L İ M İ T V E S Ü R E K LİLİK

DETAYLI KONU
ANLATIMI
youtube.com/
Orijinal Matematik

ÖSYM TARZI ÇÖZÜMLÜ

KARMA TESTLER
ÖRNEK
SORULAR

ÖSYM TARZI BİR DE

TESTLER ORİJİNALDEN
DİNLE!
youtube.com/
Orijinal Matematik

KAZANIM
TESTLERİ

KONU ANLATIMLI EĞİTİM SETİ

www.orijinalyayinlari.com

Orİjİnal Matematİk Vİdeo Çözüm İNDİR VİDEOLAR CEBİNE

UYGULAMASINI GELSİN @orijinalmatematik
İNDİR

youtube.com/ Orijinal Matematik

Video Çözümler: İHSAN OYMAK
 AYT ÖN SÖZ
ORİJİNAL LİMİT VE SÜREKLİLİK Sevgili Öğrenciler ve Değerli Meslektaşlarımız,

FASİKÜLÜ Orijinal Matematik Yayınları olarak idealleri olan her öğ-

Copyright©
Bu kitabın her hakkı yayınevine aittir.
Hangi amaçla olursa olsun, bu kitabın tamamının ya da bir kıs-
mının, kitabı yayınlayan ve yayınevinin önceden izni olmaksızın
elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayıt sistemi ile
çoğaltılması, yayınlanması ve depolanması yasaktır.
ISBN
978-605-06571-4-2
Genel Yayın Koordinatörü
Zafer BALCI
rencimize yol göstermek ve onların başarılarını artırmak
için "Limit ve Süreklilik Konu Anlatımlı Eğitim Seti" adını
verdiğimiz fasikülümüzü hazırladık.
Fasikülümüzde detaylı konu anlatımları, çözümlü örnek-
ler, "Bir de Orijinalden Dinle!" adlı açık uçlu sorular ve ka-
zanım testleri bulunmaktadır. Bölüm sonunda bir Orijinal
Yayınları klasiği olan "ÖSYM Tarzı Testler" yer almaktadır.
Konu anlatımlarımız ve "Bir de Orijinalden Dinle!" açık
uçlu sorularımız, Orijinal Matematik Youtube kanalında
özel ders formatında izleyebilmeniz için hazırlanmıştır.
Kazanım Testleri ve ÖSYM Tarzı Testlerimizin çözümleri-

Yazarlar ni Orijinal Matematik video çözüm uygulamasından dinle-

Barış ALTAY yebilirsiniz. Çalışmamızın tamamı video çözümlüdür.

Hasan BOSTANLIK
Durmuş ÖĞMEN
Zafer BALCI Tuğba BOSTANLIK, Mehtap ALTAY, Şimal ALTAY,
Özge BALCI, Mustafa KOÇ, Fatih ÖZKAN,
Editörler Recep Hakan DÖNMEZ, Esin SALKIM, Mevlüt GÜVEN,
Esin SALKIM Mehmet GÜLTEKİN, Fuat SES, Mesut KARABULUT,
Murat ÇEVİK
Arif ÖĞREDEN, Yasin EREN ve Serkan ÖZKAL'a
Fatih DAYI
bu çalışmamızda bize verdikleri desteklerden dolayı
Serkan TAŞÇI
teşekkür ederiz:
� Her yer orijinal olacak.
Redaksiyon
ORİJİNAL AİLESİ
Cansu SARI BURNAZOĞLU

Dizgi
S. Tuğrul ATASOY
statasoy@gmail.com

BASKI VE CİLT
Özyurt Matbaacılık
2022
1. BASKI

İLETİŞİM
Ostim Mahallesi 1207. Sokak 3 / C-D Ostim / Yenimahalle / ANKARA
Tel: (0312) 395 13 96  Fax: (0312) 394 10 04
 1.
BÖLÜM
• Limit Kavramı ve Sağ Sol Limit / 4
• Limitin Özellikleri ve Teoremi / 27
• Parçalı Fonksiyonların Limiti / 41
• Bileşke Fonksiyonların Limiti / 57
• Limitte Belirsizlik Durumu / 69
• Trigonometrik Fonksiyonlarda Limit / 84
• Trigonometrik Fonksiyonlarda 0
0
Belirsizliği / 87

2. BÖLÜM
• Süreklilik / 98

3. BÖLÜM
• ÖSYM Tarzı Tarama Testleri / 125
 LiMİT LiMiT
youtube.com/OrijinalMatematik

ZENON PARADOKSU

kalmış olacaktır. Bu nedenle Zenon, Akhilleus’un kaplum-

bağayı hiçbir zaman geçemeyeceğini söylemiştir. Amacı
mantıksal düşünme bakımından hareketin imkansızlığını
göstermektir.
Bu hikaye garip olsa da Zenon’un şu bakışını incele-
yelim.
A B
...
1 1 1
km km km
2 4 8

|AB| = 1 km olsun. Zenon, bir kişinin bir noktadan diğer

noktayı gözlemlemesini istiyor. Bunun için önce yolun ya-
rısını, sonra kalan yolun yarısını katedeceğini ve bu iş-
Yunan savaş kahramanı Akhilleus, bir kaplumbağa ile
lemin bu şekilde devam edeceğini; sonuç olarak sonsuz
yarış yapacaktır. Çok iyi bir koşucu olduğunu düşünen
bölünmeden dolayı bir kişinin diğer noktaya hiçbir şekilde
Akhilleus; kaplumbağanın belirli bir mesafe, örneğin yüz
ulaşamayacağını ancak çok ama çok yaklaşabileceğinizi
metre, ileriden başlamasına izin verir. Eğer her ikisinin de
söylüyor.
sabit hızlarda koştuğunu düşünürsek (biri sabit yüksek bir
Limite başlıyoruz, Zenon'un amacı fonksiyonel bir tanım
hızda, diğer sabit düşük bir hızda) belirli bir süre sonra
(kural) ile bu kişinin B noktasını gözlemlemesi.
Akhilleus yüz metre koştuğunda, kaplumbağanın başla-
dığı yere gelmiş olacaktır; bu süre boyunca kaplumbağa Bu olayı matematiksel olarak şöyle ifade ederiz:
küçük de olsa belirli bir mesafe koşmuştur, örneğin 1 met-
re. Akhilleus bir süre sonra bu mesafeyi de tamamladı-
1 1 1 1
ğında, o süre zarfında kaplumbağa yine küçük de olsa bir |AB| = + + +...+ +...
2 22 23 2n
mesafe ilerlemiş olacaktır ve bu böyle devam edecektir.
Böylece, Akhilleus ne zaman kaplumbağanın varmış ol-
duğu bir noktaya varsa, hâlâ gitmesi gereken bir mesafe “n” sayısı arttıkça toplamın 1 sayısına yaklaştığını görürüz!

NOKTA YAKLAŞIMI

� (�psilon)
a) x değişkeni; bir c gerçel sayısına, c’den küçük sayılardan � > 0 olmak üzere,
artan değerler vererek yaklaşıyorsa bu yaklaşıma “SOL- c + � √ c+
DAN YAKLAŞMA” denir. x √ c- biçiminde gösterilir. c - � √ c-
Sonuç olarak
c -� +�

b) x değişkeni; bir c gerçel sayısına, c’den büyük sayılar- c

dan azalan değerler vererek yaklaşıyorsa bu yaklaşıma
“SAĞDAN YAKLAŞMA” denir ve x √ c+ biçiminde Örnek: x √ 2+ (2,00 . . . .1)
gösterilir. x √ 2- (1,99 . . . .9)
şeklinde düşünmemizi sağlar.
c

4
 LiMİT

ÖRNEK - 1 ii) y : B şehrine kalan mesafe (km) olmak üzere,

100 0
Yarıçapı sabit bir çemberin içine önce eşkenar üçgen, sonra A 90 80 ··· 10 ··· 2 1 0,5 B
kare, daha sonra düzgün beşgen çizin. 0,1
Bu çizimlerinize düzgün çokgenin kenar sayılarını artırarak
A ile B şehri arasındaki mesafe 100 km olsun.
devam edin.
A noktasından harekete başlayan bir araç, B şehrine
Fark ettiniz mi?
doğru yol aldıkça aradaki mesafe azalarak sıfıra yak-
Çokgenlerin kenar sayısı arttırıldığında (Örneğin 100, 150, ...)
laşmaktadır.
çembere yakınsıyor. Bu durumda çember sonsuz kenarlı
Yani sıfır sayısına sağdan yaklaşmaktadır.
mıdır, yoksa kenarsız mıdır?
y √0+ (sıfıra sağdan yaklaşmaktadır.)

iii) z : Aracın aldığı yol (km) olmak üzere,

A B
(Hala limit demedik) 0 10 20 ···· 90 95 99,9

Depoda kalan benzin miktarı ile alınan yolu gözlemle-

yecek olursak benzin göstergesi 0'a sağdan yaklaştı-
ÖRNEK - 2 ğında alınan yol 100 km'ye soldan yaklaşacaktır.
ORİJİNAL MATEMATİK

Bu durumda ise

100 km z √ 100- (100’e soldan yaklaşmaktadır.)

A B
Sabit hızla, dolu bir depo ile yola çıkan ve yol boyunca sabit
litre benzin tüketen aracın A şehrinden yola çıkıp B şehrine
vardığında deposunun tamamen boşaldığını düşünelim.
x : Depoda kalan benzin miktarı (litre)
y : B şehrine kalan mesafe (km) ÖRNEK - 3
z : Aracın aldığı yol (km)
olmak üzere; x, y ve z değerlerini inceleyelim. Gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı

i) x : Depoda kalan benzin miktarı (litre) olmak üzere, f(x) = 2x + 1 fonksiyonunu ele alalım.
Bu fonksiyonun x = 1 noktasına sağından ve solundan değer-
1
2
ler verilerek yaklaşıldığında, f(x)'in sonuçlarını inceleyelim.
sol sağ

x 0,9 0,95 0,96 0,99 1 1,001 1,1 1,2 1,3

f(x) 2,8 2,9 2,92 2,98 3 3,002 3,2 3,4 3,6

0 1 ! Tabloyu dikkatlice inceleyecek olursak x = 1 noktası-

O na sağdan ve soldan ne kadar yakın değer seçilirse
f(x) değeri 3'e o kadar yaklaşmaktadır.
Deposu tam dolu olan bir aracın benzin gösterge ib- ! Özetleyecek olursak x değişkenine 1'den küçük artan
resi 1'de iken araç yol aldıkça ibre 1'den başlayarak değerler verildiğinde f(x) değeri artarak soldan 3'e yak-
azalan değerler alıp 0'a yaklaşacaktır. laşmaktadır. 1'den büyük azalan değerler verildiğinde
0,000...1 sağdan f(x) değeri azalarak sağdan 3'e yaklaşmaktadır.

0 0,05 0,1 0,2 0,4 0,6 0,8 1 x₺1- x₺1+

f(x)₺3- f(x)₺3+
x√0+ (x sıfıra sağdan yaklaşmaktadır.)

5
 LiMİT

ÖRNEK - 4 ÖRNEK - 5

a ve b negatif olmayan gerçel sayılar olmak üzere, x gerçel sayısı 1’e sağdan yaklaşırken

2a + b = 6 I. (x + 1) ifadesi 2’ye soldan yaklaşır.

II. (2 - x) ifadesi 1’e soldan yaklaşır.
eşitliği veriliyor.
III. (5x - 3) ifadesi 2’ye soldan yaklaşır.
Buna göre, ifadelerinden hangileri doğrudur?
I. a sayısı artan değerler alarak 3'e yaklaşırsa
b sayısı, azalarak 0'a yaklaşır.
II. b sayısı artan değerler alarak 4'e yaklaşırsa
a sayısı, azalarak 1'e yaklaşır.
ifadelerinden hangileri doğrudur? ÇÖZÜM

I. x gerçel sayısının 1'e sağdan yaklaşması

x₺1+ = 1,000.....1 alırsak
(x + 1)₺1,000....1 + 1 = 2,000...1 olur.
Yani 2'den çok çok az büyük bir değer olduğundan
(x + 1) 2'ye sağdan yaklaşıyor denir ve
ORİJİNAL MATEMATİK

ÇÖZÜM (x + 1) ₺ 2+ ile ifade ederiz.

(I. Öncül Yanlış)
I) a ... 2,5 2,6 ... 2,9 2,92 2,95 ... 2,99 ... 3
b ... 1 0,8 ... 0,2 0,16 0,1 0,2 0,02 ... 0 II. x₺1+ = 1,000...1 aldığımızda
(2 - x)₺2-(1,000...1) = 0,99...9 olur.
Tabloyu inceleyelim. Yani 1'den çok çok küçük bir değer olduğundan
a sayısı artarak 3 sayısına soldan yaklaşırken (a₺3-) (2 - x) 1'e soldan yaklaşıyor denir ve
b sayısı azalarak 0 sayısına sağdan yaklaşmaktadır. (2 - x)₺1- ile ifade ederiz.
+
(b₺0 )
(II. Öncül Doğru)
(I. Öncül Doğru)
II) b ... 3,5 3,6 3,7 3,9 3,92 3,95 3,99 ... 4 III. x₺1+ = 1,000...1 aldığımızda
a ... 1,25 1,2 1,15 1,05 1,025 1,005 1,0025 ... 1 5x₺5+ = 5,000...5 elde edilir.
(5x - 3)₺(5,000...5 = -3 = 2,000...5 olur.
b sayısı artarak 4 sayısına soldan yaklaşırken (b₺4-)
Yani 2'den çok çok az büyük bir değer olduğundan
a sayısı azalarak 1 sayısına sağdan yaklaşmaktadır.
(a₺1+) (5x - 3) 2'ye sağdan yaklaşıyor denir ve

(II. Öncül Doğru) (5x - 3)₺2+ ile ifade ederiz.

(III. Öncül Yanlış)
Cevap: I ve II Cevap: Yalnız II

O rijina l B il gi

x † a+ iken -x † (-a)-
x † a- iken -x † (-a)+
şeklinde düşünülebilir.

6
 youtube.com/OrijinalMatematik LİMİT KAVRAMI LiMİT

y Yanda verilen f fonk- Sağ ve sol limitler birbirine eşit değil ise
y = f(x)
siyonunun grafiği in-
L1 ≠ L2 durumunda
L1 celendiğinde x, a'ya
soldan yaklaşırken f fonksiyonunun x = a noktasında limiti yoktur.
f(x)
f(x)'in L1 gerçek sa- lim f(x) = Yoktur.
x†a
yısına yaklaştığı gö-
O x a x rülmektedir.
L1 gerçek sayısına "f fonksiyonunun x = a apsisli noktasında-
ki soldan limiti" denir ve lim -f(x) = L1 biçiminde gösterilir.
x†a

y Yanda verilen f
y = f(x)
fonksiyonunun
f(x)
grafiği incelendiğin-
L2 de x, a'ya sağdan Limit kavramını grafik ile inceleyelim.
yaklaşırken f'in L2
i) y y = f(x)
gerçek sayısına
an
O a x x yaklaştığı görülmek- ğd
L sa
tedir.
n
lda
ORİJİNAL MATEMATİK

L2 gerçek sayısına "f fonksiyonunun x = a apsisli nokta solda- so

ki sağdan limiti" denir ve lim +f(x) = L2 biçiminde gösterilir. O a x
x†a x
y y = f(x)
f(x) Yanda verilen f fonk- lim f(x) = lim +f(x) = L
x†a- x†a
siyonunun grafiği in- olduğundan lim f(x) = L´ dir.
L x†a
celendiğinde x, a'ya
f(x) soldan ve sağdan
yaklaşırken f'in L ger- ii)
n y = f(x)
O x a x x çek sayısına yaklaş- y
ğda
tığı görülmektedir. sa
L2
L gerçek sayısına "f fonksiyonunun x = a apsisli nok-
tasındaki limiti" denir. L1
lim f = L biçiminde gösterilir.
x†a
O a x
ldan
so

lim f(x) = L1, lim f(x) = L2

x†a- x†a+
ve L1 ≠ L2 olmadığından
Sağdan ve soldan limitler birbirine eşit olması du-
lim f(x) = Yoktur.
rumunda x†a

lim f(x) = L1
x†a- L1 = L2 = L ‰ R Fonksiyonun x = a noktasında tanımlı olması, limitin
lim + f(x) = L2 değerinin tanımlı olduğu noktadaki değerine eşit oldu-
x†a
ğu anlamına gelmez!
olduğundan f(x) fonksiyonun x = a noktasında limiti vardır
ve değeri “L” deriz. Bu fonksiyonun x = a noktasının etrafında ne yaptığı ile
ilgilenir. Fonksiyonun üzerinde hareket edip istenilen
lim f(x) = L (L‰R) biçiminde gösteririz. x = a noktasına sağdan ve soldan yaklaşımlar yaparak
x†a
çok yakınında gözlem yapar!

7
 LiMİT

ORİJİNAL BİLGİ NOTLARI 3) y y = f(x)

lim f(x) = L
L x†a+
lim f(x) = L
lim -f(x) = L x†a
x†a
• Limit, ilgili nokta çevresinde fonksiyonun nasıl
davrandığı ile ilgilenir. Fonksiyonun o noktadaki
değeri veya davranışı ile ilgilenmez. O a x
• x = a noktasında sağdan ve soldan yaklaştığınız-
f fonksiyonunun x = a noktasındaki sağdan ve soldan
da aynı değerleri elde edebiliyorsanız limit vardır
limitleri eşit ve L olduğu için limit değeri vardır.
ve cevabı bulduğunuz değerdir.
f fonksiyonu x = a noktasında tanımlı değildir.
• x = a noktasında fonksiyon tanımlı olsa dahi her
zaman limit değerinin fonksiyonun O noktasın-
daki değerine karşılık geldiği anlamına gelmez.

4) y y = f(x)

L2

a x
O
1) y = f(x)
ORİJİNAL MATEMATİK

y L1
lim f(x) = L
L x†a+
lim f(x) = L
lim f(x) = L x†a
x†a-
f(a) = L (tanımlıdır.)
lim f(x) = L2
O a x x†a+ lim f(x) Yoktur
x†a
lim -f(x) = L1
x†a
f fonksiyonunun x = a noktasındaki sağdan ve soldan
f fonksiyonu x = a noktasında sağdan ve soldan limit-
limitleri eşit ve L olduğu için limit değeri vardır.
leri eşit olmadığından fonksiyonun bu noktada limiti
f fonksiyonu x = a noktasındaki değeri L olduğundan
yoktur.
tanımlıdır.
f fonksiyonu x = a noktasında tanımlı değildir.

y y = f(x)
5)

2) y L2
lim f(x) = L1
y = f(x) x†a+ a x
L2 lim f(x) = L1
lim -f(x) = L1 x†a O
x†a
L1 L1 lim f(x) = L2
f(a) = L2 (tanımlıdır.) x†a+
lim f(x) yoktur
lim f(x) = L1 x†a
O a x†a-
x
f(a) = L1 (tanımlıdır.)
f fonksiyonunun x = a noktasındaki sağdan ve soldan
f fonksiyonu x = a noktasında sağdan ve soldan limit-
limitleri eşit ve L1 olduğu için limit değeri vardır.
leri eşit olmadığından fonksiyonun bu noktada limiti
f fonksiyonu x = a noktasındaki değeri L2 olduğundan yoktur.
tanımlıdır.

8
 LiMİT

ÖRNEK - 2
6) y = f(x)
y Aşağıda gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı f fonk-
L3 siyonunun grafiği verilmiştir.
y
L2 y = f(x)
a x
O
2
L1 lim + f(x) = L3
x†a
lim f(x) yoktur
lim -f(x) = L1 x†a -3
x†a 1
x
O
f(a) = L2 (tanımlıdır.)
-1
f fonksiyonu x = a noktasında sağdan ve soldan limitleri
-2
eşit olmadığından fonksiyonun bu noktada limiti yoktur.
Buna göre,
I. lim f(x)
x†1
II. lim f(x)
ÖRNEK - 1 x†-3
limitlerinin değeri kaçtır?
Aşağıda (-4, ∞) aralığı üzerinde tanımlı f fonksiyonu-
ORİJİNAL MATEMATİK

ÇÖZÜM
nun grafiği verilmiştir.
y I. Grafiği inceleyecek olursak x = 1 noktası için
y = f(x) • x, 1'e sağdan azalarak yaklaştığında f(x) değer-
3
lerinin azalarak 2'ye yaklaştığı görülmektedir.
2
lim +f(x) = 2 olarak ifade ederiz.
1 x†1
-4 -2 O • x, 1'e soldan artarak yaklaştığında f(x) değerleri-
1 x nin artarak -1'e yaklaştığı görülmektedir.
-1
lim f(x) = -1 olarak ifade ederiz.
x†1-
-2
O hâlde x = 1 noktasında f fonksiyonunun limitinin var
olabilmesi için 1'e soldan ve sağdan yaklaştığımız de-
Buna göre,
ğerlerin fonksiyonun x = 1 noktasında eşit olması ge-
lim f(x) + lim -f(x) limitlerinin toplamı kaçtır?
x†(-2)- x†1 rekir.
lim f(x) ≠ lim -f(x) olduğundan
x†1+ x†1
lim f(x) yoktur.
ÇÖZÜM x†1
Cevap: Yoktur.
II. Grafik incelendiğinde,
Grafiği incelersek
• f fonksiyonu x = -3 noktasına sağdan azalan de-
x, -2'ye soldan artarak yaklaştığında f(x) değerleri ar-
ğerler alarak yaklaştığında f(x) değerleri azalarak
tarak -1 olmaktadır.
-2'ye yaklaşmaktadır.
x, 1'e soldan artarak yaklaştığında f(x) değerleri arta- • f fonksiyonu x = -3 noktasına soldan yaklaştığın-
rak 3 olmaktadır. da f(x) değerleri azalarak 0'a yaklaşmaktadır.
O hâlde lim -f(x) + lim -f(x) = -1 + 3 = 2 bulunur. lim f(x) = -2, lim f(x) = 0 'dır.
x†-2 x†1 x†(-3)+ x†(-3)-
Cevap: 2
lim f(x) ≠ lim f(x) olduğundan f fonksiyonunun
x†(-3)+ x†(-3)-
lim f(x) yoktur.
x†-3
Cevap: Yoktur.

9
 LiMİT

ÖRNEK - 3 ÖRNEK - 4

Aşağıda gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı f fonk- Aşağıda gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı f fonk-
siyonunun grafiği verilmiştir. siyonunun grafiği verilmiştir.
y y
5
5 y = f(x)
4
3 f(x)
2
1
-2
x 2
O 1 2

-2
O
x
-1 2 4

x = -2, x = 1 ve x = 2 noktalarında var olan limit de-

ğerleri toplamı kaçtır?

-3
Buna göre,
ÇÖZÜM
I. lim f(x) = -3
x†(-1)-
ORİJİNAL MATEMATİK

• x = -2 için II. lim f(x) = -3

x†2
lim +
f(x) = 3 III. lim f(x) = 5
x†(-2) x†4
lim -
f(x) = -2 ifadelerinden hangileri doğrudur?
x†(-2)

O hâlde lim f(x) ≠ lim f(x) olduğundan limit yoktur. ÇÖZÜM

x†(-2)+ x†(-2)-

I. f fonksiyonu x = -1 noktasına soldan artarak yaklaştı-

• x = 1 için
ğında f(x) değerleri artarak 2'ye yaklaşmaktadır.
lim f(x) = 4
x†1+ lim f(x) = 2 Yanlış
x†(-1)-
lim - f(x) = 4
x†1
II. • f fonksiyonu x = 2 noktasında sağdan azalarak
O hâlde, lim +f(x) = lim -f(x) = 4 olduğundan
x†1 x†1 yaklaştığında f(x) değerleri azalarak 0'a yaklaşmaktadır.
f fonksiyonunun x = 4 noktasında limiti vardır. lim f(x) = 0
x†2+
lim f(x) = 4'tür.
x†1 • f fonksiyonu x = 2 noktasına soldan artarak yaklaştı-
ğında f(x) değerleri azalarak -3'e yaklaşmaktadır.
• x = 2 için lim f(x) = -3
x†2-
lim + f(x) = 5
x†2
O hâlde lim +f(x) ≠ lim -f(x) olduğundan
lim - f(x) = 5 x†2 x†2
x†2
lim f(x) = yoktur. Yanlış
O hâlde, lim +f(x) = lim -f(x) = 5 olduğundan x†2
x†2 x†2
f fonksiyonunun x = 2 noktasında limiti vardır. III. f fonksiyonunda x = 4 noktasına sağdan azalan de-
ğerler, soldan artan değerler ile yaklaşıldığında
lim f(x) = 5'tir.
x†2 f(x) değerleri 5'e yaklaşmaktadır.
Var olan limit toplamı = 4 + 5 = 9 lim f(x) = lim -f(x) = 5
x†4+ x†4
Cevap: 9 O hâlde lim f(x) = 5'tir. Doğru
x†4
Cevap: Yalnız III

10
 LiMİT

ÖRNEK - 5 ÖRNEK - 6

Aşağıda gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı f fonk- Aşağıda gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı f fonk-
siyonunun grafiği verilmiştir. siyonun grafiği verilmiştir.
y y = f(x)

2 y
1 6

-2 y = f(x)
-1 O 2 3 x

2
Buna göre,
lim f(x) + lim f(x) = lim f(x)
x†3 x†(-1)- x†a x
-3 2 3
eşitliğini sağlayan a tam sayı değerlerinin toplamı
kaçtır?

-4
ORİJİNAL MATEMATİK

ÇÖZÜM

Buna göre,
• x = 3 noktasına soldan ve sağdan yaklaştığında
lim -f(x) + lim f(-x)
f(x) değerlerinin 1'e yaklaştığı görülmektedir. x = 3 x†0+ x†(-3)-
noktasına giderken f(x)'in limiti 1 olarak bulunur. limitler değerinin toplamı kaçtır?
O hâlde lim +f(x) = lim -f(x) = 1 olduğundan
x†3 x†3
lim f(x) = 1'dir.
x†3
• x, -1'e soldan artarak yaklaştığımızda f(x) değeri arta- ÇÖZÜM
rak 1'e yaklaşmaktadır.
O hâlde lim f(x) = 1'dir. • f fonksiyonu x = 0 noktasına sağdan azalarak
x†(-1)-
yaklaştığında f(x) değeri azalarak -4'e yaklaş-
maktadır.
lim f(x) + lim f(x) = lim f(x) eşitliğinde
x†3 x†(-1)- x†a
lim (-f(x)) = - lim +f(x) = -(-4) = 4'tür.
1 + 1 = lim f(x) x†0+ x†0
x†a

2 = lim f(x) elde edilir. • x ₺ -3,000...1

x†a
-x ₺ 3,000...1
a tam sayısı için f fonksiyonunun limitinin 2 olduğu
noktalar isteniyor. O hâlde lim f(-x) = lim + f(x) hâline dönüşür.
x†-3- x†3
Grafiğe bakılırsa x‰(-1, 2) aralığında f sabit fonksiyon f fonksiyonu x = 3 noktasına sağdan azalarak yaklaşır-
olup f(x) = 2'dir. ken f(x) değerleri azalarak 6'ya yaklaşmaktadır.
O hâlde (-1, 2) aralığındaki tam sayılar 0, 1 ve 2'dir. 4 + 6 = 10 bulunur.
a tam sayı değerleri toplamı 0 + 1 + 2 = 3'tür. Cevap: 10
Cevap: 3

11
 LiMİT ÖSYM TARZI

ÖRNEK - 7 ÖRNEK - 8

y Gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı f fonksiyonu

için
lim f(x) = 4
x†3
Buna göre,
-3 -1 O 2
x I. lim f(x) = 4’tür.
x†3+
II. f(3) = 4’tür.
III. lim f(x) - f(3) = 0’dır.
x†3
ifadelerinden hangileri her zaman doğrudur?
y = f(x)
Yukarıda gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı f fonk-
ÇÖZÜM
siyon grafiği verilmiştir.
2f(x) - |f(x)|
g(x) = I. lim f(x) = 4 ifadesinin anlamı
f(x) x†3
fonksiyonu tanımlıyor. f fonksiyonunun x = 3 noktasında sağ ve sol limitlerinin
Buna göre, eşit olmasıdır.
ORİJİNAL MATEMATİK

lim g(x) + lim g(x) lim f(x) = 4 ¡ lim +f(x) = lim -f(x) = 4'tür. Doğru
x†(-1)- x†(-3)- x†3 x†3 x†3
ifadesinin değeri kaçtır?
II. f fonksiyonunun x = 3 noktasında tanımlı olmasının bu
noktadaki limitinin varlığına etkisi yoktur.

lim f(x) = f(3) = 4 eşitliği

x†3
her zaman sağlanmayabilir.
ÇÖZÜM II. öncül her zaman doğru değildir.
III. y = f(x)
-3 < x < -1 aralığında f(x) > 0 olduğundan, |f(x)| = f(x)'tir. 5
2f(x) - f(x) 4
lim = lim 1 = 1'dir.
x†(-1)- f(x) x†(-1)-

x < -3 aralığında f(x) < 0 olduğundan |f(x)| = -f(x)'tir.

2f(x) - (-f(x)) 3f(x) 3
lim = lim = 3'tür.
x†-2 f(x) x†-2 f(x)
lim f(x) = f(3)
x†3
İstenilen ifade 1 + 3 = 4 olarak bulunur.
Cevap: 4 Yukarıdaki şekilde lim f(x) = lim +f(x) = lim -f(x) =4
x†3 x†3 x†3
f(3) = 5 değerini almaktadır.
lim f(x) = f(3) her zaman eşit olmayabilir.
x†3
III. öncül her zaman doğru değildir.
Cevap: Yalnız I

12
 LiMİT

ÖRNEK - 9 ÖRNEK - 10

Aşağıda gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı parça- Aşağıda gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı
ları doğrusal f fonksiyonunun grafiği verilmiştir. y = f(x+2) fonksiyonunun grafiği verilmiştir.
y y y = f(x+2)
4
6

2 4
3
1 x
-1 O 2
1
-3 y = f(x) x
-2 O 3

f(1)· lim -f(x)

x†2
Buna göre, oranı kaçtır?
lim +f(x)
lim f(x + 1) + lim -f(x - 1) x†5
x†(-2)+ x†4
toplamının değeri kaçtır? ÇÖZÜM

i) y = f(x + 2) fonksiyonunun grafiğine göre,

ORİJİNAL MATEMATİK

f(1)'in değerini bulabilmek için f(x + 2) fonksiyonunda

x = -1 noktasının görüntüsüne bakmalıyız.
f(x + 2) fonksiyonun x‰[-2, 0) aralığında benzerlik
ÇÖZÜM yapalım.
y
• x, -2'ye sağdan azalarak yaklaştığında (x + 1) ifadesi
-1'e sağdan yaklaşacaktır. 4
+
x₺(-2) = -1,999...9 alırsak
3
(x + 1)₺(-1,999...9 + 1) = -0,999...9 olur. y = f(x + 2)
2
lim f(x + 1) = lim f(x) eşitliği elde edilir.
x†(-2)+ x†(-1)+

x, -1'e sağdan yaklaştığında f(x) değerleri 4'e yaklaş-

maktadır. x
-2 -1 O
lim f(x) = 4'tür.
x†(-1)+

f fonksiyonunda x = 1 için f(1) değeri, f(x + 2) fonksiyo-

• x, 4'e soldan yaklaştığında (x - 1) ifadesi 3'e soldan nunda f(-1) = 3'tür.
yaklaşmaktadır.
ii) f fonksiyonunda x değeri, 2'ye soldan yaklaşırken
x₺4- = 3,999...9 alırsak
f(x+2) fonksiyonunda x değeri, 0'a soldan yaklaşmalıdır.
(x - 1)₺(3,999...9 - 1) = 2,999...9 olur. lim -f(x) = lim -f(x + 2) = 4
x†2 x†0
lim -f(x - 1) = lim -f(x) eşitliği elde edilir.
x†4 x†3 iii) f fonksiyonunda x değeri, 5'e sağdan yaklaşırken
f fonksiyonu x > 1 için sabit fonksiyon olup f(x+2) fonksiyonunda x değeri, 3'e sağdan yaklaşma-
lıdır.
lim f(x) = -3'tür.
x†3- lim f(x) = lim +f(x + 2) = 6
x†5+ x†3
Bu durumda 4 - 3 = 1 bulunur.
f(1)· lim -f(x)
Cevap: 1 x†2 3·4
= =2
lim +f(x) 6
x†5
Cevap: 2

13
 LiMİT

ÖRNEK - 11 ÖRNEK - 12

y Aşağıda gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı f fonk-

siyonunun grafiği ve g fonksiyonu verilmiştir.
2 y
y = f(x)
1

x y = f(x)
-1 O 2 4
4
x
-5 O

-2

Yukarıda gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı par-

çaları doğrusal f fonksiyonunun grafiği verilmiştir.
Buna göre,
| lim +f(x)| + lim f(|x|) -6
x†2 x†-3
ifadesinin toplamı kaçtır? x2 + 1, f(x) ≥ 0
g(x) =
4x - 2, f(x) < 0
ORİJİNAL MATEMATİK

fonksiyonu için
I. lim g(x) = 17
ÇÖZÜM x†4+
II. lim g(x) = 26
x†(-5)+
• lim f(x) = -2 ¡ | lim +f(x)| = 2
III. lim g(x) = 37
x†2+ x†2 -
x†f(0)
• lim f(|x|) = lim f(x) = -1 olacaktır.
x†(-3) x†3 Yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?
Bunu grafik ile açıklayalım.
ÇÖZÜM

y = f(|x|) 4 < x < ∞ aralığında f(x) > 0

3 -5 < x < 4 aralığında f(x) < 0
-4 -2 2 4
-1 -∞ < x < -5 aralığında f(x) > 0

-2 I. x₺4+ için f(x) > 0 olur.

Sarı boyalı üçgende
lim g(x) = lim +(x2 + 1) = 17 (Doğru)
benzerlik yaparsak x†4+ x†4
f(3) = -1 bulunur.
II. x₺-5+ için f(x) < 0 olur.
| lim +f(x)| + lim f(|x|) = 2 - 1 = 1
x†2 x†-3 lim g(x) = lim (4x - 2) = -22 (Yanlış)
Cevap: 1 x†(-5)+ x†(-5)+

III. f(0) = -6
x₺(-6)- için f(x) > 0 'dır.
lim - g(x) = lim g(x) = lim (x2 + 1) = 37
x†(f(0)) x†(-6)- x†(-6)-
(Doğru)
Cevap: I ve III

14
 LiMİT

ÖRNEK - 13 ÖRNEK - 14

Bir laboratuvarda yapılan çalışmada, deney faresinin Uzunluğu 2a birim olan bir tahta çubuk ile uzunluğu
vücuduna enjekte edilen bir ilacın [0,15) saat aralığın- a birim olan bir demir çubuk kullanarak aşağıdaki şe-
da kan hücresindeki demir miktarını gösteren grafik kilde olduğu gibi C noktasından bir menteşe yardımıy-
aşağıda verilmiştir. la aşağı ve yukarı yönlü hareket edebilen bir düzenek
yapılmıştır.
Demir Mik. (gr)
40 A

34 C(t)

a
24

12 q

B 2a C
t (saat)
3 6 9 12 15 Tahtanın uç noktası olan B noktası ile demir çubuğun
C(t) fonksiyonu ile ilgili olarak başlangıçtan itibaren uç noktası olan A noktasına genişleyebilen bir yay ta-
I. 179,9 dakika sonra kandaki demir miktarı yakla- kılmıştır.
şık olarak 12 gramdır. Demir çubuk ile tahta çubuk arasındaki å açısı 90°
ORİJİNAL MATEMATİK

II. 11. saatin bitmesine çok az bir süre kala kandaki yaklaşırken yayın uzunluğu (|AB|) 3ñ5 birime yaklaş-
demir miktarı yaklaşık 24 gramdır. maktadır.
III. 9. saatin başlamasına çok az bir süre kaldığında Buna göre, (a2 + a) değeri kaçtır?
demir miktarı 40 grama yaklaşır.
öncüllerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I  B) Yalnız II  C) I ve II ÇÖZÜM
  D) II ve III  E) I, II ve III 

A ve B noktalarındaki yaylar genişletilip

ÇÖZÜM
m(AC∑B) = å = 90°

I. 180 dakika = 3 saat olduğunda |AB| uzunluğu hipotenüs uzunluğu olacak-

tır.
179,9 dakika 3 saatten çok çok az küçük bir zaman
kavramıdır. O hâlde
Yani t₺(179,9) dakika ifadesi t₺3- demektir. lim |AB = |BC|2 +|AC|2 olur.
„†90°
Grafiği incelersek
A
t, 3'e soldan artarak yaklaştığında C(t) artarak 12 gra-
ma yaklaşır. (Doğru)
II. 11. saatin bitmesine çok çok az bir süre kalması, 5
3§
12. saate soldan yaklaşmaktadır. a
t, 12'ye artarak soldan yaklaştığında C(t) azalarak
24 grama yaklaşır. (Doğru)
III. 9. saatin başlamasına çok az bir süre kalması, B 2a C
8. saatin bitmek üzere olduğu anlamına gelir.
Yani t = 8,999...9 ifadesi t'nin 9'a soldan yaklaşması a2 + 4a2 = 45
demektir. a2 = 9
a=3
t, 9'a artarak soldan yaklaştığında C(t) artarak 40 gra-
ma yaklaşır. (Doğru) a2 + a = 32 + 3 = 12'dir.
Cevap: I, II ve III Cevap: 12

15