TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- Phản ứng đơn giản: chỉ xảy ra 1 giai đoạn.

N2(k) + 3H2(k)  2NH3(k)

- Phản ứng phức tạp: xảy ra qua nhiều giai đoạn.

N 2 O5  N 2 O3  O2
N 2 O3  N 2 O5  4NO 2
 2N 2 O5  4NO 2  O2

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 1. TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG
• Tốc độ phản ứng: là sự thay đổi nồng độ tác chất
hoặc sản phẩm trong 1 đơn vị thời gian.

• Tốc độ phản ứng tức thời:

Ví dụ: mA ---> sản phẩm.
Tốc độ tức thời = - (dCA/dt) = k[A]m

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
• Tốc độ phản ứng trung bình: sự thay đổi nồng độ
chất phản ứng hay sản phẩm trong một khoảng
thời gian xác định.

change in number of moles of B

Average rate 
change in time
moles of B

t

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG TỔNG QUÁT
• Ví dụ:
aA + bB  cC + dD
• Tốc độ phản ứng tổng quát là:
v = k.CaA.CbB
Trong đó, k là hệ số tốc độ phản ứng.
- Ta nói phản ứng bậc a theo A, bậc b theo B.
- Bậc tổng quát của phản ứng: a+b+…(nếu nhiều hơn 2 tác
chất)

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Tốc độ theo từng cấu tử
aA + bB  pP + qQ

- Tác chất: dấu –

- Sản phẩm: dấu +
- Đơn vị tốc độ phản ứng, theo IUPAC (International
Union of Pure and Applied Chemistry), là mol.dm-3.s-1.

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Hệ số tốc độ phản ứng k

 K chứa các yếu tố ảnh hưởng tới tốc độ phản

ứng như nhiệt độ, năng lượng hoạt hóa của
phản ứng,… nhưng không phụ thuộc nồng độ
các chất.
 Năng lượng hoạt hóa của phản ứng: là năng
lượng tối thiểu các phần tử phản ứng cần phải
có đ6ẻ phản ứng có thể xảy ra được.

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Đợn vị của hệ số tốc độ phản ứng phụ thuộc
vào bậc phản ứng:

 Với phản ứng bậc zero, đợn vị của k là mol.l-1.s-1.

 Phản ứng bậc 1 là s-1.
 Phản ứng bậc 2 là l.mol-1.s-1.
 Phản ứng bậc n là mol1-n.ln-1.s-1.

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 NGHIÊN CỨU CÁC YẾU TỐ
ẢNH HƯỞNG ĐẾN TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG
1. ẢNH HƯỞNG CỦA NỒNG ĐỘ

Phản ứng bậc nhất

A ---> sản phẩm
Tốc độ phản ứng: v = - dCA/dt = kCA.
Lấy tích phân từ 0 (ứng với 0 s và CAo) đến t
(ứng với t s và CA). Ta có:
ln C A  ln C A0  kt
 CA 
ln   kt
 CA 
 0 
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Dạng đồ thị biểu diễn
ln CA  kt  ln C A0
Ứng với dạng đồ thị lny = ax + b (bên trái)
hay y = ax + b (bên phải).

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Bán chu kỳ phản ứng

• Bán chu kỳ phản ứng, t1/2 là thời gian phản ứng diễn ra
đến lúc tác chất còn một nửa so với ban đầu (CA1/2 =
1/2CAo).
• Biểu thức tính t1/2:

t1  
   0.693
ln 12
2 k k
• Bán chu kỳ của phản ứng bậc 1 chỉ phụ thuộc k.

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
2. Ảnh hưởng của nhiệt độ
Qui tắc van’t Hoff
 “Khităng nhiệt độ lên 100 thì tốc độ phản ứng tăng
lên 24 lần”.
k T 10
   24
kT
 Tổng quát:
kT 10 n
n   (2  4) n
kT

 Qui tắc này đúng trong khoảng nhiệt độ không lớn.

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Ví dụ: Với phản ứng phân hủy N2O5, cho:
5
k 0 C  7.9  107 và k 30 C  3.6  10 tính k1000 C ?
0 0

Ta có k00 C 103 3.6 105

3    3.86
3
7
k 00 C 7.9 10
k1000 C
   3.86
10 10

k 00 C
 k1000 C  3.86  7.9 107
10

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Qui tắc Arrhenius

• Arrhenius thấy rằng hầu hết các phản ứng hóa học tuân
theo phương trình sau:
E

k   .e RT

• k là hệ số tốc độ phản ứng, E* (J), là năng lượng hoạt hóa,

R là hằng số khí (8.314 J/(K.mol)) và T là nhiệt độ (K).
• A là hằng số, đo xác suất va chạm có ích.
• Cả A và E* được cho theo từng phản ứng.

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Năng lượng hoạt hóa, E*, là năng lượng cần
thiết nhỏ nhất để phản ứng bắt đầu xảy ra.

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Dựa trên phương trình Arrhenius, nếu biết k1 ở
một nhiệt độ T1 thì sẽ tính được k2 ở nhiệt độ
T2 theo biến đổi sau:

E  1 1 
  
k1
e
R  T2 T1 

k2

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Ảnh hưởng của xúc tác

 Khái niệm:
 “Chất xúc tác là những chất làm tăng tốc độ phản ứng do
tham gia vào tương tác hóa học với các phản ứng ở giai
đoạn trung gian, nhưng sau phản ứng nó được phục hồi lại
và giữ nguyên về lượng cũng như về thành phần và tác chất
hóa học.”
 Tác dụng chủ yếu của chất xúc tác là làm giảm năng
lượng hoạt hóa của phản ứng bằng cách thay đổi cơ
chế phản ứng từ đó làm tăng tốc độ phản ứng.

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Biểu diễn ảnh hưởng của xúc tác

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt