Republika ng Pilipinas

KAGAWARAN NG EDUKASYON
Rehiyon I
Sangay ng Ilocos Sur

SARILING LINANGAN
KIT SA FILIPINO 9

Kuwarter : 4
MELC Blg. : 2
PAMAGAT NG ARALIN:
KALIGIRANG PANGKASAYSAYAN NG NOLI ME TANGERE

MELC: Nailalarawan ang mga kondisyong panlipunan bago at matapos

isinulat ang akda (F9PB-Iva-b-56)

1
Filipino – Ikasiyam na Baitang
Sariling Linangan Kit (SLK)
Ikaapat Na Markahan – MELC Blg. 2 – Kaligirang Pangkasaysayan Ng Noli Me
Tangere
Ikalawang Edisyon, 2021
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring
magkaroon ng karapatang-sipi sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas.
Gayunpaman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng
pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga
maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang
bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o
brand name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa
SLK na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang
matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales.
Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon.
Ang anumang gamit maliban sa SLK na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa
mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anumang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag
sa anumang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran ng Edukasyon, Sangay
ng Ilocos Sur.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon, Sangay ng Ilocos Sur

Bumubuo sa Pagsulat ng SLK

Manunulat: Crizel P. Das-Ao
Comillas North Integrated School

Mga Editor/Tagasuri: Regielyn R. Galleto, Melinda Revibes, Susan Mercurio

Tagaguhit ng Larawan sa Paunang Pahina: Cheryl C. Cantil

Tagaguhit:
Tagapamahala: Jorge M. Reinante, CSEE, CEO VI, CESO V
Pansangay na Tagapamanihala ng mga Paaralan
Nestor C. Heraña, CESO VI
Pansangay na Kawaksing Tagapamanihala ng mga Paaralan
Maria Salome R. Abero, EdD., Punong Superbisor ng Edukasyon,
Sangay sa Implementasyon ng Kurikulum
Maria Teresita R. Gapate, EdD.
Superbisor ng Programang Pang-edukasyon, Filipino at MTB-MLE

Inilimbag sa Pilipinas ng: Kagawaran ng Edukasyon – Rehiyon I – Sangay ng Ilocos Sur

Office Address: Quirino Boulevard, Zone V, Bantay, 2727 Ilocos Sur
Telephone No.: (077) 722-2055
Telefax: : (077) 722-7400
Website: www.depedilocossur.info

2
 KUWARTER 4
SARILING LINANGAN
2
KIT (MELC)

TUNGKOL SA GABAY NG MAG-AARAL SA PAGKATUTO

Binabati kita sapagkat maluwalhati mong natapos ang nakaraang modyul. Ang
Sariling Linangan Kit (SLK) na ito ay nagtataglay ng mga iba’t ibang pagsasanay at
mga gawain tungkol sa mga piling paksa para makamtan mo ang mga tiyak na
layunin ng kurikulum. Bigyan ng masinsinang pag-aaral ang mga paksang
nakapaloob dito at pagsikaping sagutin ang mga pagsasanay. Gumamit ng ibang
sagutang papel sa pagsagot.
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa kit na ito, huwag
mag-aalinlangang tawagan ang iyong guro. Maaari ka ring humingi ng tulong kay
nanay, tatay, sa nakatatanda mong kapatid at sino man sa iyong mga kasama sa
bahay na mas nakatatanda sa iyo.
Umaasa ako na magsisilbing kaagapay mo ang kit na ito habang ikaw ay
natututo at nag-iimbak ng mga kaalaman na magagamit sa hinaharap. Huwag kang
mabahala sapagkat ito ay sadyang inihanda para sa iyong pagkatuto kaya simulan
mo na!

KASANAYANG PAMPAGKATUTO

Tiyak na Layunin: Nailalarawan ang mga kondisyong panlipunan

bago at matapos isinulat ang akda (F9PB-Iva-b-56)

Pagkatapos ng aralin, ang mga mag-aaral ay inaasahang:

1. Natutukoy ang mga kondisyon sa lipunan bago naisulat ang Noli

Me Tangere.
2. Nabibigyang halaga ang mga hakbang na ginawa ni Jose Rizal
para makamit ang kalayaan.
3. Nakakagawa ng isang sanaysay na naglalarawan sa kondisyon
ng lipunan matapos isulat ang Noli Me Tangere.

3
 PAGGANYAK

Bago natin ipagpatuloy na talakayin ang Kaligirang Pangkasaysayan

ng Noli Me Tangere, narito muna ang isang pagsasanay na iyong
sasagutin bilang unang hakbang. Limitahan ang sagot sa tatlo
hanggang limang pangungusap.
1. Bakit kaya isinama sa kurikulum ng hayskul ang pag-aaral ng Noli
Me Tangere? Ano-ano ang inaasahan mong matutuhan sa akdang ito?

______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________

PAGTALAKAY SA ARALIN
4
 MAIKLING PAGTALAKAY

KALIGIRANG PANGKASAYSAYAN NG
NOLI ME TANGERE
(Pagpapatuloy sa Unang Aralin…)
Natapos ni Jose Rizal ang nobela ngunit wala siyang sapat na halaga
upang maipalimbag ito. Mabuti na lamang at mayroon siyang mabuting
kaibigan na dumalaw at nagpahiram sa kanya ng salapi, si Maximo Viola.
Nakapagpalimbag siya ng 2, 000 sipi ng nobela sa Imprenta Lette sa
Berlin, Germany noong Marso 29, 1887.

Maraming humanga sa katalinuhang ipinamalas ni Rizal sa pagsulat niya

sa Noli Me Tangere ngunit marami rin ang nagalit sa kanya lalo na ang
mga Espanyol. Kaya nang makabalik siya sa Pilipinas sa unang
pagkakataon noong Agosto 6, 1887, ang kanyang nobela ay isinailalim
sa masusing pagsusuri ng kanyang mga kaaway. Nang matapos ang
pagsusuri ay ipinagbawal ang pag-aangkat, pagpapalimbag, at
pagpapakalat ng mapanganib na aklat na iyon sa Pilipinas.

Bilang hakbang sa pag-iingat, si Rizal ay pinabantayan ni Gobernador-

Heneral Terrero kay Tenyente Jose Taviel de Andrande upang maligtas
siya sa mga tangka ng kanyag mga kaaway. Hindi nagtagal ay pinayuhan
siya ng nasabing Gobernador na umalis muli sa Pilipinas alang-alang sa
kanyang pamilya at buong bayan. Kaya’t umalis siya sa Maynila noong
Pebrero 3, 1888.

Habang siya ay nasa ibang bansa ay iniukol ni Rizal ang kanyang

panahon sa pagsulat ng mga tugon sa mga tuligsa sa kanya. Ang una ay
tinugon niya ang mga polyeto ni Fray Rodriguez laban sa kanyang Noli
Me Tangere. Inilagay niya ang katawa-tawang anyo ng naturang pari sa
sinulat niyang La Vision de Fray Rodriguez. Ang kanya namang Por
Telefono ay laban kay Fray Salvador Font na nanguna sa lupong
nagsiyasat at gumawa ng ulat upang ipagbawal na basahin ang Noli sa
sinumang Pilipino.

Maraming pinagdaanang unos at bagyo si Rzal sa pagsulat niya sa

nobelang ito ngunit isa lang ang tiyak, ang nobelang ito ay tunay na
walang kamatayan – patuloy na mananatili ang diwa at mensahe nito sa
puso ng mga Pilipinong tunay na nagmamahal sa Inang Bayan. Sa
kasalukuyan, ang Noli Me Tangere ay naisalin sa iba’t ibang wikang
banyaga at patuloy na nagsisilbing inspirasyon sa mga taong
nakababasa nito.

KONDISYON NG LIPUNAN BAGO KONDISYON NG LIPUNAN MATAPOS

ILIMBAG ANG NOLI ME TANGERE ILIMBAG ANG NOLI ME TANGERE
1. Diskriminasyon -Unti-unting nabawasan ang mga bilang ng

5
 mga Pilipinong naalipin at namamaliit at
-Pagmamaliit sa mga katutubong Filipino o nagkaroon ng kalayaan at karapatan ang
sa ating lahing Filipino. mga Pilipinog mahihirap.

2. Maling Sistema -Unti-unting nagkaroon ang mga Pilipino ng

mga paraan upang labanan ang mga
-Naghari-harian at gumagawa ng katiwalian
katiwalian ng gobyerno sa pamamagitan ng
ang karamihan sa mga nakaupong mga
mga rebelyon at iba pang aktibistang
Kastila.
gawain.

3. Kakulangan sa Edukasyon -Nagkaroon ang karapatan ang karamihan

na mag-aral at mabigyan ng libreng
-Nananatiling walang pinag-aralan ang
edukasyon ang mga mahihirap.
karamihan sa mga Filipino.
4. Walang Boses ang mga Kababaihan -Nagkaroon ng pangalan at boses ang mga
kababaihan sa lipunan. May puwesto na rin
-Ang mga kababaihan ay kinakailangang
sila sa gobyerno at may grupong
nasa loob lamang ng tahanan, ang kanilang
nagtataguyod para sa mga karapatan ng
tradisyunal na gampanin ay para sa tahanan
mga kababaihan.
lamang.

Ang mga sumusunod na pagsasanay ay tungkol sa

PAGSASANAY
Kaligirang Pangkasaysayan ng Noli Me Tangere. Susubukin dito
ang iyong natutuhan mula sa aralin. Basahing mabuti ang mga
panuto bago simulan ang pagsagot.

PAGSASANAY A
Panuto: Tukuyin ang kahulugan ng mga salitang nakasulat nang madiin batay sa
pagkakagamit sa pangungusap. Gawing batayan ang kahon sa pagbibigay ng kahulugan.
1. Habang si Rizal ay nasa ibang bansa, iniukol niya ang kanyang panahon sa pagsulat.

L
N A N
2. Maraming pinagdaanang unos at bagyo si Rzal sa pagsulat niya ng Noli Me
Tangere.

P G U K
3. Pinahiraman ni Maximo Viola si Jose Rizal ng salapi upang malimbag niya ang nobela.

P A

6
4. Maraming humanga sa katalinuhang ipinamalas ni Rizal sa pagsulat niya sa Noli Me Tangere.

I N K A
5. Tinugon ni Rizal ang mga polyeto ni Fray Rodriguez laban sa kanyang Noli Me Tangere.

N G T

PAGSASANAY B
Ang isang naging magandang epekto ng Noli Me Tangere ay nagkaroon ng pangalan at boses ang
mga kababaihan sa lipunan. May mga kababaihan sa ating kasaysayan na tumatak sa ating isipan
dahil sa kanilang natatanging tapang, husay at talento. Kilalanin mo sila sa palaisipan na nasa
baba.
Panuto: Sagutin ang mga katanungan sa baba ng crossword puzzle. Hanapin sa loob ng
crossword puzzle ang mga kasagutan na tinutukoy ng bawat pahayag. Bilugan ang mga
sagot.

A O G A I T N A S R O S N E F E D M A I R I M

C Q N C S A S O R L O U G G I O I O L A Z E Q

C Q A O A D P L A P R E L D N F T U I P L G A

V E L V F C L L R O A E L I D D D G N C Z D E

B T I I E N I P F L S T U F D C L M H J C S R

N Y S D D M M O G M T Q Y J S A P O I K B A T

R U A F M L A P Y Y A H T P G S R H J L H Z Y

Q I L H N O N P U N R N H O I A R H J K I C U

W L E T L U J A O T O M J L A M T Y U P O V I

R O I D A O K Z I F I B M Q N I I O L H L B O

T P R S A E A Z C N M M U M O U I U B M A N P

Y O B A F R F I L O O I U U P I E M K J F M J

U M A S O A A C V B N N I T E A C F L A Y L I

U V G C A M A G D O L E N A I K A Y P E H J K

U M A R Y A D O C S E S E N A L L A F E S O J

Mga Katanungan:
1. Sino ang pinkaunang babaeng pangulo ng Pilipinas?
2. Sino ang unang babaeng namuno ng himagsikan laban sa Espanya?
3. Sino ang kilala bilang “Tandang Sora” o “Ina ng Himagsikan”?
4. Sino ang kilala sa kanyang tapang at kilala bilang “Iron Lady of Asia”?
5. Sino ang nagtatag ng Mga Batang Babaeng Tagapagmanman o Girl Scout of the
Philippines?

7
PAGSASANAY C
Panuto: Sagutin ang susunod na katanungan. Limitahan ang sagot sa lima
hanggang walong pangungusap.
1. Ilahad sa sariling pananaw kung bakit sa kabila ng nakaambang panganib sa
buhay ni Rizal ay itinuloy pa rin niya ang pagsulat sa Noli Me Tangere.
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________

PAGLALAGOM

Matapos mong pag-aralan ang nilalaman ng linangang

kit na ito, nalaman mo na:
-Ang Noli Me Tangere ay tunay na walang kamatayan,
naisalin sa iba’t ibang wikang banyaga at patuloy na
nagsisilbing inspirasyon sa mga taong nakababasa nito.
-Bago isinulat ang Noli Me Tangere, ang mga Pilipino
ay nakakaranas ng:
a. Diskriminasyon
b. Maling Sistema
c. Kakulangan sa Edukasyon
d.Walang Boses ang mga Kababaihan
-Pagkatapos ilimbag ang Noli Me Tangere, unti-unting
nabawasan ang mga bilang ng mga Pilipinong naalipin,
nagkaroon ang mga Pilipino ng mga paraan upang
labanan ang mga katiwalian ng gobyerno, nagkaroon
ng karapatan ang karamihan na mag-aral at nagkaroon
ng pangalan at boses ang mga kababaihan sa lipunan.

APLIKASYON
8
 Panuto: Sagutin ang susunod na katanungan Limitahan ang
sagot sa lima hanggang walong pangungusap.
1. Magbigay-patunay na hindi nga nagkamali si Jose Rizal sa
kanyang pagsulat at pagkalathala sa Noli Me Tangere dahil sa
naging epekto nito. (Umipishan ang sagot sa Napatunayan ko .
. . , maliwanag na . . . , at iba pa.)

__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
.

PAGTATAYA
GAWAIN 1
Panuto: Lagyan ng tsek (√) ang mga kahong naglalahad ng mga kondisyon noong
panahong isinulat ni Jose Rizal ang Noli Me Tangere. Sa patlang ay sumulat ng
isang patunay na umiral o nangyari nga ang kondisyon o sitwasyong nilagyan mo ng
tsek (√). Kung hindi mo ito nilagyan ng tsek, isulat ang patunay na hindi ito naging
kondisyon ng lipunan bago isulat ang akda.
1. Makapangyarihan ang balatkayong relihiyong nagpahirap at nagmalupit sa
mga Pilipino.
Patunay:_______________________________________________________
______________________________________________________________
2. Mahigpit ang sensura kaya’t hinidi pinapayagang mailathala ang mga
sulating tumutuligsa sa pamahalaang Espanya.

Patunay:_______________________________________________________
______________________________________________________________

3. Umunlad at bumuti ang kalagayan ng mga Pilipino dahil sa paraan ng

Pamamahala ng mga Espanyol sa Pilipinas.

9
 Patunay:_______________________________________________________
______________________________________________________________

4. Malayang nakapagpapahayag ng damdamin ang mga Pilipino lalo na ng

Patunay:_______________________________________________________
______________________________________________________________

5. Nagsisimula nang mag-alsa at lumaban ang mga Pilpino dahil sa

pagmamalupit at pag-aabuso ng mga Espanyol.
Patunay:_______________________________________________________
______________________________________________________________

GAWAIN 2
Panuto: Isa-isahin at ilarawan ang mga kondisyong panlipunan sa panahong isinulat
ang Noli Me Tangere at ang mga naging epekto nito matapos maisulat hanggang sa
kasalukuyan. Bukod sa impormasyong nabanggit, maaari ring magsaliksik sa
aklatan o internet. Punan ang talahanayan.

Mga Kondisyong Panlipunan Epekto Matapos Maisulat

GAWAIN 3
Panuto: Gumawa ng isang sanaysay na naglalarawan sa kondisyon ng lipunan
matapos maisulat o malimbag ang Noli Me Tangere. Gamiting gabay ang
pamantayan sa pagsulat ng sanaysay sa ibaba.
PAMANTAYAN SA PAGSULAT NG SANAYSAY
Batayan Puntos
Nilalaman 45%
Kaugnayan sa Tema o Akda 30%
Paggamit ng Salita 25%
Kabuoan 100%

SANGGUNIAN

10
 Baisa-Julian, Ailene G., del Rosario, Mary Grace G., at Nestor S. Lontoc.
Pinagyamang Pluma. Quezon City: Phoenix Publishing House, Inc., 2014.
Merida, Marina G., Naval, Evelyn P., at Elynita S. Dela Paz. Bulwagan:
Kamalayan sa Gramatika at Panitikan. Quezon City: Abiva Publishing House, Inc.,
2016.
https://www.academia.edu/27970668/KRAYTIRYA_SA_PAGSULAT_NG_SANAYSAY

SUSI SA PAGWAWASTO

11
BALIK ARAL
1. *Maaring magkakaiba ang sagot
PAGSASANAY
Gawain 1
1. INILAAN
2. PAGSUBOK
3. PERA
4. IPINAKITA
5. SINAGOT
Gawain 2
1. CORAZON AQUINO
2. GABRIELA SILANG
3. MELCHORA AQUINO
4. MIRIAM DEFENSOR SANTIAGO
5. JOSEFA LLANES ESCODA

A O G A I T N A S R O S N E F E D M A I R I M

C Q N C S A S O R L O U G G I O I O L A Z E Q

C Q A O A D P L A P R E L D N F T U I P L G A

V E L V F C L L R O A E L I D D D G N C Z D E

B T I I E N I P F L S T U F D C L M H J C S R

N Y S D D M M O G M T Q Y J S A P O I K B A T

R U A F M L A P Y Y A H T P G S R H J L H Z Y

Q I L H N O N P U N R N H O I A R H J K I C U

W L E T L U J A O T O M J L A M T Y U P O V I

R O I D A O K Z I F I B M Q N I I O L H L B O

T P R S A E A Z C N M M U M O U I U B M A N P

Y O B A F R F I L O O I U U P I E M K J F M J

U M A S O A A C V B N N I T E A C F L A Y L I

U V G C A M A G D O L E N A I K A Y P E H J K

U M A R Y A D O C S E S E N A L L A F E S O J

12
Gawain 3
1. *Maaring magkakaiba ang sagot
APLIKASYON
1. *Maaring magkakaiba ang sagot
PAGTATAYA I
1. √
2. √
3.
4.
5. √
PAGTATAYA II
*Maaring magkakaiba ang sagot
PAGTATAYA III
*Maaring magkakaiba ang sagot

13