉపరిత్లుం ప్ై కొదిద కొదిద దూరుం ఎడుం
గా హరిాటికలిల సటల్ి సివచ్లు బిగిుంచబడ్డ వుుండును. కేవలుం నీటీ మటాీన్ని న్నయ్ుంత్రణ కెైనచమ రెుండు సివచ్
లు వుుండును. ఒకటి నీరు కన్నష్ీ మటాీన్నకి నీరు వునిపుపడు పుంపును ఆన్ చెయ్యుటకు, రెుండవది గ్
రిష్ీ మటాీన్నకి నీరు చేరగానే పుంపును ఆపుటకు. మరికొన్ని మోబరల
ర లో మూడ్ో సివచు వుుండును.ఈ సివ
చు పుంపు ఆన్ కాక పణ యిన లేక పుంపు త్తరుత్ నిపపటికి నీరు బాయిలరులోకి ఎకునపుపడు ,బా యి
లరులో కన్నష్ీ మటాీన్న కని త్కుువకు నీటిమటీ ుం పడ్డపణ యిన, ఈ సివచుు బాయిలరు ఫిడ్ కనవయ్రు
మరియ్య ID,FD ఫ్ాునులను ఆపును. ఈ సివచ్ లలో మాగ్ిటిక్ స్ాిప్ మలకాన్నజుం వుుండును .ఫణల ట్ రాడ్
/ కడ్ీి నీటి మటాీన్నకి అనుగ్యణుంగా ప్ైకి కిుందికి కదులుత్ూ సివచ్ సమీపాన్నకి రాడ్ రాగానే,రాడ్ చివర ను
ని మాగెిట్ యొకు అయ్స్ాుుంత్ పరభావుం వలన సివచ్ పన్న చెయ్యును.

వాతావరణ రక్షణ తొడుగ్ు(weather proof cap)

ఇది సివచ్ మలకాన్నజుం భాగాన్ని కప్ిపవుుంచే తొడుగ్య.

మయబ్రర/మోబరర నిరాానం-పనిచేస్ె విధానం

న్నలువుగా పొ డవుగా సటీలు గొటీ ుం వుుండ్డ దాన్న న్నలువు పకుభాగ్ుంలో కొదిద ఎడుంగా ఫాలుంజి వుని రెుండు
చిని గొటాీలు/ ప్ైపులువుుండును.ఇుందులో ప్ై ఫాలుంజి బాయిలరు సటీమయ వుని భాగాన్నకి కలుపబడ్డ
వుుండగా, కిుం ది పకున వుని మరమ ఫాలుంజి బాయిలరులో నీరు వుని భాగాన్నకి కలుపబడ్డ వుుండును.
ఈ రెుండు కూడ్ా బాయిలరుకు నేరుగా కాకుుండ్ా వాలువల దావరా కలుపబడ్డ వుుండును. ఏదెైన సమసు
మాబిరలో వచిున ఈ వాలువలను మూసి, మాబిరను విప్ిప త్న్నఖీ చెయ్ువచుు. అలాగే ప్ైభాగాన కూడ్ా
ఒక ఫాలుంజి వుుండును. ఈ ఫాలుంజికి సివచ్ మలకాన్నజుం వుని భాగాన్ని ఫాలుంజి దావరా బిగిస్ి ారు. అలాగే న్న
లువుగా పొ డవుగా సటీలు గొటీ ుం అడుగ్య భాగాన ఒక వాలువ వుుండ్డ,మూసి వుుండును.అపుపడపుపడు ఈ

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 123


వాలువను తెరచి లోపలి నీటిన్న బ య్టికి వదలవచుును.సివచ్ మలకాన్నజుం భాగ్ుంలో మధునుని సీ యి
న్లెస్ సటీలు గొటీ ుం బయ్ట కొదిద దూర ఎడుం వుుండునటు
ల మూడు మాగ్ిటిక్ ఎలకిీకల సివచులు బిగిుంచ
బడ్డ వుుండును. అన్నిుంటికనిప్ైనుని1 వ సివచు లెవల్ కు సిీల్ ఫణల ట్ రాడు ప్ైభాగ్ుంలో వుని అయ్
స్ాుుంత్ుం రాగానే,పుంపు ఆగి పణ వును. మధులో వు ని 2వ సివచు వదద కు రాగానే పుంపు ఆగి పణ వును.
ఏదెైన కారణుంచే పుంపు పన్నచెయ్ుక పణ యి నీటి మటీ ుం మరిుంత్ త్గిిన, మూడ్ో సివచ్ వదద కు రాగానే ఈ
సివచ్ వలన బాయిలరు బాయిలరు ID ఫ్ాున్,FD ఫ్ాున్ మరి య్య ఇుంధన సరాఫ్రా వువసథ ఆగిపణ వును.
అుంతే కాదు పరమాద ఘుంటిక/అలారుం మోగ్యను

ప్రసరు గేజి

ప్రసరు గేజి అనేది ఒక వువసథ లో వుని, లేదా పరవహిసి ుని దరవాల, వాయ్యవుల ప్టడనుంకొలిచే స్ాధనుం.
ప్రసరు గేజిన్న తెలుగ్యలో ప్టడన మాపకుం అుంటారు. ప్టడనుం అనగా ఒక న్నరిదష్ీమలైన పరమాణుం /య్ూన్నట్
దరవుం లే దా వాయ్యవు మీద పరయోగిుంపబడ్డన బలుం లేదా శ్కిి. భూ వాతావరణుం భూమి మీదుని పరత్త
వసుివు మీద వత్తి డ్డ కలిి సి ునిది. ఆ వత్తి డ్డనే ప్టడనుం అుంటారు.వాతావరణుం మన ప్ై కలిి ుంచే ప్టడనుం ఒక
అటాాసిపయ్రు ప్ట డనాన్నకి సమానుం.ఒక అటాాసిపయ్రు ప్టడనుం GPS విధానుంలో ఒక చదరపు అుంగ్య
ళ్ుం వైశాలుుంప్ై 14.70 (14.69595) పౌుండల బరువు కలుగ్ చేయ్య వత్తి డ్డ లేదా బలశ్కిికి సమానుం.MKS
పది త్తలో ఒక చదరపు సుంటి మీటరు వైశాలుుంప్ై 1.033 కిలో గారమయలు కలుగ్చేయ్య బలశ్కిి లేదా బరు
వుకు సమానుం. అటాాసిపయ్రు ప్టడనాన్ని టార్లలో లెకిుుంచిన 760టారులకు సమానుం. బారమమీటరు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 124


/భారమిత్త పాదరస మటీ ుంతో లెకిుుంచిన 30 అుంగ్యళాలు (29.9213 అుంగ్యళాలు) లేదా 760 మిలీల మీ
టరల కు సమానుం.

పటడనమయపకం/పెరసరు గనజి

ప్రసరు గేజిలను ఉపయోగిుంచి వాతావరణ ప్టడనుం కనిఎకుువ ప్టడనుంలో వుని దరవాల, వాయ్యవుల
ప్టడనాన్ని కొలుస్ాిరు. ఇలా వాతావరణ ప్టడనుం కని అధికుంగా వుని ప్టడనాన్ని కొలిచే పరికరాలను ప్ర
సరు గేజి లేదా ప్టడనమాపక పరికరాలు అుంటారు. అయితే వాతావరణ ప్టడనుం కనిత్కుువ ప్టడనాన్ని
కూడ్ా ప్టడన మాపకాన్ని ఉపయోగిుంచి కొలవవచుు. వాటిన్న వాకుుమ్ గేజి అుంటారు.కొన్ని ప్టడన మాప
కలలో రెుండు రకాల ప్టడనాన్ని కొలవవచుును, వాటిన్న సుంయ్యకి (compound guage) ప్టడన మాపకా
లు అుంటారు. ప్రసరు గేజి లు పరధానుంగా అనలాగ్ డయ్ల్ ప్రసరు గేజిలు మరియ్య డ్డజిటల్ ప్రసరు గేజిలు
అను రెుండు రకాలు.

బల రి న్ పెరసరు గనజి ఆవిసురణ

య్ూజెన్ బల రిన్ (1808 – 1884) ఫరుంచి ఇుంజనీరు మరియ్య పరత్తభావుంత్ డ్ెైన గ్డ్డయ్ారాల రూపకరి . 18
49 లోబల రిన్ ప్రసరు గేజిన్న త్య్ారు చేస్ాడు. ఈ గేజి అపపటివరకు ఉని గేజిల కని ఎుంతో న్నకుచిుగా
ప్టడనా న్ని కొలవడమే కాదు ఎకుువ ప్టడనాన్ని కూడ్ా కొలిచే స్ామరథయుంతో త్య్ారు చేస్ాడు.బల రిన్
ఈగేజిన్న లోకో మోటివ్ ఇుంజనులలో ప్టడనాన్ని కొలవటాన్నకి రూపొ ుందిుంచాడు.

పెరసరు గనజి నిరాాణ వివరాలు

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 125


డయ్ల్ ప్రసరు గేజిలను స్ాదృశ్ు (Analog ) గేజిలు అన్న కూడ్ా అుంటారు. అనలాగ్/డయ్ల్ ప్రసరు గేజి
లు య్ాుంత్తరక న్నరాాణుం కలిి ఉని ప్టడనమాపక పరికరాలు. అనలాగ్/స్ాదృశ్ు గేజిలు సిదద ాుంత్పరుంగా త్
య్ారు రెుండు రకాలు ఒకటి బల రిన్ రకుం మరొకటి బరలల ోస్ రకుం

బల రి న్ టయయబు పెరసరు గనజి

బల రిన్ టయుబయ ప్రసరు గేజి మూడు రకాలలో లభిసుిుంది. ఒకటి C-రకపు బల రి న్ టయుబయ, రెుండవది
సిరేుంగ్య టయుబయ మరి మూడ్ో ది హలికల్ రకుం.

బల రి న్ టయయబు పెరసరు గనజిలోని ముఖయ భాగాలు

*1.హాలో బాలక్ (Hollow block) : ఇత్ి డ్డతో చేసిన, లోపలి భాగ్ుం బల లుగా వుుండు దిమలా వుంటిది. కిుంది
భాగ్ుం గ్యడరుంగా వుుండ్డ ఉపరి త్లుంప్ై మరలు కలిగర వుుండును. ఈ మరలు వునిభాగానేి వాటరు సైపను
స్ాకెట్ కు బిగిస్ి ారు. రొుండ్ో చివర నలుచదరుంగా వుుండును. దాన్న పకు రుందారన్నకి C బల రిన్ టయుబయ యొ
కు ఒక చివర ఆత్ కబడ్డ వుుండును.

*బల రి న్ టయుబయ : బల రిన్ టయుబయ C ఆకారుంలో కుంచుతో చెయ్ుబడ్డ, దగ్ి రగా నొకుబడ్డ వుుండును. ఒక
చివర మూసి వేయ్బడ్డ, దాన్నకి లిుంకు వుుండును. తెరచి వునిరెుండవ హో లోబలల క్ కు అటుకబడ్డ
వుుండును.

*లిుంకు: ఒక చివర C బల రిన్ టయుబయకు కదలకుుండ్ా ఆత్ కబడ్డ వుుండగా రెుండ్ో చివర పళ్ళిని స
కీరుకు సులభుంగా అటున్నటు కదిలేలా వదులుగా బుంధనమలై వుుండును.

*పళ్ళిన సకీరు: దీన్న ఒక చివర లిుంకుకు, పళ్ళిన భాగ్ుం ప్ిన్నయ్ను చకారన్నకి ఆనుకున్న వుుండును.
పళ్ళిన సకీరు కదిలినపుడు, ప్ిన్నయ్ను కూడ్ా వరుిల భరమణుం చేయ్యను

*ప్ిన్నయ్ను: ఇది ఒక పళ్ల చకరుం దీన్నకి సూచిక మయళ్ళి అత్ కబడ్డవుుండును.

*సూచిక మయళ్ళి: ఇది ప్ిన్నయ్ను చకారన్నకి బిగిుంచబడ్డ, ప్ిన్నయ్నుతో పాటు కదులును.

*డయ్ల్:ఈ పలుచన్న గ్యుండరన్న లోహ పలక మీద ప్టడనకొలమానాన్ని మయదిుంర చి వుుండును

నిరాాణం

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 126


ఇత్ి డ్డతో చెయ్ుబడ్డన హాలోబాలక్ ప్ైభాగ్ుం చదరుంగా వుుండ్డ కిుంది భాగ్ుంలో మరలు వుుండును. ఈ మరలు
వుని భాగాన్ని సైపను స్ాకెటుు బిగిుంచేదరు.హాలోబలల క్ లోపలి భాగ్ుం, మరలుని భాగ్ుం గ్యలల గా వుుండు
ను. హాలోబొల క్ కు పకునుని తెరచి వుని రుందారన్నకి C ఆకారుం లేదా అరథ వృతాికారుం వుని దగ్ి రగా
నొకుబడ్డన కుంచు లోహుంతో చేసిన టయుబయ యొకు తెరచి వుని చివర ఆత్ కబడ్డ వుుండును. C ఆకా
రపు దగ్ి ర గా నొకిున టయుబయను బల రిన్ టయుబయ అన్నకూడ్ా అుంటారు. బల రిన్ టయుబయ యొకు రెుండవ
టయుబయ మూసి వుుండ్డ దా న్నకి ఒక లిుంకు లివరు వుుండును. లిుంకుకు అటున్నటు కదిలే పళ్ళి కలిగిన స
కీరు ఆకారుం ఉని లివరు అమ రుబడ్డ వుుండును.ఈ సకాీరు పళ్ల కు ఆనుకున్న ఒకచిని ప్ిన్నయ్ను చ
కరుం వుుండును. ప్ిన్నయ్ను చకారన్నకి ఒక సూచిక మయళ్ళి ఆత్ కబడ్డ వుుండును. సకాీరు లివరు కదిలి న
పుడు ప్ిన్నయ్ను కదిలి, దాన్నకి అటుకబడ్డన సూచిక మయళ్ళి వరుిలాకారుంగా డయ్ల్ మీద త్తరుగ్యను.
వృతాికార డయ్ల్ మీద ప్టడన విలువలను స్ాధా రణుంగా పౌుండల లో మరియ్య కిలోగారమయలోల వుుండును.
గేజిలోన్న టయుబయ పలుచన్న కుంచుగొటీ ుం న్నరాాణుం కావు న అధిక ఉష్ణా గ్రత్ వుని వాయ్యవులు దరవాలు నే
రుగా బల రిన్ టయుబయలోకి వళిిన నష్ీ ుం వాటిలల ును. అుందు చే ఒక U ఆకారపు సైపను గొటీ మయలో నీరు
న్నుంప్ి ఒకచివర ప్రసరు గేజిన్న, మరమ చివరను వాయ్యవు లేదా దరవుం వుని లేదా పరవహిసి ుని పాత్ర లేదా
ప్ైపుకు బిగిుంచివుుండును. దరవుం లేదా వాయ్యవు సైపనులో వు ని నీటి మీద ప్టడనాన్నికలిి ుంచును.నీరు
C టయుబయలోకి పరవహిుంచి దాన్నప్ై ప్టడనుం కలిి ుంచును ప్టడనబల పరభావుం వలన C టయుబయ చివర వరుిలుం
గా చలిుంచి, దాన్నకి వుని సకాీరు, ప్ిన్నయ్నును త్తపుపను. టయుబయ లోన్న ప్టడనబలాన్నకి అనులోమాను
పాత్ుంగా ప్ిన్నయ్ను, దాన్నకి అత్తకిుంచిన సూచిక మయళ్ళి కదులును. డయ్ల్ మీద ఏఅుంకెను మయళ్ళి
చూపునో అదే ఆదరవుం లేదా వాయ్యవు ప్టడనాన్నకి సమానుం

పనిచేయు విధానం

గేజ్ద బిగిుంచిన సైపనులో నీరు న్నుంపబడ్డ వుుండును. దరవుం లేదా వాయ్యవు సైపను లోన్న నీటి మీడ ప్టడ
నుం కలిి ుంచినపుడు, నీరు బల రిను టయుబయలోకి వళిి టయుబయగమడల ప్ై ప్టడనుం కలిి ుంచును. ప్టడన పరభావుం
వలన టయుబయ అుంచు వరూ
ి లుం బయ్టి వైపుకు వుంగ్యను, ఫ్లిత్ుంగా టయుబయ చివర వుని సఖ్ీ రు కదిలి
అది ప్ిన్న య్నును, ప్ిన్నయ్ను మయలులను కదిలిుంచును. టయుబయలో ప్టడనుం త్గ్ి గానే టయుబయ అుంచు మ
ళిి లోపలి వై పుకు వుంగి మయలుల య్ధాస్ాథనాన్నకి వళ్ళిను.అయితే గేజి బిగిుంచిన ప్ైపు లేదా పాత్రలో కుం
పనాలు, ఘాతాలు (shocks) ఉనిచమ ప్రసరు గేజి పన్న తీరుప్ై పరభావుం చూపును. అుందువలన ప్రసరు గే
జిన్న కుంపనాలు, ఘాతా లులేన్న విధుంగా అమరాులి.

బెలు ో పెరసరు గనజి

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 127


బల రిన్ ప్రసరు గేజి ఎకుువ ప్టడనాన్ని కొలవగా, బెలల ో ప్రసరు గేజిలు త్కుువ ప్టడనాన్ని కొలుస్ాియి. బెలల ో
ప్రసరు గేజిలో సిథత్త స్ాథపకత్ (elastic: బాహుబల పరయోగ్ుం చేసి నపుడు స్ాగే బలుం తొలగిుంచగానే సుంకో
చుం చెుందే గ్యణుం) కలిగిన ఎలెమలుంటు వుుండును. ఈ ఎలాసిీక్ ఎలమలుంటుకు బెలల ోలకుఒక సూచిక మయ
ళ్ళి అను సుంధానమలై వుుండును.ప్టడనుంబలుం వలన బెలల ోలో కలిగే సుంకోచ వాుకోచ కుంపనాల వలన సూ
చిక పారమాణిక ప్టడన కొలత్లు వుని డయ్ల్ మీద వరుిలుంగా కదలాడును. ఈ ఎలాసిీక్ ఎలమేుంట్ బా

గా సున్నిత్మలై నుం దున ప్టడనుంలోన్న చినిమారుపకు కూడ్ా బెలల ోలు సపుందిుంచును.అుందువలన త్కుువ
ప్ిదనాన్ని కచిుత్ుంగా కొలుచుటకు యోగ్ుమలైన వి.

డ్డజిటల్ పెస
ర రు గనజిలు

ఆధున్నకమలైన సనాిరులను మలైకోర పారససరులను ఆధారుంగా పన్నచేసి, ప్టడనాన్ని డ్డజిటల్ అుంకెల రూపుం
లో చూప్ిుంచును. డ్డజిటల్ ప్రసరు గేజిలు అత్ుుంత్ కచిుత్ుంగా ప్టడనాన్నితెలుపును.డ్డజిటల్ ప్రసరు
గేజిలు 0.01 నుుండ్డ 0.001 వరకు ప్టడనాన్ని డ్డజిటల్ రూపుంలో పరదరిశుంచును.

రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 128


రామకృష్ాారెడ్డి పాలగిరి.mail:ramakrisanareddyp565@gmail.com.cell:9440001838, Page 129

You might also like