- iá o v i ê n

hiệu q u ả
Dự án Đào tạo và hỗ trợ giáo viên

03
2018
hanoi // 03 - 2018

Quản lí lớp học Bài viết của khách

05 quy trình quan trọng
Nhân vật
trong quản lí lớp học
truyền cảm hứng
Thư gửi học sinh:
Ý tưởng của tháng
Cảm ơn các con vì
Ý tưởng cho ngày 8 - 3 đã đến trong cuộc đời thầy!
Dạy trẻ cách viết
Giáo viên
với phụ huynh
05 điều tôi học được
từ những phụ huynh khó tính
 - ĐỘI NGŨ
THỰC HIỆN

Nguyễn Hữu Long Nguyễn Thành Luân Sơ Thanh Hiếu

- người sáng lập - quản lý dự án - cộng tác viên

Mai Lan Anh Cấn Hải Yến Lê Hải Thanh

- cộng tác viên - cộng tác viên - thành viên dự án

Nguyễn Phương Anh Đặng Thanh Hiền

- biên tập viên - thành viên dự án
01-03/

Kĩ thuật dạy học

08 cách đơn giản để khuyến khích học sinh
tham gia các hoạt động thảo luận nhóm

04-08/

Tạo động lực cho học sinh

13 câu nói phổ biến mà giáo viên nên tránh - nghệ thuật
09-12/ dạy học
Quản lí lớp học
05 quy trình quan trọng trong quản lí lớp học

1
13-16/

Đánh giá năng lực

05 mẹo để có một bảng rubric hiệu quả hơn

17-20/

Ứng dụng công nghệ

Top 05 cách sử dụng Facebook trong giờ học

21-23/

Lãnh đạo trường học

05 hành động tạo niềm tin cho giáo viên
24-26/

Giáo viên với nghề giáo

Những nguyên tắc đơn giản
- cộng đồng
giáo viên nên tuân thủ (Phần 1)
giáo viên
27-30/

Giáo viên với phụ huynh

05 điều tôi học được

2
từ những phụ huynh khó tính

31-32/

Kinh nghiệm cho giáo viên trẻ

10 bí quyết để sống sót
trong năm đầu tiên đi dạy (Phần 1)

39-42/

Cân bằng cuộc sống

Khi giáo viên bị chính đồng nghiệp
chèn ép, bắt nạt!
 - thông tin
sự kiện

36-39/

Ý tưởng của tháng

3
Ý tưởng cho ngày 8-3

40-44/

Giáo dục thế giới

Một cuộc cách mạng
trong giáo dục Trung Quốc?

45-48/

Cơ hội nghề nghiệp

07 câu hỏi phỏng vấn
mỗi giáo viên buộc phải trả lời
 - góc
chia sẻ

49/

4
Danh ngôn về nghề giáo

50-53/

Nhân vật truyền cảm hứng

Thư gửi học sinh: Cảm ơn các con
vì đã đến trong cuộc đời thầy!

54-56/

Bài viết của khách

Dạy trẻ cách viết
01
- nghệ thuật
dạy học

w e b s i t e : t aogi aoduc .v n
 01

CÁCH
ĐƠN
GIẢN
ĐỂ KHUYẾN KHÍCH HỌC SINH
THAM GIA THẢO LUẬN NHÓM

Nguyễn Hữu Long

Đối với học sinh, việc tham gia thảo luận nhóm có thể là một trong những điều khó khăn nhất.
Một số học sinh không có động lực, không muốn tham gia chia sẻ trong một nhóm. Tuy nhiên,
với hầu hết những học sinh khác, chỉ cần một thay đổi nhỏ trong cách tổ chức và xác lập sự kì
vọng thì giáo viên đã có thể lôi cuốn được học sinh tham gia. Dưới đây là một vài ý tưởng để
giúp giáo viên có thể lôi cuốn những học sinh rụt rè bắt đầu tham gia chia sẻ trong các cuộc
thảo luận nhóm.

Làm mẫu câu trả lời
Đôi khi trong các cuộc thảo luận, học sinh không
hiểu chính xác câu hỏi của giáo viên hoặc không
biết câu trả lời mà giáo viên kì vọng là gì. Một
cách đơn giản để khuyến khích học sinh thảo luận
là đưa ra các mẫu câu trả lời giống như việc
hướng dẫn trong các bài thi nói của IELTS. Ví dụ:
Theo quan điểm của con thì… Điều đầu tiên là…
Tiếp theo là… cuối cùng là… Đôi khi giáo viên có
thể đưa ra một ví dụ về câu trả lời để học sinh hiểu
được và làm theo. Điều này cho phép học sinh cdễ
dàng hơn trong việc biểu đạt ý tưởng và nhận thức
của mình một cách học thuật đồng thời đỡ cảm
thấy e dè, ngại ngùng khi tham gia thảo luận.
Đừng sợ sự im lặng
Hãy chắc chắn rằng bạn không phải là nạn nhân
của một sai lầm phổ biến mà các giáo viên thiếu
kinh nghiệm hay gặp. Đừng sợ sự im lặng. Khi
dẫn dắt một cuộc thảo luận trong lớp và không có
học sinh nào trả lời câu hỏi, hãy dành thời gian
cho học sinh suy nghĩ và đợi 60 giây trôi qua
trước khi phá vỡ sự im lặng. Đôi khi một sự im
lặng không phải là do học sinh không biết mà chỉ
là chúng đang ngại ngùng, thiếu tự tin, không
thoải mái khi thể hiện quan điểm mà thôi. Đối với
các học sinh khác, khoảng thời gian im lặng này
có thể giúp chúng thu thập ý kiến và lập dàn ý cho
nội dung câu trả lời. Nếu giáo viên cố gắng lấp
đầy tất cả các khoảng trống trong hoạt động thảo
luận, học sinh sẽ không có cơ hội để tham gia vì
chúng không muốn làm gián đoạn những gì giáo
viên đang nói.
02
Giảm áp lực và sự căng thẳng
Gọi một học sinh không sẵn sàng tham gia thảo
luận sẽ chỉ làm tăng nỗi lo lắng của chúng và
thường khiến học sinh rút sâu hơn vào lớp vỏ bọc
của mình. Bằng cách kiềm chế không gây áp lực
lên những học sinh chưa tốt, giáo viên sẽ làm học
sinh cảm thấy không còn sợ hãi. Điều này tạo nên
một môi trường an toàn và thoải mái để học sinh
trao đổi quan điểm.
Đừng quá chú trọng vào lỗi sai của học sinh
Hãy cẩn thận trước cách thức mà chúng ta đang
sửa chữa lỗi sai cho người học, chú ý đến số lượng
và nội dung những lỗi sai mà giáo viên đang chỉ ra
cho học sinh. Nếu bạn sửa quá nhiều lỗi, học sinh
sẽ cảm thấy mất tự tin và không muốn tham gia.
Hãy tập trung sửa chữa một vấn đề chính mà học
sinh hay mắc phải trên quy mô cả lớp để chúng
không cảm cảm thấy như bị choáng ngợp với
những sai lầm. Đồng thời, khuyến khích học sinh
rằng ý kiến của chúng luôn được hoan nghênh
ngay cả khi các bạn khác trong lớp không đồng ý
với con.
Cho học sinh biết rằng, sai lầm cũng là một
cách học
Đảm bảo rằng học sinh biết chúng có quyền tự do biểu
đạt quan điểm, có quyền thất bại trong các cuộc thảo
luận nhóm. Điều này không có nghĩa là chúng ta muốn
học sinh kém đi mà chỉ là không chỉ trích, trách mắng
khi chúng đã phạm phải sai lầm. Khi học sinh biết rằng
mình cảm thấy an toàn, được tự do, áp lực của các hoạt
động thảo luận nhóm sẽ giảm và do đó học sinh sẽ tự
tin, tham gia tích cực hơn..
 03

Cho phép học sinh làm việc cùng nhau
Đôi khi học sinh cảm thấy không thoải mái nếu
buộc ngay lập tức nói trước cả lớp. Hãy cho các
em có thời gian suy nghĩ (think) sau đó chia sẻ với
bạn bên cạnh hoặc thảo luận theo cặp đôi (pair)
và cuối cùng mới là nói trước lớp (share). Cách
làm này khiến cho học sinh tham gia vào các hoạt
động thảo luận nhóm cũng như thuyết trình tốt
hơn. Trong một số trường hợp, giáo viên có thể
yêu cầu học sinh thảo luận với bạn bên cạnh thay
vì trình bày trước lớp. Khi áp lực chia sẻ trước cả
lớp bị loại bỏ, học sinh có thể sẵn sàng tham gia
vào nhóm thảo luận hơn.
Hãy suy nghĩ về cách bạn tạo nhóm trong
các cuộc thảo luận
Nếu bạn có một số học sinh nói nhiều hơn những
học sinh khác và có khuynh hướng áp đặt hoặc
chiếm lĩnh toàn bộ cuộc thảo luận, hãy đặt những
học sinh này vào một nhóm với nhau. Đặt tất cả
các học sinh im lặng trong một nhóm riêng đôi khi
cũng là một cách tốt. Bằng cách này, giáo viên
buộc học sinh trầm tính hơn phải tham gia vào
cuộc thảo luận vì không ai làm thay điều đó.
Chú ý đến vị trí ngồi trong nhóm
Đơn giản là vị trí ngồi của học sinh trong một
nhóm có thể đóng góp cho quá trình thảo luận.
Nếu giáo viên đang tổ chức một hoạt động thảo
luận, hãy để những học sinh nói nhiều ngồi ở bên
tay trái và bên tay phải ngay cạnh giáo viên.
Tương tự như vậy, những học sinh trầm tính sẽ
ngồi đối diện trực tiếp ở phía trước giáo viên. Nếu
giáo viên không phải là người dẫn dắt cuộc thảo
luận, hãy có một người hướng dẫn cho mỗi nhóm
và sắp xếp chỗ ngồi của học sinh theo cách tương
tự. Số lần tiếp xúc bằng mắt mà mỗi học sinh nhận
được từ giáo viên hoặc người hướng dẫn có thể
ảnh hưởng đến chất lượng cuộc thảo luận.

Những ý tưởng trên không thể ngay lập tức giải quyết được các vấn đề trong hoạt động thảo luận nhóm
nhưng nó sẽ giúp giáo viên đi đúng hướng để lôi cuốn sự tham gia của học sinh. Điều đầu tiên trong hoạt
động thảo luận là hãy làm mẫu cho học sinh và cho học sinh thời gian để xây dựng ý tưởng của riêng chúng.
Sau đó bằng cách tạo ra một bầu không khí thảo luận an toàn, tích cực, học sinh sẽ cảm thấy thoải mái học
khi phải chia sẻ trong các nhóm. Cuối cùng, bằng cách nhóm và sắp xếp các học sinh một cách có mục đích
sẽ tạo ra một môi trường tự nhiên, trong đó học sinh cảm thấy sẵn sàng nói lên ý kiến của cá nhân. Tôi hi
vọng những lời khuyên này sẽ giúp giáo viên cải thiện việc học sinh tham gia vào các cuộc thảo luận trong
lớp học và học sinh sẽ cảm thấy thoải mái khi chia sẻ trong lớp. Cuối cùng, vẫn là thái độ và sự chủ động tham
gia của học sinh vì giáo viên không thể buộc học sinh tham gia nếu chúng không muốn. Mặc dù mất thời
gian, mặc dù vất vả để chuẩn bị nhưng các giáo viên hãy cố gắng làm những điều có thể làm cho lớp học để
thảo luận trở nên thực sự có ý nghĩa với học sinh và công việc giảng dạy của chúng ta.
Khi tôi là một giáo viên trẻ ở một trường trung học, một 04

GIÁO VIÊN NÊN TRÁNH

cách vô tình nhưng tôi đã nói với học sinh những câu này.
Điều này khiến cho mỗi khi nghĩ đến tôi lại cảm thấy hối
hận. Trong một vài năm qua, tôi đã chứng kiến hoặc được
nghe các giáo viên nói những điều mà lẽ ra họ không nên
nói với học sinh của mình. Gần đây tôi có dịp hỏi các giáo
viên trẻ và các sinh viên thực tập liệu rằng họ đã bao giờ

CÂU NÓI PHỔ BIẾN

nói điều gì với học sinh khiến cho sau này họ cảm thấy hối
hận không? Sau khi nghe những câu trả lời từ những đồng
nghiệp, tôi đã soạn ra một danh sách những điều như vậy
và bạn nhớ là đừng bao giờ nên nói với học sinh của
mình.Tôi cố gắng giới hạn danh sách của tôi trong 13
điều. Một số có liên quan đến các vấn đề quản lí hành vi,
một số liên quan đến động lực và vẫn nhiều hơn là về
quản lý lớp học. Tất cả đều có thể gây sự tức giận, hãy bắt
đầu năm học mới bằng việc tránh các câu trong danh
sách này nhé.

TS. Richard Curwin

Nguyễn Hữu Long dịch
 05

“Con rất có tiềm năng tuy nhiên con đã

không sử dụng nó”
Học sinh sẽ cảm thấy bị xúc phạm nếu như các em
nghe thấy điều này. Trong khi một số chấp nhận nó
giống như sự thử thách để có thể làm tốt hơn thì
rất nhiều học sinh bị mất đi nguồn cảm hứng để
làm việc. Thay vào đó, hãy nói bằng cách thể hiện
sự quan tâm: “Làm thế nào để thầy có thể giúp con
phát huy được khả năng của mình?”

“Con vừa nói cái gì?”

Điều này khá thử thách đối với một số giáo viên
nếu nó đã trở thành thói quen. Đặc biệt, khi giao
tiếp hoặc phải đối thoại với học sinh vấn đề về
hành vi, học sinh nói thì thầm, hoặc không đủ lớn
để giáo viên có thể nghe rõ, giáo viên thường hỏi
một cách rất tự nhiên “Con vừa nói cái gì?”. Liệu
bạn có thực sự muốn nghe rõ tất cả những điều
mà học sinh nói? Hay bạn chỉ đang muốn thể hiện
uy quyền của mình? Tốt hơn hết, bạn bỏ qua
những gì mà mình nghe không rõ và sẽ trở lại với
nó sau hoặc chuyển sang nội dung khác.

“Thầy rất thất vọng về con”

Chắc chắn chúng ta đã ít nhất một lần vô tình nói
câu này hoặc những câu tương tự khi chúng ta thất
vọng về một hành động nào đó của học sinh. Sự
tổn thương mà các em cảm thấy chính do cách
chúng ta nói cũng như ngôn từ chúng ta sử dụng.
Thực tế, các học sinh chia sẻ rằng chúng ghét khi
phải nghe giáo viên nói như vậy. Vấn đề của cách
nói này là ở chỗ giáo viên luôn nhìn về quá khứ,
vào lỗi lầm của người học. Để thay đổi, giáo viên
nên đặt điểm nhìn vào tương lai và nói với học sinh
rằng:“Con nghĩ lần sau con có thể khắc phục
những hạn chế này như thế nào?”
 06

“Nếu thầy làm điều đó cho con, nghĩa là thầy

phải làm cho tất cả các bạn khác trong lớp.”
Trong một cuốn sách có tên Discipline With Digni-
ty tác giả Al Mendler đã đưa ra một tình huống
điển hình về một nội quy có thể là tốt nhưng không
công bằng. Nhu cầu về sự hỗ trợ của mỗi học sinh
rất khác nhau. Hơn nữa, không ai muốn nghĩ rằng
mình là người bình thường như những người khác.
Tốt hơn, bạn nên nói “thầy không chắc rằng liệu
con có thể làm điều đó, nhưng thầy sẽ cố hết sức để
giúp con”.
“Điều đó là vi phạm nội quy.”
Nội quy là những quy định về hành vi. Thông
thường có rất nhiều hành vi mà con người có thể
lựa chọn để giải quyết một vấn đề. Một vài trường
hợp nó nằm giữa các quy định. Hãy thử nói bằng
cách này xem sao: “Để thầy xem có cách nào
khác để giải quyết vấn đề mà không vi phạm nội
quy”.

“Anh chị của con học tốt hơn con nhiều”

Đừng bao giờ so sánh học sinh với các anh chị em
hay bất cứ ai khác một cách tích cực hay tiêu cực
về bất cứ điều gì. Việc so sánh chỉ có thể dẫn đến
lặp lại những rắc rối mà trẻ đã gặp. Bà nội tôi
thường xuyên hỏi tôi: “Ai là người con yêu quý?”
câu hỏi đó tốt hơn nhiều so với việc hỏi “Giữa bà
và mẹ cháu, cháu yêu quý ai hơn?”

“Em nghĩ em là ai?”

Bạn có thật sự muốn biết học sinh đang nghĩ
chúng là ai? Câu hỏi này có nghĩa rằng “bạn
chẳng là gì trong mắt tôi!” Cách giao tiếp này cho
thấy sự kiêu ngạo và thách thức của giáo viên đối
với người học.
 07

“Tôi thích cách mà bạn A đang ngồi.”

Đây là một mẹo giáo viên hay dùng để yêu cầu cả
lớp ngồi xuống. Câu nói này sẽ dạy trẻ rằng đó chỉ
là một “mánh khóe” của giáo viên. Tốt hơn, giáo
viên nên nói thẳng sự thật bằng cách: “Cô muốn
các con ngồi xuống”. Thêm vào đó, những học
sinh được nêu tên trước lớp cũng không cảm thấy
thoải mái khi phải so sánh với các bạn mình. Thay
vào đó, tôi thường sử dụng cách thể hiện trực tiếp
sự kì vọng về những hành vi mình mong muốn.

“Con bị làm sao thế?”

Câu hỏi này áp dụng khi học sinh mắc khuyết
điểm. Khi tất cả chúng ta đều không hoàn hảo, thì
câu hỏi đó thực sự là một lời xúc phạm. Liệu bạn
muốn học sinh sẽ trả lời như thế nào? “Con là kẻ
ích kỉ, vô trách nhiệm?” Tôi đã từng nghe những
cách nói từ các chuyên gia như: Tất cả mọi người
đều hoàn hảo theo cách của họ. Một phương pháp
tốt hơn chúng ta có thể nói đó là “Thầy thấy con
đang có gì đó không ổn, chúng ta sẽ cùng tìm cách
để giải quyết nhé”

“Cả lớp sẽ bị _______ trừ khi một số người

_______.”
Hình phạt tập thể không bao giờ là phù hợp. Có
nhiều lí do tại sao nên tránh các hình phạt tập thể,
nhưng điều quan trọng nhất là nếu chúng ta muốn
học sinh học cách chịu trách nhiệm cho hành vi
của chúng, học sinh cần phải biết được hậu quả
cho sự lựa chọn của chính chúng. Khi chúng bị
phạt cho điều gì đó mà chúng không làm, chúng sẽ
thấy rằng thế giới này thật không công bằng và
không thể hiểu nổi, nơi mà hình phạt được đưa ra
một cách tùy tiện. Đó cũng không phải là điều
chúng ta muốn dạy cho con trẻ.
 08

“Em chưa bao giờ ngồi im được à?”

Điều này giống như một cách yêu cầu học sinh
ngưng nói chuyện nhưng không mấy thiện cảm.
Đừng bao giờ bắt đầu với một câu hỏi dạng như
“Con chưa bao giờ……?”. Bạn có thể đưa ra bất
cứ thông tin nào về hành vi hay thái độ mà bạn
muốn đối với học sinh: “Trật tự”,“Làm bài tập về
nhà”, “Cẩn thận hơn khi làm bài tập”… Hãy nói
một cách trực tiếp những gì bạn suy nghĩ và tránh
chế nhạo học sinh.
“Tôi đang bận”
Nếu học sinh đang cần sự giúp đỡ của bạn, đừng
bỏ qua học sinh như vậy. Hãy thể hiện sự quan
tâm qua những gì bạn nói “Thầy đang rất bận,
nhưng những gì con hỏi rất quan trọng. Nếu
không quá cấp bách, con có thể chờ thầy chút
được không? Thầy thực sự muốn biết con đang
gặp khó khăn ở đâu.”

“Em sẽ không bao giờ thành công trong bất

cứ điều gì”
Đây không chỉ là sự xúc phạm đến học sinh, điều
quan trọng nó thể hiện sự sai lầm và trình độ của
giáo viên. Khi tôi còn nhỏ, tôi được nói rằng tôi sẽ
không bao giờ có cơ hội trở thành một giáo viên.
Biết bao nhiêu những con người vĩ đại đã phải
nghe điều này? Bao nhiêu người trong số bạn đã
từng nghe những câu nói tương tự?

Nếu giáo viên đánh mất đi sự bình tĩnh hoặc mất kiểm soát khi nói những điều trên đây một đến hai lần
trong năm, đó là điều không chấp nhận được. Học sinh sẽ tự xóa đi hình ảnh một giáo viên người mà
chúng “yêu thích” và “tôn trọng” và thay vào đó những cảm xúc tổn thương hay bị xúc phạm. Điều quan
trọng một giáo viên cần làm là xây dựng niềm tin và thể hiện tình yêu đối với học trò. Những câu nói trên
đây dù khó để tránh nhưng điều chúng ta có thể làm là giảm dần những câu nói chúng ta biết sẽ làm
người học tổn thương. Tôi mong muốn các thầy cô cùng tôi bổ sung thêm vào danh sách những câu nói
cần tránh như vậy.
 09

QUY TRÌNH QUAN TRỌNG

TRONG QUẢN LÍ LỚP HỌC
Hầu hết giáo viên có các quy định, nội quy và quy trình trong lớp học để giúp công việc
giảng dạy dễ dàng hơn nhằm tạo ra một môi trường học tập hiệu quả cho học sinh. Nếu
giáo viên không có ý thức xây dựng và phát triển các quy trình cho từng tình huống cụ
thể, sẽ dẫn đến những mâu thuẫn và đổ vỡ trong mối quan hệ với học sinh vì khi đó lớp
học sẽ hỗn loạn và người học không cảm thấy được tôn trọng.

Nguyễn Hữu Long

 10

BẮT ĐẦU VÀO GIỜ HỌC ĐÚNG GIỜ VÀ

LÀM ĐÚNG NHIỆM VỤ

Thông thường trong trường học, mỗi tiết học

kéo dài 45 phút. Nếu chúng ta mất năm phút
đầu mỗi tiết học, một kì học giáo viên sẽ mất
250 phút, mỗi năm học chúng ta sẽ mất đi 60
QUY TRÌNH CHO VIỆC ĐI VỆ SINH
ngày học của học sinh. Đôi khi chúng ta nghĩ
năm phút đó dường như không có vấn đề gì
Rõ ràng, đây là một vấn đề khá tế nhị nhưng
quá quan trọng, nhưng nếu chúng ta cộng dồn
lại vô cùng phổ biến. Học sinh sẽ luôn có nhu
lại trong năm học, nó sẽ lấy mất rất nhiều thời
cầu muốn xin ra ngoài để đi vệ sinh. Hành
gian. Hơn nữa, nếu giáo viên mất kiểm soát
động này sẽ làm gián đoạn bài giảng, hoặc
ngay khi bắt đầu giờ học sẽ dẫn đến những khó
làm ngắt quãng mạch làm việc của các học
khăn để đưa học sinh quay trở lại các nhiệm vụ
sinh khác. Mục tiêu của quy trình đi vệ sinh là
học tập. Những hành vi không phù hợp của
tạo ra một hệ thống các bước làm đảm bảo
học sinh sẽ dần xuất hiện, từ những câu
rằng học sinh vẫn được thỏa mãn nhu cầu ra
chuyện tán gẫu cho đến các hành vi nghiêm
ngoài của mình nhưng không làm ảnh hưởng
trọng hơn thể hiện sự thiếu tôn trọng và hợp
đến các học sinh khác và không có cơ hội lợi
tác. Vì thế hãy bắt đầu và kết thúc giờ học
dụng thời gian ra ngoài để trốn tránh các
đúng giờ. Hãy thể hiện sự kì vọng cao với học
nhiệm vụ học tập. Các chiến lược cụ thể giáo
sinh ở phương diện này. Nếu chúng ta có ý
viên có thể sử dụng bao gồm: Cho phép chỉ có
thức tạo dựng và củng cố, nó sẽ trở thành thói
một học sinh được ra khỏi phòng tại một thời
quen tốt và giúp học sinh luôn khẩn trương
điểm; giới hạn thời gian ra ngoài nếu bạn cảm
trong các công việc mà không chậm trễ, trì
thấy học sinh đang lợi dụng việc đi vệ sinh để
ra ngoài chơi; hướng dẫn học sinh các bước
của việc ra khỏi chỗ, xin vào lớp,…
 11

THU THẬP BÀI TẬP VỀ NHÀ

TRẢ LỜI CÂU HỎI CỦA HỌC SINH

Thu thập bài tập ở nhà là công việc mà giáo
viên nào cũng phải làm. Tuy nhiên, nếu chúng
Học sinh có quyền được đặt ra câu hỏi và yêu
ta không có một quy trình rõ ràng, nó có thể
cầu sự giúp đỡ của giáo viên trong lớp. Một
nhanh chóng biến thành một hoạt động hỗn
giáo viên toán tồi sẽ không giúp học sinh khi
độn không hiệu quả, học sinh sẽ dùng thời
chúng gặp khó khăn với các phân số hay các
gian này để nói chuyện hoặc có vấn đề về
phép tính nhân. Tuy nhiên, nếu có quá nhiều
hành vi. Việc này dẫn đến gián đoạn lớp học,
học sinh hỏi và hỏi cùng một lúc, nếu học sinh
không kiểm soát được việc học sinh nào nộp
đặt câu hỏi khi giáo viên đang giảng bài hoặc
bài hoặc chưa nộp, đôi khi là thất lạc bài của
đang bận giúp đỡ một học sinh khác? Đôi khi
học sinh. Vì vậy, giáo viên cần phải quyết định
giáo viên cảm thấy khó để có thể hỗ trợ được
khi nào và làm thế nào để học sinh có thể nộp
tất cả học sinh? Đó là lí do vì sao cần phải
lại bài tập về nhà, nộp ở đâu và cần có những
thiết lập một quy trình rõ ràng vào đầu năm về
yêu cầu gì. Nó sẽ bao gồm:
cách học sinh đặt câu hỏi và yêu cầu giúp đỡ
- Thu thập bài tập về nhà ở cửa khi học sinh
của giáo viên. Một số quy trình giáo viên có
vừa vào lớp.
thể xây dựng bao gồm việc yêu cầu học sinh
- Có một hộp/ rổ có dán tên đặt trên bàn làm
giơ tay/ đưa tín hiệu, cung cấp cho họ thời
việc, nơi học sinh sẽ nộp bài tập về nhà của
gian để đưa ra câu hỏi trong giờ học, có thời
mình trước khi giờ học bắt đầu.
gian trước hoặc sau giờ học để học sinh có thể
- Cho học sinh cách thức để báo cáo về lí do
đến gặp giáo viên và nhờ sự giúp đỡ. Một số
chưa nộp bài tập/ nộp bài tập muộn…
giáo viên đã sử dụng các phương tiện truyền
thông hoặc trang website lớp học như một diễn
Sẽ không có một quy trình cố định nào, những
đàn để học sinh đặt ra câu hỏi.
giáo viên phải đảm bảo rằng các bước làm
được thực hiện với sự kì vọng cao và hạn chế
tối đa thời gian chết cũng như sự gián đoạn.
 12

KẾT THÚC LỚP HỌC HIỆU QUẢ

Trong quá trình đi dự giờ các giáo viên, tôi

thấy khi tiết học kết thúc, học sinh ra khỏi
phòng để lại một lớp học ngổn ngang như bãi
chiến trường và giáo viên phải cặm cụi thu dọn
từng mảnh giấy, nhặt từng cái bút. Nhiều giáo
viên cảm thấy kiệt sức về điều này. Nếu giáo
viên cho phép học sinh di chuyển bàn ghế, chỗ
ngồi nghĩa là chúng ta sẽ cần thời gian để học
sinh sắp xếp, di chuyển mọi thứ trở lại đúng vị
trí, nếu không lớp học tiếp theo sẽ không thể
bắt đầu. Nếu kết thúc giờ học học sinh phải trả
lại sách hoặc đồ dùng học tập ở một vị trí cụ
thể, hãy đảm bảo rằng tất cả phải được kiểm
tra lại kĩ lưỡng. Điều này sẽ tránh được việc
thất thoát và giảm thời gian kiểm tra lại cho
chính giáo viên và những người khác. Cuối
cùng, nếu kết thúc giờ học, giáo viên có giao
một bài tập về nhà hoặc phân công nhiệm vụ
cuối giờ, hãy để một khoảng thời gian để học Có nhiều giáo viên đã cho rằng việc xây dựng
sinh có thể chép vào vở hoặc ghi vào sổ liên những quy trình như vậy là quá rườm rà nhiêu
lạc… Giáo viên phải chắc chắn rằng khi học khê và phức tạp. Nhưng chỉ cần chúng ta chú ý
sinh rời khỏi lớp học nghĩa là tất cả đã nhận đến việc phòng ngừa và dự đoán các rủi ro
được thông tin một cách đầy đủ và chính xác. thực sự có thể cứu giáo viên thoát khỏi sự hỗn
loạn, thiếu tổ chức và giờ học được vận hành
trôi chảy hơn.
 13

MẸO ĐỂ CÓ
BẢNG RUBRIC
HIỆU QUẢ HƠN
Sarah Wike Loyola
Cấn Nguyễn Hải Yến dịch

Giáo viên chúng ta từng cảm thấy mình thật

‘cool’ khi lần đầu tiên được chấm điểm học sinh.
Cảm giác như có một sức mạnh hừng hực trong
mình, phải không? Tuy nhiên, nhiệm vụ này mỗi
lúc một trở nên nhàm chán. Không giáo viên
nào thích việc phải chấm mãi một dạng bài tập,
một chủ đề bài luận,.. nhưng đó là một phần lớn
công việc hàng ngày mà giáo viên chúng ta phải
làm. Vậy thì tại sao lại không làm cho công việc
này trở nên có ý nghĩa hơn? Tôi đã bị thuyết
phục hoàn toàn rằng: công cụ kiểm tra đánh giá
hiệu quả nhất chính là RUBRIC.
 14

Tôi đã từng giảng dạy hơn 10 năm mà không sử dụng RUBRIC, khăng khăng với suy nghĩ “tôi biết
bài làm này đạt mấy điểm mà không cần dùng rubric”, “dùng RUBRIC chỉ vẽ thêm việc cho tôi
thôi”, hoặc “rubric quá phức tạp”. Tuy nhiên, kể từ khi áp dụng RUBRIC để đánh giá bài làm của
học sinh, tôi đã thực sự nhận thấy: rubric có thể đưa đến những phản hồi vô giá cho tôi, cho học sinh
của tôi và thậm chí cho cả phụ huynh của các em.

GIÁO VIÊN SỬ DỤNG RUBRIC SẼ GIÁO VIÊN KHÔNG SỬ DỤNG

– Đưa ra được hướng dẫn và mong đợi rõ
ràng ngay khi bắt đầu năm học.
– Giúp học sinh có trách nhiệm với bài làm
của chúng.
– Giúp học sinh biết được phần nào các em
cần tập trung nhiều hơn trong những bài
làm tương tự lần sau.
– Quan sát được sự tiến bộ của học sinh.
RUBRIC SẼ
- Không đưa ra được hướng dẫn rõ ràng cho
những kĩ năng mà học sinh cần nâng cao.
– Không cung cấp cho học sinh bằng chứng
xác thực về những thiếu sót trong bài làm
của các em.
– Không mang lại những chỉ dẫn đầy đủ về
những gì học sinh cần làm ngay từ đầu.

Về cơ bản, học sinh không nhận được RUBRIC trước khi bắt đầu bài tập cảm thấy khá hoang mang,
vì chúng không biết những tiêu chí đánh giá cụ thể. Một lẽ tự nhiên là con người chúng ta luôn muốn
biết chính xác cái gì đang chờ đợi mình khi bắt đầu làm một công việc. Những chỉ dẫn rõ ràng sẽ giúp
học sinh biết cần làm những gì và đã làm được gì, điều gì còn chưa làm tốt.
Tôi đã gặp rất nhiều giáo viên muốn sử dụng RUBRIC nhưng họ không biết rubric bao gồm những
gì. Tất nhiên nó phụ thuộc vào khối lớp bạn dạy, môn học và dạng bài tập cụ thể. Tuy nhiên, giáo viên
nên nhớ một số điều sau khi tạo RUBRIC:

Nhất quán
Bạn nên nói rõ mong muốn của mình cho học sinh ngay từ buổi
học đầu tiên, bằng cách đưa luôn cho các em những tiêu chí bạn
sẽ đánh giá trong suốt năm học. Nói với học sinh ngay từ đầu là
chúng có thể làm như thế nào để đáp ứng được mong đợi của bạn.
 15

Dựa trên kĩ năng

Một kỉ niệm về sự học vẹt của học sinh có thể làm ví dụ cho việc
học sinh có kĩ năng thể hiện như thế nào trong môn học. Ngày xửa
ngày xưa, tôi là một bà cô dạy tiếng Tây Ban Nha luôn yêu cầu
học sinh của mình nhớ thì của động từ mà không gắn với ngữ
cảnh. Rất nhiều học sinh nhớ được và thể hiện tốt trong bài kiểm
tra nhưng lại không biết cách áp dụng trong hoàn cảnh giao tiếp
thực tế. Bây giờ, tôi yêu cầu học sinh sử dụng ngôn ngữ trong
những trường hợp thực tế cụ thể và dùng rubric để đo lường sự
tiến bộ trong việc sử dụng ngôn ngữ giao tiếp của học sinh. Tôi
kiểm tra những kĩ năng cụ thể như: khả năng sáng tạo với ngôn
ngữ, khả năng vận dụng thành thạo trong các tình huống khác
nhau, khả năng đọc hiểu, và nhiều thứ khác nữa. Tôi không hỏi
học sinh một cách cụ thể kiểu: dùng 5 câu có thì quá khứ, 10 từ
mới… Thay vào đó, học sinh phải hoàn thành nhiệm vụ tôi giao
bằng việc sử dụng những gì chúng đã biết từ các bài học trước
thậm chí mức độ ngôn ngữ chúng đã đạt được trước đó.

Dùng từ ngữ rõ ràng

Nếu bạn dùng quá nhiều từ ngữ chuyên ngành giáo dục trong
bảng RUBRIC, đương nhiên học sinh không hiểu được nó. Phải
nói cho học sinh hiểu một cách chính xác chúng cần làm gì, và kĩ
năng nào bạn sẽ kiểm tra. Tôi cũng có gợi ý là, trước khi sử dụng
RUBRIC, chúng ta sẽ cho học sinh đánh giá một bài kiểm tra
mẫu với RUBRIC tương tự bản RUBRIC chúng ta sẽ dùng để
đánh giá bài làm của các em. Như vậy có thể giúp học sinh làm
quen với kĩ năng mà ta đang yêu cầu.
 16

Có tính tích cực

Thông thường, học sinh sẽ làm tốt ở một, hai hoặc vài mục nào đó
trong số những tiêu chí bạn đưa ra trong RUBRIC. Nếu học sinh
đạt điểm thấp, chúng sẽ không chỉ thấy trên trang giấy con số ‘7
điểm’ một cách mất tự tin, mà sẽ nhận được những lời phản hồi
có tính động viên. Tôi luôn cố gắng để lại một lời nhắn có tính xây
dựng nào đó trên bài làm của các em.

Chừa khoảng trống cho sự sáng tạo

Tôi hay gọi đó là “yếu tố WOW”. Tất cả các bảng RUBRIC của
tôi đều có một tiêu chí “vượt trên mong đợi”. Điều này rất quan
trọng nếu bạn là người đưa ra một kế hoạch dạy học theo dự án.
Học sinh không nên chỉ được đòi hỏi “đạt mong đợi”. Nếu học
sinh muốn có điểm tối đa, chúng phải tự thúc đẩy mình tìm kiếm
những cách làm sáng tạo, vượt trên những gì giáo viên mong chờ.
Điều này đưa học sinh ra khỏi “vùng an toàn” của các em và
khuyến khích sự sáng tạo. Việc xoay xở xử lý đó sẽ giúp học sinh
rất nhiều trong công việc sau này của các em.

Thế nào, bạn vẫn chưa bị thuyết phục ư? Hãy thử dùng rubric trong lần tới bạn giao dự án, bài tập,
bài luận…cho học sinh. Bạn thậm chí có thể dùng một công cụ thông minh là ROOBRIX. Công cụ
này giúp giáo viên tránh được những sai sót trong chấm điểm bằng rubric. Bạn có thể nhanh chóng
cài đặt cấp độ, số lượng tiêu chí… và RUBRIC sẽ ngay lập tức đưa ra cho bạn số điểm của học sinh
chỉ bằng một cú click. Ngay khi bạn nhận thấy rằng phản hồi bạn đưa cho học sinh giúp các em tiến
bộ hơn trong học tập, tôi bảo đảm là bạn chẳng muốn quay lại cách chấm điểm cũ nữa.
 17

cách
sử dụng

Liana Daren
Nguyễn Hữu Long dịch

trong

GIỜ HỌC
 18

Có thể thấy rằng hầu như học sinh ngày nay đều có tài khoản facebook. Thậm chí nó được coi như
mạng xã hội phổ biến nhất, nếu giáo viên biết cách sử dụng nó trong các hoạt động đa dạng, chắc
chắn sẽ lôi cuốn được sự tham gia của học sinh. Các giáo viên có thể dùng nó để chia sẻ tài liệu phù
hợp với khóa học, thảo luận các quan điểm, đưa ra các yêu cầu, gợi ý và cung cấp những phản hồi.

Rất nhiều giáo viên, nhân viên sẽ tranh cãi rằng đó không phải là một công cụ tốt cho giáo dục vì nó
liên quan đến sự lạm dụng mà mất kiểm soát. Thậm chí, nhiều người lo ngại rằng sử dụng facebook
lợi bất cập hại. Nhưng trên thực tế, thay vì cấm trẻ sử dụng, ta hướng dẫn trẻ sử dụng nó một cách
hiệu quả hơn. Và thực tế chứng minh, các mạng xã hội có thể trở thành một công cụ tích cực và lôi
cuốn cho việc giảng dạy. Bây giờ chúng ta sẽ cùng thử nghiệm một số cách hiệu quả mà giáo viên có
thể sử dụng qua facebook trong lớp học:

TẠO NHÓM FACEBOOK

CHO LỚP HỌC CỦA BẠN
Bằng việc tạo ra một nhóm và thêm bạn bè là
học sinh của bạn vào đó bạn có thể thường
xuyên liên lạc với học sinh một cách hiệu quả.
Điều này cũng cho phép bạn chia sẻ bài tập
một cách chi tiết, đưa dàn ý và các thông tin
quan trọng khác. Nếu bạn muốn bắt đầu một
dự án cho lớp học, bạn có thể chia sẻ các
thông tin chi tiết trong nhóm và mọi thành
viên của nhóm có thể tiếp cận nó.
Dưới đây là một ví dụ: Bạn là giáo viên dạy
môn văn, bạn sẽ có thể cung cấp các bài tập
bằng việc đưa ra các mẹo hoặc các điểm
chính hướng dẫn cho người học qua facebook
của lớp. Sau tất cả, viết các gợi ý và các điểm
chính, học sinh sẽ cảm thấy dễ dàng hơn rất
nhiều khi làm việc. Bạn cũng có thể post các
bài tập về nhà lên nhóm. Bằng cách này học
sinh sẽ không gặp trục trặc khi chúng quên
không ghi hoặc ghi không đầy đủ ở trên lớp.
 19

CHIA SẺ CÁC VIDEO

LIÊN QUAN ĐẾN MÔN HỌC
Tính năng ưu việt của mạng xã hội là khả
năng chia sẻ thông tin. Các video dễ dàng
được chia sẻ rộng rãi trên mạng facebook. Vì
vậy, nếu bạn chia sẻ các video thú vị liên quan
đến môn học, bạn có thể sẽ lôi cuốn học sinh
tham gia vào việc học.
Có hai điều bạn có thể làm:
(1) Tạo ra các video của chính bạn. Cố gắng
giữ các video càng ngắn càng tốt, hấp dẫn
và hài hước. Điều này khiến học sinh không
cảm thấy ngại khi xem chúng. Nếu video
của bạn quá dài, bạn sẽ khiến học sinh cảm
thấy nhàm chán.
(2) Bạn có thể chia sẻ các video từ kênh You-
Tube với nguồn kiến thức phong phú. Bạn
có sẽ dễ dàng tìm thấy các video liên quan
đến các chủ đề như thể thao, thiết kế, ngôn
ngữ, nấu ăn, khoa học, toán… để phục vụ
cho việc giảng dạy của mình. LÔI KÉO SỰ THAM GIA
CỦA PHỤ HUYNH
Bạn có thể nhờ phụ huynh tham gia vào group
của nhóm trên facebook. Cách này sẽ cho
phép cha mẹ giám sát được quá trình học của
con. Khi bạn giao bài tập, phụ huynh cũng có
thể thấy được. Bằng việc phụ huynh tham gia
vào nhóm của bạn, bạn có thể hỗ trợ phụ
huynh trong cách giao tiếp và làm việc cùng
con. Điều này cũng bắt buộc học sinh phải nỗ
lực và duy trì thái độ học tập tốt hơn.
 20

HỖ TRỢ, GIÚP ĐỠ HỌC SINH

DỄ DÀNG HƠN
Sử dụng facebook sẽ giúp học sinh có cơ hội
tương tác với giáo viên và cải thiện việc học
một cách nhanh chóng và hiệu quả. Ví dụ, sau
khi bạn giao bài tập cho học sinh, một vài học
sinh vẫn còn thắc mắc. Giáo viên và các học
sinh khác sẽ giúp học sinh này bằng việc trả
lời các thắc mắc đó. Bằng cách này học sinh
tìm được sự giúp đỡ ngay tức thì mà không
cần phải chờ đợi một cách không cần thiết.

SỬ DỤNG CÁC CÂU HỎI

VÀ PHIẾU THĂM DÒ ĐỂ
GIÁO DỤC VÀ ĐƯA QUAN ĐIỂM

Sử dụng đặc trưng này sẽ cho phép bạn giáo

dục học sinh và nhận được các phản hồi một
cách hiệu quả. Ví dụ, nếu bạn dạy môn Địa lý,
bạn có thể hỏi học sinh xác định các địa điểm
bằng việc post lên địa điểm đó và đưa ra các
lựa chọn khác nhau. Bạn có thể hỏi học sinh
những gì chúng muốn thảo luận trong giờ học
sau. Phương pháp này chắc chắn sẽ giúp bạn
lôi cuốn được học sinh.

Tôi không nghĩ rằng facebook chỉ đơn thuần là một mạng xã hội. Nó còn là một công cụ hữu ích
và tích cực giáo viên có thể sử dụng trong quá trình giảng dạy của mình.
 21

HÀNH ĐỘNG
TẠO NIỀM TIN
CHO GIÁO VIÊN
JoAnne Duncan
Đặng Thanh Hiền dịch

Gần đây, một giáo viên tên là MaLia ở Mỹ đã đặt ra vấn đề về tạo dựng được niềm
tin cho giáo viên. “Bạn làm gì khi biết người quản lí chỉ chăm chăm chờ đợi bạn mắc
lỗi? Đó hẳn là một trải nghiệm không mấy thú vị”. Trên cương vị một hiệu trưởng,
điều này khiến tôi suy nghĩ khá nhiều. Giáo viên có cảm thấy lo lắng hoặc sợ hãi khi
chúng ta đi lại trong phòng họ? Họ có bị quá tải với chương trình mới, các chiến
thuật dạy học, sáng kiến, hành vi của học sinh, phụ huynh, công tác đánh giá của
giáo viên và các bài kiểm tra? Chính vì vậy, tạo dựng niềm tin ở giáo viên bằng cách
hành động trực tiếp là điều nên làm.
 22

Dưới đây là 5 bước đơn giản hiệu trưởng có thể thực hiện ngay hôm nay để có được
niềm tin của giáo viên:

Câu hỏi đơn giản này nhằm thiết lập mối quan hệ
và tạo cơ hội để thấy được vị trí của mọi người.
Nhiều giáo viên có thể nói chuyện về những vấn
đề cá nhân, người khác có thể than thở về khó
khăn với hành vi của học sinh hoặc chia sẻ một
chiến thuật dạy học mới. Dù họ muốn chia sẻ điều
HÃY HỎI GIÁO VIÊN “MỌI VIỆC
gì, việc của tôi là lắng nghe, ghi chép, góp ý động
TIẾN TRIỂN THẾ NÀO RỒI?”, SAU
viên và nghĩ xem nên làm gì tiếp theo.
ĐÓ LẮNG NGHE.

Nhiều giáo viên không nhận ra những bước tiến

trong việc dạy học của bản thân hoặc họ không
biết rằng môi trường học tập mà họ tạo ra đã ảnh
hưởng tích cực như thế nào đến học sinh. Là hiệu
trưởng hay người quản lí, bạn hãy ghé thăm lớp
một ít phút và để lại lời nhắn ghi nhận, động viên
GHI NHẬN VÀ TUYÊN DƯƠNG
những hoạt động tích cực đặc biệt có thể duy trì
NHỮNG SẢN PHẨM TỐT MÀ GIÁO
sự hoàn thành tốt công việc của giáo viên.
VIÊN ĐÃ VÀ ĐANG LÀM.

Đáp ứng nhu cầu cá nhân của giáo viên là rất

quan trọng. Giáo viên có thể cần hỗ trợ giải quyết
các hành vi trong lớp học, hoặc thử nghiệm các
chiến thuật giảng dạy mới. Điều quan trọng là
xuất hiện và có động thái giúp giáo viên khi họ
cần.
HỖ TRỢ BẰNG NHỮNG CÁCH
KHÁC NHAU.
 23

Các cuộc họp nhân viên nên bắt đầu bằng sự

tuyên dương. Trách nhiệm của lãnh đạo nhà
trường đó là tạo cơ hội cho giáo viên được tuyên
dương thành tích mà họ đạt được. Sự tuyên dương
có thể đơn giản là vì người giáo viên đã thử một
số chiến thuật dạy học mới, cho phép những học
TUYÊN DƯƠNG TỪ
sinh mất tập trung được hoàn thành nhiệm vụ. Tôi
NHỮNG NỖ LỰC NHỎ
rất vui khi giáo viên nhiệt tình dẫn tôi đến lớp của
CỦA GIÁO VIÊN
họ để kể cho tôi nghe một bài viết hay, bài đọc trôi
chảy của học sinh hoặc chỉ cho tôi thấy hai bạn
học sinh đã thể hiện lòng bao dung và sự thấu
cảm như thế nào. Sự tuyên dương cho phép chúng
ta hít thở sâu và hài lòng về công việc hoàn thành
tốt.

Giáo viên cần học cách lắng nghe như các quản
lí, nghĩa họ không nhất thiết phải làm hết mọi
việc. Giúp các giáo viên gạt bỏ những rào cản và
tập trung vào một số lĩnh vực mà họ muốn làm để
khắc phục sự quá tải.

KHUYẾN KHÍCH GIÁO VIÊN

TẬP TRUNG VÀO
NHỮNG BIỂU HIỆN TỐT CỦA HỌ

Và cuối cùng hãy giúp các giáo viên hiểu được thông điệp: Chúng ta luôn học hỏi lẫn
nhau. Chúng ta luôn cố gắng để làm tốt mọi công việc. Nếu mọi việc không diễn ra
đúng kế hoạch, không sao cả, chúng ta sẽ cùng làm lại. Hãy đối xử tốt với bản thân.
02
- cộng đồng
giáo viên

w e b s i t e : t aogi aoduc .v n
 24

Luôn dành những điều tốt đẹp nhất

Nguyên tắc số 1

cho học sinh. Học sinh luôn phải

là ưu tiên hàng đầu. Điều gì có lợi
cho học sinh? Nếu bạn chưa có
câu trả lời thì cần phải xem xét lại.

Tạo dựng các mối quan hệ sâu sắc

Nguyên tắc số 2
và bền vững với học sinh, đồng
nghiệp, nhà trường và phụ huynh
học sinh. Điều đó sẽ giúp công
việc của bạn suôn sẻ hơn.

NHỮNG NGUYÊN TẮC

GIÁO VIÊN NÊN TUÂN THỦ
(PHẦN 1) Derrick Meador
Đặng Thanh Hiền dịch

Không bao giờ mang các vấn đề cá

Nguyên tắc số 3

nhân của bạn lên lớp. Hãy cất

chúng ở nhà. Học sinh không cần
phải biết chuyện riêng của bạn.

Hãy cởi mở và sẵn lòng học hỏi.

Nguyên tắc số 4

Dạy học là một quá trình mang lại

nhiều cơ hội học hỏi. Bạn nên tận
dụng để trau dồi chuyên môn từng
ngày, ngay cả khi bạn đã đứng lớp
nhiều năm.
 25

Luôn luôn công bằng và nhất

Nguyên tắc số 5

quán. Học sinh luôn luôn quan sát

bạn để đảm bảo bạn thực hiện điều
đó. Bạn sẽ tự phá vỡ hình tượng
của mình nếu học sinh phát hiện
bạn thiên vị dù chỉ một lần.

Phụ huynh học sinh có thể cản trở

Nguyên tắc số 6
hoặc hỗ trợ quá trình giáo dục.
Nhiệm vụ của giáo viên là làm thế
nào để phụ huynh tham gia vào
quá trình học tập của con họ một
cách tích cực.

Giáo viên không bao giờ thỏa

Nguyên tắc số 7

hiệp. Họ phải luôn nắm rõ tình

hình để tránh sự truyền đạt sai
lệch. Họ phải luôn luôn tự chủ.

Tôn trọng mọi quyết định của Ban

Nguyên tắc số 8

giám hiệu nhà trường và hiểu cho

gánh nặng trách nhiệm của họ.
Giáo viên nên tạo quan hệ tốt
trong công việc với nhà trường
nhưng nên nhớ rằng thời gian của
họ dành cho giáo viên không
nhiều.

Dành thời gian tìm hiểu học sinh

Nguyên tắc số 9

và liên hệ bài học với những chủ

đề mà các em có hứng thú. Tạo
quan hệ tốt đẹp với học sinh và
bạn sẽ thu hút học sinh vào bài
giảng của mình dễ dàng hơn.
 26

Thiết lập nội quy, phương hướng

Nguyên tắc số 10

và tiến trình học tập ngay từ đầu

năm học. Hãy để học sinh tự chịu
trách nhiệm về hành động của các
em. Bạn không độc tài nhưng bạn
cần phải dứt khoát, công tâm và
nhất quán. Hãy nhớ rằng bạn
không đến lớp để chơi với học
sinh. Học sinh cần biết rằng bạn
luôn tận chức tận trách.

Luôn luôn lắng nghe người khác,

Nguyên tắc số 11

kể cả học sinh và tiếp nhận sự

phản hồi. Bạn có thể học hỏi nhiều
nhất khi sẵn lòng lắng nghe người
khác nói. Hãy nghĩ thoáng ra và
đón nhận lời khuyên từ mọi người.

Chịu trách nhiệm về lỗi sai của

Nguyên tắc số 12

bản thân. Giáo viên không hoàn

hảo và học sinh cần chấp nhận
điều đó. Hãy lấy ví dụ về những
lần bạn mắc lỗi và nhận lỗi, cho
học sinh thấy rằng đôi khi sai lầm
là cơ hội để học hỏi.
 27

ĐIỀU TÔI HỌC ĐƯỢC

TỪ NHỮNG PHỤ HUYNH KHÓ TÍNH

Nguyễn Hữu Long dịch

(Nguồn: www.weareteachers.com)

Bạn hãy hình dung, tôi đang ngồi trong phòng làm việc của hiệu trưởng, bị vây bọc bởi 2
phụ huynh học sinh, hiệu trưởng và hiệu phó. Lúc đó, tôi cảm thấy mình giống như rơi vào
một trạng thái của một tên tội phạm chuẩn bị ra pháp trường, một cảm giác mà tôi chưa
từng gặp trong cả cuộc đời đi dạy. Trong cuộc họp đó, tôi phải giải thích về việc học sinh
chưa học bài và làm bài trước khi đến lớp và tại sao tôi lại phạt học sinh đó. Trong khi phụ
huynh học sinh thì vô cùng tức giận đang nhìn vào tôi bằng ánh mắt không mấy thiện cảm.
Với giọng gay gắt và cáu giận phụ huynh đó đã nói thẳng trước mặt tôi và cả thầy hiệu
trưởng: “Tôi không thích cô, tôi không muốn cô tiếp tục dạy con tôi”. Phải khẳng định rằng
đó không phải là một trải nghiệm dễ chịu đối với mỗi giáo viên. Với nỗ lực vượt qua sự tức
giận thông thường tôi cố gắng lấy lại sự bình tĩnh và suy ngẫm về 5 điều cực kì quan trọng
trong mối quan hệ với phụ huynh. Nó sẽ đi theo mình và các bạn đồng nghiệp cho đến ngày
nghỉ hưu. Nó sẽ là những kinh nghiệm trong khi tiếp tiếp xúc với những phụ huynh khó tính.
 28

PHỤ HUYNH CHẲNG QUA

LÀ QUÁ YÊU CON HỌ
Tôi đã từng thấy những đồng nghiệp của tôi và chính bản thân mình bước ra khỏi buổi họp
phụ huynh với trạng thái tức giận và phàn nàn rằng: “Liệu rằng phụ huynh có biết được
tôi đã dành cả một đêm để soạn giáo án, để chấm bài và làm Power Point? Liệu phụ huynh
có biết được rằng tôi đã nỗ lực như thế nào để giúp con của cô ta? Cô ta có nhận ra rằng
con mình là một đứa trẻ lười biếng và thụ động?”. Tôi đặt câu hỏi rồi tự trả lời và cho
rằng người đàn bà đó chẳng hiểu gì về việc dạy học.
Có thể phụ huynh đó không biết về sự vất vả của giáo viên nhưng cô biết rất rõ về tình yêu
thương dành cho con mình. Trong cuộc chiến tưởng chừng như bất tận giữa giáo viên và
học sinh đương nhiên phụ huynh sẽ đứng về phía con mình. Với tư cách là một người mẹ
tôi cũng sẽ làm như vậy. Cho dù phụ huynh có tức giận như thế nào, có nói điều gì thì đơn
giản cũng chỉ vì con của mình và tình yêu đối với con.

BẠN ĐỪNG KÌ VỌNG

TẤT CẢ PHỤ HUYNH
ĐỀU YÊU QUÝ BẠN
Không ai muốn mình bị ghét nhưng là giáo viên bạn cũng cần hiểu rằng không thể hoàn
hảo 100%. Trong lớp học không thể 100% học sinh yêu quý bạn vì thế phụ huynh đương
nhiên cũng sẽ không yêu quý bạn 100%. Tôi đã học được một phương pháp đó là bằng
lòng với chính mình. Bạn không nhất thiết phải đặt ra mục tiêu hài lòng tất cả, bạn hãy cố
gắng làm hết sức, hãy luôn nở một nụ cười và tự ám thị với bản thân rằng đây là lớp học
tốt nhất mà mình được giảng dạy.
Khi làm việc với những phụ huynh, tôi nhận ra một điều, đó là họ không quan tâm đến tổng
thể hay quá trình, họ chỉ quan tâm đến những gì làm họ không hài lòng. Mà công việc của
chúng ta lại là thay đổi cả thế giới chứ không phải một con người. Vì thế, sau mỗi ngày
làm việc, cho dù bất kì điều gì xảy ra tôi cũng tự nói với mình rằng tôi đã và sẽ cố gắng
hết sức mình còn kết quả hãy để người khác phán xét.
 29

KHÔNG PHẢI
TẤT CẢ PHỤ HUYNH
ĐỀU GHÉT BẠN
Một đứa trẻ nói một điều gì đó không tốt về bạn chưa chắc vì nó ghét bạn. Không phải tất
cả phụ huynh đều không đồng tình với bạn. Nhưng chúng ta lại có xu hướng chú ý vào
những mặt tiêu cực. Vì vậy nó khiến chúng ta cảm thấy khó chịu. Kinh nghiệm của tôi là
hãy nhìn vào điểm tích cực, hãy dành tình yêu thương, sự trách nhiệm để hướng đến phụ
huynh giống như bạn đã làm với con họ. Hãy cố gắng tạo dựng mối quan hệ tích cực với
phụ huynh cho dù họ là ai và có làm điều gì đi chăng nữa.

PHỤ HUYNH KHÔNG THÍCH BẠN

KHÔNG CÓ NGHĨA RẰNG
HỌC SINH CŨNG GHÉT BẠN
Điều này rất quan trọng vì đôi khi một vài phụ huynh khiến bạn có những ấn tượng không
tốt về những đứa trẻ nhưng hãy nhớ rằng bạn đang dạy học sinh chứ không dạy bố mẹ
chúng. Vì vậy hãy dùng toàn bộ năng lượng và tình yêu thương của bạn để đến với trẻ.
Chúng sẽ vẫn yêu quý bạn mà không bị ảnh hưởng bởi những gì cha mẹ chúng nói.
Khi một phụ huynh nói với tôi rằng, cô ta không thích tôi, phản hồi của tôi lúc đó rất đơn
giản: “Ồ, thật đáng buồn vì tôi lại rất yêu quý con chị!”.
 30

DẠY HỌC LÀ
MỘT ĐẶC ÂN

Có thể nhiều người sẽ cười khi tôi nói ra điều đó. Nhưng với tôi, đó là công việc tuyệt vời
nhất mà tôi từng được biết. Những lứa học sinh đến rồi đi qua cuộc đời tôi cùng với cha
mẹ của chúng. Không phải tất cả học sinh đều yêu quý giáo viên. Không phải tất cả phụ
huynh đều hài lòng với các thầy cô giáo. Không phải quan hệ với đồng nghiệp lúc nào
cũng suôn sẻ. Nhưng mỗi khi kết thúc một ngày tôi lại tự nói với bản thân mình tôi thật may
mắn khi được là một giáo viên.

Bạn có kinh nghiệm nào khi làm việc với phụ huynh, nhất là những phụ huynh khó tính hãy
chia sẻ cùng chúng tôi bằng cách bình luận ở dưới
 31

bí quyết
để sống sót trong năm đầu tiên đi dạy
(PHẦN 1)

Tác giả: Elena Aguilar

Người dịch: Đặng Thanh Hiền

Gửi các giáo viên mới!

Bài viết này dành cho các bạn. Chắc các bạn cũng nghe nói rằng năm đầu tiên đi dạy sẽ “vô cùng
gian nan”. Tôi muốn cho các bạn thấy một khả năng khác. Năm đầu tiên của các bạn có thể rất
tuyệt vời. Bạn không chỉ sống sót mà còn có thể phát triển bản thân nữa. Dưới đây là một số gợi
ý giúp bạn có một năm đầu đi dạy thật tuyệt vời.

1. TẠO DỰNG CỘNG ĐỒNG
Các mối quan hệ sẽ giúp bạn mạnh mẽ hơn,
nó có thể là chìa khóa tiếp thêm năng lượng
để bạn có thể vượt qua được những khó khăn
thử thách. Đó là lí do bạn cần tạo dựng mối
quan hệ với đồng nghiệp, học sinh, phụ huynh
và cả ban giám hiệu. Nếu bạn vẫn cảm thấy
chưa sẵn sàng thì bây giờ là lúc chọn lấy một
vài chiến thuật tạo quan hệ với người khác.
Chào hỏi, gõ cửa và mời mọi người vào lớp
mình. Cộng đồng của bạn sẽ là phao cứu sinh
khi mọi thứ trở nên khó khăn.
3. YÊU CẦU TRỢ GIÚP & ĐÒI HỎI
SỰ ĐÀO TẠO CHUYÊN MÔN TỐT
Vâng, tôi gợi ý rằng bạn nên đòi hỏi sự đào
tạo chuyên môn. Là một giáo viên mới, bạn có
rất nhiều thứ cần học (tôi biết bản thân bạn
cũng hiểu điều đó) và bạn không thể loay
hoay một mình được. Lí tưởng nhất là bạn
cần một khóa tập huấn (tập huấn là một hình
thức đào tạo chuyên môn), nhưng nếu bạn
không thể đi tập huấn, ít nhất bạn cũng cần
được đào tạo chuyên môn chất lượng. Hỏi
những giáo viên khác để được mách cho
những buổi tọa đàm, khóa học online và hội
thảo. Quản lí của bạn không kì vọng bạn phải
hoàn hảo. Họ biết bạn còn phải học hỏi nhiều
– vì thế hãy yêu cầu sự hỗ trợ (thường xuyên)
để rút ngắn thời gian.
(Hãy đón chờ phần 2 trong tạp chí số tiếp theo)
32
2. TÌM KIẾM NHỮNG CỐ VẤN
TÍCH CỰC VÀ LẠC QUAN
Có những giáo viên hay buồn bã và hoài nghi,
bên cạnh đó, cũng có những giáo viên thông
thái và lạc quan. Nếu bạn thấy mình ở giữa
những người hoài nghi (tôi thấy họ túm năm
tụm ba ở phòng nghỉ trưa), hãy rời khỏi đó.
Hãy tránh xa sự tiêu cực. Bạn cần những cố
vấn có thể sẻ chia vốn hiểu biết và chuyên
môn, những người có thể nhắc nhở bạn rằng
cuối tháng 10, mọi thứ sẽ trở nên dễ dàng
hơn. Nếu bạn không thể tìm được ai trong
trường, hãy tìm đến các trường khác trong
quận. Họ ở đó và sẽ vui lòng tư vấn cho bạn.
Hãy hỏi đi.
4. QUAN SÁT CÁC GIÁO VIÊN KHÁC
Lí tưởng nhất là quan sát những giáo viên
thực sự hiệu quả trong trường bạn dạy hoặc
trường khác. Kể cả khi họ không dạy cùng
chuyên môn của bạn, bạn vẫn sẽ học được rất
nhiều. Chọn một thứ để quan sát, như thế bạn
sẽ không bị quá tải. Ví dụ, chú ý đến các thói
quen và phương pháp, tốc độ giảng bài, cách
đặt câu hỏi hoặc những cách tiếp cận khác
nhau của học sinh. Xin quản lí của bạn một
ngày để có thể làm được việc này. Nếu họ
không đồng ý, ít nhất phải dành vài lần mỗi
tháng ghé thăm (trong vòng 10 phút) lớp học
của giáo viên khác trong suốt thời gian dạy
thử. Bạn sẽ học được rất nhiều qua việc quan
sát đồng nghiệp.
 33

Khi giáo viên

bị chính đồng nghiệp
chèn ép, bắt nạt
Nguyễn Hữu Long dịch
Nguồn: http://www.reallygoodstuff.com/community/
bullying-by-co-workers-when-teachers-bully-teachers/

Khi tôi hỏi các giáo viên, vấn đề nổi cộm nhất trong nhà trường hiện nay là gì? Tôi cảm thấy vô
cùng ngạc nhiên khi có rất nhiều câu trả lời của giáo viên đề cập đến các vấn đề liên quan đến
bạo lực học đường và việc học sinh bắt nạt lẫn nhau. Nhưng điều khiến chúng tôi ngạc nhiên nhất
lại không phải việc bắt nạt của học sinh với nhau – như vấn đề mà chúng ta vẫn đề cập mà lại là
sự bắt nạt, chèn ép giữa các giáo viên với nhau. Điều đáng chú ý là vấn đề này ngày càng trở nên
nghiêm trọng hơn. Bạn nên biết rằng, việc mà các giáo viên bị chính đồng nghiệp của mình chèn
ép/ bắt nạt cũng đau lòng chẳng kém gì việc học sinh bắt nạt lẫn nhau.
 34

Mổ xẻ, phân tích vấn đề

Việc phát hiện và các nỗ lực chống lại nạn bắt
nạt ở Anh hiện nay đang được thực hiện tốt hơn
so với ở Mỹ. Trên thực tế, có các số điện thoại
đường dây nóng ở Anh và ở Wales nơi các giáo
viên có thể gọi đến và nhận các lời khuyên về
các vấn đề trong trường học. Ở Anh, các web-
site như BullyingUK và BullyOnline, khá nổi
tiếng trong việc nâng cao nhận thức về nạn bắt
nạt cho cả giáo viên và học sinh. Trong khi các
website hỗ trợ học sinh thì rất nhiều, nhưng
điều kì lạ là có rất ít các website hỗ trợ giáo
viên khi họ bị chèn ép hay bắt nạt. Chính vì vậy,
Hiệp hội ngăn chặn nguy cơ lạm dụng đối với
giáo viên ra đời với sứ mệnh là mang đến nhận
thức về các vấn đề liên quan đến việc giáo viên
bị xâm hại bởi đồng nghiệp và các nhân viên
hành chính. Trên cơ sở đó ở Mỹ, NAPTA được
thành lập bởi chính các giáo viên đã từng bị bắt
nạt tại nơi làm việc. Website này đưa ra các
thông tin về nạn bắt nạt và cho phép các giáo
viên chia sẻ câu chuyện của họ nếu họ muốn.
Điều mà bạn có thể làm nếu bạn là nạn nhân
của sự chèn ép/bắt nạt ở nơi làm việc? Đầu tiên
hãy nhớ rằng đó không phải là lỗi của bạn. Bắt
nạt là một kế hoạch tấn công để đe dọa và làm
người khác hoảng sợ. Không một ai, giáo viên
hay học sinh đáng bị đối xử như vậy.
Vậy để giải quyết vấn đề khi bị bắt nạt giáo viên
cần làm gì? Hãy thử làm theo những điều dưới
đây, nhưng hãy nhớ, nếu bạn bị đe dọa/bắt nạt
về mặt thể chất, hãy gọi cảnh sát và liên hệ với
phòng nhân sự ngay lập tức. Bạn có thể chọn
các biện pháp dưới đây để giải quyết, nhưng
với một sự đe dọa về thể chất không bao giờ
được coi nhẹ nó.

Các bước giải quyết vấn đề:

Hãy yêu cầu dừng ngay hành động đó
Bước 1:
Hãy thật rõ ràng, trực tiếp và bình tĩnh. Hãy tìm sự hỗ trợ từ những người
bạn tin tưởng hay từ các giáo viên khác khi bạn bị đồng nghiệp bắt nạt.
 35

Văn bản hóa tất cả mọi thứ

Bước 2:
Cố gắng ghi lại một cách cụ thể tất cả các hành vi bắt nạt. Điều này cực kì
quan trọng đặc biệt nếu hành vi bắt nạt này có xu hướng gia tăng hoặc các
hành vi bắt nạt là từ người giám sát. Phòng nhân sự sẽ cần các văn bản, bằng
chứng để bắt đầu quá trình kỉ luật, vì vậy hãy cố gắng thu thập chứng cứ rõ
ràng nhất có thể. Mọi giấy tờ, email, tin nhắn điện thoại mà bạn nhận được
cần phải được lưu giữ cẩn thận.

Lên tiếng
Bước 3:
Hãy nói với người giám sát của bạn và hiệu trưởng về hành vi bắt nạt và yêu
cầu họ can thiệp. Đưa cho họ các bằng chứng về hành vi bắt nạt thông qua
các tài liệu bạn thu thập nó sẽ đặc biệt có tác dụng. Nếu chính sếp của bạn là
người đã bắt nạt/ chèn ép bạn hãy liên hệ với các cấp cao hơn để yêu cầu sự
giúp đỡ.

Không đối mặt bằng sự im lặng

Bước 4:
Nhớ rằng những người bắt nạt bạn muốn bạn cảm thấy sự kém cỏi và bị cô
lập. Đừng để điều đó xảy ra. Hãy duy trì mối quan hệ với đồng nghiệp, không
cô lập chính mình trong lớp học của bạn và đừng sợ hãi để nhờ sự giúp đỡ.
Nếu chọn cách im lặng bạn đã để cho những kẻ bắt nạt bạn cơ hội để giành
phần thắng. Bắt nạt trở thành một thứ bệnh dịch trong các trường học, nhưng
nó không phải cứ tiếp diễn mãi. Hãy đủ dũng cảm để đứng lên chống lại
những kẻ đang đe dọa bạn hoặc khiến bạn cảm thấy không thoải mái. Vì
không ai xứng đáng bị đối xử như vậy cả.

Hãy nói với chúng tôi… Đã bao giờ bạn bị chèn ép/ bắt nạt ở trường? Vấn đề đó đã được giải
quyết như thế nào? Hãy để lại bình luận và chia sẻ với chúng tôi câu chuyện của bạn nhé!
03
- thông tin
sự kiện

w e b s i t e : t aogi aoduc .v n
 36

Ý TƯỞNG HOẠT ĐỘNG

CHO NGÀY 8 - 3
Mai Lan Anh

Ngày Quốc tế phụ nữ 8 - 3 sắp đến, các thầy cô và các em học sinh hẳn đang tìm kiếm
những ý tưởng để có một buổi lễ kỉ niệm hay một giờ học với thật nhiều hoạt động vui vẻ
hấp dẫn như những món quà dành tặng những người phụ nữ. Các thầy cô và các em học
sinh có thể tham khảo 12 ý tưởng dưới đây nhé

HOẠT ĐỘNG CÁCH TIẾN HÀNH

Trò chơi “Ai · Có thể tổ chức trong lớp hoặc ngoài trời, giáo viên hãy
nhớ lâu” giấu những mẩu giấy với các màu tương ứng với các nhóm để
học sinh đi tìm, ở mỗi mẫu giấy sẽ có chỉ dẫn cho mẩu giấy tiếp
theo.
· Đưa ra các con số, thống kê về phụ nữ (nên lấy những con
số/ thông tin gây sốc). Mỗi một con số tương ứng với một thông
tin, cho học sinh tìm đọc và ghi nhớ chúng. Cuối cùng nhóm nào
nhớ được thông tin về nhiều con số hơn sẽ giành chiến thắng.

Sân khấu hoá · Học sinh chia thành các nhóm, xây dựng những tình huống
thực tế có thể hài hước hoặc cảm động để biểu diễn trước lớp,
giáo viên quay lại clip để học sinh dành tặng cho mẹ của mình.
 37

HOẠT ĐỘNG CÁCH TIẾN HÀNH

Dưới
Học lịchđây
sử là 5 bước đơn giản hiệu
· trưởng có thể
Sử dụng giấythực hiện ngay
thủ công hôm
in hình nayngười
những để có phụ
đượcnữ nổi
niềm
sáng tạotin của giáo viên: tiếng, hoặc có thể cho học sinh tự vẽ hình (chú ý không vẽ quá
to để có chỗ trống cho phần viết), kể cho trẻ nghe về cuộc đời và
những cống hiến của người đó để chúng có thể tự đóng vai nhân
vật và ghi vào tấm thiệp của mình. Hãy nhớ yêu cầu trẻ viết
thông điệp của chính chúng.
· Gợi ý cho học sinh những điều có thể trình bày trên tấm
thiệp: tiểu sử, tính cách, các giai đoạn trong cuộc đời…Bạn có
thể kể hoặc đưa ra thông tin của nhiều phụ nữ khác nhau, chia
nhỏ nội dung mỗi đứa trẻ trình bày để tránh bị trùng lặp.
· Hãy để trẻ tự do trang trí tấm thiệp của chúng. Sau đó bạn
hãy đóng chúng thành một tập san cho lớp của mình.

Bingo · Bingo là một trò chơi bao gồm một bảng trên đó có đánh
số, khoảng trống ở giữa là nhân vật giấu mặt. Học sinh sẽ quay
số sau đó trả lời được câu hỏi ứng với số này sẽ sở hữu được nó.
Sau khi sở hữu được nhiều ô, nối chúng thành một đường thẳng
theo chiều ngang, dọc, chéo. Đội nào xếp được đường thẳng
đầu tiên sẽ chiến thắng.
· Tạo một Bingo với những câu hỏi liên quan đến ngày 8/3
và chủ đề người phụ nữ, chia lớp thành hai đội, cùng nhau trả
lời câu hỏi để đi đến ô cuối cùng chứa đựng nhân vật phụ nữ nổi
tiếng của ngày hôm nay: có thể đó chính là mẹ/ bà của bọn trẻ.

Hoán đổi · Chuẩn bị chun buộc tóc nhiều màu, khẩu trang y tế để bịt
mắt.
· Các bạn nữ đứng, bị bịt mắt, cầm chun buộc tóc cho các
bạn nam. Nên chọn các bạn nam có tóc không quá dài để tạo độ
khó cho trò chơi. Số chun buộc tóc có trên đầu bạn nam là căn
cứ để xác định người chiến thắng.
· Chụp ảnh lưu niệm để làm một cuốn sổ ảnh cho lớp.
 38

HOẠT ĐỘNG CÁCH TIẾN HÀNH

Ai là ai? · Phần thi dành cho các bạn nam trong lớp. Mỗi bạn trước
đó đã chuẩn bị một phần quà của riêng mình.
· Các bạn nam sẽ bốc thăm phần thông tin mình có được.
Đó là những thông tin về một bạn nữ trong lớp: số thứ tự của
bạn ấy trong sổ điểm, đặc điểm ngoại hình, tính cách… để các
bạn nam đoán. Khi các bạn không đoán được ở gợi ý thứ nhất,
có thể yêu cầu gợi ý thứ 2. Nếu không thể đoán được bạn sẽ
phải chịu phạt: Nhắm mắt vẽ tranh, hát, nhảy, múa, vẽ tượng,

· Sau đó bạn sẽ tặng món quà cho bạn nữ mà bạn đoán

được/ không đoán được.

Tam sao thất bản · Chọn một nhân vật phụ nữ nổi tiếng, có cống hiến lớn
và thông tin của nhân vật ấy. Tóm tắt và viết thành những câu
thuyết minh ngắn gọn. Tách chúng thành 3-4 mẩu giấy. Mỗi
mẩu giấy 2-3 câu.
· Chia lớp thành 4 nhóm, mỗi nhóm xếp thành một hàng
dọc từ cuối lớp đến bục giảng. Một bạn gần bảng ghi lại thông
tin được truyền miệng từ cuối hàng. Đội nào truyền và ghi lại
được nhiều thông tin chính xác nhất sẽ giành chiến thắng.
· Giáo viên kể thêm những câu chuyện về nhân vật của
ngày hôm đó.

Đại sứ nhà trường · Phỏng vấn các bạn cùng tuổi/ người thân… (tuỳ chọn đối
tượng) về vấn đề bình đẳng giới, nguyên nhân của những
hành động thiếu bình đẳng, quay lại clip hoặc viết một bài báo
ngắn gọn và trình bày trước lớp về những điều học sinh rút ra
được từ các cuộc phỏng vấn.
· Giáo viên nên làm mẫu và hướng dẫn học sinh cách khảo
sát và cách xử lí thông tin.
 39

HOẠT ĐỘNG CÁCH TIẾN HÀNH

Team building · Yêu cầu học sinh brainstorm (lên ý tưởng) về những điều
bạn có thể làm để có thể nâng cao bình đẳng giới ở Việt Nam.
· Sau khi ý tưởng được thông qua và góp ý, học sinh vẽ
poster đặt tại sân trường hoặc nơi công cộng.

Tôi là phóng viên · Dựa vào clip sau:

https://www.youtube.com/watch?v=kjJ782FTTbQ tạo một
cuộc phỏng vấn dành cho nhiều người với nhiều lứa tuổi
khác nhau, có thể là các khối lớp trong trường, ghi hình/ ghi
chép lại cảm xúc của họ trong suốt quá trình phỏng vấn và
chia sẻ của họ sau khi kết thúc cuộc phỏng vấn.
· Giáo viên cũng có thể tự tạo mẫu bảng khảo sát dành
cho học sinh ghi chép lại những cảm xúc khác nhau của
người tham gia phỏng vấn sau mỗi câu hỏi
· Học sinh tự rút ra những kết luận về sản phẩm khảo
sát của mình.

Thảo luận: · Đưa ra một chủ đề để tranh luận, học sinh mỗi nhóm
“Mẹ tôi hoàn đóng vai trò là người phản biện, đưa ra dẫn chứng để thuyết
hảo hay không phục mọi người chấp nhận ý kiến của mình.
hoàn hảo?”
· Giáo viên dẫn dắt, định hướng buổi thảo luận để đi đến
kết luận: Mẹ là người không hoàn hảo nhưng tất cả những gì
mẹ làm cho chúng ta đều hoàn hảo ở một góc nhìn nhất định.

Đọc một cuốn sách · Chọn một cuốn sách, câu chuyện về mẹ để kể cho bọn
ý nghĩa về mẹ trẻ: Cây táo yêu thương, Câu chuyện về người mẹ Nhật cứu
con trong trận động đất, Hoa cúc,…
· Hỏi học sinh chúng có suy nghĩ như thế nào về câu
chuyện, ghi lại cảm xúc của con khi đọc câu chuyện.
· Phát worksheet miêu tả mẹ để học sinh miêu tả mẹ của
mình.
 40

Một cuộc cách mạng trong

GIÁO DỤC
TRUNG QUỐC?
Michael O’Sullivan
Nguyễn Hữu Long dịch
Vào đầu tháng 6 năm 2016, tôi đã đi cùng đoàn đại biểu của 8 Nghị sĩ đến từ
Anh và các Đại biểu Quốc hội Trung Quốc đến thăm trường quốc tế Shishi
hiện đang giảng dạy chương trình của Cambridge đặt tại thành phố Thành
Đô, thủ phủ của tỉnh Tứ Xuyên.
41

Tham quan trường học
cổ xưa nhất trên thế giới
Trường Trung học Shishi nổi tiếng với tuyên
ngôn về chương trình giảng dạy mang tính dân
chủ bao gồm nhiều khía cạnh của sự phát triển
kinh tế xã hội nhanh chóng của vùng Tây Nam
Trung Quốc. Được thành lập vào năm 141
trước Công nguyên dưới triều đại nhà Hán, nó
có thể là trường học lâu đời nhất trên thế giới
vẫn ở tại vị trí đầu tiên - trung tâm thành phố
Thành Đô. Nhưng đó không phải là lý do cho
chuyến thăm của các đại biểu Quốc hội.
Tăng nhu cầu giáo dục quốc tế
Năm ngoái, 55.000 học sinh Trung Quốc đã
tham dự kỳ thi của Cambridge. Một số giáo
viên người Trung Quốc có trình độ học vấn
quốc tế cũng đang tham gia giảng dạy cho
chương trình này. Số lượng học sinh theo học
chương trình quốc tế đang tăng lên hàng năm,
và số trường giảng dạy các chương trình quốc
tế cũng vậy (hiện có hơn 200 trường đang làm
việc với hội đồng khảo thí quốc tế Cambridge).
42
Chúng tôi muốn đến để thăm các học sinh
đang chuyển từ học chương trình của Bộ
giáo dục Trung Quốc ở tuổi 14 – 15 sang
chuẩn bị cho các kỳ thi Cambridge IGCSEs
và Cambridge International A-Levels. Nhà
trường rất tự hào vì trong ba năm qua, các
học sinh sau khi hoàn thành chương trình
này đã được nhận vào các trường đại học top
500 trên thế giới. Khoảng hai phần ba các
trường đại học ở Mỹ, một phần tư trong số họ
đang học tập tại Anh, và phần còn lại đã đi
đến các quốc gia khác.
Trong khi trình độ ngoại ngữ của học sinh ở
bậc A-Levels cho phép tiếp cận với các
trường đại học trên toàn thế giới nhưng lại
không được chấp nhận vào các trường đại
học của Trung Quốc. Muốn vào các trường
đại học trong nước cần phải có điểm số tốt
trong kỳ thi tuyển sinh đại học quốc gia là
 43

Có ba lý do chính khiến giáo dục theo chương trình quốc tế ngày càng phổ biến:

Gaokao là một cuộc kiểm tra khó khăn. Mặc dù có một số cải
cách nhưng nó vẫn đòi hỏi học sinh phải có một trí nhớ phi
thường. Đối với hầu hết học sinh, nó đòi hỏi nhiều giờ học
thêm và rất vất vả để đạt được một điểm số tốt. Học sinh sẽ
chỉ được nhận vào các trường hàng đầu như Đại học Bắc
Kinh và Đại học Tsinghua nếu họ có điểm xuất sắc.
Vì sự thất vọng quá cao nên không có gì đáng ngạc nhiên khi
nhiều cha mẹ giàu có tìm kiếm các lựa chọn thay thế. Điểm
“A” trong Cambridge A-Levels cung cấp khả năng tiếp cận
với các trường đại học nước ngoài được xếp hạng cao, thậm
chí điểm ‘C’ sẽ giúp sinh viên vào một loạt các trường đại Áp lực
học danh tiếng ở Mỹ hoặc Anh. Họ vừa được thụ hưởng một
nền giáo dục tốt hơn mà không phải chịu áp lực như những
của Gaokao
học sinh tham gia kì thi Gaokao.

Tầng lớp trung lưu của Trung Quốc ngày càng

tăng lên về số lượng. Nhiều công việc cho phép sở
hữu các công ty ở nước ngoài, tham gia vào
thương mại quốc tế. Tư nhân được phép đầu tư ra
nước ngoài, đặc biệt là trong ngành bất động sản,
du lịch quốc tế cũng đang trở nên phổ biến hơn.
Quan điểm của cha mẹ về giáo dục dường như
cũng đang thay đổi. Phụ huynh đánh giá cao về
tầm quan trọng của hạnh phúc, ý nghĩa của việc
học tập và sự sáng tạo. Những thay đổi trong
nhận thức phổ biến này phù hợp với suy nghĩ của
Triển vọng quốc tế nhà cầm quyền Trung Quốc đối với cải cách giáo

ngày càng tăng dục ở các trường công lập Trung Quốc. Tuy
nhiên, cải cách toàn hệ thống cần nhiều năm và
nếu cha mẹ muốn có giải pháp cho con cái của họ
ngay hôm nay đã chọn hệ thống trường quốc tế.
 44

Có vẻ như tất cả mọi người ở Trung Quốc đang học

tiếng Anh hoặc ít nhất là những người dưới 20 tuổi.
Tuy nhiên,thành tựu đạt được rất khác nhau. Giáo
dục song ngữ ở Trung Quốc, tiếp theo là học tại
trường đại học ở một quốc gia nói tiếng Anh, trang bị Tầm quan trọng
cho học sinh những kỹ năng ngôn ngữ mở ra những
cơ hội tốt cho cả Trung Quốc và nước ngoài.
của tiếng Anh

Các nhà chức trách rất thận trọng về việc mở rộng các chương trình như vậy trong các trường
học, và muốn tập trung vào việc cải tiến giáo dục công lập một cách rộng rãi. Ở nhiều nơi của
Trung Quốc, các chương trình quốc tế không được nhà nước chấp nhận. Trong khi đó việc thành
lập các trường tư thục trên khắp Trung Quốc cung cấp các chương trình giáo dục với bằng cấp
quốc tế như Cambridge International A-levels đang diễn ra với tốc độ và quy mô ngày càng tăng.
Nhu cầu lớn đến nỗi nhiều tổ chức bao gồm: các công ty giáo dục, các tập đoàn bất động sản và
các công ty con của các trường đại học nổi tiếng của Trung Quốc cũng đang đầu tư mạnh vào
giáo dục tư nhân và quốc tế cho trẻ em Trung Quốc. Hôm trước khi tôi tham gia vào chuyến thăm
của các nghị sĩ Anh ở Thành Đô, tôi đến thăm một trường nội trú tư nhân ở một thị trấn nhỏ cách
đó 30 mươi dặm. Đó là một trường nội trú với khuôn viên tuyệt vời với một hiệu trưởng Anh và
giáo viên người Anh, Ailen và Mỹ – chuẩn bị cho sinh viên Trung Quốc về trình độ A-Levels và
học tập ở nước ngoài.

Trong vài năm tới, có thể thấy sự phát triển của khu vực tư nhân sẽ thay đổi giáo dục ở Trung
Quốc. Từ khi thành lập nước Cộng hòa Nhân dân vào năm 1949 cho đến những năm 90, không
có bất kì trường tư thục nào ở Trung Quốc, ngoài chương trình giáo dục cho cộng đồng người
nước ngoài, con em đại sứ quán. Cho đến gần đây, các trường học được phụ huynh ưu tiên lựa
chọn không còn là các trường công lập. Hiện nay, các trường tư thục không chỉ phát triển về số
lượng mà còn bắt đầu thách thức các trường học công lập của nhà nước. Nhiều trường được coi
như trung tâm đào tạo tài năng, là nơi mà các phụ huynh chuẩn bị để gửi con của họ đến các
trường đại học nước ngoài
 45

CÂU HỎI PHỎNG VẤN

MÀ MỖI GIÁO VIÊN

BUỘC PHẢI TRẢ LỜI
Lauren Brown West-Rosenthal
Nguyễn Hữu Long dịch
 46

Phỏng vấn xin việc là điều rất thú vị (tôi thề như vậy)! Nó cho chúng ta cơ hội mới, đồng nghiệp
mới và những thách thức mới sẽ thay đổi con đường sự nghiệp của bản thân. Bạn cảm thấy nó
không phải là công việc khó khăn phải không? Thế nhưng, đây là yếu tố đầu tiên đảm bảo bạn sẽ
có được công việc. Khi bạn chuẩn bị câu trả lời cho một số câu hỏi phỏng vấn trước thời điểm đặt
chân vào văn phòng hiệu trưởng nghĩa là bạn đã đi được một chặng đường dài. Bảy câu phỏng
vấn mà giáo viên thường được hỏi dưới đây, chúng tôi khuyên bạn, nhất là những bạn sinh viên
mới ra trường, nên nghiên cứu câu trả lời ngay bây giờ. Sau đó, đứng trước gương và bắt đầu tập
luyện.

TẠI SAO BẠN QUYẾT ĐỊNH

TRỞ THÀNH MỘT GIÁO VIÊN?

Câu hỏi tưởng chừng “xưa như trái đất” và

BẠN ÁP DỤNG
nghe rất vu vơ nhưng đừng chủ quan để bị
PHƯƠNG PHÁP QUẢN LÝ LỚP HỌC NÀO
đánh lừa. Nếu bạn không có một câu trả lời rõ
ràng, mạch lạc thì chứng tỏ bạn chẳng yêu NẾU BẠN ĐƯỢC TUYỂN DỤNG?
thích gì công việc này? Các trường học luôn
Nếu bạn là một giáo viên đã có kinh nghiệm
quan tâm đến việc bạn có đủ tận tâm để làm
hãy thảo luận cách bạn xử lý lớp học của bạn
phong phú thêm cuộc sống của học sinh và
trong quá khứ. Cho ví dụ cụ thể về những điều
muốn hiểu bạn đã trải nghiệm ra sao trong
đã làm việc tốt nhất và tại sao. Nếu bạn là
nghề này. Hãy trả lời với sự trung thực và dưới
người mới, hãy giải thích những gì bạn học
hình thức một câu chuyện. Hãy vẽ một bức
được trong trường đại học và khi đi thực tập.
tranh rõ nét về cuộc hành trình đưa bạn vào
Hãy nói rõ cách bạn lập kế hoạch để tổ chức
nghề dạy học.
lớp học đầu tiên. Cho dù bạn đã giảng dạy bao
năm đi chăng nữa hãy cố gắng tìm hiểu về văn
hóa riêng của nhà trường, về những đặc trưng
trong quản lý lớp học và kỷ luật. Hãy đề cập
đến cách bạn sẽ kết hợp triết lý giáo dục của
trường và những kinh nghiệm cá nhân. Nếu
bạn không có đủ thời gian hoặc không hiểu rõ
về các chính sách của trường, hãy yêu cầu
người phỏng vấn giải thích.
 47

KINH NGHIỆM CỦA BẠN

VỀ VIỆC SỬ DỤNG CÔNG NGHỆ
TRONG LỚP HỌC?

Công nghệ là yếu tố tiên phong trong giáo dục

– vì vậy cuộc phỏng vấn là cơ hội để chứng
minh những hiểu biết cùa bạn. Nói về lý do tại
sao bạn lại cảm thấy hào hứng sử dụng công
nghệ với học sinh. Giải thích cách bạn đã tạo
ra các website, blog cho học sinh, cách bạn
dùng google classroom trong giờ học… Suy
nghĩ sáng tạo trên nền tảng công nghệ luôn là
điều mà các hiệu trưởng đánh giá cao.
LÀM THẾ NÀO ĐỂ BẠN
THÚC ĐẨY PHỤ HUYNH THAM GIA
TRIẾT LÝ GIẢNG DẠY CỦA BẠN LÀ GÌ?
Câu hỏi này rất khó để trả lời bằng một câu trả
lời chung chung. Thông thường các giáo viên
đưa ra các câu trả lời chung chung, nhấn
mạnh vào việc em sẽ làm gì cho học sinh, nhà
trường,… Thực ra câu trả lời chính là những
cam kết của bạn khi bạn làm giáo viên, những
giá trị nào là cốt lõi của bạn. Sẽ rất hữu ích
nếu bạn viết ra bản tuyên ngôn, sứ mệnh của

VÀO LỚP HỌC VÀ TRONG VIỆC HỌC bản thân mình khi bắt đầu công việc dạy học.
Thảo luận về triết lý dạy học của bạn là một
CỦA CON MÌNH?
cách thể hiện lý do tại sao bạn đam mê, bạn
Kết nối nhà trường và gia đình là công việc muốn đạt được điều gì và làm thế nào bạn sẽ
khó khăn. Hiệu trưởng sẽ dựa vào giáo viên để áp dụng thành công ở vị trí mới, trong một lớp
duy trì kênh thông tin với cha mẹ. Giáo viên học mới, tại một trường mới.
thậm chí được coi như “phát ngôn viên” cho
trường học, củng cố nền văn hóa, thế mạnh và
giá trị của trường trước phụ huynh. Vì vậy, hãy
trả lời câu hỏi này với những ý tưởng cụ thể.
Chia sẻ cách các bậc phụ huynh có thể tham
gia trong lớp học của bạn và cách bạn sẽ duy
trì liên lạc thường xuyên và cung cấp thông tin
cập nhật về cả sự kiện tích cực và tiêu cực. Sẽ
tuyệt vời hơn khi giáo viên chia sẻ các công cụ,
nguồn lực cho phụ huynh để hỗ trợ học sinh.
 48

BẠN SẼ ĐÁNH GIÁ HỌC SINH

NHƯ THẾ NÀO?

Đây là cơ hội để hiệu trưởng có thể biết được

BẠN QUAN TÂM GÌ
kế hoạch giảng dạy của bạn cũng như các
VỀ TRƯỜNG CỦA CHÚNG TÔI?
phương pháp mà bạn sử dụng để phát triển các
kĩ năng, kiến thức và phẩm chất của học sinh.
Tìm hiểu, tìm hiểu và tìm hiểu nhiều hơn trước
Hãy giải thích các tiêu chí đánh giá mà bạn
cuộc phỏng vấn. Google có thể giúp bạn mọi
đưa ra để hiệu trưởng thấy được tính hiệu quả
thứ về trường. Họ có chương trình ngoại khóa
trong việc nhận ra điểm mạnh và điểm yếu của
không? Có vở kịch cuối năm không? Học sinh
học sinh. Cung cấp thông tin chi tiết về cách
có phải tham gia vào cộng đồng? Loại hình
bạn sử dụng báo cáo, các dự án cũng như
văn hoá nào mà hiệu trưởng khuyến khích? Sử
những hoạt động cá nhân để xác định được
dụng phương tiện truyền thông và mạng xã hội
học sinh nào đang gặp khó khăn, học sinh nào
để xem nhà trường đang tự hào về điều gì,
có nhiều tiến bộ. Hãy chia sẻ cách bạn thực
những giá trị nào được quảng cáo nhiều nhất.
hiện giao tiếp cởi mở với học sinh của mình để
Sau đó, sử dụng mạng lưới các đồng nghiệp
khám phá những gì chúng cần để thành công.
của bạn để tìm hiểu những gì các giáo viên
(quá khứ và hiện tại nhân viên) yêu và ghét về
trường đó. Bạn cần biết rõ về những điểm
mạnh và điểm yếu của trường. Sau đó, hãy
chứng minh tại sao bạn muốn làm giáo viên
của trường. Bạn sẽ giúp nhà trường như thế
nào để đáp ứng những cam kết về tầm nhìn và
sứ mệnh.

Nếu gần đây bạn có tham gia vào một vài cuộc phỏng vấn giáo viên, hãy cho chúng tôi biết thêm
về những câu hỏi phổ biến mà bạn được hỏi nhé!
04
- góc
chia sẻ

w e b s i t e : t aogi aoduc .v n
 49

- Chúng ta không thể - Giáo dục như ánh thái - Tôi thích người thầy,
dạy bảo cho ai bất cứ dương phản chiếu cả bên cạnh bài tập về nhà,
điều gì, chúng ta chỉ có đến những gian nhà cỏ còn cho bạn đem một
thể giúp họ phát hiện ra thấp bé, mái tranh của điều gì đó về suy nghĩ.
những gì còn tiềm ẩn con nhà nghèo. Lily Tomlin
trong họ. Pestalogi
Galileo

- Người thầy cố gắng - Với nghề dạy học - Nếu người kỹ sư vui mừng nhìn thấy
dạy nhưng không truyền không thể nhìn thấy kết cây cầu mà mình vừa mới xây xong,
cảm hứng để học trò quả của một ngày làm người nông dân mỉm cười nhìn đồng
muốn học là nện búa việc. Kết quả ấy vô hình lúa mình vừa mới trồng, thì người giáo
vào tấm sắt lạnh. và có lẽ vẫn còn đó đến viên vui sướng khi nhìn thấy học sinh
Horace Mann 20 năm sau. đang trưởng thành, lớn lên.
Jacques Bazun Golobolin

Danh ngôn
về nghề giáo
- Những thầy cô giỏi - Không thể trồng cây ở - Người thầy trung bình chỉ biết nói,
nhất dạy bằng trái tim, những nơi thiếu ánh Người thầy giỏi biết giải thích,
chứ không từ sách vở. sáng, cũng không thể Người thầy xuất chúng biết minh họa,
Khuyết danh nuôi dạy trẻ với chút ít Người thầy vĩ đại biết cách truyền cảm
nhiệt tình. hứng.
Carl Jung William Arthur Ward
 50

Gửi các học sinh của thầy!

Ở vị trí một giáo viên, có rất nhiều điều mà thầy muốn chia sẻ cùng các con. Với thầy, các con
chính là những người quan trọng nhất trong lớp học này. Nếu không có các con, thầy sẽ không thể
có bất kì một thành công nào. Các con chính là lý do khiến thầy hiện diện ở nơi đây và làm công
việc này. Thầy không kì vọng rằng các con hiểu hết được những gì thầy viết. Nhưng nếu các con
hiểu được những gì thầy đã làm hàng ngày (cho dù là một chút ít thôi) thì thầy chắc chắn rằng
thầy đã thành công.

- ảm ơn
các con
vì đã đến trong cuộc đời thầy!
Nguyễn Hữu Long
 51

… Sau khi đọc xong những dòng này, có thể các con sẽ hiểu thêm về thầy về lý do tại
sao thầy lại quyết định chọn công việc là một giáo viên. Các con hẳn muốn biết về việc
thầy đã chọn công việc giảng dạy như thế nào? Tại sao thầy dạy như vậy? Và những gì
mà thầy kì vọng nơi các con? Có thể các con đến lớp vì một chương trình giáo dục phổ
cập hay vì sự mong muốn của cha mẹ các con. Tuy nhiên, sự hiện diện của thầy ở đây
là một sự chọn lựa. Thầy đã chọn trở thành một giáo viên bởi vì thầy muốn làm việc với
những người trẻ tuổi. Chắc các con cũng hiểu rằng chỉ những người đủ dũng cảm và
kiên trì mới có thể làm được điều đó! Thầy đã chọn công việc giảng dạy đơn giản vì
thầy muốn làm điều đó. Vì vậy chúng ta phải làm cho khoảng thời gian trong mỗi giờ
học thật sự trở nên có ý nghĩa. Để làm như vậy, thầy sẽ cần sự trợ giúp của các con. Có
quá nhiều điều cần phải nói, phải dạy, phải chia sẻ mà thời gian thì lại quá ít. Trong
khi ở lứa tuổi của các con thì sự xao nhãng, lơ là, mất tập trung lại là điều thường
xuyên. Các con hãy giữ cho bản thân mình luôn bận rộn và hãy sử dụng một cách thông
minh những khoảnh khắc mà thầy và các con đang có trong lớp học. Hãy trân trọng nó
đến từng giây phút vì giờ này có thể các con đã lớn và thầy cũng không còn ở trường
nữa…
… Kẻ thù tồi tệ nhất của thầy và các con đó là sự ngu dốt và thờ ơ. Học tập không phải
là điều gì đó được thực hiện vì người khác hay bị bắt buộc. Rất khó để biết được điều
gì là quan trọng và cần thiết để thầy có thể dạy cho các con, thầy cũng không biết được
chính xác những điều các con muốn được học. Nhưng giống như một đứa trẻ nhỏ đầu
tiên phải học cách đi bộ và sau đó học chạy. Do đó, có nhiều điều chúng ta cho là
không quan trọng, nhưng tại thời điểm đó thì nó lại là yếu tố quyết định nhất đối với sự
phát triển một con người. Vì thế mỗi ngày lên lớp thầy sẽ tự hỏi: “Những gì mình đang
dạy có thực sự cần thiết với học sinh? Nó sẽ giúp được điều gì cho các con?…” Nhưng
điều quan trọng nhất với thầy đó là cảm giác của các con. Thầy muốn trong lớp học
của thầy các con được tôn trọng, được an toàn và tự do. Dẫu biết rằng các con đều có
tư duy phê phán, những gì thầy dạy rồi cũng sẽ lạc hậu nhưng với thầy điều quan trọng
nhất trong quá trình học tập đó là học cách học. Các con hãy học cách học để có thể
học tập suốt cuộc đời này kể cả khi không có thầy ở bên…
 52

… Điều đó đòi hỏi các con phải có ý thức với việc học của chính mình. Các con phải ý
thức được rằng, trách nhiệm cuối cùng của việc học là của con. Không ai có thể làm điều
đó thay cho con kể cả thầy. Vì học tập cũng giống như hơi thở – con phải tự làm nó một
mình vì đó là cuộc sống của con!
Trong lớp học này, thầy và các con đều sống theo những nguyên tắc của sự tôn trọng.
Các con có quyền tự do về mặt tư tưởng! Thầy luôn tạo cơ hội để các con được sử dụng
quyền đó của mình. Đối với thầy tất cả các con đều giống như nhau. Tất cả các con đều
là những thiên tài, đều có khả năng để thành công. Đừng để ai đó làm cướp đi điều đó ở
các con.
Các con hãy cố gắng tìm những cơ hội để học hỏi. Có người đã nói một câu mà thầy rất
tâm đắc: Trí tuệ chỉ phát triển được bởi chính tự thân nó. Và thầy luôn ở đây đồng hành
cùng các con, luôn sẵn sàng lắng nghe, chia sẻ và đồng hành… Chúng ta đang sống
trong một thời điểm khó khăn. Cả thầy và các con đều biết điều đó. Nhưng thầy muốn các
con biết rằng để thành công trong tương lai còn khó khăn hơn thế rất nhiều. Chỉ cần lắng
nghe tin tức thời sự mỗi sáng sớm chắc con sẽ hiểu thầy đang muốn nói về điều gì. Thế
giới ngày nay rất phức tạp. Và thế hệ của các con đang gặp nhiều khó khăn hơn bất kỳ
thế hệ nào khác kể cả thầy. Thầy biết điều đó. Các con cũng cảm nhận được nó. Thầy
chẳng là gì để có thể thay đổi được đất nước này càng không thể thay đổi được tình hình
thế giới… Ngay cả những điều giản đơn nhất như thay đổi suy nghĩ của cha mẹ và gia
đình các con về việc học, thầy cũng không thể làm được. Thầy gần như không có quyền
can thiệp và kiểm soát những điều đó. Nhưng trong lớp học của chúng ta, thầy có thể tạo
ra sự khác biệt, khác biệt với tất cả mọi nơi trên thế giới! Nơi đó có sự hiện diện của các
con, và của thầy. Thầy và các con cùng hợp tác, giúp đỡ lẫn nhau để tạo dựng những điều
kì diệu trong tương tai.
 53

… Mỗi chúng ta đều là duy nhất. Các con ở đây đến từ nhiều gia đình, nhiều nguồn gốc,
các con khác nhau về tính cách, sở thích, đam mê… Và thầy tôn trọng điều đó. Thầy
muốn các con hãy tự hào về chính các con, về những gì các con đang có về nguồn gốc
của bản thân mình. Cha mẹ các con là ai, điều đó không quan trọng, gia đình con có như
thế nào điều đó thầy không cần biết. Thầy chỉ biết rằng, ở đây trong lớp học của thầy các
con là chính các con và thầy tự hào về điều đó… Các con hãy tự hào về bản thân mình.
Mặc dù thầy không phải là một người thực sự thành công, nhưng thầy luôn cố gắng để
tạo nên sự công bằng với mỗi học sinh. Điều tạo nên một lớp học thực sự tốt là cảm giác
bình đẳng và công bằng. Thầy muốn mang đến cho các con sự bình đẳng về cơ hội giáo
dục…
Chúng ta hãy cùng nhau thực hiện những công việc hàng ngày trong lớp này một cách
nghiêm túc. Nhưng thầy còn muốn chúng ta thực hiện điều đó với sự vui vẻ! Thầy muốn
các con làm việc chăm chỉ và thầy tin là các con sẽ làm việc chăm chỉ. Nhưng trong cuộc
đời ngắn ngủi này không phải chỉ có làm việc và học tập. Các con cần và nên cố gắng để
sống hạnh phúc. Các con hoàn toàn có thể tự tạo dựng cuộc sống hạnh phúc cho riêng
mình. Và trong các lớp học của thầy, đối với mỗi học sinh mà thầy dạy, thầy tin rằng các
con đang hạnh phúc. Nếu muốn một cuộc sống hạnh phúc trong tương lai, ngay ngày
hôm nay thầy và các con cần sự sẻ chia và giúp đỡ lẫn nhau. Các con đã bao giờ thể hiện
tình yêu thương với các bạn của mình? Các con có dám chia sẻ những điều mình đang
giữ trong lòng? Còn thầy, ngày hôm nay thầy đã dám nói ra những gì thầy muốn nói.
Nhưng còn nhiều điều hơn nữa mà thầy không thể diễn đạt được thành lời.
Có thể các con sẽ không hiểu hết được những gì thầy đã viết, nhưng thầy tin các con có
thể cảm nhận được. Rồi một ngày nào đó, thầy và các con sẽ cùng nhìn lại về ngày hôm
nay, về những gì chúng ta đã làm và tạo dựng.
Điều cuối cùng, ngay bây giờ, lúc này đây, thầy muốn các con biết rằng các con đã có
một giáo viên luôn quan tâm, thực sự quan tâm, về chính các con, về tương lai của các
con.
Thầy của các con!
 27
54

Giúp trẻ
nhận diện
một số chữ cái
Sơ Thanh Hiếu
 55

1. Sự nhầm lẫn của trẻ

trong việc nhận diện
một số chữ cái
Ở lứa tuổi mẫu giáo hoặc các lớp 1, 2, một số trẻ thường có xu hướng lẫn lộn trong việc phân
biệt sự khác nhau đơn thuần theo hướng của một số chữ hoặc số. Ví dụ như:
Chữ cái b – d, q –p, u – n, p – d
Số 2 – 5, 6 – 9
Ở các nước sử dụng tiếng Anh, những trẻ gặp khó khăn trong nhận thức về hướng của chữ
viết hoặc con số này đôi khi có xu hướng viết lùi, tạo ra một cách viết được gọi tên là “phản
chiếu qua gương”. Ví dụ, tên của trẻ là Danielle, trẻ viết ngược lại là elleinaD.
Thông thường, xu hướng đảo ngược chữ, số này chỉ là sự thiếu kinh nghiệm trong việc nhận
diện và định hướng mà thôi. Ở các nước như Mỹ, Úc, Anh v.v vấn đề này không phải là vấn
đề quan trọng cần phải ngay lập tức điều chỉnh và điều chỉnh cách gắt gao. Theo các nhà
nghiên cứu và giáo dục, đến khoảng 8 tuổi, hầu hết trẻ em sẽ không còn mắc phải những lỗi
này nữa. Tuy thế, nếu vấn đề về sự đảo chiều trong chữ viết và số vẫn còn tiếp tục sau 7 tuổi,
phụ huynh và nhà trường cần phải quan tâm và có biện pháp để giúp trẻ.
Theo các nhà nghiên cứu, đây cũng là vấn đề có thể có liên quan đến những khó khăn trong
nhận thức hình ảnh của trẻ. Ví dụ như khó xác định hướng chính xác của chữ cái, chữ số hoặc
một hình ảnh nào đó.
Có nhiều cách để giúp trẻ và trong đó một số phương pháp có thể hiệu quả hơn các phương
pháp khác. Do đó, có thể sẽ tốt khi giáo viên hoặc cha mẹ cố gắng cho trẻ tham gia vào tiến
trình học tập và theo dõi kiểm tra tiến trình đó để xem phương pháp, cách thế nào thì phù hợp
đối với trẻ. Ví dụ như sau tiến trình thử làm với trẻ, giáo viên hoặc phụ huynh có thể hỏi trẻ:
con có nghĩ rằng phương pháp này sẽ giúp con học tốt các con chữ và số không? Điều quan
trọng là cần phải tập trung giải quyết việc thành thạo một chữ hoặc một số trước khi chuyển
qua một chữ hay một số khác.

2. Các biện pháp khắc phục
việc đảo ngược chữ, số
Biện pháp dùng ngón tay vẽ chữ:
Theo Westwood (1990), phương pháp dùng
ngón tay vẽ nét chữ nhiều lần cho đến khi
thông thạo là một trong những cách có lẽ
được đánh giá là tốt nhất. Các bước thực hiện
tuần tự như sau:
Bước 1: Yêu cầu trẻ nhắm mắt lại trong khi
giáo viên hoặc phụ huynh cầm ngón tay trỏ
của trẻ viết chữ b trên một tấm bảng hay trên
một tờ giấy.
Bước 2: Yêu cầu trẻ đọc to chữ trẻ đang viết
trong khi mắt vẫn nhắm.
Bước 3: Tiếp đến, trong khi mắt trẻ vẫn
nhắm, giáo viên hoặc phụ huynh tiếp tục cầm
ngón trỏ của trẻ viết một số các chữ cái khác,
trong các chữ cái đó có bao gồm cả chữ b.
Sau mỗi chữ, hãy dừng lại một chút cho trẻ
suy nghĩ xem đó là chữ gì. Mỗi lần viết đến
chữ b thì trẻ hãy đọc to lên.
Mục đích của phương pháp này là nhằm giúp
trẻ có một hình ảnh cụ thể trong đầu về sự
khác biệt giữa chữ cái b và d.
Sử dụng hình ảnh tượng trưng:
Sử dụng các hình ảnh đính kèm với chữ
cái: Bb- bò, Cc – cá, Dd- dê, Qq – quà…
Chấm nối chấm:
Nối các chấm tròn để có được chữ cái
hoàn chỉnh cũng là một cách để giúp trẻ
học nhận diện chữ cái.
56
Viết trên không:
Một biện pháp khác cũng rất phổ biến
trong việc giúp trẻ theo dõi hình dạng của
chữ cái b hoặc d là cách dùng ngón tay
viết trên không rồi đọc to âm thanh của
chữ cái đó. Ví dụ giáo viên yêu cầu trẻ
đưa ngón tay trỏ ra trước mặt mình rồi
cùng đọc to cách viết cũng như tên của
chữ cái: một gạch thẳng từ trên xuống
dưới, một nửa vòng tròn về bên phải – chữ
b. Biện pháp này giúp củng cố mẫu chữ
cái trong bộ nhớ của trẻ.
Dạy chữ cái in và chữ cái thường cùng
lúc:
Việc dạy các chữ cái thường và chữ in
cùng lúc cũng rất phổ biến tại các nước
nói tiếng Anh. Sẽ rất hữu ích khi trẻ học
viết hai chữ B-b cùng lúc, giáo viên giải
thích cho trẻ biết là chữ b thường chỉ có
một phần ‘bụng dưới’ của chữ B in mà
thôi. Các hình chữ cái này cũng nên được
trưng bày trên bàn học và trên tường của
lớp học.
Vẽ trên lưng nhau:
Chia trẻ thành từng cặp. Trẻ sẽ cho bạn
dùng ngón tay vẽ trên lưng mình một chữ
cái và đoán xem bạn đã viết chữ cái nào
trên lưng mình.
Là một giáo viên, mỗi buổi sáng thức dậy chuẩn bị đến trường bạn lại thấy không có
đủ động lực, rằng công việc đang lặp lại một cách nhàm tẻ. Mỗi khi nghĩ đến học
sinh, bạn lại có cảm giác như một cơn ác mộng ám ảnh hàng đêm. Mỗi khi nghĩ đến
đổi mới sáng tạo, bạn lại xua tay, thôi thôi cứ làm như cũ đã đủ mệt lắm rồi. Sau một
thời gian dài đi dạy, bạn thấy như mình không còn có đủ đam mê với nghề nghiệp,
bạn không còn giữ được ngọn lửa nhiệt thành như trước kia bạn đã từng... Và tương
tự, với các bạn sinh viên hoặc vừa tốt nghiệp ra trường, bạn thấy dường như cần phải
thay đổi một điều gì đó trong cách giảng dạy, nhưng bạn vẫn không biết chính xác về
nó, bạn hoang mang không biết phải làm sao trước những thử thách của công việc
giảng dạy đang ngày càng thay đổi.

Chương trình
ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN HIỆU QUẢ
Với mong muốn bổ sung những kiến
thức/kĩ năng còn thiếu, cập nhật những
kiến thức cơ bản, hiện đại liên quan
đến giáo dục. Dự án Hỗ trợ và đào tạo
giáo viên (www.taogiaoduc.vn) tổ chức
các khóa học trong chương trình đào
tạo “GIÁO VIÊN HIỆU QUẢ” dành
cho các bạn sinh viên Sư phạm, các
giáo viên ở các trường phổ thông và
những người đang làm công việc liên
quan đến giảng dạy.
Chương trình đào tạo “GIÁO VIÊN
HIỆU QUẢ” sẽ cùng các thầy cô trải
nghiệm các bước của công việc giảng
dạy, từ việc chuẩn bị một bài học qua
các bước: Đặt mục tiêu bài học, khởi
động, thiết kế các hoạt động dạy học
tích cực, cho đến việc kiểm tra đánh
giá người học. Từ việc đặt câu hỏi đến
việc quản lí lớp học, quản lí hành vi
học sinh, cũng như việc khơi dậy
nguồn cảm hứng, tạo động lực cho
người học,...
Các khóa học cũng sẽ giúp các thầy cô tìm ra câu trả lời cho các câu hỏi: tại sao
mình đã thử áp dụng các phương pháp hay kĩ thuật giảng dạy mới vào thực tiễn mà
vẫn không thành công? Tại sao trong các hoạt động nhóm chỉ có một số học sinh
tham gia trong khi những học sinh khác vẫn ngồi yên thụ động?... Và những câu hỏi
khác như: làm thế nào để có thể kiểm tra đánh giá được học sinh trong khi mô hình
lớp học mới đòi hỏi sự sáng tạo? Làm thế nào để đánh giá đúng năng lực người học,
áp dụng dạy học phân hóa trong khi lớp học có sự khác biệt và trình độ?...

Các bạn muốn tìm hiểu thêm thông tin về các khóa học có thể truy cập và địa chỉ:
https://taogiaoduc.vn/danh-muc/khoa-hoc/

THÔNG TIN LIÊN HỆ

DỰ ÁN ĐÀO TẠO VÀ HỖ TRỢ GIÁO VIÊN
Điện thoại: 0988.761.500
Email: taogiaoduc.vn@gmail.com
Website: www.taogiaoduc.vn
Fanpage: https://www.facebook.com/giaovienhieuqua/