Professional Documents
Culture Documents
Chương 6
CẤU TRÚC THỊ TRƯỜNG
Nội dung
1 2
Cạnh tranh
hoàn hảo Độc quyền
3
Cạnh tranh
4
Độc quyền
độc quyền nhóm
Chương 6: Cấu trúc thị trường Slide 2
Thị trường
Thị trường là bất cứ cơ chế nào cho phép người mua
và người bán có được thông tin và thực hiện trao đổi
với nhau.
Thị trường lúa gạo ở Việt Nam (trg. 298 Giáo trình)
Sản phẩm không phân biệt giữa các hãng khác nhau
Hãng có thể bán toàn bộ sản phẩm của mình tại mức giá thị
trường
Không có động lực thúc đẩy các hãng bán với giá thấp hơn.
Nếu đặt giá cao hơn thì hãng sẽ không bán được sản phẩm nào.
Hãng cạnh tranh hoàn hảo chỉ ra quyết định về sản lượng
Ngắn hạn
∆𝑇𝑅
𝑀𝑅 = hoặc 𝑀𝑅 = (𝑇𝑅)′𝑄
∆𝑄
𝑇𝑅 = 𝑃. 𝑄 và 𝑀𝑅 = (𝑇𝑅)′𝑄 =P
Hãng cạnh tranh hoàn hảo chấp nhận giá thị trường và
chọn sản lượng khi MC = P nhằm thu được max
𝜋 = 𝑇𝑅 − 𝑇𝐶
𝜋 = 𝑃 − 𝐴𝑇𝐶 . 𝑄
Lợi nhuận của hãng cạnh tranh hoàn hảo trong ngắn hạn
được xác định bằng phần chênh lệch giữa giá và tổng chi
phí bình quân
Khi P = ATCmin thì hãng thu được lợi nhuận kinh tế bằng 0.
Điểm này được gọi là điểm hòa vốn.
Nếu P < ATC tại mọi mức sản lượng thì doanh nghiệp sẽ
chịu lỗ.
Nếu P < ATC nhưng P > AVC thì hãng sẽ tiếp tục sản xuất
do doanh số bán vẫn đủ bù đắp chi phí biến đổi và một phần
chi phí cố định.
Nếu P < ATC tại mọi mức sản lượng thì doanh nghiệp sẽ
chịu lỗ.
Nếu P ≤ AVCmin thì hãng nên đóng cửa sản xuất vì không
những không bù đắp được FC mà còn không bù đắp được
hết VC. Điểm P = AVCmin được gọi là điểm đóng cửa.
Đường cung của hãng cho biết sản lượng hãng cung cấp
tương ứng với mỗi mức giá.
Là đường chi phí cận biên nằm trên điểm đóng cửa trong
ngắn hạn (tức là điểm chi phí biến đổi bình quân tối thiểu).
Là tổng theo chiều ngang đường cung ngắn hạn của tất cả
các hãng.
𝑃𝑆 = 𝑇𝑅 − 𝑉𝐶
VC
𝜋 = 𝑃𝑆 − 𝐹𝐶
1 Chỉ có một hãng duy nhất cung cấp trên thị trường
Khác với hãng cạnh tranh hoàn hảo, hãng độc quyền có khả
năng tự đặt giá, thay đổi giá sản phẩm của mình thông qua
việc điều chỉnh mức sản lượng.
Nhà độc quyền đứng trước đường cầu thị trường dốc xuống
về phía phải.
Đường cầu của hãng độc quyền chính là đường doanh thu
bình quân (AR)
Khi một hãng độc quyền tăng sản lượng cung cấp thì sẽ có
hai hiệu ứng lên tổng doanh thu (TR=PxQ)
Hiệu ứng sản lượng Hãng bán được nhiều hàng hóa hơn
(Q tăng) sẽ làm tăng tổng doanh thu
Doanh thu cận biên của hãng độc quyền luôn nhỏ hơn giá
bán hàng hóa.
Trừ điểm đầu tiên, đường MR luôn nằm dưới đường cầu.
𝑀𝑅 = 𝑀𝐶
𝑀𝑅 = 𝑀𝐶
𝜋 = 𝑄 𝑃 − 𝐴𝑇𝐶
Giả sử thị trường kem trong thành phố gồm rất nhiều hãng
nhỏ đang hoạt động rất vui vẻ trong môi trường cạnh tranh
hoàn hảo.
Sau đó tự dưng xuất hiện ông X tiến hành mua lại tất cả các
hãng nhỏ và trở thành nhà độc quyền trên thị trường này.
𝑃 − 𝑀𝐶
𝐿= với 0<𝐿<1
𝑃
Khi L càng gần 1 thì sức mạnh của nhà độc quyền càng lớn.
𝑃 − 𝑀𝐶 1
𝐿= =−
𝑃 𝐸𝐷𝑃
Hãng độc quyền là người xác định giá, hãng sẽ xác định
mức giá bán sản phẩm cùng lúc với việc xác định sản
lượng.
Quyết định về sản lượng của hãng độc quyền không thể
tách rời với đường cầu của hãng.
3 Gia nhập và rút lui khỏi thị trường tương đối dễ dàng
Vì các sản phẩm không khác nhau hoàn toàn nên sự cạnh
tranh giữa các hãng làm giới hạn sức mạnh độc quyền.
Đường cầu thoải hơn (co giãn hơn) so với hãng độc
quyền.
Tối đa hóa lợi nhuận tại mức sản lượng thỏa mãn
MR = MC
Giá được xác định bởi đường cầu với sản phẩm của
hãng.
Giá sản phẩm (P) cao hơn so với chi phí cận biên
(MC)
Trong dài hạn, giá sản phẩm (P) bằng với tổng
chi phí trung bình (ATC). Lợi nhuận kinh tế của
các hãng bằng 0.
• Xuất hiện phần mất không của xã hội khi không sản xuất
ở mức sản lượng P = MC.
• Tổng chi phí trung bình dài hạn không được tối thiểu.
• Có thể xảy ra tình trạng quảng cáo nhiều hơn mức cần
thiết.
• Thị trường cạnh tranh hoàn hảo có thể làm sản xuất hiệu
quả hơn nhưng, trong thị trường cạnh tranh độc quyền
người tiêu dùng lại được lợi từ việc có sự lựa chọn
phong phú hơn.
Độc quyền tập đoàn Sản xuất ra các sản phẩm giống
thuần túy nhau như xi măng, sắt thép…
Độc quyền tập đoàn Sản xuất ra các sản phẩm khác
phân biệt nhau như ô tô, máy móc…
2 Sức mạnh thị trường của mỗi hãng là tương đối lớn
3 Cản trở đối với sự xâm nhập và rút lui khỏi thị
trường là tương đối lớn
• Các hãng độc quyền tập đoàn có thể kiếm được lợi
nhuận lớn hơn khi cấu kết với nhau, cố định sản lượng ở
mức tối đa hóa lợi nhuận của thị trường độc quyền và
chia sẻ lợi nhuận.
• Lý thuyết trò chơi chỉ ra rằng khi việc gian lận là khó bị
phát hiện thì các hãng độc quyền tập đoàn sẽ lựa chọn
việc không cấu kết và tăng sản lượng.
Hãng B không tuân thủ Hãng B lời 300 tr Hãng A lời 150 tr
quyết định cấu kết Hãng A lời 75 tr Hãng B lời 150 tr
• Nếu hãng tăng giá bán, các hãng đối thủ sẽ không phản
ứng gì và hãng sẽ bán được ít hàng hóa hơn theo quy
luật cầu.
• Nếu hãng giảm giá xuống với hi vọng lượng cầu sẽ tăng
lên, các hãng khác sẽ phản ứng bằng cách cũng giảm
giá xuống làm cho lượng cầu của hãng tăng ít hơn so với
kì vọng, tạo nên đường gãy khúc.
• Đường cầu gẫy khúc là sự hợp thành của hai đường cầu
riêng biệt. Mỗi đường cầu lại có đường doanh thu cận
biên riêng của nó.
• Nhà độc quyền tập đoán đạt được lợi nhuận tối đa ở
mức sản lượng thỏa mãn MC = MR.
• Vì đường MR bị gián đoạn nên sẽ tạo ra một mức giá
“kém linh hoạt” của hãng độc quyền tập đoàn.
• Nguyên nhân của mức giá “kém linh hoạt” này là một
hãng không thể trả giá thấp mà không bị trả đũa cũng
như không thể tra giá cao mà không bị tổn thất về lượng
bán.